wolne i otwarte oprogramowanie oraz jego wpływ na stan ...ics.p.lodz.pl › ~wiktorw › linux ›...

Free and Open Source SoftwareFree and Open Source Software Wiktor Wandachowicz, Instytut Informatyki PŁ 11

Wolne i otwarte oprogramowanie oraz jego wpływ na stan informatyki

Free andOpen Source

Software

Wiktor Wandachowicz, Instytut Informatyki PŁ


Ruch open source

● Jest to ruch oddolny, od użytkowników dla użytkowników

● Rozpoznawalny w świecie biznesu

● Oprogramowanie, które skutecznie działa

● Z dostępem do kodu źródłowego, najczęściej legalnie darmowe lub po kosztach dystrybucji *)

● Trzeba rozróżnić:– Otwarte oprogramowanie (open source software)

– Wolne oprogramowanie (free software)

*) wolne i otwarte oprogramowanie nie stoi na przeszkodzie zarabianiu


Doświadczenie

● Oprogramowanie powstające w modelu otwartym ma bardzo ciekawe cechy, zarówno z praktycznego jak i dydaktycznego punktu widzenia

● Mam już blisko 5 lat doświadczeń z projektami open source i free software – głównie pozytywnych

● Z powodzeniem korzystam z różnych otwartcyh systemów operacyjnych, głównie typu Linux

● Uważam, że od 2,5 roku można odpowiedzialnie instalować systemy linuksowe użytkownikom z mniejszą wiedzą dotyczącą komputerów i informatyki


Proces open source

● Release early, release often

● Full-disclosure (pełny dostęp do kodu źródłowego, zasobów programów oraz przepisów na ich skompilowanie)

● Poleganie na odzewie ze strony użytkowników (raporty o błędach, propozycje zmian i ulepszeń)

● Szeroko pojęta rozproszona współpraca wielu osób kontaktujących się przez internet (często nie znających się osobiście)


Proces open source

● Każdy może brać udział w projekcie, uznanie zależy od umiejętności (programowanie, testowanie, naprawianie, dokumentowanie), podejścia, zaangażowania oraz dobrej oceny swoich propozycji przez innych

● Podejście bardziej zbliżone do akademickiego (publikowanie i wymiana wiedzy, budowanie nowego na bazie znanych wyników)

● „Mama uczyła, że należy się dzielić”


Narzędzia używane w procesie

● Systemy zgłaszania i śledzenia błędów (Bugzilla, Trac, Mantis i inne)

● Publiczne listy dyskusyjne (e-mail)

● Dyskusje on-line (irc)

● Fora dyskusyjne (www)

● Wiki (www)

● Repozytoria kodu (CVS, SVN, Mercurial, Git, Bazaar, bzr i inne)

Free and Open Source SoftwareFree and Open Source Software Wiktor Wandachowicz, Instytut Informatyki PŁ

“The Source”


Kod źródłowy

● W ruchu open source najważniejsze są programy, ich jakość, ich możliwości – a wszystko ma jedno źródło:

● Jest nim kod źródłowy!

● Swobodny dostęp do kodu źródłowego pozwala na bardzo wiele. Można np. zorientować się jak działa dany program, można go ulepszać i zmieniać.

● Jest to nieoceniony sposób powiększania wiedzy, zwłaszcza jeśli studiuje się informatykę :-)


Typowe wykorzystanie kodu źródłowego

● Najbardziej typowym wykorzystaniem jest kompilacja, instalacja i uruchamianie programów

● Nie wszyscy mają chęć i umiejętności instalacji programów ze źródeł

● Dlatego powstają gotowe do instalacji zbiory oprogramowania, podzielone na pakiety (package)

● Wyborem kodu źródłowego z różnych punktów czasowych, kompilacją i przygotowaniem pakietów zajmują się opiekunowie projektu lub dystrybucji


Etapy przygotowania programu

Etap Jak?

Stworzenie programu Pomysł, projekt, programiści

Dystrybucja Archiwum (zip, tar, itp.)

Przygotowanie do kompilacji

Kompilacja make

Instalacja

configure

make install

Narzędzia tworzenia pakietów

Dystrybucja

Instalacja Narzędzia do zarządzania

Aktualizacja pakietami

Zapakowanie (packaging)

Pakiet (rpm, deb, itp.)


Studenci a open source

● Aby móc poznawać zalety i wady sposobu pracy w stylu open source studenci powinni brać udział w otwartych projektach:

– współpracując z innymi studentami z różnych uczelni

– tworząc własne otwarte projekty (możliwość, że po semestrze projekt zginie)

– ulepszając istniejące, przydatne projekty(kod, dokumentacja, tłumaczenia)

● Infrastruktura sourceforge.net pozwala każdemu stworzyć projekt i zapewnia wspomniane wcześniej narzędzia (witryna domowa, repozytorium, itp.)


Środowisko


Znane postacie free & open software

Richard Mark Stallman Eric S. Raymond Theo de Raadt Ruch GNU, licencja GPL The Cathedral and the Bazaar OpenBSD

Linus Torvalds Guido van Rossum Larry Wall Linux Język Python Język Perl


Merytokracja

● Talk is cheap

● Show me the code

● Rację ma ten, kto lepiej trafia w meritum sprawy, jest bardziej merytoryczny

● Każdą dyskusję można wygrać, jeśli jest się pewnym swojego stanowiska i umie je empirycznie uzasadnić

● Gadanie bez sensu lub trollowanie (świadome denerwowanie) to pewny sposób na utratę szacunku

● Pomyłki nawet w drobnych detalach powodują, że można zostać posądzonym o brak wiedzy lub gadanie bez sensu


Hacker – czyli kto?

● Hakerzy:

1) osoby zaangażowane w łamanie zabezpieczeń komputerowych

2) społeczność programistów i entuzjastów skupionych w latach 1960 wokół MIT AI Lab

3) hobbyści sprzętu (1970) i oprogramowania - gry, odbezpieczanie programów, scena demo (1980-1990)

● Cracker, Script-kiddie

● Czarny i biały charakter (black-hat, white-hat)

● Hakerem 2) nie jest ten, kto mówi tak o sobie, hakerem jest ten, o którym tak mówią inni.


Hacker HOWTO

● How to Become a Hackerhttp://catb.org/~esr/faqs/hacker-howto.html

● Jak zostać hackeremhttp://www.jtz.org.pl/Inne/hacker-howto-pl.html

● Postawa:– Świat jest pełen fascynujących problemów oczekujących na

rozwiązanie

– Nikt nigdy nie powinien rozwiązywać problemu dwa razy

– Znudzenie i harówka są złe

– Wolność jest dobra

– Postawa nie zastąpi kompetencji


Hacker HOWTO

● Umiejętności:– Naucz się programowania (C, Perl, LISP; czytaj i pisz kod)

– Weź jeden z UNIXów dostępnych z kodem źródłowym i naucz się go używać i zarządzać nim

– Naucz się używać World Wide Web i pisać w HTML

● Status:– Pisz oprogramowanie z udostępnionym kodem źródłowym

– Pomagaj testować i usuwać błędy w programach z udostępnionym kodem źródłowym

– Publikuj użyteczne informacje

– Pomóż działać infrastrukturze [internetowej]


Różne losy projektów

● Projekty dobrze znane i prawie nieznane

● Wiele projektów o podobnych celach lub funkcjonalności

● Kopalnia pomysłów – sourceforge.net

● Częsty brak aktywności i rozwoju takich projektów

● Fork – jak najbardziej zdarza się w świecie wolnego i otwartego oprogramowania

● Syndrom „Nie wynalezione tutaj” (NIH)

● „W prawdziwym świecie przetrzymają tylko najsilniejsi”


Społeczności – lokalny folklor

● Wokół projektów powstają tzw. społeczności (ang. communities), składają się one z użytkowników zainteresowanych danym pro{jektem|gramem|duktem}

● W przypadku, gdy ktoś wybiera rozwiązania inne niż dotychczas używał (np. zmienia system operacyjny) często jest to wybór emocjonalny

● Przejawia się to czasem bardzo żywymi dyskusjami, prowadzącymi nawet do obelg – nie dziwi więc etykietka gorliwych (ang. zealots) przypinana takim użytkownikom


Doktryna niewystarczającego pochlebstwa

● Jak wspomina w swoim blogu John Dvorak:

Jesienią 2004 Walt Mossberg, dziennikarz techniczny Wall Street Journal, zrecenzował nowy produkt Apple iMac G5. Rzecz bardzo mu się spodobała, o czym może świadczyć pierwszy akapit:

"Piszę te słowa na najbardziej eleganckim komputerze typu desktop, na którym miałem okazję pracować. Mam na myśli komputer, który jest nie tylko wyjątkowo piękny, ale szybki i potężny, bez wirusów, a do tego w zaskakująco przystępnej cenie."



● Mossberg pisał, że iMac:

Jedyne uwagi dotyczyły braku czytnika kart pamięci do łatwego odczytu zdjęć z aparatów cyfrowych oraz nieco zbyt małej pamięci w porównaniu do podobnych maszyn z Windows.

http://www.dvorak.org/blog/?p=16803

http://machinist.salon.com/feature/2008/03/18/true_enough_excerpt_2/index.html

działał bez zarzutu i sprawnie, był niemal bezgłośny i kosztował mniej niż porównywalne maszyny z Windows.



Artykuł Mossberga miał około 900 słów, tylko 70 z nich czyli ok. 8% sugerowało cokolwiek zbliżonego do krytycyzmu. Firmie Apple tak spodobał się artykuł, że jego części zostały wykorzystane w materiałach reklamowych. Szef Apple, Steve Jobs, cytował go w swych wystąpieniach. Jednak skrzynka e-mail Mossberga wypełniła się krytycznymi uwagami od zwolenników marki Apple, włącznie z pomówieniami o ukryte finansowanie go przez rywali Apple. Mossberg nazwał ten efektdoktryną niewystarczającego pochlebstwa.

Innymi słowy: KRYTYKA MOJEGO WZMACNIACZA WŁASNEGO EGO JEST ZABRONIONA!


Licencje


Rodzaje oprogramowania ...

● Zamknięte

– Komercyjne, płatne

– Ograniczone (shareware)

– Próbne (trial)

– Darmowe, gratis(np. sterowniki)

● Otwarte oprogramowanie(dostępny kod źródłowy)

● Wolne oprogramowanie


... wynikają z licencji

● EULA (End-User License Agreement)gromada prawników wymienia użytkownikom, czego z oprogramowaniem im robić nie wolno

● GPL (GNU General Public License)jeden człowiek mówi drugiemu co z oprogramowaniem mu robić wolnohttp://www.regdeveloper.co.uk/2006/10/29/microsoft_vista_eula_analysis

● BSD (Berkeley Software Distribution)można używać w sposób dowolny, wystarczy otwarcie o tym wspomnieć

http://www.regdeveloper.co.uk/2006/10/29/microsoft_vista_eula_analysis


GPL

● Licencja typu: używasz i ulepszasz, więc udostępnij swoje ulepszenia

Wolność 0: wolność do uruchamiania programu jak sobie życzymy

Wolność 1: wolność do studiowania kodu źródłowego oraz zmieniania go aby robił co sobie życzymy

Wolność 2: wolność do dystrybucji dokładnych kopii innym osobom kiedy sobie życzymy

Wolność 3: wolność do dystrybucji kopii własnych zmodyfikowanych wersji innym osobom kiedy sobie życzymy


BSD

● Licencja typu: używasz – napisz o tym uczciwie. Możliwość wykorzystania w sposób zamknięty.

– Możliwość dystrybucji dokładnych kopii, lub sprzedaży produktów bazujących na danym oprogramowaniu,pod warunkiem wymienienia Uniwersytetu Berkeleyw materiałach reklamowych

– Możliwość redystrybucji własnych zmian w postaci źródłowej lub binarnej, pod warunkiem zachowanianot autorskich BSD (copyright notices):

● w plikach - przy redystrubucji źródeł,● w dokumentacji - przy redystrybucji binariów


Open-Source Initiative

● Różne licencje otwarte w rozumieniu OSI

– Mozilla Public License (MPL)

– Apache License

– Microsoft Public License (Ms-PL)

– GNU Library General Public License (LGPL)

http://www.opensource.org/

http://www.opensource.org/licenses

● Inne licencje:

– Microsoft Shared Source License


Przykłady


“The Codebreakers”

● Program dokumentalny BBC World o Wolnym i Otwartym Oprogramowaniu i ich rozwoju (maj 2006)

http://www.apdip.net/news/fossdoc

http://ics.p.lodz.pl/~wiktorw/codebreakers

● Poruszane tematy:

– Piractwo i koszty oprogramowania

– Znajomość tylko komercyjnych rozwiązań

– Licencje, ograniczenia i wolności

– Cyfrowa przepaść między krajami

– Wykorzystanie FOSS w szkołach(„jeżdżąca klasa” z komputerami)

http://ics.p.lodz.pl/~wiktorw/codebreakers


OLPC

● One Laptop Per Child

– Sprzęt za ok. 150USD

– Dostosowany do możliwości dzieci

– Na zamówienia rządowe

– Give one, get one

– Dostarczony już do wielu krajów

http://laptop.org


Unia Europejska

● IDABC – Interoperable Delivery of EuropeaneGovernment Services to public Administrations, Businesses and Citizenshttp://europa.eu.int/idabc/

● IDABC – Open Source Observatoryhttp://ec.europa.eu/idabc/en/chapter/452

● EU to consider buying open-source softwarehttp://www.iht.com/articles/2008/03/05/business/open.php


Stany Zjednoczone

● Tylko Open Source w amerykańskiej US Navy

Jak powiedział wiceadmirał Mark Edwards:„Czas technologii własnościowych musi dobiec końca. Nie będziemy dłużej akceptowali systemów z ograniczeniami dla sprzętu, oprogramowania i danych.”

„Nie możemy zaakceptować rosnących kosztów [obsługi] obecnej infrastruktury. Na rynku cywilnym sytuacja jest zupełnie inna. Niektóre koncerny z prywatnego sektora są w stanie obcinać swoje koszty o 90 procent, zachowując przy tym tempo rozwoju.”

Wiceadmirał sugeruje, że przewaga w innowacyjności IT jest kwestią bezpieczeństwa narodowego.

http://www.heise-online.pl/news/item/3344


Open source w innych krajach

● Chiny

– Asianux, Red Flag Linux

● Rosja

– Konsorcjum ARMADA, Linux w każdej szkole do 2009http://osnews.pl/armada-wprowadzi-pingwina-do-rosyjskich-szkol/

● Brazylia

● Indie


Znane oprogramowanie

● OpenOffice

● Platforma Java

● MySQL

● Serwery Apache

● Mozilla Firefox

● GNU/Linux

● GNU/OpenSolaris


Możliwości


Just For Fun

● Linux powstał z zainteresowańjednego człowieka, zakwitł naserwerach, a wyrósł na rozwiązanieszeroko znane i stosowane

● Linux (kernel) można skompilowaćna wielu platformach sprzętowych,od mainframe po urządzenia wbudowane:

– routery, switche

– platformy mobilne, telefony komórkowe● Farmy renderujące – w większości Linux, niskie koszty

systemu (DreamWorks: 3000 procesorów serwerowych,Shrek 3 to ponad 20mln godzin renderowania)

http://www.linuxjournal.com/article/9653


O co dbają użytkownicy?

● Nieważne jaki system, najważniejsze są:

– Dane

– Aplikacje do ich przetwarzania

– Koronny przykład:● Programy specjalistyczne● Gry

● Oprogramowanie wieloplatformowe


Rozwój zaangażowania w open-source

● Krytyczne podejście

● Pierwsze próby (NAJWAŻNIEJSZE!!!)

● Najlepiej: instalacja multiboot (dodatkowy OS)

● Używanie

● Wzbogacanie i ulepszanie (tweaking)

● Distro-hopping

● Fora dyskusyjne

● Dzielenie się wiedzą z innymi


Zagrożenia


Patenty na oprogramowanie

● Nawet średnio skomplikowane programy mogą naruszać jakiś patent (submarine patent)

● Czy sensowne są patenty na rzeczy wydawałoby się oczywiste? jak np. wyszukiwanie liniowe, sortowanie bąbelkowe czy one-click-buy

● Ale jak najbardziej patenty na złożone alogorytmy, np. szyfrujące, kodowanie audio/wideo

● przykład: patent na umieszczanie w urządzaniach podłączanych przez USB sterowników odczytywanych przez system operacyjny (niepotrzebne dodatkowe płyty ze sterownikami) - z pewnością nie będzie to rozwiązanie wieloplatformowe


Patenty na oprogramowanie

● Gromadzenie patentów na wszelki wypadek (patent portfolio)

● Agresywne wymuszanie przestrzegania patentów (patent trolling)

● Bitwy patentowe (jeszcze do nich nie doszło na dużą skalę, ale wszyscy się ich obawiają)

● Kato Starszy – parafraza:„Poza tym uważam że patenty na oprogramowanie należy zniszczyć.”


Binarne sterowniki

● Jak producenci sprzętu wspierają (lub nie) model otwartego oprogramowania?

– własne sterowniki

– dokumentacje, specyfikacje

– NDA

– deweloperzy kernela – sami napiszemy dla was sterowniki

● Problemy z bezpieczeństwem (nVidia, Flash Plugin)

● Rozwój hamowany przez zamknięte oprogramowanie

– niemożność zastosowania nowszego podsystemu grafikiz powodu braku sterowników grafiki w nowym formacie (Fedora Core 5, X.org-7.0 zamiast 7.1)


Binarne sterowniki

● Można wskazać następujące grupy producentów, zależnie od ich stosunku do otwartego oprogramowania:

1.Producenci, którzy są skłonni dawać wsparcie w postaci dokumentacji lub otwartych sterowników.

2.Producenci, którzy po prostu chcą mieć pewność że ich sprzęt działa pod Linuksem.

3.Producenci, którzy chcą mieć pewność że ich sprzęt działa przy wsparciu wyłącznie sterowników binarnych.

4.Producenci, których wcale to nie obchodzi.● Wielu producentów będzie wspierać wyłącznie binarne

sterowniki jeśli będzie to wystarczające, ale udostępnią dokumentację i będą wspierać rozwój sterowników jeśli nie będą mieć innego wyboru. http://lwn.net/Articles/195445/


WiOO jest zagrożeniem?

The FOSS movement is causing disruption in the previously-accepted proprietorial software-based retrictive model of creating software, perceived norms and FUD-based (fear, uncertainity and doubt) marketing practices of the proprietary software world.

Ruch wolnego i otwartego oprogramowania powoduje zamieszanie w dotychczas akceptowanym, własnościowym, ograniczającym modelu tworzenia programów [licencje, funkcjonalność zależna od ceny], postrzeganych normach oraz praktykach marketingowych bazujących na niekompletnej prawdzie (FUD) świata komercyjnego oprogramowania.

http://fossmullah.wordpress.com/2006/05/18/bbcs-documentary-and-software-freedom/


Strategia Microsoft

● Ustanowić standard de facto

● Uwieść deweloperów

● Efektywny ewangelizm (wojna) http://antitrust.slated.org/www.iowaconsumercase.org/011607/3000/PX03096.pdf

● Podatek na rzecz MS (Microsoft tax)

● Steve Ballmer (monkeyboy):

„Developers, developers, developers, developers” http://www.ntk.net/ballmer/mirrors.html

http://antitrust.slated.org/www.iowaconsumercase.org/011607/3000/PX03096.pdf

http://www.ntk.net/ballmer/mirrors.html


Filozofia Ubuntu

Nasza praca nad Ubuntu odbywa się w myśl zasady wolności oprogramowania, która – taką mamy nadzieję – będzie się upowszechniać i przyniesie światu wiele korzyści.

● Kodeks Postępowania Ubuntu

– Bądź rozważny.

– Zachowaj szacunek.

– Współpracuj.

– W przypadku nieporozumień zasięgaj opinii innych.

– W przypadku wątpliwości poproś o pomoc.

– Odchodź z wyobraźnią.

http://ubuntu.pl/manifest.php


Cytat

"First they ignore you, then they laugh at you, then they fight you, then you win."

„Najpierw cię ignorują, potem się z ciebie śmieją, później z tobą walczą, a na końcu zwyciężasz.”

Mahatma Gandhi


Dziękuję za uwagę!

wolne i otwarte oprogramowanie oraz jego wpływ na stan ...ics.p.lodz.pl › ~wiktorw › linux ›...

Documents