wojskowy oddziaŁ pttk - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf ·...

21
WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK przy Klubie Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia I N F O R M A T O R XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTÓW WOJSKA POLSKIEGO „KUJAWSKO - POMORSKIE 2014” TORUŃ 24 - 30 sierpień 2014

Upload: vumien

Post on 01-Mar-2019

217 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK

przy Klubie Centrum Szkolenia Artylerii

i Uzbrojenia

I N F O R M A T O R

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTOacuteW

WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO - POMORSKIE 2014rdquo

TORUŃ

24 - 30 sierpień 2014

R E G U L A M I N

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTOacuteW

WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJWSKO - POMORSKIE 2014rdquo

24 ndash 30 sierpień 2014

T O R U Ń

ORGANIZATORZY

Ministerstwo Obrony Narodowej Departament Wychowania i Promocji Obronności MON Dowoacutedztwo Wojsk Lądowych Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia Klub CSAiU Wojskowy Oddział PTTK przy Klubie CSAiU

PRZY WSPARCIU i POMOCY

Urzędu Marszałkowskiego Wojewoacutedztwa Kujawsko - Pomorskiego Urzędu Miasta Torunia Urząd Miasta Aleksandroacutew Kujawski Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia 1BLWL ndash Inowrocław 2 Wojskowy oddział Gospodarczy - Toruń Komisji Zarządu Głoacutewnego PTTK ds wspoacutełpracy z Wojskiem Polskim Starostwa Powiatowego w Aleksandrowie Kujawskim Wojskowego Stowarzyszenia bdquoSport ndash Turystyka ndash Obronnośćrdquo

CEL ZLOTU

Ocena działalności turystyczno-krajoznawczej w Wojsku Polski w 2014 roku

Promocja waloroacutew turystycznych i kulturowych Ziemi kujawsko - Pomorskiej w tym miasta Torunia

Doskonalenie umiejętności turystoacutew w zakresie wdrażania form i metod popularyzacji krajoznawstwa sportu i rekreacji w roacuteżnych środowiskach

Popularyzacja czynnego wypoczynku

Umacnianie więzi między turystami

MIEJSCE ZLOTU

Domy Akademickie nr 78 i 9 przy ul Gagarina

KIEROWNICTWO ZLOTU

Komandor honorowy ndash Komendant Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia Koordynator ndashpłk Waldemar OSYPIUK Komandor ndash Stanisław WODZYŃSKI Zastępca komandora ds organizacyjnych ndash Wiesław NAWROCKI Zastępca komandora ds logistycznych ndash Jerzy OKOŃSKI Zastępca komandora ds kulturalno-oświatowych ndash Anna SZYMAŃSKA Sędzia głoacutewny i kierownik tras ndash Andrzej Płachciński

SEKRETARIAT

Artur OTLEWSKI

PRZEWODNICY

OPIEKUNOWIE ndash PILOCI GRUP

Jacek ANDRZEJEWSKI Mariusz LEJMAN Jacek BIELECKI Michał FLIS

WARUNKI UCZESTNICTWA

W Zlocie uczestniczą przedstawiciele środowiska turystycznego z Wojskowych Oddziałoacutew Koacuteł i Kluboacutew PTTK

Zgłoszenia udziału w Zlocie przyjmowane będą na KARTACH ZGŁOSZENIA (wg załączonego wzoru) wraz z wniesioną opłatą (kserokopię opłaty należy załączyć do Karty Zgłoszenia od Prezesoacutew Oddziałoacutew do dnia 30042014 r na adres

WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK

przy KLUBIE Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia w TORUNIU

87 -100 Toruń ul Sobieskiego 36

Tel CA MON 43 22 42

CM 56 653 2242

GSM 504 488 505 607 571 590

SPRAWY FINANSOWE

Koszty uczestnictwa 750 zł

Numer konta bankowego

Alior Bank 84 2490 0005 0000 4500 2954 7103 Z dopiskiem bdquo ZLOTrdquo

W przypadku nie przybycia Uczestnika na Zlot organizatorzy nie zwracają wpłaconej kwoty

W RAMACH OPŁATY ORGANIZATOR ZAPEWNIA

zakwaterowanie od 2408 ( niedziela) do 3008 ( sobota)

wyżywienie

program artystyczny

bilety wstępu do zwiedzanych obiektoacutew

obsługę pilotoacutew i przewodnikoacutew

materiały zlotowe

opiekę medyczną

sędzioacutew ii opiekunoacutew grup

INNE POSTANOWIENIA

Uczestnicy Zlotu zobowiązani są posiadać ważną legitymację PTTK

Kierownicy Ekip odpowiadają za porządek i dyscyplinę w swoich grupach

Wszystkich Uczestnikoacutew obowiązuje przestrzeganie bdquoKarty Turystyrdquo postanowień Regulaminu oraz poleceń kierownictwa Zlotu

Organizatorzy zapewniają bezpłatny niestrzeżony parking dla uczestnikoacutew Zlotu przyjeżdżających własnym pojazdem

Uczestnikoacutew obowiązuje ubioacuter turystyczny oraz stosowny stroacutej do poszczegoacutelnych przedsięwzięć zlotowych

Zlot odbędzie się w ustalonym terminie bez względu na warunki atmosferyczne

Podczas Zlotu grupom turystycznym zostaną przydzieleni piloci ktoacuterzy pełnić będą jednocześnie funkcję opiekuna i łącznika z kierownictwem CZAT WP

W przypadku rażącego naruszenia zasad kulturalnego zachowania się na trasach turystycznych lub w miejscu zakwaterowania Kierownictwo Zlotu zastrzega sobie prawo usunięci Uczestnika z imprezy

Organizatorzy nie ponoszą odpowiedzialności materialnej z tytułu wypadkoacutew i urazoacutew oraz szkoacuted w mieniu spowodowanych przez Uczestnikoacutew podczas trwania imprezy

Podczas trwania Zlotu wszyscy Uczestnicy zobowiązani są do noszenia koszulek i Znaczkoacutew Zlotowych

Organizatorzy zastrzegają sobie prawo dokonania zmian w programie Zlotu

Ostateczna interpretacja postanowień niniejszego regulaminu należy do Kierownictwa Zlotu

Zlot nie jest imprezą komercyjną jest przygotowywany i będzie przeprowadzony na zasadzie samoorganizacji Uczestnicy dokonają wpłat na pokrycie kosztoacutew zakwaterowania i wyżywienia

P R O G R A M

XLI CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTOacuteW

WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO - POMORSKIE 2014rdquo

24 ndash 30 sierpień 2014

T O R U Ń

24 sierpnia ( niedziela )

1600

ndash 1800

- Przyjazd Uczestnikoacutew Zlotu do miejsc zakwaterowania

1900

ndash 2000

- Odprawa kierownikoacutew i opiekunoacutew grup

1900

ndash 2000

- Kolacja

-

25 sierpnia ( poniedziałek )

730

ndash 900

- Śniadanie

1000

ndash 1045

- Uroczyste otwarcie XLI Centralnego Zlotu Turystoacutew Wojska Polskiego bdquoKujawsko ndash

Pomorskie 2014rdquo- Dwoacuter Artusa ( Ratusz Miejski )

1100

ndash 1130

- Przejazd na OSP Toruń

1130

ndash 1500

- Pokaz strzelań artyleryjskich ( lub marsz na orientacje ndash Barbarka )

1500

ndash 1800

- IX Turystyczne Zawody Sportowo Obronne Oddziałoacutew PTTK Wojska Polskiego o Puchar

Marszałka Wojewoacutedztwa Kujawsko Pomorskiego

( Regulamin zawodoacutew w opracowaniu )

1900

ndash 2000

- Wręczenie nagroacuted i wyroacuteżnień ( indywidualne)

2000

ndash 2200

- Konkurs piosenki turystycznej ndash reprezentacje oddziałoacutew

(regulamin w opracowaniu)

1800

ndash 2300

- Biesiada turystyczna - wspoacutelne grillowanie

26 sierpnia ( wtorek )

700

ndash 800

- Śniadanie

830

ndash 1700

- rdquo Wyjazd na trasy 1 2 3 4

1700

ndash 1800

- czas wolny

1800

ndash 1900

- Obiadokolacja

1900

ndash 2000

- Występ

2000

ndash 2400

- Zabawa Turystyczna

27 sierpnia ( środa )

700

ndash 800

- Śniadanie

800

ndash 1700

- Wyjazd na trasy nr 1 2 34

1700

ndash 1800

- Czas wolny

1830

ndash 1900

- Biesiada turystyczna

1900

ndash 2030

- Program artystyczny w wykonaniu zespołoacutew folklorystycznych Wojewoacutedztwa Kujawsko -

Pomorskiego

1830

ndash 2400

- Biesiadowanie przy grillu

29 sierpnia ( czwartek )

700

ndash 800

- Śniadanie plus

800

ndash 1700

- Wyjazd na trasy nr 1 2 34

1700

ndash 1800

- Czas wolny

1800

ndash 1900

- Obiadokolacja

1900

ndash 2100

-Występrdquo

29 sierpnia ( piątek )

700

ndash 800

- Śniadanie plus II śniadanie - suchy prowiant

800

ndash 1530

- Wyjazd na trasy 1 2 34

1800

ndash 1900

- Uroczyste zakończenie XLIII Centralnego Zlotu Turystoacutew

Wojska Polskiego bdquoKujawsko ndash Pomorskie 2014rdquo

1900

ndash 2400

- Wieczorek taneczny kończący XLIII CENTRALNY ZLOT TURYSTOacuteW WP

30 sierpnia ( sobota )

0900

ndash 1000

- Śniadanie (suchy prowiant)

1000

ndash 1200

- Wyjazd Uczestnikoacutew Zlotu do miejsc zamieszkania

T R A S Y Z L O T O W E

TRASA Nr 1 Toruń - miasto światowego dziedzictwardquo

Wędroacutewka ulicami Staroacutewki ndash trasa ok 35 km Przerwa kawowa Planetarium Muzeum Etnograficzne CSAiU ndash pokaz sprzętu artyleryjskiego i uzbrojenia

TRASA Nr 2 bdquo Zabytki ziemi Chełminskiejrdquo

Toruń - Brodnica ndash Szafarnia ndash Golub Dobrzyń - Toruń

TRASA Nr 3 bdquo Szlakiem uzdrowisk Białe Kujawy

Toruń - Ciechocinek ndash Raciążek ndash Kruszwica - Inowrocław ndash Toruń

TRASA Nr 4 bdquo Między Toruniem a Bydgoszczą rdquo

Toruń ndash Ostromecko ndash Skłudzewo ndash Zamek Bierzgłowski ndash Grębocin ndash Toruń

OPIS TRAS

TRASA nr 1 bdquo Toruń - gotyk na dotyk

Rynek Staromiejski

Ten prawie kwadratowy plac od stuleci pozostaje głoacutewnym punktem na mapie Torunia Dawniej handlowano tutaj towarami organizowano turnieje i parady ogłaszano wyroki a nawet wykonywano publiczne egzekucje Centralne miejsce na rynku zajmuje monumentalny Ratusz Uwagę przykuwa także neorenesansowy Dwoacuter Artusa - miejsce licznych koncertoacutew i wystaw oraz barokowa Kamienica Pod Gwiazdą - obecnie Muzeum Sztuki Dalekiego WschoduZachodnią pierzeję rynku zamykają kościoacuteł Ducha Św i neogotycki gmach poczty

Ponad 150 lat temu na staromiejskim rynku stanął pomnik słynnego toruńczyka - Mikołaja Kopernika swoje miejsce znalazł tutaj roacutewnież posąg grającego na skrzypcach flisaka nawiązujący do starej toruńskiej legendy

Ratusz Staromiejski

Gotycki Ratusz to symbol dawnej świetności miasta Wzniesiono go na Rynku Staromiejskim pod koniec XIV wieku za zgodą Konrada Wallenroda - wielkiego mistrza zakonu krzyżackiegoRatusz był dawniej siedzibą władz miasta i sądu w jego reprezentacyjnych salach goszczono polskich kroacuteloacutew Mieściły się tu roacutewnież kramy ławy chlebowe oraz waga miejska W ratuszowych piwnicach prowadzono wyszynk piwa i wina Warto zwiedzić ratuszowe muzeum z bogatymi zbiorami sztuki gotyckiej i sakralnej dawnego rzemiosła oraz malarstwa polskiego Można także wspiąć się na 40-metrową wieżę Z jej szczytu rozciąga się widok na cały zespoacuteł staromiejski

Dom Kopernika

Okazała gotycka kamienica przy dzisiejszej ulicy Kopernika - dawniej św Anny - uchodząca za miejsce narodzin

Mikołaja Kopernika Jest ona doskonałym przykładem średniowiecznego domu kupieckiego z typowym dla

niego układem wnętrz wyposażeniem i charakterystycznym schodkowym szczytemObecnie w kamienicy

mieści się muzeum poświęcone życiu oraz dziełu wielkiego astronoma Prezentowana jest tu roacutewnież makieta

XV-wiecznego Torunia z pokazem audiowizualnym W podziemiach muzeum znajduje się ekspozycja

poświęcona historii słynnych toruńskich piernikoacutew Zwiedzanie wystawy połączone jest z ich wypiekiem oraz

degustacją

Planetarium Orbitarium i Geodium

Planetarium mieści się w XIX-wiecznym budynku dawnej gazowni miejskiej Na kopule o średnicy 15 m prezentowane są seanse popularyzujące wiedzę o wszechświecieDzięki dziesiątkom projektoroacutew nie ruszając się z wygodnego fotela można przeżyć tu noc polarną na biegunie zobaczyć Ziemię z Księżyca a nawet z granic Systemu Słonecznego W sali Orbitarium umieszczono zestaw interaktywnych urządzeń oraz modeli dzięki ktoacuterym zwiedzający poznają zjawiska zachodzące w kosmosie Uwagę przyciąga tu roacutewnież okazały

interaktywny model sondy kosmicznej Cassini W kolejnej sali - Geodium - swe miejsce znalazła interaktywna wystawa poświęcona planecie Ziemii i zjawiskom na niej zachodzącym Krzywa Wieża

Jak głosi legenda ta średniowieczna baszta obronna została zbudowana przez toruńskiego krzyżaka jako pokuta za popełnione grzechy Wzniesiona przez niego wieża miała być tak krzywa jak krzywe było jego życie niegodne zakonnikaOdchylona od pionu o około 15 metra budowla stanowiła część systemu obronnego dawnego Torunia Gdy utraciła swe militarne znaczenie pełniła funkcję więzienia a potem kuźni Dziś Krzywa Wieża to jeden z najbardziej charakterystycznych toruńskich symboli i obowiązkowy punkt każdej wycieczki

Ruiny Zamku Krzyżackiego

Toruński zamek został zbudowany w XIII w przez zakonnikoacutew krzyżackich Wzniesiony na miejscu znajdującego się tu wcześniej grodziska posiada nietypowy podkowiasty kształt Dawniej jego załogę stanowiło 12 rycerzy zakonnych oraz komtur reprezentujący krzyżacką władzę na tych terenachW roku 1454 toruńscy mieszczanie wzniecili antykrzyżackie powstanie zamek zdobyli a następnie zburzyli Do dziś zachowało się jedynie gdanisko czyli dawna wieża ustępowa oraz malownicze ruiny Podziemia zamku i gdanisko udostępnione są

do zwiedzania - znajdują się tu ekspozycje stałe i czasowe makieta zamku oraz sala strachu W sezonie letnim na zamkowym dziedzińcu prezentowany jest spektakl światło i dźwięk pt Komturia Ruiny dawnej krzyżackiej warowni są także tłem licznych imprez plenerowych - koncertoacutew festynoacutew i rycerskich turniejoacutew

Muzeum Etnograficzne

Toruńskie Muzeum Etnograficzne znajduje się na plantach otaczających Staroacutewkę Przy muzeum istnieje jedyny w Europie skansen usytuowany w ścisłym centrum miasta Przeniesiono do niego z kilku regionoacutew Polski poacutełnocnej obiekty drewnianej architektury wiejskiej pochodzące z XVIII oraz XIX w Na obszarze 2 ha zgromadzono min wiejskie zagrody kuźnię i remizą strażacką wraz z wyposażeniem wiatrak oraz młyn wodny Muzeum organizuje liczne kiermasze festyny i koncerty folklorystyczne prowadzi roacutewnież działalność

edukacyjną oferując warsztaty oraz lekcje muzealne dla grup szkolnych

TRASA nr 2 bdquoZiemia Chełmińsk - Dobrzyńska

GOLUB ndash DOBRZYŃ

Miasto położone w pradolinie rzeki Drwęcy Powstało z fuzji - Golubia i

Dobrzynia - niegdyś przedmieścia Golubia Rzeka Drwęca oddzielała je od

siebie nie tylko w sensie geograficznym Na przestrzeni lat stanowiła ona

roacutewnież linię graniczną pomiędzy roacuteżnymi powiatami wojewoacutedztwami a

nawet państwami W 1231 roku cała ziemia chełmińska a więc i Golub

zajęta została przez Krzyżakoacutew Zbudowali tu w latach 1296-1306 na

wzniesieniu duży zamek a następnie założyli miasto na prawie

chełmińskim Kiedy Golub zaliczono do rzędu miast dokładnie nie wiadomo gdyż pierwszy dokument lokacyjny

zaginął Wznowienie dokumentu nastąpiło w 1421r Na mocy warunkoacutew II pokoju toruńskiego w 1466 roku

Ziemia Chełmińska jako część Prus Kroacutelewskich wroacuteciła pod władzę Polski Kroacutel Zygmunt III Waza nadał

starostwo golubskie (1611 - 1625) swej siostrze - Annie Wazoacutewnie Licznie przybywający do zamku goście i

pobyt Zygmunta IIIWazy ze swym dworem w 1623 roku sprawiły że miasto się ożywiło powstały nowe cechy

rozwinął się handel Wojny szwedzkie z lat 1626 - 1629 i 1655 oraz 1660 jak i poacuteźniejsza wojna siedmioletnia

1756 - 1763 przyniosły zniszczenie miastu i zubożenie ludności Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 r Golub

został włączony do Prus Na lewym brzegu Drwęcy zaczął wyrastać groźny konkurent miasta Golubia ndash

Dobrzyń W czasach średniowiecznych stanowił jedno z trzech przedmieść Golubia Rozwoacutej Dobrzynia nastąpił

w drugiej połowy XVII Hrabia Ignacy Działyński w 1789 r nadał osadzie Przedmieście Golubskie prawa miejskie i

nazwał ją Dobrzyniem ofiarowując jednocześnie miastu swoacutej herb rodowy Drwęca stanowiła naturalną

granicę między Prusami a Rosją Czasy zaboru pruskiego w Golubiu to okres germanizacji ludności polskiej

Dobrzyń w zaborze rosyjskim burzliwie się rozwijał i w kroacutetkim czasie prześcignął Golub Jesienią 1939 r

Niemcy rozpoczęli politykę eksterminacyjną wobec ludności Golubia i Dobrzynia Szczegoacutelnie dotkliwe straty

ludzkie i materialne ponioacutesł Dobrzyń Niemcy wymordowali połowę jego mieszkańcoacutew głoacutewnie Żydoacutew a

należące do nich domy i zabudowania spalili Inną natomiast taktykę zastosowali okupanci wobec mieszkańcoacutew

Golubia ktoacuterych ok 90 zostało pod przymusem wpisanych do III grupy listy narodowościowej niemieckiej

Rozporządzem Rady Ministroacutew z 1951 roku utworzono z dwoacutech miast jeden organizm miejski o nazwie Golub -

Dobrzyń

Zamek - zbudowany z cegły na planie prostokąta z dziedzińcem wewnętrznym zamkniętym z czterech stron

budynkami posiadającymi krużganki W zamkowych podziemiach więziono nieposłusznych poddanych Ich jęki i

zawodzenia ponoć do dziś można niekiedy słyszeć w lochach Zachowała się też krzyżacka izba tortur z hakami

w stropach na ktoacuterych wieszano nieszczęśnikoacutew Choć teraz mieści się w niej biuro PTTK w dalszym ciągu robi

wrażenie na zwiedzających Przed II wojną światową istniała tu jeszcze misa ze szczeliną do tortury kropli

wody W 1410 r zamek został zdobyty przez wojska Władysława Jagiełły ale już w 1411 r oddano go

Krzyżakom Ponownie zdobyty w 1422 r Władysław Jagiełło umieściwszy na nim polską załogę rozkazał zburzyć

zewnętrzną południową wieżę stojącą przed zamkiem Ogień polskich armat znacznie uszkodził grube mury i

przeprowadzono poważne prace remontowe W XVI w zamek zaczęto przebudowywać w stylu odrodzenia

Zamek golubski stał się miejscem ktoacutere chętnie odwiedzano Przy starej twierdzy powstały piękne ogrody

uformowane w stylu włoskim w ktoacuterych po raz pierwszy w Polsce wyhodowano tytoń ( znana woacutewczas jako

roślina ozdobna ) W okresie potopu zamek zdewastowali Szwedzi Podczas wojen napoleońskich Francuzi

urządzili tu szpital Po II wojnie światowej zrewaloryzowano zamek Pod patronatem PTTK organizowane tu są

turnieje krasomoacutewcze turnieje rycerskie koncerty w średniowiecznych komnatach

Kościoacuteł pw Św Katarzyny - wzniesiony został w stylu gotyckim w XIII i XIV wieku Istniał już dużo wcześniej jako budowla drewniana Pierwotna budowla obejmowała tylko dzisiejsze prezbiterium ktoacutere powstało już w r 1293 i stanowi najpiękniejszą część kościoła wykazującą w fragmentach muroacutew i sklepień motywy gotyckie Kościoacuteł po zniszczeniach często odnawiany i odrestaurowany Szczegoacutelnie wyroacuteżnia się tu ołtarz barokowy fundacji podstarościego Krzysztofa Lodego i obywateli miejskich wykonany z drzewa w 1640 roku a wykazujący duże podobieństwo z wielkim ołtarzem katedry pelplińskiej Na specjalne podkreślenie zasługuje też tęcza barokowa umieszczona w wielkim łuku gotyckim między prezbiterium a nawą Pod nią zwraca uwagę chrzcielnica w stylu barokowym misę podtrzymuje anioł druga podobna figura umieszczona jest po przeciwnej stronie dla symetrii Ambona z pięknymi ozdobami roboty snycerskiej oraz chrzcielnica i empora organowa w kaplicy

Domek Pod Cieniami Osobliwością Golubia jest stary drewniany domek podcieniowy ostatni z kilku

zachowanych jakie niegdyś otaczały cały rynek Posiadały one w swym kształtowaniu pewien charakter

wspoacutelny danemu czasowi i stanowiły budowy dwudziałowe ze słupem pośrodku o zastrzałach z koacutełeczkami

Dach naczoacutełkowy lub prosty ze szczytem zdobionym i konstrukcją drewnianą wypełnioną murem

SZAFARNIA

Ośrodek Chopinowski w Szafarni powstał dla upamiętnienia pobytu młodego Fryderyka Chopina Mieści się w dziewiętnastowiecznym dworku otoczonym zabytkowym parkiem Drzewa przypominają czasy odwiedzin młodego Chopina ( dziś Pomniki Przyrody) Położony jest w malowniczym otoczeniu pradoliny rzeki Drwęcy jest miejscem aktywności nie tylko kulturalnej ale i turystyczne Działalność ośrodka została zainaugurowana 25 września 1949 roku bdquoFestiwalem Chopinowskimrdquo W latach 1980 ndash 1988 przeprowadzono kompleksowy remont budynku i nastąpiło oficjalne otwarcie Ośrodka Kultury im Fryderyka Chopina w Szafarni Ośrodek został

wyposażony w nowe sprzęty zajmował wtedy cztery pomieszczenia Na parterze budynku (sala koncertowa sala muzealna salonik i holl) natomiast piętro dworku Dziewanowskich nadal zajmowała Szkoła Podstawowa w Szafarni Stopniowo zagospodarowany został teren zabytkowego parku Pierwszym dyrektorem odremontowanego ośrodka była Hanna Kończalska Do działalności Ośrodka należało systematyczne organizowanie koncertoacutew artystoacutew polskich i zagranicznych (głoacutewnie recitali fortepianowych) Znaczącym wydarzeniem jest Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im Fryderyka Chopina dla dzieci i młodzieży Dziś jest miejscem gdzie spotykają się wszystkie dziedziny sztuki Ośrodek Chopinowski prowadzi przede wszystkim ożywioną działalność koncertową

Brodnica

Nazwa miejscowości pochodzi od brodu Prawa miejskie otrzymało przed 1298 rokiem

Wiek XIV okres gospodarczego rozkwitu miasta Wybudowano warowny zamek potężne

mury miejskie kościoacuteł farny ratusz i obronne bramy wjazdowe Herbem Brodnicy stała się

otwarta dłoń - symbol życzliwości gościnności i praworządności Do Kroacutelestwa Polskiego

Brodnica została przyłączona po drugim pokoju toruńskim ( 1466 r) Drugi okres rozkwitu

miasta wiąże się z osobą Anny Wazoacutewny Objęła brodnickie starostwo w 1605 r i

stworzyła w Brodnicy ośrodek intelektualny szczycący się tolerancją religijną Po jej

śmierci zaczął się dla miasta wyjątkowo niepomyślny czas Okres wojen oraz konfliktoacutew

religijnych dopełniły zarazy i pożary nawiedzające miasto Rozbiory Brodnica przetrwała

pod władzą Prus To tu 5 października 1831 r przekroczył granicę pruską i złożył broń

kilkudziesięciotysięczny korpus powstańcoacutew listopadowych pod wodzą gen Dyw Macieja

Rybińskiego Niepodległość Brodnica odzyskała 18 stycznia 1920 r wyzwolicielem były wojska generała

Hallera W latach 1921 ndash 24 w Brodnicy gościli premier Wincenty Witos marszałek Joacutezef Piłsudski oraz

prezydent RP Stanisław Wojciechowski We wrześniu 1939 r miasto stało się częścią III Rzeszy by 22 stycznia

1945 roku rozpocząć kolejny etap swej historii Wspoacutełczesna Brodnica to niespełna 30-tysięczne miasto stolica

Pojezierza Brodnickiego Obecnie zajmuje powierzchnię 2287 ha Brodnica jako pierwsze miasto w Polsce

uzyskała znak Zielonych Płuc Polski oraz tytuł Gmina Przyjazna Środowisku

Brama Mazurska - została wzniesiona wraz z murami miejskimi na początku XIV wieku nadbudowana w 1370 r i odnowiona w II połowie XIX wieku i w latach 1964-65 kiedy wnętrze adaptowano na Hotel Turystyczny Pod bocianem Zbudowana jest z cegły na planie kwadratu w goacuternej części ośmioboczna Obecnie mieści się tu siedziba Miejskiego Oddziału PTTK oraz punkt infomacyjny dla turystoacutew

Ratusz - pozostałości ratusza gotyckiego z końca XIV wieku w poacutełnocnej pierzei troacutejkątnego rynku (Duży Rynek) Obiekt został spalony w 1631 roku poacuteźniej częściowo odbudowany otoczony budynkami mieszkalnymi Zachowała się ośmioboczna wieżyczka z XVI wieku z tarczą zegarową We wnętrzu dzwony z 1553 i 1554 roku oraz część szczytu Na Dużym Rynku znajdują się bogato zdobione kamienice

Kościoacuteł farny - pod wezwaniem św Katarzyny gotyk (XII - XV w) ceglany troacutejnawowy halowy o sklepieniu gwiaździstym (nawa głoacutewna) i krzyżowo ndash żebrowym (nawy boczne) Wzniesiony w latach 1285 ndash 1370 nawiązuje swym rozwiązaniem halowym do fary w Chełmnie i katedry w Chełmży Prezbiterium fundowane w 1285 roku przez proboszcza Mikołaja z Sandomierza korpus i pozostałe części w latach 1340 ndash 1370 (w tym szczyt i wieża) W latach 1554 ndash 1598 zajęty przez luteranoacutew Po uszkodzeniach w latach 1631 i 1648 odnawiany wielokrotnie

Brama Chełmińska - zwana też Kamienną wzniesiona w latach 1310-30 Nadbudowana około 1370 roku odnowiona w 1898 roku z częściową rekonstrukcją szczytoacutew Stanowiła element średniowiecznych obwarowań miejskich W XIX wieku użytkowana jako więzienie a w latach 70 wraz z przylegającą kamieniczką adoptowana na siedzibę muzeum Założona na planie kwadratu dwukondygnacyjna ze szczytami schodkowymi o sterczynami oraz poacutełkoliście zamkniętymi tynkowanymi blendami okiennymi Od poacutełnocy zachował się fragment szyi bramnej W wejściu zrekonstruowana wspoacutełcześnie drewniana brona (krata) Obecnie w Bramie Chełmińskiej mieści się galeria a w przyległej kamieniczce przy Małym Rynku 4 sale wystaw czasowych oraz gabinety Działu Archeologii

Spichlerz na ulicy św Jakuba to budowla renesansowa z 1604 roku Przebudowany na przełomie XIX i XX w Ceglany pierwotnie dwu obecnie czterokondygnacyjny Odrestaurowany na przełomie lat 8090 W ścianie szczytowej portal zamknięty łukiem odcinkowym zrekonstruowany szczyt Dach siodłowy kryty dachoacutewką Obecnie siedziba dyrekcji i administracji muzeum

Zamek Krzyżacki - wzniesiony w latach 1305-1339 Zbudowany z cegły na planie zbliżonym do kwadratu z budynkami wokoacuteł dziedzińca i wysoką wieżą (54 m) oraz basztami Zamek otaczała fosa połączona zwodzonym mostem z przedzamczem Modernizacji fortyfikacji dokonał po 1415 r Zdobyty w 1454 roku przez wojska Związku Pruskiego W latach 1462 ndash 1482 w rękach zaciężnych wojsk krzyżackich Bernarda Szumborskiego Był siedzibę starostoacutew polskich Zniszczony podczas pożaru w 1550 Częściowo odbudowany popadł w ruinę podczas wojen szwedzkich Po 1785 rozebrany z wyjątkiem odrestaurowanej w roku 1842 wieży W latach 1970-76 przeprowadzono prace konserwatorskie Odkryte podczas wojny piwnice zamkowe przeznaczono na kawiarnie Dziś w piwnicach zamku można zwiedzać stałe wystawy

Pałac Anny Wazoacutewny - wzniesiony po pożarze zamku w latach 1550-64 Starosta Rafał Działyński wykorzystał fragmenty muroacutew i zabudowań przedzamcza Przebudowany przez Annę Wazoacutewne (1605-25) na rezydencję Poacuteźniejsza rozbudowa miała miejsce w latach 1678-98 Pałac został spalony w 1945 roku odbudowany w latach 1960-70 z przeznaczeniem dla Powiatowego Domu Kultury i bibliotek Od 1986 roku siedziba Muzeum Regionalnego w Brodnicy

TRASA nr 3 bdquo Szlakiem uzdrowisk Białe Kujawy CIECHOCINEK

Miasto usytuowane jest na lewym brzegu Wisły w południowo-wschodniej części Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej Tężnie wraz z uruchomioną w 1830 r warzelnią soli stały się zakładem produkującym soli na skalę przemysłową Za oficjalną datę powstania zdrojowiska przyjmuje się rok 1836 gdy w ciechocińskiej karczmie w czterech miedzianych wannach zaczęto stosowanie zabiegoacutew leczniczych z użyciem woacuted solankowych Od tego czasu systematycznie rozbudowywano bazę leczniczą W lipcu 1842 r oddano do

użytku łazienki zwane bankowymi Opiekę medyczną sprawował w nich dr Roman Ignatowski pierwszy lekarz

nowych łazienek Doniosły wpływ na rozwoacutej uzdrowiska miało uruchomienie w 1867 r linii kolejowej z Trojanowa ( poacuteźniej Aleksandroacutew Kujawski ) Kursujące po Wiśle statki parowe z Warszawy dowoziły kuracjuszy Z biegiem lat dzięki uznanym walorom leczniczym i intensywnej rozbudowie wzrosła ranga Ciechocinka Utworzona w r 1908 osada Ciechocinek szybko otrzymała prawa miejskie ( 1916) Liczący 11 tysięcy stałych mieszkańcoacutew Ciechocinek posiada niezwykle korzystne dla swej leczniczej funkcji warunki klimatyczne Duże nasłonecznienie niewielka amplituda wahań temperatury stosunkowo mała ilość opadoacutew łagodne wiatry i umiarkowana wilgotność względna powietrza to walory uzdrowiska Podstawą działalności balneologicznej są naturalne tworzywa w postaci borowin i występujących w utworach jurajskich źroacutedeł woacuted solankowo-jodowo-bromkowych Od 1972 r odbywa się cykliczna impreza folklorystyczna Festiwal Folkloru Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej koncertują orkiestry zespoły estradowe na scenie odrestaurowanego Teatru Letniego wystawiane są sztuki teatralne Rozgłos dzięki prezentacji telewizyjnej zyskały coroczne festiwale operowo - operetkowe kultury Romoacutew ( festiwal przeniesiono ) piosenki strażackiej i inne Znakomitą scenerią jest oaza zieleni i kwiatoacutew za jaką uchodzi Ciechocinek Cerkiew prawosławna pod wezwaniem św Michała Archanioła jest unikalna budowlą na terenie Kujaw i zaliczona jest do najcenniejszych obiektoacutew zabytkowych Ciechocinka Została zbudowana w 1894 roku w stylu zauralskim Zaprojektował ją architekt W Fedders Jest to także jedyny tego typu obiekt w Europie Cerkiew była czynna do lat dwudziestych naszego stulecia Urządzono w niej kasyno ze świetlicą szkołę następnie magazyn Z inicjatywy arcybiskupa Sawy Prawosławnego Ordynariusza Wojska Polskiego przystąpiono do odbudowy świątyni Ściany wykonane są z okrągłych bali ułożonych jeden na drugim bez użycia gwoździ Zachowała się w całości bogata ornematyka wokoacuteł okien resztki koloroacutew a na tylnej wewnętrznej ścianie stylizowany wykonany dłutem ciesielskim napis w języku cerkiewno ndash słowiańskim bdquoZ nami Boacutegrdquo Odtworzone zostały kopuły i krzyże oraz kolory żoacutełty niebieski i czerwony cerkiew została wzniesiona na planie prostokąta z podziałem według starożytnych zasad biblijnych na trzy części przedsionek (kruchta) ndash przejście ze świata świeckiego do świata sakralnego część środkowa w ktoacuterej przebywa lud oraz najważniejsza część ndash ołtarzowa w ktoacuterej umieszczono relikwie 12 męczennikoacutew betlejemskich Pomiędzy częścią środkową a ołtarzową znajduje się ikonostas ndash ściana z ikon wykonana wspoacutełcześnie w Poczajewie przez J Nieczajewa ukazująca świat Kroacutelestwa Niebieskiego Konsekracji dokonano 6101996 r

Zespoacuteł tężni - monumentalna budowla wzniesiona w latach 1824-33 i 1859 według projektu Jakuba Graffa przez budowniczego warzelnianego Knake Konstrukcja drewniana Łączna długość trzech segmentoacutew tężni wynosi 1741 m wysokość 158 m Jeden z nielicznych w Europie unikatowy zabytek techniki z XIX wieku Na tężniach dokonuje się proces stężania solanki służącej do produkcji soli Cechą charakterystyczną tego procesu jest wytwarzanie naturalnego aerozolu o właściwościach leczniczych Strefa okołotężniowa wyroacuteżnia się specyficznym mikroklimatem

Warzelnia soli - budynek jednokondygnacyjny oddany do użytku w r 1830 Źroacutedło Grzybek tężnie i warzelnia soli stanowią ciąg technologiczny przy produkcji soli Proces produkcji soli niezmienny od ponad 160 lat polega na podgrzewaniu stężonej solanki Produktami ubocznymi są szIam i ług służące do celoacutew leczniczych

Teatr letni - zaprojektował Adolf Schimmelpfennig i powstał w 1980r Nawiązuje stylem do architektury uzdrowiskowej końca XIX w należy do nielicznych tego typu budowli w Europie

Parki i zieleńce - stanowią 142 hektaroacutew terenoacutew zielonych a stanowią je cztery parki (Zdrojowy Tężniowy Zdrowia i Sosnowy) zajmują 69 ha Największy z nich centralnie usytuowany Park Zdrojowy wyroacuteżnia się bogactwem krzewoacutew drzew i roślin niskopiennych Wśroacuted licznych skweroacutew i klomboacutew na terenie miasta uwagę zwracają znane kompozycje kwiatowe tworzące dywan zegar i kalendarz

RACIAŻEK

Pierwsza wzmianka o Raciążku pochodzi z aktu uposażenia Benedyktynoacutew w Mogilnie z 1066 roku Drewniano-ziemny groacuted został wzniesiony prawdopodobnie w połowie XIII wieku przez biskupoacutew kujawskich Groacuted przy drugim oblężeniu przez Krzyżakoacutew w 1330 roku został zdobyty Nie wiadomo kiedy wzniesiono zamek Początkowo był to jeden budynek o trzech kondygnacjach i rozmiarach 12x25 metroacutew powiększony do rozmiaroacutew 17x25 metroacutew przez biskupa Zbyluta z Gołańczy Powstały też wtedy obwodowe mury wzdłuż wzdłuż krawędzi zbocza Zamek w okresie poprzedzającym wielką wojnę z zakonem krzyżackim był kilkukrotnie wykorzystywany do rokowań z Wielkimi Mistrzami ( Przebywała tu Jadwiga i Władysław Jagiełło ) W latach 1582-1600 Hieronim Rozdrażewski rozbudował zamek oraz przekształcił wnętrza tak że powstała poacuteźnorenesansowa obronna rezydencja Po zniszczeniach z drugiej połowy XVII wieku zamek został opuszczony a pozostałości budynkoacutew gospodarczych rozebrane Pierwsze badania na zamku przeprowadzono w latach 1978-1985 po ktoacuterych zamek zabezpieczono jako trwałą ruinę Ciekawostką Raciążka jest murowany jednonawowy kościoacuteł poacuteźnogotycki ze szczytami renesansowymi zbudowany w latach 1597 - 1612 Jest to budowla w stylu poacuteźnogotyckim ze szczytami renesansowymi orientowany (tzn wzniesiony) wschoacuted-zachoacuted murowany i opięty uskokowymi szkarpami kryty dachoacutewką Prezbiterium kwadratowe z poacutełokrągłą absyd Ołtarz zbudowany jest w stylu poacuteźnorenesansowym z drzewa modrzewiowego (renesans niemiecki) Stalle renesansowe pochodzą z 1630 roku a odnowione zostały w 1865 roku Obrazy w stallach i obraz Wszystkich Świętych na zasuwie przy głoacutewnym ołtarzu zostały namalowane w 1830 roku przez Adama Malinowskiego W prawej części kościoła znajduje się ołtarz barokowy z XVII wieku a w lewej części usytuowany jest barokowy ołtarz z XVIII wieku Na ścianach świątyni znajdują się neorenesansowe płaskorzeźby z glinki terakotowej przedstawiające czternaście stacji drogi krzyżowej Ambona barokowa z XVIII wieku Monstrancja rokokowa z około 1784 roku Kilkanaście figur drewnianych z okresu XVI ndash XVII wiek Nad zakrystią znajduje się muzeum parafialne z wieloma ciekawymi eksponatami Jednym z najciekawszych jest gotycki ornat z białego adamaszku z wyhaftowanym wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem złotymi nićmi Według legendy wyhaftowany przez kroacutelową Jadwigę W muzeum znajdują się także zbiory bibliofilskie ndash 257 pozycji z okresu XVI ndash XIX wiek a także księga mszalna z XVIII wieku miecz z XIII wieku rzeźby dokumenty nawet hełm tatarski z XVIII wieku i wiele innych

KRUSZWICA

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszej Kruszwicy sięgają epoki kamienia (ok 10 000 r pne) Najstarsze ślady wczesnośredniowiecznego osadnictwa odnotowano na przełomie VI i VII w na zachodnim brzegu Gopła kiedy to oacutewczesna Kruszwica była ośrodkiem o dużym znaczeniu gospodarczym i strategicznymIstnieje przypuszczenie że w VIII i IX w groacuted kruszwicki był ośrodkiem plemiennego państwa Goplan Jak głosi jedna z legend w Kruszwicy znalazł schronienie pozbawiony władzy okrutny Popiel ktoacutery zginął w wieży na jeziornej wyspie zjedzony przez myszy Po jego śmierci rządy objął ubogi Piast - twoacuterca nowej dynastii Druga poł X w i XI w to okres świetności kruszwickiego grodu ktoacutery stał się jedną ze stolic

pierwszych Piastoacutew Długotrwała tradycja osadnictwa i wysoki poziom cywilizacyjnego rozwoju pozwoliły Kruszwicy pełnić ważną funkcję polityczną i administracyjną a korzystne położenie przy węźle droacuteg umożliwiało Piastom chrystianizację pogańskiego Pomorza Na zachodnim brzegu jeziora Gopło warzono soacutel z miejscowych źroacutedeł solankowych W 1271 na rozkaz Bolesława Pobożnego spalono groacuted Około połowy XIV w z fundacji kroacutela Kazimierza Wielkiego w miejscu starego grodu zbudowano murowany zamek Ta gotycka budowla stała się strategicznym punktem na pograniczu polsko-krzyżackim Kruszwica nawiedzana pożarami i wojnami powoli upadała Ostateczny cios zadał miastu najazd szwedzki w wyniku ktoacuterego miasto i kazimierzowski zamek uległy w 1657 r dalszemu zniszczeniu Po I rozbiorze polski w 1772 r Kruszwica włączona została do zaboru pruskiego W okresie niewoli groacuted był dla Polakoacutew wszystkich zaboroacutew źroacutedłem patriotyzmu i symbolem niepodległej Polski Legendy o Popielu i Piaście oraz piękne nadgoplańskie krajobrazy inspirowały wielu twoacutercoacutew tamtych czasoacutew W okresie międzywojennym rozwoacutej miasta widoczny był w każdej dziedzinie życia w szczegoacutelności w sektorze rolno-spożywczym Taki też kierunek dominował po 1945 r Najcenniejszym zabytkiem Kruszwicy a zarazem i symbolem miasta jest ceglana gotycka wieża samotnie stojąca na Wzgoacuterzu Zamkowym u nasady Poacutełwyspu Rzępowskiego zwana Mysią Wieża Jest to ośmioboczna wieża ma 32 m wysokości i z ruinami muroacutew stanowi pozostałość zamku obronnego z XIV w Budowla nawiedzana pożarami i zaznaczona piętnem upływającego czasu stopniowo popadała w ruinę W 1657 r ustępujący z Kruszwicy Szwedzi zburzyli miasto i zamek W związku z tym konieczne było podjęcie wysiłku by ocalałe fragmenty muru i wieży mogły podziewać przyszłe pokolenia W 1802 r przeprowadzono prace restauratorskie a w 1896 r najlepiej zachowaną wieżę wzmocniono i przystosowano do zwiedzania Od tego momentu każdy turysta odwiedzający Kruszwicę wspina się na szczyt Mysiej Wieży stanowiącej doskonały punkt widokowy Z jej szczytu roztacza się niezapomniany widok na malownicze zatoczki i wysepki jeziora Gopło miasto oraz rozległą roacutewninę kujawską

Kolegiata pw św Piotra i Pawła w Kruszwicy jeden z najlepiej zachowanych zabytkoacutew architektury romańskiej w Polsce Kruszwicka świątynia została zbudowana na początku XII w jest troacutejnawową filarową bazyliką wzniesioną na planie krzyża łacińskiego Romański charakter budowli podkreślają grube kamienne mury poacutełkoliste łuki oraz proste geometryczne kształty Nawy transept i prezbiterium przykryte są belkowym stropem sklepienia absyd wykonano z drobnych kamieni i okrzeskoacutew a w wieżowych kruchtach zachowały się najstarsze w Polsce sklepienia na skrzyżowanych kamiennych gurtach Zabytkami kruszwickiej kolegiaty są dwie chrzcielnice - piaskowcowa z XI w i granitowa z XII w Pod łukiem tęczowym prezbiterium znajdują się pochodzące z początkoacutew XVI w poacuteźnogotyckie rzeźby natomiast na ścianach rzeźby klęczących aniołoacutew (I poł XVIII w) pochodzące z ołtarzy barokowych kolegiaty W kościele znajdują się XVII-wieczne marmurowe płyty poświecone początkom kościoła i pierwszym biskupom W poacutełnocny portal ściany wmurowano płytę nagrobną starościny Zofii Oponowskiej zmarłej w 1500 r Ciekawostką jest fakt iż przy kruszwickiej świątyni należącej pierwotnie do zakonu benedyktynoacutew istniała biblioteka w ktoacuterej przechowywano do poł XIX w bogato ilustrowany Ewangeliarz kruszwicki - pergaminowy kodeks benedyktynoacutew Obecnie ten cenny zabytek rękopiśmiennictwa znajduje się w zbiorach Archiwum Archidiecezji w Gnieźni

INOWROCŁAW

W dokumentach historycznych po raz pierwszy Inowrocław pod łacińską nazwą Novo Wladislaw występuje w 1185r Inowrocław w języku łacińskim nazywany był Juvenis slavia lub Novum Vladislav Junovladislavia albo też Vladislav i Wodzislavia lub też Wodzisław W staropolskich tekstach spotyka się nazwę Inowłocław i Inowrocław Nazwa miasta Inowrocławia wiele razy zmieniała się w okresie stuleci Prawdopodobnie w XII w po gwałtownym wylewie Wisły część ludności Włocławka przeniosła się na teren obecnego Inowrocławia i założyła tutaj osadę nazywając ją Nowy Włocław - Juno czy Juni Vladislavia ktoacutera przekształciła się w Inowłocław a następnie w Inowrocław Warto zobaczyć

Tężnia solankowa - obiekt sanatoryjny w ponad 130 letnim inowrocławskim uzdrowisku Pierwszy odcinek inhalatorium oddano do użytku w 1995 roku i od tej pory przyciąga ono licznych kuracjuszy i turystoacutew Inowrocławska tężnia trzecia w kraju pod względem chronologii powstania jest drugą co do wielkości i jedną z nielicznych w całej Europie Ma kształt dwoacutech połączonych ze sobą wielobokoacutew mierzy 9 metroacutew wysokości i ponad 300 metroacutew długości Na całej długości tężni znajduje się taras widokowy Wytworzony aerozol służ profilaktyce i wspomaga leczenie schorzeń goacuternych droacuteg oddechowych choroacuteb tarczycy schorzeń alergicznych skoacutery obniża poziom ciśnienia tętniczego W kompleksie tężni solankowej jest roacutewnież miejsce na czynny wypoczynek Dla dbających o zdrowie spacerowiczoacutew atrakcją jest Park Solankowy Do powstania uzdrowiska z pewnością przyczyniło się uruchomienie kopalni soli w XIX wieku W okresie międzywojennym Inowrocław stał się modnym uzdrowiskiem do ktoacuterego na kurację licznie przyjeżdżali znani politycy aktorzy czy sportowcy Bywali tu min premier Władysław Grabski generałowie Joacutezef Haller i Władysław Sikorski kontradmirał Joacutezef Unrug wojewoda pomorski poacuteźniejszy prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz prezydent Warszawy Stefan Starzyński prezydent Poznania poacuteźniejszy Delegata Rządu na Kraj Cyryl Ratajski Maria Konopnicka Ludwik Sempoliński oraz olimpijczyk Janusz Kusociński

Kościoacuteł Najświętszej Marii Panny - Jest najstarszym i najwartościowszym z punktu widzenia historycznego i artystycznego zabytek Inowrocławia Budowę rozpoczęto kroacutetko po 1180 r z inicjatywy księcia Leszka wnuka Bolesława Krzywoustego a ukończono na początku XIII w Świątynia przyciąga prymitywnymi płaskorzeźbami na zewnętrznych ścianach świątyni Płaskorzeźbione i ryte na kamiennych ciosach głowy krzyże i roacuteżne znaki magiczne rozsławiły inowrocławski zabytek w Polsce Jest to unikalny w naszym kraju zespoacuteł rzeźb w ktoacuterym na język plastyki przetłumaczono ideologiczne pojęcie dobrego i uporządkowanego świata chrześcijańskiego przeciwstawionego złemu i chaotycznemu światu demonoacutew czyhających na dusze ludzkie tuż za progiem kościoła Budowla jest ważnym zabytkiem romańskiej techniki budowlanej największą w środkowo-wschodniej Europie bazyliką redukowaną o świetle nawy roacutewnej 1240 m gdy inne tego typu budowle rzadko miewają nawy dochodzące do 10 m szerokości W parku od poacutełnocnej strony kościoła zachowano kilka grobowcoacutew Znajduje się tu grobowiec rodzinny Lucjana i Stefana Grabskich W pobliżu grobowcoacutew wpoacuteł zniwelowany kurhan kryje zbiorową mogiłę konfederatoacutew barskich poległych 19 marca 1769 r w największej na Kujawach bitwie pod Inowrocławiem

Dom Rodzinny Jana Kasprowicza w Szymborzu ( dzielnica Inowrocławia) Dom w ktoacuterym urodził się poeta spłonął w 1916 roku trzy lata poacuteźniej zbudowano nowy budynek dla Anny Roliradowej Obecnie jest to Oddział Muzeum im Jana Kasprowicza Do miana domoacutew rodzinnych Kasprowicza pretendują dwa budynki przy ul Wielkopolskiej 9 i 11 Zbudowane zostały po śmierci rodzicoacutew Kasprowicza przy jego wsparciu finansowym Pierwszy należał do Franciszki Anczakowej drugi do Anny Roliradowej Kasprowicz będąc w Inowrocławiu zatrzymywał się zawsze w domu Anczakoacutew Jednak to A Roliradowa otworzyła w swoim domu bdquo Izbę Kasprowiczowskąrdquo Na tablicy pamiątkowej błędnie się informuje że tu urodził się Kasprowicz Dom wybudowano w 1919 r zatem urodzony w 1860 roku Kasprowicz nie moacutegł urodzić się w domu Roliradoacutew W fili muzeum można oglądać pamiątki po rodzinie KasprowiczoacutewW Pałacu Mieszczańskim przy ulicy Solankowej mieści się Muzeum im Jana Kasprowicza Oglądać można tu stałe ekspozycje poświęcone życiu i twoacuterczości Jana Kasprowicza i Stanisława Przybyszewskiego

W miejscowości Goacuterana na małym cmentarzu spoczywa pisarz dramaturg i publicysta okresu Młodej Polski Stanisław Przybyszewski Urodzony 6 maja 1868 roku w pobliskim Łojewie zmarł 23 listopada 1927 roku w dworku Joacutezefa Znanieckiego w Jarontach Został pochowany w Goacuterze na uprzednio upatrzonym sobie miejscu Cztery lata po śmierci Przybyszewskiego w 1931 roku ze składek społecznych mieszkańcoacutew Kujaw wzniesiono nagrobek w kształcie wysokiej kolumny zwieńczonej krzyżem z medalionem i inskrypcją

W miejscowości Parchanie znajduje się Izba Pamięci Generała Władysława Sikorskiego Od 1928 roku do czasu rozpoczęcia II wojny światowej rodzina Sikorskich mieszkała tu w dworku Generałowstwo spędzało tu głoacutewnie miesiące wiosenno ndash letnie Więcej pamiątek znajdziemy w starym przedwojennym budynku szkolnym Dziś mieści się tam izba pamięci poświęcona Sikorskiemu Obejrzeć tu można min fotografie z czasoacutew pobytu Sikorskich w Parchaniu pamiątki wojskowe oraz publikacje na temat generała Wieś Parchanie położona jest 10 km na wschoacuted od Inowrocławia

TRASA nr 4 Miedzy Toruniem a Bydgoszczą

OSTROMECKO

Pierwsza zachowana wzmianka historyczna o Ostromecku pochodzi z 1222 roku Obecnie wieś liczy ok 1000 mieszkańcoacutew Mimo burzliwych wypadkoacutew dziejowych ostromeckie zabytki przetrwały w stanie stosunkowo mało zdewastowanym Pozostałością po czasach świetności jest zespoacuteł pałacowy składający się z dwoacutech pałacoacutew Starego - z XVIII wieku oraz Nowego W parku obok pałacoacutew znajduje się mauzoleum rodzinne Schoenbornoacutew- Alvenslebenoacutew Wartość zabytkową posiada roacutewnież kościoacuteł katolicki pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1445 roku Znajdują się tu zabytkowe rzeźby Matka Boska z Dzieciątkiem i Pieta Ostromecko jest znane także ze źroacutedlanej wody mineralnej produkowanej od 1894 roku

Pałac stary - usytuowany na skraju wiślanej skarpy w głębi parku na płn-zach od Pałacu Nowego Ta okazała rezydencja z panoramicznym widokiem na Wisłę została zbudowana przez rodzinę Mostowskich w pierwszej w połowie XVIII wieku ok 1730 roku Bogdan Teodor Mostowski kasztelan płocki przebudował skromny dwoacuter szlachecki w dwukondygnacyjny budynek wraz z ogrodem a jego syn Paweł Michał Mostowski wojewoda pomorski przekształcił budynek w wielkopańską siedzibę w stylu warszawskiego rokoka W obecnej formie jest to pałac barokowy całkowicie podpiwniczony posiadający trzy kondygnacje z poacutełpiętrem i poddaszem nieużytkowym Powierzchnia użytkowa budynku wynosi ok 713 msup2 W 2008 roku Filharmonia Pomorska przekazała Bydgoszczy ten zabytkowy budynek wraz z kolekcją i obecnie Pałac Mostowskich służy działalności kulturalnej

Pałac nowy - klasycystyczny korpus głoacutewny pałacu powstał w latach 1832-1849 Elewacja zachodnia budynku ndash ogrodowa - jest poprzedzona zespołem tarasoacutew powstałym na początku XX wieku Pałac Nowy jest całkowicie podpiwniczony piętrowy z poddaszem ze ścianką kolankową kryty niskim dachem czterospadowym Sala balowa dobudowana do korpusu budynku głoacutewnego od poacutełnocy jest jednokondygnacyjna Pałacyk Myśliwski wzniesiony od południa jako skrzydło korpusu z drugim piętrem w mansardowym dachu Kubatura powierzchnia powierzchnia użytkowa 258140 msup2 W 2000 roku Miasto Bydgoszcz rozpoczęło kompleksową rewaloryzację Pałacu Nowego Do roku 2007 wykonano większość prac budowlanych i konserwatorskich obejmujących korpus głoacutewny salę balową i skrzydło neobarokowe Działania rewaloryzacyjne ukończono w 2009 roku W skład zabytkowego założenia parkowego o powierzchni ponad 35 ha wchodzi XVIII-wieczny park włoski w otoczeniu Pałacu Starego oraz XIX-wieczny park krajobrazowy w stylu angielskim otaczający od zachodu Pałac Nowy Odrestaurowane reprezentacyjne wnętrza obu rezydencji służy organizacji min koncertoacutew kameralnych i recitali spektakli warsztatoacutew artystycznych zajęć edukacyjnych wystaw i pokazoacutew roacuteżnorodnych spotkań

SKŁUDZEWO

O Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część

szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

BIERZGŁOacuteW

Pierwszy ndash drewniano-ziemny groacuted obronny istniał tu w pierwszej połowie XIII wieku Zamek murowany zbudowano w miejscu pruskiego grodu należącego do rycerza Pipina Zdobyli go Krzyżacy prawdopodobnie w 1236 roku Biorąc pod uwagę że podczas wspomnianego oblężenia zamek miał już częściowo mury przyjąć można że wznoszony był od około 1260 roku Jego rozbudowa rozpoczęła się w 1270 roku Głoacutewnym elementem obronnym przedzamcza była kilkukondygnacyjna wieża bramna zwieńczoną ozdobnym schodkowym szczytem wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 10x112 Wejście na wieżę możliwe było jedynie z ganku obronnego na murze Drugim elementem obronnym przedzamcza była usytuowana w narożniku poacutełnocnym otwarta basztaPod koniec XIV stulecia rangę Bierzgłowa przyćmił rozwoacutej Torunia 19 czerwca 1415 roku władze zakonne rozwiązały komturię bierzgłowską dzieląc jej tereny pomiędzy toruńską i nieszawską a część majątku oddając woacutejtowi krzyżackiemu w Pieniu Po rozwiązaniu komturii w zamku bierzgłowskim pozostał jedynie zarządca krzyżacki W roku 1474 zamek został wykupiony przez rajcoacutew toruńskich a w 1520 roku stał się własnością miasta Torunia Wielkie pożary w roku 1580 i 1590 poważnie zniszczyły zamek W końcu XVII wieku był w ruinie W 1929 roku zamek zostaje wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Wojciecha Okoniewskiego a od 1933 jego własnością wykupioną na potrzeby diecezji W 1936 r dokonano na terenie zamku otwarcia Domu Rekolekcyjnego Od 1945 roku do 1992 roku zamek mieścił Zakład Opieki Społecznej W latach 1946-1950 r w zamku mieszkał biskup łucki Adolf Piotr Szelążek wygnany przez władze radzieckie ze swej diecezji na Wołyniu Do dziś szczątki jego spoczywają w podziemiach kościoła św Jakuba w Toruniu Po odzyskaniu obiektu przez Kurię Toruńską w 1992 roku rozpoczął się remont trwający z przerwami do chwili obecnej W finansowaniu prac spory wkład wniosła Fundacja Polsko-Niemiecka Remont Zamku Goacuternego ukończono w sierpniu 2001 roku a już od 1 września rozpoczęło działalność Diecezjalne Centrum Kultury Placoacutewka dysponująca kaplicą i salą konferencyjną dla 70 osoacuteb łączy realizację zadań duszpasterskich ze wspaniałą rekreacją i godziwą rozrywką Jest w stanie przyjąć w pokojach 52 osoby Urządzono dom wycieczkowy dla grup dziecięcych i młodzieżowych działających przy parafiach

SKŁUDZEWO

Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych

W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

PIWNICE

W Piwnicach 15 km od Torunia znajduje się Katedra Radioastronomii Jest częścią Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Najważniejszym instrumentem unikalnym w Europie środkowo-wschodniej jest 32m teleskop uczestniczący w światowej sieci VLBI Aktywność naukowa obejmuje badania roacuteżnych obiektoacutew astrofizycznych kwazaroacutew radiogalaktyki pulsaroacutew maseroacutew międzygwiezdnych i układoacutew planetarnych Radiowa interferometria wielko bazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazoacutew i obiektoacutew w kosmosie Realizacja tej techniki wymaga bardzo ściśłej wspoacutełpracy radioteleskopoacutew na całym świecie Radioteleskopy

GRĘBOCIN

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 2: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

R E G U L A M I N

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTOacuteW

WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJWSKO - POMORSKIE 2014rdquo

24 ndash 30 sierpień 2014

T O R U Ń

ORGANIZATORZY

Ministerstwo Obrony Narodowej Departament Wychowania i Promocji Obronności MON Dowoacutedztwo Wojsk Lądowych Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia Klub CSAiU Wojskowy Oddział PTTK przy Klubie CSAiU

PRZY WSPARCIU i POMOCY

Urzędu Marszałkowskiego Wojewoacutedztwa Kujawsko - Pomorskiego Urzędu Miasta Torunia Urząd Miasta Aleksandroacutew Kujawski Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia 1BLWL ndash Inowrocław 2 Wojskowy oddział Gospodarczy - Toruń Komisji Zarządu Głoacutewnego PTTK ds wspoacutełpracy z Wojskiem Polskim Starostwa Powiatowego w Aleksandrowie Kujawskim Wojskowego Stowarzyszenia bdquoSport ndash Turystyka ndash Obronnośćrdquo

CEL ZLOTU

Ocena działalności turystyczno-krajoznawczej w Wojsku Polski w 2014 roku

Promocja waloroacutew turystycznych i kulturowych Ziemi kujawsko - Pomorskiej w tym miasta Torunia

Doskonalenie umiejętności turystoacutew w zakresie wdrażania form i metod popularyzacji krajoznawstwa sportu i rekreacji w roacuteżnych środowiskach

Popularyzacja czynnego wypoczynku

Umacnianie więzi między turystami

MIEJSCE ZLOTU

Domy Akademickie nr 78 i 9 przy ul Gagarina

KIEROWNICTWO ZLOTU

Komandor honorowy ndash Komendant Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia Koordynator ndashpłk Waldemar OSYPIUK Komandor ndash Stanisław WODZYŃSKI Zastępca komandora ds organizacyjnych ndash Wiesław NAWROCKI Zastępca komandora ds logistycznych ndash Jerzy OKOŃSKI Zastępca komandora ds kulturalno-oświatowych ndash Anna SZYMAŃSKA Sędzia głoacutewny i kierownik tras ndash Andrzej Płachciński

SEKRETARIAT

Artur OTLEWSKI

PRZEWODNICY

OPIEKUNOWIE ndash PILOCI GRUP

Jacek ANDRZEJEWSKI Mariusz LEJMAN Jacek BIELECKI Michał FLIS

WARUNKI UCZESTNICTWA

W Zlocie uczestniczą przedstawiciele środowiska turystycznego z Wojskowych Oddziałoacutew Koacuteł i Kluboacutew PTTK

Zgłoszenia udziału w Zlocie przyjmowane będą na KARTACH ZGŁOSZENIA (wg załączonego wzoru) wraz z wniesioną opłatą (kserokopię opłaty należy załączyć do Karty Zgłoszenia od Prezesoacutew Oddziałoacutew do dnia 30042014 r na adres

WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK

przy KLUBIE Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia w TORUNIU

87 -100 Toruń ul Sobieskiego 36

Tel CA MON 43 22 42

CM 56 653 2242

GSM 504 488 505 607 571 590

SPRAWY FINANSOWE

Koszty uczestnictwa 750 zł

Numer konta bankowego

Alior Bank 84 2490 0005 0000 4500 2954 7103 Z dopiskiem bdquo ZLOTrdquo

W przypadku nie przybycia Uczestnika na Zlot organizatorzy nie zwracają wpłaconej kwoty

W RAMACH OPŁATY ORGANIZATOR ZAPEWNIA

zakwaterowanie od 2408 ( niedziela) do 3008 ( sobota)

wyżywienie

program artystyczny

bilety wstępu do zwiedzanych obiektoacutew

obsługę pilotoacutew i przewodnikoacutew

materiały zlotowe

opiekę medyczną

sędzioacutew ii opiekunoacutew grup

INNE POSTANOWIENIA

Uczestnicy Zlotu zobowiązani są posiadać ważną legitymację PTTK

Kierownicy Ekip odpowiadają za porządek i dyscyplinę w swoich grupach

Wszystkich Uczestnikoacutew obowiązuje przestrzeganie bdquoKarty Turystyrdquo postanowień Regulaminu oraz poleceń kierownictwa Zlotu

Organizatorzy zapewniają bezpłatny niestrzeżony parking dla uczestnikoacutew Zlotu przyjeżdżających własnym pojazdem

Uczestnikoacutew obowiązuje ubioacuter turystyczny oraz stosowny stroacutej do poszczegoacutelnych przedsięwzięć zlotowych

Zlot odbędzie się w ustalonym terminie bez względu na warunki atmosferyczne

Podczas Zlotu grupom turystycznym zostaną przydzieleni piloci ktoacuterzy pełnić będą jednocześnie funkcję opiekuna i łącznika z kierownictwem CZAT WP

W przypadku rażącego naruszenia zasad kulturalnego zachowania się na trasach turystycznych lub w miejscu zakwaterowania Kierownictwo Zlotu zastrzega sobie prawo usunięci Uczestnika z imprezy

Organizatorzy nie ponoszą odpowiedzialności materialnej z tytułu wypadkoacutew i urazoacutew oraz szkoacuted w mieniu spowodowanych przez Uczestnikoacutew podczas trwania imprezy

Podczas trwania Zlotu wszyscy Uczestnicy zobowiązani są do noszenia koszulek i Znaczkoacutew Zlotowych

Organizatorzy zastrzegają sobie prawo dokonania zmian w programie Zlotu

Ostateczna interpretacja postanowień niniejszego regulaminu należy do Kierownictwa Zlotu

Zlot nie jest imprezą komercyjną jest przygotowywany i będzie przeprowadzony na zasadzie samoorganizacji Uczestnicy dokonają wpłat na pokrycie kosztoacutew zakwaterowania i wyżywienia

P R O G R A M

XLI CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTOacuteW

WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO - POMORSKIE 2014rdquo

24 ndash 30 sierpień 2014

T O R U Ń

24 sierpnia ( niedziela )

1600

ndash 1800

- Przyjazd Uczestnikoacutew Zlotu do miejsc zakwaterowania

1900

ndash 2000

- Odprawa kierownikoacutew i opiekunoacutew grup

1900

ndash 2000

- Kolacja

-

25 sierpnia ( poniedziałek )

730

ndash 900

- Śniadanie

1000

ndash 1045

- Uroczyste otwarcie XLI Centralnego Zlotu Turystoacutew Wojska Polskiego bdquoKujawsko ndash

Pomorskie 2014rdquo- Dwoacuter Artusa ( Ratusz Miejski )

1100

ndash 1130

- Przejazd na OSP Toruń

1130

ndash 1500

- Pokaz strzelań artyleryjskich ( lub marsz na orientacje ndash Barbarka )

1500

ndash 1800

- IX Turystyczne Zawody Sportowo Obronne Oddziałoacutew PTTK Wojska Polskiego o Puchar

Marszałka Wojewoacutedztwa Kujawsko Pomorskiego

( Regulamin zawodoacutew w opracowaniu )

1900

ndash 2000

- Wręczenie nagroacuted i wyroacuteżnień ( indywidualne)

2000

ndash 2200

- Konkurs piosenki turystycznej ndash reprezentacje oddziałoacutew

(regulamin w opracowaniu)

1800

ndash 2300

- Biesiada turystyczna - wspoacutelne grillowanie

26 sierpnia ( wtorek )

700

ndash 800

- Śniadanie

830

ndash 1700

- rdquo Wyjazd na trasy 1 2 3 4

1700

ndash 1800

- czas wolny

1800

ndash 1900

- Obiadokolacja

1900

ndash 2000

- Występ

2000

ndash 2400

- Zabawa Turystyczna

27 sierpnia ( środa )

700

ndash 800

- Śniadanie

800

ndash 1700

- Wyjazd na trasy nr 1 2 34

1700

ndash 1800

- Czas wolny

1830

ndash 1900

- Biesiada turystyczna

1900

ndash 2030

- Program artystyczny w wykonaniu zespołoacutew folklorystycznych Wojewoacutedztwa Kujawsko -

Pomorskiego

1830

ndash 2400

- Biesiadowanie przy grillu

29 sierpnia ( czwartek )

700

ndash 800

- Śniadanie plus

800

ndash 1700

- Wyjazd na trasy nr 1 2 34

1700

ndash 1800

- Czas wolny

1800

ndash 1900

- Obiadokolacja

1900

ndash 2100

-Występrdquo

29 sierpnia ( piątek )

700

ndash 800

- Śniadanie plus II śniadanie - suchy prowiant

800

ndash 1530

- Wyjazd na trasy 1 2 34

1800

ndash 1900

- Uroczyste zakończenie XLIII Centralnego Zlotu Turystoacutew

Wojska Polskiego bdquoKujawsko ndash Pomorskie 2014rdquo

1900

ndash 2400

- Wieczorek taneczny kończący XLIII CENTRALNY ZLOT TURYSTOacuteW WP

30 sierpnia ( sobota )

0900

ndash 1000

- Śniadanie (suchy prowiant)

1000

ndash 1200

- Wyjazd Uczestnikoacutew Zlotu do miejsc zamieszkania

T R A S Y Z L O T O W E

TRASA Nr 1 Toruń - miasto światowego dziedzictwardquo

Wędroacutewka ulicami Staroacutewki ndash trasa ok 35 km Przerwa kawowa Planetarium Muzeum Etnograficzne CSAiU ndash pokaz sprzętu artyleryjskiego i uzbrojenia

TRASA Nr 2 bdquo Zabytki ziemi Chełminskiejrdquo

Toruń - Brodnica ndash Szafarnia ndash Golub Dobrzyń - Toruń

TRASA Nr 3 bdquo Szlakiem uzdrowisk Białe Kujawy

Toruń - Ciechocinek ndash Raciążek ndash Kruszwica - Inowrocław ndash Toruń

TRASA Nr 4 bdquo Między Toruniem a Bydgoszczą rdquo

Toruń ndash Ostromecko ndash Skłudzewo ndash Zamek Bierzgłowski ndash Grębocin ndash Toruń

OPIS TRAS

TRASA nr 1 bdquo Toruń - gotyk na dotyk

Rynek Staromiejski

Ten prawie kwadratowy plac od stuleci pozostaje głoacutewnym punktem na mapie Torunia Dawniej handlowano tutaj towarami organizowano turnieje i parady ogłaszano wyroki a nawet wykonywano publiczne egzekucje Centralne miejsce na rynku zajmuje monumentalny Ratusz Uwagę przykuwa także neorenesansowy Dwoacuter Artusa - miejsce licznych koncertoacutew i wystaw oraz barokowa Kamienica Pod Gwiazdą - obecnie Muzeum Sztuki Dalekiego WschoduZachodnią pierzeję rynku zamykają kościoacuteł Ducha Św i neogotycki gmach poczty

Ponad 150 lat temu na staromiejskim rynku stanął pomnik słynnego toruńczyka - Mikołaja Kopernika swoje miejsce znalazł tutaj roacutewnież posąg grającego na skrzypcach flisaka nawiązujący do starej toruńskiej legendy

Ratusz Staromiejski

Gotycki Ratusz to symbol dawnej świetności miasta Wzniesiono go na Rynku Staromiejskim pod koniec XIV wieku za zgodą Konrada Wallenroda - wielkiego mistrza zakonu krzyżackiegoRatusz był dawniej siedzibą władz miasta i sądu w jego reprezentacyjnych salach goszczono polskich kroacuteloacutew Mieściły się tu roacutewnież kramy ławy chlebowe oraz waga miejska W ratuszowych piwnicach prowadzono wyszynk piwa i wina Warto zwiedzić ratuszowe muzeum z bogatymi zbiorami sztuki gotyckiej i sakralnej dawnego rzemiosła oraz malarstwa polskiego Można także wspiąć się na 40-metrową wieżę Z jej szczytu rozciąga się widok na cały zespoacuteł staromiejski

Dom Kopernika

Okazała gotycka kamienica przy dzisiejszej ulicy Kopernika - dawniej św Anny - uchodząca za miejsce narodzin

Mikołaja Kopernika Jest ona doskonałym przykładem średniowiecznego domu kupieckiego z typowym dla

niego układem wnętrz wyposażeniem i charakterystycznym schodkowym szczytemObecnie w kamienicy

mieści się muzeum poświęcone życiu oraz dziełu wielkiego astronoma Prezentowana jest tu roacutewnież makieta

XV-wiecznego Torunia z pokazem audiowizualnym W podziemiach muzeum znajduje się ekspozycja

poświęcona historii słynnych toruńskich piernikoacutew Zwiedzanie wystawy połączone jest z ich wypiekiem oraz

degustacją

Planetarium Orbitarium i Geodium

Planetarium mieści się w XIX-wiecznym budynku dawnej gazowni miejskiej Na kopule o średnicy 15 m prezentowane są seanse popularyzujące wiedzę o wszechświecieDzięki dziesiątkom projektoroacutew nie ruszając się z wygodnego fotela można przeżyć tu noc polarną na biegunie zobaczyć Ziemię z Księżyca a nawet z granic Systemu Słonecznego W sali Orbitarium umieszczono zestaw interaktywnych urządzeń oraz modeli dzięki ktoacuterym zwiedzający poznają zjawiska zachodzące w kosmosie Uwagę przyciąga tu roacutewnież okazały

interaktywny model sondy kosmicznej Cassini W kolejnej sali - Geodium - swe miejsce znalazła interaktywna wystawa poświęcona planecie Ziemii i zjawiskom na niej zachodzącym Krzywa Wieża

Jak głosi legenda ta średniowieczna baszta obronna została zbudowana przez toruńskiego krzyżaka jako pokuta za popełnione grzechy Wzniesiona przez niego wieża miała być tak krzywa jak krzywe było jego życie niegodne zakonnikaOdchylona od pionu o około 15 metra budowla stanowiła część systemu obronnego dawnego Torunia Gdy utraciła swe militarne znaczenie pełniła funkcję więzienia a potem kuźni Dziś Krzywa Wieża to jeden z najbardziej charakterystycznych toruńskich symboli i obowiązkowy punkt każdej wycieczki

Ruiny Zamku Krzyżackiego

Toruński zamek został zbudowany w XIII w przez zakonnikoacutew krzyżackich Wzniesiony na miejscu znajdującego się tu wcześniej grodziska posiada nietypowy podkowiasty kształt Dawniej jego załogę stanowiło 12 rycerzy zakonnych oraz komtur reprezentujący krzyżacką władzę na tych terenachW roku 1454 toruńscy mieszczanie wzniecili antykrzyżackie powstanie zamek zdobyli a następnie zburzyli Do dziś zachowało się jedynie gdanisko czyli dawna wieża ustępowa oraz malownicze ruiny Podziemia zamku i gdanisko udostępnione są

do zwiedzania - znajdują się tu ekspozycje stałe i czasowe makieta zamku oraz sala strachu W sezonie letnim na zamkowym dziedzińcu prezentowany jest spektakl światło i dźwięk pt Komturia Ruiny dawnej krzyżackiej warowni są także tłem licznych imprez plenerowych - koncertoacutew festynoacutew i rycerskich turniejoacutew

Muzeum Etnograficzne

Toruńskie Muzeum Etnograficzne znajduje się na plantach otaczających Staroacutewkę Przy muzeum istnieje jedyny w Europie skansen usytuowany w ścisłym centrum miasta Przeniesiono do niego z kilku regionoacutew Polski poacutełnocnej obiekty drewnianej architektury wiejskiej pochodzące z XVIII oraz XIX w Na obszarze 2 ha zgromadzono min wiejskie zagrody kuźnię i remizą strażacką wraz z wyposażeniem wiatrak oraz młyn wodny Muzeum organizuje liczne kiermasze festyny i koncerty folklorystyczne prowadzi roacutewnież działalność

edukacyjną oferując warsztaty oraz lekcje muzealne dla grup szkolnych

TRASA nr 2 bdquoZiemia Chełmińsk - Dobrzyńska

GOLUB ndash DOBRZYŃ

Miasto położone w pradolinie rzeki Drwęcy Powstało z fuzji - Golubia i

Dobrzynia - niegdyś przedmieścia Golubia Rzeka Drwęca oddzielała je od

siebie nie tylko w sensie geograficznym Na przestrzeni lat stanowiła ona

roacutewnież linię graniczną pomiędzy roacuteżnymi powiatami wojewoacutedztwami a

nawet państwami W 1231 roku cała ziemia chełmińska a więc i Golub

zajęta została przez Krzyżakoacutew Zbudowali tu w latach 1296-1306 na

wzniesieniu duży zamek a następnie założyli miasto na prawie

chełmińskim Kiedy Golub zaliczono do rzędu miast dokładnie nie wiadomo gdyż pierwszy dokument lokacyjny

zaginął Wznowienie dokumentu nastąpiło w 1421r Na mocy warunkoacutew II pokoju toruńskiego w 1466 roku

Ziemia Chełmińska jako część Prus Kroacutelewskich wroacuteciła pod władzę Polski Kroacutel Zygmunt III Waza nadał

starostwo golubskie (1611 - 1625) swej siostrze - Annie Wazoacutewnie Licznie przybywający do zamku goście i

pobyt Zygmunta IIIWazy ze swym dworem w 1623 roku sprawiły że miasto się ożywiło powstały nowe cechy

rozwinął się handel Wojny szwedzkie z lat 1626 - 1629 i 1655 oraz 1660 jak i poacuteźniejsza wojna siedmioletnia

1756 - 1763 przyniosły zniszczenie miastu i zubożenie ludności Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 r Golub

został włączony do Prus Na lewym brzegu Drwęcy zaczął wyrastać groźny konkurent miasta Golubia ndash

Dobrzyń W czasach średniowiecznych stanowił jedno z trzech przedmieść Golubia Rozwoacutej Dobrzynia nastąpił

w drugiej połowy XVII Hrabia Ignacy Działyński w 1789 r nadał osadzie Przedmieście Golubskie prawa miejskie i

nazwał ją Dobrzyniem ofiarowując jednocześnie miastu swoacutej herb rodowy Drwęca stanowiła naturalną

granicę między Prusami a Rosją Czasy zaboru pruskiego w Golubiu to okres germanizacji ludności polskiej

Dobrzyń w zaborze rosyjskim burzliwie się rozwijał i w kroacutetkim czasie prześcignął Golub Jesienią 1939 r

Niemcy rozpoczęli politykę eksterminacyjną wobec ludności Golubia i Dobrzynia Szczegoacutelnie dotkliwe straty

ludzkie i materialne ponioacutesł Dobrzyń Niemcy wymordowali połowę jego mieszkańcoacutew głoacutewnie Żydoacutew a

należące do nich domy i zabudowania spalili Inną natomiast taktykę zastosowali okupanci wobec mieszkańcoacutew

Golubia ktoacuterych ok 90 zostało pod przymusem wpisanych do III grupy listy narodowościowej niemieckiej

Rozporządzem Rady Ministroacutew z 1951 roku utworzono z dwoacutech miast jeden organizm miejski o nazwie Golub -

Dobrzyń

Zamek - zbudowany z cegły na planie prostokąta z dziedzińcem wewnętrznym zamkniętym z czterech stron

budynkami posiadającymi krużganki W zamkowych podziemiach więziono nieposłusznych poddanych Ich jęki i

zawodzenia ponoć do dziś można niekiedy słyszeć w lochach Zachowała się też krzyżacka izba tortur z hakami

w stropach na ktoacuterych wieszano nieszczęśnikoacutew Choć teraz mieści się w niej biuro PTTK w dalszym ciągu robi

wrażenie na zwiedzających Przed II wojną światową istniała tu jeszcze misa ze szczeliną do tortury kropli

wody W 1410 r zamek został zdobyty przez wojska Władysława Jagiełły ale już w 1411 r oddano go

Krzyżakom Ponownie zdobyty w 1422 r Władysław Jagiełło umieściwszy na nim polską załogę rozkazał zburzyć

zewnętrzną południową wieżę stojącą przed zamkiem Ogień polskich armat znacznie uszkodził grube mury i

przeprowadzono poważne prace remontowe W XVI w zamek zaczęto przebudowywać w stylu odrodzenia

Zamek golubski stał się miejscem ktoacutere chętnie odwiedzano Przy starej twierdzy powstały piękne ogrody

uformowane w stylu włoskim w ktoacuterych po raz pierwszy w Polsce wyhodowano tytoń ( znana woacutewczas jako

roślina ozdobna ) W okresie potopu zamek zdewastowali Szwedzi Podczas wojen napoleońskich Francuzi

urządzili tu szpital Po II wojnie światowej zrewaloryzowano zamek Pod patronatem PTTK organizowane tu są

turnieje krasomoacutewcze turnieje rycerskie koncerty w średniowiecznych komnatach

Kościoacuteł pw Św Katarzyny - wzniesiony został w stylu gotyckim w XIII i XIV wieku Istniał już dużo wcześniej jako budowla drewniana Pierwotna budowla obejmowała tylko dzisiejsze prezbiterium ktoacutere powstało już w r 1293 i stanowi najpiękniejszą część kościoła wykazującą w fragmentach muroacutew i sklepień motywy gotyckie Kościoacuteł po zniszczeniach często odnawiany i odrestaurowany Szczegoacutelnie wyroacuteżnia się tu ołtarz barokowy fundacji podstarościego Krzysztofa Lodego i obywateli miejskich wykonany z drzewa w 1640 roku a wykazujący duże podobieństwo z wielkim ołtarzem katedry pelplińskiej Na specjalne podkreślenie zasługuje też tęcza barokowa umieszczona w wielkim łuku gotyckim między prezbiterium a nawą Pod nią zwraca uwagę chrzcielnica w stylu barokowym misę podtrzymuje anioł druga podobna figura umieszczona jest po przeciwnej stronie dla symetrii Ambona z pięknymi ozdobami roboty snycerskiej oraz chrzcielnica i empora organowa w kaplicy

Domek Pod Cieniami Osobliwością Golubia jest stary drewniany domek podcieniowy ostatni z kilku

zachowanych jakie niegdyś otaczały cały rynek Posiadały one w swym kształtowaniu pewien charakter

wspoacutelny danemu czasowi i stanowiły budowy dwudziałowe ze słupem pośrodku o zastrzałach z koacutełeczkami

Dach naczoacutełkowy lub prosty ze szczytem zdobionym i konstrukcją drewnianą wypełnioną murem

SZAFARNIA

Ośrodek Chopinowski w Szafarni powstał dla upamiętnienia pobytu młodego Fryderyka Chopina Mieści się w dziewiętnastowiecznym dworku otoczonym zabytkowym parkiem Drzewa przypominają czasy odwiedzin młodego Chopina ( dziś Pomniki Przyrody) Położony jest w malowniczym otoczeniu pradoliny rzeki Drwęcy jest miejscem aktywności nie tylko kulturalnej ale i turystyczne Działalność ośrodka została zainaugurowana 25 września 1949 roku bdquoFestiwalem Chopinowskimrdquo W latach 1980 ndash 1988 przeprowadzono kompleksowy remont budynku i nastąpiło oficjalne otwarcie Ośrodka Kultury im Fryderyka Chopina w Szafarni Ośrodek został

wyposażony w nowe sprzęty zajmował wtedy cztery pomieszczenia Na parterze budynku (sala koncertowa sala muzealna salonik i holl) natomiast piętro dworku Dziewanowskich nadal zajmowała Szkoła Podstawowa w Szafarni Stopniowo zagospodarowany został teren zabytkowego parku Pierwszym dyrektorem odremontowanego ośrodka była Hanna Kończalska Do działalności Ośrodka należało systematyczne organizowanie koncertoacutew artystoacutew polskich i zagranicznych (głoacutewnie recitali fortepianowych) Znaczącym wydarzeniem jest Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im Fryderyka Chopina dla dzieci i młodzieży Dziś jest miejscem gdzie spotykają się wszystkie dziedziny sztuki Ośrodek Chopinowski prowadzi przede wszystkim ożywioną działalność koncertową

Brodnica

Nazwa miejscowości pochodzi od brodu Prawa miejskie otrzymało przed 1298 rokiem

Wiek XIV okres gospodarczego rozkwitu miasta Wybudowano warowny zamek potężne

mury miejskie kościoacuteł farny ratusz i obronne bramy wjazdowe Herbem Brodnicy stała się

otwarta dłoń - symbol życzliwości gościnności i praworządności Do Kroacutelestwa Polskiego

Brodnica została przyłączona po drugim pokoju toruńskim ( 1466 r) Drugi okres rozkwitu

miasta wiąże się z osobą Anny Wazoacutewny Objęła brodnickie starostwo w 1605 r i

stworzyła w Brodnicy ośrodek intelektualny szczycący się tolerancją religijną Po jej

śmierci zaczął się dla miasta wyjątkowo niepomyślny czas Okres wojen oraz konfliktoacutew

religijnych dopełniły zarazy i pożary nawiedzające miasto Rozbiory Brodnica przetrwała

pod władzą Prus To tu 5 października 1831 r przekroczył granicę pruską i złożył broń

kilkudziesięciotysięczny korpus powstańcoacutew listopadowych pod wodzą gen Dyw Macieja

Rybińskiego Niepodległość Brodnica odzyskała 18 stycznia 1920 r wyzwolicielem były wojska generała

Hallera W latach 1921 ndash 24 w Brodnicy gościli premier Wincenty Witos marszałek Joacutezef Piłsudski oraz

prezydent RP Stanisław Wojciechowski We wrześniu 1939 r miasto stało się częścią III Rzeszy by 22 stycznia

1945 roku rozpocząć kolejny etap swej historii Wspoacutełczesna Brodnica to niespełna 30-tysięczne miasto stolica

Pojezierza Brodnickiego Obecnie zajmuje powierzchnię 2287 ha Brodnica jako pierwsze miasto w Polsce

uzyskała znak Zielonych Płuc Polski oraz tytuł Gmina Przyjazna Środowisku

Brama Mazurska - została wzniesiona wraz z murami miejskimi na początku XIV wieku nadbudowana w 1370 r i odnowiona w II połowie XIX wieku i w latach 1964-65 kiedy wnętrze adaptowano na Hotel Turystyczny Pod bocianem Zbudowana jest z cegły na planie kwadratu w goacuternej części ośmioboczna Obecnie mieści się tu siedziba Miejskiego Oddziału PTTK oraz punkt infomacyjny dla turystoacutew

Ratusz - pozostałości ratusza gotyckiego z końca XIV wieku w poacutełnocnej pierzei troacutejkątnego rynku (Duży Rynek) Obiekt został spalony w 1631 roku poacuteźniej częściowo odbudowany otoczony budynkami mieszkalnymi Zachowała się ośmioboczna wieżyczka z XVI wieku z tarczą zegarową We wnętrzu dzwony z 1553 i 1554 roku oraz część szczytu Na Dużym Rynku znajdują się bogato zdobione kamienice

Kościoacuteł farny - pod wezwaniem św Katarzyny gotyk (XII - XV w) ceglany troacutejnawowy halowy o sklepieniu gwiaździstym (nawa głoacutewna) i krzyżowo ndash żebrowym (nawy boczne) Wzniesiony w latach 1285 ndash 1370 nawiązuje swym rozwiązaniem halowym do fary w Chełmnie i katedry w Chełmży Prezbiterium fundowane w 1285 roku przez proboszcza Mikołaja z Sandomierza korpus i pozostałe części w latach 1340 ndash 1370 (w tym szczyt i wieża) W latach 1554 ndash 1598 zajęty przez luteranoacutew Po uszkodzeniach w latach 1631 i 1648 odnawiany wielokrotnie

Brama Chełmińska - zwana też Kamienną wzniesiona w latach 1310-30 Nadbudowana około 1370 roku odnowiona w 1898 roku z częściową rekonstrukcją szczytoacutew Stanowiła element średniowiecznych obwarowań miejskich W XIX wieku użytkowana jako więzienie a w latach 70 wraz z przylegającą kamieniczką adoptowana na siedzibę muzeum Założona na planie kwadratu dwukondygnacyjna ze szczytami schodkowymi o sterczynami oraz poacutełkoliście zamkniętymi tynkowanymi blendami okiennymi Od poacutełnocy zachował się fragment szyi bramnej W wejściu zrekonstruowana wspoacutełcześnie drewniana brona (krata) Obecnie w Bramie Chełmińskiej mieści się galeria a w przyległej kamieniczce przy Małym Rynku 4 sale wystaw czasowych oraz gabinety Działu Archeologii

Spichlerz na ulicy św Jakuba to budowla renesansowa z 1604 roku Przebudowany na przełomie XIX i XX w Ceglany pierwotnie dwu obecnie czterokondygnacyjny Odrestaurowany na przełomie lat 8090 W ścianie szczytowej portal zamknięty łukiem odcinkowym zrekonstruowany szczyt Dach siodłowy kryty dachoacutewką Obecnie siedziba dyrekcji i administracji muzeum

Zamek Krzyżacki - wzniesiony w latach 1305-1339 Zbudowany z cegły na planie zbliżonym do kwadratu z budynkami wokoacuteł dziedzińca i wysoką wieżą (54 m) oraz basztami Zamek otaczała fosa połączona zwodzonym mostem z przedzamczem Modernizacji fortyfikacji dokonał po 1415 r Zdobyty w 1454 roku przez wojska Związku Pruskiego W latach 1462 ndash 1482 w rękach zaciężnych wojsk krzyżackich Bernarda Szumborskiego Był siedzibę starostoacutew polskich Zniszczony podczas pożaru w 1550 Częściowo odbudowany popadł w ruinę podczas wojen szwedzkich Po 1785 rozebrany z wyjątkiem odrestaurowanej w roku 1842 wieży W latach 1970-76 przeprowadzono prace konserwatorskie Odkryte podczas wojny piwnice zamkowe przeznaczono na kawiarnie Dziś w piwnicach zamku można zwiedzać stałe wystawy

Pałac Anny Wazoacutewny - wzniesiony po pożarze zamku w latach 1550-64 Starosta Rafał Działyński wykorzystał fragmenty muroacutew i zabudowań przedzamcza Przebudowany przez Annę Wazoacutewne (1605-25) na rezydencję Poacuteźniejsza rozbudowa miała miejsce w latach 1678-98 Pałac został spalony w 1945 roku odbudowany w latach 1960-70 z przeznaczeniem dla Powiatowego Domu Kultury i bibliotek Od 1986 roku siedziba Muzeum Regionalnego w Brodnicy

TRASA nr 3 bdquo Szlakiem uzdrowisk Białe Kujawy CIECHOCINEK

Miasto usytuowane jest na lewym brzegu Wisły w południowo-wschodniej części Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej Tężnie wraz z uruchomioną w 1830 r warzelnią soli stały się zakładem produkującym soli na skalę przemysłową Za oficjalną datę powstania zdrojowiska przyjmuje się rok 1836 gdy w ciechocińskiej karczmie w czterech miedzianych wannach zaczęto stosowanie zabiegoacutew leczniczych z użyciem woacuted solankowych Od tego czasu systematycznie rozbudowywano bazę leczniczą W lipcu 1842 r oddano do

użytku łazienki zwane bankowymi Opiekę medyczną sprawował w nich dr Roman Ignatowski pierwszy lekarz

nowych łazienek Doniosły wpływ na rozwoacutej uzdrowiska miało uruchomienie w 1867 r linii kolejowej z Trojanowa ( poacuteźniej Aleksandroacutew Kujawski ) Kursujące po Wiśle statki parowe z Warszawy dowoziły kuracjuszy Z biegiem lat dzięki uznanym walorom leczniczym i intensywnej rozbudowie wzrosła ranga Ciechocinka Utworzona w r 1908 osada Ciechocinek szybko otrzymała prawa miejskie ( 1916) Liczący 11 tysięcy stałych mieszkańcoacutew Ciechocinek posiada niezwykle korzystne dla swej leczniczej funkcji warunki klimatyczne Duże nasłonecznienie niewielka amplituda wahań temperatury stosunkowo mała ilość opadoacutew łagodne wiatry i umiarkowana wilgotność względna powietrza to walory uzdrowiska Podstawą działalności balneologicznej są naturalne tworzywa w postaci borowin i występujących w utworach jurajskich źroacutedeł woacuted solankowo-jodowo-bromkowych Od 1972 r odbywa się cykliczna impreza folklorystyczna Festiwal Folkloru Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej koncertują orkiestry zespoły estradowe na scenie odrestaurowanego Teatru Letniego wystawiane są sztuki teatralne Rozgłos dzięki prezentacji telewizyjnej zyskały coroczne festiwale operowo - operetkowe kultury Romoacutew ( festiwal przeniesiono ) piosenki strażackiej i inne Znakomitą scenerią jest oaza zieleni i kwiatoacutew za jaką uchodzi Ciechocinek Cerkiew prawosławna pod wezwaniem św Michała Archanioła jest unikalna budowlą na terenie Kujaw i zaliczona jest do najcenniejszych obiektoacutew zabytkowych Ciechocinka Została zbudowana w 1894 roku w stylu zauralskim Zaprojektował ją architekt W Fedders Jest to także jedyny tego typu obiekt w Europie Cerkiew była czynna do lat dwudziestych naszego stulecia Urządzono w niej kasyno ze świetlicą szkołę następnie magazyn Z inicjatywy arcybiskupa Sawy Prawosławnego Ordynariusza Wojska Polskiego przystąpiono do odbudowy świątyni Ściany wykonane są z okrągłych bali ułożonych jeden na drugim bez użycia gwoździ Zachowała się w całości bogata ornematyka wokoacuteł okien resztki koloroacutew a na tylnej wewnętrznej ścianie stylizowany wykonany dłutem ciesielskim napis w języku cerkiewno ndash słowiańskim bdquoZ nami Boacutegrdquo Odtworzone zostały kopuły i krzyże oraz kolory żoacutełty niebieski i czerwony cerkiew została wzniesiona na planie prostokąta z podziałem według starożytnych zasad biblijnych na trzy części przedsionek (kruchta) ndash przejście ze świata świeckiego do świata sakralnego część środkowa w ktoacuterej przebywa lud oraz najważniejsza część ndash ołtarzowa w ktoacuterej umieszczono relikwie 12 męczennikoacutew betlejemskich Pomiędzy częścią środkową a ołtarzową znajduje się ikonostas ndash ściana z ikon wykonana wspoacutełcześnie w Poczajewie przez J Nieczajewa ukazująca świat Kroacutelestwa Niebieskiego Konsekracji dokonano 6101996 r

Zespoacuteł tężni - monumentalna budowla wzniesiona w latach 1824-33 i 1859 według projektu Jakuba Graffa przez budowniczego warzelnianego Knake Konstrukcja drewniana Łączna długość trzech segmentoacutew tężni wynosi 1741 m wysokość 158 m Jeden z nielicznych w Europie unikatowy zabytek techniki z XIX wieku Na tężniach dokonuje się proces stężania solanki służącej do produkcji soli Cechą charakterystyczną tego procesu jest wytwarzanie naturalnego aerozolu o właściwościach leczniczych Strefa okołotężniowa wyroacuteżnia się specyficznym mikroklimatem

Warzelnia soli - budynek jednokondygnacyjny oddany do użytku w r 1830 Źroacutedło Grzybek tężnie i warzelnia soli stanowią ciąg technologiczny przy produkcji soli Proces produkcji soli niezmienny od ponad 160 lat polega na podgrzewaniu stężonej solanki Produktami ubocznymi są szIam i ług służące do celoacutew leczniczych

Teatr letni - zaprojektował Adolf Schimmelpfennig i powstał w 1980r Nawiązuje stylem do architektury uzdrowiskowej końca XIX w należy do nielicznych tego typu budowli w Europie

Parki i zieleńce - stanowią 142 hektaroacutew terenoacutew zielonych a stanowią je cztery parki (Zdrojowy Tężniowy Zdrowia i Sosnowy) zajmują 69 ha Największy z nich centralnie usytuowany Park Zdrojowy wyroacuteżnia się bogactwem krzewoacutew drzew i roślin niskopiennych Wśroacuted licznych skweroacutew i klomboacutew na terenie miasta uwagę zwracają znane kompozycje kwiatowe tworzące dywan zegar i kalendarz

RACIAŻEK

Pierwsza wzmianka o Raciążku pochodzi z aktu uposażenia Benedyktynoacutew w Mogilnie z 1066 roku Drewniano-ziemny groacuted został wzniesiony prawdopodobnie w połowie XIII wieku przez biskupoacutew kujawskich Groacuted przy drugim oblężeniu przez Krzyżakoacutew w 1330 roku został zdobyty Nie wiadomo kiedy wzniesiono zamek Początkowo był to jeden budynek o trzech kondygnacjach i rozmiarach 12x25 metroacutew powiększony do rozmiaroacutew 17x25 metroacutew przez biskupa Zbyluta z Gołańczy Powstały też wtedy obwodowe mury wzdłuż wzdłuż krawędzi zbocza Zamek w okresie poprzedzającym wielką wojnę z zakonem krzyżackim był kilkukrotnie wykorzystywany do rokowań z Wielkimi Mistrzami ( Przebywała tu Jadwiga i Władysław Jagiełło ) W latach 1582-1600 Hieronim Rozdrażewski rozbudował zamek oraz przekształcił wnętrza tak że powstała poacuteźnorenesansowa obronna rezydencja Po zniszczeniach z drugiej połowy XVII wieku zamek został opuszczony a pozostałości budynkoacutew gospodarczych rozebrane Pierwsze badania na zamku przeprowadzono w latach 1978-1985 po ktoacuterych zamek zabezpieczono jako trwałą ruinę Ciekawostką Raciążka jest murowany jednonawowy kościoacuteł poacuteźnogotycki ze szczytami renesansowymi zbudowany w latach 1597 - 1612 Jest to budowla w stylu poacuteźnogotyckim ze szczytami renesansowymi orientowany (tzn wzniesiony) wschoacuted-zachoacuted murowany i opięty uskokowymi szkarpami kryty dachoacutewką Prezbiterium kwadratowe z poacutełokrągłą absyd Ołtarz zbudowany jest w stylu poacuteźnorenesansowym z drzewa modrzewiowego (renesans niemiecki) Stalle renesansowe pochodzą z 1630 roku a odnowione zostały w 1865 roku Obrazy w stallach i obraz Wszystkich Świętych na zasuwie przy głoacutewnym ołtarzu zostały namalowane w 1830 roku przez Adama Malinowskiego W prawej części kościoła znajduje się ołtarz barokowy z XVII wieku a w lewej części usytuowany jest barokowy ołtarz z XVIII wieku Na ścianach świątyni znajdują się neorenesansowe płaskorzeźby z glinki terakotowej przedstawiające czternaście stacji drogi krzyżowej Ambona barokowa z XVIII wieku Monstrancja rokokowa z około 1784 roku Kilkanaście figur drewnianych z okresu XVI ndash XVII wiek Nad zakrystią znajduje się muzeum parafialne z wieloma ciekawymi eksponatami Jednym z najciekawszych jest gotycki ornat z białego adamaszku z wyhaftowanym wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem złotymi nićmi Według legendy wyhaftowany przez kroacutelową Jadwigę W muzeum znajdują się także zbiory bibliofilskie ndash 257 pozycji z okresu XVI ndash XIX wiek a także księga mszalna z XVIII wieku miecz z XIII wieku rzeźby dokumenty nawet hełm tatarski z XVIII wieku i wiele innych

KRUSZWICA

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszej Kruszwicy sięgają epoki kamienia (ok 10 000 r pne) Najstarsze ślady wczesnośredniowiecznego osadnictwa odnotowano na przełomie VI i VII w na zachodnim brzegu Gopła kiedy to oacutewczesna Kruszwica była ośrodkiem o dużym znaczeniu gospodarczym i strategicznymIstnieje przypuszczenie że w VIII i IX w groacuted kruszwicki był ośrodkiem plemiennego państwa Goplan Jak głosi jedna z legend w Kruszwicy znalazł schronienie pozbawiony władzy okrutny Popiel ktoacutery zginął w wieży na jeziornej wyspie zjedzony przez myszy Po jego śmierci rządy objął ubogi Piast - twoacuterca nowej dynastii Druga poł X w i XI w to okres świetności kruszwickiego grodu ktoacutery stał się jedną ze stolic

pierwszych Piastoacutew Długotrwała tradycja osadnictwa i wysoki poziom cywilizacyjnego rozwoju pozwoliły Kruszwicy pełnić ważną funkcję polityczną i administracyjną a korzystne położenie przy węźle droacuteg umożliwiało Piastom chrystianizację pogańskiego Pomorza Na zachodnim brzegu jeziora Gopło warzono soacutel z miejscowych źroacutedeł solankowych W 1271 na rozkaz Bolesława Pobożnego spalono groacuted Około połowy XIV w z fundacji kroacutela Kazimierza Wielkiego w miejscu starego grodu zbudowano murowany zamek Ta gotycka budowla stała się strategicznym punktem na pograniczu polsko-krzyżackim Kruszwica nawiedzana pożarami i wojnami powoli upadała Ostateczny cios zadał miastu najazd szwedzki w wyniku ktoacuterego miasto i kazimierzowski zamek uległy w 1657 r dalszemu zniszczeniu Po I rozbiorze polski w 1772 r Kruszwica włączona została do zaboru pruskiego W okresie niewoli groacuted był dla Polakoacutew wszystkich zaboroacutew źroacutedłem patriotyzmu i symbolem niepodległej Polski Legendy o Popielu i Piaście oraz piękne nadgoplańskie krajobrazy inspirowały wielu twoacutercoacutew tamtych czasoacutew W okresie międzywojennym rozwoacutej miasta widoczny był w każdej dziedzinie życia w szczegoacutelności w sektorze rolno-spożywczym Taki też kierunek dominował po 1945 r Najcenniejszym zabytkiem Kruszwicy a zarazem i symbolem miasta jest ceglana gotycka wieża samotnie stojąca na Wzgoacuterzu Zamkowym u nasady Poacutełwyspu Rzępowskiego zwana Mysią Wieża Jest to ośmioboczna wieża ma 32 m wysokości i z ruinami muroacutew stanowi pozostałość zamku obronnego z XIV w Budowla nawiedzana pożarami i zaznaczona piętnem upływającego czasu stopniowo popadała w ruinę W 1657 r ustępujący z Kruszwicy Szwedzi zburzyli miasto i zamek W związku z tym konieczne było podjęcie wysiłku by ocalałe fragmenty muru i wieży mogły podziewać przyszłe pokolenia W 1802 r przeprowadzono prace restauratorskie a w 1896 r najlepiej zachowaną wieżę wzmocniono i przystosowano do zwiedzania Od tego momentu każdy turysta odwiedzający Kruszwicę wspina się na szczyt Mysiej Wieży stanowiącej doskonały punkt widokowy Z jej szczytu roztacza się niezapomniany widok na malownicze zatoczki i wysepki jeziora Gopło miasto oraz rozległą roacutewninę kujawską

Kolegiata pw św Piotra i Pawła w Kruszwicy jeden z najlepiej zachowanych zabytkoacutew architektury romańskiej w Polsce Kruszwicka świątynia została zbudowana na początku XII w jest troacutejnawową filarową bazyliką wzniesioną na planie krzyża łacińskiego Romański charakter budowli podkreślają grube kamienne mury poacutełkoliste łuki oraz proste geometryczne kształty Nawy transept i prezbiterium przykryte są belkowym stropem sklepienia absyd wykonano z drobnych kamieni i okrzeskoacutew a w wieżowych kruchtach zachowały się najstarsze w Polsce sklepienia na skrzyżowanych kamiennych gurtach Zabytkami kruszwickiej kolegiaty są dwie chrzcielnice - piaskowcowa z XI w i granitowa z XII w Pod łukiem tęczowym prezbiterium znajdują się pochodzące z początkoacutew XVI w poacuteźnogotyckie rzeźby natomiast na ścianach rzeźby klęczących aniołoacutew (I poł XVIII w) pochodzące z ołtarzy barokowych kolegiaty W kościele znajdują się XVII-wieczne marmurowe płyty poświecone początkom kościoła i pierwszym biskupom W poacutełnocny portal ściany wmurowano płytę nagrobną starościny Zofii Oponowskiej zmarłej w 1500 r Ciekawostką jest fakt iż przy kruszwickiej świątyni należącej pierwotnie do zakonu benedyktynoacutew istniała biblioteka w ktoacuterej przechowywano do poł XIX w bogato ilustrowany Ewangeliarz kruszwicki - pergaminowy kodeks benedyktynoacutew Obecnie ten cenny zabytek rękopiśmiennictwa znajduje się w zbiorach Archiwum Archidiecezji w Gnieźni

INOWROCŁAW

W dokumentach historycznych po raz pierwszy Inowrocław pod łacińską nazwą Novo Wladislaw występuje w 1185r Inowrocław w języku łacińskim nazywany był Juvenis slavia lub Novum Vladislav Junovladislavia albo też Vladislav i Wodzislavia lub też Wodzisław W staropolskich tekstach spotyka się nazwę Inowłocław i Inowrocław Nazwa miasta Inowrocławia wiele razy zmieniała się w okresie stuleci Prawdopodobnie w XII w po gwałtownym wylewie Wisły część ludności Włocławka przeniosła się na teren obecnego Inowrocławia i założyła tutaj osadę nazywając ją Nowy Włocław - Juno czy Juni Vladislavia ktoacutera przekształciła się w Inowłocław a następnie w Inowrocław Warto zobaczyć

Tężnia solankowa - obiekt sanatoryjny w ponad 130 letnim inowrocławskim uzdrowisku Pierwszy odcinek inhalatorium oddano do użytku w 1995 roku i od tej pory przyciąga ono licznych kuracjuszy i turystoacutew Inowrocławska tężnia trzecia w kraju pod względem chronologii powstania jest drugą co do wielkości i jedną z nielicznych w całej Europie Ma kształt dwoacutech połączonych ze sobą wielobokoacutew mierzy 9 metroacutew wysokości i ponad 300 metroacutew długości Na całej długości tężni znajduje się taras widokowy Wytworzony aerozol służ profilaktyce i wspomaga leczenie schorzeń goacuternych droacuteg oddechowych choroacuteb tarczycy schorzeń alergicznych skoacutery obniża poziom ciśnienia tętniczego W kompleksie tężni solankowej jest roacutewnież miejsce na czynny wypoczynek Dla dbających o zdrowie spacerowiczoacutew atrakcją jest Park Solankowy Do powstania uzdrowiska z pewnością przyczyniło się uruchomienie kopalni soli w XIX wieku W okresie międzywojennym Inowrocław stał się modnym uzdrowiskiem do ktoacuterego na kurację licznie przyjeżdżali znani politycy aktorzy czy sportowcy Bywali tu min premier Władysław Grabski generałowie Joacutezef Haller i Władysław Sikorski kontradmirał Joacutezef Unrug wojewoda pomorski poacuteźniejszy prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz prezydent Warszawy Stefan Starzyński prezydent Poznania poacuteźniejszy Delegata Rządu na Kraj Cyryl Ratajski Maria Konopnicka Ludwik Sempoliński oraz olimpijczyk Janusz Kusociński

Kościoacuteł Najświętszej Marii Panny - Jest najstarszym i najwartościowszym z punktu widzenia historycznego i artystycznego zabytek Inowrocławia Budowę rozpoczęto kroacutetko po 1180 r z inicjatywy księcia Leszka wnuka Bolesława Krzywoustego a ukończono na początku XIII w Świątynia przyciąga prymitywnymi płaskorzeźbami na zewnętrznych ścianach świątyni Płaskorzeźbione i ryte na kamiennych ciosach głowy krzyże i roacuteżne znaki magiczne rozsławiły inowrocławski zabytek w Polsce Jest to unikalny w naszym kraju zespoacuteł rzeźb w ktoacuterym na język plastyki przetłumaczono ideologiczne pojęcie dobrego i uporządkowanego świata chrześcijańskiego przeciwstawionego złemu i chaotycznemu światu demonoacutew czyhających na dusze ludzkie tuż za progiem kościoła Budowla jest ważnym zabytkiem romańskiej techniki budowlanej największą w środkowo-wschodniej Europie bazyliką redukowaną o świetle nawy roacutewnej 1240 m gdy inne tego typu budowle rzadko miewają nawy dochodzące do 10 m szerokości W parku od poacutełnocnej strony kościoła zachowano kilka grobowcoacutew Znajduje się tu grobowiec rodzinny Lucjana i Stefana Grabskich W pobliżu grobowcoacutew wpoacuteł zniwelowany kurhan kryje zbiorową mogiłę konfederatoacutew barskich poległych 19 marca 1769 r w największej na Kujawach bitwie pod Inowrocławiem

Dom Rodzinny Jana Kasprowicza w Szymborzu ( dzielnica Inowrocławia) Dom w ktoacuterym urodził się poeta spłonął w 1916 roku trzy lata poacuteźniej zbudowano nowy budynek dla Anny Roliradowej Obecnie jest to Oddział Muzeum im Jana Kasprowicza Do miana domoacutew rodzinnych Kasprowicza pretendują dwa budynki przy ul Wielkopolskiej 9 i 11 Zbudowane zostały po śmierci rodzicoacutew Kasprowicza przy jego wsparciu finansowym Pierwszy należał do Franciszki Anczakowej drugi do Anny Roliradowej Kasprowicz będąc w Inowrocławiu zatrzymywał się zawsze w domu Anczakoacutew Jednak to A Roliradowa otworzyła w swoim domu bdquo Izbę Kasprowiczowskąrdquo Na tablicy pamiątkowej błędnie się informuje że tu urodził się Kasprowicz Dom wybudowano w 1919 r zatem urodzony w 1860 roku Kasprowicz nie moacutegł urodzić się w domu Roliradoacutew W fili muzeum można oglądać pamiątki po rodzinie KasprowiczoacutewW Pałacu Mieszczańskim przy ulicy Solankowej mieści się Muzeum im Jana Kasprowicza Oglądać można tu stałe ekspozycje poświęcone życiu i twoacuterczości Jana Kasprowicza i Stanisława Przybyszewskiego

W miejscowości Goacuterana na małym cmentarzu spoczywa pisarz dramaturg i publicysta okresu Młodej Polski Stanisław Przybyszewski Urodzony 6 maja 1868 roku w pobliskim Łojewie zmarł 23 listopada 1927 roku w dworku Joacutezefa Znanieckiego w Jarontach Został pochowany w Goacuterze na uprzednio upatrzonym sobie miejscu Cztery lata po śmierci Przybyszewskiego w 1931 roku ze składek społecznych mieszkańcoacutew Kujaw wzniesiono nagrobek w kształcie wysokiej kolumny zwieńczonej krzyżem z medalionem i inskrypcją

W miejscowości Parchanie znajduje się Izba Pamięci Generała Władysława Sikorskiego Od 1928 roku do czasu rozpoczęcia II wojny światowej rodzina Sikorskich mieszkała tu w dworku Generałowstwo spędzało tu głoacutewnie miesiące wiosenno ndash letnie Więcej pamiątek znajdziemy w starym przedwojennym budynku szkolnym Dziś mieści się tam izba pamięci poświęcona Sikorskiemu Obejrzeć tu można min fotografie z czasoacutew pobytu Sikorskich w Parchaniu pamiątki wojskowe oraz publikacje na temat generała Wieś Parchanie położona jest 10 km na wschoacuted od Inowrocławia

TRASA nr 4 Miedzy Toruniem a Bydgoszczą

OSTROMECKO

Pierwsza zachowana wzmianka historyczna o Ostromecku pochodzi z 1222 roku Obecnie wieś liczy ok 1000 mieszkańcoacutew Mimo burzliwych wypadkoacutew dziejowych ostromeckie zabytki przetrwały w stanie stosunkowo mało zdewastowanym Pozostałością po czasach świetności jest zespoacuteł pałacowy składający się z dwoacutech pałacoacutew Starego - z XVIII wieku oraz Nowego W parku obok pałacoacutew znajduje się mauzoleum rodzinne Schoenbornoacutew- Alvenslebenoacutew Wartość zabytkową posiada roacutewnież kościoacuteł katolicki pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1445 roku Znajdują się tu zabytkowe rzeźby Matka Boska z Dzieciątkiem i Pieta Ostromecko jest znane także ze źroacutedlanej wody mineralnej produkowanej od 1894 roku

Pałac stary - usytuowany na skraju wiślanej skarpy w głębi parku na płn-zach od Pałacu Nowego Ta okazała rezydencja z panoramicznym widokiem na Wisłę została zbudowana przez rodzinę Mostowskich w pierwszej w połowie XVIII wieku ok 1730 roku Bogdan Teodor Mostowski kasztelan płocki przebudował skromny dwoacuter szlachecki w dwukondygnacyjny budynek wraz z ogrodem a jego syn Paweł Michał Mostowski wojewoda pomorski przekształcił budynek w wielkopańską siedzibę w stylu warszawskiego rokoka W obecnej formie jest to pałac barokowy całkowicie podpiwniczony posiadający trzy kondygnacje z poacutełpiętrem i poddaszem nieużytkowym Powierzchnia użytkowa budynku wynosi ok 713 msup2 W 2008 roku Filharmonia Pomorska przekazała Bydgoszczy ten zabytkowy budynek wraz z kolekcją i obecnie Pałac Mostowskich służy działalności kulturalnej

Pałac nowy - klasycystyczny korpus głoacutewny pałacu powstał w latach 1832-1849 Elewacja zachodnia budynku ndash ogrodowa - jest poprzedzona zespołem tarasoacutew powstałym na początku XX wieku Pałac Nowy jest całkowicie podpiwniczony piętrowy z poddaszem ze ścianką kolankową kryty niskim dachem czterospadowym Sala balowa dobudowana do korpusu budynku głoacutewnego od poacutełnocy jest jednokondygnacyjna Pałacyk Myśliwski wzniesiony od południa jako skrzydło korpusu z drugim piętrem w mansardowym dachu Kubatura powierzchnia powierzchnia użytkowa 258140 msup2 W 2000 roku Miasto Bydgoszcz rozpoczęło kompleksową rewaloryzację Pałacu Nowego Do roku 2007 wykonano większość prac budowlanych i konserwatorskich obejmujących korpus głoacutewny salę balową i skrzydło neobarokowe Działania rewaloryzacyjne ukończono w 2009 roku W skład zabytkowego założenia parkowego o powierzchni ponad 35 ha wchodzi XVIII-wieczny park włoski w otoczeniu Pałacu Starego oraz XIX-wieczny park krajobrazowy w stylu angielskim otaczający od zachodu Pałac Nowy Odrestaurowane reprezentacyjne wnętrza obu rezydencji służy organizacji min koncertoacutew kameralnych i recitali spektakli warsztatoacutew artystycznych zajęć edukacyjnych wystaw i pokazoacutew roacuteżnorodnych spotkań

SKŁUDZEWO

O Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część

szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

BIERZGŁOacuteW

Pierwszy ndash drewniano-ziemny groacuted obronny istniał tu w pierwszej połowie XIII wieku Zamek murowany zbudowano w miejscu pruskiego grodu należącego do rycerza Pipina Zdobyli go Krzyżacy prawdopodobnie w 1236 roku Biorąc pod uwagę że podczas wspomnianego oblężenia zamek miał już częściowo mury przyjąć można że wznoszony był od około 1260 roku Jego rozbudowa rozpoczęła się w 1270 roku Głoacutewnym elementem obronnym przedzamcza była kilkukondygnacyjna wieża bramna zwieńczoną ozdobnym schodkowym szczytem wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 10x112 Wejście na wieżę możliwe było jedynie z ganku obronnego na murze Drugim elementem obronnym przedzamcza była usytuowana w narożniku poacutełnocnym otwarta basztaPod koniec XIV stulecia rangę Bierzgłowa przyćmił rozwoacutej Torunia 19 czerwca 1415 roku władze zakonne rozwiązały komturię bierzgłowską dzieląc jej tereny pomiędzy toruńską i nieszawską a część majątku oddając woacutejtowi krzyżackiemu w Pieniu Po rozwiązaniu komturii w zamku bierzgłowskim pozostał jedynie zarządca krzyżacki W roku 1474 zamek został wykupiony przez rajcoacutew toruńskich a w 1520 roku stał się własnością miasta Torunia Wielkie pożary w roku 1580 i 1590 poważnie zniszczyły zamek W końcu XVII wieku był w ruinie W 1929 roku zamek zostaje wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Wojciecha Okoniewskiego a od 1933 jego własnością wykupioną na potrzeby diecezji W 1936 r dokonano na terenie zamku otwarcia Domu Rekolekcyjnego Od 1945 roku do 1992 roku zamek mieścił Zakład Opieki Społecznej W latach 1946-1950 r w zamku mieszkał biskup łucki Adolf Piotr Szelążek wygnany przez władze radzieckie ze swej diecezji na Wołyniu Do dziś szczątki jego spoczywają w podziemiach kościoła św Jakuba w Toruniu Po odzyskaniu obiektu przez Kurię Toruńską w 1992 roku rozpoczął się remont trwający z przerwami do chwili obecnej W finansowaniu prac spory wkład wniosła Fundacja Polsko-Niemiecka Remont Zamku Goacuternego ukończono w sierpniu 2001 roku a już od 1 września rozpoczęło działalność Diecezjalne Centrum Kultury Placoacutewka dysponująca kaplicą i salą konferencyjną dla 70 osoacuteb łączy realizację zadań duszpasterskich ze wspaniałą rekreacją i godziwą rozrywką Jest w stanie przyjąć w pokojach 52 osoby Urządzono dom wycieczkowy dla grup dziecięcych i młodzieżowych działających przy parafiach

SKŁUDZEWO

Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych

W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

PIWNICE

W Piwnicach 15 km od Torunia znajduje się Katedra Radioastronomii Jest częścią Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Najważniejszym instrumentem unikalnym w Europie środkowo-wschodniej jest 32m teleskop uczestniczący w światowej sieci VLBI Aktywność naukowa obejmuje badania roacuteżnych obiektoacutew astrofizycznych kwazaroacutew radiogalaktyki pulsaroacutew maseroacutew międzygwiezdnych i układoacutew planetarnych Radiowa interferometria wielko bazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazoacutew i obiektoacutew w kosmosie Realizacja tej techniki wymaga bardzo ściśłej wspoacutełpracy radioteleskopoacutew na całym świecie Radioteleskopy

GRĘBOCIN

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 3: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

KIEROWNICTWO ZLOTU

Komandor honorowy ndash Komendant Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia Koordynator ndashpłk Waldemar OSYPIUK Komandor ndash Stanisław WODZYŃSKI Zastępca komandora ds organizacyjnych ndash Wiesław NAWROCKI Zastępca komandora ds logistycznych ndash Jerzy OKOŃSKI Zastępca komandora ds kulturalno-oświatowych ndash Anna SZYMAŃSKA Sędzia głoacutewny i kierownik tras ndash Andrzej Płachciński

SEKRETARIAT

Artur OTLEWSKI

PRZEWODNICY

OPIEKUNOWIE ndash PILOCI GRUP

Jacek ANDRZEJEWSKI Mariusz LEJMAN Jacek BIELECKI Michał FLIS

WARUNKI UCZESTNICTWA

W Zlocie uczestniczą przedstawiciele środowiska turystycznego z Wojskowych Oddziałoacutew Koacuteł i Kluboacutew PTTK

Zgłoszenia udziału w Zlocie przyjmowane będą na KARTACH ZGŁOSZENIA (wg załączonego wzoru) wraz z wniesioną opłatą (kserokopię opłaty należy załączyć do Karty Zgłoszenia od Prezesoacutew Oddziałoacutew do dnia 30042014 r na adres

WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK

przy KLUBIE Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia w TORUNIU

87 -100 Toruń ul Sobieskiego 36

Tel CA MON 43 22 42

CM 56 653 2242

GSM 504 488 505 607 571 590

SPRAWY FINANSOWE

Koszty uczestnictwa 750 zł

Numer konta bankowego

Alior Bank 84 2490 0005 0000 4500 2954 7103 Z dopiskiem bdquo ZLOTrdquo

W przypadku nie przybycia Uczestnika na Zlot organizatorzy nie zwracają wpłaconej kwoty

W RAMACH OPŁATY ORGANIZATOR ZAPEWNIA

zakwaterowanie od 2408 ( niedziela) do 3008 ( sobota)

wyżywienie

program artystyczny

bilety wstępu do zwiedzanych obiektoacutew

obsługę pilotoacutew i przewodnikoacutew

materiały zlotowe

opiekę medyczną

sędzioacutew ii opiekunoacutew grup

INNE POSTANOWIENIA

Uczestnicy Zlotu zobowiązani są posiadać ważną legitymację PTTK

Kierownicy Ekip odpowiadają za porządek i dyscyplinę w swoich grupach

Wszystkich Uczestnikoacutew obowiązuje przestrzeganie bdquoKarty Turystyrdquo postanowień Regulaminu oraz poleceń kierownictwa Zlotu

Organizatorzy zapewniają bezpłatny niestrzeżony parking dla uczestnikoacutew Zlotu przyjeżdżających własnym pojazdem

Uczestnikoacutew obowiązuje ubioacuter turystyczny oraz stosowny stroacutej do poszczegoacutelnych przedsięwzięć zlotowych

Zlot odbędzie się w ustalonym terminie bez względu na warunki atmosferyczne

Podczas Zlotu grupom turystycznym zostaną przydzieleni piloci ktoacuterzy pełnić będą jednocześnie funkcję opiekuna i łącznika z kierownictwem CZAT WP

W przypadku rażącego naruszenia zasad kulturalnego zachowania się na trasach turystycznych lub w miejscu zakwaterowania Kierownictwo Zlotu zastrzega sobie prawo usunięci Uczestnika z imprezy

Organizatorzy nie ponoszą odpowiedzialności materialnej z tytułu wypadkoacutew i urazoacutew oraz szkoacuted w mieniu spowodowanych przez Uczestnikoacutew podczas trwania imprezy

Podczas trwania Zlotu wszyscy Uczestnicy zobowiązani są do noszenia koszulek i Znaczkoacutew Zlotowych

Organizatorzy zastrzegają sobie prawo dokonania zmian w programie Zlotu

Ostateczna interpretacja postanowień niniejszego regulaminu należy do Kierownictwa Zlotu

Zlot nie jest imprezą komercyjną jest przygotowywany i będzie przeprowadzony na zasadzie samoorganizacji Uczestnicy dokonają wpłat na pokrycie kosztoacutew zakwaterowania i wyżywienia

P R O G R A M

XLI CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTOacuteW

WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO - POMORSKIE 2014rdquo

24 ndash 30 sierpień 2014

T O R U Ń

24 sierpnia ( niedziela )

1600

ndash 1800

- Przyjazd Uczestnikoacutew Zlotu do miejsc zakwaterowania

1900

ndash 2000

- Odprawa kierownikoacutew i opiekunoacutew grup

1900

ndash 2000

- Kolacja

-

25 sierpnia ( poniedziałek )

730

ndash 900

- Śniadanie

1000

ndash 1045

- Uroczyste otwarcie XLI Centralnego Zlotu Turystoacutew Wojska Polskiego bdquoKujawsko ndash

Pomorskie 2014rdquo- Dwoacuter Artusa ( Ratusz Miejski )

1100

ndash 1130

- Przejazd na OSP Toruń

1130

ndash 1500

- Pokaz strzelań artyleryjskich ( lub marsz na orientacje ndash Barbarka )

1500

ndash 1800

- IX Turystyczne Zawody Sportowo Obronne Oddziałoacutew PTTK Wojska Polskiego o Puchar

Marszałka Wojewoacutedztwa Kujawsko Pomorskiego

( Regulamin zawodoacutew w opracowaniu )

1900

ndash 2000

- Wręczenie nagroacuted i wyroacuteżnień ( indywidualne)

2000

ndash 2200

- Konkurs piosenki turystycznej ndash reprezentacje oddziałoacutew

(regulamin w opracowaniu)

1800

ndash 2300

- Biesiada turystyczna - wspoacutelne grillowanie

26 sierpnia ( wtorek )

700

ndash 800

- Śniadanie

830

ndash 1700

- rdquo Wyjazd na trasy 1 2 3 4

1700

ndash 1800

- czas wolny

1800

ndash 1900

- Obiadokolacja

1900

ndash 2000

- Występ

2000

ndash 2400

- Zabawa Turystyczna

27 sierpnia ( środa )

700

ndash 800

- Śniadanie

800

ndash 1700

- Wyjazd na trasy nr 1 2 34

1700

ndash 1800

- Czas wolny

1830

ndash 1900

- Biesiada turystyczna

1900

ndash 2030

- Program artystyczny w wykonaniu zespołoacutew folklorystycznych Wojewoacutedztwa Kujawsko -

Pomorskiego

1830

ndash 2400

- Biesiadowanie przy grillu

29 sierpnia ( czwartek )

700

ndash 800

- Śniadanie plus

800

ndash 1700

- Wyjazd na trasy nr 1 2 34

1700

ndash 1800

- Czas wolny

1800

ndash 1900

- Obiadokolacja

1900

ndash 2100

-Występrdquo

29 sierpnia ( piątek )

700

ndash 800

- Śniadanie plus II śniadanie - suchy prowiant

800

ndash 1530

- Wyjazd na trasy 1 2 34

1800

ndash 1900

- Uroczyste zakończenie XLIII Centralnego Zlotu Turystoacutew

Wojska Polskiego bdquoKujawsko ndash Pomorskie 2014rdquo

1900

ndash 2400

- Wieczorek taneczny kończący XLIII CENTRALNY ZLOT TURYSTOacuteW WP

30 sierpnia ( sobota )

0900

ndash 1000

- Śniadanie (suchy prowiant)

1000

ndash 1200

- Wyjazd Uczestnikoacutew Zlotu do miejsc zamieszkania

T R A S Y Z L O T O W E

TRASA Nr 1 Toruń - miasto światowego dziedzictwardquo

Wędroacutewka ulicami Staroacutewki ndash trasa ok 35 km Przerwa kawowa Planetarium Muzeum Etnograficzne CSAiU ndash pokaz sprzętu artyleryjskiego i uzbrojenia

TRASA Nr 2 bdquo Zabytki ziemi Chełminskiejrdquo

Toruń - Brodnica ndash Szafarnia ndash Golub Dobrzyń - Toruń

TRASA Nr 3 bdquo Szlakiem uzdrowisk Białe Kujawy

Toruń - Ciechocinek ndash Raciążek ndash Kruszwica - Inowrocław ndash Toruń

TRASA Nr 4 bdquo Między Toruniem a Bydgoszczą rdquo

Toruń ndash Ostromecko ndash Skłudzewo ndash Zamek Bierzgłowski ndash Grębocin ndash Toruń

OPIS TRAS

TRASA nr 1 bdquo Toruń - gotyk na dotyk

Rynek Staromiejski

Ten prawie kwadratowy plac od stuleci pozostaje głoacutewnym punktem na mapie Torunia Dawniej handlowano tutaj towarami organizowano turnieje i parady ogłaszano wyroki a nawet wykonywano publiczne egzekucje Centralne miejsce na rynku zajmuje monumentalny Ratusz Uwagę przykuwa także neorenesansowy Dwoacuter Artusa - miejsce licznych koncertoacutew i wystaw oraz barokowa Kamienica Pod Gwiazdą - obecnie Muzeum Sztuki Dalekiego WschoduZachodnią pierzeję rynku zamykają kościoacuteł Ducha Św i neogotycki gmach poczty

Ponad 150 lat temu na staromiejskim rynku stanął pomnik słynnego toruńczyka - Mikołaja Kopernika swoje miejsce znalazł tutaj roacutewnież posąg grającego na skrzypcach flisaka nawiązujący do starej toruńskiej legendy

Ratusz Staromiejski

Gotycki Ratusz to symbol dawnej świetności miasta Wzniesiono go na Rynku Staromiejskim pod koniec XIV wieku za zgodą Konrada Wallenroda - wielkiego mistrza zakonu krzyżackiegoRatusz był dawniej siedzibą władz miasta i sądu w jego reprezentacyjnych salach goszczono polskich kroacuteloacutew Mieściły się tu roacutewnież kramy ławy chlebowe oraz waga miejska W ratuszowych piwnicach prowadzono wyszynk piwa i wina Warto zwiedzić ratuszowe muzeum z bogatymi zbiorami sztuki gotyckiej i sakralnej dawnego rzemiosła oraz malarstwa polskiego Można także wspiąć się na 40-metrową wieżę Z jej szczytu rozciąga się widok na cały zespoacuteł staromiejski

Dom Kopernika

Okazała gotycka kamienica przy dzisiejszej ulicy Kopernika - dawniej św Anny - uchodząca za miejsce narodzin

Mikołaja Kopernika Jest ona doskonałym przykładem średniowiecznego domu kupieckiego z typowym dla

niego układem wnętrz wyposażeniem i charakterystycznym schodkowym szczytemObecnie w kamienicy

mieści się muzeum poświęcone życiu oraz dziełu wielkiego astronoma Prezentowana jest tu roacutewnież makieta

XV-wiecznego Torunia z pokazem audiowizualnym W podziemiach muzeum znajduje się ekspozycja

poświęcona historii słynnych toruńskich piernikoacutew Zwiedzanie wystawy połączone jest z ich wypiekiem oraz

degustacją

Planetarium Orbitarium i Geodium

Planetarium mieści się w XIX-wiecznym budynku dawnej gazowni miejskiej Na kopule o średnicy 15 m prezentowane są seanse popularyzujące wiedzę o wszechświecieDzięki dziesiątkom projektoroacutew nie ruszając się z wygodnego fotela można przeżyć tu noc polarną na biegunie zobaczyć Ziemię z Księżyca a nawet z granic Systemu Słonecznego W sali Orbitarium umieszczono zestaw interaktywnych urządzeń oraz modeli dzięki ktoacuterym zwiedzający poznają zjawiska zachodzące w kosmosie Uwagę przyciąga tu roacutewnież okazały

interaktywny model sondy kosmicznej Cassini W kolejnej sali - Geodium - swe miejsce znalazła interaktywna wystawa poświęcona planecie Ziemii i zjawiskom na niej zachodzącym Krzywa Wieża

Jak głosi legenda ta średniowieczna baszta obronna została zbudowana przez toruńskiego krzyżaka jako pokuta za popełnione grzechy Wzniesiona przez niego wieża miała być tak krzywa jak krzywe było jego życie niegodne zakonnikaOdchylona od pionu o około 15 metra budowla stanowiła część systemu obronnego dawnego Torunia Gdy utraciła swe militarne znaczenie pełniła funkcję więzienia a potem kuźni Dziś Krzywa Wieża to jeden z najbardziej charakterystycznych toruńskich symboli i obowiązkowy punkt każdej wycieczki

Ruiny Zamku Krzyżackiego

Toruński zamek został zbudowany w XIII w przez zakonnikoacutew krzyżackich Wzniesiony na miejscu znajdującego się tu wcześniej grodziska posiada nietypowy podkowiasty kształt Dawniej jego załogę stanowiło 12 rycerzy zakonnych oraz komtur reprezentujący krzyżacką władzę na tych terenachW roku 1454 toruńscy mieszczanie wzniecili antykrzyżackie powstanie zamek zdobyli a następnie zburzyli Do dziś zachowało się jedynie gdanisko czyli dawna wieża ustępowa oraz malownicze ruiny Podziemia zamku i gdanisko udostępnione są

do zwiedzania - znajdują się tu ekspozycje stałe i czasowe makieta zamku oraz sala strachu W sezonie letnim na zamkowym dziedzińcu prezentowany jest spektakl światło i dźwięk pt Komturia Ruiny dawnej krzyżackiej warowni są także tłem licznych imprez plenerowych - koncertoacutew festynoacutew i rycerskich turniejoacutew

Muzeum Etnograficzne

Toruńskie Muzeum Etnograficzne znajduje się na plantach otaczających Staroacutewkę Przy muzeum istnieje jedyny w Europie skansen usytuowany w ścisłym centrum miasta Przeniesiono do niego z kilku regionoacutew Polski poacutełnocnej obiekty drewnianej architektury wiejskiej pochodzące z XVIII oraz XIX w Na obszarze 2 ha zgromadzono min wiejskie zagrody kuźnię i remizą strażacką wraz z wyposażeniem wiatrak oraz młyn wodny Muzeum organizuje liczne kiermasze festyny i koncerty folklorystyczne prowadzi roacutewnież działalność

edukacyjną oferując warsztaty oraz lekcje muzealne dla grup szkolnych

TRASA nr 2 bdquoZiemia Chełmińsk - Dobrzyńska

GOLUB ndash DOBRZYŃ

Miasto położone w pradolinie rzeki Drwęcy Powstało z fuzji - Golubia i

Dobrzynia - niegdyś przedmieścia Golubia Rzeka Drwęca oddzielała je od

siebie nie tylko w sensie geograficznym Na przestrzeni lat stanowiła ona

roacutewnież linię graniczną pomiędzy roacuteżnymi powiatami wojewoacutedztwami a

nawet państwami W 1231 roku cała ziemia chełmińska a więc i Golub

zajęta została przez Krzyżakoacutew Zbudowali tu w latach 1296-1306 na

wzniesieniu duży zamek a następnie założyli miasto na prawie

chełmińskim Kiedy Golub zaliczono do rzędu miast dokładnie nie wiadomo gdyż pierwszy dokument lokacyjny

zaginął Wznowienie dokumentu nastąpiło w 1421r Na mocy warunkoacutew II pokoju toruńskiego w 1466 roku

Ziemia Chełmińska jako część Prus Kroacutelewskich wroacuteciła pod władzę Polski Kroacutel Zygmunt III Waza nadał

starostwo golubskie (1611 - 1625) swej siostrze - Annie Wazoacutewnie Licznie przybywający do zamku goście i

pobyt Zygmunta IIIWazy ze swym dworem w 1623 roku sprawiły że miasto się ożywiło powstały nowe cechy

rozwinął się handel Wojny szwedzkie z lat 1626 - 1629 i 1655 oraz 1660 jak i poacuteźniejsza wojna siedmioletnia

1756 - 1763 przyniosły zniszczenie miastu i zubożenie ludności Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 r Golub

został włączony do Prus Na lewym brzegu Drwęcy zaczął wyrastać groźny konkurent miasta Golubia ndash

Dobrzyń W czasach średniowiecznych stanowił jedno z trzech przedmieść Golubia Rozwoacutej Dobrzynia nastąpił

w drugiej połowy XVII Hrabia Ignacy Działyński w 1789 r nadał osadzie Przedmieście Golubskie prawa miejskie i

nazwał ją Dobrzyniem ofiarowując jednocześnie miastu swoacutej herb rodowy Drwęca stanowiła naturalną

granicę między Prusami a Rosją Czasy zaboru pruskiego w Golubiu to okres germanizacji ludności polskiej

Dobrzyń w zaborze rosyjskim burzliwie się rozwijał i w kroacutetkim czasie prześcignął Golub Jesienią 1939 r

Niemcy rozpoczęli politykę eksterminacyjną wobec ludności Golubia i Dobrzynia Szczegoacutelnie dotkliwe straty

ludzkie i materialne ponioacutesł Dobrzyń Niemcy wymordowali połowę jego mieszkańcoacutew głoacutewnie Żydoacutew a

należące do nich domy i zabudowania spalili Inną natomiast taktykę zastosowali okupanci wobec mieszkańcoacutew

Golubia ktoacuterych ok 90 zostało pod przymusem wpisanych do III grupy listy narodowościowej niemieckiej

Rozporządzem Rady Ministroacutew z 1951 roku utworzono z dwoacutech miast jeden organizm miejski o nazwie Golub -

Dobrzyń

Zamek - zbudowany z cegły na planie prostokąta z dziedzińcem wewnętrznym zamkniętym z czterech stron

budynkami posiadającymi krużganki W zamkowych podziemiach więziono nieposłusznych poddanych Ich jęki i

zawodzenia ponoć do dziś można niekiedy słyszeć w lochach Zachowała się też krzyżacka izba tortur z hakami

w stropach na ktoacuterych wieszano nieszczęśnikoacutew Choć teraz mieści się w niej biuro PTTK w dalszym ciągu robi

wrażenie na zwiedzających Przed II wojną światową istniała tu jeszcze misa ze szczeliną do tortury kropli

wody W 1410 r zamek został zdobyty przez wojska Władysława Jagiełły ale już w 1411 r oddano go

Krzyżakom Ponownie zdobyty w 1422 r Władysław Jagiełło umieściwszy na nim polską załogę rozkazał zburzyć

zewnętrzną południową wieżę stojącą przed zamkiem Ogień polskich armat znacznie uszkodził grube mury i

przeprowadzono poważne prace remontowe W XVI w zamek zaczęto przebudowywać w stylu odrodzenia

Zamek golubski stał się miejscem ktoacutere chętnie odwiedzano Przy starej twierdzy powstały piękne ogrody

uformowane w stylu włoskim w ktoacuterych po raz pierwszy w Polsce wyhodowano tytoń ( znana woacutewczas jako

roślina ozdobna ) W okresie potopu zamek zdewastowali Szwedzi Podczas wojen napoleońskich Francuzi

urządzili tu szpital Po II wojnie światowej zrewaloryzowano zamek Pod patronatem PTTK organizowane tu są

turnieje krasomoacutewcze turnieje rycerskie koncerty w średniowiecznych komnatach

Kościoacuteł pw Św Katarzyny - wzniesiony został w stylu gotyckim w XIII i XIV wieku Istniał już dużo wcześniej jako budowla drewniana Pierwotna budowla obejmowała tylko dzisiejsze prezbiterium ktoacutere powstało już w r 1293 i stanowi najpiękniejszą część kościoła wykazującą w fragmentach muroacutew i sklepień motywy gotyckie Kościoacuteł po zniszczeniach często odnawiany i odrestaurowany Szczegoacutelnie wyroacuteżnia się tu ołtarz barokowy fundacji podstarościego Krzysztofa Lodego i obywateli miejskich wykonany z drzewa w 1640 roku a wykazujący duże podobieństwo z wielkim ołtarzem katedry pelplińskiej Na specjalne podkreślenie zasługuje też tęcza barokowa umieszczona w wielkim łuku gotyckim między prezbiterium a nawą Pod nią zwraca uwagę chrzcielnica w stylu barokowym misę podtrzymuje anioł druga podobna figura umieszczona jest po przeciwnej stronie dla symetrii Ambona z pięknymi ozdobami roboty snycerskiej oraz chrzcielnica i empora organowa w kaplicy

Domek Pod Cieniami Osobliwością Golubia jest stary drewniany domek podcieniowy ostatni z kilku

zachowanych jakie niegdyś otaczały cały rynek Posiadały one w swym kształtowaniu pewien charakter

wspoacutelny danemu czasowi i stanowiły budowy dwudziałowe ze słupem pośrodku o zastrzałach z koacutełeczkami

Dach naczoacutełkowy lub prosty ze szczytem zdobionym i konstrukcją drewnianą wypełnioną murem

SZAFARNIA

Ośrodek Chopinowski w Szafarni powstał dla upamiętnienia pobytu młodego Fryderyka Chopina Mieści się w dziewiętnastowiecznym dworku otoczonym zabytkowym parkiem Drzewa przypominają czasy odwiedzin młodego Chopina ( dziś Pomniki Przyrody) Położony jest w malowniczym otoczeniu pradoliny rzeki Drwęcy jest miejscem aktywności nie tylko kulturalnej ale i turystyczne Działalność ośrodka została zainaugurowana 25 września 1949 roku bdquoFestiwalem Chopinowskimrdquo W latach 1980 ndash 1988 przeprowadzono kompleksowy remont budynku i nastąpiło oficjalne otwarcie Ośrodka Kultury im Fryderyka Chopina w Szafarni Ośrodek został

wyposażony w nowe sprzęty zajmował wtedy cztery pomieszczenia Na parterze budynku (sala koncertowa sala muzealna salonik i holl) natomiast piętro dworku Dziewanowskich nadal zajmowała Szkoła Podstawowa w Szafarni Stopniowo zagospodarowany został teren zabytkowego parku Pierwszym dyrektorem odremontowanego ośrodka była Hanna Kończalska Do działalności Ośrodka należało systematyczne organizowanie koncertoacutew artystoacutew polskich i zagranicznych (głoacutewnie recitali fortepianowych) Znaczącym wydarzeniem jest Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im Fryderyka Chopina dla dzieci i młodzieży Dziś jest miejscem gdzie spotykają się wszystkie dziedziny sztuki Ośrodek Chopinowski prowadzi przede wszystkim ożywioną działalność koncertową

Brodnica

Nazwa miejscowości pochodzi od brodu Prawa miejskie otrzymało przed 1298 rokiem

Wiek XIV okres gospodarczego rozkwitu miasta Wybudowano warowny zamek potężne

mury miejskie kościoacuteł farny ratusz i obronne bramy wjazdowe Herbem Brodnicy stała się

otwarta dłoń - symbol życzliwości gościnności i praworządności Do Kroacutelestwa Polskiego

Brodnica została przyłączona po drugim pokoju toruńskim ( 1466 r) Drugi okres rozkwitu

miasta wiąże się z osobą Anny Wazoacutewny Objęła brodnickie starostwo w 1605 r i

stworzyła w Brodnicy ośrodek intelektualny szczycący się tolerancją religijną Po jej

śmierci zaczął się dla miasta wyjątkowo niepomyślny czas Okres wojen oraz konfliktoacutew

religijnych dopełniły zarazy i pożary nawiedzające miasto Rozbiory Brodnica przetrwała

pod władzą Prus To tu 5 października 1831 r przekroczył granicę pruską i złożył broń

kilkudziesięciotysięczny korpus powstańcoacutew listopadowych pod wodzą gen Dyw Macieja

Rybińskiego Niepodległość Brodnica odzyskała 18 stycznia 1920 r wyzwolicielem były wojska generała

Hallera W latach 1921 ndash 24 w Brodnicy gościli premier Wincenty Witos marszałek Joacutezef Piłsudski oraz

prezydent RP Stanisław Wojciechowski We wrześniu 1939 r miasto stało się częścią III Rzeszy by 22 stycznia

1945 roku rozpocząć kolejny etap swej historii Wspoacutełczesna Brodnica to niespełna 30-tysięczne miasto stolica

Pojezierza Brodnickiego Obecnie zajmuje powierzchnię 2287 ha Brodnica jako pierwsze miasto w Polsce

uzyskała znak Zielonych Płuc Polski oraz tytuł Gmina Przyjazna Środowisku

Brama Mazurska - została wzniesiona wraz z murami miejskimi na początku XIV wieku nadbudowana w 1370 r i odnowiona w II połowie XIX wieku i w latach 1964-65 kiedy wnętrze adaptowano na Hotel Turystyczny Pod bocianem Zbudowana jest z cegły na planie kwadratu w goacuternej części ośmioboczna Obecnie mieści się tu siedziba Miejskiego Oddziału PTTK oraz punkt infomacyjny dla turystoacutew

Ratusz - pozostałości ratusza gotyckiego z końca XIV wieku w poacutełnocnej pierzei troacutejkątnego rynku (Duży Rynek) Obiekt został spalony w 1631 roku poacuteźniej częściowo odbudowany otoczony budynkami mieszkalnymi Zachowała się ośmioboczna wieżyczka z XVI wieku z tarczą zegarową We wnętrzu dzwony z 1553 i 1554 roku oraz część szczytu Na Dużym Rynku znajdują się bogato zdobione kamienice

Kościoacuteł farny - pod wezwaniem św Katarzyny gotyk (XII - XV w) ceglany troacutejnawowy halowy o sklepieniu gwiaździstym (nawa głoacutewna) i krzyżowo ndash żebrowym (nawy boczne) Wzniesiony w latach 1285 ndash 1370 nawiązuje swym rozwiązaniem halowym do fary w Chełmnie i katedry w Chełmży Prezbiterium fundowane w 1285 roku przez proboszcza Mikołaja z Sandomierza korpus i pozostałe części w latach 1340 ndash 1370 (w tym szczyt i wieża) W latach 1554 ndash 1598 zajęty przez luteranoacutew Po uszkodzeniach w latach 1631 i 1648 odnawiany wielokrotnie

Brama Chełmińska - zwana też Kamienną wzniesiona w latach 1310-30 Nadbudowana około 1370 roku odnowiona w 1898 roku z częściową rekonstrukcją szczytoacutew Stanowiła element średniowiecznych obwarowań miejskich W XIX wieku użytkowana jako więzienie a w latach 70 wraz z przylegającą kamieniczką adoptowana na siedzibę muzeum Założona na planie kwadratu dwukondygnacyjna ze szczytami schodkowymi o sterczynami oraz poacutełkoliście zamkniętymi tynkowanymi blendami okiennymi Od poacutełnocy zachował się fragment szyi bramnej W wejściu zrekonstruowana wspoacutełcześnie drewniana brona (krata) Obecnie w Bramie Chełmińskiej mieści się galeria a w przyległej kamieniczce przy Małym Rynku 4 sale wystaw czasowych oraz gabinety Działu Archeologii

Spichlerz na ulicy św Jakuba to budowla renesansowa z 1604 roku Przebudowany na przełomie XIX i XX w Ceglany pierwotnie dwu obecnie czterokondygnacyjny Odrestaurowany na przełomie lat 8090 W ścianie szczytowej portal zamknięty łukiem odcinkowym zrekonstruowany szczyt Dach siodłowy kryty dachoacutewką Obecnie siedziba dyrekcji i administracji muzeum

Zamek Krzyżacki - wzniesiony w latach 1305-1339 Zbudowany z cegły na planie zbliżonym do kwadratu z budynkami wokoacuteł dziedzińca i wysoką wieżą (54 m) oraz basztami Zamek otaczała fosa połączona zwodzonym mostem z przedzamczem Modernizacji fortyfikacji dokonał po 1415 r Zdobyty w 1454 roku przez wojska Związku Pruskiego W latach 1462 ndash 1482 w rękach zaciężnych wojsk krzyżackich Bernarda Szumborskiego Był siedzibę starostoacutew polskich Zniszczony podczas pożaru w 1550 Częściowo odbudowany popadł w ruinę podczas wojen szwedzkich Po 1785 rozebrany z wyjątkiem odrestaurowanej w roku 1842 wieży W latach 1970-76 przeprowadzono prace konserwatorskie Odkryte podczas wojny piwnice zamkowe przeznaczono na kawiarnie Dziś w piwnicach zamku można zwiedzać stałe wystawy

Pałac Anny Wazoacutewny - wzniesiony po pożarze zamku w latach 1550-64 Starosta Rafał Działyński wykorzystał fragmenty muroacutew i zabudowań przedzamcza Przebudowany przez Annę Wazoacutewne (1605-25) na rezydencję Poacuteźniejsza rozbudowa miała miejsce w latach 1678-98 Pałac został spalony w 1945 roku odbudowany w latach 1960-70 z przeznaczeniem dla Powiatowego Domu Kultury i bibliotek Od 1986 roku siedziba Muzeum Regionalnego w Brodnicy

TRASA nr 3 bdquo Szlakiem uzdrowisk Białe Kujawy CIECHOCINEK

Miasto usytuowane jest na lewym brzegu Wisły w południowo-wschodniej części Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej Tężnie wraz z uruchomioną w 1830 r warzelnią soli stały się zakładem produkującym soli na skalę przemysłową Za oficjalną datę powstania zdrojowiska przyjmuje się rok 1836 gdy w ciechocińskiej karczmie w czterech miedzianych wannach zaczęto stosowanie zabiegoacutew leczniczych z użyciem woacuted solankowych Od tego czasu systematycznie rozbudowywano bazę leczniczą W lipcu 1842 r oddano do

użytku łazienki zwane bankowymi Opiekę medyczną sprawował w nich dr Roman Ignatowski pierwszy lekarz

nowych łazienek Doniosły wpływ na rozwoacutej uzdrowiska miało uruchomienie w 1867 r linii kolejowej z Trojanowa ( poacuteźniej Aleksandroacutew Kujawski ) Kursujące po Wiśle statki parowe z Warszawy dowoziły kuracjuszy Z biegiem lat dzięki uznanym walorom leczniczym i intensywnej rozbudowie wzrosła ranga Ciechocinka Utworzona w r 1908 osada Ciechocinek szybko otrzymała prawa miejskie ( 1916) Liczący 11 tysięcy stałych mieszkańcoacutew Ciechocinek posiada niezwykle korzystne dla swej leczniczej funkcji warunki klimatyczne Duże nasłonecznienie niewielka amplituda wahań temperatury stosunkowo mała ilość opadoacutew łagodne wiatry i umiarkowana wilgotność względna powietrza to walory uzdrowiska Podstawą działalności balneologicznej są naturalne tworzywa w postaci borowin i występujących w utworach jurajskich źroacutedeł woacuted solankowo-jodowo-bromkowych Od 1972 r odbywa się cykliczna impreza folklorystyczna Festiwal Folkloru Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej koncertują orkiestry zespoły estradowe na scenie odrestaurowanego Teatru Letniego wystawiane są sztuki teatralne Rozgłos dzięki prezentacji telewizyjnej zyskały coroczne festiwale operowo - operetkowe kultury Romoacutew ( festiwal przeniesiono ) piosenki strażackiej i inne Znakomitą scenerią jest oaza zieleni i kwiatoacutew za jaką uchodzi Ciechocinek Cerkiew prawosławna pod wezwaniem św Michała Archanioła jest unikalna budowlą na terenie Kujaw i zaliczona jest do najcenniejszych obiektoacutew zabytkowych Ciechocinka Została zbudowana w 1894 roku w stylu zauralskim Zaprojektował ją architekt W Fedders Jest to także jedyny tego typu obiekt w Europie Cerkiew była czynna do lat dwudziestych naszego stulecia Urządzono w niej kasyno ze świetlicą szkołę następnie magazyn Z inicjatywy arcybiskupa Sawy Prawosławnego Ordynariusza Wojska Polskiego przystąpiono do odbudowy świątyni Ściany wykonane są z okrągłych bali ułożonych jeden na drugim bez użycia gwoździ Zachowała się w całości bogata ornematyka wokoacuteł okien resztki koloroacutew a na tylnej wewnętrznej ścianie stylizowany wykonany dłutem ciesielskim napis w języku cerkiewno ndash słowiańskim bdquoZ nami Boacutegrdquo Odtworzone zostały kopuły i krzyże oraz kolory żoacutełty niebieski i czerwony cerkiew została wzniesiona na planie prostokąta z podziałem według starożytnych zasad biblijnych na trzy części przedsionek (kruchta) ndash przejście ze świata świeckiego do świata sakralnego część środkowa w ktoacuterej przebywa lud oraz najważniejsza część ndash ołtarzowa w ktoacuterej umieszczono relikwie 12 męczennikoacutew betlejemskich Pomiędzy częścią środkową a ołtarzową znajduje się ikonostas ndash ściana z ikon wykonana wspoacutełcześnie w Poczajewie przez J Nieczajewa ukazująca świat Kroacutelestwa Niebieskiego Konsekracji dokonano 6101996 r

Zespoacuteł tężni - monumentalna budowla wzniesiona w latach 1824-33 i 1859 według projektu Jakuba Graffa przez budowniczego warzelnianego Knake Konstrukcja drewniana Łączna długość trzech segmentoacutew tężni wynosi 1741 m wysokość 158 m Jeden z nielicznych w Europie unikatowy zabytek techniki z XIX wieku Na tężniach dokonuje się proces stężania solanki służącej do produkcji soli Cechą charakterystyczną tego procesu jest wytwarzanie naturalnego aerozolu o właściwościach leczniczych Strefa okołotężniowa wyroacuteżnia się specyficznym mikroklimatem

Warzelnia soli - budynek jednokondygnacyjny oddany do użytku w r 1830 Źroacutedło Grzybek tężnie i warzelnia soli stanowią ciąg technologiczny przy produkcji soli Proces produkcji soli niezmienny od ponad 160 lat polega na podgrzewaniu stężonej solanki Produktami ubocznymi są szIam i ług służące do celoacutew leczniczych

Teatr letni - zaprojektował Adolf Schimmelpfennig i powstał w 1980r Nawiązuje stylem do architektury uzdrowiskowej końca XIX w należy do nielicznych tego typu budowli w Europie

Parki i zieleńce - stanowią 142 hektaroacutew terenoacutew zielonych a stanowią je cztery parki (Zdrojowy Tężniowy Zdrowia i Sosnowy) zajmują 69 ha Największy z nich centralnie usytuowany Park Zdrojowy wyroacuteżnia się bogactwem krzewoacutew drzew i roślin niskopiennych Wśroacuted licznych skweroacutew i klomboacutew na terenie miasta uwagę zwracają znane kompozycje kwiatowe tworzące dywan zegar i kalendarz

RACIAŻEK

Pierwsza wzmianka o Raciążku pochodzi z aktu uposażenia Benedyktynoacutew w Mogilnie z 1066 roku Drewniano-ziemny groacuted został wzniesiony prawdopodobnie w połowie XIII wieku przez biskupoacutew kujawskich Groacuted przy drugim oblężeniu przez Krzyżakoacutew w 1330 roku został zdobyty Nie wiadomo kiedy wzniesiono zamek Początkowo był to jeden budynek o trzech kondygnacjach i rozmiarach 12x25 metroacutew powiększony do rozmiaroacutew 17x25 metroacutew przez biskupa Zbyluta z Gołańczy Powstały też wtedy obwodowe mury wzdłuż wzdłuż krawędzi zbocza Zamek w okresie poprzedzającym wielką wojnę z zakonem krzyżackim był kilkukrotnie wykorzystywany do rokowań z Wielkimi Mistrzami ( Przebywała tu Jadwiga i Władysław Jagiełło ) W latach 1582-1600 Hieronim Rozdrażewski rozbudował zamek oraz przekształcił wnętrza tak że powstała poacuteźnorenesansowa obronna rezydencja Po zniszczeniach z drugiej połowy XVII wieku zamek został opuszczony a pozostałości budynkoacutew gospodarczych rozebrane Pierwsze badania na zamku przeprowadzono w latach 1978-1985 po ktoacuterych zamek zabezpieczono jako trwałą ruinę Ciekawostką Raciążka jest murowany jednonawowy kościoacuteł poacuteźnogotycki ze szczytami renesansowymi zbudowany w latach 1597 - 1612 Jest to budowla w stylu poacuteźnogotyckim ze szczytami renesansowymi orientowany (tzn wzniesiony) wschoacuted-zachoacuted murowany i opięty uskokowymi szkarpami kryty dachoacutewką Prezbiterium kwadratowe z poacutełokrągłą absyd Ołtarz zbudowany jest w stylu poacuteźnorenesansowym z drzewa modrzewiowego (renesans niemiecki) Stalle renesansowe pochodzą z 1630 roku a odnowione zostały w 1865 roku Obrazy w stallach i obraz Wszystkich Świętych na zasuwie przy głoacutewnym ołtarzu zostały namalowane w 1830 roku przez Adama Malinowskiego W prawej części kościoła znajduje się ołtarz barokowy z XVII wieku a w lewej części usytuowany jest barokowy ołtarz z XVIII wieku Na ścianach świątyni znajdują się neorenesansowe płaskorzeźby z glinki terakotowej przedstawiające czternaście stacji drogi krzyżowej Ambona barokowa z XVIII wieku Monstrancja rokokowa z około 1784 roku Kilkanaście figur drewnianych z okresu XVI ndash XVII wiek Nad zakrystią znajduje się muzeum parafialne z wieloma ciekawymi eksponatami Jednym z najciekawszych jest gotycki ornat z białego adamaszku z wyhaftowanym wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem złotymi nićmi Według legendy wyhaftowany przez kroacutelową Jadwigę W muzeum znajdują się także zbiory bibliofilskie ndash 257 pozycji z okresu XVI ndash XIX wiek a także księga mszalna z XVIII wieku miecz z XIII wieku rzeźby dokumenty nawet hełm tatarski z XVIII wieku i wiele innych

KRUSZWICA

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszej Kruszwicy sięgają epoki kamienia (ok 10 000 r pne) Najstarsze ślady wczesnośredniowiecznego osadnictwa odnotowano na przełomie VI i VII w na zachodnim brzegu Gopła kiedy to oacutewczesna Kruszwica była ośrodkiem o dużym znaczeniu gospodarczym i strategicznymIstnieje przypuszczenie że w VIII i IX w groacuted kruszwicki był ośrodkiem plemiennego państwa Goplan Jak głosi jedna z legend w Kruszwicy znalazł schronienie pozbawiony władzy okrutny Popiel ktoacutery zginął w wieży na jeziornej wyspie zjedzony przez myszy Po jego śmierci rządy objął ubogi Piast - twoacuterca nowej dynastii Druga poł X w i XI w to okres świetności kruszwickiego grodu ktoacutery stał się jedną ze stolic

pierwszych Piastoacutew Długotrwała tradycja osadnictwa i wysoki poziom cywilizacyjnego rozwoju pozwoliły Kruszwicy pełnić ważną funkcję polityczną i administracyjną a korzystne położenie przy węźle droacuteg umożliwiało Piastom chrystianizację pogańskiego Pomorza Na zachodnim brzegu jeziora Gopło warzono soacutel z miejscowych źroacutedeł solankowych W 1271 na rozkaz Bolesława Pobożnego spalono groacuted Około połowy XIV w z fundacji kroacutela Kazimierza Wielkiego w miejscu starego grodu zbudowano murowany zamek Ta gotycka budowla stała się strategicznym punktem na pograniczu polsko-krzyżackim Kruszwica nawiedzana pożarami i wojnami powoli upadała Ostateczny cios zadał miastu najazd szwedzki w wyniku ktoacuterego miasto i kazimierzowski zamek uległy w 1657 r dalszemu zniszczeniu Po I rozbiorze polski w 1772 r Kruszwica włączona została do zaboru pruskiego W okresie niewoli groacuted był dla Polakoacutew wszystkich zaboroacutew źroacutedłem patriotyzmu i symbolem niepodległej Polski Legendy o Popielu i Piaście oraz piękne nadgoplańskie krajobrazy inspirowały wielu twoacutercoacutew tamtych czasoacutew W okresie międzywojennym rozwoacutej miasta widoczny był w każdej dziedzinie życia w szczegoacutelności w sektorze rolno-spożywczym Taki też kierunek dominował po 1945 r Najcenniejszym zabytkiem Kruszwicy a zarazem i symbolem miasta jest ceglana gotycka wieża samotnie stojąca na Wzgoacuterzu Zamkowym u nasady Poacutełwyspu Rzępowskiego zwana Mysią Wieża Jest to ośmioboczna wieża ma 32 m wysokości i z ruinami muroacutew stanowi pozostałość zamku obronnego z XIV w Budowla nawiedzana pożarami i zaznaczona piętnem upływającego czasu stopniowo popadała w ruinę W 1657 r ustępujący z Kruszwicy Szwedzi zburzyli miasto i zamek W związku z tym konieczne było podjęcie wysiłku by ocalałe fragmenty muru i wieży mogły podziewać przyszłe pokolenia W 1802 r przeprowadzono prace restauratorskie a w 1896 r najlepiej zachowaną wieżę wzmocniono i przystosowano do zwiedzania Od tego momentu każdy turysta odwiedzający Kruszwicę wspina się na szczyt Mysiej Wieży stanowiącej doskonały punkt widokowy Z jej szczytu roztacza się niezapomniany widok na malownicze zatoczki i wysepki jeziora Gopło miasto oraz rozległą roacutewninę kujawską

Kolegiata pw św Piotra i Pawła w Kruszwicy jeden z najlepiej zachowanych zabytkoacutew architektury romańskiej w Polsce Kruszwicka świątynia została zbudowana na początku XII w jest troacutejnawową filarową bazyliką wzniesioną na planie krzyża łacińskiego Romański charakter budowli podkreślają grube kamienne mury poacutełkoliste łuki oraz proste geometryczne kształty Nawy transept i prezbiterium przykryte są belkowym stropem sklepienia absyd wykonano z drobnych kamieni i okrzeskoacutew a w wieżowych kruchtach zachowały się najstarsze w Polsce sklepienia na skrzyżowanych kamiennych gurtach Zabytkami kruszwickiej kolegiaty są dwie chrzcielnice - piaskowcowa z XI w i granitowa z XII w Pod łukiem tęczowym prezbiterium znajdują się pochodzące z początkoacutew XVI w poacuteźnogotyckie rzeźby natomiast na ścianach rzeźby klęczących aniołoacutew (I poł XVIII w) pochodzące z ołtarzy barokowych kolegiaty W kościele znajdują się XVII-wieczne marmurowe płyty poświecone początkom kościoła i pierwszym biskupom W poacutełnocny portal ściany wmurowano płytę nagrobną starościny Zofii Oponowskiej zmarłej w 1500 r Ciekawostką jest fakt iż przy kruszwickiej świątyni należącej pierwotnie do zakonu benedyktynoacutew istniała biblioteka w ktoacuterej przechowywano do poł XIX w bogato ilustrowany Ewangeliarz kruszwicki - pergaminowy kodeks benedyktynoacutew Obecnie ten cenny zabytek rękopiśmiennictwa znajduje się w zbiorach Archiwum Archidiecezji w Gnieźni

INOWROCŁAW

W dokumentach historycznych po raz pierwszy Inowrocław pod łacińską nazwą Novo Wladislaw występuje w 1185r Inowrocław w języku łacińskim nazywany był Juvenis slavia lub Novum Vladislav Junovladislavia albo też Vladislav i Wodzislavia lub też Wodzisław W staropolskich tekstach spotyka się nazwę Inowłocław i Inowrocław Nazwa miasta Inowrocławia wiele razy zmieniała się w okresie stuleci Prawdopodobnie w XII w po gwałtownym wylewie Wisły część ludności Włocławka przeniosła się na teren obecnego Inowrocławia i założyła tutaj osadę nazywając ją Nowy Włocław - Juno czy Juni Vladislavia ktoacutera przekształciła się w Inowłocław a następnie w Inowrocław Warto zobaczyć

Tężnia solankowa - obiekt sanatoryjny w ponad 130 letnim inowrocławskim uzdrowisku Pierwszy odcinek inhalatorium oddano do użytku w 1995 roku i od tej pory przyciąga ono licznych kuracjuszy i turystoacutew Inowrocławska tężnia trzecia w kraju pod względem chronologii powstania jest drugą co do wielkości i jedną z nielicznych w całej Europie Ma kształt dwoacutech połączonych ze sobą wielobokoacutew mierzy 9 metroacutew wysokości i ponad 300 metroacutew długości Na całej długości tężni znajduje się taras widokowy Wytworzony aerozol służ profilaktyce i wspomaga leczenie schorzeń goacuternych droacuteg oddechowych choroacuteb tarczycy schorzeń alergicznych skoacutery obniża poziom ciśnienia tętniczego W kompleksie tężni solankowej jest roacutewnież miejsce na czynny wypoczynek Dla dbających o zdrowie spacerowiczoacutew atrakcją jest Park Solankowy Do powstania uzdrowiska z pewnością przyczyniło się uruchomienie kopalni soli w XIX wieku W okresie międzywojennym Inowrocław stał się modnym uzdrowiskiem do ktoacuterego na kurację licznie przyjeżdżali znani politycy aktorzy czy sportowcy Bywali tu min premier Władysław Grabski generałowie Joacutezef Haller i Władysław Sikorski kontradmirał Joacutezef Unrug wojewoda pomorski poacuteźniejszy prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz prezydent Warszawy Stefan Starzyński prezydent Poznania poacuteźniejszy Delegata Rządu na Kraj Cyryl Ratajski Maria Konopnicka Ludwik Sempoliński oraz olimpijczyk Janusz Kusociński

Kościoacuteł Najświętszej Marii Panny - Jest najstarszym i najwartościowszym z punktu widzenia historycznego i artystycznego zabytek Inowrocławia Budowę rozpoczęto kroacutetko po 1180 r z inicjatywy księcia Leszka wnuka Bolesława Krzywoustego a ukończono na początku XIII w Świątynia przyciąga prymitywnymi płaskorzeźbami na zewnętrznych ścianach świątyni Płaskorzeźbione i ryte na kamiennych ciosach głowy krzyże i roacuteżne znaki magiczne rozsławiły inowrocławski zabytek w Polsce Jest to unikalny w naszym kraju zespoacuteł rzeźb w ktoacuterym na język plastyki przetłumaczono ideologiczne pojęcie dobrego i uporządkowanego świata chrześcijańskiego przeciwstawionego złemu i chaotycznemu światu demonoacutew czyhających na dusze ludzkie tuż za progiem kościoła Budowla jest ważnym zabytkiem romańskiej techniki budowlanej największą w środkowo-wschodniej Europie bazyliką redukowaną o świetle nawy roacutewnej 1240 m gdy inne tego typu budowle rzadko miewają nawy dochodzące do 10 m szerokości W parku od poacutełnocnej strony kościoła zachowano kilka grobowcoacutew Znajduje się tu grobowiec rodzinny Lucjana i Stefana Grabskich W pobliżu grobowcoacutew wpoacuteł zniwelowany kurhan kryje zbiorową mogiłę konfederatoacutew barskich poległych 19 marca 1769 r w największej na Kujawach bitwie pod Inowrocławiem

Dom Rodzinny Jana Kasprowicza w Szymborzu ( dzielnica Inowrocławia) Dom w ktoacuterym urodził się poeta spłonął w 1916 roku trzy lata poacuteźniej zbudowano nowy budynek dla Anny Roliradowej Obecnie jest to Oddział Muzeum im Jana Kasprowicza Do miana domoacutew rodzinnych Kasprowicza pretendują dwa budynki przy ul Wielkopolskiej 9 i 11 Zbudowane zostały po śmierci rodzicoacutew Kasprowicza przy jego wsparciu finansowym Pierwszy należał do Franciszki Anczakowej drugi do Anny Roliradowej Kasprowicz będąc w Inowrocławiu zatrzymywał się zawsze w domu Anczakoacutew Jednak to A Roliradowa otworzyła w swoim domu bdquo Izbę Kasprowiczowskąrdquo Na tablicy pamiątkowej błędnie się informuje że tu urodził się Kasprowicz Dom wybudowano w 1919 r zatem urodzony w 1860 roku Kasprowicz nie moacutegł urodzić się w domu Roliradoacutew W fili muzeum można oglądać pamiątki po rodzinie KasprowiczoacutewW Pałacu Mieszczańskim przy ulicy Solankowej mieści się Muzeum im Jana Kasprowicza Oglądać można tu stałe ekspozycje poświęcone życiu i twoacuterczości Jana Kasprowicza i Stanisława Przybyszewskiego

W miejscowości Goacuterana na małym cmentarzu spoczywa pisarz dramaturg i publicysta okresu Młodej Polski Stanisław Przybyszewski Urodzony 6 maja 1868 roku w pobliskim Łojewie zmarł 23 listopada 1927 roku w dworku Joacutezefa Znanieckiego w Jarontach Został pochowany w Goacuterze na uprzednio upatrzonym sobie miejscu Cztery lata po śmierci Przybyszewskiego w 1931 roku ze składek społecznych mieszkańcoacutew Kujaw wzniesiono nagrobek w kształcie wysokiej kolumny zwieńczonej krzyżem z medalionem i inskrypcją

W miejscowości Parchanie znajduje się Izba Pamięci Generała Władysława Sikorskiego Od 1928 roku do czasu rozpoczęcia II wojny światowej rodzina Sikorskich mieszkała tu w dworku Generałowstwo spędzało tu głoacutewnie miesiące wiosenno ndash letnie Więcej pamiątek znajdziemy w starym przedwojennym budynku szkolnym Dziś mieści się tam izba pamięci poświęcona Sikorskiemu Obejrzeć tu można min fotografie z czasoacutew pobytu Sikorskich w Parchaniu pamiątki wojskowe oraz publikacje na temat generała Wieś Parchanie położona jest 10 km na wschoacuted od Inowrocławia

TRASA nr 4 Miedzy Toruniem a Bydgoszczą

OSTROMECKO

Pierwsza zachowana wzmianka historyczna o Ostromecku pochodzi z 1222 roku Obecnie wieś liczy ok 1000 mieszkańcoacutew Mimo burzliwych wypadkoacutew dziejowych ostromeckie zabytki przetrwały w stanie stosunkowo mało zdewastowanym Pozostałością po czasach świetności jest zespoacuteł pałacowy składający się z dwoacutech pałacoacutew Starego - z XVIII wieku oraz Nowego W parku obok pałacoacutew znajduje się mauzoleum rodzinne Schoenbornoacutew- Alvenslebenoacutew Wartość zabytkową posiada roacutewnież kościoacuteł katolicki pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1445 roku Znajdują się tu zabytkowe rzeźby Matka Boska z Dzieciątkiem i Pieta Ostromecko jest znane także ze źroacutedlanej wody mineralnej produkowanej od 1894 roku

Pałac stary - usytuowany na skraju wiślanej skarpy w głębi parku na płn-zach od Pałacu Nowego Ta okazała rezydencja z panoramicznym widokiem na Wisłę została zbudowana przez rodzinę Mostowskich w pierwszej w połowie XVIII wieku ok 1730 roku Bogdan Teodor Mostowski kasztelan płocki przebudował skromny dwoacuter szlachecki w dwukondygnacyjny budynek wraz z ogrodem a jego syn Paweł Michał Mostowski wojewoda pomorski przekształcił budynek w wielkopańską siedzibę w stylu warszawskiego rokoka W obecnej formie jest to pałac barokowy całkowicie podpiwniczony posiadający trzy kondygnacje z poacutełpiętrem i poddaszem nieużytkowym Powierzchnia użytkowa budynku wynosi ok 713 msup2 W 2008 roku Filharmonia Pomorska przekazała Bydgoszczy ten zabytkowy budynek wraz z kolekcją i obecnie Pałac Mostowskich służy działalności kulturalnej

Pałac nowy - klasycystyczny korpus głoacutewny pałacu powstał w latach 1832-1849 Elewacja zachodnia budynku ndash ogrodowa - jest poprzedzona zespołem tarasoacutew powstałym na początku XX wieku Pałac Nowy jest całkowicie podpiwniczony piętrowy z poddaszem ze ścianką kolankową kryty niskim dachem czterospadowym Sala balowa dobudowana do korpusu budynku głoacutewnego od poacutełnocy jest jednokondygnacyjna Pałacyk Myśliwski wzniesiony od południa jako skrzydło korpusu z drugim piętrem w mansardowym dachu Kubatura powierzchnia powierzchnia użytkowa 258140 msup2 W 2000 roku Miasto Bydgoszcz rozpoczęło kompleksową rewaloryzację Pałacu Nowego Do roku 2007 wykonano większość prac budowlanych i konserwatorskich obejmujących korpus głoacutewny salę balową i skrzydło neobarokowe Działania rewaloryzacyjne ukończono w 2009 roku W skład zabytkowego założenia parkowego o powierzchni ponad 35 ha wchodzi XVIII-wieczny park włoski w otoczeniu Pałacu Starego oraz XIX-wieczny park krajobrazowy w stylu angielskim otaczający od zachodu Pałac Nowy Odrestaurowane reprezentacyjne wnętrza obu rezydencji służy organizacji min koncertoacutew kameralnych i recitali spektakli warsztatoacutew artystycznych zajęć edukacyjnych wystaw i pokazoacutew roacuteżnorodnych spotkań

SKŁUDZEWO

O Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część

szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

BIERZGŁOacuteW

Pierwszy ndash drewniano-ziemny groacuted obronny istniał tu w pierwszej połowie XIII wieku Zamek murowany zbudowano w miejscu pruskiego grodu należącego do rycerza Pipina Zdobyli go Krzyżacy prawdopodobnie w 1236 roku Biorąc pod uwagę że podczas wspomnianego oblężenia zamek miał już częściowo mury przyjąć można że wznoszony był od około 1260 roku Jego rozbudowa rozpoczęła się w 1270 roku Głoacutewnym elementem obronnym przedzamcza była kilkukondygnacyjna wieża bramna zwieńczoną ozdobnym schodkowym szczytem wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 10x112 Wejście na wieżę możliwe było jedynie z ganku obronnego na murze Drugim elementem obronnym przedzamcza była usytuowana w narożniku poacutełnocnym otwarta basztaPod koniec XIV stulecia rangę Bierzgłowa przyćmił rozwoacutej Torunia 19 czerwca 1415 roku władze zakonne rozwiązały komturię bierzgłowską dzieląc jej tereny pomiędzy toruńską i nieszawską a część majątku oddając woacutejtowi krzyżackiemu w Pieniu Po rozwiązaniu komturii w zamku bierzgłowskim pozostał jedynie zarządca krzyżacki W roku 1474 zamek został wykupiony przez rajcoacutew toruńskich a w 1520 roku stał się własnością miasta Torunia Wielkie pożary w roku 1580 i 1590 poważnie zniszczyły zamek W końcu XVII wieku był w ruinie W 1929 roku zamek zostaje wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Wojciecha Okoniewskiego a od 1933 jego własnością wykupioną na potrzeby diecezji W 1936 r dokonano na terenie zamku otwarcia Domu Rekolekcyjnego Od 1945 roku do 1992 roku zamek mieścił Zakład Opieki Społecznej W latach 1946-1950 r w zamku mieszkał biskup łucki Adolf Piotr Szelążek wygnany przez władze radzieckie ze swej diecezji na Wołyniu Do dziś szczątki jego spoczywają w podziemiach kościoła św Jakuba w Toruniu Po odzyskaniu obiektu przez Kurię Toruńską w 1992 roku rozpoczął się remont trwający z przerwami do chwili obecnej W finansowaniu prac spory wkład wniosła Fundacja Polsko-Niemiecka Remont Zamku Goacuternego ukończono w sierpniu 2001 roku a już od 1 września rozpoczęło działalność Diecezjalne Centrum Kultury Placoacutewka dysponująca kaplicą i salą konferencyjną dla 70 osoacuteb łączy realizację zadań duszpasterskich ze wspaniałą rekreacją i godziwą rozrywką Jest w stanie przyjąć w pokojach 52 osoby Urządzono dom wycieczkowy dla grup dziecięcych i młodzieżowych działających przy parafiach

SKŁUDZEWO

Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych

W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

PIWNICE

W Piwnicach 15 km od Torunia znajduje się Katedra Radioastronomii Jest częścią Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Najważniejszym instrumentem unikalnym w Europie środkowo-wschodniej jest 32m teleskop uczestniczący w światowej sieci VLBI Aktywność naukowa obejmuje badania roacuteżnych obiektoacutew astrofizycznych kwazaroacutew radiogalaktyki pulsaroacutew maseroacutew międzygwiezdnych i układoacutew planetarnych Radiowa interferometria wielko bazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazoacutew i obiektoacutew w kosmosie Realizacja tej techniki wymaga bardzo ściśłej wspoacutełpracy radioteleskopoacutew na całym świecie Radioteleskopy

GRĘBOCIN

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 4: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

GSM 504 488 505 607 571 590

SPRAWY FINANSOWE

Koszty uczestnictwa 750 zł

Numer konta bankowego

Alior Bank 84 2490 0005 0000 4500 2954 7103 Z dopiskiem bdquo ZLOTrdquo

W przypadku nie przybycia Uczestnika na Zlot organizatorzy nie zwracają wpłaconej kwoty

W RAMACH OPŁATY ORGANIZATOR ZAPEWNIA

zakwaterowanie od 2408 ( niedziela) do 3008 ( sobota)

wyżywienie

program artystyczny

bilety wstępu do zwiedzanych obiektoacutew

obsługę pilotoacutew i przewodnikoacutew

materiały zlotowe

opiekę medyczną

sędzioacutew ii opiekunoacutew grup

INNE POSTANOWIENIA

Uczestnicy Zlotu zobowiązani są posiadać ważną legitymację PTTK

Kierownicy Ekip odpowiadają za porządek i dyscyplinę w swoich grupach

Wszystkich Uczestnikoacutew obowiązuje przestrzeganie bdquoKarty Turystyrdquo postanowień Regulaminu oraz poleceń kierownictwa Zlotu

Organizatorzy zapewniają bezpłatny niestrzeżony parking dla uczestnikoacutew Zlotu przyjeżdżających własnym pojazdem

Uczestnikoacutew obowiązuje ubioacuter turystyczny oraz stosowny stroacutej do poszczegoacutelnych przedsięwzięć zlotowych

Zlot odbędzie się w ustalonym terminie bez względu na warunki atmosferyczne

Podczas Zlotu grupom turystycznym zostaną przydzieleni piloci ktoacuterzy pełnić będą jednocześnie funkcję opiekuna i łącznika z kierownictwem CZAT WP

W przypadku rażącego naruszenia zasad kulturalnego zachowania się na trasach turystycznych lub w miejscu zakwaterowania Kierownictwo Zlotu zastrzega sobie prawo usunięci Uczestnika z imprezy

Organizatorzy nie ponoszą odpowiedzialności materialnej z tytułu wypadkoacutew i urazoacutew oraz szkoacuted w mieniu spowodowanych przez Uczestnikoacutew podczas trwania imprezy

Podczas trwania Zlotu wszyscy Uczestnicy zobowiązani są do noszenia koszulek i Znaczkoacutew Zlotowych

Organizatorzy zastrzegają sobie prawo dokonania zmian w programie Zlotu

Ostateczna interpretacja postanowień niniejszego regulaminu należy do Kierownictwa Zlotu

Zlot nie jest imprezą komercyjną jest przygotowywany i będzie przeprowadzony na zasadzie samoorganizacji Uczestnicy dokonają wpłat na pokrycie kosztoacutew zakwaterowania i wyżywienia

P R O G R A M

XLI CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTOacuteW

WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO - POMORSKIE 2014rdquo

24 ndash 30 sierpień 2014

T O R U Ń

24 sierpnia ( niedziela )

1600

ndash 1800

- Przyjazd Uczestnikoacutew Zlotu do miejsc zakwaterowania

1900

ndash 2000

- Odprawa kierownikoacutew i opiekunoacutew grup

1900

ndash 2000

- Kolacja

-

25 sierpnia ( poniedziałek )

730

ndash 900

- Śniadanie

1000

ndash 1045

- Uroczyste otwarcie XLI Centralnego Zlotu Turystoacutew Wojska Polskiego bdquoKujawsko ndash

Pomorskie 2014rdquo- Dwoacuter Artusa ( Ratusz Miejski )

1100

ndash 1130

- Przejazd na OSP Toruń

1130

ndash 1500

- Pokaz strzelań artyleryjskich ( lub marsz na orientacje ndash Barbarka )

1500

ndash 1800

- IX Turystyczne Zawody Sportowo Obronne Oddziałoacutew PTTK Wojska Polskiego o Puchar

Marszałka Wojewoacutedztwa Kujawsko Pomorskiego

( Regulamin zawodoacutew w opracowaniu )

1900

ndash 2000

- Wręczenie nagroacuted i wyroacuteżnień ( indywidualne)

2000

ndash 2200

- Konkurs piosenki turystycznej ndash reprezentacje oddziałoacutew

(regulamin w opracowaniu)

1800

ndash 2300

- Biesiada turystyczna - wspoacutelne grillowanie

26 sierpnia ( wtorek )

700

ndash 800

- Śniadanie

830

ndash 1700

- rdquo Wyjazd na trasy 1 2 3 4

1700

ndash 1800

- czas wolny

1800

ndash 1900

- Obiadokolacja

1900

ndash 2000

- Występ

2000

ndash 2400

- Zabawa Turystyczna

27 sierpnia ( środa )

700

ndash 800

- Śniadanie

800

ndash 1700

- Wyjazd na trasy nr 1 2 34

1700

ndash 1800

- Czas wolny

1830

ndash 1900

- Biesiada turystyczna

1900

ndash 2030

- Program artystyczny w wykonaniu zespołoacutew folklorystycznych Wojewoacutedztwa Kujawsko -

Pomorskiego

1830

ndash 2400

- Biesiadowanie przy grillu

29 sierpnia ( czwartek )

700

ndash 800

- Śniadanie plus

800

ndash 1700

- Wyjazd na trasy nr 1 2 34

1700

ndash 1800

- Czas wolny

1800

ndash 1900

- Obiadokolacja

1900

ndash 2100

-Występrdquo

29 sierpnia ( piątek )

700

ndash 800

- Śniadanie plus II śniadanie - suchy prowiant

800

ndash 1530

- Wyjazd na trasy 1 2 34

1800

ndash 1900

- Uroczyste zakończenie XLIII Centralnego Zlotu Turystoacutew

Wojska Polskiego bdquoKujawsko ndash Pomorskie 2014rdquo

1900

ndash 2400

- Wieczorek taneczny kończący XLIII CENTRALNY ZLOT TURYSTOacuteW WP

30 sierpnia ( sobota )

0900

ndash 1000

- Śniadanie (suchy prowiant)

1000

ndash 1200

- Wyjazd Uczestnikoacutew Zlotu do miejsc zamieszkania

T R A S Y Z L O T O W E

TRASA Nr 1 Toruń - miasto światowego dziedzictwardquo

Wędroacutewka ulicami Staroacutewki ndash trasa ok 35 km Przerwa kawowa Planetarium Muzeum Etnograficzne CSAiU ndash pokaz sprzętu artyleryjskiego i uzbrojenia

TRASA Nr 2 bdquo Zabytki ziemi Chełminskiejrdquo

Toruń - Brodnica ndash Szafarnia ndash Golub Dobrzyń - Toruń

TRASA Nr 3 bdquo Szlakiem uzdrowisk Białe Kujawy

Toruń - Ciechocinek ndash Raciążek ndash Kruszwica - Inowrocław ndash Toruń

TRASA Nr 4 bdquo Między Toruniem a Bydgoszczą rdquo

Toruń ndash Ostromecko ndash Skłudzewo ndash Zamek Bierzgłowski ndash Grębocin ndash Toruń

OPIS TRAS

TRASA nr 1 bdquo Toruń - gotyk na dotyk

Rynek Staromiejski

Ten prawie kwadratowy plac od stuleci pozostaje głoacutewnym punktem na mapie Torunia Dawniej handlowano tutaj towarami organizowano turnieje i parady ogłaszano wyroki a nawet wykonywano publiczne egzekucje Centralne miejsce na rynku zajmuje monumentalny Ratusz Uwagę przykuwa także neorenesansowy Dwoacuter Artusa - miejsce licznych koncertoacutew i wystaw oraz barokowa Kamienica Pod Gwiazdą - obecnie Muzeum Sztuki Dalekiego WschoduZachodnią pierzeję rynku zamykają kościoacuteł Ducha Św i neogotycki gmach poczty

Ponad 150 lat temu na staromiejskim rynku stanął pomnik słynnego toruńczyka - Mikołaja Kopernika swoje miejsce znalazł tutaj roacutewnież posąg grającego na skrzypcach flisaka nawiązujący do starej toruńskiej legendy

Ratusz Staromiejski

Gotycki Ratusz to symbol dawnej świetności miasta Wzniesiono go na Rynku Staromiejskim pod koniec XIV wieku za zgodą Konrada Wallenroda - wielkiego mistrza zakonu krzyżackiegoRatusz był dawniej siedzibą władz miasta i sądu w jego reprezentacyjnych salach goszczono polskich kroacuteloacutew Mieściły się tu roacutewnież kramy ławy chlebowe oraz waga miejska W ratuszowych piwnicach prowadzono wyszynk piwa i wina Warto zwiedzić ratuszowe muzeum z bogatymi zbiorami sztuki gotyckiej i sakralnej dawnego rzemiosła oraz malarstwa polskiego Można także wspiąć się na 40-metrową wieżę Z jej szczytu rozciąga się widok na cały zespoacuteł staromiejski

Dom Kopernika

Okazała gotycka kamienica przy dzisiejszej ulicy Kopernika - dawniej św Anny - uchodząca za miejsce narodzin

Mikołaja Kopernika Jest ona doskonałym przykładem średniowiecznego domu kupieckiego z typowym dla

niego układem wnętrz wyposażeniem i charakterystycznym schodkowym szczytemObecnie w kamienicy

mieści się muzeum poświęcone życiu oraz dziełu wielkiego astronoma Prezentowana jest tu roacutewnież makieta

XV-wiecznego Torunia z pokazem audiowizualnym W podziemiach muzeum znajduje się ekspozycja

poświęcona historii słynnych toruńskich piernikoacutew Zwiedzanie wystawy połączone jest z ich wypiekiem oraz

degustacją

Planetarium Orbitarium i Geodium

Planetarium mieści się w XIX-wiecznym budynku dawnej gazowni miejskiej Na kopule o średnicy 15 m prezentowane są seanse popularyzujące wiedzę o wszechświecieDzięki dziesiątkom projektoroacutew nie ruszając się z wygodnego fotela można przeżyć tu noc polarną na biegunie zobaczyć Ziemię z Księżyca a nawet z granic Systemu Słonecznego W sali Orbitarium umieszczono zestaw interaktywnych urządzeń oraz modeli dzięki ktoacuterym zwiedzający poznają zjawiska zachodzące w kosmosie Uwagę przyciąga tu roacutewnież okazały

interaktywny model sondy kosmicznej Cassini W kolejnej sali - Geodium - swe miejsce znalazła interaktywna wystawa poświęcona planecie Ziemii i zjawiskom na niej zachodzącym Krzywa Wieża

Jak głosi legenda ta średniowieczna baszta obronna została zbudowana przez toruńskiego krzyżaka jako pokuta za popełnione grzechy Wzniesiona przez niego wieża miała być tak krzywa jak krzywe było jego życie niegodne zakonnikaOdchylona od pionu o około 15 metra budowla stanowiła część systemu obronnego dawnego Torunia Gdy utraciła swe militarne znaczenie pełniła funkcję więzienia a potem kuźni Dziś Krzywa Wieża to jeden z najbardziej charakterystycznych toruńskich symboli i obowiązkowy punkt każdej wycieczki

Ruiny Zamku Krzyżackiego

Toruński zamek został zbudowany w XIII w przez zakonnikoacutew krzyżackich Wzniesiony na miejscu znajdującego się tu wcześniej grodziska posiada nietypowy podkowiasty kształt Dawniej jego załogę stanowiło 12 rycerzy zakonnych oraz komtur reprezentujący krzyżacką władzę na tych terenachW roku 1454 toruńscy mieszczanie wzniecili antykrzyżackie powstanie zamek zdobyli a następnie zburzyli Do dziś zachowało się jedynie gdanisko czyli dawna wieża ustępowa oraz malownicze ruiny Podziemia zamku i gdanisko udostępnione są

do zwiedzania - znajdują się tu ekspozycje stałe i czasowe makieta zamku oraz sala strachu W sezonie letnim na zamkowym dziedzińcu prezentowany jest spektakl światło i dźwięk pt Komturia Ruiny dawnej krzyżackiej warowni są także tłem licznych imprez plenerowych - koncertoacutew festynoacutew i rycerskich turniejoacutew

Muzeum Etnograficzne

Toruńskie Muzeum Etnograficzne znajduje się na plantach otaczających Staroacutewkę Przy muzeum istnieje jedyny w Europie skansen usytuowany w ścisłym centrum miasta Przeniesiono do niego z kilku regionoacutew Polski poacutełnocnej obiekty drewnianej architektury wiejskiej pochodzące z XVIII oraz XIX w Na obszarze 2 ha zgromadzono min wiejskie zagrody kuźnię i remizą strażacką wraz z wyposażeniem wiatrak oraz młyn wodny Muzeum organizuje liczne kiermasze festyny i koncerty folklorystyczne prowadzi roacutewnież działalność

edukacyjną oferując warsztaty oraz lekcje muzealne dla grup szkolnych

TRASA nr 2 bdquoZiemia Chełmińsk - Dobrzyńska

GOLUB ndash DOBRZYŃ

Miasto położone w pradolinie rzeki Drwęcy Powstało z fuzji - Golubia i

Dobrzynia - niegdyś przedmieścia Golubia Rzeka Drwęca oddzielała je od

siebie nie tylko w sensie geograficznym Na przestrzeni lat stanowiła ona

roacutewnież linię graniczną pomiędzy roacuteżnymi powiatami wojewoacutedztwami a

nawet państwami W 1231 roku cała ziemia chełmińska a więc i Golub

zajęta została przez Krzyżakoacutew Zbudowali tu w latach 1296-1306 na

wzniesieniu duży zamek a następnie założyli miasto na prawie

chełmińskim Kiedy Golub zaliczono do rzędu miast dokładnie nie wiadomo gdyż pierwszy dokument lokacyjny

zaginął Wznowienie dokumentu nastąpiło w 1421r Na mocy warunkoacutew II pokoju toruńskiego w 1466 roku

Ziemia Chełmińska jako część Prus Kroacutelewskich wroacuteciła pod władzę Polski Kroacutel Zygmunt III Waza nadał

starostwo golubskie (1611 - 1625) swej siostrze - Annie Wazoacutewnie Licznie przybywający do zamku goście i

pobyt Zygmunta IIIWazy ze swym dworem w 1623 roku sprawiły że miasto się ożywiło powstały nowe cechy

rozwinął się handel Wojny szwedzkie z lat 1626 - 1629 i 1655 oraz 1660 jak i poacuteźniejsza wojna siedmioletnia

1756 - 1763 przyniosły zniszczenie miastu i zubożenie ludności Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 r Golub

został włączony do Prus Na lewym brzegu Drwęcy zaczął wyrastać groźny konkurent miasta Golubia ndash

Dobrzyń W czasach średniowiecznych stanowił jedno z trzech przedmieść Golubia Rozwoacutej Dobrzynia nastąpił

w drugiej połowy XVII Hrabia Ignacy Działyński w 1789 r nadał osadzie Przedmieście Golubskie prawa miejskie i

nazwał ją Dobrzyniem ofiarowując jednocześnie miastu swoacutej herb rodowy Drwęca stanowiła naturalną

granicę między Prusami a Rosją Czasy zaboru pruskiego w Golubiu to okres germanizacji ludności polskiej

Dobrzyń w zaborze rosyjskim burzliwie się rozwijał i w kroacutetkim czasie prześcignął Golub Jesienią 1939 r

Niemcy rozpoczęli politykę eksterminacyjną wobec ludności Golubia i Dobrzynia Szczegoacutelnie dotkliwe straty

ludzkie i materialne ponioacutesł Dobrzyń Niemcy wymordowali połowę jego mieszkańcoacutew głoacutewnie Żydoacutew a

należące do nich domy i zabudowania spalili Inną natomiast taktykę zastosowali okupanci wobec mieszkańcoacutew

Golubia ktoacuterych ok 90 zostało pod przymusem wpisanych do III grupy listy narodowościowej niemieckiej

Rozporządzem Rady Ministroacutew z 1951 roku utworzono z dwoacutech miast jeden organizm miejski o nazwie Golub -

Dobrzyń

Zamek - zbudowany z cegły na planie prostokąta z dziedzińcem wewnętrznym zamkniętym z czterech stron

budynkami posiadającymi krużganki W zamkowych podziemiach więziono nieposłusznych poddanych Ich jęki i

zawodzenia ponoć do dziś można niekiedy słyszeć w lochach Zachowała się też krzyżacka izba tortur z hakami

w stropach na ktoacuterych wieszano nieszczęśnikoacutew Choć teraz mieści się w niej biuro PTTK w dalszym ciągu robi

wrażenie na zwiedzających Przed II wojną światową istniała tu jeszcze misa ze szczeliną do tortury kropli

wody W 1410 r zamek został zdobyty przez wojska Władysława Jagiełły ale już w 1411 r oddano go

Krzyżakom Ponownie zdobyty w 1422 r Władysław Jagiełło umieściwszy na nim polską załogę rozkazał zburzyć

zewnętrzną południową wieżę stojącą przed zamkiem Ogień polskich armat znacznie uszkodził grube mury i

przeprowadzono poważne prace remontowe W XVI w zamek zaczęto przebudowywać w stylu odrodzenia

Zamek golubski stał się miejscem ktoacutere chętnie odwiedzano Przy starej twierdzy powstały piękne ogrody

uformowane w stylu włoskim w ktoacuterych po raz pierwszy w Polsce wyhodowano tytoń ( znana woacutewczas jako

roślina ozdobna ) W okresie potopu zamek zdewastowali Szwedzi Podczas wojen napoleońskich Francuzi

urządzili tu szpital Po II wojnie światowej zrewaloryzowano zamek Pod patronatem PTTK organizowane tu są

turnieje krasomoacutewcze turnieje rycerskie koncerty w średniowiecznych komnatach

Kościoacuteł pw Św Katarzyny - wzniesiony został w stylu gotyckim w XIII i XIV wieku Istniał już dużo wcześniej jako budowla drewniana Pierwotna budowla obejmowała tylko dzisiejsze prezbiterium ktoacutere powstało już w r 1293 i stanowi najpiękniejszą część kościoła wykazującą w fragmentach muroacutew i sklepień motywy gotyckie Kościoacuteł po zniszczeniach często odnawiany i odrestaurowany Szczegoacutelnie wyroacuteżnia się tu ołtarz barokowy fundacji podstarościego Krzysztofa Lodego i obywateli miejskich wykonany z drzewa w 1640 roku a wykazujący duże podobieństwo z wielkim ołtarzem katedry pelplińskiej Na specjalne podkreślenie zasługuje też tęcza barokowa umieszczona w wielkim łuku gotyckim między prezbiterium a nawą Pod nią zwraca uwagę chrzcielnica w stylu barokowym misę podtrzymuje anioł druga podobna figura umieszczona jest po przeciwnej stronie dla symetrii Ambona z pięknymi ozdobami roboty snycerskiej oraz chrzcielnica i empora organowa w kaplicy

Domek Pod Cieniami Osobliwością Golubia jest stary drewniany domek podcieniowy ostatni z kilku

zachowanych jakie niegdyś otaczały cały rynek Posiadały one w swym kształtowaniu pewien charakter

wspoacutelny danemu czasowi i stanowiły budowy dwudziałowe ze słupem pośrodku o zastrzałach z koacutełeczkami

Dach naczoacutełkowy lub prosty ze szczytem zdobionym i konstrukcją drewnianą wypełnioną murem

SZAFARNIA

Ośrodek Chopinowski w Szafarni powstał dla upamiętnienia pobytu młodego Fryderyka Chopina Mieści się w dziewiętnastowiecznym dworku otoczonym zabytkowym parkiem Drzewa przypominają czasy odwiedzin młodego Chopina ( dziś Pomniki Przyrody) Położony jest w malowniczym otoczeniu pradoliny rzeki Drwęcy jest miejscem aktywności nie tylko kulturalnej ale i turystyczne Działalność ośrodka została zainaugurowana 25 września 1949 roku bdquoFestiwalem Chopinowskimrdquo W latach 1980 ndash 1988 przeprowadzono kompleksowy remont budynku i nastąpiło oficjalne otwarcie Ośrodka Kultury im Fryderyka Chopina w Szafarni Ośrodek został

wyposażony w nowe sprzęty zajmował wtedy cztery pomieszczenia Na parterze budynku (sala koncertowa sala muzealna salonik i holl) natomiast piętro dworku Dziewanowskich nadal zajmowała Szkoła Podstawowa w Szafarni Stopniowo zagospodarowany został teren zabytkowego parku Pierwszym dyrektorem odremontowanego ośrodka była Hanna Kończalska Do działalności Ośrodka należało systematyczne organizowanie koncertoacutew artystoacutew polskich i zagranicznych (głoacutewnie recitali fortepianowych) Znaczącym wydarzeniem jest Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im Fryderyka Chopina dla dzieci i młodzieży Dziś jest miejscem gdzie spotykają się wszystkie dziedziny sztuki Ośrodek Chopinowski prowadzi przede wszystkim ożywioną działalność koncertową

Brodnica

Nazwa miejscowości pochodzi od brodu Prawa miejskie otrzymało przed 1298 rokiem

Wiek XIV okres gospodarczego rozkwitu miasta Wybudowano warowny zamek potężne

mury miejskie kościoacuteł farny ratusz i obronne bramy wjazdowe Herbem Brodnicy stała się

otwarta dłoń - symbol życzliwości gościnności i praworządności Do Kroacutelestwa Polskiego

Brodnica została przyłączona po drugim pokoju toruńskim ( 1466 r) Drugi okres rozkwitu

miasta wiąże się z osobą Anny Wazoacutewny Objęła brodnickie starostwo w 1605 r i

stworzyła w Brodnicy ośrodek intelektualny szczycący się tolerancją religijną Po jej

śmierci zaczął się dla miasta wyjątkowo niepomyślny czas Okres wojen oraz konfliktoacutew

religijnych dopełniły zarazy i pożary nawiedzające miasto Rozbiory Brodnica przetrwała

pod władzą Prus To tu 5 października 1831 r przekroczył granicę pruską i złożył broń

kilkudziesięciotysięczny korpus powstańcoacutew listopadowych pod wodzą gen Dyw Macieja

Rybińskiego Niepodległość Brodnica odzyskała 18 stycznia 1920 r wyzwolicielem były wojska generała

Hallera W latach 1921 ndash 24 w Brodnicy gościli premier Wincenty Witos marszałek Joacutezef Piłsudski oraz

prezydent RP Stanisław Wojciechowski We wrześniu 1939 r miasto stało się częścią III Rzeszy by 22 stycznia

1945 roku rozpocząć kolejny etap swej historii Wspoacutełczesna Brodnica to niespełna 30-tysięczne miasto stolica

Pojezierza Brodnickiego Obecnie zajmuje powierzchnię 2287 ha Brodnica jako pierwsze miasto w Polsce

uzyskała znak Zielonych Płuc Polski oraz tytuł Gmina Przyjazna Środowisku

Brama Mazurska - została wzniesiona wraz z murami miejskimi na początku XIV wieku nadbudowana w 1370 r i odnowiona w II połowie XIX wieku i w latach 1964-65 kiedy wnętrze adaptowano na Hotel Turystyczny Pod bocianem Zbudowana jest z cegły na planie kwadratu w goacuternej części ośmioboczna Obecnie mieści się tu siedziba Miejskiego Oddziału PTTK oraz punkt infomacyjny dla turystoacutew

Ratusz - pozostałości ratusza gotyckiego z końca XIV wieku w poacutełnocnej pierzei troacutejkątnego rynku (Duży Rynek) Obiekt został spalony w 1631 roku poacuteźniej częściowo odbudowany otoczony budynkami mieszkalnymi Zachowała się ośmioboczna wieżyczka z XVI wieku z tarczą zegarową We wnętrzu dzwony z 1553 i 1554 roku oraz część szczytu Na Dużym Rynku znajdują się bogato zdobione kamienice

Kościoacuteł farny - pod wezwaniem św Katarzyny gotyk (XII - XV w) ceglany troacutejnawowy halowy o sklepieniu gwiaździstym (nawa głoacutewna) i krzyżowo ndash żebrowym (nawy boczne) Wzniesiony w latach 1285 ndash 1370 nawiązuje swym rozwiązaniem halowym do fary w Chełmnie i katedry w Chełmży Prezbiterium fundowane w 1285 roku przez proboszcza Mikołaja z Sandomierza korpus i pozostałe części w latach 1340 ndash 1370 (w tym szczyt i wieża) W latach 1554 ndash 1598 zajęty przez luteranoacutew Po uszkodzeniach w latach 1631 i 1648 odnawiany wielokrotnie

Brama Chełmińska - zwana też Kamienną wzniesiona w latach 1310-30 Nadbudowana około 1370 roku odnowiona w 1898 roku z częściową rekonstrukcją szczytoacutew Stanowiła element średniowiecznych obwarowań miejskich W XIX wieku użytkowana jako więzienie a w latach 70 wraz z przylegającą kamieniczką adoptowana na siedzibę muzeum Założona na planie kwadratu dwukondygnacyjna ze szczytami schodkowymi o sterczynami oraz poacutełkoliście zamkniętymi tynkowanymi blendami okiennymi Od poacutełnocy zachował się fragment szyi bramnej W wejściu zrekonstruowana wspoacutełcześnie drewniana brona (krata) Obecnie w Bramie Chełmińskiej mieści się galeria a w przyległej kamieniczce przy Małym Rynku 4 sale wystaw czasowych oraz gabinety Działu Archeologii

Spichlerz na ulicy św Jakuba to budowla renesansowa z 1604 roku Przebudowany na przełomie XIX i XX w Ceglany pierwotnie dwu obecnie czterokondygnacyjny Odrestaurowany na przełomie lat 8090 W ścianie szczytowej portal zamknięty łukiem odcinkowym zrekonstruowany szczyt Dach siodłowy kryty dachoacutewką Obecnie siedziba dyrekcji i administracji muzeum

Zamek Krzyżacki - wzniesiony w latach 1305-1339 Zbudowany z cegły na planie zbliżonym do kwadratu z budynkami wokoacuteł dziedzińca i wysoką wieżą (54 m) oraz basztami Zamek otaczała fosa połączona zwodzonym mostem z przedzamczem Modernizacji fortyfikacji dokonał po 1415 r Zdobyty w 1454 roku przez wojska Związku Pruskiego W latach 1462 ndash 1482 w rękach zaciężnych wojsk krzyżackich Bernarda Szumborskiego Był siedzibę starostoacutew polskich Zniszczony podczas pożaru w 1550 Częściowo odbudowany popadł w ruinę podczas wojen szwedzkich Po 1785 rozebrany z wyjątkiem odrestaurowanej w roku 1842 wieży W latach 1970-76 przeprowadzono prace konserwatorskie Odkryte podczas wojny piwnice zamkowe przeznaczono na kawiarnie Dziś w piwnicach zamku można zwiedzać stałe wystawy

Pałac Anny Wazoacutewny - wzniesiony po pożarze zamku w latach 1550-64 Starosta Rafał Działyński wykorzystał fragmenty muroacutew i zabudowań przedzamcza Przebudowany przez Annę Wazoacutewne (1605-25) na rezydencję Poacuteźniejsza rozbudowa miała miejsce w latach 1678-98 Pałac został spalony w 1945 roku odbudowany w latach 1960-70 z przeznaczeniem dla Powiatowego Domu Kultury i bibliotek Od 1986 roku siedziba Muzeum Regionalnego w Brodnicy

TRASA nr 3 bdquo Szlakiem uzdrowisk Białe Kujawy CIECHOCINEK

Miasto usytuowane jest na lewym brzegu Wisły w południowo-wschodniej części Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej Tężnie wraz z uruchomioną w 1830 r warzelnią soli stały się zakładem produkującym soli na skalę przemysłową Za oficjalną datę powstania zdrojowiska przyjmuje się rok 1836 gdy w ciechocińskiej karczmie w czterech miedzianych wannach zaczęto stosowanie zabiegoacutew leczniczych z użyciem woacuted solankowych Od tego czasu systematycznie rozbudowywano bazę leczniczą W lipcu 1842 r oddano do

użytku łazienki zwane bankowymi Opiekę medyczną sprawował w nich dr Roman Ignatowski pierwszy lekarz

nowych łazienek Doniosły wpływ na rozwoacutej uzdrowiska miało uruchomienie w 1867 r linii kolejowej z Trojanowa ( poacuteźniej Aleksandroacutew Kujawski ) Kursujące po Wiśle statki parowe z Warszawy dowoziły kuracjuszy Z biegiem lat dzięki uznanym walorom leczniczym i intensywnej rozbudowie wzrosła ranga Ciechocinka Utworzona w r 1908 osada Ciechocinek szybko otrzymała prawa miejskie ( 1916) Liczący 11 tysięcy stałych mieszkańcoacutew Ciechocinek posiada niezwykle korzystne dla swej leczniczej funkcji warunki klimatyczne Duże nasłonecznienie niewielka amplituda wahań temperatury stosunkowo mała ilość opadoacutew łagodne wiatry i umiarkowana wilgotność względna powietrza to walory uzdrowiska Podstawą działalności balneologicznej są naturalne tworzywa w postaci borowin i występujących w utworach jurajskich źroacutedeł woacuted solankowo-jodowo-bromkowych Od 1972 r odbywa się cykliczna impreza folklorystyczna Festiwal Folkloru Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej koncertują orkiestry zespoły estradowe na scenie odrestaurowanego Teatru Letniego wystawiane są sztuki teatralne Rozgłos dzięki prezentacji telewizyjnej zyskały coroczne festiwale operowo - operetkowe kultury Romoacutew ( festiwal przeniesiono ) piosenki strażackiej i inne Znakomitą scenerią jest oaza zieleni i kwiatoacutew za jaką uchodzi Ciechocinek Cerkiew prawosławna pod wezwaniem św Michała Archanioła jest unikalna budowlą na terenie Kujaw i zaliczona jest do najcenniejszych obiektoacutew zabytkowych Ciechocinka Została zbudowana w 1894 roku w stylu zauralskim Zaprojektował ją architekt W Fedders Jest to także jedyny tego typu obiekt w Europie Cerkiew była czynna do lat dwudziestych naszego stulecia Urządzono w niej kasyno ze świetlicą szkołę następnie magazyn Z inicjatywy arcybiskupa Sawy Prawosławnego Ordynariusza Wojska Polskiego przystąpiono do odbudowy świątyni Ściany wykonane są z okrągłych bali ułożonych jeden na drugim bez użycia gwoździ Zachowała się w całości bogata ornematyka wokoacuteł okien resztki koloroacutew a na tylnej wewnętrznej ścianie stylizowany wykonany dłutem ciesielskim napis w języku cerkiewno ndash słowiańskim bdquoZ nami Boacutegrdquo Odtworzone zostały kopuły i krzyże oraz kolory żoacutełty niebieski i czerwony cerkiew została wzniesiona na planie prostokąta z podziałem według starożytnych zasad biblijnych na trzy części przedsionek (kruchta) ndash przejście ze świata świeckiego do świata sakralnego część środkowa w ktoacuterej przebywa lud oraz najważniejsza część ndash ołtarzowa w ktoacuterej umieszczono relikwie 12 męczennikoacutew betlejemskich Pomiędzy częścią środkową a ołtarzową znajduje się ikonostas ndash ściana z ikon wykonana wspoacutełcześnie w Poczajewie przez J Nieczajewa ukazująca świat Kroacutelestwa Niebieskiego Konsekracji dokonano 6101996 r

Zespoacuteł tężni - monumentalna budowla wzniesiona w latach 1824-33 i 1859 według projektu Jakuba Graffa przez budowniczego warzelnianego Knake Konstrukcja drewniana Łączna długość trzech segmentoacutew tężni wynosi 1741 m wysokość 158 m Jeden z nielicznych w Europie unikatowy zabytek techniki z XIX wieku Na tężniach dokonuje się proces stężania solanki służącej do produkcji soli Cechą charakterystyczną tego procesu jest wytwarzanie naturalnego aerozolu o właściwościach leczniczych Strefa okołotężniowa wyroacuteżnia się specyficznym mikroklimatem

Warzelnia soli - budynek jednokondygnacyjny oddany do użytku w r 1830 Źroacutedło Grzybek tężnie i warzelnia soli stanowią ciąg technologiczny przy produkcji soli Proces produkcji soli niezmienny od ponad 160 lat polega na podgrzewaniu stężonej solanki Produktami ubocznymi są szIam i ług służące do celoacutew leczniczych

Teatr letni - zaprojektował Adolf Schimmelpfennig i powstał w 1980r Nawiązuje stylem do architektury uzdrowiskowej końca XIX w należy do nielicznych tego typu budowli w Europie

Parki i zieleńce - stanowią 142 hektaroacutew terenoacutew zielonych a stanowią je cztery parki (Zdrojowy Tężniowy Zdrowia i Sosnowy) zajmują 69 ha Największy z nich centralnie usytuowany Park Zdrojowy wyroacuteżnia się bogactwem krzewoacutew drzew i roślin niskopiennych Wśroacuted licznych skweroacutew i klomboacutew na terenie miasta uwagę zwracają znane kompozycje kwiatowe tworzące dywan zegar i kalendarz

RACIAŻEK

Pierwsza wzmianka o Raciążku pochodzi z aktu uposażenia Benedyktynoacutew w Mogilnie z 1066 roku Drewniano-ziemny groacuted został wzniesiony prawdopodobnie w połowie XIII wieku przez biskupoacutew kujawskich Groacuted przy drugim oblężeniu przez Krzyżakoacutew w 1330 roku został zdobyty Nie wiadomo kiedy wzniesiono zamek Początkowo był to jeden budynek o trzech kondygnacjach i rozmiarach 12x25 metroacutew powiększony do rozmiaroacutew 17x25 metroacutew przez biskupa Zbyluta z Gołańczy Powstały też wtedy obwodowe mury wzdłuż wzdłuż krawędzi zbocza Zamek w okresie poprzedzającym wielką wojnę z zakonem krzyżackim był kilkukrotnie wykorzystywany do rokowań z Wielkimi Mistrzami ( Przebywała tu Jadwiga i Władysław Jagiełło ) W latach 1582-1600 Hieronim Rozdrażewski rozbudował zamek oraz przekształcił wnętrza tak że powstała poacuteźnorenesansowa obronna rezydencja Po zniszczeniach z drugiej połowy XVII wieku zamek został opuszczony a pozostałości budynkoacutew gospodarczych rozebrane Pierwsze badania na zamku przeprowadzono w latach 1978-1985 po ktoacuterych zamek zabezpieczono jako trwałą ruinę Ciekawostką Raciążka jest murowany jednonawowy kościoacuteł poacuteźnogotycki ze szczytami renesansowymi zbudowany w latach 1597 - 1612 Jest to budowla w stylu poacuteźnogotyckim ze szczytami renesansowymi orientowany (tzn wzniesiony) wschoacuted-zachoacuted murowany i opięty uskokowymi szkarpami kryty dachoacutewką Prezbiterium kwadratowe z poacutełokrągłą absyd Ołtarz zbudowany jest w stylu poacuteźnorenesansowym z drzewa modrzewiowego (renesans niemiecki) Stalle renesansowe pochodzą z 1630 roku a odnowione zostały w 1865 roku Obrazy w stallach i obraz Wszystkich Świętych na zasuwie przy głoacutewnym ołtarzu zostały namalowane w 1830 roku przez Adama Malinowskiego W prawej części kościoła znajduje się ołtarz barokowy z XVII wieku a w lewej części usytuowany jest barokowy ołtarz z XVIII wieku Na ścianach świątyni znajdują się neorenesansowe płaskorzeźby z glinki terakotowej przedstawiające czternaście stacji drogi krzyżowej Ambona barokowa z XVIII wieku Monstrancja rokokowa z około 1784 roku Kilkanaście figur drewnianych z okresu XVI ndash XVII wiek Nad zakrystią znajduje się muzeum parafialne z wieloma ciekawymi eksponatami Jednym z najciekawszych jest gotycki ornat z białego adamaszku z wyhaftowanym wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem złotymi nićmi Według legendy wyhaftowany przez kroacutelową Jadwigę W muzeum znajdują się także zbiory bibliofilskie ndash 257 pozycji z okresu XVI ndash XIX wiek a także księga mszalna z XVIII wieku miecz z XIII wieku rzeźby dokumenty nawet hełm tatarski z XVIII wieku i wiele innych

KRUSZWICA

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszej Kruszwicy sięgają epoki kamienia (ok 10 000 r pne) Najstarsze ślady wczesnośredniowiecznego osadnictwa odnotowano na przełomie VI i VII w na zachodnim brzegu Gopła kiedy to oacutewczesna Kruszwica była ośrodkiem o dużym znaczeniu gospodarczym i strategicznymIstnieje przypuszczenie że w VIII i IX w groacuted kruszwicki był ośrodkiem plemiennego państwa Goplan Jak głosi jedna z legend w Kruszwicy znalazł schronienie pozbawiony władzy okrutny Popiel ktoacutery zginął w wieży na jeziornej wyspie zjedzony przez myszy Po jego śmierci rządy objął ubogi Piast - twoacuterca nowej dynastii Druga poł X w i XI w to okres świetności kruszwickiego grodu ktoacutery stał się jedną ze stolic

pierwszych Piastoacutew Długotrwała tradycja osadnictwa i wysoki poziom cywilizacyjnego rozwoju pozwoliły Kruszwicy pełnić ważną funkcję polityczną i administracyjną a korzystne położenie przy węźle droacuteg umożliwiało Piastom chrystianizację pogańskiego Pomorza Na zachodnim brzegu jeziora Gopło warzono soacutel z miejscowych źroacutedeł solankowych W 1271 na rozkaz Bolesława Pobożnego spalono groacuted Około połowy XIV w z fundacji kroacutela Kazimierza Wielkiego w miejscu starego grodu zbudowano murowany zamek Ta gotycka budowla stała się strategicznym punktem na pograniczu polsko-krzyżackim Kruszwica nawiedzana pożarami i wojnami powoli upadała Ostateczny cios zadał miastu najazd szwedzki w wyniku ktoacuterego miasto i kazimierzowski zamek uległy w 1657 r dalszemu zniszczeniu Po I rozbiorze polski w 1772 r Kruszwica włączona została do zaboru pruskiego W okresie niewoli groacuted był dla Polakoacutew wszystkich zaboroacutew źroacutedłem patriotyzmu i symbolem niepodległej Polski Legendy o Popielu i Piaście oraz piękne nadgoplańskie krajobrazy inspirowały wielu twoacutercoacutew tamtych czasoacutew W okresie międzywojennym rozwoacutej miasta widoczny był w każdej dziedzinie życia w szczegoacutelności w sektorze rolno-spożywczym Taki też kierunek dominował po 1945 r Najcenniejszym zabytkiem Kruszwicy a zarazem i symbolem miasta jest ceglana gotycka wieża samotnie stojąca na Wzgoacuterzu Zamkowym u nasady Poacutełwyspu Rzępowskiego zwana Mysią Wieża Jest to ośmioboczna wieża ma 32 m wysokości i z ruinami muroacutew stanowi pozostałość zamku obronnego z XIV w Budowla nawiedzana pożarami i zaznaczona piętnem upływającego czasu stopniowo popadała w ruinę W 1657 r ustępujący z Kruszwicy Szwedzi zburzyli miasto i zamek W związku z tym konieczne było podjęcie wysiłku by ocalałe fragmenty muru i wieży mogły podziewać przyszłe pokolenia W 1802 r przeprowadzono prace restauratorskie a w 1896 r najlepiej zachowaną wieżę wzmocniono i przystosowano do zwiedzania Od tego momentu każdy turysta odwiedzający Kruszwicę wspina się na szczyt Mysiej Wieży stanowiącej doskonały punkt widokowy Z jej szczytu roztacza się niezapomniany widok na malownicze zatoczki i wysepki jeziora Gopło miasto oraz rozległą roacutewninę kujawską

Kolegiata pw św Piotra i Pawła w Kruszwicy jeden z najlepiej zachowanych zabytkoacutew architektury romańskiej w Polsce Kruszwicka świątynia została zbudowana na początku XII w jest troacutejnawową filarową bazyliką wzniesioną na planie krzyża łacińskiego Romański charakter budowli podkreślają grube kamienne mury poacutełkoliste łuki oraz proste geometryczne kształty Nawy transept i prezbiterium przykryte są belkowym stropem sklepienia absyd wykonano z drobnych kamieni i okrzeskoacutew a w wieżowych kruchtach zachowały się najstarsze w Polsce sklepienia na skrzyżowanych kamiennych gurtach Zabytkami kruszwickiej kolegiaty są dwie chrzcielnice - piaskowcowa z XI w i granitowa z XII w Pod łukiem tęczowym prezbiterium znajdują się pochodzące z początkoacutew XVI w poacuteźnogotyckie rzeźby natomiast na ścianach rzeźby klęczących aniołoacutew (I poł XVIII w) pochodzące z ołtarzy barokowych kolegiaty W kościele znajdują się XVII-wieczne marmurowe płyty poświecone początkom kościoła i pierwszym biskupom W poacutełnocny portal ściany wmurowano płytę nagrobną starościny Zofii Oponowskiej zmarłej w 1500 r Ciekawostką jest fakt iż przy kruszwickiej świątyni należącej pierwotnie do zakonu benedyktynoacutew istniała biblioteka w ktoacuterej przechowywano do poł XIX w bogato ilustrowany Ewangeliarz kruszwicki - pergaminowy kodeks benedyktynoacutew Obecnie ten cenny zabytek rękopiśmiennictwa znajduje się w zbiorach Archiwum Archidiecezji w Gnieźni

INOWROCŁAW

W dokumentach historycznych po raz pierwszy Inowrocław pod łacińską nazwą Novo Wladislaw występuje w 1185r Inowrocław w języku łacińskim nazywany był Juvenis slavia lub Novum Vladislav Junovladislavia albo też Vladislav i Wodzislavia lub też Wodzisław W staropolskich tekstach spotyka się nazwę Inowłocław i Inowrocław Nazwa miasta Inowrocławia wiele razy zmieniała się w okresie stuleci Prawdopodobnie w XII w po gwałtownym wylewie Wisły część ludności Włocławka przeniosła się na teren obecnego Inowrocławia i założyła tutaj osadę nazywając ją Nowy Włocław - Juno czy Juni Vladislavia ktoacutera przekształciła się w Inowłocław a następnie w Inowrocław Warto zobaczyć

Tężnia solankowa - obiekt sanatoryjny w ponad 130 letnim inowrocławskim uzdrowisku Pierwszy odcinek inhalatorium oddano do użytku w 1995 roku i od tej pory przyciąga ono licznych kuracjuszy i turystoacutew Inowrocławska tężnia trzecia w kraju pod względem chronologii powstania jest drugą co do wielkości i jedną z nielicznych w całej Europie Ma kształt dwoacutech połączonych ze sobą wielobokoacutew mierzy 9 metroacutew wysokości i ponad 300 metroacutew długości Na całej długości tężni znajduje się taras widokowy Wytworzony aerozol służ profilaktyce i wspomaga leczenie schorzeń goacuternych droacuteg oddechowych choroacuteb tarczycy schorzeń alergicznych skoacutery obniża poziom ciśnienia tętniczego W kompleksie tężni solankowej jest roacutewnież miejsce na czynny wypoczynek Dla dbających o zdrowie spacerowiczoacutew atrakcją jest Park Solankowy Do powstania uzdrowiska z pewnością przyczyniło się uruchomienie kopalni soli w XIX wieku W okresie międzywojennym Inowrocław stał się modnym uzdrowiskiem do ktoacuterego na kurację licznie przyjeżdżali znani politycy aktorzy czy sportowcy Bywali tu min premier Władysław Grabski generałowie Joacutezef Haller i Władysław Sikorski kontradmirał Joacutezef Unrug wojewoda pomorski poacuteźniejszy prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz prezydent Warszawy Stefan Starzyński prezydent Poznania poacuteźniejszy Delegata Rządu na Kraj Cyryl Ratajski Maria Konopnicka Ludwik Sempoliński oraz olimpijczyk Janusz Kusociński

Kościoacuteł Najświętszej Marii Panny - Jest najstarszym i najwartościowszym z punktu widzenia historycznego i artystycznego zabytek Inowrocławia Budowę rozpoczęto kroacutetko po 1180 r z inicjatywy księcia Leszka wnuka Bolesława Krzywoustego a ukończono na początku XIII w Świątynia przyciąga prymitywnymi płaskorzeźbami na zewnętrznych ścianach świątyni Płaskorzeźbione i ryte na kamiennych ciosach głowy krzyże i roacuteżne znaki magiczne rozsławiły inowrocławski zabytek w Polsce Jest to unikalny w naszym kraju zespoacuteł rzeźb w ktoacuterym na język plastyki przetłumaczono ideologiczne pojęcie dobrego i uporządkowanego świata chrześcijańskiego przeciwstawionego złemu i chaotycznemu światu demonoacutew czyhających na dusze ludzkie tuż za progiem kościoła Budowla jest ważnym zabytkiem romańskiej techniki budowlanej największą w środkowo-wschodniej Europie bazyliką redukowaną o świetle nawy roacutewnej 1240 m gdy inne tego typu budowle rzadko miewają nawy dochodzące do 10 m szerokości W parku od poacutełnocnej strony kościoła zachowano kilka grobowcoacutew Znajduje się tu grobowiec rodzinny Lucjana i Stefana Grabskich W pobliżu grobowcoacutew wpoacuteł zniwelowany kurhan kryje zbiorową mogiłę konfederatoacutew barskich poległych 19 marca 1769 r w największej na Kujawach bitwie pod Inowrocławiem

Dom Rodzinny Jana Kasprowicza w Szymborzu ( dzielnica Inowrocławia) Dom w ktoacuterym urodził się poeta spłonął w 1916 roku trzy lata poacuteźniej zbudowano nowy budynek dla Anny Roliradowej Obecnie jest to Oddział Muzeum im Jana Kasprowicza Do miana domoacutew rodzinnych Kasprowicza pretendują dwa budynki przy ul Wielkopolskiej 9 i 11 Zbudowane zostały po śmierci rodzicoacutew Kasprowicza przy jego wsparciu finansowym Pierwszy należał do Franciszki Anczakowej drugi do Anny Roliradowej Kasprowicz będąc w Inowrocławiu zatrzymywał się zawsze w domu Anczakoacutew Jednak to A Roliradowa otworzyła w swoim domu bdquo Izbę Kasprowiczowskąrdquo Na tablicy pamiątkowej błędnie się informuje że tu urodził się Kasprowicz Dom wybudowano w 1919 r zatem urodzony w 1860 roku Kasprowicz nie moacutegł urodzić się w domu Roliradoacutew W fili muzeum można oglądać pamiątki po rodzinie KasprowiczoacutewW Pałacu Mieszczańskim przy ulicy Solankowej mieści się Muzeum im Jana Kasprowicza Oglądać można tu stałe ekspozycje poświęcone życiu i twoacuterczości Jana Kasprowicza i Stanisława Przybyszewskiego

W miejscowości Goacuterana na małym cmentarzu spoczywa pisarz dramaturg i publicysta okresu Młodej Polski Stanisław Przybyszewski Urodzony 6 maja 1868 roku w pobliskim Łojewie zmarł 23 listopada 1927 roku w dworku Joacutezefa Znanieckiego w Jarontach Został pochowany w Goacuterze na uprzednio upatrzonym sobie miejscu Cztery lata po śmierci Przybyszewskiego w 1931 roku ze składek społecznych mieszkańcoacutew Kujaw wzniesiono nagrobek w kształcie wysokiej kolumny zwieńczonej krzyżem z medalionem i inskrypcją

W miejscowości Parchanie znajduje się Izba Pamięci Generała Władysława Sikorskiego Od 1928 roku do czasu rozpoczęcia II wojny światowej rodzina Sikorskich mieszkała tu w dworku Generałowstwo spędzało tu głoacutewnie miesiące wiosenno ndash letnie Więcej pamiątek znajdziemy w starym przedwojennym budynku szkolnym Dziś mieści się tam izba pamięci poświęcona Sikorskiemu Obejrzeć tu można min fotografie z czasoacutew pobytu Sikorskich w Parchaniu pamiątki wojskowe oraz publikacje na temat generała Wieś Parchanie położona jest 10 km na wschoacuted od Inowrocławia

TRASA nr 4 Miedzy Toruniem a Bydgoszczą

OSTROMECKO

Pierwsza zachowana wzmianka historyczna o Ostromecku pochodzi z 1222 roku Obecnie wieś liczy ok 1000 mieszkańcoacutew Mimo burzliwych wypadkoacutew dziejowych ostromeckie zabytki przetrwały w stanie stosunkowo mało zdewastowanym Pozostałością po czasach świetności jest zespoacuteł pałacowy składający się z dwoacutech pałacoacutew Starego - z XVIII wieku oraz Nowego W parku obok pałacoacutew znajduje się mauzoleum rodzinne Schoenbornoacutew- Alvenslebenoacutew Wartość zabytkową posiada roacutewnież kościoacuteł katolicki pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1445 roku Znajdują się tu zabytkowe rzeźby Matka Boska z Dzieciątkiem i Pieta Ostromecko jest znane także ze źroacutedlanej wody mineralnej produkowanej od 1894 roku

Pałac stary - usytuowany na skraju wiślanej skarpy w głębi parku na płn-zach od Pałacu Nowego Ta okazała rezydencja z panoramicznym widokiem na Wisłę została zbudowana przez rodzinę Mostowskich w pierwszej w połowie XVIII wieku ok 1730 roku Bogdan Teodor Mostowski kasztelan płocki przebudował skromny dwoacuter szlachecki w dwukondygnacyjny budynek wraz z ogrodem a jego syn Paweł Michał Mostowski wojewoda pomorski przekształcił budynek w wielkopańską siedzibę w stylu warszawskiego rokoka W obecnej formie jest to pałac barokowy całkowicie podpiwniczony posiadający trzy kondygnacje z poacutełpiętrem i poddaszem nieużytkowym Powierzchnia użytkowa budynku wynosi ok 713 msup2 W 2008 roku Filharmonia Pomorska przekazała Bydgoszczy ten zabytkowy budynek wraz z kolekcją i obecnie Pałac Mostowskich służy działalności kulturalnej

Pałac nowy - klasycystyczny korpus głoacutewny pałacu powstał w latach 1832-1849 Elewacja zachodnia budynku ndash ogrodowa - jest poprzedzona zespołem tarasoacutew powstałym na początku XX wieku Pałac Nowy jest całkowicie podpiwniczony piętrowy z poddaszem ze ścianką kolankową kryty niskim dachem czterospadowym Sala balowa dobudowana do korpusu budynku głoacutewnego od poacutełnocy jest jednokondygnacyjna Pałacyk Myśliwski wzniesiony od południa jako skrzydło korpusu z drugim piętrem w mansardowym dachu Kubatura powierzchnia powierzchnia użytkowa 258140 msup2 W 2000 roku Miasto Bydgoszcz rozpoczęło kompleksową rewaloryzację Pałacu Nowego Do roku 2007 wykonano większość prac budowlanych i konserwatorskich obejmujących korpus głoacutewny salę balową i skrzydło neobarokowe Działania rewaloryzacyjne ukończono w 2009 roku W skład zabytkowego założenia parkowego o powierzchni ponad 35 ha wchodzi XVIII-wieczny park włoski w otoczeniu Pałacu Starego oraz XIX-wieczny park krajobrazowy w stylu angielskim otaczający od zachodu Pałac Nowy Odrestaurowane reprezentacyjne wnętrza obu rezydencji służy organizacji min koncertoacutew kameralnych i recitali spektakli warsztatoacutew artystycznych zajęć edukacyjnych wystaw i pokazoacutew roacuteżnorodnych spotkań

SKŁUDZEWO

O Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część

szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

BIERZGŁOacuteW

Pierwszy ndash drewniano-ziemny groacuted obronny istniał tu w pierwszej połowie XIII wieku Zamek murowany zbudowano w miejscu pruskiego grodu należącego do rycerza Pipina Zdobyli go Krzyżacy prawdopodobnie w 1236 roku Biorąc pod uwagę że podczas wspomnianego oblężenia zamek miał już częściowo mury przyjąć można że wznoszony był od około 1260 roku Jego rozbudowa rozpoczęła się w 1270 roku Głoacutewnym elementem obronnym przedzamcza była kilkukondygnacyjna wieża bramna zwieńczoną ozdobnym schodkowym szczytem wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 10x112 Wejście na wieżę możliwe było jedynie z ganku obronnego na murze Drugim elementem obronnym przedzamcza była usytuowana w narożniku poacutełnocnym otwarta basztaPod koniec XIV stulecia rangę Bierzgłowa przyćmił rozwoacutej Torunia 19 czerwca 1415 roku władze zakonne rozwiązały komturię bierzgłowską dzieląc jej tereny pomiędzy toruńską i nieszawską a część majątku oddając woacutejtowi krzyżackiemu w Pieniu Po rozwiązaniu komturii w zamku bierzgłowskim pozostał jedynie zarządca krzyżacki W roku 1474 zamek został wykupiony przez rajcoacutew toruńskich a w 1520 roku stał się własnością miasta Torunia Wielkie pożary w roku 1580 i 1590 poważnie zniszczyły zamek W końcu XVII wieku był w ruinie W 1929 roku zamek zostaje wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Wojciecha Okoniewskiego a od 1933 jego własnością wykupioną na potrzeby diecezji W 1936 r dokonano na terenie zamku otwarcia Domu Rekolekcyjnego Od 1945 roku do 1992 roku zamek mieścił Zakład Opieki Społecznej W latach 1946-1950 r w zamku mieszkał biskup łucki Adolf Piotr Szelążek wygnany przez władze radzieckie ze swej diecezji na Wołyniu Do dziś szczątki jego spoczywają w podziemiach kościoła św Jakuba w Toruniu Po odzyskaniu obiektu przez Kurię Toruńską w 1992 roku rozpoczął się remont trwający z przerwami do chwili obecnej W finansowaniu prac spory wkład wniosła Fundacja Polsko-Niemiecka Remont Zamku Goacuternego ukończono w sierpniu 2001 roku a już od 1 września rozpoczęło działalność Diecezjalne Centrum Kultury Placoacutewka dysponująca kaplicą i salą konferencyjną dla 70 osoacuteb łączy realizację zadań duszpasterskich ze wspaniałą rekreacją i godziwą rozrywką Jest w stanie przyjąć w pokojach 52 osoby Urządzono dom wycieczkowy dla grup dziecięcych i młodzieżowych działających przy parafiach

SKŁUDZEWO

Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych

W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

PIWNICE

W Piwnicach 15 km od Torunia znajduje się Katedra Radioastronomii Jest częścią Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Najważniejszym instrumentem unikalnym w Europie środkowo-wschodniej jest 32m teleskop uczestniczący w światowej sieci VLBI Aktywność naukowa obejmuje badania roacuteżnych obiektoacutew astrofizycznych kwazaroacutew radiogalaktyki pulsaroacutew maseroacutew międzygwiezdnych i układoacutew planetarnych Radiowa interferometria wielko bazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazoacutew i obiektoacutew w kosmosie Realizacja tej techniki wymaga bardzo ściśłej wspoacutełpracy radioteleskopoacutew na całym świecie Radioteleskopy

GRĘBOCIN

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 5: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

P R O G R A M

XLI CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTOacuteW

WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO - POMORSKIE 2014rdquo

24 ndash 30 sierpień 2014

T O R U Ń

24 sierpnia ( niedziela )

1600

ndash 1800

- Przyjazd Uczestnikoacutew Zlotu do miejsc zakwaterowania

1900

ndash 2000

- Odprawa kierownikoacutew i opiekunoacutew grup

1900

ndash 2000

- Kolacja

-

25 sierpnia ( poniedziałek )

730

ndash 900

- Śniadanie

1000

ndash 1045

- Uroczyste otwarcie XLI Centralnego Zlotu Turystoacutew Wojska Polskiego bdquoKujawsko ndash

Pomorskie 2014rdquo- Dwoacuter Artusa ( Ratusz Miejski )

1100

ndash 1130

- Przejazd na OSP Toruń

1130

ndash 1500

- Pokaz strzelań artyleryjskich ( lub marsz na orientacje ndash Barbarka )

1500

ndash 1800

- IX Turystyczne Zawody Sportowo Obronne Oddziałoacutew PTTK Wojska Polskiego o Puchar

Marszałka Wojewoacutedztwa Kujawsko Pomorskiego

( Regulamin zawodoacutew w opracowaniu )

1900

ndash 2000

- Wręczenie nagroacuted i wyroacuteżnień ( indywidualne)

2000

ndash 2200

- Konkurs piosenki turystycznej ndash reprezentacje oddziałoacutew

(regulamin w opracowaniu)

1800

ndash 2300

- Biesiada turystyczna - wspoacutelne grillowanie

26 sierpnia ( wtorek )

700

ndash 800

- Śniadanie

830

ndash 1700

- rdquo Wyjazd na trasy 1 2 3 4

1700

ndash 1800

- czas wolny

1800

ndash 1900

- Obiadokolacja

1900

ndash 2000

- Występ

2000

ndash 2400

- Zabawa Turystyczna

27 sierpnia ( środa )

700

ndash 800

- Śniadanie

800

ndash 1700

- Wyjazd na trasy nr 1 2 34

1700

ndash 1800

- Czas wolny

1830

ndash 1900

- Biesiada turystyczna

1900

ndash 2030

- Program artystyczny w wykonaniu zespołoacutew folklorystycznych Wojewoacutedztwa Kujawsko -

Pomorskiego

1830

ndash 2400

- Biesiadowanie przy grillu

29 sierpnia ( czwartek )

700

ndash 800

- Śniadanie plus

800

ndash 1700

- Wyjazd na trasy nr 1 2 34

1700

ndash 1800

- Czas wolny

1800

ndash 1900

- Obiadokolacja

1900

ndash 2100

-Występrdquo

29 sierpnia ( piątek )

700

ndash 800

- Śniadanie plus II śniadanie - suchy prowiant

800

ndash 1530

- Wyjazd na trasy 1 2 34

1800

ndash 1900

- Uroczyste zakończenie XLIII Centralnego Zlotu Turystoacutew

Wojska Polskiego bdquoKujawsko ndash Pomorskie 2014rdquo

1900

ndash 2400

- Wieczorek taneczny kończący XLIII CENTRALNY ZLOT TURYSTOacuteW WP

30 sierpnia ( sobota )

0900

ndash 1000

- Śniadanie (suchy prowiant)

1000

ndash 1200

- Wyjazd Uczestnikoacutew Zlotu do miejsc zamieszkania

T R A S Y Z L O T O W E

TRASA Nr 1 Toruń - miasto światowego dziedzictwardquo

Wędroacutewka ulicami Staroacutewki ndash trasa ok 35 km Przerwa kawowa Planetarium Muzeum Etnograficzne CSAiU ndash pokaz sprzętu artyleryjskiego i uzbrojenia

TRASA Nr 2 bdquo Zabytki ziemi Chełminskiejrdquo

Toruń - Brodnica ndash Szafarnia ndash Golub Dobrzyń - Toruń

TRASA Nr 3 bdquo Szlakiem uzdrowisk Białe Kujawy

Toruń - Ciechocinek ndash Raciążek ndash Kruszwica - Inowrocław ndash Toruń

TRASA Nr 4 bdquo Między Toruniem a Bydgoszczą rdquo

Toruń ndash Ostromecko ndash Skłudzewo ndash Zamek Bierzgłowski ndash Grębocin ndash Toruń

OPIS TRAS

TRASA nr 1 bdquo Toruń - gotyk na dotyk

Rynek Staromiejski

Ten prawie kwadratowy plac od stuleci pozostaje głoacutewnym punktem na mapie Torunia Dawniej handlowano tutaj towarami organizowano turnieje i parady ogłaszano wyroki a nawet wykonywano publiczne egzekucje Centralne miejsce na rynku zajmuje monumentalny Ratusz Uwagę przykuwa także neorenesansowy Dwoacuter Artusa - miejsce licznych koncertoacutew i wystaw oraz barokowa Kamienica Pod Gwiazdą - obecnie Muzeum Sztuki Dalekiego WschoduZachodnią pierzeję rynku zamykają kościoacuteł Ducha Św i neogotycki gmach poczty

Ponad 150 lat temu na staromiejskim rynku stanął pomnik słynnego toruńczyka - Mikołaja Kopernika swoje miejsce znalazł tutaj roacutewnież posąg grającego na skrzypcach flisaka nawiązujący do starej toruńskiej legendy

Ratusz Staromiejski

Gotycki Ratusz to symbol dawnej świetności miasta Wzniesiono go na Rynku Staromiejskim pod koniec XIV wieku za zgodą Konrada Wallenroda - wielkiego mistrza zakonu krzyżackiegoRatusz był dawniej siedzibą władz miasta i sądu w jego reprezentacyjnych salach goszczono polskich kroacuteloacutew Mieściły się tu roacutewnież kramy ławy chlebowe oraz waga miejska W ratuszowych piwnicach prowadzono wyszynk piwa i wina Warto zwiedzić ratuszowe muzeum z bogatymi zbiorami sztuki gotyckiej i sakralnej dawnego rzemiosła oraz malarstwa polskiego Można także wspiąć się na 40-metrową wieżę Z jej szczytu rozciąga się widok na cały zespoacuteł staromiejski

Dom Kopernika

Okazała gotycka kamienica przy dzisiejszej ulicy Kopernika - dawniej św Anny - uchodząca za miejsce narodzin

Mikołaja Kopernika Jest ona doskonałym przykładem średniowiecznego domu kupieckiego z typowym dla

niego układem wnętrz wyposażeniem i charakterystycznym schodkowym szczytemObecnie w kamienicy

mieści się muzeum poświęcone życiu oraz dziełu wielkiego astronoma Prezentowana jest tu roacutewnież makieta

XV-wiecznego Torunia z pokazem audiowizualnym W podziemiach muzeum znajduje się ekspozycja

poświęcona historii słynnych toruńskich piernikoacutew Zwiedzanie wystawy połączone jest z ich wypiekiem oraz

degustacją

Planetarium Orbitarium i Geodium

Planetarium mieści się w XIX-wiecznym budynku dawnej gazowni miejskiej Na kopule o średnicy 15 m prezentowane są seanse popularyzujące wiedzę o wszechświecieDzięki dziesiątkom projektoroacutew nie ruszając się z wygodnego fotela można przeżyć tu noc polarną na biegunie zobaczyć Ziemię z Księżyca a nawet z granic Systemu Słonecznego W sali Orbitarium umieszczono zestaw interaktywnych urządzeń oraz modeli dzięki ktoacuterym zwiedzający poznają zjawiska zachodzące w kosmosie Uwagę przyciąga tu roacutewnież okazały

interaktywny model sondy kosmicznej Cassini W kolejnej sali - Geodium - swe miejsce znalazła interaktywna wystawa poświęcona planecie Ziemii i zjawiskom na niej zachodzącym Krzywa Wieża

Jak głosi legenda ta średniowieczna baszta obronna została zbudowana przez toruńskiego krzyżaka jako pokuta za popełnione grzechy Wzniesiona przez niego wieża miała być tak krzywa jak krzywe było jego życie niegodne zakonnikaOdchylona od pionu o około 15 metra budowla stanowiła część systemu obronnego dawnego Torunia Gdy utraciła swe militarne znaczenie pełniła funkcję więzienia a potem kuźni Dziś Krzywa Wieża to jeden z najbardziej charakterystycznych toruńskich symboli i obowiązkowy punkt każdej wycieczki

Ruiny Zamku Krzyżackiego

Toruński zamek został zbudowany w XIII w przez zakonnikoacutew krzyżackich Wzniesiony na miejscu znajdującego się tu wcześniej grodziska posiada nietypowy podkowiasty kształt Dawniej jego załogę stanowiło 12 rycerzy zakonnych oraz komtur reprezentujący krzyżacką władzę na tych terenachW roku 1454 toruńscy mieszczanie wzniecili antykrzyżackie powstanie zamek zdobyli a następnie zburzyli Do dziś zachowało się jedynie gdanisko czyli dawna wieża ustępowa oraz malownicze ruiny Podziemia zamku i gdanisko udostępnione są

do zwiedzania - znajdują się tu ekspozycje stałe i czasowe makieta zamku oraz sala strachu W sezonie letnim na zamkowym dziedzińcu prezentowany jest spektakl światło i dźwięk pt Komturia Ruiny dawnej krzyżackiej warowni są także tłem licznych imprez plenerowych - koncertoacutew festynoacutew i rycerskich turniejoacutew

Muzeum Etnograficzne

Toruńskie Muzeum Etnograficzne znajduje się na plantach otaczających Staroacutewkę Przy muzeum istnieje jedyny w Europie skansen usytuowany w ścisłym centrum miasta Przeniesiono do niego z kilku regionoacutew Polski poacutełnocnej obiekty drewnianej architektury wiejskiej pochodzące z XVIII oraz XIX w Na obszarze 2 ha zgromadzono min wiejskie zagrody kuźnię i remizą strażacką wraz z wyposażeniem wiatrak oraz młyn wodny Muzeum organizuje liczne kiermasze festyny i koncerty folklorystyczne prowadzi roacutewnież działalność

edukacyjną oferując warsztaty oraz lekcje muzealne dla grup szkolnych

TRASA nr 2 bdquoZiemia Chełmińsk - Dobrzyńska

GOLUB ndash DOBRZYŃ

Miasto położone w pradolinie rzeki Drwęcy Powstało z fuzji - Golubia i

Dobrzynia - niegdyś przedmieścia Golubia Rzeka Drwęca oddzielała je od

siebie nie tylko w sensie geograficznym Na przestrzeni lat stanowiła ona

roacutewnież linię graniczną pomiędzy roacuteżnymi powiatami wojewoacutedztwami a

nawet państwami W 1231 roku cała ziemia chełmińska a więc i Golub

zajęta została przez Krzyżakoacutew Zbudowali tu w latach 1296-1306 na

wzniesieniu duży zamek a następnie założyli miasto na prawie

chełmińskim Kiedy Golub zaliczono do rzędu miast dokładnie nie wiadomo gdyż pierwszy dokument lokacyjny

zaginął Wznowienie dokumentu nastąpiło w 1421r Na mocy warunkoacutew II pokoju toruńskiego w 1466 roku

Ziemia Chełmińska jako część Prus Kroacutelewskich wroacuteciła pod władzę Polski Kroacutel Zygmunt III Waza nadał

starostwo golubskie (1611 - 1625) swej siostrze - Annie Wazoacutewnie Licznie przybywający do zamku goście i

pobyt Zygmunta IIIWazy ze swym dworem w 1623 roku sprawiły że miasto się ożywiło powstały nowe cechy

rozwinął się handel Wojny szwedzkie z lat 1626 - 1629 i 1655 oraz 1660 jak i poacuteźniejsza wojna siedmioletnia

1756 - 1763 przyniosły zniszczenie miastu i zubożenie ludności Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 r Golub

został włączony do Prus Na lewym brzegu Drwęcy zaczął wyrastać groźny konkurent miasta Golubia ndash

Dobrzyń W czasach średniowiecznych stanowił jedno z trzech przedmieść Golubia Rozwoacutej Dobrzynia nastąpił

w drugiej połowy XVII Hrabia Ignacy Działyński w 1789 r nadał osadzie Przedmieście Golubskie prawa miejskie i

nazwał ją Dobrzyniem ofiarowując jednocześnie miastu swoacutej herb rodowy Drwęca stanowiła naturalną

granicę między Prusami a Rosją Czasy zaboru pruskiego w Golubiu to okres germanizacji ludności polskiej

Dobrzyń w zaborze rosyjskim burzliwie się rozwijał i w kroacutetkim czasie prześcignął Golub Jesienią 1939 r

Niemcy rozpoczęli politykę eksterminacyjną wobec ludności Golubia i Dobrzynia Szczegoacutelnie dotkliwe straty

ludzkie i materialne ponioacutesł Dobrzyń Niemcy wymordowali połowę jego mieszkańcoacutew głoacutewnie Żydoacutew a

należące do nich domy i zabudowania spalili Inną natomiast taktykę zastosowali okupanci wobec mieszkańcoacutew

Golubia ktoacuterych ok 90 zostało pod przymusem wpisanych do III grupy listy narodowościowej niemieckiej

Rozporządzem Rady Ministroacutew z 1951 roku utworzono z dwoacutech miast jeden organizm miejski o nazwie Golub -

Dobrzyń

Zamek - zbudowany z cegły na planie prostokąta z dziedzińcem wewnętrznym zamkniętym z czterech stron

budynkami posiadającymi krużganki W zamkowych podziemiach więziono nieposłusznych poddanych Ich jęki i

zawodzenia ponoć do dziś można niekiedy słyszeć w lochach Zachowała się też krzyżacka izba tortur z hakami

w stropach na ktoacuterych wieszano nieszczęśnikoacutew Choć teraz mieści się w niej biuro PTTK w dalszym ciągu robi

wrażenie na zwiedzających Przed II wojną światową istniała tu jeszcze misa ze szczeliną do tortury kropli

wody W 1410 r zamek został zdobyty przez wojska Władysława Jagiełły ale już w 1411 r oddano go

Krzyżakom Ponownie zdobyty w 1422 r Władysław Jagiełło umieściwszy na nim polską załogę rozkazał zburzyć

zewnętrzną południową wieżę stojącą przed zamkiem Ogień polskich armat znacznie uszkodził grube mury i

przeprowadzono poważne prace remontowe W XVI w zamek zaczęto przebudowywać w stylu odrodzenia

Zamek golubski stał się miejscem ktoacutere chętnie odwiedzano Przy starej twierdzy powstały piękne ogrody

uformowane w stylu włoskim w ktoacuterych po raz pierwszy w Polsce wyhodowano tytoń ( znana woacutewczas jako

roślina ozdobna ) W okresie potopu zamek zdewastowali Szwedzi Podczas wojen napoleońskich Francuzi

urządzili tu szpital Po II wojnie światowej zrewaloryzowano zamek Pod patronatem PTTK organizowane tu są

turnieje krasomoacutewcze turnieje rycerskie koncerty w średniowiecznych komnatach

Kościoacuteł pw Św Katarzyny - wzniesiony został w stylu gotyckim w XIII i XIV wieku Istniał już dużo wcześniej jako budowla drewniana Pierwotna budowla obejmowała tylko dzisiejsze prezbiterium ktoacutere powstało już w r 1293 i stanowi najpiękniejszą część kościoła wykazującą w fragmentach muroacutew i sklepień motywy gotyckie Kościoacuteł po zniszczeniach często odnawiany i odrestaurowany Szczegoacutelnie wyroacuteżnia się tu ołtarz barokowy fundacji podstarościego Krzysztofa Lodego i obywateli miejskich wykonany z drzewa w 1640 roku a wykazujący duże podobieństwo z wielkim ołtarzem katedry pelplińskiej Na specjalne podkreślenie zasługuje też tęcza barokowa umieszczona w wielkim łuku gotyckim między prezbiterium a nawą Pod nią zwraca uwagę chrzcielnica w stylu barokowym misę podtrzymuje anioł druga podobna figura umieszczona jest po przeciwnej stronie dla symetrii Ambona z pięknymi ozdobami roboty snycerskiej oraz chrzcielnica i empora organowa w kaplicy

Domek Pod Cieniami Osobliwością Golubia jest stary drewniany domek podcieniowy ostatni z kilku

zachowanych jakie niegdyś otaczały cały rynek Posiadały one w swym kształtowaniu pewien charakter

wspoacutelny danemu czasowi i stanowiły budowy dwudziałowe ze słupem pośrodku o zastrzałach z koacutełeczkami

Dach naczoacutełkowy lub prosty ze szczytem zdobionym i konstrukcją drewnianą wypełnioną murem

SZAFARNIA

Ośrodek Chopinowski w Szafarni powstał dla upamiętnienia pobytu młodego Fryderyka Chopina Mieści się w dziewiętnastowiecznym dworku otoczonym zabytkowym parkiem Drzewa przypominają czasy odwiedzin młodego Chopina ( dziś Pomniki Przyrody) Położony jest w malowniczym otoczeniu pradoliny rzeki Drwęcy jest miejscem aktywności nie tylko kulturalnej ale i turystyczne Działalność ośrodka została zainaugurowana 25 września 1949 roku bdquoFestiwalem Chopinowskimrdquo W latach 1980 ndash 1988 przeprowadzono kompleksowy remont budynku i nastąpiło oficjalne otwarcie Ośrodka Kultury im Fryderyka Chopina w Szafarni Ośrodek został

wyposażony w nowe sprzęty zajmował wtedy cztery pomieszczenia Na parterze budynku (sala koncertowa sala muzealna salonik i holl) natomiast piętro dworku Dziewanowskich nadal zajmowała Szkoła Podstawowa w Szafarni Stopniowo zagospodarowany został teren zabytkowego parku Pierwszym dyrektorem odremontowanego ośrodka była Hanna Kończalska Do działalności Ośrodka należało systematyczne organizowanie koncertoacutew artystoacutew polskich i zagranicznych (głoacutewnie recitali fortepianowych) Znaczącym wydarzeniem jest Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im Fryderyka Chopina dla dzieci i młodzieży Dziś jest miejscem gdzie spotykają się wszystkie dziedziny sztuki Ośrodek Chopinowski prowadzi przede wszystkim ożywioną działalność koncertową

Brodnica

Nazwa miejscowości pochodzi od brodu Prawa miejskie otrzymało przed 1298 rokiem

Wiek XIV okres gospodarczego rozkwitu miasta Wybudowano warowny zamek potężne

mury miejskie kościoacuteł farny ratusz i obronne bramy wjazdowe Herbem Brodnicy stała się

otwarta dłoń - symbol życzliwości gościnności i praworządności Do Kroacutelestwa Polskiego

Brodnica została przyłączona po drugim pokoju toruńskim ( 1466 r) Drugi okres rozkwitu

miasta wiąże się z osobą Anny Wazoacutewny Objęła brodnickie starostwo w 1605 r i

stworzyła w Brodnicy ośrodek intelektualny szczycący się tolerancją religijną Po jej

śmierci zaczął się dla miasta wyjątkowo niepomyślny czas Okres wojen oraz konfliktoacutew

religijnych dopełniły zarazy i pożary nawiedzające miasto Rozbiory Brodnica przetrwała

pod władzą Prus To tu 5 października 1831 r przekroczył granicę pruską i złożył broń

kilkudziesięciotysięczny korpus powstańcoacutew listopadowych pod wodzą gen Dyw Macieja

Rybińskiego Niepodległość Brodnica odzyskała 18 stycznia 1920 r wyzwolicielem były wojska generała

Hallera W latach 1921 ndash 24 w Brodnicy gościli premier Wincenty Witos marszałek Joacutezef Piłsudski oraz

prezydent RP Stanisław Wojciechowski We wrześniu 1939 r miasto stało się częścią III Rzeszy by 22 stycznia

1945 roku rozpocząć kolejny etap swej historii Wspoacutełczesna Brodnica to niespełna 30-tysięczne miasto stolica

Pojezierza Brodnickiego Obecnie zajmuje powierzchnię 2287 ha Brodnica jako pierwsze miasto w Polsce

uzyskała znak Zielonych Płuc Polski oraz tytuł Gmina Przyjazna Środowisku

Brama Mazurska - została wzniesiona wraz z murami miejskimi na początku XIV wieku nadbudowana w 1370 r i odnowiona w II połowie XIX wieku i w latach 1964-65 kiedy wnętrze adaptowano na Hotel Turystyczny Pod bocianem Zbudowana jest z cegły na planie kwadratu w goacuternej części ośmioboczna Obecnie mieści się tu siedziba Miejskiego Oddziału PTTK oraz punkt infomacyjny dla turystoacutew

Ratusz - pozostałości ratusza gotyckiego z końca XIV wieku w poacutełnocnej pierzei troacutejkątnego rynku (Duży Rynek) Obiekt został spalony w 1631 roku poacuteźniej częściowo odbudowany otoczony budynkami mieszkalnymi Zachowała się ośmioboczna wieżyczka z XVI wieku z tarczą zegarową We wnętrzu dzwony z 1553 i 1554 roku oraz część szczytu Na Dużym Rynku znajdują się bogato zdobione kamienice

Kościoacuteł farny - pod wezwaniem św Katarzyny gotyk (XII - XV w) ceglany troacutejnawowy halowy o sklepieniu gwiaździstym (nawa głoacutewna) i krzyżowo ndash żebrowym (nawy boczne) Wzniesiony w latach 1285 ndash 1370 nawiązuje swym rozwiązaniem halowym do fary w Chełmnie i katedry w Chełmży Prezbiterium fundowane w 1285 roku przez proboszcza Mikołaja z Sandomierza korpus i pozostałe części w latach 1340 ndash 1370 (w tym szczyt i wieża) W latach 1554 ndash 1598 zajęty przez luteranoacutew Po uszkodzeniach w latach 1631 i 1648 odnawiany wielokrotnie

Brama Chełmińska - zwana też Kamienną wzniesiona w latach 1310-30 Nadbudowana około 1370 roku odnowiona w 1898 roku z częściową rekonstrukcją szczytoacutew Stanowiła element średniowiecznych obwarowań miejskich W XIX wieku użytkowana jako więzienie a w latach 70 wraz z przylegającą kamieniczką adoptowana na siedzibę muzeum Założona na planie kwadratu dwukondygnacyjna ze szczytami schodkowymi o sterczynami oraz poacutełkoliście zamkniętymi tynkowanymi blendami okiennymi Od poacutełnocy zachował się fragment szyi bramnej W wejściu zrekonstruowana wspoacutełcześnie drewniana brona (krata) Obecnie w Bramie Chełmińskiej mieści się galeria a w przyległej kamieniczce przy Małym Rynku 4 sale wystaw czasowych oraz gabinety Działu Archeologii

Spichlerz na ulicy św Jakuba to budowla renesansowa z 1604 roku Przebudowany na przełomie XIX i XX w Ceglany pierwotnie dwu obecnie czterokondygnacyjny Odrestaurowany na przełomie lat 8090 W ścianie szczytowej portal zamknięty łukiem odcinkowym zrekonstruowany szczyt Dach siodłowy kryty dachoacutewką Obecnie siedziba dyrekcji i administracji muzeum

Zamek Krzyżacki - wzniesiony w latach 1305-1339 Zbudowany z cegły na planie zbliżonym do kwadratu z budynkami wokoacuteł dziedzińca i wysoką wieżą (54 m) oraz basztami Zamek otaczała fosa połączona zwodzonym mostem z przedzamczem Modernizacji fortyfikacji dokonał po 1415 r Zdobyty w 1454 roku przez wojska Związku Pruskiego W latach 1462 ndash 1482 w rękach zaciężnych wojsk krzyżackich Bernarda Szumborskiego Był siedzibę starostoacutew polskich Zniszczony podczas pożaru w 1550 Częściowo odbudowany popadł w ruinę podczas wojen szwedzkich Po 1785 rozebrany z wyjątkiem odrestaurowanej w roku 1842 wieży W latach 1970-76 przeprowadzono prace konserwatorskie Odkryte podczas wojny piwnice zamkowe przeznaczono na kawiarnie Dziś w piwnicach zamku można zwiedzać stałe wystawy

Pałac Anny Wazoacutewny - wzniesiony po pożarze zamku w latach 1550-64 Starosta Rafał Działyński wykorzystał fragmenty muroacutew i zabudowań przedzamcza Przebudowany przez Annę Wazoacutewne (1605-25) na rezydencję Poacuteźniejsza rozbudowa miała miejsce w latach 1678-98 Pałac został spalony w 1945 roku odbudowany w latach 1960-70 z przeznaczeniem dla Powiatowego Domu Kultury i bibliotek Od 1986 roku siedziba Muzeum Regionalnego w Brodnicy

TRASA nr 3 bdquo Szlakiem uzdrowisk Białe Kujawy CIECHOCINEK

Miasto usytuowane jest na lewym brzegu Wisły w południowo-wschodniej części Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej Tężnie wraz z uruchomioną w 1830 r warzelnią soli stały się zakładem produkującym soli na skalę przemysłową Za oficjalną datę powstania zdrojowiska przyjmuje się rok 1836 gdy w ciechocińskiej karczmie w czterech miedzianych wannach zaczęto stosowanie zabiegoacutew leczniczych z użyciem woacuted solankowych Od tego czasu systematycznie rozbudowywano bazę leczniczą W lipcu 1842 r oddano do

użytku łazienki zwane bankowymi Opiekę medyczną sprawował w nich dr Roman Ignatowski pierwszy lekarz

nowych łazienek Doniosły wpływ na rozwoacutej uzdrowiska miało uruchomienie w 1867 r linii kolejowej z Trojanowa ( poacuteźniej Aleksandroacutew Kujawski ) Kursujące po Wiśle statki parowe z Warszawy dowoziły kuracjuszy Z biegiem lat dzięki uznanym walorom leczniczym i intensywnej rozbudowie wzrosła ranga Ciechocinka Utworzona w r 1908 osada Ciechocinek szybko otrzymała prawa miejskie ( 1916) Liczący 11 tysięcy stałych mieszkańcoacutew Ciechocinek posiada niezwykle korzystne dla swej leczniczej funkcji warunki klimatyczne Duże nasłonecznienie niewielka amplituda wahań temperatury stosunkowo mała ilość opadoacutew łagodne wiatry i umiarkowana wilgotność względna powietrza to walory uzdrowiska Podstawą działalności balneologicznej są naturalne tworzywa w postaci borowin i występujących w utworach jurajskich źroacutedeł woacuted solankowo-jodowo-bromkowych Od 1972 r odbywa się cykliczna impreza folklorystyczna Festiwal Folkloru Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej koncertują orkiestry zespoły estradowe na scenie odrestaurowanego Teatru Letniego wystawiane są sztuki teatralne Rozgłos dzięki prezentacji telewizyjnej zyskały coroczne festiwale operowo - operetkowe kultury Romoacutew ( festiwal przeniesiono ) piosenki strażackiej i inne Znakomitą scenerią jest oaza zieleni i kwiatoacutew za jaką uchodzi Ciechocinek Cerkiew prawosławna pod wezwaniem św Michała Archanioła jest unikalna budowlą na terenie Kujaw i zaliczona jest do najcenniejszych obiektoacutew zabytkowych Ciechocinka Została zbudowana w 1894 roku w stylu zauralskim Zaprojektował ją architekt W Fedders Jest to także jedyny tego typu obiekt w Europie Cerkiew była czynna do lat dwudziestych naszego stulecia Urządzono w niej kasyno ze świetlicą szkołę następnie magazyn Z inicjatywy arcybiskupa Sawy Prawosławnego Ordynariusza Wojska Polskiego przystąpiono do odbudowy świątyni Ściany wykonane są z okrągłych bali ułożonych jeden na drugim bez użycia gwoździ Zachowała się w całości bogata ornematyka wokoacuteł okien resztki koloroacutew a na tylnej wewnętrznej ścianie stylizowany wykonany dłutem ciesielskim napis w języku cerkiewno ndash słowiańskim bdquoZ nami Boacutegrdquo Odtworzone zostały kopuły i krzyże oraz kolory żoacutełty niebieski i czerwony cerkiew została wzniesiona na planie prostokąta z podziałem według starożytnych zasad biblijnych na trzy części przedsionek (kruchta) ndash przejście ze świata świeckiego do świata sakralnego część środkowa w ktoacuterej przebywa lud oraz najważniejsza część ndash ołtarzowa w ktoacuterej umieszczono relikwie 12 męczennikoacutew betlejemskich Pomiędzy częścią środkową a ołtarzową znajduje się ikonostas ndash ściana z ikon wykonana wspoacutełcześnie w Poczajewie przez J Nieczajewa ukazująca świat Kroacutelestwa Niebieskiego Konsekracji dokonano 6101996 r

Zespoacuteł tężni - monumentalna budowla wzniesiona w latach 1824-33 i 1859 według projektu Jakuba Graffa przez budowniczego warzelnianego Knake Konstrukcja drewniana Łączna długość trzech segmentoacutew tężni wynosi 1741 m wysokość 158 m Jeden z nielicznych w Europie unikatowy zabytek techniki z XIX wieku Na tężniach dokonuje się proces stężania solanki służącej do produkcji soli Cechą charakterystyczną tego procesu jest wytwarzanie naturalnego aerozolu o właściwościach leczniczych Strefa okołotężniowa wyroacuteżnia się specyficznym mikroklimatem

Warzelnia soli - budynek jednokondygnacyjny oddany do użytku w r 1830 Źroacutedło Grzybek tężnie i warzelnia soli stanowią ciąg technologiczny przy produkcji soli Proces produkcji soli niezmienny od ponad 160 lat polega na podgrzewaniu stężonej solanki Produktami ubocznymi są szIam i ług służące do celoacutew leczniczych

Teatr letni - zaprojektował Adolf Schimmelpfennig i powstał w 1980r Nawiązuje stylem do architektury uzdrowiskowej końca XIX w należy do nielicznych tego typu budowli w Europie

Parki i zieleńce - stanowią 142 hektaroacutew terenoacutew zielonych a stanowią je cztery parki (Zdrojowy Tężniowy Zdrowia i Sosnowy) zajmują 69 ha Największy z nich centralnie usytuowany Park Zdrojowy wyroacuteżnia się bogactwem krzewoacutew drzew i roślin niskopiennych Wśroacuted licznych skweroacutew i klomboacutew na terenie miasta uwagę zwracają znane kompozycje kwiatowe tworzące dywan zegar i kalendarz

RACIAŻEK

Pierwsza wzmianka o Raciążku pochodzi z aktu uposażenia Benedyktynoacutew w Mogilnie z 1066 roku Drewniano-ziemny groacuted został wzniesiony prawdopodobnie w połowie XIII wieku przez biskupoacutew kujawskich Groacuted przy drugim oblężeniu przez Krzyżakoacutew w 1330 roku został zdobyty Nie wiadomo kiedy wzniesiono zamek Początkowo był to jeden budynek o trzech kondygnacjach i rozmiarach 12x25 metroacutew powiększony do rozmiaroacutew 17x25 metroacutew przez biskupa Zbyluta z Gołańczy Powstały też wtedy obwodowe mury wzdłuż wzdłuż krawędzi zbocza Zamek w okresie poprzedzającym wielką wojnę z zakonem krzyżackim był kilkukrotnie wykorzystywany do rokowań z Wielkimi Mistrzami ( Przebywała tu Jadwiga i Władysław Jagiełło ) W latach 1582-1600 Hieronim Rozdrażewski rozbudował zamek oraz przekształcił wnętrza tak że powstała poacuteźnorenesansowa obronna rezydencja Po zniszczeniach z drugiej połowy XVII wieku zamek został opuszczony a pozostałości budynkoacutew gospodarczych rozebrane Pierwsze badania na zamku przeprowadzono w latach 1978-1985 po ktoacuterych zamek zabezpieczono jako trwałą ruinę Ciekawostką Raciążka jest murowany jednonawowy kościoacuteł poacuteźnogotycki ze szczytami renesansowymi zbudowany w latach 1597 - 1612 Jest to budowla w stylu poacuteźnogotyckim ze szczytami renesansowymi orientowany (tzn wzniesiony) wschoacuted-zachoacuted murowany i opięty uskokowymi szkarpami kryty dachoacutewką Prezbiterium kwadratowe z poacutełokrągłą absyd Ołtarz zbudowany jest w stylu poacuteźnorenesansowym z drzewa modrzewiowego (renesans niemiecki) Stalle renesansowe pochodzą z 1630 roku a odnowione zostały w 1865 roku Obrazy w stallach i obraz Wszystkich Świętych na zasuwie przy głoacutewnym ołtarzu zostały namalowane w 1830 roku przez Adama Malinowskiego W prawej części kościoła znajduje się ołtarz barokowy z XVII wieku a w lewej części usytuowany jest barokowy ołtarz z XVIII wieku Na ścianach świątyni znajdują się neorenesansowe płaskorzeźby z glinki terakotowej przedstawiające czternaście stacji drogi krzyżowej Ambona barokowa z XVIII wieku Monstrancja rokokowa z około 1784 roku Kilkanaście figur drewnianych z okresu XVI ndash XVII wiek Nad zakrystią znajduje się muzeum parafialne z wieloma ciekawymi eksponatami Jednym z najciekawszych jest gotycki ornat z białego adamaszku z wyhaftowanym wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem złotymi nićmi Według legendy wyhaftowany przez kroacutelową Jadwigę W muzeum znajdują się także zbiory bibliofilskie ndash 257 pozycji z okresu XVI ndash XIX wiek a także księga mszalna z XVIII wieku miecz z XIII wieku rzeźby dokumenty nawet hełm tatarski z XVIII wieku i wiele innych

KRUSZWICA

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszej Kruszwicy sięgają epoki kamienia (ok 10 000 r pne) Najstarsze ślady wczesnośredniowiecznego osadnictwa odnotowano na przełomie VI i VII w na zachodnim brzegu Gopła kiedy to oacutewczesna Kruszwica była ośrodkiem o dużym znaczeniu gospodarczym i strategicznymIstnieje przypuszczenie że w VIII i IX w groacuted kruszwicki był ośrodkiem plemiennego państwa Goplan Jak głosi jedna z legend w Kruszwicy znalazł schronienie pozbawiony władzy okrutny Popiel ktoacutery zginął w wieży na jeziornej wyspie zjedzony przez myszy Po jego śmierci rządy objął ubogi Piast - twoacuterca nowej dynastii Druga poł X w i XI w to okres świetności kruszwickiego grodu ktoacutery stał się jedną ze stolic

pierwszych Piastoacutew Długotrwała tradycja osadnictwa i wysoki poziom cywilizacyjnego rozwoju pozwoliły Kruszwicy pełnić ważną funkcję polityczną i administracyjną a korzystne położenie przy węźle droacuteg umożliwiało Piastom chrystianizację pogańskiego Pomorza Na zachodnim brzegu jeziora Gopło warzono soacutel z miejscowych źroacutedeł solankowych W 1271 na rozkaz Bolesława Pobożnego spalono groacuted Około połowy XIV w z fundacji kroacutela Kazimierza Wielkiego w miejscu starego grodu zbudowano murowany zamek Ta gotycka budowla stała się strategicznym punktem na pograniczu polsko-krzyżackim Kruszwica nawiedzana pożarami i wojnami powoli upadała Ostateczny cios zadał miastu najazd szwedzki w wyniku ktoacuterego miasto i kazimierzowski zamek uległy w 1657 r dalszemu zniszczeniu Po I rozbiorze polski w 1772 r Kruszwica włączona została do zaboru pruskiego W okresie niewoli groacuted był dla Polakoacutew wszystkich zaboroacutew źroacutedłem patriotyzmu i symbolem niepodległej Polski Legendy o Popielu i Piaście oraz piękne nadgoplańskie krajobrazy inspirowały wielu twoacutercoacutew tamtych czasoacutew W okresie międzywojennym rozwoacutej miasta widoczny był w każdej dziedzinie życia w szczegoacutelności w sektorze rolno-spożywczym Taki też kierunek dominował po 1945 r Najcenniejszym zabytkiem Kruszwicy a zarazem i symbolem miasta jest ceglana gotycka wieża samotnie stojąca na Wzgoacuterzu Zamkowym u nasady Poacutełwyspu Rzępowskiego zwana Mysią Wieża Jest to ośmioboczna wieża ma 32 m wysokości i z ruinami muroacutew stanowi pozostałość zamku obronnego z XIV w Budowla nawiedzana pożarami i zaznaczona piętnem upływającego czasu stopniowo popadała w ruinę W 1657 r ustępujący z Kruszwicy Szwedzi zburzyli miasto i zamek W związku z tym konieczne było podjęcie wysiłku by ocalałe fragmenty muru i wieży mogły podziewać przyszłe pokolenia W 1802 r przeprowadzono prace restauratorskie a w 1896 r najlepiej zachowaną wieżę wzmocniono i przystosowano do zwiedzania Od tego momentu każdy turysta odwiedzający Kruszwicę wspina się na szczyt Mysiej Wieży stanowiącej doskonały punkt widokowy Z jej szczytu roztacza się niezapomniany widok na malownicze zatoczki i wysepki jeziora Gopło miasto oraz rozległą roacutewninę kujawską

Kolegiata pw św Piotra i Pawła w Kruszwicy jeden z najlepiej zachowanych zabytkoacutew architektury romańskiej w Polsce Kruszwicka świątynia została zbudowana na początku XII w jest troacutejnawową filarową bazyliką wzniesioną na planie krzyża łacińskiego Romański charakter budowli podkreślają grube kamienne mury poacutełkoliste łuki oraz proste geometryczne kształty Nawy transept i prezbiterium przykryte są belkowym stropem sklepienia absyd wykonano z drobnych kamieni i okrzeskoacutew a w wieżowych kruchtach zachowały się najstarsze w Polsce sklepienia na skrzyżowanych kamiennych gurtach Zabytkami kruszwickiej kolegiaty są dwie chrzcielnice - piaskowcowa z XI w i granitowa z XII w Pod łukiem tęczowym prezbiterium znajdują się pochodzące z początkoacutew XVI w poacuteźnogotyckie rzeźby natomiast na ścianach rzeźby klęczących aniołoacutew (I poł XVIII w) pochodzące z ołtarzy barokowych kolegiaty W kościele znajdują się XVII-wieczne marmurowe płyty poświecone początkom kościoła i pierwszym biskupom W poacutełnocny portal ściany wmurowano płytę nagrobną starościny Zofii Oponowskiej zmarłej w 1500 r Ciekawostką jest fakt iż przy kruszwickiej świątyni należącej pierwotnie do zakonu benedyktynoacutew istniała biblioteka w ktoacuterej przechowywano do poł XIX w bogato ilustrowany Ewangeliarz kruszwicki - pergaminowy kodeks benedyktynoacutew Obecnie ten cenny zabytek rękopiśmiennictwa znajduje się w zbiorach Archiwum Archidiecezji w Gnieźni

INOWROCŁAW

W dokumentach historycznych po raz pierwszy Inowrocław pod łacińską nazwą Novo Wladislaw występuje w 1185r Inowrocław w języku łacińskim nazywany był Juvenis slavia lub Novum Vladislav Junovladislavia albo też Vladislav i Wodzislavia lub też Wodzisław W staropolskich tekstach spotyka się nazwę Inowłocław i Inowrocław Nazwa miasta Inowrocławia wiele razy zmieniała się w okresie stuleci Prawdopodobnie w XII w po gwałtownym wylewie Wisły część ludności Włocławka przeniosła się na teren obecnego Inowrocławia i założyła tutaj osadę nazywając ją Nowy Włocław - Juno czy Juni Vladislavia ktoacutera przekształciła się w Inowłocław a następnie w Inowrocław Warto zobaczyć

Tężnia solankowa - obiekt sanatoryjny w ponad 130 letnim inowrocławskim uzdrowisku Pierwszy odcinek inhalatorium oddano do użytku w 1995 roku i od tej pory przyciąga ono licznych kuracjuszy i turystoacutew Inowrocławska tężnia trzecia w kraju pod względem chronologii powstania jest drugą co do wielkości i jedną z nielicznych w całej Europie Ma kształt dwoacutech połączonych ze sobą wielobokoacutew mierzy 9 metroacutew wysokości i ponad 300 metroacutew długości Na całej długości tężni znajduje się taras widokowy Wytworzony aerozol służ profilaktyce i wspomaga leczenie schorzeń goacuternych droacuteg oddechowych choroacuteb tarczycy schorzeń alergicznych skoacutery obniża poziom ciśnienia tętniczego W kompleksie tężni solankowej jest roacutewnież miejsce na czynny wypoczynek Dla dbających o zdrowie spacerowiczoacutew atrakcją jest Park Solankowy Do powstania uzdrowiska z pewnością przyczyniło się uruchomienie kopalni soli w XIX wieku W okresie międzywojennym Inowrocław stał się modnym uzdrowiskiem do ktoacuterego na kurację licznie przyjeżdżali znani politycy aktorzy czy sportowcy Bywali tu min premier Władysław Grabski generałowie Joacutezef Haller i Władysław Sikorski kontradmirał Joacutezef Unrug wojewoda pomorski poacuteźniejszy prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz prezydent Warszawy Stefan Starzyński prezydent Poznania poacuteźniejszy Delegata Rządu na Kraj Cyryl Ratajski Maria Konopnicka Ludwik Sempoliński oraz olimpijczyk Janusz Kusociński

Kościoacuteł Najświętszej Marii Panny - Jest najstarszym i najwartościowszym z punktu widzenia historycznego i artystycznego zabytek Inowrocławia Budowę rozpoczęto kroacutetko po 1180 r z inicjatywy księcia Leszka wnuka Bolesława Krzywoustego a ukończono na początku XIII w Świątynia przyciąga prymitywnymi płaskorzeźbami na zewnętrznych ścianach świątyni Płaskorzeźbione i ryte na kamiennych ciosach głowy krzyże i roacuteżne znaki magiczne rozsławiły inowrocławski zabytek w Polsce Jest to unikalny w naszym kraju zespoacuteł rzeźb w ktoacuterym na język plastyki przetłumaczono ideologiczne pojęcie dobrego i uporządkowanego świata chrześcijańskiego przeciwstawionego złemu i chaotycznemu światu demonoacutew czyhających na dusze ludzkie tuż za progiem kościoła Budowla jest ważnym zabytkiem romańskiej techniki budowlanej największą w środkowo-wschodniej Europie bazyliką redukowaną o świetle nawy roacutewnej 1240 m gdy inne tego typu budowle rzadko miewają nawy dochodzące do 10 m szerokości W parku od poacutełnocnej strony kościoła zachowano kilka grobowcoacutew Znajduje się tu grobowiec rodzinny Lucjana i Stefana Grabskich W pobliżu grobowcoacutew wpoacuteł zniwelowany kurhan kryje zbiorową mogiłę konfederatoacutew barskich poległych 19 marca 1769 r w największej na Kujawach bitwie pod Inowrocławiem

Dom Rodzinny Jana Kasprowicza w Szymborzu ( dzielnica Inowrocławia) Dom w ktoacuterym urodził się poeta spłonął w 1916 roku trzy lata poacuteźniej zbudowano nowy budynek dla Anny Roliradowej Obecnie jest to Oddział Muzeum im Jana Kasprowicza Do miana domoacutew rodzinnych Kasprowicza pretendują dwa budynki przy ul Wielkopolskiej 9 i 11 Zbudowane zostały po śmierci rodzicoacutew Kasprowicza przy jego wsparciu finansowym Pierwszy należał do Franciszki Anczakowej drugi do Anny Roliradowej Kasprowicz będąc w Inowrocławiu zatrzymywał się zawsze w domu Anczakoacutew Jednak to A Roliradowa otworzyła w swoim domu bdquo Izbę Kasprowiczowskąrdquo Na tablicy pamiątkowej błędnie się informuje że tu urodził się Kasprowicz Dom wybudowano w 1919 r zatem urodzony w 1860 roku Kasprowicz nie moacutegł urodzić się w domu Roliradoacutew W fili muzeum można oglądać pamiątki po rodzinie KasprowiczoacutewW Pałacu Mieszczańskim przy ulicy Solankowej mieści się Muzeum im Jana Kasprowicza Oglądać można tu stałe ekspozycje poświęcone życiu i twoacuterczości Jana Kasprowicza i Stanisława Przybyszewskiego

W miejscowości Goacuterana na małym cmentarzu spoczywa pisarz dramaturg i publicysta okresu Młodej Polski Stanisław Przybyszewski Urodzony 6 maja 1868 roku w pobliskim Łojewie zmarł 23 listopada 1927 roku w dworku Joacutezefa Znanieckiego w Jarontach Został pochowany w Goacuterze na uprzednio upatrzonym sobie miejscu Cztery lata po śmierci Przybyszewskiego w 1931 roku ze składek społecznych mieszkańcoacutew Kujaw wzniesiono nagrobek w kształcie wysokiej kolumny zwieńczonej krzyżem z medalionem i inskrypcją

W miejscowości Parchanie znajduje się Izba Pamięci Generała Władysława Sikorskiego Od 1928 roku do czasu rozpoczęcia II wojny światowej rodzina Sikorskich mieszkała tu w dworku Generałowstwo spędzało tu głoacutewnie miesiące wiosenno ndash letnie Więcej pamiątek znajdziemy w starym przedwojennym budynku szkolnym Dziś mieści się tam izba pamięci poświęcona Sikorskiemu Obejrzeć tu można min fotografie z czasoacutew pobytu Sikorskich w Parchaniu pamiątki wojskowe oraz publikacje na temat generała Wieś Parchanie położona jest 10 km na wschoacuted od Inowrocławia

TRASA nr 4 Miedzy Toruniem a Bydgoszczą

OSTROMECKO

Pierwsza zachowana wzmianka historyczna o Ostromecku pochodzi z 1222 roku Obecnie wieś liczy ok 1000 mieszkańcoacutew Mimo burzliwych wypadkoacutew dziejowych ostromeckie zabytki przetrwały w stanie stosunkowo mało zdewastowanym Pozostałością po czasach świetności jest zespoacuteł pałacowy składający się z dwoacutech pałacoacutew Starego - z XVIII wieku oraz Nowego W parku obok pałacoacutew znajduje się mauzoleum rodzinne Schoenbornoacutew- Alvenslebenoacutew Wartość zabytkową posiada roacutewnież kościoacuteł katolicki pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1445 roku Znajdują się tu zabytkowe rzeźby Matka Boska z Dzieciątkiem i Pieta Ostromecko jest znane także ze źroacutedlanej wody mineralnej produkowanej od 1894 roku

Pałac stary - usytuowany na skraju wiślanej skarpy w głębi parku na płn-zach od Pałacu Nowego Ta okazała rezydencja z panoramicznym widokiem na Wisłę została zbudowana przez rodzinę Mostowskich w pierwszej w połowie XVIII wieku ok 1730 roku Bogdan Teodor Mostowski kasztelan płocki przebudował skromny dwoacuter szlachecki w dwukondygnacyjny budynek wraz z ogrodem a jego syn Paweł Michał Mostowski wojewoda pomorski przekształcił budynek w wielkopańską siedzibę w stylu warszawskiego rokoka W obecnej formie jest to pałac barokowy całkowicie podpiwniczony posiadający trzy kondygnacje z poacutełpiętrem i poddaszem nieużytkowym Powierzchnia użytkowa budynku wynosi ok 713 msup2 W 2008 roku Filharmonia Pomorska przekazała Bydgoszczy ten zabytkowy budynek wraz z kolekcją i obecnie Pałac Mostowskich służy działalności kulturalnej

Pałac nowy - klasycystyczny korpus głoacutewny pałacu powstał w latach 1832-1849 Elewacja zachodnia budynku ndash ogrodowa - jest poprzedzona zespołem tarasoacutew powstałym na początku XX wieku Pałac Nowy jest całkowicie podpiwniczony piętrowy z poddaszem ze ścianką kolankową kryty niskim dachem czterospadowym Sala balowa dobudowana do korpusu budynku głoacutewnego od poacutełnocy jest jednokondygnacyjna Pałacyk Myśliwski wzniesiony od południa jako skrzydło korpusu z drugim piętrem w mansardowym dachu Kubatura powierzchnia powierzchnia użytkowa 258140 msup2 W 2000 roku Miasto Bydgoszcz rozpoczęło kompleksową rewaloryzację Pałacu Nowego Do roku 2007 wykonano większość prac budowlanych i konserwatorskich obejmujących korpus głoacutewny salę balową i skrzydło neobarokowe Działania rewaloryzacyjne ukończono w 2009 roku W skład zabytkowego założenia parkowego o powierzchni ponad 35 ha wchodzi XVIII-wieczny park włoski w otoczeniu Pałacu Starego oraz XIX-wieczny park krajobrazowy w stylu angielskim otaczający od zachodu Pałac Nowy Odrestaurowane reprezentacyjne wnętrza obu rezydencji służy organizacji min koncertoacutew kameralnych i recitali spektakli warsztatoacutew artystycznych zajęć edukacyjnych wystaw i pokazoacutew roacuteżnorodnych spotkań

SKŁUDZEWO

O Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część

szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

BIERZGŁOacuteW

Pierwszy ndash drewniano-ziemny groacuted obronny istniał tu w pierwszej połowie XIII wieku Zamek murowany zbudowano w miejscu pruskiego grodu należącego do rycerza Pipina Zdobyli go Krzyżacy prawdopodobnie w 1236 roku Biorąc pod uwagę że podczas wspomnianego oblężenia zamek miał już częściowo mury przyjąć można że wznoszony był od około 1260 roku Jego rozbudowa rozpoczęła się w 1270 roku Głoacutewnym elementem obronnym przedzamcza była kilkukondygnacyjna wieża bramna zwieńczoną ozdobnym schodkowym szczytem wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 10x112 Wejście na wieżę możliwe było jedynie z ganku obronnego na murze Drugim elementem obronnym przedzamcza była usytuowana w narożniku poacutełnocnym otwarta basztaPod koniec XIV stulecia rangę Bierzgłowa przyćmił rozwoacutej Torunia 19 czerwca 1415 roku władze zakonne rozwiązały komturię bierzgłowską dzieląc jej tereny pomiędzy toruńską i nieszawską a część majątku oddając woacutejtowi krzyżackiemu w Pieniu Po rozwiązaniu komturii w zamku bierzgłowskim pozostał jedynie zarządca krzyżacki W roku 1474 zamek został wykupiony przez rajcoacutew toruńskich a w 1520 roku stał się własnością miasta Torunia Wielkie pożary w roku 1580 i 1590 poważnie zniszczyły zamek W końcu XVII wieku był w ruinie W 1929 roku zamek zostaje wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Wojciecha Okoniewskiego a od 1933 jego własnością wykupioną na potrzeby diecezji W 1936 r dokonano na terenie zamku otwarcia Domu Rekolekcyjnego Od 1945 roku do 1992 roku zamek mieścił Zakład Opieki Społecznej W latach 1946-1950 r w zamku mieszkał biskup łucki Adolf Piotr Szelążek wygnany przez władze radzieckie ze swej diecezji na Wołyniu Do dziś szczątki jego spoczywają w podziemiach kościoła św Jakuba w Toruniu Po odzyskaniu obiektu przez Kurię Toruńską w 1992 roku rozpoczął się remont trwający z przerwami do chwili obecnej W finansowaniu prac spory wkład wniosła Fundacja Polsko-Niemiecka Remont Zamku Goacuternego ukończono w sierpniu 2001 roku a już od 1 września rozpoczęło działalność Diecezjalne Centrum Kultury Placoacutewka dysponująca kaplicą i salą konferencyjną dla 70 osoacuteb łączy realizację zadań duszpasterskich ze wspaniałą rekreacją i godziwą rozrywką Jest w stanie przyjąć w pokojach 52 osoby Urządzono dom wycieczkowy dla grup dziecięcych i młodzieżowych działających przy parafiach

SKŁUDZEWO

Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych

W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

PIWNICE

W Piwnicach 15 km od Torunia znajduje się Katedra Radioastronomii Jest częścią Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Najważniejszym instrumentem unikalnym w Europie środkowo-wschodniej jest 32m teleskop uczestniczący w światowej sieci VLBI Aktywność naukowa obejmuje badania roacuteżnych obiektoacutew astrofizycznych kwazaroacutew radiogalaktyki pulsaroacutew maseroacutew międzygwiezdnych i układoacutew planetarnych Radiowa interferometria wielko bazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazoacutew i obiektoacutew w kosmosie Realizacja tej techniki wymaga bardzo ściśłej wspoacutełpracy radioteleskopoacutew na całym świecie Radioteleskopy

GRĘBOCIN

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 6: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

1800

ndash 1900

- Obiadokolacja

1900

ndash 2000

- Występ

2000

ndash 2400

- Zabawa Turystyczna

27 sierpnia ( środa )

700

ndash 800

- Śniadanie

800

ndash 1700

- Wyjazd na trasy nr 1 2 34

1700

ndash 1800

- Czas wolny

1830

ndash 1900

- Biesiada turystyczna

1900

ndash 2030

- Program artystyczny w wykonaniu zespołoacutew folklorystycznych Wojewoacutedztwa Kujawsko -

Pomorskiego

1830

ndash 2400

- Biesiadowanie przy grillu

29 sierpnia ( czwartek )

700

ndash 800

- Śniadanie plus

800

ndash 1700

- Wyjazd na trasy nr 1 2 34

1700

ndash 1800

- Czas wolny

1800

ndash 1900

- Obiadokolacja

1900

ndash 2100

-Występrdquo

29 sierpnia ( piątek )

700

ndash 800

- Śniadanie plus II śniadanie - suchy prowiant

800

ndash 1530

- Wyjazd na trasy 1 2 34

1800

ndash 1900

- Uroczyste zakończenie XLIII Centralnego Zlotu Turystoacutew

Wojska Polskiego bdquoKujawsko ndash Pomorskie 2014rdquo

1900

ndash 2400

- Wieczorek taneczny kończący XLIII CENTRALNY ZLOT TURYSTOacuteW WP

30 sierpnia ( sobota )

0900

ndash 1000

- Śniadanie (suchy prowiant)

1000

ndash 1200

- Wyjazd Uczestnikoacutew Zlotu do miejsc zamieszkania

T R A S Y Z L O T O W E

TRASA Nr 1 Toruń - miasto światowego dziedzictwardquo

Wędroacutewka ulicami Staroacutewki ndash trasa ok 35 km Przerwa kawowa Planetarium Muzeum Etnograficzne CSAiU ndash pokaz sprzętu artyleryjskiego i uzbrojenia

TRASA Nr 2 bdquo Zabytki ziemi Chełminskiejrdquo

Toruń - Brodnica ndash Szafarnia ndash Golub Dobrzyń - Toruń

TRASA Nr 3 bdquo Szlakiem uzdrowisk Białe Kujawy

Toruń - Ciechocinek ndash Raciążek ndash Kruszwica - Inowrocław ndash Toruń

TRASA Nr 4 bdquo Między Toruniem a Bydgoszczą rdquo

Toruń ndash Ostromecko ndash Skłudzewo ndash Zamek Bierzgłowski ndash Grębocin ndash Toruń

OPIS TRAS

TRASA nr 1 bdquo Toruń - gotyk na dotyk

Rynek Staromiejski

Ten prawie kwadratowy plac od stuleci pozostaje głoacutewnym punktem na mapie Torunia Dawniej handlowano tutaj towarami organizowano turnieje i parady ogłaszano wyroki a nawet wykonywano publiczne egzekucje Centralne miejsce na rynku zajmuje monumentalny Ratusz Uwagę przykuwa także neorenesansowy Dwoacuter Artusa - miejsce licznych koncertoacutew i wystaw oraz barokowa Kamienica Pod Gwiazdą - obecnie Muzeum Sztuki Dalekiego WschoduZachodnią pierzeję rynku zamykają kościoacuteł Ducha Św i neogotycki gmach poczty

Ponad 150 lat temu na staromiejskim rynku stanął pomnik słynnego toruńczyka - Mikołaja Kopernika swoje miejsce znalazł tutaj roacutewnież posąg grającego na skrzypcach flisaka nawiązujący do starej toruńskiej legendy

Ratusz Staromiejski

Gotycki Ratusz to symbol dawnej świetności miasta Wzniesiono go na Rynku Staromiejskim pod koniec XIV wieku za zgodą Konrada Wallenroda - wielkiego mistrza zakonu krzyżackiegoRatusz był dawniej siedzibą władz miasta i sądu w jego reprezentacyjnych salach goszczono polskich kroacuteloacutew Mieściły się tu roacutewnież kramy ławy chlebowe oraz waga miejska W ratuszowych piwnicach prowadzono wyszynk piwa i wina Warto zwiedzić ratuszowe muzeum z bogatymi zbiorami sztuki gotyckiej i sakralnej dawnego rzemiosła oraz malarstwa polskiego Można także wspiąć się na 40-metrową wieżę Z jej szczytu rozciąga się widok na cały zespoacuteł staromiejski

Dom Kopernika

Okazała gotycka kamienica przy dzisiejszej ulicy Kopernika - dawniej św Anny - uchodząca za miejsce narodzin

Mikołaja Kopernika Jest ona doskonałym przykładem średniowiecznego domu kupieckiego z typowym dla

niego układem wnętrz wyposażeniem i charakterystycznym schodkowym szczytemObecnie w kamienicy

mieści się muzeum poświęcone życiu oraz dziełu wielkiego astronoma Prezentowana jest tu roacutewnież makieta

XV-wiecznego Torunia z pokazem audiowizualnym W podziemiach muzeum znajduje się ekspozycja

poświęcona historii słynnych toruńskich piernikoacutew Zwiedzanie wystawy połączone jest z ich wypiekiem oraz

degustacją

Planetarium Orbitarium i Geodium

Planetarium mieści się w XIX-wiecznym budynku dawnej gazowni miejskiej Na kopule o średnicy 15 m prezentowane są seanse popularyzujące wiedzę o wszechświecieDzięki dziesiątkom projektoroacutew nie ruszając się z wygodnego fotela można przeżyć tu noc polarną na biegunie zobaczyć Ziemię z Księżyca a nawet z granic Systemu Słonecznego W sali Orbitarium umieszczono zestaw interaktywnych urządzeń oraz modeli dzięki ktoacuterym zwiedzający poznają zjawiska zachodzące w kosmosie Uwagę przyciąga tu roacutewnież okazały

interaktywny model sondy kosmicznej Cassini W kolejnej sali - Geodium - swe miejsce znalazła interaktywna wystawa poświęcona planecie Ziemii i zjawiskom na niej zachodzącym Krzywa Wieża

Jak głosi legenda ta średniowieczna baszta obronna została zbudowana przez toruńskiego krzyżaka jako pokuta za popełnione grzechy Wzniesiona przez niego wieża miała być tak krzywa jak krzywe było jego życie niegodne zakonnikaOdchylona od pionu o około 15 metra budowla stanowiła część systemu obronnego dawnego Torunia Gdy utraciła swe militarne znaczenie pełniła funkcję więzienia a potem kuźni Dziś Krzywa Wieża to jeden z najbardziej charakterystycznych toruńskich symboli i obowiązkowy punkt każdej wycieczki

Ruiny Zamku Krzyżackiego

Toruński zamek został zbudowany w XIII w przez zakonnikoacutew krzyżackich Wzniesiony na miejscu znajdującego się tu wcześniej grodziska posiada nietypowy podkowiasty kształt Dawniej jego załogę stanowiło 12 rycerzy zakonnych oraz komtur reprezentujący krzyżacką władzę na tych terenachW roku 1454 toruńscy mieszczanie wzniecili antykrzyżackie powstanie zamek zdobyli a następnie zburzyli Do dziś zachowało się jedynie gdanisko czyli dawna wieża ustępowa oraz malownicze ruiny Podziemia zamku i gdanisko udostępnione są

do zwiedzania - znajdują się tu ekspozycje stałe i czasowe makieta zamku oraz sala strachu W sezonie letnim na zamkowym dziedzińcu prezentowany jest spektakl światło i dźwięk pt Komturia Ruiny dawnej krzyżackiej warowni są także tłem licznych imprez plenerowych - koncertoacutew festynoacutew i rycerskich turniejoacutew

Muzeum Etnograficzne

Toruńskie Muzeum Etnograficzne znajduje się na plantach otaczających Staroacutewkę Przy muzeum istnieje jedyny w Europie skansen usytuowany w ścisłym centrum miasta Przeniesiono do niego z kilku regionoacutew Polski poacutełnocnej obiekty drewnianej architektury wiejskiej pochodzące z XVIII oraz XIX w Na obszarze 2 ha zgromadzono min wiejskie zagrody kuźnię i remizą strażacką wraz z wyposażeniem wiatrak oraz młyn wodny Muzeum organizuje liczne kiermasze festyny i koncerty folklorystyczne prowadzi roacutewnież działalność

edukacyjną oferując warsztaty oraz lekcje muzealne dla grup szkolnych

TRASA nr 2 bdquoZiemia Chełmińsk - Dobrzyńska

GOLUB ndash DOBRZYŃ

Miasto położone w pradolinie rzeki Drwęcy Powstało z fuzji - Golubia i

Dobrzynia - niegdyś przedmieścia Golubia Rzeka Drwęca oddzielała je od

siebie nie tylko w sensie geograficznym Na przestrzeni lat stanowiła ona

roacutewnież linię graniczną pomiędzy roacuteżnymi powiatami wojewoacutedztwami a

nawet państwami W 1231 roku cała ziemia chełmińska a więc i Golub

zajęta została przez Krzyżakoacutew Zbudowali tu w latach 1296-1306 na

wzniesieniu duży zamek a następnie założyli miasto na prawie

chełmińskim Kiedy Golub zaliczono do rzędu miast dokładnie nie wiadomo gdyż pierwszy dokument lokacyjny

zaginął Wznowienie dokumentu nastąpiło w 1421r Na mocy warunkoacutew II pokoju toruńskiego w 1466 roku

Ziemia Chełmińska jako część Prus Kroacutelewskich wroacuteciła pod władzę Polski Kroacutel Zygmunt III Waza nadał

starostwo golubskie (1611 - 1625) swej siostrze - Annie Wazoacutewnie Licznie przybywający do zamku goście i

pobyt Zygmunta IIIWazy ze swym dworem w 1623 roku sprawiły że miasto się ożywiło powstały nowe cechy

rozwinął się handel Wojny szwedzkie z lat 1626 - 1629 i 1655 oraz 1660 jak i poacuteźniejsza wojna siedmioletnia

1756 - 1763 przyniosły zniszczenie miastu i zubożenie ludności Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 r Golub

został włączony do Prus Na lewym brzegu Drwęcy zaczął wyrastać groźny konkurent miasta Golubia ndash

Dobrzyń W czasach średniowiecznych stanowił jedno z trzech przedmieść Golubia Rozwoacutej Dobrzynia nastąpił

w drugiej połowy XVII Hrabia Ignacy Działyński w 1789 r nadał osadzie Przedmieście Golubskie prawa miejskie i

nazwał ją Dobrzyniem ofiarowując jednocześnie miastu swoacutej herb rodowy Drwęca stanowiła naturalną

granicę między Prusami a Rosją Czasy zaboru pruskiego w Golubiu to okres germanizacji ludności polskiej

Dobrzyń w zaborze rosyjskim burzliwie się rozwijał i w kroacutetkim czasie prześcignął Golub Jesienią 1939 r

Niemcy rozpoczęli politykę eksterminacyjną wobec ludności Golubia i Dobrzynia Szczegoacutelnie dotkliwe straty

ludzkie i materialne ponioacutesł Dobrzyń Niemcy wymordowali połowę jego mieszkańcoacutew głoacutewnie Żydoacutew a

należące do nich domy i zabudowania spalili Inną natomiast taktykę zastosowali okupanci wobec mieszkańcoacutew

Golubia ktoacuterych ok 90 zostało pod przymusem wpisanych do III grupy listy narodowościowej niemieckiej

Rozporządzem Rady Ministroacutew z 1951 roku utworzono z dwoacutech miast jeden organizm miejski o nazwie Golub -

Dobrzyń

Zamek - zbudowany z cegły na planie prostokąta z dziedzińcem wewnętrznym zamkniętym z czterech stron

budynkami posiadającymi krużganki W zamkowych podziemiach więziono nieposłusznych poddanych Ich jęki i

zawodzenia ponoć do dziś można niekiedy słyszeć w lochach Zachowała się też krzyżacka izba tortur z hakami

w stropach na ktoacuterych wieszano nieszczęśnikoacutew Choć teraz mieści się w niej biuro PTTK w dalszym ciągu robi

wrażenie na zwiedzających Przed II wojną światową istniała tu jeszcze misa ze szczeliną do tortury kropli

wody W 1410 r zamek został zdobyty przez wojska Władysława Jagiełły ale już w 1411 r oddano go

Krzyżakom Ponownie zdobyty w 1422 r Władysław Jagiełło umieściwszy na nim polską załogę rozkazał zburzyć

zewnętrzną południową wieżę stojącą przed zamkiem Ogień polskich armat znacznie uszkodził grube mury i

przeprowadzono poważne prace remontowe W XVI w zamek zaczęto przebudowywać w stylu odrodzenia

Zamek golubski stał się miejscem ktoacutere chętnie odwiedzano Przy starej twierdzy powstały piękne ogrody

uformowane w stylu włoskim w ktoacuterych po raz pierwszy w Polsce wyhodowano tytoń ( znana woacutewczas jako

roślina ozdobna ) W okresie potopu zamek zdewastowali Szwedzi Podczas wojen napoleońskich Francuzi

urządzili tu szpital Po II wojnie światowej zrewaloryzowano zamek Pod patronatem PTTK organizowane tu są

turnieje krasomoacutewcze turnieje rycerskie koncerty w średniowiecznych komnatach

Kościoacuteł pw Św Katarzyny - wzniesiony został w stylu gotyckim w XIII i XIV wieku Istniał już dużo wcześniej jako budowla drewniana Pierwotna budowla obejmowała tylko dzisiejsze prezbiterium ktoacutere powstało już w r 1293 i stanowi najpiękniejszą część kościoła wykazującą w fragmentach muroacutew i sklepień motywy gotyckie Kościoacuteł po zniszczeniach często odnawiany i odrestaurowany Szczegoacutelnie wyroacuteżnia się tu ołtarz barokowy fundacji podstarościego Krzysztofa Lodego i obywateli miejskich wykonany z drzewa w 1640 roku a wykazujący duże podobieństwo z wielkim ołtarzem katedry pelplińskiej Na specjalne podkreślenie zasługuje też tęcza barokowa umieszczona w wielkim łuku gotyckim między prezbiterium a nawą Pod nią zwraca uwagę chrzcielnica w stylu barokowym misę podtrzymuje anioł druga podobna figura umieszczona jest po przeciwnej stronie dla symetrii Ambona z pięknymi ozdobami roboty snycerskiej oraz chrzcielnica i empora organowa w kaplicy

Domek Pod Cieniami Osobliwością Golubia jest stary drewniany domek podcieniowy ostatni z kilku

zachowanych jakie niegdyś otaczały cały rynek Posiadały one w swym kształtowaniu pewien charakter

wspoacutelny danemu czasowi i stanowiły budowy dwudziałowe ze słupem pośrodku o zastrzałach z koacutełeczkami

Dach naczoacutełkowy lub prosty ze szczytem zdobionym i konstrukcją drewnianą wypełnioną murem

SZAFARNIA

Ośrodek Chopinowski w Szafarni powstał dla upamiętnienia pobytu młodego Fryderyka Chopina Mieści się w dziewiętnastowiecznym dworku otoczonym zabytkowym parkiem Drzewa przypominają czasy odwiedzin młodego Chopina ( dziś Pomniki Przyrody) Położony jest w malowniczym otoczeniu pradoliny rzeki Drwęcy jest miejscem aktywności nie tylko kulturalnej ale i turystyczne Działalność ośrodka została zainaugurowana 25 września 1949 roku bdquoFestiwalem Chopinowskimrdquo W latach 1980 ndash 1988 przeprowadzono kompleksowy remont budynku i nastąpiło oficjalne otwarcie Ośrodka Kultury im Fryderyka Chopina w Szafarni Ośrodek został

wyposażony w nowe sprzęty zajmował wtedy cztery pomieszczenia Na parterze budynku (sala koncertowa sala muzealna salonik i holl) natomiast piętro dworku Dziewanowskich nadal zajmowała Szkoła Podstawowa w Szafarni Stopniowo zagospodarowany został teren zabytkowego parku Pierwszym dyrektorem odremontowanego ośrodka była Hanna Kończalska Do działalności Ośrodka należało systematyczne organizowanie koncertoacutew artystoacutew polskich i zagranicznych (głoacutewnie recitali fortepianowych) Znaczącym wydarzeniem jest Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im Fryderyka Chopina dla dzieci i młodzieży Dziś jest miejscem gdzie spotykają się wszystkie dziedziny sztuki Ośrodek Chopinowski prowadzi przede wszystkim ożywioną działalność koncertową

Brodnica

Nazwa miejscowości pochodzi od brodu Prawa miejskie otrzymało przed 1298 rokiem

Wiek XIV okres gospodarczego rozkwitu miasta Wybudowano warowny zamek potężne

mury miejskie kościoacuteł farny ratusz i obronne bramy wjazdowe Herbem Brodnicy stała się

otwarta dłoń - symbol życzliwości gościnności i praworządności Do Kroacutelestwa Polskiego

Brodnica została przyłączona po drugim pokoju toruńskim ( 1466 r) Drugi okres rozkwitu

miasta wiąże się z osobą Anny Wazoacutewny Objęła brodnickie starostwo w 1605 r i

stworzyła w Brodnicy ośrodek intelektualny szczycący się tolerancją religijną Po jej

śmierci zaczął się dla miasta wyjątkowo niepomyślny czas Okres wojen oraz konfliktoacutew

religijnych dopełniły zarazy i pożary nawiedzające miasto Rozbiory Brodnica przetrwała

pod władzą Prus To tu 5 października 1831 r przekroczył granicę pruską i złożył broń

kilkudziesięciotysięczny korpus powstańcoacutew listopadowych pod wodzą gen Dyw Macieja

Rybińskiego Niepodległość Brodnica odzyskała 18 stycznia 1920 r wyzwolicielem były wojska generała

Hallera W latach 1921 ndash 24 w Brodnicy gościli premier Wincenty Witos marszałek Joacutezef Piłsudski oraz

prezydent RP Stanisław Wojciechowski We wrześniu 1939 r miasto stało się częścią III Rzeszy by 22 stycznia

1945 roku rozpocząć kolejny etap swej historii Wspoacutełczesna Brodnica to niespełna 30-tysięczne miasto stolica

Pojezierza Brodnickiego Obecnie zajmuje powierzchnię 2287 ha Brodnica jako pierwsze miasto w Polsce

uzyskała znak Zielonych Płuc Polski oraz tytuł Gmina Przyjazna Środowisku

Brama Mazurska - została wzniesiona wraz z murami miejskimi na początku XIV wieku nadbudowana w 1370 r i odnowiona w II połowie XIX wieku i w latach 1964-65 kiedy wnętrze adaptowano na Hotel Turystyczny Pod bocianem Zbudowana jest z cegły na planie kwadratu w goacuternej części ośmioboczna Obecnie mieści się tu siedziba Miejskiego Oddziału PTTK oraz punkt infomacyjny dla turystoacutew

Ratusz - pozostałości ratusza gotyckiego z końca XIV wieku w poacutełnocnej pierzei troacutejkątnego rynku (Duży Rynek) Obiekt został spalony w 1631 roku poacuteźniej częściowo odbudowany otoczony budynkami mieszkalnymi Zachowała się ośmioboczna wieżyczka z XVI wieku z tarczą zegarową We wnętrzu dzwony z 1553 i 1554 roku oraz część szczytu Na Dużym Rynku znajdują się bogato zdobione kamienice

Kościoacuteł farny - pod wezwaniem św Katarzyny gotyk (XII - XV w) ceglany troacutejnawowy halowy o sklepieniu gwiaździstym (nawa głoacutewna) i krzyżowo ndash żebrowym (nawy boczne) Wzniesiony w latach 1285 ndash 1370 nawiązuje swym rozwiązaniem halowym do fary w Chełmnie i katedry w Chełmży Prezbiterium fundowane w 1285 roku przez proboszcza Mikołaja z Sandomierza korpus i pozostałe części w latach 1340 ndash 1370 (w tym szczyt i wieża) W latach 1554 ndash 1598 zajęty przez luteranoacutew Po uszkodzeniach w latach 1631 i 1648 odnawiany wielokrotnie

Brama Chełmińska - zwana też Kamienną wzniesiona w latach 1310-30 Nadbudowana około 1370 roku odnowiona w 1898 roku z częściową rekonstrukcją szczytoacutew Stanowiła element średniowiecznych obwarowań miejskich W XIX wieku użytkowana jako więzienie a w latach 70 wraz z przylegającą kamieniczką adoptowana na siedzibę muzeum Założona na planie kwadratu dwukondygnacyjna ze szczytami schodkowymi o sterczynami oraz poacutełkoliście zamkniętymi tynkowanymi blendami okiennymi Od poacutełnocy zachował się fragment szyi bramnej W wejściu zrekonstruowana wspoacutełcześnie drewniana brona (krata) Obecnie w Bramie Chełmińskiej mieści się galeria a w przyległej kamieniczce przy Małym Rynku 4 sale wystaw czasowych oraz gabinety Działu Archeologii

Spichlerz na ulicy św Jakuba to budowla renesansowa z 1604 roku Przebudowany na przełomie XIX i XX w Ceglany pierwotnie dwu obecnie czterokondygnacyjny Odrestaurowany na przełomie lat 8090 W ścianie szczytowej portal zamknięty łukiem odcinkowym zrekonstruowany szczyt Dach siodłowy kryty dachoacutewką Obecnie siedziba dyrekcji i administracji muzeum

Zamek Krzyżacki - wzniesiony w latach 1305-1339 Zbudowany z cegły na planie zbliżonym do kwadratu z budynkami wokoacuteł dziedzińca i wysoką wieżą (54 m) oraz basztami Zamek otaczała fosa połączona zwodzonym mostem z przedzamczem Modernizacji fortyfikacji dokonał po 1415 r Zdobyty w 1454 roku przez wojska Związku Pruskiego W latach 1462 ndash 1482 w rękach zaciężnych wojsk krzyżackich Bernarda Szumborskiego Był siedzibę starostoacutew polskich Zniszczony podczas pożaru w 1550 Częściowo odbudowany popadł w ruinę podczas wojen szwedzkich Po 1785 rozebrany z wyjątkiem odrestaurowanej w roku 1842 wieży W latach 1970-76 przeprowadzono prace konserwatorskie Odkryte podczas wojny piwnice zamkowe przeznaczono na kawiarnie Dziś w piwnicach zamku można zwiedzać stałe wystawy

Pałac Anny Wazoacutewny - wzniesiony po pożarze zamku w latach 1550-64 Starosta Rafał Działyński wykorzystał fragmenty muroacutew i zabudowań przedzamcza Przebudowany przez Annę Wazoacutewne (1605-25) na rezydencję Poacuteźniejsza rozbudowa miała miejsce w latach 1678-98 Pałac został spalony w 1945 roku odbudowany w latach 1960-70 z przeznaczeniem dla Powiatowego Domu Kultury i bibliotek Od 1986 roku siedziba Muzeum Regionalnego w Brodnicy

TRASA nr 3 bdquo Szlakiem uzdrowisk Białe Kujawy CIECHOCINEK

Miasto usytuowane jest na lewym brzegu Wisły w południowo-wschodniej części Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej Tężnie wraz z uruchomioną w 1830 r warzelnią soli stały się zakładem produkującym soli na skalę przemysłową Za oficjalną datę powstania zdrojowiska przyjmuje się rok 1836 gdy w ciechocińskiej karczmie w czterech miedzianych wannach zaczęto stosowanie zabiegoacutew leczniczych z użyciem woacuted solankowych Od tego czasu systematycznie rozbudowywano bazę leczniczą W lipcu 1842 r oddano do

użytku łazienki zwane bankowymi Opiekę medyczną sprawował w nich dr Roman Ignatowski pierwszy lekarz

nowych łazienek Doniosły wpływ na rozwoacutej uzdrowiska miało uruchomienie w 1867 r linii kolejowej z Trojanowa ( poacuteźniej Aleksandroacutew Kujawski ) Kursujące po Wiśle statki parowe z Warszawy dowoziły kuracjuszy Z biegiem lat dzięki uznanym walorom leczniczym i intensywnej rozbudowie wzrosła ranga Ciechocinka Utworzona w r 1908 osada Ciechocinek szybko otrzymała prawa miejskie ( 1916) Liczący 11 tysięcy stałych mieszkańcoacutew Ciechocinek posiada niezwykle korzystne dla swej leczniczej funkcji warunki klimatyczne Duże nasłonecznienie niewielka amplituda wahań temperatury stosunkowo mała ilość opadoacutew łagodne wiatry i umiarkowana wilgotność względna powietrza to walory uzdrowiska Podstawą działalności balneologicznej są naturalne tworzywa w postaci borowin i występujących w utworach jurajskich źroacutedeł woacuted solankowo-jodowo-bromkowych Od 1972 r odbywa się cykliczna impreza folklorystyczna Festiwal Folkloru Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej koncertują orkiestry zespoły estradowe na scenie odrestaurowanego Teatru Letniego wystawiane są sztuki teatralne Rozgłos dzięki prezentacji telewizyjnej zyskały coroczne festiwale operowo - operetkowe kultury Romoacutew ( festiwal przeniesiono ) piosenki strażackiej i inne Znakomitą scenerią jest oaza zieleni i kwiatoacutew za jaką uchodzi Ciechocinek Cerkiew prawosławna pod wezwaniem św Michała Archanioła jest unikalna budowlą na terenie Kujaw i zaliczona jest do najcenniejszych obiektoacutew zabytkowych Ciechocinka Została zbudowana w 1894 roku w stylu zauralskim Zaprojektował ją architekt W Fedders Jest to także jedyny tego typu obiekt w Europie Cerkiew była czynna do lat dwudziestych naszego stulecia Urządzono w niej kasyno ze świetlicą szkołę następnie magazyn Z inicjatywy arcybiskupa Sawy Prawosławnego Ordynariusza Wojska Polskiego przystąpiono do odbudowy świątyni Ściany wykonane są z okrągłych bali ułożonych jeden na drugim bez użycia gwoździ Zachowała się w całości bogata ornematyka wokoacuteł okien resztki koloroacutew a na tylnej wewnętrznej ścianie stylizowany wykonany dłutem ciesielskim napis w języku cerkiewno ndash słowiańskim bdquoZ nami Boacutegrdquo Odtworzone zostały kopuły i krzyże oraz kolory żoacutełty niebieski i czerwony cerkiew została wzniesiona na planie prostokąta z podziałem według starożytnych zasad biblijnych na trzy części przedsionek (kruchta) ndash przejście ze świata świeckiego do świata sakralnego część środkowa w ktoacuterej przebywa lud oraz najważniejsza część ndash ołtarzowa w ktoacuterej umieszczono relikwie 12 męczennikoacutew betlejemskich Pomiędzy częścią środkową a ołtarzową znajduje się ikonostas ndash ściana z ikon wykonana wspoacutełcześnie w Poczajewie przez J Nieczajewa ukazująca świat Kroacutelestwa Niebieskiego Konsekracji dokonano 6101996 r

Zespoacuteł tężni - monumentalna budowla wzniesiona w latach 1824-33 i 1859 według projektu Jakuba Graffa przez budowniczego warzelnianego Knake Konstrukcja drewniana Łączna długość trzech segmentoacutew tężni wynosi 1741 m wysokość 158 m Jeden z nielicznych w Europie unikatowy zabytek techniki z XIX wieku Na tężniach dokonuje się proces stężania solanki służącej do produkcji soli Cechą charakterystyczną tego procesu jest wytwarzanie naturalnego aerozolu o właściwościach leczniczych Strefa okołotężniowa wyroacuteżnia się specyficznym mikroklimatem

Warzelnia soli - budynek jednokondygnacyjny oddany do użytku w r 1830 Źroacutedło Grzybek tężnie i warzelnia soli stanowią ciąg technologiczny przy produkcji soli Proces produkcji soli niezmienny od ponad 160 lat polega na podgrzewaniu stężonej solanki Produktami ubocznymi są szIam i ług służące do celoacutew leczniczych

Teatr letni - zaprojektował Adolf Schimmelpfennig i powstał w 1980r Nawiązuje stylem do architektury uzdrowiskowej końca XIX w należy do nielicznych tego typu budowli w Europie

Parki i zieleńce - stanowią 142 hektaroacutew terenoacutew zielonych a stanowią je cztery parki (Zdrojowy Tężniowy Zdrowia i Sosnowy) zajmują 69 ha Największy z nich centralnie usytuowany Park Zdrojowy wyroacuteżnia się bogactwem krzewoacutew drzew i roślin niskopiennych Wśroacuted licznych skweroacutew i klomboacutew na terenie miasta uwagę zwracają znane kompozycje kwiatowe tworzące dywan zegar i kalendarz

RACIAŻEK

Pierwsza wzmianka o Raciążku pochodzi z aktu uposażenia Benedyktynoacutew w Mogilnie z 1066 roku Drewniano-ziemny groacuted został wzniesiony prawdopodobnie w połowie XIII wieku przez biskupoacutew kujawskich Groacuted przy drugim oblężeniu przez Krzyżakoacutew w 1330 roku został zdobyty Nie wiadomo kiedy wzniesiono zamek Początkowo był to jeden budynek o trzech kondygnacjach i rozmiarach 12x25 metroacutew powiększony do rozmiaroacutew 17x25 metroacutew przez biskupa Zbyluta z Gołańczy Powstały też wtedy obwodowe mury wzdłuż wzdłuż krawędzi zbocza Zamek w okresie poprzedzającym wielką wojnę z zakonem krzyżackim był kilkukrotnie wykorzystywany do rokowań z Wielkimi Mistrzami ( Przebywała tu Jadwiga i Władysław Jagiełło ) W latach 1582-1600 Hieronim Rozdrażewski rozbudował zamek oraz przekształcił wnętrza tak że powstała poacuteźnorenesansowa obronna rezydencja Po zniszczeniach z drugiej połowy XVII wieku zamek został opuszczony a pozostałości budynkoacutew gospodarczych rozebrane Pierwsze badania na zamku przeprowadzono w latach 1978-1985 po ktoacuterych zamek zabezpieczono jako trwałą ruinę Ciekawostką Raciążka jest murowany jednonawowy kościoacuteł poacuteźnogotycki ze szczytami renesansowymi zbudowany w latach 1597 - 1612 Jest to budowla w stylu poacuteźnogotyckim ze szczytami renesansowymi orientowany (tzn wzniesiony) wschoacuted-zachoacuted murowany i opięty uskokowymi szkarpami kryty dachoacutewką Prezbiterium kwadratowe z poacutełokrągłą absyd Ołtarz zbudowany jest w stylu poacuteźnorenesansowym z drzewa modrzewiowego (renesans niemiecki) Stalle renesansowe pochodzą z 1630 roku a odnowione zostały w 1865 roku Obrazy w stallach i obraz Wszystkich Świętych na zasuwie przy głoacutewnym ołtarzu zostały namalowane w 1830 roku przez Adama Malinowskiego W prawej części kościoła znajduje się ołtarz barokowy z XVII wieku a w lewej części usytuowany jest barokowy ołtarz z XVIII wieku Na ścianach świątyni znajdują się neorenesansowe płaskorzeźby z glinki terakotowej przedstawiające czternaście stacji drogi krzyżowej Ambona barokowa z XVIII wieku Monstrancja rokokowa z około 1784 roku Kilkanaście figur drewnianych z okresu XVI ndash XVII wiek Nad zakrystią znajduje się muzeum parafialne z wieloma ciekawymi eksponatami Jednym z najciekawszych jest gotycki ornat z białego adamaszku z wyhaftowanym wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem złotymi nićmi Według legendy wyhaftowany przez kroacutelową Jadwigę W muzeum znajdują się także zbiory bibliofilskie ndash 257 pozycji z okresu XVI ndash XIX wiek a także księga mszalna z XVIII wieku miecz z XIII wieku rzeźby dokumenty nawet hełm tatarski z XVIII wieku i wiele innych

KRUSZWICA

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszej Kruszwicy sięgają epoki kamienia (ok 10 000 r pne) Najstarsze ślady wczesnośredniowiecznego osadnictwa odnotowano na przełomie VI i VII w na zachodnim brzegu Gopła kiedy to oacutewczesna Kruszwica była ośrodkiem o dużym znaczeniu gospodarczym i strategicznymIstnieje przypuszczenie że w VIII i IX w groacuted kruszwicki był ośrodkiem plemiennego państwa Goplan Jak głosi jedna z legend w Kruszwicy znalazł schronienie pozbawiony władzy okrutny Popiel ktoacutery zginął w wieży na jeziornej wyspie zjedzony przez myszy Po jego śmierci rządy objął ubogi Piast - twoacuterca nowej dynastii Druga poł X w i XI w to okres świetności kruszwickiego grodu ktoacutery stał się jedną ze stolic

pierwszych Piastoacutew Długotrwała tradycja osadnictwa i wysoki poziom cywilizacyjnego rozwoju pozwoliły Kruszwicy pełnić ważną funkcję polityczną i administracyjną a korzystne położenie przy węźle droacuteg umożliwiało Piastom chrystianizację pogańskiego Pomorza Na zachodnim brzegu jeziora Gopło warzono soacutel z miejscowych źroacutedeł solankowych W 1271 na rozkaz Bolesława Pobożnego spalono groacuted Około połowy XIV w z fundacji kroacutela Kazimierza Wielkiego w miejscu starego grodu zbudowano murowany zamek Ta gotycka budowla stała się strategicznym punktem na pograniczu polsko-krzyżackim Kruszwica nawiedzana pożarami i wojnami powoli upadała Ostateczny cios zadał miastu najazd szwedzki w wyniku ktoacuterego miasto i kazimierzowski zamek uległy w 1657 r dalszemu zniszczeniu Po I rozbiorze polski w 1772 r Kruszwica włączona została do zaboru pruskiego W okresie niewoli groacuted był dla Polakoacutew wszystkich zaboroacutew źroacutedłem patriotyzmu i symbolem niepodległej Polski Legendy o Popielu i Piaście oraz piękne nadgoplańskie krajobrazy inspirowały wielu twoacutercoacutew tamtych czasoacutew W okresie międzywojennym rozwoacutej miasta widoczny był w każdej dziedzinie życia w szczegoacutelności w sektorze rolno-spożywczym Taki też kierunek dominował po 1945 r Najcenniejszym zabytkiem Kruszwicy a zarazem i symbolem miasta jest ceglana gotycka wieża samotnie stojąca na Wzgoacuterzu Zamkowym u nasady Poacutełwyspu Rzępowskiego zwana Mysią Wieża Jest to ośmioboczna wieża ma 32 m wysokości i z ruinami muroacutew stanowi pozostałość zamku obronnego z XIV w Budowla nawiedzana pożarami i zaznaczona piętnem upływającego czasu stopniowo popadała w ruinę W 1657 r ustępujący z Kruszwicy Szwedzi zburzyli miasto i zamek W związku z tym konieczne było podjęcie wysiłku by ocalałe fragmenty muru i wieży mogły podziewać przyszłe pokolenia W 1802 r przeprowadzono prace restauratorskie a w 1896 r najlepiej zachowaną wieżę wzmocniono i przystosowano do zwiedzania Od tego momentu każdy turysta odwiedzający Kruszwicę wspina się na szczyt Mysiej Wieży stanowiącej doskonały punkt widokowy Z jej szczytu roztacza się niezapomniany widok na malownicze zatoczki i wysepki jeziora Gopło miasto oraz rozległą roacutewninę kujawską

Kolegiata pw św Piotra i Pawła w Kruszwicy jeden z najlepiej zachowanych zabytkoacutew architektury romańskiej w Polsce Kruszwicka świątynia została zbudowana na początku XII w jest troacutejnawową filarową bazyliką wzniesioną na planie krzyża łacińskiego Romański charakter budowli podkreślają grube kamienne mury poacutełkoliste łuki oraz proste geometryczne kształty Nawy transept i prezbiterium przykryte są belkowym stropem sklepienia absyd wykonano z drobnych kamieni i okrzeskoacutew a w wieżowych kruchtach zachowały się najstarsze w Polsce sklepienia na skrzyżowanych kamiennych gurtach Zabytkami kruszwickiej kolegiaty są dwie chrzcielnice - piaskowcowa z XI w i granitowa z XII w Pod łukiem tęczowym prezbiterium znajdują się pochodzące z początkoacutew XVI w poacuteźnogotyckie rzeźby natomiast na ścianach rzeźby klęczących aniołoacutew (I poł XVIII w) pochodzące z ołtarzy barokowych kolegiaty W kościele znajdują się XVII-wieczne marmurowe płyty poświecone początkom kościoła i pierwszym biskupom W poacutełnocny portal ściany wmurowano płytę nagrobną starościny Zofii Oponowskiej zmarłej w 1500 r Ciekawostką jest fakt iż przy kruszwickiej świątyni należącej pierwotnie do zakonu benedyktynoacutew istniała biblioteka w ktoacuterej przechowywano do poł XIX w bogato ilustrowany Ewangeliarz kruszwicki - pergaminowy kodeks benedyktynoacutew Obecnie ten cenny zabytek rękopiśmiennictwa znajduje się w zbiorach Archiwum Archidiecezji w Gnieźni

INOWROCŁAW

W dokumentach historycznych po raz pierwszy Inowrocław pod łacińską nazwą Novo Wladislaw występuje w 1185r Inowrocław w języku łacińskim nazywany był Juvenis slavia lub Novum Vladislav Junovladislavia albo też Vladislav i Wodzislavia lub też Wodzisław W staropolskich tekstach spotyka się nazwę Inowłocław i Inowrocław Nazwa miasta Inowrocławia wiele razy zmieniała się w okresie stuleci Prawdopodobnie w XII w po gwałtownym wylewie Wisły część ludności Włocławka przeniosła się na teren obecnego Inowrocławia i założyła tutaj osadę nazywając ją Nowy Włocław - Juno czy Juni Vladislavia ktoacutera przekształciła się w Inowłocław a następnie w Inowrocław Warto zobaczyć

Tężnia solankowa - obiekt sanatoryjny w ponad 130 letnim inowrocławskim uzdrowisku Pierwszy odcinek inhalatorium oddano do użytku w 1995 roku i od tej pory przyciąga ono licznych kuracjuszy i turystoacutew Inowrocławska tężnia trzecia w kraju pod względem chronologii powstania jest drugą co do wielkości i jedną z nielicznych w całej Europie Ma kształt dwoacutech połączonych ze sobą wielobokoacutew mierzy 9 metroacutew wysokości i ponad 300 metroacutew długości Na całej długości tężni znajduje się taras widokowy Wytworzony aerozol służ profilaktyce i wspomaga leczenie schorzeń goacuternych droacuteg oddechowych choroacuteb tarczycy schorzeń alergicznych skoacutery obniża poziom ciśnienia tętniczego W kompleksie tężni solankowej jest roacutewnież miejsce na czynny wypoczynek Dla dbających o zdrowie spacerowiczoacutew atrakcją jest Park Solankowy Do powstania uzdrowiska z pewnością przyczyniło się uruchomienie kopalni soli w XIX wieku W okresie międzywojennym Inowrocław stał się modnym uzdrowiskiem do ktoacuterego na kurację licznie przyjeżdżali znani politycy aktorzy czy sportowcy Bywali tu min premier Władysław Grabski generałowie Joacutezef Haller i Władysław Sikorski kontradmirał Joacutezef Unrug wojewoda pomorski poacuteźniejszy prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz prezydent Warszawy Stefan Starzyński prezydent Poznania poacuteźniejszy Delegata Rządu na Kraj Cyryl Ratajski Maria Konopnicka Ludwik Sempoliński oraz olimpijczyk Janusz Kusociński

Kościoacuteł Najświętszej Marii Panny - Jest najstarszym i najwartościowszym z punktu widzenia historycznego i artystycznego zabytek Inowrocławia Budowę rozpoczęto kroacutetko po 1180 r z inicjatywy księcia Leszka wnuka Bolesława Krzywoustego a ukończono na początku XIII w Świątynia przyciąga prymitywnymi płaskorzeźbami na zewnętrznych ścianach świątyni Płaskorzeźbione i ryte na kamiennych ciosach głowy krzyże i roacuteżne znaki magiczne rozsławiły inowrocławski zabytek w Polsce Jest to unikalny w naszym kraju zespoacuteł rzeźb w ktoacuterym na język plastyki przetłumaczono ideologiczne pojęcie dobrego i uporządkowanego świata chrześcijańskiego przeciwstawionego złemu i chaotycznemu światu demonoacutew czyhających na dusze ludzkie tuż za progiem kościoła Budowla jest ważnym zabytkiem romańskiej techniki budowlanej największą w środkowo-wschodniej Europie bazyliką redukowaną o świetle nawy roacutewnej 1240 m gdy inne tego typu budowle rzadko miewają nawy dochodzące do 10 m szerokości W parku od poacutełnocnej strony kościoła zachowano kilka grobowcoacutew Znajduje się tu grobowiec rodzinny Lucjana i Stefana Grabskich W pobliżu grobowcoacutew wpoacuteł zniwelowany kurhan kryje zbiorową mogiłę konfederatoacutew barskich poległych 19 marca 1769 r w największej na Kujawach bitwie pod Inowrocławiem

Dom Rodzinny Jana Kasprowicza w Szymborzu ( dzielnica Inowrocławia) Dom w ktoacuterym urodził się poeta spłonął w 1916 roku trzy lata poacuteźniej zbudowano nowy budynek dla Anny Roliradowej Obecnie jest to Oddział Muzeum im Jana Kasprowicza Do miana domoacutew rodzinnych Kasprowicza pretendują dwa budynki przy ul Wielkopolskiej 9 i 11 Zbudowane zostały po śmierci rodzicoacutew Kasprowicza przy jego wsparciu finansowym Pierwszy należał do Franciszki Anczakowej drugi do Anny Roliradowej Kasprowicz będąc w Inowrocławiu zatrzymywał się zawsze w domu Anczakoacutew Jednak to A Roliradowa otworzyła w swoim domu bdquo Izbę Kasprowiczowskąrdquo Na tablicy pamiątkowej błędnie się informuje że tu urodził się Kasprowicz Dom wybudowano w 1919 r zatem urodzony w 1860 roku Kasprowicz nie moacutegł urodzić się w domu Roliradoacutew W fili muzeum można oglądać pamiątki po rodzinie KasprowiczoacutewW Pałacu Mieszczańskim przy ulicy Solankowej mieści się Muzeum im Jana Kasprowicza Oglądać można tu stałe ekspozycje poświęcone życiu i twoacuterczości Jana Kasprowicza i Stanisława Przybyszewskiego

W miejscowości Goacuterana na małym cmentarzu spoczywa pisarz dramaturg i publicysta okresu Młodej Polski Stanisław Przybyszewski Urodzony 6 maja 1868 roku w pobliskim Łojewie zmarł 23 listopada 1927 roku w dworku Joacutezefa Znanieckiego w Jarontach Został pochowany w Goacuterze na uprzednio upatrzonym sobie miejscu Cztery lata po śmierci Przybyszewskiego w 1931 roku ze składek społecznych mieszkańcoacutew Kujaw wzniesiono nagrobek w kształcie wysokiej kolumny zwieńczonej krzyżem z medalionem i inskrypcją

W miejscowości Parchanie znajduje się Izba Pamięci Generała Władysława Sikorskiego Od 1928 roku do czasu rozpoczęcia II wojny światowej rodzina Sikorskich mieszkała tu w dworku Generałowstwo spędzało tu głoacutewnie miesiące wiosenno ndash letnie Więcej pamiątek znajdziemy w starym przedwojennym budynku szkolnym Dziś mieści się tam izba pamięci poświęcona Sikorskiemu Obejrzeć tu można min fotografie z czasoacutew pobytu Sikorskich w Parchaniu pamiątki wojskowe oraz publikacje na temat generała Wieś Parchanie położona jest 10 km na wschoacuted od Inowrocławia

TRASA nr 4 Miedzy Toruniem a Bydgoszczą

OSTROMECKO

Pierwsza zachowana wzmianka historyczna o Ostromecku pochodzi z 1222 roku Obecnie wieś liczy ok 1000 mieszkańcoacutew Mimo burzliwych wypadkoacutew dziejowych ostromeckie zabytki przetrwały w stanie stosunkowo mało zdewastowanym Pozostałością po czasach świetności jest zespoacuteł pałacowy składający się z dwoacutech pałacoacutew Starego - z XVIII wieku oraz Nowego W parku obok pałacoacutew znajduje się mauzoleum rodzinne Schoenbornoacutew- Alvenslebenoacutew Wartość zabytkową posiada roacutewnież kościoacuteł katolicki pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1445 roku Znajdują się tu zabytkowe rzeźby Matka Boska z Dzieciątkiem i Pieta Ostromecko jest znane także ze źroacutedlanej wody mineralnej produkowanej od 1894 roku

Pałac stary - usytuowany na skraju wiślanej skarpy w głębi parku na płn-zach od Pałacu Nowego Ta okazała rezydencja z panoramicznym widokiem na Wisłę została zbudowana przez rodzinę Mostowskich w pierwszej w połowie XVIII wieku ok 1730 roku Bogdan Teodor Mostowski kasztelan płocki przebudował skromny dwoacuter szlachecki w dwukondygnacyjny budynek wraz z ogrodem a jego syn Paweł Michał Mostowski wojewoda pomorski przekształcił budynek w wielkopańską siedzibę w stylu warszawskiego rokoka W obecnej formie jest to pałac barokowy całkowicie podpiwniczony posiadający trzy kondygnacje z poacutełpiętrem i poddaszem nieużytkowym Powierzchnia użytkowa budynku wynosi ok 713 msup2 W 2008 roku Filharmonia Pomorska przekazała Bydgoszczy ten zabytkowy budynek wraz z kolekcją i obecnie Pałac Mostowskich służy działalności kulturalnej

Pałac nowy - klasycystyczny korpus głoacutewny pałacu powstał w latach 1832-1849 Elewacja zachodnia budynku ndash ogrodowa - jest poprzedzona zespołem tarasoacutew powstałym na początku XX wieku Pałac Nowy jest całkowicie podpiwniczony piętrowy z poddaszem ze ścianką kolankową kryty niskim dachem czterospadowym Sala balowa dobudowana do korpusu budynku głoacutewnego od poacutełnocy jest jednokondygnacyjna Pałacyk Myśliwski wzniesiony od południa jako skrzydło korpusu z drugim piętrem w mansardowym dachu Kubatura powierzchnia powierzchnia użytkowa 258140 msup2 W 2000 roku Miasto Bydgoszcz rozpoczęło kompleksową rewaloryzację Pałacu Nowego Do roku 2007 wykonano większość prac budowlanych i konserwatorskich obejmujących korpus głoacutewny salę balową i skrzydło neobarokowe Działania rewaloryzacyjne ukończono w 2009 roku W skład zabytkowego założenia parkowego o powierzchni ponad 35 ha wchodzi XVIII-wieczny park włoski w otoczeniu Pałacu Starego oraz XIX-wieczny park krajobrazowy w stylu angielskim otaczający od zachodu Pałac Nowy Odrestaurowane reprezentacyjne wnętrza obu rezydencji służy organizacji min koncertoacutew kameralnych i recitali spektakli warsztatoacutew artystycznych zajęć edukacyjnych wystaw i pokazoacutew roacuteżnorodnych spotkań

SKŁUDZEWO

O Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część

szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

BIERZGŁOacuteW

Pierwszy ndash drewniano-ziemny groacuted obronny istniał tu w pierwszej połowie XIII wieku Zamek murowany zbudowano w miejscu pruskiego grodu należącego do rycerza Pipina Zdobyli go Krzyżacy prawdopodobnie w 1236 roku Biorąc pod uwagę że podczas wspomnianego oblężenia zamek miał już częściowo mury przyjąć można że wznoszony był od około 1260 roku Jego rozbudowa rozpoczęła się w 1270 roku Głoacutewnym elementem obronnym przedzamcza była kilkukondygnacyjna wieża bramna zwieńczoną ozdobnym schodkowym szczytem wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 10x112 Wejście na wieżę możliwe było jedynie z ganku obronnego na murze Drugim elementem obronnym przedzamcza była usytuowana w narożniku poacutełnocnym otwarta basztaPod koniec XIV stulecia rangę Bierzgłowa przyćmił rozwoacutej Torunia 19 czerwca 1415 roku władze zakonne rozwiązały komturię bierzgłowską dzieląc jej tereny pomiędzy toruńską i nieszawską a część majątku oddając woacutejtowi krzyżackiemu w Pieniu Po rozwiązaniu komturii w zamku bierzgłowskim pozostał jedynie zarządca krzyżacki W roku 1474 zamek został wykupiony przez rajcoacutew toruńskich a w 1520 roku stał się własnością miasta Torunia Wielkie pożary w roku 1580 i 1590 poważnie zniszczyły zamek W końcu XVII wieku był w ruinie W 1929 roku zamek zostaje wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Wojciecha Okoniewskiego a od 1933 jego własnością wykupioną na potrzeby diecezji W 1936 r dokonano na terenie zamku otwarcia Domu Rekolekcyjnego Od 1945 roku do 1992 roku zamek mieścił Zakład Opieki Społecznej W latach 1946-1950 r w zamku mieszkał biskup łucki Adolf Piotr Szelążek wygnany przez władze radzieckie ze swej diecezji na Wołyniu Do dziś szczątki jego spoczywają w podziemiach kościoła św Jakuba w Toruniu Po odzyskaniu obiektu przez Kurię Toruńską w 1992 roku rozpoczął się remont trwający z przerwami do chwili obecnej W finansowaniu prac spory wkład wniosła Fundacja Polsko-Niemiecka Remont Zamku Goacuternego ukończono w sierpniu 2001 roku a już od 1 września rozpoczęło działalność Diecezjalne Centrum Kultury Placoacutewka dysponująca kaplicą i salą konferencyjną dla 70 osoacuteb łączy realizację zadań duszpasterskich ze wspaniałą rekreacją i godziwą rozrywką Jest w stanie przyjąć w pokojach 52 osoby Urządzono dom wycieczkowy dla grup dziecięcych i młodzieżowych działających przy parafiach

SKŁUDZEWO

Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych

W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

PIWNICE

W Piwnicach 15 km od Torunia znajduje się Katedra Radioastronomii Jest częścią Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Najważniejszym instrumentem unikalnym w Europie środkowo-wschodniej jest 32m teleskop uczestniczący w światowej sieci VLBI Aktywność naukowa obejmuje badania roacuteżnych obiektoacutew astrofizycznych kwazaroacutew radiogalaktyki pulsaroacutew maseroacutew międzygwiezdnych i układoacutew planetarnych Radiowa interferometria wielko bazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazoacutew i obiektoacutew w kosmosie Realizacja tej techniki wymaga bardzo ściśłej wspoacutełpracy radioteleskopoacutew na całym świecie Radioteleskopy

GRĘBOCIN

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 7: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

Wojska Polskiego bdquoKujawsko ndash Pomorskie 2014rdquo

1900

ndash 2400

- Wieczorek taneczny kończący XLIII CENTRALNY ZLOT TURYSTOacuteW WP

30 sierpnia ( sobota )

0900

ndash 1000

- Śniadanie (suchy prowiant)

1000

ndash 1200

- Wyjazd Uczestnikoacutew Zlotu do miejsc zamieszkania

T R A S Y Z L O T O W E

TRASA Nr 1 Toruń - miasto światowego dziedzictwardquo

Wędroacutewka ulicami Staroacutewki ndash trasa ok 35 km Przerwa kawowa Planetarium Muzeum Etnograficzne CSAiU ndash pokaz sprzętu artyleryjskiego i uzbrojenia

TRASA Nr 2 bdquo Zabytki ziemi Chełminskiejrdquo

Toruń - Brodnica ndash Szafarnia ndash Golub Dobrzyń - Toruń

TRASA Nr 3 bdquo Szlakiem uzdrowisk Białe Kujawy

Toruń - Ciechocinek ndash Raciążek ndash Kruszwica - Inowrocław ndash Toruń

TRASA Nr 4 bdquo Między Toruniem a Bydgoszczą rdquo

Toruń ndash Ostromecko ndash Skłudzewo ndash Zamek Bierzgłowski ndash Grębocin ndash Toruń

OPIS TRAS

TRASA nr 1 bdquo Toruń - gotyk na dotyk

Rynek Staromiejski

Ten prawie kwadratowy plac od stuleci pozostaje głoacutewnym punktem na mapie Torunia Dawniej handlowano tutaj towarami organizowano turnieje i parady ogłaszano wyroki a nawet wykonywano publiczne egzekucje Centralne miejsce na rynku zajmuje monumentalny Ratusz Uwagę przykuwa także neorenesansowy Dwoacuter Artusa - miejsce licznych koncertoacutew i wystaw oraz barokowa Kamienica Pod Gwiazdą - obecnie Muzeum Sztuki Dalekiego WschoduZachodnią pierzeję rynku zamykają kościoacuteł Ducha Św i neogotycki gmach poczty

Ponad 150 lat temu na staromiejskim rynku stanął pomnik słynnego toruńczyka - Mikołaja Kopernika swoje miejsce znalazł tutaj roacutewnież posąg grającego na skrzypcach flisaka nawiązujący do starej toruńskiej legendy

Ratusz Staromiejski

Gotycki Ratusz to symbol dawnej świetności miasta Wzniesiono go na Rynku Staromiejskim pod koniec XIV wieku za zgodą Konrada Wallenroda - wielkiego mistrza zakonu krzyżackiegoRatusz był dawniej siedzibą władz miasta i sądu w jego reprezentacyjnych salach goszczono polskich kroacuteloacutew Mieściły się tu roacutewnież kramy ławy chlebowe oraz waga miejska W ratuszowych piwnicach prowadzono wyszynk piwa i wina Warto zwiedzić ratuszowe muzeum z bogatymi zbiorami sztuki gotyckiej i sakralnej dawnego rzemiosła oraz malarstwa polskiego Można także wspiąć się na 40-metrową wieżę Z jej szczytu rozciąga się widok na cały zespoacuteł staromiejski

Dom Kopernika

Okazała gotycka kamienica przy dzisiejszej ulicy Kopernika - dawniej św Anny - uchodząca za miejsce narodzin

Mikołaja Kopernika Jest ona doskonałym przykładem średniowiecznego domu kupieckiego z typowym dla

niego układem wnętrz wyposażeniem i charakterystycznym schodkowym szczytemObecnie w kamienicy

mieści się muzeum poświęcone życiu oraz dziełu wielkiego astronoma Prezentowana jest tu roacutewnież makieta

XV-wiecznego Torunia z pokazem audiowizualnym W podziemiach muzeum znajduje się ekspozycja

poświęcona historii słynnych toruńskich piernikoacutew Zwiedzanie wystawy połączone jest z ich wypiekiem oraz

degustacją

Planetarium Orbitarium i Geodium

Planetarium mieści się w XIX-wiecznym budynku dawnej gazowni miejskiej Na kopule o średnicy 15 m prezentowane są seanse popularyzujące wiedzę o wszechświecieDzięki dziesiątkom projektoroacutew nie ruszając się z wygodnego fotela można przeżyć tu noc polarną na biegunie zobaczyć Ziemię z Księżyca a nawet z granic Systemu Słonecznego W sali Orbitarium umieszczono zestaw interaktywnych urządzeń oraz modeli dzięki ktoacuterym zwiedzający poznają zjawiska zachodzące w kosmosie Uwagę przyciąga tu roacutewnież okazały

interaktywny model sondy kosmicznej Cassini W kolejnej sali - Geodium - swe miejsce znalazła interaktywna wystawa poświęcona planecie Ziemii i zjawiskom na niej zachodzącym Krzywa Wieża

Jak głosi legenda ta średniowieczna baszta obronna została zbudowana przez toruńskiego krzyżaka jako pokuta za popełnione grzechy Wzniesiona przez niego wieża miała być tak krzywa jak krzywe było jego życie niegodne zakonnikaOdchylona od pionu o około 15 metra budowla stanowiła część systemu obronnego dawnego Torunia Gdy utraciła swe militarne znaczenie pełniła funkcję więzienia a potem kuźni Dziś Krzywa Wieża to jeden z najbardziej charakterystycznych toruńskich symboli i obowiązkowy punkt każdej wycieczki

Ruiny Zamku Krzyżackiego

Toruński zamek został zbudowany w XIII w przez zakonnikoacutew krzyżackich Wzniesiony na miejscu znajdującego się tu wcześniej grodziska posiada nietypowy podkowiasty kształt Dawniej jego załogę stanowiło 12 rycerzy zakonnych oraz komtur reprezentujący krzyżacką władzę na tych terenachW roku 1454 toruńscy mieszczanie wzniecili antykrzyżackie powstanie zamek zdobyli a następnie zburzyli Do dziś zachowało się jedynie gdanisko czyli dawna wieża ustępowa oraz malownicze ruiny Podziemia zamku i gdanisko udostępnione są

do zwiedzania - znajdują się tu ekspozycje stałe i czasowe makieta zamku oraz sala strachu W sezonie letnim na zamkowym dziedzińcu prezentowany jest spektakl światło i dźwięk pt Komturia Ruiny dawnej krzyżackiej warowni są także tłem licznych imprez plenerowych - koncertoacutew festynoacutew i rycerskich turniejoacutew

Muzeum Etnograficzne

Toruńskie Muzeum Etnograficzne znajduje się na plantach otaczających Staroacutewkę Przy muzeum istnieje jedyny w Europie skansen usytuowany w ścisłym centrum miasta Przeniesiono do niego z kilku regionoacutew Polski poacutełnocnej obiekty drewnianej architektury wiejskiej pochodzące z XVIII oraz XIX w Na obszarze 2 ha zgromadzono min wiejskie zagrody kuźnię i remizą strażacką wraz z wyposażeniem wiatrak oraz młyn wodny Muzeum organizuje liczne kiermasze festyny i koncerty folklorystyczne prowadzi roacutewnież działalność

edukacyjną oferując warsztaty oraz lekcje muzealne dla grup szkolnych

TRASA nr 2 bdquoZiemia Chełmińsk - Dobrzyńska

GOLUB ndash DOBRZYŃ

Miasto położone w pradolinie rzeki Drwęcy Powstało z fuzji - Golubia i

Dobrzynia - niegdyś przedmieścia Golubia Rzeka Drwęca oddzielała je od

siebie nie tylko w sensie geograficznym Na przestrzeni lat stanowiła ona

roacutewnież linię graniczną pomiędzy roacuteżnymi powiatami wojewoacutedztwami a

nawet państwami W 1231 roku cała ziemia chełmińska a więc i Golub

zajęta została przez Krzyżakoacutew Zbudowali tu w latach 1296-1306 na

wzniesieniu duży zamek a następnie założyli miasto na prawie

chełmińskim Kiedy Golub zaliczono do rzędu miast dokładnie nie wiadomo gdyż pierwszy dokument lokacyjny

zaginął Wznowienie dokumentu nastąpiło w 1421r Na mocy warunkoacutew II pokoju toruńskiego w 1466 roku

Ziemia Chełmińska jako część Prus Kroacutelewskich wroacuteciła pod władzę Polski Kroacutel Zygmunt III Waza nadał

starostwo golubskie (1611 - 1625) swej siostrze - Annie Wazoacutewnie Licznie przybywający do zamku goście i

pobyt Zygmunta IIIWazy ze swym dworem w 1623 roku sprawiły że miasto się ożywiło powstały nowe cechy

rozwinął się handel Wojny szwedzkie z lat 1626 - 1629 i 1655 oraz 1660 jak i poacuteźniejsza wojna siedmioletnia

1756 - 1763 przyniosły zniszczenie miastu i zubożenie ludności Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 r Golub

został włączony do Prus Na lewym brzegu Drwęcy zaczął wyrastać groźny konkurent miasta Golubia ndash

Dobrzyń W czasach średniowiecznych stanowił jedno z trzech przedmieść Golubia Rozwoacutej Dobrzynia nastąpił

w drugiej połowy XVII Hrabia Ignacy Działyński w 1789 r nadał osadzie Przedmieście Golubskie prawa miejskie i

nazwał ją Dobrzyniem ofiarowując jednocześnie miastu swoacutej herb rodowy Drwęca stanowiła naturalną

granicę między Prusami a Rosją Czasy zaboru pruskiego w Golubiu to okres germanizacji ludności polskiej

Dobrzyń w zaborze rosyjskim burzliwie się rozwijał i w kroacutetkim czasie prześcignął Golub Jesienią 1939 r

Niemcy rozpoczęli politykę eksterminacyjną wobec ludności Golubia i Dobrzynia Szczegoacutelnie dotkliwe straty

ludzkie i materialne ponioacutesł Dobrzyń Niemcy wymordowali połowę jego mieszkańcoacutew głoacutewnie Żydoacutew a

należące do nich domy i zabudowania spalili Inną natomiast taktykę zastosowali okupanci wobec mieszkańcoacutew

Golubia ktoacuterych ok 90 zostało pod przymusem wpisanych do III grupy listy narodowościowej niemieckiej

Rozporządzem Rady Ministroacutew z 1951 roku utworzono z dwoacutech miast jeden organizm miejski o nazwie Golub -

Dobrzyń

Zamek - zbudowany z cegły na planie prostokąta z dziedzińcem wewnętrznym zamkniętym z czterech stron

budynkami posiadającymi krużganki W zamkowych podziemiach więziono nieposłusznych poddanych Ich jęki i

zawodzenia ponoć do dziś można niekiedy słyszeć w lochach Zachowała się też krzyżacka izba tortur z hakami

w stropach na ktoacuterych wieszano nieszczęśnikoacutew Choć teraz mieści się w niej biuro PTTK w dalszym ciągu robi

wrażenie na zwiedzających Przed II wojną światową istniała tu jeszcze misa ze szczeliną do tortury kropli

wody W 1410 r zamek został zdobyty przez wojska Władysława Jagiełły ale już w 1411 r oddano go

Krzyżakom Ponownie zdobyty w 1422 r Władysław Jagiełło umieściwszy na nim polską załogę rozkazał zburzyć

zewnętrzną południową wieżę stojącą przed zamkiem Ogień polskich armat znacznie uszkodził grube mury i

przeprowadzono poważne prace remontowe W XVI w zamek zaczęto przebudowywać w stylu odrodzenia

Zamek golubski stał się miejscem ktoacutere chętnie odwiedzano Przy starej twierdzy powstały piękne ogrody

uformowane w stylu włoskim w ktoacuterych po raz pierwszy w Polsce wyhodowano tytoń ( znana woacutewczas jako

roślina ozdobna ) W okresie potopu zamek zdewastowali Szwedzi Podczas wojen napoleońskich Francuzi

urządzili tu szpital Po II wojnie światowej zrewaloryzowano zamek Pod patronatem PTTK organizowane tu są

turnieje krasomoacutewcze turnieje rycerskie koncerty w średniowiecznych komnatach

Kościoacuteł pw Św Katarzyny - wzniesiony został w stylu gotyckim w XIII i XIV wieku Istniał już dużo wcześniej jako budowla drewniana Pierwotna budowla obejmowała tylko dzisiejsze prezbiterium ktoacutere powstało już w r 1293 i stanowi najpiękniejszą część kościoła wykazującą w fragmentach muroacutew i sklepień motywy gotyckie Kościoacuteł po zniszczeniach często odnawiany i odrestaurowany Szczegoacutelnie wyroacuteżnia się tu ołtarz barokowy fundacji podstarościego Krzysztofa Lodego i obywateli miejskich wykonany z drzewa w 1640 roku a wykazujący duże podobieństwo z wielkim ołtarzem katedry pelplińskiej Na specjalne podkreślenie zasługuje też tęcza barokowa umieszczona w wielkim łuku gotyckim między prezbiterium a nawą Pod nią zwraca uwagę chrzcielnica w stylu barokowym misę podtrzymuje anioł druga podobna figura umieszczona jest po przeciwnej stronie dla symetrii Ambona z pięknymi ozdobami roboty snycerskiej oraz chrzcielnica i empora organowa w kaplicy

Domek Pod Cieniami Osobliwością Golubia jest stary drewniany domek podcieniowy ostatni z kilku

zachowanych jakie niegdyś otaczały cały rynek Posiadały one w swym kształtowaniu pewien charakter

wspoacutelny danemu czasowi i stanowiły budowy dwudziałowe ze słupem pośrodku o zastrzałach z koacutełeczkami

Dach naczoacutełkowy lub prosty ze szczytem zdobionym i konstrukcją drewnianą wypełnioną murem

SZAFARNIA

Ośrodek Chopinowski w Szafarni powstał dla upamiętnienia pobytu młodego Fryderyka Chopina Mieści się w dziewiętnastowiecznym dworku otoczonym zabytkowym parkiem Drzewa przypominają czasy odwiedzin młodego Chopina ( dziś Pomniki Przyrody) Położony jest w malowniczym otoczeniu pradoliny rzeki Drwęcy jest miejscem aktywności nie tylko kulturalnej ale i turystyczne Działalność ośrodka została zainaugurowana 25 września 1949 roku bdquoFestiwalem Chopinowskimrdquo W latach 1980 ndash 1988 przeprowadzono kompleksowy remont budynku i nastąpiło oficjalne otwarcie Ośrodka Kultury im Fryderyka Chopina w Szafarni Ośrodek został

wyposażony w nowe sprzęty zajmował wtedy cztery pomieszczenia Na parterze budynku (sala koncertowa sala muzealna salonik i holl) natomiast piętro dworku Dziewanowskich nadal zajmowała Szkoła Podstawowa w Szafarni Stopniowo zagospodarowany został teren zabytkowego parku Pierwszym dyrektorem odremontowanego ośrodka była Hanna Kończalska Do działalności Ośrodka należało systematyczne organizowanie koncertoacutew artystoacutew polskich i zagranicznych (głoacutewnie recitali fortepianowych) Znaczącym wydarzeniem jest Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im Fryderyka Chopina dla dzieci i młodzieży Dziś jest miejscem gdzie spotykają się wszystkie dziedziny sztuki Ośrodek Chopinowski prowadzi przede wszystkim ożywioną działalność koncertową

Brodnica

Nazwa miejscowości pochodzi od brodu Prawa miejskie otrzymało przed 1298 rokiem

Wiek XIV okres gospodarczego rozkwitu miasta Wybudowano warowny zamek potężne

mury miejskie kościoacuteł farny ratusz i obronne bramy wjazdowe Herbem Brodnicy stała się

otwarta dłoń - symbol życzliwości gościnności i praworządności Do Kroacutelestwa Polskiego

Brodnica została przyłączona po drugim pokoju toruńskim ( 1466 r) Drugi okres rozkwitu

miasta wiąże się z osobą Anny Wazoacutewny Objęła brodnickie starostwo w 1605 r i

stworzyła w Brodnicy ośrodek intelektualny szczycący się tolerancją religijną Po jej

śmierci zaczął się dla miasta wyjątkowo niepomyślny czas Okres wojen oraz konfliktoacutew

religijnych dopełniły zarazy i pożary nawiedzające miasto Rozbiory Brodnica przetrwała

pod władzą Prus To tu 5 października 1831 r przekroczył granicę pruską i złożył broń

kilkudziesięciotysięczny korpus powstańcoacutew listopadowych pod wodzą gen Dyw Macieja

Rybińskiego Niepodległość Brodnica odzyskała 18 stycznia 1920 r wyzwolicielem były wojska generała

Hallera W latach 1921 ndash 24 w Brodnicy gościli premier Wincenty Witos marszałek Joacutezef Piłsudski oraz

prezydent RP Stanisław Wojciechowski We wrześniu 1939 r miasto stało się częścią III Rzeszy by 22 stycznia

1945 roku rozpocząć kolejny etap swej historii Wspoacutełczesna Brodnica to niespełna 30-tysięczne miasto stolica

Pojezierza Brodnickiego Obecnie zajmuje powierzchnię 2287 ha Brodnica jako pierwsze miasto w Polsce

uzyskała znak Zielonych Płuc Polski oraz tytuł Gmina Przyjazna Środowisku

Brama Mazurska - została wzniesiona wraz z murami miejskimi na początku XIV wieku nadbudowana w 1370 r i odnowiona w II połowie XIX wieku i w latach 1964-65 kiedy wnętrze adaptowano na Hotel Turystyczny Pod bocianem Zbudowana jest z cegły na planie kwadratu w goacuternej części ośmioboczna Obecnie mieści się tu siedziba Miejskiego Oddziału PTTK oraz punkt infomacyjny dla turystoacutew

Ratusz - pozostałości ratusza gotyckiego z końca XIV wieku w poacutełnocnej pierzei troacutejkątnego rynku (Duży Rynek) Obiekt został spalony w 1631 roku poacuteźniej częściowo odbudowany otoczony budynkami mieszkalnymi Zachowała się ośmioboczna wieżyczka z XVI wieku z tarczą zegarową We wnętrzu dzwony z 1553 i 1554 roku oraz część szczytu Na Dużym Rynku znajdują się bogato zdobione kamienice

Kościoacuteł farny - pod wezwaniem św Katarzyny gotyk (XII - XV w) ceglany troacutejnawowy halowy o sklepieniu gwiaździstym (nawa głoacutewna) i krzyżowo ndash żebrowym (nawy boczne) Wzniesiony w latach 1285 ndash 1370 nawiązuje swym rozwiązaniem halowym do fary w Chełmnie i katedry w Chełmży Prezbiterium fundowane w 1285 roku przez proboszcza Mikołaja z Sandomierza korpus i pozostałe części w latach 1340 ndash 1370 (w tym szczyt i wieża) W latach 1554 ndash 1598 zajęty przez luteranoacutew Po uszkodzeniach w latach 1631 i 1648 odnawiany wielokrotnie

Brama Chełmińska - zwana też Kamienną wzniesiona w latach 1310-30 Nadbudowana około 1370 roku odnowiona w 1898 roku z częściową rekonstrukcją szczytoacutew Stanowiła element średniowiecznych obwarowań miejskich W XIX wieku użytkowana jako więzienie a w latach 70 wraz z przylegającą kamieniczką adoptowana na siedzibę muzeum Założona na planie kwadratu dwukondygnacyjna ze szczytami schodkowymi o sterczynami oraz poacutełkoliście zamkniętymi tynkowanymi blendami okiennymi Od poacutełnocy zachował się fragment szyi bramnej W wejściu zrekonstruowana wspoacutełcześnie drewniana brona (krata) Obecnie w Bramie Chełmińskiej mieści się galeria a w przyległej kamieniczce przy Małym Rynku 4 sale wystaw czasowych oraz gabinety Działu Archeologii

Spichlerz na ulicy św Jakuba to budowla renesansowa z 1604 roku Przebudowany na przełomie XIX i XX w Ceglany pierwotnie dwu obecnie czterokondygnacyjny Odrestaurowany na przełomie lat 8090 W ścianie szczytowej portal zamknięty łukiem odcinkowym zrekonstruowany szczyt Dach siodłowy kryty dachoacutewką Obecnie siedziba dyrekcji i administracji muzeum

Zamek Krzyżacki - wzniesiony w latach 1305-1339 Zbudowany z cegły na planie zbliżonym do kwadratu z budynkami wokoacuteł dziedzińca i wysoką wieżą (54 m) oraz basztami Zamek otaczała fosa połączona zwodzonym mostem z przedzamczem Modernizacji fortyfikacji dokonał po 1415 r Zdobyty w 1454 roku przez wojska Związku Pruskiego W latach 1462 ndash 1482 w rękach zaciężnych wojsk krzyżackich Bernarda Szumborskiego Był siedzibę starostoacutew polskich Zniszczony podczas pożaru w 1550 Częściowo odbudowany popadł w ruinę podczas wojen szwedzkich Po 1785 rozebrany z wyjątkiem odrestaurowanej w roku 1842 wieży W latach 1970-76 przeprowadzono prace konserwatorskie Odkryte podczas wojny piwnice zamkowe przeznaczono na kawiarnie Dziś w piwnicach zamku można zwiedzać stałe wystawy

Pałac Anny Wazoacutewny - wzniesiony po pożarze zamku w latach 1550-64 Starosta Rafał Działyński wykorzystał fragmenty muroacutew i zabudowań przedzamcza Przebudowany przez Annę Wazoacutewne (1605-25) na rezydencję Poacuteźniejsza rozbudowa miała miejsce w latach 1678-98 Pałac został spalony w 1945 roku odbudowany w latach 1960-70 z przeznaczeniem dla Powiatowego Domu Kultury i bibliotek Od 1986 roku siedziba Muzeum Regionalnego w Brodnicy

TRASA nr 3 bdquo Szlakiem uzdrowisk Białe Kujawy CIECHOCINEK

Miasto usytuowane jest na lewym brzegu Wisły w południowo-wschodniej części Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej Tężnie wraz z uruchomioną w 1830 r warzelnią soli stały się zakładem produkującym soli na skalę przemysłową Za oficjalną datę powstania zdrojowiska przyjmuje się rok 1836 gdy w ciechocińskiej karczmie w czterech miedzianych wannach zaczęto stosowanie zabiegoacutew leczniczych z użyciem woacuted solankowych Od tego czasu systematycznie rozbudowywano bazę leczniczą W lipcu 1842 r oddano do

użytku łazienki zwane bankowymi Opiekę medyczną sprawował w nich dr Roman Ignatowski pierwszy lekarz

nowych łazienek Doniosły wpływ na rozwoacutej uzdrowiska miało uruchomienie w 1867 r linii kolejowej z Trojanowa ( poacuteźniej Aleksandroacutew Kujawski ) Kursujące po Wiśle statki parowe z Warszawy dowoziły kuracjuszy Z biegiem lat dzięki uznanym walorom leczniczym i intensywnej rozbudowie wzrosła ranga Ciechocinka Utworzona w r 1908 osada Ciechocinek szybko otrzymała prawa miejskie ( 1916) Liczący 11 tysięcy stałych mieszkańcoacutew Ciechocinek posiada niezwykle korzystne dla swej leczniczej funkcji warunki klimatyczne Duże nasłonecznienie niewielka amplituda wahań temperatury stosunkowo mała ilość opadoacutew łagodne wiatry i umiarkowana wilgotność względna powietrza to walory uzdrowiska Podstawą działalności balneologicznej są naturalne tworzywa w postaci borowin i występujących w utworach jurajskich źroacutedeł woacuted solankowo-jodowo-bromkowych Od 1972 r odbywa się cykliczna impreza folklorystyczna Festiwal Folkloru Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej koncertują orkiestry zespoły estradowe na scenie odrestaurowanego Teatru Letniego wystawiane są sztuki teatralne Rozgłos dzięki prezentacji telewizyjnej zyskały coroczne festiwale operowo - operetkowe kultury Romoacutew ( festiwal przeniesiono ) piosenki strażackiej i inne Znakomitą scenerią jest oaza zieleni i kwiatoacutew za jaką uchodzi Ciechocinek Cerkiew prawosławna pod wezwaniem św Michała Archanioła jest unikalna budowlą na terenie Kujaw i zaliczona jest do najcenniejszych obiektoacutew zabytkowych Ciechocinka Została zbudowana w 1894 roku w stylu zauralskim Zaprojektował ją architekt W Fedders Jest to także jedyny tego typu obiekt w Europie Cerkiew była czynna do lat dwudziestych naszego stulecia Urządzono w niej kasyno ze świetlicą szkołę następnie magazyn Z inicjatywy arcybiskupa Sawy Prawosławnego Ordynariusza Wojska Polskiego przystąpiono do odbudowy świątyni Ściany wykonane są z okrągłych bali ułożonych jeden na drugim bez użycia gwoździ Zachowała się w całości bogata ornematyka wokoacuteł okien resztki koloroacutew a na tylnej wewnętrznej ścianie stylizowany wykonany dłutem ciesielskim napis w języku cerkiewno ndash słowiańskim bdquoZ nami Boacutegrdquo Odtworzone zostały kopuły i krzyże oraz kolory żoacutełty niebieski i czerwony cerkiew została wzniesiona na planie prostokąta z podziałem według starożytnych zasad biblijnych na trzy części przedsionek (kruchta) ndash przejście ze świata świeckiego do świata sakralnego część środkowa w ktoacuterej przebywa lud oraz najważniejsza część ndash ołtarzowa w ktoacuterej umieszczono relikwie 12 męczennikoacutew betlejemskich Pomiędzy częścią środkową a ołtarzową znajduje się ikonostas ndash ściana z ikon wykonana wspoacutełcześnie w Poczajewie przez J Nieczajewa ukazująca świat Kroacutelestwa Niebieskiego Konsekracji dokonano 6101996 r

Zespoacuteł tężni - monumentalna budowla wzniesiona w latach 1824-33 i 1859 według projektu Jakuba Graffa przez budowniczego warzelnianego Knake Konstrukcja drewniana Łączna długość trzech segmentoacutew tężni wynosi 1741 m wysokość 158 m Jeden z nielicznych w Europie unikatowy zabytek techniki z XIX wieku Na tężniach dokonuje się proces stężania solanki służącej do produkcji soli Cechą charakterystyczną tego procesu jest wytwarzanie naturalnego aerozolu o właściwościach leczniczych Strefa okołotężniowa wyroacuteżnia się specyficznym mikroklimatem

Warzelnia soli - budynek jednokondygnacyjny oddany do użytku w r 1830 Źroacutedło Grzybek tężnie i warzelnia soli stanowią ciąg technologiczny przy produkcji soli Proces produkcji soli niezmienny od ponad 160 lat polega na podgrzewaniu stężonej solanki Produktami ubocznymi są szIam i ług służące do celoacutew leczniczych

Teatr letni - zaprojektował Adolf Schimmelpfennig i powstał w 1980r Nawiązuje stylem do architektury uzdrowiskowej końca XIX w należy do nielicznych tego typu budowli w Europie

Parki i zieleńce - stanowią 142 hektaroacutew terenoacutew zielonych a stanowią je cztery parki (Zdrojowy Tężniowy Zdrowia i Sosnowy) zajmują 69 ha Największy z nich centralnie usytuowany Park Zdrojowy wyroacuteżnia się bogactwem krzewoacutew drzew i roślin niskopiennych Wśroacuted licznych skweroacutew i klomboacutew na terenie miasta uwagę zwracają znane kompozycje kwiatowe tworzące dywan zegar i kalendarz

RACIAŻEK

Pierwsza wzmianka o Raciążku pochodzi z aktu uposażenia Benedyktynoacutew w Mogilnie z 1066 roku Drewniano-ziemny groacuted został wzniesiony prawdopodobnie w połowie XIII wieku przez biskupoacutew kujawskich Groacuted przy drugim oblężeniu przez Krzyżakoacutew w 1330 roku został zdobyty Nie wiadomo kiedy wzniesiono zamek Początkowo był to jeden budynek o trzech kondygnacjach i rozmiarach 12x25 metroacutew powiększony do rozmiaroacutew 17x25 metroacutew przez biskupa Zbyluta z Gołańczy Powstały też wtedy obwodowe mury wzdłuż wzdłuż krawędzi zbocza Zamek w okresie poprzedzającym wielką wojnę z zakonem krzyżackim był kilkukrotnie wykorzystywany do rokowań z Wielkimi Mistrzami ( Przebywała tu Jadwiga i Władysław Jagiełło ) W latach 1582-1600 Hieronim Rozdrażewski rozbudował zamek oraz przekształcił wnętrza tak że powstała poacuteźnorenesansowa obronna rezydencja Po zniszczeniach z drugiej połowy XVII wieku zamek został opuszczony a pozostałości budynkoacutew gospodarczych rozebrane Pierwsze badania na zamku przeprowadzono w latach 1978-1985 po ktoacuterych zamek zabezpieczono jako trwałą ruinę Ciekawostką Raciążka jest murowany jednonawowy kościoacuteł poacuteźnogotycki ze szczytami renesansowymi zbudowany w latach 1597 - 1612 Jest to budowla w stylu poacuteźnogotyckim ze szczytami renesansowymi orientowany (tzn wzniesiony) wschoacuted-zachoacuted murowany i opięty uskokowymi szkarpami kryty dachoacutewką Prezbiterium kwadratowe z poacutełokrągłą absyd Ołtarz zbudowany jest w stylu poacuteźnorenesansowym z drzewa modrzewiowego (renesans niemiecki) Stalle renesansowe pochodzą z 1630 roku a odnowione zostały w 1865 roku Obrazy w stallach i obraz Wszystkich Świętych na zasuwie przy głoacutewnym ołtarzu zostały namalowane w 1830 roku przez Adama Malinowskiego W prawej części kościoła znajduje się ołtarz barokowy z XVII wieku a w lewej części usytuowany jest barokowy ołtarz z XVIII wieku Na ścianach świątyni znajdują się neorenesansowe płaskorzeźby z glinki terakotowej przedstawiające czternaście stacji drogi krzyżowej Ambona barokowa z XVIII wieku Monstrancja rokokowa z około 1784 roku Kilkanaście figur drewnianych z okresu XVI ndash XVII wiek Nad zakrystią znajduje się muzeum parafialne z wieloma ciekawymi eksponatami Jednym z najciekawszych jest gotycki ornat z białego adamaszku z wyhaftowanym wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem złotymi nićmi Według legendy wyhaftowany przez kroacutelową Jadwigę W muzeum znajdują się także zbiory bibliofilskie ndash 257 pozycji z okresu XVI ndash XIX wiek a także księga mszalna z XVIII wieku miecz z XIII wieku rzeźby dokumenty nawet hełm tatarski z XVIII wieku i wiele innych

KRUSZWICA

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszej Kruszwicy sięgają epoki kamienia (ok 10 000 r pne) Najstarsze ślady wczesnośredniowiecznego osadnictwa odnotowano na przełomie VI i VII w na zachodnim brzegu Gopła kiedy to oacutewczesna Kruszwica była ośrodkiem o dużym znaczeniu gospodarczym i strategicznymIstnieje przypuszczenie że w VIII i IX w groacuted kruszwicki był ośrodkiem plemiennego państwa Goplan Jak głosi jedna z legend w Kruszwicy znalazł schronienie pozbawiony władzy okrutny Popiel ktoacutery zginął w wieży na jeziornej wyspie zjedzony przez myszy Po jego śmierci rządy objął ubogi Piast - twoacuterca nowej dynastii Druga poł X w i XI w to okres świetności kruszwickiego grodu ktoacutery stał się jedną ze stolic

pierwszych Piastoacutew Długotrwała tradycja osadnictwa i wysoki poziom cywilizacyjnego rozwoju pozwoliły Kruszwicy pełnić ważną funkcję polityczną i administracyjną a korzystne położenie przy węźle droacuteg umożliwiało Piastom chrystianizację pogańskiego Pomorza Na zachodnim brzegu jeziora Gopło warzono soacutel z miejscowych źroacutedeł solankowych W 1271 na rozkaz Bolesława Pobożnego spalono groacuted Około połowy XIV w z fundacji kroacutela Kazimierza Wielkiego w miejscu starego grodu zbudowano murowany zamek Ta gotycka budowla stała się strategicznym punktem na pograniczu polsko-krzyżackim Kruszwica nawiedzana pożarami i wojnami powoli upadała Ostateczny cios zadał miastu najazd szwedzki w wyniku ktoacuterego miasto i kazimierzowski zamek uległy w 1657 r dalszemu zniszczeniu Po I rozbiorze polski w 1772 r Kruszwica włączona została do zaboru pruskiego W okresie niewoli groacuted był dla Polakoacutew wszystkich zaboroacutew źroacutedłem patriotyzmu i symbolem niepodległej Polski Legendy o Popielu i Piaście oraz piękne nadgoplańskie krajobrazy inspirowały wielu twoacutercoacutew tamtych czasoacutew W okresie międzywojennym rozwoacutej miasta widoczny był w każdej dziedzinie życia w szczegoacutelności w sektorze rolno-spożywczym Taki też kierunek dominował po 1945 r Najcenniejszym zabytkiem Kruszwicy a zarazem i symbolem miasta jest ceglana gotycka wieża samotnie stojąca na Wzgoacuterzu Zamkowym u nasady Poacutełwyspu Rzępowskiego zwana Mysią Wieża Jest to ośmioboczna wieża ma 32 m wysokości i z ruinami muroacutew stanowi pozostałość zamku obronnego z XIV w Budowla nawiedzana pożarami i zaznaczona piętnem upływającego czasu stopniowo popadała w ruinę W 1657 r ustępujący z Kruszwicy Szwedzi zburzyli miasto i zamek W związku z tym konieczne było podjęcie wysiłku by ocalałe fragmenty muru i wieży mogły podziewać przyszłe pokolenia W 1802 r przeprowadzono prace restauratorskie a w 1896 r najlepiej zachowaną wieżę wzmocniono i przystosowano do zwiedzania Od tego momentu każdy turysta odwiedzający Kruszwicę wspina się na szczyt Mysiej Wieży stanowiącej doskonały punkt widokowy Z jej szczytu roztacza się niezapomniany widok na malownicze zatoczki i wysepki jeziora Gopło miasto oraz rozległą roacutewninę kujawską

Kolegiata pw św Piotra i Pawła w Kruszwicy jeden z najlepiej zachowanych zabytkoacutew architektury romańskiej w Polsce Kruszwicka świątynia została zbudowana na początku XII w jest troacutejnawową filarową bazyliką wzniesioną na planie krzyża łacińskiego Romański charakter budowli podkreślają grube kamienne mury poacutełkoliste łuki oraz proste geometryczne kształty Nawy transept i prezbiterium przykryte są belkowym stropem sklepienia absyd wykonano z drobnych kamieni i okrzeskoacutew a w wieżowych kruchtach zachowały się najstarsze w Polsce sklepienia na skrzyżowanych kamiennych gurtach Zabytkami kruszwickiej kolegiaty są dwie chrzcielnice - piaskowcowa z XI w i granitowa z XII w Pod łukiem tęczowym prezbiterium znajdują się pochodzące z początkoacutew XVI w poacuteźnogotyckie rzeźby natomiast na ścianach rzeźby klęczących aniołoacutew (I poł XVIII w) pochodzące z ołtarzy barokowych kolegiaty W kościele znajdują się XVII-wieczne marmurowe płyty poświecone początkom kościoła i pierwszym biskupom W poacutełnocny portal ściany wmurowano płytę nagrobną starościny Zofii Oponowskiej zmarłej w 1500 r Ciekawostką jest fakt iż przy kruszwickiej świątyni należącej pierwotnie do zakonu benedyktynoacutew istniała biblioteka w ktoacuterej przechowywano do poł XIX w bogato ilustrowany Ewangeliarz kruszwicki - pergaminowy kodeks benedyktynoacutew Obecnie ten cenny zabytek rękopiśmiennictwa znajduje się w zbiorach Archiwum Archidiecezji w Gnieźni

INOWROCŁAW

W dokumentach historycznych po raz pierwszy Inowrocław pod łacińską nazwą Novo Wladislaw występuje w 1185r Inowrocław w języku łacińskim nazywany był Juvenis slavia lub Novum Vladislav Junovladislavia albo też Vladislav i Wodzislavia lub też Wodzisław W staropolskich tekstach spotyka się nazwę Inowłocław i Inowrocław Nazwa miasta Inowrocławia wiele razy zmieniała się w okresie stuleci Prawdopodobnie w XII w po gwałtownym wylewie Wisły część ludności Włocławka przeniosła się na teren obecnego Inowrocławia i założyła tutaj osadę nazywając ją Nowy Włocław - Juno czy Juni Vladislavia ktoacutera przekształciła się w Inowłocław a następnie w Inowrocław Warto zobaczyć

Tężnia solankowa - obiekt sanatoryjny w ponad 130 letnim inowrocławskim uzdrowisku Pierwszy odcinek inhalatorium oddano do użytku w 1995 roku i od tej pory przyciąga ono licznych kuracjuszy i turystoacutew Inowrocławska tężnia trzecia w kraju pod względem chronologii powstania jest drugą co do wielkości i jedną z nielicznych w całej Europie Ma kształt dwoacutech połączonych ze sobą wielobokoacutew mierzy 9 metroacutew wysokości i ponad 300 metroacutew długości Na całej długości tężni znajduje się taras widokowy Wytworzony aerozol służ profilaktyce i wspomaga leczenie schorzeń goacuternych droacuteg oddechowych choroacuteb tarczycy schorzeń alergicznych skoacutery obniża poziom ciśnienia tętniczego W kompleksie tężni solankowej jest roacutewnież miejsce na czynny wypoczynek Dla dbających o zdrowie spacerowiczoacutew atrakcją jest Park Solankowy Do powstania uzdrowiska z pewnością przyczyniło się uruchomienie kopalni soli w XIX wieku W okresie międzywojennym Inowrocław stał się modnym uzdrowiskiem do ktoacuterego na kurację licznie przyjeżdżali znani politycy aktorzy czy sportowcy Bywali tu min premier Władysław Grabski generałowie Joacutezef Haller i Władysław Sikorski kontradmirał Joacutezef Unrug wojewoda pomorski poacuteźniejszy prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz prezydent Warszawy Stefan Starzyński prezydent Poznania poacuteźniejszy Delegata Rządu na Kraj Cyryl Ratajski Maria Konopnicka Ludwik Sempoliński oraz olimpijczyk Janusz Kusociński

Kościoacuteł Najświętszej Marii Panny - Jest najstarszym i najwartościowszym z punktu widzenia historycznego i artystycznego zabytek Inowrocławia Budowę rozpoczęto kroacutetko po 1180 r z inicjatywy księcia Leszka wnuka Bolesława Krzywoustego a ukończono na początku XIII w Świątynia przyciąga prymitywnymi płaskorzeźbami na zewnętrznych ścianach świątyni Płaskorzeźbione i ryte na kamiennych ciosach głowy krzyże i roacuteżne znaki magiczne rozsławiły inowrocławski zabytek w Polsce Jest to unikalny w naszym kraju zespoacuteł rzeźb w ktoacuterym na język plastyki przetłumaczono ideologiczne pojęcie dobrego i uporządkowanego świata chrześcijańskiego przeciwstawionego złemu i chaotycznemu światu demonoacutew czyhających na dusze ludzkie tuż za progiem kościoła Budowla jest ważnym zabytkiem romańskiej techniki budowlanej największą w środkowo-wschodniej Europie bazyliką redukowaną o świetle nawy roacutewnej 1240 m gdy inne tego typu budowle rzadko miewają nawy dochodzące do 10 m szerokości W parku od poacutełnocnej strony kościoła zachowano kilka grobowcoacutew Znajduje się tu grobowiec rodzinny Lucjana i Stefana Grabskich W pobliżu grobowcoacutew wpoacuteł zniwelowany kurhan kryje zbiorową mogiłę konfederatoacutew barskich poległych 19 marca 1769 r w największej na Kujawach bitwie pod Inowrocławiem

Dom Rodzinny Jana Kasprowicza w Szymborzu ( dzielnica Inowrocławia) Dom w ktoacuterym urodził się poeta spłonął w 1916 roku trzy lata poacuteźniej zbudowano nowy budynek dla Anny Roliradowej Obecnie jest to Oddział Muzeum im Jana Kasprowicza Do miana domoacutew rodzinnych Kasprowicza pretendują dwa budynki przy ul Wielkopolskiej 9 i 11 Zbudowane zostały po śmierci rodzicoacutew Kasprowicza przy jego wsparciu finansowym Pierwszy należał do Franciszki Anczakowej drugi do Anny Roliradowej Kasprowicz będąc w Inowrocławiu zatrzymywał się zawsze w domu Anczakoacutew Jednak to A Roliradowa otworzyła w swoim domu bdquo Izbę Kasprowiczowskąrdquo Na tablicy pamiątkowej błędnie się informuje że tu urodził się Kasprowicz Dom wybudowano w 1919 r zatem urodzony w 1860 roku Kasprowicz nie moacutegł urodzić się w domu Roliradoacutew W fili muzeum można oglądać pamiątki po rodzinie KasprowiczoacutewW Pałacu Mieszczańskim przy ulicy Solankowej mieści się Muzeum im Jana Kasprowicza Oglądać można tu stałe ekspozycje poświęcone życiu i twoacuterczości Jana Kasprowicza i Stanisława Przybyszewskiego

W miejscowości Goacuterana na małym cmentarzu spoczywa pisarz dramaturg i publicysta okresu Młodej Polski Stanisław Przybyszewski Urodzony 6 maja 1868 roku w pobliskim Łojewie zmarł 23 listopada 1927 roku w dworku Joacutezefa Znanieckiego w Jarontach Został pochowany w Goacuterze na uprzednio upatrzonym sobie miejscu Cztery lata po śmierci Przybyszewskiego w 1931 roku ze składek społecznych mieszkańcoacutew Kujaw wzniesiono nagrobek w kształcie wysokiej kolumny zwieńczonej krzyżem z medalionem i inskrypcją

W miejscowości Parchanie znajduje się Izba Pamięci Generała Władysława Sikorskiego Od 1928 roku do czasu rozpoczęcia II wojny światowej rodzina Sikorskich mieszkała tu w dworku Generałowstwo spędzało tu głoacutewnie miesiące wiosenno ndash letnie Więcej pamiątek znajdziemy w starym przedwojennym budynku szkolnym Dziś mieści się tam izba pamięci poświęcona Sikorskiemu Obejrzeć tu można min fotografie z czasoacutew pobytu Sikorskich w Parchaniu pamiątki wojskowe oraz publikacje na temat generała Wieś Parchanie położona jest 10 km na wschoacuted od Inowrocławia

TRASA nr 4 Miedzy Toruniem a Bydgoszczą

OSTROMECKO

Pierwsza zachowana wzmianka historyczna o Ostromecku pochodzi z 1222 roku Obecnie wieś liczy ok 1000 mieszkańcoacutew Mimo burzliwych wypadkoacutew dziejowych ostromeckie zabytki przetrwały w stanie stosunkowo mało zdewastowanym Pozostałością po czasach świetności jest zespoacuteł pałacowy składający się z dwoacutech pałacoacutew Starego - z XVIII wieku oraz Nowego W parku obok pałacoacutew znajduje się mauzoleum rodzinne Schoenbornoacutew- Alvenslebenoacutew Wartość zabytkową posiada roacutewnież kościoacuteł katolicki pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1445 roku Znajdują się tu zabytkowe rzeźby Matka Boska z Dzieciątkiem i Pieta Ostromecko jest znane także ze źroacutedlanej wody mineralnej produkowanej od 1894 roku

Pałac stary - usytuowany na skraju wiślanej skarpy w głębi parku na płn-zach od Pałacu Nowego Ta okazała rezydencja z panoramicznym widokiem na Wisłę została zbudowana przez rodzinę Mostowskich w pierwszej w połowie XVIII wieku ok 1730 roku Bogdan Teodor Mostowski kasztelan płocki przebudował skromny dwoacuter szlachecki w dwukondygnacyjny budynek wraz z ogrodem a jego syn Paweł Michał Mostowski wojewoda pomorski przekształcił budynek w wielkopańską siedzibę w stylu warszawskiego rokoka W obecnej formie jest to pałac barokowy całkowicie podpiwniczony posiadający trzy kondygnacje z poacutełpiętrem i poddaszem nieużytkowym Powierzchnia użytkowa budynku wynosi ok 713 msup2 W 2008 roku Filharmonia Pomorska przekazała Bydgoszczy ten zabytkowy budynek wraz z kolekcją i obecnie Pałac Mostowskich służy działalności kulturalnej

Pałac nowy - klasycystyczny korpus głoacutewny pałacu powstał w latach 1832-1849 Elewacja zachodnia budynku ndash ogrodowa - jest poprzedzona zespołem tarasoacutew powstałym na początku XX wieku Pałac Nowy jest całkowicie podpiwniczony piętrowy z poddaszem ze ścianką kolankową kryty niskim dachem czterospadowym Sala balowa dobudowana do korpusu budynku głoacutewnego od poacutełnocy jest jednokondygnacyjna Pałacyk Myśliwski wzniesiony od południa jako skrzydło korpusu z drugim piętrem w mansardowym dachu Kubatura powierzchnia powierzchnia użytkowa 258140 msup2 W 2000 roku Miasto Bydgoszcz rozpoczęło kompleksową rewaloryzację Pałacu Nowego Do roku 2007 wykonano większość prac budowlanych i konserwatorskich obejmujących korpus głoacutewny salę balową i skrzydło neobarokowe Działania rewaloryzacyjne ukończono w 2009 roku W skład zabytkowego założenia parkowego o powierzchni ponad 35 ha wchodzi XVIII-wieczny park włoski w otoczeniu Pałacu Starego oraz XIX-wieczny park krajobrazowy w stylu angielskim otaczający od zachodu Pałac Nowy Odrestaurowane reprezentacyjne wnętrza obu rezydencji służy organizacji min koncertoacutew kameralnych i recitali spektakli warsztatoacutew artystycznych zajęć edukacyjnych wystaw i pokazoacutew roacuteżnorodnych spotkań

SKŁUDZEWO

O Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część

szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

BIERZGŁOacuteW

Pierwszy ndash drewniano-ziemny groacuted obronny istniał tu w pierwszej połowie XIII wieku Zamek murowany zbudowano w miejscu pruskiego grodu należącego do rycerza Pipina Zdobyli go Krzyżacy prawdopodobnie w 1236 roku Biorąc pod uwagę że podczas wspomnianego oblężenia zamek miał już częściowo mury przyjąć można że wznoszony był od około 1260 roku Jego rozbudowa rozpoczęła się w 1270 roku Głoacutewnym elementem obronnym przedzamcza była kilkukondygnacyjna wieża bramna zwieńczoną ozdobnym schodkowym szczytem wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 10x112 Wejście na wieżę możliwe było jedynie z ganku obronnego na murze Drugim elementem obronnym przedzamcza była usytuowana w narożniku poacutełnocnym otwarta basztaPod koniec XIV stulecia rangę Bierzgłowa przyćmił rozwoacutej Torunia 19 czerwca 1415 roku władze zakonne rozwiązały komturię bierzgłowską dzieląc jej tereny pomiędzy toruńską i nieszawską a część majątku oddając woacutejtowi krzyżackiemu w Pieniu Po rozwiązaniu komturii w zamku bierzgłowskim pozostał jedynie zarządca krzyżacki W roku 1474 zamek został wykupiony przez rajcoacutew toruńskich a w 1520 roku stał się własnością miasta Torunia Wielkie pożary w roku 1580 i 1590 poważnie zniszczyły zamek W końcu XVII wieku był w ruinie W 1929 roku zamek zostaje wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Wojciecha Okoniewskiego a od 1933 jego własnością wykupioną na potrzeby diecezji W 1936 r dokonano na terenie zamku otwarcia Domu Rekolekcyjnego Od 1945 roku do 1992 roku zamek mieścił Zakład Opieki Społecznej W latach 1946-1950 r w zamku mieszkał biskup łucki Adolf Piotr Szelążek wygnany przez władze radzieckie ze swej diecezji na Wołyniu Do dziś szczątki jego spoczywają w podziemiach kościoła św Jakuba w Toruniu Po odzyskaniu obiektu przez Kurię Toruńską w 1992 roku rozpoczął się remont trwający z przerwami do chwili obecnej W finansowaniu prac spory wkład wniosła Fundacja Polsko-Niemiecka Remont Zamku Goacuternego ukończono w sierpniu 2001 roku a już od 1 września rozpoczęło działalność Diecezjalne Centrum Kultury Placoacutewka dysponująca kaplicą i salą konferencyjną dla 70 osoacuteb łączy realizację zadań duszpasterskich ze wspaniałą rekreacją i godziwą rozrywką Jest w stanie przyjąć w pokojach 52 osoby Urządzono dom wycieczkowy dla grup dziecięcych i młodzieżowych działających przy parafiach

SKŁUDZEWO

Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych

W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

PIWNICE

W Piwnicach 15 km od Torunia znajduje się Katedra Radioastronomii Jest częścią Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Najważniejszym instrumentem unikalnym w Europie środkowo-wschodniej jest 32m teleskop uczestniczący w światowej sieci VLBI Aktywność naukowa obejmuje badania roacuteżnych obiektoacutew astrofizycznych kwazaroacutew radiogalaktyki pulsaroacutew maseroacutew międzygwiezdnych i układoacutew planetarnych Radiowa interferometria wielko bazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazoacutew i obiektoacutew w kosmosie Realizacja tej techniki wymaga bardzo ściśłej wspoacutełpracy radioteleskopoacutew na całym świecie Radioteleskopy

GRĘBOCIN

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 8: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

OPIS TRAS

TRASA nr 1 bdquo Toruń - gotyk na dotyk

Rynek Staromiejski

Ten prawie kwadratowy plac od stuleci pozostaje głoacutewnym punktem na mapie Torunia Dawniej handlowano tutaj towarami organizowano turnieje i parady ogłaszano wyroki a nawet wykonywano publiczne egzekucje Centralne miejsce na rynku zajmuje monumentalny Ratusz Uwagę przykuwa także neorenesansowy Dwoacuter Artusa - miejsce licznych koncertoacutew i wystaw oraz barokowa Kamienica Pod Gwiazdą - obecnie Muzeum Sztuki Dalekiego WschoduZachodnią pierzeję rynku zamykają kościoacuteł Ducha Św i neogotycki gmach poczty

Ponad 150 lat temu na staromiejskim rynku stanął pomnik słynnego toruńczyka - Mikołaja Kopernika swoje miejsce znalazł tutaj roacutewnież posąg grającego na skrzypcach flisaka nawiązujący do starej toruńskiej legendy

Ratusz Staromiejski

Gotycki Ratusz to symbol dawnej świetności miasta Wzniesiono go na Rynku Staromiejskim pod koniec XIV wieku za zgodą Konrada Wallenroda - wielkiego mistrza zakonu krzyżackiegoRatusz był dawniej siedzibą władz miasta i sądu w jego reprezentacyjnych salach goszczono polskich kroacuteloacutew Mieściły się tu roacutewnież kramy ławy chlebowe oraz waga miejska W ratuszowych piwnicach prowadzono wyszynk piwa i wina Warto zwiedzić ratuszowe muzeum z bogatymi zbiorami sztuki gotyckiej i sakralnej dawnego rzemiosła oraz malarstwa polskiego Można także wspiąć się na 40-metrową wieżę Z jej szczytu rozciąga się widok na cały zespoacuteł staromiejski

Dom Kopernika

Okazała gotycka kamienica przy dzisiejszej ulicy Kopernika - dawniej św Anny - uchodząca za miejsce narodzin

Mikołaja Kopernika Jest ona doskonałym przykładem średniowiecznego domu kupieckiego z typowym dla

niego układem wnętrz wyposażeniem i charakterystycznym schodkowym szczytemObecnie w kamienicy

mieści się muzeum poświęcone życiu oraz dziełu wielkiego astronoma Prezentowana jest tu roacutewnież makieta

XV-wiecznego Torunia z pokazem audiowizualnym W podziemiach muzeum znajduje się ekspozycja

poświęcona historii słynnych toruńskich piernikoacutew Zwiedzanie wystawy połączone jest z ich wypiekiem oraz

degustacją

Planetarium Orbitarium i Geodium

Planetarium mieści się w XIX-wiecznym budynku dawnej gazowni miejskiej Na kopule o średnicy 15 m prezentowane są seanse popularyzujące wiedzę o wszechświecieDzięki dziesiątkom projektoroacutew nie ruszając się z wygodnego fotela można przeżyć tu noc polarną na biegunie zobaczyć Ziemię z Księżyca a nawet z granic Systemu Słonecznego W sali Orbitarium umieszczono zestaw interaktywnych urządzeń oraz modeli dzięki ktoacuterym zwiedzający poznają zjawiska zachodzące w kosmosie Uwagę przyciąga tu roacutewnież okazały

interaktywny model sondy kosmicznej Cassini W kolejnej sali - Geodium - swe miejsce znalazła interaktywna wystawa poświęcona planecie Ziemii i zjawiskom na niej zachodzącym Krzywa Wieża

Jak głosi legenda ta średniowieczna baszta obronna została zbudowana przez toruńskiego krzyżaka jako pokuta za popełnione grzechy Wzniesiona przez niego wieża miała być tak krzywa jak krzywe było jego życie niegodne zakonnikaOdchylona od pionu o około 15 metra budowla stanowiła część systemu obronnego dawnego Torunia Gdy utraciła swe militarne znaczenie pełniła funkcję więzienia a potem kuźni Dziś Krzywa Wieża to jeden z najbardziej charakterystycznych toruńskich symboli i obowiązkowy punkt każdej wycieczki

Ruiny Zamku Krzyżackiego

Toruński zamek został zbudowany w XIII w przez zakonnikoacutew krzyżackich Wzniesiony na miejscu znajdującego się tu wcześniej grodziska posiada nietypowy podkowiasty kształt Dawniej jego załogę stanowiło 12 rycerzy zakonnych oraz komtur reprezentujący krzyżacką władzę na tych terenachW roku 1454 toruńscy mieszczanie wzniecili antykrzyżackie powstanie zamek zdobyli a następnie zburzyli Do dziś zachowało się jedynie gdanisko czyli dawna wieża ustępowa oraz malownicze ruiny Podziemia zamku i gdanisko udostępnione są

do zwiedzania - znajdują się tu ekspozycje stałe i czasowe makieta zamku oraz sala strachu W sezonie letnim na zamkowym dziedzińcu prezentowany jest spektakl światło i dźwięk pt Komturia Ruiny dawnej krzyżackiej warowni są także tłem licznych imprez plenerowych - koncertoacutew festynoacutew i rycerskich turniejoacutew

Muzeum Etnograficzne

Toruńskie Muzeum Etnograficzne znajduje się na plantach otaczających Staroacutewkę Przy muzeum istnieje jedyny w Europie skansen usytuowany w ścisłym centrum miasta Przeniesiono do niego z kilku regionoacutew Polski poacutełnocnej obiekty drewnianej architektury wiejskiej pochodzące z XVIII oraz XIX w Na obszarze 2 ha zgromadzono min wiejskie zagrody kuźnię i remizą strażacką wraz z wyposażeniem wiatrak oraz młyn wodny Muzeum organizuje liczne kiermasze festyny i koncerty folklorystyczne prowadzi roacutewnież działalność

edukacyjną oferując warsztaty oraz lekcje muzealne dla grup szkolnych

TRASA nr 2 bdquoZiemia Chełmińsk - Dobrzyńska

GOLUB ndash DOBRZYŃ

Miasto położone w pradolinie rzeki Drwęcy Powstało z fuzji - Golubia i

Dobrzynia - niegdyś przedmieścia Golubia Rzeka Drwęca oddzielała je od

siebie nie tylko w sensie geograficznym Na przestrzeni lat stanowiła ona

roacutewnież linię graniczną pomiędzy roacuteżnymi powiatami wojewoacutedztwami a

nawet państwami W 1231 roku cała ziemia chełmińska a więc i Golub

zajęta została przez Krzyżakoacutew Zbudowali tu w latach 1296-1306 na

wzniesieniu duży zamek a następnie założyli miasto na prawie

chełmińskim Kiedy Golub zaliczono do rzędu miast dokładnie nie wiadomo gdyż pierwszy dokument lokacyjny

zaginął Wznowienie dokumentu nastąpiło w 1421r Na mocy warunkoacutew II pokoju toruńskiego w 1466 roku

Ziemia Chełmińska jako część Prus Kroacutelewskich wroacuteciła pod władzę Polski Kroacutel Zygmunt III Waza nadał

starostwo golubskie (1611 - 1625) swej siostrze - Annie Wazoacutewnie Licznie przybywający do zamku goście i

pobyt Zygmunta IIIWazy ze swym dworem w 1623 roku sprawiły że miasto się ożywiło powstały nowe cechy

rozwinął się handel Wojny szwedzkie z lat 1626 - 1629 i 1655 oraz 1660 jak i poacuteźniejsza wojna siedmioletnia

1756 - 1763 przyniosły zniszczenie miastu i zubożenie ludności Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 r Golub

został włączony do Prus Na lewym brzegu Drwęcy zaczął wyrastać groźny konkurent miasta Golubia ndash

Dobrzyń W czasach średniowiecznych stanowił jedno z trzech przedmieść Golubia Rozwoacutej Dobrzynia nastąpił

w drugiej połowy XVII Hrabia Ignacy Działyński w 1789 r nadał osadzie Przedmieście Golubskie prawa miejskie i

nazwał ją Dobrzyniem ofiarowując jednocześnie miastu swoacutej herb rodowy Drwęca stanowiła naturalną

granicę między Prusami a Rosją Czasy zaboru pruskiego w Golubiu to okres germanizacji ludności polskiej

Dobrzyń w zaborze rosyjskim burzliwie się rozwijał i w kroacutetkim czasie prześcignął Golub Jesienią 1939 r

Niemcy rozpoczęli politykę eksterminacyjną wobec ludności Golubia i Dobrzynia Szczegoacutelnie dotkliwe straty

ludzkie i materialne ponioacutesł Dobrzyń Niemcy wymordowali połowę jego mieszkańcoacutew głoacutewnie Żydoacutew a

należące do nich domy i zabudowania spalili Inną natomiast taktykę zastosowali okupanci wobec mieszkańcoacutew

Golubia ktoacuterych ok 90 zostało pod przymusem wpisanych do III grupy listy narodowościowej niemieckiej

Rozporządzem Rady Ministroacutew z 1951 roku utworzono z dwoacutech miast jeden organizm miejski o nazwie Golub -

Dobrzyń

Zamek - zbudowany z cegły na planie prostokąta z dziedzińcem wewnętrznym zamkniętym z czterech stron

budynkami posiadającymi krużganki W zamkowych podziemiach więziono nieposłusznych poddanych Ich jęki i

zawodzenia ponoć do dziś można niekiedy słyszeć w lochach Zachowała się też krzyżacka izba tortur z hakami

w stropach na ktoacuterych wieszano nieszczęśnikoacutew Choć teraz mieści się w niej biuro PTTK w dalszym ciągu robi

wrażenie na zwiedzających Przed II wojną światową istniała tu jeszcze misa ze szczeliną do tortury kropli

wody W 1410 r zamek został zdobyty przez wojska Władysława Jagiełły ale już w 1411 r oddano go

Krzyżakom Ponownie zdobyty w 1422 r Władysław Jagiełło umieściwszy na nim polską załogę rozkazał zburzyć

zewnętrzną południową wieżę stojącą przed zamkiem Ogień polskich armat znacznie uszkodził grube mury i

przeprowadzono poważne prace remontowe W XVI w zamek zaczęto przebudowywać w stylu odrodzenia

Zamek golubski stał się miejscem ktoacutere chętnie odwiedzano Przy starej twierdzy powstały piękne ogrody

uformowane w stylu włoskim w ktoacuterych po raz pierwszy w Polsce wyhodowano tytoń ( znana woacutewczas jako

roślina ozdobna ) W okresie potopu zamek zdewastowali Szwedzi Podczas wojen napoleońskich Francuzi

urządzili tu szpital Po II wojnie światowej zrewaloryzowano zamek Pod patronatem PTTK organizowane tu są

turnieje krasomoacutewcze turnieje rycerskie koncerty w średniowiecznych komnatach

Kościoacuteł pw Św Katarzyny - wzniesiony został w stylu gotyckim w XIII i XIV wieku Istniał już dużo wcześniej jako budowla drewniana Pierwotna budowla obejmowała tylko dzisiejsze prezbiterium ktoacutere powstało już w r 1293 i stanowi najpiękniejszą część kościoła wykazującą w fragmentach muroacutew i sklepień motywy gotyckie Kościoacuteł po zniszczeniach często odnawiany i odrestaurowany Szczegoacutelnie wyroacuteżnia się tu ołtarz barokowy fundacji podstarościego Krzysztofa Lodego i obywateli miejskich wykonany z drzewa w 1640 roku a wykazujący duże podobieństwo z wielkim ołtarzem katedry pelplińskiej Na specjalne podkreślenie zasługuje też tęcza barokowa umieszczona w wielkim łuku gotyckim między prezbiterium a nawą Pod nią zwraca uwagę chrzcielnica w stylu barokowym misę podtrzymuje anioł druga podobna figura umieszczona jest po przeciwnej stronie dla symetrii Ambona z pięknymi ozdobami roboty snycerskiej oraz chrzcielnica i empora organowa w kaplicy

Domek Pod Cieniami Osobliwością Golubia jest stary drewniany domek podcieniowy ostatni z kilku

zachowanych jakie niegdyś otaczały cały rynek Posiadały one w swym kształtowaniu pewien charakter

wspoacutelny danemu czasowi i stanowiły budowy dwudziałowe ze słupem pośrodku o zastrzałach z koacutełeczkami

Dach naczoacutełkowy lub prosty ze szczytem zdobionym i konstrukcją drewnianą wypełnioną murem

SZAFARNIA

Ośrodek Chopinowski w Szafarni powstał dla upamiętnienia pobytu młodego Fryderyka Chopina Mieści się w dziewiętnastowiecznym dworku otoczonym zabytkowym parkiem Drzewa przypominają czasy odwiedzin młodego Chopina ( dziś Pomniki Przyrody) Położony jest w malowniczym otoczeniu pradoliny rzeki Drwęcy jest miejscem aktywności nie tylko kulturalnej ale i turystyczne Działalność ośrodka została zainaugurowana 25 września 1949 roku bdquoFestiwalem Chopinowskimrdquo W latach 1980 ndash 1988 przeprowadzono kompleksowy remont budynku i nastąpiło oficjalne otwarcie Ośrodka Kultury im Fryderyka Chopina w Szafarni Ośrodek został

wyposażony w nowe sprzęty zajmował wtedy cztery pomieszczenia Na parterze budynku (sala koncertowa sala muzealna salonik i holl) natomiast piętro dworku Dziewanowskich nadal zajmowała Szkoła Podstawowa w Szafarni Stopniowo zagospodarowany został teren zabytkowego parku Pierwszym dyrektorem odremontowanego ośrodka była Hanna Kończalska Do działalności Ośrodka należało systematyczne organizowanie koncertoacutew artystoacutew polskich i zagranicznych (głoacutewnie recitali fortepianowych) Znaczącym wydarzeniem jest Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im Fryderyka Chopina dla dzieci i młodzieży Dziś jest miejscem gdzie spotykają się wszystkie dziedziny sztuki Ośrodek Chopinowski prowadzi przede wszystkim ożywioną działalność koncertową

Brodnica

Nazwa miejscowości pochodzi od brodu Prawa miejskie otrzymało przed 1298 rokiem

Wiek XIV okres gospodarczego rozkwitu miasta Wybudowano warowny zamek potężne

mury miejskie kościoacuteł farny ratusz i obronne bramy wjazdowe Herbem Brodnicy stała się

otwarta dłoń - symbol życzliwości gościnności i praworządności Do Kroacutelestwa Polskiego

Brodnica została przyłączona po drugim pokoju toruńskim ( 1466 r) Drugi okres rozkwitu

miasta wiąże się z osobą Anny Wazoacutewny Objęła brodnickie starostwo w 1605 r i

stworzyła w Brodnicy ośrodek intelektualny szczycący się tolerancją religijną Po jej

śmierci zaczął się dla miasta wyjątkowo niepomyślny czas Okres wojen oraz konfliktoacutew

religijnych dopełniły zarazy i pożary nawiedzające miasto Rozbiory Brodnica przetrwała

pod władzą Prus To tu 5 października 1831 r przekroczył granicę pruską i złożył broń

kilkudziesięciotysięczny korpus powstańcoacutew listopadowych pod wodzą gen Dyw Macieja

Rybińskiego Niepodległość Brodnica odzyskała 18 stycznia 1920 r wyzwolicielem były wojska generała

Hallera W latach 1921 ndash 24 w Brodnicy gościli premier Wincenty Witos marszałek Joacutezef Piłsudski oraz

prezydent RP Stanisław Wojciechowski We wrześniu 1939 r miasto stało się częścią III Rzeszy by 22 stycznia

1945 roku rozpocząć kolejny etap swej historii Wspoacutełczesna Brodnica to niespełna 30-tysięczne miasto stolica

Pojezierza Brodnickiego Obecnie zajmuje powierzchnię 2287 ha Brodnica jako pierwsze miasto w Polsce

uzyskała znak Zielonych Płuc Polski oraz tytuł Gmina Przyjazna Środowisku

Brama Mazurska - została wzniesiona wraz z murami miejskimi na początku XIV wieku nadbudowana w 1370 r i odnowiona w II połowie XIX wieku i w latach 1964-65 kiedy wnętrze adaptowano na Hotel Turystyczny Pod bocianem Zbudowana jest z cegły na planie kwadratu w goacuternej części ośmioboczna Obecnie mieści się tu siedziba Miejskiego Oddziału PTTK oraz punkt infomacyjny dla turystoacutew

Ratusz - pozostałości ratusza gotyckiego z końca XIV wieku w poacutełnocnej pierzei troacutejkątnego rynku (Duży Rynek) Obiekt został spalony w 1631 roku poacuteźniej częściowo odbudowany otoczony budynkami mieszkalnymi Zachowała się ośmioboczna wieżyczka z XVI wieku z tarczą zegarową We wnętrzu dzwony z 1553 i 1554 roku oraz część szczytu Na Dużym Rynku znajdują się bogato zdobione kamienice

Kościoacuteł farny - pod wezwaniem św Katarzyny gotyk (XII - XV w) ceglany troacutejnawowy halowy o sklepieniu gwiaździstym (nawa głoacutewna) i krzyżowo ndash żebrowym (nawy boczne) Wzniesiony w latach 1285 ndash 1370 nawiązuje swym rozwiązaniem halowym do fary w Chełmnie i katedry w Chełmży Prezbiterium fundowane w 1285 roku przez proboszcza Mikołaja z Sandomierza korpus i pozostałe części w latach 1340 ndash 1370 (w tym szczyt i wieża) W latach 1554 ndash 1598 zajęty przez luteranoacutew Po uszkodzeniach w latach 1631 i 1648 odnawiany wielokrotnie

Brama Chełmińska - zwana też Kamienną wzniesiona w latach 1310-30 Nadbudowana około 1370 roku odnowiona w 1898 roku z częściową rekonstrukcją szczytoacutew Stanowiła element średniowiecznych obwarowań miejskich W XIX wieku użytkowana jako więzienie a w latach 70 wraz z przylegającą kamieniczką adoptowana na siedzibę muzeum Założona na planie kwadratu dwukondygnacyjna ze szczytami schodkowymi o sterczynami oraz poacutełkoliście zamkniętymi tynkowanymi blendami okiennymi Od poacutełnocy zachował się fragment szyi bramnej W wejściu zrekonstruowana wspoacutełcześnie drewniana brona (krata) Obecnie w Bramie Chełmińskiej mieści się galeria a w przyległej kamieniczce przy Małym Rynku 4 sale wystaw czasowych oraz gabinety Działu Archeologii

Spichlerz na ulicy św Jakuba to budowla renesansowa z 1604 roku Przebudowany na przełomie XIX i XX w Ceglany pierwotnie dwu obecnie czterokondygnacyjny Odrestaurowany na przełomie lat 8090 W ścianie szczytowej portal zamknięty łukiem odcinkowym zrekonstruowany szczyt Dach siodłowy kryty dachoacutewką Obecnie siedziba dyrekcji i administracji muzeum

Zamek Krzyżacki - wzniesiony w latach 1305-1339 Zbudowany z cegły na planie zbliżonym do kwadratu z budynkami wokoacuteł dziedzińca i wysoką wieżą (54 m) oraz basztami Zamek otaczała fosa połączona zwodzonym mostem z przedzamczem Modernizacji fortyfikacji dokonał po 1415 r Zdobyty w 1454 roku przez wojska Związku Pruskiego W latach 1462 ndash 1482 w rękach zaciężnych wojsk krzyżackich Bernarda Szumborskiego Był siedzibę starostoacutew polskich Zniszczony podczas pożaru w 1550 Częściowo odbudowany popadł w ruinę podczas wojen szwedzkich Po 1785 rozebrany z wyjątkiem odrestaurowanej w roku 1842 wieży W latach 1970-76 przeprowadzono prace konserwatorskie Odkryte podczas wojny piwnice zamkowe przeznaczono na kawiarnie Dziś w piwnicach zamku można zwiedzać stałe wystawy

Pałac Anny Wazoacutewny - wzniesiony po pożarze zamku w latach 1550-64 Starosta Rafał Działyński wykorzystał fragmenty muroacutew i zabudowań przedzamcza Przebudowany przez Annę Wazoacutewne (1605-25) na rezydencję Poacuteźniejsza rozbudowa miała miejsce w latach 1678-98 Pałac został spalony w 1945 roku odbudowany w latach 1960-70 z przeznaczeniem dla Powiatowego Domu Kultury i bibliotek Od 1986 roku siedziba Muzeum Regionalnego w Brodnicy

TRASA nr 3 bdquo Szlakiem uzdrowisk Białe Kujawy CIECHOCINEK

Miasto usytuowane jest na lewym brzegu Wisły w południowo-wschodniej części Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej Tężnie wraz z uruchomioną w 1830 r warzelnią soli stały się zakładem produkującym soli na skalę przemysłową Za oficjalną datę powstania zdrojowiska przyjmuje się rok 1836 gdy w ciechocińskiej karczmie w czterech miedzianych wannach zaczęto stosowanie zabiegoacutew leczniczych z użyciem woacuted solankowych Od tego czasu systematycznie rozbudowywano bazę leczniczą W lipcu 1842 r oddano do

użytku łazienki zwane bankowymi Opiekę medyczną sprawował w nich dr Roman Ignatowski pierwszy lekarz

nowych łazienek Doniosły wpływ na rozwoacutej uzdrowiska miało uruchomienie w 1867 r linii kolejowej z Trojanowa ( poacuteźniej Aleksandroacutew Kujawski ) Kursujące po Wiśle statki parowe z Warszawy dowoziły kuracjuszy Z biegiem lat dzięki uznanym walorom leczniczym i intensywnej rozbudowie wzrosła ranga Ciechocinka Utworzona w r 1908 osada Ciechocinek szybko otrzymała prawa miejskie ( 1916) Liczący 11 tysięcy stałych mieszkańcoacutew Ciechocinek posiada niezwykle korzystne dla swej leczniczej funkcji warunki klimatyczne Duże nasłonecznienie niewielka amplituda wahań temperatury stosunkowo mała ilość opadoacutew łagodne wiatry i umiarkowana wilgotność względna powietrza to walory uzdrowiska Podstawą działalności balneologicznej są naturalne tworzywa w postaci borowin i występujących w utworach jurajskich źroacutedeł woacuted solankowo-jodowo-bromkowych Od 1972 r odbywa się cykliczna impreza folklorystyczna Festiwal Folkloru Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej koncertują orkiestry zespoły estradowe na scenie odrestaurowanego Teatru Letniego wystawiane są sztuki teatralne Rozgłos dzięki prezentacji telewizyjnej zyskały coroczne festiwale operowo - operetkowe kultury Romoacutew ( festiwal przeniesiono ) piosenki strażackiej i inne Znakomitą scenerią jest oaza zieleni i kwiatoacutew za jaką uchodzi Ciechocinek Cerkiew prawosławna pod wezwaniem św Michała Archanioła jest unikalna budowlą na terenie Kujaw i zaliczona jest do najcenniejszych obiektoacutew zabytkowych Ciechocinka Została zbudowana w 1894 roku w stylu zauralskim Zaprojektował ją architekt W Fedders Jest to także jedyny tego typu obiekt w Europie Cerkiew była czynna do lat dwudziestych naszego stulecia Urządzono w niej kasyno ze świetlicą szkołę następnie magazyn Z inicjatywy arcybiskupa Sawy Prawosławnego Ordynariusza Wojska Polskiego przystąpiono do odbudowy świątyni Ściany wykonane są z okrągłych bali ułożonych jeden na drugim bez użycia gwoździ Zachowała się w całości bogata ornematyka wokoacuteł okien resztki koloroacutew a na tylnej wewnętrznej ścianie stylizowany wykonany dłutem ciesielskim napis w języku cerkiewno ndash słowiańskim bdquoZ nami Boacutegrdquo Odtworzone zostały kopuły i krzyże oraz kolory żoacutełty niebieski i czerwony cerkiew została wzniesiona na planie prostokąta z podziałem według starożytnych zasad biblijnych na trzy części przedsionek (kruchta) ndash przejście ze świata świeckiego do świata sakralnego część środkowa w ktoacuterej przebywa lud oraz najważniejsza część ndash ołtarzowa w ktoacuterej umieszczono relikwie 12 męczennikoacutew betlejemskich Pomiędzy częścią środkową a ołtarzową znajduje się ikonostas ndash ściana z ikon wykonana wspoacutełcześnie w Poczajewie przez J Nieczajewa ukazująca świat Kroacutelestwa Niebieskiego Konsekracji dokonano 6101996 r

Zespoacuteł tężni - monumentalna budowla wzniesiona w latach 1824-33 i 1859 według projektu Jakuba Graffa przez budowniczego warzelnianego Knake Konstrukcja drewniana Łączna długość trzech segmentoacutew tężni wynosi 1741 m wysokość 158 m Jeden z nielicznych w Europie unikatowy zabytek techniki z XIX wieku Na tężniach dokonuje się proces stężania solanki służącej do produkcji soli Cechą charakterystyczną tego procesu jest wytwarzanie naturalnego aerozolu o właściwościach leczniczych Strefa okołotężniowa wyroacuteżnia się specyficznym mikroklimatem

Warzelnia soli - budynek jednokondygnacyjny oddany do użytku w r 1830 Źroacutedło Grzybek tężnie i warzelnia soli stanowią ciąg technologiczny przy produkcji soli Proces produkcji soli niezmienny od ponad 160 lat polega na podgrzewaniu stężonej solanki Produktami ubocznymi są szIam i ług służące do celoacutew leczniczych

Teatr letni - zaprojektował Adolf Schimmelpfennig i powstał w 1980r Nawiązuje stylem do architektury uzdrowiskowej końca XIX w należy do nielicznych tego typu budowli w Europie

Parki i zieleńce - stanowią 142 hektaroacutew terenoacutew zielonych a stanowią je cztery parki (Zdrojowy Tężniowy Zdrowia i Sosnowy) zajmują 69 ha Największy z nich centralnie usytuowany Park Zdrojowy wyroacuteżnia się bogactwem krzewoacutew drzew i roślin niskopiennych Wśroacuted licznych skweroacutew i klomboacutew na terenie miasta uwagę zwracają znane kompozycje kwiatowe tworzące dywan zegar i kalendarz

RACIAŻEK

Pierwsza wzmianka o Raciążku pochodzi z aktu uposażenia Benedyktynoacutew w Mogilnie z 1066 roku Drewniano-ziemny groacuted został wzniesiony prawdopodobnie w połowie XIII wieku przez biskupoacutew kujawskich Groacuted przy drugim oblężeniu przez Krzyżakoacutew w 1330 roku został zdobyty Nie wiadomo kiedy wzniesiono zamek Początkowo był to jeden budynek o trzech kondygnacjach i rozmiarach 12x25 metroacutew powiększony do rozmiaroacutew 17x25 metroacutew przez biskupa Zbyluta z Gołańczy Powstały też wtedy obwodowe mury wzdłuż wzdłuż krawędzi zbocza Zamek w okresie poprzedzającym wielką wojnę z zakonem krzyżackim był kilkukrotnie wykorzystywany do rokowań z Wielkimi Mistrzami ( Przebywała tu Jadwiga i Władysław Jagiełło ) W latach 1582-1600 Hieronim Rozdrażewski rozbudował zamek oraz przekształcił wnętrza tak że powstała poacuteźnorenesansowa obronna rezydencja Po zniszczeniach z drugiej połowy XVII wieku zamek został opuszczony a pozostałości budynkoacutew gospodarczych rozebrane Pierwsze badania na zamku przeprowadzono w latach 1978-1985 po ktoacuterych zamek zabezpieczono jako trwałą ruinę Ciekawostką Raciążka jest murowany jednonawowy kościoacuteł poacuteźnogotycki ze szczytami renesansowymi zbudowany w latach 1597 - 1612 Jest to budowla w stylu poacuteźnogotyckim ze szczytami renesansowymi orientowany (tzn wzniesiony) wschoacuted-zachoacuted murowany i opięty uskokowymi szkarpami kryty dachoacutewką Prezbiterium kwadratowe z poacutełokrągłą absyd Ołtarz zbudowany jest w stylu poacuteźnorenesansowym z drzewa modrzewiowego (renesans niemiecki) Stalle renesansowe pochodzą z 1630 roku a odnowione zostały w 1865 roku Obrazy w stallach i obraz Wszystkich Świętych na zasuwie przy głoacutewnym ołtarzu zostały namalowane w 1830 roku przez Adama Malinowskiego W prawej części kościoła znajduje się ołtarz barokowy z XVII wieku a w lewej części usytuowany jest barokowy ołtarz z XVIII wieku Na ścianach świątyni znajdują się neorenesansowe płaskorzeźby z glinki terakotowej przedstawiające czternaście stacji drogi krzyżowej Ambona barokowa z XVIII wieku Monstrancja rokokowa z około 1784 roku Kilkanaście figur drewnianych z okresu XVI ndash XVII wiek Nad zakrystią znajduje się muzeum parafialne z wieloma ciekawymi eksponatami Jednym z najciekawszych jest gotycki ornat z białego adamaszku z wyhaftowanym wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem złotymi nićmi Według legendy wyhaftowany przez kroacutelową Jadwigę W muzeum znajdują się także zbiory bibliofilskie ndash 257 pozycji z okresu XVI ndash XIX wiek a także księga mszalna z XVIII wieku miecz z XIII wieku rzeźby dokumenty nawet hełm tatarski z XVIII wieku i wiele innych

KRUSZWICA

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszej Kruszwicy sięgają epoki kamienia (ok 10 000 r pne) Najstarsze ślady wczesnośredniowiecznego osadnictwa odnotowano na przełomie VI i VII w na zachodnim brzegu Gopła kiedy to oacutewczesna Kruszwica była ośrodkiem o dużym znaczeniu gospodarczym i strategicznymIstnieje przypuszczenie że w VIII i IX w groacuted kruszwicki był ośrodkiem plemiennego państwa Goplan Jak głosi jedna z legend w Kruszwicy znalazł schronienie pozbawiony władzy okrutny Popiel ktoacutery zginął w wieży na jeziornej wyspie zjedzony przez myszy Po jego śmierci rządy objął ubogi Piast - twoacuterca nowej dynastii Druga poł X w i XI w to okres świetności kruszwickiego grodu ktoacutery stał się jedną ze stolic

pierwszych Piastoacutew Długotrwała tradycja osadnictwa i wysoki poziom cywilizacyjnego rozwoju pozwoliły Kruszwicy pełnić ważną funkcję polityczną i administracyjną a korzystne położenie przy węźle droacuteg umożliwiało Piastom chrystianizację pogańskiego Pomorza Na zachodnim brzegu jeziora Gopło warzono soacutel z miejscowych źroacutedeł solankowych W 1271 na rozkaz Bolesława Pobożnego spalono groacuted Około połowy XIV w z fundacji kroacutela Kazimierza Wielkiego w miejscu starego grodu zbudowano murowany zamek Ta gotycka budowla stała się strategicznym punktem na pograniczu polsko-krzyżackim Kruszwica nawiedzana pożarami i wojnami powoli upadała Ostateczny cios zadał miastu najazd szwedzki w wyniku ktoacuterego miasto i kazimierzowski zamek uległy w 1657 r dalszemu zniszczeniu Po I rozbiorze polski w 1772 r Kruszwica włączona została do zaboru pruskiego W okresie niewoli groacuted był dla Polakoacutew wszystkich zaboroacutew źroacutedłem patriotyzmu i symbolem niepodległej Polski Legendy o Popielu i Piaście oraz piękne nadgoplańskie krajobrazy inspirowały wielu twoacutercoacutew tamtych czasoacutew W okresie międzywojennym rozwoacutej miasta widoczny był w każdej dziedzinie życia w szczegoacutelności w sektorze rolno-spożywczym Taki też kierunek dominował po 1945 r Najcenniejszym zabytkiem Kruszwicy a zarazem i symbolem miasta jest ceglana gotycka wieża samotnie stojąca na Wzgoacuterzu Zamkowym u nasady Poacutełwyspu Rzępowskiego zwana Mysią Wieża Jest to ośmioboczna wieża ma 32 m wysokości i z ruinami muroacutew stanowi pozostałość zamku obronnego z XIV w Budowla nawiedzana pożarami i zaznaczona piętnem upływającego czasu stopniowo popadała w ruinę W 1657 r ustępujący z Kruszwicy Szwedzi zburzyli miasto i zamek W związku z tym konieczne było podjęcie wysiłku by ocalałe fragmenty muru i wieży mogły podziewać przyszłe pokolenia W 1802 r przeprowadzono prace restauratorskie a w 1896 r najlepiej zachowaną wieżę wzmocniono i przystosowano do zwiedzania Od tego momentu każdy turysta odwiedzający Kruszwicę wspina się na szczyt Mysiej Wieży stanowiącej doskonały punkt widokowy Z jej szczytu roztacza się niezapomniany widok na malownicze zatoczki i wysepki jeziora Gopło miasto oraz rozległą roacutewninę kujawską

Kolegiata pw św Piotra i Pawła w Kruszwicy jeden z najlepiej zachowanych zabytkoacutew architektury romańskiej w Polsce Kruszwicka świątynia została zbudowana na początku XII w jest troacutejnawową filarową bazyliką wzniesioną na planie krzyża łacińskiego Romański charakter budowli podkreślają grube kamienne mury poacutełkoliste łuki oraz proste geometryczne kształty Nawy transept i prezbiterium przykryte są belkowym stropem sklepienia absyd wykonano z drobnych kamieni i okrzeskoacutew a w wieżowych kruchtach zachowały się najstarsze w Polsce sklepienia na skrzyżowanych kamiennych gurtach Zabytkami kruszwickiej kolegiaty są dwie chrzcielnice - piaskowcowa z XI w i granitowa z XII w Pod łukiem tęczowym prezbiterium znajdują się pochodzące z początkoacutew XVI w poacuteźnogotyckie rzeźby natomiast na ścianach rzeźby klęczących aniołoacutew (I poł XVIII w) pochodzące z ołtarzy barokowych kolegiaty W kościele znajdują się XVII-wieczne marmurowe płyty poświecone początkom kościoła i pierwszym biskupom W poacutełnocny portal ściany wmurowano płytę nagrobną starościny Zofii Oponowskiej zmarłej w 1500 r Ciekawostką jest fakt iż przy kruszwickiej świątyni należącej pierwotnie do zakonu benedyktynoacutew istniała biblioteka w ktoacuterej przechowywano do poł XIX w bogato ilustrowany Ewangeliarz kruszwicki - pergaminowy kodeks benedyktynoacutew Obecnie ten cenny zabytek rękopiśmiennictwa znajduje się w zbiorach Archiwum Archidiecezji w Gnieźni

INOWROCŁAW

W dokumentach historycznych po raz pierwszy Inowrocław pod łacińską nazwą Novo Wladislaw występuje w 1185r Inowrocław w języku łacińskim nazywany był Juvenis slavia lub Novum Vladislav Junovladislavia albo też Vladislav i Wodzislavia lub też Wodzisław W staropolskich tekstach spotyka się nazwę Inowłocław i Inowrocław Nazwa miasta Inowrocławia wiele razy zmieniała się w okresie stuleci Prawdopodobnie w XII w po gwałtownym wylewie Wisły część ludności Włocławka przeniosła się na teren obecnego Inowrocławia i założyła tutaj osadę nazywając ją Nowy Włocław - Juno czy Juni Vladislavia ktoacutera przekształciła się w Inowłocław a następnie w Inowrocław Warto zobaczyć

Tężnia solankowa - obiekt sanatoryjny w ponad 130 letnim inowrocławskim uzdrowisku Pierwszy odcinek inhalatorium oddano do użytku w 1995 roku i od tej pory przyciąga ono licznych kuracjuszy i turystoacutew Inowrocławska tężnia trzecia w kraju pod względem chronologii powstania jest drugą co do wielkości i jedną z nielicznych w całej Europie Ma kształt dwoacutech połączonych ze sobą wielobokoacutew mierzy 9 metroacutew wysokości i ponad 300 metroacutew długości Na całej długości tężni znajduje się taras widokowy Wytworzony aerozol służ profilaktyce i wspomaga leczenie schorzeń goacuternych droacuteg oddechowych choroacuteb tarczycy schorzeń alergicznych skoacutery obniża poziom ciśnienia tętniczego W kompleksie tężni solankowej jest roacutewnież miejsce na czynny wypoczynek Dla dbających o zdrowie spacerowiczoacutew atrakcją jest Park Solankowy Do powstania uzdrowiska z pewnością przyczyniło się uruchomienie kopalni soli w XIX wieku W okresie międzywojennym Inowrocław stał się modnym uzdrowiskiem do ktoacuterego na kurację licznie przyjeżdżali znani politycy aktorzy czy sportowcy Bywali tu min premier Władysław Grabski generałowie Joacutezef Haller i Władysław Sikorski kontradmirał Joacutezef Unrug wojewoda pomorski poacuteźniejszy prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz prezydent Warszawy Stefan Starzyński prezydent Poznania poacuteźniejszy Delegata Rządu na Kraj Cyryl Ratajski Maria Konopnicka Ludwik Sempoliński oraz olimpijczyk Janusz Kusociński

Kościoacuteł Najświętszej Marii Panny - Jest najstarszym i najwartościowszym z punktu widzenia historycznego i artystycznego zabytek Inowrocławia Budowę rozpoczęto kroacutetko po 1180 r z inicjatywy księcia Leszka wnuka Bolesława Krzywoustego a ukończono na początku XIII w Świątynia przyciąga prymitywnymi płaskorzeźbami na zewnętrznych ścianach świątyni Płaskorzeźbione i ryte na kamiennych ciosach głowy krzyże i roacuteżne znaki magiczne rozsławiły inowrocławski zabytek w Polsce Jest to unikalny w naszym kraju zespoacuteł rzeźb w ktoacuterym na język plastyki przetłumaczono ideologiczne pojęcie dobrego i uporządkowanego świata chrześcijańskiego przeciwstawionego złemu i chaotycznemu światu demonoacutew czyhających na dusze ludzkie tuż za progiem kościoła Budowla jest ważnym zabytkiem romańskiej techniki budowlanej największą w środkowo-wschodniej Europie bazyliką redukowaną o świetle nawy roacutewnej 1240 m gdy inne tego typu budowle rzadko miewają nawy dochodzące do 10 m szerokości W parku od poacutełnocnej strony kościoła zachowano kilka grobowcoacutew Znajduje się tu grobowiec rodzinny Lucjana i Stefana Grabskich W pobliżu grobowcoacutew wpoacuteł zniwelowany kurhan kryje zbiorową mogiłę konfederatoacutew barskich poległych 19 marca 1769 r w największej na Kujawach bitwie pod Inowrocławiem

Dom Rodzinny Jana Kasprowicza w Szymborzu ( dzielnica Inowrocławia) Dom w ktoacuterym urodził się poeta spłonął w 1916 roku trzy lata poacuteźniej zbudowano nowy budynek dla Anny Roliradowej Obecnie jest to Oddział Muzeum im Jana Kasprowicza Do miana domoacutew rodzinnych Kasprowicza pretendują dwa budynki przy ul Wielkopolskiej 9 i 11 Zbudowane zostały po śmierci rodzicoacutew Kasprowicza przy jego wsparciu finansowym Pierwszy należał do Franciszki Anczakowej drugi do Anny Roliradowej Kasprowicz będąc w Inowrocławiu zatrzymywał się zawsze w domu Anczakoacutew Jednak to A Roliradowa otworzyła w swoim domu bdquo Izbę Kasprowiczowskąrdquo Na tablicy pamiątkowej błędnie się informuje że tu urodził się Kasprowicz Dom wybudowano w 1919 r zatem urodzony w 1860 roku Kasprowicz nie moacutegł urodzić się w domu Roliradoacutew W fili muzeum można oglądać pamiątki po rodzinie KasprowiczoacutewW Pałacu Mieszczańskim przy ulicy Solankowej mieści się Muzeum im Jana Kasprowicza Oglądać można tu stałe ekspozycje poświęcone życiu i twoacuterczości Jana Kasprowicza i Stanisława Przybyszewskiego

W miejscowości Goacuterana na małym cmentarzu spoczywa pisarz dramaturg i publicysta okresu Młodej Polski Stanisław Przybyszewski Urodzony 6 maja 1868 roku w pobliskim Łojewie zmarł 23 listopada 1927 roku w dworku Joacutezefa Znanieckiego w Jarontach Został pochowany w Goacuterze na uprzednio upatrzonym sobie miejscu Cztery lata po śmierci Przybyszewskiego w 1931 roku ze składek społecznych mieszkańcoacutew Kujaw wzniesiono nagrobek w kształcie wysokiej kolumny zwieńczonej krzyżem z medalionem i inskrypcją

W miejscowości Parchanie znajduje się Izba Pamięci Generała Władysława Sikorskiego Od 1928 roku do czasu rozpoczęcia II wojny światowej rodzina Sikorskich mieszkała tu w dworku Generałowstwo spędzało tu głoacutewnie miesiące wiosenno ndash letnie Więcej pamiątek znajdziemy w starym przedwojennym budynku szkolnym Dziś mieści się tam izba pamięci poświęcona Sikorskiemu Obejrzeć tu można min fotografie z czasoacutew pobytu Sikorskich w Parchaniu pamiątki wojskowe oraz publikacje na temat generała Wieś Parchanie położona jest 10 km na wschoacuted od Inowrocławia

TRASA nr 4 Miedzy Toruniem a Bydgoszczą

OSTROMECKO

Pierwsza zachowana wzmianka historyczna o Ostromecku pochodzi z 1222 roku Obecnie wieś liczy ok 1000 mieszkańcoacutew Mimo burzliwych wypadkoacutew dziejowych ostromeckie zabytki przetrwały w stanie stosunkowo mało zdewastowanym Pozostałością po czasach świetności jest zespoacuteł pałacowy składający się z dwoacutech pałacoacutew Starego - z XVIII wieku oraz Nowego W parku obok pałacoacutew znajduje się mauzoleum rodzinne Schoenbornoacutew- Alvenslebenoacutew Wartość zabytkową posiada roacutewnież kościoacuteł katolicki pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1445 roku Znajdują się tu zabytkowe rzeźby Matka Boska z Dzieciątkiem i Pieta Ostromecko jest znane także ze źroacutedlanej wody mineralnej produkowanej od 1894 roku

Pałac stary - usytuowany na skraju wiślanej skarpy w głębi parku na płn-zach od Pałacu Nowego Ta okazała rezydencja z panoramicznym widokiem na Wisłę została zbudowana przez rodzinę Mostowskich w pierwszej w połowie XVIII wieku ok 1730 roku Bogdan Teodor Mostowski kasztelan płocki przebudował skromny dwoacuter szlachecki w dwukondygnacyjny budynek wraz z ogrodem a jego syn Paweł Michał Mostowski wojewoda pomorski przekształcił budynek w wielkopańską siedzibę w stylu warszawskiego rokoka W obecnej formie jest to pałac barokowy całkowicie podpiwniczony posiadający trzy kondygnacje z poacutełpiętrem i poddaszem nieużytkowym Powierzchnia użytkowa budynku wynosi ok 713 msup2 W 2008 roku Filharmonia Pomorska przekazała Bydgoszczy ten zabytkowy budynek wraz z kolekcją i obecnie Pałac Mostowskich służy działalności kulturalnej

Pałac nowy - klasycystyczny korpus głoacutewny pałacu powstał w latach 1832-1849 Elewacja zachodnia budynku ndash ogrodowa - jest poprzedzona zespołem tarasoacutew powstałym na początku XX wieku Pałac Nowy jest całkowicie podpiwniczony piętrowy z poddaszem ze ścianką kolankową kryty niskim dachem czterospadowym Sala balowa dobudowana do korpusu budynku głoacutewnego od poacutełnocy jest jednokondygnacyjna Pałacyk Myśliwski wzniesiony od południa jako skrzydło korpusu z drugim piętrem w mansardowym dachu Kubatura powierzchnia powierzchnia użytkowa 258140 msup2 W 2000 roku Miasto Bydgoszcz rozpoczęło kompleksową rewaloryzację Pałacu Nowego Do roku 2007 wykonano większość prac budowlanych i konserwatorskich obejmujących korpus głoacutewny salę balową i skrzydło neobarokowe Działania rewaloryzacyjne ukończono w 2009 roku W skład zabytkowego założenia parkowego o powierzchni ponad 35 ha wchodzi XVIII-wieczny park włoski w otoczeniu Pałacu Starego oraz XIX-wieczny park krajobrazowy w stylu angielskim otaczający od zachodu Pałac Nowy Odrestaurowane reprezentacyjne wnętrza obu rezydencji służy organizacji min koncertoacutew kameralnych i recitali spektakli warsztatoacutew artystycznych zajęć edukacyjnych wystaw i pokazoacutew roacuteżnorodnych spotkań

SKŁUDZEWO

O Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część

szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

BIERZGŁOacuteW

Pierwszy ndash drewniano-ziemny groacuted obronny istniał tu w pierwszej połowie XIII wieku Zamek murowany zbudowano w miejscu pruskiego grodu należącego do rycerza Pipina Zdobyli go Krzyżacy prawdopodobnie w 1236 roku Biorąc pod uwagę że podczas wspomnianego oblężenia zamek miał już częściowo mury przyjąć można że wznoszony był od około 1260 roku Jego rozbudowa rozpoczęła się w 1270 roku Głoacutewnym elementem obronnym przedzamcza była kilkukondygnacyjna wieża bramna zwieńczoną ozdobnym schodkowym szczytem wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 10x112 Wejście na wieżę możliwe było jedynie z ganku obronnego na murze Drugim elementem obronnym przedzamcza była usytuowana w narożniku poacutełnocnym otwarta basztaPod koniec XIV stulecia rangę Bierzgłowa przyćmił rozwoacutej Torunia 19 czerwca 1415 roku władze zakonne rozwiązały komturię bierzgłowską dzieląc jej tereny pomiędzy toruńską i nieszawską a część majątku oddając woacutejtowi krzyżackiemu w Pieniu Po rozwiązaniu komturii w zamku bierzgłowskim pozostał jedynie zarządca krzyżacki W roku 1474 zamek został wykupiony przez rajcoacutew toruńskich a w 1520 roku stał się własnością miasta Torunia Wielkie pożary w roku 1580 i 1590 poważnie zniszczyły zamek W końcu XVII wieku był w ruinie W 1929 roku zamek zostaje wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Wojciecha Okoniewskiego a od 1933 jego własnością wykupioną na potrzeby diecezji W 1936 r dokonano na terenie zamku otwarcia Domu Rekolekcyjnego Od 1945 roku do 1992 roku zamek mieścił Zakład Opieki Społecznej W latach 1946-1950 r w zamku mieszkał biskup łucki Adolf Piotr Szelążek wygnany przez władze radzieckie ze swej diecezji na Wołyniu Do dziś szczątki jego spoczywają w podziemiach kościoła św Jakuba w Toruniu Po odzyskaniu obiektu przez Kurię Toruńską w 1992 roku rozpoczął się remont trwający z przerwami do chwili obecnej W finansowaniu prac spory wkład wniosła Fundacja Polsko-Niemiecka Remont Zamku Goacuternego ukończono w sierpniu 2001 roku a już od 1 września rozpoczęło działalność Diecezjalne Centrum Kultury Placoacutewka dysponująca kaplicą i salą konferencyjną dla 70 osoacuteb łączy realizację zadań duszpasterskich ze wspaniałą rekreacją i godziwą rozrywką Jest w stanie przyjąć w pokojach 52 osoby Urządzono dom wycieczkowy dla grup dziecięcych i młodzieżowych działających przy parafiach

SKŁUDZEWO

Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych

W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

PIWNICE

W Piwnicach 15 km od Torunia znajduje się Katedra Radioastronomii Jest częścią Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Najważniejszym instrumentem unikalnym w Europie środkowo-wschodniej jest 32m teleskop uczestniczący w światowej sieci VLBI Aktywność naukowa obejmuje badania roacuteżnych obiektoacutew astrofizycznych kwazaroacutew radiogalaktyki pulsaroacutew maseroacutew międzygwiezdnych i układoacutew planetarnych Radiowa interferometria wielko bazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazoacutew i obiektoacutew w kosmosie Realizacja tej techniki wymaga bardzo ściśłej wspoacutełpracy radioteleskopoacutew na całym świecie Radioteleskopy

GRĘBOCIN

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 9: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

Okazała gotycka kamienica przy dzisiejszej ulicy Kopernika - dawniej św Anny - uchodząca za miejsce narodzin

Mikołaja Kopernika Jest ona doskonałym przykładem średniowiecznego domu kupieckiego z typowym dla

niego układem wnętrz wyposażeniem i charakterystycznym schodkowym szczytemObecnie w kamienicy

mieści się muzeum poświęcone życiu oraz dziełu wielkiego astronoma Prezentowana jest tu roacutewnież makieta

XV-wiecznego Torunia z pokazem audiowizualnym W podziemiach muzeum znajduje się ekspozycja

poświęcona historii słynnych toruńskich piernikoacutew Zwiedzanie wystawy połączone jest z ich wypiekiem oraz

degustacją

Planetarium Orbitarium i Geodium

Planetarium mieści się w XIX-wiecznym budynku dawnej gazowni miejskiej Na kopule o średnicy 15 m prezentowane są seanse popularyzujące wiedzę o wszechświecieDzięki dziesiątkom projektoroacutew nie ruszając się z wygodnego fotela można przeżyć tu noc polarną na biegunie zobaczyć Ziemię z Księżyca a nawet z granic Systemu Słonecznego W sali Orbitarium umieszczono zestaw interaktywnych urządzeń oraz modeli dzięki ktoacuterym zwiedzający poznają zjawiska zachodzące w kosmosie Uwagę przyciąga tu roacutewnież okazały

interaktywny model sondy kosmicznej Cassini W kolejnej sali - Geodium - swe miejsce znalazła interaktywna wystawa poświęcona planecie Ziemii i zjawiskom na niej zachodzącym Krzywa Wieża

Jak głosi legenda ta średniowieczna baszta obronna została zbudowana przez toruńskiego krzyżaka jako pokuta za popełnione grzechy Wzniesiona przez niego wieża miała być tak krzywa jak krzywe było jego życie niegodne zakonnikaOdchylona od pionu o około 15 metra budowla stanowiła część systemu obronnego dawnego Torunia Gdy utraciła swe militarne znaczenie pełniła funkcję więzienia a potem kuźni Dziś Krzywa Wieża to jeden z najbardziej charakterystycznych toruńskich symboli i obowiązkowy punkt każdej wycieczki

Ruiny Zamku Krzyżackiego

Toruński zamek został zbudowany w XIII w przez zakonnikoacutew krzyżackich Wzniesiony na miejscu znajdującego się tu wcześniej grodziska posiada nietypowy podkowiasty kształt Dawniej jego załogę stanowiło 12 rycerzy zakonnych oraz komtur reprezentujący krzyżacką władzę na tych terenachW roku 1454 toruńscy mieszczanie wzniecili antykrzyżackie powstanie zamek zdobyli a następnie zburzyli Do dziś zachowało się jedynie gdanisko czyli dawna wieża ustępowa oraz malownicze ruiny Podziemia zamku i gdanisko udostępnione są

do zwiedzania - znajdują się tu ekspozycje stałe i czasowe makieta zamku oraz sala strachu W sezonie letnim na zamkowym dziedzińcu prezentowany jest spektakl światło i dźwięk pt Komturia Ruiny dawnej krzyżackiej warowni są także tłem licznych imprez plenerowych - koncertoacutew festynoacutew i rycerskich turniejoacutew

Muzeum Etnograficzne

Toruńskie Muzeum Etnograficzne znajduje się na plantach otaczających Staroacutewkę Przy muzeum istnieje jedyny w Europie skansen usytuowany w ścisłym centrum miasta Przeniesiono do niego z kilku regionoacutew Polski poacutełnocnej obiekty drewnianej architektury wiejskiej pochodzące z XVIII oraz XIX w Na obszarze 2 ha zgromadzono min wiejskie zagrody kuźnię i remizą strażacką wraz z wyposażeniem wiatrak oraz młyn wodny Muzeum organizuje liczne kiermasze festyny i koncerty folklorystyczne prowadzi roacutewnież działalność

edukacyjną oferując warsztaty oraz lekcje muzealne dla grup szkolnych

TRASA nr 2 bdquoZiemia Chełmińsk - Dobrzyńska

GOLUB ndash DOBRZYŃ

Miasto położone w pradolinie rzeki Drwęcy Powstało z fuzji - Golubia i

Dobrzynia - niegdyś przedmieścia Golubia Rzeka Drwęca oddzielała je od

siebie nie tylko w sensie geograficznym Na przestrzeni lat stanowiła ona

roacutewnież linię graniczną pomiędzy roacuteżnymi powiatami wojewoacutedztwami a

nawet państwami W 1231 roku cała ziemia chełmińska a więc i Golub

zajęta została przez Krzyżakoacutew Zbudowali tu w latach 1296-1306 na

wzniesieniu duży zamek a następnie założyli miasto na prawie

chełmińskim Kiedy Golub zaliczono do rzędu miast dokładnie nie wiadomo gdyż pierwszy dokument lokacyjny

zaginął Wznowienie dokumentu nastąpiło w 1421r Na mocy warunkoacutew II pokoju toruńskiego w 1466 roku

Ziemia Chełmińska jako część Prus Kroacutelewskich wroacuteciła pod władzę Polski Kroacutel Zygmunt III Waza nadał

starostwo golubskie (1611 - 1625) swej siostrze - Annie Wazoacutewnie Licznie przybywający do zamku goście i

pobyt Zygmunta IIIWazy ze swym dworem w 1623 roku sprawiły że miasto się ożywiło powstały nowe cechy

rozwinął się handel Wojny szwedzkie z lat 1626 - 1629 i 1655 oraz 1660 jak i poacuteźniejsza wojna siedmioletnia

1756 - 1763 przyniosły zniszczenie miastu i zubożenie ludności Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 r Golub

został włączony do Prus Na lewym brzegu Drwęcy zaczął wyrastać groźny konkurent miasta Golubia ndash

Dobrzyń W czasach średniowiecznych stanowił jedno z trzech przedmieść Golubia Rozwoacutej Dobrzynia nastąpił

w drugiej połowy XVII Hrabia Ignacy Działyński w 1789 r nadał osadzie Przedmieście Golubskie prawa miejskie i

nazwał ją Dobrzyniem ofiarowując jednocześnie miastu swoacutej herb rodowy Drwęca stanowiła naturalną

granicę między Prusami a Rosją Czasy zaboru pruskiego w Golubiu to okres germanizacji ludności polskiej

Dobrzyń w zaborze rosyjskim burzliwie się rozwijał i w kroacutetkim czasie prześcignął Golub Jesienią 1939 r

Niemcy rozpoczęli politykę eksterminacyjną wobec ludności Golubia i Dobrzynia Szczegoacutelnie dotkliwe straty

ludzkie i materialne ponioacutesł Dobrzyń Niemcy wymordowali połowę jego mieszkańcoacutew głoacutewnie Żydoacutew a

należące do nich domy i zabudowania spalili Inną natomiast taktykę zastosowali okupanci wobec mieszkańcoacutew

Golubia ktoacuterych ok 90 zostało pod przymusem wpisanych do III grupy listy narodowościowej niemieckiej

Rozporządzem Rady Ministroacutew z 1951 roku utworzono z dwoacutech miast jeden organizm miejski o nazwie Golub -

Dobrzyń

Zamek - zbudowany z cegły na planie prostokąta z dziedzińcem wewnętrznym zamkniętym z czterech stron

budynkami posiadającymi krużganki W zamkowych podziemiach więziono nieposłusznych poddanych Ich jęki i

zawodzenia ponoć do dziś można niekiedy słyszeć w lochach Zachowała się też krzyżacka izba tortur z hakami

w stropach na ktoacuterych wieszano nieszczęśnikoacutew Choć teraz mieści się w niej biuro PTTK w dalszym ciągu robi

wrażenie na zwiedzających Przed II wojną światową istniała tu jeszcze misa ze szczeliną do tortury kropli

wody W 1410 r zamek został zdobyty przez wojska Władysława Jagiełły ale już w 1411 r oddano go

Krzyżakom Ponownie zdobyty w 1422 r Władysław Jagiełło umieściwszy na nim polską załogę rozkazał zburzyć

zewnętrzną południową wieżę stojącą przed zamkiem Ogień polskich armat znacznie uszkodził grube mury i

przeprowadzono poważne prace remontowe W XVI w zamek zaczęto przebudowywać w stylu odrodzenia

Zamek golubski stał się miejscem ktoacutere chętnie odwiedzano Przy starej twierdzy powstały piękne ogrody

uformowane w stylu włoskim w ktoacuterych po raz pierwszy w Polsce wyhodowano tytoń ( znana woacutewczas jako

roślina ozdobna ) W okresie potopu zamek zdewastowali Szwedzi Podczas wojen napoleońskich Francuzi

urządzili tu szpital Po II wojnie światowej zrewaloryzowano zamek Pod patronatem PTTK organizowane tu są

turnieje krasomoacutewcze turnieje rycerskie koncerty w średniowiecznych komnatach

Kościoacuteł pw Św Katarzyny - wzniesiony został w stylu gotyckim w XIII i XIV wieku Istniał już dużo wcześniej jako budowla drewniana Pierwotna budowla obejmowała tylko dzisiejsze prezbiterium ktoacutere powstało już w r 1293 i stanowi najpiękniejszą część kościoła wykazującą w fragmentach muroacutew i sklepień motywy gotyckie Kościoacuteł po zniszczeniach często odnawiany i odrestaurowany Szczegoacutelnie wyroacuteżnia się tu ołtarz barokowy fundacji podstarościego Krzysztofa Lodego i obywateli miejskich wykonany z drzewa w 1640 roku a wykazujący duże podobieństwo z wielkim ołtarzem katedry pelplińskiej Na specjalne podkreślenie zasługuje też tęcza barokowa umieszczona w wielkim łuku gotyckim między prezbiterium a nawą Pod nią zwraca uwagę chrzcielnica w stylu barokowym misę podtrzymuje anioł druga podobna figura umieszczona jest po przeciwnej stronie dla symetrii Ambona z pięknymi ozdobami roboty snycerskiej oraz chrzcielnica i empora organowa w kaplicy

Domek Pod Cieniami Osobliwością Golubia jest stary drewniany domek podcieniowy ostatni z kilku

zachowanych jakie niegdyś otaczały cały rynek Posiadały one w swym kształtowaniu pewien charakter

wspoacutelny danemu czasowi i stanowiły budowy dwudziałowe ze słupem pośrodku o zastrzałach z koacutełeczkami

Dach naczoacutełkowy lub prosty ze szczytem zdobionym i konstrukcją drewnianą wypełnioną murem

SZAFARNIA

Ośrodek Chopinowski w Szafarni powstał dla upamiętnienia pobytu młodego Fryderyka Chopina Mieści się w dziewiętnastowiecznym dworku otoczonym zabytkowym parkiem Drzewa przypominają czasy odwiedzin młodego Chopina ( dziś Pomniki Przyrody) Położony jest w malowniczym otoczeniu pradoliny rzeki Drwęcy jest miejscem aktywności nie tylko kulturalnej ale i turystyczne Działalność ośrodka została zainaugurowana 25 września 1949 roku bdquoFestiwalem Chopinowskimrdquo W latach 1980 ndash 1988 przeprowadzono kompleksowy remont budynku i nastąpiło oficjalne otwarcie Ośrodka Kultury im Fryderyka Chopina w Szafarni Ośrodek został

wyposażony w nowe sprzęty zajmował wtedy cztery pomieszczenia Na parterze budynku (sala koncertowa sala muzealna salonik i holl) natomiast piętro dworku Dziewanowskich nadal zajmowała Szkoła Podstawowa w Szafarni Stopniowo zagospodarowany został teren zabytkowego parku Pierwszym dyrektorem odremontowanego ośrodka była Hanna Kończalska Do działalności Ośrodka należało systematyczne organizowanie koncertoacutew artystoacutew polskich i zagranicznych (głoacutewnie recitali fortepianowych) Znaczącym wydarzeniem jest Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im Fryderyka Chopina dla dzieci i młodzieży Dziś jest miejscem gdzie spotykają się wszystkie dziedziny sztuki Ośrodek Chopinowski prowadzi przede wszystkim ożywioną działalność koncertową

Brodnica

Nazwa miejscowości pochodzi od brodu Prawa miejskie otrzymało przed 1298 rokiem

Wiek XIV okres gospodarczego rozkwitu miasta Wybudowano warowny zamek potężne

mury miejskie kościoacuteł farny ratusz i obronne bramy wjazdowe Herbem Brodnicy stała się

otwarta dłoń - symbol życzliwości gościnności i praworządności Do Kroacutelestwa Polskiego

Brodnica została przyłączona po drugim pokoju toruńskim ( 1466 r) Drugi okres rozkwitu

miasta wiąże się z osobą Anny Wazoacutewny Objęła brodnickie starostwo w 1605 r i

stworzyła w Brodnicy ośrodek intelektualny szczycący się tolerancją religijną Po jej

śmierci zaczął się dla miasta wyjątkowo niepomyślny czas Okres wojen oraz konfliktoacutew

religijnych dopełniły zarazy i pożary nawiedzające miasto Rozbiory Brodnica przetrwała

pod władzą Prus To tu 5 października 1831 r przekroczył granicę pruską i złożył broń

kilkudziesięciotysięczny korpus powstańcoacutew listopadowych pod wodzą gen Dyw Macieja

Rybińskiego Niepodległość Brodnica odzyskała 18 stycznia 1920 r wyzwolicielem były wojska generała

Hallera W latach 1921 ndash 24 w Brodnicy gościli premier Wincenty Witos marszałek Joacutezef Piłsudski oraz

prezydent RP Stanisław Wojciechowski We wrześniu 1939 r miasto stało się częścią III Rzeszy by 22 stycznia

1945 roku rozpocząć kolejny etap swej historii Wspoacutełczesna Brodnica to niespełna 30-tysięczne miasto stolica

Pojezierza Brodnickiego Obecnie zajmuje powierzchnię 2287 ha Brodnica jako pierwsze miasto w Polsce

uzyskała znak Zielonych Płuc Polski oraz tytuł Gmina Przyjazna Środowisku

Brama Mazurska - została wzniesiona wraz z murami miejskimi na początku XIV wieku nadbudowana w 1370 r i odnowiona w II połowie XIX wieku i w latach 1964-65 kiedy wnętrze adaptowano na Hotel Turystyczny Pod bocianem Zbudowana jest z cegły na planie kwadratu w goacuternej części ośmioboczna Obecnie mieści się tu siedziba Miejskiego Oddziału PTTK oraz punkt infomacyjny dla turystoacutew

Ratusz - pozostałości ratusza gotyckiego z końca XIV wieku w poacutełnocnej pierzei troacutejkątnego rynku (Duży Rynek) Obiekt został spalony w 1631 roku poacuteźniej częściowo odbudowany otoczony budynkami mieszkalnymi Zachowała się ośmioboczna wieżyczka z XVI wieku z tarczą zegarową We wnętrzu dzwony z 1553 i 1554 roku oraz część szczytu Na Dużym Rynku znajdują się bogato zdobione kamienice

Kościoacuteł farny - pod wezwaniem św Katarzyny gotyk (XII - XV w) ceglany troacutejnawowy halowy o sklepieniu gwiaździstym (nawa głoacutewna) i krzyżowo ndash żebrowym (nawy boczne) Wzniesiony w latach 1285 ndash 1370 nawiązuje swym rozwiązaniem halowym do fary w Chełmnie i katedry w Chełmży Prezbiterium fundowane w 1285 roku przez proboszcza Mikołaja z Sandomierza korpus i pozostałe części w latach 1340 ndash 1370 (w tym szczyt i wieża) W latach 1554 ndash 1598 zajęty przez luteranoacutew Po uszkodzeniach w latach 1631 i 1648 odnawiany wielokrotnie

Brama Chełmińska - zwana też Kamienną wzniesiona w latach 1310-30 Nadbudowana około 1370 roku odnowiona w 1898 roku z częściową rekonstrukcją szczytoacutew Stanowiła element średniowiecznych obwarowań miejskich W XIX wieku użytkowana jako więzienie a w latach 70 wraz z przylegającą kamieniczką adoptowana na siedzibę muzeum Założona na planie kwadratu dwukondygnacyjna ze szczytami schodkowymi o sterczynami oraz poacutełkoliście zamkniętymi tynkowanymi blendami okiennymi Od poacutełnocy zachował się fragment szyi bramnej W wejściu zrekonstruowana wspoacutełcześnie drewniana brona (krata) Obecnie w Bramie Chełmińskiej mieści się galeria a w przyległej kamieniczce przy Małym Rynku 4 sale wystaw czasowych oraz gabinety Działu Archeologii

Spichlerz na ulicy św Jakuba to budowla renesansowa z 1604 roku Przebudowany na przełomie XIX i XX w Ceglany pierwotnie dwu obecnie czterokondygnacyjny Odrestaurowany na przełomie lat 8090 W ścianie szczytowej portal zamknięty łukiem odcinkowym zrekonstruowany szczyt Dach siodłowy kryty dachoacutewką Obecnie siedziba dyrekcji i administracji muzeum

Zamek Krzyżacki - wzniesiony w latach 1305-1339 Zbudowany z cegły na planie zbliżonym do kwadratu z budynkami wokoacuteł dziedzińca i wysoką wieżą (54 m) oraz basztami Zamek otaczała fosa połączona zwodzonym mostem z przedzamczem Modernizacji fortyfikacji dokonał po 1415 r Zdobyty w 1454 roku przez wojska Związku Pruskiego W latach 1462 ndash 1482 w rękach zaciężnych wojsk krzyżackich Bernarda Szumborskiego Był siedzibę starostoacutew polskich Zniszczony podczas pożaru w 1550 Częściowo odbudowany popadł w ruinę podczas wojen szwedzkich Po 1785 rozebrany z wyjątkiem odrestaurowanej w roku 1842 wieży W latach 1970-76 przeprowadzono prace konserwatorskie Odkryte podczas wojny piwnice zamkowe przeznaczono na kawiarnie Dziś w piwnicach zamku można zwiedzać stałe wystawy

Pałac Anny Wazoacutewny - wzniesiony po pożarze zamku w latach 1550-64 Starosta Rafał Działyński wykorzystał fragmenty muroacutew i zabudowań przedzamcza Przebudowany przez Annę Wazoacutewne (1605-25) na rezydencję Poacuteźniejsza rozbudowa miała miejsce w latach 1678-98 Pałac został spalony w 1945 roku odbudowany w latach 1960-70 z przeznaczeniem dla Powiatowego Domu Kultury i bibliotek Od 1986 roku siedziba Muzeum Regionalnego w Brodnicy

TRASA nr 3 bdquo Szlakiem uzdrowisk Białe Kujawy CIECHOCINEK

Miasto usytuowane jest na lewym brzegu Wisły w południowo-wschodniej części Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej Tężnie wraz z uruchomioną w 1830 r warzelnią soli stały się zakładem produkującym soli na skalę przemysłową Za oficjalną datę powstania zdrojowiska przyjmuje się rok 1836 gdy w ciechocińskiej karczmie w czterech miedzianych wannach zaczęto stosowanie zabiegoacutew leczniczych z użyciem woacuted solankowych Od tego czasu systematycznie rozbudowywano bazę leczniczą W lipcu 1842 r oddano do

użytku łazienki zwane bankowymi Opiekę medyczną sprawował w nich dr Roman Ignatowski pierwszy lekarz

nowych łazienek Doniosły wpływ na rozwoacutej uzdrowiska miało uruchomienie w 1867 r linii kolejowej z Trojanowa ( poacuteźniej Aleksandroacutew Kujawski ) Kursujące po Wiśle statki parowe z Warszawy dowoziły kuracjuszy Z biegiem lat dzięki uznanym walorom leczniczym i intensywnej rozbudowie wzrosła ranga Ciechocinka Utworzona w r 1908 osada Ciechocinek szybko otrzymała prawa miejskie ( 1916) Liczący 11 tysięcy stałych mieszkańcoacutew Ciechocinek posiada niezwykle korzystne dla swej leczniczej funkcji warunki klimatyczne Duże nasłonecznienie niewielka amplituda wahań temperatury stosunkowo mała ilość opadoacutew łagodne wiatry i umiarkowana wilgotność względna powietrza to walory uzdrowiska Podstawą działalności balneologicznej są naturalne tworzywa w postaci borowin i występujących w utworach jurajskich źroacutedeł woacuted solankowo-jodowo-bromkowych Od 1972 r odbywa się cykliczna impreza folklorystyczna Festiwal Folkloru Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej koncertują orkiestry zespoły estradowe na scenie odrestaurowanego Teatru Letniego wystawiane są sztuki teatralne Rozgłos dzięki prezentacji telewizyjnej zyskały coroczne festiwale operowo - operetkowe kultury Romoacutew ( festiwal przeniesiono ) piosenki strażackiej i inne Znakomitą scenerią jest oaza zieleni i kwiatoacutew za jaką uchodzi Ciechocinek Cerkiew prawosławna pod wezwaniem św Michała Archanioła jest unikalna budowlą na terenie Kujaw i zaliczona jest do najcenniejszych obiektoacutew zabytkowych Ciechocinka Została zbudowana w 1894 roku w stylu zauralskim Zaprojektował ją architekt W Fedders Jest to także jedyny tego typu obiekt w Europie Cerkiew była czynna do lat dwudziestych naszego stulecia Urządzono w niej kasyno ze świetlicą szkołę następnie magazyn Z inicjatywy arcybiskupa Sawy Prawosławnego Ordynariusza Wojska Polskiego przystąpiono do odbudowy świątyni Ściany wykonane są z okrągłych bali ułożonych jeden na drugim bez użycia gwoździ Zachowała się w całości bogata ornematyka wokoacuteł okien resztki koloroacutew a na tylnej wewnętrznej ścianie stylizowany wykonany dłutem ciesielskim napis w języku cerkiewno ndash słowiańskim bdquoZ nami Boacutegrdquo Odtworzone zostały kopuły i krzyże oraz kolory żoacutełty niebieski i czerwony cerkiew została wzniesiona na planie prostokąta z podziałem według starożytnych zasad biblijnych na trzy części przedsionek (kruchta) ndash przejście ze świata świeckiego do świata sakralnego część środkowa w ktoacuterej przebywa lud oraz najważniejsza część ndash ołtarzowa w ktoacuterej umieszczono relikwie 12 męczennikoacutew betlejemskich Pomiędzy częścią środkową a ołtarzową znajduje się ikonostas ndash ściana z ikon wykonana wspoacutełcześnie w Poczajewie przez J Nieczajewa ukazująca świat Kroacutelestwa Niebieskiego Konsekracji dokonano 6101996 r

Zespoacuteł tężni - monumentalna budowla wzniesiona w latach 1824-33 i 1859 według projektu Jakuba Graffa przez budowniczego warzelnianego Knake Konstrukcja drewniana Łączna długość trzech segmentoacutew tężni wynosi 1741 m wysokość 158 m Jeden z nielicznych w Europie unikatowy zabytek techniki z XIX wieku Na tężniach dokonuje się proces stężania solanki służącej do produkcji soli Cechą charakterystyczną tego procesu jest wytwarzanie naturalnego aerozolu o właściwościach leczniczych Strefa okołotężniowa wyroacuteżnia się specyficznym mikroklimatem

Warzelnia soli - budynek jednokondygnacyjny oddany do użytku w r 1830 Źroacutedło Grzybek tężnie i warzelnia soli stanowią ciąg technologiczny przy produkcji soli Proces produkcji soli niezmienny od ponad 160 lat polega na podgrzewaniu stężonej solanki Produktami ubocznymi są szIam i ług służące do celoacutew leczniczych

Teatr letni - zaprojektował Adolf Schimmelpfennig i powstał w 1980r Nawiązuje stylem do architektury uzdrowiskowej końca XIX w należy do nielicznych tego typu budowli w Europie

Parki i zieleńce - stanowią 142 hektaroacutew terenoacutew zielonych a stanowią je cztery parki (Zdrojowy Tężniowy Zdrowia i Sosnowy) zajmują 69 ha Największy z nich centralnie usytuowany Park Zdrojowy wyroacuteżnia się bogactwem krzewoacutew drzew i roślin niskopiennych Wśroacuted licznych skweroacutew i klomboacutew na terenie miasta uwagę zwracają znane kompozycje kwiatowe tworzące dywan zegar i kalendarz

RACIAŻEK

Pierwsza wzmianka o Raciążku pochodzi z aktu uposażenia Benedyktynoacutew w Mogilnie z 1066 roku Drewniano-ziemny groacuted został wzniesiony prawdopodobnie w połowie XIII wieku przez biskupoacutew kujawskich Groacuted przy drugim oblężeniu przez Krzyżakoacutew w 1330 roku został zdobyty Nie wiadomo kiedy wzniesiono zamek Początkowo był to jeden budynek o trzech kondygnacjach i rozmiarach 12x25 metroacutew powiększony do rozmiaroacutew 17x25 metroacutew przez biskupa Zbyluta z Gołańczy Powstały też wtedy obwodowe mury wzdłuż wzdłuż krawędzi zbocza Zamek w okresie poprzedzającym wielką wojnę z zakonem krzyżackim był kilkukrotnie wykorzystywany do rokowań z Wielkimi Mistrzami ( Przebywała tu Jadwiga i Władysław Jagiełło ) W latach 1582-1600 Hieronim Rozdrażewski rozbudował zamek oraz przekształcił wnętrza tak że powstała poacuteźnorenesansowa obronna rezydencja Po zniszczeniach z drugiej połowy XVII wieku zamek został opuszczony a pozostałości budynkoacutew gospodarczych rozebrane Pierwsze badania na zamku przeprowadzono w latach 1978-1985 po ktoacuterych zamek zabezpieczono jako trwałą ruinę Ciekawostką Raciążka jest murowany jednonawowy kościoacuteł poacuteźnogotycki ze szczytami renesansowymi zbudowany w latach 1597 - 1612 Jest to budowla w stylu poacuteźnogotyckim ze szczytami renesansowymi orientowany (tzn wzniesiony) wschoacuted-zachoacuted murowany i opięty uskokowymi szkarpami kryty dachoacutewką Prezbiterium kwadratowe z poacutełokrągłą absyd Ołtarz zbudowany jest w stylu poacuteźnorenesansowym z drzewa modrzewiowego (renesans niemiecki) Stalle renesansowe pochodzą z 1630 roku a odnowione zostały w 1865 roku Obrazy w stallach i obraz Wszystkich Świętych na zasuwie przy głoacutewnym ołtarzu zostały namalowane w 1830 roku przez Adama Malinowskiego W prawej części kościoła znajduje się ołtarz barokowy z XVII wieku a w lewej części usytuowany jest barokowy ołtarz z XVIII wieku Na ścianach świątyni znajdują się neorenesansowe płaskorzeźby z glinki terakotowej przedstawiające czternaście stacji drogi krzyżowej Ambona barokowa z XVIII wieku Monstrancja rokokowa z około 1784 roku Kilkanaście figur drewnianych z okresu XVI ndash XVII wiek Nad zakrystią znajduje się muzeum parafialne z wieloma ciekawymi eksponatami Jednym z najciekawszych jest gotycki ornat z białego adamaszku z wyhaftowanym wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem złotymi nićmi Według legendy wyhaftowany przez kroacutelową Jadwigę W muzeum znajdują się także zbiory bibliofilskie ndash 257 pozycji z okresu XVI ndash XIX wiek a także księga mszalna z XVIII wieku miecz z XIII wieku rzeźby dokumenty nawet hełm tatarski z XVIII wieku i wiele innych

KRUSZWICA

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszej Kruszwicy sięgają epoki kamienia (ok 10 000 r pne) Najstarsze ślady wczesnośredniowiecznego osadnictwa odnotowano na przełomie VI i VII w na zachodnim brzegu Gopła kiedy to oacutewczesna Kruszwica była ośrodkiem o dużym znaczeniu gospodarczym i strategicznymIstnieje przypuszczenie że w VIII i IX w groacuted kruszwicki był ośrodkiem plemiennego państwa Goplan Jak głosi jedna z legend w Kruszwicy znalazł schronienie pozbawiony władzy okrutny Popiel ktoacutery zginął w wieży na jeziornej wyspie zjedzony przez myszy Po jego śmierci rządy objął ubogi Piast - twoacuterca nowej dynastii Druga poł X w i XI w to okres świetności kruszwickiego grodu ktoacutery stał się jedną ze stolic

pierwszych Piastoacutew Długotrwała tradycja osadnictwa i wysoki poziom cywilizacyjnego rozwoju pozwoliły Kruszwicy pełnić ważną funkcję polityczną i administracyjną a korzystne położenie przy węźle droacuteg umożliwiało Piastom chrystianizację pogańskiego Pomorza Na zachodnim brzegu jeziora Gopło warzono soacutel z miejscowych źroacutedeł solankowych W 1271 na rozkaz Bolesława Pobożnego spalono groacuted Około połowy XIV w z fundacji kroacutela Kazimierza Wielkiego w miejscu starego grodu zbudowano murowany zamek Ta gotycka budowla stała się strategicznym punktem na pograniczu polsko-krzyżackim Kruszwica nawiedzana pożarami i wojnami powoli upadała Ostateczny cios zadał miastu najazd szwedzki w wyniku ktoacuterego miasto i kazimierzowski zamek uległy w 1657 r dalszemu zniszczeniu Po I rozbiorze polski w 1772 r Kruszwica włączona została do zaboru pruskiego W okresie niewoli groacuted był dla Polakoacutew wszystkich zaboroacutew źroacutedłem patriotyzmu i symbolem niepodległej Polski Legendy o Popielu i Piaście oraz piękne nadgoplańskie krajobrazy inspirowały wielu twoacutercoacutew tamtych czasoacutew W okresie międzywojennym rozwoacutej miasta widoczny był w każdej dziedzinie życia w szczegoacutelności w sektorze rolno-spożywczym Taki też kierunek dominował po 1945 r Najcenniejszym zabytkiem Kruszwicy a zarazem i symbolem miasta jest ceglana gotycka wieża samotnie stojąca na Wzgoacuterzu Zamkowym u nasady Poacutełwyspu Rzępowskiego zwana Mysią Wieża Jest to ośmioboczna wieża ma 32 m wysokości i z ruinami muroacutew stanowi pozostałość zamku obronnego z XIV w Budowla nawiedzana pożarami i zaznaczona piętnem upływającego czasu stopniowo popadała w ruinę W 1657 r ustępujący z Kruszwicy Szwedzi zburzyli miasto i zamek W związku z tym konieczne było podjęcie wysiłku by ocalałe fragmenty muru i wieży mogły podziewać przyszłe pokolenia W 1802 r przeprowadzono prace restauratorskie a w 1896 r najlepiej zachowaną wieżę wzmocniono i przystosowano do zwiedzania Od tego momentu każdy turysta odwiedzający Kruszwicę wspina się na szczyt Mysiej Wieży stanowiącej doskonały punkt widokowy Z jej szczytu roztacza się niezapomniany widok na malownicze zatoczki i wysepki jeziora Gopło miasto oraz rozległą roacutewninę kujawską

Kolegiata pw św Piotra i Pawła w Kruszwicy jeden z najlepiej zachowanych zabytkoacutew architektury romańskiej w Polsce Kruszwicka świątynia została zbudowana na początku XII w jest troacutejnawową filarową bazyliką wzniesioną na planie krzyża łacińskiego Romański charakter budowli podkreślają grube kamienne mury poacutełkoliste łuki oraz proste geometryczne kształty Nawy transept i prezbiterium przykryte są belkowym stropem sklepienia absyd wykonano z drobnych kamieni i okrzeskoacutew a w wieżowych kruchtach zachowały się najstarsze w Polsce sklepienia na skrzyżowanych kamiennych gurtach Zabytkami kruszwickiej kolegiaty są dwie chrzcielnice - piaskowcowa z XI w i granitowa z XII w Pod łukiem tęczowym prezbiterium znajdują się pochodzące z początkoacutew XVI w poacuteźnogotyckie rzeźby natomiast na ścianach rzeźby klęczących aniołoacutew (I poł XVIII w) pochodzące z ołtarzy barokowych kolegiaty W kościele znajdują się XVII-wieczne marmurowe płyty poświecone początkom kościoła i pierwszym biskupom W poacutełnocny portal ściany wmurowano płytę nagrobną starościny Zofii Oponowskiej zmarłej w 1500 r Ciekawostką jest fakt iż przy kruszwickiej świątyni należącej pierwotnie do zakonu benedyktynoacutew istniała biblioteka w ktoacuterej przechowywano do poł XIX w bogato ilustrowany Ewangeliarz kruszwicki - pergaminowy kodeks benedyktynoacutew Obecnie ten cenny zabytek rękopiśmiennictwa znajduje się w zbiorach Archiwum Archidiecezji w Gnieźni

INOWROCŁAW

W dokumentach historycznych po raz pierwszy Inowrocław pod łacińską nazwą Novo Wladislaw występuje w 1185r Inowrocław w języku łacińskim nazywany był Juvenis slavia lub Novum Vladislav Junovladislavia albo też Vladislav i Wodzislavia lub też Wodzisław W staropolskich tekstach spotyka się nazwę Inowłocław i Inowrocław Nazwa miasta Inowrocławia wiele razy zmieniała się w okresie stuleci Prawdopodobnie w XII w po gwałtownym wylewie Wisły część ludności Włocławka przeniosła się na teren obecnego Inowrocławia i założyła tutaj osadę nazywając ją Nowy Włocław - Juno czy Juni Vladislavia ktoacutera przekształciła się w Inowłocław a następnie w Inowrocław Warto zobaczyć

Tężnia solankowa - obiekt sanatoryjny w ponad 130 letnim inowrocławskim uzdrowisku Pierwszy odcinek inhalatorium oddano do użytku w 1995 roku i od tej pory przyciąga ono licznych kuracjuszy i turystoacutew Inowrocławska tężnia trzecia w kraju pod względem chronologii powstania jest drugą co do wielkości i jedną z nielicznych w całej Europie Ma kształt dwoacutech połączonych ze sobą wielobokoacutew mierzy 9 metroacutew wysokości i ponad 300 metroacutew długości Na całej długości tężni znajduje się taras widokowy Wytworzony aerozol służ profilaktyce i wspomaga leczenie schorzeń goacuternych droacuteg oddechowych choroacuteb tarczycy schorzeń alergicznych skoacutery obniża poziom ciśnienia tętniczego W kompleksie tężni solankowej jest roacutewnież miejsce na czynny wypoczynek Dla dbających o zdrowie spacerowiczoacutew atrakcją jest Park Solankowy Do powstania uzdrowiska z pewnością przyczyniło się uruchomienie kopalni soli w XIX wieku W okresie międzywojennym Inowrocław stał się modnym uzdrowiskiem do ktoacuterego na kurację licznie przyjeżdżali znani politycy aktorzy czy sportowcy Bywali tu min premier Władysław Grabski generałowie Joacutezef Haller i Władysław Sikorski kontradmirał Joacutezef Unrug wojewoda pomorski poacuteźniejszy prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz prezydent Warszawy Stefan Starzyński prezydent Poznania poacuteźniejszy Delegata Rządu na Kraj Cyryl Ratajski Maria Konopnicka Ludwik Sempoliński oraz olimpijczyk Janusz Kusociński

Kościoacuteł Najświętszej Marii Panny - Jest najstarszym i najwartościowszym z punktu widzenia historycznego i artystycznego zabytek Inowrocławia Budowę rozpoczęto kroacutetko po 1180 r z inicjatywy księcia Leszka wnuka Bolesława Krzywoustego a ukończono na początku XIII w Świątynia przyciąga prymitywnymi płaskorzeźbami na zewnętrznych ścianach świątyni Płaskorzeźbione i ryte na kamiennych ciosach głowy krzyże i roacuteżne znaki magiczne rozsławiły inowrocławski zabytek w Polsce Jest to unikalny w naszym kraju zespoacuteł rzeźb w ktoacuterym na język plastyki przetłumaczono ideologiczne pojęcie dobrego i uporządkowanego świata chrześcijańskiego przeciwstawionego złemu i chaotycznemu światu demonoacutew czyhających na dusze ludzkie tuż za progiem kościoła Budowla jest ważnym zabytkiem romańskiej techniki budowlanej największą w środkowo-wschodniej Europie bazyliką redukowaną o świetle nawy roacutewnej 1240 m gdy inne tego typu budowle rzadko miewają nawy dochodzące do 10 m szerokości W parku od poacutełnocnej strony kościoła zachowano kilka grobowcoacutew Znajduje się tu grobowiec rodzinny Lucjana i Stefana Grabskich W pobliżu grobowcoacutew wpoacuteł zniwelowany kurhan kryje zbiorową mogiłę konfederatoacutew barskich poległych 19 marca 1769 r w największej na Kujawach bitwie pod Inowrocławiem

Dom Rodzinny Jana Kasprowicza w Szymborzu ( dzielnica Inowrocławia) Dom w ktoacuterym urodził się poeta spłonął w 1916 roku trzy lata poacuteźniej zbudowano nowy budynek dla Anny Roliradowej Obecnie jest to Oddział Muzeum im Jana Kasprowicza Do miana domoacutew rodzinnych Kasprowicza pretendują dwa budynki przy ul Wielkopolskiej 9 i 11 Zbudowane zostały po śmierci rodzicoacutew Kasprowicza przy jego wsparciu finansowym Pierwszy należał do Franciszki Anczakowej drugi do Anny Roliradowej Kasprowicz będąc w Inowrocławiu zatrzymywał się zawsze w domu Anczakoacutew Jednak to A Roliradowa otworzyła w swoim domu bdquo Izbę Kasprowiczowskąrdquo Na tablicy pamiątkowej błędnie się informuje że tu urodził się Kasprowicz Dom wybudowano w 1919 r zatem urodzony w 1860 roku Kasprowicz nie moacutegł urodzić się w domu Roliradoacutew W fili muzeum można oglądać pamiątki po rodzinie KasprowiczoacutewW Pałacu Mieszczańskim przy ulicy Solankowej mieści się Muzeum im Jana Kasprowicza Oglądać można tu stałe ekspozycje poświęcone życiu i twoacuterczości Jana Kasprowicza i Stanisława Przybyszewskiego

W miejscowości Goacuterana na małym cmentarzu spoczywa pisarz dramaturg i publicysta okresu Młodej Polski Stanisław Przybyszewski Urodzony 6 maja 1868 roku w pobliskim Łojewie zmarł 23 listopada 1927 roku w dworku Joacutezefa Znanieckiego w Jarontach Został pochowany w Goacuterze na uprzednio upatrzonym sobie miejscu Cztery lata po śmierci Przybyszewskiego w 1931 roku ze składek społecznych mieszkańcoacutew Kujaw wzniesiono nagrobek w kształcie wysokiej kolumny zwieńczonej krzyżem z medalionem i inskrypcją

W miejscowości Parchanie znajduje się Izba Pamięci Generała Władysława Sikorskiego Od 1928 roku do czasu rozpoczęcia II wojny światowej rodzina Sikorskich mieszkała tu w dworku Generałowstwo spędzało tu głoacutewnie miesiące wiosenno ndash letnie Więcej pamiątek znajdziemy w starym przedwojennym budynku szkolnym Dziś mieści się tam izba pamięci poświęcona Sikorskiemu Obejrzeć tu można min fotografie z czasoacutew pobytu Sikorskich w Parchaniu pamiątki wojskowe oraz publikacje na temat generała Wieś Parchanie położona jest 10 km na wschoacuted od Inowrocławia

TRASA nr 4 Miedzy Toruniem a Bydgoszczą

OSTROMECKO

Pierwsza zachowana wzmianka historyczna o Ostromecku pochodzi z 1222 roku Obecnie wieś liczy ok 1000 mieszkańcoacutew Mimo burzliwych wypadkoacutew dziejowych ostromeckie zabytki przetrwały w stanie stosunkowo mało zdewastowanym Pozostałością po czasach świetności jest zespoacuteł pałacowy składający się z dwoacutech pałacoacutew Starego - z XVIII wieku oraz Nowego W parku obok pałacoacutew znajduje się mauzoleum rodzinne Schoenbornoacutew- Alvenslebenoacutew Wartość zabytkową posiada roacutewnież kościoacuteł katolicki pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1445 roku Znajdują się tu zabytkowe rzeźby Matka Boska z Dzieciątkiem i Pieta Ostromecko jest znane także ze źroacutedlanej wody mineralnej produkowanej od 1894 roku

Pałac stary - usytuowany na skraju wiślanej skarpy w głębi parku na płn-zach od Pałacu Nowego Ta okazała rezydencja z panoramicznym widokiem na Wisłę została zbudowana przez rodzinę Mostowskich w pierwszej w połowie XVIII wieku ok 1730 roku Bogdan Teodor Mostowski kasztelan płocki przebudował skromny dwoacuter szlachecki w dwukondygnacyjny budynek wraz z ogrodem a jego syn Paweł Michał Mostowski wojewoda pomorski przekształcił budynek w wielkopańską siedzibę w stylu warszawskiego rokoka W obecnej formie jest to pałac barokowy całkowicie podpiwniczony posiadający trzy kondygnacje z poacutełpiętrem i poddaszem nieużytkowym Powierzchnia użytkowa budynku wynosi ok 713 msup2 W 2008 roku Filharmonia Pomorska przekazała Bydgoszczy ten zabytkowy budynek wraz z kolekcją i obecnie Pałac Mostowskich służy działalności kulturalnej

Pałac nowy - klasycystyczny korpus głoacutewny pałacu powstał w latach 1832-1849 Elewacja zachodnia budynku ndash ogrodowa - jest poprzedzona zespołem tarasoacutew powstałym na początku XX wieku Pałac Nowy jest całkowicie podpiwniczony piętrowy z poddaszem ze ścianką kolankową kryty niskim dachem czterospadowym Sala balowa dobudowana do korpusu budynku głoacutewnego od poacutełnocy jest jednokondygnacyjna Pałacyk Myśliwski wzniesiony od południa jako skrzydło korpusu z drugim piętrem w mansardowym dachu Kubatura powierzchnia powierzchnia użytkowa 258140 msup2 W 2000 roku Miasto Bydgoszcz rozpoczęło kompleksową rewaloryzację Pałacu Nowego Do roku 2007 wykonano większość prac budowlanych i konserwatorskich obejmujących korpus głoacutewny salę balową i skrzydło neobarokowe Działania rewaloryzacyjne ukończono w 2009 roku W skład zabytkowego założenia parkowego o powierzchni ponad 35 ha wchodzi XVIII-wieczny park włoski w otoczeniu Pałacu Starego oraz XIX-wieczny park krajobrazowy w stylu angielskim otaczający od zachodu Pałac Nowy Odrestaurowane reprezentacyjne wnętrza obu rezydencji służy organizacji min koncertoacutew kameralnych i recitali spektakli warsztatoacutew artystycznych zajęć edukacyjnych wystaw i pokazoacutew roacuteżnorodnych spotkań

SKŁUDZEWO

O Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część

szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

BIERZGŁOacuteW

Pierwszy ndash drewniano-ziemny groacuted obronny istniał tu w pierwszej połowie XIII wieku Zamek murowany zbudowano w miejscu pruskiego grodu należącego do rycerza Pipina Zdobyli go Krzyżacy prawdopodobnie w 1236 roku Biorąc pod uwagę że podczas wspomnianego oblężenia zamek miał już częściowo mury przyjąć można że wznoszony był od około 1260 roku Jego rozbudowa rozpoczęła się w 1270 roku Głoacutewnym elementem obronnym przedzamcza była kilkukondygnacyjna wieża bramna zwieńczoną ozdobnym schodkowym szczytem wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 10x112 Wejście na wieżę możliwe było jedynie z ganku obronnego na murze Drugim elementem obronnym przedzamcza była usytuowana w narożniku poacutełnocnym otwarta basztaPod koniec XIV stulecia rangę Bierzgłowa przyćmił rozwoacutej Torunia 19 czerwca 1415 roku władze zakonne rozwiązały komturię bierzgłowską dzieląc jej tereny pomiędzy toruńską i nieszawską a część majątku oddając woacutejtowi krzyżackiemu w Pieniu Po rozwiązaniu komturii w zamku bierzgłowskim pozostał jedynie zarządca krzyżacki W roku 1474 zamek został wykupiony przez rajcoacutew toruńskich a w 1520 roku stał się własnością miasta Torunia Wielkie pożary w roku 1580 i 1590 poważnie zniszczyły zamek W końcu XVII wieku był w ruinie W 1929 roku zamek zostaje wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Wojciecha Okoniewskiego a od 1933 jego własnością wykupioną na potrzeby diecezji W 1936 r dokonano na terenie zamku otwarcia Domu Rekolekcyjnego Od 1945 roku do 1992 roku zamek mieścił Zakład Opieki Społecznej W latach 1946-1950 r w zamku mieszkał biskup łucki Adolf Piotr Szelążek wygnany przez władze radzieckie ze swej diecezji na Wołyniu Do dziś szczątki jego spoczywają w podziemiach kościoła św Jakuba w Toruniu Po odzyskaniu obiektu przez Kurię Toruńską w 1992 roku rozpoczął się remont trwający z przerwami do chwili obecnej W finansowaniu prac spory wkład wniosła Fundacja Polsko-Niemiecka Remont Zamku Goacuternego ukończono w sierpniu 2001 roku a już od 1 września rozpoczęło działalność Diecezjalne Centrum Kultury Placoacutewka dysponująca kaplicą i salą konferencyjną dla 70 osoacuteb łączy realizację zadań duszpasterskich ze wspaniałą rekreacją i godziwą rozrywką Jest w stanie przyjąć w pokojach 52 osoby Urządzono dom wycieczkowy dla grup dziecięcych i młodzieżowych działających przy parafiach

SKŁUDZEWO

Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych

W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

PIWNICE

W Piwnicach 15 km od Torunia znajduje się Katedra Radioastronomii Jest częścią Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Najważniejszym instrumentem unikalnym w Europie środkowo-wschodniej jest 32m teleskop uczestniczący w światowej sieci VLBI Aktywność naukowa obejmuje badania roacuteżnych obiektoacutew astrofizycznych kwazaroacutew radiogalaktyki pulsaroacutew maseroacutew międzygwiezdnych i układoacutew planetarnych Radiowa interferometria wielko bazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazoacutew i obiektoacutew w kosmosie Realizacja tej techniki wymaga bardzo ściśłej wspoacutełpracy radioteleskopoacutew na całym świecie Radioteleskopy

GRĘBOCIN

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 10: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

Miasto położone w pradolinie rzeki Drwęcy Powstało z fuzji - Golubia i

Dobrzynia - niegdyś przedmieścia Golubia Rzeka Drwęca oddzielała je od

siebie nie tylko w sensie geograficznym Na przestrzeni lat stanowiła ona

roacutewnież linię graniczną pomiędzy roacuteżnymi powiatami wojewoacutedztwami a

nawet państwami W 1231 roku cała ziemia chełmińska a więc i Golub

zajęta została przez Krzyżakoacutew Zbudowali tu w latach 1296-1306 na

wzniesieniu duży zamek a następnie założyli miasto na prawie

chełmińskim Kiedy Golub zaliczono do rzędu miast dokładnie nie wiadomo gdyż pierwszy dokument lokacyjny

zaginął Wznowienie dokumentu nastąpiło w 1421r Na mocy warunkoacutew II pokoju toruńskiego w 1466 roku

Ziemia Chełmińska jako część Prus Kroacutelewskich wroacuteciła pod władzę Polski Kroacutel Zygmunt III Waza nadał

starostwo golubskie (1611 - 1625) swej siostrze - Annie Wazoacutewnie Licznie przybywający do zamku goście i

pobyt Zygmunta IIIWazy ze swym dworem w 1623 roku sprawiły że miasto się ożywiło powstały nowe cechy

rozwinął się handel Wojny szwedzkie z lat 1626 - 1629 i 1655 oraz 1660 jak i poacuteźniejsza wojna siedmioletnia

1756 - 1763 przyniosły zniszczenie miastu i zubożenie ludności Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 r Golub

został włączony do Prus Na lewym brzegu Drwęcy zaczął wyrastać groźny konkurent miasta Golubia ndash

Dobrzyń W czasach średniowiecznych stanowił jedno z trzech przedmieść Golubia Rozwoacutej Dobrzynia nastąpił

w drugiej połowy XVII Hrabia Ignacy Działyński w 1789 r nadał osadzie Przedmieście Golubskie prawa miejskie i

nazwał ją Dobrzyniem ofiarowując jednocześnie miastu swoacutej herb rodowy Drwęca stanowiła naturalną

granicę między Prusami a Rosją Czasy zaboru pruskiego w Golubiu to okres germanizacji ludności polskiej

Dobrzyń w zaborze rosyjskim burzliwie się rozwijał i w kroacutetkim czasie prześcignął Golub Jesienią 1939 r

Niemcy rozpoczęli politykę eksterminacyjną wobec ludności Golubia i Dobrzynia Szczegoacutelnie dotkliwe straty

ludzkie i materialne ponioacutesł Dobrzyń Niemcy wymordowali połowę jego mieszkańcoacutew głoacutewnie Żydoacutew a

należące do nich domy i zabudowania spalili Inną natomiast taktykę zastosowali okupanci wobec mieszkańcoacutew

Golubia ktoacuterych ok 90 zostało pod przymusem wpisanych do III grupy listy narodowościowej niemieckiej

Rozporządzem Rady Ministroacutew z 1951 roku utworzono z dwoacutech miast jeden organizm miejski o nazwie Golub -

Dobrzyń

Zamek - zbudowany z cegły na planie prostokąta z dziedzińcem wewnętrznym zamkniętym z czterech stron

budynkami posiadającymi krużganki W zamkowych podziemiach więziono nieposłusznych poddanych Ich jęki i

zawodzenia ponoć do dziś można niekiedy słyszeć w lochach Zachowała się też krzyżacka izba tortur z hakami

w stropach na ktoacuterych wieszano nieszczęśnikoacutew Choć teraz mieści się w niej biuro PTTK w dalszym ciągu robi

wrażenie na zwiedzających Przed II wojną światową istniała tu jeszcze misa ze szczeliną do tortury kropli

wody W 1410 r zamek został zdobyty przez wojska Władysława Jagiełły ale już w 1411 r oddano go

Krzyżakom Ponownie zdobyty w 1422 r Władysław Jagiełło umieściwszy na nim polską załogę rozkazał zburzyć

zewnętrzną południową wieżę stojącą przed zamkiem Ogień polskich armat znacznie uszkodził grube mury i

przeprowadzono poważne prace remontowe W XVI w zamek zaczęto przebudowywać w stylu odrodzenia

Zamek golubski stał się miejscem ktoacutere chętnie odwiedzano Przy starej twierdzy powstały piękne ogrody

uformowane w stylu włoskim w ktoacuterych po raz pierwszy w Polsce wyhodowano tytoń ( znana woacutewczas jako

roślina ozdobna ) W okresie potopu zamek zdewastowali Szwedzi Podczas wojen napoleońskich Francuzi

urządzili tu szpital Po II wojnie światowej zrewaloryzowano zamek Pod patronatem PTTK organizowane tu są

turnieje krasomoacutewcze turnieje rycerskie koncerty w średniowiecznych komnatach

Kościoacuteł pw Św Katarzyny - wzniesiony został w stylu gotyckim w XIII i XIV wieku Istniał już dużo wcześniej jako budowla drewniana Pierwotna budowla obejmowała tylko dzisiejsze prezbiterium ktoacutere powstało już w r 1293 i stanowi najpiękniejszą część kościoła wykazującą w fragmentach muroacutew i sklepień motywy gotyckie Kościoacuteł po zniszczeniach często odnawiany i odrestaurowany Szczegoacutelnie wyroacuteżnia się tu ołtarz barokowy fundacji podstarościego Krzysztofa Lodego i obywateli miejskich wykonany z drzewa w 1640 roku a wykazujący duże podobieństwo z wielkim ołtarzem katedry pelplińskiej Na specjalne podkreślenie zasługuje też tęcza barokowa umieszczona w wielkim łuku gotyckim między prezbiterium a nawą Pod nią zwraca uwagę chrzcielnica w stylu barokowym misę podtrzymuje anioł druga podobna figura umieszczona jest po przeciwnej stronie dla symetrii Ambona z pięknymi ozdobami roboty snycerskiej oraz chrzcielnica i empora organowa w kaplicy

Domek Pod Cieniami Osobliwością Golubia jest stary drewniany domek podcieniowy ostatni z kilku

zachowanych jakie niegdyś otaczały cały rynek Posiadały one w swym kształtowaniu pewien charakter

wspoacutelny danemu czasowi i stanowiły budowy dwudziałowe ze słupem pośrodku o zastrzałach z koacutełeczkami

Dach naczoacutełkowy lub prosty ze szczytem zdobionym i konstrukcją drewnianą wypełnioną murem

SZAFARNIA

Ośrodek Chopinowski w Szafarni powstał dla upamiętnienia pobytu młodego Fryderyka Chopina Mieści się w dziewiętnastowiecznym dworku otoczonym zabytkowym parkiem Drzewa przypominają czasy odwiedzin młodego Chopina ( dziś Pomniki Przyrody) Położony jest w malowniczym otoczeniu pradoliny rzeki Drwęcy jest miejscem aktywności nie tylko kulturalnej ale i turystyczne Działalność ośrodka została zainaugurowana 25 września 1949 roku bdquoFestiwalem Chopinowskimrdquo W latach 1980 ndash 1988 przeprowadzono kompleksowy remont budynku i nastąpiło oficjalne otwarcie Ośrodka Kultury im Fryderyka Chopina w Szafarni Ośrodek został

wyposażony w nowe sprzęty zajmował wtedy cztery pomieszczenia Na parterze budynku (sala koncertowa sala muzealna salonik i holl) natomiast piętro dworku Dziewanowskich nadal zajmowała Szkoła Podstawowa w Szafarni Stopniowo zagospodarowany został teren zabytkowego parku Pierwszym dyrektorem odremontowanego ośrodka była Hanna Kończalska Do działalności Ośrodka należało systematyczne organizowanie koncertoacutew artystoacutew polskich i zagranicznych (głoacutewnie recitali fortepianowych) Znaczącym wydarzeniem jest Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im Fryderyka Chopina dla dzieci i młodzieży Dziś jest miejscem gdzie spotykają się wszystkie dziedziny sztuki Ośrodek Chopinowski prowadzi przede wszystkim ożywioną działalność koncertową

Brodnica

Nazwa miejscowości pochodzi od brodu Prawa miejskie otrzymało przed 1298 rokiem

Wiek XIV okres gospodarczego rozkwitu miasta Wybudowano warowny zamek potężne

mury miejskie kościoacuteł farny ratusz i obronne bramy wjazdowe Herbem Brodnicy stała się

otwarta dłoń - symbol życzliwości gościnności i praworządności Do Kroacutelestwa Polskiego

Brodnica została przyłączona po drugim pokoju toruńskim ( 1466 r) Drugi okres rozkwitu

miasta wiąże się z osobą Anny Wazoacutewny Objęła brodnickie starostwo w 1605 r i

stworzyła w Brodnicy ośrodek intelektualny szczycący się tolerancją religijną Po jej

śmierci zaczął się dla miasta wyjątkowo niepomyślny czas Okres wojen oraz konfliktoacutew

religijnych dopełniły zarazy i pożary nawiedzające miasto Rozbiory Brodnica przetrwała

pod władzą Prus To tu 5 października 1831 r przekroczył granicę pruską i złożył broń

kilkudziesięciotysięczny korpus powstańcoacutew listopadowych pod wodzą gen Dyw Macieja

Rybińskiego Niepodległość Brodnica odzyskała 18 stycznia 1920 r wyzwolicielem były wojska generała

Hallera W latach 1921 ndash 24 w Brodnicy gościli premier Wincenty Witos marszałek Joacutezef Piłsudski oraz

prezydent RP Stanisław Wojciechowski We wrześniu 1939 r miasto stało się częścią III Rzeszy by 22 stycznia

1945 roku rozpocząć kolejny etap swej historii Wspoacutełczesna Brodnica to niespełna 30-tysięczne miasto stolica

Pojezierza Brodnickiego Obecnie zajmuje powierzchnię 2287 ha Brodnica jako pierwsze miasto w Polsce

uzyskała znak Zielonych Płuc Polski oraz tytuł Gmina Przyjazna Środowisku

Brama Mazurska - została wzniesiona wraz z murami miejskimi na początku XIV wieku nadbudowana w 1370 r i odnowiona w II połowie XIX wieku i w latach 1964-65 kiedy wnętrze adaptowano na Hotel Turystyczny Pod bocianem Zbudowana jest z cegły na planie kwadratu w goacuternej części ośmioboczna Obecnie mieści się tu siedziba Miejskiego Oddziału PTTK oraz punkt infomacyjny dla turystoacutew

Ratusz - pozostałości ratusza gotyckiego z końca XIV wieku w poacutełnocnej pierzei troacutejkątnego rynku (Duży Rynek) Obiekt został spalony w 1631 roku poacuteźniej częściowo odbudowany otoczony budynkami mieszkalnymi Zachowała się ośmioboczna wieżyczka z XVI wieku z tarczą zegarową We wnętrzu dzwony z 1553 i 1554 roku oraz część szczytu Na Dużym Rynku znajdują się bogato zdobione kamienice

Kościoacuteł farny - pod wezwaniem św Katarzyny gotyk (XII - XV w) ceglany troacutejnawowy halowy o sklepieniu gwiaździstym (nawa głoacutewna) i krzyżowo ndash żebrowym (nawy boczne) Wzniesiony w latach 1285 ndash 1370 nawiązuje swym rozwiązaniem halowym do fary w Chełmnie i katedry w Chełmży Prezbiterium fundowane w 1285 roku przez proboszcza Mikołaja z Sandomierza korpus i pozostałe części w latach 1340 ndash 1370 (w tym szczyt i wieża) W latach 1554 ndash 1598 zajęty przez luteranoacutew Po uszkodzeniach w latach 1631 i 1648 odnawiany wielokrotnie

Brama Chełmińska - zwana też Kamienną wzniesiona w latach 1310-30 Nadbudowana około 1370 roku odnowiona w 1898 roku z częściową rekonstrukcją szczytoacutew Stanowiła element średniowiecznych obwarowań miejskich W XIX wieku użytkowana jako więzienie a w latach 70 wraz z przylegającą kamieniczką adoptowana na siedzibę muzeum Założona na planie kwadratu dwukondygnacyjna ze szczytami schodkowymi o sterczynami oraz poacutełkoliście zamkniętymi tynkowanymi blendami okiennymi Od poacutełnocy zachował się fragment szyi bramnej W wejściu zrekonstruowana wspoacutełcześnie drewniana brona (krata) Obecnie w Bramie Chełmińskiej mieści się galeria a w przyległej kamieniczce przy Małym Rynku 4 sale wystaw czasowych oraz gabinety Działu Archeologii

Spichlerz na ulicy św Jakuba to budowla renesansowa z 1604 roku Przebudowany na przełomie XIX i XX w Ceglany pierwotnie dwu obecnie czterokondygnacyjny Odrestaurowany na przełomie lat 8090 W ścianie szczytowej portal zamknięty łukiem odcinkowym zrekonstruowany szczyt Dach siodłowy kryty dachoacutewką Obecnie siedziba dyrekcji i administracji muzeum

Zamek Krzyżacki - wzniesiony w latach 1305-1339 Zbudowany z cegły na planie zbliżonym do kwadratu z budynkami wokoacuteł dziedzińca i wysoką wieżą (54 m) oraz basztami Zamek otaczała fosa połączona zwodzonym mostem z przedzamczem Modernizacji fortyfikacji dokonał po 1415 r Zdobyty w 1454 roku przez wojska Związku Pruskiego W latach 1462 ndash 1482 w rękach zaciężnych wojsk krzyżackich Bernarda Szumborskiego Był siedzibę starostoacutew polskich Zniszczony podczas pożaru w 1550 Częściowo odbudowany popadł w ruinę podczas wojen szwedzkich Po 1785 rozebrany z wyjątkiem odrestaurowanej w roku 1842 wieży W latach 1970-76 przeprowadzono prace konserwatorskie Odkryte podczas wojny piwnice zamkowe przeznaczono na kawiarnie Dziś w piwnicach zamku można zwiedzać stałe wystawy

Pałac Anny Wazoacutewny - wzniesiony po pożarze zamku w latach 1550-64 Starosta Rafał Działyński wykorzystał fragmenty muroacutew i zabudowań przedzamcza Przebudowany przez Annę Wazoacutewne (1605-25) na rezydencję Poacuteźniejsza rozbudowa miała miejsce w latach 1678-98 Pałac został spalony w 1945 roku odbudowany w latach 1960-70 z przeznaczeniem dla Powiatowego Domu Kultury i bibliotek Od 1986 roku siedziba Muzeum Regionalnego w Brodnicy

TRASA nr 3 bdquo Szlakiem uzdrowisk Białe Kujawy CIECHOCINEK

Miasto usytuowane jest na lewym brzegu Wisły w południowo-wschodniej części Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej Tężnie wraz z uruchomioną w 1830 r warzelnią soli stały się zakładem produkującym soli na skalę przemysłową Za oficjalną datę powstania zdrojowiska przyjmuje się rok 1836 gdy w ciechocińskiej karczmie w czterech miedzianych wannach zaczęto stosowanie zabiegoacutew leczniczych z użyciem woacuted solankowych Od tego czasu systematycznie rozbudowywano bazę leczniczą W lipcu 1842 r oddano do

użytku łazienki zwane bankowymi Opiekę medyczną sprawował w nich dr Roman Ignatowski pierwszy lekarz

nowych łazienek Doniosły wpływ na rozwoacutej uzdrowiska miało uruchomienie w 1867 r linii kolejowej z Trojanowa ( poacuteźniej Aleksandroacutew Kujawski ) Kursujące po Wiśle statki parowe z Warszawy dowoziły kuracjuszy Z biegiem lat dzięki uznanym walorom leczniczym i intensywnej rozbudowie wzrosła ranga Ciechocinka Utworzona w r 1908 osada Ciechocinek szybko otrzymała prawa miejskie ( 1916) Liczący 11 tysięcy stałych mieszkańcoacutew Ciechocinek posiada niezwykle korzystne dla swej leczniczej funkcji warunki klimatyczne Duże nasłonecznienie niewielka amplituda wahań temperatury stosunkowo mała ilość opadoacutew łagodne wiatry i umiarkowana wilgotność względna powietrza to walory uzdrowiska Podstawą działalności balneologicznej są naturalne tworzywa w postaci borowin i występujących w utworach jurajskich źroacutedeł woacuted solankowo-jodowo-bromkowych Od 1972 r odbywa się cykliczna impreza folklorystyczna Festiwal Folkloru Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej koncertują orkiestry zespoły estradowe na scenie odrestaurowanego Teatru Letniego wystawiane są sztuki teatralne Rozgłos dzięki prezentacji telewizyjnej zyskały coroczne festiwale operowo - operetkowe kultury Romoacutew ( festiwal przeniesiono ) piosenki strażackiej i inne Znakomitą scenerią jest oaza zieleni i kwiatoacutew za jaką uchodzi Ciechocinek Cerkiew prawosławna pod wezwaniem św Michała Archanioła jest unikalna budowlą na terenie Kujaw i zaliczona jest do najcenniejszych obiektoacutew zabytkowych Ciechocinka Została zbudowana w 1894 roku w stylu zauralskim Zaprojektował ją architekt W Fedders Jest to także jedyny tego typu obiekt w Europie Cerkiew była czynna do lat dwudziestych naszego stulecia Urządzono w niej kasyno ze świetlicą szkołę następnie magazyn Z inicjatywy arcybiskupa Sawy Prawosławnego Ordynariusza Wojska Polskiego przystąpiono do odbudowy świątyni Ściany wykonane są z okrągłych bali ułożonych jeden na drugim bez użycia gwoździ Zachowała się w całości bogata ornematyka wokoacuteł okien resztki koloroacutew a na tylnej wewnętrznej ścianie stylizowany wykonany dłutem ciesielskim napis w języku cerkiewno ndash słowiańskim bdquoZ nami Boacutegrdquo Odtworzone zostały kopuły i krzyże oraz kolory żoacutełty niebieski i czerwony cerkiew została wzniesiona na planie prostokąta z podziałem według starożytnych zasad biblijnych na trzy części przedsionek (kruchta) ndash przejście ze świata świeckiego do świata sakralnego część środkowa w ktoacuterej przebywa lud oraz najważniejsza część ndash ołtarzowa w ktoacuterej umieszczono relikwie 12 męczennikoacutew betlejemskich Pomiędzy częścią środkową a ołtarzową znajduje się ikonostas ndash ściana z ikon wykonana wspoacutełcześnie w Poczajewie przez J Nieczajewa ukazująca świat Kroacutelestwa Niebieskiego Konsekracji dokonano 6101996 r

Zespoacuteł tężni - monumentalna budowla wzniesiona w latach 1824-33 i 1859 według projektu Jakuba Graffa przez budowniczego warzelnianego Knake Konstrukcja drewniana Łączna długość trzech segmentoacutew tężni wynosi 1741 m wysokość 158 m Jeden z nielicznych w Europie unikatowy zabytek techniki z XIX wieku Na tężniach dokonuje się proces stężania solanki służącej do produkcji soli Cechą charakterystyczną tego procesu jest wytwarzanie naturalnego aerozolu o właściwościach leczniczych Strefa okołotężniowa wyroacuteżnia się specyficznym mikroklimatem

Warzelnia soli - budynek jednokondygnacyjny oddany do użytku w r 1830 Źroacutedło Grzybek tężnie i warzelnia soli stanowią ciąg technologiczny przy produkcji soli Proces produkcji soli niezmienny od ponad 160 lat polega na podgrzewaniu stężonej solanki Produktami ubocznymi są szIam i ług służące do celoacutew leczniczych

Teatr letni - zaprojektował Adolf Schimmelpfennig i powstał w 1980r Nawiązuje stylem do architektury uzdrowiskowej końca XIX w należy do nielicznych tego typu budowli w Europie

Parki i zieleńce - stanowią 142 hektaroacutew terenoacutew zielonych a stanowią je cztery parki (Zdrojowy Tężniowy Zdrowia i Sosnowy) zajmują 69 ha Największy z nich centralnie usytuowany Park Zdrojowy wyroacuteżnia się bogactwem krzewoacutew drzew i roślin niskopiennych Wśroacuted licznych skweroacutew i klomboacutew na terenie miasta uwagę zwracają znane kompozycje kwiatowe tworzące dywan zegar i kalendarz

RACIAŻEK

Pierwsza wzmianka o Raciążku pochodzi z aktu uposażenia Benedyktynoacutew w Mogilnie z 1066 roku Drewniano-ziemny groacuted został wzniesiony prawdopodobnie w połowie XIII wieku przez biskupoacutew kujawskich Groacuted przy drugim oblężeniu przez Krzyżakoacutew w 1330 roku został zdobyty Nie wiadomo kiedy wzniesiono zamek Początkowo był to jeden budynek o trzech kondygnacjach i rozmiarach 12x25 metroacutew powiększony do rozmiaroacutew 17x25 metroacutew przez biskupa Zbyluta z Gołańczy Powstały też wtedy obwodowe mury wzdłuż wzdłuż krawędzi zbocza Zamek w okresie poprzedzającym wielką wojnę z zakonem krzyżackim był kilkukrotnie wykorzystywany do rokowań z Wielkimi Mistrzami ( Przebywała tu Jadwiga i Władysław Jagiełło ) W latach 1582-1600 Hieronim Rozdrażewski rozbudował zamek oraz przekształcił wnętrza tak że powstała poacuteźnorenesansowa obronna rezydencja Po zniszczeniach z drugiej połowy XVII wieku zamek został opuszczony a pozostałości budynkoacutew gospodarczych rozebrane Pierwsze badania na zamku przeprowadzono w latach 1978-1985 po ktoacuterych zamek zabezpieczono jako trwałą ruinę Ciekawostką Raciążka jest murowany jednonawowy kościoacuteł poacuteźnogotycki ze szczytami renesansowymi zbudowany w latach 1597 - 1612 Jest to budowla w stylu poacuteźnogotyckim ze szczytami renesansowymi orientowany (tzn wzniesiony) wschoacuted-zachoacuted murowany i opięty uskokowymi szkarpami kryty dachoacutewką Prezbiterium kwadratowe z poacutełokrągłą absyd Ołtarz zbudowany jest w stylu poacuteźnorenesansowym z drzewa modrzewiowego (renesans niemiecki) Stalle renesansowe pochodzą z 1630 roku a odnowione zostały w 1865 roku Obrazy w stallach i obraz Wszystkich Świętych na zasuwie przy głoacutewnym ołtarzu zostały namalowane w 1830 roku przez Adama Malinowskiego W prawej części kościoła znajduje się ołtarz barokowy z XVII wieku a w lewej części usytuowany jest barokowy ołtarz z XVIII wieku Na ścianach świątyni znajdują się neorenesansowe płaskorzeźby z glinki terakotowej przedstawiające czternaście stacji drogi krzyżowej Ambona barokowa z XVIII wieku Monstrancja rokokowa z około 1784 roku Kilkanaście figur drewnianych z okresu XVI ndash XVII wiek Nad zakrystią znajduje się muzeum parafialne z wieloma ciekawymi eksponatami Jednym z najciekawszych jest gotycki ornat z białego adamaszku z wyhaftowanym wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem złotymi nićmi Według legendy wyhaftowany przez kroacutelową Jadwigę W muzeum znajdują się także zbiory bibliofilskie ndash 257 pozycji z okresu XVI ndash XIX wiek a także księga mszalna z XVIII wieku miecz z XIII wieku rzeźby dokumenty nawet hełm tatarski z XVIII wieku i wiele innych

KRUSZWICA

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszej Kruszwicy sięgają epoki kamienia (ok 10 000 r pne) Najstarsze ślady wczesnośredniowiecznego osadnictwa odnotowano na przełomie VI i VII w na zachodnim brzegu Gopła kiedy to oacutewczesna Kruszwica była ośrodkiem o dużym znaczeniu gospodarczym i strategicznymIstnieje przypuszczenie że w VIII i IX w groacuted kruszwicki był ośrodkiem plemiennego państwa Goplan Jak głosi jedna z legend w Kruszwicy znalazł schronienie pozbawiony władzy okrutny Popiel ktoacutery zginął w wieży na jeziornej wyspie zjedzony przez myszy Po jego śmierci rządy objął ubogi Piast - twoacuterca nowej dynastii Druga poł X w i XI w to okres świetności kruszwickiego grodu ktoacutery stał się jedną ze stolic

pierwszych Piastoacutew Długotrwała tradycja osadnictwa i wysoki poziom cywilizacyjnego rozwoju pozwoliły Kruszwicy pełnić ważną funkcję polityczną i administracyjną a korzystne położenie przy węźle droacuteg umożliwiało Piastom chrystianizację pogańskiego Pomorza Na zachodnim brzegu jeziora Gopło warzono soacutel z miejscowych źroacutedeł solankowych W 1271 na rozkaz Bolesława Pobożnego spalono groacuted Około połowy XIV w z fundacji kroacutela Kazimierza Wielkiego w miejscu starego grodu zbudowano murowany zamek Ta gotycka budowla stała się strategicznym punktem na pograniczu polsko-krzyżackim Kruszwica nawiedzana pożarami i wojnami powoli upadała Ostateczny cios zadał miastu najazd szwedzki w wyniku ktoacuterego miasto i kazimierzowski zamek uległy w 1657 r dalszemu zniszczeniu Po I rozbiorze polski w 1772 r Kruszwica włączona została do zaboru pruskiego W okresie niewoli groacuted był dla Polakoacutew wszystkich zaboroacutew źroacutedłem patriotyzmu i symbolem niepodległej Polski Legendy o Popielu i Piaście oraz piękne nadgoplańskie krajobrazy inspirowały wielu twoacutercoacutew tamtych czasoacutew W okresie międzywojennym rozwoacutej miasta widoczny był w każdej dziedzinie życia w szczegoacutelności w sektorze rolno-spożywczym Taki też kierunek dominował po 1945 r Najcenniejszym zabytkiem Kruszwicy a zarazem i symbolem miasta jest ceglana gotycka wieża samotnie stojąca na Wzgoacuterzu Zamkowym u nasady Poacutełwyspu Rzępowskiego zwana Mysią Wieża Jest to ośmioboczna wieża ma 32 m wysokości i z ruinami muroacutew stanowi pozostałość zamku obronnego z XIV w Budowla nawiedzana pożarami i zaznaczona piętnem upływającego czasu stopniowo popadała w ruinę W 1657 r ustępujący z Kruszwicy Szwedzi zburzyli miasto i zamek W związku z tym konieczne było podjęcie wysiłku by ocalałe fragmenty muru i wieży mogły podziewać przyszłe pokolenia W 1802 r przeprowadzono prace restauratorskie a w 1896 r najlepiej zachowaną wieżę wzmocniono i przystosowano do zwiedzania Od tego momentu każdy turysta odwiedzający Kruszwicę wspina się na szczyt Mysiej Wieży stanowiącej doskonały punkt widokowy Z jej szczytu roztacza się niezapomniany widok na malownicze zatoczki i wysepki jeziora Gopło miasto oraz rozległą roacutewninę kujawską

Kolegiata pw św Piotra i Pawła w Kruszwicy jeden z najlepiej zachowanych zabytkoacutew architektury romańskiej w Polsce Kruszwicka świątynia została zbudowana na początku XII w jest troacutejnawową filarową bazyliką wzniesioną na planie krzyża łacińskiego Romański charakter budowli podkreślają grube kamienne mury poacutełkoliste łuki oraz proste geometryczne kształty Nawy transept i prezbiterium przykryte są belkowym stropem sklepienia absyd wykonano z drobnych kamieni i okrzeskoacutew a w wieżowych kruchtach zachowały się najstarsze w Polsce sklepienia na skrzyżowanych kamiennych gurtach Zabytkami kruszwickiej kolegiaty są dwie chrzcielnice - piaskowcowa z XI w i granitowa z XII w Pod łukiem tęczowym prezbiterium znajdują się pochodzące z początkoacutew XVI w poacuteźnogotyckie rzeźby natomiast na ścianach rzeźby klęczących aniołoacutew (I poł XVIII w) pochodzące z ołtarzy barokowych kolegiaty W kościele znajdują się XVII-wieczne marmurowe płyty poświecone początkom kościoła i pierwszym biskupom W poacutełnocny portal ściany wmurowano płytę nagrobną starościny Zofii Oponowskiej zmarłej w 1500 r Ciekawostką jest fakt iż przy kruszwickiej świątyni należącej pierwotnie do zakonu benedyktynoacutew istniała biblioteka w ktoacuterej przechowywano do poł XIX w bogato ilustrowany Ewangeliarz kruszwicki - pergaminowy kodeks benedyktynoacutew Obecnie ten cenny zabytek rękopiśmiennictwa znajduje się w zbiorach Archiwum Archidiecezji w Gnieźni

INOWROCŁAW

W dokumentach historycznych po raz pierwszy Inowrocław pod łacińską nazwą Novo Wladislaw występuje w 1185r Inowrocław w języku łacińskim nazywany był Juvenis slavia lub Novum Vladislav Junovladislavia albo też Vladislav i Wodzislavia lub też Wodzisław W staropolskich tekstach spotyka się nazwę Inowłocław i Inowrocław Nazwa miasta Inowrocławia wiele razy zmieniała się w okresie stuleci Prawdopodobnie w XII w po gwałtownym wylewie Wisły część ludności Włocławka przeniosła się na teren obecnego Inowrocławia i założyła tutaj osadę nazywając ją Nowy Włocław - Juno czy Juni Vladislavia ktoacutera przekształciła się w Inowłocław a następnie w Inowrocław Warto zobaczyć

Tężnia solankowa - obiekt sanatoryjny w ponad 130 letnim inowrocławskim uzdrowisku Pierwszy odcinek inhalatorium oddano do użytku w 1995 roku i od tej pory przyciąga ono licznych kuracjuszy i turystoacutew Inowrocławska tężnia trzecia w kraju pod względem chronologii powstania jest drugą co do wielkości i jedną z nielicznych w całej Europie Ma kształt dwoacutech połączonych ze sobą wielobokoacutew mierzy 9 metroacutew wysokości i ponad 300 metroacutew długości Na całej długości tężni znajduje się taras widokowy Wytworzony aerozol służ profilaktyce i wspomaga leczenie schorzeń goacuternych droacuteg oddechowych choroacuteb tarczycy schorzeń alergicznych skoacutery obniża poziom ciśnienia tętniczego W kompleksie tężni solankowej jest roacutewnież miejsce na czynny wypoczynek Dla dbających o zdrowie spacerowiczoacutew atrakcją jest Park Solankowy Do powstania uzdrowiska z pewnością przyczyniło się uruchomienie kopalni soli w XIX wieku W okresie międzywojennym Inowrocław stał się modnym uzdrowiskiem do ktoacuterego na kurację licznie przyjeżdżali znani politycy aktorzy czy sportowcy Bywali tu min premier Władysław Grabski generałowie Joacutezef Haller i Władysław Sikorski kontradmirał Joacutezef Unrug wojewoda pomorski poacuteźniejszy prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz prezydent Warszawy Stefan Starzyński prezydent Poznania poacuteźniejszy Delegata Rządu na Kraj Cyryl Ratajski Maria Konopnicka Ludwik Sempoliński oraz olimpijczyk Janusz Kusociński

Kościoacuteł Najświętszej Marii Panny - Jest najstarszym i najwartościowszym z punktu widzenia historycznego i artystycznego zabytek Inowrocławia Budowę rozpoczęto kroacutetko po 1180 r z inicjatywy księcia Leszka wnuka Bolesława Krzywoustego a ukończono na początku XIII w Świątynia przyciąga prymitywnymi płaskorzeźbami na zewnętrznych ścianach świątyni Płaskorzeźbione i ryte na kamiennych ciosach głowy krzyże i roacuteżne znaki magiczne rozsławiły inowrocławski zabytek w Polsce Jest to unikalny w naszym kraju zespoacuteł rzeźb w ktoacuterym na język plastyki przetłumaczono ideologiczne pojęcie dobrego i uporządkowanego świata chrześcijańskiego przeciwstawionego złemu i chaotycznemu światu demonoacutew czyhających na dusze ludzkie tuż za progiem kościoła Budowla jest ważnym zabytkiem romańskiej techniki budowlanej największą w środkowo-wschodniej Europie bazyliką redukowaną o świetle nawy roacutewnej 1240 m gdy inne tego typu budowle rzadko miewają nawy dochodzące do 10 m szerokości W parku od poacutełnocnej strony kościoła zachowano kilka grobowcoacutew Znajduje się tu grobowiec rodzinny Lucjana i Stefana Grabskich W pobliżu grobowcoacutew wpoacuteł zniwelowany kurhan kryje zbiorową mogiłę konfederatoacutew barskich poległych 19 marca 1769 r w największej na Kujawach bitwie pod Inowrocławiem

Dom Rodzinny Jana Kasprowicza w Szymborzu ( dzielnica Inowrocławia) Dom w ktoacuterym urodził się poeta spłonął w 1916 roku trzy lata poacuteźniej zbudowano nowy budynek dla Anny Roliradowej Obecnie jest to Oddział Muzeum im Jana Kasprowicza Do miana domoacutew rodzinnych Kasprowicza pretendują dwa budynki przy ul Wielkopolskiej 9 i 11 Zbudowane zostały po śmierci rodzicoacutew Kasprowicza przy jego wsparciu finansowym Pierwszy należał do Franciszki Anczakowej drugi do Anny Roliradowej Kasprowicz będąc w Inowrocławiu zatrzymywał się zawsze w domu Anczakoacutew Jednak to A Roliradowa otworzyła w swoim domu bdquo Izbę Kasprowiczowskąrdquo Na tablicy pamiątkowej błędnie się informuje że tu urodził się Kasprowicz Dom wybudowano w 1919 r zatem urodzony w 1860 roku Kasprowicz nie moacutegł urodzić się w domu Roliradoacutew W fili muzeum można oglądać pamiątki po rodzinie KasprowiczoacutewW Pałacu Mieszczańskim przy ulicy Solankowej mieści się Muzeum im Jana Kasprowicza Oglądać można tu stałe ekspozycje poświęcone życiu i twoacuterczości Jana Kasprowicza i Stanisława Przybyszewskiego

W miejscowości Goacuterana na małym cmentarzu spoczywa pisarz dramaturg i publicysta okresu Młodej Polski Stanisław Przybyszewski Urodzony 6 maja 1868 roku w pobliskim Łojewie zmarł 23 listopada 1927 roku w dworku Joacutezefa Znanieckiego w Jarontach Został pochowany w Goacuterze na uprzednio upatrzonym sobie miejscu Cztery lata po śmierci Przybyszewskiego w 1931 roku ze składek społecznych mieszkańcoacutew Kujaw wzniesiono nagrobek w kształcie wysokiej kolumny zwieńczonej krzyżem z medalionem i inskrypcją

W miejscowości Parchanie znajduje się Izba Pamięci Generała Władysława Sikorskiego Od 1928 roku do czasu rozpoczęcia II wojny światowej rodzina Sikorskich mieszkała tu w dworku Generałowstwo spędzało tu głoacutewnie miesiące wiosenno ndash letnie Więcej pamiątek znajdziemy w starym przedwojennym budynku szkolnym Dziś mieści się tam izba pamięci poświęcona Sikorskiemu Obejrzeć tu można min fotografie z czasoacutew pobytu Sikorskich w Parchaniu pamiątki wojskowe oraz publikacje na temat generała Wieś Parchanie położona jest 10 km na wschoacuted od Inowrocławia

TRASA nr 4 Miedzy Toruniem a Bydgoszczą

OSTROMECKO

Pierwsza zachowana wzmianka historyczna o Ostromecku pochodzi z 1222 roku Obecnie wieś liczy ok 1000 mieszkańcoacutew Mimo burzliwych wypadkoacutew dziejowych ostromeckie zabytki przetrwały w stanie stosunkowo mało zdewastowanym Pozostałością po czasach świetności jest zespoacuteł pałacowy składający się z dwoacutech pałacoacutew Starego - z XVIII wieku oraz Nowego W parku obok pałacoacutew znajduje się mauzoleum rodzinne Schoenbornoacutew- Alvenslebenoacutew Wartość zabytkową posiada roacutewnież kościoacuteł katolicki pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1445 roku Znajdują się tu zabytkowe rzeźby Matka Boska z Dzieciątkiem i Pieta Ostromecko jest znane także ze źroacutedlanej wody mineralnej produkowanej od 1894 roku

Pałac stary - usytuowany na skraju wiślanej skarpy w głębi parku na płn-zach od Pałacu Nowego Ta okazała rezydencja z panoramicznym widokiem na Wisłę została zbudowana przez rodzinę Mostowskich w pierwszej w połowie XVIII wieku ok 1730 roku Bogdan Teodor Mostowski kasztelan płocki przebudował skromny dwoacuter szlachecki w dwukondygnacyjny budynek wraz z ogrodem a jego syn Paweł Michał Mostowski wojewoda pomorski przekształcił budynek w wielkopańską siedzibę w stylu warszawskiego rokoka W obecnej formie jest to pałac barokowy całkowicie podpiwniczony posiadający trzy kondygnacje z poacutełpiętrem i poddaszem nieużytkowym Powierzchnia użytkowa budynku wynosi ok 713 msup2 W 2008 roku Filharmonia Pomorska przekazała Bydgoszczy ten zabytkowy budynek wraz z kolekcją i obecnie Pałac Mostowskich służy działalności kulturalnej

Pałac nowy - klasycystyczny korpus głoacutewny pałacu powstał w latach 1832-1849 Elewacja zachodnia budynku ndash ogrodowa - jest poprzedzona zespołem tarasoacutew powstałym na początku XX wieku Pałac Nowy jest całkowicie podpiwniczony piętrowy z poddaszem ze ścianką kolankową kryty niskim dachem czterospadowym Sala balowa dobudowana do korpusu budynku głoacutewnego od poacutełnocy jest jednokondygnacyjna Pałacyk Myśliwski wzniesiony od południa jako skrzydło korpusu z drugim piętrem w mansardowym dachu Kubatura powierzchnia powierzchnia użytkowa 258140 msup2 W 2000 roku Miasto Bydgoszcz rozpoczęło kompleksową rewaloryzację Pałacu Nowego Do roku 2007 wykonano większość prac budowlanych i konserwatorskich obejmujących korpus głoacutewny salę balową i skrzydło neobarokowe Działania rewaloryzacyjne ukończono w 2009 roku W skład zabytkowego założenia parkowego o powierzchni ponad 35 ha wchodzi XVIII-wieczny park włoski w otoczeniu Pałacu Starego oraz XIX-wieczny park krajobrazowy w stylu angielskim otaczający od zachodu Pałac Nowy Odrestaurowane reprezentacyjne wnętrza obu rezydencji służy organizacji min koncertoacutew kameralnych i recitali spektakli warsztatoacutew artystycznych zajęć edukacyjnych wystaw i pokazoacutew roacuteżnorodnych spotkań

SKŁUDZEWO

O Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część

szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

BIERZGŁOacuteW

Pierwszy ndash drewniano-ziemny groacuted obronny istniał tu w pierwszej połowie XIII wieku Zamek murowany zbudowano w miejscu pruskiego grodu należącego do rycerza Pipina Zdobyli go Krzyżacy prawdopodobnie w 1236 roku Biorąc pod uwagę że podczas wspomnianego oblężenia zamek miał już częściowo mury przyjąć można że wznoszony był od około 1260 roku Jego rozbudowa rozpoczęła się w 1270 roku Głoacutewnym elementem obronnym przedzamcza była kilkukondygnacyjna wieża bramna zwieńczoną ozdobnym schodkowym szczytem wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 10x112 Wejście na wieżę możliwe było jedynie z ganku obronnego na murze Drugim elementem obronnym przedzamcza była usytuowana w narożniku poacutełnocnym otwarta basztaPod koniec XIV stulecia rangę Bierzgłowa przyćmił rozwoacutej Torunia 19 czerwca 1415 roku władze zakonne rozwiązały komturię bierzgłowską dzieląc jej tereny pomiędzy toruńską i nieszawską a część majątku oddając woacutejtowi krzyżackiemu w Pieniu Po rozwiązaniu komturii w zamku bierzgłowskim pozostał jedynie zarządca krzyżacki W roku 1474 zamek został wykupiony przez rajcoacutew toruńskich a w 1520 roku stał się własnością miasta Torunia Wielkie pożary w roku 1580 i 1590 poważnie zniszczyły zamek W końcu XVII wieku był w ruinie W 1929 roku zamek zostaje wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Wojciecha Okoniewskiego a od 1933 jego własnością wykupioną na potrzeby diecezji W 1936 r dokonano na terenie zamku otwarcia Domu Rekolekcyjnego Od 1945 roku do 1992 roku zamek mieścił Zakład Opieki Społecznej W latach 1946-1950 r w zamku mieszkał biskup łucki Adolf Piotr Szelążek wygnany przez władze radzieckie ze swej diecezji na Wołyniu Do dziś szczątki jego spoczywają w podziemiach kościoła św Jakuba w Toruniu Po odzyskaniu obiektu przez Kurię Toruńską w 1992 roku rozpoczął się remont trwający z przerwami do chwili obecnej W finansowaniu prac spory wkład wniosła Fundacja Polsko-Niemiecka Remont Zamku Goacuternego ukończono w sierpniu 2001 roku a już od 1 września rozpoczęło działalność Diecezjalne Centrum Kultury Placoacutewka dysponująca kaplicą i salą konferencyjną dla 70 osoacuteb łączy realizację zadań duszpasterskich ze wspaniałą rekreacją i godziwą rozrywką Jest w stanie przyjąć w pokojach 52 osoby Urządzono dom wycieczkowy dla grup dziecięcych i młodzieżowych działających przy parafiach

SKŁUDZEWO

Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych

W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

PIWNICE

W Piwnicach 15 km od Torunia znajduje się Katedra Radioastronomii Jest częścią Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Najważniejszym instrumentem unikalnym w Europie środkowo-wschodniej jest 32m teleskop uczestniczący w światowej sieci VLBI Aktywność naukowa obejmuje badania roacuteżnych obiektoacutew astrofizycznych kwazaroacutew radiogalaktyki pulsaroacutew maseroacutew międzygwiezdnych i układoacutew planetarnych Radiowa interferometria wielko bazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazoacutew i obiektoacutew w kosmosie Realizacja tej techniki wymaga bardzo ściśłej wspoacutełpracy radioteleskopoacutew na całym świecie Radioteleskopy

GRĘBOCIN

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 11: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

Domek Pod Cieniami Osobliwością Golubia jest stary drewniany domek podcieniowy ostatni z kilku

zachowanych jakie niegdyś otaczały cały rynek Posiadały one w swym kształtowaniu pewien charakter

wspoacutelny danemu czasowi i stanowiły budowy dwudziałowe ze słupem pośrodku o zastrzałach z koacutełeczkami

Dach naczoacutełkowy lub prosty ze szczytem zdobionym i konstrukcją drewnianą wypełnioną murem

SZAFARNIA

Ośrodek Chopinowski w Szafarni powstał dla upamiętnienia pobytu młodego Fryderyka Chopina Mieści się w dziewiętnastowiecznym dworku otoczonym zabytkowym parkiem Drzewa przypominają czasy odwiedzin młodego Chopina ( dziś Pomniki Przyrody) Położony jest w malowniczym otoczeniu pradoliny rzeki Drwęcy jest miejscem aktywności nie tylko kulturalnej ale i turystyczne Działalność ośrodka została zainaugurowana 25 września 1949 roku bdquoFestiwalem Chopinowskimrdquo W latach 1980 ndash 1988 przeprowadzono kompleksowy remont budynku i nastąpiło oficjalne otwarcie Ośrodka Kultury im Fryderyka Chopina w Szafarni Ośrodek został

wyposażony w nowe sprzęty zajmował wtedy cztery pomieszczenia Na parterze budynku (sala koncertowa sala muzealna salonik i holl) natomiast piętro dworku Dziewanowskich nadal zajmowała Szkoła Podstawowa w Szafarni Stopniowo zagospodarowany został teren zabytkowego parku Pierwszym dyrektorem odremontowanego ośrodka była Hanna Kończalska Do działalności Ośrodka należało systematyczne organizowanie koncertoacutew artystoacutew polskich i zagranicznych (głoacutewnie recitali fortepianowych) Znaczącym wydarzeniem jest Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im Fryderyka Chopina dla dzieci i młodzieży Dziś jest miejscem gdzie spotykają się wszystkie dziedziny sztuki Ośrodek Chopinowski prowadzi przede wszystkim ożywioną działalność koncertową

Brodnica

Nazwa miejscowości pochodzi od brodu Prawa miejskie otrzymało przed 1298 rokiem

Wiek XIV okres gospodarczego rozkwitu miasta Wybudowano warowny zamek potężne

mury miejskie kościoacuteł farny ratusz i obronne bramy wjazdowe Herbem Brodnicy stała się

otwarta dłoń - symbol życzliwości gościnności i praworządności Do Kroacutelestwa Polskiego

Brodnica została przyłączona po drugim pokoju toruńskim ( 1466 r) Drugi okres rozkwitu

miasta wiąże się z osobą Anny Wazoacutewny Objęła brodnickie starostwo w 1605 r i

stworzyła w Brodnicy ośrodek intelektualny szczycący się tolerancją religijną Po jej

śmierci zaczął się dla miasta wyjątkowo niepomyślny czas Okres wojen oraz konfliktoacutew

religijnych dopełniły zarazy i pożary nawiedzające miasto Rozbiory Brodnica przetrwała

pod władzą Prus To tu 5 października 1831 r przekroczył granicę pruską i złożył broń

kilkudziesięciotysięczny korpus powstańcoacutew listopadowych pod wodzą gen Dyw Macieja

Rybińskiego Niepodległość Brodnica odzyskała 18 stycznia 1920 r wyzwolicielem były wojska generała

Hallera W latach 1921 ndash 24 w Brodnicy gościli premier Wincenty Witos marszałek Joacutezef Piłsudski oraz

prezydent RP Stanisław Wojciechowski We wrześniu 1939 r miasto stało się częścią III Rzeszy by 22 stycznia

1945 roku rozpocząć kolejny etap swej historii Wspoacutełczesna Brodnica to niespełna 30-tysięczne miasto stolica

Pojezierza Brodnickiego Obecnie zajmuje powierzchnię 2287 ha Brodnica jako pierwsze miasto w Polsce

uzyskała znak Zielonych Płuc Polski oraz tytuł Gmina Przyjazna Środowisku

Brama Mazurska - została wzniesiona wraz z murami miejskimi na początku XIV wieku nadbudowana w 1370 r i odnowiona w II połowie XIX wieku i w latach 1964-65 kiedy wnętrze adaptowano na Hotel Turystyczny Pod bocianem Zbudowana jest z cegły na planie kwadratu w goacuternej części ośmioboczna Obecnie mieści się tu siedziba Miejskiego Oddziału PTTK oraz punkt infomacyjny dla turystoacutew

Ratusz - pozostałości ratusza gotyckiego z końca XIV wieku w poacutełnocnej pierzei troacutejkątnego rynku (Duży Rynek) Obiekt został spalony w 1631 roku poacuteźniej częściowo odbudowany otoczony budynkami mieszkalnymi Zachowała się ośmioboczna wieżyczka z XVI wieku z tarczą zegarową We wnętrzu dzwony z 1553 i 1554 roku oraz część szczytu Na Dużym Rynku znajdują się bogato zdobione kamienice

Kościoacuteł farny - pod wezwaniem św Katarzyny gotyk (XII - XV w) ceglany troacutejnawowy halowy o sklepieniu gwiaździstym (nawa głoacutewna) i krzyżowo ndash żebrowym (nawy boczne) Wzniesiony w latach 1285 ndash 1370 nawiązuje swym rozwiązaniem halowym do fary w Chełmnie i katedry w Chełmży Prezbiterium fundowane w 1285 roku przez proboszcza Mikołaja z Sandomierza korpus i pozostałe części w latach 1340 ndash 1370 (w tym szczyt i wieża) W latach 1554 ndash 1598 zajęty przez luteranoacutew Po uszkodzeniach w latach 1631 i 1648 odnawiany wielokrotnie

Brama Chełmińska - zwana też Kamienną wzniesiona w latach 1310-30 Nadbudowana około 1370 roku odnowiona w 1898 roku z częściową rekonstrukcją szczytoacutew Stanowiła element średniowiecznych obwarowań miejskich W XIX wieku użytkowana jako więzienie a w latach 70 wraz z przylegającą kamieniczką adoptowana na siedzibę muzeum Założona na planie kwadratu dwukondygnacyjna ze szczytami schodkowymi o sterczynami oraz poacutełkoliście zamkniętymi tynkowanymi blendami okiennymi Od poacutełnocy zachował się fragment szyi bramnej W wejściu zrekonstruowana wspoacutełcześnie drewniana brona (krata) Obecnie w Bramie Chełmińskiej mieści się galeria a w przyległej kamieniczce przy Małym Rynku 4 sale wystaw czasowych oraz gabinety Działu Archeologii

Spichlerz na ulicy św Jakuba to budowla renesansowa z 1604 roku Przebudowany na przełomie XIX i XX w Ceglany pierwotnie dwu obecnie czterokondygnacyjny Odrestaurowany na przełomie lat 8090 W ścianie szczytowej portal zamknięty łukiem odcinkowym zrekonstruowany szczyt Dach siodłowy kryty dachoacutewką Obecnie siedziba dyrekcji i administracji muzeum

Zamek Krzyżacki - wzniesiony w latach 1305-1339 Zbudowany z cegły na planie zbliżonym do kwadratu z budynkami wokoacuteł dziedzińca i wysoką wieżą (54 m) oraz basztami Zamek otaczała fosa połączona zwodzonym mostem z przedzamczem Modernizacji fortyfikacji dokonał po 1415 r Zdobyty w 1454 roku przez wojska Związku Pruskiego W latach 1462 ndash 1482 w rękach zaciężnych wojsk krzyżackich Bernarda Szumborskiego Był siedzibę starostoacutew polskich Zniszczony podczas pożaru w 1550 Częściowo odbudowany popadł w ruinę podczas wojen szwedzkich Po 1785 rozebrany z wyjątkiem odrestaurowanej w roku 1842 wieży W latach 1970-76 przeprowadzono prace konserwatorskie Odkryte podczas wojny piwnice zamkowe przeznaczono na kawiarnie Dziś w piwnicach zamku można zwiedzać stałe wystawy

Pałac Anny Wazoacutewny - wzniesiony po pożarze zamku w latach 1550-64 Starosta Rafał Działyński wykorzystał fragmenty muroacutew i zabudowań przedzamcza Przebudowany przez Annę Wazoacutewne (1605-25) na rezydencję Poacuteźniejsza rozbudowa miała miejsce w latach 1678-98 Pałac został spalony w 1945 roku odbudowany w latach 1960-70 z przeznaczeniem dla Powiatowego Domu Kultury i bibliotek Od 1986 roku siedziba Muzeum Regionalnego w Brodnicy

TRASA nr 3 bdquo Szlakiem uzdrowisk Białe Kujawy CIECHOCINEK

Miasto usytuowane jest na lewym brzegu Wisły w południowo-wschodniej części Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej Tężnie wraz z uruchomioną w 1830 r warzelnią soli stały się zakładem produkującym soli na skalę przemysłową Za oficjalną datę powstania zdrojowiska przyjmuje się rok 1836 gdy w ciechocińskiej karczmie w czterech miedzianych wannach zaczęto stosowanie zabiegoacutew leczniczych z użyciem woacuted solankowych Od tego czasu systematycznie rozbudowywano bazę leczniczą W lipcu 1842 r oddano do

użytku łazienki zwane bankowymi Opiekę medyczną sprawował w nich dr Roman Ignatowski pierwszy lekarz

nowych łazienek Doniosły wpływ na rozwoacutej uzdrowiska miało uruchomienie w 1867 r linii kolejowej z Trojanowa ( poacuteźniej Aleksandroacutew Kujawski ) Kursujące po Wiśle statki parowe z Warszawy dowoziły kuracjuszy Z biegiem lat dzięki uznanym walorom leczniczym i intensywnej rozbudowie wzrosła ranga Ciechocinka Utworzona w r 1908 osada Ciechocinek szybko otrzymała prawa miejskie ( 1916) Liczący 11 tysięcy stałych mieszkańcoacutew Ciechocinek posiada niezwykle korzystne dla swej leczniczej funkcji warunki klimatyczne Duże nasłonecznienie niewielka amplituda wahań temperatury stosunkowo mała ilość opadoacutew łagodne wiatry i umiarkowana wilgotność względna powietrza to walory uzdrowiska Podstawą działalności balneologicznej są naturalne tworzywa w postaci borowin i występujących w utworach jurajskich źroacutedeł woacuted solankowo-jodowo-bromkowych Od 1972 r odbywa się cykliczna impreza folklorystyczna Festiwal Folkloru Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej koncertują orkiestry zespoły estradowe na scenie odrestaurowanego Teatru Letniego wystawiane są sztuki teatralne Rozgłos dzięki prezentacji telewizyjnej zyskały coroczne festiwale operowo - operetkowe kultury Romoacutew ( festiwal przeniesiono ) piosenki strażackiej i inne Znakomitą scenerią jest oaza zieleni i kwiatoacutew za jaką uchodzi Ciechocinek Cerkiew prawosławna pod wezwaniem św Michała Archanioła jest unikalna budowlą na terenie Kujaw i zaliczona jest do najcenniejszych obiektoacutew zabytkowych Ciechocinka Została zbudowana w 1894 roku w stylu zauralskim Zaprojektował ją architekt W Fedders Jest to także jedyny tego typu obiekt w Europie Cerkiew była czynna do lat dwudziestych naszego stulecia Urządzono w niej kasyno ze świetlicą szkołę następnie magazyn Z inicjatywy arcybiskupa Sawy Prawosławnego Ordynariusza Wojska Polskiego przystąpiono do odbudowy świątyni Ściany wykonane są z okrągłych bali ułożonych jeden na drugim bez użycia gwoździ Zachowała się w całości bogata ornematyka wokoacuteł okien resztki koloroacutew a na tylnej wewnętrznej ścianie stylizowany wykonany dłutem ciesielskim napis w języku cerkiewno ndash słowiańskim bdquoZ nami Boacutegrdquo Odtworzone zostały kopuły i krzyże oraz kolory żoacutełty niebieski i czerwony cerkiew została wzniesiona na planie prostokąta z podziałem według starożytnych zasad biblijnych na trzy części przedsionek (kruchta) ndash przejście ze świata świeckiego do świata sakralnego część środkowa w ktoacuterej przebywa lud oraz najważniejsza część ndash ołtarzowa w ktoacuterej umieszczono relikwie 12 męczennikoacutew betlejemskich Pomiędzy częścią środkową a ołtarzową znajduje się ikonostas ndash ściana z ikon wykonana wspoacutełcześnie w Poczajewie przez J Nieczajewa ukazująca świat Kroacutelestwa Niebieskiego Konsekracji dokonano 6101996 r

Zespoacuteł tężni - monumentalna budowla wzniesiona w latach 1824-33 i 1859 według projektu Jakuba Graffa przez budowniczego warzelnianego Knake Konstrukcja drewniana Łączna długość trzech segmentoacutew tężni wynosi 1741 m wysokość 158 m Jeden z nielicznych w Europie unikatowy zabytek techniki z XIX wieku Na tężniach dokonuje się proces stężania solanki służącej do produkcji soli Cechą charakterystyczną tego procesu jest wytwarzanie naturalnego aerozolu o właściwościach leczniczych Strefa okołotężniowa wyroacuteżnia się specyficznym mikroklimatem

Warzelnia soli - budynek jednokondygnacyjny oddany do użytku w r 1830 Źroacutedło Grzybek tężnie i warzelnia soli stanowią ciąg technologiczny przy produkcji soli Proces produkcji soli niezmienny od ponad 160 lat polega na podgrzewaniu stężonej solanki Produktami ubocznymi są szIam i ług służące do celoacutew leczniczych

Teatr letni - zaprojektował Adolf Schimmelpfennig i powstał w 1980r Nawiązuje stylem do architektury uzdrowiskowej końca XIX w należy do nielicznych tego typu budowli w Europie

Parki i zieleńce - stanowią 142 hektaroacutew terenoacutew zielonych a stanowią je cztery parki (Zdrojowy Tężniowy Zdrowia i Sosnowy) zajmują 69 ha Największy z nich centralnie usytuowany Park Zdrojowy wyroacuteżnia się bogactwem krzewoacutew drzew i roślin niskopiennych Wśroacuted licznych skweroacutew i klomboacutew na terenie miasta uwagę zwracają znane kompozycje kwiatowe tworzące dywan zegar i kalendarz

RACIAŻEK

Pierwsza wzmianka o Raciążku pochodzi z aktu uposażenia Benedyktynoacutew w Mogilnie z 1066 roku Drewniano-ziemny groacuted został wzniesiony prawdopodobnie w połowie XIII wieku przez biskupoacutew kujawskich Groacuted przy drugim oblężeniu przez Krzyżakoacutew w 1330 roku został zdobyty Nie wiadomo kiedy wzniesiono zamek Początkowo był to jeden budynek o trzech kondygnacjach i rozmiarach 12x25 metroacutew powiększony do rozmiaroacutew 17x25 metroacutew przez biskupa Zbyluta z Gołańczy Powstały też wtedy obwodowe mury wzdłuż wzdłuż krawędzi zbocza Zamek w okresie poprzedzającym wielką wojnę z zakonem krzyżackim był kilkukrotnie wykorzystywany do rokowań z Wielkimi Mistrzami ( Przebywała tu Jadwiga i Władysław Jagiełło ) W latach 1582-1600 Hieronim Rozdrażewski rozbudował zamek oraz przekształcił wnętrza tak że powstała poacuteźnorenesansowa obronna rezydencja Po zniszczeniach z drugiej połowy XVII wieku zamek został opuszczony a pozostałości budynkoacutew gospodarczych rozebrane Pierwsze badania na zamku przeprowadzono w latach 1978-1985 po ktoacuterych zamek zabezpieczono jako trwałą ruinę Ciekawostką Raciążka jest murowany jednonawowy kościoacuteł poacuteźnogotycki ze szczytami renesansowymi zbudowany w latach 1597 - 1612 Jest to budowla w stylu poacuteźnogotyckim ze szczytami renesansowymi orientowany (tzn wzniesiony) wschoacuted-zachoacuted murowany i opięty uskokowymi szkarpami kryty dachoacutewką Prezbiterium kwadratowe z poacutełokrągłą absyd Ołtarz zbudowany jest w stylu poacuteźnorenesansowym z drzewa modrzewiowego (renesans niemiecki) Stalle renesansowe pochodzą z 1630 roku a odnowione zostały w 1865 roku Obrazy w stallach i obraz Wszystkich Świętych na zasuwie przy głoacutewnym ołtarzu zostały namalowane w 1830 roku przez Adama Malinowskiego W prawej części kościoła znajduje się ołtarz barokowy z XVII wieku a w lewej części usytuowany jest barokowy ołtarz z XVIII wieku Na ścianach świątyni znajdują się neorenesansowe płaskorzeźby z glinki terakotowej przedstawiające czternaście stacji drogi krzyżowej Ambona barokowa z XVIII wieku Monstrancja rokokowa z około 1784 roku Kilkanaście figur drewnianych z okresu XVI ndash XVII wiek Nad zakrystią znajduje się muzeum parafialne z wieloma ciekawymi eksponatami Jednym z najciekawszych jest gotycki ornat z białego adamaszku z wyhaftowanym wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem złotymi nićmi Według legendy wyhaftowany przez kroacutelową Jadwigę W muzeum znajdują się także zbiory bibliofilskie ndash 257 pozycji z okresu XVI ndash XIX wiek a także księga mszalna z XVIII wieku miecz z XIII wieku rzeźby dokumenty nawet hełm tatarski z XVIII wieku i wiele innych

KRUSZWICA

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszej Kruszwicy sięgają epoki kamienia (ok 10 000 r pne) Najstarsze ślady wczesnośredniowiecznego osadnictwa odnotowano na przełomie VI i VII w na zachodnim brzegu Gopła kiedy to oacutewczesna Kruszwica była ośrodkiem o dużym znaczeniu gospodarczym i strategicznymIstnieje przypuszczenie że w VIII i IX w groacuted kruszwicki był ośrodkiem plemiennego państwa Goplan Jak głosi jedna z legend w Kruszwicy znalazł schronienie pozbawiony władzy okrutny Popiel ktoacutery zginął w wieży na jeziornej wyspie zjedzony przez myszy Po jego śmierci rządy objął ubogi Piast - twoacuterca nowej dynastii Druga poł X w i XI w to okres świetności kruszwickiego grodu ktoacutery stał się jedną ze stolic

pierwszych Piastoacutew Długotrwała tradycja osadnictwa i wysoki poziom cywilizacyjnego rozwoju pozwoliły Kruszwicy pełnić ważną funkcję polityczną i administracyjną a korzystne położenie przy węźle droacuteg umożliwiało Piastom chrystianizację pogańskiego Pomorza Na zachodnim brzegu jeziora Gopło warzono soacutel z miejscowych źroacutedeł solankowych W 1271 na rozkaz Bolesława Pobożnego spalono groacuted Około połowy XIV w z fundacji kroacutela Kazimierza Wielkiego w miejscu starego grodu zbudowano murowany zamek Ta gotycka budowla stała się strategicznym punktem na pograniczu polsko-krzyżackim Kruszwica nawiedzana pożarami i wojnami powoli upadała Ostateczny cios zadał miastu najazd szwedzki w wyniku ktoacuterego miasto i kazimierzowski zamek uległy w 1657 r dalszemu zniszczeniu Po I rozbiorze polski w 1772 r Kruszwica włączona została do zaboru pruskiego W okresie niewoli groacuted był dla Polakoacutew wszystkich zaboroacutew źroacutedłem patriotyzmu i symbolem niepodległej Polski Legendy o Popielu i Piaście oraz piękne nadgoplańskie krajobrazy inspirowały wielu twoacutercoacutew tamtych czasoacutew W okresie międzywojennym rozwoacutej miasta widoczny był w każdej dziedzinie życia w szczegoacutelności w sektorze rolno-spożywczym Taki też kierunek dominował po 1945 r Najcenniejszym zabytkiem Kruszwicy a zarazem i symbolem miasta jest ceglana gotycka wieża samotnie stojąca na Wzgoacuterzu Zamkowym u nasady Poacutełwyspu Rzępowskiego zwana Mysią Wieża Jest to ośmioboczna wieża ma 32 m wysokości i z ruinami muroacutew stanowi pozostałość zamku obronnego z XIV w Budowla nawiedzana pożarami i zaznaczona piętnem upływającego czasu stopniowo popadała w ruinę W 1657 r ustępujący z Kruszwicy Szwedzi zburzyli miasto i zamek W związku z tym konieczne było podjęcie wysiłku by ocalałe fragmenty muru i wieży mogły podziewać przyszłe pokolenia W 1802 r przeprowadzono prace restauratorskie a w 1896 r najlepiej zachowaną wieżę wzmocniono i przystosowano do zwiedzania Od tego momentu każdy turysta odwiedzający Kruszwicę wspina się na szczyt Mysiej Wieży stanowiącej doskonały punkt widokowy Z jej szczytu roztacza się niezapomniany widok na malownicze zatoczki i wysepki jeziora Gopło miasto oraz rozległą roacutewninę kujawską

Kolegiata pw św Piotra i Pawła w Kruszwicy jeden z najlepiej zachowanych zabytkoacutew architektury romańskiej w Polsce Kruszwicka świątynia została zbudowana na początku XII w jest troacutejnawową filarową bazyliką wzniesioną na planie krzyża łacińskiego Romański charakter budowli podkreślają grube kamienne mury poacutełkoliste łuki oraz proste geometryczne kształty Nawy transept i prezbiterium przykryte są belkowym stropem sklepienia absyd wykonano z drobnych kamieni i okrzeskoacutew a w wieżowych kruchtach zachowały się najstarsze w Polsce sklepienia na skrzyżowanych kamiennych gurtach Zabytkami kruszwickiej kolegiaty są dwie chrzcielnice - piaskowcowa z XI w i granitowa z XII w Pod łukiem tęczowym prezbiterium znajdują się pochodzące z początkoacutew XVI w poacuteźnogotyckie rzeźby natomiast na ścianach rzeźby klęczących aniołoacutew (I poł XVIII w) pochodzące z ołtarzy barokowych kolegiaty W kościele znajdują się XVII-wieczne marmurowe płyty poświecone początkom kościoła i pierwszym biskupom W poacutełnocny portal ściany wmurowano płytę nagrobną starościny Zofii Oponowskiej zmarłej w 1500 r Ciekawostką jest fakt iż przy kruszwickiej świątyni należącej pierwotnie do zakonu benedyktynoacutew istniała biblioteka w ktoacuterej przechowywano do poł XIX w bogato ilustrowany Ewangeliarz kruszwicki - pergaminowy kodeks benedyktynoacutew Obecnie ten cenny zabytek rękopiśmiennictwa znajduje się w zbiorach Archiwum Archidiecezji w Gnieźni

INOWROCŁAW

W dokumentach historycznych po raz pierwszy Inowrocław pod łacińską nazwą Novo Wladislaw występuje w 1185r Inowrocław w języku łacińskim nazywany był Juvenis slavia lub Novum Vladislav Junovladislavia albo też Vladislav i Wodzislavia lub też Wodzisław W staropolskich tekstach spotyka się nazwę Inowłocław i Inowrocław Nazwa miasta Inowrocławia wiele razy zmieniała się w okresie stuleci Prawdopodobnie w XII w po gwałtownym wylewie Wisły część ludności Włocławka przeniosła się na teren obecnego Inowrocławia i założyła tutaj osadę nazywając ją Nowy Włocław - Juno czy Juni Vladislavia ktoacutera przekształciła się w Inowłocław a następnie w Inowrocław Warto zobaczyć

Tężnia solankowa - obiekt sanatoryjny w ponad 130 letnim inowrocławskim uzdrowisku Pierwszy odcinek inhalatorium oddano do użytku w 1995 roku i od tej pory przyciąga ono licznych kuracjuszy i turystoacutew Inowrocławska tężnia trzecia w kraju pod względem chronologii powstania jest drugą co do wielkości i jedną z nielicznych w całej Europie Ma kształt dwoacutech połączonych ze sobą wielobokoacutew mierzy 9 metroacutew wysokości i ponad 300 metroacutew długości Na całej długości tężni znajduje się taras widokowy Wytworzony aerozol służ profilaktyce i wspomaga leczenie schorzeń goacuternych droacuteg oddechowych choroacuteb tarczycy schorzeń alergicznych skoacutery obniża poziom ciśnienia tętniczego W kompleksie tężni solankowej jest roacutewnież miejsce na czynny wypoczynek Dla dbających o zdrowie spacerowiczoacutew atrakcją jest Park Solankowy Do powstania uzdrowiska z pewnością przyczyniło się uruchomienie kopalni soli w XIX wieku W okresie międzywojennym Inowrocław stał się modnym uzdrowiskiem do ktoacuterego na kurację licznie przyjeżdżali znani politycy aktorzy czy sportowcy Bywali tu min premier Władysław Grabski generałowie Joacutezef Haller i Władysław Sikorski kontradmirał Joacutezef Unrug wojewoda pomorski poacuteźniejszy prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz prezydent Warszawy Stefan Starzyński prezydent Poznania poacuteźniejszy Delegata Rządu na Kraj Cyryl Ratajski Maria Konopnicka Ludwik Sempoliński oraz olimpijczyk Janusz Kusociński

Kościoacuteł Najświętszej Marii Panny - Jest najstarszym i najwartościowszym z punktu widzenia historycznego i artystycznego zabytek Inowrocławia Budowę rozpoczęto kroacutetko po 1180 r z inicjatywy księcia Leszka wnuka Bolesława Krzywoustego a ukończono na początku XIII w Świątynia przyciąga prymitywnymi płaskorzeźbami na zewnętrznych ścianach świątyni Płaskorzeźbione i ryte na kamiennych ciosach głowy krzyże i roacuteżne znaki magiczne rozsławiły inowrocławski zabytek w Polsce Jest to unikalny w naszym kraju zespoacuteł rzeźb w ktoacuterym na język plastyki przetłumaczono ideologiczne pojęcie dobrego i uporządkowanego świata chrześcijańskiego przeciwstawionego złemu i chaotycznemu światu demonoacutew czyhających na dusze ludzkie tuż za progiem kościoła Budowla jest ważnym zabytkiem romańskiej techniki budowlanej największą w środkowo-wschodniej Europie bazyliką redukowaną o świetle nawy roacutewnej 1240 m gdy inne tego typu budowle rzadko miewają nawy dochodzące do 10 m szerokości W parku od poacutełnocnej strony kościoła zachowano kilka grobowcoacutew Znajduje się tu grobowiec rodzinny Lucjana i Stefana Grabskich W pobliżu grobowcoacutew wpoacuteł zniwelowany kurhan kryje zbiorową mogiłę konfederatoacutew barskich poległych 19 marca 1769 r w największej na Kujawach bitwie pod Inowrocławiem

Dom Rodzinny Jana Kasprowicza w Szymborzu ( dzielnica Inowrocławia) Dom w ktoacuterym urodził się poeta spłonął w 1916 roku trzy lata poacuteźniej zbudowano nowy budynek dla Anny Roliradowej Obecnie jest to Oddział Muzeum im Jana Kasprowicza Do miana domoacutew rodzinnych Kasprowicza pretendują dwa budynki przy ul Wielkopolskiej 9 i 11 Zbudowane zostały po śmierci rodzicoacutew Kasprowicza przy jego wsparciu finansowym Pierwszy należał do Franciszki Anczakowej drugi do Anny Roliradowej Kasprowicz będąc w Inowrocławiu zatrzymywał się zawsze w domu Anczakoacutew Jednak to A Roliradowa otworzyła w swoim domu bdquo Izbę Kasprowiczowskąrdquo Na tablicy pamiątkowej błędnie się informuje że tu urodził się Kasprowicz Dom wybudowano w 1919 r zatem urodzony w 1860 roku Kasprowicz nie moacutegł urodzić się w domu Roliradoacutew W fili muzeum można oglądać pamiątki po rodzinie KasprowiczoacutewW Pałacu Mieszczańskim przy ulicy Solankowej mieści się Muzeum im Jana Kasprowicza Oglądać można tu stałe ekspozycje poświęcone życiu i twoacuterczości Jana Kasprowicza i Stanisława Przybyszewskiego

W miejscowości Goacuterana na małym cmentarzu spoczywa pisarz dramaturg i publicysta okresu Młodej Polski Stanisław Przybyszewski Urodzony 6 maja 1868 roku w pobliskim Łojewie zmarł 23 listopada 1927 roku w dworku Joacutezefa Znanieckiego w Jarontach Został pochowany w Goacuterze na uprzednio upatrzonym sobie miejscu Cztery lata po śmierci Przybyszewskiego w 1931 roku ze składek społecznych mieszkańcoacutew Kujaw wzniesiono nagrobek w kształcie wysokiej kolumny zwieńczonej krzyżem z medalionem i inskrypcją

W miejscowości Parchanie znajduje się Izba Pamięci Generała Władysława Sikorskiego Od 1928 roku do czasu rozpoczęcia II wojny światowej rodzina Sikorskich mieszkała tu w dworku Generałowstwo spędzało tu głoacutewnie miesiące wiosenno ndash letnie Więcej pamiątek znajdziemy w starym przedwojennym budynku szkolnym Dziś mieści się tam izba pamięci poświęcona Sikorskiemu Obejrzeć tu można min fotografie z czasoacutew pobytu Sikorskich w Parchaniu pamiątki wojskowe oraz publikacje na temat generała Wieś Parchanie położona jest 10 km na wschoacuted od Inowrocławia

TRASA nr 4 Miedzy Toruniem a Bydgoszczą

OSTROMECKO

Pierwsza zachowana wzmianka historyczna o Ostromecku pochodzi z 1222 roku Obecnie wieś liczy ok 1000 mieszkańcoacutew Mimo burzliwych wypadkoacutew dziejowych ostromeckie zabytki przetrwały w stanie stosunkowo mało zdewastowanym Pozostałością po czasach świetności jest zespoacuteł pałacowy składający się z dwoacutech pałacoacutew Starego - z XVIII wieku oraz Nowego W parku obok pałacoacutew znajduje się mauzoleum rodzinne Schoenbornoacutew- Alvenslebenoacutew Wartość zabytkową posiada roacutewnież kościoacuteł katolicki pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1445 roku Znajdują się tu zabytkowe rzeźby Matka Boska z Dzieciątkiem i Pieta Ostromecko jest znane także ze źroacutedlanej wody mineralnej produkowanej od 1894 roku

Pałac stary - usytuowany na skraju wiślanej skarpy w głębi parku na płn-zach od Pałacu Nowego Ta okazała rezydencja z panoramicznym widokiem na Wisłę została zbudowana przez rodzinę Mostowskich w pierwszej w połowie XVIII wieku ok 1730 roku Bogdan Teodor Mostowski kasztelan płocki przebudował skromny dwoacuter szlachecki w dwukondygnacyjny budynek wraz z ogrodem a jego syn Paweł Michał Mostowski wojewoda pomorski przekształcił budynek w wielkopańską siedzibę w stylu warszawskiego rokoka W obecnej formie jest to pałac barokowy całkowicie podpiwniczony posiadający trzy kondygnacje z poacutełpiętrem i poddaszem nieużytkowym Powierzchnia użytkowa budynku wynosi ok 713 msup2 W 2008 roku Filharmonia Pomorska przekazała Bydgoszczy ten zabytkowy budynek wraz z kolekcją i obecnie Pałac Mostowskich służy działalności kulturalnej

Pałac nowy - klasycystyczny korpus głoacutewny pałacu powstał w latach 1832-1849 Elewacja zachodnia budynku ndash ogrodowa - jest poprzedzona zespołem tarasoacutew powstałym na początku XX wieku Pałac Nowy jest całkowicie podpiwniczony piętrowy z poddaszem ze ścianką kolankową kryty niskim dachem czterospadowym Sala balowa dobudowana do korpusu budynku głoacutewnego od poacutełnocy jest jednokondygnacyjna Pałacyk Myśliwski wzniesiony od południa jako skrzydło korpusu z drugim piętrem w mansardowym dachu Kubatura powierzchnia powierzchnia użytkowa 258140 msup2 W 2000 roku Miasto Bydgoszcz rozpoczęło kompleksową rewaloryzację Pałacu Nowego Do roku 2007 wykonano większość prac budowlanych i konserwatorskich obejmujących korpus głoacutewny salę balową i skrzydło neobarokowe Działania rewaloryzacyjne ukończono w 2009 roku W skład zabytkowego założenia parkowego o powierzchni ponad 35 ha wchodzi XVIII-wieczny park włoski w otoczeniu Pałacu Starego oraz XIX-wieczny park krajobrazowy w stylu angielskim otaczający od zachodu Pałac Nowy Odrestaurowane reprezentacyjne wnętrza obu rezydencji służy organizacji min koncertoacutew kameralnych i recitali spektakli warsztatoacutew artystycznych zajęć edukacyjnych wystaw i pokazoacutew roacuteżnorodnych spotkań

SKŁUDZEWO

O Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część

szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

BIERZGŁOacuteW

Pierwszy ndash drewniano-ziemny groacuted obronny istniał tu w pierwszej połowie XIII wieku Zamek murowany zbudowano w miejscu pruskiego grodu należącego do rycerza Pipina Zdobyli go Krzyżacy prawdopodobnie w 1236 roku Biorąc pod uwagę że podczas wspomnianego oblężenia zamek miał już częściowo mury przyjąć można że wznoszony był od około 1260 roku Jego rozbudowa rozpoczęła się w 1270 roku Głoacutewnym elementem obronnym przedzamcza była kilkukondygnacyjna wieża bramna zwieńczoną ozdobnym schodkowym szczytem wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 10x112 Wejście na wieżę możliwe było jedynie z ganku obronnego na murze Drugim elementem obronnym przedzamcza była usytuowana w narożniku poacutełnocnym otwarta basztaPod koniec XIV stulecia rangę Bierzgłowa przyćmił rozwoacutej Torunia 19 czerwca 1415 roku władze zakonne rozwiązały komturię bierzgłowską dzieląc jej tereny pomiędzy toruńską i nieszawską a część majątku oddając woacutejtowi krzyżackiemu w Pieniu Po rozwiązaniu komturii w zamku bierzgłowskim pozostał jedynie zarządca krzyżacki W roku 1474 zamek został wykupiony przez rajcoacutew toruńskich a w 1520 roku stał się własnością miasta Torunia Wielkie pożary w roku 1580 i 1590 poważnie zniszczyły zamek W końcu XVII wieku był w ruinie W 1929 roku zamek zostaje wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Wojciecha Okoniewskiego a od 1933 jego własnością wykupioną na potrzeby diecezji W 1936 r dokonano na terenie zamku otwarcia Domu Rekolekcyjnego Od 1945 roku do 1992 roku zamek mieścił Zakład Opieki Społecznej W latach 1946-1950 r w zamku mieszkał biskup łucki Adolf Piotr Szelążek wygnany przez władze radzieckie ze swej diecezji na Wołyniu Do dziś szczątki jego spoczywają w podziemiach kościoła św Jakuba w Toruniu Po odzyskaniu obiektu przez Kurię Toruńską w 1992 roku rozpoczął się remont trwający z przerwami do chwili obecnej W finansowaniu prac spory wkład wniosła Fundacja Polsko-Niemiecka Remont Zamku Goacuternego ukończono w sierpniu 2001 roku a już od 1 września rozpoczęło działalność Diecezjalne Centrum Kultury Placoacutewka dysponująca kaplicą i salą konferencyjną dla 70 osoacuteb łączy realizację zadań duszpasterskich ze wspaniałą rekreacją i godziwą rozrywką Jest w stanie przyjąć w pokojach 52 osoby Urządzono dom wycieczkowy dla grup dziecięcych i młodzieżowych działających przy parafiach

SKŁUDZEWO

Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych

W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

PIWNICE

W Piwnicach 15 km od Torunia znajduje się Katedra Radioastronomii Jest częścią Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Najważniejszym instrumentem unikalnym w Europie środkowo-wschodniej jest 32m teleskop uczestniczący w światowej sieci VLBI Aktywność naukowa obejmuje badania roacuteżnych obiektoacutew astrofizycznych kwazaroacutew radiogalaktyki pulsaroacutew maseroacutew międzygwiezdnych i układoacutew planetarnych Radiowa interferometria wielko bazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazoacutew i obiektoacutew w kosmosie Realizacja tej techniki wymaga bardzo ściśłej wspoacutełpracy radioteleskopoacutew na całym świecie Radioteleskopy

GRĘBOCIN

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 12: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

Kościoacuteł farny - pod wezwaniem św Katarzyny gotyk (XII - XV w) ceglany troacutejnawowy halowy o sklepieniu gwiaździstym (nawa głoacutewna) i krzyżowo ndash żebrowym (nawy boczne) Wzniesiony w latach 1285 ndash 1370 nawiązuje swym rozwiązaniem halowym do fary w Chełmnie i katedry w Chełmży Prezbiterium fundowane w 1285 roku przez proboszcza Mikołaja z Sandomierza korpus i pozostałe części w latach 1340 ndash 1370 (w tym szczyt i wieża) W latach 1554 ndash 1598 zajęty przez luteranoacutew Po uszkodzeniach w latach 1631 i 1648 odnawiany wielokrotnie

Brama Chełmińska - zwana też Kamienną wzniesiona w latach 1310-30 Nadbudowana około 1370 roku odnowiona w 1898 roku z częściową rekonstrukcją szczytoacutew Stanowiła element średniowiecznych obwarowań miejskich W XIX wieku użytkowana jako więzienie a w latach 70 wraz z przylegającą kamieniczką adoptowana na siedzibę muzeum Założona na planie kwadratu dwukondygnacyjna ze szczytami schodkowymi o sterczynami oraz poacutełkoliście zamkniętymi tynkowanymi blendami okiennymi Od poacutełnocy zachował się fragment szyi bramnej W wejściu zrekonstruowana wspoacutełcześnie drewniana brona (krata) Obecnie w Bramie Chełmińskiej mieści się galeria a w przyległej kamieniczce przy Małym Rynku 4 sale wystaw czasowych oraz gabinety Działu Archeologii

Spichlerz na ulicy św Jakuba to budowla renesansowa z 1604 roku Przebudowany na przełomie XIX i XX w Ceglany pierwotnie dwu obecnie czterokondygnacyjny Odrestaurowany na przełomie lat 8090 W ścianie szczytowej portal zamknięty łukiem odcinkowym zrekonstruowany szczyt Dach siodłowy kryty dachoacutewką Obecnie siedziba dyrekcji i administracji muzeum

Zamek Krzyżacki - wzniesiony w latach 1305-1339 Zbudowany z cegły na planie zbliżonym do kwadratu z budynkami wokoacuteł dziedzińca i wysoką wieżą (54 m) oraz basztami Zamek otaczała fosa połączona zwodzonym mostem z przedzamczem Modernizacji fortyfikacji dokonał po 1415 r Zdobyty w 1454 roku przez wojska Związku Pruskiego W latach 1462 ndash 1482 w rękach zaciężnych wojsk krzyżackich Bernarda Szumborskiego Był siedzibę starostoacutew polskich Zniszczony podczas pożaru w 1550 Częściowo odbudowany popadł w ruinę podczas wojen szwedzkich Po 1785 rozebrany z wyjątkiem odrestaurowanej w roku 1842 wieży W latach 1970-76 przeprowadzono prace konserwatorskie Odkryte podczas wojny piwnice zamkowe przeznaczono na kawiarnie Dziś w piwnicach zamku można zwiedzać stałe wystawy

Pałac Anny Wazoacutewny - wzniesiony po pożarze zamku w latach 1550-64 Starosta Rafał Działyński wykorzystał fragmenty muroacutew i zabudowań przedzamcza Przebudowany przez Annę Wazoacutewne (1605-25) na rezydencję Poacuteźniejsza rozbudowa miała miejsce w latach 1678-98 Pałac został spalony w 1945 roku odbudowany w latach 1960-70 z przeznaczeniem dla Powiatowego Domu Kultury i bibliotek Od 1986 roku siedziba Muzeum Regionalnego w Brodnicy

TRASA nr 3 bdquo Szlakiem uzdrowisk Białe Kujawy CIECHOCINEK

Miasto usytuowane jest na lewym brzegu Wisły w południowo-wschodniej części Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej Tężnie wraz z uruchomioną w 1830 r warzelnią soli stały się zakładem produkującym soli na skalę przemysłową Za oficjalną datę powstania zdrojowiska przyjmuje się rok 1836 gdy w ciechocińskiej karczmie w czterech miedzianych wannach zaczęto stosowanie zabiegoacutew leczniczych z użyciem woacuted solankowych Od tego czasu systematycznie rozbudowywano bazę leczniczą W lipcu 1842 r oddano do

użytku łazienki zwane bankowymi Opiekę medyczną sprawował w nich dr Roman Ignatowski pierwszy lekarz

nowych łazienek Doniosły wpływ na rozwoacutej uzdrowiska miało uruchomienie w 1867 r linii kolejowej z Trojanowa ( poacuteźniej Aleksandroacutew Kujawski ) Kursujące po Wiśle statki parowe z Warszawy dowoziły kuracjuszy Z biegiem lat dzięki uznanym walorom leczniczym i intensywnej rozbudowie wzrosła ranga Ciechocinka Utworzona w r 1908 osada Ciechocinek szybko otrzymała prawa miejskie ( 1916) Liczący 11 tysięcy stałych mieszkańcoacutew Ciechocinek posiada niezwykle korzystne dla swej leczniczej funkcji warunki klimatyczne Duże nasłonecznienie niewielka amplituda wahań temperatury stosunkowo mała ilość opadoacutew łagodne wiatry i umiarkowana wilgotność względna powietrza to walory uzdrowiska Podstawą działalności balneologicznej są naturalne tworzywa w postaci borowin i występujących w utworach jurajskich źroacutedeł woacuted solankowo-jodowo-bromkowych Od 1972 r odbywa się cykliczna impreza folklorystyczna Festiwal Folkloru Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej koncertują orkiestry zespoły estradowe na scenie odrestaurowanego Teatru Letniego wystawiane są sztuki teatralne Rozgłos dzięki prezentacji telewizyjnej zyskały coroczne festiwale operowo - operetkowe kultury Romoacutew ( festiwal przeniesiono ) piosenki strażackiej i inne Znakomitą scenerią jest oaza zieleni i kwiatoacutew za jaką uchodzi Ciechocinek Cerkiew prawosławna pod wezwaniem św Michała Archanioła jest unikalna budowlą na terenie Kujaw i zaliczona jest do najcenniejszych obiektoacutew zabytkowych Ciechocinka Została zbudowana w 1894 roku w stylu zauralskim Zaprojektował ją architekt W Fedders Jest to także jedyny tego typu obiekt w Europie Cerkiew była czynna do lat dwudziestych naszego stulecia Urządzono w niej kasyno ze świetlicą szkołę następnie magazyn Z inicjatywy arcybiskupa Sawy Prawosławnego Ordynariusza Wojska Polskiego przystąpiono do odbudowy świątyni Ściany wykonane są z okrągłych bali ułożonych jeden na drugim bez użycia gwoździ Zachowała się w całości bogata ornematyka wokoacuteł okien resztki koloroacutew a na tylnej wewnętrznej ścianie stylizowany wykonany dłutem ciesielskim napis w języku cerkiewno ndash słowiańskim bdquoZ nami Boacutegrdquo Odtworzone zostały kopuły i krzyże oraz kolory żoacutełty niebieski i czerwony cerkiew została wzniesiona na planie prostokąta z podziałem według starożytnych zasad biblijnych na trzy części przedsionek (kruchta) ndash przejście ze świata świeckiego do świata sakralnego część środkowa w ktoacuterej przebywa lud oraz najważniejsza część ndash ołtarzowa w ktoacuterej umieszczono relikwie 12 męczennikoacutew betlejemskich Pomiędzy częścią środkową a ołtarzową znajduje się ikonostas ndash ściana z ikon wykonana wspoacutełcześnie w Poczajewie przez J Nieczajewa ukazująca świat Kroacutelestwa Niebieskiego Konsekracji dokonano 6101996 r

Zespoacuteł tężni - monumentalna budowla wzniesiona w latach 1824-33 i 1859 według projektu Jakuba Graffa przez budowniczego warzelnianego Knake Konstrukcja drewniana Łączna długość trzech segmentoacutew tężni wynosi 1741 m wysokość 158 m Jeden z nielicznych w Europie unikatowy zabytek techniki z XIX wieku Na tężniach dokonuje się proces stężania solanki służącej do produkcji soli Cechą charakterystyczną tego procesu jest wytwarzanie naturalnego aerozolu o właściwościach leczniczych Strefa okołotężniowa wyroacuteżnia się specyficznym mikroklimatem

Warzelnia soli - budynek jednokondygnacyjny oddany do użytku w r 1830 Źroacutedło Grzybek tężnie i warzelnia soli stanowią ciąg technologiczny przy produkcji soli Proces produkcji soli niezmienny od ponad 160 lat polega na podgrzewaniu stężonej solanki Produktami ubocznymi są szIam i ług służące do celoacutew leczniczych

Teatr letni - zaprojektował Adolf Schimmelpfennig i powstał w 1980r Nawiązuje stylem do architektury uzdrowiskowej końca XIX w należy do nielicznych tego typu budowli w Europie

Parki i zieleńce - stanowią 142 hektaroacutew terenoacutew zielonych a stanowią je cztery parki (Zdrojowy Tężniowy Zdrowia i Sosnowy) zajmują 69 ha Największy z nich centralnie usytuowany Park Zdrojowy wyroacuteżnia się bogactwem krzewoacutew drzew i roślin niskopiennych Wśroacuted licznych skweroacutew i klomboacutew na terenie miasta uwagę zwracają znane kompozycje kwiatowe tworzące dywan zegar i kalendarz

RACIAŻEK

Pierwsza wzmianka o Raciążku pochodzi z aktu uposażenia Benedyktynoacutew w Mogilnie z 1066 roku Drewniano-ziemny groacuted został wzniesiony prawdopodobnie w połowie XIII wieku przez biskupoacutew kujawskich Groacuted przy drugim oblężeniu przez Krzyżakoacutew w 1330 roku został zdobyty Nie wiadomo kiedy wzniesiono zamek Początkowo był to jeden budynek o trzech kondygnacjach i rozmiarach 12x25 metroacutew powiększony do rozmiaroacutew 17x25 metroacutew przez biskupa Zbyluta z Gołańczy Powstały też wtedy obwodowe mury wzdłuż wzdłuż krawędzi zbocza Zamek w okresie poprzedzającym wielką wojnę z zakonem krzyżackim był kilkukrotnie wykorzystywany do rokowań z Wielkimi Mistrzami ( Przebywała tu Jadwiga i Władysław Jagiełło ) W latach 1582-1600 Hieronim Rozdrażewski rozbudował zamek oraz przekształcił wnętrza tak że powstała poacuteźnorenesansowa obronna rezydencja Po zniszczeniach z drugiej połowy XVII wieku zamek został opuszczony a pozostałości budynkoacutew gospodarczych rozebrane Pierwsze badania na zamku przeprowadzono w latach 1978-1985 po ktoacuterych zamek zabezpieczono jako trwałą ruinę Ciekawostką Raciążka jest murowany jednonawowy kościoacuteł poacuteźnogotycki ze szczytami renesansowymi zbudowany w latach 1597 - 1612 Jest to budowla w stylu poacuteźnogotyckim ze szczytami renesansowymi orientowany (tzn wzniesiony) wschoacuted-zachoacuted murowany i opięty uskokowymi szkarpami kryty dachoacutewką Prezbiterium kwadratowe z poacutełokrągłą absyd Ołtarz zbudowany jest w stylu poacuteźnorenesansowym z drzewa modrzewiowego (renesans niemiecki) Stalle renesansowe pochodzą z 1630 roku a odnowione zostały w 1865 roku Obrazy w stallach i obraz Wszystkich Świętych na zasuwie przy głoacutewnym ołtarzu zostały namalowane w 1830 roku przez Adama Malinowskiego W prawej części kościoła znajduje się ołtarz barokowy z XVII wieku a w lewej części usytuowany jest barokowy ołtarz z XVIII wieku Na ścianach świątyni znajdują się neorenesansowe płaskorzeźby z glinki terakotowej przedstawiające czternaście stacji drogi krzyżowej Ambona barokowa z XVIII wieku Monstrancja rokokowa z około 1784 roku Kilkanaście figur drewnianych z okresu XVI ndash XVII wiek Nad zakrystią znajduje się muzeum parafialne z wieloma ciekawymi eksponatami Jednym z najciekawszych jest gotycki ornat z białego adamaszku z wyhaftowanym wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem złotymi nićmi Według legendy wyhaftowany przez kroacutelową Jadwigę W muzeum znajdują się także zbiory bibliofilskie ndash 257 pozycji z okresu XVI ndash XIX wiek a także księga mszalna z XVIII wieku miecz z XIII wieku rzeźby dokumenty nawet hełm tatarski z XVIII wieku i wiele innych

KRUSZWICA

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszej Kruszwicy sięgają epoki kamienia (ok 10 000 r pne) Najstarsze ślady wczesnośredniowiecznego osadnictwa odnotowano na przełomie VI i VII w na zachodnim brzegu Gopła kiedy to oacutewczesna Kruszwica była ośrodkiem o dużym znaczeniu gospodarczym i strategicznymIstnieje przypuszczenie że w VIII i IX w groacuted kruszwicki był ośrodkiem plemiennego państwa Goplan Jak głosi jedna z legend w Kruszwicy znalazł schronienie pozbawiony władzy okrutny Popiel ktoacutery zginął w wieży na jeziornej wyspie zjedzony przez myszy Po jego śmierci rządy objął ubogi Piast - twoacuterca nowej dynastii Druga poł X w i XI w to okres świetności kruszwickiego grodu ktoacutery stał się jedną ze stolic

pierwszych Piastoacutew Długotrwała tradycja osadnictwa i wysoki poziom cywilizacyjnego rozwoju pozwoliły Kruszwicy pełnić ważną funkcję polityczną i administracyjną a korzystne położenie przy węźle droacuteg umożliwiało Piastom chrystianizację pogańskiego Pomorza Na zachodnim brzegu jeziora Gopło warzono soacutel z miejscowych źroacutedeł solankowych W 1271 na rozkaz Bolesława Pobożnego spalono groacuted Około połowy XIV w z fundacji kroacutela Kazimierza Wielkiego w miejscu starego grodu zbudowano murowany zamek Ta gotycka budowla stała się strategicznym punktem na pograniczu polsko-krzyżackim Kruszwica nawiedzana pożarami i wojnami powoli upadała Ostateczny cios zadał miastu najazd szwedzki w wyniku ktoacuterego miasto i kazimierzowski zamek uległy w 1657 r dalszemu zniszczeniu Po I rozbiorze polski w 1772 r Kruszwica włączona została do zaboru pruskiego W okresie niewoli groacuted był dla Polakoacutew wszystkich zaboroacutew źroacutedłem patriotyzmu i symbolem niepodległej Polski Legendy o Popielu i Piaście oraz piękne nadgoplańskie krajobrazy inspirowały wielu twoacutercoacutew tamtych czasoacutew W okresie międzywojennym rozwoacutej miasta widoczny był w każdej dziedzinie życia w szczegoacutelności w sektorze rolno-spożywczym Taki też kierunek dominował po 1945 r Najcenniejszym zabytkiem Kruszwicy a zarazem i symbolem miasta jest ceglana gotycka wieża samotnie stojąca na Wzgoacuterzu Zamkowym u nasady Poacutełwyspu Rzępowskiego zwana Mysią Wieża Jest to ośmioboczna wieża ma 32 m wysokości i z ruinami muroacutew stanowi pozostałość zamku obronnego z XIV w Budowla nawiedzana pożarami i zaznaczona piętnem upływającego czasu stopniowo popadała w ruinę W 1657 r ustępujący z Kruszwicy Szwedzi zburzyli miasto i zamek W związku z tym konieczne było podjęcie wysiłku by ocalałe fragmenty muru i wieży mogły podziewać przyszłe pokolenia W 1802 r przeprowadzono prace restauratorskie a w 1896 r najlepiej zachowaną wieżę wzmocniono i przystosowano do zwiedzania Od tego momentu każdy turysta odwiedzający Kruszwicę wspina się na szczyt Mysiej Wieży stanowiącej doskonały punkt widokowy Z jej szczytu roztacza się niezapomniany widok na malownicze zatoczki i wysepki jeziora Gopło miasto oraz rozległą roacutewninę kujawską

Kolegiata pw św Piotra i Pawła w Kruszwicy jeden z najlepiej zachowanych zabytkoacutew architektury romańskiej w Polsce Kruszwicka świątynia została zbudowana na początku XII w jest troacutejnawową filarową bazyliką wzniesioną na planie krzyża łacińskiego Romański charakter budowli podkreślają grube kamienne mury poacutełkoliste łuki oraz proste geometryczne kształty Nawy transept i prezbiterium przykryte są belkowym stropem sklepienia absyd wykonano z drobnych kamieni i okrzeskoacutew a w wieżowych kruchtach zachowały się najstarsze w Polsce sklepienia na skrzyżowanych kamiennych gurtach Zabytkami kruszwickiej kolegiaty są dwie chrzcielnice - piaskowcowa z XI w i granitowa z XII w Pod łukiem tęczowym prezbiterium znajdują się pochodzące z początkoacutew XVI w poacuteźnogotyckie rzeźby natomiast na ścianach rzeźby klęczących aniołoacutew (I poł XVIII w) pochodzące z ołtarzy barokowych kolegiaty W kościele znajdują się XVII-wieczne marmurowe płyty poświecone początkom kościoła i pierwszym biskupom W poacutełnocny portal ściany wmurowano płytę nagrobną starościny Zofii Oponowskiej zmarłej w 1500 r Ciekawostką jest fakt iż przy kruszwickiej świątyni należącej pierwotnie do zakonu benedyktynoacutew istniała biblioteka w ktoacuterej przechowywano do poł XIX w bogato ilustrowany Ewangeliarz kruszwicki - pergaminowy kodeks benedyktynoacutew Obecnie ten cenny zabytek rękopiśmiennictwa znajduje się w zbiorach Archiwum Archidiecezji w Gnieźni

INOWROCŁAW

W dokumentach historycznych po raz pierwszy Inowrocław pod łacińską nazwą Novo Wladislaw występuje w 1185r Inowrocław w języku łacińskim nazywany był Juvenis slavia lub Novum Vladislav Junovladislavia albo też Vladislav i Wodzislavia lub też Wodzisław W staropolskich tekstach spotyka się nazwę Inowłocław i Inowrocław Nazwa miasta Inowrocławia wiele razy zmieniała się w okresie stuleci Prawdopodobnie w XII w po gwałtownym wylewie Wisły część ludności Włocławka przeniosła się na teren obecnego Inowrocławia i założyła tutaj osadę nazywając ją Nowy Włocław - Juno czy Juni Vladislavia ktoacutera przekształciła się w Inowłocław a następnie w Inowrocław Warto zobaczyć

Tężnia solankowa - obiekt sanatoryjny w ponad 130 letnim inowrocławskim uzdrowisku Pierwszy odcinek inhalatorium oddano do użytku w 1995 roku i od tej pory przyciąga ono licznych kuracjuszy i turystoacutew Inowrocławska tężnia trzecia w kraju pod względem chronologii powstania jest drugą co do wielkości i jedną z nielicznych w całej Europie Ma kształt dwoacutech połączonych ze sobą wielobokoacutew mierzy 9 metroacutew wysokości i ponad 300 metroacutew długości Na całej długości tężni znajduje się taras widokowy Wytworzony aerozol służ profilaktyce i wspomaga leczenie schorzeń goacuternych droacuteg oddechowych choroacuteb tarczycy schorzeń alergicznych skoacutery obniża poziom ciśnienia tętniczego W kompleksie tężni solankowej jest roacutewnież miejsce na czynny wypoczynek Dla dbających o zdrowie spacerowiczoacutew atrakcją jest Park Solankowy Do powstania uzdrowiska z pewnością przyczyniło się uruchomienie kopalni soli w XIX wieku W okresie międzywojennym Inowrocław stał się modnym uzdrowiskiem do ktoacuterego na kurację licznie przyjeżdżali znani politycy aktorzy czy sportowcy Bywali tu min premier Władysław Grabski generałowie Joacutezef Haller i Władysław Sikorski kontradmirał Joacutezef Unrug wojewoda pomorski poacuteźniejszy prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz prezydent Warszawy Stefan Starzyński prezydent Poznania poacuteźniejszy Delegata Rządu na Kraj Cyryl Ratajski Maria Konopnicka Ludwik Sempoliński oraz olimpijczyk Janusz Kusociński

Kościoacuteł Najświętszej Marii Panny - Jest najstarszym i najwartościowszym z punktu widzenia historycznego i artystycznego zabytek Inowrocławia Budowę rozpoczęto kroacutetko po 1180 r z inicjatywy księcia Leszka wnuka Bolesława Krzywoustego a ukończono na początku XIII w Świątynia przyciąga prymitywnymi płaskorzeźbami na zewnętrznych ścianach świątyni Płaskorzeźbione i ryte na kamiennych ciosach głowy krzyże i roacuteżne znaki magiczne rozsławiły inowrocławski zabytek w Polsce Jest to unikalny w naszym kraju zespoacuteł rzeźb w ktoacuterym na język plastyki przetłumaczono ideologiczne pojęcie dobrego i uporządkowanego świata chrześcijańskiego przeciwstawionego złemu i chaotycznemu światu demonoacutew czyhających na dusze ludzkie tuż za progiem kościoła Budowla jest ważnym zabytkiem romańskiej techniki budowlanej największą w środkowo-wschodniej Europie bazyliką redukowaną o świetle nawy roacutewnej 1240 m gdy inne tego typu budowle rzadko miewają nawy dochodzące do 10 m szerokości W parku od poacutełnocnej strony kościoła zachowano kilka grobowcoacutew Znajduje się tu grobowiec rodzinny Lucjana i Stefana Grabskich W pobliżu grobowcoacutew wpoacuteł zniwelowany kurhan kryje zbiorową mogiłę konfederatoacutew barskich poległych 19 marca 1769 r w największej na Kujawach bitwie pod Inowrocławiem

Dom Rodzinny Jana Kasprowicza w Szymborzu ( dzielnica Inowrocławia) Dom w ktoacuterym urodził się poeta spłonął w 1916 roku trzy lata poacuteźniej zbudowano nowy budynek dla Anny Roliradowej Obecnie jest to Oddział Muzeum im Jana Kasprowicza Do miana domoacutew rodzinnych Kasprowicza pretendują dwa budynki przy ul Wielkopolskiej 9 i 11 Zbudowane zostały po śmierci rodzicoacutew Kasprowicza przy jego wsparciu finansowym Pierwszy należał do Franciszki Anczakowej drugi do Anny Roliradowej Kasprowicz będąc w Inowrocławiu zatrzymywał się zawsze w domu Anczakoacutew Jednak to A Roliradowa otworzyła w swoim domu bdquo Izbę Kasprowiczowskąrdquo Na tablicy pamiątkowej błędnie się informuje że tu urodził się Kasprowicz Dom wybudowano w 1919 r zatem urodzony w 1860 roku Kasprowicz nie moacutegł urodzić się w domu Roliradoacutew W fili muzeum można oglądać pamiątki po rodzinie KasprowiczoacutewW Pałacu Mieszczańskim przy ulicy Solankowej mieści się Muzeum im Jana Kasprowicza Oglądać można tu stałe ekspozycje poświęcone życiu i twoacuterczości Jana Kasprowicza i Stanisława Przybyszewskiego

W miejscowości Goacuterana na małym cmentarzu spoczywa pisarz dramaturg i publicysta okresu Młodej Polski Stanisław Przybyszewski Urodzony 6 maja 1868 roku w pobliskim Łojewie zmarł 23 listopada 1927 roku w dworku Joacutezefa Znanieckiego w Jarontach Został pochowany w Goacuterze na uprzednio upatrzonym sobie miejscu Cztery lata po śmierci Przybyszewskiego w 1931 roku ze składek społecznych mieszkańcoacutew Kujaw wzniesiono nagrobek w kształcie wysokiej kolumny zwieńczonej krzyżem z medalionem i inskrypcją

W miejscowości Parchanie znajduje się Izba Pamięci Generała Władysława Sikorskiego Od 1928 roku do czasu rozpoczęcia II wojny światowej rodzina Sikorskich mieszkała tu w dworku Generałowstwo spędzało tu głoacutewnie miesiące wiosenno ndash letnie Więcej pamiątek znajdziemy w starym przedwojennym budynku szkolnym Dziś mieści się tam izba pamięci poświęcona Sikorskiemu Obejrzeć tu można min fotografie z czasoacutew pobytu Sikorskich w Parchaniu pamiątki wojskowe oraz publikacje na temat generała Wieś Parchanie położona jest 10 km na wschoacuted od Inowrocławia

TRASA nr 4 Miedzy Toruniem a Bydgoszczą

OSTROMECKO

Pierwsza zachowana wzmianka historyczna o Ostromecku pochodzi z 1222 roku Obecnie wieś liczy ok 1000 mieszkańcoacutew Mimo burzliwych wypadkoacutew dziejowych ostromeckie zabytki przetrwały w stanie stosunkowo mało zdewastowanym Pozostałością po czasach świetności jest zespoacuteł pałacowy składający się z dwoacutech pałacoacutew Starego - z XVIII wieku oraz Nowego W parku obok pałacoacutew znajduje się mauzoleum rodzinne Schoenbornoacutew- Alvenslebenoacutew Wartość zabytkową posiada roacutewnież kościoacuteł katolicki pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1445 roku Znajdują się tu zabytkowe rzeźby Matka Boska z Dzieciątkiem i Pieta Ostromecko jest znane także ze źroacutedlanej wody mineralnej produkowanej od 1894 roku

Pałac stary - usytuowany na skraju wiślanej skarpy w głębi parku na płn-zach od Pałacu Nowego Ta okazała rezydencja z panoramicznym widokiem na Wisłę została zbudowana przez rodzinę Mostowskich w pierwszej w połowie XVIII wieku ok 1730 roku Bogdan Teodor Mostowski kasztelan płocki przebudował skromny dwoacuter szlachecki w dwukondygnacyjny budynek wraz z ogrodem a jego syn Paweł Michał Mostowski wojewoda pomorski przekształcił budynek w wielkopańską siedzibę w stylu warszawskiego rokoka W obecnej formie jest to pałac barokowy całkowicie podpiwniczony posiadający trzy kondygnacje z poacutełpiętrem i poddaszem nieużytkowym Powierzchnia użytkowa budynku wynosi ok 713 msup2 W 2008 roku Filharmonia Pomorska przekazała Bydgoszczy ten zabytkowy budynek wraz z kolekcją i obecnie Pałac Mostowskich służy działalności kulturalnej

Pałac nowy - klasycystyczny korpus głoacutewny pałacu powstał w latach 1832-1849 Elewacja zachodnia budynku ndash ogrodowa - jest poprzedzona zespołem tarasoacutew powstałym na początku XX wieku Pałac Nowy jest całkowicie podpiwniczony piętrowy z poddaszem ze ścianką kolankową kryty niskim dachem czterospadowym Sala balowa dobudowana do korpusu budynku głoacutewnego od poacutełnocy jest jednokondygnacyjna Pałacyk Myśliwski wzniesiony od południa jako skrzydło korpusu z drugim piętrem w mansardowym dachu Kubatura powierzchnia powierzchnia użytkowa 258140 msup2 W 2000 roku Miasto Bydgoszcz rozpoczęło kompleksową rewaloryzację Pałacu Nowego Do roku 2007 wykonano większość prac budowlanych i konserwatorskich obejmujących korpus głoacutewny salę balową i skrzydło neobarokowe Działania rewaloryzacyjne ukończono w 2009 roku W skład zabytkowego założenia parkowego o powierzchni ponad 35 ha wchodzi XVIII-wieczny park włoski w otoczeniu Pałacu Starego oraz XIX-wieczny park krajobrazowy w stylu angielskim otaczający od zachodu Pałac Nowy Odrestaurowane reprezentacyjne wnętrza obu rezydencji służy organizacji min koncertoacutew kameralnych i recitali spektakli warsztatoacutew artystycznych zajęć edukacyjnych wystaw i pokazoacutew roacuteżnorodnych spotkań

SKŁUDZEWO

O Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część

szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

BIERZGŁOacuteW

Pierwszy ndash drewniano-ziemny groacuted obronny istniał tu w pierwszej połowie XIII wieku Zamek murowany zbudowano w miejscu pruskiego grodu należącego do rycerza Pipina Zdobyli go Krzyżacy prawdopodobnie w 1236 roku Biorąc pod uwagę że podczas wspomnianego oblężenia zamek miał już częściowo mury przyjąć można że wznoszony był od około 1260 roku Jego rozbudowa rozpoczęła się w 1270 roku Głoacutewnym elementem obronnym przedzamcza była kilkukondygnacyjna wieża bramna zwieńczoną ozdobnym schodkowym szczytem wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 10x112 Wejście na wieżę możliwe było jedynie z ganku obronnego na murze Drugim elementem obronnym przedzamcza była usytuowana w narożniku poacutełnocnym otwarta basztaPod koniec XIV stulecia rangę Bierzgłowa przyćmił rozwoacutej Torunia 19 czerwca 1415 roku władze zakonne rozwiązały komturię bierzgłowską dzieląc jej tereny pomiędzy toruńską i nieszawską a część majątku oddając woacutejtowi krzyżackiemu w Pieniu Po rozwiązaniu komturii w zamku bierzgłowskim pozostał jedynie zarządca krzyżacki W roku 1474 zamek został wykupiony przez rajcoacutew toruńskich a w 1520 roku stał się własnością miasta Torunia Wielkie pożary w roku 1580 i 1590 poważnie zniszczyły zamek W końcu XVII wieku był w ruinie W 1929 roku zamek zostaje wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Wojciecha Okoniewskiego a od 1933 jego własnością wykupioną na potrzeby diecezji W 1936 r dokonano na terenie zamku otwarcia Domu Rekolekcyjnego Od 1945 roku do 1992 roku zamek mieścił Zakład Opieki Społecznej W latach 1946-1950 r w zamku mieszkał biskup łucki Adolf Piotr Szelążek wygnany przez władze radzieckie ze swej diecezji na Wołyniu Do dziś szczątki jego spoczywają w podziemiach kościoła św Jakuba w Toruniu Po odzyskaniu obiektu przez Kurię Toruńską w 1992 roku rozpoczął się remont trwający z przerwami do chwili obecnej W finansowaniu prac spory wkład wniosła Fundacja Polsko-Niemiecka Remont Zamku Goacuternego ukończono w sierpniu 2001 roku a już od 1 września rozpoczęło działalność Diecezjalne Centrum Kultury Placoacutewka dysponująca kaplicą i salą konferencyjną dla 70 osoacuteb łączy realizację zadań duszpasterskich ze wspaniałą rekreacją i godziwą rozrywką Jest w stanie przyjąć w pokojach 52 osoby Urządzono dom wycieczkowy dla grup dziecięcych i młodzieżowych działających przy parafiach

SKŁUDZEWO

Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych

W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

PIWNICE

W Piwnicach 15 km od Torunia znajduje się Katedra Radioastronomii Jest częścią Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Najważniejszym instrumentem unikalnym w Europie środkowo-wschodniej jest 32m teleskop uczestniczący w światowej sieci VLBI Aktywność naukowa obejmuje badania roacuteżnych obiektoacutew astrofizycznych kwazaroacutew radiogalaktyki pulsaroacutew maseroacutew międzygwiezdnych i układoacutew planetarnych Radiowa interferometria wielko bazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazoacutew i obiektoacutew w kosmosie Realizacja tej techniki wymaga bardzo ściśłej wspoacutełpracy radioteleskopoacutew na całym świecie Radioteleskopy

GRĘBOCIN

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 13: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

nowych łazienek Doniosły wpływ na rozwoacutej uzdrowiska miało uruchomienie w 1867 r linii kolejowej z Trojanowa ( poacuteźniej Aleksandroacutew Kujawski ) Kursujące po Wiśle statki parowe z Warszawy dowoziły kuracjuszy Z biegiem lat dzięki uznanym walorom leczniczym i intensywnej rozbudowie wzrosła ranga Ciechocinka Utworzona w r 1908 osada Ciechocinek szybko otrzymała prawa miejskie ( 1916) Liczący 11 tysięcy stałych mieszkańcoacutew Ciechocinek posiada niezwykle korzystne dla swej leczniczej funkcji warunki klimatyczne Duże nasłonecznienie niewielka amplituda wahań temperatury stosunkowo mała ilość opadoacutew łagodne wiatry i umiarkowana wilgotność względna powietrza to walory uzdrowiska Podstawą działalności balneologicznej są naturalne tworzywa w postaci borowin i występujących w utworach jurajskich źroacutedeł woacuted solankowo-jodowo-bromkowych Od 1972 r odbywa się cykliczna impreza folklorystyczna Festiwal Folkloru Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej koncertują orkiestry zespoły estradowe na scenie odrestaurowanego Teatru Letniego wystawiane są sztuki teatralne Rozgłos dzięki prezentacji telewizyjnej zyskały coroczne festiwale operowo - operetkowe kultury Romoacutew ( festiwal przeniesiono ) piosenki strażackiej i inne Znakomitą scenerią jest oaza zieleni i kwiatoacutew za jaką uchodzi Ciechocinek Cerkiew prawosławna pod wezwaniem św Michała Archanioła jest unikalna budowlą na terenie Kujaw i zaliczona jest do najcenniejszych obiektoacutew zabytkowych Ciechocinka Została zbudowana w 1894 roku w stylu zauralskim Zaprojektował ją architekt W Fedders Jest to także jedyny tego typu obiekt w Europie Cerkiew była czynna do lat dwudziestych naszego stulecia Urządzono w niej kasyno ze świetlicą szkołę następnie magazyn Z inicjatywy arcybiskupa Sawy Prawosławnego Ordynariusza Wojska Polskiego przystąpiono do odbudowy świątyni Ściany wykonane są z okrągłych bali ułożonych jeden na drugim bez użycia gwoździ Zachowała się w całości bogata ornematyka wokoacuteł okien resztki koloroacutew a na tylnej wewnętrznej ścianie stylizowany wykonany dłutem ciesielskim napis w języku cerkiewno ndash słowiańskim bdquoZ nami Boacutegrdquo Odtworzone zostały kopuły i krzyże oraz kolory żoacutełty niebieski i czerwony cerkiew została wzniesiona na planie prostokąta z podziałem według starożytnych zasad biblijnych na trzy części przedsionek (kruchta) ndash przejście ze świata świeckiego do świata sakralnego część środkowa w ktoacuterej przebywa lud oraz najważniejsza część ndash ołtarzowa w ktoacuterej umieszczono relikwie 12 męczennikoacutew betlejemskich Pomiędzy częścią środkową a ołtarzową znajduje się ikonostas ndash ściana z ikon wykonana wspoacutełcześnie w Poczajewie przez J Nieczajewa ukazująca świat Kroacutelestwa Niebieskiego Konsekracji dokonano 6101996 r

Zespoacuteł tężni - monumentalna budowla wzniesiona w latach 1824-33 i 1859 według projektu Jakuba Graffa przez budowniczego warzelnianego Knake Konstrukcja drewniana Łączna długość trzech segmentoacutew tężni wynosi 1741 m wysokość 158 m Jeden z nielicznych w Europie unikatowy zabytek techniki z XIX wieku Na tężniach dokonuje się proces stężania solanki służącej do produkcji soli Cechą charakterystyczną tego procesu jest wytwarzanie naturalnego aerozolu o właściwościach leczniczych Strefa okołotężniowa wyroacuteżnia się specyficznym mikroklimatem

Warzelnia soli - budynek jednokondygnacyjny oddany do użytku w r 1830 Źroacutedło Grzybek tężnie i warzelnia soli stanowią ciąg technologiczny przy produkcji soli Proces produkcji soli niezmienny od ponad 160 lat polega na podgrzewaniu stężonej solanki Produktami ubocznymi są szIam i ług służące do celoacutew leczniczych

Teatr letni - zaprojektował Adolf Schimmelpfennig i powstał w 1980r Nawiązuje stylem do architektury uzdrowiskowej końca XIX w należy do nielicznych tego typu budowli w Europie

Parki i zieleńce - stanowią 142 hektaroacutew terenoacutew zielonych a stanowią je cztery parki (Zdrojowy Tężniowy Zdrowia i Sosnowy) zajmują 69 ha Największy z nich centralnie usytuowany Park Zdrojowy wyroacuteżnia się bogactwem krzewoacutew drzew i roślin niskopiennych Wśroacuted licznych skweroacutew i klomboacutew na terenie miasta uwagę zwracają znane kompozycje kwiatowe tworzące dywan zegar i kalendarz

RACIAŻEK

Pierwsza wzmianka o Raciążku pochodzi z aktu uposażenia Benedyktynoacutew w Mogilnie z 1066 roku Drewniano-ziemny groacuted został wzniesiony prawdopodobnie w połowie XIII wieku przez biskupoacutew kujawskich Groacuted przy drugim oblężeniu przez Krzyżakoacutew w 1330 roku został zdobyty Nie wiadomo kiedy wzniesiono zamek Początkowo był to jeden budynek o trzech kondygnacjach i rozmiarach 12x25 metroacutew powiększony do rozmiaroacutew 17x25 metroacutew przez biskupa Zbyluta z Gołańczy Powstały też wtedy obwodowe mury wzdłuż wzdłuż krawędzi zbocza Zamek w okresie poprzedzającym wielką wojnę z zakonem krzyżackim był kilkukrotnie wykorzystywany do rokowań z Wielkimi Mistrzami ( Przebywała tu Jadwiga i Władysław Jagiełło ) W latach 1582-1600 Hieronim Rozdrażewski rozbudował zamek oraz przekształcił wnętrza tak że powstała poacuteźnorenesansowa obronna rezydencja Po zniszczeniach z drugiej połowy XVII wieku zamek został opuszczony a pozostałości budynkoacutew gospodarczych rozebrane Pierwsze badania na zamku przeprowadzono w latach 1978-1985 po ktoacuterych zamek zabezpieczono jako trwałą ruinę Ciekawostką Raciążka jest murowany jednonawowy kościoacuteł poacuteźnogotycki ze szczytami renesansowymi zbudowany w latach 1597 - 1612 Jest to budowla w stylu poacuteźnogotyckim ze szczytami renesansowymi orientowany (tzn wzniesiony) wschoacuted-zachoacuted murowany i opięty uskokowymi szkarpami kryty dachoacutewką Prezbiterium kwadratowe z poacutełokrągłą absyd Ołtarz zbudowany jest w stylu poacuteźnorenesansowym z drzewa modrzewiowego (renesans niemiecki) Stalle renesansowe pochodzą z 1630 roku a odnowione zostały w 1865 roku Obrazy w stallach i obraz Wszystkich Świętych na zasuwie przy głoacutewnym ołtarzu zostały namalowane w 1830 roku przez Adama Malinowskiego W prawej części kościoła znajduje się ołtarz barokowy z XVII wieku a w lewej części usytuowany jest barokowy ołtarz z XVIII wieku Na ścianach świątyni znajdują się neorenesansowe płaskorzeźby z glinki terakotowej przedstawiające czternaście stacji drogi krzyżowej Ambona barokowa z XVIII wieku Monstrancja rokokowa z około 1784 roku Kilkanaście figur drewnianych z okresu XVI ndash XVII wiek Nad zakrystią znajduje się muzeum parafialne z wieloma ciekawymi eksponatami Jednym z najciekawszych jest gotycki ornat z białego adamaszku z wyhaftowanym wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem złotymi nićmi Według legendy wyhaftowany przez kroacutelową Jadwigę W muzeum znajdują się także zbiory bibliofilskie ndash 257 pozycji z okresu XVI ndash XIX wiek a także księga mszalna z XVIII wieku miecz z XIII wieku rzeźby dokumenty nawet hełm tatarski z XVIII wieku i wiele innych

KRUSZWICA

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszej Kruszwicy sięgają epoki kamienia (ok 10 000 r pne) Najstarsze ślady wczesnośredniowiecznego osadnictwa odnotowano na przełomie VI i VII w na zachodnim brzegu Gopła kiedy to oacutewczesna Kruszwica była ośrodkiem o dużym znaczeniu gospodarczym i strategicznymIstnieje przypuszczenie że w VIII i IX w groacuted kruszwicki był ośrodkiem plemiennego państwa Goplan Jak głosi jedna z legend w Kruszwicy znalazł schronienie pozbawiony władzy okrutny Popiel ktoacutery zginął w wieży na jeziornej wyspie zjedzony przez myszy Po jego śmierci rządy objął ubogi Piast - twoacuterca nowej dynastii Druga poł X w i XI w to okres świetności kruszwickiego grodu ktoacutery stał się jedną ze stolic

pierwszych Piastoacutew Długotrwała tradycja osadnictwa i wysoki poziom cywilizacyjnego rozwoju pozwoliły Kruszwicy pełnić ważną funkcję polityczną i administracyjną a korzystne położenie przy węźle droacuteg umożliwiało Piastom chrystianizację pogańskiego Pomorza Na zachodnim brzegu jeziora Gopło warzono soacutel z miejscowych źroacutedeł solankowych W 1271 na rozkaz Bolesława Pobożnego spalono groacuted Około połowy XIV w z fundacji kroacutela Kazimierza Wielkiego w miejscu starego grodu zbudowano murowany zamek Ta gotycka budowla stała się strategicznym punktem na pograniczu polsko-krzyżackim Kruszwica nawiedzana pożarami i wojnami powoli upadała Ostateczny cios zadał miastu najazd szwedzki w wyniku ktoacuterego miasto i kazimierzowski zamek uległy w 1657 r dalszemu zniszczeniu Po I rozbiorze polski w 1772 r Kruszwica włączona została do zaboru pruskiego W okresie niewoli groacuted był dla Polakoacutew wszystkich zaboroacutew źroacutedłem patriotyzmu i symbolem niepodległej Polski Legendy o Popielu i Piaście oraz piękne nadgoplańskie krajobrazy inspirowały wielu twoacutercoacutew tamtych czasoacutew W okresie międzywojennym rozwoacutej miasta widoczny był w każdej dziedzinie życia w szczegoacutelności w sektorze rolno-spożywczym Taki też kierunek dominował po 1945 r Najcenniejszym zabytkiem Kruszwicy a zarazem i symbolem miasta jest ceglana gotycka wieża samotnie stojąca na Wzgoacuterzu Zamkowym u nasady Poacutełwyspu Rzępowskiego zwana Mysią Wieża Jest to ośmioboczna wieża ma 32 m wysokości i z ruinami muroacutew stanowi pozostałość zamku obronnego z XIV w Budowla nawiedzana pożarami i zaznaczona piętnem upływającego czasu stopniowo popadała w ruinę W 1657 r ustępujący z Kruszwicy Szwedzi zburzyli miasto i zamek W związku z tym konieczne było podjęcie wysiłku by ocalałe fragmenty muru i wieży mogły podziewać przyszłe pokolenia W 1802 r przeprowadzono prace restauratorskie a w 1896 r najlepiej zachowaną wieżę wzmocniono i przystosowano do zwiedzania Od tego momentu każdy turysta odwiedzający Kruszwicę wspina się na szczyt Mysiej Wieży stanowiącej doskonały punkt widokowy Z jej szczytu roztacza się niezapomniany widok na malownicze zatoczki i wysepki jeziora Gopło miasto oraz rozległą roacutewninę kujawską

Kolegiata pw św Piotra i Pawła w Kruszwicy jeden z najlepiej zachowanych zabytkoacutew architektury romańskiej w Polsce Kruszwicka świątynia została zbudowana na początku XII w jest troacutejnawową filarową bazyliką wzniesioną na planie krzyża łacińskiego Romański charakter budowli podkreślają grube kamienne mury poacutełkoliste łuki oraz proste geometryczne kształty Nawy transept i prezbiterium przykryte są belkowym stropem sklepienia absyd wykonano z drobnych kamieni i okrzeskoacutew a w wieżowych kruchtach zachowały się najstarsze w Polsce sklepienia na skrzyżowanych kamiennych gurtach Zabytkami kruszwickiej kolegiaty są dwie chrzcielnice - piaskowcowa z XI w i granitowa z XII w Pod łukiem tęczowym prezbiterium znajdują się pochodzące z początkoacutew XVI w poacuteźnogotyckie rzeźby natomiast na ścianach rzeźby klęczących aniołoacutew (I poł XVIII w) pochodzące z ołtarzy barokowych kolegiaty W kościele znajdują się XVII-wieczne marmurowe płyty poświecone początkom kościoła i pierwszym biskupom W poacutełnocny portal ściany wmurowano płytę nagrobną starościny Zofii Oponowskiej zmarłej w 1500 r Ciekawostką jest fakt iż przy kruszwickiej świątyni należącej pierwotnie do zakonu benedyktynoacutew istniała biblioteka w ktoacuterej przechowywano do poł XIX w bogato ilustrowany Ewangeliarz kruszwicki - pergaminowy kodeks benedyktynoacutew Obecnie ten cenny zabytek rękopiśmiennictwa znajduje się w zbiorach Archiwum Archidiecezji w Gnieźni

INOWROCŁAW

W dokumentach historycznych po raz pierwszy Inowrocław pod łacińską nazwą Novo Wladislaw występuje w 1185r Inowrocław w języku łacińskim nazywany był Juvenis slavia lub Novum Vladislav Junovladislavia albo też Vladislav i Wodzislavia lub też Wodzisław W staropolskich tekstach spotyka się nazwę Inowłocław i Inowrocław Nazwa miasta Inowrocławia wiele razy zmieniała się w okresie stuleci Prawdopodobnie w XII w po gwałtownym wylewie Wisły część ludności Włocławka przeniosła się na teren obecnego Inowrocławia i założyła tutaj osadę nazywając ją Nowy Włocław - Juno czy Juni Vladislavia ktoacutera przekształciła się w Inowłocław a następnie w Inowrocław Warto zobaczyć

Tężnia solankowa - obiekt sanatoryjny w ponad 130 letnim inowrocławskim uzdrowisku Pierwszy odcinek inhalatorium oddano do użytku w 1995 roku i od tej pory przyciąga ono licznych kuracjuszy i turystoacutew Inowrocławska tężnia trzecia w kraju pod względem chronologii powstania jest drugą co do wielkości i jedną z nielicznych w całej Europie Ma kształt dwoacutech połączonych ze sobą wielobokoacutew mierzy 9 metroacutew wysokości i ponad 300 metroacutew długości Na całej długości tężni znajduje się taras widokowy Wytworzony aerozol służ profilaktyce i wspomaga leczenie schorzeń goacuternych droacuteg oddechowych choroacuteb tarczycy schorzeń alergicznych skoacutery obniża poziom ciśnienia tętniczego W kompleksie tężni solankowej jest roacutewnież miejsce na czynny wypoczynek Dla dbających o zdrowie spacerowiczoacutew atrakcją jest Park Solankowy Do powstania uzdrowiska z pewnością przyczyniło się uruchomienie kopalni soli w XIX wieku W okresie międzywojennym Inowrocław stał się modnym uzdrowiskiem do ktoacuterego na kurację licznie przyjeżdżali znani politycy aktorzy czy sportowcy Bywali tu min premier Władysław Grabski generałowie Joacutezef Haller i Władysław Sikorski kontradmirał Joacutezef Unrug wojewoda pomorski poacuteźniejszy prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz prezydent Warszawy Stefan Starzyński prezydent Poznania poacuteźniejszy Delegata Rządu na Kraj Cyryl Ratajski Maria Konopnicka Ludwik Sempoliński oraz olimpijczyk Janusz Kusociński

Kościoacuteł Najświętszej Marii Panny - Jest najstarszym i najwartościowszym z punktu widzenia historycznego i artystycznego zabytek Inowrocławia Budowę rozpoczęto kroacutetko po 1180 r z inicjatywy księcia Leszka wnuka Bolesława Krzywoustego a ukończono na początku XIII w Świątynia przyciąga prymitywnymi płaskorzeźbami na zewnętrznych ścianach świątyni Płaskorzeźbione i ryte na kamiennych ciosach głowy krzyże i roacuteżne znaki magiczne rozsławiły inowrocławski zabytek w Polsce Jest to unikalny w naszym kraju zespoacuteł rzeźb w ktoacuterym na język plastyki przetłumaczono ideologiczne pojęcie dobrego i uporządkowanego świata chrześcijańskiego przeciwstawionego złemu i chaotycznemu światu demonoacutew czyhających na dusze ludzkie tuż za progiem kościoła Budowla jest ważnym zabytkiem romańskiej techniki budowlanej największą w środkowo-wschodniej Europie bazyliką redukowaną o świetle nawy roacutewnej 1240 m gdy inne tego typu budowle rzadko miewają nawy dochodzące do 10 m szerokości W parku od poacutełnocnej strony kościoła zachowano kilka grobowcoacutew Znajduje się tu grobowiec rodzinny Lucjana i Stefana Grabskich W pobliżu grobowcoacutew wpoacuteł zniwelowany kurhan kryje zbiorową mogiłę konfederatoacutew barskich poległych 19 marca 1769 r w największej na Kujawach bitwie pod Inowrocławiem

Dom Rodzinny Jana Kasprowicza w Szymborzu ( dzielnica Inowrocławia) Dom w ktoacuterym urodził się poeta spłonął w 1916 roku trzy lata poacuteźniej zbudowano nowy budynek dla Anny Roliradowej Obecnie jest to Oddział Muzeum im Jana Kasprowicza Do miana domoacutew rodzinnych Kasprowicza pretendują dwa budynki przy ul Wielkopolskiej 9 i 11 Zbudowane zostały po śmierci rodzicoacutew Kasprowicza przy jego wsparciu finansowym Pierwszy należał do Franciszki Anczakowej drugi do Anny Roliradowej Kasprowicz będąc w Inowrocławiu zatrzymywał się zawsze w domu Anczakoacutew Jednak to A Roliradowa otworzyła w swoim domu bdquo Izbę Kasprowiczowskąrdquo Na tablicy pamiątkowej błędnie się informuje że tu urodził się Kasprowicz Dom wybudowano w 1919 r zatem urodzony w 1860 roku Kasprowicz nie moacutegł urodzić się w domu Roliradoacutew W fili muzeum można oglądać pamiątki po rodzinie KasprowiczoacutewW Pałacu Mieszczańskim przy ulicy Solankowej mieści się Muzeum im Jana Kasprowicza Oglądać można tu stałe ekspozycje poświęcone życiu i twoacuterczości Jana Kasprowicza i Stanisława Przybyszewskiego

W miejscowości Goacuterana na małym cmentarzu spoczywa pisarz dramaturg i publicysta okresu Młodej Polski Stanisław Przybyszewski Urodzony 6 maja 1868 roku w pobliskim Łojewie zmarł 23 listopada 1927 roku w dworku Joacutezefa Znanieckiego w Jarontach Został pochowany w Goacuterze na uprzednio upatrzonym sobie miejscu Cztery lata po śmierci Przybyszewskiego w 1931 roku ze składek społecznych mieszkańcoacutew Kujaw wzniesiono nagrobek w kształcie wysokiej kolumny zwieńczonej krzyżem z medalionem i inskrypcją

W miejscowości Parchanie znajduje się Izba Pamięci Generała Władysława Sikorskiego Od 1928 roku do czasu rozpoczęcia II wojny światowej rodzina Sikorskich mieszkała tu w dworku Generałowstwo spędzało tu głoacutewnie miesiące wiosenno ndash letnie Więcej pamiątek znajdziemy w starym przedwojennym budynku szkolnym Dziś mieści się tam izba pamięci poświęcona Sikorskiemu Obejrzeć tu można min fotografie z czasoacutew pobytu Sikorskich w Parchaniu pamiątki wojskowe oraz publikacje na temat generała Wieś Parchanie położona jest 10 km na wschoacuted od Inowrocławia

TRASA nr 4 Miedzy Toruniem a Bydgoszczą

OSTROMECKO

Pierwsza zachowana wzmianka historyczna o Ostromecku pochodzi z 1222 roku Obecnie wieś liczy ok 1000 mieszkańcoacutew Mimo burzliwych wypadkoacutew dziejowych ostromeckie zabytki przetrwały w stanie stosunkowo mało zdewastowanym Pozostałością po czasach świetności jest zespoacuteł pałacowy składający się z dwoacutech pałacoacutew Starego - z XVIII wieku oraz Nowego W parku obok pałacoacutew znajduje się mauzoleum rodzinne Schoenbornoacutew- Alvenslebenoacutew Wartość zabytkową posiada roacutewnież kościoacuteł katolicki pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1445 roku Znajdują się tu zabytkowe rzeźby Matka Boska z Dzieciątkiem i Pieta Ostromecko jest znane także ze źroacutedlanej wody mineralnej produkowanej od 1894 roku

Pałac stary - usytuowany na skraju wiślanej skarpy w głębi parku na płn-zach od Pałacu Nowego Ta okazała rezydencja z panoramicznym widokiem na Wisłę została zbudowana przez rodzinę Mostowskich w pierwszej w połowie XVIII wieku ok 1730 roku Bogdan Teodor Mostowski kasztelan płocki przebudował skromny dwoacuter szlachecki w dwukondygnacyjny budynek wraz z ogrodem a jego syn Paweł Michał Mostowski wojewoda pomorski przekształcił budynek w wielkopańską siedzibę w stylu warszawskiego rokoka W obecnej formie jest to pałac barokowy całkowicie podpiwniczony posiadający trzy kondygnacje z poacutełpiętrem i poddaszem nieużytkowym Powierzchnia użytkowa budynku wynosi ok 713 msup2 W 2008 roku Filharmonia Pomorska przekazała Bydgoszczy ten zabytkowy budynek wraz z kolekcją i obecnie Pałac Mostowskich służy działalności kulturalnej

Pałac nowy - klasycystyczny korpus głoacutewny pałacu powstał w latach 1832-1849 Elewacja zachodnia budynku ndash ogrodowa - jest poprzedzona zespołem tarasoacutew powstałym na początku XX wieku Pałac Nowy jest całkowicie podpiwniczony piętrowy z poddaszem ze ścianką kolankową kryty niskim dachem czterospadowym Sala balowa dobudowana do korpusu budynku głoacutewnego od poacutełnocy jest jednokondygnacyjna Pałacyk Myśliwski wzniesiony od południa jako skrzydło korpusu z drugim piętrem w mansardowym dachu Kubatura powierzchnia powierzchnia użytkowa 258140 msup2 W 2000 roku Miasto Bydgoszcz rozpoczęło kompleksową rewaloryzację Pałacu Nowego Do roku 2007 wykonano większość prac budowlanych i konserwatorskich obejmujących korpus głoacutewny salę balową i skrzydło neobarokowe Działania rewaloryzacyjne ukończono w 2009 roku W skład zabytkowego założenia parkowego o powierzchni ponad 35 ha wchodzi XVIII-wieczny park włoski w otoczeniu Pałacu Starego oraz XIX-wieczny park krajobrazowy w stylu angielskim otaczający od zachodu Pałac Nowy Odrestaurowane reprezentacyjne wnętrza obu rezydencji służy organizacji min koncertoacutew kameralnych i recitali spektakli warsztatoacutew artystycznych zajęć edukacyjnych wystaw i pokazoacutew roacuteżnorodnych spotkań

SKŁUDZEWO

O Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część

szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

BIERZGŁOacuteW

Pierwszy ndash drewniano-ziemny groacuted obronny istniał tu w pierwszej połowie XIII wieku Zamek murowany zbudowano w miejscu pruskiego grodu należącego do rycerza Pipina Zdobyli go Krzyżacy prawdopodobnie w 1236 roku Biorąc pod uwagę że podczas wspomnianego oblężenia zamek miał już częściowo mury przyjąć można że wznoszony był od około 1260 roku Jego rozbudowa rozpoczęła się w 1270 roku Głoacutewnym elementem obronnym przedzamcza była kilkukondygnacyjna wieża bramna zwieńczoną ozdobnym schodkowym szczytem wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 10x112 Wejście na wieżę możliwe było jedynie z ganku obronnego na murze Drugim elementem obronnym przedzamcza była usytuowana w narożniku poacutełnocnym otwarta basztaPod koniec XIV stulecia rangę Bierzgłowa przyćmił rozwoacutej Torunia 19 czerwca 1415 roku władze zakonne rozwiązały komturię bierzgłowską dzieląc jej tereny pomiędzy toruńską i nieszawską a część majątku oddając woacutejtowi krzyżackiemu w Pieniu Po rozwiązaniu komturii w zamku bierzgłowskim pozostał jedynie zarządca krzyżacki W roku 1474 zamek został wykupiony przez rajcoacutew toruńskich a w 1520 roku stał się własnością miasta Torunia Wielkie pożary w roku 1580 i 1590 poważnie zniszczyły zamek W końcu XVII wieku był w ruinie W 1929 roku zamek zostaje wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Wojciecha Okoniewskiego a od 1933 jego własnością wykupioną na potrzeby diecezji W 1936 r dokonano na terenie zamku otwarcia Domu Rekolekcyjnego Od 1945 roku do 1992 roku zamek mieścił Zakład Opieki Społecznej W latach 1946-1950 r w zamku mieszkał biskup łucki Adolf Piotr Szelążek wygnany przez władze radzieckie ze swej diecezji na Wołyniu Do dziś szczątki jego spoczywają w podziemiach kościoła św Jakuba w Toruniu Po odzyskaniu obiektu przez Kurię Toruńską w 1992 roku rozpoczął się remont trwający z przerwami do chwili obecnej W finansowaniu prac spory wkład wniosła Fundacja Polsko-Niemiecka Remont Zamku Goacuternego ukończono w sierpniu 2001 roku a już od 1 września rozpoczęło działalność Diecezjalne Centrum Kultury Placoacutewka dysponująca kaplicą i salą konferencyjną dla 70 osoacuteb łączy realizację zadań duszpasterskich ze wspaniałą rekreacją i godziwą rozrywką Jest w stanie przyjąć w pokojach 52 osoby Urządzono dom wycieczkowy dla grup dziecięcych i młodzieżowych działających przy parafiach

SKŁUDZEWO

Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych

W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

PIWNICE

W Piwnicach 15 km od Torunia znajduje się Katedra Radioastronomii Jest częścią Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Najważniejszym instrumentem unikalnym w Europie środkowo-wschodniej jest 32m teleskop uczestniczący w światowej sieci VLBI Aktywność naukowa obejmuje badania roacuteżnych obiektoacutew astrofizycznych kwazaroacutew radiogalaktyki pulsaroacutew maseroacutew międzygwiezdnych i układoacutew planetarnych Radiowa interferometria wielko bazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazoacutew i obiektoacutew w kosmosie Realizacja tej techniki wymaga bardzo ściśłej wspoacutełpracy radioteleskopoacutew na całym świecie Radioteleskopy

GRĘBOCIN

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 14: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

Pierwsza wzmianka o Raciążku pochodzi z aktu uposażenia Benedyktynoacutew w Mogilnie z 1066 roku Drewniano-ziemny groacuted został wzniesiony prawdopodobnie w połowie XIII wieku przez biskupoacutew kujawskich Groacuted przy drugim oblężeniu przez Krzyżakoacutew w 1330 roku został zdobyty Nie wiadomo kiedy wzniesiono zamek Początkowo był to jeden budynek o trzech kondygnacjach i rozmiarach 12x25 metroacutew powiększony do rozmiaroacutew 17x25 metroacutew przez biskupa Zbyluta z Gołańczy Powstały też wtedy obwodowe mury wzdłuż wzdłuż krawędzi zbocza Zamek w okresie poprzedzającym wielką wojnę z zakonem krzyżackim był kilkukrotnie wykorzystywany do rokowań z Wielkimi Mistrzami ( Przebywała tu Jadwiga i Władysław Jagiełło ) W latach 1582-1600 Hieronim Rozdrażewski rozbudował zamek oraz przekształcił wnętrza tak że powstała poacuteźnorenesansowa obronna rezydencja Po zniszczeniach z drugiej połowy XVII wieku zamek został opuszczony a pozostałości budynkoacutew gospodarczych rozebrane Pierwsze badania na zamku przeprowadzono w latach 1978-1985 po ktoacuterych zamek zabezpieczono jako trwałą ruinę Ciekawostką Raciążka jest murowany jednonawowy kościoacuteł poacuteźnogotycki ze szczytami renesansowymi zbudowany w latach 1597 - 1612 Jest to budowla w stylu poacuteźnogotyckim ze szczytami renesansowymi orientowany (tzn wzniesiony) wschoacuted-zachoacuted murowany i opięty uskokowymi szkarpami kryty dachoacutewką Prezbiterium kwadratowe z poacutełokrągłą absyd Ołtarz zbudowany jest w stylu poacuteźnorenesansowym z drzewa modrzewiowego (renesans niemiecki) Stalle renesansowe pochodzą z 1630 roku a odnowione zostały w 1865 roku Obrazy w stallach i obraz Wszystkich Świętych na zasuwie przy głoacutewnym ołtarzu zostały namalowane w 1830 roku przez Adama Malinowskiego W prawej części kościoła znajduje się ołtarz barokowy z XVII wieku a w lewej części usytuowany jest barokowy ołtarz z XVIII wieku Na ścianach świątyni znajdują się neorenesansowe płaskorzeźby z glinki terakotowej przedstawiające czternaście stacji drogi krzyżowej Ambona barokowa z XVIII wieku Monstrancja rokokowa z około 1784 roku Kilkanaście figur drewnianych z okresu XVI ndash XVII wiek Nad zakrystią znajduje się muzeum parafialne z wieloma ciekawymi eksponatami Jednym z najciekawszych jest gotycki ornat z białego adamaszku z wyhaftowanym wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem złotymi nićmi Według legendy wyhaftowany przez kroacutelową Jadwigę W muzeum znajdują się także zbiory bibliofilskie ndash 257 pozycji z okresu XVI ndash XIX wiek a także księga mszalna z XVIII wieku miecz z XIII wieku rzeźby dokumenty nawet hełm tatarski z XVIII wieku i wiele innych

KRUSZWICA

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszej Kruszwicy sięgają epoki kamienia (ok 10 000 r pne) Najstarsze ślady wczesnośredniowiecznego osadnictwa odnotowano na przełomie VI i VII w na zachodnim brzegu Gopła kiedy to oacutewczesna Kruszwica była ośrodkiem o dużym znaczeniu gospodarczym i strategicznymIstnieje przypuszczenie że w VIII i IX w groacuted kruszwicki był ośrodkiem plemiennego państwa Goplan Jak głosi jedna z legend w Kruszwicy znalazł schronienie pozbawiony władzy okrutny Popiel ktoacutery zginął w wieży na jeziornej wyspie zjedzony przez myszy Po jego śmierci rządy objął ubogi Piast - twoacuterca nowej dynastii Druga poł X w i XI w to okres świetności kruszwickiego grodu ktoacutery stał się jedną ze stolic

pierwszych Piastoacutew Długotrwała tradycja osadnictwa i wysoki poziom cywilizacyjnego rozwoju pozwoliły Kruszwicy pełnić ważną funkcję polityczną i administracyjną a korzystne położenie przy węźle droacuteg umożliwiało Piastom chrystianizację pogańskiego Pomorza Na zachodnim brzegu jeziora Gopło warzono soacutel z miejscowych źroacutedeł solankowych W 1271 na rozkaz Bolesława Pobożnego spalono groacuted Około połowy XIV w z fundacji kroacutela Kazimierza Wielkiego w miejscu starego grodu zbudowano murowany zamek Ta gotycka budowla stała się strategicznym punktem na pograniczu polsko-krzyżackim Kruszwica nawiedzana pożarami i wojnami powoli upadała Ostateczny cios zadał miastu najazd szwedzki w wyniku ktoacuterego miasto i kazimierzowski zamek uległy w 1657 r dalszemu zniszczeniu Po I rozbiorze polski w 1772 r Kruszwica włączona została do zaboru pruskiego W okresie niewoli groacuted był dla Polakoacutew wszystkich zaboroacutew źroacutedłem patriotyzmu i symbolem niepodległej Polski Legendy o Popielu i Piaście oraz piękne nadgoplańskie krajobrazy inspirowały wielu twoacutercoacutew tamtych czasoacutew W okresie międzywojennym rozwoacutej miasta widoczny był w każdej dziedzinie życia w szczegoacutelności w sektorze rolno-spożywczym Taki też kierunek dominował po 1945 r Najcenniejszym zabytkiem Kruszwicy a zarazem i symbolem miasta jest ceglana gotycka wieża samotnie stojąca na Wzgoacuterzu Zamkowym u nasady Poacutełwyspu Rzępowskiego zwana Mysią Wieża Jest to ośmioboczna wieża ma 32 m wysokości i z ruinami muroacutew stanowi pozostałość zamku obronnego z XIV w Budowla nawiedzana pożarami i zaznaczona piętnem upływającego czasu stopniowo popadała w ruinę W 1657 r ustępujący z Kruszwicy Szwedzi zburzyli miasto i zamek W związku z tym konieczne było podjęcie wysiłku by ocalałe fragmenty muru i wieży mogły podziewać przyszłe pokolenia W 1802 r przeprowadzono prace restauratorskie a w 1896 r najlepiej zachowaną wieżę wzmocniono i przystosowano do zwiedzania Od tego momentu każdy turysta odwiedzający Kruszwicę wspina się na szczyt Mysiej Wieży stanowiącej doskonały punkt widokowy Z jej szczytu roztacza się niezapomniany widok na malownicze zatoczki i wysepki jeziora Gopło miasto oraz rozległą roacutewninę kujawską

Kolegiata pw św Piotra i Pawła w Kruszwicy jeden z najlepiej zachowanych zabytkoacutew architektury romańskiej w Polsce Kruszwicka świątynia została zbudowana na początku XII w jest troacutejnawową filarową bazyliką wzniesioną na planie krzyża łacińskiego Romański charakter budowli podkreślają grube kamienne mury poacutełkoliste łuki oraz proste geometryczne kształty Nawy transept i prezbiterium przykryte są belkowym stropem sklepienia absyd wykonano z drobnych kamieni i okrzeskoacutew a w wieżowych kruchtach zachowały się najstarsze w Polsce sklepienia na skrzyżowanych kamiennych gurtach Zabytkami kruszwickiej kolegiaty są dwie chrzcielnice - piaskowcowa z XI w i granitowa z XII w Pod łukiem tęczowym prezbiterium znajdują się pochodzące z początkoacutew XVI w poacuteźnogotyckie rzeźby natomiast na ścianach rzeźby klęczących aniołoacutew (I poł XVIII w) pochodzące z ołtarzy barokowych kolegiaty W kościele znajdują się XVII-wieczne marmurowe płyty poświecone początkom kościoła i pierwszym biskupom W poacutełnocny portal ściany wmurowano płytę nagrobną starościny Zofii Oponowskiej zmarłej w 1500 r Ciekawostką jest fakt iż przy kruszwickiej świątyni należącej pierwotnie do zakonu benedyktynoacutew istniała biblioteka w ktoacuterej przechowywano do poł XIX w bogato ilustrowany Ewangeliarz kruszwicki - pergaminowy kodeks benedyktynoacutew Obecnie ten cenny zabytek rękopiśmiennictwa znajduje się w zbiorach Archiwum Archidiecezji w Gnieźni

INOWROCŁAW

W dokumentach historycznych po raz pierwszy Inowrocław pod łacińską nazwą Novo Wladislaw występuje w 1185r Inowrocław w języku łacińskim nazywany był Juvenis slavia lub Novum Vladislav Junovladislavia albo też Vladislav i Wodzislavia lub też Wodzisław W staropolskich tekstach spotyka się nazwę Inowłocław i Inowrocław Nazwa miasta Inowrocławia wiele razy zmieniała się w okresie stuleci Prawdopodobnie w XII w po gwałtownym wylewie Wisły część ludności Włocławka przeniosła się na teren obecnego Inowrocławia i założyła tutaj osadę nazywając ją Nowy Włocław - Juno czy Juni Vladislavia ktoacutera przekształciła się w Inowłocław a następnie w Inowrocław Warto zobaczyć

Tężnia solankowa - obiekt sanatoryjny w ponad 130 letnim inowrocławskim uzdrowisku Pierwszy odcinek inhalatorium oddano do użytku w 1995 roku i od tej pory przyciąga ono licznych kuracjuszy i turystoacutew Inowrocławska tężnia trzecia w kraju pod względem chronologii powstania jest drugą co do wielkości i jedną z nielicznych w całej Europie Ma kształt dwoacutech połączonych ze sobą wielobokoacutew mierzy 9 metroacutew wysokości i ponad 300 metroacutew długości Na całej długości tężni znajduje się taras widokowy Wytworzony aerozol służ profilaktyce i wspomaga leczenie schorzeń goacuternych droacuteg oddechowych choroacuteb tarczycy schorzeń alergicznych skoacutery obniża poziom ciśnienia tętniczego W kompleksie tężni solankowej jest roacutewnież miejsce na czynny wypoczynek Dla dbających o zdrowie spacerowiczoacutew atrakcją jest Park Solankowy Do powstania uzdrowiska z pewnością przyczyniło się uruchomienie kopalni soli w XIX wieku W okresie międzywojennym Inowrocław stał się modnym uzdrowiskiem do ktoacuterego na kurację licznie przyjeżdżali znani politycy aktorzy czy sportowcy Bywali tu min premier Władysław Grabski generałowie Joacutezef Haller i Władysław Sikorski kontradmirał Joacutezef Unrug wojewoda pomorski poacuteźniejszy prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz prezydent Warszawy Stefan Starzyński prezydent Poznania poacuteźniejszy Delegata Rządu na Kraj Cyryl Ratajski Maria Konopnicka Ludwik Sempoliński oraz olimpijczyk Janusz Kusociński

Kościoacuteł Najświętszej Marii Panny - Jest najstarszym i najwartościowszym z punktu widzenia historycznego i artystycznego zabytek Inowrocławia Budowę rozpoczęto kroacutetko po 1180 r z inicjatywy księcia Leszka wnuka Bolesława Krzywoustego a ukończono na początku XIII w Świątynia przyciąga prymitywnymi płaskorzeźbami na zewnętrznych ścianach świątyni Płaskorzeźbione i ryte na kamiennych ciosach głowy krzyże i roacuteżne znaki magiczne rozsławiły inowrocławski zabytek w Polsce Jest to unikalny w naszym kraju zespoacuteł rzeźb w ktoacuterym na język plastyki przetłumaczono ideologiczne pojęcie dobrego i uporządkowanego świata chrześcijańskiego przeciwstawionego złemu i chaotycznemu światu demonoacutew czyhających na dusze ludzkie tuż za progiem kościoła Budowla jest ważnym zabytkiem romańskiej techniki budowlanej największą w środkowo-wschodniej Europie bazyliką redukowaną o świetle nawy roacutewnej 1240 m gdy inne tego typu budowle rzadko miewają nawy dochodzące do 10 m szerokości W parku od poacutełnocnej strony kościoła zachowano kilka grobowcoacutew Znajduje się tu grobowiec rodzinny Lucjana i Stefana Grabskich W pobliżu grobowcoacutew wpoacuteł zniwelowany kurhan kryje zbiorową mogiłę konfederatoacutew barskich poległych 19 marca 1769 r w największej na Kujawach bitwie pod Inowrocławiem

Dom Rodzinny Jana Kasprowicza w Szymborzu ( dzielnica Inowrocławia) Dom w ktoacuterym urodził się poeta spłonął w 1916 roku trzy lata poacuteźniej zbudowano nowy budynek dla Anny Roliradowej Obecnie jest to Oddział Muzeum im Jana Kasprowicza Do miana domoacutew rodzinnych Kasprowicza pretendują dwa budynki przy ul Wielkopolskiej 9 i 11 Zbudowane zostały po śmierci rodzicoacutew Kasprowicza przy jego wsparciu finansowym Pierwszy należał do Franciszki Anczakowej drugi do Anny Roliradowej Kasprowicz będąc w Inowrocławiu zatrzymywał się zawsze w domu Anczakoacutew Jednak to A Roliradowa otworzyła w swoim domu bdquo Izbę Kasprowiczowskąrdquo Na tablicy pamiątkowej błędnie się informuje że tu urodził się Kasprowicz Dom wybudowano w 1919 r zatem urodzony w 1860 roku Kasprowicz nie moacutegł urodzić się w domu Roliradoacutew W fili muzeum można oglądać pamiątki po rodzinie KasprowiczoacutewW Pałacu Mieszczańskim przy ulicy Solankowej mieści się Muzeum im Jana Kasprowicza Oglądać można tu stałe ekspozycje poświęcone życiu i twoacuterczości Jana Kasprowicza i Stanisława Przybyszewskiego

W miejscowości Goacuterana na małym cmentarzu spoczywa pisarz dramaturg i publicysta okresu Młodej Polski Stanisław Przybyszewski Urodzony 6 maja 1868 roku w pobliskim Łojewie zmarł 23 listopada 1927 roku w dworku Joacutezefa Znanieckiego w Jarontach Został pochowany w Goacuterze na uprzednio upatrzonym sobie miejscu Cztery lata po śmierci Przybyszewskiego w 1931 roku ze składek społecznych mieszkańcoacutew Kujaw wzniesiono nagrobek w kształcie wysokiej kolumny zwieńczonej krzyżem z medalionem i inskrypcją

W miejscowości Parchanie znajduje się Izba Pamięci Generała Władysława Sikorskiego Od 1928 roku do czasu rozpoczęcia II wojny światowej rodzina Sikorskich mieszkała tu w dworku Generałowstwo spędzało tu głoacutewnie miesiące wiosenno ndash letnie Więcej pamiątek znajdziemy w starym przedwojennym budynku szkolnym Dziś mieści się tam izba pamięci poświęcona Sikorskiemu Obejrzeć tu można min fotografie z czasoacutew pobytu Sikorskich w Parchaniu pamiątki wojskowe oraz publikacje na temat generała Wieś Parchanie położona jest 10 km na wschoacuted od Inowrocławia

TRASA nr 4 Miedzy Toruniem a Bydgoszczą

OSTROMECKO

Pierwsza zachowana wzmianka historyczna o Ostromecku pochodzi z 1222 roku Obecnie wieś liczy ok 1000 mieszkańcoacutew Mimo burzliwych wypadkoacutew dziejowych ostromeckie zabytki przetrwały w stanie stosunkowo mało zdewastowanym Pozostałością po czasach świetności jest zespoacuteł pałacowy składający się z dwoacutech pałacoacutew Starego - z XVIII wieku oraz Nowego W parku obok pałacoacutew znajduje się mauzoleum rodzinne Schoenbornoacutew- Alvenslebenoacutew Wartość zabytkową posiada roacutewnież kościoacuteł katolicki pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1445 roku Znajdują się tu zabytkowe rzeźby Matka Boska z Dzieciątkiem i Pieta Ostromecko jest znane także ze źroacutedlanej wody mineralnej produkowanej od 1894 roku

Pałac stary - usytuowany na skraju wiślanej skarpy w głębi parku na płn-zach od Pałacu Nowego Ta okazała rezydencja z panoramicznym widokiem na Wisłę została zbudowana przez rodzinę Mostowskich w pierwszej w połowie XVIII wieku ok 1730 roku Bogdan Teodor Mostowski kasztelan płocki przebudował skromny dwoacuter szlachecki w dwukondygnacyjny budynek wraz z ogrodem a jego syn Paweł Michał Mostowski wojewoda pomorski przekształcił budynek w wielkopańską siedzibę w stylu warszawskiego rokoka W obecnej formie jest to pałac barokowy całkowicie podpiwniczony posiadający trzy kondygnacje z poacutełpiętrem i poddaszem nieużytkowym Powierzchnia użytkowa budynku wynosi ok 713 msup2 W 2008 roku Filharmonia Pomorska przekazała Bydgoszczy ten zabytkowy budynek wraz z kolekcją i obecnie Pałac Mostowskich służy działalności kulturalnej

Pałac nowy - klasycystyczny korpus głoacutewny pałacu powstał w latach 1832-1849 Elewacja zachodnia budynku ndash ogrodowa - jest poprzedzona zespołem tarasoacutew powstałym na początku XX wieku Pałac Nowy jest całkowicie podpiwniczony piętrowy z poddaszem ze ścianką kolankową kryty niskim dachem czterospadowym Sala balowa dobudowana do korpusu budynku głoacutewnego od poacutełnocy jest jednokondygnacyjna Pałacyk Myśliwski wzniesiony od południa jako skrzydło korpusu z drugim piętrem w mansardowym dachu Kubatura powierzchnia powierzchnia użytkowa 258140 msup2 W 2000 roku Miasto Bydgoszcz rozpoczęło kompleksową rewaloryzację Pałacu Nowego Do roku 2007 wykonano większość prac budowlanych i konserwatorskich obejmujących korpus głoacutewny salę balową i skrzydło neobarokowe Działania rewaloryzacyjne ukończono w 2009 roku W skład zabytkowego założenia parkowego o powierzchni ponad 35 ha wchodzi XVIII-wieczny park włoski w otoczeniu Pałacu Starego oraz XIX-wieczny park krajobrazowy w stylu angielskim otaczający od zachodu Pałac Nowy Odrestaurowane reprezentacyjne wnętrza obu rezydencji służy organizacji min koncertoacutew kameralnych i recitali spektakli warsztatoacutew artystycznych zajęć edukacyjnych wystaw i pokazoacutew roacuteżnorodnych spotkań

SKŁUDZEWO

O Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część

szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

BIERZGŁOacuteW

Pierwszy ndash drewniano-ziemny groacuted obronny istniał tu w pierwszej połowie XIII wieku Zamek murowany zbudowano w miejscu pruskiego grodu należącego do rycerza Pipina Zdobyli go Krzyżacy prawdopodobnie w 1236 roku Biorąc pod uwagę że podczas wspomnianego oblężenia zamek miał już częściowo mury przyjąć można że wznoszony był od około 1260 roku Jego rozbudowa rozpoczęła się w 1270 roku Głoacutewnym elementem obronnym przedzamcza była kilkukondygnacyjna wieża bramna zwieńczoną ozdobnym schodkowym szczytem wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 10x112 Wejście na wieżę możliwe było jedynie z ganku obronnego na murze Drugim elementem obronnym przedzamcza była usytuowana w narożniku poacutełnocnym otwarta basztaPod koniec XIV stulecia rangę Bierzgłowa przyćmił rozwoacutej Torunia 19 czerwca 1415 roku władze zakonne rozwiązały komturię bierzgłowską dzieląc jej tereny pomiędzy toruńską i nieszawską a część majątku oddając woacutejtowi krzyżackiemu w Pieniu Po rozwiązaniu komturii w zamku bierzgłowskim pozostał jedynie zarządca krzyżacki W roku 1474 zamek został wykupiony przez rajcoacutew toruńskich a w 1520 roku stał się własnością miasta Torunia Wielkie pożary w roku 1580 i 1590 poważnie zniszczyły zamek W końcu XVII wieku był w ruinie W 1929 roku zamek zostaje wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Wojciecha Okoniewskiego a od 1933 jego własnością wykupioną na potrzeby diecezji W 1936 r dokonano na terenie zamku otwarcia Domu Rekolekcyjnego Od 1945 roku do 1992 roku zamek mieścił Zakład Opieki Społecznej W latach 1946-1950 r w zamku mieszkał biskup łucki Adolf Piotr Szelążek wygnany przez władze radzieckie ze swej diecezji na Wołyniu Do dziś szczątki jego spoczywają w podziemiach kościoła św Jakuba w Toruniu Po odzyskaniu obiektu przez Kurię Toruńską w 1992 roku rozpoczął się remont trwający z przerwami do chwili obecnej W finansowaniu prac spory wkład wniosła Fundacja Polsko-Niemiecka Remont Zamku Goacuternego ukończono w sierpniu 2001 roku a już od 1 września rozpoczęło działalność Diecezjalne Centrum Kultury Placoacutewka dysponująca kaplicą i salą konferencyjną dla 70 osoacuteb łączy realizację zadań duszpasterskich ze wspaniałą rekreacją i godziwą rozrywką Jest w stanie przyjąć w pokojach 52 osoby Urządzono dom wycieczkowy dla grup dziecięcych i młodzieżowych działających przy parafiach

SKŁUDZEWO

Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych

W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

PIWNICE

W Piwnicach 15 km od Torunia znajduje się Katedra Radioastronomii Jest częścią Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Najważniejszym instrumentem unikalnym w Europie środkowo-wschodniej jest 32m teleskop uczestniczący w światowej sieci VLBI Aktywność naukowa obejmuje badania roacuteżnych obiektoacutew astrofizycznych kwazaroacutew radiogalaktyki pulsaroacutew maseroacutew międzygwiezdnych i układoacutew planetarnych Radiowa interferometria wielko bazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazoacutew i obiektoacutew w kosmosie Realizacja tej techniki wymaga bardzo ściśłej wspoacutełpracy radioteleskopoacutew na całym świecie Radioteleskopy

GRĘBOCIN

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 15: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

pierwszych Piastoacutew Długotrwała tradycja osadnictwa i wysoki poziom cywilizacyjnego rozwoju pozwoliły Kruszwicy pełnić ważną funkcję polityczną i administracyjną a korzystne położenie przy węźle droacuteg umożliwiało Piastom chrystianizację pogańskiego Pomorza Na zachodnim brzegu jeziora Gopło warzono soacutel z miejscowych źroacutedeł solankowych W 1271 na rozkaz Bolesława Pobożnego spalono groacuted Około połowy XIV w z fundacji kroacutela Kazimierza Wielkiego w miejscu starego grodu zbudowano murowany zamek Ta gotycka budowla stała się strategicznym punktem na pograniczu polsko-krzyżackim Kruszwica nawiedzana pożarami i wojnami powoli upadała Ostateczny cios zadał miastu najazd szwedzki w wyniku ktoacuterego miasto i kazimierzowski zamek uległy w 1657 r dalszemu zniszczeniu Po I rozbiorze polski w 1772 r Kruszwica włączona została do zaboru pruskiego W okresie niewoli groacuted był dla Polakoacutew wszystkich zaboroacutew źroacutedłem patriotyzmu i symbolem niepodległej Polski Legendy o Popielu i Piaście oraz piękne nadgoplańskie krajobrazy inspirowały wielu twoacutercoacutew tamtych czasoacutew W okresie międzywojennym rozwoacutej miasta widoczny był w każdej dziedzinie życia w szczegoacutelności w sektorze rolno-spożywczym Taki też kierunek dominował po 1945 r Najcenniejszym zabytkiem Kruszwicy a zarazem i symbolem miasta jest ceglana gotycka wieża samotnie stojąca na Wzgoacuterzu Zamkowym u nasady Poacutełwyspu Rzępowskiego zwana Mysią Wieża Jest to ośmioboczna wieża ma 32 m wysokości i z ruinami muroacutew stanowi pozostałość zamku obronnego z XIV w Budowla nawiedzana pożarami i zaznaczona piętnem upływającego czasu stopniowo popadała w ruinę W 1657 r ustępujący z Kruszwicy Szwedzi zburzyli miasto i zamek W związku z tym konieczne było podjęcie wysiłku by ocalałe fragmenty muru i wieży mogły podziewać przyszłe pokolenia W 1802 r przeprowadzono prace restauratorskie a w 1896 r najlepiej zachowaną wieżę wzmocniono i przystosowano do zwiedzania Od tego momentu każdy turysta odwiedzający Kruszwicę wspina się na szczyt Mysiej Wieży stanowiącej doskonały punkt widokowy Z jej szczytu roztacza się niezapomniany widok na malownicze zatoczki i wysepki jeziora Gopło miasto oraz rozległą roacutewninę kujawską

Kolegiata pw św Piotra i Pawła w Kruszwicy jeden z najlepiej zachowanych zabytkoacutew architektury romańskiej w Polsce Kruszwicka świątynia została zbudowana na początku XII w jest troacutejnawową filarową bazyliką wzniesioną na planie krzyża łacińskiego Romański charakter budowli podkreślają grube kamienne mury poacutełkoliste łuki oraz proste geometryczne kształty Nawy transept i prezbiterium przykryte są belkowym stropem sklepienia absyd wykonano z drobnych kamieni i okrzeskoacutew a w wieżowych kruchtach zachowały się najstarsze w Polsce sklepienia na skrzyżowanych kamiennych gurtach Zabytkami kruszwickiej kolegiaty są dwie chrzcielnice - piaskowcowa z XI w i granitowa z XII w Pod łukiem tęczowym prezbiterium znajdują się pochodzące z początkoacutew XVI w poacuteźnogotyckie rzeźby natomiast na ścianach rzeźby klęczących aniołoacutew (I poł XVIII w) pochodzące z ołtarzy barokowych kolegiaty W kościele znajdują się XVII-wieczne marmurowe płyty poświecone początkom kościoła i pierwszym biskupom W poacutełnocny portal ściany wmurowano płytę nagrobną starościny Zofii Oponowskiej zmarłej w 1500 r Ciekawostką jest fakt iż przy kruszwickiej świątyni należącej pierwotnie do zakonu benedyktynoacutew istniała biblioteka w ktoacuterej przechowywano do poł XIX w bogato ilustrowany Ewangeliarz kruszwicki - pergaminowy kodeks benedyktynoacutew Obecnie ten cenny zabytek rękopiśmiennictwa znajduje się w zbiorach Archiwum Archidiecezji w Gnieźni

INOWROCŁAW

W dokumentach historycznych po raz pierwszy Inowrocław pod łacińską nazwą Novo Wladislaw występuje w 1185r Inowrocław w języku łacińskim nazywany był Juvenis slavia lub Novum Vladislav Junovladislavia albo też Vladislav i Wodzislavia lub też Wodzisław W staropolskich tekstach spotyka się nazwę Inowłocław i Inowrocław Nazwa miasta Inowrocławia wiele razy zmieniała się w okresie stuleci Prawdopodobnie w XII w po gwałtownym wylewie Wisły część ludności Włocławka przeniosła się na teren obecnego Inowrocławia i założyła tutaj osadę nazywając ją Nowy Włocław - Juno czy Juni Vladislavia ktoacutera przekształciła się w Inowłocław a następnie w Inowrocław Warto zobaczyć

Tężnia solankowa - obiekt sanatoryjny w ponad 130 letnim inowrocławskim uzdrowisku Pierwszy odcinek inhalatorium oddano do użytku w 1995 roku i od tej pory przyciąga ono licznych kuracjuszy i turystoacutew Inowrocławska tężnia trzecia w kraju pod względem chronologii powstania jest drugą co do wielkości i jedną z nielicznych w całej Europie Ma kształt dwoacutech połączonych ze sobą wielobokoacutew mierzy 9 metroacutew wysokości i ponad 300 metroacutew długości Na całej długości tężni znajduje się taras widokowy Wytworzony aerozol służ profilaktyce i wspomaga leczenie schorzeń goacuternych droacuteg oddechowych choroacuteb tarczycy schorzeń alergicznych skoacutery obniża poziom ciśnienia tętniczego W kompleksie tężni solankowej jest roacutewnież miejsce na czynny wypoczynek Dla dbających o zdrowie spacerowiczoacutew atrakcją jest Park Solankowy Do powstania uzdrowiska z pewnością przyczyniło się uruchomienie kopalni soli w XIX wieku W okresie międzywojennym Inowrocław stał się modnym uzdrowiskiem do ktoacuterego na kurację licznie przyjeżdżali znani politycy aktorzy czy sportowcy Bywali tu min premier Władysław Grabski generałowie Joacutezef Haller i Władysław Sikorski kontradmirał Joacutezef Unrug wojewoda pomorski poacuteźniejszy prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz prezydent Warszawy Stefan Starzyński prezydent Poznania poacuteźniejszy Delegata Rządu na Kraj Cyryl Ratajski Maria Konopnicka Ludwik Sempoliński oraz olimpijczyk Janusz Kusociński

Kościoacuteł Najświętszej Marii Panny - Jest najstarszym i najwartościowszym z punktu widzenia historycznego i artystycznego zabytek Inowrocławia Budowę rozpoczęto kroacutetko po 1180 r z inicjatywy księcia Leszka wnuka Bolesława Krzywoustego a ukończono na początku XIII w Świątynia przyciąga prymitywnymi płaskorzeźbami na zewnętrznych ścianach świątyni Płaskorzeźbione i ryte na kamiennych ciosach głowy krzyże i roacuteżne znaki magiczne rozsławiły inowrocławski zabytek w Polsce Jest to unikalny w naszym kraju zespoacuteł rzeźb w ktoacuterym na język plastyki przetłumaczono ideologiczne pojęcie dobrego i uporządkowanego świata chrześcijańskiego przeciwstawionego złemu i chaotycznemu światu demonoacutew czyhających na dusze ludzkie tuż za progiem kościoła Budowla jest ważnym zabytkiem romańskiej techniki budowlanej największą w środkowo-wschodniej Europie bazyliką redukowaną o świetle nawy roacutewnej 1240 m gdy inne tego typu budowle rzadko miewają nawy dochodzące do 10 m szerokości W parku od poacutełnocnej strony kościoła zachowano kilka grobowcoacutew Znajduje się tu grobowiec rodzinny Lucjana i Stefana Grabskich W pobliżu grobowcoacutew wpoacuteł zniwelowany kurhan kryje zbiorową mogiłę konfederatoacutew barskich poległych 19 marca 1769 r w największej na Kujawach bitwie pod Inowrocławiem

Dom Rodzinny Jana Kasprowicza w Szymborzu ( dzielnica Inowrocławia) Dom w ktoacuterym urodził się poeta spłonął w 1916 roku trzy lata poacuteźniej zbudowano nowy budynek dla Anny Roliradowej Obecnie jest to Oddział Muzeum im Jana Kasprowicza Do miana domoacutew rodzinnych Kasprowicza pretendują dwa budynki przy ul Wielkopolskiej 9 i 11 Zbudowane zostały po śmierci rodzicoacutew Kasprowicza przy jego wsparciu finansowym Pierwszy należał do Franciszki Anczakowej drugi do Anny Roliradowej Kasprowicz będąc w Inowrocławiu zatrzymywał się zawsze w domu Anczakoacutew Jednak to A Roliradowa otworzyła w swoim domu bdquo Izbę Kasprowiczowskąrdquo Na tablicy pamiątkowej błędnie się informuje że tu urodził się Kasprowicz Dom wybudowano w 1919 r zatem urodzony w 1860 roku Kasprowicz nie moacutegł urodzić się w domu Roliradoacutew W fili muzeum można oglądać pamiątki po rodzinie KasprowiczoacutewW Pałacu Mieszczańskim przy ulicy Solankowej mieści się Muzeum im Jana Kasprowicza Oglądać można tu stałe ekspozycje poświęcone życiu i twoacuterczości Jana Kasprowicza i Stanisława Przybyszewskiego

W miejscowości Goacuterana na małym cmentarzu spoczywa pisarz dramaturg i publicysta okresu Młodej Polski Stanisław Przybyszewski Urodzony 6 maja 1868 roku w pobliskim Łojewie zmarł 23 listopada 1927 roku w dworku Joacutezefa Znanieckiego w Jarontach Został pochowany w Goacuterze na uprzednio upatrzonym sobie miejscu Cztery lata po śmierci Przybyszewskiego w 1931 roku ze składek społecznych mieszkańcoacutew Kujaw wzniesiono nagrobek w kształcie wysokiej kolumny zwieńczonej krzyżem z medalionem i inskrypcją

W miejscowości Parchanie znajduje się Izba Pamięci Generała Władysława Sikorskiego Od 1928 roku do czasu rozpoczęcia II wojny światowej rodzina Sikorskich mieszkała tu w dworku Generałowstwo spędzało tu głoacutewnie miesiące wiosenno ndash letnie Więcej pamiątek znajdziemy w starym przedwojennym budynku szkolnym Dziś mieści się tam izba pamięci poświęcona Sikorskiemu Obejrzeć tu można min fotografie z czasoacutew pobytu Sikorskich w Parchaniu pamiątki wojskowe oraz publikacje na temat generała Wieś Parchanie położona jest 10 km na wschoacuted od Inowrocławia

TRASA nr 4 Miedzy Toruniem a Bydgoszczą

OSTROMECKO

Pierwsza zachowana wzmianka historyczna o Ostromecku pochodzi z 1222 roku Obecnie wieś liczy ok 1000 mieszkańcoacutew Mimo burzliwych wypadkoacutew dziejowych ostromeckie zabytki przetrwały w stanie stosunkowo mało zdewastowanym Pozostałością po czasach świetności jest zespoacuteł pałacowy składający się z dwoacutech pałacoacutew Starego - z XVIII wieku oraz Nowego W parku obok pałacoacutew znajduje się mauzoleum rodzinne Schoenbornoacutew- Alvenslebenoacutew Wartość zabytkową posiada roacutewnież kościoacuteł katolicki pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1445 roku Znajdują się tu zabytkowe rzeźby Matka Boska z Dzieciątkiem i Pieta Ostromecko jest znane także ze źroacutedlanej wody mineralnej produkowanej od 1894 roku

Pałac stary - usytuowany na skraju wiślanej skarpy w głębi parku na płn-zach od Pałacu Nowego Ta okazała rezydencja z panoramicznym widokiem na Wisłę została zbudowana przez rodzinę Mostowskich w pierwszej w połowie XVIII wieku ok 1730 roku Bogdan Teodor Mostowski kasztelan płocki przebudował skromny dwoacuter szlachecki w dwukondygnacyjny budynek wraz z ogrodem a jego syn Paweł Michał Mostowski wojewoda pomorski przekształcił budynek w wielkopańską siedzibę w stylu warszawskiego rokoka W obecnej formie jest to pałac barokowy całkowicie podpiwniczony posiadający trzy kondygnacje z poacutełpiętrem i poddaszem nieużytkowym Powierzchnia użytkowa budynku wynosi ok 713 msup2 W 2008 roku Filharmonia Pomorska przekazała Bydgoszczy ten zabytkowy budynek wraz z kolekcją i obecnie Pałac Mostowskich służy działalności kulturalnej

Pałac nowy - klasycystyczny korpus głoacutewny pałacu powstał w latach 1832-1849 Elewacja zachodnia budynku ndash ogrodowa - jest poprzedzona zespołem tarasoacutew powstałym na początku XX wieku Pałac Nowy jest całkowicie podpiwniczony piętrowy z poddaszem ze ścianką kolankową kryty niskim dachem czterospadowym Sala balowa dobudowana do korpusu budynku głoacutewnego od poacutełnocy jest jednokondygnacyjna Pałacyk Myśliwski wzniesiony od południa jako skrzydło korpusu z drugim piętrem w mansardowym dachu Kubatura powierzchnia powierzchnia użytkowa 258140 msup2 W 2000 roku Miasto Bydgoszcz rozpoczęło kompleksową rewaloryzację Pałacu Nowego Do roku 2007 wykonano większość prac budowlanych i konserwatorskich obejmujących korpus głoacutewny salę balową i skrzydło neobarokowe Działania rewaloryzacyjne ukończono w 2009 roku W skład zabytkowego założenia parkowego o powierzchni ponad 35 ha wchodzi XVIII-wieczny park włoski w otoczeniu Pałacu Starego oraz XIX-wieczny park krajobrazowy w stylu angielskim otaczający od zachodu Pałac Nowy Odrestaurowane reprezentacyjne wnętrza obu rezydencji służy organizacji min koncertoacutew kameralnych i recitali spektakli warsztatoacutew artystycznych zajęć edukacyjnych wystaw i pokazoacutew roacuteżnorodnych spotkań

SKŁUDZEWO

O Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część

szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

BIERZGŁOacuteW

Pierwszy ndash drewniano-ziemny groacuted obronny istniał tu w pierwszej połowie XIII wieku Zamek murowany zbudowano w miejscu pruskiego grodu należącego do rycerza Pipina Zdobyli go Krzyżacy prawdopodobnie w 1236 roku Biorąc pod uwagę że podczas wspomnianego oblężenia zamek miał już częściowo mury przyjąć można że wznoszony był od około 1260 roku Jego rozbudowa rozpoczęła się w 1270 roku Głoacutewnym elementem obronnym przedzamcza była kilkukondygnacyjna wieża bramna zwieńczoną ozdobnym schodkowym szczytem wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 10x112 Wejście na wieżę możliwe było jedynie z ganku obronnego na murze Drugim elementem obronnym przedzamcza była usytuowana w narożniku poacutełnocnym otwarta basztaPod koniec XIV stulecia rangę Bierzgłowa przyćmił rozwoacutej Torunia 19 czerwca 1415 roku władze zakonne rozwiązały komturię bierzgłowską dzieląc jej tereny pomiędzy toruńską i nieszawską a część majątku oddając woacutejtowi krzyżackiemu w Pieniu Po rozwiązaniu komturii w zamku bierzgłowskim pozostał jedynie zarządca krzyżacki W roku 1474 zamek został wykupiony przez rajcoacutew toruńskich a w 1520 roku stał się własnością miasta Torunia Wielkie pożary w roku 1580 i 1590 poważnie zniszczyły zamek W końcu XVII wieku był w ruinie W 1929 roku zamek zostaje wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Wojciecha Okoniewskiego a od 1933 jego własnością wykupioną na potrzeby diecezji W 1936 r dokonano na terenie zamku otwarcia Domu Rekolekcyjnego Od 1945 roku do 1992 roku zamek mieścił Zakład Opieki Społecznej W latach 1946-1950 r w zamku mieszkał biskup łucki Adolf Piotr Szelążek wygnany przez władze radzieckie ze swej diecezji na Wołyniu Do dziś szczątki jego spoczywają w podziemiach kościoła św Jakuba w Toruniu Po odzyskaniu obiektu przez Kurię Toruńską w 1992 roku rozpoczął się remont trwający z przerwami do chwili obecnej W finansowaniu prac spory wkład wniosła Fundacja Polsko-Niemiecka Remont Zamku Goacuternego ukończono w sierpniu 2001 roku a już od 1 września rozpoczęło działalność Diecezjalne Centrum Kultury Placoacutewka dysponująca kaplicą i salą konferencyjną dla 70 osoacuteb łączy realizację zadań duszpasterskich ze wspaniałą rekreacją i godziwą rozrywką Jest w stanie przyjąć w pokojach 52 osoby Urządzono dom wycieczkowy dla grup dziecięcych i młodzieżowych działających przy parafiach

SKŁUDZEWO

Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych

W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

PIWNICE

W Piwnicach 15 km od Torunia znajduje się Katedra Radioastronomii Jest częścią Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Najważniejszym instrumentem unikalnym w Europie środkowo-wschodniej jest 32m teleskop uczestniczący w światowej sieci VLBI Aktywność naukowa obejmuje badania roacuteżnych obiektoacutew astrofizycznych kwazaroacutew radiogalaktyki pulsaroacutew maseroacutew międzygwiezdnych i układoacutew planetarnych Radiowa interferometria wielko bazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazoacutew i obiektoacutew w kosmosie Realizacja tej techniki wymaga bardzo ściśłej wspoacutełpracy radioteleskopoacutew na całym świecie Radioteleskopy

GRĘBOCIN

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 16: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

Tężnia solankowa - obiekt sanatoryjny w ponad 130 letnim inowrocławskim uzdrowisku Pierwszy odcinek inhalatorium oddano do użytku w 1995 roku i od tej pory przyciąga ono licznych kuracjuszy i turystoacutew Inowrocławska tężnia trzecia w kraju pod względem chronologii powstania jest drugą co do wielkości i jedną z nielicznych w całej Europie Ma kształt dwoacutech połączonych ze sobą wielobokoacutew mierzy 9 metroacutew wysokości i ponad 300 metroacutew długości Na całej długości tężni znajduje się taras widokowy Wytworzony aerozol służ profilaktyce i wspomaga leczenie schorzeń goacuternych droacuteg oddechowych choroacuteb tarczycy schorzeń alergicznych skoacutery obniża poziom ciśnienia tętniczego W kompleksie tężni solankowej jest roacutewnież miejsce na czynny wypoczynek Dla dbających o zdrowie spacerowiczoacutew atrakcją jest Park Solankowy Do powstania uzdrowiska z pewnością przyczyniło się uruchomienie kopalni soli w XIX wieku W okresie międzywojennym Inowrocław stał się modnym uzdrowiskiem do ktoacuterego na kurację licznie przyjeżdżali znani politycy aktorzy czy sportowcy Bywali tu min premier Władysław Grabski generałowie Joacutezef Haller i Władysław Sikorski kontradmirał Joacutezef Unrug wojewoda pomorski poacuteźniejszy prezydent RP na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz prezydent Warszawy Stefan Starzyński prezydent Poznania poacuteźniejszy Delegata Rządu na Kraj Cyryl Ratajski Maria Konopnicka Ludwik Sempoliński oraz olimpijczyk Janusz Kusociński

Kościoacuteł Najświętszej Marii Panny - Jest najstarszym i najwartościowszym z punktu widzenia historycznego i artystycznego zabytek Inowrocławia Budowę rozpoczęto kroacutetko po 1180 r z inicjatywy księcia Leszka wnuka Bolesława Krzywoustego a ukończono na początku XIII w Świątynia przyciąga prymitywnymi płaskorzeźbami na zewnętrznych ścianach świątyni Płaskorzeźbione i ryte na kamiennych ciosach głowy krzyże i roacuteżne znaki magiczne rozsławiły inowrocławski zabytek w Polsce Jest to unikalny w naszym kraju zespoacuteł rzeźb w ktoacuterym na język plastyki przetłumaczono ideologiczne pojęcie dobrego i uporządkowanego świata chrześcijańskiego przeciwstawionego złemu i chaotycznemu światu demonoacutew czyhających na dusze ludzkie tuż za progiem kościoła Budowla jest ważnym zabytkiem romańskiej techniki budowlanej największą w środkowo-wschodniej Europie bazyliką redukowaną o świetle nawy roacutewnej 1240 m gdy inne tego typu budowle rzadko miewają nawy dochodzące do 10 m szerokości W parku od poacutełnocnej strony kościoła zachowano kilka grobowcoacutew Znajduje się tu grobowiec rodzinny Lucjana i Stefana Grabskich W pobliżu grobowcoacutew wpoacuteł zniwelowany kurhan kryje zbiorową mogiłę konfederatoacutew barskich poległych 19 marca 1769 r w największej na Kujawach bitwie pod Inowrocławiem

Dom Rodzinny Jana Kasprowicza w Szymborzu ( dzielnica Inowrocławia) Dom w ktoacuterym urodził się poeta spłonął w 1916 roku trzy lata poacuteźniej zbudowano nowy budynek dla Anny Roliradowej Obecnie jest to Oddział Muzeum im Jana Kasprowicza Do miana domoacutew rodzinnych Kasprowicza pretendują dwa budynki przy ul Wielkopolskiej 9 i 11 Zbudowane zostały po śmierci rodzicoacutew Kasprowicza przy jego wsparciu finansowym Pierwszy należał do Franciszki Anczakowej drugi do Anny Roliradowej Kasprowicz będąc w Inowrocławiu zatrzymywał się zawsze w domu Anczakoacutew Jednak to A Roliradowa otworzyła w swoim domu bdquo Izbę Kasprowiczowskąrdquo Na tablicy pamiątkowej błędnie się informuje że tu urodził się Kasprowicz Dom wybudowano w 1919 r zatem urodzony w 1860 roku Kasprowicz nie moacutegł urodzić się w domu Roliradoacutew W fili muzeum można oglądać pamiątki po rodzinie KasprowiczoacutewW Pałacu Mieszczańskim przy ulicy Solankowej mieści się Muzeum im Jana Kasprowicza Oglądać można tu stałe ekspozycje poświęcone życiu i twoacuterczości Jana Kasprowicza i Stanisława Przybyszewskiego

W miejscowości Goacuterana na małym cmentarzu spoczywa pisarz dramaturg i publicysta okresu Młodej Polski Stanisław Przybyszewski Urodzony 6 maja 1868 roku w pobliskim Łojewie zmarł 23 listopada 1927 roku w dworku Joacutezefa Znanieckiego w Jarontach Został pochowany w Goacuterze na uprzednio upatrzonym sobie miejscu Cztery lata po śmierci Przybyszewskiego w 1931 roku ze składek społecznych mieszkańcoacutew Kujaw wzniesiono nagrobek w kształcie wysokiej kolumny zwieńczonej krzyżem z medalionem i inskrypcją

W miejscowości Parchanie znajduje się Izba Pamięci Generała Władysława Sikorskiego Od 1928 roku do czasu rozpoczęcia II wojny światowej rodzina Sikorskich mieszkała tu w dworku Generałowstwo spędzało tu głoacutewnie miesiące wiosenno ndash letnie Więcej pamiątek znajdziemy w starym przedwojennym budynku szkolnym Dziś mieści się tam izba pamięci poświęcona Sikorskiemu Obejrzeć tu można min fotografie z czasoacutew pobytu Sikorskich w Parchaniu pamiątki wojskowe oraz publikacje na temat generała Wieś Parchanie położona jest 10 km na wschoacuted od Inowrocławia

TRASA nr 4 Miedzy Toruniem a Bydgoszczą

OSTROMECKO

Pierwsza zachowana wzmianka historyczna o Ostromecku pochodzi z 1222 roku Obecnie wieś liczy ok 1000 mieszkańcoacutew Mimo burzliwych wypadkoacutew dziejowych ostromeckie zabytki przetrwały w stanie stosunkowo mało zdewastowanym Pozostałością po czasach świetności jest zespoacuteł pałacowy składający się z dwoacutech pałacoacutew Starego - z XVIII wieku oraz Nowego W parku obok pałacoacutew znajduje się mauzoleum rodzinne Schoenbornoacutew- Alvenslebenoacutew Wartość zabytkową posiada roacutewnież kościoacuteł katolicki pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1445 roku Znajdują się tu zabytkowe rzeźby Matka Boska z Dzieciątkiem i Pieta Ostromecko jest znane także ze źroacutedlanej wody mineralnej produkowanej od 1894 roku

Pałac stary - usytuowany na skraju wiślanej skarpy w głębi parku na płn-zach od Pałacu Nowego Ta okazała rezydencja z panoramicznym widokiem na Wisłę została zbudowana przez rodzinę Mostowskich w pierwszej w połowie XVIII wieku ok 1730 roku Bogdan Teodor Mostowski kasztelan płocki przebudował skromny dwoacuter szlachecki w dwukondygnacyjny budynek wraz z ogrodem a jego syn Paweł Michał Mostowski wojewoda pomorski przekształcił budynek w wielkopańską siedzibę w stylu warszawskiego rokoka W obecnej formie jest to pałac barokowy całkowicie podpiwniczony posiadający trzy kondygnacje z poacutełpiętrem i poddaszem nieużytkowym Powierzchnia użytkowa budynku wynosi ok 713 msup2 W 2008 roku Filharmonia Pomorska przekazała Bydgoszczy ten zabytkowy budynek wraz z kolekcją i obecnie Pałac Mostowskich służy działalności kulturalnej

Pałac nowy - klasycystyczny korpus głoacutewny pałacu powstał w latach 1832-1849 Elewacja zachodnia budynku ndash ogrodowa - jest poprzedzona zespołem tarasoacutew powstałym na początku XX wieku Pałac Nowy jest całkowicie podpiwniczony piętrowy z poddaszem ze ścianką kolankową kryty niskim dachem czterospadowym Sala balowa dobudowana do korpusu budynku głoacutewnego od poacutełnocy jest jednokondygnacyjna Pałacyk Myśliwski wzniesiony od południa jako skrzydło korpusu z drugim piętrem w mansardowym dachu Kubatura powierzchnia powierzchnia użytkowa 258140 msup2 W 2000 roku Miasto Bydgoszcz rozpoczęło kompleksową rewaloryzację Pałacu Nowego Do roku 2007 wykonano większość prac budowlanych i konserwatorskich obejmujących korpus głoacutewny salę balową i skrzydło neobarokowe Działania rewaloryzacyjne ukończono w 2009 roku W skład zabytkowego założenia parkowego o powierzchni ponad 35 ha wchodzi XVIII-wieczny park włoski w otoczeniu Pałacu Starego oraz XIX-wieczny park krajobrazowy w stylu angielskim otaczający od zachodu Pałac Nowy Odrestaurowane reprezentacyjne wnętrza obu rezydencji służy organizacji min koncertoacutew kameralnych i recitali spektakli warsztatoacutew artystycznych zajęć edukacyjnych wystaw i pokazoacutew roacuteżnorodnych spotkań

SKŁUDZEWO

O Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część

szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

BIERZGŁOacuteW

Pierwszy ndash drewniano-ziemny groacuted obronny istniał tu w pierwszej połowie XIII wieku Zamek murowany zbudowano w miejscu pruskiego grodu należącego do rycerza Pipina Zdobyli go Krzyżacy prawdopodobnie w 1236 roku Biorąc pod uwagę że podczas wspomnianego oblężenia zamek miał już częściowo mury przyjąć można że wznoszony był od około 1260 roku Jego rozbudowa rozpoczęła się w 1270 roku Głoacutewnym elementem obronnym przedzamcza była kilkukondygnacyjna wieża bramna zwieńczoną ozdobnym schodkowym szczytem wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 10x112 Wejście na wieżę możliwe było jedynie z ganku obronnego na murze Drugim elementem obronnym przedzamcza była usytuowana w narożniku poacutełnocnym otwarta basztaPod koniec XIV stulecia rangę Bierzgłowa przyćmił rozwoacutej Torunia 19 czerwca 1415 roku władze zakonne rozwiązały komturię bierzgłowską dzieląc jej tereny pomiędzy toruńską i nieszawską a część majątku oddając woacutejtowi krzyżackiemu w Pieniu Po rozwiązaniu komturii w zamku bierzgłowskim pozostał jedynie zarządca krzyżacki W roku 1474 zamek został wykupiony przez rajcoacutew toruńskich a w 1520 roku stał się własnością miasta Torunia Wielkie pożary w roku 1580 i 1590 poważnie zniszczyły zamek W końcu XVII wieku był w ruinie W 1929 roku zamek zostaje wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Wojciecha Okoniewskiego a od 1933 jego własnością wykupioną na potrzeby diecezji W 1936 r dokonano na terenie zamku otwarcia Domu Rekolekcyjnego Od 1945 roku do 1992 roku zamek mieścił Zakład Opieki Społecznej W latach 1946-1950 r w zamku mieszkał biskup łucki Adolf Piotr Szelążek wygnany przez władze radzieckie ze swej diecezji na Wołyniu Do dziś szczątki jego spoczywają w podziemiach kościoła św Jakuba w Toruniu Po odzyskaniu obiektu przez Kurię Toruńską w 1992 roku rozpoczął się remont trwający z przerwami do chwili obecnej W finansowaniu prac spory wkład wniosła Fundacja Polsko-Niemiecka Remont Zamku Goacuternego ukończono w sierpniu 2001 roku a już od 1 września rozpoczęło działalność Diecezjalne Centrum Kultury Placoacutewka dysponująca kaplicą i salą konferencyjną dla 70 osoacuteb łączy realizację zadań duszpasterskich ze wspaniałą rekreacją i godziwą rozrywką Jest w stanie przyjąć w pokojach 52 osoby Urządzono dom wycieczkowy dla grup dziecięcych i młodzieżowych działających przy parafiach

SKŁUDZEWO

Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych

W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

PIWNICE

W Piwnicach 15 km od Torunia znajduje się Katedra Radioastronomii Jest częścią Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Najważniejszym instrumentem unikalnym w Europie środkowo-wschodniej jest 32m teleskop uczestniczący w światowej sieci VLBI Aktywność naukowa obejmuje badania roacuteżnych obiektoacutew astrofizycznych kwazaroacutew radiogalaktyki pulsaroacutew maseroacutew międzygwiezdnych i układoacutew planetarnych Radiowa interferometria wielko bazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazoacutew i obiektoacutew w kosmosie Realizacja tej techniki wymaga bardzo ściśłej wspoacutełpracy radioteleskopoacutew na całym świecie Radioteleskopy

GRĘBOCIN

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 17: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

TRASA nr 4 Miedzy Toruniem a Bydgoszczą

OSTROMECKO

Pierwsza zachowana wzmianka historyczna o Ostromecku pochodzi z 1222 roku Obecnie wieś liczy ok 1000 mieszkańcoacutew Mimo burzliwych wypadkoacutew dziejowych ostromeckie zabytki przetrwały w stanie stosunkowo mało zdewastowanym Pozostałością po czasach świetności jest zespoacuteł pałacowy składający się z dwoacutech pałacoacutew Starego - z XVIII wieku oraz Nowego W parku obok pałacoacutew znajduje się mauzoleum rodzinne Schoenbornoacutew- Alvenslebenoacutew Wartość zabytkową posiada roacutewnież kościoacuteł katolicki pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1445 roku Znajdują się tu zabytkowe rzeźby Matka Boska z Dzieciątkiem i Pieta Ostromecko jest znane także ze źroacutedlanej wody mineralnej produkowanej od 1894 roku

Pałac stary - usytuowany na skraju wiślanej skarpy w głębi parku na płn-zach od Pałacu Nowego Ta okazała rezydencja z panoramicznym widokiem na Wisłę została zbudowana przez rodzinę Mostowskich w pierwszej w połowie XVIII wieku ok 1730 roku Bogdan Teodor Mostowski kasztelan płocki przebudował skromny dwoacuter szlachecki w dwukondygnacyjny budynek wraz z ogrodem a jego syn Paweł Michał Mostowski wojewoda pomorski przekształcił budynek w wielkopańską siedzibę w stylu warszawskiego rokoka W obecnej formie jest to pałac barokowy całkowicie podpiwniczony posiadający trzy kondygnacje z poacutełpiętrem i poddaszem nieużytkowym Powierzchnia użytkowa budynku wynosi ok 713 msup2 W 2008 roku Filharmonia Pomorska przekazała Bydgoszczy ten zabytkowy budynek wraz z kolekcją i obecnie Pałac Mostowskich służy działalności kulturalnej

Pałac nowy - klasycystyczny korpus głoacutewny pałacu powstał w latach 1832-1849 Elewacja zachodnia budynku ndash ogrodowa - jest poprzedzona zespołem tarasoacutew powstałym na początku XX wieku Pałac Nowy jest całkowicie podpiwniczony piętrowy z poddaszem ze ścianką kolankową kryty niskim dachem czterospadowym Sala balowa dobudowana do korpusu budynku głoacutewnego od poacutełnocy jest jednokondygnacyjna Pałacyk Myśliwski wzniesiony od południa jako skrzydło korpusu z drugim piętrem w mansardowym dachu Kubatura powierzchnia powierzchnia użytkowa 258140 msup2 W 2000 roku Miasto Bydgoszcz rozpoczęło kompleksową rewaloryzację Pałacu Nowego Do roku 2007 wykonano większość prac budowlanych i konserwatorskich obejmujących korpus głoacutewny salę balową i skrzydło neobarokowe Działania rewaloryzacyjne ukończono w 2009 roku W skład zabytkowego założenia parkowego o powierzchni ponad 35 ha wchodzi XVIII-wieczny park włoski w otoczeniu Pałacu Starego oraz XIX-wieczny park krajobrazowy w stylu angielskim otaczający od zachodu Pałac Nowy Odrestaurowane reprezentacyjne wnętrza obu rezydencji służy organizacji min koncertoacutew kameralnych i recitali spektakli warsztatoacutew artystycznych zajęć edukacyjnych wystaw i pokazoacutew roacuteżnorodnych spotkań

SKŁUDZEWO

O Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część

szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

BIERZGŁOacuteW

Pierwszy ndash drewniano-ziemny groacuted obronny istniał tu w pierwszej połowie XIII wieku Zamek murowany zbudowano w miejscu pruskiego grodu należącego do rycerza Pipina Zdobyli go Krzyżacy prawdopodobnie w 1236 roku Biorąc pod uwagę że podczas wspomnianego oblężenia zamek miał już częściowo mury przyjąć można że wznoszony był od około 1260 roku Jego rozbudowa rozpoczęła się w 1270 roku Głoacutewnym elementem obronnym przedzamcza była kilkukondygnacyjna wieża bramna zwieńczoną ozdobnym schodkowym szczytem wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 10x112 Wejście na wieżę możliwe było jedynie z ganku obronnego na murze Drugim elementem obronnym przedzamcza była usytuowana w narożniku poacutełnocnym otwarta basztaPod koniec XIV stulecia rangę Bierzgłowa przyćmił rozwoacutej Torunia 19 czerwca 1415 roku władze zakonne rozwiązały komturię bierzgłowską dzieląc jej tereny pomiędzy toruńską i nieszawską a część majątku oddając woacutejtowi krzyżackiemu w Pieniu Po rozwiązaniu komturii w zamku bierzgłowskim pozostał jedynie zarządca krzyżacki W roku 1474 zamek został wykupiony przez rajcoacutew toruńskich a w 1520 roku stał się własnością miasta Torunia Wielkie pożary w roku 1580 i 1590 poważnie zniszczyły zamek W końcu XVII wieku był w ruinie W 1929 roku zamek zostaje wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Wojciecha Okoniewskiego a od 1933 jego własnością wykupioną na potrzeby diecezji W 1936 r dokonano na terenie zamku otwarcia Domu Rekolekcyjnego Od 1945 roku do 1992 roku zamek mieścił Zakład Opieki Społecznej W latach 1946-1950 r w zamku mieszkał biskup łucki Adolf Piotr Szelążek wygnany przez władze radzieckie ze swej diecezji na Wołyniu Do dziś szczątki jego spoczywają w podziemiach kościoła św Jakuba w Toruniu Po odzyskaniu obiektu przez Kurię Toruńską w 1992 roku rozpoczął się remont trwający z przerwami do chwili obecnej W finansowaniu prac spory wkład wniosła Fundacja Polsko-Niemiecka Remont Zamku Goacuternego ukończono w sierpniu 2001 roku a już od 1 września rozpoczęło działalność Diecezjalne Centrum Kultury Placoacutewka dysponująca kaplicą i salą konferencyjną dla 70 osoacuteb łączy realizację zadań duszpasterskich ze wspaniałą rekreacją i godziwą rozrywką Jest w stanie przyjąć w pokojach 52 osoby Urządzono dom wycieczkowy dla grup dziecięcych i młodzieżowych działających przy parafiach

SKŁUDZEWO

Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych

W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

PIWNICE

W Piwnicach 15 km od Torunia znajduje się Katedra Radioastronomii Jest częścią Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Najważniejszym instrumentem unikalnym w Europie środkowo-wschodniej jest 32m teleskop uczestniczący w światowej sieci VLBI Aktywność naukowa obejmuje badania roacuteżnych obiektoacutew astrofizycznych kwazaroacutew radiogalaktyki pulsaroacutew maseroacutew międzygwiezdnych i układoacutew planetarnych Radiowa interferometria wielko bazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazoacutew i obiektoacutew w kosmosie Realizacja tej techniki wymaga bardzo ściśłej wspoacutełpracy radioteleskopoacutew na całym świecie Radioteleskopy

GRĘBOCIN

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 18: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

BIERZGŁOacuteW

Pierwszy ndash drewniano-ziemny groacuted obronny istniał tu w pierwszej połowie XIII wieku Zamek murowany zbudowano w miejscu pruskiego grodu należącego do rycerza Pipina Zdobyli go Krzyżacy prawdopodobnie w 1236 roku Biorąc pod uwagę że podczas wspomnianego oblężenia zamek miał już częściowo mury przyjąć można że wznoszony był od około 1260 roku Jego rozbudowa rozpoczęła się w 1270 roku Głoacutewnym elementem obronnym przedzamcza była kilkukondygnacyjna wieża bramna zwieńczoną ozdobnym schodkowym szczytem wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 10x112 Wejście na wieżę możliwe było jedynie z ganku obronnego na murze Drugim elementem obronnym przedzamcza była usytuowana w narożniku poacutełnocnym otwarta basztaPod koniec XIV stulecia rangę Bierzgłowa przyćmił rozwoacutej Torunia 19 czerwca 1415 roku władze zakonne rozwiązały komturię bierzgłowską dzieląc jej tereny pomiędzy toruńską i nieszawską a część majątku oddając woacutejtowi krzyżackiemu w Pieniu Po rozwiązaniu komturii w zamku bierzgłowskim pozostał jedynie zarządca krzyżacki W roku 1474 zamek został wykupiony przez rajcoacutew toruńskich a w 1520 roku stał się własnością miasta Torunia Wielkie pożary w roku 1580 i 1590 poważnie zniszczyły zamek W końcu XVII wieku był w ruinie W 1929 roku zamek zostaje wydzierżawiony przez bpa chełmińskiego Stanisława Wojciecha Okoniewskiego a od 1933 jego własnością wykupioną na potrzeby diecezji W 1936 r dokonano na terenie zamku otwarcia Domu Rekolekcyjnego Od 1945 roku do 1992 roku zamek mieścił Zakład Opieki Społecznej W latach 1946-1950 r w zamku mieszkał biskup łucki Adolf Piotr Szelążek wygnany przez władze radzieckie ze swej diecezji na Wołyniu Do dziś szczątki jego spoczywają w podziemiach kościoła św Jakuba w Toruniu Po odzyskaniu obiektu przez Kurię Toruńską w 1992 roku rozpoczął się remont trwający z przerwami do chwili obecnej W finansowaniu prac spory wkład wniosła Fundacja Polsko-Niemiecka Remont Zamku Goacuternego ukończono w sierpniu 2001 roku a już od 1 września rozpoczęło działalność Diecezjalne Centrum Kultury Placoacutewka dysponująca kaplicą i salą konferencyjną dla 70 osoacuteb łączy realizację zadań duszpasterskich ze wspaniałą rekreacją i godziwą rozrywką Jest w stanie przyjąć w pokojach 52 osoby Urządzono dom wycieczkowy dla grup dziecięcych i młodzieżowych działających przy parafiach

SKŁUDZEWO

Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych

W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

PIWNICE

W Piwnicach 15 km od Torunia znajduje się Katedra Radioastronomii Jest częścią Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Najważniejszym instrumentem unikalnym w Europie środkowo-wschodniej jest 32m teleskop uczestniczący w światowej sieci VLBI Aktywność naukowa obejmuje badania roacuteżnych obiektoacutew astrofizycznych kwazaroacutew radiogalaktyki pulsaroacutew maseroacutew międzygwiezdnych i układoacutew planetarnych Radiowa interferometria wielko bazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazoacutew i obiektoacutew w kosmosie Realizacja tej techniki wymaga bardzo ściśłej wspoacutełpracy radioteleskopoacutew na całym świecie Radioteleskopy

GRĘBOCIN

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 19: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

Wieś położona na skarpie pradoliny Wisły Według niektoacuterych źroacutedeł pierwsze pisane wzmianki o Skłudzewie pojawiają się na początku XV wieku ( 1409 r) Podczas wojny z zakonem wieś uległa poważnemu spaleniu W ramach umowy z Walerianem Bystromem za dopłata 40 tysięcy florenoacutew miasto Toruń przejmuje wieś Skłudzewo Na licytacji w 1863 roku kupuje ją August Brauer Rozpoczyna budowę dworku Dwoacuter został posadowiony na cokole z kamienia ciosanego w całości wymurowano go z czerwonej cegły palonej W 1991 roku cały dach pomalowano minią i farbą grafitową kolorystycznie zbliżoną do koloru łupka Ozdobną częścią stanowiącą dominantę jest dwumetrowy ryzalit występujący do przodu na osi budynku Powyżej umieszczono trzy małe okienka nad ktoacuterymi usytuowano profilowaną balustradę zamykającą balkon Cała powierzchnia wnęki nad oknami wyłożona jest ażurowymi elementami ceramicznymi z motywem czterolistnej koniczynki na wzoacuter gotyckich maswerkoacutew Wszystkie okna zamknięte są łukami odcinkowymi Część szczytową oddziela drewniany gzyms ze wspornikami Budynek jest w całości podpiwniczony W środkowych piwnicach posadzka jest ceglana a w skrajnych zachodnich i wschodnich piwnicach posadzka betonowa Parter rozplanowany jest jako dwutrakt z jednoprzestrzenną salą w części ryzalitoweji zroacuteżnicowanymi pod względem wielkości pomieszczeniami w częściach bocznych Podłoga wykonana jest z desek Salon południowo wschodni założony na rzucie prostokąta zdobiony jest sztukatorskim plafonem podzielonym na dwie nieroacutewne części Salon południowo - zachodni jest najbardziej ozdobny w całym budynku Założony na rzucie prostokąta powiększony jest o prostokątny wykusz z jednym oknem Do salonu w skrzydle poacutełnocno - zachodnim wchodzi się przez drzwi umieszczone w ściętym narożniku Do wartościowych elementoacutew dworu zachowanych od czasu jego budowy zalicza się schody drewniane z owalną lalką w środku Drzwi do salonoacutew o formie neorenesansowej z kolistymi elementami w środku drzwi- okna prowadzące na balkony typu ośli grzbiet W salonach dwa piece grzewcze jeden z gzymsem o motywach neorenesansowych

W drugiej połowie XIX wieku został założony park Szczegoacutełowe materiały kartograficzne na ktoacuterych istnieje cały obszar dworski pochodzą z 1909 r W gęstym kompleksie zieleni ukryte jest najstarsze drzewo Skłudzewa - 400 letni dąb Rośnie na stromym zboczu i zwany jest bdquo Debem Hrabinyrdquo Po II wojnie światowej park zatracił swą świetność Fundacja po przejęci parku przystąpiła do jego rekonstrukcji W drzewostanie dominują klony graby i dęby W grupie drzew powyżej 120 lat najwięcej jest klonoacutew

PIWNICE

W Piwnicach 15 km od Torunia znajduje się Katedra Radioastronomii Jest częścią Centrum Astronomii na Wydziale Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Najważniejszym instrumentem unikalnym w Europie środkowo-wschodniej jest 32m teleskop uczestniczący w światowej sieci VLBI Aktywność naukowa obejmuje badania roacuteżnych obiektoacutew astrofizycznych kwazaroacutew radiogalaktyki pulsaroacutew maseroacutew międzygwiezdnych i układoacutew planetarnych Radiowa interferometria wielko bazowa (VLBI) to jedna z najbardziej zaawansowanych technik obserwacji astronomicznych pozwalająca na tworzenie najdokładniejszych obrazoacutew i obiektoacutew w kosmosie Realizacja tej techniki wymaga bardzo ściśłej wspoacutełpracy radioteleskopoacutew na całym świecie Radioteleskopy

GRĘBOCIN

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 20: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa powstało w 2004 roku w niewielkiej wsi Grębocin 8 km od Torunia Można w nim obejrzeć niezwykłe prywatne zbiory związane z papiernictwem i drukarstwem w wyjątkowej formie prezentowania kolekcji czyli interaktywnych warsztatoacutew edukacyjnych Muzeum swoją działalnością nawiązuje do bogatej historii regionu a w szczegoacutelności do istniejących dawniej na jej terenie papierni w Pruskiej Łące oraz papierni w Lubiczu Przybliża odwiedzającym 440 ndash letnią historię Drukarni Toruńskiej postać i dorobek twoacuterczy artysty Zygfryda Gardzielewskiego projektanta antykwy toruńskiej oraz Towarzystwa Bibliofiloacutew im Joachima Lelewela w Toruniu Muzeum stanowi niezwykłą atrakcję turystyczną a pięknymi zbiorami może konkurować z podobnymi muzeami w kraju i na świecie Nie tylko zbiory ale i obiekt zasługują na uwagę Muzeum mieści się w XIII wiecznym kościele pw Św Barbary wzniesionym przez Krzyżakoacutew za czasoacutew ich panowania na Pomorzu i Kujawach Gotycka świątynia kilkanaście lat była gruntownie odrestaurowywana i przekształcana na cele muzealne pod okiem Dyrektora muzeum Dariusza Subocza - dyplomowanego konserwatora dzieł sztukiMuzeum ktoacutere jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na warsztaty muzealne z historii piśmiennictwa drukarstwa i papiernictwa Osoby zainteresowane historią produkcji papieru i pergaminu średniowiecznymi manuskryptami i technikami drukarskimi z roacuteżnych zakątkoacutew świata z pewnością wyjdą z muzeum usatysfakcjonowaneWśroacuted eksponatoacutew ktoacuterych liczba jest systematycznie powiększana można znaleźć oryginały pras drukarskich wyposażenie dawnej zecerni stylusy pergamin czy chińskie matryce do druku Tajemnicze średniowieczne mury skrywają bardzo rzadki dziś sprzęt introligatorski Dla tych ktoacuterzy chcą własnoręcznie wyczerpać papier lub sproacutebować pisma gęsim pioacuterem - muzeum przygotowało ciekawe warsztaty praktyczne ktoacutere dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeumW muzeum znajduje się stylizowany sklepik z pamiątkami wykonanymi ręcznie z czerpanego papieru

KARTA ZGŁOSZENIA UCZESTNIKA

XLIII CENTRALNEGO ZLOTU TURYSTYCZNEGO

WOJSKA POLSKIEGO bdquoKUJAWSK-POMORSKIE 2014rdquo

24 - 30 sierpień 2014

1 Imię i nazwisko

2 Adres zamieszkania

3 Telefon kontaktowy

4 Przynależność do PTTK (Oddział Koło Klub)

5 Data i miejsce urodzenia

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa

Page 21: WOJSKOWY ODDZIAŁ PTTK - klubdgw.wp.mil.plklubdgw.wp.mil.pl/plik/file/informator_zlotu.pdf · Prezesów Oddziałów do dnia 30.04.2014 r. na adres: WOJSKOWYODDZIAŁ PTTK ... program

6 Seria i nr dowodu osobistego

7 Rozmiar koszulki polo

8 Zgłaszam akces do udziału w wycieczce fakultatywnej do Berlina

TAK NIE (proszę zaznaczyć TAK lub NIE)

9 Z treścią regulaminu zapoznałem się

data podpis Uczestnika

10 Posiadam aktualnie opłaconą składkę członkowską PTTK na 2012 rok lub ubezpieczenie od wypadkoacutew na czas imprezy ndash we własnym zakresie

data podpis Uczestnika

11 Zgłaszam rezerwację noclegu w cenie 30- złos za noc przed Zlotem 2526082012

12 Dokonałem przedpłaty wpisowej w wysokości min50 tj 350- zł w dniu hellip

Akceptuję udział w XLIII CENTRALNYM ZLOCIE

AKTYWU TURYSTYCZNEGO WOJSKA POLSKIEGO

bdquoKUJAWSKO POMORSKIE 2014rdquo

Imię i nazwisko prezesa Oddziału Koła lub Klubu

data podpis Prezesa