လအခြငအေရးတကပြဝငပဂၢလမား အပငး (၁)

လ သမငးမာ လအခြငအေရးဆတ စကားလးက တြငတြငကယကယ သးစြလာခတာ သပမၾကာေသးပါဘး။ လအခြငအေရး ေၾကညာ စာတမး ဆၿပး ကလသမဂၢအဖြႀကးက ထတျပနေၾကညာခတာလညး ယခ ၂ဝ၁၁ ခႏစက ျပနေရတြကမယဆရင ၆၃ ႏစပ ရပါေသး တယ။

ျမနမာနငငမာ ေတာ လအခြငအေရးဆတ စကားက လေျပာသေျပာ မားလာတာဟာ ၁၉၈၈ ခႏစ လထအေရးေတာပႀကး ေနာကပငး ကာလမာ ျဖစပါတယ။ မားေသာအားျဖင ဒမကေရစန လအခြငအေရးဆၿပး တြသးတတပါတယ။ ၁၉၆၂ ခႏစကစၿပး စစအာဏာရငရ လကေအာကက ကေရာကခရတ ျမနမာနငငသားမားအေနန လေထာငေပါငးမားစြာ အသကက စေတးၿပးမ ဒစကားလးေတြက ေျပာခြငရလာခတာပါ။ ၁၉၈၈ ခႏစ လထအၾကြမႈႀကးမတငမ ဆရယလစေခတက ဆရင ဒစကားလးေတြက သျမငေျပာၾကားတသ အလြနနညးပါးခပါတယ။

ကလသမဂၢ လအခြငအေရးေၾကညာစာတမးက ျမနမာဘာသာနထတေဝျဖနခခဖးေပမယ လထၾကားထ မပႏခပါဘး။ အေျခခပညာ ေကာငးသားမားအတြက အလြယတက နားလညေအာင ျပနလညေရးသားထားတ လအခြငအေရးေၾကညာစာတမးက သတငးစာဆရာႀကး ဦးညျမက သရ အးေဝဂာနယမာ ဘာသာျပနဆ ထညသြငးခဖးပါတယ။ ဒါကလညး အာရစကမတသ အေရအတြက မမားလပါ။ ဦးညျမရ ဘာသာျပနမက ၁၉၈၈ ခႏစ လထအေရးေတာပအတြငးမာ ျဖနခတာ ေတြ႕ရပါတယ။

၁၉၄၈ ခႏစ ဒဇငဘာ ၁ဝ ရကမာ ကလသမဂၢအေထြေထြညလာခႀကးက လအခြငအေရးေၾကညာစာတမးက ထတျပနေၾကညာပါတယ။ အခအခနမာ အဖြဝင နငငေပါငး ၁၉၂ နငင ရေနၿပျဖစတ ကလသမဂၢအဖြႀကးဟာ အဒ ၁၉၄၈ ခႏစတနးကဆရင အဖြဝင နငငေပါငး ၅၈ နငငသာ ရပါေသးတယ။ လအခြငအေရး ေၾကညာစာတမးႀကးက အဖြဝငနငင ၅ဝ က ေထာကခခၿပး ကနတ ၈ နငငကေတာ ကနလညး မကနကြက ေထာကလညး မေထာကခ ၾကားေနခပါတယ။ အသညတနးက ျမနမာနငငဟာ ေထာကခမေပးခတ နငင ျဖစပါ တယ။ လအခြငအေရးေၾကညာစာတမးႀကးက ပထမဆး ေထာကခမေပးတ နငငမားအတြငး ပါဝငခတ ျမနမာနငငဟာ ဒေနဒအခနမာေတာ ကမ႓ာေပၚမာ လအခြငအေရး အခးေဖာကဆး နငငတခ ျဖစေနပါၿပ။

ျမနမာျပညသလထအေနန လအခြငအေရးဆတ စကားလးက ထတေဖာေျပာဆနငေနေပမယ ကလသမဂၢရ လအခြငအေရး ေၾကညာ စာတမးထက အခြငအေရးေတြကေတာ လကဆပလကကင ပငပငနငနင မရေသးပါဘး။ လအခြငအေရး ေၾကညာစာတမး ေရးသား ထားတ စာရြကေတြက လထၾကားမာ ျဖနေဝတယဆရင အဖမးခရတာမးေတြ ရေနပါေသးတယ။ လအခြငအေရးက အမးမးခး ေဖာကေနတ အစးရကလညး လအခြငအေရးဆတာ ဗလကစးမးခငတ အေနာကနငငမားက မၾကာခငကမ တထြငလကတ အရာ တခလမး ဝါဒျဖနေနခပါတယ။ လအခြငအေရးဆတာ အေနာကနငငသားေတြနသာ သကဆငၿပး အေရတငးယဉေကးမႈန ဆနကငေနသလမး စြပစြေျပာၾကေနတာလညး ရပါေသးတယ။

လအခြငအ ေရးဆတ အရာဟာ မကေမာကေခတမာမ ေပၚေပါကလာတအရာ မဟတပါဘး။ လြနခတႏစေပါငး ၄ဝဝဝ ေကာက အာဖရကတက မကဆ ပေတးမးယားနငငမာ ေပၚေပါကခတ ဟမမရာဘကဓ ဥပေဒမာ လအခြငအေရး တခ ပါဝငေနတယလ သမငးပညာရငမားက ဆပါတယ။ ဟမမရာဘကဓ ဥပေဒထမာ အမးသမးအခြငအေရး၊ ကေလးသငယအခြငအေရး၊ ေကးကြနအခြငအေရး စသျဖင ပါရခပါတယ။

စာေပအေရး အသားန ခငခငမာမာေတြ႕တာကေတာ ၁၈၇၉ ခႏစတနးက အရနနငငမာ ေတြ႕ခတ ဆလငဒါပ ရႊတးတတးေပၚက အေထာကအထားျဖစပါတယ။ ဒစာက ေရးသားခတအခနက အငပါယာအရင ဘရငႀကး ပငးရတအပခပခတ လြနခတ ႏစေပါငး ၂၆ဝဝ ေလာကကျဖစၿပး အဒအခနက အရနနငငလမေခၚဘ ပါးရားနငငလ ေခၚခပါတယ။ အဒရႊတးေပၚမာ ေရးသားထားတာေတြက ဘရငႀကး ပငးရတရ အမနျပနတမးေတြျဖစၿပး ေကးက ြနေတြက လြတလပခြငေပးတာေတြ၊ အလပသမားေတြက လပအားခေပးတာေတြ၊ ဘာသာေရး လြတလပခြငေပးတာေတြ ပါဝငပါတယ။ ဒအမနျပနတမးပါတ ရႊတးႀကးက ၿဗတသျပ တကမာ သမးဆညး ျပသထားပါတယ။ ဒရႊတးအတငး ျပလပေရးသားထားတ ပတတခကေတာ အေမရကနျပညေထာငစ နယးေယာကၿမက ကလသမဂၢရးခပမာ ရပါတယ။

လြနခတ ႏစေပါငး ၂၃ဝဝ ေလာကက အႏၵယနငငမာ ေပၚထြနးခတ အာေသာကမငးႀကး လကထကမာလညး တငးသျပညသားမားက လအခြငအေရးတခက ေပးခတာ ေတြ႕ရျပနပါတယ။ ဘာသာေရး၊ နငငေရး ဇာတ ခြျခားမႈ မရတာေတြ၊ အခမပညာေရး၊ အခမ ေဆးကသမႈ၊ လအခငးခငး ခစၾကညရငးႏးမႈ၊ အၾကမးမဖကမႈ စသျဖင ဒကေန လအခြငအေရးဆတာေတြရ အေျခခအခကတခက အာေသာကမငးႀကးရ ေကာကစာမာ ေတြ႕ရပါတယ။ ျမနမာလမးေတြအေနန အာေသာကမငးႀကးန ပတသကရင ေရတြငးေပါငး ရစေသာငးေလးေထာင၊ ေရကနေပါငးရစေသာငးေလးေထာင လႉဒါနးခတယ ဆတာေလာကပ သေနခတာပါ။ တကယေတာ အာေသာက မငးႀကးဟာ လအခြငအေရးေတြလညး ေပးခတသ ျဖစပါတယ။

ဒအေထာကအထား ေတြအရ လအခြငအေရးဆတာဟာ အေရတငးေဒသမာ ေရးကတညးက ရခဖးတ အရာေတြလ ေျပာနငပါတယ။ ဒါေၾကာင လအခြငအေရးဆတာက အေနာကနငငမားရ တထြငဖနတးမႈအျဖစ အေရတငးေဒသက အာဏာရငအစးရမား ေျပာဆေနၾကတာဟာ သမငးက ေဖာကဖကတာပ ျဖစေနပါတယ။

အေနာကတငး မာေတာ လြနခတ ႏစေပါငး ဂဝဝ ေလာကက အဂၤလနက ဘရငဂ ြနလကထကမာ ေပၚေပါကခတ မဂၢနာကာတာ ေၾကညာစာတမးဟာ လအခြငအေရးတခက ေဖာထတနငခတ စာတမးအျဖစ နာမညႀကးပါတယ။ အစးရက ဖြစညးပ အေျခခဥေပဒေအာကမာ ထားဖ စတငလပေဆာငခတ စာတမးျဖစပါတယ။

မဂၢနာကာတာေၾကညာစာတမးန တခနတညးမာလပ အာဖရကတက မာလနငငမာ အပစးခတ ဆြနဒယာတာကတဆတ ဘရင ကလညး လအခြငအေရးတခက ေပးခပါတယ။ ေကးက ြနစနစက ဖကသမးေပးခၿပး ပဂၢလကအခြငအေရးတခက ေပးခတယလ ဆပါတယ။

လြနခတ ႏစေပါငး ၃ဝဝ ေကာက အဂၤလနနငငမာ ေပၚထြနးခတ ပညာရႀကး ဂ ြနေလာကက လအခြငအေရးရ အေျခခ သဘာဝအခြငအေရးဆတာက စနစတက စၿပး တငျပေရးသားခပါတယ။ ဒအခနကစလ လအခြငအေရးနဆငတ ျဖစရပႀကးေတြဟာ အေနာကတငးကမၻာမာ ျဖစပြားလာခပါတယ။

၁၇၇၆ ခႏစမာ ျဖစပြားခတ အေမရကနေတာလနေရးန ၁၇၈၉ ခႏစမာ ျဖစပြားခတ ျပငသစေတာလနေရးေတြေၾကာင လအခြငအေရးမားက လသားေတြ ကယကယျပနျပန စတငရရခပါတယ။ အေမရကနလြတလပေရးေၾကညာစာတမးန ျပငသစ လအခြငအေရးေၾကညာစာတမးေတြမာ အသကရငသနခြင လြတလပစြာ ေနထငခြင ေပာရႊငခမးေျမမႈ ရပငခြင စတာေတြက အတအလငး ေဖာျပခပါတယ။

ေနာကေတာ လအခြငအေရး၊ နငငသားအခြငအေရး စတာေတြက အကယတဝနး ထတေဖာေရးသားမႈေတြ ေပၚလာပါတယ။ ေသာမတပနး၊ ဂ ြနစတးဝပမးလ၊ ေဟဂယလ စတ ပညာရသခမနႀကးမားက လသားရ ရပငခြငေတြက ေရးသားတငျပခပါတယ။

ဒလ ပညာရႀကးမားထမာ ထငရားတ တေယာကကေတာ အေမရကနေတြးေခၚရငႀကး ဟငနရေဒးဗစေသာရး ျဖစပါတယ။ သဟာ လအခြငအေရး (Human Rights) ဆတ စကားလးက ပထမဆး စတငသးစြခသ ျဖစတယလ တခက ဆၾကပါတယ။ ေတြးေခၚရငႀကးေသာရးေရးသားခတ နငငေရးအာခမႈ စာတမးႀကးဟာ လအခြငအေရးသမငးမာ အလြနအေရးပါတ စာတမး ျဖစပါတယ၊၊ ဒစာတမးက အႏၵယလြတလပေရးေခါငးေဆာငႀကး မဟတမဂနၶန အေမရကန လမအခြငအေရးေခါငးေဆာင မာတငလသာကငးတအေပၚ အလြန ဩဇာ လႊမးခတယလ ဆပါတယ။

နငငေရး ေခါငးေဆာငမား၊ လထေခါငးေဆာငမား၊ ပညာရသခမနႀကးမားရ အဆငဆငႀကးပမးမႈေတြန လအခြငအေရး ဆတာေတြက လေတြ သျမငသေဘာေပါကလာၿပး တခတဝကခစားရရလာခၾကေပမယ လသားအားလးအတြက တေျပးည ရရရမယ လအခြငအေရး အခကအလကေတြက စနစတက ေဖာထတခတာကေတာ ကလသမဂၢအဖြႀကးျဖစပါတယ။

Published on July 12, 2011 by ခငေမာငစး

လ အခြငအေရးတကပြ၀င ပဂၢလမား (အပငး ၂)

လြနခတ ၂၀ ရာစကာလတနးက ကမၻာနငငႀကးမာ ဒမကေရစစနစန ကြနျမနစစနစဆတ စကားလးေတြ လႊမးမးခပါတယ။ ဒစနစႀကး ၂ ခ အားၿပငခတ စစေအးေခတႀကးဟာ တကမၻာလး တထတထတ ျဖစေနရတ ေခတႀကးပါ။ အဒ စစေအးေခတႀကး ၂၀ ရာစ ေႏာငးပငးမာ ကနဆးသြားတ ေနာကပငး ကမၻာနငငေရးေလာကမာ လႊမးမးလာတ စကားလးကေတာ လအခြငအေရးဆတ စကားလး ျဖစပါတယ။

အယလနာ ရစဗလဒ

နငငအခငးခငး ေ၀ဖန ေျပာဆၾကတအခါ လအခြငအေရး ဘယေလာကရသလ၊ လအခြငအေရးက ဘယလ ခးေဖာကေနသလ စသညျဖင ေျပာဆ ေ၀ဖနၾကပါတယ။

ဒအေျခအေနေပၚမာ အေျခတညၿပး တနငငနတနငင ဆကဆေရးက တညေဆာကၾကပါ တယ။ လအခြငအေရး ခးေဖာကတ နငငမား အေပၚမာဆရင သတမနဆကဆေရး ျဖတေတာကတာေတြ၊ စးပြားေရး ပတဆအေရးယတာေတြက လပတတၾကပါတယ။

ျမနမာ အစးရအေပၚ အေမရကနျပညေထာငစန ဥေရာပသမဂၢတက ပတဆ အေရးယတာေတြဟာ လအခြငအေရး ခးေဖာကမႈေတြန ဆကစပေနပါတယ။

ဒါေပမယ ကမ႓ာမာ လအခြငအေရးန ပတသကၿပး စနစတက ျဖစလာတာေတာ သပမၾကာေသးပါဘး။ ၁၉၄၈ ခႏစေရာကမ လအခြငအေရး ေၾကညာစာတမးဆၿပး ကလသမဂၢ အဖြ႕ႀကးက ထတျပန ေၾကညာခတာပါ။ အခအေျခအေနမာေတာ လအခြငအေရး ေၾကညာစာတမးႀကးက လေလာကရ လြတလပမႈ၊ တရားမတမႈန ၿငမးခမးသာယာမႈအတြက လမးညႊနသေဘာတရားႀကး တခ ျဖစေနပါၿပ။ ဒေၾကညာစာတမးက အေျချပၿပး နငငေရး အခြငအေရး၊ စးပြားေရး အခြငအေရး၊ လမႈေရး အခြငအေရး၊ ယဉေကးမႈ အခြငအေရး၊ အမးသမး အခြငအေရး၊ ကေလးသငယ အခြငအေရး စတ လဂဏရည သကၡာပမ ထြနးေျပာငလာေစမယ အခြငအေရး မားက ေရးဆြတငျပခပါတယ။

လေဘာင ေလာကအတြက အလြနအေရးပါတ ဒလအခြငအေရး ေၾကညာ စာတမးႀကးက ဦးေဆာငေရးဆြသြားသကေတာ အယလနာ ရစဗလဒ အမညရတ အမးသမးႀကးပ ျဖစပါတယ။

အယလနာ ရစဗလဒ က အေမရကန နယးေယာကၿမေတာမာ ၁၈၈၄ ခႏစ ေအာကတဘာ ၁၁ ရကေနမာ ေမြးပါတယ။ ဖခငျဖစသက အေမရကန သမၼတ တဦးျဖစတ သယဒး ရစဗလဒရ ည ျဖစပါတယ။ အယလနာ ရစဗလဒ အသက ၈ ႏစအရြယမာ မခငကြယလြနသြားၿပး အသက ၁၀ ႏစအရြယမာ ဖခငဆးသြားတ အတြက ငယစဉကတညးက အဘြားျဖစသနပ ေနထငခရပါတယ။ ေဘာဒါေဆာငရတ ေကာငးမာ အသက ၁၈ ႏစအထ ပညာသငၾကား ခၿပးေနာက ဇာတျဖစတ နယးေယာကက ျပနလာပါတယ။ အသက ၂၁ ႏစမာေတာ အစက၀မးကြ ဖရနကလင ရစဗလဒ န လကထပခပါတယ။

လကထပၿပး ၁၀ ႏစေကာ ကာလအတြငးမာ ကေလး ၆ ေယာက ေမြးေပမယ သားတေယာကပ အဖတတငပါတယ။ ဒကာလဟာ သဘ၀ရ ကေလးေမြးတ ကာလပလ အယလနာက ေျပာပါတယ။ ပထမကမ႓ာစစႀကး ျဖစတ အခါမာေတာ အေမရကန ၾကကေျခနအသငးမာ ဝငေရာက လပကငခသလ အေမရကန ေရတပ ေဆးရမာလညး ေစတနာဝနထမး လပအားေပးခပါတယ၊၊

၁၉၂၁ ခႏစေရာကေတာ ေယာကားျဖစသ ဖရနကလင ရစဗလဒဟာ ပလယေရာဂါက ခစားရၿပး မသြားနင မလာနင ဘ၀က ကေရာကခပါတယ။ ဒအခနမာ ေယာကားျဖစသရ နငငေရးလပငနးေတြက မရပတနရေလေအာင အယလနာက ဆကလက ေဆာငရြကေပးပါတယ။ နငငေရးနယပယအတြငးမာ ကယကယျပနျပန ၀ငေရာကလႈပရားလာသလ အမးသမး မဆႏၵရငမား အဖြ႕ခပန အမးသမး အလပသမားသမဂၢ အဖြခပ တလ အဖြ႕ေတြမာလညး ၀ငေရာက ေဆာငရြကပါတယ။ အကးအျမတမယတ ပရေဘာဂ စကရတရက ထေထာငခၿပး အမးသမး စာသငေကာငး တေကာငးမာလညး ဆရာမ ၀ငလပခပါတယ။

၁၉၃၂ ခႏစ သမၼတ ေရြးပြမာ ေယာကားျဖစသ ဖရနကလငရစ ဗလဒ အနငရၿပး အေမရကန နငငရ ၃၂ ဦးေျမာက သမၼတႀကး ျဖစလာပါတယ။ အယလနာရစဗလဒ လညး သမၼတကေတာ အျဖစန လမႈေရးကစၥေတြက ေရတနးက ေဆာငရြကရပါတယ။ အထးသျဖင ဆငးရသားေတြ လနညးစေတြရ အခြငအေရးန လအပခကေတြက ရေအာင ကည ေဆာငရြကေပးခပါတယ။ အခြငအေရး ဆးရႈးေနသမားဘကကလညး ၀ငေရာက ကညေပးခပါတယ။

အယလနာတ လကထကမာလညး အမးသမးမားဟာ အႏမခ အပယခဘ၀က မလြတေျမာကခေသးပါဘး။ အယလနာဟာ အမးသမးမားက ေယာကားမားန အခြငအေရး တနးတရေအာင ႀကးပမးလပေဆာငခပါတယ။ ပစျပရမယဆရင အမးသမးဆရင သတငးေထာက မခနခငတ အစဉအလာက အယလနာက ရေအာင တကဖကခပါတယ။ အဒအခနတနးက အေမရကန သတငးစာမားဟာ အမးသားမားကပ သတငးေထာကခနေလ ရပါတယ။ သမၼတကေတာ အယလနာဟာ သရ သတငးစာရငးလငးပြမားမာ အမးသမး သတငးေထာကေတြကပ တကခြငေပးတနညးန ဒအစဉအလာက တကခကခတာပါ။ သတငးစာတကမားဟာ အလြနအေရးႀကးတ သမၼတကေတာရ သတငးစာ ရငးလငးပြေတြက တကေရာက နငဖအတြက အမးသမး သတငးေထာကေတြက မျဖစမေန ခနအပရပါေတာတယ။

၁၉၄၅ ခႏစမာ ခငပြနးသည ဖရနကလင ရစ ဗလဒ ကြယလြနပါတယ။ နငငေတာ ဈာပနပြက အျပနမာ သတငးေထာကေတြက အယလနာက ဇာတလမး ၿပးသြားၿပလ ေျပာလကပါတယ။ ခငပြနးသည ကမ႓ာေကာ ဖရနကလင ရစ ဗလဒ ကြယလြနသြားၿပ ဆေတာ သဟာ ဘာမအေရးမပါတ လျဖစသြားၿပလ ဆလတ သေဘာန အသညစကားက ေျပာလကတာပါ။

အယလနာရ တကယဘ၀ဟာ အဒအခနမာမ စတငတာျဖစၿပး ပငကယ အရညအခငးကလညး အဒအခနမာမ စတင ပြငလနး လာတာ ျဖစပါတယ။

သညကယေတြ႕ ျဖစရပအေပၚမာ အေၾကာငးျပၿပး အယလနာ ရစဗလဒ ေျပာတတတ စကားတခြနး ရပါတယ။ အမးသမးေတြဟာ လကဖကေျခာကထပန တတယ၊ ေရေနြးပန စမေတာမပ တကယအစြမးသတေတြ ထြကလာတယဆတ စကားပါ။

အယလနာဟာ ငယစဉက မဘမတေယာကလ ေနခရတယ။ ကမ႓ာေကာ သမၼတန အမေထာငဖကခရေပမယ အမေထာငေရး ျပနာေၾကာင ကြာရငးျပတလ အေနအထားထ ေရာကခတယ။ ကမ႓ာစစႀကး ၂ ခက ၾကခရသလ စးပြားပကကပန ရငဆငခရတယ။ ေယာကားဆးေတာ သဘ၀ဆးၿပလ ထငမတခပါတယ။ မဆးမတေယာက အေနန မထငမရား ေနရေတာမယလ ထငတ အခနေရာကမ အယလနာရ အရညအခငးက စနေခၚမယ ဘ၀အလညအေျပာငးတခ ေပၚေပါကလာခပါတယ။

အဒါကေတာ အေမရကန သမၼတ ထရးမငးက အယလနာက ကလသမဂၢဆငရာ အေမရကန သအမတႀကးအျဖစ ခနအပလကျခငးပ ျဖစပါတယ။ အဒအခနမာ ကလသမဂၢ အဖြ႕ႀကးကလညး လအခြငအေရး စာတမးက ေရးဆြဖ ျပငဆငေနတအခန ျဖစပါတယ။ အယလနာ ရစဗလဒ ဟာ ကလသမဂၢ လအခြငအေရး ေကာမရငမာ ပထမဦးဆး ဥက႒ ျဖစလာပါေတာတယ။

တကယေတာ လအခြငအေရး စာတမးက ေရးဆြရတာ မလြယလပါဘး။ နငငေပါငးစ၊ လမးေပါငးစ၊ ယဉေကးမႈ ေပါငးစန အ၀ငခြငကျဖစေအာင ေရးဆြရတာပါ။ လမနသမတငးက လကခနငတ အေနအထားမး ေရာကေအာင ေရးဆြရတာပါ။

အယလနာဟာ အေရတငး၊ အေနာကတငးက အေတြးအေခၚရငေတြ၊ ဘာသာေရး ပညာရငေတြန ညနႈငးၿပး ဒစာတမးႀကးက ေရးဆြခပါတယ။ မၿပးမျပတ မေကမလညျဖစလ ဆးျဖတရမယ အခါတငးမာ အယလနာကပ ဆးျဖတေပးပါတယ။ ဒလန ၁၉၄၈ ခႏစ ဒဇငဘာ ၁၀ ရကေနမာ ကလသမဂၢ အေထြေထြ ညလာခႀကးက ကနကြကမ မရ ေထာကခ အတညျပေပးနငတ အေနအထားက ေရာကလာပါတယ။

ဒလအခြငအေရး ေၾကညာစာတမးႀကး ေပၚထြကလာျခငးဟာ လယဉေကးမႈ သမငးမာ အလြနႀကးကယခမးနားတ မတတငႀကးက ထစကလကတာပါပ။ ဒလအခြငအေရး ေၾကညာစာတမးႀကးဟာ လသားရ အကငသလစတက အျမငမားဆး ေဖာထတျပသခက ျဖစတယလ ပပရဟနးမငးႀကးက ခးကး ေျပာၾကားလကပါတယ။ သညလအခြငအေရး ေၾကညာစာတမးႀကးက ဦးေဆာင ေရးဆြသြားတ အတြကပ အယလနာက ကမ႓ာေကာ တငးမမဂၢဇငးႀကးက ၂၀ ရာစရ ထပတနးေခါငးေဆာင ၁၀၀ စာရငးမာ

ထညသြငးခတာ ျဖစပါတယ။ ထးျခားတာကေတာ အဒ ေခါငးေဆာင ၁၀၀ စာရငးမာ အယလနာရ ခငပြနးသည ဖရနကလငရစ ဗလဒလညး ပါ၀ငေနတ အခကပါ။

ဒါေပမယ အယလနာရစဗလဒဟာ ခငပြနးသညရ အရပက ခလႈၿပး ေနရာရလာသ မဟတပါဘး။ သရ ပငကယအရညအခငးန ထပတနးအဆငက ေရာကလာသပါ။ သရကယပင အစြမးအစန လသမငးက အလညအေျပာငး လပခသပါ။

ဒါေၾကာငလညး လအခြငအေရး ေၾကညာစာတမးႀကးက ေရးဆြၿပးတအခါမာ အေမရကန သမၼတ ထရးမငးက အယလနာရစဗလဒဟာ အေမရကန ျပညေထာငစရ ေခါငးေဆာငအမးသမး (first lady) အျဖစကေန ကမၻာႀကးရေခါငးေဆာင အမးသမး ျဖစသြားၿပလ ေျပာၾကားခတာ ျဖစပါတယ။

Published on August 1, 2011 by ခငေမာငစး -----------------------------

လအခြငအေရးတကပြဝငပဂၢလေကာမား အပငး ၃

လ အခြငအေရးဆတ စကားလးဟာ သညေနမာျဖင လတငးသးတ စကားလး တလး ျဖစေနပါၿပ။ ဒါေပမယ သညစကားလး ေပၚလာ တာဟာ ကာလအားျဖင သပမၾကာေသးပါဘး။ လအခြငအေရးနတတ အခြငအေရးေတြ ႏစေပါငး ေထာငနခၿပး ရခေပမယ လအခြငအေရးဆတ ေဝါဟာရက စတငသးစြတာကေတာ လြနခတ ႏစေပါငး ႏစရာေလာကကမ ျဖစပါတယ။ သညစကားလးက စတငသးစြခသအျဖစ အသတမတခရတ သကေတာ အေမရကနေတြးေခၚရငႀကး ဟငနရေဒးဗစေသာရးပါ။ ဆရာႀကးေသာရးရ အေတြးအေခၚေတြဟာ အေမရကနျပညေထာငစမာသာမက ကမ႓ာမာပါ ယခထကတင ဩဇာလႊမးေနဆျဖစသလ နငငေရး လႈပရားေနသေတြအေနနလညး ေလလာေနရဆျဖစပါတယ။

အေမရကန ေတြးေခၚရင ဟငနရေဒးဗစေသာရး

ျမနမာနငငေရး ေလာကမာဆရငလညး ဆရာႀကးေသာရးရ အယအဆ တရပေၾကာင စစအစးရန အတကအခ ေခါငးေဆာင ေတြအၾကား တငးမာမႈေတြ ျဖစပြားခရပါတယ။ ၁၉၈၉ ဝနးကငမာ အတကအခ နငငေရးေခါငး ေဆာငမား ျဖစၾကတ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညန ဦးဝငးတင စသမားက နငငေရးေဆာငပဒတခက ကငစြၿပး စစအစးရက စနေခၚခတ ျဖစရပမာဆရာႀကး ေသာရးရ ကမၻာေကာ အယအဆက အသးျပခတာ ျဖစပါတယ။ ဒါကေတာ “မတရားတ အမနအာဏာဟသမ တာဝနအရ ဖဆနၾက” ဆတ ေဆာငပဒ ျဖစပါတယ။ ဒေဆာငပဒက ၾကားရတအခါမာ စစအစးရဟာ အလြနေၾကာက ရြတနလႈပသြားၿပး အတကအခေခါငးေဆာငမားက ေထာငသြငး အကဉးခခ

ပါတယ။ ဒလနပ လထေခါငးေဆာင ေဒၚေအာငဆနးစၾကညဟာ ေနအမအကယခပ အႀကမႀကမကခရသလ သတငးစာဆရာႀကး ဦးဝငးတငဟာလညး အကဉးေထာငအတြငးမာ အႏစႏစဆယ ေနထငခရပါတယ။

မတရားတ အမနအာဏာေတြက မလကနာဘ အာခဆနကငေရးဟာ နငငသားတငးရတာဝနျဖစတယလ ေရးသားေဟာေျပာခသ ဆရာႀကး ဟငနရေဒးဗစေသာရးက ၁၈၁၇ ခႏစ ဇလင ၁၂ ရကမာ ေမြးပါတယ။ အေမရကန ျပညေထာငစ နယးအဂၤလနေဒသ မကဆာခးဆကျပညနယအတြငးက ကြနေကာၿမမာ ေမြးဖြားပါတယ။ သမဘမားက သာမနလတနးစားျဖစပါတယ။ ေသာရးဟာ ဟားဗဒတကသလမာ အသက ၂၀ အရြယအထ ပညာသငၾကားခပါတယ။ ေနာကေတာ ေမြးရာဇာတက ျပနလာၿပး အစကျဖစသန စာသငေကာငးေထာငပါတယ။ သတေကာငးမာ တျခားေကာငးေတြန မတတ သငရးေတြ ပါရခတယလ ဆတယ။ ဥပမာ ေတာအပ အတြငးမာ လမးေလာကတာမး၊ ေဈးဆငေတြက သြားေရာကတာမးေတြ ျဖစပါတယ။ ဒါေပမယ အစကျဖစသ ေသဆးသြားတ အတြက စာသငေကာငးဟာ ခဏနပ ရပဆငးသြားခပါတယ။

ေနာကေတာ ေသာရးဟာ ေတြးေခၚပညာရငစာေရးဆရာႀကး အမာဆငန သက ြမးၿပး စာေပမား စတငေရးသားခပါတယ။ ေသဆးသြားတအထ ေသာရးဟာ စာေရးခတာျဖစတအတြက အခဆရင ေသာရးလကေရြးစငေပါငးခပစာေပဟာ အတြ ၂၀ ေကာရပါတယ။

ေသာရးဟာ အမာဆငန ခငမငသက ြမးရငး အကငသလစတက ဦးစားေပးတ အေတြးအေခၚက လကခခပါတယ။ သကယတင က လညး အလြနရးစငးၿပး သဘာဝေလာကႀကးနလကေလာညေထြ ေနထငတတပါတယ။ သဘဝဟာ မားေသာအားျဖင ေတာရပေဒသ မာ တကယတညး ေနထငရငး ကနလြနခတာ ျဖစပါတယ။ သက ရးစငးစြာ ေနထငျခငးသညပင သဘာဝကက ေနထငျခငး၊ ၿငမးခမး စြာ ေနထငျခငးလ ခယထားသ ျဖစပါတယ။

ေသာရး ဆတလဟာ ဘာ စးပြားေရးအလပကမ လပတသ မဟတဘး။ အမေထာငလညးမျပ၊ ဘရားေကာငးလညးမသြား၊ မလညးမထည၊ အခြနလညးမေဆာင၊ ေနာကၿပး အသားလညး မစားသလ အရကတ ေဆးလပတလညး မသးစြ၊ အမလကတ အလပမးလညး မလပ၊ သဘာဝက ခစျမတနးတယ၊ ရးစငးတအေတြးအေခၚက လကခကငသးသျဖစတယ စသျဖင သမတေဆြႀကးအမာဆင က သးသပေျပာဆပါတယ။

ဒါေပမယ ေသာရးဟာ အေတြးအေခၚထမာ နစေမာေနတ သမး မဟတပါဘး။ ေလးနကတ အေတြးအေခၚထမာ နစမြနးၿပး ပတဝနးကငက လစလရႈတတတ ေတာမရေသမး မဟတပါဘး။ ေတြးေခၚရင စစစစျဖစဖအတြက ကယအေတြးအေခၚအတငး ကငၾကေနထငျပရမာ ျဖစသလ ဘဝျပနာေတြကလညး လကေတြ႕ေျဖရငးေပးရမယလ ဆရာႀကးေသာရးက ဆပါတယ။

သညလ လကေတြ႕ကတ အေတြးအေခၚေတြကတဆင နငငေရးအာခမႈ (Civil Disobedience) ဆတ ကမ႓ာေကာ နငငေရးစာတမးႀကး ေပၚေပါကလာတာ ျဖစပါတယ။ သညစာတမးႀကး ျဖစေပၚလာပကေတာ သညလပါ။

ဆရာႀကး ေသာရးဟာ အသက ၂၅ ႏစအရြယေရာကေတာ သဇာတၿမရ အစြနအဖား ေတာအပကေလးထမာ တကယတညး ေနထငေနပါတယ။ သဘာဝက ခစျမတနးသျဖစတအတငး ေတာအပကေလးထမာ ေနရတာက ေပာေမြ႕တသပါ။ ဒလ ေအးေအးလလေန ထငရငး ေနာကတႏစအၾကာမာ သဆက အစးရရ အေကာကခြန အရာရတေယာက ေရာကလာပါတယ။ ဒအေကာကခြနအရာရက ေသာရးထကေနၿပး ေျခာကႏစစာ အခြနအတပက ေတာငးပါတယ။ ဆရာႀကးေသာရးဟာ စးပြားေရးသမားလညး မဟတသလ ပငဆငမႈလညး ဘာမ မရတအတြက အျမတခြနရယလ ေပးေဆာငစရာ မရေပမယ အဒတနးက ေပးရတ လခြနတမးကေတာ ေပးစရာ ရေနပါတယ။ ဒလခြနက Poll Tax လ ေခၚပါတယ။ မထညခြငအတြက ေပးရတ အခြန ျဖစပါတယ။ ဒအခြနက ေပးတသမ မထညခြငရၿပး သညအခြနမေပးရင မထညခြင မရပါဘး။

ဆရာႀကး ေသာရးက အပခပေနတ အစးရက သေဘာမကတသ ျဖစပါတယ။ အဒအခနက အေမရကနအစးရဟာ မကဆကနစစျဖစေနသလ ကြနေရာငးကြနဝယ စနစကလညး လကခေနတ အစးရပါ။ ဒါက ေသာရးက လးဝ ဆနကငပါတယ။ ဒါေၾကာင ဒလ အစးရအသကရညေရးက အေထာကအပျဖစေစမယ အေကာကခြနက လးဝ မေပးခငပါဘး။ ေပးရမယ အေကာကခြနက ေျပာပေလာကတာ မဟတေပမယ သက မေပးဘးလ အေကာကခြနအရာရက ေျပာလကပါတယ။ အေကာကခြနအရာရက ဒါဆရင ေထာင ထမာ ေနရလမမယဆေတာ ဆရာႀကးေသာရးက မဆငးမတြဘ ေထာငထက ပဖ ေျပာပါတယ။ ဒလန ဆရာႀကးေသာရးဟာ အစးရက အာခမႈန ေထာငထ ေရာကသြားတာပါ။

ဒါေပမယ သရ အေဒၚတေယာကက သေပးေဆာငစရာရတ အခြနက ေပးလကတအတြက ေထာငထမာ တညပ အပလကရၿပး ျပနထြကလာရပါတယ။ ဒျဖစရပအေပၚမာ သမတေဆြ အမာဆငန သဟာ သေဘာထားခငး ကြလြခပါတယ။ ဒေလာက ေငြကေလးန ေထာငထဝငတာက အမာဆငက သေဘာမကပါဘး။ တကယျပနာကလညး မေျပလညေစနငဘးလ အမာဆငက ယဆပါတယ။ ဒါေပမယ ေသာရးကေတာ အစးရရ မတရားမႈေတြန မားယြငးမႈေတြက ရရဝဝအာခဆနကငဖ အေရးဟာ နငငသားေကာငး တေယာကရ တာဝနပလ ခယပါတယ။ ဒါေၾကာင အမာဆငက သေထာငကတေနရာကလာၿပး ေသာရးရယ မငးဘာေၾကာင ေထာငထ ဝငရတာတနးလ ေမးေတာ ေသာရးကလညး အမာဆင ခငဗားကေရာ ဘာေၾကာင ေထာငျပငမာ ေနေနရတာတနးလ ျပနေျပာခပါတယ။

ေထာငထမာ တညတာ ေနလကရတာဟာ ေသာရးအတြက နငငေရးအယအဆတရပက ေဖာထတဖ တြနးအားေပးလကတာပါပ။ ေနာက တႏစေကာ ႏစႏစနးပါးအၾကာမာ အစးရန ဆကနႊယေနတ နငငသားတရ ရပငခြငန တာဝနဆတ ေခါငးစဉန ေဟာေျပာပြက လပပါတယ။ ဒေဟာေျပာပြမာ ေျပာခတာေတြက ျပငဆငမြမးမၿပး နငငေရးအာခမႈ စာတမးႀကးက ၁၈၄၉ ခႏစမာ ေရးသား ထတေဝခပါတယ။

ဒစာတမးမာ အစးရန နငငသားအၾကားက ဆကဆေရးအေၾကာငး ေရးသားထားပါတယ။ အေကာငးဆးအစးရဆသညမာ ထနးခပ ကြပညႇပမႈ အနညးဆး အစးရ ျဖစသညလ ေသာရးက ဆပါတယ။ အစးရက ထတျပနတ အမနေတြ ျပ႒ာနးတ ဥပေဒေတြဟာ အမနတရားက ကယစားျပတာ မဟတဘ အပစးသေတြရ အကးစးပြားက ကာကြယေစာငေရာကဖသာ အဓက ျဖစတယ။ ဒါေၾကာင အပခပခ တငးသျပညသားမားအေနန အစးရထတျပနတ အမနတငး ဥပေဒတငးက လကနာစရာမလဘး။ လကနာျခငးဟာ ကယရ အကငသလစတက အဆးရးခလကျခငးျဖစတယ။ အကငသလစတက ဆးရးသြားတာဟာ လသား တေယာကအျဖစက ဆးရးသြားျခငးျဖစတယလ ေသာရးက ေျပာပါတယ။ ဒါေၾကာင အကငသလစတရတ လသားတေယာကဟာ မတရားတ ဥပေဒေတြက ထတျပနၿပး သကဆးရညေနတ အစးရက ရပတနသြားေအာင လပရမယ။ အစးရဟာ စကယနရားတခန တတယ။ ဒစကယနရားက ရပတနေအာငလပဖ နငငသားတငးမာ တာဝနရတယ။ ဒတာဝနဆတာက အစးရဆးမား ထတျပနတ ဥပေဒေတြက အာခခးေဖာကဖပလ ေျပာပါတယ။

ေသာရးဟာ သဆက အခြနလာေကာကတ အစးရဝနထမးကလညး အစးရေကာငးတရပ ဖနတးဖ ဝနထမးမားမာ တာဝနရေၾကာငး ရငးျပခပါတယ။ သဆမာ အခြနလာေကာကတသက ေသာရးဆက အခြနက မရတအခါ သ ဘာဆကလပရမလလ ေမးပါတယ။ ေသာရးက နငငသားေကာငးတေယာကအေနန အစးရဝနထမးအျဖစက နတထြကပစလကပါလ အၾကေပးလကပါတယ။ အစးရ ဝနထမးအျဖစန မတရားတ ဥပေဒေတြက ျပညသေတြလကနာေအာင လပေနမယအစား ဝနထမးဘဝက နတထြက ပစလကတာက လသားရ ဂဏသကၡာန ပၿပးညညြတတယလ ယဆပါတယ။

ေသာရး ကယတင ေထာငကခရခတာဟာ ဒလ လဂဏသကၡာက ပဓာနထားတ အယအဆက ကငစြၿပး ေထာငကခခတာ ျဖစပါတယ။ သရ အယအဆက သညလပါ။ အစးရေတြဟာ ဘယေလာကအငအားရတယေျပာေျပာ လတေယာကရ စတဓာတအငအားကေတာ မယဉနငဘးတ။ အစးရရ အငအားဟာ ရပပငးဆငရာ အငအားသာျဖစၿပး လသားရ ႀကးကယျမငျမတတ စတဓာတအငအားက မထပါးနငပါဘးတ။ လသားတေယာကအေနန အမနတရားက ဦးစားေပးျခငးအားျဖငသာ လြတလပမႈက ရရမာျဖစၿပး အစးရက ေၾကာကလနတအတြက မားယြငးတ ဥပေဒေတြက လကနာေနရင လြတလပမႈက ဆးရးသြားၿပး ေကးက ြနဘဝသ ကေရာကသြားပါ တယတ။

Published on August 8, 2011 by ခငေမာငစး

လအခြငအေရး တကပြဝငပဂၢလမား အပငး - ၄

နငငသား အခြငအေရးက ကယတငတကပြဝငခတ အေမရကနေတြးေခၚရငႀကး ဟငနရေဒးဗစေသာရးအေၾကာငးက တငျပခပါတယ။ နငငသားေကာငးေတြအေနန အစးရဆးေတြရ အမနဥပေဒေတြက မလကနာဘ အာခနငတအခြငအေရးရတယ ဆတာက လကေတြ႕ေရာ စာေပအေရးအသားနပါ လသေအာင လပခသ ျဖစပါတယ။ ဆရာႀကးေဒးဗစေသာရးရ ဩဇာက ခခရသေတြအထက ကမ႓ာေကာပဂၢလတေယာကကေတာ အႏၵယအမးသားေခါငးေဆာငႀကး မဟတမဂႏၵ ျဖစပါတယ။ မဟတမဂႏၵဟာ မတရားတအစးရက ျပညသလထအေနန စေပါငးဆနကငခြငရတယဆတ အယအဆက ကငစြၿပး ကလနအဂၤလပအစးရကအႏၵယ နငငအတြငးမ ထြကခြာေအာင လပနငခပါတယ။ လထအားက သးၿပး အၾကမးမဖကဆနကငတ သရနညးလမးဟာ ယခထကတင လအခြငအေရးတကပြ ဝင

သမားက ဆြေဆာငေနဆပါ။

မဟတမဂႏၵက ၁၈၆၉ ခႏစမာ ဟႏၵလမး မသားစမ ေမြးဖြားပါတယ။ သဖခငက သေမြးရာဇာတက အပခပသျဖစတအတြက ဂႏၵအဖ မေတာငမတ ေနခရတယလ ေျပာရပါမယ။ အသက ၁၃ ႏစအရြယမာပ ဟႏၵထးတမးစဉလာအတငး အမေထာငျပခပါတယ။ ဒအမေထာငန သားေလးေယာကရရခပါတယ။ ဂႏၵဟာ ပညာေရးမာ သပၿပးမထးခြနလပါဘး။ တကသလဝငတနးကေတာင မေအာငဘ ကရးခပါေသးတယ။ အသက ၁၈ ႏစေရာကေတာ လနဒနေကာလပက ဥပေဒပညာသငဖ ေရာကသြားပါတယ။။ ၄ ႏစၾကာ ပညာသင ၿပးတေနာကမာ အႏၵယက ျပနလာပါတယ။ ဥပေဒပညာရငအျဖစ ရပတညဖႀကးစားေပမယ မေအာငျမငပါဘး။

အသက ၂၄ ႏစ အရြယ ၁၈၉၃ ခႏစမာေတာ အႏၵယသားပင ကမၸဏတခကေန တႏစစာခပန အလပလပဖေခၚတအတြက ေတာင အာဖရကက ေရာကသြားပါတယ။ ဒါဟာ ဂႏၵအတြကေတာ ႀကးမားတ ဘဝအလညအေျပာငးပါ။ ဘာေၾကာငလညးဆေတာ ေတာင အာဖရကမာရတ အဂၤလပကလနအစးရရ လအခြငအေရးခးေဖာကမႈေတြက မကဝါးထငထငေတြ႕ျမငရရမက သကယတငခစားခရလ ျဖစပါတယ။

တခါေတာ ဂႏၵဟာ ပထမတနးလကမတဝယၿပး ရထားစးပါတယ။ ေတာငအာဖရကမာ လမေတြန အႏၵယေတြက ပထမတနးက စးခြငမေပးပါဘး။။ ဒါေၾကာင လကမတစစက သက တတယတနးေျပာငးစးဖ ေျပာပါတယ။ ဂႏၵက မေျပာငးနငဘးလ ျငငးတအခါ ရထား ေပၚကေန ေမာငးခခရပါတယ။ ေနာကတခါကေတာ လျဖက ေနရာေပးဖ ထငခက မထေပးတအတြက အရကခရပါေသးတယ။ ေတာငအာဖရကမာ လျဖေတြကသာ တညးခခြငျပတ ဟတယေတြ ရတာေၾကာင ဟတယေတြရ ျငငးပယမႈက ဂႏၵဟာ အႀကမႀကမခခ ရပါတယ။

ေတာငအာဖရကတကမာ ေနထငတ အႏၵယသားေတြက ခြျခားဆကဆရာမာ အေရးအႀကးဆး အခကတခကေတာ မေပးပငခြငမရတ အခကပါ။ ဒါက တကပြဝငဖအတြက ဂႏၵႀကးဟာ တႏစစာခပျပညေပမယ ေတာငအာဖရကမာပ ဆကေနခပါတယ။ ေတာငအာဖရက မာရတ အႏၵယသားေတြန ပးေပါငးၿပး အႏၵယကြနဂရကအဖြက တညေထာငၿပး မေပးခြငရေအာင ႀကးစားခပါတယ။ မေပးခြငရေအာင မလပနငခေပမယ ကလနအဂၤလပအစးရက အႏၵယသားေတြအေပၚ ခြျခားဆကဆတာေတြ၊ မတရားျပမတာေတြ အႏၵယသားမားရ ဆငးရဒကၡေတြကေတာ လသေအာင လပနငခပါတယ။ ဒါက မေကနပတ လျဖအပစတစက သက ဝငးဝနးတကခကၿပး လပၾကဖ ႀကးစားခပါေသးတယ။

၁၉၀၆ ခႏစမာ ေတာငအာဖရကမာေနတ အႏၵယသားေတြက မတပတငဖ အစးရက အမနထတပါတယ။ ဒါေပမယ မထညနငတ နငငသားအဆငကေတာ မေပးပါဘး။ ခြျခားဆကဆမႈေတြ မတရားျပမေတြကလညး မေလာပါဘး။ ဒါေၾကာင ဒါက တျပနဖအတြက ဂႏၵဟာ ဂဟနနကစဘတမာ လထဆႏၵျပပြႀကး တခက ဦးေဆာင ျပလပပါတယ။ ဒဆႏၵျပပြကစၿပး သရသစၥာဂရဟ နညးက ကငသးပါတယ။

သစၥာဂရဟ နညးက အၾကမးမဖကဆနကငတနညးပါ။ သစၥာဂရဟတရား အမနတရားက အားကးတနညးပါ။ ကယဆနကငတသက ဘာပလပလပ အၾကမးမဖကဘ ငခတနညးပါ။ ေတာငအာဖရကမာ ရတ အႏၵယသားေတြအေနန ဂႏၵရဦးေဆာငမႈေအာကမာ သစၥာဂရဟနညးန ခနစႏစၾကာေအာင ကလနအစးရက အာခခၾကပါတယ။ ဂႏၵအပါအဝင လေပါငးေထာငနခၿပး ေထာငကခ၊ အရကအႏကခ၊ ေသနတအပစခ အေသခၿပး ဆနကငခၾကပါတယ။

အစးရအ ေနန ဂႏၵတအဖြက ႏမနငးနငခေပမယ သတရ အၾကမးဖကလပရပမားအတြက အမားျပညသရ ကရရႈတခမႈက အႀကးအကယ ခခရပါတယ။ ဒါေၾကာင ေနာကဆးမာေတာ ဂႏၵနညႇႏငးမႈေတြ လပခရပါတယ။

၁၉၁၄ ခမာ ဂႏၵဟာ အႏၵယက ျပနလာပါတယ။ ဒအခနမာ သအသကက ၄၅ ႏစ ရပါၿပ။ ေတာငအာဖရကက ေကာခငးခေပမယ မတရားတ အမန ဥပေဒေတြ လအခြငအေရးခးေဖာကမႈေတြက ကးလြနေနတ ကလနအဂၤလပအစးရကေတာ ဂႏၵက အႏၵယကေန အသငေစာငႀကေနပါတယ။

အႏၵယက ေရာကတအခါမာ ဂႏၵပထမဆး လပေဆာငတာကေတာ သစၥာဂရဟ ဝတေကာငးေတာတခက ထေထာငတာပါ။ အဒဝတေကာငးေတာမာ ေယာကား၊ မနးမ ၂၅ ေယာက ေနထငပါတယ။ သတဟာ သစၥာဂရဟတရားက ဦးထပထားၿပး အစားအေသာကမာ ၿခးျခသလ ဘာကမ ပငဆငထားျခငး မရပါဘး။ ေနာကၿပး အၾကမးမဖကတကငစဉက ကငသးေနထငၾကရပါတယ။ သတရ ဘဝပနးတငကေတာ အႏၵယနငငသားမားအတြက အကးျပေရးပါ။ ဂႏၵဟာ ဘာသာေရးန နငငေရး၊ လမႈေရးက တသားတညးျဖစေအာင ႀကးပမးခသျဖစပါတယ။ သအဖေတာ သစၥာတရားန ေနထငျခငးဟာ ဘရားသခငန ေနထငျခငးပါပ။ ဒါေၾကာင သက သစၥာတရားသည ဘရားသခငျဖစသညဆတ ေဆာငပဒက စြကငၿပး လသားမားရ လြတလပေရးက ရရေအာင ဦးေဆာငေရရြက ျပခတာပါ။

အႏၵယနငငက ျပနေရာကၿပး မၾကာခငမာပ တခေဒသေတြမာ ငတမြတေခါငးပါးတ ကပဆကပါတယ။ ဒလ အငတေဘး ဆကေနတအခနမာပ ကလန အဂၤလပအစးရကလညး အခြနအတတေတြက တးျမငလကပါတယ။ ဒါဟာ တငးသျပညသားမားက ဆငးရတြငး ေခာကကမးပါးႀကး အတြငးသ တြနးခလကျခငးပလ ဂႏၵက ျမငပါတယ။ ဒါေၾကာင အငတေဘးဆကတ ေဒသေတြက သြားၿပး အစာ ေရစာရေအာင၊ ပညာသငနငေအာင၊ ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈ ရေအာင အကအညေပးပါတယ။ ဒါက အဂၤလပအစးရက တငး ျပည မၿငမမသက ျဖစေအာငလပတယဆၿပး သက ဖမးပါတယ။ ဒအခါမာ ျပညသလထ သနးနခၿပး ဂႏၵက လႊတေပးဖ ေတာငးဆၾက ပါတယ။ အစးရလညး ေနာကဆးမာေတာ လႊတေပးလကရပါတယ။ ဒအခနကစၿပး ဂႏၵက မဟတမဂႏၵလ ေခၚၾကပါတယ။

ဒေနာကမာေတာ မဟတမဂႏၵဟာ ကလနအစးရန မပးေပါငးဖ ေဟာေျပာပါတယ။ အဂၤလပထတကနေတြက မသးဘ ကယဖာသာ ယကလပတ အထညေတြကသာဝတဖ စညးရးလေဆာပါတယ။ သကယတငလညး သဖာသာယကတ အထညကသာ ဝတျပပါတယ။ ဒလနညးန နငငေရးလႈပရားမႈအတြငးက အမးသမးမားပါဝငလာေအာင လပနငခပါတယ။ ဂႏၵဟာ အဂၤလပ အဝတအထညမားက သပတေမာကဖသာမက အဂၤလပအစးရန မပးေပါငးဖ အစးရဝနထမးမားအျဖစက နတထြကၾကဖ အဂၤလပအစးရက အပႏငးခးျမငထားတ ဘြထးဂဏထးေတြက ျပနေပးဖလညး စညးရးေဟာေျပာပါတယ။ ဒလႈပရားမႈအတြက ဂႏၵႀကးဟာ ေထာင ၆ ႏစ ျပစဒဏ ခမတတာ ခခရပါတယ။

ဂႏၵႀကးရ လသမားတ လႈပရားမႈတခကေတာ ၁၉၃၀ ခႏစမာ ျဖစပြားခတ ဆားခြနမေပးေရး ဆႏၵျပခတကပြႀကးပါ။ ဂႏၵႀကးနတကြ လေထာငေသာငးမားစြာဟာ ပငလယေရကေန ကယဖာသာ ဆားခကမယဆၿပး ကလမတာ ၄၀၀ ေဝးတ ခရးရညႀကးက ခတကၾက ပါတယ။ ဒခတကပြမာ လေပါငး ၆ ေသာငးေကာ အဖမးခခရပါတယ။

မဟတမဂႏၵဟာ နငငသားမား လြတလပေရးအတြက ေထာငအႀကမႀကမ ကခရသလ လပၾကမႈလညး အႀကမႀကမခခရပါတယ။ ဒလ ဒကၡေတြက ၾကၾကခရငး တကပြဝငခတအတြက အႏၵယနငငဟာ ၁၉၄၇ ခႏစမာ လြတလပေရး ရခပါတယ။ ဒါေပမယ အႏၵယနငငကေန ပါကစၥတနနငငက ခြထြကသြားတအတြက ဂႏၵႀကး အလြနစတထခကခရပါတယ။ ဒါေၾကာငလညး လြတလပေရးရၿပး ေနာကပငးမာေတာ ဟႏၵ- မြတစလင ခစၾကညေရးအတြက သဟာ အားသြန ႀကးပမးခပါတယ။ ဒါေပမယ ၁၉၄၈ ဇနနဝါရ ၃၀ ရကမာ ဝတျပဆေတာငးဖ ဘရားေကာငးက အသြား ဟႏၵအယသညးသမား တေယာကရ လပၾကမႈေၾကာင ကြယလြနသြားခရပါတယ။

ဂႏၵႀကး ကြယလြနသြားတအခါ ဂဝါဟာလာေနရးက တငးျပညက မနခြနးတခ ေျပာၾကားပါတယ။

“အး မတေဆြအေပါငးအသငးမားႏင ရေဘာရဘကမားခငဗား – ကေနာတ ဘဝထက အလငးေရာငေတာ ကြယေပာကသြားပါၿပ။ ေနရာတကာမာ အေမာငထႀကး ဖးလႊမးေနပါၿပ။ ကေနာတအလြနတရာ ေလးစားၾကညညရတ ေခါငးေဆာငႀကး ကေနာတ အႏၵယ နငငရ ဖခငႀကးဟာ အခ မရေတာပါဘး” လ ေၾကကြဝမးနညးစြာ ေျပာၾကားခပါတယ။

တကယေတာ လြတလပစြာရငသနခြငဆတ လအခြငအေရးက အႏၵယနငငသားမား ရရခစားနငေအာင ႀကးပမးသြားတ မဟတမဂႏၵ ဟာ အႏၵယနငငတခတညးအတြကသာ အလငးေရာင ျဖစတာ မဟတပါဘး။ လသားအားလးအတြက လမးျပေရေဆာင မးရႉးတန ေဆာငႀကး ျဖစပါတယ။ ဒါေၾကာင မကလးတလးအေဖာကခရလ အျခားမကလးတလးက ျပနေဖာကမယဆရင ကမၻာႀကးဟာ အကနးကမၻာႀကး ျဖစသြားမယလ ေျပာခတ မဟတမဂႏၵရ အၾကမးမဖကတနညးက ေနာကပငးမာေတာ မာတငလသာကငး တလ လအခြငအေရးတကပြဝငသမားက ဆကလကကငစြ ကငသးရျခငး ျဖစပါတယ။

Published on August 16, 2011 by ခငေမာငစး

လအခြငအေရးတကပြဝငပဂၢလမား အပငး ၅

ဒက ေန အေမရကနျပညေထာငစအေၾကာငးက စဉးစားလကရင ဒမကေရစအေရး လအခြငအေရး၊ နငငသားအခြငအေရး စသျဖင လသားတေယာက ရရသငရရထကတ အခြငအေရးေတြ အလပယရရေနတ နငငတခအျဖစ ျမငမမာျဖစပါတယ။ ဒါေပမယ အေမ ရကနနငငသားေတြ ဒလ လအခြငအေရးေတြက အလလရရခတာ မဟတသလ အလြယတကရရခတာလညး မဟတပါဘး။ လသားရ လြတလပမႈက ဦးထပထားတ ပဂၢလေကာေတြရ အနစနာခတကပြဝငခမႈေတြေၾကာင ရရခတာျဖစပါတယ။ ေထာငဒဏကခရတာေတြ၊ ရကႏက သတျဖတခရတာေတြက စၿပး ကယအသကက စေတးခရတအထ အေမရကန လအခြငအေရးတကပြေတြဟာ ျပငးထနၾကမးတမးခပါတယ။ ဒလ အသကကစေတးၿပး တကပြဝငခသတဦးကေတာ အေမရကန လမညးအခြင အေရးေခါငးေဆာင မာတငလသာ ကငး ျဖစပါတယ။

မာတငလသာကငး ဟာ ခရစယာနသာသနာဝနထမးမသားစက ေမြးဖြားလာသ ျဖစပါတယ။ ၁၉၂၉ ခႏစ ဇနနဝါရ ၁၅ ရကမာ ေမြးဖြားတာပါ။ ပညာထးခြနတ မာတငလသာကငးဟာ ၁၉၅၅ ခႏစ အသက ၂၆ ႏစအရြယမာပ ဘာသာေရးအေတြးအေခၚ စာတမးတေစာငက ျပစၿပး Dooctor of Philosophy ပါရဂဘြက ရရခပါတယ။ ပါရဂဘြ မရခငကတညးက ခရစယာနဘရားရခးေကာငးတရ တရားေဟာဆရာအျဖစ အမႈထမးၿပ။ မာတငလသာကငး ပါရဂဘြရတႏစမာပ လမညးေတြရ အခြငအေရးန ပတသကဆကနြယေနတ အေရးအခငးတခ ျဖစပြားပါတယ။ ဒါကေတာ ဘတစကားစးရာမာလမညးေတြက လျဖေတြန တနးတမေပးဘ ႏမခတအတြကေၾကာင ဘတစကားသပတေမာကပြႀကးတခက လမညးေတြက ဆငနႊလကျခငး ျဖစပါတယ။

ရစာပတခ ဆတ လမညးအမးသမးတေယာကဟာ အလပကေန အမကျပနလာတအခါ ဘတစကားေပၚမာ လျဖတေယာကအတြက ေနရာဖယေပးဖ ဒရငဘာက ခငးတာက လကမခဘ ျငငးဆနရာက ဒသပတပြႀကး ေပၚေပါကလာျခငးပါ။ အဒအခနက မာတင လသာကငးတ၊ ရစာပတခတ ေနတ ေမာငဂမာရၿမမာ လျဖလမညး အဆငအတနးခြျခားမႈဟာ အလြနႀကးမားပါတယ။ ဘတစကားရ ေရတနးခေတြက လျဖေတြအတြက သးသနျဖစပါတယ။ လမညးေတြကေတာ ကားေနာကပငးမာပ စးနငးခြငရခပါတယ။ လျဖတေယာကက ေနရာမရဘ ျဖစေနရငလညး လမညးေတြက ထငခေနရာ ဖယေပးရမယလ ဥပေဒထတျပနထားတအထ ခြျခားဆကဆမႈေတြ ဆးရြားခပါတယ။

လျဖအတြက ေနရာဖယမေပးတ ရစာပတခက ကားဒရငဘာက ရေခၚၿပး ဖမးခငးပါတယ။ ဒလန ရကေပါငး ၃၈၂ ရကၾကာျမငတ ဘတစကားသပတေမာကပြႀကး ျဖစလာပါတယ။ တကယေတာ ေမာငဂမာရၿမမာ ဘတစကားစးသ ၇၅ ရာခငနႈနးက လမညးေတြ ျဖစပါတယ။ ဒါေၾကာင လမညးေတြက ဘတစကားမစးဘ ေနတအခါ ဘတစကားလပငနးန စးပြားရာေနတ လျဖေတြဟာ အႀကးအကယ ထခကခပါတယ။

မာတငလသာကငး ဟာ ဒသပတေမာကပြက ေခါငးေဆာငခတအတြက ဖမးဆးတာ၊ အၾကမးဖကတာေတြက ခခရပါတယ။ ေနာကဆး သအမထက ဗးပစၿပး ခြတအထ ခရပါတယ။ ဒါေပမယ မာတငလသာကငးနတကြ လမညးေတြအားလးဟာ သပတေမာကပြက စတဓာတခငမာစြာန ဆငနႊနငခပါတယ။ ဒါေၾကာင ေနာကဆးမာ ေတာ ဘတစကားစးရာမာ လျဖလမညးခြျခားတ ဥပေဒက အစးရက ပယဖကေပးလက ရပါေတာတယ။ ဒအခနကစၿပး မာတငလသာကငးဟာ လမညးအခြငအေရးတကပြမာ နာမညေကာၾကားလာသလ အရနအဟနႀကးစြာ လႈပရားလာပါေတာတယ။

၁၉၅၇ ခႏစမာ အေမရကနေတာငပငး ခရစယာနေခါငးေဆာငမားကြနဖရငက တညေထာငဖြစညးပါတယ။ ဒအဖြက လမညးအခြငအေရးအတြက ပမကယျပနတ လႈပရားမႈေတြ လပဖ ျဖစပါတယ။ အဒႏစ ေမလအတြငးမာပ မာတငလသာကငးက ဝါရငတနဒစမာ လထပရသတ ၁၅,၀၀၀ က စကားေျပာပါတယ။ ဒအခနကစၿပး မာတငလသာကငးဟာ လထလႈပရားမႈေတြက စဉဆကမျပတ ဦးေဆာငျပလပပါတယ။ သကြယလြနခန ၁၉၆၈ ခႏစအထ ၁၁ ႏစတာ ကာလအတြငးမာ မငေပါငး ၆ သနးေကာ ခရးထြကၿပး လထေဟာေျပာပြ ၂,၅၀၀ ေကာ ျပလပခပါတယ။

မာတငလသာကငး ဟာ မတရားမႈေတြ၊ မမတမႈေတြ လအခြငအေရးခးေဖာကမႈ ေတြ ရတေနရာမနသမက သြားၿပး လထတကပြေတြ ဆငနႊခတာပါ။ တေနရာမာ မတရားမႈတခ ရေနတာဟာ တျခားေနရာမာရေနတ တရားမတမႈအတြကလညး ေဘး

အနရာယတချဖစတယလ ေရးသားခပါတယ။ ဒါေၾကာင မတရားမႈဆရင ဘယေလာကေဝးလတေနရာမာပ ရေနပါေစ သြားေရာက ဖယရားဖ မာတငလသာကငးဟာ စတအားထကသနေနတတပါတယ။

မာတငလသာကငး ရ ကမ႓ာေကာလႈပရားမႈတခကေတာ ၁၉၆၃ ခႏစမာ ဝါရငတနဒစက ခတကတပြ ျဖစပါတယ။ ဒပြက အေမရကန ေတာငပငးေဒသက လမညးေတြရ အခြငအေရးက ေတာငးဆဆႏၵျပတပြျဖစပါတယ။ စာသငေကာငးေတြမာ လျဖလမညးခြျခားမႈ ရပသမးဖ၊ အလပအကငမာလညး လမးခြျခားမႈက တားဆးတ ဥပေဒျပဌာနးေပးဖ၊ လအခြငအေရးေတာငးဆလႈပရားသေတြက ရေတြက အၾကမးဖကၿဖခြငးတာမး မလပေအာင အကာအကြယေပးဖ အလပသမားေတြအတြက အေျခခအလပသမားခက စခနစညႊနးမေအာင ေပးဖ စတေတာငးဆခကေတြ ပါဝငပါတယ။ လမညး ၂၅၀,၀၀၀ ေကာ ပါဝငခတ အလြနႀကးကယတ ဆႏၵျပပြႀကး

ျဖစပါတယ။

ပ) မာတငလသာကငး

ဒပြမာ မာတငလသာကငးဟာ “ကေနာမာ အပမကတခ ရတယ” ဆတ ေခါငးစဉန ေဟာေျပာပါတယ။

“ကေနာမာ အပမကတခရတယ။ ဒအပမကကေတာ တေနကရင ကေနာတ နငငဟာ လအားလး တနးတညမျဖစတယဆတ ယၾကညခကက အေကာငအထည ေဖာလမမယ ဆတ အပမက ျဖစပါတယ။

“ကေနာမာ အပမကတခရတယ။ ဒအပမကကေတာ တေနကရင ကေနာရင ေသြး ေလးေယာကက အသားအေရာငန လဆးလ

ေကာငးသတမတတာမဟတဘ သအကငစာရတန သတမတလမမယဆတ အပမကျဖစပါတယ။

“ကေနာမာ အပမကတခရတယ။ ဒအပမကကေတာ တေနကရင ေဂာဂယာျပည နယက ေတာငကနးေတြေပၚမာ ကြနျဖစခသေတြရ သားသမးေတြန ကြနပငရငျဖစခသ ေတြရ သားသမးေတြ ညအစကေမာငႏမေတြလ ခစၾကညရငးႏးစြာ အတတ ေနထငနငၾကလမမယဆတ အပမကျဖစပါတယ။”

လမညးလညး လပ၊ လျဖလညးလပ၊ အသားအေရာငန လလခငး ခြျခား ဆကဆတာဟာ မမနကနဘးဆတာက အလြနထကျမကတ အေျပာအဆ အလြနအားေကာငးတ စကားလးေတြန ေျပာခတာပါ။ မာတငလသာကငးဟာ ဒလ ေဟာေျပာမႈမးန လေတြရ ႏလးသားက ဖမးစားခတာပါ။

မာတငလသာကငး ရ ေခါငးေဆာငမႈေအာကမာ လမညးအခြငအေရးတကပြဟာ အေမရကနျပညေထာငစက ေကာငးေကာငးႀကး တနလႈပေခာကခားေစပါတယ။ ကမ႓ာႀကးတခလးကလညး မာတငလသာကငးရ ေျပာဆခကေတြ၊ လႈပရားမႈေတြက ဂရတစက နားေထာငၾကညရႈေနၾကပါတယ။ ဒါေၾကာင သမၼတ ကေနဒကယတင မာတငလသာကငးန ေတြ႕ဆညႇႏငးခရပါတယ။ ဒလန ၁၉၆၄ ခႏစအတြက ၿငမးခမးေရးနဘယဆဟာ မာတငလသာကငးအတြက ျဖစသြားခပါတယ။ ဒဆရတအခနမာ မာတငလသာကငးဟာ အသက ၃၅ ႏစပ ရပါေသးတယ။

အဒအခနမာ အေမရကနျပညေထာငစဟာ ဘကေပါငးစ အကပအတညး ရငဆငေနရတ အခနပါ။ ဗယကနမစစပြက ဆငနႊေနတအခနျဖစသလ ဆဗယကဦးေဆာငတ ကြနျမနစအပစနလညး အႀကတအနယ ယဉၿပငေနရတအခန ျဖစပါတယ။

၁၉၆၃ ခႏစ နဝငဘာ ၂၃ ရကမာ အေမရကနသမၼတ ဂြနအကဖကေနဒ လပၾကခရပါတယ။ ကေနဒလပၾကခရအၿပး ေနာက ၅ ႏစအၾကာ ၁၉၆၈ ခႏစ ဧၿပ ၄ ရကမာ လအခြငအေရးေခါငးေဆာင မာတငလသာကငး လပၾကခရပါတယ။ တငနကစျပညနယ မငး

ဖစစၿမက သနရငးေရးအလပသမားေတြရ အခြငအေရးအတြက ဆႏၵျပပြက ေဟာေျပာဖ ေရာကေနခနမာ သတညးခတ ဟတယရ ဝရနတာမာ ရပေနတနး ေသနတန အပစခရတာ ျဖစပါတယ။

မာတငလသာကငး လပၾကခရတယဆတသတငး ပႏသြားတအခါ အေမရကနျပညေထာငစအတြငး ၿမႀကး ၆၀ ေကာမာ ရနးရငးဆနခတမႈေတြ ျဖစပြားခပါ တယ။ ကြယလြနၿပး ၅ ရကမာ အေမရကနသမၼတဂ ြနဆငက အမားျပညသ ရးပတရကအျဖစ သတမတေပးလကပါတယ။ အဒေနမာ သဈာပနက ျပညသ သးသနးေကာ တကေရာကခပါတယ။

မာတငလသာကငး ေျပာခတ စကားတခြနး ရပါတယ။ “နငငတနငငဟာ ဘ႑ာေငြက သးစြတေနရာမာ လမႈတးတကေရးအတြက နညးနညးပသးၿပး စစတပအတြကေတာ မားမားသးေနမယဆရင အဒနငငဟာ စတဓာတေရးရာ ကပဆးႀကးဆ ဆကေရာကသြားလမမယ” တ။

Published on August 24, 2011 by ခငေမာငစး

လအခြငအေရးတကပြ၀င ပဂၢလမား အပငး (၆)၊ နငငသားအခြငအေရး၏ မခင ရစာပတခ

၁၉၅၅ ခႏစ ဒဇငဘာ ၁ ရက ညေန ၆ နာရေလာကမာ အေမရ ကနျပညေထာငစ ေတာငပငးေဒသ ေမာငဂမာရၿမက စတး ဆငႀကးတခမာ အလပလပတ စကခပသမတဦးဟာအလပၿပးတ အခန အမကျပနမယဆၿပး ဘတစကားတစးေပၚ တကလာပါ တယ။ သဟာ လမညးေတြအတြက သတမတထားတ ထငခ တခေပၚ စးနငးလကပါလာ ပါတယ။ အဒေခတကာလတနးက ေမာငဂမာရၿမမာ လမညးေတြ ဘတစကားစးတအခါ လကနာ ရမယ အခကေတြ ရပါတယ။ လျဖေတြထငဖ သတမတထားတ ေရဆးတနး ထငခေတြမာ ထငခြငမရပါဘး။ ေနာကတခါ လျဖ ေတြအတြက ထငချပညသြားေပမယ လျဖေတြ ထပတကလာရင လမညးခက ဖယေပးရမယဆတ စညးကမးျဖစပါတယ။

အဒေနမာ စကခပသမဟာလညး ထပတကလာတ လျဖ အတြက ေနရာဖယခငးတာက ခရပါတယ။ သေဘးနားမာ ထငေနတ တျခားလမညး ၃ ေယာကက ေနရာဖယ ေပးလကေပမယ သကေတာ ေနရာဖယမေပးပါဘး။ ေနရာဖယေပးဖ ေျပာတ ဘတစ ကားဒရငဘာက ရေခၚၿပးဖမးမယလ ၿခမးေျခာကေပမယလညး သကေတာ ေခၚခငေခၚ ဆၿပး ဖယမေပးပါဘး။ ေနာကဆးမာ စကခပသမက ရလကအပလကပါတယ။။

ဒအျဖစအပကေၾကာင အေမရကနျပညေထာငစသမငးမာ အႀကးကယဆး ဘတစကားသပတေမာကပြႀကး ျဖစလာပါတယ။ ဒသပတ ေမာကပြႀကးေၾကာင လမညးေတြဟာလညး လျဖေတြန တနးတအခြငအေရး ရထကတယဆတ အေျဖ ထြကေပၚလာပါတယ။ ဒါေၾကာင အေမရကနျပညေထာငစသမငးမာ ေခတသစနငငသား အခြငအေရး ရအစက ၁၉၅၅ ခႏစ ဒဇငဘာ ၁ ရကလ သမငးဆရာ အမားစက သတမတထားၾကပါ တယ။

ဒေနရကမာ ဘတစကားထငခေနရာ ဖယေပးမယအစား အဖမးချပလကတ စကခပသမကေတာ ရစာပတခ အမညရ လမညး အမးသမးတဦး ျဖစပါတယ။

ရစာပတခဟာ ၁၉၁၃ ခႏစမာ ေမြးဖြားသ ျဖစတအတြက အဖမးခရခနမာ ၄၂ ႏစ အရြယ ရေနပါၿပ။

ရစာပတခက ဖမးဆးၿပးတေနာက ၄ ရကအၾကာမာ ရးတငစစေဆးပါတယ။ ရးတငစစေဆးတေန မတငမက ဒလ မတရားတလပရပန ပတသကၿပး တျပနဖ လမညး ေခါငးေဆာငေတြက စညးေ၀းတငပငရာမာ ေမာငဂမာရၿမတြငး ေျပးဆြတ ဘတစကား ေတြက မစးဘ သပတေမာကဖ သေဘာတ ဆးျဖတလကၾကပါတယ။ လမညးေတြရ ဘရားရခးေကာငးေတြမာလညး ဘတစကားသပတေမာကပြ အတြက ေဟာေျပာၾကပါ တယ။ ရစာပတခက ရးတငစစေဆးတရကမာ လမညးေတြအားလး သပတေမာကဖ ေဆာဩတ စာရြက ေပါငး ၃၅,၀၀၀ ေ၀ခပါတယ။ “လမညးေတြ အလပသြားရင လမး ေလာကခငေလာက၊ ဒါမမဟတ တကစစးခငစးပါ၊ ဘတစကား ကေတာ လး၀မစးပါန” လ တကတြနးေရးသားထားပါတယ။

လလခငး ခြျခားဆကဆတာက ႏစေပါငးမားစြာၾကာေအာင ခစားေနရတ လမညး ေတြဟာ ဒသပတပြႀကးက တကညလကည ဆငနႊၾကပါတယ။ ေမာငဂမာရၿမမာ ဘတစ ကားစးသ စစေပါငးရ ၇၅ ရာနႈနးက လမညးေတြျဖစတအတြက ဘတစကားလပငနး ပငရင လျဖေတြဟာ စးပြားေရးမာ အႀကးအကယ ထခကနစနာသြားပါတယ။ ဒါအျပင ဘတစကားစးၿပးမ ေဈး၀ယရတအလပက မလပေတာဘ အနးအနားက လမညးေဈး ဆင အခငးခငးမာပ ၀ယယၾကေတာတအတြကလညး ၿမတြငးက ေဈးဆငပငရင လျဖ ေတြဟာလညး နစနာၾကပါတယ။။

တရားရးက ရစာပတခက အမနမနာခတအတြက ၁၀ ေဒၚလာ ဒဏတပပါတယ။ တရားရးစရတက ၄ ေဒၚလာဆေတာ စစေပါငး ၁၄ ေဒၚလာျဖစပါတယ။ ဒါေပမယ ဘတစ ကားသပတေၾကာင လျဖေတြနစနာတာက ေဒၚလာသနးနခၿပးရပါမယ။ ဘာေၾကာငလ ဆေတာ ဒသပတႀကးက ရကေပါငး ၃၈၁ ရကတတ ၾကာသြားလျဖစပါတယ။

ဒအခါမာ လျဖတခက လမညးေတြက ၿခမးေျခာကတာေတြ၊ ရနစတာေတြ တက ခကတာေတြ လပလာပါတယ။ ဘတစကား သပတ ေမာကပြႀကးမာ ဦးစးေခါငးေဆာင လပခသ မာတငလသာကငးရ အမက ဗးခြတအထ လပပါတယ။

ဒါေပမယ သပတေမာကပြ စကတညးက အၾကမးမဖကတနညးန လပမယလ မာတငလသာကငးက ေျပာခတာက လမညးမားက သေဘာတခတာျဖစတအတြက ရနကရနခငး တႏငးတာမး အလြနနညးပါးခပါတယ။

ေနာကဆးမာေတာ ဘတစကားေပၚမာ လျဖလမညး ခြျခားဆကဆတာဟာ အေျခခဥပေဒန မညညြတဘးဆၿပး ဒစညးကမးက တရား ရးခပက ပယဖကေပးလကပါတယ။ ဒလပယဖကလကတ ေနာကရကမာ မာတငလသာကငးန ရစာပတခတဟာ တျခား ေခါငးေဆာငတခနအတ ဘတစကား တကစးၾကပါတယ။ ရစာပတခက အရငတနးက လျဖေတြအတြက သတမတထားတ ေရတနး ထငခေတြအနက ေရဆးမာ သြားေရာကထငခပါတယ။ ဒထငခေနရာက တကယလညး ရစာပတခ ထငခြငရသငတယ မဟတ ပါလား။

ရစာပတခဟာ ငယစဉကတညးက လျဖလမညးခြျခားဆကဆမႈဒဏက ျပငးျပငးထနထန ခစားခရသပါ။ သငယစဉကဆရင အေမရကန ျပညေထာငစ ေတာငပငး ေဒသမာ ‘ေကသးလး’ဂဏးက အလြနနာမညႀကးပါတယ။ ‘ေကသးလး’ဂဏးက လမညး ေတြက အတငးဖမးဆးသတျဖတတာမးက သၾကားေနကပါ။ ေနာကၿပး လမညးေတြရ အမေတြက မးရႈဖကဆးတာေတြလညး မၾကာခဏ ၾကားေနကပါ။ သအေဖအမေရက ေကသးလးဂဏး၀ငေတြ လာေရာကခတာေၾကာင ေသနတနပစၿပး ေျခာကလနေမာငး ထတခရတာက ရစာပတခ ေကာငးေကာငးမတမပါတယ။ ဒါေၾကာင ငယစဉကဆရင ရစာပတခဟာ ညစဉညတငး စးတထတထတန အပရာ၀ငခရသ ျဖစပါတယ။။

ရစာပတခဟာ ဘတစကားသပတပြ မတငမကတညးက လမညးအခြငအေရး တကပြမာ တတစြမးသမ ပါ၀ငခသျဖစပါတယ။ ခငပြနးျဖစသနအတ လမညးဘ၀တး တကေရးအဖြမာ ပါ၀ငၿပး လမညးေတြရ မတရားအျပခရမႈေတြအတြက လကပါေဆာင ရြကေပးပါတယ။ ၾကာပြတန အရကခရတာေတြ၊ ေၾကြးတငရင ကြ နအျဖစ အခငးခရတာေတြ၊ သတျဖတခရတာေတြ၊ မဒနးကင ခရတာေတြအတြက မတရားခရသေတြဘကက ရပတညကညေပးခပါတယ။ ဒလ အစဉတစက တကပြ၀ငခတ စတဓာတကပ ဘတစ ကားထငခက လျဖအတြက မဖယေပးေအာင အေၾကာငးျပခတာပါ။

တခက ရစာပတခက သာမန စကခပသမတေယာကလပ သတမတၿပး ဘတစ ကားထငခက ဖယမေပးခတာဟာ အလပကအျပန ပငပနးေနလသာ ျဖစတယလ ေျပာ ၾကပါတယ။ တကယေတာ ရစာပတခက ဒရငဘာက ျပနေျပာခတစကားေတြက ၾကည ရင သသာပါတယ။ သက “ဖယမေပးသငဘးထငလ ဖယမေပးတာျဖစတယ” လ ျပန ေျပာခတာပါ။

ဘတစကားသပတပြႀကးအတြငးမာပ ရစာပတခတ ဇနးေမာငႏဟာ အလပျပတ သြားပါတယ။ ေမာငဂမာရၿမမာ အလပမရဘ ျဖစေနခ တာေၾကာင အလပရာေဖြရငး ဒကထရကၿမက ေျပာငးခပါတယ။ အဒမာ ၈ ႏစၾကာေအာင ပငပငပနးပနး စးပြားရာခရ ပါတယ။ ၁၉၆၇ ခႏစေရာကမ ကြနဂရကလႊတေတာအမတတေယာကက စမခနခြေရး လကေထာကအျဖစ ငားရမးခနအပလကလ စးပြားေရး ေျပလညလာပါတယ။ ဒအလပ က သဟာ ၁၉၈၇ ခႏစအထ လပပါတယ။

၁၉၈၀ ျပညလြနႏစေတြမာေတာ ရစာပတခဟာ ေတာငအာဖရကနငငမာ ျဖစပြား ေနခတ လမးခြျခားေရးစနစက ဖကသမးနငဖ အတြက အားေပးကညေနခပါတယ။ သတဇနးေမာငႏရ နာမညန ေကာငးတေကာငး ဖြငလစၿပး လမညးအမးသမးေတြအ တြက စြမးရညျမငေရး အၾကေပးလပငနးက လပကငခပါတယ။

အေမရကနနငငသားအခြငအေရးရ မခငအျဖစ အမညေပးခရတ ရစာပတခက သမၼတကလငတနက ၁၉၉၆ ခႏစမာ သမၼတ လြတလပေရး ဆတဆပ ခးျမငပါတယ။ ဒါဟာ အေမရကနျပညေထာငစမာ အစးရကေပးတ ဘြထးေတြထ အျမငဆးဘြထးျဖစပါ တယ။ ဒလ ဘြထးေတြ ရာနခၿပး ရစာပတခ ရရခပါတယ။

အပခပသမလ သာမနအလပသမားျဖစတ ရစာပတခရ လအခြငအေရးဆငရာ တကပြ၀ငမႈဟာ အေမရကနသမငးက လညေျပာငး ပစနငေအာငအထ ႀကးမားလပါ တယ။ ဒလေအာငျမငနငဖအတြက သကငစြထားတ ယၾကညခကကေတာ “မတရားမႈ က အညခေလေလ မတရားမႈေတြ တးလာေလေလ ျဖစတယ၊ ဒါေၾကာင မတရားမႈက ငမခပါန” ဆတ ယၾကညခက ျဖစပါတယ။

Published on August 30, 2011 by ခငေမာငစး