VEDHAM - JEEVANAVIDHANAM(Vedartha Gnanadeepika)byBrahmasri Remella Suryaprakasha ShastrySpoken LanguageDr. Murthy Remella

T.T.D. Religious Publications Series No.© All Rights Reserved

First Edition : 2017

Copies : 1000

Published bySri ANIL KUMAR SINGHAL I.A.S.,Executive Officer,Tirumala Tirupati Devasthanams,Tirupati - 517 507

D.T.P:Publications Division,T.T.D, Tirupati.

Printed at :Tirumala Tirupati Devasthanams Press,Tirupati - 517 507

ధ హ “బహ ష త మ ”

భగవంత సర ల , జ న ధులన లను వ జ న సంపను లన మహర ల

ద ం మనక అం ం ర . పర శ ర డ భర జ మహ నట ద ఒక , తరగ ర ల

ండ అ శ ం మ న ర ‘మ మహ య’, ‘ స ర కర’, ‘ మ ం

ర మ’, ‘ ఙ రసమ ’, షప సమ త (బహ న) ళ సూర ప శ ర న

ండ ల “ ర జ న క” గంథం ఆ ద త , ల బ ం న ధ ఽధ లను మనక

సులభం అం ం చక ట ధనం. త ం వనంల మనం ఆచ ం కర ల నుక అంత న ఉన

పరమ వ ంచడ ఈ గంథం మ ఖ శం. అ , సంస ృత ష, క ప ష ప చయం ల

మ ను లక , వ క ల గ మ త అల ట ఉన ట, బ త లక ఆ జ

అం ం లన ర పయత ఈ “ దం - వన నం” గంథం. దల టన త త ం ఇ

ర వ వ రం ద !

తరత ల ధ య ల ఉన వంశంల ప టడం, మ న ం పకరను, ర

ద న ణ ర గ ం న ల దరణను దగరనుం చూడడం అ అదృ ల తప , క రంగంల ల

ను ఈ పయత ం య డం హ ం న ప అ . ఆయన ర ద ష బృందం

ఏ ట న బహ ళ సూర ప శ ద స టబ ప ష ( జమం ) రజ త

( ళం వణం, ఆగష 2017) ప య ల సంక ం రం ం న ఈ ర ం స లంల ప

అ ధం అనుగ ం న క య గ పత వం ంకటశ ర మ ందు

కృతజ ంజల ల సమ ంచుక ంట ను. ద లల , సంస ృతంల అ ర న పజక , షప

అ ర బ ట అ కస ల ం ఆజ ంతం త వ ంట అ క సభలల

పసం ల , కల చర ల , గం ల ల గ ద అం ం న మ న ఈ

పయత ంల క సూ ప త. అల , ధర ప సహక సూ, అ ర న మ ను లను

మ వ ంపజ న మ అమ ర . . మ సుబ ల ర . జన , బ దుల ం న

ర వ హృదయప ర క నమసు ల .

ద జ సులభం యజయ ల ఆశయ పచు ం ల న ంట

సూత యం అం క ంచడ క, అ త న పచురణక క ం న . . .

ప ర ర ర హణ ర ల ఎం. . , . . ంబ వ వ , పసుత

ర ర హణ అ క మ ంఘ , సమయ అం ల మ దణ లయ అ ర లక

ఆ సహ లం ం న సంయ క ర ర హణ ల స కృతజతల .

క సూచన మ ర గ ల న పచురణ గం ప , సం దక

వ , మ ఖ ం , ఉపసం దక ల . స ం నర ం ర , బ ం , అంద న

మ ఖ తం అచు ఇ న . . . కృతజతల .

పఖ త ద స, ర సంస ృత పం త ల వ మ శర ర మ న

ఉం గ ర వ క, ష త ల ం త ప , కంప టర ప చూ , ఆమ ల గం చ

ఈ గంథ ప ష రణల ఎంత డ ర . నమ ల .

ప టలక న ఉన తప ప చ , తగ సూచన న మ అన న

ళ మసూర యణ కృతజతల . ష న సంస ృత ప ల క న ఈ గం

.ట. . యడంల సహక ం న ||బ ల క , ||పవ కక ఒక పకరణ సర క ం న

. .ఎ . ధన ల . ఈ గం మ దణక దం యడంల సంప ర స య,

సహ లం ం న క ట ంబ సభ లంద ర ర ధన ల . ప డ క షల య

అన ఆశయ ధనక అ త స యసహ ల అం ం న ఆం య వ ట .ఎ .అనూ ధ

, లయం ప ల ం మగ ఉ రచనను న ం ల న ంట త ం న

సహ గ త డ . కృష జం లక ధన ల .

మ లగంథంల షయ మ ర క ం వలం మ తం మ ర డ అ ,

మ ందు మన సుక న ట శ ం న ర కమం భ జ ల త వడం యక

ఎక తప ల ఉండవచు . ఆ తప లక బ ధ త , ఒప లక ఘనత మ న !

పత ం ప ం స య సహ లను, సూచనలను, ఆ సు లను అం ం న అంద ఆ ర

చల చూ ల , సు లను అం ం ల డ క ంట , ఈ గంథం అం ం షయ లను అందర

అందుక ఆచ ం త ం ల , వన నం మలచు ల ఆ ం సూ లవ .

ల 2017 . మ ళ

స త,

రత అంత గం (ISRO), బంగళ ర

murthyremilla@yahoo.com,

• • • • • • • • • •

• • • • • • •

• • • • • • • • • •

• •

• • • • • • •

• • • • • • • • • •

• • • • • • • • • •

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

• • • • • • • •

• • • • • • • • • • • • • • • • •

• • • • • • • • • • • • • •

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

• • • • • • • • •

• • • •

• • • • • • • • • •

• • • • • •

సంజ సూ కల (Abbreviations)

1. అ. దం : అనుషంగ దం

2. అ. చ. ప : అ చయనపకరణం

3. అ . ప : అ ప ణం

4. ఆ. ప . : ఆ త ప ణం

5. ఆ. ధ. సూ :ఆపసంబ ధర సూతం

6. ఆ. . : ఆరణ

7. ఆ. .సూ : ఆపసంబ త సూతం

8. ఆ.వ :ఆనంద వ

9. ఐ.ఉ. : ఐత య ఉప ష

10. ఆ. .ప : ఆర ణ త క పకరణం

11. ఉప. : ఉప షత

12. ఏ. ం. : ఏ ండ

13. . చ. ప : ఠక చయన పకరణం

14. . . : మందక రః

15. క .భ. . : క ల క భట ఖ

16. గ.ఉ. : గ ప ష

17. .స ృ. : ల స ృ

18. చ. . . :చరక ద సం

19. ం.ఉ. : ం గ ఉప ష

20. త.ఉ. : తలవ ప షత

21. తం. . :తంత కం

22. తం. .అ. :తంత కం అర కరణం

23. తం. .ట : తంత క టక

24. . సం. : త య సం త

25. .ఉ. : త ప ష

26. .ఆ.ఉ : త యఆరణ క ఉప ష

27. ద స ృ. : ద స ృ

28. . . : గవతం

29. . ఉ. : యణ ప ష

30. . .సూ : స యసూతం

31. . . : యణ ష ం

32. ప.మ . : ప శరమ ధ యం

33. . .సూ : తంజల గసూతం

34. బహ ప . : బహ ప ణం

35. బ ండ ప . : బ ండ ప ణం

36. భ. . : భగవ త

37. భృ.స ృ : భృగ స ృ

38. భ. ప . : భ ష ప ణం

39. మ.స ృ. : మనుస ృ

40. మత .ప . : మత ప ణం

41. . .ప : మ ం య ప క

42. . . . : మ ం క కం

43. మ . ఉ : మ ప ష

44. య .స ృ. : య జవల స ృ

45. . . : జస య

46. . ప : ష ప ణం

47. . స ృ : ష స ృ

48. శం. .స ృ : శంక త స ృ

49. ం. : ంకర ష ం

50. .వ. మ. .: లవధమ థ ఖ

51. సం. . : సం ర క

52. సం.ర.మ . : సం రరత మ ల

53. సు.స ృ. : సుమను స ృ

54. .బ . : యబ హ ణం

55. హ. . : హరదత ఖ

56. హ.స ృ. : హ త స ృ

1

1వ పకరణం

రం, ద మ మ, ద ల ణం

రం’ అంట ‘ ల అరం’ ల సు వడం. ఈ రం అ ల సు వ సులభం , యజయడం అంతకంట సులభం ను. రం ప పయ ంచడం ఒక ధం హస

అనవచు . అ శక నంతల అందుల ఉం షయ లను అంద అందుబ ట ల ఉం పయత ం ను.

రమంట ఏ ర అ ల మం సంశయం ఉండవచు ను. ఎందుకంట ల కంల మ యణం, రతం, గవతం వంట ప డం, నడం ఒక పరంపర ఉన ట ర పవచనం

లదు. ప ణ లను దట సర, దట కంనుం రం ం నట ఒక కమంల దంల క దట గం, దట పశ నుం రం ం ఒ మంతం చ / , అరం ప ఉంట ర

అనుక ంట ర ల మం . అ పద దు! అల దంల ప బ న, మనక అందుబ ట ల ల దర ప రమ తకర ల షయం త ర అరం సు లర . అం దు, వలం మం ల

వ మన కర ల ట ర ంచబడవ , బ ధపడవ క ! అందు దంల గల ఆనుప (వర స కమ ) న వ క ం ల మ ఖ ం బ ం న షయ ల ? అందుల మన త

క ంచబ అను ంపత న (ఆచ ంచ త న ) ఏ ? దం ఏ షయ లను ఎ ల ం ? అ ట దంల ధ లనుం సంగ ం ఒ షయం ప నం క ం ప పయ ను.

దం ప నం కర , బహ అ ండ షయ లను గ ం బ ం ం . ఈ ం ంట గ ం న పసంగం ం ం కష ధ ం ఉంట ం . మ ందు నట - దం ఏ ం ? అందుల మనక అందుబ ట ల ఉం ఈ లంల ఆచ ంచద న ఏ ఉ ? అ

వ ంచ మ ందు, ల మహత ం ఏ ట, ఎందుక ల న పమ ణం సు అ ల సు . ల ప బ న ల మ మ ందు ల సుక ంట బ షయ లక అ ఉ తం అవ త ం . ఇం , ఆ దం ప ం షయ లపట నమ కం

కల గ త ం .

ద మ మ

ల ండ ర ల ల మ మ క న . “శబతః, అరత శ ”. అంట శబపరం మ య అరపరం క మ మ క న ల . ల క ం ల కంల ఉన ఇతర ల , ప ణ ల , స ృత ల దలన ఆర ఙ యమం “అరతః” అంట, అ అనుస ం మ మ క న . అంట, అ న సూ అందుల ఉం అర ం గ ం. లక “శబతః” క , అంట ట వలం నడం క న ం ఉం .

ప పర యమ ’ అ అలం ర సగంథ రంభంల “య పభ స ద గతం శబప రం” అ కంల లక ఉన శబ వ ం ర . ఉ త అను త

2

స రయ కం ప బ ల ట నఃప బట తల ప చూప య ఈ ప రం ల నడంవల క మ త నవ ప బ ం . ఇక అరం షయంల చూ ం!

ల కంల మనక ఏ ఇతర పమ ణ లక చ ంచ అ ం య లన (మన ఇం య ల ల సు ల ) షయ లను బ ం ల మ మ తమ ల . ఈ ప రం ల

శబం త, అరం త క మ మ గలవ ల సు వచు . ఈ షయ స ర ల ద ల ణంల వ ంచడ క ం స కం ర ం ర .

ద ల ణం

పత ణ ను యసూ న బ ద ఏనం ద న త దస ద |

ల కంల ఎవ న ఏ షయ పమ ణం అ ప పత ం, అనుమ నం దలన ఆర పమ ణ ల ణ ల ఉ . టల యబడ అల క న (ఈ ల క

సంబంధం ), ల క న (ఈ ల క సంబంధ న) అ ండ ల యసు క ధన న ‘అల క న ఉ య లను’ య శబ ‘ దం’ అ ర . ఏ ఇతర ల , జ యం

య య షయ లను ల క యసు సం, రం ప డ ల ల ణం.

ల స తః పమ ణ ల

ల “స తః పమ ణ ల ”. అంట టంతట అ స యం పమ ణ ల . ల న మ ణ ం. ఈ షయం ల సుక ంట ల న మ పశ లక ం ఎందుక ఆచ ం అన షయం మనక ల సుం . ల స తః పమ ణ ల అ ర ంచ మ ందు

అసల పమ ణ ల ఎ ? ట ల ణ ల ట అ ల సు వడం అవసరం.

(1)పత ం (2)అనుమ నం (3)ఉపమ నం (4)శబం (5)అ ప (6)అనుపల అ ఆర పమ ణ ల ల మ ఖ నవ మ ం స ర ల అం క ం ర . క పం ట

వ ల ఇల ఉ .

1)పత ం:

సత ంప ప ర ష య ణ ం బ జన త పత ం| (జ.సూ.1-1-5)

మన కంట ఎదుర ఉం ఘటం, పటం దలన ట మన ఇం య లక సంబంధం క ట ఘటం, పటం అ గ ం బ కలగ పత మ ర . అ ధం వ లక శబ

షయక జ నం, త ం య (చ ) స ర షయక జ నం దలనవ వణ పత ం, త క త ం అ ర లవబడ .

2)అనుమ నం:

అనుమ నం జ త సంబంధస ఏక శ దర ఏక ంత య అస కృ బ ః| ( . )

ఏ ండ ప ల సంబంధం గ ం జ నం క న ప ర ష ఆ ం ంటల ఒక ప రం క ం ప రం పత ం క ంచక ఆ ం ప సంబం ం న జ నం కలగ ‘అనుమ నం’ అ ర . ఒక వంట లల ధూమ ( గ ), వ (అ ) ఉన సంబంధం న ప ర ష ఒక పర తం గ కనబ , అ చూడక అక డ అ

3

ఉంట ంద ఊహ వసుం . ఆ ప రం అపత ం ఉన (కంట క ంచ ) అ గ ం జ నం కలగ ‘అనుమ నం’ అ ర .

3)శబం:

సం శబ జ అస కృ జ న | ( . )

ఇందుల ‘శబ’ అ శబం శబ షమ న సం, అన దం ప బడ ం . అల ‘అర’ అ శబం ధ ఽధ ల ప బడ త . అంట, ఏ ఇతర పమ ణ ల త బ ంచబడ ధ ఽధ లను బ ం సం ( దం) అ అరం.

4)ఉపమ నం:

ఉపమ నమ దృశ మస కృ ఽ బ మ దయ | ( . .)

ఒక వసువ చూ క దృశ ం ( కల ) ప శంల ఉంట, పమ ణ ల యబడ , ఇప డ చూ న మ త షయ గ ం క ం జ ఉపమ నం అంట ర .

క అ ఈ షయం మనక అంద బ ం .

5)అ ప :

దృషః అరః పపద త ఇత ర కల |( . )

మనం ఏ ఒక ప రం క వసు చూ నప / న ప , మన పత ం చూడబడ / నబడ మ అంత ర కల న ల ఈ చూ న/ న అరం నప డ ‘అ ప ’ అంట ర . ఉ : “ వదతః న భ ం ” అంట “ వదత డ పగల జనం యక

బ ష డ కనబడ త డ ” అ అరం. అతడ బలవంత డ ఉ డ అ ప ర కనుక, ప కం ప క జనం క ంప అత బలవత ం క దరదు కనుక జ క ంచ ‘అ ప ’ అంట ర .

“యజత స ర మః” అ స ంచ య గం ధనమ బ ం . ఇందుల య గం మన కళ ఎదుట న ం (ప రవ ం ) న ం న య గం స ర ధనం అనడం, స ందడం ఎదుర జరగడం లదు, సగదు క . వ న య గం వలన అప ర ం (అదృషం) జ సుంద , (ఆ అదృషం ) స రం ధ మ , ఆ ణం పత ం జరగక

తం ద ‘య గం స ర ధనమ ’ క ంచడం అ ప .

6)అనుపల :

అ వః పమ ణ ఽ వః ఇత రస అస కృ రస ( . .)

సదూప న (ఉన ) వసువ చ ంప పమ ణ ల ఇంతవరక ప బ న పత , అనుమ న, ఉపమ న, శబ, అ పత ల అ అ దు. =లదు అ పమ ణ అనుపల . లక వడం= అ వం. ప రం ఉంట చ ంప ఈ ప ర పమ ణ ల . ఆ ప రం లదు, అన ఉపలబం అవడం లదు. ఇట వంట అసదూప న (వసువ లక వ ) పమ ణం అనుపల , ఇ ప క పమ ణ ల యబడ . అట పమ ణ ఽ వ అనుపల . భ తలమందు ఘటం

4

లదు అను జ ఆలంబన న పమ ణం అనుపల . ఇ ప ర ం న పమ ణం పంచకంల రదు కనుక ఆరవ పమ ణం గ ంపనగ ను.

మ మ యణంల “ మ! షడ క ల య ః స నుదృశ ” అ ప బ ం . ఇక డ ‘ఉకయః’ అంట ‘పమ ణ ల ’ అ గ ం . ఇ ల గ ల అ కంల క మ ర ల భట దుల ర .

ద య గ వః స ఉచ | పయ ద పధ ం వ ల ణం| గ ఽశ డ వసు ఽ వ ఉచ | ర ఽవయ ః మ ః వృ న వ ః శ శృం

ర ణ ఽత ం వ ఉచ |

రంల ర గ లదు ( వం), ర గ ల పయసు ( ల ) లదు (అ వం), వ యందు అశ ం లదు, అశ మందు వ లదు- వ అశ ం దు, అశ ం వ దు అ (అ వం). రసు నందు ల క నం ఉండడం, వం ఉం శృంగం వంట ల ఉండడం వ ల

ఎప డూ ఉండవ క ! (అత ం ఽ వం).

ఈ ధం వ ంచబడ ఆర పమ ణ ల ల ణ ల అ మ క రణ అ ంచక ం ఉత లంల స త దం మ ణ ం క నవ మ ంసక ల ర ం ర .

స తస ర పమ ణ ం మ ణ గమ | న స ఽస శ ః కర మ న శక | ( . )

ప పమ ణ ఆ య ప య (ప ంచబ న ం ) బ ం శ స త దం లక క ంచడం ధ ం దు. అందువల సర పమ ణ ల బ ధక రణ పర ంతం అంట, ‘ఆ పమ ణ ధ పమ ణం వరక ’ అ పమ ణ ల. ఈ ప రం న నబ న పత పమ ణ ల స త దం పమ ణ ల ధ గ ం మ తం ల పమ ణమ ,

తరమ ల పమ ణ ల రవ అ ర ం ర .

ధర స ర ప ల ణం

“ ద ల ణ ఽ ధర ః” అ జ సూత(1-1-2) ల ‘ దం పమ ణం క ం ధర మ ’ ధర స ర ర ం ర . “ ధర ః స ద ల ణః” ( . .) అ క ం ‘ఏ ధర అ దం పమ ణం కలద ’ ధర ల ణ క ర . ఈ సూతంల ద పమ ణం క న ధర ం కనుక, ధర ం గ ం త ల పమ ణం వ , దం మ త పమ ణమ ప బడ ం .

ఈ సందర ంల శబ ష ర ప న దం క మ ణ సం ఇం య దులక శబ మ ల ణ ం ఉంద “ ద భ తం, భవనం, భ ష న , సూ , వ వ త ప

కృషం ఇ వం జ యకం అరం వద న ంచ ం యం” ( . .) అ ష క ం ల ప ం .

మ న శబ ల భ త-భ ష -వరమ న షయ లను, ల సు ద న దూరంల ఉం సూ ం ఉన షయ లను గ ం య య డం మనంద ం . “ న ంచ ం యం” అ ష ం పత పమ ణ ల ఇం య ల సంబంధం క న ట తప న ట

యజయ లవ . ‘ఇక డ ఉం ’, ‘అక డ ఉం ’ దలన మ న శబ ల మ డ ల లక సంబం ం న షయ యజ మర ం ఉన ప డ , శబ త క న, అ ర య న

5

ల మన ఇం య లక చ ంచ ధ ఽధ లను యజ పమ ణం అవడంల సంశయం లద “ ద ల ణ ఽ ధర ః” అను సూత, ష , దుల * ర ం .

(*అ తక వ ప ల ఒక షయ మ ల సూ ం సూతం ( ర ల ). సూతంల ఉం షయ , సూ అ వ ం ష ం. ఇం వరం సూతంల ‘ ప బ న ’,

‘ ప బడ ’, సూతంల ‘బ ప బడ ’ అ మ ంట గ ం వ ం కం. ట న వర స - సూత ర ల , ష ర ల , క ర ల అంట ర )

అ , శబ మ పత పమ ణ లకంట ల ణ న శ ఉ , ప ర ష ల ఉచ ంచ బ న ల ఒ య బ సు , మ అయ (య రం ) బ సు . అ ఎల అంట-

న పంచ ఫల స | ( . .)

అంట ‘న రంల అ దు ఫల ల ఉ ’ అంట డ ఒకడ . అక చూ లవ . అప డ డ ల మం వంచన( సం) డ అ అంట ర . ఈ క ం అపమ ణం (నమ ద న దు) అంట ర . ఈ ‘ క ం’ అపమ ణం దు. అక డ ఫల ల ఉన ప డ , లనప డూ క ఈ అరం ఒక ట. ఈ క ంల ఉన ప ప ఉన అ బట చూ ఆ శబం ( క ం) ను ప వల న అ ం . ం ఆ క ప జనం అ ం . అ , అక డ ఫల ల లక ం ఈ ప ం న వక ఉ , అతను వంచక డ . అత

ల క షం సంక ం ం . త ఆ క ం అపమ ణం అ ం. , ల క ఒక రక న శబ ల కనుక ట క ఒ య , ఒ అయ (య రం ) బ ం అ మ ణ ం ఉంట ంద అనుక ంట అ స ర ల శం ం

సమ నం ర .

వదతస మ యజదత మత ం భ త ం ర | ( . )

అంట, వదత డ నల ఉన ట , యజదత డ క నల ఉం ల యమం లదు క ! అంట ల క ల ఒ అపమ ణ నందున క ల క అపమ ణ ల ల యమం లదు. అం దు, ల క ల ర యం అవడం వల ప ర ష గత న ల ఉం , న చూ న ధం ఆ ల ఆ లక సంక ంచడం జరగవచు ను.

అల ంట ఉ ర త (ప న డ ) లడ కనుక ద ల ఎల ళల పమ ణ ల!

ల స తః పమ ణ ల

ప ర ష గత న లక క లను మ ంత వ సూ- భమ పమ దం, రణ జ నం, అ ప షం(ఆప డ డ ప ంచడం), ఒక ళ ఆప ఉపల గ త ( ం /జ

నం) ల బ ంచడం దలన ర ప, ష రణ ల అపమ ణ ల అవ త అ ర . ఉ హరణక -

చందః ఉ , సూర ః ఉ |

అ ల ‘పగల చందుడ ఉద సు డ , సూర డ ఉద సు డ ’ అ అరం ప , చం దయం సూ దయం పత గ త కల కనుక, పగట న చం దయం,

6

న సూ దయం ఎప డూ జరగదు కనుక ండ ల అపమ ణం అవ త . అ ధం వక అ ప డ నప డ (ఆప డ నప డ ) అత పలకబడ రం నమ ద ం

అ క ం అపమ ణ మవ త ం . అల , అ ం య ర షయ (ఇం య ల ల సు శక ం షయ ) ఆప డ ఉపల గ త లక వడం వల అపమ ణం అవ ం . అంట ప ర ష పల కబడ ఆప, అ ప ల ండూ ధ రణ ల వల అపమ ణం అవ త .

ల ల అపమ ణ ల అన న న ప ర షగత లక మ ల న ప ర నుప శం మ డ ల క ం . అ శబ-శబ ర సంబంధం , క -

ర సంబంధం ల క సమ య త క న గంథ రచన జర . ఇం జ ఽను దకత ర పం (ఏ ధ న జ నమ నూ క ంచక వడం), సంశయ త క న జ క ంచడం, ఒక క ంవల క న జ ర దం మ క ం ఉండడం అ క అ మ ణ రణ ల మ ఖ న .

ఔత కసు శబ న సంబంధసస జ నమ ప శః అవ కశ అ అనుపలబ తత మ ణం బ ద యణ ఽన | (జ.సూ.1-1)

అ సూతం శబ అరం గల సంబంధం కం త ం. అ ఎవ ర ంచబ ం దు. బట శబ ర సంబంధ కరృత ర ప న అన , ఫల శబ ఫల ప ర ష డ అరం

సంబంధం కల గ డ అ ర పంల ప ర నుప శం లద ంపబ ం . శబమంట వలం క శబ దు. ల క క రణ న శబజ లం అం త మ మ ంసక ల ఈ ం ఉపపత ల ర సు ర .

క క తత దర ! అ క శబ | (జ. సూ)

ఒక శబం పలక ఉ రణ పయ నంతరం మనం ప గ శబం ఉపలబం అవ త ం (బయటక వసుం ). కనుక శబం పయత జన మ , ‘యజన ం తన శ ం’ అ యం జ ం న శబ న ం స వం ఉండడం తనూ, శబం మ హ ర ల ఉండక వడం తనూ, “శబం క ర , శబం మ ః” అన “శబ , శబ యక .” అ ప ల ల కంల చూడడం వల మ ందు శబం కృతకమ , ఆ రణం త అ త మ ఇం మ సూ ల త శబం క అ త శం ం సమ నం ర .

గ ర సర య త కః శబః ః| ( . .)

అ మ ంసక ల అ ర సమ యత క న శబమ బర ష ంల వ ం ర . శబ ల శ ల , అ నషం వ , నష అ ఎదుట వ నడం, అరం సు వడం అ జరగవ స ర ల ర ం ర . శబ ల త అ , శబ ల ఆ శంల ఉంట అ శబ ల అంద నబ క ! అల జరగడం లదు. అంట, శబ గ ంచ ం యం( ) ప నమ ,

చ ల ల ఆ రంల ఉన ఆ శ ం యమ అ ఒ ప ర ష ల ఒ ర పం ఉంట య , అం క ం శబ ఉచ ం నప డ ట ర య ర ప న తరం ల లక క ఈ శబ నడం జరగద అ ర . అంట శబం నషం లదు. ఉచ ంచబడ శబం ఆ శంల ఉం . ట ం య ర య య తరం ల లక , ఒక ళ ర

7

ట గ ం ఆ గ కర న ం యం ( ) లక మనక ఆ శబం నబడడం లదు అ గ ం .

ఈ ల మ ట డ త అ క ఇం . ఎ శబ తరం ల ల ఉ , ట గ ం ధనం( ) గ ం ర , ఆ ప ఆ శబ ల మనం నగల గ త ం. అం దు, శబ సమ యమం అ త , ఉచ ంచబడ శబం నష

దూరశవణ యం ల ( , ట వ ) శబ మనం నడం అ జరగదు. ఒక ట మ ట న శబ మ ట మనం ంట ఉ ం అంట శబం అ త ం దు. అందు త శబం న , నక వ న ప బ న రణ మ ( య య తరం ల , ం య ల )

మ ఖ మ . ఈ ప రం శబ త ర ం ర స ర ల .

త గంల ఆకృత కరణం అరం త మ , కరణం క - ర సంబంధంల క ప ర నుప శం లద , ఽ ర యత ం క సమ య త క న గంథ రచనల క ప ర నుప శం సంభ ంచద అందువలన శబం , అరం , శబ ర సంబంధం

శబ ల ఏర న క రచన , ల ఏర న గంథరచన ఏ ధం నూ లల ప ర నుప శం లక వడం వల ల అ ర య ల ర ం ర .

మన ఉచ ంచబ న క ం ఏ అ బ ంచక ‘జ ను దకత ర పం’ అ అ మ ణ రణం వసుం . “అ హ తం హ య స ర మః” అ క ం అ హ తమ కర స ర ర ప యసు ధనం అ జ క ం . కనుక ఈ ప రం ‘తస జ నమ ప శః’ అను సూ వయవం ‘జ అం ంచ బ ం ’ అ ండవ అ మ ణ రణం

క ంపబ ం .

అ ధం అ హ కర లవల స ర ర ప న యసు కల గ త ం ? ల ? అ సంశయ క ంచక వడంవల ‘సంశయ త క న జ క ంచడం’ అ అ మ ణ రణం క దం షయంల క ంపబ ం .

“అ హ తం హ య ” ఇ లవల క న ‘అ హ కర ల స ర ధనమ ’ జ ర ద న ల ఏ లనందువల ‘అవ కశ ’ అ సూ వయవం లవ అ మ ణ రణం క దం షయంల క ంపబ ం .

ఇంతక మ ం అనుక ం, పమ ణ ంత ల యబడ యజ అను దం అంట ర . అను దత ర పం క ఒక అ మ ణ రణ . అ హ కర స ర

ధనం అను ంచవల ం దం తప మ ఏ ఇతర పమ ణం తనూ యబడడం లదు కనుక, ‘అ అనుపలబ తత మ ణం’ అ సూ వయవం త అను దత ర పక న అ మ ణ రణం క ంపబ ం .

వల న మంట, ఏ క ం అ మ ణ ం అ ప ఏ ఒక స న రణం ల . ఇంతక మ ందు నట ఏ ధం నూ అ మ ణ రణ ల

సంభ ంచనందువల ల ఇతర పమ ణ లను అ ంచక ం స తఃపమ ణ ల ‘అన ’ అ సూ వయవం త ర ంచబ ం .

8

అర త త ం - సంబంధ త త ం

నుకట గంల శబ త త ం ర ంచబ ం . త న శబం ఏ అరం ప ంచబ ం అ త అ , శబ-అ ల సంబంధమ త అ స ర ల ఈ ప రం ర ంచబ త ర . “ఆకృ సు య ర ” (జ.సూ.1-1) అ ఆకృత కరణం ల కంల ‘ ’ శబం త ం, మనుష శబం మనుష త ం ఈ ధం జ ర పక న అరం త మ ర ం ర . అందు త

మ ంసక లను జ శ దుల వ వహ ర .

ఇందుల ఏ ఒక శబ అరం సంబంధం క ం న ర ఉంట, ఆ రచ తలందర ఒక ట సమ శ ఈ శబ ఈ అరం, ఈ శబ ఈ అరం అ సంఘంల రయం య వల ఉంట ం . ల కంల వ వ రం ఆ ప రం లదు. ల కంల శబ ఏ ఒక త సంబంధం క ంచబ ఉంట ఆ శబ లక ఫల త అరం క ంచబ ం అ మనం స సూ ఉం ఉం ! మనం అల యడం లదు.

మనం అల యక , అంట అరం ర ం న స ంచక మనక అరజ నం (అ ల సు వడం) ఎల కల గ ం అ , వృద వ వ ర పరంపర (అల ట ) అరజ నం కల గ ంద అందువల శబ ర సంబంధం త మ ర ం ర . శబ ర సంబంధం త ం అవడంవల శబ ర సంబంధం దం షయంల ప ర నుప శం లద ర ంచబ ం .

ఽ ర యత ం

ఇక, శబ సమ య త క న క రచన దంల ప ర నుప శం ంచవల ఉం . మ ందు మ లం క మ ! లక ప ల ! లక ప ల ! లక ఏ ఉ య అ ం ర . ఒక పదం వల రం సంభ ం దుంట “అ హ తం హ య స ర మః” అను క ంల ‘అ హ తం’ అ ఒక పదం తం రం తట ంచడం లదు. అల గ ఇందుల ఈ మ డ ప ల లవ పదమ లదు. “ ం బ న, ం మ ంచ” దలన

లల ‘ ’ అ శబ అర క ట అ , క దం రం ర ఉన ందువల ప రంవల రం సంభ ంచద ల ం . బట క , లక సంబంధం ప ర ష క తం. అ ధం పద సమ య ల క సమ య ల ప ర ష కృతమ ల చూడబడ త .

పద, క సమ య త క న దం క ర యమ (ప ర ష కృతమ ) ప ర ప ం ంచ , ప ల ప ల బ ంచబడ య ; ప ల తమ తమ అ లను బ ం తమ రం

నుం మ క లవ య ఆ ప ల ఆ ం స గ తల సహక ంచబ న అవగ ంప య ( య య ), ప ల మ ల ల ం క ంచబ ం . ఈ ప రం క , ర సంబంధంల ప ర నుప శం క ంపబ ం .

అ , పద సమ య ల క న క రచన ప ర నుప శం క ంచబడ త ం అ సంశయం కలగవచు ను. దం షయంల అ క సగదు. ఎల అంట ల కంల మనక వల న త ప ంచ సంబం ం న అ ల ప లను క ల ప ంచడం మనక ల సు. మనక వల న అ ప లను ఏ ల ప ం.

9

దం షయంల అల లదు. మనక అనుభవం నట వంట షయ లను, ప లను ప సుం , దం! ఉ ||క

అ హ తం హ య స ర మః, దర ప రమ ం స ర యజత, జ న స ర యజత|

దలన ల అ హ త, దర ప రమ కర ల స ఫల లక ధ ల అ ప . ఈ ఫల ఈ కర ల ధనం అ లంట ట ర ం న రచ త

దర ప రమ కర ల స ర ఫల ధ ల అ పమ ణ ల ల సుక యవల ఉంట ం . ఈ షయ లను ఎవర ల సుక యగలర ? స రం దలన ఫల ల ఈ శ రం అనుభ ం వ . ట అనుభ ంచ ఉ . అ ల ంతరంల , జ ంతరంల

ఉ త అనుభ ంచద న ఫల ల .

సృ దలన ల యత అట ఫల అనుభ ం ‘ఈ కర వల ఈ స ర ర ప న ఫల మ అనుభ ం ం’ అ న వర లర . ఈ ల ట ఎవర ల సుక ర ం ర

అ ? ఇంక వ ఉన త పల పమ ? అ అనవచు ను. ఉన త పల ల అ ఒక ట ఒక న షయ , త త షయ ధ ఉం . దంల ఈ రక న

పర ల ( దంల ఒక ట న షయం దంల మ ట ప బ న షయ ర దం , అసంబదం ఉండడమ ) క ఎక కనబడడం లదు. ల కం , కం ంట

అనుభ ంచ ల స ఫల ధ ల న యజ య దులను ంచడం క ర దం ద మ ం ర ం రయం ర స ర ల .

వలన ల కంల ప ల ఏర డ ల ప ర ష ల ర ంపబ నట దంల ల క ప ల ఏర డ కనుక ప ర షకృతమ (ప ర ష ల ర ), క - ర సంబంధం ప ర షకృతమ ప ల లనందున ల “అ ర య ల ” అ

ర ం ర .

గం ఽ ర యత ం

క మంట ప ల సమ యం, గంథమంట ల సమ యం క ! కనుక, శబ సమ య త క న క రచనల ప ర ష ప శం లక ఆ య లను ఏ అమర టం

గంథ రచనల ప ర షప శం సంభ ంచవచు న , త ల ‘ ర య ల ’ అంట అ శం ం మ ం సక ల క క ం , ర ం ర .

ం స కరం ప ర ఖ ః| (జ.సూ)

దలన సూ ల ల కృతకమ ల , ఈ మధ ల వ , కఠ, కల ఋష ల ప బ ఠకం, కల పం దలన ర ప బడ త న ందున ఆ ఋష ల ట ర ం ర , ‘ న కం’ ( .సూ.) “ఆయన ప బ ం ” అ ణ సూత ప రం యబడ త న ందున ల ఆ

ప ర ష ల ర ంచబ న ‘ ర య ల ’ అ శం ంచవచు . ట సమ నం ‘ఆఖ పవచ ’ దలన ణ సూ ల ఆ య ద ఖలక పవరక లన ఆ య ఋష ల ‘పవ ంపబడడం’ వలన

ఠకం, కల పం అ ర ఏర , ర ర ం ంచడం త ర ఏర డలద ర ం ర .

10

మ యణం, రతం వల ద గం లక క కర ఉం ఉంట దుల వల గంథం దట ఆ కరను స ం రం. అల స ంచడం లదు. ఇ ల , ఇంత ర న

గం న ఏ రచ తన ర ప క ం అజ తం ఉండడ క ! లక కరను, శ, ల దులను ర ంచ మర క ల అ క ల ద పడ త ర , ఒక రయ లదు. ల ‘అ ర య ల ’ అన ఇ క ఒక భ షణ అ ర . అ ధం

మ నవ డ దం వల ధర జ నం సం ంచవల ఉండ , ధ ప ం ర ంచడం సంభ ంచద , ఏ ల సు వ ద పమ ణ అ ధర మ ర కనుక దంవల ధర జ నం ఆ ం ధర ప ద లన లను ర ంచడం సగదు. అ శయ షం (circular error) సంభ ం . సృ ట వరక క క ను నం స అనుభ ం నట , అధ ను నం నర దులను అనుభ ం నట న లడ క ! దర ప ర మ కర ల స య ధనమ య ఏ మ నవ డ “అ హ తం హ య స ర మః, దర ప ర మ ం స ర యజత” దలన ధ - ధన బ ం క రచన

యగలడ ? కనుక ల కృత ల వ , ర య ల క వ అ ర ం ర .

ల క వ వ రంల ల క పద- క సమ యం వ రచన సు ర , ఎన డూ ఎర గ యత స ర య లన పదజ లం ఋ , య ః, మ, అధర ణం అ లను ఏ క

ర ంచగలడ ?

ఋ ద రంభం ఇల ఉం -

అ ప తం యజస వమృ జ | హ రం రత తమ తన ృవచః కథ |

యజ ఋ క అ , వ త వ , తన ంచు అత కం ర ల ఈయగ న డ దం అ సు ం . ఏ ప ర ష డ ఏ ప జ ఉ ం ఇల ర ంచగలడ ? అ ప తత ం ఈ మంతం తప ఎవ త ంపబ ం ? ఈ శబం త పరం ఎవ త కను నబ ం ? అ రత తృత ం దలన షణ ల ఏ మనుష ల

యబడ ? య సు ఎల సంభ సుం ?

అల య ద ఆరంభ మంతం ఇల ఉం -

ఇ యవః యవః స వః స ర యత షతమ య కర ణ...|

“ఇ ” అ మంతంల కల సూత ప రం ‘ఇ ’ మంతం ఖ ను మ రనంల గం అ ట అరం. అల “ యవ యవసః” అ తర మంతం వ లనుం

వత లను (దూడలను) డ ర . ఈ మం ఈ గమ , ఇందుల బహ వచ ల నబ ఏక వచన అరమ , ఒ క వత ను డ యడంల ఒ ఈ మంతం

ంచబడ త ం అ ఎవర ఊ ంచగలర ?

ఇంక మ చూ -

మ య ఈ పభృ ం పయ జ | ర పం త ంస కశ న|

అ న పర న ఋగ లక కరణ దుల ప బ నట అ ర, ఇ ర, ఓ ర ప తం (మ డ మ తల గల స రం ) కృ , అ ట క ఓం రం ఏ బ మంత డ ం ంచ

11

గలడ ? ‘ త ’ అను పదంల ‘ఈ’ కృ , ‘త’ శబం శబం ‘ ’ శబ ర ప ప డం ఎవ శక మవ త ం ?

వ న దం స తంత నద , ఆ ద స ర పం మ తం త యబడ ం .

ఈ ప రం ఎప డ అ య ల ( ర క ంట న ర ) , అ పక ల ( ర త న ర ) , ఏ ఒక మ త ల సుక ప త ప ధక ల ఎవ , అర

ర లను గ ం ఆల అప డ రంతట ల క ‘ ర యత ం ’ తనంతట వృతమవ త ం . అ ర యత ం చరం అవ ర యత ం తనంతట

వృతమ త ం . అందు సం దమం మ ంచవల న అవసరం క లదు. ల ఆ మ మం లను చూ నంత ఇట వంట రచన ప ర ష లక శక ం ద , ల అ ర య ల ఈ అ ర య దుల క బలవంతం ప లక ం రంతట ఒప గలర .

సనత మ ఋష లక ధర జ నం జన ద అ ప ణ లందు ప బడ ం కనుక ఆ ధర జ నం త ల ర ంచబ ల ‘ఋ కరృ ల ’ అ శంకను క ద పల

ణ ల వృ ం .

అజ హ పృ సపస మ .... తదృ ణ ం ర త |

ఋష ల మనల గ కల ం మధ ంల జ ంచడం లదు. కల యందు బహ సృ ంచబ ర . కల యందు బహ సృ ంచబ మ నుల స ర పం త కర ణ గల ర ఉన ప ట తపసు ను ఆచ ం ర . ఆ తపసు సంత ం న జగ రణభ త న బహ స యం ఆ ర ం ఆ మ నుల స ఒక గహ ర పం వ శబ ర ప న

త ంప డ . ఆ మ నుల జ న స ర ప లయ ర . అన లను త ంప సుక ‘ఋష ల ’ అయ ర . ర ‘ ’ పను ల . ఉప లను ఆచ ం న ర

‘మ నుల ’. ర ‘స ృ ’ పను ల . ఈ ధం ఋష లక , మ నులక దం గ ంచవచు ను.

ఆ ప రం బహ ం న ఆ మ నుల సర మ పద న యజ మన గల బహ స ర ప న వతను ఉ ం ర . బహ ప ర ం తపసు ఆచ ం న ర

నంతరం ‘బహ ’శబ చ న వతను ఉ ం ర . ఆ వ నుగహం వలన సర మ పద న బహ యజ అను ం న , వతలను ప ం ర . ఇక డ ‘బహ ’ అన శబ ర ప న దం. ‘స యంభ ’ అనడం అకరృకం అ ల సు నగ ను.

సర జగ రణ భ త న, సర పక న పరమ త ను సర వతల ఉతమ ప ర ర సం ఉ ం , ర కృతకృత ల అవడ క మనుష లను క అనుగ ంచ దల ర . ర

పరబహ ప దక న ద , ఆ త లను తమ ఉప ం జమద దల గల మహ సంఘ నపర ర . ఆ ప రం మం లను ‘ద ం ’ మనక అం ం న ‘మంత దషల ’ అ ర .

ఆ మహర ల మనుష లక అధ యన అ ప సంప య ర పం అంద సూ ప ం ర ం కనుక ల ఋ ల వ ల ం . ఇం ఈ అ ర యత ర పణల కనబ అ క పరస ర లక క దం, సం పల ణ ల స వర న ప రం క ం .

12

ఈ ప రం పరమ త నుం స ర పం ల ఆ ర ం య అ క స ృ ప ణ వచ ల , శంకర భగవ దుల వచ ల , మ ం స వచ ల మ న గ టవలన

ల ం కనుక లక క ప ంగవ ల , ఋష ల ఎవర రచ తల ర ; ఈశ ర డ , బహ మ న గ ర కరల ర “ ల అకరృ ల ” అన అ ర య ల , త మ ల

యబడ ం .

ఇం ఈ షయ ం గ కల సూ కరణ కంల క ర ల ఇల అ ర .

ఏతద రవ దర పం దృశ ఋ మ స ర త దృ ం వర |

ధ యనం య ద స ర పం ప యనందున ం సంభ ంచ వచు ను. ఋ మ ద స ర ప ప చయం క ఆ ం ంపబడ త ం . ల కంల క అం

క ! ఏ ఒక మ ం లంట మ ందు క లంకషం చ , ప శమ , రణ మర ం ప ం ఏ య డ మ ల మ ం ?

ల న షయ లను, ద త న ధ మనం టం అంట మ ందు ఆ ల గ ం , ట మ ణ ం గ ం సంప ర న సం కల గ యవల న ఆవశ కత ఉండడం

వల ల అ ర యత ం గ ం ట మ మ గ ం ల స తః మ ణ ం గ ం ఇంత రం , సపమ ణప ర కం వ ంచడం జ ం .

ల అనంతం

‘అనం ః’- ల అనంతం అంట ం.

భర జ ఽ య ః బహ చ మ సత ంహ స ర ం శయ నం|(కృ.య.బ .)

ఇంద ఉప పజ చ-

“భర జ య చత రమ య ర మ న క |” ఇ

“బహ చర న చ య హ చ|”

“త ంహ ర న జ వ దర య ం చ ర| ం క ను ద |”

సహ చ “భర జ మన ఏ | అనం ః|”

అ ఠకమ ఒ క కర పకరణంల ప బ ం . ఇందుల భర డ మహ మ డ ఆయ య ల బహ చ క ం ధ యనం డ అ ప బ ం . దంల “శతమ నం భవ శ య ః” (కృ.య.బ .) అ ఉండడం వల ఆయ శ బమంట నూర సంవత ల

క ంచబ ం . అల ంట మ డ వందల సంవత ల భర డ బహ చ ధ య డ అరం. బహ అన ధ యనం డ అ అరం. పకరణంల బహ ప అరం ఉం . యమ లను టం గృహసుడూ బహ శబం ప బడ త డ . అల

బహ అంట జ నం కనుక, బహ శబం జ క ప బడ త డ . పసుత సందర ంల బహ అంట “బహ ణ చర బహ ” ధ యనం డ అ అరం.

13

“ దమ త య ” అ సూతం దమం అధ యనం న త త తకం సు హం సు ల ఉం కనుక మ ందు లం ధ యన సమ లం కనుక, అప డ

అత అను ంచబ ం బహ చర ం, అతను బహ . అ పసుతంల దం చదవక , మ ందు ఉన నంద బహ ర ల లవడం మ తం ం .

అల , తకం మ డ ల ంతరం క ఉం - (1) తః (2)వత తః (3) ఉభయ తః అ . గ ర క లంల అరజ న పర ంతం ధ యనం తకం సుక డ ‘ తః’ అ ప బడ డ . అరజ న పర ంతం ధ యనం యక బహ యమ ల మ తం టం తకం సుక డ ‘వత తః’. అరజ న పర ంతం గ ర క ల సం ,

దవ లను క ఆచ ం తకం సుక డ ‘ఉభయ తః’ అ ప బడ త డ .

“ మ య ” అ పమ ణం తక న త త హం సు అ ర . ఇక డ, నమంట ‘ఆపవం’, అంట టల మ నగడం దు. “ పల త వృ ర ర శ నః” ||లన ల భట దుల క కంల ‘ తనమంట గ ర క ల స వృ ’ అ

అ ర . అంట మధుమ ం యమ ల అ ఒక అవ అ ర . స , ఈ ప రం తకం సుక హం సు మ ందున వట వ లంద బహ ర ల అ మనం

వ వహ సు ం ఈ ల .

పసుత షయ వ , భర డ మ డ వందల సంవత ల బహ చ అన ధ య డ అరం. మ ంట , మ డ వందల సంవత ల ంచడమ ?

బహ చర ం ధ యనం యడమ ? అ ల మం పశ ఉద సుం . “శతమ నం భవ ” అ ప డం వల నూర సంవత ల ఆయ య ప అ , నూ ండ ట ంచడం, అల

నూర సంవత లక తక వ లంల మరణంచడం వంట ద ర దం ? అ ప సూ ఉంట ర . “శతమ నం భవ ” అ నూర సంవత లక ం ంచక డద , నూర సంవత లక మ ందు మరణంచక డద , ల ప డం లదు. ‘య క న

యమ లను టం న మ నవ డ ’ నూర సంవత ల తక వ క ం ంచ గలడ క న ( మ న న) అ మ త ం ఈ మంతం.

మ నవ ల నూర సంవత ల వరక ంచడం, నూర సంవత లక ం ంచడం అ వన నం ద, పవరన ద ఆ రప ఉంట ం . మ ంత వ - దం ల గ

లన మృత రణ లను వ ం ం .

అమ మ హ ః పర మృత ం| పవమ నం త మ ధ మం| అ ఽవ మృత ః| చందమ శ త ర చ |(ఆ. .1)

మృత వ ఉన రణ ల ఆ త డ దట రణమ , జఠ ండవ రణమ , య వ మ డవ రణమ , చందుడ లవ రణమ వ ం ర . ట దుల వలం

దట రణం (సూర ) ల బ ఉంట య , మ నవ ల ండ , మ డ రణ లక ల బ ఉంట ర దం వ ం ం . ఓషదులక చందుడ రణం. వలం మందులవల ఉప గప ఔషదుల దు, ల క ఓషదుల ప బడ త . చందు అనుగహం లక ఆ

దుల పండక ఆ రం లక వడం క మృత వ రణమ త ం అ ర .

14

అ ః పరం మృత ం స ంయం సర |అ వ సంయం | యత ప ణ కృ జ ః| త మధ మమ యం చత మ ంచ సంప |(ఆ. .1)

జఠ స న ల ట వడం, య వ అన సం రం లక ం ణ య మ దుల స న ల ట వడం ఆయ ర ృ రణమవ త ం . ఇల న ప బ న ప రం పవ ంచడం/

పవ ంచక వడం అ మన అ నంల ఉం . గ ల ర లం ంచ న న యమ ల ఆచ ంచడ రణ ల . అల పవ ంచక మనం అ లంల అ జ లన ట భ ం

( న ట , న ళలల ) జఠ ం లక ం పవ ంచడం, ఉచ ంచవల న అవసరం ల శబ లను ఉచ ం సలను ఖర ట వడం దలన టవల ఆయ యం తగ త ం .

అందువల మన ల అభ భ ణ ధం, జన ల యమం, త జనం, త షణం ప బ . మనం ట గమ ంచక, టంచక చ సంచ ఆయ యం తగగలదు.

అల యక ం ఈ యమ లను టం , ల ఆయ ర ృ కల గ త ం . క ల క దృ ంతం-ల కంల బజ ర ల మనం ఒక గ య రం సమయంల ఆ గ య రం త

(అ డ ) ప సంవత ల ప సుంద డ . మనం ప సంవత ల ట అ ప సుంట అతను న ప సంవత ల లం అ ంద అత ఇ యం.

అల గ మ డ ర ఇంట ళ ందర యం ల ‘ ’ ఇ అ ండ , మ డ ల భషమవ త ం . గ య ం న యమ లను ‘ టంచనప డ ’ అ ప ళ ఎందుక

ప యలద ఆ తను అడగ ల పడదు. అ ధం ఈ శ రమ గ య మనం సం నట ఎక వ లం ంచవచు .

ఇక పసు వ , ఈ ప రం భర జ మహర ల ప ంగవ ల అవడంవల తమ ర యమ ల , ఉ య ల ర లం ం ర అ మనం నమ

ఎల ంట సంశయం అక దు.

వ న ఈ ప రం భర డ మ డ వందల ఏళ సం న త త ర న శ రం క , ఇక సం యల , వయసు బ ం వృదు శయ అ ం న(అన లవల

వ నట గ ం న) ఆ భర దగరక ఇందుడ వ “ఓ భర జ ! క లవ ఆయ య ఇవ గలను. ను యగలగవ ” అ అ డ . “ఈ నూ ళ క బహ చ ఆచ సూ ధ యనం యదలచుక న ” భర డ సమ నం ఇ డ .

మ ట పర శ ర డ ల రం (అంత ) చూడడం ధ ం ద ప మ డ లను మ డ పర ల చూ ం , ఈ మ డ వందల సంవత ల నుం వ అధ యనం న

గం ప ఇంత” అ ఒ ద పర తం నుం ఒ డ చూ ం “ఓ భర జ ! ఇ వ చ న . ల అనంతం. అందువల క లవ ఆయ య ఇ దం క అంతం

చూడడం క ధ ం దు” అ నట దంల ఉదహ ం న ఉ ఖ నంల ఉం . బట ల అనంతం అ ల సు వచు ను.

అ ల అనం ల , అసంఖ ల అ ల ఒకట అ , త త ల గ ను, ఆ త త శత సహ త కం భ ంచబ య , ద సుడ భ ం డ ప ణ ల ప న

ర దం ఉంద సంశయం కలగవచు ను.

15

ట గ ం వచ ల ఇల ఉ -

ఆ దశ త ద శ త హస సం తః|

లను భ ంచ మ ందు లంల ద క ట అ నరం.

అ ఋ ర ద ఆ మ దః| (ఐ.బ .5-32)

“అ య ర భ సతయం బహ స తనం”

దు హ యజ ధ రమృగ మల ణ | (మ.స ృ.1- 23)

, స ృత ల - అ నుం ఋ దం, య వ నుం య దం, ఆ త నుం మ దం ఆ ర ం య ప . ఇ సం తం లల క నబడ ం .

అ ప త యజస వమృ జ |

అ ఋ దం ఆరంభమం అ ప ం ం . అల

ఇ యవ యవస|

అ య దం రంభంల య వ ప ం ం .

అగ ఆయ త |

అ మ దం. ఇక డ అ శబ ఆ త డ అరం.

వస పథమం జజ అ రస యం ప జ త ః|తృ యమప నృమణ అజ స ం న ఏనంజర ః|(కృ.య.సం.4-2)

అంట అ దు ల కంల ( వ ల కంల ) సూర ర పం ను, భ ల కంల హ, దులను ప ద ( రణ) ర పం ను, సమ దంల బడబ ర పం ను మ డ జన లను ం నట ం .

ఇ ధం “మ నం అర ం పృ నరమృ య జ తమ ం” అ మంతం క “అ ! దు ల కంల సూర ర పం ను, భ ల కంల మనుష లక హ దులను య ప ద వ ర పం ను ఉన ను సు సు ం” అనడం వల అ దు ల కంల సూర ర పం ఉన ట వ ంచబ ం . ఈ ప రం “ఆజ య ” అ మంతంల అ శబ ఆ త డ అరం ప డంవల “ఆ మ దః” అను ధం లద స ష ం .

ఇం దు, ల మ డ అ త ల ల ఉ . ఆపసంబ తసూత ప పకరణంల “యజం ఖ మః” అ రం ం యజ ర హణల మ డ లక అవసరం ఉంద

ప బ ం . మ ట, “స య , ఋ ద, య ద, మ ః”( . .)ల దున , మ హ ం, యం ల ల సూర డ ఋ ద,య ద, మ ల క ఉంట య పసంగంల క మ డ ల ప బ . ఆపసంభ తసూతంల మ డ ల త యజం

ర ంచబడ త ంద ప బ ం . ఈ ప రం ద త ం ( ల మ డ అ ) బ ంపబ ం .

ల ల గ అ పమ ణ ల క ఉ .

అస మహ భ తస శ త త యదృ ద మ ఽధ ం రసః| (బృ.ఉ.4-4-10)

తత అప ఋ య ద మ ఽధర దః| (మ ం.ఉ.1-1)

16

ఋ దం భగ ఽ య దం మ ద మథర ణం చత రం| ( ం.ఉ. 7-1-2)

ఋగ మ థర ణశ రః|(నృ.ఉ.)

ఈ పమ ణ ల ల త ధ ం ( ల గ అ ) ల సుం . ఇ ధం గవతంల “ చత చత ర ద ః పభ ః....”( గవతం 12-6) అ గంథ షం త బహ ల గ మ ఖ ల ల గ లను, ప త లను గ ం అ పనం ను. అన ప త ల అధ యనం

ం ను అ , “ దం చ చత ధం” అ అనడంవల ల గ ల భ ం న స షం.

తమస ఋ జ త జ న ం గ ………..|

అ ంద ప ణంల ప బ ం . ఒ కప డ తమ ఋ పంవలన సకల ద జ నం అంత ం త ండ , సంక త బ య క లన మనుష లను చూ ర దుల మ యణ శరణ ం ర . అనుగ ం న మ యణ డ సత వ యందు ప శర వలన

ద సు జ ం , ఋగ మ అధ లను ల గ ల మ ందు భ ం త త ఒ శతసహ సంఖ కం భ ం నట ం .

మ ందు ఒ దం , భ తంగ ఉన ఋగ మ థర దం ల గ ల ను, త త ఋ దం 21 ఖల ను, య దం 101 ఖల ను, మ దం 1000 ఖల ను, అధర ణ దం 9 ఖల ను భ ంపబ ం .

మ! ః క ఖ ంశ తద ద ....|

“ ల ? ట ఖల ?” ప మ హనుమంత డ మ ప ంచ “ఋగ మ అధర ణ ల దం ల గ ల ప గణంచబ ంద , మ ట ఋ దం 21 ఖల ను, య దం 109 ఖల ను, మ దం సహస (1000) ఖల ను, అధర ణ దం 50 ఖల ను

భ ంచబడ శత సహస సంఖ ల అయ య ” ను.

ఇందుల అధర ణ దం గ ం 12 ఖల భ ంచబ నట ందంల ను; 9 ఖల భ ంపబ నట సూతసం తల ను; 50 ఖల భ ంపబ నట మ ప షత ల ను ఉండడం త క పరస ర ధం య ల క ఆవృ ల ప కల ంతర మన ంతర దం ఒ క ధం భ ంపబ య ల త ం .

ఈ ప రం ఎ ద ఖల ఋ ద, య ద, మ ద, అధర లల ఇమ డ త . ఇం అనం ల న , “శతసహస స తః” అ వచనం కర రయ సమ సం అవడంవల ‘ఆనంత ’ చకమ ప వచు ను. ఇం , “అనం ః” అ అనంత ద ఖల పరం ప బ ం . క య న ప టబ వ మనవంట శ మ లను గ ం అ క ఖల ఉన న ంతట మనం అధ యనం యలమ అ యం ద సుడ శత హసక న ఖల గం య , అనంత న ల గం యబడక ం ఉన ల ఉన ట ప వచు ను.

ఇం “ స భ ” అ ప ర షసూక మంతం ను, భగవ తల “ ష దం కృత ం న జగ ” అ కం తను పర శ ర గ ం , భ త భ ష వరమ లను గ ం ధ ర ల ం , జగత పర శ ర ఒక అంశం అ ప డంవల ఆయన

17

ఆనం (అనంత ) భంగం లనట, ద సుడ శతసహ సంఖ కం భ ం డన ంత మ న ల ఆనం క ధం లద ర ంచబ ం .

అట వంట శత సహ క ఖలల పసుతం స ల న ఖల మ త ం ఉన ట సర ద ఖ స ళనంల ఒకప డ ర ప వ నం ఆధ ర ంల జగదుర ం మ ట పత ల చంద ఖ ంద సరస సమ ంల ం .

శబ సృ త ల మ ల క స తః మ ణ ం తను, అ ర యమగ ట తను, త ం అగ ట తను క మ లనవ ల సుక , ఇక ఆ ల ఏ ధం

భగవత ర పం క అవ ల సుక ం ం.

ల భగవత ర ల

ల భగవత ర ల అ ండ ర ల ప వచు ను. ‘సత ం జ నమనంతం బహ ’ అ పరమ త క ల ణం ర . సత ం అంట ‘ ల ఽబ ధ త ’మ , అంట ఎల ళల మ రక ం ఉం ద అరం. అనంతం, శ లవసు ప ద న త ం కల జ నం అ , జ న స ర పమ గ ణ లనుబట జ వ ం ర . ఈ ల ణం క స త ం . ల స ల . అంట, వ వ రంల ఉం సత అం క ం ర . జ న ప దక శబ అ న దం క అనంతత ం మ ం ర ంచబ ం . కనుక బహ ల ణ ణం లక స ం , కనుక

ల భగవత ర ల అ ప వచు ను.

ఇంక ండవ - భగవ త ప ం కనుక ల భగవత ర ల . దమం భగవ స ర వ ం ం ? అంట కర , బహ లను ప ంచడ పరమ త స ర ప ంచడ మ వ ం ర .

ండ ద ప య కర బహ స ర ణ| స పవరర య యజ య న నమః|

కర ండ, జ న ండ అ ల ండ ండల ఉ . కర ండ బ ంచబ న కర పర శ ర స ర ప . అ ధం జ న ండ బ ంచబ న తత ం క పరమ త స ర ప . ఈ ప రం ండ ద యం ప ంచబ న కర , బహ స ర ప న పరమ త క నమ రం అ వచ అరం.

“స ం ద ం అ పరబహ ణ త ర ం” అ రయం. కర త క న త త గ ం, తదుప జ నం, త త ఆ జ నం ల సు ద న బహ తత ం య యడ

దం ఉ శం. కర దం రం ం తం ద కంతక పరమ త ను య య డ త ర నప డ దంల ఎక వ గం కర సమ య ఎందుక ప ం అ సంశయం

ఉద సుం .

ల కంల గృహ ణ, భ ల తలబటనప డ ఆ య ర ర హణ రణ కల పమం (ఇంట దం యడమం , దమవడమం ) ఎక వ శమ పడడం,

అసలన మ హ ల మ తం ప ల ఉండడం మనక ం క !

ఇ షయ ‘ త ప ష ష ం’ ఉ తంల రణ ల ర ‘ఉ యం కంట ఉ యంల శమ కలద ’ ర . జ నం ఉ యం, కర ఉ యం అవడం వల 82 పశ ల క న

18

త య య ఖల 79 పశ ల కర , వలం మ డ పశ ల త మ త జ నం ప ంచబడ ంద సమ నం ర . ఇం బ మ , ఆ మ డ పశ లల క ఒక పశ మ త జ ప సుండ న ండ పశ ల ఉ సనను ప సు .

కర బ హ ఆచ ( ల కర ల చ ) త ద ,ఆ ప రం త ం త జ న గ తను సం ంచడం కషమ , ఆ కర లవల జ ం జ న గ త

- త సం రం, ‘ ష’ను క ంచడం అ ండ ల ఉంట ం అ ప బ ం .

త కర ణ ం జ న గ దక మల పకరణ ర పగ ణ న ల ణ సం ర యమః రభ దయ శ |

త సం క ంచడ కర ల క ప జనం అ బహ కల ప బ ం . “త తం నువచ న బ హ ణ ష యజన న, తప ఽ శ న” అ బృహ రణ వచనంల యజ శబం త మ రణ న కర ల ప బడ త య , ప క న కల

‘ మ కర ’ య లన “స ర యజత”, “ప యజత” దలన ల స రం, ప వ ల (సం నం) ఫల ధ ల య గం ంచబ , ఆ య ల అనుషం కం (ప న ఫల ల బ ట ) త సం ద య ల క అవ య , త కర ల వలం త సం ద ల , ఆ య ల ర పమగ (పరమ త ను ల సు ల ఇచ అ ) ఫల రణ ల , ఒ కర క ండ లన ఫల ల ం శ ఉండడం సం గ పృథక యం

సంభ సుంద ంతమం ప డం కర లక ‘ ష’ను క ంచడం అ అపర (అదృశ ) ప జనం ప బ ం . ‘ ష’ అంట ఆత త ల సు వ ఇచ అ , ద ధ లయందు అ ర

అ అరం. ( ర ంచబ న “ త మ కర మ ం ” అ గంథంల ఈ షయం స సరం ంచబ ం ).

“త త ” అ క ంల ‘యజ’శబ త కర ల అ అరం ప వచు న , ట ‘ధ ణ ప మపనుద ’ క ం ప దనం ( లను హ ంచడం) ఒక ఫలం, ‘ ష’ను జ ంప యడం / క ంచడం మ క ఫలమ ‘సం గ పృథక య ప వచ అ క పమ ణ ల , య ల చూ ర ంచడ న .

ఈ ధం ండ ప జ లను క జ న గ తను క ం న త త-

సగ ర గ త ణ యం బహ ష ఆ ఽ దషవ త మంత తవ ః|

దలన త ల బ ం న ప రం సదుర స ర డ ంత క శవణ, మన ధన మ అం సమక పర వ నం జ నం క ం కర అ ప వచు ను. “శవణ

మన ధన మ సంప జ ఉపక వ వ ” అ ద, ంత లను నడం, మననం యడం వంట ధన మ త జ నమ సంప ల సుంద స ర ల వ వస ర . ఈ ధం

పరంపర కర ండ, త జ న ండ బహ స ర బ ంచడమం త ర ం కల వ న ల భగవత ర ల ప బడ త .

మ య “అ ధనం బహ శబతత ం యద రం.......” దలన వచ ల ల బహ , ష , మ శ త ల ప . ఇం -

19

నూతన లయ కం కృ తత ంగప ప వస , ప హం వ ంగ ప ప ంగప ప చ య ః జపమ ణ ప య శ ర ప నమ మ ః ఉచ

సర ఙ పయ ణమంతం ప తం ఇ చ ం |

అ లవల ద ల ఈశ ర అవయ లనందున దం ఈశ ర స ర పం అ ల సుం .

న రణ వ య రణ ం తద ప ర సుకృతం దుర వ ః ణ య దుత ద అ వ జ ం స రణ వరః|

దలన మం ల - ప ర జన సుకృతం ల , ప ర ప ణ ం ల ంద దురభ న లక లయ స ర ప డ ర ప ంచడం ద వ స ర పమ నట ం .

అల త ఠకచయన పకరణంల ‘ఋ అ పర మ ’ అ ల “ఋ” అ అ రంల సర ద మం ల ఆశ ం ఉ య , ఉత న ం యడం, పర వ ప ంచడం అ ండ ల ణ ల ప బ .

“త ద జ త ర హ తః” అ ల ‘సర ల ’ అ ప డంవల ండ ర ల నూ దం క భగవత ర పం ప బ ం .

ఈ ప రం అ ర య ల , స తః పమ ణ ల , అనం ల , పర-క య గ సం లంల ద స మహ ప లన ఖల భ ంచబ , కర ండ, జ న ండల ఉన ట వంట

ల భగవ స ర ల వ ంచబ .

*1 వ పకరణం సమ పం*

20

2వ పకరణం

ద మ మ – ధర ల ణం ల అరతః మ ల

ల ఏ ధం శబతః (శబర పం ) మ ల ఇంతవరక వ ంపబ ం . ల అరతః (అరం త) క మ ల అ నబ .ఆ షయం ఈ పకరణంల

వ ంచబడ ం . పమ ణ ంత లక చ ంచ ధర -బహ మ లను ప ం అవడంవల మ ల , ప ర ండల కర స ర ప న ధర ం, ఉతర ండల ం లన ఉప షత ల ఆత తత ం ర ంపబడ ం . ఆ ఆత తత ం ధ అచ ంచ లభ ం దు కనుక మ ందు ధ గ ం ల సుక ర ంచవల ం .

ఏ ధర ం?

ధ పల వ ర పల ర ల ర సు ర . “న స త ధర ం” సత ం కంట ధర ం లదు, సత ధర ం అ ందర ; “అయ వ పర ధర ం య త దర నం” అ

గ ధన ఆత రం సు వడ ధర ం అ గవత ల ; అంతకరణవృ ధర మ ంఖు ల అ ర . అ ధం తం క స షం ధర మ బ దుల , ఆత గ ణ షం

ధర మ క ల , అప ర ం (అదృషం) ధర మ కర ల ఇల పల వ ర పల ల ధర ర చనం సు ర .

ధర ల ణం

భట మ ంసక ల “ ద ల ణ ఽ ధర ః” అ , దం ప ంపబ య ధన నట వంట ఉ య లను ధర ం అ ర . ఇక డ ఉదహ ం న ద సూ ండ ల

ఖ ం ర . “ ద వ ధర ల ణం పమ ణం యస సః” అంట, ధ ల సు వ ద పమ ణం, ప దుల పమ ణ ల వ . ధర ం దం త ల సు గ ం పమ ణ

చ ం దు అ ఒక ధం ఖ ం “ ద ల ణ వ పమ ణ వ” పమ ణ అ ద మ ణ వ ం ర . అన అ మ ణ రణ ల లనందువల ల స తః పమ ణ ల

ఇంతక మ ందు గంల ర ంచబ ం . ఈ ప రం స తః పమ ణ లన ల ప ంపబ న కర సమ య ధర ం అ ర . క కంల క మ ల భట దుల క ఈ ధం “ ప ర ష దవ గ ణ ః....” అ క న కర ధర మ ర ం ర .

ద ః తః స ః త మ ష ః హృద భ నుజ ధర సం బ ధత| (మ.స ృ)

ధ దులక దుల పమ ణం కనుక న న మనుస ృ క “ త ం గ ష ను లన సత ర ష లన ంసుల ంపబ ం . మనసు క సమ త న ;

అన ద సం ర సంస ృత న తం ఽ ర దం ( దం న ర దం క ం ) పవ ంచున , ర సమ ం న ధర మ ” ం .

21

తమ డ “ ఽ ల ధర మ లం స ృ లచ త ం” అ సూతం “సమస దం, తనూ లక న స ృ సమ యం, -స ృ దుల క లం ధ పమ ణమ ”

ర ం ర .

ధర ం

న ధ ఽధ చరత ఆ ం స ఇ న గంధ న తర ఇ చ అయం ధ అయమధర ఇ యం ః యమ ణం పశంసం స ధర ః యం గర ఽధర ః| (ఆ.సూ.)

అ ఆపసంబ సూతం. ధ ఽధ ల పత ం ల కంల ఎక షం సుక రగడంలదు. వతల , గంధర ల మన తర ల కలల క ం ప డం లదు- “ఇ ధర ం ఇ

అధర ం” అ . మనం ఏ కర ను ద లన ఆర లన ర పశం ఆ కర ధర మ , ఏ కర ర ం అ అధర మ ర . ఇతర పమ ణ లక చ ం దు, ఈ ధర మ

షయం.

అల శబర క “ మ ం దర నం”ల “ య గమను ష తం క ఇ సమ చ ల ” అ “ల కంల య అను ం క డ వ వహ సు ర ” అ అ ర . బట ద త న (మనం అను ం ల దం న) కర ధర మ , ద గ త న ( య వద దం ప బ న) కర అధర మ త ర ం.

ఈ ధర ం క ఙ య న స ృ దులక మ త చ సుంద ఎందుక ? అ క స ర ల శం ం , సమ నం క ర .

దవ య గ ణ ం ధర త ం ప ష ం యక ఽ న దూ ణ ధర || య ధన ం త ం త య | దూ ణ చ ధర త ం త ం య చరః| ( . . .)

యజ ం ద , ఆజ ం ద లక , య , ఆర ణ గ ణం చ ం ట ధర త ం ప బడలదు. ద ల ప బ న ఆ దవ యల క న యజం ం ఫల

ధన సమక ర డం వల ట ధర త ం అ ప బ ం . అందువల ఆ ఫలం క ఆ రం పత పమ ణ లక చ ం దు. స ృ క ఙ యం మ త చ ంచడం

సవం. ఇం “ప ణ ప ణ న కర ణ , పః న” అ , “ఇ ప స ృ ధ ” అ స ృ క యజ దుల ధర శబ ప సు . త స ృ త క “య గ కం ధర ం” అ “య గం, నం దలన మ త ధర ం” అ ప బడ ం .

ఇంక, అప ర ం (అదృషం) ధర మ అనక డ అ సం క స ర ల సమ నం ర . ఆరర ప న ప ర , మర ప న ప ర ఇట వంట ధర ధనం అ క ర . య వనవ అ న ర , గృహం, చంద దుల అ ఉ అనుభ ంచ ల ల ఒకడ ంట ఏమ ? అంట ‘అదృషం లదం ’ అంట ర . అంట

గర పమ తన అ నంల లదు. ఇట వంట దృష న ప ర ర న మ క వల న అదృష సహ ర ధర మ ర .

ఇంక ర ప న ప ర ంచ ధర అత వసరం అ ప అవసరం లదు. ధర ం ల ధన జరగ జరగదు. ఈ ప రం అర, మ, ర ప న ప ర లక మ లభ తం ఉం ధర మ , అల ంట ధ ప ంచడ దంల ప ర ండల ఉం

22

మ ఖ న షయమ , ఉతర ండల ఉం మ ఖ షయం బహ అ ప క ం. భ ష ప ణంల “ధర య మ షం ఽభ దయ ల ణం” అ “ యసు ను క ం కర ధర మ ”

ప బ ం .

ధర ం శ స మం నుయ ద క వ ప ః | పరల క స య రం సర భ న డయ || ఏకః పజ య జంత ః ఏకఏవ య | మృతం శ రమ త ృజ షల ష సమం || మ ఖ

బ ంధ య ం ధర సమనుగచ | ( రతం)

అ రతంల ప డంల , “పరల టప డ వ ధర అనుస సుంద ” ప డం వల దవ య దులక అనుగ ంపడం జరగదు. అం దు, “ధర ం ర ర ” అ ంచడం వల ధర ం న సుంద ర . అల రన త శత ం ద దులక సంభ ంచదు కనుక,

అప ర (దృషమ ) ధర మ ప బడ ం .

నత ధ ఽపసం ర మధర ఫలసం త | త వ ఫలమ ధర ఽధర శనః| (సుం. ం.)

“ తంల ధ చరణ ఉపసం రం ఉం ల , వ న పం ధర ం న సుంద , క “ధ ణ పమపనుద ” అ “ధర ంవల వ న ప ణ షం అధర ం వ న

పం న ంద ” ం . ఇం దు “అధ త మహ భ ష మ తం” అ “అధర ం వల వ న ప షం త ప ఉ ల సంభ య ” ప బ ం .

ఇం సం హం కల గవచు ను. “న ం నట వంట కర ఫల ధనం ఎల అవ త ం ?” అ ! కర ధర మ , మన య బ న కర ంట న ం క , మ న ం నట వంట కర వల ప ణ ం స దుల ఎల ప డ అ మన సం క స ర ల సుక సమ నం ర . మన త చూడబడనట వంట త న కర లవల జ ం న ప ణ , ద కర లవల జ ం న క అదృషమ ర . వల కల గబ స ఫల రణ న

తకర అ ప ణ మ అదృషం జ సుంద , ద కర అ ప మక న అదృషం జ సుంద అ ర . ఆ ప ణ ఽప ణ ర ప న అప ర ం ఎంతవరక ఉంట ం అన ట మన త ఆ కర ఫల అనుభ ంప వరక మన ఆత ష ఉంట ంద స ర ల ర ం ర . ఉ హరణ , ల కంల ప దల నూ లవ ఉండ ం న త త ఒ ందువ

డ క ంట ఆ ల ఏ ప రం హ సుం , అల ఆత ష న ప ణ ఽప ణ ర ప న అప ర ం (అదృషం) మన ఫల అనుభ ంప సూ తగ త ఉంట ం అ వ ం ర .

కర న ం క చరణ సమయంల క న అప ర ం ంట న ంచదు. మనం కరలను మం ం ట , ఆ కరలను, మంటను ఆ ట ంట తగదు. ఎక వ

ఎక వ లం ఉండ స ప డ త ం . తక వ తక వ ల ఉం ప డ త ం . అ ధం “కర భ య ఫలభ యస ం” అ జ సూ ను రం మన అను ంచబ న ప ణ ఽప ణ కర ల చు తగ లను అనుస ం ప ణ ఽప ణ ల క ఎక వ, తక వ ప డ . అ మన ఫల లను అనుభ ంపజసూ పం ప దల లం ల గ కమకమం న .

ఆ ఫల అనుభ ం వరక ఈ వ డ ఉంట అంట, “ఈ ఉ అనుభ ంచదగ ఫల అనుభ ం క ఉ అనుభ ంచద న ఫల అనుభ ంచక ం ఈ ఉ ట

23

వ డ న ంచడ కనుక జ ంతరమందు ఆ ఫల క వ అనుభ ంప వరక ఆ ప ణ ఽప ణ ల న ంచవ ” అ స కల ర ర ల ర .

కః కర ణ ం ం హ తః| పస హ భ జ త ఽ భ న | ( . )

ఏ ఉ ఏ రక న ఫల మనం అనుభ ంచవల ఉం ఆ రక న ఉ అంట మ నవజ , ప జ సంభ సుంద ఈ ధ న రతమ ల గ న ప ణ ఽప ణ ల రబ ర పంల మ ర య , “జ ” మ త అల మ రక ప ర న య “జ సర క ణ భస త ర ఽర న” అ వచనం ం . ఆ జ నం అంత సుల వ సంభ ం ద గ ం ఐ క, ఆమ క ధ లన త సం దన ఉండ , త అడ ం ధ చరణ య , పఫల అనుభ ంచక ం ఉండ , త అడ క ం ప కర లను ట మ ందు ధర , అధర అ ర ంచడం ల అవసరం.

అ త ఫల ంచడం అప ర మవ త ం కర దంట అ శం ం , “ ః పచ ” (కరల వండ త ) అ ప గంల క ధ ల కరల , టనుం వ జ ల అ ంతర రం అవ త న ట కర క , ఫల మధ అప ర ం అ అ ంతర

రమ సమ నం ర . అందువల కర క ఫల ధ ప జనమ , కర ధర మ ర ం ర .

ధర ం - సమ జం

ఇంతక మ ందు నట క, ల మం అనుక ంట న ట ప ప ల ధర ం, ప ప రల అధర ం అవ య అ ం మ రదర నం య వల న అవసరం ఉం .

ఇదం ప ణ దం ప త పద ద | ఆచం లం మను ణ మల ం స ప జనం|

సమ జంల ధ గ ం పల వ ర పల ల అరం ప డం, ఖ ంచడం జర గ ం . ప ణ ల ండ య ల కంల ఆబ ల లం, చదువ క ల సు క ! ఇంక ప జన ట? అ కంల స ర ల శం ం , ప ణ ల ండ య అంద ల సును , ఏ కర ప ణ ం, ఏ కర పం వ య షయం దు క ! అ ల సు సం సం అవసరం అ ర . మ పక “ప ప రః ప ణ య, య పర డనం” అ ద స మహ ‘ప ప రం ప ణ మ , ప ప రం పమ ’ అ ర

క ! అ జం ? అంట ప ప రం, ప ప రం అ జ , అ ద లక ర దం ఉం ల అ వ ం ర . అందు ప ప రం, ప ప రం అ ట ర చనం

అవసరమ ర .

ల కంల అందర అనుక న ధం పర లక సం షజనక నవ ప ప రమ , పర లక /పజలక దుఃఖజనక నవ ప ప రమ , పర గమనం || టవల పర లక సం షం క ద “న పర ం గ ” అ ధం ఉ అ ప ప రం, త ధర ం అవవల వసుం .

య ఏవమ హత గ ర గమ ః సు ప ర | ( కం)

24

అల , “న సు ం బ ” అ ధం ఉ , సు నం పర ల సం షం , దుఃఖం క ంచదు కనుక అధర ం క వల వసుం .

“ఆసూర దర తః ఆ ర దయ యం ం జ |”

త లజ తం దశ శ హ తకృతం సహ ణ వరజం షం య హం | ( .సూ)

అ తమసూతం ఉదయం సూ దయం నుం , యంతం న దయం వరక య జపం య ల , ప ర య జపం ఆ లంల జ ం న పం, నూర ర ఒక పగల , త లందు న పం, ర ఒక సంవత రంల న పం న సుంద ం . ఈ

జపం పరసం ష జనకం , పరదుఃఖం దు కనుక ద త అ ధర ం క వడం అ పమ దం సంభ సుం .

అల ఇతర ల దుఃఖం క ం వ అధర ం అంట, గం త ంచడం సం పథ ం ం , క యం ల ంట దుమందు న దు డ , ప ండ ల ంచ శస త న దు డూ క అధర ం న ర వల వసుం .

అందువల పర ల సుఖ క ం వ ప ణ మ దు, ధర మ దు. పర లక దుఃఖ క ం వ పమ దు, అధర మ దు. ఽ ల , య ఽ య ల ఉం . ఏ ల ంతరంల యసు కల గ సుం అ తం. ఏ ల ంతరంల అ యసు కల గ సుం అ అ తం. త లంల ( కం ) సంత కలగ యం. త లంల అసంత కలగ అ యం. ట మధ ల సు వడం అత ంత అవసరం.

అందుక ఈ గ ం న స ర ల అధ యన, క రణ సంధర ంల ఇల అ ర .

త జ యమ నంపవరకః| క ఽ జ యమ ఽ వ ద ప జనకః| ( . .ర.మ )

“ ఽ తవ ః” అ క ం ధ యనం య డం ధర మ , ద ధ యనం రజ నం సం ం క ఒక ం . అప ట అ యక ం ధ యనం య డం జ ం . , అ క మ ధ యనం య ల అరమ ? అ శం ం

సమ నం ర . న త త న ధ య ఫల ఇప డ ఇతను రం న త త మ గ ర వ వదక చదువ క న ద ఫల ఇ , ఇ వర చదువ క న

దం ఫల ఇవ క వల వసుం .

ఉపనయనం అ న వట వ అధ యన ఆరంభ లంల అరం యక అత తం గ ర వ ల వద ల సుక , వట వ క తం ం న ధ యనం;

యక గ నం న దు డ ఇ న మందు ఆ ద సం రణ నట ఉ హరణ ఇ ర స ర ల .

అందువల త న ? య న ? అ మనక బ య లంట ల క మ న ంల అనుక న ట ప ప ర, ప ఽప ల ధ ఽధ ల ర ంచడం తగదు. “ ద లక

ర ం నట వంట ఽ లను క ప ప ర ప ఽప ల ప ణ ల ద స భగ ను ‘ప ప రః ప ణ య’ అరం .

25

సం ఇంత వరం ప , “సమ జంల ల మం అం క అ ధర మ ర ంచడం య కమ , ల నుగ ణం ధర ం మ ల ” ఆధు క ల ఎక వమం అనడం ప ట

అ ం . ధర మ సమ జంల మ క ల ర ంచవల న షయం దు, అల య డం పద దు.

ఒక 104 ల జ రం ఉండ నూర మం ల ఒక ద సం పథ ం ట అం క ంచక న రందర (99 మం ) అజ నుల పథ ం ట అం క ం ర పథ ం

ఆ గ ఏమవ త ం , సమ జంల ఎక వమం అ యం ధ ర ంచడం క అల అవ త ం .

మ ధ ల నుగ ణ ం మ అ అ య క ప ంచవల ఉం . ల ఒక ధం ంపబ న మన బ నట మ ధం అను ంచడమ ?

లక ల అ క మ ణక వచ ల క ను నం షయంల న న త ల ట ల ఘవ ప మ త క ం సం ంప య డమ అ ప , లల ంపబ న మన బ నట ల ను రం ఆచ ంచడ తగ న ందర మంత ల అంట ర . ధ ఽధర

రయం ల క ఇం య ల చ ంచద , క శబ లక ( ) మ త ధ మ ఇంతక మ ం ర ంచబ నందువల, చ ం య దుల పమ ణ సహ రం ల లం, ఎర ప వంట రంగ ల బ గ ంచలద ల కంల అంద ం కనుక బ నట ధ ఽధ ల

ర ంచడం అ దం సగదు. ల త ర ల ర పజ నం క ల సు లమ , అట వంట ధ ల లక ం వలం బ ర పజ నం కలగద ల సు కనుక, ఇట వంట న షయ ల సు ల మనక ఇంక అ ం య న ధర ం వలం బ గ ంపబడడం జరగద ప వల న ప లదు.

ఈ షయ మ ంత వ సూ యజ ల యజమ ప వ క ం టప డ ం మం వ సు ర .

మ జ మ య సు ద ద ర నం ంత నవంత నమ భ |

“కళ క ఆ త డ , క అ దలన ర అ మ న వతల ం గ త ల ప బడ త న వతల ఉత లంల మనసు కల ర . అందు ల కంల మనసు తం

లనప డ కళ చూ న చూ నట , వ ల న న ట ప లక వడం మనక అనుభవ .

అ త మనస స క ప చర | ( . )

“ఆ య షయ లను గ ంచడంల ‘గ ం ట ’ ఇ ర ంత ర క” అ ఆ యజమ ఈ మంతం ర త డ . ఇందుల ంత , అవంత అ ప నర క ల ఆదరం

ప నర చనమ ఖ ం ర .

ఈ త రం ల క స త ంద భట దుల క కంల వ ం ర .

య చ మనస రం ర చ పవృ సు ఖదుఃఖ వల వ గమ | ( . )

26

ఎప డ చ ం య లక మనసు క సం గం కల గ త ం అప ర లను గ ంచడం క దుర త ంద , వలం బ చ ం సుఖదుఃఖ ల మ త న ,

ఇం య ల అవసరం లక ం “అహం సు అహం దుః ” అనడం ల కంల డ కల ఉంద వ ం ర .

అ ర శబ పమ ణం త ధ చ ంప సు వడంల బ క సహ రం అత ంత అవసరం. శబం లక ం బ , బ లక ం వలం శబంవల ధర ం చ ంచదు. అంట, ల క న ర దుల గహణంల చ ఇం య లక వ వస ఉండ , అల క న అ ం య న ధ , ప య అల క శబ భ త న దమ శబ పమ ణం తప మ కట ఏ

య యగలదు? అం దు, ల క న శబ మ న ఇం య లక చ ంచ భ త, భ ష ద రమ లను య య గ నప డ అల క న, శబ భ త స తః పమ ణం అ న

దం ధ య య డంల సం ంచవల న అవసరం లదు.

ఈ షయ “ ద భ తం, భవంతం, భ ష ంతం సూ ం వ వ తం పక షం” అ , “ బర ష ంల న ద ల ంపబ ం ధర మ , ధ ల ంచబ ం అధర మ ” అం క ంచడం తప మ గత ంతరం లద క కంల మ ందు అ క ప ల పద ం న భట దుల త దక ఏమ రంట-

భ శ య ం ధర న చ రయం| మధర న చ రయం|

ల ంచబ న సం వందన, అ హ కర ల య ధన క ం ధర ం నూ, ధ ల ంపబడ సు దుల అనర ధ ల ను, అధర ం ను గ ం ల ర ం ర . అందువల ంశ మన , ల అనుస ం మన బ నట ధర రయం ఆచ ంచబ ధర ం దు, దం ం పమ ణం.

య గ దం ధర వ వస

అల అ ధర ం ఎప డ ఒ ధం ఉం క ! య గ దం ధర ధం ఎల ప బ ం చూ ం.

అ కృతయ ధర ం య ం ప య అ క య నుణ ం య గర ణ రతం|(మ.స ృ.)

కృతయ గంల ధ ల ర , య ల ధ ల ర ం . మ య ఒ క య గంల ఒ క మహ ధ లను ఉప ం నట ప బ ం .

కృ త మ న ం ధ ం య ం తమ ం స ృ ం ప శంఖ ః కల శ ః స ృ ః|

కృతయ గంల మనువ న ధ లను య గంల తమ డ నట ను పర య గంల శంఖ త మహర ల నట ను, క య గంల ప శర డ నట ను ఆచ ం ల మ తం స ృత లందు ప బ ం . అల మనం క పసుత ల అనుస ం ధ లను మ లంట ర ంతమం . ఆ మహర ల ఒకప డ ధర న మ కప డ అధర మ ప లదు. శ ల లను అనుస ం “అ ల ” ( యక డ ) అ మ త వ వస ర . ఆధర ం ర , అ ర ం ర . ధ ల “తన క ” అ “ యక డ వ ,

ంపబ నవ ” అ క ర ల ఉ .

27

1. స ర పతః ధం: అన శ ల ల ప లక ం సర ల, సర లందు ంపబ న . “బ హ ణ న హంతవ ం”, “న సు ం బ ”, “న పర ం గ ”, “న కలంజం భ ”, “న

ం త ర భ ” దలన ల “బ హ ణహత యక డదు”, “సు నం యక డదు”, “పర గమనం ప దు” ఇ దుల ఎలప డూ ల, అధ ల.

2. శ ల దుల శ ం ంచబ న : “య వ వం అ హ తం య ల ” ప ర రం ంపబ ం . ఇ ధం “బ హ ణ య ం ద ” ఇ ల ఆ య ల ంచ

బ . మ సందర ంల “ న ద , న హ ” అ కత పకరణ క ం కత వ ల అంత గం “ త ల వ వహ ంపబడ త న యజమ నుడ ఆ లంల (కత మధ లంల )

త ం ప ర రం య వల న అ హ త, హ మ, దులను య ద (అ ల ) మ త ంపబ ం . ఇ అధ ల ంబడలదు. అందువల “తత రణన నరః ంత

క గ ణ ం” అ , అ య డం వల అనర దు , కత మధ ల కత వ గ ణ ం (గ ణ నత) వసుంద మ తం ప బ ం . అల ప ర ర గతః ప న ట క కత మధ ల ధం ర . తన ర కలవడం రణం దం దు క ! ఇ గతః ( వల) ప న కనుక కత మధ ల “న యమ య ” అ కత రం ంచ బ ం . ఇ క అ క ం అధర ం దు కనుక పత యం లదు , కత వ గ ణ ం మ తం ఏర డ త ం .

ప ర రం గతః ప సతః ంపబ న మ ఉ హరణ-“న కలంజం భ ”, “న సు ం బ ” అ . గతః ప ర ర ప న “మ ంసభ ణ” “సు నం” లను ప ర రం ం ం . అ క మ తం పత యం కల త ం . అ ధం జనం గతః ప న . ఆ జనం యం, తః ల లందు ండ ప య ల మ త య ల

“త రహ మను భ ఉప య తశ యంచ”, “ యం త వ కవ ం, ంత జనం” దలన తమ సూ ల సు .

వల జనం అధర మ ప డం లదు. గతః ప న ఆ జనం త సమయ ట య ద మ తం ప బడ ం . బట అల అ క ంచడం వల అధ చరణం వల వ అనరం

మ తం దు. పత యం మ తం (అట వంట అ ల బ జనం వల వ అ గ ం వంట ) తట ంచగలదు.

ఈ ప రం య గ అనుస ం ల ప బ .

వ చ సు త ః స సం పల తృకం| అ లం గ లంభః కల పంచ సర

అ మర దులవల సం త , స శమ రం, మ ంసం తృకర లను ఆచ ంచడం, అ లంభం (అశ ధం), గ లంభం ( ధం) అ అ దు కత వ ల మ నుపట య ల

త క య గంల మ తం ంపబ . బట య ంతరంల ధర న ఇవ ఈ య గంల అధర ం మ నట దు. అప డ స ల యద న అ ఇప డ ఈ క య గంల య గ న నుస ం అ ల అ మ తం వచ లవల ల ం . వల న

ంశ మంట, యద న , స త ధ ల ప ర య ల ప గణంపబ న ట య ంతరంల స ర ల అధ ల నట దు. ‘అ ల ’ అ మ త నట ం .

28

, “ఒకప డ ఆచ ంచద న ధ ల మ కప డ అ ల అవ య ?”, “ఒ రక న యక ఒ రక న ప సర ఒ రక న స వం ఉండటం సహజం క ”, “ల కంల

పంచ ర వంట ఎలప డూ మధురం ఉండడం చూసు ం క , ఇందుల మ ర ల ట” అ ందర శం ర .

అవ దం త, అ ర దం త, శ ల దం త స వం మ ర త ఉంట ం అ సమ నం ర . “స త ణ ం జన వ” అ “ఆ గ ం ఉన ర జనం య వల ం ” అ భట దుల న ంట జనం య డం అ ఒక య అవ దం వల ఆ గ ం ఉన ప డ హప , అ గ ల ఉన ప డ మృత వ ఇ ంద ఒక సందర ంల ఉదహ ం ర . అల “న ం ” క ం ఏ ణ ం ంచక డద ం “అ యం ప మ ల త” అ క ం ంపబ న అ మమ కత వ ల ప

ంసను క మ మ ల ప ంస సమ నం చూ , కత వ న క మ మ ల ప ంస సమ న న పత యం తట సుంద శం ం న భట దుల సమ నం ఇల ఉం .

ఏవం ప ణం హ ః ర తత | సు దం ం య నరకం క ః| (భ. )

అ క ం బ హ ణ ల మ త మ డ లన సుర ంపబ ం . “ చ, మ చ జయ సు ! య క స న య బహ ః” అ ప బ ం . దులక

ధం లదు. బట దుల న సు నరకం ందడం అ ద (నరకం ందడ ) ప వల వసుంద ర . అంట ఒ సు న య అ ర దం బ హ ణ లక పత య జనకం

అ ం . దులక పత య జనకం లదు. అల , ంపబ న ంసక వ పత యం అ మ కత వ ల ప ంసక ద ఆప (త ) చూ ం ర . ఇంక శ ఉ హరణ చూ ం.

మర త త ం ద ల శ క ణ ఘృతదుగం మం మం క తరం భ యః|

అన ఆయ దం వచనం ప రం ర గ , వర గ (గ న ం అ వన మ క), దుర లకల రణం అ గ క ల అడ ల ఆ , నగర సులక ఇబ ం

క . ప రం ఒకట అ శ దం త నగ సులక అ ల ( సు క డ ) అయ యంట ట స వం మ ం . , ల అ క ం మంత ర త వ ల

రణం అ మ ం , వృ . ఇ మనక అనుభవ క ! అంట ల దం త అ ల అయ .

ఈ ప రం న నవ అవ దం త, అ ర దం త, శ ల దం త అ లయ . ఇ ధం య ంతరంల ంపబ న ధ ల స ధ ల అ ఈ య గంల శ, ల, పకరణ దం అ లయ . ఇందుల య, వసువ ల ఒకట అ స వం మ ర త ఉంట ంద గ ం . అధ చరణ వల సంభ ం ఫలం ర , ఔ క శ ల దులను ఆశ ం న అ ర రణ ల ఫలం ర . మనువ , తమ డ న

ధ లను ఉప ంచ లదు. ప శ దుల న ధం ధ ల మ ర లదు. ల గ య ల రణం ప బ న ధ ల ల ఘవ మ లను మ ం శ, ల, అవ

లను ఆల ం ఆ య య ల జ ంచబ పజల శ మ లను గ ం దంల

29

ప బ న ఆ ధ ల య గ దం వ వస ర . మహర ల ల ల కనుక ఆ ప రం వ వస యగ ర .

మ ర వ వస నట పసుత ల ను రం మనం క మ వ వస య వచు క అంట న శం ం , ఆ ధర వ వ రం లజ నం ల సంభ ంచదు కనుక, పట న ఏమవ త ం క ల సు ల మనక అట వంట లజ నం లదు కనుక, మన ఇషం వ నట ధ ఽధర వ వస అ రం క మనక లద సమ నం ర .

దంల ఏ మహర ల ర నబడ త ఆ మహర ల వచ ల మ త పమ ణ ల గ ం ల మ ం తంత కంల ప బ ం .

భ నుజ వ పవకృ | ం ప వ ష క ర ం ధర సం ః| వచ పమ ణ శ యః|

దంల “య ంచ మనురవద త షజం” అ క ం మనువ న షజం (ఔషధం) వల క ంపద న అ బ ం . అల ప శర స ృ మ ణ ం ఉం ?

ఖ న గ త ఉం అ శం ం ప శర మ ధ యం ఉ త గంథంల స ృత లక గంథ ర క ం , స ృత ల పమ ణ ల ర ం ర .

అత క బ ప త | పలంభక స ణ వర

క ల , బ ద ల , పలంభక (వంచక ) ల వ ట ల ర .

“ ప శర ప తత మ ప వ స కస ”

“ఋష ఇందం పత ం పశ నం వ షః పత మపశ ”

“అ ర య పజ ం ప త మ య”

“అథహ య జవల స బభ వత ః”

దలన లల మ ల నబడ త . కనుక లక మ ఖ ం అం క ంచబ ం . వ న ఖ ం గ త క ఉంద ర ం ర . అంట

అ యం మనువ దలన యందు ప తం దు. ఈ స ృ కరలం త బలం తం ద ల గల అ ం య లన ధ లను ఆక ంప జసుక న వ వస ఇ . ఆ య య ల

జ ం పజల ట సమగం అధ యనం టల అర లను గ ం ఆ న ట వ వస యలర అ యం స ృత లను, లను గం న ద సుల, ద ధ లను బ ంచ సుహృ స లన ప ణ ఙ య సృ ం మనక అంద ర .

ర అంతట షయ గ ంచగ న మహర ల అ , ధర వ వస య సమర ల ప ర ష ల జ ంచడంవల సహజ ద న భమ, పమ ల సంభ ంచ అవ శం ఉంద ఆల ం , అట వంట ర నందువల ప బ న ప ణ, స ృ దులక పమ ణం,

మ ణ ం అ అనక ం దమ లకం మ ణ మ పకటం ర . మ ం సం స ృ దంల “ధర స శబమ ల దశబమన ం ” (జ.సూ.) ఈ జ సూ ఖ ం స ృత కరణంల “ధర ం దమ లకం” కనుక దం ప ంచబడక ం క గంథం ప ంపబ ం అ మ ణ మ ర . ఇందుల ‘శబం’ అ పదం సూ ం .

30

స ృ దులక క ఆ ద మ లం కనుక ట క ‘సూత’ శబం గ ం , అట వంట స ృ దుల ప ంపబ న ధ లక క మ ణ అం క ం ర . అంట స ృ కరలక ధర రయం యడంల తం అం క ంచక, ల ఉన ర ప డంవల ట (స ృత ల ) మ ణ అం క ం ర . అంట, స ృ కరల ధర రయంల తం అం క ంచక ం ల ఉన ప డంవల ట (స ృత ల ) మ ణ అం క ం ర .

అందు ద ర ద న షయ ల ఎక స ృత ల ప ంపబ నప డ ఆ స ృత లక మ ల న వరక స ృ ‘ మ న న’ మ ణ అం క ం క , అను న ర ప న అ మ ణ (అను పమ ణం ద ) అం క ం ల ప తం లక ం

ర ం ర .

య వ కం క స ృ వత య | వత ర ద ను న ష |

ఇ ధం “అహరహస ం మ త”, “య వ వం అ హ తం హ ” దలన త ల “ సం వందనం య ”, “య వ వం అ హ తం య ” అ “సూత క ణ ం

గః సం ం య ” అ స ృత ల క జ లందు (ప ర డ ప ణ లందు, అ లందు) సం వంద దుల యక డద ప .

మ న సం, స ృ ష సం అ నప డ మ తం “ మ న ష స ః ష వ బల ం” అ యం ష సం అ న స ృ న ప ర ఆచ ం ల ర .

ఈ ప రం అ క షయ లను పరస ర ధం లక ం అ క ణ ల ం ం సకరల ర ం ర . టల త ల స ృ కరలయందు ఆదరం చూ ం ర .

ఇ రయం మ యజపకరణంల క క సుం . “ఔదుంబ ం స ృ ఉ ” అ సూతం యజంల ‘ఉ త’ అ ఋ క మ నం టప డ ఔదుంబ స ృ సూ ఉ నం ( చు ంత క మం ల లవడం) య ల ం . ఔదుంబ స షన ( తమం వసం ఆ దన) య ల స ృ ం . ఇక డ బల ం నట స ృ ంచడ య కమ , ఔదుంబ స షన య ల స ృ దమ లకం పమ ణమ అం క ం మ లభ త న మనక వరక స ృ అనను పకత ర ప అ మ ణ తను (అనుషక పమ ణం ద ) అం క ం స ృ న ప రం అను నం

యక డద , నట య ల ర .

మనం ధ మ ర ధ అధర ం ను, అధ ధర ం ను మ ర ధర ప వరనం న ళ మవ ం. అందు త , స ృ అ ర దం ధ లను వ వస యడం మ త మహర ల ర . క ల నబ న మహర ల మ త అ ం య దషలనందువల బ య ల జ ంచబ పజల శ మ లను అనుస ం ధర లను య గ లక అనుగ ణం వ వసను మ త ర .

సర స ృత లక దమ లక , మ ణ అం క ం నప డ ఎందు సం క య గంల ప శర స ృ ఆదరణయత, మ స ృత లందు అ దరం అ శం ం ‘ప శర మ ధ యం’ల సమ నం ర . ప శర స ృ క య గంల పజల రక పవృత నందువల ( ంచబ నందు వల) అ ర .

31

అ కృతయ ధ ః య ం ప య | అ క య నృణ ం య గర పను రతః|

కృతయ సంబం ం న ధ ల ర , య సంబం ం న ధ ల ర , పరయ సంబం ం న ధ ల ర , క య సంబం ం న ధ ల ర అ

ప బ ం . య గ దం ధ ల ల అ ప డంవల ధర స ర పం ర అ దు, అను న ప ర దం మ త న ప బ ం . అల క స ృత ల మ ల న త ల క

న ం ఉండవల వసుం . అ అల లవ . అందు ఒ క య గంల ఒ క ఋ నట ఆచ ం ల ర .

కృ త మ న ః ధ ః య ం తమ ః స ృ ః ప శంఖ ం కల శర స ృ ః

ఈ ప బ న అను న ప ర దం క కృతయ గంల మనువ నట , య గంల తమ ల నట , పరంల శంఖ త మహర ల నట , క య గంల ప శర స ృ ల

ప శర ల నట అను ంచం అ మ తం ర .

అల ఒ య గంల ఒ ధం అను ం ల ఎందువల అ ర అంట, మ ధ ల చత ర గ రణ గంథ బ హ ళ ం కలవగ ట త, ను ను య గ దం పజల శ

నులవ ర ఆ య స ృ కరల య గ దం న వ వస ప రం అను ం ల ర .

అధర పకం న షం యతయ భజ య -

త జ శం క తయ య ం మమ త ృజ ప క ల కం త క రం త కల య

అ పసంగంల , ప త న ప ర ష డ ం సందర ంల అతడ ం శం ట ల కృతయ గంల మనువ , య గంల అ ఆ ప త డ వ ం న మ

ట ల , పర య గంల అ ఆ క ల ట ల ఆ య ఋష ల ప క య గంల మ తం అధ చ ం న ఆ కరను ల న ‘ప శర మ ధ యం’ ల వ వస

ర .

ఇల ధ ను న ప ర క ఒకట, ండ ఉ హరణల ఇ ర . ఆ య కర ల ప ద ( ప ప ) ఆచ ం న క ండ ల , గణ ల గ ం దంల ఇల ప బ ం .

య వ మ ఏ స త హ సంవత రం భవ | సంవత నం ప మ సం భవ | మ సస ంవత రః సంవత నం ప దశ భవ |

దశమ స ంవత రః సంవత నం ప ష భవ | ష ఋతవస ంవత ర స ంవత ం ప భవ | ప య య నం ప |

న పం ల ఉంట సంవత ర య ల , ల మ స ను ల దశ త ను ల ష త ను ల త ను ఆచ ం ల కల ం శ మ ల ననుస ం

, ఖ ంత య ననుస ం బ యన ధర సూతంల ఏక త ను క ర . న న ప మ య ల ఏ ప ఆశ ం మన శక ను రం మ ఖ ప ఆశ ం నట

అవ త ంద అ యంల లను సం ంప ర .

32

అ ధం ంగ ల షయంల క సంవత ర ఆరం ం ఏక త పర ంతం కల ం అ క ప లను ‘మ నవ గృహ సూతం’ ( ర జ గృహ సూతం)ల ఉప ం ర . అందుల ఆపసంబ మహ త వర సం ంప ర . “ త మ భ ః అధశ య బహ చర ం ర, లవణ వరనం చ” అ “సంవత రం, దశ తం, తం, ఏక తం ” అ సంవత రం నుం ఏక త వరక హ ను సం ంప ర భర జ గృహ సూతంల .

ఈ ప రం య త లల ను, వ దుల అను ంచడంల ను శ, ల, కరృ షమ లను అనుస ం రవ, ల ఘవ ప లల మన శ అనుస ం మ ఖ ప ఆశ ం , ల ఘవ ప ఆశ ం క ఫలం సుంద దంల ను, ఆ య మ ల నబ న మహర ల ఆ య స ృత ల ను , సూత గం ల ను, వ వస నట ప ర ఆశ ం ఆచ ంచద న

ర , మన బ న ధం అను ం న ధర ం రద సపమ ణం ను, సంగహం ను ర ంచడం అ ం .

ఆ వ వసను య దృ ర ంచుక బ ధ త మ తం మన ఉం . మ క ల అనుక న ట పర లక సం క ం యల ధ ల , పర ల దుఃఖ క ం వ అధ ల , ఇ ప ప ర, ప ఽప ల శబ ల ప బడ త య సమ జంల ఉన బహ జ అనుస ం ర ంప తగదు. ఈ ప రం ల క, క ఉ హరణల ధర స ర ప ల ణ వ ంచడ ం .

ధర శస ం

ల అరతః ధర బహ లను బ ం మ ల సందర ంల దంల ప ర ండ ప ంపబ ం ధర మ , ఈ ధర ం అ ‘ధ ర మ ల ’ అ ల గ ప ర ల దట ప బ ం . రణం ధర ం వల అరర ప ప ర రం, మర ప ప ర రం, పరంపర మ ప ర రం ంపవల ఉండడ . అంట ధర ం వల ప టన ప ణ

షం వలన ధన సమృ కల డ , ప త ర పంల సుఖం క న డ లడ .

ఉ హరణక ల కంల వ వ య , ర , ఉ గ సుక ఇదర ంట ఇదర ఒ ల ల ఒకడ ల సం సు డ , ఒకడ నష త డ అనుక ం ం. ఇల ఇద

భవ ల ంట ఇళ , తం, మణ మ ణ ధన సంపద, ందర వ అ న ఉ , ఇందుల ఒకడ మ త ట ల క సుఖ అనుభ ంచ గల గ త ఉం , మ కడ ఎప డూ అ గ ం , పరధ స ఊళ ల , ళ ఇళ ల ల పం సూ స ంతం ఉన ఐశ , సుఖ అనుభ ంచలక త ఉంట ల కంల ఏమంట మ ? ఒకడ జ ంతర (ప ర జన ) ప ణ ం ఐశ ర వంత డయ డ . ప త ల సుఖం లం గడ ప త డ , మ కడ తనక గృహ దుల , ందర వ అ న ర ఉ జ ంత య

పవశం సుఖ అనుభ ంచలక త డ అనడం ప ద క !

అంట ంశ ట? ధర ం వల అర, మ ల వల ప ర ష పయత ం సంభ ం వ . అర మ ల ఈ రకం ఉంట, ఇంక ర ప ప ర ర షయంల ఏ ?

ఎ జన ల ధ ను నం త సం ధన న ంత సం నడంల ఇచ , ల ఒక ర కలగవ . ంత శవణ మన దుల ఎన ట ం

33

ందలడ “జ వ వల ం” “బహ బ వ భవ ” “తర కమ త ” దలన త ల ప . ఇట వంట జ పరంపర ధర రణమవడం వల న మ డ ప ర ల

ధర ం ఆ రప ఉ య మ ట స షం.

ఇందుల ధర ం అర ధన , ఆ అ వలం మ ప ర రం సం అధమ మ ం న రవ ర . ధర ం త త సం ంచుక ధర ం వల సం ం న ధ ధనల ం మజన న షయ సుఖ వన ప ల మ తం ఉప ంచుక ంట పయ ం న ర ఉతమ మ అవలం ం న రవ ర . అథమ మ , ఉతమ మ ం న ఉభయ లక క ధర మ తప క ం అను ంచవల ం అ షయం అ క గం లల ప బడ ం .

ధర ం శ స ం నుయ ద క వ ప పరల క స య రం సర భ న డయ ఏకః పజ య జంత ః ఏక ఏవ య మృతం శ రమ త ృజ షల ష సమం మ ఖ ంధ య ం

ధర సమనుగచ |

టగల ప ను క ం నట ప మను డ పరల కంల స యప తం ప త ం ధ సం ం . పరల కగమన ళల ఉప గప ధర ం మ త .

ప టటప డ ఒక ప డ త డ . మరణం టప డ ఒక మృ ందుత డ . ప త లం మృత క బ అంటం మ ఖుల ఇంట ర . ధర ం మ తం అనుస ం ఉంట ం . ఈ ధం ధర సంల క మ సంల క ఇల ప బ ం .

“ సస అన శంకృ ”

“క త ల దర ”

“త ధ చ ”

దలన ల “ సమ శం ంప ద న దు” అ , (ఇక డ సమంట దం) “ఇ ఇతర పమ ణ ల వలన యబడ ం అ , ఇం దం న ఐ క ఫల (ఈ ల కంల ) చూడడం జర గ ంద , ఇం అ క అల క ఉప ల య ప . బట క ధ ఆచ ంచవల ం ప ర ష బ న రయ ను రం ఆచ ంచద ం దు” అ ం !

అల అ అర మ ల ప ర లను టయ ల సం ప డం లదు. “అ న ం అనపస రం వరం త” అ ఒక కట బ ంచక ం , ట మధ ర ధ ం లక ం ధ ర మ ల మ డ ప ర లను ంచవల ం అ ం . అంట ధ అ ర దం ( ర దం క ం ) న అర, మ లను ం ల త ం ల త ర ం.

సుఖం చ ధ త దర ప భ | ( . . )

ధ మ చ ంచ ఎన డూ సుఖ అనుభ ంచడం జరగదు. ఒక ళ ల (అధర ం ఆచ ం ర సుఖ మనుభ సున ట ) క ం అ శ తం దు! కనుక సర ధ చరణయందు ఆస క ఉం ల త ర ం.

త ధర శ త ం వ ం స ధర ప ప కః (అ. .)

34

ద ప ద న ధర ం అ వ ల , అ ఆశమ ల ఒక వ వస పవ సూ అత ంతం ఉపయ కమ ం . కనుక తనక , ల క ఉప ర న ధ ఆచ ం ల కంల సమస జనుల ప ర . ధ ఢ ణ మ క అల ప ంచర .

శ మ న గంధ గ హ స కం ప జయ హ న ధ ఢ ం న మ క |

వలం మనుష ల దు వతల , మ నుల దలన రం క ప ర ట. క డంట ఎవర ?

య గమను ష తం క ఇ సమ ల | ( . )

య గం న క డ అ ర . ఇందుల య గం ఉపల ణం. అంట త కర ను (తను య అ ప బ న కర ను) ఆచ ం డ అ అరం. రణ ట అంట, ధ చరణ

డ వలం భ ల క సుల క వల క, తృల క సులక క ఉప గపడ డ అ ! అందు అంట ం -

సపహ రం యజం య య స ం అం రసం ణ ఏ మ త కల |

“అం రసు క మ ర న ఆయ సు డ వల కం నుం భ ల వ ఇక డ సపహ తమ యజ చ ం వల కంల ఉన రంద సమృ య క ల డ ట. ఇం దు, మణమ ణ ధనం ఉన డ ఈ ల కంల ఉన ళ క మ త ఉప రం యగలడ . , య గం

న డ ల ంత ల క ఉపక డ . అందు ధనవంత ర ం సందర ంల దం య ను తను ధనవంత ర ం ం .

ఏక ఏ యజ స ం య భవ |

అ క ం, ఏ వ య ను నం వతలక సమృ అత అర సమృ గల డ ం .

ఇంత వరక ధ ఽధర ల ణం, ధర శస ం వ ంపబ . ఈ పశం ంచబ న ధ ల ఆచ ం న ఇతర ప ర లక రణమవడ క, సృ దులక క ధర ం రణమ “ధ శ స జగతః ప ” అ మ న ం బ ం . షం ఆ య పకరణ ల ఆ య

షర ప న ఉ ఖ ల బ సు .

ఈ ధర ం సృ దులక రణమ ర ంచ మ ందు ఆ ధ చరణక గ న ప శం తర పకరణంల ర ంచ బడ ం .

*2 వ పకరణం సమ పం*

35

3వ పకరణం

భ ల క-భరత వర శస ం

ద స లన కర ల చ ంచ గ న ప శ ? అ సర ల ల భ ల కం పశస న త య సం త దర ప రమ స పకరణంల ఈ ం -

పజ ప మ ల కస ద | ( . సం. 1-5-5)

అ ల ల బహ సృ ంచబ న అ , భ ల కం కర భ అవడం వల ప ణ కర అను నం త స ప ణ ల లను ంద ప బ న ప ణ క ను నం,

త , ఆ త పరంపర ఉతమ ప ర ర న ంద , నర ల ల ంద రణ న లను ట వ ప బ న య త క ను క అర న . ఊర ల క అ ల లక మధ న ఉం ఈ భ ల కం. వ ల ల ఎంత ప ఇక డ భ ల కంల న ప ణ కర ల ఫల అనుభ ంప , త ప ణ కర లను ఆచ ం ప ణ , పకర లను ఆచ ం ంద త న గ త ల అ నందువల భ ల కం ప ప బడ ం .

అందుల నూ జంబ పం, ల భరత వరం భరత ఖండం ప ణ క ను న గ త కల ప ణ, ధర ల పశం ంచ బ . భ గంల భరతఖండం ట ఎక

,స ృత ల ప బ న కర ంపబడలదు. ల ల ఎ ఉ భ ల కంల తప న ల ల కర భ లదు. అందు ఇల బ ం .

ఽమ ల వ ధ | ఽబ వ అమ తః ప నం ఉప | ( .బ .2-2-8)

“మనుష ల కంల సపహ త యజం దు ల క సులను సమృ గల ళ ను య మ ” అ మనుష ల పం ర .

సపహ రం యజం యయ స ం అం రసం ణ ఏ మ త కల తస ఇయం క ః య దం ంచ|

య ఏవం ద కల ఽ స అయం మను ష యజస పహ | అమ త స హవ ం వహ |

అ మంత ల ప . “ఇందు స యం ల కంల సులను జ ం న ఆ వతల స రల ం ష న ఆక బ ధ పడ త న స రల కం కర భ క వడం ఆక ర గ వసు సం దన ల ద ంద పరస రం ం ర . వల

మనుష ల కంల క ను నం మంత ప ర కం వతలను ఉ ం ఇవ బ న హ సు ఆశ ం ంచద న రమ ర ంచుక ర ” అ అరం.

ఈ ల ం న ‘ఆమ తః’ అ శబం ప చకం కనుక మనక ప ంల ఉన భ ల క శరణ మనుక ర . మనుష లవర క కర చ ంచడం లద ల ఒక న అం ర తంల ప టన ఆయ స మక మ భ ల సపహ తృ మక యజం

వల క సులను సమృ య క ల యవల ంద భ ల పం ర ట. అందు ఇప ట క ల కంల మన చూడబ సపహ తం అ యజ ఆయ స మహ పవరక డ . ఆ ప రం

36

ఆయ స మక ఋ పవ ంప యబ న సపహ త మంత ధ న యజం మనుష ల న మన అను ంపబ స రల క సులన వతలక సమృ వ గల గ ంద ఈ వృ ంతం

న డ యజ ను న సమర డవ త డ ఉ ఖ నం మనక య ం . వల న ంశ మంట భ ల క క ను న గ త క నద , ఇక డ అను ంచబ న కర లల వతలను ఉ ం ఇవ బ న హ సు ను ఆశ ంచుక వతల సు ర అనడం వల

మనుష త ం క ప తనం క నట ం .

భ ల కంల అను ం న యజ వతలక శరణ మ , భ ల క సుల అ ర లన మనుష ల వతల క తృ రణభ త లయ ర , త భ ల కంల వ ం మనుష లక మ త క రమ ం . అందు వతల వత ంనుం మనుష ల అవత ం మనుష ల కంల వ ం ల ఉత కత ఉంట ర ట. సు ఽసుర లక క శక ం

మనుష డ ంచగలడ మ రథం.

అ మనుష మ మః వ త చు ః | అత జన సహ ణ ం సహ ర సతమ క లభ జంత నుష ం ప ణ సంచయ | కర భ య స రమపవరం చ గచ ం| ( .ప .)

ఈ ప రం భ ల కం, మనుష జన పశసమ న త త ఈ భ ల కం అ ల ల నడ మ ఉందన పమ ణం వ ంపబడ ం . అల మ పకరణంల క దర ప రమ స పకరణంల ఇ నుమంతణంల డబ -

స రస యజస భ య ద మన తచ యం యజ వ ం హత యజ వంగచ త |

అ మంతంల క వల , వ మనుష ల క, మనుష త పశ ప బ ం .

దర ప రమ స కత షంల ర వ య బ న ఒక తక ఇ త అ ర . వసుతః (ఈ సందర ంల ) ఇ అంట “ ఇ ” అ శ ర ణ అ న వత క మ యం. మ య ఔప కం న ప బడ ర మయ ఇ తను హ సు ం న తపట క యజమ “ స ం” అ మంతం ఆ వతను ఇల సు డ . “ఈ యజం వల ఏ ఫల

ను అ సు ఆ ఫలం క తప క ంచు క!” అ రన. రణ మంట, తమ అనుగహం వల అ దరణ ల మనసు ఈ కర య ఉదు క ణయ ను. త ఆచ ంచబ ఈ యజం ల కంల ణ ( న) ప నట వల అ ంచు క. య త , మంతం త ఏ ధ న కల ం లక ం ఈ యజం వల అ ంచు క! అన , య

ర హణల , మంత ప గంల ఏ మ తం స వ క యజం భంశ మవ త ంద అల ంట భంశ ల దు ల అ ంచు క! అ అరం.

అం దు. “ వలం దు ల న లదు. ఏ వతల ను ం యజంల మంత ప ర కం హ సు ను సమ ం ఆ వతల ఏ ప శంల వ సు ఆ ప ,

వసభల క ర ఉన వతల ఏ మ రంల జన లక ళ ఆ మ రంల వతల జన లక ఆ వతలక ఈ హ సు ను అం ంచు క” అ ఈ యజమ ఇ మ న వత సు డ . ఈ యజహ సు వల ప అ న ఇందుడ సంత ష మ మ యజ

అను ంచ త న చ ఇం య ట , యజం య వ న యజ ధ ,

37

దవ ఇ మ మ యజ లను ంచు క. మ శత వ లను ం ంచు క. మ క ధనసమృ చు క” అ సు డ . వలన భ ల కంల ఇవ బ న హ సు

వల కంల గల ఆ రమవడం వల భ ల కం పశస ంద ంశం.

త య బ హ ణంల చయన పకరణంల -

ఉర హ ల ః| వ ణ ఽ త ం అథ వ య ం ల ః ప ణ ఽ త అనవన ం హ ఏష య ం ల కం జయ ఽవ ణ త | అథ నన మ ర మ ర మ య ం

ల కం జయ యః ప ణ త |అనన ం హ అ రమ య ం ల కం జయ | ( .బ .3-11)

అ , చయనం న వ ల గ సన న వ ందద న ఆ య ల క ఫల ప డం సం ల క చూ ం . స రల ల ఆ త కంట ం గంల ను గంల ను ండ ల ఉ య , ంద గల స ర ల ల

ర న ణం స వం కల కనుక అల ంట ల క సం ప ణ కర ల న డ శయ క న ల లను ం న డవ డ . ఆ త ల కంకంట న గల స రల లను ం డ

అ ర న ఆ న, ల అవ న ర త న ఎన డూ ణంచనట వంట ల లను ందుత డ .

ఈ ప రం ప ణ ల ల భ ంచబ న త త ం -

అననత ం హ అ రమ య ం ల కం జయ ం తం ను | య ఉ వ వం ద|

చయనం న బ ట గ సన న క అనంత న, అ ర న, ణత ల బహ ల క గలదు. ఆయ ః య రణ భ త న ల రతంత ం, ప నత బహ ల ం న లద ఉ హరణల ర ంచబడ ం .

అ య ర షన ప వరమ పత ఏవమహ పత | హ ల కమ ప తః| (ఉప.)

ల కంల ర ఎ న డ తన పక ఉం మ మ ర గ త న రథచ ల తన ంద ఉండటం చూ ట ల చం చూ డ . ల కంల పం ప ర గ ల అప టకప డ ప ట న సూ ఉంట . ట క అల న ట చూ డ . బహ ల కంల ఉన మన చూ క అల కనబడ త ం . మనక ఇక డ అనుభవంల ఉన అర ఘ యల అహ త ల అత ల మవడం వల, ఇ అక డ ( వల ల ) పస ంచవ . ఒ కల ం ఒక అహసు (ఒక పగల ). బహ ల న ఇతర ల లల వల ఆయ సు ణంచదు.

వల భ ల కం కంట న ల ల ల య ం . ఈ షయం ప ణ లల క వ ంపబ ం . మనం త గ ం మ ట డ టప డ ప ణ పస ఎందుక అను క డదు. “ఇ స ప ణ ం దం సమ పబృంహ ” అ వచనం ఇ స ప ణ ల స షం అవ హన సు ల ం . భ ల కం ఈ బ ం నడ మన ఉంద ప ణ ల ల క

గం ఇల ఉం . భ ల క వ ంచవల ం మ నుల సమహ ప ంచ సు ల ప ర .

ర చందమ వన య ఖ వ స ...........|

38

అ అ ప ణ గం సూర చందుల రణ ప రమ న ంత వరక సమ ద ల ల క ఉన ప శం పృ అ ం . భ ఎంత రమ ం అంత ల కం క అంత రం ఉంద , భ ల జ ల దూరంల ర మండలం, ల జ ల దూరంల చంద మండలం, ల జ ల న న త మండలం, ండ ల ల జ ల దూరంల బ ధుడ , అం దూరంల క డ , అం దూరంల అం రక డ ఉంట ర , అం రక నుం ండ ల ల జ లల బృహస మండలం, అక డక ండ ల ల జ లల శ మండలం, అక నుం ల ల జ ల దూరంల ధువ మండలం ఉంట య యజఫల ర ప న నం ఇ అ

ప బ ం . ఇందుల యజం ప త ంద క ప బ ం .

ధు దూర ం మహ కః యత కల నః ఏక జన ట త మహ య ... మ తం|

ధువల కం న ట జ లల మహ క మ ం . ండ ట జ లల జ ల క మ ం . జ ల కం న ఎ ట జ లల త ల కం ఉం . త ల కం న ఆర జ ల దూరంల సత ల కం ఉం . అ ‘ఆప న రకం’. అన , మరణధర ం ల ప ణ ల కం, అన బహ ల కం. సూర ధువ నక ఉన మధ గంల చత రశ ల జ ల ప మ ణ న స రల కం. ఇ “స ర యజత” అ ంపబ న య గమ న ఫలర ప న ల కం. ఇ ధం భ ల ంద క ల ల ఉ .

ధువ సూ నర యత య చత రశ| స క క ల క సం న ంత ః| ఏ సప మ ల ః మయ వః క జ ః|

“ చ స వ బ ండ వ సరః”

వల భ ల కం బ ండం నడ మన ఉంద ం . ఈ భ ల కం మత ప ణంల ఇల వ ంచబ ం .

భగవ త న ండలం భ వః రతః య కం క స గ ః| కథం ర తసత ఏత బ శవ|

మత ఉ చః -

శృణ సర ం పవ న ండలం భ వః సప సమ ం య త న మ | పం శ ట రం జ ం ధ తలం తచ సప సమ శ సప స మ నృతం లవణ సూ

స ర ర జల ర ః జంబ ప శ క శః ంచసు పంచమః|

కప ష ర మ గ ణః ప | (మ.స ృ)

భ మండల ర ంత? ల ? సమ ల ? ర వ ంట ఎల ఉం ? అ మత స ర ప పరమ త ను మనువ అ డ . సమ నం - ధ తలం య (50) ట

జ ల రం కల అ , అ (1)జంబ (2)ప (3) ల (4)క శ (5) ంచ (6) క (7)ప ష ర అ సప ల ను, (1)లవణ (2)ఇ (3)సు (4)స (ఘృత) (5)ద (6) ర (7) దక (జల) అ ఏడ సమ ల ను క ఉం అ ప బ ం . అంట తం భ మండలం సప ల నూ, సప సమ ల నూ ం ఉం . భ మండలంల ల ల అ

ప డం శక ం క మ ఖ న సప ల మ తం చం త మండల ల స ప బడడటం ఇక డ గమ ంచవల న షం. తం భ సప ల క ఉన ట ప వ ఆ ల

39

కల ధన సమయంల ంపబ “క త గ స సప వసుంధ ” అ మంతంల స షం ప ంచ బడ త ఉం క ! ఈ ప రం తం భ గ ం జంబ

గ ం ఇం ఇల ప బడ ం .

జంబ ప వరన

జంబ సపవర గం మత ప ణం, నవవర గం గవతం ప .

“సప వరం పవ జంబ పం య ధం | రం మండలం యచ జ స బ ధతః ||

వర గం

1) రత (2) ంప ర ష (3) హ (4) ఇల వృత (5) రమ క (6) రణ క (7) క ర (8) భ శ (9) త మ ల అ వ ల ను, ఇల వృత, రత, త మ ల, భ శ వ ల అ శ చత షయ గం ను ఉన ట , ఈ ల గ ల మధ మ ర వ ఉన ట , ర వ ఆనుక ఇల వృత వరమ ంద ప పర త గం క వ ంచబ ం .

పర త గం

మ యశ మ మక టశ మ | పర తసు మ ఖ షధదః పర మ | య మ ష వరపర ః|

మ లయం, మక టం, సుమ ఖం, షధం వంట ట ర పర తం క ఆర వర పర ల న ట వ ంపబ ం .

ర వరనం

ఈ పర ల మధ శ గంల ంద య న మ ర వ ఉల మయం ను (ఉల మన అప ప టన వ ఆవ ం న ఉ రల ంట మ ), ఏతన యం ను (మధ ల ఉన ద వం), సువరమయం ను, రకర ల వ ల కల ను వ ంపబ ం .

త ర రస వ ర ల మయః స ృతః|

అంట మ ర వ క త ర న తవరం, ద ణ న తవరం, పడమరన కృషవరం, ఉత న రకవరం క వర స బ హ ణ, య, శ , ద వ ల ట ర ష పజ ప శబ చు న

రణ గర డ ప బ ం .

ఈ ప రం మ ర వ త ర ర వ వస క న ట ర ష అవ ర న బహ క న న వ ంపబ ం . మత ప ణం 112వ అ యంల క భ ళ వరనం, ఇం పర త వరన క ఉం .

శబ రం

మం చ ష ంభః నవ హ ఉచ | మ ఇ వృత మ మ స మంతతః| మ తస మ ర మ ఇవ వకః| ద రం ద ణ ర ర త రస తరః|

పర లమధ మ ర వ ధూమం ల అ వల ప ందట. ఈ మ ర వ క ల గ మ లల గల పర ల కక అవ యజ ల ప గ ంజల వంట . నడ మన ఉన

40

మ ర వ అ నమ ఇ వయజ క అ ; ఇందుల ద ణ రం, ఉత రం అ ండ ల య వ ంపబ ం . కర భ భ ల వ ం సందర ంల మ ర వ శబ

చ మ వ ంచబ న మ లమ ప , తం పృ ల స త ృష న య క దంల క ప బ ం .

పృ పరమంతం పృ ః పృ భ వనస ం| ( )

మ హ ః పరమంతం పృ యజమ హ ః భ వనస ం| ( )

పృ మ య శబ వ ప త ృ ,యజ ఏవ సర స భ వనస రణ త తరం| ( ష ం)

“యజ ల యత ష ర పం కృ సపృ సతం హ న ం| ర చ న ంద ఉపర పర త మ బ మ యమ పర ర త క | ( . సం.6-2-4)

దలన అ క త ల ప ణ చరణక ఈ భ ల కం కర భ అ వ సు .

ఇల మ క యజం గ ం , యజ ల గ ం వ ం ం . ఒ కప డ స రల కంల ఉం యజప ర ష డ సంప ర శ ర పం ధ ం భ ల ప ం డ . ఆ సమయంల

వత లందర ంబ ం పట వ పయ ంచ ఇందుడ యజప ర ష కంట మ ందుక అడ లవ “ను వర ?” అ యజప ర ష డ ప ం డ . అంతట ఇందుడ “ఎవర

ళ శక ం ప అక డ న టగల సమరత గల డన ” ప , “అల ంట దురంల గల ను బయటక సుక గలన ” ప జ ఇందు ఎదుట తన ప త

డ . “ఓ ఇం ! ఒకప డ సుల బల ం చూ అంగ భ త న (యజ ంగ భ త న) ద మ న వతలందర నను ట స రల కంనుం భ ల కంల ప ం ర ’’ అ

డ .

వ హ యం మ షస ం ణ ం పర తం ద మసు ణ ం భ |

అ యజ ల గ ల , మ డ ఉపశత ల , ఒక సు హసు ఉంట అ ం . “స రంనుం వ న యజ ంగ పసత ల ఏడూ ఏడ పర ల అయ . ప నం

యజం అ ప బ సు హసు క అ మ న వత క గహ చమ ( మయ గంల తల) ర ప న అపహ ం స యం వ హ స ర ధ ం ఏడ పర ల

పృష గంల ఉం . అసుర తం ర సూ ఉ ర . దు లల ఉన డన య గలన వ కనుక ఓ ఇం ! ఆ పర ల నుక ఉన వ హ స ర డన య మ ప

ఇందుడ దర సమ యం ఏడ పర లను ం వ డన డ . ఆ త త ఇందుడ “దు లల ఉన సుక గలన వ కనుక, అల ంట శ ఉంట సుల త స ర పం వ వహ ంపబడ త న యజమ వ సుక రమ ”న ఆ యజ ప ర ష డ క గహచమ ర ప న యజ సుక వ వతలక ఇ డ .

తం ద మ ందమంత త కం క త ం|

అ శబ ర ం . సుల నంల ఉన తం వతల ందద న అవడంవల ర ధ ం న ర పర త త మ వ వ రం.

41

ఈ ప రం వ ంపబడడంవల “ మ హ ః పరమంతం పృ ః” అ ల తం పృ ల స త ృష న య వ ం న గం ఇ అ ఉండవచ , సర పపం త రణ న యజం అనడం వల, అల ంట యజ ఇక డ అను ం నట ఉండడంవల ఇ శబ చ మ సర పక న పరమ త క ఈ ర వ వ ం ం . సృ ల ఆ రణ గర డ సృ ంచబ నట “ రణ గర స మవర ” అ ల వ ం నట ఇక డ పరమ త క నుం ‘పజ ప ’ అ లవబ సమ బ ం మ సృ ంపబ ం . ఈ ప రం , ప ణ దుల ‘ ’, ‘యజం’ అ శబ ల పశం ంచబడ ర పర తం జంబ పంల ఉండడం త ఈ భ జంబ

పంల ఉండడం త, ఇ కర భ అ ప డంల అ శ లదు. ఈ ప రం జంబ పం కర భ ధర స ప ణ ల పశం ంచబ ం .

మ మ ల మ టల లంట భ ల కం ఒక క ల (వంట ల) అ , ఇక యజ కర ల ల ం క న హ సు ను ఆశ ంచుక వతల ర , వల కం వలం జన ల మ త న అరం సు .

రత వర శస ం

క కర లక అరమవడం వల రతవరం ల పశస న .

ష మవతం వరం రతం మ తం| (మత .ప .112)

య దం రతం వరం య యంభ దయః........|

అయంత నవమ ం ప గర సంవృతః| (బ ండ ప .1-12 -16)

సూత డ ఋష లక ఈ ప రం వ సు ర : స ర ల లక , స ప ఊర ల లక నడ మన ఉన భ ల కంల రతవరం మ నవ ల న కర లక భ ఫల లను ఇవ రణ న . ద ణ మ సమ ఉత న మ లయ లక ద ణ న ఉన ఈ రత

వరమ ర . ఈ శ సుల మ న కర ల ననుస ం స ర, దుల ల . ఈ ల మధ మ ల కమ వ వ రం. ఈ భ ల క ఇతర ఉన ళ క క ర ణక కర ల ంచబడలదు.

ఉతరం య సమ దస మ వ ద ణం ........ దయ స | (అ ప )

భగవ త మః కర భ ం మ తల ......... మ సతమ ః (బ ండ ప )

అ అ ప ణ, బ ండ ప ణ వచ ల క రతవర శ వ ం . కర భ గ ం , దురభ న గ ం ల పవల ం ర పృషమందు ఆ ను ఉన బహ ను మ నుల ం ర .

“శృణ ధ ం మ నయస .....” అ బహ ర వ సు ర . భ , మ పద న భ న కర భ రత వరం. కర ఫల లన స ర నర దులను ంద ఈ కర భ రణం. ఇక బ హ ణ వర గం ఉం . ఇక ర స య కర లను ఆచ ం త సు ర . ఇందుల సంశయం లదు. ఇ ధర , అర, మ, ప ర ర చత షయ ఆ ర ం . ఇం దుల ఇందత ప ర ం ఇక క కర ల చ ం పదవ ల న ం ర , వతలక క రం లద మ ం ం అనుస ం ప వల ఉం .

42

ఈ ం అనుస ం .సం.||పథమ ండ 6వ పశ ల “పజ ప ర జ నసృజత” అ క ంల అ హ త దర ప ర మ స కర లను పశం ం సందర ంల “ న పజ ప ం ర య య న పజ ప ః పరమ ం షమగచ ” అ క ం పజ ప , ఇందుడ అ మ ల (ఇప ట వతల

ప ర మ మనుష ల ) అ హ త దర ప రమ స కర లను అను ం ర ం . పజ ప త , ఇందత , అ మత ప ర ం మనుష జన ల ఆ య కర ల చ ం ఆ య పదవ లను

ం ర యణ ష ంల యణ ర ల ఖ ం ర . ఈ ప రం ఆ వతల క ఈ కర భ యందు ఆచ ం న కర ల మర ం వల ఆ పదవ లను ం ర ఈ కర భ మ మ

ప బడ ం . అం దు బ ధుల , ంత ల , త గ ల ( గ లను వ టన ర ) ఇక నుం ం ం ర ర ల క ఈ కర భ యందు

వ ం ల క “ వ చు ః ” అ వ ను ం జ ఇక డక ల , ఈ కర భ ఎప డ ద మ అ ఉత కత ఉంట ర ప బ ం .

య త భవ కం కర ణ న త ప ణ దం య సుర ష వర చ రతం| తతః స రశ శ మధ మంతశ గమ |న ఖల న త మ ం భ ః కర య | ( .ప )

మ నుల బహ ఇల అ రట- “ఓ బహ ! రత వ ఇతర ల లల వ లల ర న కర ఫలపదం రద , బట ఈ భ ఉతమ నద , స దుల మధ మ ల ప బ న గ ం ం” అ ల జన లక మనుష జన , మనుష ల కం ంచవ ష ప ణం క ం .

అత జన సహ ణ ం సహ ర సతమ క లభ జంత నుష ం ప ణ సంచయ | కర భ యం స ర మపవరం చ గచ ం| ( . ప )

భరత ఖండం

ఈ ప రం భరత వ గ ం ఆ న భరత ఖం ఇల వ ం ర .

కృష ర ర ః త ర శ స సమృ ధర శ తమ శ ర ప తః| (ఆ.ప )

ఎక డ సహజం లళ ప ట సంచ సు , ఎక డ యవల , దర ల దలన ఉ , ఎక డ త ర ర వ వస ఉం ఆ శ క ను న గ నద , ఆ భరత ఖం ంసుల ఆశ ర అరం.

ఇ కర భ అ మ స ృత ల నూ, దంల ను క వ ంపబ ం .

“కృష రసు చర మృ యత స వతః|”

“సజ య శః సః చ శస తః పరం|” (మ.స ృ)

ఇంతక మ ందు వ ంచబ న ‘ ’ త త ఇప డ మ కర భ క ప బడ ం . ఒకప డ ఈ భ అం అసుర ల నంల ఉం . అప డ వతల ఎంత

భ ఆక ంచుక క ర , ఎంత లం ఎంత చూసు ఆ క ర న మ తం చూడబ న గం మ తం ఆ క ర న ంత లం మ త ఉంట ఉం ట. అప డ వతల ఏ ంత గం “అ వ” శ తం మ క ందు క అ అసుర లను ంచ

ర ఆ వతలను ఎంత గం ఇవ మంట ర అ ర ట. వతల -సల వృ మృగం ( ల

43

వంట ఒక మృగం) ఈ భ ల మ డ ప య ల ఎంత ర ర గ త ం అంత గం మ వ ం అ . జ న సల వృ మృ పం అ ఏ ంతవర ర గ త ంద సత సంకల న ఇందుడ సల వృ మృగ స ర ధ ం స యం “ఇమ ం సర మ భ ం ః పర మ ” ఈ భ మ డ ప య ల ర (ఆ భ ) వతల “అ నన” ం ర ట.

ఎందువల ం అందువల “ ” త వ మర ంవల ఆ భ ‘ ’ అ ర వ వ రంల వ ం . ఇందుల సల వృ మృగమంట ఘంట ప రం ల అ , ‘సం

మ ణ ం’ అ ఉం కనుక ప ణ, ధర ల కృష మృగమ ప డం య కమ ం .

ఇందుల సమస భ శబ చ ఆ య పయ క శం ర క ం ల ం . అందు ఇంతక మ ందు ‘ క బ హ ణం’ల -

సవ ప గృహంత య ణ ఛంద |

దలన మం ల క ంచబ ం “ ” అ ప బ ం .

ఇందుల ‘కృ భ ః షః’ అ ష ం మయ గ పకరణంల ‘కృ ’ శబం త సర భ అ ప బ , ఏ ఒక ట య గం యక డదు. ఇంత ప తమ గల ప శంల య గ ల ణం సంభ సుం అ శ ంచుక ప ల ప గ ం ల ఆ ప ల

క ప మ ణ షం ప బ ం .

ం శత ప భవ ష ంశ చత ంశ ః ప ర దశ సంపద ం | ( .సం.6-2-4)

అ క తం ం (90) అడ గ ల ప తం ఉం ల ం ం . వల సంప , వల అన సమృ కల గ య ద ప ర ష అ యం. ఈ ప రం

ప తం శ ంచబ న ప శ శబ చ ం.

మ హ ః పరమంతం పృ యజ మ హ ర వనస ం| ( .స.7-4)

అ మంత ష ంల వ ‘అ క’ శబ ఉత ృషం అ అరం. అంట ల ప .

మ పకరణంల క -

ఏ వ పృ య వ ః| ( )

అ మంతం క అ ం అ పృ అ ం కనుక శబం ప బ న భ గం కంట ష న ప శం లద ప డం త ర ం.

ఏ ఖల ప ర షః య వదస తం| ( )

అంట త సమృ కల ప ర ష డట. అన ధనం ల కంట ధన సమృ కల డ డ అ ప డం త ర ం. వల ంశ మంట, మ ర వ నడ మన ఉన

భ ల కమం మ న ం అ ప బడ త షం త క ప రం ప ష ంచబ న ప శ ర ంచబడ త ం . అ -

సర తః ప మ ఇయ ం స వ |

44

అ భ గమం , క క రత కలద య సుంట రతవరం, రత ఖండం మ త అరత కలద ఎందుక ప వల వ ంద శంక కల గ త ం . క

స సమ నం ర .

య చమస మ శ మ శ మ భ యం స జన ప ం ః| ( . .3-5-10)

అ ంట నబ చమసల (చత రస న యజ తల ) గల ర క ల బ ట చమస ల ‘ వసు ’ అ ఋ క ల క ప బ ల అ సంశ ం సమ నం ప బడ ం . చమసులక (చమసల క న ) ట ం న ఆ య చమసలందు మ త భ ణ

ప బ ఇప డ జన తల చమసులంద సర శబం భ ణ ంచబడడంవల ‘ వసు ’ అ ఋ క క భ ణం లద ప ర ప దుల (శం ం , ం ) అ యం ,

ంచన య కః సర శబః ప ర షమ త స అ ణ షతః ప నః చమ శబన ప జ ంతర ఔ న స ష ం| (తం. .ట)

అ ంట సర శబం రవ కం సర ప ర ష లను ం . “ప మ సర ” రవ క మవడం వలను వ వ ర గ త లక వడం వలను, చమ శబం ఇ వర ంతమం ప ర ష లక

షం వ వహ ంచబ నందువల ఈ జన క ంల మ అ షం అవ గ త లనందువల ఈ జన త ఇంతక మ ందు న చమసకంట మ గ నందువల ఇక డ

నబ న సర శబం వసు అ ఋ క ను క గ ం అంద జన తస భ ణ రం ఉంద ర ం ర .

వల ం మంట ఇంతక మ ందు ల వసు అ ఋ క ను క గ ం అత క భ ణ రం , సర శబం సమస ప ర ష లను ద ‘ప మస ణ’ గ త లనందువల ఋ ఙ త పరం సం తం యక తప లదు.

అ ధం సూత ష ంల పవణ రణ మ గంథంల -

స బ హ ణ జ త ః|

అ ంట ‘స బ హ ణ ః’ అంట మంతణ యబ న బ హ ణ లందర జ తవ ల ( జనం ంపద న ర ) అ మ త కనబ న సర బ హ ణ ల జ తవ ల అ మ తం దు అ సం ంప ర .

న ఉదహ ం న ండ అ కరణ ల క యప రం ఈ భ ఖండంల రత శం, భరత ఖండ క క రత కల ( క) ర ంచడం య కమ ర ంచడ ం . ఈ సం చ

రయ స ృ మ ఫలం, మనుస ృ , ఆ త ప ణం దలన ఎ పమ ణ ల . అం దు మ ఈ భరతఖండంల ఆ వరం, బహ వరం, బహ శం, మధ శం దలన అ ంతర

ల క ప బ , స ృ , ప ణ ల .

క కర ల చ ంచ శం ట లం క మ ఖ ం . ల ంచడంల క క మ నుం మవత ర ల వరక గల భ 8వ ఉతర అ ంశం (80 North

Latitude) రంభ రమ ర 35వ ఉతర అ ంశం (370 North Latitude) వరక ద ణ త లక ం ఉం . ఈ మ త క రత క న భ గ ంచడంవల ఈ శంల గల

45

అహ త ల పమ ణం ఇతర ల వయవ గం క క క ర లం ంచుటక ఉప గపడ త ం .

ఇతర ం ల ఇల ంట అవ శం లద వం కలగ క దర నం ఉం . ఇం జంబ ప వరనల -

మ తస మ ర ధూమ ఇవ వకః| ద రం ద ణం ర త రం త తరం| (అ. దం1-2-15)

అ వచనం జంబ పం మధ ల ర వ ఉంద ంట ం . ఇం , ఉతర గంల , ద ణ గంల ఉన గ ం ఇల ఉం -

ధనుసం య జ వ ద ణ త ణ తత చ మధ మం త ల వృతం అ చ ద దధ ద రం ద ణం స ృతం పరం లవ యచ ద రం చ తదుతరం ద ద ణ ణ వ ణ

త త ర త జ ర ర ద ఇల వృతం|

ఇందుల శబం జంబ ప భ గ ం నట ం . ఈ గం మధ ల ర వ ఉంద ద ణ గంల 3 వరమ ల ఉ య క ం .

రత శంల ఉతర అ ంశంల గల ం ల ఉతర అ ంశ (రమ ర ) 7.57( ) నుం 37 (క క మ ) వరక , త ర ఖ ంశంల 64౦ (గ జ ) నుం 96౦ (అర ణ చల ప ) వరక (7.57-35౦ N Latitude, 64-96౦ E Longitude) గల ఈ భ గం రత శం ఆధు క ల

ర ంచబడ ం . క న ప కర క శ, ల ల మ ఖ ం ఉం కనుక తదనుగ ణ భ రత శమ గ ంచడం వల ర య ల ఈ క రభ ఎను క ర .

ఇక ల రయం ఇల ఉం . ఉతర అ ంశంల 8వ ఉతర అ ంశం నుం (80N) నుక గంల (ద ణంల ) సమ దం ఉం . 35వ ఉతర అ ంశం (350N) టక ల దం ఉన ల ఉ . ద ణంల సమ దం, అందుల మ న ల ఉండడంవల, అల 35వ అ ంశం టన

న లవ ల ఉండడం వల శ ల ల ంట సమన ం ఈ భరత భ మ త కర భ గ ం నట , ఇక డ క ం ల త న భ ఉ న న రణ ల త ఇతర శమందు (భ యందు) క రత ప బడలద ం .

ద ణ అ ంశ ఖ ంశ ప శం

14.59 28.67 (ప.) అట ంట మ సమ దం

33.13 81.82 (త .) ందూ మ సమ దం

8.78 55.49 (ప.) ద ణ అ

14.23 51.92 (ప.) బ

30.56 22.93 (త ) ద ణ

35.67 71.54 (ప.)

38.41 63.61 (ప) అ ంట

46

27.68 121.62(త .) ప మ ఆ య

30.00 136.20 (త .) ద ణ ఆ య

ఈ న న ల అహ త వ వస సమ నం ఉండదు. ఇక డ మనక ఉదయం అ ల ఇం ల రక వడం, మ ల మ హ మవడం, ఇం ల

యంతం/ అవడం మనకందరక ప చయ క ! ఇ రణ ల త రత శం కర లక అర న వ ంపబ , ర ంచబడడం అ ం .

శం సమ నం

అ భ ల కం, త రత ఖండం మ త క ను న గ నద వ ం , ర ంచడం అ సంక త వం ? ఆ క కర ల ల క ఫలం ఈ ఖండ సుల

అనుభ ం ల ?అ శంకక సమ నం. భరతఖండంల ఆచ ం న కర ల వల ఖం ంత ల క సమృ కల గ త ంద ర . ఈ బ ండమం ట ర ష స ర పం ప బడ ం . అందుల రత శం మధ స న ఉదర గం , ఖం ంత ల అవయవ ల

ప బడ త . ల కంల ప వ ఉదరం క ంచబడ అన ం త ఇతర , చ ఇం య లక టవం కల గ ం . ఏ ఇం యం ప యక ఆ ఇం య అ మరన

యం. ఉదరం ధ ంచబ న అన రసం త ఇతర ఇం య లక క ప కల గ త ండడం మనకందరక ల సు క ! -

“మధ త ఏవ పజ మ రం ద ” “మధ త ఊ భ ంజ | మధ హ న మ తం ||”

సరన హ| య పజ ఓష మశ | అథ చ సృజం ( . బ .)

దలన త ల పజల ఉదర మధ గమం అ సు ర , ఎప డ ఓషధుల ర న న భ త ప ల భ సు అప డ ర మ ట డ సమర లవ త ర య సు . అల జనం చ ం యం, ం యం దలన ప

సు , నడవ సమర లవ త ర . ఇదం ఉదరం ధ ంచబ న ఆ రం వల జర గ ంద అంద అనుభవ క !

ఆ ప రం ట ర ష ఉదర న న భరతఖండంల అను ంచబ క కర ల మర ం ఖం ంత ల క ప ందుత యనడంల సంశయం లదు.

తయ ఇ ల ః| ఏ ం ల మ | ( . బ .)

అ , ఖం ంత ల దు ల ంత ల , ల ంతర సుల క సమృ ఇ య ం . ఇం దు, మ ంత సులభ హ న ఉ హరణ మన మ ల ద ల వల ,

పంట ల వల ర డ దల (స ) లంట మన మ ల క ం ఆ య ల క ల వద వదల ల , మన ఇళల దు త క సరఫ ందం (పవ హ ) నుం వల ం అ క అందరక న . అంట, పవ హ ల ంట భరత ఖండంల అను ంచబడ క కర లవల ఖం ంత లక క ప కల గ త ం అనడంల సంశయం లద స షం.

47

ఇతర ఖం లల క కర ల ఆచరణ

క కర ఖం ంత ల ఆచ ంచవద ప కం ం .

య ఇమ పృ ణ న ణ| త ద ల మ | వ యజత| య క ర | దృ వ త | ( . బ .)

భ ల సంబం ం న లన మ నగ దుల , దు ల సంబం ం న లన అ దలన న లవల ఉప ర ల అవడం వల, ఆ మ, నగ దుల అ న ల సమ నం. దుష న ల ప ణ క ను నం ంచబ ం . అట వంట అ ల (ప క ల) న త సదృశ న చ జన భ ష శంల వ ంచక డద , య ద ను నం యక డద

ం . త ర ర వ వస ల చ శం స ృ దుల ప బ ం . వలన భరతఖండం ఖం ంత ల వ ంచక డదు. భరతఖండ క క ర భ పశం ంచబడ ం . పశ త ర ర వ వస ఉండడం రణ నందున ఇంతక మ ందు ర వ ను వ సూ-

త ర ర స వ ర ల మయః స ృతః|

దలన ప ణ వచ ల మ ర వ , త ర ర వ వస క ట ర ష అవ ర నం ను, బహ క నం ను వ ంపబ ఉన ందువల పసం ను పసంగం త ర ర వ వసను గ ం ప వల న అవసరం క ం . ఈ అధు తన లంల ఖం ంత ల

వ ంచక డద అక డ క క చరణక అరత లద ల మం నను ంచగలర , అపహ ంచగలర అనడంల సం హం లదు. ఆ దం క ప ను ంచలన , స ం లను యక లం మ నందున మనం క ననుస ం మ ల దం

పబలం ఉంద క ఆ చ ట క, వలం ల య ంతం య ఈ వ వసల ల క త ర ర వ వస వ ంచబడ ం . ఈ వ వస వల ల కం ను, యం ను ఎవ అనరం లద , మ ప ర ర ధనల మ ర ల అంద అ రం

ఉంద , ఇట వంట వ వసలవల అనరం లక వడ క, ల క ప జనం క ఉంద , ఈ వ వసను బ టం న సమయంల అందర ఐక మత ం ఉం ర క సు మర

ల సుం . ఈ సుక వ ం ఆర మ క మతం, త పం త ల , తదనుయ య లన ర య ల . అంట, త ర ర మ వరమ న మనుష ల క గ ణకర లను అనుస ం గ జన తః బ హ ణత , య త ర ర వ వస లద అంట ర .

కంతక రణం దమంట ఏ ట అ రణల సంప యక లక , ఈ ఆధు క లక న న దృక ల ండడ . దయ నందుల తదనుయ య ల , త ల సం తలక

మ త దశబ క అం క ం బ హ ణ ల , ఆరణ ల , ఉప షత ల దశబ ల వ ర ం ర . ఈ దం ఆర సమ తం దు.

ద స ర ప, త మ ణ , తదర రయ ల జ మహ కృత స సంప య దులన ర య ల దృ ర ఉం . ఆ స ంప యం య ఆధు క ల దృ ర ఉం . ఇందుల దట ప రం మంత, బ హ ణ, సమ యత క న దం. మ య దృ ల ల

48

ల ప త న . ఉప త లన ర ఏ ప జ అ ంచక ం దం, తదర రణ ల , లక పత యం సంభ సుంద సుదృఢ న సం. స సంప య ల య

మర సర ల మ తం శబ ర సంబంధం ప ర ష కృతమ , త ల ర య ల , ల ల క ర ధ ల , మహర ల మంత దషల ర , ర మంతకరల అ ర .

ఇందుల మ గ ర మం ల మ ందు యబ య , బ హ ణ ల త త యబ య మ ర .

బ హ ణ లందు ఎందు ప తబ క ం యడం లదు. బ హ ణ లంట మం లను ల సు వ మంత ఖ న ర ప క ! మం ధ యనం ప రయ క

కరణ ల భ ప శమ అరం అ య సం బ ధపడ త ం . బ హ ణ ల ప లదంట మహర ల త ల నం సుక , మంత ల స బలం ట అ వ రణ ఈ మం లక ష ప జన మ ం ? అ శంకక సమ ల వల వ .

కర ల మం లక ష న బ ం బ హ ణ ల . మం ల ననుస ం బ హ ణ ల , బ హ ణ ల ననుస ం మం ల అ వం ఉంట . మంత బ హ ణ లల ఏ పబల న అ రణల ‘క ను న లంల ంపబడడం మం ల అంతరం ల , బ హ ణ ల ఆ య కర లను ం చ ర మవడంవల బ రం ల , ఈ అంతరంగ బ రం లల “అంతరంగస బల ం” అ మ ంసక ల వ వస ర . అందు , బ హ ణ

న నుస ం మంతగత ప లక అరం ప వల ం . .3-3వ దంల ఐంద కరణంల ర ం ర . ఇక డ మంత, బ హ ణ ల అంతరంగ బ రంగ వం , మంత బ హ ణ లక ద గమ ం .

మం ల లక ం బ హ ణ లక , బ హ ణ ల లక ం మం లక స ర ప ల భ క దరదు. ఈ ండ ల ఒ సూతంల త ర కర ఉద సు . ఈ క ను నం సం మ నవ ల , మ నవ ల సం కర ల ంపబ . ఇట వంట కర లను బహ ను ప ం

ద క రణ ద ర రయం ర ప తర మ ం ల పవృతమయ . మహ జ , ర ల పవ ంచబ న సూ ల ద క గ ల అ గ ం . ప ర మ ంస రణం క , అర ద లను ఉదహ సుం .

కర ద బ హ ణ బ హ ణ ర దః| ( .ప.సూ)

అ క ం ల , అర ద ల బ హ ణ ల అ ంట ం . బ హ ణ గంథం దం క ఈ ండూ ఎందు రణల పవ ం అ క మనం ఆల ంచవల ఉం .

అం దు, మం ర రయంల పశస న, బ ర త న మ ఆ ంచబడ ం . అందుల ఆరంభం పద-ప ర జ నమ , , కరణ షడంగ లను ం సంశయ సల ల ఆ సంశయ వృ ష ర రయం మ ం సం సుం . ఇందుల “సం త క ” (జ.సూ.) అ క కరణ ల అర రయం యవల వసుం . ట

తంత ం ద లక అరం ప బ నడం అత ంత హ తం అనక తప దు.

49

ంతమం ల రరక శబ ల య స ం చం పకటసూ, పవ సు ర . ఇల పవ ంచడం ణ ంధ యం ఉం .

యం ణ రప ధః అంధః తమం పశ |

అంట అంధుడ ణ వ ( ల ) చూడక వడం ణ వ క అప ధం అన ట ం . ఇట వంట సందర ంల అర రయం సం మ ం సం అ యం 4వ దంల -

త టక – త , జ , ర ప , పశం , ంగ, భ మ ః ష ః సర త శబ ం ణ వృ ః పక |

అ , యజమ నః పసర ఆ య పః|

|| ట ఆ ంట త యజమ న, ఆ త వంట శబ లక ణ వృ అం క ం అరం ల ర ం ర . అంట ంశం- ఎక డ మ ఖ రం, ఎక డ ణ రం అ రయం మ ందు

మం ర షయంల నుక న కరణ ల , ప తర మ ంసల వంట ట స యం సం పయ ంచడం అవసరం, స తంత ం అరం ప క డదు అ !

ఇందు తం మ ం సంల ఐంద కరణ, అ కరణ దులల బ హ ణ క రణ జర పబడ త ం . ఇట వంట అ కరణ ల ఎ ఉ . కనుక మం లక బ హ ణ లక అ వ సంబం అం క ం . మ క దం- “ దంల గల శబ లక య ర ఢ క ంచక డద , ట అల న జ , స, రణ ల రబ ర ప డం”. జం ఇ ఎంత హస ! స ర ల ఎంత ష తం వ వహ ం చూడం .

మ న మ , త ర ర ం జన దమ లక మనుష ల గ ణకర లను గ ం క తమ అ ంచవల ఉం . ఆధు క ల ఆంగ పం త ల ల మం మనుష త జ మ తం

అం క సూ బ హ ణత య జ దం మ తం లదంట ర .

అల అం క (జ త ల య ) పరస రం ల సం న సంబంధం లక త ం . జ ల సంబంధం ఉంట ం కనుక న జ అ అం క ంచక డ దంట ర . అ య కం దు. అ ంతర జ న ం క ం పరస ర సం గం సంకర జ ం న ర

జ ంచగలర . ఉ -

బ హ ణ ం య దుత మ ష ః య య ం దుత కరణ త ం కరణ ం మ దుత రథ రః| ( . .ప)

అ మ ం య ప శ క ం ప ర ష ధనమ కత వ ల ంపబ .బ .3-4వ పశ ల “బహ ణ బ హ ణ మ లభ ” అ ఉపక ం “అ క య మ గ య సూతం”

|| అ క గ ధుల ప బ . ట ష ంల -

అ క య అ ం త య మ గధం - య య ం న ఉ తం సూతం, బ హ ణ ం ణ ఉ తం న వనం|

అ ంట య యందు ఉ త డ మ గధుడ అ , బ హ ణ యందు య ఉత ను డ సూత డ వ ం ర . ఇంతక మ ందు వ ం న , ఈ వరణక పరస ర

50

ధం శం ంచ నవసరం లదు. శబ ద అర దం లద అం క ం . ఈ ధం అ క సంకర వ ల .

ల కంల ప త జ అం ఒకట అ అ ంతర న అశ జ , గరభజ త లను అం క సూ ఉ ర . ఇట అం క ం న గరభ జ ం న జ య న అశ మందు జ ం న కంచర ద అ .సం.7-1-1ల “త దర ః త డ డబ ః” అ త ల బ సు . ఈ ప రం వలం మనుష ల క ప వ ల ప వ ల ల క దం, వృ ల వృ ల ల క దం ర ంచబ ం .

వృ య వృ అ బ హ ణ య చతసృష ణష ః లఘ ః మలః అ య స వ అ న వృ ణ సహ సు జ ః లఘ ః బ హ ణః, సుదృఢః సహజ వ అ న సహ

అసం జ ః యః మలః గ ర రః శ ః దృ గ ర రశ దః|

అ వృ ల లఘ , మల, సం జ , అసం జ ల బ హ ణ వర చత షయ సంబం ం న అ , దృ ంతం జలయ న (పడవ,ఓడ) ణ షయంల జమతంల

య ష ఘటత న (అంట య జ ం న వృ ల న) జలయ ల సుఖసంపత ల వ ప బ ం .

అల స ల షయంల ‘భ ష ప ణం’ల పశ , ప చన ర పం “స ణ క ర ణ? వ ః? చ ల ణ ః? జ సూ భ ం? ష క లష ?” అ ఉం . అంట, స లక ఎ ర ల , ఏ వ ల , ఏ ల ణ ల , ఏ జ || పశ ల . ట సమ నం –

క త బ హ ణ జయ ర త య స ృ | త జయ కృ త కథ | (భ.ప .౩౩ అ)

కవరం ( ల రంగ ) కల బ హ ణ జ , అర వరం కల య జ , పచ ట వరం కల శ జ , కృషవరం కల దజ సంబం ం ంద ప బ ం .

వల న మంట ఈ ధం వృ , ప , స దులందు క బ హ ణ వర గం జన తః ఏర నట ల ం . అందు కృష భగ నుడ భగవ తల “ త ర ర ం మయ సృషం” అ కం త ర ర ం “జన దమ ” ర . భగవ తల ఈ ష ంల శంకర భగవ దుల పర సంగ పద సూ ఇల అ ర .

ం తః కర ణ ం ం యజంత ఇహ వ ః | పం మనుష ల ర వ కర జ | (భ. .4-12)

మనుష ల కంల కర లవల జ ం ఫలం ఘం సుం కనుక ఈ కర ల ల క ఫల ం ం ర ఇం వతల ను ం య ల సూ ఉ ర , ఆ ప రం వ శమ ర

పయ క న క ను నం ఘ ఫల సంభ సుంద వ ం ర . వరవ వస గ ం ఇంత ప లం ర . ఇప డ వరవ వస ఉం ? అ శంక కల గ త ంద ఆల ం ,

సమ నం -

త ర ర ం మయ సృషం గ ణకర గశః| తస క రం మ ం అక ర మవ యం| (భ. .4-13)

అ కం వరవ వసను సృ ం నట కృషభగ నుల ర . అరం- ల గ వ ల త (ఈశ ర త) సృ ంచబ అ . ‘బ హ ణ స మ ఖమ ’ ( .బ .) అ

51

అనుస ం గ ణకర గం - సత , రజః, త అ మ డ గ ణ ల , క న ర యద న కర లను ఆ రం సుక ఈ సృ గం జ ం . (1)సత గ ణ ప న న బ హ ణ అంత ం య గహం, బ ం య గహం, తపసు , చం, ం , ఋ వం, జ నం, జ నం, ఆ కత, శమం, దమం, తపం అ కర ల (2) సత ం అప నం క రజ గ ణ ప నులన య లక

ర ం, జం, దలగ న (3) త గ ణం అప నం క , రజ గ ణ ప నులన లక వ వ యం, ర ణ (4) రజ గ ణం ల త గ ణ ప నులన దు ష దలగ కర ల అ వ వస ను ల గ వ లను సృ ం ను అ ఈ ధం త ర ల “ సృ ంచబ ను” అ ర , “మయ భకం” – ంచబ న అ ప లదు. ఇక డ తత . అం దు, మనుష ల కంల బ హ ణ వ ల , బహ చ ఆశమ ల , అవ ల ఉ . అట

వ శమ దులను బట ఆ య కర ల ప బ . ల ల లవ . పర శ ర డ సృ రంభంల ఈ ధం సృ ం ను అ ప డం వల బ హ ణ త ర ర గం మధ ల ఏర డక, జన తః ఏర ంద స షమవ ం .

ఆయన సృ ంచబడ త ర ల ర అందర ంచబడ శమ,దమ గ ణ లను ఆచ సు ?అ తదుప శంక కల గ త ం . జన తవల న కర ల పవృ ,

వృత లను క ం ప ణ ల ర ఉంట . ట అనుస ం త న ( ప బ న) ప ణ కర లందు పవ త సం దన కమం , ఘం మ క లవ ర . ల ద కర ల పవ నర , మరల క త జన ందు ర .

భగ నుడ మనలనంద పట క మం , డ ంచ బ ధు డ డ . క ను రం పవ ర మ నవ ల . తం ద ‘ త ర ర ం’ అ కం, ష , ఖ దులను అనుస ం భగ నుడ సృ దట ఆ య ణ ల ప ణ ప కర లను,

సత రజస గ ణ ల నూ అనుస ం త ర ల ర జ ం న త త యద న కర ల వ వస సృ ం ను అనడంల ఏమ తం సంశయం లదు. ఇందుల మ షం- బ హ ణ జ ం క ద న మద దులను ద బ హ ణ డ , దుడ జ ంతర ప ణ ం బ హ ణ ధ లను శమ,దమ దులను ర దం క ం ఆచ అత బ హ ణ

దుడ వ వహ ర . బ హ ణ డ దుడ దు. దుడ బ హ ణ డ డ . బట ఈ వ ల జన ల .

ఇహ రమణయ చరణ ః అ హయ రమణయం మ ప ర ....య ఇహ కప య చరణ ః అ హ య కప య ం మ ప ర శ ం సూకర ం చం ల ం |

( ం.ఉ.5-10-7)

ప ణ క ను నం న ణ ల ఆ య క ను రం చందమండలంల అనుభ ంచ న ప ణ ం న ం మ భ ణ న ప ర ష తసు ప ణ ం బ హ ణ,

య, ల గ ల ందు ర , ప క ను నం న ర న నట పఫల అనుభ ం ల ల పఫలం అనుభ ం భ క షం ధం ర పం ప ణ ం ద గ లందు ప ం జ ర స షం. మనుష ల కంల జన ఎత ప ర ం గ ంల

ల వ ంపబ ం , గంథ సరణ పకృ సంబం ం న షయం మ తం సంగహం వ ంచబ ం .

52

అల మ క ఈ షయ మ ంత వ ం .

బహ వ ం తవ ం సుపజ వ ం| ( . సం.1-3-1)

అ ం పద ణం ప ర ణ పర హ |

అ మ కత వ ల స మక మండపంల ఔదుంబ అ ఒక సూణను ( మ ను) నప డ ఈ మంతం ంప బడ ం . బ హ ణ జ పద న క అ ప ల

మృ కను ఉంచుత ను అ ఔదుంబర సూణను ఉ ం ప ర . బ హ ణ జ పదమ ఖ ంచడం జ జన ద మనం అనుక న ట ప టన త త మన గ ణకర లవల భ ంచబ ం ద స షం. ఇం య జవల స ృ ల గల వ వ త వ శమ ధ ల “ ల

దం బ హ ణస ” ఇ వచ ల వ ంచడం వరవ వస జన దమ స షం.

పజ ప ర మయత పజ | ( .సం.7-1)

అ ల బహ ర సమస సృ య ల సంక ం “సమ ఖత వృతం త....మజః మ ఖల హ సృజన” ( .సం.7-1) అ తన మ ఖం నుం యజంల

ంపబ మ లల వృ మ , వతల అ , ఛందసు ల య , మ ల ర ంతర మ , మనుష ల బ హ ణ సృ ం ను.

ఉర బ హ ం .... మ ః ప ం త ర వం ధ సృజంత|

అ ఉరసు (వ సలమ )నుం , బ హ వ లనుం మ ల పంచదశ మ , వతల ఇందుణ, ఛందసు ల ష ఛందసు ను, మ ల బృహ మ , మనుష ల జను సృ ం ను.

మధ తస పదశం ర త ..... అన ద సృజంత|

అ మధ మ ల సపదశ మ , వతలల వ వతలను, ఛందసు లల జగ ఛందసు ను, మ ల ర ప మ , మనుష ల , ప వ ల వ ను సృ ం ను.

పత ఏక ం శం రమ త .... సూ మను ణ మశ ః ప ం|

అ బహ ర లనుం ఏక ంశ మ , అనుష ఛందసు ను, జ మ , మనుష ల దుణ, ప వ ల అ సృ ం న ప ంచబ ం . వల సృ లంల మనమం బ హ ణ వర గం సృ ంపబ నట స షం. ఇల ఉండ ప ర ష సూకంల “బ హ ణ ఽస మ ఖమ ” దలన టవల క వర గం సృ జ నట ప బ ం .

ఉచ ం టప డ స రం ల ప నమ ప -

ఉ బహ జ దను జ ఉచ ల శ జ త చయ ద ఈ తః యజ సలనం ం తజ హననం దుః| (ఆ. .)

ఉ తం బ హ ణ జ , అను తం య జ , స తం శ జ , పచయం దజ అ , ఇందుల ఏ జ సంబం ం న స రం త ఆ జ సంహ ం న షం కల గ త ం ం . ఇల దంల ఉన ఆ య వ ల బ హ ణ జ , య జ దలన ట సంబం ం న

ప బ . వల అ ల క బ హ ణ గం ఉన ట ల ం .

53

ఈ ప రం న ఉదహ ం న త ల బ హ ణ వ ల సృ ల అ లం నుం జన ల అం క ం ధర సంల బ హ ణ ధ ల , య ధ ల , శ ధ ల , ద ధ ల ర ర ంచబ .

ఇల ఉండ , బ హ ణ వ ల జన దమ అం క ం న ద ల సంక నట అవ త ంద , ల హృదయం ల న అ ల స మ దను ఉలం ం

అ క అ లను క సు ర ంతమం . , ప జనం సర మ నవ యస ప ర . బ మ ద లక సంక ర బ ధక ఆ ం తమ లహృదయమ ం ల న అ ప పయ ం మ నవ ల అ యసు

కలగ న రవ ర ప డంల సంశయం లదు. మ ందు నట ఇందుల దంల ఉన ల వ ంచడం జ ం ట ఇతర ంద రక దు అ గ ంచగలర .

కర ల – శ యసు

ఇల వ వ త న బ హ ణ దుల త న కర లను ఆచ ంచడంవల సర మ నవ లక యసు కల గ త ం . అను ంపబ కర ల డబడ చున మం ల , మం రం బ

ఆల ం ప ం (పత ం కనబడ ) జ లదు.

య అగ ఽయ సయ జ సయ హ సయ తనూర ష గహ ఉగంవ అ వ ం షం వ అ వ | ( .సం.1-3)

దలన అ మ పకరణ మం ల యజం యజమ హ మ ల యడం ల కంల సర ణ లక అన సమృ కల ల , హత , ర హత దలగ పకృ లను పవృ న ంచు క అ సు డ . బట బ హ ణ డ యజం ఫల న అన సమృ జనులంద అం ల ర త డ యజం తన ఈ ఫలం అం అం ల సంక త వం రడం లదు.

అల అ చయన పకరణంల –

అజ ణ అర ప న చ రమయ ష యం శతర యం హ | (ఆ. .సూ)

అ సూత ప రం లడ ఆక ల ఆ అజ లను ( క లను) శతర యం అన నమకం త ఉప నం యబ న ల చర షకమందు ( వ ఇషక ) హ మం య . నమకంల -

య నస ర జగద య ం సుమ అస .... య న శ మస ప చత ష శ ం ప షం అ న త రం|

దలన మం ల ఉ . ట అరం- మ క తన, అ త క న సమస న జగత ల వంట ఉపద ల ల మనస ం క డ క న ఉం ల ‘ ప ’ అనడం వల మనుష లంద , ‘చత ష ’ అనడం వల ప గణ అంతక సుఖపదం , ‘అ ’ అనడంల సమస పపంచంల ‘ శ ం ప షం’ అనడం వల త ప , ఆ గ ప , ఆయ ష ప , ధనప

దలన ప ష ల క సుఖం క అ ల ల సు ం కల ల సు డ .

ఈ ప రం అ క మం ల ఆ య కర ల డబడ త వలం ఆ కర ల చ ం న క సమస పపం సుఖ ంత ల క ల ర త న ట ల హృదయం ప .

54

స ం వ ం స ధ ను పరమం అప తం సుఖం| (ఆ.ధ.సూ)

ఈ ప రం ఎవ ప బ న కర లను ర ఆచ సర పపం యసు కల గ త ంద ప బ ం . ఉ హరణక ల కంల ట ర దల ఖ ర ల ఆ టనంతట అగస మహ ల

ఔ సన పటడం లదు. దు ఖ ర ల పవ హ ల పల ప టంచబ దు తం రం ంచు వడం లదు. సర పపం సంబం ం న బంధనల ప రం సరఫ

(స ) సు ర . ర మ స త ల ందుత మనక క లను కల గజసు ర , ర అంద , దు అంద క , మ ఆ య ఖల సంక తం ఏర య అనగలమ ?

“స ం వ ం” అ క ం ఎవ త న కర ల ర ఆచ సుఖం క ర త ంద ప డ క క స ధ ధనం శయః పరధ భయ వహః| (భ. )

అ స ధ చరణయందు ంచడం యసు పరధర ం మ తం భయంకర ంద , అంట- పర ధ ఆచ ంచక డద వం. అందు త క య దం యను అన అర ను “ య డ న క య దం ధర మ ” “య దం జన స య న ం సమర ” ( . బ .) అ కృష భగ నుడ ర . క ఇల ం .

ం వ మ య ప వ చ వ న ప ం య భవ |( .సం)

య వ ధనను వ అన వత ం డ య వ నుగహం నుం జ వడ క, యసు ను ందక ‘ య భవ ’ అ అనడం వల అతను కృష న

డగ ను, అన దుఃఖఫల అనుభ డ అ అరం. బట స ధ ఆచ ం ల , అల ఆచ క సర పపం యసు కల గ త ంద నట ం .

జ ంత య న (ఇతర జన లక సంబం ం న) కర ఫల ష ఆ య జన లక , ఆ య జ , గ ణ లక రణమ స షం ద సూతం ం .

తతః ప వృ కర ఫల ణ జ ం ర పం వరం బలం ం పజ ం ద ణ ధ ను న ప పద తచ కవదుభ క సు ఏవ వ | (ఆ.ధ.సూ)

ఐ మ క న సుఖ లను అనుభ ంచడం ప రయ క ఈ ల కంల జన సంభ సుం . ప ర ం అనుభ ంచ కర ఫల షం త బ హ ణ జ , అందుల ఉత తమ క లంల జ ంచడం, బం ర య క న ధగధ యమ న న ర , ఎదుట గ ంచుక

మ , ద గం లను గహణ, రణ పజను, సువ సంపత ను, ధ ను ందగలడ . కంతక రణం ఏ అంట, అనుభ ంచ న కర ఫల షం. శ

ధ ంచడం క కర ఫల కనుక ధ ను నం ధ మవ త ం . అంట కర యడం, ఆ కర ల క ఫల న నుభ ంచడం- కర ఫలం ంత ఉండ ఆ కర క త న ధ ంచడం

ఫలమనుభ సూ ఉండడం ధ ను నం యడం– అ చకంల ర గ త ఐ మ క న ఫలమనుభ సూ ఉండడం జర గ త ం .

మన అనుభ ంచబ న కర ల ండ ర ల ఉంట .

అ క జ ంతరకృత క ణ ఫల య పవృ అపవృ చ| (ఆ.ధ.సూ)

55

అ క ం ఫల అనుభ ంప య పవ ం న , ఆరం ం న (అనుభ ంప టట య ట రం ం న , ఆరం ంచ , అ ) కర ల మన త న జన ఆరంభ ల

ఉంట .

జ ః సర క ణ భస త ర ఽర న| (భ. )

జ నమ అ సర కర లను భస ం సుం . ఇందుల క దం ఉం . మంద, మ ధ మ అ ర లన బహ తల క జ ఫల ఆ ం కర లను న ంప యలదు.

క ఫల అనుభ ంచ జ ంతరంల ఆరంభ ల (opening balance, ఖ రంభ ల ) అవ య , ఉతమ ణ ం న బహ తక మ తం ఆ జన ల ఫల నుభవం త ణంచున (ఆ కర ల ల క ఫల అనుభ ంప యడం అ జన ల ప ర త ంద ) ప బ ం . అంట ఉతమ ణ ఫల ఉ ం న కర అ దగ న జంల గ జ

దగ జ ల ల తల ధం దగమవ య ఈ ం గంథం స షం ం .

ణ ం త గ మ ల ఇహ | (ఆ. ధ. సూ)

ఈ ప రం త ర ర వ వస గ ం స ృత ల అ క పమ ణ ల ండ బ హ ణ జ జన పదమ ంతమం ఆధు క లక ప త షం ఎందుక క ంద స జ నం లక వడ అ ప క తప దు. అందర లను చూ , న ం లను చూ ఆచరణల

టడమంట, ద ను చ క మందు సు వడం ల ంట . బట న సంప య ఎవ దగర ల సు ల దగర ల సుక ఆచ ం టక డదు.

త ర ర వ వస జన దమ నంత మ న ఎవ తక వ త ఆ ం నట ఎంత మ తం దు. మన శ రంల ధ అవయ ల ఒ రసు క , ఒ గ ం క , మ లక న ం ఉంట ం . అందువల ఏ అవయ , ఏ అవమ నం నట దు.

ఆ ప రం అంద మ ర దం – ర ర మ ల అం క ం ర . ఏ జ ప ర కర ల ఉ ఆ జ ం న రందర ప ల ప బడ ం . అందు దంల

శవణమ యజంల శవణ బ ఇ టప డ -

తం తం శవణః | బ హ ణ వయ స ః| నమ అసు మ మ ం ః| ( . బ )

శవణ డ వత య జ సంబం ం న పభ వ . బ హ ణ ల య గ కరల . ళ హ సు ఇసూ ‘బ హ ణ ల న మ క నమస సు ం. మమ ం ంచవదు’ అ ర త ర . వల బ హ ణ లక య న శవణ డ ప డయ డ . క రంల -

కర ల గ ణ ః ప జ ః త జ క లన న జ న క ల వ షత ం ప పద | జ వ జ క ల చనం|

ఈ ప రం ప జ న గ ణకర లను అనుస ం అ వ ల ప జ త ప బ ం . య న, జన ద న త ర ర ం ల మ త ర ర ం గ ం ప బ ం .

“ఏక వ వ త త ర ర ం గ ణ త క” అ సర ంత సంగహం. ఇట వంట త ర ర ం జన దమ ప ఇషపడ ఆధు క ల య చ ల ం ల ప లక ం

56

స ృ దులక అరం ప భగవ స ర ప లన జ దులను సూత ష కరలను, ఆ ఖ న కరలను, స ృ కరలన మనువ , అ , శర డ దలన రచనల మన

అ య వ కం ఉంట సర లన అంద ం ంచ ను డడం లదు. ఇంతమం మహ ప ంగవ లక ం క ంచడం కంట మనం అ య న మ అవలం ం పరస ర ర దం సమన య పర ం పడ త మ మన ం క ంచు వడం సులభం. ఈ షయ మ ం స కంల ప క మ ల భట దుల -

ం రనుభ ప ం పలంభ దృ నుగ ణ ధ ద వ ల య | ( . . .)

అ ర . అంట దమ ల లన స ృత లక మ ణ అం క ంచడం య కమ , అల అం క ంచక స ృ కరలక ం , అనుభ లక ం క ం ఆధు క లక ప త

మర కల న య వల వసుం . అం దు సృ దట నుం స ృ కర వచ లను న ఆచ ం న రంద ం క ం వసుం . ఇట వంట అ క ల అనుభ ంచడం కంట మ స ృత లక దమ లకత ం మ ణ అం క ంచడం ల ఘవం (సులభం) అ ‘ ద వ ల య ’ అ ర .

వలన న ంశం- “ త ర ర ం మయ సృషం” అ భగవ వచ య చ అరం ప క డద య న మ ప పయ ం ల , ఆ మ న నుస ం , వర వ వస ఏర న కర ల చ ం ను త ం ఇతర లను క త ంప య ల వచ లక

త ర మ గ ం . వరవ వస ఇంత ర ంచ రణం పరస రం య లను క ంచ , క లమత లను చ ట అ ంచ దు. పరస ర ఉప ర ఉప రక

వం నల గ ర జ ష మధ మ ల వం నట దర యం ఉం ఎవ ధ లను ర ర సూ శ మ డ లన ద ల అంత వ ంచడ ప శం.

ఇట వంట త ర ర వ వస క న ‘ ’ శబం ప బ న రత వరంల భరతఖండ ఇంతక ప ర ం ర ంచబ న ద త న య ధన క న కర సమ యం అ ధర ం ఆచ ంచ గ న భ అ సపమ ణం ర ంచడ ం .

క కర ల మ డ ల

కర ల ల , ల , మ ల అ మ డ ల .

ఏ ప త ం మన త అను ంపద నట వంట , ఏ యక పత యం వసుం అ త కర ల . త మ అంట అను ంచద న అ ఇం వ ల ట అంట- “య వ వం

అ హ తం హ ”, “య వ వం దర ప ర మ ం యజత”, “అహరహ స ం మ త” ||న ల ంపబ య వ వం యవల న ( యక పత యం కనుక, రవల న)

కర ల త కర ల ర . సం వంద త కర ల యక ల వ . అ ష ప రం, ఇష క ను. అ ష ప రం మ త న ర ఒక గ సంబం ం న ర క ఉ ర . మ ంత ల , లల మత ల ట రణం. ల షయం మ తం అందర ఒప !

“ హ ప య ” వంట ల గహణం పటనప డ ంపబ న నం యడమ కర వంట క కర ల . మ షణం క , ‘ యత త స అకరణ పత య

57

జనకత ం” అ , యక పత యం వడం అ త కర లక వల ఉ ఆ సంద లల ప కం ప బ న కర ల క కర ల అ ర .

“దర ప ర మ ం స ర యజత|”

“జ న స ర యజత|”

దలన ల స రం ల , ప త డ ల , వరం ల య దంల జయం ల ఫల మన (ఒక క ) యబ కర క మ కర అ ర . ఈ మ కర య తథం అను ప బ న ఫలం సంభ సుం . ఈ మ కర

అను ంచక ఏ ధ న పత యమ లదు. త ప నం గల త కర ల , అను ప న న త ఫల బ ట ఆనుషం కం (జత వ ) త క ఇ మ కర ల స ర ల ంతం. ఇ అ క పమ ణ గం ల ప బ ం . ఈ మ డ ర ల కర ల త , ల మ తం తప క అను ంచవల న , ఉతమ న ం దం. కర లల

యజమ షత న కర “యజ షతమం కర ” అను ం . అ త , మ కం లక ం అ ర గ ంచక ం మ డ ర లన కర లను అను ంచడం షమ

ప బడ ం . త కర ల వలన మనం బంధంల పడం అ , మ కర ల వలన మనక బంధం తట సుం అ ర .

క వలంబ వ వం మ న ః జ వలంబ వ ద ః|

కర , కర అ కర క ఎక వ కర దులన ందర ఈ కర లను మ త ఆ రం సు సూ, త , క మ కర లను ఆ మ కర ల వల జ ం న ఫల అనుభ ం , ఆ అనుభవ సన ఆ లంల క మర సట ణంల , సందర ంల మ

యందు గం ప డ త ం . గం ప మ ఆ కర లను య ల పవృ . ఆ పవృ వల క ను నం. మ ఆ అను నం వల జ ం న ఫలం. ఆ ఫల అనుభవం. ఫల నుభవం వల మ గం. ఈ ప రం ఈ కర లయం ర గ త ఉంట ర ట. ఇప డ మనం న ం (పరమ న ం)

ప చు క ంట కంఠగత ం ( కల వరక వ ం ) అప డ మ తం మ అక ద అంట ం. ఒక ర క మ మ డ వం ంచ పయత ం ం. అం ఒక

దట అ ! అనుభ న ం క ద ర .

నజ త మః మ మ ప న మ | (భ. )

కల అనుభ న ంచవట. అనుభ ంచక ం ట న ంప య పయ ం ట. ఆ కల ప టక ం పయత ం యటం యం , ఆ క అనుభ న సుందను వడం

తక వట! అందు త మ కర లను క నట వంట వ సూ కర , కర అ ర ఇల ర గ త ఉంట ర చకంల అ ర .

ప కర లను గం అంతక మ ందు ఆ ం న పత యం న ంచదు. త లను అను ంచనందువల త పత యం క తట సుం . పత యం న ం త

కలగనందువల జ నం ంచదు. బట పరంపర జ న కలగడం సం మ కర వ డ త త లను అను ంచవచు .

58

“జ వ వల ం|” అ ష ం “బహ బ వ భవ |”

దలన త ల జ నం వల ం సంభ ంచవల ఉంద . జ నం ధనం అంట ర కనుక ఇప ట ం మనమందరం “జ నం” “జ నం” అ ండ అ లను జపం

ఉ సన య డంవల జ నం ంచదు. కనుక, జ నం అ గ ంచ మన అ రం ఉం ? ల అ మ ందు ఆల ంచు . అట వంట అ సం ంప కర ల .

క ను నం జ ప బంధకమ జ న ధనల అడ త లద ంచక డదు. అల అ , జ నం అ ర క అ అ రం చూసు క ం అంతవరక సం వందనం ళ ఉంట అ క మ అట త కర అను నం యక, ఇ వరక మన సం ంచబ న పత య ట క ఇట జ అందు లక ర “య రభ తం తదు తవ ం” అ ర . అసల కర ల యడం ఎందుక అంట, కర ల యడం కర లను మ ంచ అ ర . ఔషధ వ ఎందుక అంట, ఔష మ య . దు డంట డ క , నువ నల ల ఔషధం

ంచవయ శ రం ఉక ల అ త ం ఇంక ఔషధం సుక అవసరం దు అ . ఒక మండలం ఈ ఔషధ వ ఔష మ ంచ రణమ ం .

అ ర త న క ను నం త ఇ వరక సం త నట వంట పత యం న ఇత తం ర ల ఐ మ క ఫలమ లందు గ ం, ఆ గ ం క ంత శవణ దులందు అ త న ఇచ కల గ త ంద ప బడ ం .

త తం నువచ న బ హ ణ షం యజన న తప శ న|

యజ, య దులక ష ప జనమ , ష అంట ంతమందు ర క ంచడమ వ ం ర . అట వంట గ సం దన జ న సం దన, ఆ జ నం సం దన

అవ త ంద ర . అందు త అట వంట న కర అక దు. త ం కర ల అట వంట సం ంప ఇత ఇక కర ల యనక రలనట వంట సుక వ . ఈ ప రం

కర ల యడం కర లను మ ంచ అ ర .

జ న క క కర ల టంతట అ “ఉ ర క వ బంధ ” అ శృ ప రం, పక న స య గనుం నంతట అ డబ నట , కర ల జ డ య అ ర . అల అ

త న త కర లను వ ల సంచ ంచవదు అ ర . అ , కర శ ం షం , జ శ ం షం ఎల గ? అంట - “ త కర ణః అప వ జ నం సం త ం అవశ ం య ర ” అ త కర ల టక ం జ ఆశ ంచ పయ ంచం మ కర లను మ తం య ప ను కం అ త ర ం.

మ కర ఫల షం ప దవ మ కర త జంసుల ణ ఫల భ |

మ ందు నట మ కర ల చ ఫలం-ఆ ఫలం వల గం- మ క ను నం వంట చకంల పడక ం ఆ గ ం మ కర లను ‘ దకర వల’ త ం న సర కర స సం న స సమ నం సభగ నుల వ ం ర .

59

త కర ల పశం ంచ ప బ న అర దల ( దంల పశం ల ) క ంచ క డదు. అంత మ న మ కర ల ల వ . అల అ అసల మ కర లను ంచ

ంచర క !

ఈ ప రం ద త యసు క ం కర ల మ డ ర ల , టల త లక ప యం త ప న ఫలమ , మ కర లక త ఫల ప న

ఫలమ బ ట ప యం ఆనుషం క ఫలమ ర ంచబ ం .

* 3వ పకరణం సమ పం *

60

4 వ పకరణం

దం - సృ కమ దం

"ధ శ స " అ జగత క సృ , దలన ట ధర ం రణమ మ న ం బ ం ంద , "పజ ప ర మయత" అ , మ త ల క పజ ప

అ మ త క ధర ంవల పజ సృ న నం ఈ పకరణంల వ ంచబడ ం . ఆ వరణ కంట మ ందు సృ కమ దం వ ంచబడ ం .

ఈ సృ క పసంగంల దంల ధ సల ల ల వ ంచబ న అ ంతర సృ , మ సృ ల క ఉన ట మనం గమ ంచవల ఉం .

స స త దజ మ ప య | మ వ వః క హకస శర | అంభః మ దహనం గ రం| నమృత రమృతం త న| ( . .సూ|| .బ .2-8-9)

త సృ న త సృ ఉత న ం నప డ 'స , అస ' అ ండూ లవ . స అంట మర ల స షం యబడ జగత . నర ణ దుల వల (మ మ వల, క ం ట మ వల) న న అస . ఈ ండూ (స , అస ) లవ ం . మ ఈ ండూ

లక అప ఉంద శం ం ఒ క అవ వస ఉంద ర . అంట స షం జగత క ప (ఎర క) లక వడం అ అవ క న అవస ఉందట.

అవ స ష ఽ న స , జగదు దక న శబ ప స |

అ యణ ష ం. ఆ అవస స షం లనందున 'స ' దు. జగదుత రణ న 'అస ' క దుట. సత రజస గ ణతయం , భ త పంచకం , ట న న , న , సమ కం ఏ లవ " దజ" అ ం . అంట, గ ణతయ భ త, క ధం వల బ ండం లద నట ం .

బ ం ద ః మహ వరణ ణ వద | ( ష ం)

బ ం ల పల మహ వరణ ణక ల ప ర . " మ వ వః క హకస శర " అ క ం అ (స , అస ) క లవ , , క హ, కస అ ' ' శబ తయం

త బ ండం ంచబ ం . బ ండం లనందువల ఆవ ం లదు, ఆవ ంపబ వసువ లదు, ఆవ ంచుట అ లద ప బడ ం . (ఆవరణ= ంచుట) అంట, ఏ శంల , ఏ క సుఖం

తం ఈ ఆవరణ అ సంభ ం నట ? అప డ శమ లదు, సుఖ లడ . అ ంతర పళయంల (సృ అంతంల జ మ పళయం క ం మధ మధ ల వ పళయంల ) ఉద ల మ తం ఉంట య "ఆ ఇదమ స ల మ " అ నట , మ పళయ లంల క అ ధం ఉంట ం అ భమ కల గ త ంద , ంచ "అంభః

మ దహనం గ రం" అ మ పళయ లంల ఉద ల క ఉ క ంద ఆ సూత ష ం వల స షమవ ం .

మ పళయ లంల ణ ల లవ కనుక వనం లదు, మృత వ లదు. హ న చందన దుల పగట హ న సూర డ ఎవర ల అవస

61

వ ంపబ ం . స ప షత ద న (అ ఉప షత ల య డబ న) బహ వసువ మ తం తన ఆశ ంచుక న జగ రణ న మ య క డ ఉం ను.

త ద న పరః ంచ స|

బహ ప రంకంట ఉత ృష న , కృష న ఇతర ప ర లద అరం.

తమ ఆ తమ గ ఢ మ ప త స ల ం సర మ ఇదం| త భ ల తం య , తమస సన జ య క |

మ య, శ దలన శబ ల ప బడ జగ ఉ న రణ న (మ ల న) అజ నం తమశ బం ప బడ ం . తమసు ( కట) ఏ ప రం ల కంల ఉం ప ల ఆవ ం ఉంట ం అ ప రం మ ల ఽజ నం (మ ల అజ నం) బహ త ఆవ ం ఉంద , ల కంల ఉ న రణ న (మ ల న) మృ ండంల (మట మ దల ) ఘటం (క ండ), జంల వృ ం గ ఢం (అవ కం ) ఉన ట ఆ అజ నంల జగత ంద , "య " అ బ ం .

ఆ దంత భ త మ పజ తమల ణ | అపతర మ జయం పసుప వ సర తః| (మ.స ృ)

అందు త ల సు వ శక ం క ం ఉంద , అన యబడ , ల సు నుటక అవసరం ల , త ంచుటక శక ం , ల సు నుటక ల పడ తమసు సున ట ఉం న

ం . 'అస , 'అవ క' శబ ల ప బ ఇ .

అస ఇదమగ అ .........త సదజ యత| ( .ఆ.ఉ)

అ ఉప ష క ం క ఈ షయం బ ంచబడ ం . అంట మర ల లక వడం అ వ కం క ఉం నట వంట జగత , బహ నుం మర త కం అ వ కం అ ం . ఆ ప రం అ వ కం అవడ సృ ఉత న ం అవడం ఈ త ల బ సు .

"స ల ం సర మ ఇదం" అ ల క దృ ంతంల మన న వ పలమ ల (వడగళ ) రణ ఉద లకంట న మ ల క వ (క క) ఉద ల గ ల త న ధం

సర జగత త మ త ర పం ం .

ఇక డ ఒక షయ గ ం . 'అస ర దుల ', 'స ర దుల ' ండ గల ర ఉ ర . ఇంతక ప ర ం ల ర ం (ప జనం) రణంల ( త వ ల ) ప డ ంద

ం క ం ‘కణ డ ’ దలగ ర అస ర దుల . రణమందు ప ర ం అవ కం ఉన రణ వసు మ క నప డ , ట త వ కమవ ంద ం క ం ంఖు డ దలగ ర

స ర దుల . అంట ఒక ట ల , అంతక ప ర ం ల ర ం ప డ ంద ర అస ర దుల . ఆ ట ఈ ల అ జ ర పంల సూ ం , అవ కం ఆ త ల మ ం ఉంద , ఈ వల న , ల, ర దలన వసు మ క రడం వల అ బయటక వ క ంద ర స ర దుల . స ర దుల మ బలపర ం .

తత జ నం ంపబ మ ల ఽజ నమ అందు అ త చ నద , త చ న అజ నం జగతం ఆవ ంపబ ఉంద "త భ తం య " అ బ ం . ' మ ర భ ం కర ణ' అను త క ప రం తమసు ల అవ కం ఉన ఈ జగత పర శ ర

62

సంకల త క తపసు , మర త కం వ కమవడ సృ ఉత న మవడం అంట, అ వ వ రం. అజ నం జగ రం ం పరమ ర దృ అం బహ స ర ప .

మసద సమవర మన తః పథమం య | ( . ఆ.)

సృ ప ర ం తమసు , మ య ఆవ ంపబ న బహ క మనసు క జగత ృ ర ప న ర ం (జగ సృ ) య ల క న సంకల నంతరం సృ యందు ఆ ర మర పం , జగ సృ య ల ఇ ర పం ఆ ర ం ం . ఇ అర ణపశ యందు నబడ ం .

మసద సమవర | మన తః పథమం య | (అ.ప)

మనసు సంకల లక అ ప ట వ ంపబడ ం .

సంకల ం వం ప | ( .బ .3-12-3)

ల కంల ఫల ప య ల సంకల ం, ఆ త త ఆ ప య ఇచ , మ ట ఆ ప ప యడం ఉన ట , సృ ప ర ం మ య ష బహ క న న సృ యంద ణ ల కర ప కం మ ందు జగత ను సృ ం ల సంకల ం కలగడం, మ ట ఆ జగదూప ర ం ఇ ర ప రణం ఉద ంచడం, ఆ మ ట ర ర ప జగత ను సృ ంచడం అ ప జ ంద అరం. ఈ ఇచ సృ ఆరంభంల క నట ఉప షత ం -

ఽ మ యత బహ ం పజ | (ఉప ష )

అంట పరమ త క ఉన ట వంట స క అ య ధం లక ం ఆ పరమ మ య క త జగదూపం , వర జంగమ త కం ఆ ర ం ల క కల డ అయ డ

వ ంచ బ ం . పరమ త తన అ య ధం లక ం సృ ం నట ఇ షయం అ చయన పకరణంల క ప బ ం .

స ఆ ద ణ చ మ నసః పరమచ వర ఆ శ| ( .సం.4-6-2)

శ కర అ ర గల జగత ర అ న పర శ ర డ జగత ను సృ ంచవలన క , జగదూప ద ణ (సంపదను) ఇ ల న తన ల క అ యత మ పరమ ర త మ య క ప న , తన సృ ంచబ న ణ ల క శ రమందు వ ర పం ప ం డ ప బ ం . అందు , శ ర లక ( వ , ఈశ ర ) ంబ-ప ంబ వం

ప బ ం . కర పకరణంల గల పరమ త అ య బ ం ం కనుక-

స ం ద అ పరబహ ణ త ర ం|

అ , పరమ త అ య బ ంచడ అ ద లక త ర ం అన రం స షమవ ం . తర -

స బంధుమస ర ంద హృ ప కవ మ |

అ పరబహ జగత ను సృ ంచవలన మన కల డ ను అ ం .

జ గదవసల ( లక వ ఉన ప డ ) సుత మ (ఏ మ తమ ) జరగ షయంల ప టన తృష సున ప ర ష యందు రకర ల కలల వ ఆ కలల సుఖదుఃఖ ల వరక అత

63

మ వ వ బం ం నట , సృ య ల పర శ ర ఆ క వ, ర (ప ), మను సర వ వ ర బంధ (సృ ) రణ ంద ర . తమ హృదయ కమలంల స బ

రణ న ంత రంగత లన ంసుల మ తం, మ య ష న పర శ ర యందు అవ కం ఉన జగత క ఉత పర శ ర క రణమ శ ం ర .

మస సర వ వ ర త త ం జస న స మ మన | ( రణ ష ం)

సర వ వ లక పర శ ర సంకల రణమ జస య ల క ప ర .

"అ ఖల హ ః మమయ ఏ యం ప ర షః” అ స భగ నుల క 'సర వ వ రమ మబంధన ' అ ర . అంట ఏ ప య లంట మ ందు మనం అ య అ అను క ! ఇ మనంద క అనుభవంల ఉన .

ర త ర | అధ దుప | ఆసన మ న ఆస స అవ త య ః పర | ( . బ .)

సూర రణంల సమ నం స యంప శ న తన ప రం భ త క ర లన జగత ల వసువ లక అ ప ల ( రం ను, అడం ను, అ న, ఉప న క ) ప సుండడం వల ఆ తన ప రం ఒ ట ఉంద ప ల పడదు. ఒక క ండను తయ ర య ఉ న న (మ ల ప ర న) మట ఆ క ండం ం ఉన ట జగత క ఉ న న తన ప రం ఈ జగతం ం ఉంద ప బడ ం . క రస న వసువ క సదూప న సర ప ల ధ సు . అందు సర ప ల 'అ ' అ శబం వ వహ ంప బడ త . ఇవ పర ల , న ర ల మ మ త న .

ట ంట 'స ' శబం ప బ మ య శబం తను, అ శబం తను వ వహ ంపబడ త న ర శ శ పథమ రణం. 'పయ ' అ శబం సూ ంచబ శ ర భ త న పరమ త

కంతక ఉతమ రణం. ఈ ప రం శ , పరమ త అ పకృ , ప ర ష ల జగత రణభ త ల ల బ సు .

" అ ద క ఇహ ప చ |"

క త ఆజ క త ఇయం సృ ః అ అస సర య| ( . బ )

ంతమం సపమ ణ తమ తమ బ బలం అన ఉ సూ (ఊ సూ) (1)సృ పరమ ణ వ ల మ ల రణమ ణ ద తమ ల (2)స తంత న, అ తన న ప నం సృ మ ల రణమ క ల దుల (3) న ం వల జగదుత అ ంద మ ధ క ల (బ దులల ఒక గ ర ) (4)జగత క రణం లద స వతః ఉంట ంద ల త ల అనబ క ల ప సు ర . ,

స ం ఏ | ( . )

రందర ం పడ త ర ం . అ ఈ జగ రణ ఏ ప ర ష డ ల సుక ంట డ ? ఏ త రణం వల జగత ఉత న మవ ం ఈ అంశం ప వల ఉం ప డం శక ం దు. ఈ అశ ఎందువల అంట- వతల సృ త ర ం . వతల

ఈ ధ న గ సంభ మ ఈ సృ ఎవ వల సంభ ం ం ప గ న వర 'అ ద' అ ప ం . వతల , మనుష ల క సృ ప వసను చూడలదు.

64

లనప డ ర ప డం సంభ ంచదు క ! అనుమ ంచ శక మవ త ం అంట, త దృ ం ల ( సంద ల కనబ సమ న రణ ల ) క లనందువల అ శక ం దు.

బట, అ గం ర న ఈ పరమ రతత ం క సమ గమ మ ( దం మ త య ద న ) అం క ంచక తప ద " అ ద" అ ం .

ఇయం సృ ర త ఆబభ వ య ద య న ఽ ఽధ ః పర మ | అంగ ద య న ద| ( .బ )

కంట క ం ఈ క దృ ఏ ఉ న రణం వల సంభ ం ం , ఆ రణం ఏ స ర ధ ం ఉంట ం ? లక స ర ప ల ? ఈ జగత క అధ ఉన పర శ ర డ మ త ల సుక ంట ? లక అత క య ? అంట, ల క వ వ రదృ ఆ పర శ ర డ మ తం ల సు గలడ , పరమ ర దృ సర మ ఆత స ర ప అ ప బ ం . అ , ండవ ప ర లదు అన ప డ "త న కం ప " అ త క ప రం ఎవర , ఎవ , చూ నట ? అంట, ఎవర ఎవ చూడడం సంభ ంచద అరం. ఇట ప త ల మనుష లక ల సున ప క అవ శం లద "ఇయం సృ ః" అ బ ం .

ం ద న క ఉసవృ ఆ |

“య పృ షత ః మ ణ మన పృచ దుత యదధ ష భ వ రయ |”

ల కంల గృ ంచదల న ర వ అక నుం ర మయ లను (కలపను) సుక వ ణం ర . ఈ పృధువ లను (ఆ ,భ ) ఏ వనసంబంధ వృ ల ణం ఉంట ర ? ఓ బ మంత ల ! ఆ ర వదక ఈ పశ లను అడగం . ఏ వసువ సర ల లను తనయందు రణ సుక ంట ం ఆ వసువ ను గ క ప ంచం , అ న ఉదహ ం న పశ లక సమ నం ం .

బహ వనం బహ స వృ ఆ , య పృ షత ః| మ ణ మన బ వః బ ధ షదు వ రయ |

పృథువ లను ంచ వన యం, వృ యం క బహ న "బహ వన " అ ం . ఆ వసువ సర శక త న గనుక జగ ణ ఉ ం న మ

అం ఆ బహ యం ఉంట ంద , సర జగ పక న బహ ప ర సర భ లను తనయందు య ంప సుక ంద ప ం . ఓ బ మంత ల ! ఆ ర లన ను మన సర ం శ ం క ఈ షయం ప న "య పృ " అ ప ం .

వలన న ంశం- ప ర సృ న ఉతర సృ ఆరంభం మ ందుం అవస ‘స - అస ’ ల ణం ఉం . ఇంతక మ ందు వ ం నట "తమససన జ య కం" అ స ర ( జంల సూ ర పం త ఉన ద ) బలపర ం . "ఏక ఽ యం" దలన త ల అజ నం జగత జగ రం ం పరమ త దృ జగత భ తమ , అం బహ స ర ప అ త ల బ సు . ఆ బహ ప రం సృ ప ర ం మ య క ఉన ందున జగత ను సృ ంచవలన బహ క సంకల ం క ం . ఆ సంకల ను రం బహ తన అ య వదుల క ం వపపం సృ ం ను.

65

ఆ సంకల వ, ర , మను సర వ వ మ ల త వ అ నందున అ లన ంత రంగత ల , ంసుల బ మ ం ర ం ర . ఈ సందర ంల మ ందు సంకల ం, ఇచ ఆ న ర ం ప యడం అ ల నుభవం క త ర రయ లక

డ డడం చూడవచు . ఈ జగత గృహ ణంల బహ గృహ , బహ వనం, బహ వృ ం, బహ కలప అ "బహ వనం" దలన త ల బ ం . కనుక మ పళయ నంతరం, ఈ సృ ప ర ం స యం ప శ న దూప న పరబహ మ త ఉండ న , ఆయన సంకల ను ర జగత ధం సృ ంచబ ంద , అ ప ర సృ సంబం ం న ణ ల క కర ల రణ జ ంద " స య" సూకం బ ం .

సృ

ఇదం అ వ ంచ న పృ | ఽన ం తదస వ సన ఽక రత |

తదతప త|

ఇప డ మన చూడబ వరజంగమ ర ప న భ ల కం, వల కం, దలన జగత సృ మ ందు లద , ట ఉం టట జగదూపం ప ణ ం ల సంక ం న బహ

ణ ల క కర ప కం ంచబ న సషవ (సృ ంచ వల న) ప ర షయ ప ల చన డ ప క ం. త య ఉప షత ల "అస ఇదమగ ఆ త సదజ యత” అను క బలపర ం . అస (అంట అ శ త) శబం శశ ణ దులవల (క ం ట మ ల వ యన ట ) వలం న త ం ప బడం లదు. భ , ర దలన

ర , ఘనప రం దవప రం వ కం క వడ ‘అస ’ శబం ప బడ ం . అట వంట అస నుం స - భ త క జగత ప ట, మర ల వ క ంద అరం.

ఇక డ ఒక షం ఉం . తం నుం ప త డ ర ఉన ట క, ల కంల మటమ ద ఘట ఉ న (మ ల) రణ ఆ ఘట తయ ర క ల ల డ (క మ ) ర ఉం ఆ ఘట తయ ర య అతను త రణ నట క ం బహ జగత క రణద య నం (ఉ న, త రణ ల ండూ) అయ డ .

త న స యమక ర త త తత కృతమ చ త| ( .ఆ.ఉ)

అను , స నం క స ర ప న ఆ బహ ం కర అ లక ం , కర జగ రం మ ర ం న ం . ఇ షయ జస య ఇల ం .

త దం త అ కృతమ , త మర వ య | ( .య.ఉ)

, అస శబం న సూ , ం గ ం దలన త ల ధం సంభ ం . ఎందుకంట, ం గ (1)"స వ దమగ ఆ , ఏక ఽ యం" (2)"త క ఆహ ద

గ ఆ " (3)"క తసుఖల ద హ చ కథం అసతస జ త" "స వ దమగ ఆ " అ వర స ఆ త ల (1) సృ ప ర ం ఈ జగత సదూపం ఉన ట (2) మ

న ఉప దన (3) ఆ న కరణ క వరక సదూ సమ ం ం . ఐత య క ఇల ం .

ఆ ఇద క ఏ గ ఆ , న ంచ ష | (ఐ.ఉ.)

66

అంట సృ ప ర ం ఏ లద ప దనక అరం మర త కం జగత స షం వ కం వడం లద మ త , అవ కం జర పకం క లద అరం దు. ల కంల ఢ దను ం న ప ర ష డ ఆ కలల చూ న/ న ఆ కర ల ఫల అనుభ ంచ మ గల డ

అ నట సర ణ ల కర ఫల లను అనుభ ంప య పరమ త క ఆల చన కలగడ అ "తదస వ సన క ర త " "సత తప త" దలన త ల బ సు . ఇక డ 'తపసు ' అంట మ మ ల వ వ క తపసు దు. ఆ సషవ ను సృ ంచదల న

టగ ం న ప ల చన ఆ తపశ బ అరమ "యస ర జః సర యస జ న మయం తపః" దలన అథర ణ త ల క ప . అం దు పరమ త అశ ర డ అవడం వల

రణ కృచ ం యణ ( రణ మనుష ల టట వంట ఉప స వ ల వంట) తపసు సంభ ంచదు ఆయన(ఆ సష) సర శ య క డ అవడంవల ప ల చన యడమ తపసు సంభ ంచగలదు. ఆయనక ఆ శ ఉం అన పమ ణం శ తర ఉప షత ల "ప శ శ వ య , జ న య బల చ" అ .

పరమ త మనల గ క ం అట వంట ఉత ృషశ కల డవడం వల ఇం య ల అ లక ం దర న, శవణ సర వ వ ర సున ట "అ ణ జవ గ , పశ త చ స ణ త కరః సతం మణమ ంద , ఽనంగ య ఽ వః పత మ ఞ ” దలన త ల బ సు . వలన న ంశం- పళయ లంల పరమ త ల న అవ కం ఉన జగత ను సృ ఆరంభంల పరమ త తత ం ణ ల క కర ంబ న , మర త కం సదూపం ఆ ర ంప న అనడం వల సృ ప ర జగత ఉంద , అ అవ కం ఉంద "ఇదం అ " దలన గం స షప ం .

ఇంక సృ కమం ఎల ఉం ర ంచబడ ం .

తదతప త, త ధూ ఽజ యత, తదూ ఽతప త, త ద రజ యత తదూ ఽతప త, త జ రజ యత, తదూ ఽతప త త న చ ఽ

జ యన, తదూ ఽతప త త దు అజ యన| తదూ ఽతప త| తదభ వ సహమన త తద మ న | స సమ ఽభవ | ( .బ )

జగత సృ ం ల పర శ ర తపస ంకల ం మ ందు ధూమం, మ ట అ , ఆ మ ట జ అంట అ ష ప శ, త త జ ల మ ట సర మ ఖం పస ం ఒ క పభ

అన ం బయల నట ప బడ ం . ఇక డ ఉ - “ధూమజ స ల మర ం స తః ఘః” అ ఘ సం శ వ ంల సు నట ఉల ణ (స ష న, ఉగ న) జ లల

బయల , ధూమ ల ఘం ప ణ ం అ ఈ సృ బ నం (మ శయం ) మ ం .

మ శ ధనుర బ త య |

ఆ మ శయం ంచబ నుం డ వబ న ఉదకం సమ దం మ ందట.

త త మ దస న బం , పజనన వ మన ( .బ )

త త య మ పః ప ర ద |

67

అ ల కంల పస ప ర ం ఉదకం (ఉమ ర ) రతమవ త న ట పర శ ర నుం సృ ప ర ం సమ దకం రత ం కనుక సమ ద అస ృశ ం తల ష ల ఎవర ఈ ట క ంచర . ఈ షయ "తద మ న " అ స షపర ం . ఈ సమ ద సృ త త సహ తృ మంతం సృ ంచబ ంద ఈ ం ధం ద ష ంల వ ం ర .

హ తృ మంతస సృ మ హ తదశహ మ జత పజ ప దశ హ | ( .బ )

ఈ మంతం ప ంపబ న పజ ప 'దశహ ' అంట ఈ మంతం ప ంచబ న ల దలన ఆ రం ప ంపబ న పజ ప అ ప బడ ం .

మ ల ల సృ

త ఇదమ పస లమ | ఽ త జ ప ః| సక అజ యద అప య |

పరమ త సృ ంచబ న జగత సమ దర పం పృ వంట ఏ ఇతర భ త శణం ల ఉదకం అ ప 'స ల' శబం బ ట ప య న 'ఆపః' అ పదం క డబ ం . అంట వలం జలం మ త సృ ల ఉం . ఈ ధం పృ శమం ల వల ఉద చూ దశహ తృర ప న పజ ప “మనం లబడ గ ం ల , అ ద మ న పృ నుం ణ జ సృ ంచుటక శక ం ను ఎందులక ” అ ం దనం ను. ఆ దన ల ం వ న

దక సమ దంల ప ఘ భ త పృ మ ం .

యద మృష| తదంత మభవ | యదూర మ దమృష| రభవ | యద | తదన దస ం| ( .బ )

ఆ పృ క గంల ఉన చు తగ లను ంచ అక డ ఉన ఉద లను ధం మ రన సు సృ ంచబ న నం అంత ం . మ ట తన హ పస ంపజ

మ రన యబ న నం దు ల కం ఉత న ం . దనం వల ఉత న మవడం ద శబం పృ వ లక ర ం .

త ం పృ మ సుర సృ ం దర య |

ఆ పజ ప సృ ంచదల న ణ లక ఆ ర గ న భ ం , పజ దన అంట మనుష లను సృ ంచదల న సంబం ం న 'తపః' ప ల చన స యం ,

హం గర రణ జఘన గం నుం అసుర లను సృ ం ను. ఆ సృ ంచబ న అసుర లక మట తల అ ఉం ఇ ను. అప డ అసుర లను సృ ం న శ న ంప య , ఆ న ంప యబ న శ రం శ అంధ రం గ న గ మ ను.

మనుష ల సృ

ఽ మయత పజ | సత తప త| ంత నభవ | సపజన వ పజ అసృజత| త మ భ ః| పజన అసృజ త| ర మ ప దుహ | యస తనూ |

జ ఽభవ | ( .బ )

మ పజలను సృ ం ఇచ కల ప ల చ త క న తపసు గర రణ ను. పజ దనక సమర న రం నుం "భ ః పజ ః" అ అత ంత బహ ళం పజల

68

సృ ంచబ ర . ఆ పజల రక ర వ ంచబ న తల ఆ రం లను ను. పజలను సృ ం న శ 'జ ' చందు క ప శం మ ను.

ఽ మయత| ంత నభవ | స ఉప వర న సృజత| జ ఘృతమదుహ | యస తనూ | మ హత| ఽహ త స ం రభవ |

మనుష సృష నంతరం వసం ల మ అ న ప ర ష సృ ప ంపబడ ం . మ సృ ంచదల న ప ల చ త క తపసు గర రణ , ఉపప లవలన ( న క ల , పక ల వలన) ఋత వ లను సృ ం ను. అన ఋత స ర ప న ల మ యగ

ప ర ష సృ ం ను. ఆ ఋత వ లను సృ ం న పజ ప క శ రం తన శ అహ ల క సం ర పం మ ను.

వసృ కమం

ఽ మయత పజ ... న నభవ | సమ ఖ నసృజత .... తదహరభవ | ( . బ .)

పజ ప వతలను సృ ంచదల న ప ల చన ర ప న తపసు గర రణ మ ఖంనుం వతలను సృ ం ను. త త ఆ వతలను సృ ం న శ రం అహసు మ ంద

"ఏ పజ ప హః య ఏవం ద దుహ ఏవ పజ ః" అ మంతం అన , ప ( ల ), ఘృత( ), మమ ల క ద పశం ం .

ఽభ | త ం వత ం య ఏవం ం వత ం| ద| వ వ భవ |

వతలక వత మం ఎల వ ం ప బడ ం . వతలను సృ ం న శ రం అహసు మ నందువల వతల హ కం ' వ అభ ' అ శబ ఉచ ం ర కనుక

గం వతలక వత వ వ రం, మనక ' ' అంట 'పగల ' అ వ వ రం వ ం .

ఏ త అహ ణ ం జన | య ఏవమహ ణ ం జన ద| హ మ ర |

సుర లను సృ ం న శ ర ల అహ త లయ య ల సుక న డ ఎన డూ శనం ందడ దం పశం ం ం . ఈ సందర ంల ఈ జగత ను సృ ం ల పజ ప క

సంకల త క మనసు పశం ం .

అస ఽ మ ఽసృజ త| మనః పజ ప మసృజత| పజ ప ః పజ అసృజత| త ఇదం మన వ పరమం ప తం య దం ంచ త వ వస సం మబహ |

ఈ అను కం దట ప బ న "తదస వ సన క ర త " అ త రం యందు ఉపసంహ ంపబడ ం .

మన చూడబడ త న త ఽ త త క న జగత అం న అన అవ కం ఉం , ణ ల కర రణ మర త క న జగత సృ ంచ ఆ బహ మనసు నందు సంకల ం రంభ ంద , ఈ సంకల ం క న బహ ' వస స' మక డ అయ డ . "సత ం జ నమనన

బహ " బ ంచబ న బహ ర డ , ర క డ (ఏ ల , ఏ ఉ ధుల ల డ ) అవడంవల అత సంకల కల ల సంభ ంచవ . క న మ య శబ త బహ సంకల దుల సంభ కనుక సంకల పరంపర ఆ త త మ ంత జగత సృ ంచడం జర గ త ం బట ఈ బహ "త వ వస సం మ బహ " అ గం ప ం .

69

ఇంతవరక వ ంపబ ం సృ కమ లల ఒకట , మ సృ కమం ఇల ప బడ ం .

బహ పరం, త భ | (ఆ.వ)

అ సూతర పం ఉపక ం సూత ఘటక న బహ ప వ ంచ “సత ం జ న మనంతం బహ " అ ‘అను ఖ నం’ బయల ం . ( ఖ నం క య అను ఖ నం).

త ఏత త న ఆ శస ంభ తః| ఆ య ః| ర ః| అ పః| అద ః పృ | పృ ఓషధయః| ఓష ఽన ం| అ ప ర షః|

బహ ల ణ ఘటక న అనంతమయ న పదం ప బ న బహ క అనంత ప ంచ సృ కమం వ ంపబ ం . "సత ం జ నమనన బహ " అ స ర ప ల ణం త

ప బ న బహ ప రం, ఆ బ ఽ న న (బహ కంట న ం ) పరమ త నుం ఆ పంచభ ల , వలన క న ఓషధుల , ఓషధులనుం అన ం, అన ంవలన ప ర ష డ సృ ంచబ ర ప , ప ర ష శబం కసృ కమం ప డం , న , సమ సమస

కసృ సూ ంచబడ ం . ప వ ల మ న గ న క అన ర అ మనుష హం కర జ లక అ ర గ త ఉన దవడంవల క సూ ంచ "అ త ర షః" అ ప ర ష సృ మ ందు ప బ ం . ఇక డ "ఆత నః ఆ శస ంభ తః" అనడంల తం నుం భక న ప త ల బహ నుం భ త దుల ఉత న భకం లద , పరమ ఆ ఆ రం ప సు డ అరం. ఇ ండవ సృ కమ వరణ.

బహ ం నుం జగత సృ ంచబ ం అ షయంల మ డ ల . ఇందుల ండ ల ఇంతవరక ప బ మ సూ ల అను దం ఇకమ ందు ప బడ త .

ఇందుల మృదట యం , మృ (మను ) ఘటం ఆర ంపబ నట పరమ ణ వ పృ జగత ఆరం ంపబ ంద య దుల అంట ర . రద యం ర ద ప ణ ం నట సత రజస గ ణ త క న ప న మహత , అహం రం దల గల జగత ప ణ ంద అంట ర . ం ల ర సర యం అన ల కంల ర వ ను ( డ ను) చూ సర ం ( మ ) అ ం భయప ర వ కంట సర ం న ం అ , ర సర ం ం క ం . అ ర సర జగత కల నక అ న భ త న బహ మ య వశం ఆ జగ రం సున ట ంత ల దం. ఈ అ యం సృ ప ంచబ ం . ప రం సృ కమం మ ందు ఆ శం, య వ దలగ ట సృ కమం వ ంచబ , ఈ కమం మ కల సంబం ం న ప బ ం . దంల పకరణ అనుస ం సృ కమం ధ త ల బ ంచబ ం .

ఆ ఇదమ స లమ | ( .సం .7-114)

దల గల యందు బహ వ హర పం ఉద ల మ ఉన భ ఉద ం బహ అ మ ల లను సృ ం న వ ంపబ ం . వల సృ సమయంల ఉద ల దం ఉ య ల ం . ఇ అ ంతర కల షయమ వ వస య .

బ హ కమహః|

70

“బహ వ ఒక పగల ” అ ప బ న బహ వ నమందు (బహ లమ నంల ఒక పగల అ క) న న పృ ల కతయ లక బహ సంబంధ న క అవ నమందు న న జగత క ఉత ప ల సుక ఇచ కల మ నుల పర శ ర

అడ గ త న ట సూతసం త 9వ అ యంల ఉన "భగ ష య | కథం భ ః సమదృ తద కం సమ న వదస ర తమ" దలన ల అ ంతర సృ ల ఉద లనుం పృ ఉద ంచబ నట వ ంపబ ం . అల -

అ ఇదమ స లమ | (అ.చ.ప)

ఆ ఇదమ సన స ల వ| (ఆ. .ప)

దలన ఉ ఖ ల ఉద లనుం సృ జ నట వ సు . ఈ సృ మ కల , అ ంతరకల న నుస ం పరస ర ల లక ం అన ంచు .

ఽ మ యతనం ద| ఆయతన భవ | అ అ మ యతనం ..... ఆ అ యతన ఆయతన భవ | ( .ఆ.ఉ)

ఆనందవ ల సృ కమంల "అ పః” అ అ జల రణత ం ప డం వలన అ ఉదక మ ల , అన అ వలన ఉద ల , అ ఆశయత ం, మ సృ ల ఉద ల అ ర బ ం అ ంతర సృ ల 'ఆ ఇదమ స లమ ఆ ఇదమ స స ల వ' దలన

ల ఉద లక సర రణత ం ప డంవల అ ంతర సృ ల ఉద లక అ ఆ రం అ ర దం దు. ఈ ధం పరస ర ధం లక ం ల యణ ర ల ష ంల వ వస యబ న

మనం క వ వస సుక ం ం.

ఇ ర " య అ మ యతనం" ఉద లక య వ రణమ , "ఆ యతనం" య వ లక ఉద ల రణమ , అల చత ర, పంచమ, షష, సపమ, అషమ మం ల

ఆ త డ ఉద లక ఆ రం, ఉద ల ఆ త ఆ రం, చందుడ ఉద లక ఆ రం-ఉద ల చందు ఆ రం, న ల ఉద ల రం-ఉద ల న లక ఆ రం, ఉద ల పరను రం-పరను డ ఉద లక ఆ రం, సంవత రం ఉద లక ఆ రం-ఉద ల సంవత ఆ రం

అ ఈ ధం ఈ అను కంల వ ంపబ నదం మ సృ , అ ంతర సృ దం పరస ర ధం ల ద మనం గమ ం ల యణ .

కథం బ సృజ జగత ర ం చ చరం సంగ ణ తద కం బ ప ణ వ ం వర| (సూ.సం.10)

దలన గంథం దట మస సరం, ండ మహత క సరం, మ డ అహం రం క సృ , ల గ భ తత తల , ఐదు క ం య జ ం య సరం, ఆర ఇం య ద న వ సరం ఈ ఆర కృత స ల ప బ .

ఇందుల మ మస సరం "పంచ అవ త స రః పవృత దు జ ః” దలగ గంథం ఐదు ల భ ం నట ఉం . అంట ఒకట వృ ల సృ , ండ ప దుల సృ , మ డ వతల సృ , ల గ మనుష ల సృ , అ దు భ త త దుల సృ భ ంచబ నట వ ంప బ ం . ఈ ధం కల ల ననుస ం బహ ప రం జగత సృ ంచబ నట కనబడ ం .

71

మ సృ , అ ంతర సృ ల ఇల ప బ . బహ శ య ష త లంల అహసు ల (పగల ల ) వమ నంల 14గ ర మనువ ల గ ర . అందుల ఒ మనువ క వమ నం 71 చత ర ల ప బ ం . ప రం బహ అహసు అంతంల అ ంతర

పళయం సంభ ం ఉద ల మ తం ఉ . బహ క మ రంభ లంల ఆ ఉద ల నుం అ ంతర సృ ఆరంభం అవ త ం . మ పళయంల అన బహ నూర సంత ల అంతంల స య సూకస న-

అంభః మ గహనం గ రం|

దలన త ల నట ఉద ల , సూ దుల ఎవర ఉండర ప బ ం . మ సృ ఆరంభంల

త ఏత త న ఆ శస ంభ తః|

దలన త ల నట పరమ త నుం ఆ కమం ఆరం ంచబడ త ం . ఈ ధం మ కల అ ంతర కల దం వ ంచబడ త ం .

ప ంతర సృ

పజ ప ర మయత పజ సమ ఖతః ( .సం.7)

అ ఉ ఖ నం త ర ర గ పసంగంల ల సుక ం. అ ఇక డ బ హ ణ కమం సృ జ నట జ పకం య మ ఈ ఉ ఖ నం ఆ స ృ ంచడం జ ం . ఈ సృ కమ సర ణ సమ ర ప న బ ండం హం క న ట ర ష ప ం "సహస ప ర షః" దల గల ప ర షసూకంల క వ ంచబ ంద లప ప ర షసూకం క అరం ప ంపబడ ం .

ప ర షసూకం

సహస ప ర షః| సహ స హస | సభ ం శ వృ | అత షద ంగ లం|

సర ణ ల క సంఘ తమనబ బ ండం హం గల ' ' శబం య డబడ త న ట ర ష డ బ ండంల అంతః త ల ఉన శబం సూ ంచబడ ం

కనుక అనంత న ణ ల రసు ల క న అ గహణం (అ శబ మ ందు ప డం) జ ం య లక ఉపల ణ నందువల అనంత న ణ ల జ ం య లల గ న (సహ ః), దగహణం క ం య లక ఉపల ణ నందున అనంత న ణ ల క క ం య ల క న డ (సహస ) ప బడ త డ . ఇట వంట అవ క మహ దులకంట

ల ణ న, తను న డ వ ం . "ప ర న పరం ం " దలన త ల పరమ త కంట న న మ కట లద ప ం న ప ర ష డ ం .

సభ ం శ వృ | అత షద ంగ లం|

ఆ ప ర ష డ బ ండమ ళకర ప న భ అం చుట (అన ఊర ం , అడం , ంద ం ) ద ంగ ళ శబం నబడ త అ క ం ఉం ను. అంట ప

72

ప శక ం బ ం అ కం అ ల లను, బ ండం ల పలక క ం వ ం న అరం.

ప ర ష ఏ దద ం సర ం| యదూ తం యచ భవ ం ఉ మృతత నః| యద హ |

ఈ కల ంల ఉన ణ ల ట ర ష అవయ ల కనుక, అ త న బ కల ల క ట ర ష అవయ ల గ ం ల ప డం భ తభ ష ద రమ న ర ప న జగతం ఆ ట ర ష స ర ప అ .

అమృత అ ప అ న పరమ త ణ ల కర ఫల అనుభ ంప య సవ న అ య న ఆత స ర క ప జగదూపర న అవసను ం ను.

ఏ నస మ మ | అ జ య శ ప ర షః| ఽస భ | ద మృతం

భ తభ ష ద రమ న ర ప న జగతం ప ర షశబ చు న పరమ త క మ మ మ త ఆ ప ర ష అ సవ న స ర పం దు. సవ న ప ర ష డ మ మకంట అత క డ . ఈ షయం ఈ ం ప ంపబడ ం . జగదవ స ర ప న మ మకంట అత క న ప ర ష మ డ ల ల నూ గల ణజ లమం లవ అంశమ , న మ డ అంశల స ర పం శన ర త ఆ ప ర ష స ప శయం ఇ ఉం . సవంల "సత ం జ నం" అ అప ను డ ప బడ త న పరమ త క జగత చత ంశమ న మ డ అంశల స ప శమం ఇ ఉ య మ ట సగదు న, పరమ త ను ల గ అం ల భ ంచడం త ర ం దు. బ త స ర ప దృ ల ఈ కనబ జగత ల అల న ఆయన మ మ మ తం త జగదూపం సూ ఉం . ఇ సవ ర పం దు. సవం అప ను డ ప డ " ద మృతం " అను క త ర ం.

దూర ఉ త ర షః| ఽ భ త నః త ష వ మ | శ శ అ |

ప ర మం రంల ప బ న షయ ర ఢ ం సం మ ప బడ ం . నుక మంతంల ప బ న త ర ష డ సం ర స ర ల అజ న ర న సం రం సంబంధం ల ఉన త డ ఉం ను. అన ర డ ఉం ను. అట వంట ప ర ష దర పం, లశ ర పం మ య క న జగత సృ , సం లను ం . పరమ త దర పం మ యల ప ం వ ర ర పం ం ను. త ఽ త త క న అన తన న ణజ తం ను, అ తన న , న సమ ర పం ను అ సర త ం ఉం ను. అంట,

స యం ప శ త ర పం ను, త ఽ త త క న జగదూపం లశర పం ను పరమ త ం ఉం న త ర ం.

త డజ యత| జ అ ప ర షః| సజ అత చ త| ప దూ మ ప రః|

త ఽ త త క న ఆ పరమ త నుం బ ండమ హం ఉత న ం అ ం . అన ఆ ప ర ష నుం ఆ ర ం ను. తన న వ ర దుల , అ తన న న సమ ల ఈ బ ండమ హంల ప సూ ఉండడంవల బ ండం శబం ప బడ ం . ఇట

, అ మ ఒ క ప ర ష డ అన ఆ ప ర ష డ సర ంత దు డ అ న ఆ పరమ త ఆ ధం వ వహ ంపబడడ ‘అజ యత’ అ ప అరం. ంశం- బ ండమ

సృ ం అందుల వ డ ర ప ం ను అ , ఆ ట ర ష డ అ క డ వ

73

ర స ర ప డ అ ను అ ఇంతవరక ట ర ష వరన యబ ం . ఇట సృ కమం వ ంచబడ ం .

వ ర ప న మ ట భ సృ ం ను. భ సృ అ క ఆ వ లక త , అసృ ఇ సప త వ ల శ లను సృ ం ను.

యత ర ణ హ | యజమతన త| వసం అ జ ం| ష ఇధ శ రద ః|

ప ర మం ల శ లను, భ సృ ం న ను. మ ట వతల ఉతరసృ త లక యజం రణం కనుక ఆ యజ ర ంచ బ హ ద ల ల రణం యజ హ సు సంభ ంచదు కనుక ఇంతక మ ందు ప బ న ప ర ష హ సు వన మ నస యజ ర ం ర . అప డ ఈ మ నస యజ వసంత ర త వ ను ఆజ ం ను, ష ర త వ ను ఇధ స ధల ను, శరదృత వ ను హ సు ను వన ర .

స స ప ధయః| స ప స ధః కృ ః| యజం త ః| అబధ ప ర షం ప |

ఈ క మ నసయజ మ ప ంచబడ ం . యజంల ఆవహ య మ డ ప ధుల , ఉతర మ డ ప ధుల , ఆ త డ సపమ ప ప ఉంట ర ం . ప ధులన , "ప తః ప య ప " అ అగ లక ల పల ఉంచబ పల స స ధల అ

వ ం ర .

ఈ ప రం ఆ త క తం ఏడ ప ధుల . ఈ మ నస యజంల య సప ఛందసు లను ఏడ ప ధుల ను, " దశమ ః పంచరవ సయఞ ల అ త ఏక ం శః"

ప ంపబ న 12మ ల , 5ఋత వ ల , 3ల ల , ఆ త డ తం 21 అ , యజంల 21 స ధల గల ఇధ మ ను (21 ల 23 సంఖ గల స ధల సమ యం ఇధ ం) వన ర .

మ అ న ప ర ష ప ర పం వన నట ప ంప బడ ం .

తం యజం బ | ప ర షం జ తమగతః న అయజంత| ఋషయశ |

ధ వతల , మంతదషలన ఋష ల సృ మ ందు త క ప రం మ ఉత న న ఆ ప ర ష ప వన య పమందు (ప వ ను కట కర సం ) బం ంచబ నట ం మ న కం ణ ర . మ ట ఆ ప ర షర ప న ప వ మ నస యజ ర ం ర .

త ద జ త ర హ తః| సంభృతం పృష జ ం| ప శ య | ఆరణ మ శ |

అ ర య వ క ఆరణ ప వ లను అన హ ణ (ల ) దలన ట , మ ప వ లను, గ దులను సృ ం ను.

త ద జ త ర హ తః| ఋచ మ జ | ఛం ం జ త | య స దజ యత|

మ నస న ఆ యజం వల ఋ ద, మ ద, య ల , య ఛందసు ల అన స ృ ప ణ ఇ స కల మ ఛందసు దలన జ యమం ఉత న ం .

త ద అజ యంత| భయ దతః| హ జ త | త జ అజ వయః

74

కృత న ఆ యజంవల అ ల , గర ల , అశ త ల (కంచర దల ), వ ల , కల , ల దలన ఉత న మయ .

యత ర షం వ దధుః| క వ కల య | మ ఖం మస బ హ | | వ ర వ |

ఈ మంతంల బ హ ణ సృ గ ం ప మ ందు బహ దుల పశ ల ప బడ త . బ ండమ హం గల ట ర ష సంకల ర పంల వన నప డ వతల ఆ ప ర ష ఏ ధ న అవయ ల క న ం ? అ మ న పశ వచు ను. త త ర న పశ ల వ .

"మ ఖం మస " దలన ఆ ప ర ష మ ఖం ఏ ? బ హ వ ల ఏ ? ఊర వ ల ఏ ? అ పశ సుక త త మంతంల సమ నం ప బడ ం .

బ హ ణ స మ ఖమ | బ హ జన ః కృతః| ఊర తదస య శ ః| ప ం అజ యత|

మన వన యబ ట ర ష డ పజ ప మ ఖం నుం బ హ ణ డ , బ హ వ ల నుం య డ , ఊర వ లనుం డ , లనుం దుడ జ ం ర వ ం ర . ఇక డ ఒక షయ గమ ం . పజ ప మ ఖ నం ఎవర పశ క బ హ ణ దుల ఆ య య ల అ , ఆ లనుం ఉత ను లయ ర ప డం ఎంతవరక సమ తమ , బ హ ణజ ం న డ అ అ ం షణ ల బ హ ణ ప లక అరం ప డం ఎంతవరక సమర యం ఉంద శం ర సమ నం ప బడ ం .

"త ద జ త ర హ తః" అ ల యత సృ కమ ప డంల ఋ ల , గ దుల దలన ఉత న నట న సందర ంల వ ం ఈ . అం దు "పజ ప ర మయత పజ ...అ వ న సృజ త" ( .సం.7-1పశ ) అ ల 'అసృజత' అ ఉండడం వల సృ ంచబ న అరం. " త ర ర ం మయ సృషం" అ వచనంల 'సృషం' అ ఉన ందువల సృ ంచబ ను అ అరం య కం ఉన దనడ క, ల కంల ఒక మ తృ గ జ ం న ర దర ల జ ష, క ష గం క ం మ అ రం

సు క డదు.

చందమ మన జ తః| చ సూ అజ యత| మ ఖ ంద శ ణ య రజ యత| ఆ దంత ం| స మవరత| ప ం భ శ | త ల ం అకల య |

ద , ఆజ ం మ న గ ద ల , గ ప వ ల , ఋ ల , బ హ ణ మనుష ల ఆ ప ర ష వల ఉత న నట ఆ పజ ప క మనసు వల చందుడ , చ సు వల సూర డ , మ ఖం వలన ఇందుడ , అ అను వతల , ణం వలన య వ , వలన అంత ం, రసు వలన దు ల కం, ల వలన భ , ల వలన క ల ఈ ప రం ఇతర ల ల ఉత న మయ య ప బ . సృ కమం ఇంతట మ ం , తర ప ర ష నప ప ం .

హ తం ప ర షం మ నం| ఆ త వరం తమససు | స ణ ర ణ త రః మ కృ వద య |

75

సర ర ల అన వ, మనుష శ లను ప టం వ, మనుష ప ర ప మ లను క ఉం ఆ మ ల వ వహ సున ప ర ష ణ సర గ ణ ల అ క , ఆ త

వల ప ంచుచున ను ల సుక ంట ను.

ప ర ద మ జ ర| శకః ప ప శశ తసః| త వం నమృత ఇహ భవ న ః పం అయ య ద |

మ లప ర ష న పజ ప నం ఉప రం సం ట ర ష ఆ ర ంప ను. ఇందుడ ల గ క లందు గల సర ణ లను యజ ను. ద క ఉప శం ఈ న ధం ఆ ట ర ష త ంచుక న డ ఈ జన ల మరణర త డ గలడ .

అమృతత ట ర ష రం సు వడంకన మ రం లద సహస మ తృ సదృశ న దమ త మనక ఉప ం . ప ర ష సూకం క అ ఏక క ం అవ హన సు వ తం ంశం యబడ ం .

"ఆ ప ర ష నుం ట ర ష డ ఆ ర ం ను. ఆ ప ర ష బ ం త క ఆ రం సుక ఈ మ ంత దు న పరమ త స య నమ యల బ ండంల ఉం - వ, ర , మను ఉ ధుల వ డ ప ం ను. ఈ ట ర ష భ సృ ం ను. భ సృ అయ క ఇంతక మ ందు సృ ంచబడ వతల యజ ర హణ బ హ న ద ల ఏ లనందున ప ర ష స ర హ సు మనసు వన మ నస యజ

ర ం ర .

ఈ మ నస యజ వసం ర త వ ల ఆజ ప ( , ప శం) ర పం వన ర . మ నస యజం వల మ ప వ ల , ఆరణ ప వ ల ఉత న మయ . ఈ

యజంనుం య ఛందసు ల , ర గ మ ల ఉత న మయ . త త ఆ ల , అశ త ల (కంచర దల ), గర ల దలగ న ఉత న మయ . ఆ మ ట మ ఖ ద వయ లనుం బ హ ణ వ ల , మనశ దులనుం చందుడ , సూర డ జ ం ను.

మ ట మ ల ల . ఈ ధం జగత ృ క ల ణ ప ర ల ల నూ అ క పకరణ ల ను, రత, గవత, ష ప ణ ల నూ ధ త ల సృ కమం వ ంపబ ం . సృ కమంల పరస ర ధం కల ల ప హ ంచు .

ఉ హరణల ఇంత రం సృ కమ వ ంచడంల త ర ం ఏమంట, న ల మ ందు జ ం అ నరర ల మ య , ఇల జంత వ లనుం పజ సృ జ నట నూ

దలగ ఆధు క ల , తదనుయ య ల ప న క ఙ యంల ఎక లద య యడ .

సృ ర పణల పరస ర ల - ప రం

క ఙ యంల క పరస ర ల న ట కనబడడం మనం చూసు ం. మ సృ , అ ంతర సృ దం వ వస యబ నందువల అట వంట ల అసమంజసమ శం ంచ క డదు.

మ ం స ంత ప రం సృ బ ం ఉ ఖ ల క ల అర దల ( య పశం ం ల ) ప బడ త . ఈ అర దలక

76

పశం ంచడంల త ర ం , పమ ణ ంతర ధం లనప డ రమందు (పత ం కనప అరమందు) క త ర ం ప వచు .

ఉ ఖ ం సత ఽసత షణమతంతం మ ఖ ఽ న షః (తంత కం)

ల రమందు వ ల ను, అర లక పమ ణ ంతర ధం లనప డ ప న న సు డ డక ం రమందు వ ను అం క ంచ వచు న , "ఏత ంసు పక సు వ ర సత ం వరయ మః" అ తంత కంల ర ంచ బ ం . సూతసం త వమ త ఖండ 10వ అ యంల ఇల ం .

ఏ మ ంత దః మయ వక ం న శక అల దుప గస జ ః ద వ మ హం|( .మ .ఖం)

సృ వరన పసం ల ఉన అ ంతర ల ఉప గం ల వవడం వల వ యద న ద ం . ఇం ందుక , ఈ పపంచంల ఉన ల ణ 'స ' శబం ప బ ర శ శ

అధమ రణమ , ఈ శ ఆ రభ త "పయ " శబం ప బ పర శ ర డ ఉతమ రణమ " ర త ర ం" అ మంత ష పసంగంల “ శ పరమ జగ రణ భ పకృ ప ర ష వ ప " అ ర .

అంట సృ ఉత , సృ ఆ య ణ ల ప పక న కర ంపబ న, మ క న పర శ ర రణమ ప క రదు. న న న సృ

కమ లను బ ం ద ల అర ల కనుక సహజం ధు పశం ంచడమం మ త ర ం గల ను, అ ంతర త ర ధం పమ ణ ంతర ధం లక సృ కమ బ ంచుటక పవృత న అ గ ం . ఈ మ ం స ం మర వ దు.

ఇంతక మ ందు నట అ ధ సల ల ( ధం ల సంద ల ) వ సృ కమ ప త ం మ కల , అ ంతరకల ల వ వస యడం క దుర త ం కనుక శం ంపద న ధం లనట, ఆ య స ం ల ధమ న ట ం ప జనం

న మవడం వల అ ర దం పరస రం సమన య పరచు వడం స సంప యం.

ఉ హరణక య క ల ( య, తర స ల ) న ఆరంభ దం, ంఖు ల న ప ణ మ దం క మ క ర దం ద ంత ల సమ ం ర . హంకంట అ క న ఆత ప రం లద , హ ఆత అ , ఈ శ రం అను ం న జ మ కర ల ఫల లను అనుభ ంచ స ల ల , ద కర లను అను ం పకర ల ఫలమ లను అనుభ ంచ నర దుల లవ , ఈ శ రం శనమయ క ఫల లను అనుభ ంప మ శ రం లద , ఇట వంట అ క భమల క కర లను అను ంచక ఈశ ర ల సు లక వడం త బహ ల క త న ఉ సనయందు పవ ంచ ర ందర ంట ర . అల ంట గ ం

శ ర ల క కం రక మ ల రణ న పరమ త నుం ఆ దుల , పరమ ణ వ ల ఉత న నట , టనుం తదుప (ఉతర) సృ రంభం ఉంద ప డం హవ క న (ఈ

హం నుం ర ప న, ర క న) స ర గ న కరృర ప న ఆత ఉంద మధ మ అ ర ల అం క ంచ య క ల ఉప గప ర .

77

ఇక కరృత ర త న భ త న త ను బ ంచ మధ మ ర ల బహ బ ధ గ తను క ంప య పకృ , ప ర ష లను క ంచడం ంఖు ల ఉప గ ప ర .

ఇం , ఉ స న (ఎవ ఉ ం ల అట వంట) ఈశ ర ల సు మహదహం పంచ ంశ త ల దలగ ట ర ం ఉప గప ర అరం.

ంత ల బహ క స అ త ర ంచ "త ఏత త న ఆ శ సంభ తః అస ఇదమగ ఆ , త సదజ యత" దలన సమ యం ఆ సృ

రభ తం వ ం ందంట ర . డ ర ల ఈ సమ ం ర " ర ప గః ర హృతః" అ . ఉప ష ష ంల ర .

"మృల హ సు ం ః సృ న | ఉ యః వ య దః కథం చ న" "య య భ త ం ం వ త ః పత త | వ ప హ నవ |"

మృ (మను ), ల హం, దలగ ట ఉప దన యబ న సృ త ం పరమ రత ల సు వ ఉ యం మ త , సృ దం వ యత న ద ర . రణ మంట, సృ ఉ ంచమ , సృ త యసు ను ందున వచనం లనందున

సృ దుల పరస ర ధం వ ంచబ న సృ ప య ల కంల ప ర ష లక పత త యందు ధం వ త కల గ తదనుక లం చూపబ ం . ల కంల అ కమం అ క ల చూడబ న స ల ఒకట అం క ంచద ం మ కట అం క ంచక డ అ యమం

లనట 'అనుదృ ంతం’ సమయ న నుస ం సృ దం ఉండవచ సమ ం ర . ఈ దృ ంతంవల స ప ం ఏ ధం సవం సృ క ఆ ధం సవం ద ంత ల

శ యం.

న సృ ం సృ త ర ం| ంత అ బహ ణ వ| ( ం. )

మ ం స ంతం ప రం క పమ ణ ంతర ధం లనప డ అర దలక రమందు వ యవచ ప డం త దం పమ ణ ల మ రన నందున (ఉతమ ఖ గ

పమ ణం కనుక) ఆధు క జ న ంతం తరచు మ ర త ఉండడంవల ఆధు క జ న దృ ర ంపబ న జగత ృ దసంస ృ ల ప బ న సృ కమ న ం ఉ బ ధకం రదు.

ఆధు క ల ంతమం సృ కమంల దం , సృ మ ల రణం ఉంద అం క ం ర క ఉ ర , కనుక మనక ర ధుల ర . త క వడం, సున ంల పసుప క ణ వడం వంట జ నట ఆ సృ క అల స వ దం జ ంద స వ దం మ తం సుత మ అం క ంచద న ద ప బడ ం .

న స జగజన ధ ం మ శ ః | న మయ వల న చ వల కర ణ |

ణ ం కర న మయ చ మ సతమ ః ఏషః స ం , ఇ ర రయః|

ణ ల కర ప అనుస ం పర శ ర డ సృ లయ లను యడ స వ శబ రమ , ఇ ర రయమ త పల క ద స భగ నుల ర .

ఈ ప రం ద సంస ృ ల సృ ర పణం యబ ం కనుక , ధ ంసలను గ ం ర పణ యనవసరం లద , గంథ సర సృ ర పణ పసంగం మ ంచడ ం .

78

ఇంతవరక ల య ధక న ధర మ , ల ల భ ల కం ల పశస నద , భ ల కంల క రత వరం సర పపం య ంద , అందుల నూ భరత ఖండం అ పశస నద , త ర ర వ వస ఇక ఉంద , త ర ర ప రస రం (వ వసక అనుగ ణం )

ద ల ధ ల అను ంపద న ంచబ నందున అట వంట ధ ను న గ త ' ' శబ చ న రత వరంల భరత ఖం ఉంద సపమ ణం ర ంచబ ం .

*4 వ పకరణం సమ పం*

79

5వ పకరణం

సృ దులక ధర రణం సృ కమ ల వరణ త త సృ దులక ధర ం రణం అ మ న ం ర ంచ బడ ం , ఈ పకరణంల .

పజ ప ర మయత పజ స ృజ స త ఽతప త స స నసృజత ( .సం.3-1-1)

సృ ల బహ ర పజలను సృ ం ల క తపసు ర . .సం.7వ ండ పథమ పశ ల సృ పకరణంల “అ న పజ ప ః పజ అసృజత” అను ప రం పజ ప అ మ అను ం త మర ం పజలను సృ ం నట ప బ నందున ఇక డ తపశ బ "అ మం” అ యజం అ అరం ఉం . అ బహ ర పజ సృ ం ల అ మం

అ ప అయ క క పజల , ప వ ల , న ద ల సృ ంచబ . మ యజ ఋ క ల ఎవర ? ఆ కత వ అవసర న ప వ , ఆజ ం దలన ప ల ఎల వ ? అ శంక కల గ త ం . సమ నం ట ర ష వ ం సందర ంల "ప ర ష సూకం"ల

వ ంచబ ం . అ ప మ ందు పసుత షయ అనుస ం.

బహ ర పజ సృ ం ల ఇచ అ మ అను ంచ మ ందు స ల సృ ంచ బ ట.

ఽ మయత పజ స ృజ స యమతప త| ( . సం.3-1-1)

ఇల స ల ఎందుక సృ ంచబ య ఆల ం పజలను సృ ం ఇచ ం ప యం అ మ అను ంచ , "సవయ న సృజత" మర ం వల ప ల సృ ంచ బ ట. మ పజ సృ ంచలద ఆ క -

ఽ మయత పజ స ృజ స తృ యమతప త|( .సం.3-1-1)

మ ప యం యజ ను నం సూ, ప ర ం ండ ర పజ సృ మన యజం య ండ ర సర , ప సృ జరగ రణ ట, అను ం న కత వ ల ఎక డ ఏ ల

ఉ అ ప ల చన , "స ఏతం త ద మపశ ". య సమ పర ంతం అను నన త ల , ప జ యజ రంభంల సంకల ం ర . “ న వక మంత సంఘః త దః” త ల అంట ణ అ య గం న యజమ అ అరం. ఈ

త ల ల యమ ల , షల ప బ . ఇతడ పడ క టప డ "ఆ త ం సుజ గృ స ప హవ యమ ప ష " అ ఆపసంబ సూత ప రం "ఆ త ం సుజ గృ వయ ం, సుమ మ , యన స స పబ నః ప నరదః" అ మంతం ఆహవ య

ం . ఈ మం అరం “ఓ అ ! ం ర యం ం . సున త అ కమం సుల ంచగలర (స పనం త ం ర ం ఘ ం స ) కనుక, అట బ ధను

సూ మ క ఉదయం ద ల మ ఈయవల ం ” అ ంచడం. ఈ ప రం అ ను ం "అ ం కృ స ర మపహ " అ త క ప రం అ అ ప ం . “ఉషః ల బ ఉ ద య త య తజపః” అను

80

సూతప రం ఉషః లంల ల దల సంభ ం న షప రం "య త యద " దలన య త మం జ ం .

ఈ ప రం ఆ మం లను గతంల జ ంచక వడం సర , ప సృ జ ంద ర ంచు మ డవ అను ం న యజంల త బహ ర మం జ ం ర .

అప డ ఈ మంత జపం క న యజ ను న మర ం - "త సపజ అసృజత"( .సం)అ , పజ సృ ం ర .

కత ను న మర ం తనూ, అందుల నూ క ఉలం ంచడం అ ల లక ం ను అను ంచడం బహ ర పజ సృ ం నట , వల ల ం .

యతప స త దం వద పజ వ తద జమ నస ృజ |

అ , కత ను న మర ం బహ ర ఏ ధం పజ సృ ం అ ధం డ క మన కం అను ంచబ యజ ల పజల సృ ంచబడ రణమ స షం ప ం .

అంట ఏ ఒక నం యజం ర ంట అత అను ంచబ న యజమ ధర సృ రణమ ల ం . అను ంచబ న ఆ యజం క ఉలం ం మన అ ను రం , పమ దం మ ధం అను ప త ఫల ఈయగలద క చ క ల ం .

ధర ం - సృ షం

యజం సృ రణమ మ న ం ప బ , యజంల ఏ యల సృ షం జ ంద మన బ , క ( ) క చ ంచ షయ లను షం

ల సు వల ఉం . ల కంల , ప ర ష ల కల క వల క- ణత సం గం ఏర డ ం . లల మ గ చుక ను డ ఆ ల గటప ర గ మ ర ం , అందుల క న ప ర త ఏర డటం లదు. సృ ల అన గర ంల ణ ల ఘ వం ం న

ండర పం ఏర డడ క అందుల క న న ఎమ కల , ల దలగ న క ఏర డడం మనంద న . ట రణ ట ప ల క మ న ం సృ స వమ మ త సమ నం ప గలదు. అల క ఏ ఇతర పమ ణ లక చ ంచ య య న (యజ

గ న) ఇతర ష యల త ఏర నట వలం దం మ త వ సుం .

బహ వద క త దన న పజ ః ప య ఽ సన య |

అ , ప ర ష ల కల క త త అ న న (ఎమ కల ల ) వలం క-ణ ల దవర ప ద ల సం గం ఏర , ఉత లంల మ తం "అసన య "- అంట

అసుల (ఎమ కల ) క న జ సు ర ప రణం ం ర .

య రణ ం ఘృ వ య హ త దన న పజ ః ప య ఽసన వ య |

అ సమ నం ం . యజంల ం న " యణ " అను ఒక య గం ఉం . ఆ య గ న త త యజమ , అధ ర డ దలగ ర మలతను వ య గ లనుం

మం ట బయల ర . ఆ సమయంల " ద ం చత గృ త న ణ

81

రణ ం ష ర బ వద " అ సూత ప రం 'ధువ' అనబ ఆజ త నుం ' హ ' అనబ త హ మ ధన తల ల గ సృ ల (ఆజ దవప లను గ ం ం వంట కర త ల గ లతల) ఆజ గ ం , ఆ తల ప , ఘం ంచ ల దర

సువ కట (అంట దుల మ ) ఆ బం రప ఉంగ “ఇయం కనూ దం వర సయ సంభవ జం గచ , ఘృ వ ద ” అ సూత ప రం మం ను చ ం ఆజ ంల ఉంచు ర . ఈ

హ త క శ రం. ఈ ఘృతం జసు . ఆ రణంవల ఆ హ వ క డ కల వ . ఆజ ర ప న జసు ను, ందు అ అరం. బ హ ణ ను రం-

అ వర ణస పత య ఆస , అ రభ య , స మభవ | తస తః ప పత , త రణ మభవ | ( . సం)

అంట, రణ (బం ) అ తృ యం, ఉద ల మ తృ య ల . అ ఉద లను కల ల ం ట క , అ క తసు ఉద ల ఉంచ అ రణ ం మ ం . ప రం "హ క-అ ” అ తల ఉన ఈ ఆజ ం శ రం. ఈ రణ ం జ అ సంబ ం , రణ ఆజ ంల ఉం . ఆజ ం అ య న నమ “ఏత అ ః

యం మ” అ బ ం . అ య న ఆజ ంల ఉం న బం , హ మ లంల వలం ఆజ మ త హ మం య ల సూతం.

సృగణ ఉపసంగృహ ఆహవ హ అణ రబ యజమ ర ధృ మన ష త సత సవసః పస యనమ య |

రణ సృ దండంల ఉం ఈ మంతం ఆహవ యంల హ మం య . అ సదృశ న (ఎమ కల వల గట నున ) రణ మ ందు ఆజ ంల ఉం హ మ లంల ఈ ప రం క న న రణ ం లక ం వలం దవర ప న ఆజ మ త హ మం యడం వల

ణ ల గర ణ లంల అ న ం త ఉ ఉత లంల మ తం అసుల క ప డ త ర “త దన న పజ ః ప య ఽసన వ య ” అ బ ం .

వల న ంశం- క నదవ ర త న వల దవదవ క- ణత సం గం గర ంల ణ ల మ ందు ణ ఉత లంల అసుల ప ట రణం రణ హ మం

ఆజ ంల మ ందు ఉం , హ మ లంల రణ ర త న వల ఆజ మ త హ మం యడ అ “తత ర సదృశమ జ ం అ సదృశం రణ ం త దం దృశ ం ఢ ం ఈశ ణ అ

య ” అ సూత ను రం సృ ల ణ ం ప బ ం .

ఏత అ ః య మ యదృతం రణ ం, తస తః ప పత , త రణ మభవ |

వంట త ల ఈ పసంగంల ఘృతం క శస ం ప బ ం . ఘృతం అ ల య నద ప బ ం కనుక ఇతర హ మద ల అన చర , ప దుల ప బడ ప

హ మ యల ను య క ల ఆజ ర . ఆజ ఆ ధం ం ల ఆపసంబ ప సూతం “ హ ద మ స జ ం ప య ” అ , “ హ ” అ క ం నబ న అ సంద ల నూ స జ ం-స ం గ త గల ఆజ (కర న ) దవ ం గ ం ల

ం . ఇం దు బ హ ణ డ ఘృత య డ క ల కంల డ క ఉండడం మనకంద

82

ం . “ఏష అ న య హ ణః" అ , బ హ ణ డ త న స ర పమ ప డ రణం ప వచు .

సమ ఖత వృతం రమ త తమ వ న సృజ త య ఛ రథనర ం మబ హ ణ మను ణ ం|

అ ; బహ మ ఖంనుం అ , బ హ ణ డ ఉత న నట ం కనుక ఉత న మ ం వలను, బ హ ణ డ అ స ర ప డ కనుక అ ల బ హ ణ డ క ఘృత య డ అనడం య క అ ం . ఇంక రణ ం క ప తనం ప బడ ం . అ , ఉద ల సం గంల రణ ం ఉత న ం కనుక స త దం రణ ం ప ద ం . బట రజస ల ఇ స ర రణ ంచవల న సంద ల ఉద ల త సు ర (

సు ర ) అ “త ద రణ ం ప న " ( . సం) అ ం .

దవ ః ప మ రన ప హన త ణ జ జస మ క రవ న | ( .ధ.సూ 1-1-28)

అ ంస దుల షయంల - ంస ల హ తలక రజస ల చం ల స ర సంభ ర ను, ఉ ష తల (ఎం తల) షయంల ర ను, మద మ త ప సంస ర అ ర ను ప బ , "స ర దూ ం బహ ం ణ చు ః” అ

త క ప రం ప త న రణ రజస ల స ర సంభ ం నప డ “త ద ” అ నట జలం అ స షం. ఈ ప రం ఈ సందర ంల రణ (సువర) మ మను

వ ంచడం జ ం . ఇక సువర రణ ఆవశ కత గ ం వ ను.

బం రం ఎందుక ధ ం ?

“త త వర ం రణ ం ర ం” అ సువర ర ప న రణ ధ ం ల ం . ఈ సువర రణ ప ర ల సమ ? కత వ సమ ? అ మ ం సంల రణ

, కత రం (కత వ సం) అ ఆశం ం , వలం కత ర అ వలం కత అను న లంల మ త ధ ంచవల ఉంట ం . లక ఆ కత వ క గ ణ ం ఏర డ త ంద ప వల ఉం . వ న ఈ క ం ప ర రం సం రణ ధ దుర రం శ మం వరం వసుంద

“సువర ఏవ భవ ” అను ఫల వల ర ం ర .

అందు మన సం ర కర ల ‘కర ’ అను సం రం ఉం . బ ల ంల వ లక బం ర గ ల చుటం ఈ సం రం వల నుం శ రం ళ ప మం వర సు వసుంద ,

శ ఆ గ ం క ఉంట ంద మహర ల అ యమ ప వచు ను. ఈ ఆధు క లంల వ ల సువర రణ మ ర న ల స త వ తగ త ంద ఆధు క స తల ర , ల మం క య లను ధ ంచడం మనం చూసూ ఉ ం. సువరంల క ఉం .

(సువ ) వ ల ం, ( ) క ం ం! ఇ మన పసుత ప .

పకృత షయ వ హ మ లంల ఆజ ంల ఉం రణ ం అ జస వడంవల ల పశస ం . ఇల ంట రణ దర ల వదుల మ ఆజ ంల ఉం ల ఇంతక మ ం

ల సుక ం. అల క ం మ యక ం ఉం , “యదబదమవద గ ః పజ ం ప త సు ః” అను క ప రం ల కంల గ ల నవమ ల ప క ం పతన స వం కల . అందు త మ ఉం ల “బదమవ ద గ ణ ం ధృ ” అను త క ప రం

83

గర రణం అ ప జనం ఉంద ప బ ం . ఈ ప రం మ ఉం ల , వల గర ల లక ం రణ జర గ త ంద , ఆ రణ గట మ ఉం ణ లక ఘపసవం

ంచద “ షర ” అ ంట మ ప ల ఉం ట య ల వల ఘపసవం జర గ త ంద “పజ ం పజన య” అను ం .

వల గర ంల ఉన ణ లక క న న ఎమ కల ఏర డ , గర ల జరగక ం స లంల పసవం ఘం కలగ యజ సంబంధ న య రణమ నట ం . కరచరణ అవయ ల ( ళ , త ల దలగ అవయ ల ) ఎల ఏర డ య పశ వసుం .

ట యజ రణమ ం దం.

అ హ తం హ య వ ంచ యజమ నస స ం త వత | ( .సం)

“ద హ ” “పయ హ ” ఇ ల ంపబ న ద ద ల యజమ నుడ అను ం అ హ తమ కర ల హ మం యబ న ఆ దవ యజమ ను ‘ ల ంత క లబ ఉం ధనమ ’ ర . అ హ మ లంల హ మం య భస మవ త న హ మద ల ల ంత క ఉం ధనమ ప డం పత ర దం అ శం ం , అ క వంటద , ల ఉం న తసు నషం క ం పజ దక ం కనుక సం నం క న డ నట అ ల ఉం న ద ల క న ంచడం లద సృ ధనమ ర .

త ంచ పజన పజనన ం అ ః| ( . సం)

అ స న ఔషదులను అ ద ంప ం . క , అ “ఓష రనగ దహ ” ( .సం) ప రం శం ం , “ స భ య ః పజ య ” అ , అ వలం హకత ఉంద అ యపడ త ర , అ ఉ దకత శ క ఉం కనుక , “ ష ల దగ ప అ ర ల వర వృ త న భ యస ః మలయ శ ఓషధయః పజ య ” అ ష ం

ప బ ం . అంట, ష ఋత వ ల దగ న ప శంల ంట వరఋత వ ల వ ల ప న మ ట మం మలం ప ర ం కంట ఔషధుల బయల రడం మనం చూసున . అ పత

దం.

అ ర , "య యం హ త ఏవ త ంచ ” అ యం న న అ హ తం త చన సదృశ న కనుక సంల న (పగటప ట) -ప ర ష సం ం లం గ న ప బ ం .

వ తస న జనయ |

తః న హ మం పజ దన సదృశ న . అంట, యం, తః న న అ హ త మర ం ల కంల యందు త చనం జరగడం-అ గర ం మ రడం-గర స ణ ల ఉత న

మవడం జర గ ం . గ శయంల ఉంచబ న తసు గర ం మ కరచరణ కృ ర తం ( ళ , త ల వంట లక ం ) ఉత న మవడం లదు.

య వ తస కస త ర ణ క , వ తత జ య | ( . సం)

84

త షపజ ప అ గ శయంల ఉంచబ న తఃప ణ మ న గ కరచరణ ర ప న ఎ కృత లను క సు అ కృత ల నూ ఉత న మవ ం . ఇట వంట కృ కల న మర ం త షపజ ప ఏ కర వల ఏర ంద శంకక “ఏష వ స యజ బ ర ప ష తస ఏవ కస బహ ర ణ క స వ జ య ” ( .సం) అను సమ నం ం .

అ హ త కర అను సున యజమ వర ప న త షను గర ణ మ త ష అ వ వహ సు ర . ఇతడ ప యం తః ల ల “బ ర ప ష ” అను

ను రం అ క మం ల ఉప నం అంట, రన యడం వల త షపజ ప గర మందు “బహ ర ణ క ” అ క ర లను క సు డ .

వల న ంశం- ఆ ప త ం యం తః ల ల ద ద లను హ మం యడం వల ల కంల గ శయంల ఉంచబ న తసు గర ం మ పజ దన జరగ రణ ంద , యం తః ల ల ఆ అ క మం ల ఉప నం ( రన) యడంవల

కరచరణ ద క అవయ ల ణ ల జ ంచడం జర గ ంద నట ం .

ఆధు క జ అందనట వంట ( వ ంచ ధ ం నట వంట) మ శంకలక క దం సమ నం ం . పంచ జ ం య లల చ త ఘ ణ ల (కళ , వ ల , మ క ) ఉ . ఇ ఇం య ల లక ల ఒకట ప బ ళ ల ండ ండ ఉ . రణ

ట? యజంల వత గ ల మరస తల . ఈ తల మరసం గ ం టప డ ఇద దర వతలక ఒ క తల గ ం , ఆ త త హ మ లంల మ తం ండ

తల భ ం హ మ ర . ప జనం అ -

బహ వద క త క వ గృహ హ యన| ( . సం)

అ శం ం ,

య క గృహ త నరతః ణ హ య త బ ణ ః ణ ఏ య వ ః| ( . సం)

అ ర . ఈ ప రం మరస గహణ లంల ఇద దర వతలక ఒక తల గ ం , హ మ లంల ండ తల గం హ మం యడంవల చ ం య ల “త ంతరతః ణః"

అ ల పల ఒక ఇం యం ను, “ బ ణ ః” బ ండ ండ ళ ల ను ఉ య ర . అ ఈ ప రం మ డ ఇం య ల మ త ఉండ రణ ట?

వ ల ఐంద యవ, వర ణ, ఆ ల మ డ తలను ఈ ధం గ ంచడం రణమ ర . మ పకరణంల -

బహ వద క త తయః ప హ ః|

అ ర . ల కంల ప వ ల ంటల ను మ డ ప వ ల మ త హసం భ ంచ రణ ట అ బహ దుల ం , యజంల వతలక హ మం య

ర తలల మర గ ర . అందుల ఒక మరస తక “ఉ ం ” త అ ర ఉం . ‘య ర ం ం హ న గృ , త తయః ప ం హ ః ప ర హ మర టః’( .సం) అ సూత ప రం, ఆ ఉ ం తల హసం మర మ డ ర

85

గ ంచడం త ప వ లల మ డ మ తం- మనుష డ , ఏనుగ , మర టం ( ) హసం ఆ రం క ం భ ంచడమ ల ణ ం ఏర ంద ప బ ం .

“ప య గం” అ మ పకరణంల “ప ర అ ష ం ఽ య” అను సూతం వ హ మం టప డ వ హ మ తను స ( ండ ప ల పదునున క ) క ప చు ర . ఆ య సూర క గ రక ఉదక సంబంధ న ఔషధుల అ వృ రక ను అవ ం అ "ఏతత ర మ వ జగ శ రః సృ ఏ దృశం ల ణ ం ససర” అ ష ం

ప బ ం .

సూర గ వరణ

అ ఆ త కశ నమ మన గృహ న ం మతః త ం య న పశ పత ఞ వృత హ తః త త త ం య పశ |

యజంల హ నమ ర న ఒక మంటపంల మరస త హ మం సం గ ర . ఆ సందర ంల క, మ అ మరస త అధ ర డ , ప ప త అ ఇదర ఋ క ల

త గ ం ఆ మరస త న క ప హ న మంటపం నుం త ర ఉతర వదక ర . ఇందుల క త ఆ త నమ , మ త చందు నమ న రణం

ట క ప త ర ళ డంవల ప మ క న అస ం న సూర చందుల త ర క నక పయ ణ నప డ చూడ ఎవర సమర ల క ర .

ండ మరస తల న క న మ తలను ల ం ఆ ఇదర ఋ క ల పత క కప ను ల ం హ మం ర . మర ం వల ల కంల సూర చందుల

క న (త ర న) ఉద ం పత క క (పడమరక ) నప డ అందర చూడగల గ త ర రణం యజంల గల క, మన గ ల తల క ప ర ష అ దం ం .

సృ ష పసంగం

జగ శ ర డ ప ట క ఈ ధ న జగ ల ణ కర మర ం త సృ ం నట. జగ ల ణ ం మ షం క వ ంపబ ం . ప ణ రసు న, అ గంల మ త ఇం య ల ండ రణ అను పశ క సమ నం క ప బ ం .

ద ణస హ న ధ చ త ర ఉపర న నర ష శమ ఖ న ంత న ర హణ వలగహ ష న ఖన | (క.సూ)

హ లన హ సు ను ధ సున ండ శకట లను న కటడం అ య కం. అట వంట హ నమ మంటపంల ద ణం ప కటన శకట ంద భ గంల ల గ త ల (ఉపర ల సంజల క న ) త . ట షం ఏమంట, న ఒక క శమ తం వ వ నం ఉం టట ల పల గంల అ త ల క య నట నూ బ హ మ త ప తం త . ఆ ఉపర లను గ ం ఈ ధం సు ం .

ఏతద జస యద నం ణ ః ఉపర ః| ( . సం)

86

యజ లల ంపబ న హ న మంటపం యజప ర ష రసు వంటద య , ఆ మంటపంల ంపబ న ఉపర ల చ ఇం య ల వంటవ య , ఆ రణంవల ణ లక రసు నందు, అ గమందు చ ం య ల సృ ంచబ య "త దధ రః ణ ః" అను

ప ం . ఇం "సంతృణ " అ ఉపర ల త ల ల ప గంల క ఉం ల ంచడంవల- "త త ంతృణ అనరతః ణ ః" అ ల కంల ణ ల క చ ం య ల ల ప న క ఉంట య ఒక కట కలవక డద ంచడంవల ల కంల క

"త దసం ః" అ ఆ చ ం య ల ఒక కట కలవక ం ఉండడం తట ం ం అ ం . "అ వనయ " అ ఉపరవంల ఉద ఉం ల ంచడం వల, "త అంతరతః ణ ః" అ చ ం య ల ల పల ఆరత (త ) క డ ఉంట .

"యవమ రవనయ "అ ఆ ఉపర లల యవ ఉం ల ంచడం వల, "ఊ యవః ణ ఉపర ః ణ రం ద " అ యవ న ం అన ం బలపద ం కనుక, ఉపర ల ఇం య ల కనుక యవ ఉపర లల ఉంచడం వల చ ం య లందు ఆయ షయ గహణ మర ం ఉం నట ం .

"బ రవసృణ " అ ఉపర లందు దర గ ఉం ల ంచడం ల కంల "త ల మ అంతరతః ణ ః" అ చ ఇం య ల ల పల ల క డ ఉ . "ఆజ న ఘ రయ " అ ఉపర లందు ఆజ ర ఉం ల ప డం వల మర ం వల “ జ ఆజ ం ణ ఉపర ః ణ వ జ ద " అను త ను రం ఆజ ం జస ర పం కనుక ఇం య లందు

జసు ఉం నట అవ ం .

హనూ ఏ యజస యద వషణన సంతృణ | ( .సం)

మ షవం టప డ మం గల కృ ఆ రం ండ షమ ల అ షవణ ఫల లను ఉంచు ర . ట ఒక కట తగలక ం ఉం . ఈ అ షవణ ఫల ల యజ ప ర ష నక దవడ య ల కనుక ట మ ం ల కంల ణ ల క దవడల క ర ఉంట .

ఈ ధం సృ ల ణ యజయ క ను న రణమ దం బ ం . మ య మయ గ పకరణ సమయంల -

మం గ ణం గ ణం గశమ త దశం చర ణ సృణ ఉదగశం త రణ ణరంగ న క కయ ంగ అ ం న ంగృహ న ం చ మ త ం వ ం స ర త చ ంద

స | (ఆ.సూ)

మ వ ( లట ర రను, పట వ ) ండ లక మ డ రల త ర క ల ఉత అంచుల ఉం టట ప , హ రణ ధ ం న యందు అంగ ష క

ళ మలత క ఖం లను గ ం "అ త ం వం" అను అ చ ందస న ఋక ఒ ల ఆ మలతను ల . ప రం క ఎల ంపబ ందంట-

ఏక క త రం ఽయ తయ య ఽయ తయ నం త అంగ లయః|

87

పథమ ప యం క క ల , య ప యం అ క ల , మ డవ ప యం మధ మ ల ను, లవ ప యం తర ల ను ల . ప ర ం ం న ల ను ఉత తర మ లల ట . ఈ ప రం నందున, ం న ల క మ గం లనందున గత రం లక వడం, అ ళ అంగ షం క యడంల అంగ ప క మర ం క ఉండడం తట ంద వ ంపబ ం .

మమ న లంల అ దు ప య ల ప ల ను అంగ షం కల సుండడంవల అ ళ సమ న న మర ం క ఉండడం, అ ళ ను క స వం ల కంల మనంద క ఉండ రణమ "స స ంగ ష మ ప గృ త త మ వ ఽ రంగ

స త అనుసంచర " అను వ ం .

యత హ స త స అంగ ల జ ర |

యజంల మమ న లంల అ ళ క మమ నం క న ళ కల ణ ల జ ర . ఒ ల ను మ నం సు ర కనుక భక న ళ కల

ప డ త ర . దర ప రమ స పకరణ సమయంల - "అధ ః ప పజ స|"

"త రను ప వ " (ఆ. .సూ.)

‘ఓ ఓషధుల ! ర ప ర ం ఉద లవల జ ం న రయ ర . ఇప డ క ఉద ల క డ క న ఉండం ’ అ ఉద ల ( ం ) తడ . మ ట "జనయ సంయ " అ , ఉద ల తడపబ న షమ ! ను హ ంగ య మరనం సమ - కరణం

యడం అ రం క- ణత శమం పజ త సం ఉప గపడ ంద ఈ వ ం .

జనయ సంయ హ పజ ఏ న ర| ( . బ )

అల ణ లక మ ంసం త క (చర ం ) ఆవ ంపబ ఉండ రణ మ ం "త చం గృ ష " అ మంతం ప న ల లక ం సమ నం ఉం ట సంస ం . ఆ సం ర షం "మ ం స ఏవ తత చం ద , త త మ ం సం ఛన ం” అ

ల కంల ణ ల మ ంసం త క ఆవ ంపబ ఉంద ం .

యజంల ధువ త అను ఒక మరస త ఉం . ఆ తల ఆద ం లందు నర శబం గల "మ నం ఽఅర ం" అను మంతం మర గ ం ల "ఉభయ న గృహ " అను

ం . మర ం ల కంల ణ లక ఉపవ అ న, ఇం య లక మ కత , అంధత , బ ర కృత న అన లను సున సగం కృ ర ం . అ వ అ న ఇం యం మలమ త ధమ ప న అన సూ సగం కృ

ర ంద "త దుభయతః ణ అధ ప చ " అ వ ం .

అల ఆ ధువ తను ల గడ మృత యజ లయందు ంచబ న ఖ రమ సంజ క న కయందు ఇతర మరస తలను ఆ ం , మ తం వలం భ యం ఆ ం ల

"ఉ గ ద అను ధువః" అను ం ం .

88

త ద ః పజ ః ప ష మ ం ః|

ఈ ప రం గల గ దన ర ప న ల ణ ం ల కంల గల గ ర ప న ణ ల క న న క ల భ యందు గమనం య , మనుష ల మ తం దప శమందు గల మ ంసం గమనం ర వ ం .

ల కంల గ ల ఎల వృ ందుత యన సంశయ సమ నం ఇల ం -

ప బ హ ణస జ బ హ ణః జః పయః జ వ జః పయ ఆత న - అ పయ గ వర గర ఇవ ఖల ఏషయ తః| ( . సం)

యజంల త ల ప వ క ం . బ హ ణ డ అధ యన, అ పన పయ క న జసు కల డ కనుక పయసు క జస ర ప కనుక జ ర ప న పయసు ను జ ర ప న బ హ ణ శ రమందు ఉం నట అవ త ం . మ య "అ పయ గ వర " అను

త ల గర ర పమవడంవల ఇతడ క ం న పయసు ల కంల గ ల వృ ందుత . "ఆ న వ తద రయ " ను క వృ ం ంచుక ంట డ . ఇల మ

ఉ హరణ ఉం .

గ అనుపజ ః పశవః పజ య |

ఇంతవరక ఆ య గ లందు అన మరస తలందు గల మ హ మం య క న సృ ల ణ ఈ అను కంల వలం గహ తలను పశం ంచ తలను అనుస ం ఉత న న సృ ల ణ ం ప బడ ం . యజంల మర గ ంచు మరస తల అనబడ గ లగ ం ప వ ల (పజల ) ప డ త ర అ మ న ం , రం క

ం . "ఉ శ న మ వజ వ య మ ప ర ఋత గ కశ ఆ త గహం వః" అ , ఉ ం త, అంత మ త అ గ లల మర గ ంచడమ య ల కంల

కల , ల ప డ త .

కగహ, మ గహ సంజ గల తలను గ ంచడంవల ల కంల మనుష ల ప డ త ర . ఋత గ లను గ ంచడంవల ఏకశ ల , అ ల ప డ త . ఆ త సంజ క న తను గ ం నందున వ ల ఉత న మవ త .

ఆ త గహ భ ఋ రృహ త వః ప భ ః|

ఆ త గహ సంజ క న తను అ క మం ల గ ం నందున, ఆ తగహణం ఉత న న " వః ప ం భ ః" అ ల కంల ప వ లల వ ల ప ప బడ త . గహ గహణంల ంపబడ ఋఙ ం లల భ ష అంట ల మం ల అరం.

వ ల షయంల భ లంట ప వ అరం. గహణ ధ లన ఋక లక , వ లక ‘భ ష’ శబ డడం సమ త న మ ం మ త అ .

య ర ం ం హ న గృ త నజ జనయ |

ఉ ం గహ సంజ క న తల మ డ ప య ల మర గ ంచుట ల కంల కల ం ంట లక మ ంట మ త ఒ ప యం సం కంట మ ంట

89

ం మ తం ప టంచవ అ ర . "అ వ భ య ః" అ అన మసంజ క న తను గ ంచడంల " ర ం " అ ఉ ం త గహణంల త సంఖ నబ న ధం

యందు సంఖ షం నబడనందున ననుస ం ఉత న మ ల షయంల క ప త సంఖ లక ం ఎక వ సం జ ంప సు య అన మ త మ ం .

ఏషయ గయణః ప తః కల య గయణ ఉపద త ల దృ య ద ప తం త ఉప వ దృ వ త | ( . సం)

యజంల ఆగయణ తల మర మ ందు గ ంచుట ఈ త తృ నం ను, తర త ణకలశ అను తల మ గ ంచుట ప త నం ను వ ం ర . ఈ ండ

తలల తృ న న ఆగయణ తల మం ఎం ప తకలశ అను తల ం తృ య న ఆగయణ తల మ గ ం ట. ఎల ర ? ల కంల ణం న వృ గల

తం ప త ంతక నట ప త య న ణకలశ అను తల ం తృ య న ఆగయణ తల మ గ ం ల ం ం .

యత లశ ఉపప గయణ దృ య ద ప తః తరం త ఉప వ దృ వత |

అ ధం ప తకలశ అను తల మం ఎం , ల కంల ణం న వృ గల ప త డ తం ంతక నట తృ న న ఆగయణ తల ం మ మ గ ం ట. వల

వనవృ ణం నప డ తం క మ ర వదక , క మ ర డ ణవృ కల తం దగరక ల నట అ ం .

ఆ ఏష యజస య గయణ యదృహ కల పద గయణ దృ య న ఏ యజం ష | ( . సం)

ఆగయణ త యజంల గ లల మధ వ అవడంవల యజ ఆత వంట . ఇతర గహంల ణకలశల మం ఆగయణ నుం టల గ ఆత క ట సం నం నటవ త ం . ఇక డ మ షం గ ం . మృణ య న ఆగయణ హ మ ధనం క వడం వల ం సూ ర మయ తను దం పశం ం .

అ జ ఏషగృహ య గయణ ల దృ య న హ త ద ణ ఽ జ న బహ |

ర మయ తల మరసం గ ం టప డ ం మం ల వ చక పదం ఉన ట మృణ య న ఆగయణ ల గ ం నప డ " దశస" అ మంతంల

వ ష చక పదం లనందున ఈ ఆగయణం, ఏ వతక ం న యనందున హ మం యక ర మయ త ర . ఆ రణం వల 'గ ణ ఽ జ న బహ ' ఎవ వలన గర ం ఏర ం యనందున ఆ గర ంవల జ ం న వ బహ - బ హ ణ

ల త డ .

ష ంల ఇల వ ం ర - అ జ త గర ం వ షం య ఆగయణ త సమ నం. కనుక ఎవ వల గర ం ఏర ం యనప డ ఆ గర జన వ ఏ ధం బ హ ణత ం నుం ప త ంచత న ఆ ప రం ఆగయణ క అవభృథ సుక ళక ం య గ లల డ ర . వల భర ప సం ళ జ ణ వల క న గర స వ జ

90

భష డగ న , కనుక ల జ గత ర ంచద న ర అ య యజ ం . ఇంతవరక క న కర అ ధర ం సృ ఏ ధం రణ ం ఏ ఏ అ ంతర కర లవల ఏ ఏ ల ణ ం

ఏర ం సంగహం ర ంచబ ం . ఇక అన దుల మన క క యజమ ధర ం రణమ ర ంచవల ఉం .

ధర ం రణం

బహ వద క త దద ఓషధయస ంభవ .....ఓషధ మను ణ మన ం ...... పజ ప ం పజ అనుపజ య | ( .సం.3వ ండ)

ఏ రణం త ఉద ల వలన ఓషధుల ఉత న మవ త , ఆ ఓషధుల మనుష లక అన ం ఎందు ర , బహ ను అనుస ం పజలల ఉత న మవ త ర అ ం న బహ దుల "ప న బ య " అ పరసంజక న అ హ గ ల గ ంచడ రణమ

ర ం ర .

యదృ త ద ష గృ ....|

అ హ గ ల ( మరస ల ) గ ం లంల ‘అ సంబంధ న ఓషధుల సం ను గ సు ను’ అ అరం గల మం నుచ ం గ ంచడం వల "త దద ఓషధయస ంభవ " అను అ సంబంధ న ఓషధుల సంభ సు య , "యదృ ష భ పజ గృ

" మంతం మ గ గ ంచడంవల ఆ ఓషధుల మనుష లక అన నవ "యదృ పజ భ పజ పత గృ " అ మంతం మ గ గ ం నందున "త త జ ప ం పజ అనుపజ య " అను వల సృ ల బహ ఏ ధం ణ లను సృ ం అ ధం ట పజల సృ ంచబడ త ర య వ ంచబ ం .

"య పరన సు వ ష వం యజ యజమ య వ ష ” అ దర ప రమ స పకరణ , ఏ ధం నల ఘం సువృ ఇ ం అ ధం యజం స లను ఇ ంద ం .

య పరన సు వృ ః వృ పజ భ స మ సంప రయ , ఏవ వ సతస స మ సంప రయ | ( .చ.ప)

ఏ ప రం పరను డ వ ం పజల క సర కలను ర సు ఆ ప రం ఠక చయనమ కత వ సర మ లను ర గలదు అ ం . పజల అన దుల రతక క న యజ అను ంచక వడం రణం అ "యజప మృషయ ఏన హ ః" ( . సం) అ మంతం స షం ం .

యజప మృషయ ఏన హ పంచ శ కర ణ హ | (ఆ. .సూ)

యజంల అ దవ న ద ణ లంల ఆ ధమంటపమందు గల అ ధయమను అ యందు మం ల అ దు శ కర ణ హ మ ల య . అందుల దట మంతం

శ కర - ఓ శ క ! అ ం య దషలన మహర ల ఎప డ ల కంల "పజ ర అను ప మ " పజల అన దుల లక సం సూ ఉంట అప డ యజ గ తగల యజమ ం ర . రణ అంట-

91

"వస వస జ యజత" అను వచ ను రం జ మ మ ఖ లం వసంతం అ , అట వసంత ఋత వ ల త, ఖ మ ల ంటల నూ "మధ పప ర ధ" అ యజ

యక వడం అ అప ధం నందున ర ం ంపబడ ర వ ంపబ ం . వలన యజ ను నం అన సమృ కల గ త ంద ం . మ ఉ హరణ ఆర ణ త క ఠకమ కత వ ల -

ప తవనః ప జమ స ం ప అ ర వతం మహస మ దం వర ణ ద | ఇ క రర ణ రభ |

అను ంపబడ త ం . అన ద ప తం క న ఋ క , యజమ నుల అ ఉ ం మయ గం సు ర అ అరం.

ఏ ం మయ ం లకః పత ః - ప తన బహ వతం ఏతత ర అ ర |

అంట క ల క క కర లక లక న ప తను న బహ ఈ కర ను ర సు డ . ఈ క ను న మర ం పరను డ సర ణ లక సృ వ ఉదు క డ వ త డ .. అందు త -

ఇ -బ మంత ఏవ, ధర ణష -య గగృ ష , ఆరభం- క కర ణ రబ ం, క ః-శ బభ వ ః|

అ ష ం. అన బ మంత లన ంసుల మ త య గ గృ లందు ఇట వంట క కర లను ఆరం ంచ సమర ల త ర . అన బ మంత లన ంసుల ల కంల సర ణ లక అన సమృ సం య క క ను నం య ల నట ం . ఈ

షయంల మ ఉ హరణ- సతమ సత ం దస త ఏ మ ం పం మపశ వ ప త

మజనయన సు ష త భ ం సమ వయ యజ దు త మజనయ యజ మహ ఇ వ ష యన భ సనయ వషట ణ త ... శః యన| ( . సం)

వతల సతయ గంల ఒ క కల ం అ వృ సంభ ం ం . త అ క లల గల సశ మ ల ం ణం . ఈ ప హ ంచ వ లను ంద

మంత పంచ , అన - (1)ఆ వయ (2)అసు ష (3)యజ (4) యజ మ (5)వష అ ట సం ల సుక ర . అందుల ‘ఆ వయ’ అ మం రణ త ర ప టం ర .

‘అసు ష ’ అను మం రణ ఘ స ంప ర . ‘యజ’ అను మం రణ ర ప ను ప టం ర . ‘ యజ మ ’ అను మం రణ ఉత టం (ఎక వ ) వ ంప ర . ‘వషట రం’ ఉర మ లను ఉ ం ర .

మ ట గత న (అ క లల గల) సస మ ల వృ ం . వలన సువృ ధన న మం ల క న కకర ల సు రణ ల ం . అంట క న కర అ ధర సృ , సృ ంచబ న ణ ల అన ర ప న రణం. య ను నం

ర రంభ, ఊర సం సు ర ల కప ద ఉం . అ జం దు. ఒక ళ ఆయన అరం యక , ం ఋ క లక యక క ఆ మం ల ఉం అరం ల

92

ల వం ఉం . శమంతక , సర ణ లక మం కల అ అందుల ఉన అరం. యజంల ంచబ మం లను ప ఈ సత ం యగలదు. ఉ హరణ -

అశనయ హ ఉగం వచః| య అ ఽయ శయ రజ శయ హ శయ తనూర గహ గం వ అ వ ం షం వ అ వ | ( . సం)

ఇ మ డ మం ల యజంల ఉపసత ల య లందు ంపబడ త . సువం ఆజ నుం ఆజ గహణం "అయ శయ " ఇ మ డ మం ల మ డ ల మ డ ఉపసత ల య లందు హ మం య . ఈ మం రం ఇల వ ం . ఓ అ ! ల హం త, రజతం త, సువరం త ంపబ న శ ల ఉగ క లను, ష క లను న ంప య క! ఉగ క ల అన అన దుల లక అ ర లన, ర లన పజల పల కబడ క ల .

వధ, ద హ ణవధ వంట న త ల పల కబడ క ల ష క ల . ఈ ండ లన క లను న ంప న డ వయ వ .

త ల అట లను అ సంశయం కలగవచు ను. ల న ంచ పకృ లను పకటంచు వడం య తం ఆపసంబ మహర ల ఈ ధం ప ం ర .

ఖట ం క ల ణ దశ సంవత బహ మం ప త చ ణః| ( .ధ.సూ.4-4)

ఖట ంగమ పతమందు ప దం. బహ హత న వ ఖట ం ద ణహసమందు, క ల అన తన హత యబ న బ హ ణ రసు ను మహసమందు ధ ం "క చ ణః" తను న పకర ను పకటంచుక ంట ట రం మంల ప ం ల ప శరస ృ ల

ప బ ం . తను న పకటంచుక ంట చరణ రం గృహ రంల లబ ల , బహ ఘ తక డ క ల ల ను, లల ను, మనగ ల ను, త వ ల ను, లల ను వ లల తన పకటంచుక ప ణ ర ప న సమ దంల నం బహ హత నుం

మ క డ . వలన లను పకటంచడమ ప మ రణమ ఆపసంబ సూత ర ల నటం . ల కంల క ' న పం త ం ' అనడం ర జ నం.

మ న ం లను పకటంచు ర . ప ణ లను మ తం స యం ప వడం, ప కల పకటంచడం వంట ర . ప ణ ల గ ం ప క ంట ప ణ ం త ం . ప ణ ం

క డదు కనుక ప ణ లను ప క డదు. పం కనుక ప లను .

“ధర ః ర ర ” య న నశ సుమ న (స ృ )

అ సం. పకట ల న ంచవ . ల న పరంపర ఆత త ల సు వ అ జ లడ . అ ర సం దన సం పకట ల కంల ం త డవ డ . పమ చ ం న మ ట ఇట షమ ప ఏర డ త ం . కనుక చరణ మ ం సు మర సుక లక దూర డ ల యణ ప షత ల "య వృ స " దలన మం ల

ఉప సు .

య వృ స సంప తస దూ దం ఏవం ప ణ స కర ణ దూ దం | ( .ఆ. .ఉ.)

93

ల కంల ఉ వనమందున సం ంగ వంట వృ ల సుగంధం య వ దూరం ఎల సుం జ మ ప ణ కర ల క ఆ ప రం మనుష ల న క ం దూరంల ఉన

స రల ఆక ంచగలదు. కనుక తప క ప ణ ం అను ం . ఇక ప షయం ల కంల గరమందుంచబ న అ రను ( ద అంచు వ ల అందుల ఖ ) ఉం ద ఆను టడంల ఉం కషం ల బ ం . ల దృఢం స ృ ద దం అవ త ం . దృఢం స ృ ంచక ం ట ల పయ ఆ ల ప ం. ప గలం. ఈ ప రం ఉభయ ల ను దుఃఖ సంభ ంద ప ర ష డ ం ం నట ఆచ ం పకట పంనుం మ క ల కంల ం త డవ డ . పకటంచక నరకల క తప దు. కనుక ఉభయ ల ను దుఃఖ పర వసన మవ ం . కనుక పం ఆచ ంచ ద ఉప ం ఈ మంతం. అంట మ ల కంల ఎవ చరణయందు పవృ కలగక ం ఉం అ , అల

యమ ర త డ . పకృత సందర ంల అన దుల రత ంపబడ త న ప న ష క లను న ంప యమ ప డ . అంట ఆ ల నబడనంత దూరం

ఇంట క ర ంట ను అ దు. అల ంట ల నవల న ప లక ం యమ అరం గల మం ల యజమందు ంప బడడం వల యజం అ ధర ంవలన అన దుల లక వడమ దు ం ఏర డద క నట ం . ఇంత ల వం ఆచ ం కకర అ ధర ం సృ దులక రణం. వల క సులక రణం. వలం భ ల క సులన ఖండఖం ంత లల ణ ల రణ మవడ క వల కంల గల వతలక క భ ల కంల అను ంపబడ క కర ల రణమ ర ంచబ ం .

ఽమ ల వ ధ | ఽబ వ | అమ తః ప నం ఉపజ | సపహ రం యజం య య స | ఆం రసం ణ | ఏ మ త కల | ( . బ .)

ఒ కప డ వతల ఇందు స యం సులను జ ం ర వల కంల ర ఆక ంపబడ త రట. రణ య అ వతలందర సమ శ ం ర . ‘అదశ బం’ దు ల ప మందున భ ల ం . అన “భ ల ప యమ నం హ త వయం మ” ( రణ ష ం) భ ల కంల యజ లల మం ల ఇవ బ న హ సు ఆశ ంచుక ం రమ ఆ వతల శ ం ర .

వల కంల వతలక క రం లద సం. అందు వతల అం రసు క మ ర న ఆయ సు సపహ త మక యజం వతలను తృ పరచవల ం భ ల పం ం ర . అంట భ ల కంల అను ంపబడ యజ లందు మం ల ఇవ బడ హ సు ఆశ ంచుక వతల

ర త ర ం. ఇల దర ప రమ స పకరణంల ‘ఇ ను’మంతణమను యల ంపబ “ స రస యజస భ య ద ద మన తచ యం యజ వ ం హత యజ వం గచ త ” ( .సం) అ మంతం ఈ హ సు వల క జన లల సున వతలను ందు క! అ అరం.

ఈ ప రం నం అను ంపబ న యజం ఇందుడ సంత గల మనక ఆ యజ లను అను ంచ గ న చ ఇం య ట , మ యజ లను అను ంచు ళ మ మనలను అనుగ ంచు క! మ క ఆ యజఫల ల ంచు క! అ యజకర ‘ఇ ను మంతణ’ మంతం డ .

94

త ర ం- వతలక దు ల కంల క లల , త మ మ న గ న లవ జన లల మ త ఉ య , భ ల కంల అను ంపబ న యజహ సు ల శ ంచుక ర

ర స షం. అన భ ల కంల మన అను ంపబ న యజమ ధర ం ఇక డ మను దులక అన సమృ కల గ యడ క వల కమందు గల వతల సమృ క ఈ ధర రణమ ప బ ం . వలం మనుష లక , వతల క, తృల కంల గల తృ వతలక క వయజ లల తృ వతలను ఉ ం ఈయబ న హ సు ల తృ . తృ వతల వ తర ల , మనుష తర ల ండ ల ఉ ర దంల ఈ ల వంట ట ప బడ ం .

యజ నః| త బ షదః| వ తఽద జ | అయజ గృహ నః త ః| వ తద జ | ( .బ )

య ను నం తృ ం న ర ‘బ షదః తర ల ’. వయజంల గం ఉం య ను నం యక ం తృ ం న ర ‘అ తర ల ’ వ వహ ంప బడ ర .

హ సు నం ం అగ ల ‘హవ హనః’, ‘కవ హనః’ అను ర ఉన ట , “అ ం కవ హనం యజ | య ఏవ తృణ మ ః” ఇ త ల ప . కవ హన అ

ర ంచబ తృయజం పంచమ యజ లల ఒకట తృయజ పకరణంల వ ంచ బ ం .

పసు -భ ల కంల మన అను ంచబడ యజ ల మనుష , వ, తర లక మ గ తృ యగలవ వ ంచడ ం . అందు త మనువ తృ వతలక , మనుష లక అంద దం స తనం అ ర .

తృ వమను ణ ం దశ స తన | అవశ ం ప యం చ ద స ః| (మ.స ృ.)

ఇక డ స తనం అన ‘స తనం’. భ త, భ ష వరమ న ల ల ట నూ చ యం. ద స ఙ యమ పమ ణ ంత లక శక ం , ప యం ద ప బ ం . ద ల

ప ంచబ న ధర ం. ఆ ధర ం కర స ర పం. అట కర స ర ప న ధ ఆచ నుం సృ ఏర డ త ం . అట వంట ద త న, కర స ర ప న ధర ం జగత క సృ త లక రణమ ప డ ం . అధర ంవల దుఃఖం అంట, ల ంతరంల అనుభ ం నరకం ఒక ట దు ఈ

ల కంల రక ధుల ర పంల ఫలం క ల వ . వ గతం వ ఫల . మ కం సంఘం కనుక శ, నగర మ దుల ంట ఉ ల సంభ ం ఒ లంల ఒ ధుల వంట వ అంద ధ ంసం సుం ఈ అధర ం. అందు త ధ ఆచ ంచం .

అధ వ టం అ ప డం త ర ం.

శం సమ ల

పసం అనుస ం ంతమం మర క ల శంకల ర . దం ల ఉ హరణ ఇ యజంల ఉ ంసు అ మరస త మ డ ప య ల హసం గ ంచబ నందున

ణ లల ప ర ష డ , ఏనుగ , ఈ మ డూ తమ హసం అన ం వ ం గ ! అంట ల న నుస ం దం బయల ం ! అ శం ర .

సమ నం- ద ఙ యం మనం ఉచ సున ల క ఙ యం వంట దు. “ చమ ను వ ” అను సూ ప రం-

95

స భ హర | స భ మసృజత| సభ వ ఇ హర | ఽన మసృజత| స సువ హర | స వ మసృజత| ( . బ )

అ బహ భ ః భ వః సువః అ ఉచ ం పృ , అంత వల లను సృ ం నట. ప రం క దంల న అనుస ం ల కం ఉండవచు న ప వచు ను. సృ జ న త త దం ప నక దు. “ దశబభ ఏ ర సమ శ రః” అ క వచనం ఉం . బట దం అ , సృ అ . పళయం అ న సృ . సృ ంచబ న పళయం. కనుక

సృ -పళయ ల అ భ ల . ఈ షయంల మ ంసక ల “న క ద దృశం జగ ” జగత ల ల లద ల కంల పగట నుక , నుక పగల ఉన ట ఈ జగత క పళయం నుక సృ , సృ నుక పళయం ఉండడం జగత క త మ అం క ం ర .

దంల అవ ర ల

ప ణ లల మకృ అవ ల ఉన ట ల సుం . ఈ అవ ర ఘట ల క ద మ ల ల అన దంల అక డక డ కర పకరణ లల ఆ య అవ ర ల , వ వ రమ , క వ రమ , మ వ లక సంబం ం న ల కనబడ త . ఆ య ల లల ఆ య అవ ల ఉద ం నట ఉం .

బట ఆ య అవ ల ఆ య య ల అవత ం న మ ట ఆ ద ల ఏర ఉం ల , వ న దంల ఆ త త ం తట ంచద శం ంచగలర . మకృ అవ ల త మ ల మ ం ంతం. వ న ఈ సందర ంల అవ లను గ ం వ ంచ వల ఉం . దంల ఎక క డ ఏ అవ ర షయం ప బ ం చూ ం.

రసః ఽ | అనరతః క ర ం భ త ం సర న | తమబ | మమ త ం | సమభ త బ | ప ర హ స | ( . బ )

ట మధ ల ల పల క రం ఉం అక డ సంచ సున ప ర ష గ పజ ప ఇల ప డ . ‘ఓ క ర మ ! నువ ల క త క (మ ంసం క ) రసంవల ఉత న మయ వ ’ అ . మ ట క వ రం పజ ప గ ం ఇల సమ నం ప ను. ‘ మ ంసంవల

ను ఉత న మయ ను అ వన మ ట య కం దు. క రం గల శ రం మ త మ ంసం వల ఉత న ం . ను అనబ తన ం త మ , సర గతమ అ నందున ప ర ఈ నంల ఉ ను’ అ . “య ప ర వ ఆస ” అనడం , ఏ రణం వల ప ర మం ఉ ను అ

ప బ ం ఆ రణం వల పరమ త క ‘ప ర ష’ అ ర వ ం . ఈ ప రం క వ ర పసంగం ఆర ణ త కమ పకరణంల ప బ ం .

వ వ రం

ఆ ఇదమ స లమ | నపజ ప ర మ | కథ ద | ఽపశ త ష ర పరం ష | ఽమన | అ త | య దమ ష | సవ హ ర పం కృ పన మజ | స పృ మధ

ఆర | ( . బ . 1-1-3)

ఇల “ఆ ఇదమ స లమ ” ( .సం.7-1-3) వంట గంథప రం సృ ప ర మం జలమయ ఉం ను. ఇల ఉంట సృ ఎల గలద పజ ప ప ల చ త క న తపసు ,

96

మ ట ఆ టల మ ఉన మ క ను చూ “అ త య దమ ష ” అ ఈ ప ష రప ( మ క ) ఆ ర ఉం అ ల పల ఉం అ రణ సుక , అతడ వ హ స ర ఆ టల మ ఆ భ ం ను. మ ట ఆ భ ఉద ం

సుక వ ఆ ప ష రపరం స ంప ను. “పృథు- ” అను త వ వల భ స ంచ బ న రణంవల ‘పృ ’ అ ర ం ం . ఈ ప రం .బ హ ణంల అ న పకరణంల నూ, .సం తల ‘అ నకత ’ పకరణంల క వ వ రం ప ంచబ ం .

మ వ రం

చక పృ ష ఏ ం| య ష ర ను ద శస | ధు అస ర జ సః | ఉర త ం సుజ మ చ ర| ( . బ .2-4-3)

ణప చక | ష అ భ ః| ( .బ )

ఇదం ష చక ద పద సమ ఢమస ం సు | ( .సం)

ఇ గంథమం ష మ ణ ల నమ ను ఈయదల న పృ వ న దు ల లను మ ంట మ డ ల ఆక ం న , వల జనుల ధువ న, ర న

సం కల ష మ ం ర వ సూ ష మ మ వ గ ం ం . ఇల ఇతర ఉప షత లల నృ ం వ రం మచ తం దలన వ ంపబ . ఈ ప రం పర శ ర డ లప హంల ఆ య య గ సమయ ల దుష ణ, షర ణ సం ఆ య అవ లను నట , స ృ , ప ణ, ఇ దులందు ప ంప బ నందువల ఒ క

ష వ కయ గంల య జ ప ఽను ల ంచబ “భ న వ ః” దలన మం లల ను “యః ప య ధ న య ” మంత ష ంల క జగదుత కంట మ ందు ఉన ట వంట, సృ కర ఉన ట వంట, ఎప టకప డ మకృ ద వ లను అత ంత నూతను న ష మ ఖ ం ర .

వల త , ద,బ ద స వ న పరమ త ఆ య అవ లను త నూతనుడ నబడ చున ందు వల ఆ య అవ ల త మ ల, ఆ అవ ర ఘట లను ప సున ల త మ ల అ గ ంచవలను.

అవ ర ర పణ లక అ త త ప రం

ఒ సృ ల ఏ ఏ య లల ఆ య అవ ల బయల మ సృ ల క ఆ య య లం అ అవ ల బయల రగలవ ట. ఈ ప రం మనువ , త డ , జమద మ న గ మహర ల క అ క ల అ , ల కంల ఒక అ నంల మ అ వ నప డ ఆ య లక ం న వ క ల అ ల ఆ అ త ం త ం కనుక ఆ అ త ఉ లవబడ త న ర త ల , అ అ ర .

యథ వృత ం ర ణ పర | దృశ వ త య ష |

యజఽథ ర వహ మనుర న న స |

దలన గంథం ఆ య ఋత ంగమ ల , ఆ య ఋత వ ల దు వ నప డ ఏ ధం ఆ ఋత వ ల ధ ల వ కమవ త , యజంల ఒక అధ ర ంబ మ

97

అధ ర డ ఉన ట మ మన ంతరంల ప ర ప మనువ సమ న న మనువ ప టగలడ . అందు మకృ ద వ ల , మను, దుల అ క ప ర ష డవడంవల ర త ల అం క ం ర . కనుక గ ం న ద ల అ ల శం ంచక డదు అ ర . దం భ త-భ ష -వరమ ల క వృ ం లను ప గలద , ల క ఙ యం వంట ద

మ ంసక ల వృ ం వ ంచడంల ఉ ఖ లక త ర ం దు. ధ పశం ంచడం ల ను, అధ ం ంచడంల త ర ం కలవ ప బ ం . “య య త సుత ” ఏ

దం ంచబడ త ం అ సు ంచద నదన యం ధర సు -అధర ంద ప నం గలవ మ ం యప శ వ ం .

ఽ తవ | ( . .ప)

ఇత ధ యన వ అర ం శస జ ల ణ | దృశ శస జ నస శబ వ య ం ఇ కరవ న అన యః| ( . .ప)

అన ధ యనం యవల ంద అధ యన ంచడమంట- , మంత, మ య, ర త క న పంచ ల క న దం కనుక ఈ అ దు లను అధ యనం

యవల ంద క త ర ఉం . కనుక క బలం ఏ క యర ం (వ రత, ప జనం లక వ ట) ప అవ శం లనందువల అర ద గంల మ ఖ అం క ం ఇ వృ మ తం క ప జనం లదు కనుక, ఒక ళ యర ం తట ( యర ప ) ప రం సం బ ధయందు త ర అనుపప ల ణ అం క ం ర . అంట,

యవల న కర లందు ( యందు) లగ ం య శ వ ంచడం, త యందు ఘ పవృ క ం ఉ హపరచడం ప శం.

ల కంల క పవ ంచద న యందు ఘ పవృ కలగ ప చన ( హం) అవసరం, ఉప గం అవడం మనం చూసున . ఉ హరణక లలక పయసు ( వ ల ) వ న ఒక వ వ న సంత వ ను చూ క వ మం డలను గ ం అ క

సంశయ ల దలవడం వ ల పయత ంల ంత మందపవృ (ప న ల చన) కల డగ ను. మర ణం ఇం మధ వ - “ ః త | బహ | స ప అనషపజ ” అంట “ వ

నద ం ! ల లను ఇ , ర లం ప సంప అ న ం ఉం టట సం పస ం స వం కల , నషసం నం ల ” అ పశం ంచడం మ వ నడంల ఘపవృ కలగడం మనందరం ఒప క !

అ ధం తప క ం యవల న య లయందు ఘ పవృ ; యక ం ఉండవల న లయందు వృ క ంచ ఉ ఖ ల బయల య , ట వ ంచ

వృ ల సత న పయ ంచక ం , ఆ ల ణ బ ంచబడ సు ందల మ తం సత అ మ ం తంత కం ం .

వృ ంత పర వ చ దః తత మ ణ మప పద మ నః సు సత న ఽ షణ మర | ( .తం. )

అంట వృ ం బ ంచడ ఉ ఖ లక పర వ నమ అం క ద మ ణ ం బ ంట ం . బట, ల ర న, సత న ఈ సు ర మ అరం సం పయ ంచ వద క ర ల అర ద అ కరణంల ర .

98

ఏవం న న లంబ న సు ం జ త ః ప ణ చ మ ఖ ఽ ఽప షః|

ల ంపబ న ట సు ంచ , ంపబ న ట ం ంచచ ఏ ఒక ఆలంబన అవసరం వ న ఒ క క సుక దం సు ందలను య ం . ఆ క ర ప న మ ఖ గ ంచక షం లద ం .

మ ఖ ఽ ఽప షః| త వ త ర ష ప జ రం క ణ య | మ త బ హ ధన న| (తం. .అ. )

పజ ప త వ మ ద ద మ గృ త ఽజసూపరస మభవ |

అ గం సృ ధన న యజ ను న లంల యజ లక ప ర ం ప వ ల సృ ంపబడలదు కనుక యజంల ప వ న బహ తన వపను (శ రంల ఒక ర వ ం చ ) ల క అ యందుం ర , మ ట మర ం “త ఽజనూపరస మభవ ” అ మ ల ల క అ నుం బయల ంద ం . , ఆయన వపను ఆయ ల క హ మం యడం ల క ర దం కనబడ ం . అసల అల తట సుం ? అ శంక కల గ త ం .

క సమ నం ర .

ల కంల ఇందజ లక ల ఒక వసువ ను మ వసువ మ చూ ంచడం మన పత దం. సన ఉన , అల న ల క ఇందజ లక ఇట వంట మర ం ఉన ట మనం చూసుండ ,

మ మ య అ న, అ న న శ క న సృ , ,లయ రక న పర శ ర డ త న లలను పద ంచడంల ఆశ ర ం ఏమ ం ?మన వపను మన ల క హ మం యలమ కనుక

మన దృ ంతంల పర శ ర డ క అల యలడ శం ంచడం అంత సమంజసం !

ఇం మ య ః ప ర ర ప ఈయ | ( )

ఇ – పర శ అ త వ ఇక డ ఇందుడంట పర శ ర య క న పర శ ర డ . ఆయన సంకల మ తం త అ క ర లను ందుత డ ప డం ఆయన వపను ఆయ

ల క హ మం డ ప డం ర దమ అనవల న అవసరంలదు. అం దు, బహ వ త రనం ర కనుక యజం మనం క వ త రనం (వపను ల వడం) సుక హ మం య ల ఆ ఉ ఖ నం ప డం లదు. , పర శ ర తన వపను ల క ఈ ల కంల ణ ల ష ప జనం సం ఇట వంట కర ల యబ . వంత ర “ మ త బ హ ధన న” అ సు , బ హ న ధ గం క కర లను ర ం ల యసు ను అంద యం అ మనక దం ప చనం ( హం) క ం .

“ తమప ధృత అయం ద నం సువ ” అ ల కంల త నం ఇతను లను క ఇసు డ అత ప త సు సు ర . అంట నువ క కళను

క ంచు ల ప డం లదు. త త ద అ ప డంల త ర ం. బట, ద త న ధర ం తప క అను ంచవల ం కనుక ఆ ధ ప చన మనలను ఆ ధర ర హణయందు

త ం సు సత ం. అందు -

సు సత న ఽ షణ మర | (తం. )

“ఉ ఖ న సత తయ రః”

99

అ ప డంల సు ష జన న ఉ ఖ న సత త ం సం ల వ రం య ద ప బ ం .

చపవృ ః జ న మ ణవ ఉపయ జ | (తం. )

అంట శస జ నం (ఒక షయం క ప తనం గ ం న జ నం) క నంత మ తమ పవృ (ఆచరణక ) ఉపక ంచగలదు. మ ఖ రం ప ంపబ న అరం ప లదు అ

ం .

అ త అసద ఖ న సు ం త ం| (తం. )

ల కథలను పరమ పమ ణభ లన ల క అస రం పవ ంప యవచు ! అంట “ మం పరమ వ భవ ప త సు ః ం సత హ త ” (తం. )

పరమ రం న వ క ల ల ంచబడ సు ం పవ ంప యడం అవసరం కనుక సు - ందల సత కనుక అస ర ప ద ర ప న అ మ ణ ం లక టలద క ర ల సంయ కం ర ం ర .

బట, ల చూ దం ంద శంకక వ లదు. అర దలక సు - ందలయం మ త ర అ ధ సలంల ర సత క అం క ంచవచ “సు ఽ వ

ర సత ం వరయ మః”(తం. ) అ భట దుల ర . కనుక అర దమ ల మ డ ర ల .

గ ణ ద దను ఽవ భ ర దస దర ద మతః| (తం. .అ. )

పమ ణ ంతర ల ంట గ ణ ద అ , అర ద పమ ణ ంతరం శ ంచబడ అను ద అ , అర ద ధం ల పమ ణ ంతర శ యం ల ట భ ర ద అ ప బ . భ ర దల అ ంతర త ర ధం ర మ ణ క అం క ంచడం వల జ న మంట, యజంవలను, తదం య లన కర లవలను సృ ల ణ పర శ ర డ సృ సున ట వ ం న ల ఉ ఖ ల ఆ రం సుక సృ దులక రణ సపమ ణం వ ంచడ ం .

ఇంతవరక అ మ క త క న ధ అను ంచ గ న భ ల క రతవర రత ఖండమ ప బ ం . ఇక డ అను ంచబ న కర ల సృ , దులక మ లమ , నుక ప బ న అ మ కత ల క అ చయ కర ల క రణ ల ఇట

పకరణంల ర ంచబడ ం .

* 5వ పకరణం సమ పం *

100

6వ పకరణం

అ చయనం ఇంతవరక కం ( మ న ం ) అ మకత ల సృ , త లక ట

ల ణ రణం ర ంచడ ం . అ నమ ఒక తకర సంస ంచబ న అగ లయందు ఈ అ మ సప మసంసల యద నవ స ర ల ర ం ర .

సప న ం హర వం నస పంచ పంచ భ య ః| న సం న ంభ జస యక |

అను ఆపసంబ సూత ప రం అరణ ల (అ మ ం కరల ) మ ంచబ న అ రపత ం దలన ఆయతనమ లందు “సం ష మ ద ” అను సూతప రం ఆ య

మం ల ఉంచబ న సం లయందు సంభ కరణ న “ఆ న అ ం సంసు ” అను సం లయందు అ ఉంచడ అ సం ర మ ర .

ఆ ప రం ఆ నం క ఆ నం సంస ంచబ న అగ లందు అ సంసలను (ఇతర కర లను, చయనమ ను) ర ంచడం దట పద . ఈ ప రం ఒక ఆ న సంస ృ గ లందు అ మ కత వ ను అను నం న త త, అ చయనమ మ అ సం ర కర ఉం . సంస ంచబ న అగ లందు దు తర కత వ లను అను నం య దు. ఈ అ మ సంసల క “అ ఽ మ ను యజ తమ న తమ ణ తం

ణ” (ఆ.ధ.సూ) అ వచనం చయన సంస ృ గ లందు యవచు ను. ఆ గ లందు పకృత మం యక ం మ తం య దు.

యజ ల ంటల ను అ మం పథమ యజమ “ఏష వ పథ యజ యజ ం యజ మః” అను వచనం ం . మ య అ మం ఇతర సంసలక , య మ క పకృ

అ ఉం . బట అ మ ఉ దుల , దుల చయన సంస ృ యందు చయనమ కర ను గ ం క మ చ టంచుట అవసరమ వ సు ను.

ఇక చయన మన ? అ సం ర న తకర “ - చయ ” అ త వ నుం ప టం . అన సం ర న “ఇష ర ం ను ” అను బ ంచబ న ధం ఆ య మం ల ఇషకలను ర డం. ఇషకలన ? తసూతం న ప మ ణ లను అనుస ం

ంచబ న ఇట కలను, “ ర ం ష ః పచ ” అను ప రం అరణ ల మ ంచబ న అ ల బ న ఇషకల వ వ రం. అల ంట ఇషకలను ర డం అ ‘ ’ అ వ వహ ర .

ఇల ంట త ల అ దు ఉంట . ఈ అ దు త ల త సంస ంచబ న అ చయ అంట ర . ఈ సం ర కర చయనం అంట ర . ఈ ప రం అ సం రక న చయనం “య ఏవం

న ం ను ” అను ంచబడ ం . ఇ చయ యక క మ మ ం సంల ర ం ర .

ఇల ంపబ న చయనమందు “అ మ నుయజ ” అ నబడడంవల చయనం క అ మ దులవల అ సంజక య మ ? లక చయనమ స తంతమ ? అ

101

మ ం సం య య తృ య ద దశమ కరణంల రణ చయనమ అ సంజక య గమ దు, స తంతం అను ంచబ దు. ఇతర కత వ ల అను ంపద న అ

ర ం ర .

అ మ కత వ ల ఆ న సం త ఆవహ య ద గ లందును య శక మవ త ం . ఆ ప ంల “ఉతర మ ం ద ” అ ఉతర మ తం ఉండగలదు. చయ నప డ ఉతర చయ క క ఉంట ం .

ఫల శయ ఇవ గలదు కనుక చయనం అ మ మయ ల యద ం స తంతం యద ం దు. అ పకృత మ కం కంట అదనం చయన సం రం ఉండడంవల చయనం సు ర ల కంల డ కల ఉం . ఉ ద లను అను సు ర

డ క లదు. ఇల ంపబ న చయనం మ ందు ఇల సు ంపబడ ం .

పజ ప ః పజ స ృ ణ ను శ | భ ః ప నస ంభ త ం శ బ దృధ వ త తః ప నస ం నవ తం స మ న న త ఆర వ యత మ న న త స త త |

( .సం. 5-2-2)

ప ర లంల పజ ప పజలను సృ ం మ శయం తన సృ ంచబ న పజలయందు ప ం ను. ఆ పజలనుం వచు ట శక ం లదు. “ఎవర నను పజలనుం ఉద ంప యగల ర సమృ ందగలర ” పజ ప ప న న వతల అ ర పం పజ ప ఉద ంచునట ఇషకల చయనం ర . పజలల ప ం న పజ ప అ ర పంల ఉత న మ ను. మ ట ఆ వతల సమృ గల ర ను. వ న, ఈ ప రం చయనమ కర సర సమృ సం గలదు కనుక .సం. 5-6-9 అను కంల “పజ ప ఏషయద ః” అను చయనసం ర సంస ృత న అ పజ ప స ర పం ఆ వ ం ఇషకల మధ ఉప త న ( ర బ న) అ ఉల ఖల మ సలమ లను ఫల ధనం అవడంవల సనర పం ను వ ం “ఏతదను నజన ఫలం పజ ఉప వ ” అ చయ ను నం వల వ న ఫల శ ం పజల సు ర ను. మ య ఆ య మ ల క అ సం రక న చయ ఖ కర ంచబ ం .

క కమ యత ఇ హ ర న అ య ఽ వ భవ |

దు తర కత వ లక గ న అ క డ క న అను క అట అ కల డవ డ .

క కమ య త ఇ హ మ ద అ య దు నం ః|

వతల నను ప ణ త గ ం అ క అను ఆ ధం గ ర .

క కమ య త ఇ హ ః గృహ అ య గృ వ భవ |

య క న గృహ శమ ధ ల క న డను అ క ఆ ధం అవ డ .

క కమ యత...... పసుమ న అ య ప మ వ భవ |

ప సమృ కల డను అ క ప సమృ కల డవ డ .

102

క కమ యత ఇ హ ః సపమ ప ర దుప అ య తయః ంచ సయః పత ంచ ఆ సపమ ఏ వంత ఏ న మమ ల క ఉప వం |

తన న గల తృ, మహ, ప మహ ల మ గ ర ; తను, తన త త గల ప త, త ల , ప త ల మ గ ర , తన క తం ఏడ గ ర . ఈ ఆర గ మధ ఉం ఏడవ డ ల ంచబ తనను ఆశ ంచుక ర ం ల ‘అహ వ ర భ ’ రందరక ర క డ ల క చయ అను అట మర ం కల డవ డ అనడం ఈ అ చయనం ఆ కల ంచగలవ సర మ ధనం అ చయనమ

నట ం . మ య .సం.ల పంచ పశంసల యబ .

పథమ పశంస

ఆ ఇదమ స లమ త ఏ ం పజ ప ః పథమ ం మపశ మ ధత త యమభవ | ( .సం. 1-5-7, 5వ అ.)

ఈ భ మ న ర ప న జగత క సృ ప ర ం ఈ ప బ న ర పం లక ం వలం ఉదకమయ ఉం . ఆ సమయ న పజ ప లబడ టక ఆ రం ల ం పథమ

ఉప నం ను. అ భ ర ప ం .

య పశంస

తం శ క బ దుప య హల త బ స ఏ ం య మపశ మ ధత తదంత మభవ | ( .సం.5)

భ యందు ఉప త ఉన పజ ప త ను న శ కర అను ర గల డ ను లబడ ఆ రం ల “ఉప య ” స రగలన ను. మ ట ఆ పజ ప

“ హల త బ ” ఈ భ యందు క అవ శం లద బదుల ను. ఆ మ టను న శ కర తన ఆ రం గలద ం య ఆ నం ను. ఈ య

అంత ం . ఆ అంత మందు శ కర అవ త ను.

ఖ ఇషకల పశంస

స యజం పజ ప మబ ఉప య హల త బ స శ కర ణమబ దుప య న ష త బ తం ర ఉ ధత ఽభవ |

యజ ఖు డ ప ర ష డ పజ ప నం సం య ంచ అతడ అవ శం లద ను. మ ట శ కర ను అ ను. అతడూ అవ శం లద ను. అతడ ఏ ధనం ంతక గలవ ప ంచ “ జ ” ఇ క ద ఘటత న మం ల ఉప నం యబ న

ఇషకల ందగలన ఆ ప రం ఉప నం య ఆ ఇషకల గ ల అయ . ఆ క ల యజప ర ష డ అవ త డయ డ .

తృ య పశంస

స పర పజ ప మబ దుప య హల త బ | స శ క ణం చ యజం బ ఉప మ య | హల బ ం స ఏ ం తృ య ం మపశ మ ధత తద వభవ |

103

మ దం క న పర పజ ప , శ కర ను, యజప ర ష అవ శం రక య ంచ ర క ం న రణం తృ య త ప నం ను. ఆ తృ య దు ల కం ( వల కం) అ ం .

ల కంపృణషకల పశంస (‘ల కంపృణ ’ అ ర గల ఇట కల పశంస)

స ఆ త ః పజ ప మబ దుప య హల త బ త శ క ణం చ యజం బ దుప మ య హల త భౄభ ం స పర న మబ దుప త య న ష ల కం

పృణ బ తం ల కం పృణ త ద య తయ ల కం పృణ య ఽతయ మ హ త ః| ( .సం)

ఆ త డ పజ ప , శ కర ను, యజ ప ర ష అవ శం రక ంచ ర క ం ర . మ ట స గలన , పర ర ఆ పర ఏ ఉ యం త దగ

గలవ ప ంచ , “ల కంపృణ త బ ” అ ను. ల కం పృణ కల ందగలన ల కం పృణషకలను సుక వ ను. ల కంపృణ అ ర ఉన ఇషకను ఉప నం మర ం అత దగ డ .

య ఇయం ల కం పృణ ఆ త |

ఈ ల కపృణషక అ ఏ రణం వల ఆ త సుక బ ం ఆ రణంవల ల కం పృణషక గత రం కల దు అంట, రం నట వంట అవ త ం . గత రం ల కం పృణషకను ఉప నం న ఆ త డ పృ లమధ ర గ త అత ప శం ఎన డూ

ణంచద అరం. ఆ త ల ల కం పృణక అన ఆ య ఇషకల లను క ప టట వంట ఇషకక గత రత ం లద అరం.

చత ర పంచమ త ల పశంస

నృష బ వను పవ ఆయ నన ఉ ష భ త బ వ ం మ య శపం చ కస మపద త| ( . సం.5)

పజ ప , శ కర ను, పర , ఆ త రం ంతమం ఋష ల ంచ పజ ప దలన ర ఉల చమ ను (ప ందుక ప ఫలమ ను) ర . ఆ

ఉ చం చత ర, పంచమ త లను సుక వ ఇ ర . మ ట ఆ ర ష లక అవ శం సంభ ం ం . ఈ ప రం అవ ం న ట పశం ంచబ న చత ర, పంచమ త ల పంచ క డ అ డ “స పంచ క స మ పద త” అను బ ం .

ఖ ంతరత న క ప అను దం తత కరణ ప ర కం పంచ క ప అను మ పశం ం .

య ఏవం న ం ను భ య వ భవత మ నయ దు నం అ ఏ వ వ ం య జ ం గచ ( . సం. 5)

ఈ ప రం అ దు త ల అ చయనం న కర గ ణసమృ కల డవ డ . ల కతయమ నమ జయమ కల డూ అవ డ . వల కంల గ ంపబడ ప కల డవ డ . అట కల డ అవడ క, స వతల సహ ందగలడ . మ డ

104

త లల ప వ ం పంచ కం అన , అ దు త ల చయనం య ల మ క సలంల ర ం నట .

య క త యజం ద ణ మ నం పజ మంత య త త ంచ క తవ ః| ( . సం.5)

తయంల యజ దులక అంత యం కల గ త ం . కనుక పంచ క ప షమ ప బ ం . ఆ రయం ప రం “స పంచ కస మపద త” అను అ పంచ త ల క ంద రన ం . ఈ ధం త ప రం అ దు ల అ దు త లను, ఆరవ ష

ఉప నం ర . ఈ ధం అను ంపబ చయనమ సం ర కర సర మ , సర భ తమ ల సృ , సర పజల సుఖ వ రణమవడం వల చయనమ ల పశస నద ఉతర కత వ లక ఆవశ క నద ల ం .

చయన ల

ఇట వంట మ మ త న చయ ల ర ల . సహస సంఖ క న ఇషకల ఉప నం యబ ం పథమచయనం. స స సంఖ క న ఇషకల ఉప నం యబ ం

య చయనం, సహస సంఖ క న ఇషకల ఉప నం యబ ం తృ య చయనం అ ప బడ త .

హసం త పథమం నస హస స అయంల క ఇమ వ ల కమ జయ హసం త యం హసం అన ం అంత జయ | హసం త తృ యం

న హ అ ల ఽమ వ ల కమ జయ | ( .సం.5-6-8)

ఇం దు, ఈ మ డ చయ ల మ డ ల లను జ ం న డవ డ ఫల ం . య చయ దుల సంస ంచబ న అగ లందు మయ ల సమ ఢ,

వ ఢ ండ కత వ ల యవచు .ఈ ప రం చయన ల , ట ఉప గం, టల గల ఇషకల సంఖ ప ణ మం దలన అ ప బ , ల .

ట ర ష వన

చయనం సంస ంచబ న అ ట ర ష ం . ట ర ష ప దక న ప ర షసూకం త ఉప నం ల మ పకరణంల ఆపసంబ ఈ ధం

ప బ ం -

ప ర ప ం ప ర కృ ం | ప ర ఽస భవ | సహస ప ర ష ఇ ఉప ం ప ర ణ యణన యజమ న ఉప ష |

జగ రణ న యణ డ లవబడ ప ర ష ప దకం అవడంవల ప ర ష సూ యణమ ర . బట, ధం జగ రణభ త న యణ వన అ చయనం

న యజమ “య ఏవం న ం నుత ఋత నం ను ఽ ఏత వ సర మవర ం ” త క ప రం సంకల ం య . ప ర ం పజ ప అ ఋత స ర పం ను, బ హ ణ

ర పం ను న ఏ యజమ అ అ ధం ఋత స ర పం ను, బ హ ణ ర పం ను అంట “ఋత మయః అయం యజః బ హ ణ వరమయః అయం యజః” అ సంకల ం వన ఋత వ ల స ర , బ హ ణ స ర నం సుక న డవ డ ప బ ం .

105

శృణ ం నమ ం నమత న ం చ ( . సం.5-6-10) ( )

అ క ల స జ ః మహ ద ః|దృషమ ః ప నం త దర య త శః (స ృ )

అ చయనం న , క ల వ ను, సతయ ను తను, లక న ను, య , సమ దు ప ప ణ త ల ప , స ృ క . అందు “ యం సుభ ం వ అ మ తం త తర య యః ప పద సత మ చ ” అ ఉదయం దనుం ల న

ంట చూడద న ల దం చ న , ప ణ , వ ను, అ చయనం న మ ఖ ం ంట అ చయనం న మ ఖ మ వ ం ం . ఇట ప ణ త “శృణ ం నం” పజల ంట ర న అంత ప గల డయ డ . “అత న ” ఒక రక న అన సమృ గల డ , ‘ చ ’ సర జన య డ క అవ డ ప ంచడం అ చయ ను నం అ పశస ంద ం .

చంద తం త ప మః కంక తం తయః మ త షణ న మ ల |

దలన త ల ఇషకలను ర డం, అ ట స ర ప దం మ ( కల ను) అనుస ం వ ంపబ ం . ఆ య మం ల ఇషకలను ఉప నం యడమ

ఆ ఒ క ప ఆ రం వ ంపబ ం . క ల ల ప ఎగరలదు కనుక ప స ర ప న చయనం క క ల లక ఊర వ అ న స ధనం క త ంద , ఆ ర పక న క ప కమ లను ( క లను) చయన ప శ లతల స ప ర కం

ం ం .

ప ర షమ ణ యజన ప ర షస యజ పర నం |

వలం ప ర ష పమ ణం క ం , ల క ప ర ష డ యజ మ వత సమ న పమ ణం కల డ కనుక త ర -పడమరలక ఉన దూ ప ర ష పమ ణం ఉన దండం ల .

య ప ర ష ఊర బ హ భవ ఏ వ ప ర ర ం ణ నం | ( .సం.5)

ఊర బ హ ప ర పర ంతం ( త ఎత ట వ వరక , అంట బ డ అంట ం క అంతట దూరం) ప ర ష మర ం ఉంట ంద అట మర ం క న ప ర ష పమ ణం మ నం ( లత) నట అవ త న వన ఊర బ హ య క ప ర ష పమ ణం గల దండం ఆ లత

య ల ం ం . ఇట వంట ంపబ న లతల క న ప శంల ఉప నం యబ న ప ఆ రం వ ం ం .

అర ప య ం భవతః త త పవయ ం వయ ం మమ ప చ ప చ ం చ భవతః ఏ వ ప ర ర ం ర స తః| ( .సం.5)

ఆ సంబం ం న క ల ప మ ణం మమ తం (బ డ ) ఉం ల ం . ప ర ష బ హ ప ( ండ త ల పక ట నప డ ఉం దూ ) మమ ర . ల కంల ప స ర పం కంట ట ప ల రం ఉంట . బట ( క మ లక గల ప ఆ ర పమ ణ కంట ఉతర ద ణ లక ం ప క ల ప మ ణం అర (24 అంగ ల ) అ కం ఉం ల “అర ప య ం భవతః” అ ం .

106

ఈ ధం చయన ప శం ప ర ష ప మ ణం ఉం ల , చయనం క ఆ రం ప ఆ రం వంటద , ల కంల ప క ప మ ణం కంట ప ల ప మ ణం అ కం ఉంట ం కనుక ఇక డ క ప మ ల ఆ రం అ కం ఉంట ం బట న నుస ం ఆ య ప ల ఆ రంల సమం

త ప నం య ల నట అ ం .

ఈ న ంట డబ న క ప ల వలం కమవడం వల ల గం మ ను లక యడం కష అవ త ం . అ ఈ కర ల ఉప గపడగలద అందుల

ంచబ మం ల అరం ల ఉప గపడగలద ప ఇంతవరక కర క ఉప ఈ ప గప దం జ కం క ఉప గపడగలద ఆ ల ఇకమ ందు వ ంచబడ త .

జ క షయం

త ప నం య గ న భ అ క ల సు ంపబడ ం . సు ంచ మ ందు ఈ ం భ క ష ప చూ ం . ఇ అరం గల కను ప బ మంత మ ందు రణ క ర .

అథ బల భ ః బహ సూయ | తత వ భ ష ప రం దర య |

“ఆ ఇదమ స లమ త పజ ప ః ప ష ర ప భ తఽలల యత ప ం

ందత స ఏతద ంక ల య మపశ త న మ నుత య మభవత సపత ష | ( .సం.)

వర జంగమ త క న, మన చూడబ ఈ జగదుత ప ర ం వలం భ ంతర స ళనం ల (పంచభ ల ఇతర భ ల ల ) ఉదకం మ త ఉం ను. అప డ పజ ప తన శ ఉంచ ఆ రం ల ంచక య వ మ ఉదకమధ మ న ఉన ప ష ర పరమ రం ను.

అలల య ఇతసతః ల యమ నః అభ |

ప ష రపరం చ ంచడం వల, య ర ప న నూ చలనస వం కల డవడం వల ర సం ల ంచలద ల యమ ను ను. మ ట ప న ల చన ఆ ఉద లమధ

‘క ల యపపశ ’- వల ( ట ) చూ ను. ఆ లమందు త ప నం ను. ఉప నం యబ న ఆ ఇ చయనమ అ ఈ చూడబ భ మ ను. మ ట ఆ భ యందు

పజ ప ప త ను అ “త యమభవ | త సపత ష ” ( .బ .) అను గం ం .

య ం ప దు ద త భవ | ( . సం.)

ల ఏర డడం స భ క ఉత ప ఈ వ ం . చయనకర అ న పజ ప తనక ఎదుర ఉప నం యబ న ఢ న ఇషక, ఆయన అను ంపబ

త ర న ఒ భ ఏక శ ర ప న క (త ర క ) వ వహ ంచబడ ం . ఇ ర తనక ఇర పక ల న ఇష ప నం ప మ క ను, న

న ఇష ప నం ఊర క ను అయ . ఈ ప రం భ యందు అ దు క లందు

107

అ దు ఇషకలను ఉప నం యడం వల ఆ భ త ర పం ల ం ంద ఈ ం య ం .

ఇయం అ ః పం ష కస ద ద ం ఖనన ష ం తృనన శర |

ఉప నం యబ న ఈ భ అ స ర పం కనుక అట వంట భ అ స ర పమ యక ఖననం (త ) మ ర ల పజ ప ఉప నం యబ న ఇష స ర ప న అ ం ం న రవ త ర . అ ర ఉప నం యబడ శర రలను (గ వ ళను) క ం సు ర . అన , గ వ ళను చూరం సూ అ ం ం న పత య ందుత ర .

ఈ ధం య న దృ క అ సత మ దం దృఢపర ం .

శంక పన: ఈ రణం మనం అత వసర ఇళ వ ల కట వ రంభంల శంక పనల “అవస రం భ తవ త మ , ం ఆ ర ంచమ ” అరం కల మం ల అ ర ప న ఈ భ ంచడం.

స ఇయం వ నకం దృ ప త మ ం వయ ం నకం స | ( . బ )

ప ల దృ ల భ అం ప ట పజ సున ట కనబడ త ం . ట అల కనబడ త ంద ఎల గ ం అ శంక వచు ను. ఆ రణం త గంల ప ల భ ఆశ ంచక వృ లను ఆశ సున ట ల క త క ! అం దు, దు త ప ర దు

గల ‘క ంట ’ పస ం సమయంల ఏ ర ర ప న (కర) ఆ రం లక ం వలం భ ద లబ క ం తగ ల త న ట క ల క త .

ఇ ర ఒక మ అందుల ం ప రవ బయల రడం స ష . వల భ అ ర పమ , శర రల ( ళ ) క అ స ర పమ ఏ పమ ణ ంతరం

తనూ యబడ దం చయన పకరణంల యపర ం .

భ ర ప అ జల రణత ం

అ ం అ ః క ల యం త ం ర ః వత ం ప శం |( . సం.)

ల కంల నదుల క దుల అ భ యం ఉ . ట ంట ఉం ఉద లక భ ర ప న అ స నం. సృ కమం వ ం సందర ంల య ఉప ష ల “ఆ పః” అ అ వలన ఉద ల ఉత న నట ప బ ం . ఉద ల అ ల కనుక ల కంల గృహదహ దుల సంభ ం నప డ అ రణ సం మనం సున ఉద ల అ ఉపశ ంప

అ క ఆ అ ల ఇం త . వలన క ఈ భ జల రణ న అ స ర పమ ల ం . కర పకరణంల కర ను ప ంచుట అ జం (వంక ) ఇట మహతర జ క షయ లను క దం మనక యజ నట గ ం .

అ చయనం - ల కజ న ల

అ చయనంల మంత గం ల కం గ ంచద న ల ఇందుల ప బ . అ చయ ఆ ల ఉఖ ణ లంల -

ం య షమ ఋ ః ఏ మ హ ం హ | (ఆ. .సూ)

108

సూతప రం “య జ నః పథమం” ( .సం. 4-1-1) ఇ ఏడ ఋఙ ం ల , “ఇమం వ స త ” అను ఒక య ర ంతం క తం ఎ మం ల ఒక హ మం య ల “ ణ

హ పసూ ” అను క ం ం . అ మం లను ఉచ ం ఎ దవ మంతం వ హ మం య ల ? లక ఒ మంతం ఆ మంతం వ హ మం య ల ? అ రణ న సందర ంల ండ ల ం .

యం మ త య కం తస హ య | ( . సం.)

అ చయన హక న అధ ర డ ఒ మం ఉచ ం హ మం “ఆహ న మపగృ య భవ ” అను ప రం ఒక మం మ మం కల క లక వడంవల “అపర ః ఆహ ః” అ క ం, “ఏనం యజమ నం అపగృ | ధ ద త క ”( ష ం) ప రం ఆ చయన యజమ పరస ను సంబంధం ల ఆహ త ల యడంవల ధనర త , ద దు సుం . బట “యం మ త వ య స ణ త నుధుత

హ య ” ( .సం.5-1) అను ప రం ఏ యజమ వసుమతర ను, ధనవంత ను యవలన ర త ఆ చయన హక డ సర మం లను (ఎ ంట ) వర స ఉచ ం

హ మం య ల , అల “ఆహ న మ కమయ వ య భవ ” అను మం లక పరస ర కల క ఉండడంవల ఆ యజమ ధనవంత డ అవ డ ం . “ఏక హ యజమ న మ కమయ – అ పం క తతః ధ భవ ” అ ష ం.

ఒ ఆహ న యజమ ప సంబంధం కల , త ధనవంత ం . వల మన క ట ంబ సభ ల , వరమ ల క ఉం పరస రం ఐకమత ం ప

అంద ల భం కల గ త ంద , ల డల ద దులవ ర ల కం ల సు ద ం .

ఇ ధం మ ఉ హరణ-

ఏక ంశ మ ః ప ర ష షమ త మ అ ధ ం ప ర ష ష

మ ధ ం రవ య ధ ం కృ హర | ( .సం.5-1)

అ చయనంల ఇష ప న పసంగంల ప ర ష ప నం క ప బ ం . , ప ర ష రసు అప త యజ రతను ల ం . అట వంట రసు న గల అప తతను అప తమ లన మ షమ ల ( నుమ ల ) ట ఆ రసు ను యజ గ త కల

మ ట ఉప నం సం సుక ల అరమ ష ం వ ం ం .

మ వ అప త యజ న ః| ప ర ష షం చ అస ృశ యజ నరం| త య రజ ః మలర ణ ఊ ణ వసగతమలం అప య ధయ ఏవమ అ ః షం అ ధ గం

ర త రః యజ గ ం కృ సమ నయ | ఇ .

అప త న మ వసుగత అప తతను ‘ఉషమ న తలం’ అన ట ఉష ప క ంచడం శ రగత న ఉషతను త ం నట , ల కంల రజక డ వసగత న మ

మలర ప న ఊషం (చ ట మను ) టనట ట త ంచవచు న దం బ ంద ల సు ద ం .

109

శత బ ధ ంచు యద న జపం

అ చయన పకరణంల వ మం ల మధ “యద య ర ణ దధ ” నుం “అ నున య ” ( .సం.4) వరక ప బ న మంతసమ య ఘ సూకమ వ వ రం. సుల , సమ నం ఉం మన బ ం శత వ లనుం ఆ బ ధను

ంచు వ ంచు వ జపం యద న ఈ సూకం అ “స ఏత ఘ మపశ న సర స హత” య ం .

నషధన సం జ ంచద న మంతం

అ చయన పకరణంల ఉఖ అ ఒక మృణ య త (మట త) ఉంట ం . అందుల ఉంచబ న అ ఉఖ అంట ర . ఈ అ “ఉప రయమ ణః ః క ఽ చత ష కమ చః మ ” అ సూత ప రం చయనకర అ న యజమ సువరర (బం ర ళ ను) డల తగ ల క అ క న ఉఖను ధ ం . ఆ ప రం ధ ం “ ః క ఽ ” దలన ల గ మం ల ల గ అడ గ ల త ర యడం అ ఒక ప య ఉం . త త “అ వ న న ఆవరస ” అ ల గ మం ల పద ణం య ల క ం .

అ ఽ వ తసృ ః పద ణమ వర |

అ సూతం. ఇందుల ం మంతం ం -

అ అఙరశ తం స వృతస హసన ఉ వృతః ం షస ణ ప న నషమ కృ ప న ర మ కృ |

“అంగ షవం క న ఓ అ ! ఆవృ శక ల , ఉ వృ శక ల శత సహ క సంఖ కమ లగ క” అ ంచడం ఈ మం రం. అ , ఆవృ అంట ఏ ట? ఉ వృ అంట ఏ ట? అ వత ఈ ం ప శతసంఖ కం ధ సమక ర డం ఉ వృ . ం

యందు గల శయం అ తననుం , స పవర లన ప ర ష లనుం క దవ లను మ ంచడ క ఆ ధ శత, సహస, ల సంఖ క న షణ -అంట వ స

అ వృ నష న ధ ప ంప ప ర ం సం ం న ధ సం ంపబ న య మ అ ంచడం నషధ ంప యడ క అ శయం ఆ ధ వృ పరచడంల అ వత అనుగ సుం , అ ల ం . కనుక నషధనుల మం జపం ప ర భ ంద పయ ంచవచు .

ఈ పకరణంల మ ండ మం ల ఉప గం క వ ంచబడ ం . అ చయనంల ంపబడ అ య సంజక మం లల ండ మం ల “అ హ ” “అ దృ

జ త ” అ .

అ హ అ ఽత మత మ హ దు సహ స భ ం సహ ం ర ం ః|

ఇక డ హ అను శబం శ , క జన అన క క జన , పం జన వంట వ రణ ల న ప ల ప బడ త . ‘ ధ’ అను శబం శ రం ంచ

110

రణభ త న గ ల ప బడ త . బట అట వంట లను, అట వంట గ లను ట దల న డ మం జ ం .

అ ధృ జ త అ ష ృ డ త భృ హ| ఆ ః పమ ంచ ను య రద ప వృ |

అ మం తృషలను, ట తల న డ జ ం . “ షణ ష డ న ఓ అ ! ద న ట ఆచ ం ల కల మనుష లక వ ధులవంట భయ ల మ క సంక ంచక ం ంప సూ కట ణ ల మ అ వృ సం మమ సర ర ంచుమ " అ ంచడం ఈ మం అరం. అ చయన పకరణంల "ఉఖ " అ మృణ య తల అ

ం " ః క ఽ చత ష కమ చః మ " అను సూత ప రం ఒ మంతం త ర ఒ అడ గ య అ ల సుక ం. మర సట న ఆ ఉఖ ఉప నం

య ల "ప దు ః ప మ మత త దు ర ప ష " ( . సం.5) అను ం . " వస దశ ః దశ స దశ త ణ ప ష " అ కల సూతం ం .

అన " వస పథమం జజ" ఇ మంతసంఘ త పం అ ర . ఆ ఉఖ ఉప నం యడం అంట ంచడం అ అరం. ఈ ండ యల మర ంవలన "త ఽ ం పజ ం మనః ఽ " అ , "అలబస ల భః గః లబస ప లనం

మః" గం, మం ల య ర . ఇ వరక ల ందడం గం అ , ఉన జ గత ర ంచు వడం మమ ప బ ం . , ల కంల ంద మనసు గమం పవ ంచడం , ంద మనసు మమందు పవ ంచడం ఉండ క య కల ప రణమ ం . ఇ మనక ల కంల అనుభవ ద , ఈ ధం పవ ంచ క య కల పం రణమ మనక య యపర ంద గమ ం .

"య వ పృ త యమ ఆ పత ం ప య య యమం వయజనమ అ ం ను " ( .సం.5-2-3)

ప పర పసంగం ఇల ఉం . అ చయనం యజమ యబ కత వ క వల న వయజన ప శ ంచు ఉం . , ఎంత పృ ఉం అంత పృ

ఆ పత ం యమ . ఆ యమ య ంచక ం వయజన ణం అ చయనం ఆ చయనకత వ యమ రం అవ త ం ఆ రం దు. అందుక ఆ యమభృత ం .

ఆ త త చ సర తః తసప ణ చ నూత ః|

అ మంతం "ఓ యమభృత ల ! ఈ వయజన సలంల ప తన లంనుం , ఇటవ లం నుం ఉంట న రందర ఈ వయజన నంనుం లగం . అత ంత దూరం ళ ం .

" చస త"- ఈ నం క మ సం సర భ మ ప అ న యమ డ మ క ఇ డ అ ం ల ం .

వల ల సు ద న షయం- పృ కంతక యమ డ అ ప ఉం న , పృ వం ఆయన అ నంల ఉం కనుక అత య ం వయజన ణం య ల ప న ఈ ఉ ఖ నంవల ల కంల మనం క గృహయజమ , భ పభ త నంల ఉన షయంల పభ త ం ప క ం ఏ వృ షణ , గృహ ణం అ

111

ఆ అసల యజమ (పభ ) ల తనక మ తం ందవ వల సూ ంచ బడ ం .

ఈ అ చయన పకరణంల అ క ఇషకలను (ల క ప షల ఇట కలను దంల న ప మ ణం ప రం ం మంథ జన న అ ల బ న ఇషకలను) ఉప నం ( ర డం)

సందర ంల -

పంచ ఉపద త ప రస ఏ భ అమ క ఉప ఽ తనూ యజమ నస |

'చు - సంవరణ' అను త వ వల ష న న డ శబం. డసంజ క న అ దు ఇషకలను ఇ వరక ఉప నం న కస మక ఇషకల రం లను క ప టట ఉప నం

య . పంచ సంఖ ల ప ర ప ఇష రం లను క ప అవడం వల "పంచ ః" అ వ వ రం.

ఈ ప రం ఉప నం యబ న షకల అప రసల మ ఈ యజమ స రల ఏ నప డ ఇత స సు య , అ అప రసల మ యజమ శ ప సు య ప బ ం . అ , ఈ ఉ ఖ నం షకలను సు య బయల ం అప రసల సంభ ర ప బయల ం దు. ఆ రం సుక కత వ లను

అను ం స రల కంల అప రసల రంభ, ఊర దలగ సం గ ర డ త ంద ల కపథ. అ సత ం దు. మ ధం క మల ం . "ఉత కసద ఉపద య జ య మ య, గృ ష దయ దృ వ త " ( .సం.5) అను ' కసత ల ' ఇషకలక న ఉం టట షకలను ఉప నం య ల ం సక షకల గృహ య ల షకల జ య య ల ప .

వల గృ ల ఉం ర ర ల , హం సుక ర ను సుక వ "గృ ష దయ " అ నట గృ ల ఉంచుత ర . కనుక "గృ ణ గృహమ చ " (ఇల ల ఉన

ఇల ) అ అ య బయల ం .

మ ందు బహ ఒక గృహంల ఉ గృహసుడ వ వ రం లదు. ర ను సుక వ గృహంల ప శ టన త త అతడ గృహసుడ వ వహ ంపబడ త డ అంట

గృహంల ఉం ఆ క గృహ నంల న మ , ఆ అనుజ ఇంట ఉం భరక అ న ం నట ం . బట, న సంప యంల లక న ం లద ందర అనడం అంత

సమంజసం అ సుం .

ద సమయంల అనుస ంచ దగ మ మ ర సూచన

అ చయన పకరణంల "అ భ ః ప మ లభ " అను త అ వ క ప దవ క య ల ంప బ . మ ట ప వ లను ఉత అట మ ట యజ సంత సం పజ ప వ క య గం సమ యవల ం " జ ప న స పయ " అను

ంపబ ం . మ ట ఆ ప య గంల మంత ఈ ం ధం ం ం .

ఐ ః పశ మ ష య స భ ఆలభ వ భ స మదం ద | ( . సం.5)

112

అం ల క న ప వ ల ప ంస ల ణ ల క ఉండడం అన ఇం యవృ క ఉండడంవల అ ఇంద వ క న . ఇల ంట ప వ లను అ వ కం య గం యటం అన స త దం ఇంద వ క ప వ లను అ వతల ను ం య గం న ప బ న ఉభయ

వతలక పరస రం కల కలగ న డవ డ . ఈ కల ప రం-"ఆ ష య జ ను ః క " అను ం . న ప బ న ప య గంల అ వ క మం లను

ష ఛందసు క న ట య జ ల ం న మంతప ద వతల అ వతల ఆ మం ల ఉన ఛందసు ల ఇంద వతలవడం వల వతలక కలహం

ంపబడ న "ఆ ష య జ ను ః క | య ఈ య య ష భ ం స మృ | న వ భ స మదం ద " అను వతలక కలహం

ంపబ నట మ మ సూ ం ం . మ ట న ప బ న సర ప వ ల నమందు ఒ ఒక తగ ణక దవ క య వ క ప య చయనకత వ ఆరంభంల యవల ం "అ స ం ం య య త తమజం ప మ ల త" అ ఆపసంబ త సూతమ , " య య త త పరమ లభ " అ ం .

దం ఇక డ ఒక మ ంసను ఉత న ం , రణ క ప ర మ సూ ం ం .

య యవ ః ః జ ప ఇ హ ః య యవ ం క పజ ప య య జ పత ం క య | ( . సం.5)

ప య గం య వ కం యడమ లక పజ ప వ కం యడమ అ సంశయ స ర పం. య వ కం పజ ప వతను ఉ ం నట అవ త ం . పజ ప వ కం

య వ క అవ శం లక ం . ఈ ండ లన షం ప హ ంచ మ మ ఈ ం ం .

య యవ ః ప ర వ న య జ పత ః ప భవ న పజ ప | ( .సం.5)

ప ద క య య వ కం అన య వత ను ం అందుల ప శ య పజ ప వతను ఉ ం ఇద ర ం నట అవ త ంద ప రం

ం . సం హ గంల ప క నర వతను ఉ ంచడం క షమ ఎం , ప శమ దశక లకం దశక ల ల సంస నర బ ట మ గ ర

వతలను తృ పర నట అవ త ంద ం .

వల న మంట మనం ల కంల ఏ ఒక ప ఒక ధం ఒక వరం , మ ధం మ వరం ష ర టప డ ఈ ండ వ ల తృ పర ల మ

మ మ రం అవలం ం ప ష ంచు వడం య కమ దం మనక సల ఇసున ట గ ం .

సర వ ల యసు ను రడం

య అ సూ ఋచ ఇ ఋచః ఇ ర ఖ ఆహ ర హ య |

అ , అన అ చయనం యజమ 'య అ ' ల యత గల మ డ ఋక ల హ మం య ల సూతమ , 'య వ ఆహ ర హ " అను సు .

113

య అ సూ ర చ ఉద వ మ తన ర ః| స ర జ య నస ృ | ( .సం.4)

ఓ అ వ ! సూర మండలంల ఉన ఉదయ ందుత న ఏ రణ ల దు ల కమం సు ఆ రణ ల మ యజమ చక మ ! అ అరం. ఇంక న

ఋక ల ఏ ప ?

1. య సూ ర ష ష య ర చః|ఇం స ర చం ధత బృహస ( .సం.4)

ఓ వతల ! క సంబం ం న ఏ ప ల సూర మండలంల ఉంట , అ ర వ లందు, అ లయందు ఏ ప ల ట ంట త, ఓ ఇం గ ల ! ఓ బృహస ! మ సం క కల గ యం ! అంట, మమ య క లను యం ! అ క ప వ ల ండ , అశ మ లందు గల ప లను ప డంల అ య అ శంక కల గ వచు ను.

సమ నం మ సలంల ప బ ం . అ ప వ ల , అ ల ప వ ల , అన ష నవ , "అపశ అ అ భ ః” అ ల ప వ ల పశం ం ం . అందు త , అ లయందు గల ర ల మమ మంత ల యమ రడంల త ర ం.

ర చం | బ హ ణష ర చ ం జసు నస ృ ర చ ష మ ర ర చం| ( . సం.4)

ఓ అ వ ! అస య బ హ ణ లందు, అస య య లందు, అస య లందు, అస య దులందును తమ తమ క ను న జన న ఇమ అ ంచుట త వలం మ దు త ర ర ం ఉపల త న సర పజలక అ క న ప ఇ ంచమ రడం

య ను త క ల వం వ కమవ ం . ఈ అ చయనంల మ ఆహ మం ల .

య క ద హ ర | (ఆ.సూ)

ఈ మంతం సం ంచబ న ఏ ఫల ప ర ప యజమ న సంఘం ం ం అ ర ఓ యజమ ! నువ క ల క ప ణ కర ఫలభ త న ప ణ ందుమ ! అ

ప బడ ం . ఇక డ 'ఆక త' మన అ య న సుఖ ందుత ను అ వం గల సంకల ం. హృదయ మన తం, అన స ృ దుల ప బ న సమ న ర ప న ఉ య లను ఆల ంచడం. మనః అంట అంతఃకరణం. ఆల ంచబడ ఉ య ల ఏ ప క ల ం ? ఏ అనుక ల ం ? ఏ పవృ త కం (ఆచ ంచదగ )? ఏ వ ంచదగ (ఆచ ంచక డ ?) అను రం ఆల ం అంతఃకరణం.

‘చ ’ శబం దశ ఇం య ల ఉపల ణం ప బడ త . ఏ ఇం య ల సమ గను నం త అ మత న ఫల ట ంట క ఫలసమ య

ందుమ . ఏ ప ణ ల కంల స యంభ దల గల ఋష ల ఎలప డ ఉంట , ఇట అ చయ క ను ల సం ం న ప ణ లవల ప తన న యజమ నుల ఏ ప ణ ల కంల ఉంట అట వంట ప ణ ల ందుమ !

2. ఏత ం సదసప ద యమ వ వ వ ంజ త ః| అ గం యజప అత త స జ త పర మ |

114

యజభ యందు ఋ గ జమ న స ర ప ల న మ క ఉంట న ఓ అ ! మ యజమ ర ంచడం సం క సమ సు ను. మ య వ సర ణ లక గ మ లను క ంప య న డ నందున భ యందు గల సర లను ర ంచు ను ధం మ యజమ క ర ంచ కత ను త అ న ప ణ త న ఈ యజమ డ

వం క ంప మ . మ య ఓ వతల ! మ యజమ మ ంబ ం గలడ . అల వ న యజమ ఉత ృష న, ష న ర ణ గ న ల కంల ర ప ణ త , ర ంచద న గ ంచం .

3. జ నం పర మ స ధ ద ర పమస | య గ త వయ ప కృణ ర | ( . సం.4)

ఓ వతల ! ల వ న ఈ కత ను తను ప ణ త స ంచడంల ఏ ఏమర ట ను ందక ఈ యజమ క స ర అ చయ కత ను త స ర పం గ ంచం . మ య వమ ల ల న యజమ ను గ ం “ఇ ప ” గ ంచం . ఇషమ లన య ల , ప రమ ల అన తట క, ఆ మ, యత దుల అ స వ వ రం. అన య ల య డం, ర వ ల త ంచడం, లయ ల వంట ట ంచడం అట వంట ప ణ ల న గ ంచం అ ర త ర .

బట “ఈ ఫలమ తకర లక సంబం ం న , ఈ ఫలం రకర లక సంబం ం న , ఈ ఫలం తట ల , ఆ మ ల , యత ల ంచడంవల ల ం ంద పకటంచం ” అ రడం అ అ మంతం ప ం .

వలన న ట? ప ణ ల న ర ప ణ ల కంల అక డ వతల సహ లను ఏర రచు ర మనుష ల కంల న ప ణ కర ల రతమ లను అనుస ం , ట ఫల రతమ లను క వతలనుం ల సుక అనుభ ర మంతసంఘం ప ంద

ల ం . బట, ఓ మనుష ల ! ఎలప డ మనసు లను ప ణ చరణ ప మ ంచం అ మన తవ నట ం .

4. సంపచ వధ మను సంపయ ప వ య న ృణ ధ ం అ న థ అధు తర యజమ నశ దత| ( . సం.4)

“ఓ అ ! వ న సర వతలను యజమ ను కల ప అందర వల ళ ం . అల ళడంల మనుష ల క, నరకల క మ లను ట వమ లను అనుస ంచం ”

అ ర ం ఈ మంతం. ఇక డ “యజభ ర ప న మనుష ల కంల ను, మ ట యజఫలర ప గ న న స ర ల కంల క యజమ నుడ , ర క ఉండం ! అ రన.

5. పస ణ ప సు చ బ | ఋ మం యజం వహ సువ ష గంత ( . సం.4)

మ అను ంచబ న యజ ధ లన సు , సు ర పంల ను, పసర-ప -బ సు - మ న గ ట నూ క న యజ వతల మధ ల ప శ టడం సం స రల ందం !

6. య షం యత నం యదతం య చద ణ | తద శ కర ణసు వ ష దధ ( . సం.4)

115

సమస కర లక అ ప అ న ఓ అ ! మ అను ంచబ న దర ప రమ ర ప న యజ , న, అంధ,కృపణ దుల యబ న స ల , నయ సంపను న స త ల

నప డ ఇవ బడ ధ , యజం మధ ల ద ణ ఇవ బడ వ ల దలన దవ ం మ న గ ట అ ంట , అన ట క ప ణ లను వల కంల గల వతల సమ ంల ఉంచు క!” అ రన. అంట ఈ ర పం మనం యద న, యవల న ప ణ ర లను మన ఆ ప ణ ల ప ఉ ప లను య నట ం .

7. సహసం వహ సర దస | మం యజం వహ సువ ష గంత | ( .సం.4)

ఓ అ ! ఏ మ రంగ ం సహస ద ణ క, సర స ద ణ క యజ స రల ం సు అ మ న నుస ం మ అను ంచబడ ఈ యజ క స రల ం ంచుమ ! అ రన.

8. ద ణ య యజం వహనృ జః| మం యజం వహ సువ ష గంత | ( . సం.4)

ఓ అ ! ఏ యమ అవలం ం అరత గల ఋ క ల నూ కప రం ద ణ ను క న యజ ర సు ఆ య మ రంగ ం మ యజ స రల

ం ంచు క!

9. సుకృతః ప మ న ః| మం యజం వహ సువ ష గంత || ( . సం.4)

ఓ అ ! ప తనులన ప ణ త లందర ఏ మ రంగ ం అమృత రలను అనుభ సు ఆ మ రం మ యజ స ం ంచుమ .

10. య త ర అన మ రృతస చయ ః| తద శ కర ణసు వ ష దధ | ( . సం.4)

ఏ ప ణ ల కంల అమృత రల అ న ం స ంచు అట ప ణ ల మ యజ , యజమ కర అ న అ ం ంచు క!

క ప రం అరత క న ఋ క ల , య న ద ణ గ న యజ ను నం న , స త నం న , రంద అ వతల వల సుక సహ స నం ఏర ర ఆ య కర ల ల క ఫలం ఇట వంటద ప లం వ ం ర అ మనక ల ం , మం ల వల!

ఈ ప రం ల క ప ణ కర లను ప ణ ల ం ంచం అ ంచడం తరతమ ల ప ణ ల అ కమ ల న, అంధ, కృపణ దులను క ఆద ం ల ర . అట వంట ప ణ ం ర , ‘దత’ శబ ను న ప ణ ం ( నం న ప ణ ం) ర , ప ణ ఫల ర లన గ ల ర , ర ఉంట య క గ ం మన త తంల తదనుగ ణం ప ణ క ను , ఏ వ ం న చ ణ యక ం అంద ఆద ంచ సం దులం ల మన తవ ను సహస మ , తృ త ల న ద ప ర ష డ మనకంద బ ం నట ల సు .

ఇంతవరక అ సం ర కర అ న అ చయ గ ం , అందుల చయనమన ఏ ? మ దం చయన ల ? చయనంల ంపబడ అ క మం ల సమ జ

ఉప గప ఏ షయ లను ప సు ? అ వ ంపబ . ఇందుల ల

116

షతను, జ మం ల , అ ప కం " ల జ ", " ల ల షత" అను కలల స ంపబ , తదుప గంల . ల కం అనుక న ట కత ను త "మ క

ఆయ ష ం, మ క ఆ గ ం" అ తన ర ప తం సు క సర ణ ల యసు ను ర త న ట , ప ణ ం క తరతమ ల ననుస ం ఫల రతమ ల క ఉంట య , ట గ ం

వల కంల వతల ప ణ క ను నం న యజమ - " ఆచ ంపబ న ఫల రకర ల క ఫలం ఇ , ఫల తకర ల క ఫలం ఇ అ గ ప రస రం స ష పర

అనుభ ంప ర , ధ ర ల ప ణ కర లవల వ ప ణ ఫల లను వ ంచడం వంట అ క షయ లను య మనకంద ప ణ కర లందు పవృ క సు ర గ ంచవలను.

దంల వ వ యం

ల ర శయ మ ల , అనం ల , అ ర య ల , పరమ ర ణక న భగవంత స ర ల ఆ ర ంపబ య ల కంల సర లక న షయ క ! అందువల "యస శ తం ఽ లం జగ " ( రణ ల వచనం) అ "ఏ పర శ ర ల సర ల , ఏ పర శ ర డ లవల పపం సృ ం , ఆ పర శ ర నమస సు న " రణ చరణ ల మంగ చరణ న ం ర . ల , న

ప బ న షణ ల కలవడం ద ఙ యం ల క ఙ యం కంట స త ృషమ మ య ల క, క సర జ మ లభ తం క !

తృ వ మను ణ ం దశ స తన | భ తం భవ ం భ ష ంచ సర ం త ద (మ. స ృ)

తృ వతలక , వతలక మనుష లక క జ న తం క ఙ యం అ , సర జ నమ దం వల సుంద అరం. అట వంట దం న టల ప ం న టల కృ కర ల క జ నం ఒకట. బట పసుతం కృ కర ను గ ం ప ంచబడ ం . ల కంల క మం క ఙ య లందు ఆ క షయ ల మ త ప ంపబడ త య అ యపడ త ర . కర -బహ అవబ ధ ష ల క, జ క షయ ల క ప ంబడ త . న, అధు తన దం కృ కర లందు ల అంతరం ఉం . ఆధు క లంల కృ కర వల అ క

సస సం దన తం ంద, షపభ త ఉ గ ల , ల క జ న తల పల లన కృ మ ఉ య లను అనుస ం కృ కర ను త సు ర . ఆ పయ ల అ క స త షయంల సఫల మవ త యనడంల సం హం లదు. అల ంట ఆ నడం వల అ క అన ల - అన ప ర న డూ క ఎర గ గ ల ( ష ల ) క ఉత న ం అవ త యనడం సత దూరం దు.

కృ కర క ఆరంభంల జలసమృ సం క దరణ కం య . కృ.య.సం.4వ ండల అ చయ సంబం ం న భ " ణ " అను ం న ప రం ణ ( దుర ) దండం ల . మ ట ఆ యందు ఇష ప నం య మ ందు ల ంగలం ( గ ) కరణం (దున డం) య . అందుల ప బ న ప రం క దరణం ప బ ం . "సంవర ద త సం ష " అను కల సూత ప రం కరక లను ల .

సంవర ద తన న ృణ తన| ం మ అవటమ ణం వయం దస మ తం( .సం.4)

117

ఓ కరక ల ! చర మయ న ర వ లను ( ల న ళ ను) బ ంచం . ఆ ప శంల బ వ లక (ఎడక ) హం సం క ం లను ంచం . మ ట ఉదకం సం సం ంపబ న క పం బహ దక య కమ టట (ఎక వ ర క ఉం ల ) ల పల భ ల గల పంకమ నుద ంచుట (ల త మట యడం) సర అహసు లందు (అ ల నూ) క ప తం ం ంపబడక ం ఉం టట అన ఆ క ల ంచక ం (ఎం క ం ) ఉం టట , అన ఒడ పడక ం ఉం టట , ష లంల క ఎండక ం ఎలప డ ట స ంచునట ష న అవటమ ను ( /నూ ) ంచం అ కరక ర త ర .

" ష ృ వ మవట త వట దుదక మ ష ంచ "

ష ృ వమవట ం సువరత ం సు చన | ఉ న ం ం అ త ( . సం.4)

అను మం ల క పంనుం ట క పం వద ం న ళ ప ం . షమ ల తను (కరల ) , ణ ల తను ( ళ ) ళక ం లను ంచం . ఈ

క ం ల ఎట వంట అన ర లందు ల ర ను ట ల గ న, క పంనుం ఉద లను ఉద ంచ దృఢ న చర మయ న ర వ ల గల, ళ క ం లను ప ంచ గ న ఉద దరణ తల అన బ ల వంట గల, ఉద ల గ నట వంట, అక నుం ఉదకమ ల జ క ం ( రక ం ) య ర త న ళ క ం లను ంచం . అంట మ ర బయటక ల క ల క న, మం ర ం ళక ం లను ం ల అరం.

వలన బ వ ల ళ గ బ వ లవద క ం లను ణం య ల ఆ ణ లను క దం బ ం ం .

మ ట ల ంగలమ ను అన గ అమ టట వంట బ వరమ ల డ ద " " అనబ ర (కర) లను సన దం య ల కరక లక బ ం ం .

" య ంజం ం రం య న ” అ కల సూతం (ఆ. .సూ)

1. య ంజం కవ య తన పృథ ష సుమ య ( .సం.4)

2. "య నక య త తకృ వప హ జ "

ఓ కరక ల ! గ , బం ం కరలను సన దం యం . ట దున బ న భ యందు ఆ దర ప మంగళ క ం క న జ టం . ఆ జ ల ల క ను ఫల సమృ ఉం అన లంల ఆ సస ం (పంట) మ స అన మ గృ లక వచు క! అ ల ంగల మం ల సన దం యమ ం ం .

"ల ంగలం ప రవ ం కృష " ( క. సూ.)

1."ల ంగలం ప రవ ం సు వ ం సుమ త ర | ఉ త ృష మ ం పఫర ంచ వ "

2. నం నః ల త దను భ ం అ యను , నం పర మధు ప న మ సుధత

అ ండ మం ల కరణం యవల ం , అంట దున వల ం ం ం . ట అరం-వజ ల వల అ ణ న, బ ంచుటక శక మ న భ యందు న ల (ఎత పల ల ) లక ం సమ నం యగ న గళను ంచు క! కరణం కరక డ అ కఫల

118

సం ంచడం పథమ వయసు లన కన కను, పయ ణ సమర న అ కమ ను ందగలడ . (బ వ వ యం బ సం ం న మం కన హం, అ ప

సంపద వంట కల గ య ం !). వలన కరణం కరక అత ంత ఫల యకమ నట ం . " మం మదు స స ః కృష మ సం భవ " (ఆ. .సూ) ఈ

మంతం మ డ మ డ గ రల సంభ ం ల (ఏర ల ) మధ మధ ఆ రల క ల కరణం య ల అరం.

మం మదు ధు య వర ణ య చ| ఇ య గ ప ష ఓష భ ః పజ భ ః ( . సం.4)

ద ణ ప వర స వ ర మను ప వర ( . సం.5)

గ రల ఏర ల , మధ మధ ల ఆ రల క ల దు ల ప , అల దు టప డ పద ణ దు ల క ం . అల పద ణ దు స య న బల న నుస ం దు నటవ త ంద "స వ ర మను ప వర " అను బ ం . ఈ దున డం జ ం న బ వ ల (ఎదుల ) దు ల , అ క ఎ బ వ ల ం ల షయ క ఈ ం వ ం .

"షడ న కృష ష | ఋతవ ఋత నం కృష "

క తయర ణ అవ ష ష య ష బధ మ ః ( ష ం)

య గమంట గ . మ డ గ డ లక కటబ న ఆర బ వ ల గల ల ంగలమ 'షడవం’ అ ప బడ ం . అట వంట ష వం , ఆర గ డ లందు బం ంచబ న ప ండ బ వ ల దు ల "య దశ గ న సంవత ణవ" అను బ ం . వలన బ వ ల (అన హమ ల ) భ దు ల నట ం . కృష య ద సం త 2వ ండ, 6వ పశ ల య జ ప ను ల ల ణ పసంగంల క "త త

న ను న జఘ న నుః" అను ల "ప ర ల ప ను భవ , ఉప ల య జ " అను ల , బ వ ల భ దున ధ ల . ఈ ప ను ప రంల వ చక పదం ఉంట ంద య జ మం ఉత రంల వ చక పదం ఉంట ంద , ట ల ణ ఉన రణంవల ల కంల అన హం తన ప ర గ న డయందు

గ ధ ం భ దున డం మన ంద ం . నువ అన వ . "అ ర పసూ నుః" అను ల ణం ప రం ల ( ) ల పస ం న వ ' నువ ' అ

ప బ నందువల అట వంట ను శబం ప బ న వ , తన ఉత రంల గల దుగ మనక లను ఇ ంద ప డం అన హమ ల (ఎదుల ) భ దున

ధ ల నట ం . ఇల మ పకరణంల "ఆ షవం ఘృ చర ం ర చ మః" ( .సం.2-5పశ ) అను క ం ంచబ నట చ మ డ అను ంచద న అ ష

వ క న య గంల ఘృత త న చర ద లను పశం సూ " ఏత య జ మనడ హ సణ ల ః" అను ఆజ ం, నువ క త రం అ , అన పరంపర ఆజ నువ రణమ , తండ ల ల( య ం) సం భ దున బ వ ల రణమ దప ర ష

అ యమ నట ం .

119

ఇవ ఇల ఉండ , బ వ ల కరణ ధ ల ఇ త ల పశం సు క ! ఈ లంల యంత ధ ల లంల ద ద భ మ దును త . అల ద న,

అన పక ం అ న అ లంల మ ర డంల యం ల ఉప గపడ త ండడం మనకంద పత క ! న లంల ఇల ంట ధ ల లనందువల ప తన న దం అల

ం , ఈ లంల అ క దుర త ం అ శం ంచవచు . , ఆ శంకను సూ యం లక ధ ం , మనక కనపడ ఉతమ ప జ క ర క న శ బ వ లక ఉన ట మ వ ం .

ఆ ప పర ంల ను అను ంపబ దర ప రమ స య ల ఇ నమ ఒక క ప య ఉం . “ఉపహ త ం రథనర ం సహ పృ ” ఇ మం లను హ అ ర క

ప డ . ‘ఇడ’ అంట “ శ ర ణ అ న ఇ వత”. “ శ రర య ఇ ః జ స షం స షం ” అ యణ ష ం.

న ప బ న “ఉపహ త ం” ఇ మం లను ద ఖ ంచ దల మ ందు ఇ జన ప రం ఈ ం ం .

మనుః పృ య య చ త ఘృతం క మ న ఽబ ఽ శ యజ ఽ క వబ ం వర ణ వ శ క ః స ఇ ( .సం.2-6-7)

ఏవమ ఇ య ః యజభ మ జన సంపన ( . )

ప ర లంల ఒ క మనువ , యజంల ఉప ం దవ ం సం దక డ . ఆ అ షణల వ అడ గ ల హ క న భ ప ల ఘృతం లభ ం . ఇల న ఘృ ల కంల జనంల ఉప ం ధం యజంల ఉప ంచ సమర వర ఆ ం ంచ ఆ స పంల గల వర ణ ల ఆ మనువ ఇల అ ర .

“ వ వల ష న న ఘృ ంచడం అంత దుశ కం(శక ం ) దు. ఘృత రణ న వ యజ ంగం ంచగలమ ” , ఆ వర ణ ల ఇ ర ప న వ ను

అక డక సుక వ ర . అల సుక వ టప డ ఆ వ భ ల ఎక క డ ల ం ం అక డం ల నుం ఘృతం స ం ం . లనుం ఘృ స ం య వ సమర ం కనుక “త దృతపదు చ ” అ వ క ‘ఘృతప ’ అ అపర మ యమ దం

ం .

వల న ంశం- బ వ ల వ ల భ దు ం , మ సూల టప డ ం మనక కనబడక ం మనం ఉప ం న ల ఆ వ ల లనుం ఘృతం స ంపబడ ం కనుక, ఆ ధం ఘృత త న ఆ న ం మనక ప కరం.

ఈ ప రం ఆ గ కరం ఉండడ ప జనం గల క న ర య సంప యం మ ల క ఇట వంట షణ ం .

ఘృ న మధు సమ రనుమ మర ః| ఊరస పయ న మ పయ వవృత | ఘృ న || ( . సం. 4)

ంత ల న మృశ (ఆ.సూ)

120

గ రల అన లమ లను ( గ రల ఏర న మధ ప ) ఈ మంతం అ మర న య ల ఈ మంతం అరం. అరం - గ దున బ భ యందు ఏర న

గ ర మధుర న ఘృతం బ తడ పబ , వతల తను, మర వతల తను ఈ ధం దున బ ంద ప బడడం!

అల భ దు న త త, ఓ భ వ ! మ క ప నః ప నః బలవరక న స లను (పంటలను) ఇచు క! అ ం భ యందు పం న పంట ల క షం సంక ంచడంవల ఆ ఆ రం మనక ప కరం ఆ గ కరం ఉంట ంద .

పసుత లంల ట కరను, యంత లను భ దున , న ం మ సూల య డ త ం కనుక మన కంట కనబడ ఆ ఘృత సం గం మన ఆ ర ద

సంభ ంచడం లద గ ం .

ఇంతవరక బ వ ల బం ంపబ న గ భ దు ల , ఆ బ వ ల సంఖ ఆర లక ప ండ అ , అల బ వ ల దు ం న భ యందు పం న న ం మనక ఆ గ కరమ , ఆధు క లంల యం ల వ వ యం సుండడం వల మనక ఆ ధ న అదృషర ప న ఘృత సం గం క న ఆ ర ల , ట ల ం ప కర, ఆ గ కర ఆ రం ల ంచడం లద

వ ంచడ ం .

అం దు, కరణకర ప రయ క బ వ లను ఎక డ ట ల క దంల రణ ం ం .

“ఏ వ పశ దశ చత దశ య చ ఉత ృజ దు య

ద యద ణ తృ ధు ద త ర ం హను ః”

“ఉ చ ఉత ృజ వ మను ణ ం ” ( .సం.5)

ల కంల త వ ల ( ండ ళ ప వ ల ) చత ద ప వ ల ( ల గ ళ ప వ ల ) అ ండ ల . మనమందరం త వ లం. కరక లన త వ ల బ వర

రక ల . బ వ ల చత ద ప వ ల . ఈ ప వ లను ఉద ఖం (ఉతర క ) డ . ఖం (త ర క ) ర దుడ తన క క స పంల గల క క వ అక డ డ వబ న బ వ లను ం ంచ దం ఉన ట , ద ణ క ల ఆ క తృ వతలక న నందున సమ ం నట అవ త ంద పత క నందు (పడమర క నందు) ఆ నంల గల సుల ట హత ర , ఉద క (ఉతర క ) బ

ర త ంద ం .

“ఏ వమను ణ ం ” అ వతలక , మనుష లక క ంత న క అ నందువల “ ననూత ృజ ” అ ఉతర క ల బ వ లను ట ల ర ం

ం ం .

ఈ ప రం కరణ నం బ ట కరణ నంతరం బ వ లను ఎక డ ట ల క ప డ క, సస ం ండ ల , ఒక సంవత ండ పంటల క దం బ ం ం . పంటల ండ లంట - కృష పచ మ , అకృషపచ మ అ . కరణం న (దు న)

121

భ యందు పం ం ం కృషపచ ం. కరణం లక ం (దున క ం ) పం ం ం అకృషపచ ం అ . చయన పకరణంల చయనం ప శమం కరణం సుండ ంత ప శంల కరణ

ంచ ఈ ప రం ం .

ఇయం అ ర ద త గ ణ మపశ త ృషం ఽకృషంచ త ఇమ ం త దహద త ృషం ఽకృషంచ భవత రన య ( . సం.5)

ల ంగలం ప రవ ం కృష (ఆ. .సూ)

అను వచనం అ చయన ప శమం కరణం సుండ ంత గంల మ తం కరణం వద ం . రణ మన కరణం యబ న నంల చయన సం ర సంస ృత న అ ఆ భ అత ంతం ద ంప డ . ఆ అ ంప య ంత ప శంల అకరణ (కరణ యక వడం) అను ఉ య ం ఆ ప రం ప బ ం .

ల కంల బ త న శ వయ అ క అత న బ ధను క సుం . , న శ అంత బ ధ కలగదు క ! అ ప రం భ అత ంత హమ ఆ

ంచ ండ ల కరణమ , అకరణమ క అనుస ం ల ఈ ండ ప లల ఒకట కృషపచ మ , మ కట అకృషపచ మ అ సస ం ండ ల బ ం ం . అన మన వ వ యం మనక ల ం ల కృషప ల అనబడ . అరణ ల కరణం లక ం ల ం

ర న ం అకృషప ల అనబడ . అంట, దు న భ ల పం న సస ం, దున భ ల పం న సస ం అ ండ ల .

అ చయన పకరణంల ఉఖ అ అ ఆ రభ త న మృణ య త. ఆ అ తపం టప డ గమ ండ మం ల -

వర తయ శ వ ః పృ స ధ ం ర స త చం త ఖ|

జనయ ష వ ...... పచను| ( . సం.4)

ఈ ండ మం ల మ త పచను అ ప గం ఉం . ండ ర పచను అనడంవల “ ః పచ హ త స ంవత రస సస ం పచ ” ( .సం.5) అ సంవత ండ ర సస ం పక ం యబడ ం అ దం ం . వల సంవత ండ పంటల నట ం . ఇప ట లంల బ ంగ ల దలగ సదు య ల వడం దట పంట అ న త త భ

ంచక ం మ పంటలను ఆరం ంచడంవల అల ల పక న సస ం ల ం . ల క మనం ంచడం వ వ నం ఎక వ లక ం సం నం కల గ ంద

సం త , పరంపర అన రణమ “అ దూ జ య ” అను ంద గ ం . ప కర న పంటల లంట పంటలమధ వ వ నం ఉం ల , పంటల మ నం ఉం ల ఇప ట స తల బ త ఉండడం ం !

భ ఖననం

భ ఎంత ల త దు ?ఎంత ల త ఓషధులను ల జ లను భ ల ఉం అన ట దం ఇల సమ నం ం . దర ప రమ స పకరణంల ఖనన సందర ంల -

122

చత రంగ లంఖయ | చత రంగ లం ఖన చత రంగ లహ షధయః ప ష | ఆప ఖన | యజమ న వ ప ం గమయ ( .బ .3-2-10)

భ దు టప డ 4 అంగ ల ల త దు . 4 అంగ ల ల త ల టన క , జ ల భ ల ప ల అ వృ ందు . బట, క ఆ ప రం ఖననం యజమ (య గకర) క బ ప త డ అవ డ పశం ంచడం

వ వ యంల భ ఎంత ల త దు ల బ ం నట ం . అంతక ం దు అ తృ వ క మవ త ంద -

తృ వ ఽ ఖ | ( .బ )

అ బ ంచడం అ (అంతకంట ల త తవ డం) ంచబ ం . న న ప రం భ దు క అందుల ఓష ప ( త ల టడం) యవల ం ం .

య జ ఓషధయ ఇ చత రశ ష ర ప | (ఆ.సూ)

య జ ఓషధయ| (అ.చ.ప)

ఇ ప ల గ మం ల ప ల గ ఓషధు గ రలందు ఉం ల సూ రం.

జ ప లం

ఈ న ప రం భ దు న త త ఓషధుల ( జ ల ) చల వరర వ మ ఖ న లం అ పశం ంచబ ం . వర ఋత వ ల టబ న ఓషధుల ఫలం సంవత రం

ణ ల అనుభ ంచ స త ంద వరఋత వ క అ రణ స దంల ఆర ణ త క పకరణంల “సంవత ణం కర ఫల , వ రద ం సహ” ( .ఆ.1) అ మంతం

ం . అం దు, వరర వ ల జ పం య క ం వ ల అ క ం మను ల వలం ఆ ఋత వ నుం మ త జ న ర క, సంవత రం సంవత రఫలం నుం భష ల గలర ఈ ం బ ం .

య పజ భ శ | సంవత భ శ | య ః ప ష | సంవత ః ప ష | వ భ ఇత రః| ( .ఆ.1)

అంట వ లంల జ ల టక ం సమయ న ర (వృ న ర ) పంట లక సంవత రం వరక ఆ ల బ ధపడ ర వం. ఇ ల క సహజ క !

జసూయ ంతరత న దశ య మయ నంతరం ‘పయ జ’ అనబ హ సు ల ప బ . ఆ హ సు ల పం (య గం సం హ సు ను నుం ర యడం) ఒ

మ సంల ఒ క ట యద న ఆ కత పకరణంల దం ం ం . ఈ పయ జ హ సు ల ప ం ంట ప ర షట ం, ఉతర షట ం భ ంచ , ఉతర షట ంల దట ను, పథమ హ సు నుం ఏడవ హ సు ం న రస త య గం వరఋత వ ల య మ సంల

ంపబ ం .

రస తం చర ం ర ప త వృ స వద | ( .బ .8 పశ )

123

రస తయ గం వరర వ ల యమ సంల యబ ం కనుక ప వం వల ల కంల క ఇప డ కృ కర మన క అ ధం యబడ ం . “అన ల ” ఇ వ వ య సంబం ం న క లను పరస రం మ ట డ క ంట ర ప డంవల క వరర త వ

జ మ ఖ న లమ నట ం .

మ ట శరదృత వ ల యత యవల న య లను, ట మర ంవల జర గ వ వ య లను క దం ఈ ం ధం బ ం ం .

న వ వస | ణ కృష | ర ణన ధ ఆస | తప న చయ |ఆ దధ | ( .బ .8ప)

ఈ మం యణ ష ప రం అరం ఇల ఉం . ( త త ల గ ల అందుల ఇంత ఉం అ అ సుం కనుక అట వంట సంద ల యణ ష ం క యబడ ం ). ఇందుల వరర వ వరన త త శరదృత వ మ న గ ట ల ప బడ త .

శరదృత వ పథమమ సంల అన ఆశ య జమ సంల ప ష వ క య గం యడంవల ప వత అనుగహం కరక డ ప కల ఇంత ప త న భ వ వ యం సున ట

శ ంచుక ంట ర .

శరదృత వ యమ సంల ( కమ సంల ) త వ క య అను ంచడంవల త వత క అనుగహం ఘ ం వ వ యం యగల గ త ర . మంతఋత వ

పథమమ సంల (మ ర రంల ) వర ణ వ క య అను ంచడంవల వర ణ వత అనుగహం మయ ర ప న ఎర వ ను ఉం ట ప ప రం ప య కం సు ర .

మంతఋత వ యమ సంల (ప ష ం) తప వ క య అను ం ఆ వత అనుగహం స మధ ల ఉత న న తృణ అన కల ప క లను ఏ సస ం అ కం పం ల యగల గ త ర . రర వ పథమమ సం (మ ఘం)ల అ వ క న య , ఆ య ను న మర ం అ వత అనుగహం పక న న లను

క ం కరక ల తమ తమ గృ లందు ంప క ంట ర ఆ య య ను న మర ం వల ల కంల ఈ ధం వ వ య ంప యం ఏర నట త ల స షపర సు .

అం దు, న సంప యంల క అ క స దన సం మయ ఎర వ లను చలడం వంట క ఉన ట ర ణయ గ సందర ంల వ ంచడ ం . మ పకరణం అన అ మ పకరణంల -

య ల ఙల ర ం ప న వమృ యజం ప య వర ణం వ మ లభ యజ వ ప యమత మన శ |

అ మ కత వ ల అ య, సవ య, అనుబంధ అను మ డ య ల . అందు దట ండ య ల ను గమ ( క) ంపబడ త ం . ‘అనుబంధ ’ అ అవభృధ న మ ట అను ంపద ం . ఇందు “ రనూ బం ” అను వ ప వ

ంపబ ం . ఈ య గ ం ల క వ వ య దృ ంతంల ఇల ం దం. ల కంల కరక డ భ ల ంగలం దు బ న న "మత మన శ -మతం అ మతం ఫలమర మత " భ అత కం ఫ ంచునట శ కల య ఆ భ యందు

124

మయ దవ ం ఉం నట యజమ భ ర మ ల గ దు నటవ త ంద మ ట వర ణ వ క న 'ప లంభనం' అన సం నంల వ దవ ం గల య గం

ల కంల మయ ఎర వ అ క సస నట యజం గ న ఫల సుంద ం .

వల వ వ య ర డ అ క స న సం భ యందు మయ ఎర వ ల చలడం షమ నట ం . ఇ ర న సంప యంల భ యందు టమట అన

ర వ ల , బ వ ల వంట టనుం న తమట యడమ ఉం . ఆ షయ ర ంతరం దంల ఆ న పకరణంల -

సప స ం హర వం నస | (ఆ. .సూ)

అను సూత ప రం రప ఆయత లందు మ ంచబ న అ ఉంచ ప ర ం ప బ న ఏడ ర లన మృ కలను ఉంచడంల ఒక రకం "సూదమ " అన జలప శంల గల బ రద

మట ఉంచు ర . వల భ అ క శ ఇ గ త కల గ త ంద ల ం .

పజ ప ః పజ అసృజత మన మ యత భ సూ ద మ ప న త మన యత| యస సూదస ం భవ స గృ ఽన ం య | ( .బ )

ప ర ం పజ ప పజలను సృ ం ను. సృ ంపబ న పజలక "అన మ యత"- ఆ స పడ నంత అన సమృ లక ణం ందట! అంట భ పజలక స పడ నంత స యలద అరం. ఆ ప త ల అ క స దన సం పజ ప న ప బ న సూదమ మృ కను భ యందుం న , మ ట "త మన ం యత"- ఆ భ పజలక అ క స వ డం ఆ పజలక అన ం ణంచలద , అన స పడ నంత అన ం ల ం ంద ం . అందు త -

పజ ప సృ ం పజ ం| పహ సు తం అసు| ఉపప న షమ రం పజ భ ః సూద గృ రసమ భ | ( . బ )

అను మంతం ఆ నమ ను అ సం రక కర యందు, రప ఆయత లందు సూ ఉం ల అరం. పజ ప సృ ంపబ న పజలక రణ సం మ క గ ం త నంత అన ం ంచు క! ఈ సూదం "ఇషమ రం" రసవతర న, బలవతర న అన ం పజలక

రక ధనం అ నందున అ స ల న రప ఆయత లందు ఉంచుత ను అ ప డంవల, సూదమ మృ క అన సమృ ర న స ఎర వ

డద ంద ల ం .

ఈ ప రం వరర వ ల జ పం "అను తం వప పజ " అను త క ప రం గ రలననుస ం "చత రశ ష ర ప " అను త క ప రం ఓష జ పం అ క

స త ప బంధ లన కల ప క లను య ల ప డ క, మయ ఎర వ లను చలడం గ ం క దం , పంట ద న త త ఆ గృ లక సుక వ ఉం ల "ఆ దధ " అను బ ం ం .

ఇట ండ పక న గృ ర ధ ప "అన చ య త ద హ ం స వన " అను య గంల బం త మలతను య గప

సుక ల మయ గ పకరణం 6-1-9ల ప బ నందున సంప య మర ం ల కంల క సమప ల బం ంచద ం సంప యం ంట ం .

125

గృ సుక ళడంల ప శం అనుక లం లక షమం ఉంట రసు యద ంద , "త ర ర ం వన " అను ప డం ఆ ప ర ల కంల సంప యం ఉం .

ఇం దు, శకటం ఇంట లంల శకట బ వ లను జన (అమ ) ప రం క ప బ ం .

వర ణస స ంభనమ శమ ం ప చ ఉ తం ధూ త వ జ ర ణమ క శం ప హృత పత వర ణస శ ఇత నం పత స | (ఆ.సూ)

ఉ తం ధూ వన అ రహణ బహ ద , వర ణస స ంభనమ వర ణస స ంభసరన మ పత వర ణస శః| ( .సం. ండ 1)

య గ దమంట బం క రంధం. అందుల ఉంచబ శంక 'శమ ' అ ప బడ త ం . అల ంట శమ ను అన ల బం ళ ల లక ం ఆ రంధంల ఉం . అంట ం గంల అన లబట, ఆ అన లక గళమందు బంధన ధన న

య గ దమందు ఉంచబ న 'శమ ' యందు బం ం . రర వ శకట గంల ప రం , శకట న ర క డ డ ను తబట క నడపడం సంప యం. ఇల ఇ కషం

అ ం , ంశం బం ంద ఆ ఎదు లబట ట డచుట న డ ల ట ఆ ఎదుల బం క ం ఉం ల ట ఆ ఉన రంధంల లబట 'శమ ' అ ల ంట శంక బం ం ట ల ద ళను కట, ండ ప ల నుం వ ండ ళ నూ క ఆ బం న ల ఉంచుక ట బం నడ ల అరం. ఈ

ఇల ంటవ ల కంల చూ క ఇందుల మ ం అ అ ంచవచు , ల రం ల ప ర దం ఇంత శదం వడం ఇందుల షం.

ఇం బ వ లక ప ర గం స ంధమనబ మ ప రం, గ య సమర నద అ "త త న ను న " ఇ త ల ప సు .

న న షయ లను బట దం వలం ధర -బ వబ ధక షయ ల క క వబ ధన అ ష కర లందు ంపబడ మం లందు ల క న కృ కర క సంబం ం న అ క

షయ లను క య ం .

క దరణం, అన ల ఉపల ణం సర ప వ లక ర అం ల క లవద ళ క ం ల అ ణ లను, మ వ రం లను క ఏ ట యడం, భ దున అన లను జన (ఏ ట ) ంచడం, భ దున డం పద ణం

య ల ప డం, కరణమందు ంపబ అన ల సంఖ షమ , శబ లన అన ల దున డం వంట లను ం . ఈ ప రం అన ల దు ంచడం, త

న ం మ ర వ నూర డంల క అన లను డడం ట ళనుం వ ఘృతం ఆ ఆ ర ల దక స ంచడం మనం భ ం ఆ రం ప కరం, ఆ గ కరం అవ త ంద అంతట వదలక, కరణం అ క అన లను ఎక డ వదల అ దగర ం వ వ యం య , జ అను న ఋత వ ల , అ క స త సం

డద న మయ ఎర వ లను డడం బ ట , పంట వ క ఇంట సుక నం ఎ లక వ క య ం , దం.

126

ఈ షయ ల త దమ ఖం అంద యక న వల ఏర న సంప యం మన ర య సంస ృ ల గ ఇప ట సల ల కనబడ త . వలన క ప జ ఆధు క ల గ ంచక వడం ఆధు క యంత ల ను ఆధు క ఎర వ లను

డడం అ ర లంల అ క స పం సు ర . , ఆ ధ న ఆ క ం అ ర లంల గ త , అ క సం నమ , త కంద ధుల ఏర డడం మ న గ అ క అన లను ందుత ర .

ట ంట అన రణమ "అ దూ జ య జ న న వర " ( .ఆ.ఉ.) అను సర భ ల ఉత దులక అన రణమ ం కనుక " రణ నుర ణ ణ" అను

యం రణర ప న అన ం అ ర లంల పం న న ర ఆ న ం కృ మ న ఎర వ ల పం ంపబ న ఆ ఆ క ంచడం అన ల ఏర డ య ం . అట వంట ఆ గ ంచడం ణజ తం వ వ నం లక ం అ ర లంల ఉత న మవ త ఉండడం, గ త ల యత కృ మ న ఔష ల ర గ త ఉండడం సర జన తం!

బట, క న న వ వ య పద అనుస లభ మ షం మనక ఆక రడ క అ గ ప రం, క ట ంబ యంతణ సం క ప క ద లల అవసరం ఉండదనడంల అ శ లదు.

బట, న ంప క వ వ య పద ననుస ంచడం ఏర న అ ఆ రం క ం సర జనుల ఆ గ వంత ల , ఆయ ష ంత ల అవ దుర క! అ దం

ం . ఇందుల పసం ను పసంగం ఓషధుల మ మ క వ ంపబడడం దం వలం కర ను బ ం , ఆ కం క మనక త తంల ఉప గపడ కరక జ , ఓషధుల మ మను యజ జ కం క ఉప గపడ త న ట గ ం .

ఓషధుల ర ల

ఓషధుల మ , అరణ దం ండ ల "సప మ ఓషధయస రణ ః" అను ఏడ ఓషధుల ( ల, మ ష, , యవల , యంగ , అణ , ధుమల ) మ ల ; ణ , మ క,

ర, జ ల (ఆరణ క లల ) గ ధుక, మర టక, ర తమ ల ఏడూ ఆరణ ల బ ం ం . ట ంట "య జ ఓషధయః" ఇ 14 మం ల త 14 ఓషధులను అన కరణం యబ న

భ యందు మ ఓషధు ; కరణం యబడ భ యందు ఆరణ ఓషధు ట ల "సప మ ః కృ , స రణ ః అకృ " అను ఆ. . సూత ప రం సూత ర ల ర . "కృ వప కృ

హ షధయః ప ష " మంత ఖ నంల "కృ వప మ ఇ షః" ( . ) అ ర . జ పం క మ లం క ప రణం ఆ జం అంక ం దృఢ న అవ క ఉండడ

ప త శబ రమ ష ంల వ ం ర .

ఓషధుల మ మ

జ పంల (ఓషధులను టడంల ) డబ 14 మం ల , ట అ ల ఇల ఉ .

1. య జ ఓషధ భ య గం ప | మం బభ ణ మహ ం శతం మ సపచ||

127

ఇందుల 'య గం' అంట ల సూ ం . య గం అంట వర, శర , వసం ల మ డ ల ల . ఈ మ డ ల లల ప ర ం వతల స శం (స పం) నుం ఉత న న ణభరణ

సమ లన, పక మగ ట ంగళవరం క న శతసహస సంఖ లన జ ల క ఉన టల రం ప కం ఏడ ఓషధులను చూ సం సు మ .

అన ప ర లంల వతలనుం మ డ ఋత వ ల ఓషధుల ఉత న మయ య అ పక న త త ంగళ ( ధుమ) వరం ఉంట య , అందుల శతసహస సంఖ క జ ల ఉ య , అందుల షం మ , అరణ ల నట ం .

2. శతం అమ మ సహసమ త ర హః| అ శతక య య మ అగదం కృత|

ఓ మ తృ యమ లన ఓషధుల ! ల అప లన జ ల , అప లన అంక ల ఉ . మ య వలన శత సంఖ క కత వ ల క ఫలవంత మవ త . ఇట మర ం గల ఓషద మ న వతల ! కత వ ఆచ ం న మ యజమ గ ర త యం ! అ ంచడం ఓషధుల మ మ స షమవ ం .

3. ప వ ః పసూవ ః ఫ రఫల ఉత| అ ఇవ స త ర ధః ర షవః| ( .సం.4 ం.)

ఓ ఓషధుల ! అ క ల కల ర , అన - ఫల ల లక ం వలం ప ల వర ఉం , ప ల త త ఫ ం , ప ంచక ం ఫ ం , ఫల ల , ప ల ల

'అఫల ' , ర దః- గవ దలగ న ల ర ల , ఫల ల అం ంచక ం ల సంవత ల అవ నం (అం ) ం ం , ఇం అ క ల ఉన ర య ద సమయంల న న అ ల ఒ ప యం గం పర జయ ం నట అ క ర లన అ ంతర ల అ ఓషధుల ఫలపర వ నం ల సున ట ప బ ం .

4.ఓష మ తరస ర ప బ | ర ం ఘ త రప తయ మ ః|

మ తృ సమ నుల న స ర ప లన ఓ ఓషధుల ! ఫలప క శ తమయందు ంపబడ ట వలన ఓషధుల అను వ త త రకం సుక న ర కనుక మ లను, పఫల లను న ంప మమ అనుగ ంచం ! అ సు ను. ప క ర ప న హకమ

శ ఇమ డ ఓష శబం ప బడ ం కనుక ఓషధుల ఇంతట మ ల ప బడ త .

5.అశ షదనం ప వస ః కృ | జ ఇ ల సధయత నవధ ప ర ష |

ఓ ఓష వతల ! క అశ తవృ మ , ఫల శవృ మ స నం కనుక వంట వత లందర ఉంట ర కనుక అశ తవృ ం పద ణ నమ దుల ప ంపబడడం, ఫల శవృ ం క స ధల యజయ దులందు ఇధ ం ంపబడడం వంట ట ర ంపబడ త ఉండడం జర గ ం . భ ం మనుష జ అన నం సు ర . ఇంత వ ంచబ న ఓషధుల ఎంత మ ల స షమవ ం .

6. యదహం జయ మ ఓష హస ఆద | ఆ య స నశ ప వ గృ య ||

"ప వ గృ య " తక డ వ ల పట వ వ నప డ , అత కక మ ందు ఆ వ ల వ ల త లను కప , భ ఆనుక పడ క , చ న

128

వల ప ఉన ట , అన ం లనుక ర అ నక ం ల ఓషధు ల ధ ం ఉన ంత మ , ఆ ఓషధుల ల ఉన ంతవరక ఆక న సుంద ష ంల వ ం ర .

ప రం ఓషధు హసమందు క ఉన ంత లం ఆక అ గ స ర పం న సుంద ం .

7. య షధయః సంగచ జ నస వ| పస ఉచ ష గ వ తనః|

ల కంల య దంల ప ప ల నను జ ంచ లందర ఏక నట ఎప డ ఓషధు మనక ఫల వ తంల ర త అప దూ ఆ ఓషధులందు ఉన శ మం శ ర ంద ం .

పః రస ర వ జః| ( . )

అ నట మం అ న రస ర వనను గ న వ ఏ ఓష గం ంపబడ త ం న ' ష ' ( దు డ ) శబం ప బడ త న ర య గకర

క ప లన ఓషధుల సులను చంపగ న హ సు ను తయ ర య గంల ం సుల వలన తట ం ఉపదవ ర ప న ం ' ష ' శబ చు డ , అంట ఒక ధ న దు డ అవ త డ . మ య

అ వ తనః అ తయ - శయ త తనః ( . )

దు డ ఓష జన ప దుల న ంప సు డ . అన గ రక క ఉండడం ఓషధుల మ మ అ స షం.

8. ష ృ మ మ య య స సంక ః| స ః పత ణ స నయ మయ ష ృత||

ఓ ఓషధుల ! గ శం ర ఉత . అందువల గ రణ యడంల సమర ల కం ! గం వల ంచుచున న ంప యం అను అ ఈ మంతం ప ం .

9.అ అ మవత న ఉ వత| స ఓషధయస ం ఇదం వ వచః( .సం.4)

ఒక ఓష మ ఓష ర సూ పరస రం ఒక కట ర క మగ క. ర క ప యడం ఉం కనుక పరస ర ర కత మ ఉ త న . బట, రందర ఐక మ

ం న రనను ఆల ం మమ ర ంచం అ ంచడం ఈ మంతం క త ర ం.

10. ఉచు ఓష ం ర | ధన ం స ప మ నం తప ప ర ష|

" వ య వః స గృ అరణ శం గచ తద " అన , ల కంల వ ల అరణ ంల గల ప క బయళ ను ఆ రం క ంచ ఉత కత తమ స నం

నుం నట , ఓషధుల ! మ ంచడం వల మ క ల ల ల ంచు క! చయనకర అ న ఓ యజమ ! ల కంల ధన తల ధ ఇవ ఇషప నట క క శ రం అ ధ ఇవ ఓషధుల ఇషపడ క! అంట ఆ ఓషధుల ప వం వల శ రం ఏర డ త న ందువల శ రం ర ం ం న ఓషధుల క శ ఇసు య , వల మనల శ ర ష ఓషధుల మ ల రణమ నట ం .

129

11. అ ః ప న ఇవవజమకమ ః | ఓషధయః చుచ వ ర ంచ, తను ం రపః|( .సం.4)

ల కంల ంగ ళ లల ప ం వ ను అపహ ంచ లను ం నట మన భ ంచబ న ఓషధుల మన శ రంల ప ం అ లను ంచ

సు . ఇం శ సంబం ం న జ ర, , గ ల , అ ర దలన ల మన యబ న పఫల అ , నం శనం య సమ లనవ ఓషధుల మ మ వ ంపబ ం .

12. య స ఆతసు నం య ఆ ః పర ః| య ం బ ధ మ మధ మ వ|

"ఉ మధ మ వ" అంట, స య, పర య ప త ర తం య మ రం పవ ంచు మధ వ ఉం దుష ం నట ఓషధుల శ రంల రసర పం ప ం షం న ంప య క! వల న ంశం-ఓషధుల మన న ంప సమర నవ

నట ం .

13. కం య పపత న | కం తస జ కం నశ కయ ( .సం.4)

ష ం క డ క న ప డ వ కంఠధ అనుకరణ ర ప న శబ " " అ ర . వ వహ ంపబ గ షం అన ష అ ర . క ంవల వ

' న' శబం బ ర . ల కంల ఓ య జ య గమ ! న వ ! అ సంబ ంచబ నువ ష జన గం , తజన గం క బ ంపబడ త డకల క నప డ అ ! క న నుభ సు న శబ అంట ఆ గ రణ న డ న ంప అ ఈ మంతం

రన య డం జయ అ గ రణల క ఈ ఓష ఉప గ పడ ంద , అంట ఈ ఓష ష జన గ రకమ అరం.

14. అ వ ం మవ మ రయ మ జస | ఆ స స ఓష ర అ ష త ||

ఏ ఓష సమృ వల ధనం అ ల లబమవ ఆ ఓష జ అ వ అ ర . ఏ ఓష సమృ వల న ం మయ గం ర ంపబడ త ం ఆ ఓష జ మవ అ

ర . ఏ ఓష రక బలం క ర త ం ఆ ఓష 'ఊరయ ' అ ల ర . ఏ ఓష త , అసు , మ ంస, ర ర, , మజ , య వ ల సప త వ ల రభ త న అషమ

త వ అ ఓజసు ఏర డ త ం ఆ ఓష జ 'ఉ జ ః' అ వ వహ ంపబడ ం . ఈ ఓషధుల యజమ అ ష రణ రం ఉప గప ల ను మ , ఓషద మ న వత

ందుత ను అ అధ ర డ ప డ .

అంట ధ ర లన ఓషధులవల ధ ప జ ల క ర ననడంవల, అన ధ ధుల ంపబడ యనడం ఓషధుల మ మ ప ంపబ ంద అరం.

ఈ ధం ఓషధులను జ లను భ యందుంచ ం 14 ఋఙ ం ల వ ంప బ . మ ఆర మం ల క ఆమ యం యబ కనుక ట అరం క వ ంపబడ ం .

1. య ః ఫ అఫల అప య శ ప ణః| బృహస పసూ మ ంచన ం హసః|

130

ఓషదుల ఫల ల క న ఓషధుల , ఫలర ల , ప ష ర ల , ప ష య ల ఇవ బృహస ంపబ న య గంల హ సు ర పం ంపబ మమ పంనుం మ క లను య క! దు ఔషధర పం ఈయబ న ప జన న

లనుం క మ క లను య క!

2. య ఓషధయ మ ః ప ః పృ మను| ం త మసు తమ పణ త సువ|

మ డ గల ఓషదులక మ జః అ ర . పకరణంల ' ఓష ం జ ' అను ఓషధులక మ డ అ ం . ఇట వంట ఓషధుల భ ల టబడ

త . ఆ ఓషధుల పసుతం టబడ త న ఓ ఓష ! నువ ఉతమ న . ఆ రణంవల మమ ర లం ంచ ంచుమ .

3. అవపత రవద వ ఓషధయః ప | యం వమశ మ | న స ప ర షః|

దు ల కం నుం (ఆ శం నుం ) ప వృ ందువ ల ఓష ర పం ఉత న మవ త య అ హ త బ హ ణంల ప బ ం .

య వన అ పద న వ షధ ఽజ యన ( . బ )

స రంకంట నుం వర ందువ ల భ ద ప ఓషధుల మ 'ఏ వ డ మమ ంచు ంట అతను ఎన డూ న ంచడ ' ప . ఓషధులను ఉ త ల ంచుక డ సర అ ష ర త డవ డ అరం. వల ఓషధుల , వనస త ల

వ రణమ ల ం .

4. య ద మ పశృణ ం య శ దూరం ప గ ః| ఇహ సంగత స అ సందత షజ |

రనను స పంనుం ంట న ఓష వతలందర ఇప డ మ అను ంచబడ కర యందు సంగత ల ఈ యజమ గ త ను బ య క! అ రన.

5. మ షత య హం ఖ వః| పచ త ష ద క ం సర మస త ర ( .సం.4)

తృణ ం వృ ం , దం ం జన షం సంభ సుంద దంల మ ట త సం ఓషధుల మ ల లను గ ంచ ఖననం న వ ఆ షం

సంక ంపక ండ క! అ రన. ఈ ప రం అనడంవల ంసవల అనరం వసుం వ న అ ంసను టం ల నట ం . త సం ఏ ఓషధుల మ ల త ం జన షం ద ల ం . అ ం షయం ప క కల వ ంపబడ త ం . ఇం మ క సంబం ం న

మనుష ల , ప వ ల దల గ ణ సమ యం మ ఆశ ంచుక సున ందున ఆ సమ యమం ఉపపద ర తమగ క! అ రన. అన ఓషధ మ న వతలను అదృషం ను, పత ం ఓషధులను ంచడమ దృషర ప ప జనం ను లను న ంప య క! అ రన.

6. ఓషధయస ంవద న సహ జ | య క బ హ ణస ం జ రయ మ |

'ఓ మ జ ! ఏ త సం మ మ ల గ ం బ హ ణ డ ద ం సు ఆ ం నుం మ క ణ యగలమ ' ఓష వతల మ ప ర ఈ మంతం

ప ం .

131

ంశం- ఓష ప సందర ంల ంపబ ఈ మం ల ఓషధుల , జ ర, ధులను, ష జన , తజ లను ంప యడం క మ

మ ల అ య , ఆ ఓషధు ఆయ క ప రం మనం ంచుక యసు ను ందుదుమ క అ ం . వరం ఆ ప మ తం

ఆయ ద స లవల ల సు నగ ను.

అ ం పర ధర ః

ఓషధుల మ మను వ ం సందర ంల దు డ ద ం యడం సం ఓష త ' ం జన షం లక ండ క' అ "మ షత " అ మంతం రన య లనడం ం పస వ ం . సూ దయ త ర ం ల ల సూత ర ల , చర ర ల మ న గ ర న వచ లక మ లభ త న దంల ఆ ప రం లవ న ం దం న ం జన షం వసుంద

ప బ ం . వల న ం దం ం జన షం వసుం అ శంక కల గ త ంద పసం నుపసంగం అ ంసను గ ం ద ంత వ ం ం ప వ సు ను.

" హ ర ృ భ వ | క దం మ మహ ఇ " అను ఉ ఖ నం వతల హ సు ను సం ం క న ం దం హ సు ను ం ర (తయ ర ర ) న ం దం న పం ఎవ యందు ఉంచగలమ పరస ర రణ రట.

" ఽ రబ | మ తనూస ధధ ం అహం వసం జన య న ధ ఇ | అ తనూస న దధత| త హ ః| అ స వ ఇ ం ణ పః| అభ తయ | తత

ఏక ఽజ యత| స య మభ తయ | త ఽజ యత| సతృ య మభ తయ | తత ఽజ యత| ( .బ )

అల ం టప డ అ వత ఇతర వతల ఇల అ డ - అంద శ లను ల ఉం ఈ భ ంచగల వతలను ప టంచగలన అబవతను మ డ ర క దట ఏకత డ , ండవ త డ , మ డవ త డ ప టం డట!

యద జ యన త మ ప త ం| య త జ యన| త మ త త ం| ( .బ .)

ర ఉద లనుం ప ట ర కనుక ఆప వతల , తననుం ప టర కనుక ఆ య ల వ వహ ంపబ ర .

ఆ ష మృజత ఆ అమృజత సూ భ |

ఆప వతల వ వహ ంపబ న ఏక వతల , తనయందు సంక ంప న అవహనన జన "ఆ అమృజత సూ భ " సూ దయ లంల సున యందు సంక ంప

రట. అక నుం ఎక డక సంక ం ం అన , "సూ భ త సూ మ " ఇ త లందు సూ దయ లంల సున నుం సూ సయమ లంల సున ,

సూ సమయ లంల సున నుం రజస ల సమయంల మ డ ల టంచ వల న యమ లను టంచ లక క న సం సంక సుంద ప బ ం .

సూ మ కః క న | క వద |

132

అన క నఖుడ ( ళ కల డ ) వదంత డ ( పళ కల డ ). యందు న న షం సంక సుం . ఆ మ ట అక ర ండ ల హం సుక న , నుం

జ ష డ ండ హం సుక న క ష , అక నుం రహత , బహ హత సంక సుం అ ప డంల ఎ ధర రహ లను బ ం నట ం .

ఇం దు, న ం దం ం జన షం సంక సుంద ప డం మనం టంచవల న అ ం ధ ఎం సు తం బ ం ం . ఇం మన తమ ను న దం ఇతర పకరణ ల ఎంత అ ంసను బ ం ం ఆ వచ లను క వ ను.

మ ందు ంస అన ఏ ? ఎ ల ? అ రణ ం .

మరణ నుక ల ం | ( . . ష ం)

ఏ పనుల యడం వల త మరణం సంభ సుం , ఆ వ వ రం (ప ) ంస అ ర ం ర . ఈ ంస పల ల భ ంపబ నట మ ధ ర ల యబ న త ర అనబ సూతసం ఖ నంల వ ంపబ ం .

మ ందు మరణ నుక ల త క న ంస ధమ లం, ల భమ లం, హమ లం అ మ డ ల . అందుల ఒ క ట స యం కృతమ , అన కృతమ ండ ల అన కృత న అను ంచడం (ఆ ంచడం) అ మరల మ డ లవడం తం

ల ం . మ అందుల క, క,మ న క ల ఇరవ డ లం . అందుల ఒ క ట మృదుమ త, మధ మ త, అ కమ తల (అంట స ల ం , ం ం అ కం , అత కం ) అను మ డ లన ప మ ణ ల తం ఎన ఒక ర ల ంసలవల బ దుష ఫల లను గ , ట ం ల " తర బ ధ ప ప వన " (పతంజ గ సూతం) అను గసూతం మన బ ం . ఏ వ 81 లన ంసను టడ అ ంస అ

ం . ఇట వంటప డ యజ ల అ య ప ంస క ం అ , ద ల న ర ఇట వంట ప యడం య కమ ? అ శం ర కనుక సమ నం యం ఇల ప బ ం .

న ప ణ సత ం త ధన| (సూ.సం)

అ యం ప మ ల త|

అ , అ యం ప వ య ల ప డం, “మ ం త భ ” (ఉప ష ) అ ఏ ణ ం ంచక డద న మ న వచ అప దం ష సం ంపబ ం . కనుక య ంగ ంస అ ంస ద ర ం ర స ర ల . ఇం అ ంసను టం ల

షయంల దం ఎంత జ గర కత ఉం గమ ల షయ ల ఉ .

న ం తనం అ క స త ం . , ఇంతకన ల న య త ల టనుం స త కలగటం లదు. బట, ణ ఎం య ం మ ర యందున ట ను య (త రం) అవలం ం న

అవ హన యను (దంచ ) ంస అ దం బ ం . , య గంల హ సు ను ణం యక తప దు కనుక వల వ ప రం ప బ ం .

133

అ ఎల గంట- ఏకత, త, త ల ర గల వతలక గం గ ల క మధ ల "ఉల తప " అ అ జ ల ష త ప ళ ద త ంప 'ఏక య ' ఇ మం ల ప పం య ల "అన నయత వర " అను బ ంపబ ం .

వల షం ప హ ంపబ ంద ల ం .

మ ఉ హరణ తృణ దనం (గ యడం) క ంస అ దం వ ం ం తృణ ల దర క కర ల ంచ 'దర దన'మ ప య ఉం . "అ ద

మశ పర ం ద " అను సూతం దర ద అ దను (క ) , అశ పర వ ను (అశ ం ఎమ క మ క ను) సుక . అశ పర వ దర దనం వల ఏర ంస, ంస క ండ న , త (అందుల ను) దర ప లందు అన ట కణ ప లందు ం న ంస క ం ఉంట ంద దం ం .

ఓష ః పర ద| స న | పజ ప ఓష ః పర ద| స ఏ న న అశ ప బ ర జ ప | అశ స య ఓష మ ం | ( . బ )

ఎవడ ఓషధులను గ ం ట అట డ ఓషధుల ద జన ందడట! మనం పర వ గ ంచడం కష ధ మ ద మ ఉ య ం .

"బ ర " అ అ సు ను ంద ల , ఆ ప రం సుక సర జగత ష అ న పజ ప అపర లను గ న డ కనుక, త ఆయన ం నట అ

ను ం న షం టలద "ఓష మ ం " అను బ ం .

ఇం దు, "ప ష తమ " అను మం ను చ ం దర లను యడంవల "ఆత ఽ ం " అ తనక ం జన షం ఉండద ం . వల తృణ దం క ంస అ మ

మ ర దం బ ం నట ం .

మ ఉ హరణ-"క ర వ అ ఏతత యతన " అ అ చయనమ తకర పకరణంల ఇషకలను ంచ మృ క (మట) అవసరమ , మృ క సం భ త ల , అల త 'క ర ' క ర న కర న డ అవ డ బ ం తత రం "అప ఉపసృజ | ఆ ం ం చ ం శమయ " అ త న ట భ ద గల వ ద ల ంత స ర ల కనుక ఆ ఉద లను ఖననర ప ం జన షం తప త ంద ం . ఇల మ నవ లంద ంత యక న ( నం న తంల త ంచు ల ) ంసల తట య "ఖం , , చు , జలక ం ప సంగహః" అ దంపడం, య సరడం, య కడగడం, కట ప లల నప డ టనుం ప ర గ ల న ంచడం, ం ల ళ ను డడం,

ట దలగ య రగడం ల అపసంగహ అను ను రం సమ రన లంల సమ రన వల ( ప ర త డవడం వల) ప ర గ ల న ంచడం సంక ం న పం.

ట ంట నుం ం జన షం టల త ంద , ంచ "పంచసూ పనుత " అ సం రం ఆత సం రం అ సంకల ం శ వం య ల ం ం .

దం ఇంత సూ సూ ం మ ం ; దం , య ం , వం , ళ , ఇల త , దర ం , మ పసంగంల య పసంభం సం క

134

వృ ం ం జన షం వసుంద "స న ం ం హ| వజ స ం " అను ం .

‘ఓ స ! ఈ యజమ ం ంచక ’ అ ంచడం అ త ంద వ ంచడం ఇంత అ ం త బ ం న దం ల కంల గతః (అను గంవల) ప న ం జన

షం, "అ యం ప మ ల త" అ ం న య ంగ ప లంభంల క వ టట , క ం అల 'ప లంభం' య ల ఎల సుం ?

బట, య ంగ అ య ప లంభం ంస ద ద సుడ సూతసం తల ర .

న ప ణ సత ం త ధన న మన ం ం న న

అను కంల ' న' అనడం త న అ య ప లంభం ంస ద త ర క ల ను, ష ంల ను, ట ఖ ల అ క ట ర ంపబ ం . గతః ప న ంస

' ం ' అ వచనం ం . అ ంస అ పరమ ధర మ దం బ ంద సపమ ణం అ ంస క ఆవశ కతను ప ఇంత ప కం ఈ షయం వ ంచబ ం .

ల జ

యద ం ధర బ వబ త ర ం త అ నర త ర ధయ బహ షయ ః ష ప ః అత ఏవ మనురబ | తృ వ మను ణ ం దశ స తన | అశక ం ప యం చ

ద స ః| త వ ః త ల శ ర శమ ః పృథ | భ తం భవ ం భ ష చ సర ం త ద | (మ.స ృ.)

స కం ధర బ లను బ ంచుటయం లక మ త ర ం అ అ ంతర త ర ధం అ క షయ ల జ , య ద ప రం, కృ జ నం దలన క ల

పసం నుపసంగం ప ంపబ . అందు త మనువ తృ వతలక , వతలక , మనుష లక క ద స ఙ యం ల ల నూ నశ రం చ యమ , ఇతర పమ ణ లక శక ం , పమ ణ ంత లక ప యం బ ం ద స ఙ యమ ,

వల త ర ర మ , మ డ ల ల , బహ చర -గృహస- నపస-స శమ ల ల గ ఆశయ ల , భ త-భ ష వరమ నమ మ డ ల ల అ ట గ ం వ ం దం. ఇ , అ అనడం ఎందుక ?సర ం లందు బ ంపబడడం ద తల లక ప దమ మనువ ప ను. దం బ ం న అట షయ ల జ ఒక షయం కనుక, ఆ షయం వ ంచబడ ం . మ ందు ' జ ' అ ంట నబ ' జ ' శబ అరం వ ంచబడ ం .

జసూయ పకరణ యమ ణ జ జసూ న జ యజత ఇత త జ శబః య చక ఇ మ ం త |

జ అను శబం య చకం అ మ ం సంల ర ంచబ ం .

పజ ప లనం మ ఆ | య గృహ కర ం క ం అన ం| రణ య వస సమృ ః| జల సమృ ః మ రయ న క కం కల | ంచ తతద శమ ధ అ ప ల య ఇ త

జః ప లనం ధర ఇత త యమ ణ జ శబన య ఏవ ఉచ |

135

పజ లనం- జధర ం అన పజలక మ ందు వస సం గృహ కర ం, అన , వస సమృ మ న గ ట క ం . అం దు, మ రయ నం- రహ ర ల , పయ ణ క ల వంట క క ం . ఇం ఆ య వ శమ ధ లను క ం ల (అమల య ల ), ఇ అత ప లనల స ధర మ , ‘ ప ంపబ ం ’ జ మ వ వ రమ ం .

ఇట వంట జ ఒకప డ రణ ంత లవల య ను డ ( య డ డ ) జ ప లన టప డ , య కవృ ఆశ ంచుక జ గ ంవల జ ం వ

ఆచ ం ల ం . " జ జ ఫ శబవ ల త ల ణయ " అ పజ ప లక డ జశబం వ వహ ంపబడ త డ . క ప లన ధర ం అ జధ ల య

పజ జ మ లంల పజల ఎను బ న వ వ వహ ంపబడ డ . ప ల రం జను అన య ప బ , పజల ఎను బ అ న క జ ప లనల ప బ న ధ ల సంక అ ప వల ఉంట ం . ల బ హ ణ

ప ల అంట ర , బ హ ణ డ జ ప లక ఉంట ఆ జ ం సు ం ఉండద ల ప . జను డ ఆ జ ప ం ల క కల బ హ ణ

అ య సం జ ంచగలడ అశ ధ పకరణంల ఈ బ ం .

న బ హ ణ ష ం రమత ఇ | య ఖల జ మయ | అథ బ హ ణం |

ఇక డ ‘ జ ’ అ పదం య చకమ య ర న అశ ధ పకరణంల ఉం కనుక ప వల ఉంట ం . మ య మనుష ల త ధ ంపబడ ర (ప ంపబడ ర ) "త జ మను ధృ ః" అ దర ప రమ స పకరణంల ఉన ప ం . ఇం , జను య దంల జ ంచడం ధ రన యమం ప బ ం .

బ హ ణస ప గ జన స జయ శ స కృ దస స ం య (ధర .సూ.)

ప గహం ( ల క ంచడం) బ హ ణ , య దంల జయం , కృ , వ దు ధ రన ప బ ం . ఈ షయ క ం మ ం స

చత యంల కత ర ప ర ర రణ పసంగంల న ప బ న ధ రన ఉ య అప ర ? యమ ? అ ం ఇ అప ర దు, ధ రన య ల క ఉన ట న

ప బ న ఉ య ల ఆ ం ల సం యమ లను ంద , అ ప ర రమ ర ం ర .

య అ స ధర మ స ృ ం , మ కర జ లన యక డద ప లదు.

జధ పవ య వృ భ న ృపః (మ.స ృ.7-1)

అన పట క న మ, నగర సులను ప ం ప ర ష చకం.

బ హ ం న సం రం ణ య త స ణ భ భతః వం వత (మ.స ృ)

ఈ స ృ , లక న య జ ం న జ ధ లను ం . ఏ ప రం భ మ త సర ణ లను ష తం ధ ం అ ప రం సర ణ లక సమ న న ఆశయ

136

ర ంచడం క ఒక వతం అ జ గం య ను డ జ నప డ , న న వ వతం ఆ క వ సుం . అందు త

అ జ ఽ ల ఽ సర దు భయం ర రమస సర స జ నమసృజత భ ః| (మ.స ృ)

ల ల కంల అ ల ను భయమ వ సుంద అట భయ ల ం ర ంచ పర శ ర డ య సృ ం డ య ను డ జ నప డ భయ

ల ం ర ంచడమ ధర ం అత క వ సుం . ష తం వ వహ ం టప డ జ న అన క దర ప రమ స పకరణంల ఇల ం .

శ ర ష ః ప తః మ స ఽసు ణ ం తస ణ ణ స మ న ం సు నమ దన | ( .సం.2-5)

త ష పజ ప క మ ర న శ ర ప డ వతలక ప త డ , అసుర లక నల డ . అత మ నం య , సు నం య , అన ం న మ డ రసు ల .

సపత ం గమవదత మసు భ ః

షణ ల వ ంచబ న శ ర ప డ వతలక ప త న రణం అక డక డ అను ం యజ లలక అక డ ఇవ బడ హ సు వతలక ఇవ డం య కమ పత ం అన బ రంగం , అత నమ మలన అసుర లక ఇవ డం య కమ రహస ం ఋ క లక డ . మ ట ఆ ఋ క లక ప వచనమం (రహస వచ లం ) సం క ం . ల కంల క పత ం న వచ లకంట ప వచ ల ఎక వ శ ంచడం, నమ డం ఉం క అ ఈ ం .

సర పత ం గం వద య ఏవ ప ం వద తస గ ఉ తః ( .సం.2-51)

త దృ షం ప వరయ |

జ న వృ ం , అన , శ ర ప డ ప సం ం సు డ ఇందుడ ం డ . మ ట ఇందుడ వజ య క ం ‘అత రసు లను ను’

అనడం శ ర ప డ అసుర ప చూ అనర ఫల (అన చు క న డ ) అ డ నట ం .

అందు త భ మ త సర లక , (అంద ) ష తం ఆశయ నట ప ం సర లక ష త న ఆశయ వ డ వ వతం. ఏ ధం ప ం ల జల ణ

సందర ంల మహ ద సుడ ఇల ర .

ప త ఇవ తృగృ ష | యస మ న ః ర య చ ష స జ జసతమః|

తృగృహంల ప త డ చ సంచ ం న ధం ఏ క ప లనల సర మ నవ ల ర యం సంచ ఆ ష డ ర . ఇం టల ర సంల ను,

ష స ృ ల నూ, “అథ జధ న వ మః” అ ఉపక ం -

త త ధర ం భ ం జ వ ర | స ధర ం సంద త హ చ నన |

137

ఆ య మ నవ లక ఏ స ధర ఆ ధ మనుష ల ఆచ ంప యడం ఒక వతం అ , ప ం క మ ధర ం క ం . పజల స ధ అ క ంచక ం యడం, అన వ శమ ధ లక ంకర ం లక ం జ ప ం . క ప రం ర ంచబ ల కం సర సుఖ ంత ల ఉంట ం , ఎన డూ న ంచద ప బ ం . ఇహపర ల లల అట న ంచడ అ గ ఇం ఇల అంట ం .

వ వ ర మ దః కృతవ శమ ః| తయ ర ల కః ప ద న ద | ( .అ. )

వ శమ ధ లను ఆచ ంప యడం ఒక వతం. వ శమ ధ లను ప ంచక షం ఈ ధం ఉంట ంద ఆయ ద సంల చర ర ల ఇల ర .

మను ణ ం అ ఽ మ ః త గ ణ సమ న ల ః సమ న ం శ ధయః అ ర రమ ః జనపద మ ధ ంసయ |

మనుష లంద య వ , ఉదకం, శం, లం అ సమ న ల . ట క గ ణ ం వల ఏక న న, ఏక హ క న ధుల వంట ( మ క ల ) ఉధ ం మ దు శనం .

క తః య ం గ ణ త ః ధర మధర అధర ం ధర మన మ ః క జ ః ం పజ ఽప ధ ఏవ|

ఈ రక న మ క ఉపద ల క ం ల య వ వంట ట ఎందుక గ ణ ం ఏర డ త ం అన , ధ అధర ం ను, అధ ధర ం ను ర ం క జనుల క పజ ప ధ . ద జ నం లక ం క ల ధర -అధర రయం యబడడం ఈ అన లక రణమ ర . స ర దం ఆచ ం న అధర ం రణమ ర .

పజ ప ధస ం రణ తం మ లమసత ృతః అధర ః (చ. . )

య శనగర గమ ప ః ధర మ తమ అధ ణ పజ ం వరయ త ఉ ః రజ నప ః వ వ ప నశ త మధర మ వరయ |

ఎప శ, నగర, గమ (పలలక ) ప న యక లన ర ధ అ క ం అధర ం పజలను పవ ంప అప డ ఆశ ంచుక ం రందర యక ల

క బల రం అధ అ వృ పర ర . ఆ అధర ం ధ అంత నం సుం .

తతః స అధర ం ధర మనర | (చ. . .)

ఈ ప రం అంత త ధర ం గ న, అధర ప నుల అ న వ నుగహ ర త లన ఆ య ఋత వ ల ఋత ధ లను అ క అ ప బ ం .

మన త ధ ణ ం అధర ప ం అప న వ ం ఋత ద | (చరకం)

ఋత వ ల వ సం అంట-

న య లం వర న వర కృతం వర నసమ గ య పద స ల ను ప ష | ఓషధయః స వం ప య ఆపద కృత | తత ఉధ స జనప ః|

138

అ ఋత ధ ల మ వడమంట య లంల పరను డ వ ంచక వడం, వ ం కృతం వ ంచడం, య వ ల బ యక వడం, భ కం దుల ఏర డడం, ఉద ల

ఎం వడం, ఓషధుల ట స కృత ందడం, ఇల ంటవ ఏర డడం. ఈ అన లవల జనప దుల ధ ంసం ఏర డ త ం .

వల ధ ను ఆచ ంచక పజల క బల రం అధ ఆచ ంప యడం వల య దులక గ ణ ం ఏర డడం, ఋత ధ ల వ స ర భ కం దుల , ఉదక షణ ( ర అం ఎం వడం) దలన వడం వల శ, నగర,

గమ ల క శనం ఏర డ త ంద నట అ ం . బట, ధర ర ణ య ల దం బ ం .

మ లసూతం: య జ సంబం ం న ప ల రమ ప బ ం , అల ప బ ఎవర వ , క ప ల ధ ల వ ంచగలద స షం ల సు నగ ను. వ న వ శమ ధ ల వ లను ంకర ం లక ం ర ం . వల

సర య క డ ఉంట డ . అల క ం వ కం అధ అ వృ ప ల కంల అన ల వ య చర ర ల న షయం వ ంచడ ం .

ప త షయం

అధర ంకర ం లక ం ధర ర ణ య ంసు న ప త స యం క , జ అవసరం.

బ హ ణ తం తం మ మ మ త | జయత తమత నం నుగమశ త |( .అ.శ 1-9)

ప తం ఉ క ల లం షడజ ద ం అ తం ఆప ం వ మ ను ణ ం అధర ర శ ప యం చ క త| ( .అ. )

ఉన త వంశంల ప టన డ , స లం క న, షడం ల క న దంల , క, మ నుష తమ లందు దండ యందు త న, వసంబంధ న మ నుష సంబంధ న ఆపత ల

సంభ ం నప డ అన ల కంల అ వృ వంట సంభ ం నప డ , శత య దం వ నప డ , పజల త లనప డ ట అధర లన ప ర ఉ య ల ప ఘటంచగ న ప త య ంచు .

తం ప త ఆ ర ం ష ః తరం ప తః భృత ః న వ అనువ త| ( .అ. )

ష డ ద ను న గ ర వ వలను, ప త డ తం వలను, భృత డ అ వలను ఆ య ంపబ న ప త అనుస ం . మన య ంపబ న ప త గ

అ మ టను క ంచక డదు. ఇక డ ప త డన వ, తృ కర లను ల కంల ఆచ ంప డ (బహ ) దు. భ ష త ల మనక జ ంల తం కల గ ధం , తం ప ( జ ) తం కల గ ధం ఉప ం డ ప త డ .

ఽ తమ లక , య ఽ యమ లక దం ఉం . త లంల ( కం ) మనక క ం యం. అ క ం అ యం. త లంల అ యం ఉ లంల

మనక యసు కల గ తం. అ యసు ను కల గ అ తం. న ప బ న ధం

139

తం ప కంతక అంట ప రజనులకంద ఉప ం డ ప త డ . అందు , దంల అ చయన పకరణంల ప త షయం ఇల ప బ ం .

స ం తం బహ స ం తం ర ం బలం| స ం తం తం ష య హమ ప తః ఉ ం బ హ అ రమ ద ర ఉదూబల | ణ బహ ణ ఽ నున య ం అహ | ( .సం.4)

ఈ ండ మం లను అధ ర డ యజమ ం .

స ం తం బహ ం బ హ అ ర త త యజమ నం చయ త మ దమ స ద | (ఆ. సూ)

ఉత ఘ సూకస అ ఋ యజమ నం చ ఔదమ స త మ ద ష| ఇ యణ ష ం

"యద య ర ణ దధ ” నుం “బహ ణ నున య " ( .సం.4) వరక ర ఘ సూకమ ర . ఈ సూకంల అం మ ఋక ల , 'స ం తం ' అ ండ మం ల యజమ సూ అధ ర డ ఔదుమ ర స ధలను మంతర తం అ ల ఉం ల సూ రం. ఇందుల అ చయన కర ఈ ధం సు డ .

ల కంల ఎవ కంట ఎవడ ఉత ృష అత గ ం టప డ , అత హసం న ఉం టట సుక డయ ! ( అ ందయ ) అంట ర . వలం బ హ వ ల ఉన త న ట సు వడం క "ఉద ర ఉదూబల శ ర " రక బలం క ఉత ర ( ప ) సుక ను. 'బహ ణ ఽ నున య '- మంత మర ం శత వ లను ణశ కల రలను సు ను. ' ఉన య '- స య న ప ర ష లక ఉన త న

సు ను అ అరం. ఈ ప రం యజమ ను మంతవచనంల త ర ం.

పథమ మంతంల ' ల క బ హ ణ ం మగ క! ను ప త ఉన క మర ం జయ ల మగ క! అ అనడం బహ య లక పరస ర ఉప రం.

“బహ ణవ త ం స శ ణ బహ ’ అ బ హ ణ క ం ం .

ఈ ప రం ఒక వలన ఒక శ వృ ందు ం కనుక "త హ ణ జన నత న ం బ హ ణం త జ బ హ ణ నత న ం జన " అ బ హ ణ వచనం ం . అంట దం ఇల ం అ అరం.

బ హ ణ , యశబం ప బ న క పరస ర ఉప ర -ఉప రక వం ఉంద , బ హ ణ సల ప రం కం ప ం బ హ ణ సహ వం ల కంట అ శయం ( ప ) ఉండడం, ప లక న తన ధర మందు య ంచబ న బ హ ణ డ

య మక సహ రం ల బ హ ణ కంట అ శయం ఉండడం అ ప జనం కలవ ప బ ం . ఇక డ మంతగత ' తం ష ' అను ట, అల 'బహ ణవ త ం స శ ' అ బ హ ణ క ంల జను డ ( య డ ) ప బడ త డ .

అ మనుస ృ పమ ణ ంతర సం దం అ క పజ లన ధర ం కల డ అ గ ంచవలను. ఇల మ సందర ంల అ చయన పకరణంల -

140

స త ం సంకల ం సం య ష సుమనస మ ఇషమ రమ సంవ సం ంమ ం సమ కర | ( .సం.4-2-4)

ప గమ : స త త ం చతసృ ర ఖ ం సం ప | (ఆ.సూ)

'స త ' మం ల చయనమ కర ల ప ర ద న అ ల ఉఖయందు ఉంచబ న అ సం జనం య . ఓ ండ అగ ల ! ఇదర క యజ దనం (యజ

ర ంచడం) యం . పరస రం మం య క ల కం ! య క ల కం ! పరస ర న మనస ం క న ర కం ! అ ంచడం ఈ మం రం.

ఈ మం బ హ ణంల ఖ నం సూ మంతఘటక (మంతం ఉన ) 'స త ' పదం క త ం .

స త హ త ద హ ణ త ం స | ( . సం. 5)

ఇదర సంగత ల కం ! అ అగ లను సు ర . ఈ మం ల 'స త' పదం ంచడంవల ల కంల ప త ర పంల బ హ ణ యర ప సంగత డవ డ .

యత ను క హర త హ ణ తం | ( . సం. 5)

ఈ ధ న ండ అగ ల సం గం త త ఉతర న న క ను సు డ . మర ంవల బ హ ణ ప త య ంపబ న ధం క ధం జ లన

యగల గ త డ అ అనడం ఉ హరణల ననుస ం దంల ఎక డ య, జన , జ శబ ల డబ యజ సంబం ం న ఆ శబ ల మ న ం ప . బ హ ణశబ సమ రం త జసూయ పకరణంల అ క న య జసూయ రం అ ప డం తను అ క పజ ప లన డ , య డ అత ప రమ మన

ర య ధర స ప రం మ న ం ం .

ఉ ద లకం (బలం క ల ) మం ల "స ం తం తం ష త బహ ణ త ం స " ఇ మం ల , ఆ య సల ల తశబ య పరం ద ష ంల వ ం ర . ' య - లయ తం' అ వ త అనరం నుం ర ం తం.

ప లకత ం అ అరం ప బడడం వల తశబం ఆ అరం క ల ం కనుక " జధ పవ య వృ భ న ృపః" అను మనుస ృ వచనం ' జ ' శబ న య చకః- వలం

య క లసుడ క అ క జ నపద ప ల ధర ం గల ప ర ష డ ప బడ త న ట , ఖ నంల ప బ ం . బట, యశబం ప ం క ఉపల కమ

గ ం .

ఎవర జ అత ప త అవస ధం ఉండదు. ఎవర ఉంట అత , అత జ రడం ప త ధర మ , బట, అట వంట ప త ణ

య ంచు వడం మ తం జధ ల ఒకట ల సు నగ ను.

య డ లక డ ( ) ప లన జనుల ధర వ లను ంప య బహ త న బ హ ణ డ , ప లక న దర ఆ ధర వ స రక ల , అన అధ ం ధ ర ం ర ప బ ం .

141

ల ధృతవ జ బ హ ణశ బహ తః| ( .ధ.సూ)

దండనం , ప ణ ప ఫల నుప ంచడం బహ త న బ హ ణ డ పజలక సంభ ం న సమస ఆపత లను (ఆపదులను) ంప సమర ల సూతం ం . బహ త డన -

స ఏష బహ భవ ల క, ద, ంగ |

ఇందుల 'ల క శబన ల కవ వ ర ద జనప ధ ః ఉచ ం , ద ం ప ” ల కజ నం కల డ , ద- ంగ జ నం కల డ బహ త డ ప బడ త డ . ఇట వంట ల ణ ల కల బహ త డగ ప త ఉప ను రం ప ం ల అరం.

అమ త గం

జప త అమ త సంపన ం జ ప జ పజ ం చ రతః

స య ధ ం జత ం చ క కం నవర క త స ంస ం చ ణ య న త | ( .అ. )

వలం ప త దు, అమ త ల క న జప త జ లనయందు ం . ఆ నయ సంపను డ , సర పజల తవ ను ర డ , వలం పజల దు

సర భ లక కల గ యడంల ఆస కల అను లక (ఇతర లక ) ధ ం పృ అనుభ ంచ గలడ . అంట ంచగలడ . ల కంల స యం ల చకం నడ వనట ప త అమ స యం ల జత ం క ఉండదు. బట, ప త బ ట అమ త లను క

య ం సమయ ల మ (అ య , సల ) క క ం . ఎట వంట అమ త లను య ం ల "అ జ న పజ చ ను గ య నమ ను త" అను

ం .

మం క లంల ప ట, పజ, చమ , ర మ , అను ల క న అమ త లను య ం ల ష స ృ ల ప బ ం .

స య వ వ వ న , ధ ః బ హ ణ రం వ వ ర దర బ హ ణం య ంజ | ( .అ. )

ంసులన బ హ ణ ల స యం స యం వ వ లను చూసు . ల ంసు న బ హ ణ య ం ల ఇక డ బ హ ణ శబం వ వ ర ద త కల

సూచకమ , వలం బ హ ణ క లంల ప టన డ మ త ద ప వలను. దం ఎంత ష తం ం చూడం .

జ ంల ఐకమత ం - ఆవశ కత

ప ం న న ప రం ప త, అమ దులను య ంచడం బ ట తన జ ం దృఢం ఉండ లక వ ల నూ, ల వ ల నూ ( ంపబ పజలమధ ) ఐకమత

సం దన యడం ల అవసరమ జ ధ ల ప బ ం .

స ం సఖ ధు న పం న యః సం ణ స ం పభ ః| స నుక లష క ర ర ం నృ ష మ ష చ సర సంపదః| ( ర యం సర-1)

142

మం షయ లను ఉప ంచ ప త అమ దుల , ర న మ ట న ఇదర క క ల ( డ ) అ ర . ల , మంత ల అనుక ల ర ఉన ప సర

సంపదల , అంట జ వ ంచగలవ .

ఏ వ వ క ల క భట ఽ టల ర ష చ జప తం అమ త సంపన ం జ ప | (మ.స ృ. )

ఇ షయం దంల అ మ పకరణంల ఋ క ల ఐకమత ం యజమ క యజ ర హణ యడం అవసరమ , నూనప చమస (అ పమ ణం ఒక ఆజ త ) అ మ ం ల ంపబ న సందర ంల ఆ సు ంచ ఒక ఉ ఖ నంల ఐకమత ం ఇల

ప బ ం .

సు స ంయ ఆస య ఆస న జ య షమ పంచ వ మ |

ప ర ం వతల , సుల య దసన దు లయ ర . అప డ వతలందర ప న యకత ం ల ంచ అం క ంచ అ దు వ ల య రట.

అ ర సు ర మర ర ర ణ ఆ ర ృహస ఽమన న| ( .సం)

వసుగణ యక డ అ , ర ద గణ మ డ , మర దణ ఇందుడ , ఆ త గణ వర ణ డ , వ గణ బృహస యక ల భ ంచబ స స నుం

ష ం ర .

ఽమన న అసు ఇదం తృ ర య య స ః ( .సం)

మ ట, మనమందరం ఇ వ ల వడంవల మన శత వ లన సులక య దం ప లక ం మన అ య సం జయ ం టన రమవ మ తల ర . ప రం ఏ ట అ ఆల ం ఈ ధం శపథం సుక ర .

య ఇమ ః య సనువ స మవ మ భ స ఋ నః పథ ఽ న దు |

మన రంద ఒక సంఘం ంచుక ం ం. మనల ఎవడ మ ందు ఇతర లక హం తల డ అట వంట డ సంఘంనుం ష ంపద న డ ర ం, అ అందర ప జ

సుక ర . అంట, అందరం ఐకమత ం ఉం ప లనల సహక ంచుక ం మ పమ ణ రం క పరస రం హం తల ట బ ష ం ల నట ం . పసుత యజ పకరణంల

' నూనప చమస' అనబ అ పమ ణం ఆజ తల ఆజ అందర స ృ ంచడం , ఐకమత ం ఉండగలమ అ పమ ణం నటవ త ంద , ఆ ప రం య ల

ర ంచుక ర .

త ద స నూన ణ ం పథ దుహ స ఆ మ ర |

అ యజం టప డ ప యద న అను రంభంల ఒక మంతం ఈ ' నూనప చమస' అ ర గల త అ యజంల పమ ణం ఒక ఆజ త. 'తనూం న తయ న

శయ తనూన '- మన శ రంల ఉం శ ద ంప యక ం ఉన అ జఠ . సంబం ం న ఆజ త ' నూనపచమస'.

143

ఆ ధం ఆ ఆజ తల ఆజ అందర స ృ ంచడం వల ఫల ? అంట-

య నూనప ం సమవద తృ భ |

ఈ ప రం యడంవల అందర సం వం ఉం యజ ర హణం రవ ర . ప జనం శత ర రం. ' వ త ప స తృ భవ '- ను జయం ంచగలడ , శత వ ప భ ం న డ అవ డ . పసుతం అందర ఐకమత ం ఉండడంవల అ య సం శత ను జ ం న రవ ర ఒక జ వల బ ంపబ ం . పరస రం సం వం పన క జ ధ ల ఒకట.

శత వ కరణ- జ

“శత ం వ కర ం స ర ప ప ల చనయ ఽ న లంబః ర |” ఇ

ఆ దయః ప జ ర యం య | ( .వ.మ. )

పర జ సం దన క ఒక జధర ం. పరం ఆల ం శత వ ను వశపరచు వడం ఆలస ం యక డదు అ ర . తన అ వృ , పర యమ ఈ ం ంట రడం అ

ప బడ ం . టల అర సం 5వ అ కరణం, 6వ అ యం, 14,15 పకరణ ల ప బ ం . మ లం ల క ఉం .

మసు ణ ం సః ప ఆసన య య వమ ఽథరజ ఽథహ ణ జత ం శక వ ఉపస ఽ ష | ( .సం)

య సం తల ఉపస మక ఇ పశం సూ ఇల ప బ ం .

ం అసు ణ ం చ క సం మః పః| అసు ణ ం అ ర రజత ర రణ ర ర ః సః ప రః ఆస | ః ప రః జత ం ఽశక వ | త తజ యః కః? ఇ ప ల చ ం

ప ణ ం దురం ప తః అవర ధ కం లమవ న ం అసు ణ ం అన య అన అ య వ జ భ ష త ం దు ణ ం ఉప స ద త పస

తయ జయర పం ర ం అ ధయ | ( . )

వతలక సులక ఒ కప డ సం మం వ ం . అసురలక అ మయ, జమయ, రణ య లన మ డ టల క న పటణ ల . ఆ పటణ లను వతల జ ంచలక య ర . అప డ మ జ యం ఏ ట అ ప ల చన ఆ ప ల ట డను నం సుక ఆ రం చుట ంత లం ఉంట ఆ అసుర లక ల పల ంత ల అన దుల

అ వడంవల ళ ల ళ అనఃకల ల ఏర డటం మనం అ య సం జ ంచగలమ శ యం సుక ర . ఆ శ య ను రం వతల ఆ అసుర ల దుర స పంల ఉం జయ ం ర .

యజంల సులక ప శం లక ం యబ ఇ ఉపస ర అవడం ఉపస అ ర వ ం . ఏ వ వల శత జ లను జ ంచ దు చూట మ ట

యడం అ ఒక జ అ యద ం .

144

య దప ర వరన

ఇంతవరక ప బ న లవల శత వ జ ంచడం ఆలస మవ త ంద తల య దం య ల అనుక న ట , ఆ య దప క దం వ ం ం . జను య దం

స ధర ం ప బ ం .

య దం జన స య న ం స సమరయ | ( . సం.)

య స ధ గ ణః పరధ త ను | స వ యతం కర క ర ష | (భ. .18-

47)

అర నుడ య న రణం అత కృష డ డ " క య దం యస రం జను స వ యత న య రం ఉం కనుక య దం సున డ బంధువ లను

వ ం న పత య ందడ " అ . ఇ షయం మధుసూదన సరస ఖ ల క ప బ ం .

యతః స ధర ఏవ మను ణ ం భగవత ద త ః అతః పరధ సమ గను ద య పశసతరః స ధ గ ణః అసమ గను ఽ త ణ స త య స ధ య వ

అను యః న పరధర ః ట త యః|

స ధ అను ంచడమం మనుష లక భగవంత డ ఇ న . అందువల పరధ లను బ అను ంచడం కంట క స ధ లను ప క లనంత అను ం న డ పశస న డ , అందువల య స ధర న య దుల అను య ల అ ప బ ం . పరధ లను ఆచ ంచడమంట టనం నట, అంట న న అ అరం. ఈ ప రం జను య దం స ధర మ నట ం .

మ పకరణంల ' ఽ జకస య దమ ' ( .సం.) య ద పస లద ర . అందు త య దం స ధర ం ంపబ ంద ర . ఆ య దప క జసూయ ంతరత త స పకరణంల ( య బ హ ణంల ) శ వ మక పర ంల

ఆ య య గకమ న పసంగంల ప బ ం .

సు స ంయ ఆస | ఽ రబ |మ మ యజత మయ మ ఖ సు ష మ ం య ఽ బ | మయ జ జష | మ ం తృ య స మయ పసూ జష |

మ ం చత సరస | ఇ యం ఽహం | మ ం పంచమ ప | మయ ప షయ జష ఽ మ ఖ సు నజయ | న జ స పసూ ః| సరస ం య మద |

ప ప | త వ జయన| ( .బ )

ష ం ఇల వ ం :

ప శ అసు శ య ద సన ఆస | ల య రం ఉద య ం య ం చన ః

భట ః మ ఖతః దుం గచ | ం య దం దష ం క జ న స ధ | చన దహ ః

పృషతః ధౄ అప వృత బల రయ | అ చన దుందు జయ ణ

ధౄణ ఉ హం జనయ | అప యత ప గ య ః య ధ ః య ః పృషతః

145

స య న అవ ష న ంచ అ దయః క ణ కృతవనః| తతః ం

జయః అభ | తతః అ పంచహ ం జ భవ | త చ అ ః పత ం చ ర| మః

జ ర ర హణ పయ కః| స ధౄణ ం ఉ హజన రం న ప వ తవ పవరకః అభవ |

( . .)

ప ర లంల ఒక వతల , అసుర ల య ద సన దులయ ర . ల కంల య ద న నల ంతమం ర లన భట ల య దం య శత వ ల దం త ర .

య చూడ ఒక ఆ య దస ల ఉంట డ . ంతమం భట ల దండ ర ల య దం నుక గంల ఉం ళ ఉ కల గ సూ, ఇం ళ

న క ం బల రం ర .

మ ందర దుందు ష య ద భట లక ఉ ప ట ర . మ ంతమం క ల సమరంల ఎదు య దం సమయంల నక నకనుం స యం లబడ ర .

ఈ అ దు లన లను అ దుల అ కమంల క ం ర . అనంతరం వతలక జయం ం ం . అందువల ఈ ఇ యందు క అ దు హ సు లను పం యడం (య గం యడం ) జయం ంచగలదు. ఇందుల అ ప క ం ను. స తృ వత య ద

భట లక ఉ క ం ర ప వర ల క ం ( ను క ం ) పవరక డ ను.

శ శ ల బల ఽబలజ న య లశ |

ఇత కరణ టల ర ఉ హ ప వ ః ఉ హః య స యం జ బల అ గశ కృ సః ద ఽ శకః ప వవనం జ నం జత ం అ అస పచణ జ కృత క

భవ | ర హసు ప వ జ కమ ప నశ ః ంచ ప వృతస జయ ఽ మను ఉకః| ( .అ. )

యసు తః ప వృతః సం హన ప ః భర ర దుష ృతం ం తత ర ం స ప పద

యసు సుకృతం ంచ దమ రమ త భ తత ర మ ద | ప వృత హతస చ| (మ.స ృ)

ఎవడ భయప య దంల న వచు అట వంట డ పర ల చంపబడ డ . అతడ పభ వ క పంచు ంట డ . అట ప ణ ం అం పభ వ క వసుం / సంక సుం . అందువల " మంద య రం" దశ పకరణంల య దభట లక అత ంత ఉ హం అవశ ం అ -

శరణ గత త ల ం అమ త మ పల | స కర దృష సత ం కృ త ం రద | తశత త త మక ర ప ర | పకృ త ర ణ దయః స ర ణ స జ యః

ప ప | ప పయ తస ప ం న ృ ఇవ| ( . . )

శరణ గత యందు త ల ం ఉండడం, మంత ల సమ ల చనల తన ధు క ధ లను ల సుక ఉండడం, రదృ క ఉండడం శత వ జ ంచడం, మం మ ట తనం, క రత ం

లక వడం, వ, బహ జ న షయ లను ల సు ల ఆస ఉండడం ఇవ య దం క ఆవశ ల/ఉండద న ! , ఈ గ ణ ల లక ప పమ గ ణ కల అత

146

ప చూ శత భట ల ం చూ ఇతర మృ ల భయప నట న ర . ఇ ర ఉ హపశం పకరణంల క ఇల ప బ ం .

మ ను హ సంపన ః వ వ య సమ తః జనం పరమం ణ మ వ మ రవః| ( . . )

ఉద లక సమ దం ల నట (ఉత న నట ), మం ర ం ఉ హం క ఉండడం, య ద సంబంధ న వ వ ర సమన యం ఉండడం, ఇవ ఐశ లను ంద ఈ గ ణ సమ య ల రణమవ . అందువల ఉ హం దలగ న అత ంత ఆవశ కమ అందుల నూ ల చన, ఉ హం, వ వ య త క దృ అ మ ంట జయం సుంద

ప బ ం . వల సుర య ద లంల అ వంట అ దుగ ర వతల , ర కమ బ ధ తను క ం ర ల సు వచు ను.

ఈ ఉ ఖ నం కర పకరణంల "ఉపస మక" ఇ పశం ంచ రం ంచబ , అ ంతర త ర ధం దు చుట మ టడం వంట యడం య ద న ర న అవ ర ప ఉ యం అజయ న దు జ ంచ శక మవ త ంద ఒ క జ ప ంపబ ం . య సం తల మ జ క దంల ప ంపబ ం . .సం. అ య పకరణంల సు హసు న వత గహప రం "ఐంద యవం గృ ,

వర ణం గృ , ఆ నం గృ " ఇ ల ంపబ ం . అందుల వర ణ గహ గహణ సు ం సందర ంల " తం అబ వ " ఇ గంథం మ ణ అన మతలను రసం సం అ షవం య ( మలతను రసం వ ల నలగ ట ) మ ందు మ

య దు నందున త స యం ర . త త త డ " బ ద రం వృణ పయ వ మ ణ " అ పయసు మర కల ల వ య ంచ అం క ం ర . త త వతల మ , య న వర ణ క స యం యవల ం ం ర .

వర ణం బ వ త య ం భ మ ం జ న ం హ | ( .సం)

త త వర ణ డ వతల ప ను- ' మరసం క , త క ఒక తల గ ం ' అ . ఆ ప రం గ ంచ వతల అం క ం అ ధం ఒక తల గ ం ర .

త జ జ నమ ం భ ఘ ం శ ం న దం| ( .సం)

జ త లన వర ణ ల స యం మ షవం న రణంవల ల కంల క ఎవ హత యదల య అ న స యం , , దు

దు ం ఆ ర ంచడం కలదు.

మస య ం వర ణం మ ష రం ః రయ మ సుః త ం వర ణః త య సహ మగహణం కరవ వర వృణత తతః మ జహన య మక | ఇ ( . )

ఖ సూ యణ ర ల తన ష ంల "అత చన జ ః పద య మః షణ స న వణం జఘ న" దలగ న ఉదహ ం ర . మ డ షణ య ం వణ సంహ ం న షయ ఉ హరణ న యణ ల తన ష ంల

వర ణ ల షయం క అట వంట ఒక జ అ ఖ ం ర .

147

వల పర ను నం సు వ మ రం సూ ంచబ ం . ఇం , శత వ య క శత వరంల ఉన స వరంల ర వడం శత వ ను జ ంచవచ మ జ క సూ ంచబ ం .

మను ః తర ఽన త ఆసన సు ర ం న త ం మ త యదల ం ల తమక ర న ద ం రసుభ | ( .సం)

వతల , మనుష ల , తర ల ఒక వరం. అసుర ల , సుల , ల ఒక వరం.

అసు ణ ం ర ం చ ఆ వ అ నరజ ధః త య స ల ప ణ ం శ యల త ఇత అక ర తం కృతవనః|

ఇల ఉండ , సుర ల య దంల ఇతర ల స ల న బ ల వతల శ రంల రకం వ టట ర . ఇం ఆ ల త (రకం వ న ట ను) సుల ప నమ

గంల వ ఒ క ష ప గం భ కల ర .

తద ం రసుభ న ృ | ( .సం)

ను బ న ృ న చ |

అ దు ఽయం య ర ం ఇమ ఘ |

ఆ భ వతల మృ ం ర . ర ( వతల ) మృ ం న సమయ ప తమ ం . మనల ఎవర మృ ం అతణ సుల హననం ర వతల

ల సుక ర .

ర సు మనయన న బ వ వరం వృణ మ య సు నయ మ తన స ఽస

త అసు నజయ సు ర గ నుదన| ( .సం)

మ ట వతల ంత ఉ (లం ) ం ఆ సులను నం సుక ర . ఆ సమయంల సుల ఆ జయంల తమక ( సులక ) క గ య వల ంద వతలను , మ న న ం నుం వ వతల న ంల ప ం ర .

అనంతరం ఆ సుల స యం అసుర లను జ ం సుల న ధం జయఫలంల గ వ ఇంతక మ ందు అం క ం గ వ క ం వతల ళ ను ళ ట ర . మ ట

సుల ఈ ధం ఆల ం ర -"మనక జయఫలంల గ మ అం క ం , మన స య ం జయం ం క మన ఫల వ క ం మన ళ ట ర . ఈ ధం

ర అబదం ఆ ర " అ .

ర స నృతమక సమనం న ర శ | ( .సం)

ప య వతలను పహరణం య ( ట ) ఆ వతలను చూట మ ట ర . వతల ఆ బ ధను ల ంచు వ " అ వ ధన" అను త క ప రం అ

స ర సం య ం మ డ హ సు ల క న ఇ అను ం ర . ఈ ఇ మర ం ప కవ ఽ వ క య గం ప ర క నందు గల సులను ల ం ర . పవ ఽ

వ క య గం ద ణ, ఉతర క నందు గల సులను ల ం ర అ ం . మ ట

148

వతల జ ం ర , సుల ప భ త ల ర . అందువలన ఎవ శత వ వ ం , అత స రకల ఆ శత వ బ ధ ల ంచు వ ఈ న న షణ ష లన అగ లక ప శ దవ క న య గం య ల ఈ ం ం .

అ వ ధన ఽగ పవ ప శమ క లం రవపన గ బ ధవ ఽగ పవ రవప |య వ ప ర ద స న ణ దన|యదగ బ ధవ య ర స నవ బ ధన| యదగ ప కవ య వ ప ద స నుదన

త అభవ ప సు ః| ( . సం.5)

తృవ త స రమ న ఏత యజత| ( .సం.5)

దలగ ట ఆ హ ంపబ ంద ర .

య ఏ య తృవ ః తం న పణ ద య ఏ న సదృఙ | తం న బ ధ యదగ ప కవ య ఏ య నం పనుద | ( .సం)

ఈ ఇ ల అను ంపబ న మ డ య లవల (1)తనకంట ఉన త న శత వ , (2)తన సమ నబలం గల శత వ , (3)తనకంట తక వ మర ం కల శత వ అ మ డ లన శత వ ల క ల ంపబడ ర ం . ఇ హ మర ం. వల శతృవరంల క ల తన వరంల ర క త శత వ జ ంచడమ జ క సూ ంపబ ం .

దం సూ ం న పను ల నం

న సూ ం న ధం జ నం సు ల , జ లన సం అనుక ల న అమ త ల , ంసు న ప త డ అవసరమ క జ లనల పను ల ,

ట అమల ం . మనుస ృ ల ఇల ప బ ం .

జ ప జ అషమ భవ | (మ.స ృ.)

జ ప అ న అషమ తల ( జసు ల ) ంచబడ త డ ట.

ఇన ర స శ యమస వర ణస చ చన ః పృ శ జ వృతం నృపశ | ంశ త మ య ం ఽ పవర | త వరత ం షం నవతం చ | అ మ

య త ః త హర ర ః త హ త రం త మర వతం త | (మ.స ృ)

ఇందుడ -సూర డ - య వ -యమ-వర ణ-చంద-అ -పృ అను ఎ మం వతల ర ప అం ల జ ప ఉంట డ . కనుక ఇందుడ సంవత ల గ మ ల

సమృ వ ం పజలక జలసమృ క ం న ధం క ంతరత ( షంల ఉన ) పజలక జల క లను క ం ఇందవ , ఆ త డ ఎ మ ల తన రణ ల భ స న ఉద హ సున ధం తన జ ంల మ లక ల వ లను య ం

కర నం (పను వసూల ) య ల , ఇ అర వతం అ వ ం ర .

ఈ కర న పద దం హ తృమంత సృ పసంగంల జగత ృ ప క ం .

త ఇ మ ప రభవ | ( .బ . 2-2-10)

149

తం స మనం పర శ వసవః ప ర ర ద ణతః ఆ ః ప ఉతరతః ఆం రసః పత న ం ః ప న ం య ఏవం ద ఉ న ం సమ స ం శ | ( .బ )

వతలక ఇం ప త త, వ వతలందర ప అ న ఇందు ప ం "ఇందస జ పజ భ ః సం దన ప రం దర య " అ , పజలనుం సం ద ప చూ ంచవల ం ఇందు జ అ ర .

ఆ ఇందుడ స యం పజ ప సమ న మర య క పజలను నం సుక ఉ త న కరమ (పను ) ఇ ల ఆజ ం ను. , ఆ పజల అన గకర న ఆ

పను ను ఇవ క ం ర . అల క ం న పజల త ర క న ఉండ ఇందుడ పను వసూల క సమర న భృత ఆ త ర క పం ం ను.

మ ఖం ప ర త శ ః మ ఖం ద ణతః ప త య |స ప త ర వరయత మ ఖం ప ర త శ ః మ ఖంద ణతః| మ ఖం ప ఉతరతః ప య స ఉతరతః పర వరయత మ ఖం

ప ర త శ ః మ ఖం ద ణతః మ ఖం ప మ ఖమ తరతః ఊ ఉ య స ఉప న వరయత స ర మ ఖ భ ఽనయ త త పజ అ ష య| ( .బ )

త ర క న గల పజల ఆ క క ఇందు పంపబ న అ చూ ద ణం ప మ ర . ఇందుడ మ ఆ క క అ పం డ . అక డ ఆ అ చూ ప మ క క మ ర . అక అ మ ఉతర క , అ ఉత ళ పజల

ర . అప డ ఇందుడ ఈ ప రం అ దు క లందు స ర మ న (పను వసూల యడమ ప న) భృత లను ఉం " స ర మ ఖ భ ఽవయ " ను

సర మ ఖు ఆ పజలను నం సు డ .

త త పజ అ ష న య య|

అ క లందు ఇందు ంపబ న అ పత లను చూ ఇతర ళ శక ం ల పజల పను ఇవ అం క ం ర . అందువల సర త (అ ట) పను వసూల వ య డం ధ పడదు కనుక మ ధ దు య ం ల ,

ం కరణ మ రంల పను వసూల యడం, ంచడం క య ల మనుధర సం ం .

ం మ ణ ణ పృథక ణ వ జ న స వ గః ప దతం తః| నగ నగ కం క త ర నక | ఉ ః నం రర పం న ణ వగహః| (మ.స ృ)

ఆ య మ లక సంబం ం న పను ల ర ర హణ, ఇతర జ ల హణక మ పత న పత లన నవగ ల వల మ లక ంద న నగ లక అ పత య ం .

మ ధ , ద ధ , శ ధ , ధ ంశ క ( .స ృ)

దః సంజ త మ ధ య | తత అప ష ృ నగ ధ య ధ య ధ య చ ద | ( .స ృ ,మ. స ృ)

150

జనంమధ దం దల మ ధ ం . అక డ ప రం క ద ధ (మండల ధ ), అక డ ప రం క శ ధ ( ల అధ ), అక ప ష ంప బడక ధ , ఆ న ధ ం ల ం .

ఈ య మకమం దమ లకమ ప త హరణల జ ల నం వ ంచ బ ం . న న ప రం జధ ల ప ంచగలన పమ ణ రం ,

పజలనుం పను ల వసూల , ఆ పజలక సర క లను క ం ల కంల తం ప త ర ం నట ర న ప జ క అల ర ంచక ఆ ం ంచబడ త డ .

హ ద ష గం న చ ర ప తవ అహం ర త న ర భ పః| స సంహత హనవ ః వ ద ఇ మదః| ( .స ృ)

ఏ పజలనుం పను వసూల పజలను ర ంచ అతడ ఉన త న నకంవల వ ర డ ప బ ం .

ఇంతవరక మన ందూధర సప రం య డ జ ప ంచడం మ ఖ ప మ జ గంవల ఇతర ల క జశబం వ వహ ంపబడ ర , య ప బ న ధ ల క వ య , బ హ ణ ప త, అమ దులను య ం సల లను సుక జ ప ం ల , లకవర, ల వ లందు ఐకమ ం ల , స జ పన

పర జ సం దన జ కనుక అవసర నప డ య దం యడం ధర మ క ప బ ం . అల య ద ప ర వరన, పర జ సం ద ప రం, అందుల శత దు స న ం మ ట ంప యడం జయ ంచడం జ అ , ఒకప డ శత క య ల శతృవరంల లంచం ల బర క స యం శత వ ను జ ంచడం క ఒక జ అ , పజలను కన తం వల ర న పమ ణం ర ంచ క క వల వ ంచ అర డ క ం . ఆ ధం ప జ ఉలంఘనం న క శరణ గత అత వధనుం మ య క ఈ ం త క ప రం ధర మ ం .

త ద వధ ం పపన ం న ప పయచ |

ఇం ద షమ త డ కనుక ఇం దులవల పజలక జల కర ం వంట క ం ల , ఆ త డ భ స (భ ద ఉన ) ఉద రణ ల గ ం నట జ ప మ, నగ పత ల పజలనుం పను ను క ం ల , అల క ం న పజలను

తం వల ర ం ల అల ర ంచ ర డ త ల ఉ హరణల సపమ ణం వ ంచడ ం .

ఇక డ తరచు బ హ ణ, య శబ ల దంల న ప రం ప బ ం , కల న ద , ర రయ ఉప గపడ స ృత ల య డ జ అత ధ ల

నప ట , జ గంవల ఆ పద అలంక ం న ఎవ వ వహ ంపబడ ర అనడం జ ప లనల క న ధ ల క వ యనడం ససమ త అ ,

త ర ర గంల ఉన యశబం యత జ ష ప ంద సూ ంచ ండ ప య ల ' తం, తం ' అ " తం తం శవణః" అ ల డబ ం .

151

ఇందుల ఒక ' త' శబం మ ఖ ర న ప లకత ధర ష , ం ' త' శబం మ తం పదద య ప గ మర ం త ( ండ మ ర ప డం ) య చకమ ల ం . జ ప ల పసంగంల గల యశబం య ల బ ట ఉపల ణం ప లక న తర ను క ప డం స సమ తమ ల సుక బ హ ణ య శబ లక ఆ య జ

ష న ర అరం ప డం అసమంజసమ తలవక జ ప లనక మ ల సూత న క ఙ యంల అల ఉంద ల సు వలను.

మ య ల

మన సమ జప గ మ లక ఉప గపడ ఐ క న ఫల ల అల క న ఉ య ల అన మ య ల ( క ), మ ం య ల ప బ , మన దంల ఇల అన మం, ఐశ ర మం, ఆయ మం దలన కల కల ర ఆ య

కల ంచ ఆచ ంచద న అ క య ల దం ంపబ . అందుల ంట సూ ం ఉదహ సు ను.

దృష న ప జ ల గల అ క ష ల , మ ప య ల కృ.య.సం.2వ ండల 1,2 పశ లందు ంపబ . ఆ య కల గల ర ఆ య య ల అను ం ల దం

ం ం . అందుల పథమ ఇ (య గం) పజ ప ను.

పజ ప ః పజ ఆసృజత స ృ ఇం అ గ హ ం యత జ ప ః| ఇం పజ అ ఘ సత ం గ దశక ల మపశ తం రవప వ పజ ః ధయ | ( .

సం. ం.2-1)

పజ ప పజలను సృ ం ను. సృ ంచబ న పజలను ఇం గ ల 'ఆ తవం ' అను ష ప రం సం త ప బంధ క ం ర . ఇం గ ల ఇల ర పజ ప ఆల ం ఇం వ క న ఏ దశ క ల ప శ దవ క న య గం ఈ ప బంధకం

ల ంపబడ త ంద ం ఆ ప రం య అను ం డ .

వ పజ ః ధయ ం|

ప వం వల ఇం గ ల పకృత న ఇ మర ంవల ఆ దనను ల ం పజ ప సం పజలను అనుగ ం ర .

ఇం ఏతస పజ మపగ హ లం పజ సన జ ం న ందత ఐం గ దశ క లం ర పజ మః|

ఏ ప ర ష డ య వ దుల పజ దన సమర ఉం అన నప ంసక డ , ర , వృదుడ ఉం క సం ందల ఆ ప ర ష సం త ప బంధక న ఇం గ లను గ ం ఆ ప ర ష డ ఇం వ క న ఏ దశక ల ప శదవ క య గం

య ల ప బ ం . (క లమన క ండ ంక మ క ). అట వంట 11 మ క లను "ధువమ పృ ం దృ ంహ" ఇ మం ల అ యందు తపం ( ) టయందు షం ( ం )

యబ న టను ఉం ల ం . క ర ఆ రం కల , అశ ,శఫ ప మ ణం ణం యబ న ఆ టను ప శమ దం ం .

152

క ర వ ప కృ మశ శఫమ తం క | (ఆ. .సూ.)

అట వంట ప శం ఎ క ల లయందు ల బ అ క లమ , క ల లందు ల బ నవక లమ అనబడ .

అషసు క లష సంస ృతః ప శః అ క లః నవసు క లష సంస ృతః ప శః నవక లః| ( గహమ ) ( గహమ - సమ అ వ ం క ం)

ఇ మం ల క ల సంఖ ను అనుస ం దశక లమ , ఏ దశక లమ ఇ వ వ రం. పకృతంల సం న మ డ ఏ దశక ల ప శదవ క య అను ం ల

ం .

అపశ ను శం క ర ం భ త ం సర నం|

అను క బ ం ం బట ఆ ప రం ప త క నం ం ఆ య లందు ం . మ క క ఈ ఐం యవల ం ం దం.

ఐం గ దశ క లం ర స రమ నః స జ ష ం ఏవ న గ ప | ( .సం. ం.2)

అ తన న త షయంల ను, తన న బంధు భృ దుల షయంల ను దం ఏర నప డ ప ప క మ న ంప య ఇం వ క ఏ దశ ప శ దవ క న య అను , ' ప తృ ణ జయ ' అ , స యం ను ష న

ంచబ న జయ ందగలడ అనడం శత వ స ర కల డ ఈ య అను ఆ స ర ల గలద నట ం .

ఇం య ం హ మ ప శ దశక లం ర యః ప గృ తః అ ం హః ఇంద ం హ మ చ న గ ప వ స ఏ నం స ప ఽ ం హ మ ంచ | ( .సం. ం.2)

ఇల ప వృ మ డ యద న ఇష నర ం ఈ మంతం. ఇక డ 'అ ం హ' శబం చరణ ర ప పం ప బడ ం . ఏ ప ర ష డ ప బ న పం క న అ ం హ మ ఇందు ఏ దశక ల ప శదవ క య గం ఆ ప ర ష డ ఈ య ను న

మర ం వల అత క పంనుం మ క డవ డ .

ప వృ అందర ర క ంట ర , అట వంట ఉప ం ం దమ గ ం . ఇల మ ఇ క ంచబ ం .

ఇం య ప శ దశ క లం ర బ ప య ంద వ ర న గ ప వ స ఏ నం య | ( .సం. ం.2)

న తప ప శృంఖలం, అన బం ం ల సు. కటబ న ప ర ష డ ల ల సు కట బడక జభట ల చుట మ టబ న వ ' తృ' షణ ష న

ఇందు రక ఏ దశ క ల ప శదవ క య అను ం ల దం ంచబ ం .

' ' అంట ర ం డ అ అరం కనుక అట వంట షణ ష న ఇందు ఉ ం య గం య . శృంఖల ల బం ంపబ న వ క మర ంవల మ క డవ డ గ ంచ వలను.

153

చర కల డ యద న య గం

య య దుశ భ మ షం చర ం ర | ( .సం.2-2-10)

ల కంల చర కలగ మ ందు సంబం ం న ల ణ ల కనబడ . వల చర బ ంద భయం ప డ త ం . అట వంట సమయంల మప ష వ క

ర దవ క య య . ఈ య ను న మర ం చర క ం ఉంట ం . ఈ ప రం మన యసు చర రణ సం దం య ం ం .

ర యద న య గం

మ దం చర ం ర జ మయ మం ఏతస ర గచ అ ం శ రం యస జ మయ మ స రసం ణ త శ రం ఉతయ సుర వ వ వ|( .సం.2-2-10)

ఏ ప ర ష ర లంనుం ం ఆ ప ర ష డ ర అ , "జ మయ " అను శబం ప బడ త డ . ణం శ న ంట ట క ఉండ రణభ త న , అన రసం. ఈ అన రసం లంల ణ ందక ం మ ందుత ం . సవ మన నబ న అన సంబంధ న సూ రసం మన మనసు నుం క హం వరక బలకరం. త ణం

హమందు బం ంపబడ ం . మనసు అన రమ "అన మయ ం మ మనః" అను ం గ ం . అన రసం ణం హమందు బం ంపబడ ంద జస య బ హ ణమందు "అన ం ద " అను క ం ప బడ ం .

ఎప డ మన భ ంపబ న అన ం క రసం ణ అన ణ ందక మ ం ం అప డ శ రం అ ందు ం . అన రసం ణ ందక అన రసం లక శ రం

అ ందడ అను శంక కల గ త ం . " ణ శ రం ప తం శ ణః ప తః" అ త ప ష క ం ణ, శ లక అ వ సంబంధం ప బ ం . అన రసం మ ణ ం

అ ందక వ ట త శ రం అ ందడం. ఈ షయ "జఠ ః గర స అన రసస అ మ ం త భ య " అ ష ం వ ం ం . అన జఠ మన భ ంపబ న అన ం క రసం ందక వడం వల ఆ అ మన శ రంల ఉం మ ం త వ భ సుం . మ ం త వ ల అ భ ంపబడడం వల త న న శ రం కృ ం . ఇ మనక అనుభవ ద . ఆధు క ల 'ఎ ట' నడం కలదు. కనుక ర ఈ య

య .

యజమ చర దవ క య గం యడం చర శబ రం "అనవ త అంతర ష ప దనః చర ః" అ మ ం సంల వ ం ర . అన అన ం ఉ న త త గం ర క ం ఆ ల పల ఏర న ఆ పక న అన ం 'చర ' శబం ప బ ం . ల కంల 'అ సర ' అ అంట ర . ఈ య ను త చర దవ ం అన అన మ మ ల మంనుం ర అ నుం శ

ను ల సు డ . ఈ ర దశబం- 'ర ఏషయద ః' అను వలన అ ప బడ ం కనుక ఆ అ త వ ల భ ంచక ం ఉండ 'చర ' శబ ర న అ ఇ శ ను ల

సు మ ( డ క ంట మ ) అరం.

154

వల ఆ యజమ గర త డ అవడ క మ హ ర లంల ణ లను డవ దం ఉన వ భ శయనం యబ న ల ంచగలడ ఫలం ప బ ం . ర గల ప ర ష డ యద న మ ఇ క ంపబ ం .

అ ం ఏతస శ రం గచ మ ం ర వర ణ ఏనం వర ణ న గృ సరస ం గ ష ఆ యస జ మయ జ మయ మ త సర మ య య త

ఏ ం ర | ( .సం. ం.2)

ఏ ప ర ష ర ం ఆ ప ర ష శ రం మ ం త భ ణం కృ ం కనుక అ ప ంద వ వ రం. మ డ ర క ంచడంవల బల యం (బలం తగడం) ఏర ం . వర ణ డ వర ణ శం గ ంచడంవల ఉదర ఏర ం . అత క సరస

ందు ం . అంట అతడ మ ట డ సమర డ క త డ . త అ ష లను ప ంచుట మరణ ను ఖుడ అవ త డ . మరణం ప నడ సు డ . ఇ అన ల

సున ందువల ప ప ర ఆయ సు ం కగల ర గసుడ (1)అ క ల ప శ దవ క (2)అ వ క చర దవ క (3) మ వ క దశక ల ప శ దవ క (4)వర ణ వ క చర దవ క (5)సరస వ క ఏ దశక ల ప శక ల, ప శదవ క ష వ క న పంచహ

య ల , "త ఏ ం ర " అను ం ం .

అన అ వతను ఉ ం అ క ల ప శదవ ం (2) మ వతను ఉ ం చర దవ ం (3) వర ణ వతను ం దశక ల దవ ం (4) సరస వతను ం చర దవ ం (5) ష వతను ం ప శక ల ఇష లను య ల ం .

ఏత ను న మ న అ స శ రం ణ మ దస ర ణ నం వర ణ ను ంచ రస న చం ద అ స వ ష ర జ వ నం యజన చ

షజ ఉతయ సుర వ వ వ| ( .సం. ం.2)

అ నుం శ , మ నుం ర ను ల సు వర ణ క ప దం జల దర నుం మ క సరస క అనుగహ షణ సమర సర వ స ర ప న అ , యజ స ర ప న ష వ క అనుగహం ద ం ంచబ న మ హ ర లంల

ణ ను ఖు న, భ శయ ం న వ క మరల ం ప ప ర ఆయ సు ందగలడ దం ం . బట, ర గసుడ ఈ య గం యనగ ను.

మ త ర రణ సం ఇ

మ త క ఉం వ ట ల అనుక సం దం ఒక ఇ ం ం . ఆ ఇ కంట మ ందు ఇ ల క ప వనను ఈ ం ఉ ఖ నం వ ం ం .

సు స ంయ ఆస య ఆస ఽ న జ య షమ ః చత వ మన ర సు ః ర ం మర ర ర ణ ఆ స ఇందః పజ ప మ వ త

య సంజ య జయదగ వసుమ ప శ మ క లం రవప మ య ర దవ చర ం య మర త ప శ దశ క లం వర ణ య త వ చర ం త ఇంద

జ య సమ జ నత| ( . సం.2-2-11)

155

వతల , అసుర ల య ఉదు క లనప డ వతలంద ల ' ను ప ను ఉం , మ కర దు' అ ల ర దప ఒక ప న యకత ం మ కర అం క ంచలదు. అప డ

వతల ఒక యందు ఒక సం ల నను ల గ వ ల భ ం ర . అందుల ఒ వ ఒ క ర ప న వసువ లక అ , ర దులక మ డ , మర త లక ఇందుడ , ఆ త లక వర ణ డ అ పత ల ఉ ర . రంద కల క సం ఉ య ప వల ం ఇందుడ పజ ప ంచ పజ ప ఉప శ ప రం ఇందుడ సంజ మక ఇ ను.

త త ఆ య గ మర ం వల వతల పరస ర మ త న ఇందుడ ప నుడ ఉండ అందర అభ నుజను (అం ) ఇ ర . తం 'సమ జ య అభ నుజ య ఇ ' అ 'సంజ ' అను వ త ష ంల వ ం ర .

అంట, ఏ ఇ క ప వం యకత అభ నుజ (అనుమ ) సంభ ం ం ఆ ఇ సంజ అ ప బడ ం . ఈ ఇ మర ంవల ఇందు వతల న ం సంభ ం ం . కనుక మ త ట తనక ఇవ డం ఇతర ల అం డ సంజ

మ యవల ం "యస మ య త తయ సంజ యజ " ( .సం) అను ం .

ఈ ప రం సంఘంల పరస ర మ త ట అంద అనుమ య సం ంచు వ ఉ య క దం బ ం ంద గ ంచవలను.

ఆయ మ డ యద న ఇ

మృ ర య పజ ప మ వ భ ఏ ం జ ప ం శత కృషల ం రవపత ష మృతమద | ( .సం. ం.2)

వతల మృత వ భయప న పజ ప స ంచ ఆ పజ ప నట మృత రణ రం నూర కృషల ల త ల న (కృషలమన మ డ యవల ఎత బం రం) సువర శకల ల దవ ం క న పజ ప వ క న ఇ ర ం , మర ం వల వతలక అపమృత సం ం డ .

మృ య త ఏ ం జ ప ం శతకృషల ం ర పజ ప వ న గ ప వ స ఏ య ర సర మ య | ( .సం. ం.2)

అపమృత వ సుంద భయప ప ర ష డ శతకృషల దవ క పజ ప వ క న య య ల దం ం ం .

సర మ య ః జన ల య వ య ః ఆరబన కర ణ తం తత ర ం న |

అ యణ ష ం. రబర ప కర ఎంత ఆయ సు ను ప ర ష డ ందవల ఉ అంత ఆయ సు ను అపమృత ర తం ఘ ం ందగలడ . వల అపమృత రణ ప ర క ప ర ఆయ సు ను ం క గల ప ర ష డ జ ప య ల దం మన బ ం . క ండల అ య క ల అంట ర . ఇం ప ప ర ఆయ సు ను ర

యద న మ య గం క ంపబ ం .

156

అగ య ఆయ ష ప శమ క లం ర ద ః మ త సర మ య య త య ష న న గ ప వ స ఏ య ర సర మ య | ( .సం.2-2-3)

ఆయ ష షణ ష న అ సం అ క ల ప శదవ క య య . అల ఆ అ యజమ యందు "ఆయ ర " ప ప ర ఆయ సు ఉంచును. అందు యజమ

ప ర ఆయ సు ందగలడ .

"అగ య ఆయ ష ఆయ ష య అగ " అ యణ ష ం. ఆయ సు అం ంచగల అ సున ట ఈ య గంల ంపబ ప ను క అను మంతం వ ం .

ఆయ శ దధదయమ ర ణ ః| ప న ణ ఆయ ప య ం సు | ( . సం. ం.2)

ఓ యజమ ను ! వతలంద ల ష న అ సం సంప ర న ఆయ సు ను ఇచు క! ణం అపమృత వ గ ంపబ అ వత అనుగహం ఆ అపమృత వ న ంచు క

అ ఈ మం రం. ఇల య జ మంతం-

ఆయ అ హ ణ ఘృతప ఘృత | ఘృతం మధు ర గవ ం వ ప తమ ర మ | ( .సం. ం.2)

ఓ అ ! ఈ య గమందు ప శ హ సు ను సున ను ఆఘ ర య ల , పయ జల మ న గ య ల ను ఉ ం ఘృతం త ర ంపబడ త . ఇల అవ నంల అన అనూయ జల య లందునూ ఘృత ంపబడ ం కనుక ఘృత జ త రణం క న వ మం మ ధు త న దర మయ ప త ధనం ( )

యబడ త న ర ల న ఘృతం ం , "ఆయ ఏ " ప ప ర ఆయ సు ను ఇ , తం క మ ర ర ం న ధం 'అ ర ' సర ల ర ంచుమ ! అ ంచడం ఈ మం రం.

ఇ వరల ఉదహ ం న మ య ల య జ ప ను ల అరం వ ంచక ఈ మంతం ల కంల ప భ ర ంల ను ంపబ అవడం వల ఈ మం రం వ ంచబ ం . ఇతర ఇం య టవం కన ఆయ సు ల ప నం కనుక అందర రడం సహజం. ఆ

కను ర గ న అ వ ఈ మంతం ంచడం ఉ తం కనుక య గం అ రం కల ర య ను లందు ఆ య మం లను ంచు కలను ర . ఈ ధం

య కం ను (వ గతం ను) మ కం ను యసు ను క ం టట వంట అ క య లను మనక త అ న దం బ ం ం . య లను మనం యక తత ల లను

ంద ర ర ఆ య య ల య జ ప ను లను జ ట ఫల లను ందగలర . కనుక దంల ం న అ క య లను వ ంచక ట మ త సం పం దం ఈ ధం

మన యసు ర త ంద ల ప వ ం ను. ఈ వ ంపబ న అ రపత , ఆహవ య, ద ణ గ ల ధ మ ల , త యజ ల అ ఉ .

, ఇట వంట యజ లల ంపబ మం లను బ మ టవలన మనక జ కం క ఉప గప షయ ల బ ధపడగలవ . జ క న షయ ల ,

క షయ ల ఇంతక మ ందు గంథంల వ ం ను.

*6వ పకరణం సమ పం*

157

7వ పకరణమ

రయజ ల - సం ల ఇంతవరక తయజ లక సంబం ం న షయ ల ర ంచబ . ఇంక రయజ లక సంబం ం న షయ ల క ర ంచద ఉ . ర యజ ల క మ లక స ృ

ల కనుక తకర ల ర పణ సందర ంల ర యజ ల ర పణ అసంగతం ద గ ం .

పంచ మ యజ ల - వ, తృ, భ త, మనుష , బహ యజ ల రయజ ల ప బ . స ృ కరల , సూతకరల క సం ల ర ట రకర ల

ప గణం ర . "య చ ంశత ం ః స బహ ణ య జ ం ల క ం గచ " అను తమ సూతం నల సం ర కర ల నబ . అ - "సప మసం ః, సప హ ర జ సం ః, సప

కయజ సం ః, పంచ మ యజ ః గ సం ః చత రశ ఆహత చ ంశత ం ః" అంట ఏడ మయజ ల , ఏడ హ ర జ ల , ఏడ కయజ ల , అ దు మ యజ ల , ఇ క గ ప ల గ సం ల తం నల (7+7+7+5+14) సం ల . ఈ యజ ల , సం ల ర ంచ అరతల , యమ ల క, ట ర ంచడంల కమ సంబం ం క యమ ల ప బ . అ మం, అత మం, ఉ , డశ, జ యం, అ తం, అ మం అ ఏడ 'సప మయజ ల '. ఇందుల అ మమ దట యజ అను ంచక ం అత మ ఇతర కత వ ల ఏ అను ంచ ద ఖ ంత య ం .

ఏష వ పథ యజ యజ ం యజ మః త న అ అ న యజత, గరప భవ ప య |

ఇల క ం ఇతర కత వ ల మ ందు అను అపమృత వ కల డవ డ ల గరప త డ (అయ ను నం న డ ) అవ డ ం .

అ మమగ ఆహర యజమ ఖం అ మః యజమ ఖ రభ సవమ కమ | ( . .సం.)

దట న అ మం ఇతర యజ లక మ ఖ నమ ఇ మ ందు ఆచ యజమ ఖ ఆరం ం న త త ఇతర కత వ ల రం ం న డవ డ , అ సమ ం . సప మ సంసల ప గణనల సూతకరలక అ య ల ఏ లవ , సప మ సంసల ( ణ) మధ ల ప బ న ' జ యం' ఇతర సంసల మధ ల ప బ ం . కనుక ' జ యం’ అ

ల సు వల ఉం . ఆప, క ర జ య ల ండూ సం జ య లకంట న న మ కర ల అ ప బ ం . ( మ కర ల గ ం మ వ లక ర ంచబ న

“ త మ కర మ ం " గంథం చూడనగ ను)

సపహ ర జ ల

సప మ సంసలను ఆరం ంచ అ రం ఇ హ ర జ ల . సప హ ర జ ల ప గణల ఆ క షయ ల , య షమ మత దం ఉం . ట వ ల ఇల వ . (1)అ యం (2)అ హ తం (3)దర ప రమ ల (4)ఆగయణం (5) త స ల (6) ర ఢ ప బంధం (7) మణ అ ఏడ హ ర జ ల ఆ క షయ ల ; (1)అ హ తం

158

(2)దర ప రమ సల (3) ండ తృయజం (4)ఆగయణం (5) త స ల (6) ర ఢ ప బంధం (7) మణ అ ఏడ హ ర జ ల య షమ బహ కల వ వస చూ ం ర .

అన ఆ క షయంల అ యం హ ర జమ , య ష షయంల ండ తృయజం హ ర జమ ప గణన యడం క ం . అ యం పథమ హ ర జమ తమసూతం మ న గ న ంట . , అ య అను ంచక ం రపత , ఆహవ య ద ణ గ ల ంచదు. ఈ గ ల లక మయ గం అను ంచడం క దరదు కనుక హ ర జ ల ప బడ త న వ మయ గంకంట మ ందు అను ం ! అ హ త దర ప ర మ సల మయ గంకంట మ ందు అను ం ల "దర ప రమ న యజత" అ ఉం , ఇందుల ప ంత ల .

అ యమంట అగ లను సంస ం ఒక కర షం. ఈ కర సంస ంచబ న అగ ల ఆహవ య, రపత ద ణ అ గ ల . ఈ అగ ల త అ మ ఇతర కత వ ల ధ ం. ఇట వంట అ సం ర న ఆ నం మ డ ల ఉం . (1)న నం (2)ప నం (3) మప ర నం అ . న నమన "కృ స మ ద త" ఇ

త ల ప బ న కృ న లయందు యబ , ఆ నమ పవమ స తం ప న ంట అగ లక సం రం ప అ నందున ఆ యం లం అ హ తకర ను ఆచ ం

గ త వసుం .

ఈ ప రం పర ం వ వరక అ హ ను నం సూ రమ పర ం (ప న ) న మ ందు ఇ య అ సం ంప అ రంభణ ఆచ ం ంట

రమ , దర ద య . ప నంల 'దర ప రమ రప మ ణః' అ సంకల ం ఆ ప అ రంభణయం రమ ఆ యం లం అ హ ఖ కర

ఆరం ం . ఈ ప రం "దర ప రమ న యజ " అను త క ప రం మయ యదల న ఆ ఆచ ంచడం, ంట మయ సంకల ం యడం .

ఈ ప రం దట ండ ప లల అ హ త దర ప రమ సమ ల హ ర జ ల క అను ం నటవ త ం . మ ప ంల మయ నంతరం అ హ త దర ప రమ సల ఆరంభమవ . మయజ లకంట నూ నమ ల (తక న ) హ అను ం న

మ ట మ యజ అ రం ల సుం . తపరం ఈ హ ర జం పబల రపరం రకర ల దుర లమ ల ఔ సన క, శ ల య ఏ హ ర జ ల య

అ రం లదు కనుక, పబల న హ ర జం కంట దుర ల అ సం ం ట రయజ మ ందు అను ం ల ం .

ఈ సందర ంల అసల యజమంట ఏ ట అ ం . ల కంల ఖదర , నూల వడకడం వంట ట క సూతయజమ వ వహ సు ర అ యజ ల మ తం భ ంచ దు.

యజల ణం

"యజ వ ప జ సంగ కరణ ష " అ “ ః ష న స య ః ప తస దవ వ మయస సంస ృ గ కరణ సు సు ద ద త హ ధనక అధ ర ద ధ

159

స దు శ క మంతప ర క షడష, ద ద ంగయ గ ర రస కర ష వ యజపద వ ప శ అత ఏవ దవ ం వ న గః య గః" అ యన మహ య గస ర పం ర తం.

వ న యమ ణ స స త వృత నుక ల ర ఏవ య గః| ( . )

రత నమ యమః స | తత న త చ ప సంఖ య | (తం. )

ఇ మ ంసక ప శ . అత ఏవ "బహ జ ఽ యజ ప ఏ వ కవ | బ ర ణం బహ హ ః బ బహ ణ హ తం| బ వ న గంతవ ం బహ కర సమ " ఇ (భ. )

ఇ ప చు వడం అ ఆ న ప న ప య యజం అనబడదు. 'యజ' త వ ప బ వతలను ం మంత ప ర కం దవ గం యడ యజమ మ ంసక ల ప ష ం ర .

అందుల క య గ న, హ మ న అన వతల ను ం దవ గం ప నం ను, ఆ ద త న ప శంల ఉంచడం అ ప పం అంగం కల య గమ వలం దవ గ ప ర క ప పం

ప నం ఉన హ మమ దం ఉం . పమ ణ ల ననుస ం మనక ఇషం వ నట యజశబ డ దు. అ యజంల ఒక సుక క కల ం . ఘ ం

య కనుక ఆ ధం ఒక ర కమ య యజప జ సు ర అ ప వచు !

య -హ మ దం

రసు న య గహ మ ర ధః య ం వ శ ప ర క దవ ప ంగ 'య ' పద ప వ శక దవ గ ప ష సమ ప ష ‘ హ ’ ప "ప ంగక య ద య

వృ జ ః య గత ం, య తయ వృ జ శ హ మత త |

ద ల ట ద హ మ ల క అంట ర . క ర ల న ంట య గ హ మ లక దం ఉం . వతలను ం దవ గం ప నం , ద అ ల ఉంచడం అ అంగం క ం య గం. వతల ను ంచడం-దవ గం-ప ల అ మ డూ ప నం క ం హ మం అ ర . య క ల ‘యజ’ త వ ను, ‘హ ’ త వ ను ప ం డ త న ందువల ప పం అంగమ గ , ండ యల ప నం ఉన , య గం అ , మ డ యల ప నం ఉం హ మం, అ ల ప బ . లన హ మ లల ంట ద హ మ ల క దం ఉం .

హ తృకరృ లన య జ ప ను ల మం రణ యజకర అ న యజమ మ న కం గం యబ న హ సు ను తలందు "సకృదుపసృణ | ర ఽవద | సకృద ఘ రయ " అను వచ ను రం ఉపసరణ, అవ నల అ ఘ రణల గ ంచబ న హ సు ను ఆ నమ దం ఉన అగ లందు అధ ర ల ఉంచబడం (ప పం) అ య గమ ర ం ర . ర మం ల ద దులయందు ఉంచబ న "య క య హ య ద హ మం క " అను త క ప రం ఆ నుల , ఒ మంతం త న అగ లందు వ శ క దవ గ, దవ ప ప ప న ల న హ మశబ ల

ప బడ త .

160

ఏ ఒక ల ఫల ంచ ండ ధ ల ంపబ నప డ అందుల ఒక వ ంప ధన వృ ర ప అ , ండవ ప సంఖ అ మ ంస మతం. టల ఏ ల ణమ క ల కంల ఆ న, ప న ప యల తట ంచదు. బట, యజమనడం భమ మ త అవ త ం . బహ జ నంల జ నయజం అ ఆ పమ . ఈ ఆ పణ అం క ం ర ల ఇల అ ర .

యజ ధః కః సూల సూ వ వ తః కర యజ ధసూల ప వ వ తః క వ మ యజః ప తః జ న యజ భ సూ ః సం ర బ ధకః|

సూలమ , సూ మ యజ ల ప నం ండ ల . కర యజ ల మ సూలం మ డ ల వ వస యబ - త ం, కం, మ ం అ . ఈ సం ర బంధ ల ం

మ క ం జ నయజం సూ యజం ప బ ం . ఈ ప రం కయజ ల ను, పంచ మ యజ ల ను హ త, అధ ర డ దలన ర క ల లనందున, ఆహవ య ద గ ల లనందున, య జ ప ను దుల లనందున మ ఖ యజత ం సంభ ంపక యజత ం ణమ (అప నం అ ) ప వలను.

కయజ ల

ల ం కయజ శబః తత బ హ ణ ః| (ఆ.సూ.)

ల రం గ ం ర ష ల . ఆచ ంచబ న కర ల ఔ సన, శ దులక కయజమ ర ప దం.

న ప న చర ణ యజః క యజః| ఇ .

పక ం యబ న చర దవ ం ఔ స యందు ర ంచబ అవడంవల కయజమ ప ం ం అనడం ఇక డ హ తృకరృక, య జ ప ను రణ లనందున యజ శబం

ణమనడం య కం. మ ందు ల సుక న ట ఇ జ యజ ల వ . , ఇట వంట కయజ ల మనక తప క ం అను య ల (అను ంపబడవల నవ ) గ ంచనగ ను. హ ర జ మ యజ దులను ర క తప క ట అను ం ల ప డం ట అను ం క

కత వ ల చ ం శ కల ర యవచు . ల అసమర లగ ఈ కయజ ల ట ఫల క ఇ . అందు త ఆశ ల యన గృహ సూత ష ంల -

ఏ న క ణ సుల | (గృ.సూ. .)

అ ర . ఈ ప రం త మ ల ప బ న కయజ ల ఏ ? అ షయంల క మత ల ఉ . సం ర క, సం ర ర కరం, తమ ధర సూ ల మ న గ గం లల - 1.అష 2. ర ణ 3. దం 4. వణ 5.ఆగ యణ 6. 7.ఆశ య అ , ఆపసంబ గృహ సూ ల - 1.ఔ సన 2. కం 3. శ వం 4.సర బ 5.ఈ నబ 6.మ స దం 7.అషక అ ప బ . , ఆపసంబ గృహ సూ ల హ పకరణంల ఔ స సం ఆ య కం ప బ ం . ఇ అ న పకరణంల అ హ త రంభం య గ త పవమ నంల , "అత ఊర ం హ ఆహ తండ లర హ య " అను సూతం

ఔ స రంభమ , త త రంభమ ప బ . అన హం మధ ల రమ స పర ం తట ఆ న ర ణ కం ఆరం ం ల -

161

ఏవమత ఊర ం ద ణ వర మ ం పర సు ర ః| (ఆ.గృ.సూ)

అను సూతం ప బ ం .

శ వం మ తం " ద హమధశ య బహ చర ం" అను ధర సూతం 12 ల అధశ య బహ చర వతం ప స త డ ఆచ ం పశస న అహసు ల ఆరం ం ల "సప క శ పశ హ రంభః" అ , "ఏవమత ఊర ం ద ణ వరమ ం పర సు ర ః" అ గృహ సూత ఖ ల సుదర ర ల త ర దర నమను ఖ ల నంతరం మ మం న ఆరంభం య ల ర . సర బ , ఈ నబ ర పణ పసంగంల ఈ హపకరణ సూతంల , హరదత ఖ ల , సుదర ర ఖ త ర దర నంల ,

కయజ నంతరం ఆరం ంపబడ త ంద ం నట ఔ సన, క ర పణ పసంగంల కయజ శబం డబడ లదు. , "ల ం కయజ శబ" అను ఆ.గృ.సూత ఖ ల

హరద ర ల , “అ క ల ” అను ఖ ల "ల కశబన ఉచ , కయజ ఇ ం సంజ య | క శబః అల వచనః య పం యజత వః" (ఆ.గృ.సూ.20-15) అ

ఖ ం ర . ష ల ఆచ ంచబ కర లల ఔ సన హ మ దులక కయజం సంజ ప దమ సుదర న ఖ . " బ లః తద గమన లః అయం వః త ఘం యజత" అ హరదత

ఖ .

ఈ హరదత ఖ ప రం తప బ ల వల గమన లం కల డ కనుక ఘం య గం య అ అనుక , కశబం అల రకమ ఖ ం ర . మయ దుల క

అల మవడంవల దుల క కయజ ల ప బడ య ప బ ం . ఇం దు, దర న ఖ ల క "గం ప నం త య తర ల వ యతః కః అల వః" అ ఖ ప రం క కశబం అల రంల డబ ం . అ తయజ లక , సం లక , కయజ శబప గం య కం ద ఈ ం గంథం హరదత ఖ ను ఖం ం ర .

కయజ ఇత త క శబస అల చక ద మ ద య కయజ ః ం మనుష సం ర న అ |

బట ఇతర యజ లకంట కయజం అల యజ మవడ క, దుల క కయజ ల ప బడ త యన హరదత మ మ తం అం క ంచలదు. కనుక ల కంల

ఔ సన, క, శ ల మ ంట కయజ ల ష ల , ఆపసంబ మ నుయ య ల డ త ర . న ప బ న ఔ సన క శ దుల య ష షయమ అష కయజ ప గణన అర క షయమ కల వ వస చూ సూ కయజ ల ప గణనల ర ణం, దం అ ప బ న ం ంట ఒ కయజం ' ' అ ఏడవ కయజం

చూ ం ర , సంప యం అల లదు.

ఆపసంబ గృహ సూత (ఆ.గృ.సూ.) ఖ త, తమ ధర సూత ( .సూ.) ఖ త క హరదత ర ల కనుక .సూ. ఖ ల ను, ఆ.గృ.సూ.ల ను 'అష ర ణ' అ ప బ న సర బ ఇక డ వణ శబం ప బడ ంద , " వణ ం రమ ం మస కః" అ ఇదర సమ నం ర .

162

ఇల ' ' అన ఆపసంబ ల న ఈ నబల అ , ఇద శబ ద కర ఒకటన ఇతర సూతకరల అ ర . అన ' లగవ'మ అ , తమ సంల అను ంపద న

ప డమ మ ం ఇదర ం ఒ కర య అ తమ సూత ఖ .

ఆశ య జ ం రమ ం ప పత కం ర ప హ య శ ల యనః త దం ద యమ శ య శబ చ త|

ఆశ య శబం అ ఆగయణమ ప బ నట ఇ ఒక వసం రమ మ తం బహ కల ర ం ర .

మ ర ం రమ ం యమ ణః సర బలర త రహ మః|

ఆగహయ ణ అ సూ నర కరల కయజ ల న మనపత వ హణం అ తమ ధర సూ ల హరద ర ల ర . వణ రమ స న ఉత రమ ప మన-పత వ హణం క కయజం ప లదు.

వల న ంశం- ర ణమన కం. వణ, అ శబ దం ఉ ఈ ం ంట సర బ , ఈ నబ ప బడ త ండటం ట షయంల ను, మ ద అషకల షయంల ను

తం అ దు కయజ ల షయంల ను పరస ర దం లదు. ఇతర సూతకరల ఆగ య ణ, ఆశ య అ ట సప క యజ ల ప గణంచ ఆపసంబ ల మ తం ఔ సన శ లను

ర .

ఇక అశ ల యన గృహ సూతంల ఎల ప బ ంద ర ంచవల ఉం . అశ ల యన గృహ సూతం పశ ఖండంల సూతం క ఖ ల యణ వృ మక ష ంల ఇల ప బ ం .

కయజ సయః ఇత రః క తః| 1.హ ః 2. పహ ః 3. బహ ణ హ ః|

వల కయజ ల మ డ అ ప డం లదు. అ మ డ ల , అ (1)హ మ ల (2)పహ తమ ల (3)బహ ణ హ తమ ల మ తం ప బ ం . కయజ లంట పక న ర దవ ం ర ంపబ న దు, అల యజ ల , పశసయజ ల అ అరం. ఇక డ కశబం .సం.ల " ఽస కతరః" అ గం. అ మ పకరణంల సదసు , సదసస మ న గ ఉప ల సందర ంల ఆ. .సూ. కల ం ఇల వ ం -

అ ష యత తృణం రస అప ణ బహ సదనం యజమ యతన (ఆ. .సూ.క)

అ ం . అంట బహ ప మంల యజమ ను నం. ఆ నం అతను (బహ ) క వ అను కర ం సం మంతం తృణ వ ట . రణ సమర న

ష అ ర . అక డ ఉత న మవడంవల షవ త ం. అ శబం సవం సర చకం. సర ం ఉపద క సుం . ఇక డ అ శబం తృణ ల ణం. అన న నట ష మక నంల ప ట ' షవ ' అ ప బడ త న సర ంవల ఉపద క ం ఓ తృణమ ! ఈ యజమ న నం నుం ల ఇతర న అపబ దు న అల క నంల ఉండ మ అ అరం.

ఇక డ కశబం అల రంల డబ ం కనుక కయజ లన అల యజ ల ఒక అరం. ఖ ంతరంల "తం న మన అపశ " అను ల కయజం పశం రంల డబ ం . వల కయజ ల పశస యజ ల ప బడ త . పశస న యజ ల ప డం ఆజ దవ క న

163

యజమ అరం ఆజ హ మంల కయజ తంతం లక వడమ ఆప సంభ సుం . అక డ క కయజతంతం ప బడ ంద "ఇష త న తత వర " అను యణ వృ త

వ ంపబ ం .

ఈ ప రం అల యజ ల పశసయజ ల ప బడ త న ట వంట కయజ ల మ డ ల ప డం సం హ సంజ నమ ర . ఆ సంజక ప జనం ఇల వ ం .

తత మ న జ య వ హ ం కయజ ం తసం య వమరం ప శః|

హ తమ లక సమ న జ య లన అన చర దవ ం ఆజ దవ ం ంపబడ కర లక హ తశబ చ న కయజ తంతం వ సుం .

ఆ ప రం చర దవ ం ఆజ దవ ం అ ల హ తం యబడడం అను ప య ల సర బ , మ స దులందు కయజ తంతం వ ంచదు అ ర .

న సర బల అవ న ధ వృతః బ హ ణ జ న చ ర వృత అన యమ ణ ః అథ బ హరణం ఇ వమ దయః పహ ః బ హ ణ జనం య బ హ ణ జ బహ ణ హ తః|

( )

అ వచనం అన హ యమ నస సర బలః పహ త రం హ శబ తః| ( ఖ )

అపః అవ యత సర వ జ భ హ నమస | ( ఖ )

సర బల దులందు గృహస ప ప ద న శమందు అన భ యందు ఉదకమ ల ఉం ఆ నంల "సర వ జ భ " అను మంతం బ ఇ అనుస ంచడ హ శబ రం , అ ల హ మం యడం దు. అందు సర బ ల ' ' శబం ఉన ప ట భ యందుంచబ అగ ట పహ త శబ చ మ ర . ఆ రణంవల హ తశబ చ న

కయజంల గల అవ న ధర ం వ ంచదు. బహ ణ హ , మ దులందు బ హ ణ జనం ప నమవడంవల ఇక డ క హ త చ న కయజంల కల ర ధర ం వ ంచద ర . ఈ ప రం హ త, పహ త, బహ ణహ త అను సంజ అ యందు ఉంచడం, భ యందు

ఉంచడం, బ హ ణ యందు ఉంచడం అ ప జన ర .

అ " కయజ ః పశసయజ ః" అ కయజ ల పశస యజ లనడం ఎల సగత ం ? అను శంకక క సమ నం ర .

య ష సం ః ఉచ | శ బ హ ణ మ ప | ప నః సం ః గ దయః త త ం కయజత యదుకం తత మ | ( . .)

కయజ లన పశసయజ ల టల గ సం ల క ప బడ త . ఆ సం ల బ హ ణ రణ ల నందున అ క కయజ ల , అన పశసయజ ల

ప బడ ట, "సమ గ క " అను వచనం బ ప బ నద ర .

ఇక డ ఒక షయం గమ ం . సం ల బ హ ణ రణం అ " హ ణ మ ప " అ నందున అబ హ ణ ల క సం రంవల బ హ ణ లవ ర అరం దు. జన తః బ హ ణ ఉపనయన సం రం ధ యన అ రం సంభ ంచదు. ఆ ప రం అసలన బ హ ణ ం ంచదు అ అ ర .

164

ఉపనయనం రస తస రః| (ఆ.ధ.సూ.)

ఇ ధం ఉపనయనం డ సం వందన య జ దులక క అ రడ . అందువల సం ల త ధ యన సం వంద బ హ ణ ధర మ ల చ ంచు గ తను

ందట బ హ ణ అను అ గ ం .

సం లక ఇంత శస ందుక సంభ ం ంద శంకక సం ర క అ గంథంల సమ నం ప బ ం . గ సం ల బ హ సం ల ; అందర సూతకరల

డబ న సప కయజ, హ ర జ, మయజ దుల వసం ల ప బడ త .

ఆశ ల యన, గృహ సూత, యణ వృత లల మ తం కయజ ల క ధ ల అ శ ర పణ సం ప ర అర అం క ం ః కయజ ః అ కయజ ః

అల యజ ః పశసయజ ః అ అర అం క ం సం ల క కయజ శబ చ మ ల అన ప ట ఔ సన దుల కయజ లనడంల పరస ర ధం లదు. ఇం గ సం ర కర ల బ హ ణ ప ల పశసమ ల కయజ శబ చ మ ల మతం ప రం

కయజ ల , దుల చ ంశ సం ల ఉన ందున క యజ ర పణల ట ర పణం అసంగతం ద ల ం . కనుక ఇ సం ర కర ల అ కల ప కం మ

పకరణంల ర ంచ బడ .

సం రకర ర పణ

తమ మహ న నల సం లల సప మసంసల , సప హ ర జ ల , సప కయజ ల , పంచ మ యజ ల క 26 సం ల ల సుక ట లను ఇంతవరక ల సుక ం. మనుష తం రంభంనుం వ జ తకర నుం వ వరక వ 14

సం ల న సం ల . ట శస ం, ల ఇందుల వ ంచబడ త .

ఈ 14 సం ల క కయజ శబం ప బడ త య ఆ.గృ.సూ.ల హరద ర ల ప ం ర . కయజ లన పశస న యజ ల , అందువల బ హ ణ

ప లన ఈ జ తక సం ల క పశస నవ ఆశ .గృ.సూ. యణవృ మక ష ంల ఖ ం ర .

ఇంతవరక ధర ర పణల త కర ల , రకర ల ర ంచబడ ఈ కర ల గ న, జ తక సం ర సంస ృత లన తప ఆచరణ గ త లదు. అందువల సం ర కర ల

ర పణ అత ంత అవసరం.

సం రం

సం రమన ‘సమ క రణ ’. అన జన -జ ంత ల నుం అనుసూ తం (ఎడ గక ం ) వసున తగత న ల ంచడం. ల కంల ర లంనుం లం పట (రంగ

) ఉన త ం ణ ( ంతపండ ) ల ర మడం అ సం రం భప జల న గ తను ందదు క ! అ ర అ క సం ర కర లవల మన ర ల ం సంభ ంచదు.

ఆత శ న తర షః అ శయ షస ం రః| ( . .)

165

అ ర దయంల ఈ అ య ప ష ం ర . “య చ ంశత ం ః” అ తమ ల తం నల సం ర కర లను టల ం ం దం ఉం .

సం ః బ ః ః త చ హ తః సం భవ బ హ వశ కయజ మయ దయః వ సం ః గ దయః బ హ సం ః| (హ.స ృ.)

ఇంతక మ ందు ర ంచబ న వ సం ల (26) త తమ ల కనుక త సం దన జనకమ ల , ఇతర సం ల (14) ఇతర కర లక

అ సూ సం ర జనకమ ల మ త అ ప బ . ఈ ఇతర సం ల బలం త న వ సం దులందు పవ ష ( ంత క శవణ, మన దులందు ర

కలగడం) తట సుంద , ఆ షను క ం ఈ కర ల ం ందవ (అంట, ఆ ష క వరక ఈ ఇతర కర లను ఆచ ం ల ) స ంతం.

తమ ల ప బ న 40 సం ల వసం ల ఇతర సం ల గ నం, ప ంసవనం, మంతం, జ తకర వంట . టల , అన - గ న, ప ంసవన, మం ల మ డూ గర సం ల ఉత త మ న సం ల (ప టబ వ సం యబ సం ల ). జ తక దుల (జ తకర , మకర , అన శన, లకర , చూ కర , ఉపనయనం వంట ) ఉత న ప ర ష సం ల (ప టన వ తం య బ ). ఇందుల దట మ డూ ఉత త మ న సం ల కనుక ఉపనయనం మ ందు అ పన ( ల అ క ం ) వ జ తక సం లను ఉపనయనంల మ య త ప ర కం ఆచ ం నట గ న, ప ంసవన, మంత సం లను ఆచ ంచడం లదు. ట త ప ర ం తం జర పవల న సం ల ర ం ర . గ నంనుం ఉపనయన పర ంత సం ల తృ కరృకమ ల . అంట తం జర పబడవల న . తక, సహధర ణ సం ల ఇవ స కరృ ల , స యం తన ఆచ ంపబ వ ర ం ర .

త స ం ర న | (ఆ.గృ.సూ)

అత ఊర ం త య లమసంస ృ ః అతః పరం జ ం సంస ృ య చ |

సం ర ర త ం జన రరక | (మ.స ృ)

ఇ మను, ఆశ ల య వచ ల ఈ సం ల ఆవశ కత స షం. ఇం , ఈ సం లక ఒ ఒ ప జనం ప బ ం .

సం ల ప గణనల మత ల

గ నం ప ంసవనం మంతం బ వచ| జ తకృత ం మకర ఽ శనం త | లక పనయనం తద ం చత షయ | చ ఆగయణ మష శ య యధ |

వణ మ శ య జ ంచ మ ర ర ం చ ర ణ | ఉత ర ప కర మ యజ శ త ః| సం య ఏ బ హ ణస షతః | పంచ ంశ సం ః సంస ృ ః జ తయః|

ప శ సు ః ష సుయ ః| (సం.ర.మ .)

ఆ న ప ంసవన మన జ త మ న ల ః| మ ం వ న సమ వరన హ ః| అంత ం క ణ చ ఢ వ త | (సం. .)

166

1.గ నం 2.ప ంసవనం 3. మంతం 4.జ తకర 5. మకరణం 6.అన శన 7. లకర 8.మ ం (ఉపనయనం) 9.ఆ య మ 10. జ పత ం 11. శ వం 12. ద వ ల 13. నం 14.సమ వరనం 15. హం 16.అంత కర - అనబ 16 సం లను న ఆం రసుడ , 17.ఆగయణం 18.అష ః 19. వణకర 20.ఆశ య జ ం 21.పత వ హణం 22.దర దం 23. రంభం 24. త రనం 25.పంచ మ యజ ల అ , టల పత వ హణం అ

నంల బ కర ను ర . తమ ల మ తం గ నం నుం సహధర ణ సం గం వరక పదు ల గ సం ల , పంచ మ యజ ల , కయజ సంసల ఇర ఒకట క తం నల (40) సం ల ర .

యద మనూప షః క ల రణన ఆ పః కర ఖ ః సం రః ఆవశ న డశ సం నరతః తన | (సం. .)

"ఒక ళ మనువ న క ండల రణ అ కర ధ సం రం ఆవశ క న ఇ డశ (16) సం ల ఒకట దు" అ సం ర క ంట ం . " యశః న, అన కర ణ య చత రశ సం ణ ఉచ ం ". బహ న, అంత కర ల ం ంట న చత రశ (14) సం ల ప బడ త . ఏ వ ( తం ద) మత దం సం ల 25 అ , 16 అ , 14 అ , 40 అ ప బ . ఇల ప డం ర దం అ శం ం సమ నం ఇల ర .

గృ య ః త సంస ృత ల ః కర భ న న మృచ |

తమ గృహ సూ లల న మ త ను గ ంపనగ ను. ఇతర గృహ సూత ర ల న తన గృహ సూతంల ప క షం లద అరం. అట వంటప డ ఆపసంబ గృహ

సూత ర ల సం ర ప గణన యక 14 సం లను మ త వ ం ర కనుక ఆపసంబ గృహ సూత ర గ ణగహణ పర ంతం 14 సం ల మ త వ ంచడం సమ తమ ం .

సం ల ప జ ల

ఒ క సం ఒ క ప జ వ ం ర . దట మ డ (గ న, ప ంసవన, మంత) సం లక గర సం రం ఉత త మ న సం రం ప జనం అ

ప క ం.

బ కం కం పమృజ | తసం ర శ గ న ఫలం త | గ భ చ ప ంసూ ః| ప ంస స ప దన | కఫలవ జయం ఫలం మన కర ణః గ ంబ నజ షః జ త ఽ నశ | ఆయ ర వృ శ ర వహృ స | మకర ఫలం త సమ షం| మ ః| సూ వల క య ః వృ రప మ ః| అ శ తృగర మల ద ధ | బల య ర వృ శ చూ కర ఫలంస ృత | ఉప ః ఫలం త ప క| త రశ

ఋ | త పగ హస ఫలం స ృత | (యత యత య తత బ క క ఇ ఽ ఫలంజయ )

167

1. గ నం

గ న సం రమన బ క, క షం వడం తం క సంస పబడడం. జమన ప ర ష ల క క, ణ ల . ద ల ధు పయ కం బ కం. అ

మ తృగర అ క షం. క ణత సం గంవల ఏర న అ త ం మ త 'ఏన' శబ అరం పం అరం ద మతం. వ సంకమణ గల తం 'ఏన' శబ రం కనుక, ఈ సం ల ఆ షం ఉపశ సుంద జ శ ర మతం.

2. ప ంసవనం

ప మ సూయ అ ప ంసవన |

ఏ సం రంవల గర స ండం ప ర ష వ మ ర , ఆ సం రం ప ంసవనం అ ప బడ త ం . ఇ ( రణం ) పథమ గ మ త జర పబ సం రం. మంతం క

గ నం వల బ క, క ల ఉపశ ంచడం బ ట త సం రకం క అవ త ం . ఇ క పథమ గర సం రం మ త . ఈ మ డ సం ర కర లక ఆవృ ఇవ బడలదు (ప గ య ల ప బడలదు). ఒక గర ం సంస ంపబ నంత ప గ ఆ సం రం ందుత ంద అ యం.

3. జ తకర

ప టన వ జ ట దట సం రం జ తకర . జ తకర వల మ తృగర ంల ఉద (ఉమ ర ) మల దులను క ం నందున క షం ప హ ంపబడ త ం . ఇం , జ ం న వ క ఆయ సు , వర సు క అ వృ అవ త ం .

4. మకరణం

‘బ ర ల’ అ మనం అంట న ‘బ ల ’ వల ల క, క కర లక అవసర న ర వసుం , వలన వ వ రం సుం . గృహ, కయ, కయ వ వ ల ను, ఉ గ మ న గ టల ను మ య ల క ఉప గం. క కర ల సంకల ం ఎవ వతల

ల , దులందు క ఫల క మ ను ఫల క మ ర ఇసున ట లప , ఇల , తృకర లందు ఫల ర గల ను ఫల ర గల తం తల ను ం తృ దం జర ప త ను అ యజయడం అ క ప జ ల కల గ సుం . మ ంతర

ప రం సూ వల కమ సం రం ఉం . ఆయ ర ృ , ఐశ ర వృ ఫలం ప బ ం .

5. అన శన

వ గర ంల ఉన ప డ మ తృగర త మల శనం (త గర ంల వ న ప డ మల నడం) వలన క న షం అన శన సం రం వల టబడ త ం . గర ంల గల వ ల

భ ద ప వరక ఏ ధం తల సూ ఉంట ఈ ం గ ప ష క మందు వ ంచబ ం .

ఆ భ ః శ స ః య ః పమ త తం పప మ శ ర | (గ.ఉ.)

అరం ఇల వ ం . "అ క జన ల ఆ య ఉ సంబం ం న అ క లన ఆ ల క ంచబ . అ క ల న సన మ ల నం యబ . ఈ గర నరకం (నరకంవంట

168

గర సం) భ ంచ లక ం ఉ ను. ను ం మ అ భ ద ప నట జనన మరణ ప హర ప సం రం లక ం పరమ త ను శరణ ందు ను" అ అనుక ంట డ ట, గర స వ . బట, గర ంల గల వ అన ంఛ మ తృగర ంల ఉదకం, మలం

క ంచడం తట సుంద అ యం. దట వలన (ఉమ ర సు వడం వలన) క న షం జ తకర వల ల ంచబడ త ంద ల సుక ం. ండవ న మలం క ంచడం అ వల

క న షం ఈ అన శనవల టబడ త ం .

6. చూ కర

చూ కర అన ఖను ఉం ల వపన సం రం ( లక ఉం ల గ ండ ంచు వడం). “ వ ప చ యత రరకం” అ , ఖ ల ఏ సం అ రం లద ; ఖ , యజ ప తం లక ం ఏ కర అ రం లద , వ రమవ త ంద స ృ ం కనుక ఖ ( లక ) ఉం ల వపనం(గ ండ ) ంచడ చూ సం రం. అట వంట క

కలగ ఖ పన అదృషర ప ఫలం బలవృ , ఆయ ర ృ క అం ం సం రం ప బడ ం . ల కంల క వపన కర ‘ఆయ ష ర ’ అ ష లంట ర .

7. ఉపనయనం

వలన జత ప ర క ధ య రం సుం . జత అన , ఉపనయనంల ఆ ర డ (తం ) య మం ఉప ం న త త ండవ జన సుంద అ యం. అ సం ల ఉపనయనం, హం ల ప న న . ఉపనయన సం రం

జత రదు. ఉపనయన సం రం ఏ త ర కర లందు అ రం లదు. హం త కర లందు అ రం సంభ సుం అ శంక కల గ త ం . , ను ఆచ ంచ

ఉపనయనం అ ర సం దకం దు. అంట ఉపనయనం అ నంత మ న త కర లందు అ రడ , తకర లను ఆచ ంచ వలం ఉపనయనం అ రం ంచద అ యం.

హం గృహ కకర లందు ( త కర ల ఆచ ంచ ) అ డ . కనుక హ సం రం ఆవశ కం. ఆ ఉపనయనం అ రం లదు. ఈ ఉపనయ జ తక సం ల ఆవశ కం. , అ స లంల జ ంచక ‘అనుప త య తం’ అ ర జ తక సం ల మ ఉపనయనం న జ ర కనుక ఆ సం ల జర గ త న ట ంచవచు . ఆ ప రం జ ంచవచ సం ం . , ఉపనయనం హం సమ న తంతం జరపవచ ఎక ప బడలదు. ఈ హం అ స తంతం జరపవల న సం రం. ఉపనయనం జన జ ంత ల ప ణ వశం ం న బ హ ణ జన క ష ం ( షత ం) సం ం సం రం.

స తసంజనయ త షం జన శ ర వ మ త జనయతః| (ఆ.ధ.సూ.)

ఉపనయనంల ఆ ర ఉప ంచబ న య మ తృ నం, ఆ ర డ తృ నమ , య ఉప శం వల ఏర న జన ష న జన అ , అ క ఫల ల య ఉప శ

ప నమవడం వల ఈ ఉపనయన సం రం మ త జన ష నద , అంతక మ ందు త తండ ల వలం శ మ త ఇ ర ప బడ ం . బ హ ణ ల జ ం క ఇట వంట

169

ష న జన ఉపనయన సం రం క ఆవశ కత, మ మ యక, అ రం ఉ బ ప ర కం జ ర డ చుక ంట ర .

ఈ లంల ల మం హం సం ఉపనయనమ , త ం ఎల గ సం వందనం యడ క అ , అవ శం ఉంట హం న ఉదయ , ఉదయం హ మ హ ర మ ందు

క బ ఉపనయ జ సు ర . ఇ ల అను తం. ఉపనయనం అ వలం హం సం ఏర ం దు. అ జ , హం సు ల క ల ఉపనయనం అవసర

లక వల వసుం .

గ ష ష బ హ ణమ పన త| గ ద ష జన | గర ద ష శ | (ఆ.ధ.సూ.)

గ న ప ం న ల యత 8వ సంవత రం బ హ ణ , 11వ సంవత రం య , 12వ సంవత రం ఉపనయన లం ప బ ం . ఇల -

వసం బ హ ణమ పన త జన శర శ | (ఆ.ధ.సూ.)

అను వచనం వసంతర త వ బ హ ణ , ష ర త వ య , శరదృత వ ఉపనయన లం ప బ ం .

"గ ష ష బ హ ణమ పన త" ఇ వచనం త ఉపనయనం సుండ ఆపసంబగృహ సూతంల "ఉపనయనం ఖ మ" అను సూతం ఆరం ంచ ప జన అ ం సుదర ర ల ఆ ఖ ల " న జ ప రం" అ ఈ సం గల

య యడ ఆ సూ రం ప జనం అ ర .

ఉపనయనం రస | (ఆ.ధ.సూ.)

ఉపనయనం ర రక అ ర . అ దం చదవ (చదవదలచు ) ఉపనయనం అవసరం లదు అన దు!

ప ర పత ఙ నః క మ ద ణన ణ ద ణం దమ రభ ఆహ ం అనుబ |

య మం ప శ ప న న ఉపనయనంల వట డ అ స పంల పత ఖం (పడమర ) ఆ ర (తం ) ద ణ తన ద ణహసం పట య మం ఉప ంచమ . వట వ య మంతమం ఒ ఉచ ంచలడ ఆ ర డ మ ందు ఒక

దం , మ ట ండ ల క , ఆ మ ట మ డ ల ఆన నం , అన మంతం క నందువల వ స రం లక ం మ డ ల క ల "ప ఽరర శసత స ం" అను వచనం ం . ఈ ప రం ఉప శ ప న ం కనుక ఉపనయన వట వ ను ఉప-ఆ ర స , నయనం- ం ంచడ ( సుక వడ ) 'ఉపనయనం' అ ఉపనయన శబ

ఖ ం ర .

య మంతం సర ల రమ "స భ త నూచ త ఇ బ హ ణ " అను ఆ.ధ.సూతం ం . అందు త దం చదవక య మంతం సర ల రమవడం వల అట వంట య మం ప శ అ ర స ఉపనయనం కనుక, "ఉపనయనం రస " అను స ృ ధ యనం య క రకమవ త ం . వలం మ త క

170

క మ ర ఐశ ర వంత యదల న తం స లంల క మ ర ఉపనయనం . య మం ప శ న త త వట వ ఈ ం మం ర .

ఆవృధమ మ ణస ం య| (ఏ. ం.-1)

ఈ మంతంల ఉం ప త ఈ మంత ష ం ల చక ం .

ఋచ మ య ం రమృ స | ( . ఆ)

అ మంతం య మంతం ఐశ ర స ర పమ ం . ఇ బ ంక ల కరల సుక , న ం స వం కల అ న మనం అనుక ల క ఐశ ర ం దు! ఋ మయ సు ల మం ల ఐశ ర స ర ప న మం ల , ఈ ఐశ ర ం “స ం- స రవ ం, అమృ - అన ” అ , క మ అనుస ం ఎన డూ నషం (న ంచడం) టలద , దతయ ర న ఈ య జపం న వృ ం ం ఐశ ర స ర పమ ం .

వల న , క మ ర తం ఉపనయనం యడమంట య మం ప శం ఐశ ర వంత యడమ అరం. నషబ స వం క న మణమ ణ ఐశ ర ంల క, ఈ య మంతం నషం క వృ ం ం ఐశ ర ం. క మ ర డ ఎల గ సం వందనం య డ

స లంల ఉపనయనం యడం మ నక డదు తం ! జ తక సం లనుం ఉపనయనం వరక తం కర. ఈ సం ల జ ంచక పత యం తం . , వల వ ఫలం క మ ర ; అ సంల , అ క ఉప షత లల ర ం ర . ఈ ప రం తనక పత యం లక ం ఉండ , తన క మ ర సత ల ఇవ ఉపనయన పర ంతం సం ల తప క ం జ ంచవల న బ ధ త తం .

అందు ఉప త డ (ఉపనయనం యవల న వయసు కల డ ) సం వందనం యడం లద ధ ప ం వద ఎవ మధ వ దు అతడ ంచ “మ తం ఉపనయనం య రణం సం వందనం యటద ” ఆ క మ ర డ సమ నం ఆ బ ధ త తం కనుక తం ర డ , ఉపనయనం అ క సం వందనం యక క మ ర డ ర డ

ర ర . బట, తమ క మ ర డ సం వందనం , యక ఉపనయనం యడం తన బ ధ త. ఉపనయనం యడం ఆ న సం వందనం ల ంచడం వర తం . య మం జపం అ ఇం ఇతర సర కర లక అ ఉపనయన సం రం అత ంత ఆవశ కమ ర . ఉపనయనంల -

త హ త మ ం రయ | (ఆ.గృ.సూ)

అను సూ ను రం మ డ ల అ రణ అ యం తః ల ల అను ం ల న జననం య ల ప బ , క సం ఒక జ యం, తః సం వందన ఆరంభం ం , య౦, తః అ ర ం ం మర సట ( ం ) న

జనన౦ జ ఒక జ ను క ంచగలడ ర . ఇందుల అ క మం లక అరం గంథం మ ంత రం అవ త ంద సం పం యబ ం .

ఈ ప రం యత ప శం వల ఏర న జన , సర ప ర ర ధన నందున ఇ ష న జన అ ర . ఇ ఉపనయన సం ర ప జనం.

171

ఉపనయనం రస తస రః| (ఆ.ధ.సూ.)

ఇక న సం ల ద వతమ ల -ఆ య మ , శ వ, జ ప ల . ఇ ధ యన లంల ఆ య ల క అధ య మ ందు అను ంపబ ఆ ధ య అ శయ న శ సం ం డ .

తన త అధ యన౦ యబ న ఒక ధ న పటమ ఏర డ త ంద అరం. ఇవ య అ ంప ఉపనయనం. ఈ ప రం ఉపనయనం తం జ ంచబడ

అ వశ క న మ ఖ న కర అ వ ంపబ ం .

8 తకం

తకం మ డ ల - తకమ , వత తకమ , ఉభయ తకమ అ . దవ లను (ఆ య మ , శ వ, జ ప లను) మ తం ర ం టనుం వృత డవడం

వత తకం. గ ర క లంల ఉం ధ యనం నుం వృత డవడం తకం. దవ లను ర ం , అరజ న పర ంతమ ధ య క మ ం గ ర క ల స వృత డవడం ఉభయ తకం.

గ ర త వరం ద త తదనుజయ దవ రం హ భయ వ | (ప.స ృ.ఆ. ం)

తకమన గ ర క ల స వృ అ అరం.

పల త వృ ర ర శ నః ( . . .)

గ ర క ల స సమయంల అధ యన లంల ర ం న అధశ యన ( ల ద పడ వడం), చరణ ర ప ( టన యడం వంట) యమ లను వ ట - గర పక న ఒక సం ర కర . గ ర క ల స యమ లక అవ ప జనం.

9. హమ

మ య |

హం అ తక న త త ర ను సం ంచ ఒక సం రకర . వఋణం, తృఋణం ర ంచబ న ఒక త కర . తంల ఒక సుక హం త

క ట?మ ందుక చదవం ! గృహ శమంల వఋణం, సం నం తృఋణం ర డం మన .

దం రం త వగ ర వ | న త దం య కమ | (మ.స ృ.)

"ఆ త గమ రం తతః య " అ వచనం గ ర క లంల ఉం ఒకట/ ండ /మ డ లను అధ యనం యడం గ ం బ ం .

జ యమ బ హ ణ ఋణ జ య బహ చ ణ యజన భ ః పజయ తృభ ః|( .ఆ.)

అంట ఋ ఋణం, వఋణం, తృఋణం ర క ం ం ఆ ం డ ప త డ అవ డ పమ ణం.

అన త జ అను ద త సు | అ వ యజ ంశ చ వజత థః| (మ.స ృ)

172

వయజం వఋణం ర ర అవసరం.

అయజ ఏషః ఽప కః న పజ ః పజ ర |

ర ల డ యజ అనర డ , హ సం రం త సంస ంచబ న ర ల తృఋణం ర గల అవ శ లక న రణం హం ఒక త కర అ ంచవచు ను.

అల తక సమయంల , అంట గ ర క ల సం ప న సందర ంల గ ర వ ష సూ ఇల అంట డ -

సత ం వద ధర ంచర|

ఆ య యం ధనమ హృత పజ తంత ం మ వ వ ః| ( .ఉ.)

"ఆ ర వద ద ధ యనం వ కనుక ప ఫలం వ ల సువరం ల వసం టల గ ర వ క య న ట ఆ ం , గ ర ద ణ సమ ం , మ ట హం సుక

హసం రం ప త లన ర నుం సం నం ం , పజ సంత దం లక ం య !" అ ఉప డ .

అట వంట ర మ త వయజ రం కల గ త ం . అట వంట ర క న సం మ త తృర ణం అ రం కల గ త ం . ఈ అ యం దం ధం హ ఆవశ కతను వ ం ం .

త క సం రకర ల ప యపదం సహధర ణ వతం అ ఉం . ధర ణ సం గం అ అరం. మనువ క వశ కతను గ ం ఇల అ ర .

నస స రః తౄణ మ త నశ హ| (మ.స ృ.)

అంట, క తం తలక ప ణ ల క ర ల ఉం . ఆ సహధర ణ ఉన ప య రం కనుక క , తం తలక ప ణ ల క ఆ అ నంల ఉం . అల ంట

ర క న సం తృకర లందు అ రం. ర ఆచ ం న తృకర ల వల తృ వతలక ఉతమల క అ సం ం . ఈ ప రం త ం ఆచ ంచవల న తృకర లక

అ సం ంప కనుక త కర అ ర .

మంట? "వహ పణ" అ త వ నుం “ హయ - పయ ఇ హః” అ వ త . ఇక డ ‘ ’ అంట షః. హః అంట ష ం , య సం ఆ కన కను అష ధ, ఇతర ఉ య ల ర గ ంచడం. అంట, "గృహ శమ ధ లను ర ంచ త న ర ను సం ంప హం”.

ల త ం మ ందు ఉన ప ట త ం హ సం రం ఏర డదు. ఇ ల అంట, ల కంల మం త ం అ అంద క, జ య చటం ప రం ఎ న ల ఉంట ం . అత మం చల ం అ రం ల సుం . , ఆ మం త ం మన కళ క కనబడదు. రకప వలనూ యదు. , అతను సంతకం ప సుందన మన ం . కనుక అ ఒక అదృష ర పంల ఉంద అం క ం . అ ధం త ం అ ఒక అదృషర పంల ఉం కనుక అ య న హ సం రంవల ఏర డదు కనుక హ సం రం ఆవశ కమ .

173

హ పకరణంల మం లక అరం వ హం ఎ యమ ల క ఉం ల సుం . ఇప ట లంల క తల అబ ఇంట ళ డం ప ట నడ ం . , ల

అల ప లదు.

సుహృదస మ న ంతవ వ న ణ య | (ఆ.గృ.సూ)

అ సూతం, కన ను తక వర తం తన పం ల బ ం .

సుహృదః= మం హృదయం కల , సమ = మన క ఉం ళను, మంతవతః= మం ఆల చ శ కల ళను, వ -వర త య ః= వర క తం , క య ః న = వ ంచద న కన క త తండ లను క మ ట ల మధ వర ల పంపమ ర . మ కన ను వర ప ం ఎందుక అ ం , పట ? కన ఎందుక సం ంచు ? మనుస ృ ఇల అంట ం .

నస స రః తృణ మ త శ | (మ.స ృ.)

మనం త ం ల , మన తృ వతల త ం ల ఆ బ ధ త ర ద ఆ రప ఉంద ఇంతక మ ం ప క ం. మం వంశంల ప ట, మం అ ల (అల ట ) క , తన భర

త, ర కర ల ల ణక వ ల సమయంల సహధర ణ ఉం కన సం అ ం .

న ప బ న కన క స గ ంచ ప ల ం ర . శమ న ల ప త లనుబట ఈ ప ల ధ మ అన పశ ను పక న బ , ట అంత , ఆవశ కతల మనం గ ం ఉం .

"అ క లం ప త" అంట కన ను ప , ట అ అడ . ర స న లద , మ గ, మ డ వంట ల ల లవ ల సు వచు . ఇం కన ర ఎల ఉండక డ , ఎల ఉం ల స ర ల వ ం ర .

న త మ న మ వృ మ శ గ స శ ఫ ల ం వరణ ప వర | (ఆ.గృ.సూ)

అ సూతం. న తమ ల, నదుల, వృ మ ల ర గల కన లను, ర వ అ రంల ఫ, ‘ల’ రమ ల గల కన లను వ ంచక డదు అ ర . అందు ఇల ంట యమ ల న య క ం మకరణం ంచడం యస రం. ఇం

ద ం గ ం ం ఋష ం న ం కట ం మ ం ం మ ండూ ం ం ం ం ం చ వర | (ఆ.గృ.సూ)

అ సూతం. అంట ఇంతక మ ం క ర ర ంచబ న కన ను, రక షమ ల కనబడక ం బటల మ ట న క ప పయత ం ఆ ను, కళ ఎర ట గల కన ను, డ ద ఎదు మ ప రం వంట ఆ రం గల కన ను, ం న న , మర గ ఆ రంల

ఉన , ట యబ న ల ట అవ శం ల కన ను, ఎరట దం ల క , మృదుత ం లక ం కప శ రం వంట ల ణ ల గల , క ల ంతర హం సుక న ఇంట ప టన , గల లస , పల కన ను, వర సమ న న ల కంట ఎక వ

174

వయసు గల కన ను, ఎక వ మటపట స వం గల అవల ణ ల గల ల గ ం , అల ంట కన లను వ ంచక డద సం బ ం .

ఈ షయ ల గ ం న "సుహృదస మ మంతవతః" అ సూతం ప బడ ర . అల ంట వర తర ప న క త ఇంట పంపవల ఉంద "ప ణ య " అ మ ట అరం! అట వంట ఉతమ ల ణ ల క న కన ను వ ం నట , గృహ శమంల సర ఖ ల ందగలర మన తం సూత ర ల ఇ బంధనల ంచడం జ ం .

బంధు ల ల ణ సమ ం అ మ పయ త|

గ న మ తృ వంశంల ప టన, ఆ క ల క ఉం , సుగ ణ ల క ఉన , ఉతమ ల ణ ల క ఉం య, అప రకం వంట గ ల ణ ల ల కన ను "ఉపయ త"

హం సు వచు ను. గం ల దంట ంప క పట అ అరం దుట! పజ దనక , సం నం కన ల ల గం కనక ఉన ట ఆ క ంచవదు అ అ ర .

అల వర ల ణ ల గ ం క ప డం జ ం .

బంధు ల ల ణ సంపన త న గ ఇ వరసమ | (ఆ.గృ.సూ)

పశస న, గ న త దండ ల వంశంల ప ట, ఆ క ల క ఉం , గ ణవంత డ , వంత డ , య, అప రకం వంట గల ణ ల ల వర కన ను ఇవ మ ఉం .

న చ గ ణ య క |

ద వంట ల ణ ల ఎల ఉ , గ ణ ను మ తం ఎప ట లను ఇవ క డదన షయం గ ర ట . ఇవ ఇల ఉండ , ఇందుల సవరణల ప బ . ర అల ంట టల ఏ ండ మ ర ల తక వ వ ఇం న న ట ం .

య ం మనశ బంధస మృ ః తర | (ఆ.గృ.సూ)

అ , ఏ కన ను చూ నప డ వర మనసుక , కళ క తృ కల గ త ం మనసు దృ ల ంపవ త ం ఆ కన ను హం సుక ంట ఆ దంపత ల తం సర సమృ ఉంట ంద

ప బ ం . ఇం న త మ దుల ఉన ప ట "సు ం ర ద ం" ం (అ ం ) మ య ం (అ రణం ం ) కన ను వ ంచక డద అ ల న యమ అంత షం ఆచ ంచనక ద ఖ .

ఇక డ గమ ం న షయ ం ఉ . అ భల ణ ల క ఉన ప ట మనసు , కను ల తృ క ంచక ఆ కన ను/వర హ షయంల పక న టవచ

ప డం జ ం . , మనసు క కను లక రం ంప నప ట సవర, స త, స ండ, సమ న పవర దలన సపమ ణ న అభ ంత లను మ తం లక ల సుక ! అ స ర ల అ యం.

అ ణం తృమ ం క మసమ ర తజ | అనన ప ం ం మస ం ం య య | (య .స ృ.)

అ ప త బహ చ ల ణ ం యమ ద (మ.స ృ.)

175

అ ణం- సంప గ ం క , పజ దన సమర లన, తృమ ం- దర ల క న, క ం- ఇంతవరక ఎవ హం సు బడ , అసమ ర తజ - వర తంల క ం

తంల జ ం న, అనన ప ం- కన క, తం ఇతర లక గతం మ దతం యబడనట వంట, ం ం- ర పవ అ న, అసం ం ం- మ తృప ంల అ దు త ల , తృప ంల ఏడ త ల టన, య య ం- తనకంట న అ న, ల ణ ం- ఇంతక మ ందు వ ం న ప రం న , న తం వంట ర ల , ధన న గృహ వృ సూ ం ల ణ ల గల

కన ను హం సు మ సూచన.

ఇందుల తృమ ం-అంట దర ల క న కన అ 'ప ' శం రణం ప జనమ 'కృషభటయం' ం . అంట, మగసంత ల ర క నం సమయంల వర "అ ం జ య ప తః స ప భ " అంట ర . అంట ఈ యందు క న ప త డ

క క ప త డ అవ అం క ంచమ రడం! 'ప కరణం' అంట ర . కనుక బంధన ల డ అ తృ కన క ( దర డ ల కన క) దం దు. ఈ ల సం వందనం

స న అ వ ల , అన తమ డ ల కన ను హం సు ను డ త ర .

అ ప ర ష సమ నం ంచబ వ వసక ఈ క ప వంట ర కల పం ఎందుక పశ యవచు ! హం ఒక జంటను క ర డం స దు. ధర అర మమ ల మ డ ప ర ల సం హం. అందు హ సంకల ంల వర సంకల ం ఇల ర .

ధర పజ సంపత ర యమ ద |

ధర ం రక , సం నం (పజ త ) సం, అరసంప సం హమ సం రం ఈ సంస సు ను అ సంకల ం ర .

క త కన ను నం టప డ "ధ చ అ చ చ త చ త " అంట 'ధర , అర, మ ర ప ప ర రమ లందు క మ ను అ క ంచ దు' అ క త ర . అప డ వర డ " చ " అంట 'అ క ంచను' అ మ డ ర ప జ క డ . అంట

హ న ట నుం భర ఏ ధర ర ం, య తల , ప జల , య ల , ఈ "ధర ప స ఽహం" అ సంకల ం ఆచ ం . ఆ సహధర ణ లక ంట ఏ ధర మందూ అ రం లద . ఈ ల క త ప వల న , వర డ ప వల న అ య క యడం వర , అత తరప ఈ మం ల , ట అరం యడం లదు ఈ మం ల అంత అరం ఉం .

అయజ ఏషః ఽప కః న పజ ః పజ ర |

అంట ర ల క రం లదు. ర ల పజ దన లదు. ఎవ ఒక ర అనుక న ంత మ న పజ దన, ధ చరణ యన ల లదు. హ బంధన అ క ం ఎవ ఒక సుక వ నప ట ఆ 'ప ' అవదు.

పత యజ సం | ( .సూ)

అంట యజ రంగల ఆ ప శబప గం అన యమవ త ం . ఆ వల క న సం తృఋణ చ అ రం.

176

య ధ వ రత , య రత ధ న భవ |

ధ రణ సం గ ంచబ న రక సుఖం సం ఉప గపడవచు , రక సుఖం సం గ ంచబ న ధ రణ సం ఉప గపడదు. ఈ ధం ధర ం సం అరం (ధనం) కనుక ధర ం త లభ న అరమ ప ర రం, తృ య ప ర ర న మం ( క) సం

క ఉప గపడ త ం .

ప ణ హ |

అంట భర సం ం న ధ ర అ ణ. భర సం ం న జ గత యడం, వృ యడం, ఖర యడం ఇదం ర క బ ధ త అ మనుస ృ ం . అందు త ధ ర మమ ల మ డ ప ర ల సం ర ను సం ంచు వ హసం రం ప బ ం .

ఈ చర ంశం ఏ ట? ఈ ధం వ, తృ ర ణ మ ఉప గప హసం రం య సం ఆచ ం . అం దు, అ క హం క పరమ ప జనం

ప . హంల ప న న 'ప శహ మ ల' ' ర ః' అను ఆపసంబసూత ప రం త ం ధ ంచగ న గ త క ం నటవ త ం .

ప శహ మం త త ఆ య కం ర ర . వల "అ సన" అ అ ప చర ల కల గ త ం . ఆ అ నంతరం క రకర ల ఆచ ం

గ త పరంపర “అ రంభణ” వంట ఇతర ప ణ ల ఆరం ం అవ శం ఈ దుల సంభ సుం .

సందర ం వ ం బట అ సం దన ల క చ ం. అ సం దన మ డ ల 1) హ సం రం సం ంచబ న అ - ర కరలక అరత క ర సుం .

2)అ నం అ తసం ర కర సం ంచబ న అ - అ మ మయ ల క అను న గ త క సుం . 3)అ చయనం క ఒక అ - ఈ సం రకర వల ‘ఉక ’ ఉతర కత వ ల అను న గ త ల సుం . బట హం క ప జ ల అ క ప నమ ం .

య సం ప న ప శహ మం, కం, అ సన, తదనంతరం సుక , సర లంల షహ మం ప , అ త ం అ సన గ త

క రదు. అ త ం అ స ర ప ప చర ఉ శ ం లక హంల ఇ కత వ ల అవసరం లదు ! అ ప ంచవచు .

త ం అ సన యక ఎప ట తం ఆ కం న ర సం ం న అ యం అ కరణ హ మ ల య ఉన ందున హంల క అ సం ం . ఆ

న య క ల తృకర ర హం ట నుం మ ఔ సన యలద ,

" సన" అను ఒక య తం ర .

ల ఆశ ర కర న షయం ఏ టంట హమం ఒక గంటల ప నప డ ఔ స ప టంచ లదు క ! మ న ట? సన ంచడం ఏ ట? అ !

177

హం ఐదు ల యడం మ ఏక తం మ ం నప ట స లంల ఆ య కం ఒక యం త సన (క సం ఒక యంతం ఒక ఉదయం అ ఉ సన) అ ం హం ప , వ కం అ అ కల గ త ం . ఇతర రకర ల ఆచ ంచక అ వం హ సం రం అ ర స తం ర ం .

హ ధమ ల

బ హ వస రః జ పత స సురః| స వ ంధర ష ధః| (మ.స ృ.)

హం ఎ ల . 1) బ హ హం 2) వ హం 3) ఆర హం 4) జ పత హం 5) ఆసుర హం 6) చ హం 7) స హం 8) ంధర

హం. ట వ ల ఇల ఉ .

హ ల ణ ల

బ హ హ ఆహ య య శక లంకృ | తజః ప త భయతః ప ర క ంశ ం| (మ.స ృ.)

భల ణ ల క న వర ఆ ం , కన ను య శ అలంక ం ఉదకప ర కం క నం యడం బ హ హం. వలన తన ప ర ల 10 త ల ర , తన త త 10 త ల ర తన క తం 21 త ల ర త సు ర .

యజస ఋ జ వ ఆ యరసు ద య | చత రశ పథమజః ప త తరజశ ష | (మ.స ృ.)

యజ ను నం జ ం న ఋ క క య శ లంకృత క నం య వ హం అంట ర . వర నుం ధనం క ం కన ను ఇవ ఆర హం అంట ర . వ హం 14 త ల , ఆర హం 6 త ల త .

ఆసు ద ణ ంధర స మయ ధః| య ద హరణ చః కన ః బల | (మ.స ృ.)

వర నుం ధనం క ం కన ను ఇవ డం ఆసుర హం. వధూవర దర పరస రం ఇషప హం సు వడం ంధర ం. ఈ హం సుక అ రం య లక మ త ఉం . య దం కన ను అపహ ంచుక సుక ంట అ సం. సున , లక స యం ఉన కన ను అపహ ం సుక హం చం.

న న టల వలం బ హ ( దట న ) మ త సంకల ం నుం షహ మం వరక నం తం ప ఉంట ం . ల ం ం అట ఇట అ ధం ఉంట ం . ం లక క అ ణగహణం, సపప సం రం

తప స . అ లక ంట కన క త ం ఆ ంచబడద .

ంధ ష ప న ః| కరవ శ ర ః సమ కః| (మ.స ృ.)

ం ల వ క ల ప బ నప ట , వచ ంత ల త ఆ ల బ హ ణ లక ంపబ నందువల న వ ల అ రమ గ ం .

ంధర సుర హ సశ యః| ప ర ం ప గహ ష ప య | (మ. స ృ.)

178

ంధర , ఆసుర, చ, స ల హ మ దుల లక ం క ప గహణం జర గ త ంద , ఆ ప రం హ మ దుల య ళ త ం సం ంచద స షం పకటంచబ ం .

ఎ లన ల నూ హ , క ల బట నంల ంత వ సం( ) ఉన ప ట అ ణగహణం, సపప హ మం వంట సం ల త

త ం సం ంచబడ త ంద , హంల అ మ ఖ న ఘట ల స షమ ం .

న ల - న ప జ ల

న న హ ప యలక న న ప జ ల సూ ంచబ .

బ హ ష ష చత ను ప ర శః| బహ వర నః ప జ య ష సమ ః| ఇత వ ష నృశం ఽనృత నః| జ య దు ష బహ ధర షసు ః| (మ.స ృ.)

దట ల గ (బహ , వ, ఆర, జ పత ) ల హ సం రం ఒక టన దంపత లక బహ వర సు కల ప త ల జ ర . న ల గ ల (ఆసుర, చ, స, ంధర ) ల ఎంచుక న ంస పట అ ర కల ర , అసత ం ప క

ం ర , ద లను ధర సూ లను ం ర జ ర . ఈ ల ఈ ర లన ల ఎక వ జర గ త ఉండడం, సం నం కడల మనం పత ం చూసూ ఉ ం క !

హ సం రం ల ప న న బట సూత గం ల ను స ృత ల ను అ మ ందు ప బ ం . హ, ఉపనయన సం ల నట మన స తనధర ం క నష నట! ట లమ న ప త ల , ఆల చ రణల వసున మ ర ల ట అవసరం లద అ య పడ త న షయం య రం. స తనధర ంల అ ర కల ర ఒక ర ! మ ంత మం ఆ శ ఉ ఈ సం ల ప జ ల యక గ తంత మ తం

సుక ంట త ర . ఈ షయచర రంద ఎం స య అవ త ంద సం స వరం యబ ం .

సుహృ వం వంట మం ల ణ ల గల మధ వర లను క షణ పం అ ఇంతక మ ందు వ ంచడ ం . ఇదం ఎందుకంట, ర అంట బం రం సమ నమ స ర ల అ యం. మం జ గత సం ం , మ ంత జ గత డ ల సూ ంచడం స ర ల ఆశయం. మనం బం రం ను ల య టప డ ట బం రం స చ త

గ ంచగ న సుక నట, అ షయ ల న కన ను గ ంచ పంపవల ఉంట ం . హం ల ప త న , మంగళ స ర పం. ఇం ఇహపర ఫల ప నం అరత కల . య క ల ణయ తం హసం రం దంపత లన సం నం మ త త తండ లపట

నయ యతల కల ల అరత ందు ర . పమ ణం ఆచ ం ల సందర ంల భట దుల " మ తంత కం"ల ఇల అ ర .

అన త అ నయం క ర తృ ం ర సుతః| త ఽ తస భ రకః| ( .తం. )

మన సం నం ట (ఇంట బయట) అ పవ త తండ లన మన ంచబడ ర . త తండ ల వ అ సంచ ం సం ల వ ం , ం

వర ఉంట ర కనుక!

179

బట, పరమ ప త న హసం జరపడంల అశద, ర రణ చూ కంల నట త తండ లపట ఏ మ తం నయం చూ ంచ సం నం ర .

అ న న ల ణ ల గల మధ వర లను పం నంత మ న వలం మనుష పయత ం హం జర గ త ం అన పశ క సమ నం హంల వధూవర ల సుక అ క ఒప ం లను యజ మం ల అ ల క ఇక డ వ ంచడం అవసరం.

హ మం ల అరం

సుహృదః సమ న ంతవ వ ప ణ య మ మంత త|

కన తక మం మధ వర లను పం ల ఇంతక మ ందు ల సుక ం. ఆ మధ వర లను పం టప డ వర డ ండ మం ల అ మంతణ య

పసుగ య నస స ణ వ ర ం అ ష ప దత| (ఏ. ం.)

"క షణక ఓ సుహృత ల ! రం ం సంక ం న ంట వ ంచద న కన , ఆ త తండ ల గ ం ర ష న మ ల గ ం ళ దుర క!"

అ క ంద ఉభయం జ ష య మ ంధ బ ధ | అనృ ఋజవస ను ప స ఖ య వ య |

"అ క అస ద శ " అ ణ సూతం “ వచన బహ వచన "

మ ద సంఘటన ల ఇందుడ ర క ంట డ . ఇందు ఈ పయత ం ఎందు సం అంట, గృహసుల మయ గం మ త క న అన ం ఇవ గలరన ఆశ. మ ఇద ఒకట య ఇందుడ సహక ంచగలడ . ఓ సఖుల ! ష న కన క తం గ ం ఏ మ ల గ ం ళ త ఆ మ ల కంటక ర ల (మ ళ ల ), ళ వ ల లక ం మృదు న అవ క!

సమర మ సంభ య త ంజ స త ం సుయమమసు ః| (ఏ. ం.)

“ఆర మ శబ చ వత, భగశబ చ వత, మ క జ యప ( ంప ) బ గ ం ం ంత ర క! మ ంపత వం బ బం ంపబ , బలప అవ క!అ అ మంతణ వతలను ంచడంవల స యం ర న ప ర రగలద " వర డ

న మం ల అరం. కన ను వర ఇవ వతల అం రం యజ నట మం ల ప .

ద త ద త య హత | హ సత ం చందమ ః| ఆ త స త ఆపసత త మ భర | ( .బ )

ఈ కన ను ఈ వర ఇసు న అ వ డ బ త డ . మ ందర వతల తమ సమ య సు ర . య వత "త " తప క ం ఇవ అ , చందుడ "హంత"- ఆశ ర ం క న "సత ం"- తప క ం ఇవ అ , ఆ త డ , క అం ర "సత ం"- తప క ం ఇవ అ అంట రట.

180

అ ఇక డ ఒక సం హం. వర కన ను క త ఇ త అ వ డ ఇవ డం ఏ ట? అ వ అం రం ? అ !

ఽదదదంధ య గంధ ఽద దగ ర ంచ ప ద ర హ మ ఇమ |(ఏ. ం.)

మ డ గంధర ఇవ , గంధర డ అ ఇవ , అ వర రక ఈ కన ను, ఇం ఈ ట ధ ప త లను ఇచు క! అ మంతం ం . అ ఎల అంట, కన క జ ం న ల యత పథమ వసల మ డ ప ంచ , య వసల గంధర డ ప ంచ , తృ య అవసల అ ప ంచున అరం. అ ప లన అ న త త మనుష ర ప న వర సం న స త న కన ను ఇచు న మం రం.

అ ఇక డ మ క శంక వసుం . సం నం క న కన ను ఇవ డంల సం నం ఎక డ నుం వ ం ?

అషవ భ క నవ వ త ణ| దశవ భ అత ఊర ం రజస ల | ( మ. స ృ.)

8 సంవత రమ ల వయసు గల బ కను కన అ , 9 సంవత రమ ల వయసు ల ణ అ , 10 సంవత రమ ల వయసు ల అ , అట న రజస ల అ లవవచు న సం ం . ఇక డ ఎ ఏడ అంట గ షమ అరం. ఆ కన ను అ వర ప ంల సం నం క

గ లనప డ సం నం ఇ నట ఎల అన యమవ త ం ? ప దన సమర న, క ట ంబ ర హణక త న ధనం క అమర గ న భ ష దరంల భ రక పత యం (అప ట సం నం ఉన ట ) డబ ం . దంల భ ష దరంల ఆ సనల "ఆశం య ం భ తవచ ” అ

ణ సూతప రం భ రక పత యం వసుంద అరం. అంట బ లంల బ ట భ త లం దం ఉంద సూతం.

సుపజ ః పజయ భ య సం సు సు వ వర సు షః ః| (ఏ. ం.)

అ . ఉపనయనంల బహ అ ర ం సమయంల మం సం నం కల డనయ ను. ర లవలన మం ర డనయ ను. వర సు త మం వర సు కల డనయ ను" అ మంతం డ . అరం మ ం సం నం క ఉన ట దు. అ వల ట ంట ం దను క! అ . ఇ ప రం సం క ఉం ల అ అనుగహం వర కన ను ఇ డ త ర ం. అల "అషవ బ హ ణమ పన త" అ 8వ సంవత రమ ల ఉపనయనం య ల వచనం ప రం సం నం కల డనయ ను అ క అన యం దు.

" మ ం తంత కమ " స ృ దంల -

మనుష ప జ బలవ న | య త ర దస తదమ ష | (తం. )

క ర ల నట ంతర ధం వ నప డ లను అ క ం న వతల షయంల , మ నుల షయంల , ఆ ల వ ంచవ . మనుష మ త ల అ ర ల

తప న న మ నుల , వతల జ బలం ట సమ ంచు గలర . ల ఏ ప రం అ శృ ధం ఉండ ఆ ప రం అక డ అన యం సు వచ వం. ఆ ప రం ఇక డ బహ

181

సం నం ఉండడం స ర దం. బ లంల ందగ ల అనుగ ంచమ ంచడం వమ గ ం .

అంట, "య గృహ భ త సుపజయ భ య స " అన హ ద క ష ం ప రం గృహ శమంల భ ష త ల మం సం నం కల డ టట అ సున ట అరం

ప . బట, పరస ర స ర దం క ం ఉం ల ఈ ధం మం లక అరం అన ం . బట, మ గంధ దుల భర కన ను భ కం సుక వర ఇ నట ప క డదు. ర ఆ

య అవసల ఆ కన ను ం వర ఇ నట ప .

హంల "య గ కం" అ ఒక య ఉం .

ఉత ణ య త ర ద ణ య|

దర ల మండల రం చుటబ న 'ఇణ ం' అంట ర ( ణ ల చుటక దుర వంట ). తల ఉం , "త ను తరయ ద ణం య గ ద ప ప " అను మంతం బం ద ణం ప గల ప ష , ఈ ం మంతం ఇందు సు ర .

ఖనసః ఖరథః ఖయ గస శ ప | అ ల నః ః ప ర కరత ర వర స | (ఏ ండ)

ఈ కన క శ రంల ల ఉన ప ట అ ల సూర వర సు కల ల , ఒక బం పట క వ ఆ రంధంల బం రం ఉం , ఆ బం రం దు కన క రసు ద ళ ప టట

మంతం వర త ర . "ఓ శ ప ! ఓ ం ! అ ల అ కన ను నువ రథం నుం ళ చ , మ డ ర ప ంప సూర వర సు కల వ , అ ధం ఈ

కన ను క శ రగత న ష రణ , సూర వర సు కల " అ ంచడం మంతం క త ర ం.

అ ల అ కన కథ ఏ టంట-

అ ల మ క ణ బభ వ| ం క ం త ణం న క దుప | ఏవం స క క న ం రం గ తత మల ం దృ ం ల మ య దం ః

తదసం ఇ య ఉ వహర |

త గం (బ అనబ ల మచ ల గం ) బ ధపడ త న 'అ ల' అ కన ను ఎవర హం సు లదు. ఒక నం సం న ఆ న ల ట క త న ఒక మలతను

చూ , భ మ న క యజం , ఆ యజంల మలతను అ షవం ( ల ) ఆ ర నం ఇం వతలక ఇవ డం క దరనందున ఆ మలతను దం ల ం ఆ

మర 'ఇందు ందు క' అ మ న కం గం ం . ం ఇందు అనుగహం క ఆయన రథం క రంధంల నుం ఆ రసు ద ళ , " ః ప ః ప

భ "- మ డ ర ప తంప , ' త' ట సూర వర సు గల మ నట . ఈ ఉ ఖ నం క అర 'ఖనసః' అ మంతంల ఇమడ బ ం .

మంతం బం క ద ణ (రం ) వధువ రసు ఉం అందుల "సువర మ తరయ న య" సూతం, "శం రణ ం శమ సం పః” అ మంతం సువ ఉం

కన రసు ద ళ ప ధం " రణ వ " దలన అ దు మం ల

182

అ ంచడం జర గ త ం . " జ రణ ం", "ఆయ రణ ం" వంట మం ల బం రం జ ర పం, ఆయ ఃస ర పం ప బడటం వల దంల ఉం న సువరం క మర ం త

వధువ మం జ , ఆయ గ ం కల అవ త ంద , ఉదకస ర త మం ప త న అవ త ంద " న చ పశ ను" అ ఉప ర మంతం “ వతల మంగళ న శ రం వధువ శ స ృ ంచు క" అనడం వల వధువ మంగళ స ర ప ల అవ త ంద అ క మం ల ల ం . త త "అహ న స ధ " సూతం. వధువ త నూతన వసం, మధుపర ం ధ ంప "ఉతరయ ణ సన హ " (సూతం) "ఆ మనస " అను మంతం దర ల నబ న " కం" అ డ వధువ నడ మ ను ం . ల మం అరం ఉం . "ఏ కన మం మనసు ను, సం , , మం శ ర క ంట ం ఆ ను హమ సుమ ఖమగ ధం ఈ బం సు ర " అ మం రం.

ఈ మంతం దర ప రమ తకర ల యజమ క ర ను కబంధనం యడంల ంచబ ం . ఆ పకరణంల బ హ ణం ఇల ం .

ఆ మనస హ| ధ ం వ ం కృ | ఆ సమరయ | ఆ రనువ పనయనం ం వతమ పనయ | ( .బ )

ఈ మంతం కబంధనం యడం ఆ ను యజ గ ల ను, పర త ల ను , ఆ న న ప బ న కల ం ల వర డ ర క ంట డ . అం క ం , భరను అనుస ం ఆయన అను ంచబడ కర ల

సహధర ణ ఉండడం అ వ ఈ కబంధనం ఒక హ ం అనవచు . ఉ హరణ ద ష ంల "య య ః కం మంగళ సూతం ంగం తద " అ ప బ ం . అంట, "

కంఠమందు మంగళ సూ ధ ంచడం, అ ల యత తను తన భరను అనుస ంచ ఒక శపథం వంట హ ం” అ .

అ మ తరయ ద ణ హ గృ అ మ య|

ఈ క బంధనం అ న త త ఈ సూతం ప రం క నం న హ ప శంనుం వర డ వధువ ను న న మంత ప ర కం ద ణ హ గ ం సుక డ .

ప నయత హసగృ పవహ ం ర న| గృ నచ గృహప య వ త ం దధమ వ | (ఏ. ం.)

అ మంతం ప న హ మ ల ర ంచ అ వదక ఆ ను సుక ళడం జర గ త ం . వధువ ను సంబ ం "ఓ వధు ! ఈ ప శంల అ సమ ంల ణగహణం న నను ంద ల ఆ త డ అనుగ ంచు క! రథ సుక ళబడ త న క అ

వతల అనుమ ఇ దర క! అనంతరం వ మ ఇంట వ మ గృ అ పత లవ కమ ! వలం అ పత లవ వడ దు, మ కర లను గ ం త ంచగలవ క!" అ వర డ అనడం జర గ త ం . ( గ ం మ ంత షణ " ల షత" అ కల

వ ంచబడ త ం ).

183

ణగహణం

ఇప టవరక అ స సమంతకం వధువ హ క ం హ ప శం నుం సుక వడం గ ం చర జ ం . తదుప ల గ మం ల ఉచ ం , ణగహణం య ల

సూత ర ల ఉ చ.

"అ ద ణన హ న ద ణ మ న ం హసం గృ య "

“అ ః వ ః ద ణమ న ”

ల ఉం న (అర ఉం న) ఈ వధువ క ద ణ హ వర క “న గ న హ న” ంద గల (బ ం న) ద ణ హసం గ ం . ఇక డ ద ణ హసం (క

) మ త ం ల ర ప నక ర లదు.

“ఆ అంజల ఉప ర జ ప అ ఘ రయ ” అను సూత ప రం, “అంజ హ ”– అంజ హ మం టప డ , చయన పకరణంల ను, హ పకరణంల ల జహ మ

సమయంల ను వధువ క అంజ ఉపసరణం (మ ందు అ ఘరణం) య ల , “అంజల ప ర త మ నయ ” అ ర క అంజ ల ప ర తను ఉం ల ఇల ధ సంద ల ప కం అంజ నప డ మ త సవ (ఎడమ) హ క డవచు ను. “ద ణ ణ కరవ ం యజ ప కరవ ం” అ ప సూత ప రం ఇతర అ సంద ల ప కర ను ద ణ హసం య ల , యజ ప ద ణహసం దు ప ట ఉప ను, ప కం ట మ తం ను, మ ట ను ఉంచు యమ ంచబ ం .

ఈ ణగహణ సమయంల మ షం, తమ మ ను రం ణగహణంల ధ ల ర ంపబ .

ఇల ల గ ంచడంల ను, సుక ళడంల ను-

“య మ త ప ం స ఏవ జన య త ంగ ష వ"

"య మ త జన య త ంగ వ గృ య " (ఆ.గృ.సూ)

ప ర ష సం నం లంట బ టన గ ం . వలం సం న ల నట ళ ను మ త గ ం . అ , ఈ ల సం న ల ఎవ

ర క ంట ? , సం క నంల ల ఫలమ ంద సం క రమ బ ం . వ ల చూ ం.

ప చ త గ ణం ప య ప య |

భ ల ణ ల కల వర క నం నట ప త కంట ప క నూర ట అ కం షత క ఉంట ంద సం.

దశ ప ం ద ప ం ఆత సహ ఏక ంశ |

అట వంట క నం యడంవల తన మ ందు ప త ల , బ ప త ల , పసుత తరంల తన క తం 21 త ల త య సం బ ం . అం దు, ఒక షణ ప రం

184

త కంట త డ (క త డ క ) ప డ . కనుక అల ంట త ప ం న అల ఒక త దం వ ం ం .

అశవ ం భ వత ం జ మ త ర త ఘ ల | ( .సం.1-1)

ఇం వ కయ గంల ఉప ం ఈ మంతంల 'ఓ ఇం వతల ! ల కంల ఇదర తల ర . అందుల ఒకడ జ మ త అన అల డ , ఇం కడ డ వ దర డ అ ర .

ర ః పజ ః బ ర | ( . )

ద ః భ న స ర ః పజ ః బ ర | ( . )

అల డ త ల త వ వహ ంపబడ త డ . త ం తృతర ణ ర కమంల త డ తన తృ, మహ, ప మహ లక మ డ త లక తర ణం డ . ఇక డ మహ డ ం నంల ను, ప మహ డ మ నంల ను ఉ ర . త డ

తర ణ కమంల మ మహ, మ త ః మహ, మ త ః ప మహ కమం క మ డ త ల (త తం , త త, త మ త) ఉంట . ఇక డ త మ మహ ( త) త

మహ డ . అంట క త ర డ ( త ) ఆయన త (మ మహ డ ), డ క డ ( త ) క త ( మహ డ ) క ! త తృతర ణ కమంల ం నంల ( తృ,

మహ, ప మహ కమం ) ఉన ఆయన (ఆ త), ఇక డ ( త ) తర ణ కమంల దట నంల (మ మహ, మ త ః మహ, మ త ఃప మహ కమంల ) మ రడం త త

మ తృ ప మహ డ క తర ణం ందు డ . త తర ణ కమంల ల నంల ఉండడంవల అత తర ణం ం అవ శం లదు. ంశం- త డ తన తం , త , మ త

తర ణ ల ఇవ ; త డ మ తం తన త తం ( త ), ఆ త (తన మ త ), ఆ మ త (తన ద మ త ) తర ణ ల ఇ డ .

ం మంట త , త మ డ త ల తర ణం ఇ . , త డ ఒక తరం మ ందుక ళ డ . ఈ అ యం దృ ల ఉంచుక , త ర ప న సం నం ప ం జ మ తను ప త వ ం ం . ఇం వధువ దర డ క త వ ంపబ డ . అతడ సమర ద పట ఉం హ వం త ఆ అత ంట శమ పడక ం ఉం ల స జ క నుక పం డ ట. ఈ ఆ రం దక ట ంబ ల ట మనం చూసూ ఉ ం. “ద ః” సమరత ఉన ర అల యవచు . ఆ మత ల దర స , ద ఇంట భ ల దంపత లక తన శ నూతన వ ల , పసుప క ంక మల ఇ ఆ రం ప ఇంట ను మనం చూ ం. అందు ‘బ వమ బతక ర డ ’ అ త వ ం .

ఇ షయ ల దృ ల ఉంచుక ఈ ఇదర తలకంట ప ళ ఇందుడ , అ సు సందర ంల జ మ తను, బ వమ తల ం . కనుక సం నం

ర వడం సర మంగళకరం, యస రం అ అనవచు ను. ఇక పసు వ -

య మ త ప ంస ఏవ జన యం

ప ర ష సం న ల ర క న ట వధువ క బ టన ల (అంగ షం) ను గ ంచమ బ ం .

185

ంగ షమ వల మ గృ గృ త ఇ శ త సృ ః (ఆ.గృ.సూ)

ప కం అల ంట కల (ప ర ష, సం నం) ఏ లనప డ వధువ క ల న ద ణ (క ) హ , ంద బ ం ఉన తన ద ణ హసం వర డ గ ంచడం యస రం అ

ప బ ం . ఈ అ య “ ంగ షమ భయ మః” అ అశ ల యనం ం . ఇక డ ంపబ మం ల :

గృ సుపజ య హసం మయ ప జరద ర సః (ఏ. ం.)

“ఓ వధు ! గ న సం నం సం, వృ ప ం వరక క ంగత ం క , ంగత ం క క ఉం టట ను గ సు ను” అ వధువ అందుక ంట

వర డ డ . ఈ ధం మంతప ర కం ణగహణం యడం వలన ఉభయ లక ర వనం, గ న సం న కల గ య నట ం .

భ అర మ స ప రం ర హ ం ఽదు హప య ః|

ప రం ః- ప రం ః బహ పజ బహ క - ధమ లన పజ క న అర మ వతల అ ఒక అరం, ల భగశబం ఇంద చకమ ఇం క అరం. ర ల ఏ ధ అ రం లనందున అట వంట గృహస ధర ం సం అర మ శబ చు డ ఇందుడ , స తృ శబ చు డ దలగ వతల గృహ శమ ధర ం ర ంచడం సం ను క ప ం ర ” అనడం జర గ త ం .

హ శబః రరకః భ యః ప జ సః – ప ర జ ః, ప ర వహః ఆ ల హస క రః

ఈ ఇ వతల క గృహ శమంల ఉంట ఇ ర ట. ఆ లంల హర ప కరలన భ వతల ఏ గృహ శమంల ఉ రందర అ క మ ర న ఆ త డ వతలకంట మ ం ఉం అంతట ప ంచు డ త ల ప బడ ం అ . “అ ర ఖం పథ

వ ” అ వతలంద మ ఖంవంట డ న అ అ ప “అ హ ” “అ దూతం వృణమ ” వంట త ల వతలక ఆహ త ల అ ల ఉం అనడం త, మనం వతలను ఉ ం ఇ న హ సు లను అం ం దూత అ అ వ ం ం . రసు ల ప న న అ ఏ గృహ శమంల ఉం ను ఇ అల ంట గృహ శమం ం ంచ ను క ఇ డ అ ఈ వర డ ర త న ంట అరం.

సరస దమవ సుభ వ - ం శ స భ తస ప య మస గతః

సుభ ! వ ! గ ం క న అన ం అన హ సు క న సు క న ఓ సరస ! ఈ ఖ కర ర ంచబడ క! అ శ ంల సర భ తమ ల ఎదుట ను అత ంతం సు సు ను.

య ఏ ప శస ను పవమ నః| రణ హస ఐరమ స మన నసం కృణ త (ఏ. ం.)

“ఐరమ :- ఇ అ ం క ఇరమ ః అ ః, తస అయం స ఐరమ ః”

అ సఖుడ య వ . ఆ య వ ఏ క క సుం ఆ క ను అనుస ం అ ద సుం . ఓ వధు ! అ సఖు న ఆ య వ సర ను యందు మనసు కల

య క! అ రన.

186

సపప

స ద శ త ప ప |

సపప ల మ ఖ ం. హంల సపప అ సం రం ప అ తం తం నుం వధువ మ ం , భర ందద సం ం . ందూ ల ప రం క

‘సపప ’ సం రం జ ందంట దంపత ల ల క వ వ ల గ ంచడం జర గ త ం . సపప గ ం ఇల బ ం -

అ మ త ణ ం ద ణన ప మ ం శమ కమయ ఏక ష త | (ఆ.గృ.సూ)

ఇ మం ల అ ఉతరం ప న (త ర ) సమ ల ఉద (ఉతర) సమ వధువ క ద ణ దం ఏడ అడ గ ల ం . వల ద సఖ త ఏర డ త ందన షయం అం క ం .

ఆవ ం ద ం యం ంథమను వజ |

అ సూ ప రం మన ఇంట వ న దమ ంతదూరం గనం వడం . ఎంతవరకం అంట, ల ఏ వృ ల , తట ల ఎదుర వరక అ

ం . వల ర వ ఒక ఒక పరస రం ఏర డ త ంద , ఉన ర గ త ంద .

పప నం సఖ హ ః|

అ ద ష ంల ఒక సందర ంల రణ ల ర గ ం ప ంచడం జ ం .

పజ ప ః పజ అసృజత| స ృ స మ ష | ర ణ ను శ | త హ ః| ర పం పజ ప | మ ను శ | త హ ః| మ పజ ప | త ద ఽ

సంగత | మ ద | త వ భవతః|

సృ ఆరంభంల పజ ప సృ ంచబ న పజలందర వ, గంధర , మనుష దం లక ం ఒ ల ఉ ర ట. అప డ “ ర ణ ను శ ” అ వ, మనుష ద ర పంల టట ధ ర ల పజ ప ల ప ం డ . “ మ ను శ ” అ ర ధ మ ల క

ల ధ ం చూ ం డ .

“ మర ం కర ణ”- ఈ జగమం మర త కం అ ఔప ష ణ (ఉప షత ల - “సభ హర - సభ మసృజత| భ ః భ వః” వంట

రణల ). తనల న ఉన ప ర స పజ ప మ ర త కం భ ల కం, ఇతర ల ల సృ ం డ . అంట అదృశ ర పం ఉన జగత మర త కం అ వ కం యడం జర గ త ం . బట మర ల పజ ప స ర ల ల ం .

“త ద సంగత ” అ పజ ప జగ త డ బట ల కంల ఇ వరక ఎన డూ ప చయం ల ఇదర వ క ల ఒక ర ఒకర ల సుక త లవడం, “మ రమ ంగత ం సంయ జ మ ధ ” పరస రం శత వ లనప ట ల కల సుక పరస రం ర ల చు క న ట అప టకప దర త లవ ర ట.

187

ఈ చర వలన న టంట ఒక ంబ ఒకర ఏడ అడ గ ల , ఏడ ర ర ట ల చుక పరస ర ఏర డ త ం అ . అందు హంల సపప సం రం, గ మ ల టటప డ వధూవర ల ఒక ర ఒకర సంప యం వ య గ ంచు . ఇప డ తం ఒక ప టల , ఒక గంటల అ త ంట క దర , ఇ వరకట ల

డ క , క త ర ఎట ల గ మ ం ( రం) వ అక డ అందర ఒక ర ఒకర ల ంచు వడం అల ట ఉం . ఇం హంల వధూవర దర ఒ తల

జనం యడం వంట మ చ ట వలన పరస ర సఖ త మ ంత బలపడ త ం . ఈ సఖ త గృహ శమ ర హణక ల మ ఖ ం. ల ఒ తల జనర పం ఎం నడం, రం దగర ర ప వడం వంట న సం ఆ త త అంట త త త గృహస వనంల ఇ వద ం . దురదృషవ త ఈ లంల వధూవర ల ఈ ండూ క (ఎం నడం, ర ప వడం) ల య డం లదు, ళయ క మ నడం లదు! రణం ఈ ల ళ యక వడం, ద ళ ప క వడం!

పసుతం చ సున షయం సపప సం రం. వధువ త ఏడడ గ ల ం న త త ఏ అడ గ ల ఇల ర . “సఖ సప ప జప ” “సఖ సపప బభ వ సఖ ం| గ యం సఖ మ ం”, “యయ ం - సపప ”.

క , “ ఏక ” వంట మం ల క ఏడ అడ గ ల న నువ సఖు లవ . ఏడడ గ ల యడం మన దరం సఖులమయ ం. ఇప టనుం సఖ ంనుం

ప డూ ను, సఖ ం నుం ను ప డూ క . మన దరం కల ల ం, అ వర సంకల ం.

ఇద దం కరవ సంకల వ |

గృహ శమంల య న ల “ఇ యత న ”, “ఇ ఇప డ యవల న ” అ మనం ఇదరమ ఒ ధం సంక ం. “సం యం ష ”-పరస రం అనురక ల , పరస ర సహ సం వ న ల గ క న ఉం ం.

భ మ పరం భ షణ భ షణ ద |

అంట ర , సుందర ండల . భర లక ఎ అలం ల లదు. భర . కనుక ఇతర న బం ర ఆభరణ ల , ఇతర అలం ల అ ంటకంట భర జ న

ప అలం రం. ర గృ ల కనుక ర త డ ల ర త డ , అంట ధన త ం దు, త ం. ర త డన మ ట! అందు త పరస ర ంగత ం త వధూవర ల ఇదర

మంత ల అవ ర .

సుమనస మ – సుమ యమ - ఇషమ ర మ సంవ - స నుభవ సమయ వ

మం మనసు క న ర ను, బలపదం అ న ఆ , మన దరం క అనుభ ం రం అవ ం!

సం మ ం సంవ ధర ప స హం సంగ క |

188

మన ఇద మ లను, క ఆచ ంచద న కర ల ట ధర ప క న ను అ ను కల ప క సంకల ం ఆ కర ఫలం ఇద ం టట సు ను.

అంట, మం మనసు బలవరక న ఆ రం క అనుభ ం రం అవ మ , ను ఆచ ం కర ల ంట ‘ధర ప స హం’ అ సంకల ం ఆ కర ఫలం మ ద ం టట

సు ను అ వర డ మం ల అరం.

ణగహణ త హత ం కర సు త ప ణ ఫలష చ|

అ వచనం ఇ షయ స షం సూ హం ల యత అ కర ల ఇద సహ , అల కర ఫల ల ను సహ బ త ం . అ ఇక క షయం గమ ం . అత ప ణ కర ల ల క ఫలంల ఆ క గం , అతను ఆచ ం పకర ల ఫలంల ఆ క

గం లద "ప ణ ఫలష చ" అ పదం సూ ం . ఎందుకంట ప ణ కర ల టప డ ఆ క న సంకల ం ఉంట ం ంగతనం, హత , వంట ప కర ల టప డ ఆ సంకల ం లదు ! అందు "ప ణ ఫలష చ" అ .

య మన య త వద | ( .సం.)

మనసు ఏ మ ందు ఆల ంచబడ త ం అ క పలకబడ త ం . ఆ ధం ఆల నువ ఆచరణల ట ధం మనం ంచవల ఉం . 'సపప ' అ ప యల

ం 'సఖ ' మంతంల ఇ మం వనల , ల ఉ య య య ఈ మం రం ప క ంచడం జ ం . అల ప నహ మంల ంపబ ఒకట ండ మం లక అ ం.

మ ం మ తసు బ మమ తస ర | య య ంద ఢ సు ప సుభ స | ఇమ ం త ంద ఢ సు ప ం సుభ ం కృణ | ద ం ప ప దశం కృ | (ఏ. ం.)

"ఈ వధువ ను తృక లం (క ట ంబం) నుం ంచుమ . ప క ట ంబం నుం ఎన ట డ యక మ . ఆ ను సహధర ణ సంబదు ల య మ . ఈ వధువ ను

సుప త ల , గ ం క న య మ . ఈ వలన ప మం సం నం (ప త ల ) కల . భరను అ న నను పద ం య మ " అ వర డ ఇందు డ . సం ఐశ ర ం దం ల ట వ ం ం .

ఇమ మ య ం హపత ః పజ మ నయత రమ య ః| అ ప వ మసు మ తమ నంద మ పబ ధ య | (ఏ. ం.)

అంట-"ఈ ఈ వధువ ను ర ంచు క! ఈ సం నం య ష క ఉందుర క! ఈ ఒ లల అలంక ంచబ ఉండ క!" ఈ మంతం వధువ క ర ణ,

బహ సం నం, సం య సు రడం జ ం .

బహ ణ ం బహ ప త |

బహ సం నం దసమ తం అ యణ ప షత దర ప రమ స పకరణంల పకటంచబ ం .

అన దృశ సృణ పజ నం పసు రన దృశ ం క |

189

యజమ సం ఇంట పజ ప దుల ఆ ఇల సమృ ం ఉం యజమ కనబడడం దు ధ ం ఉం . ఇల ంట అ క త ల .

"ఆ హ మ త ర మనయ " సూతప రం వధువ ను రథం ఎ ం "మ నం పత హ పజయ చ ఢ వ" అ అ మంతణ మం ల , “ప న న రసు అ ంచు అ ” రథ వసున వధువ అంట డ వర డ . అంట ల నుగ ణం రథ , బం ఎ , ంశం ఏమంట- " క ల ప న న వ కమ . ప మం సం నం క ఉండ మ . నను క ప త వల మ చూసు " అ వర డ రడం ఈ మం రం. ఇం -

సం శ భవ సం శ ం భవ| న ంద సం భవ సం అ వృష | సు ణ శ ణ ం పజ య శ ధనస చ ప ంచ వ ◌ౄణ ంచ సజ ం చ ఢ వ| (ఏ. ం.)

అ డ వర డ . అంట, “మ ఇంట వ న త త అతమ మలక , ఆడపడ చులక , మర దులక , బ వ రక , మ ంట ఉన గ డళ క , నమ మ, దమ మ రక య న వ కమ " అ ర డ వర డ . అంట త వధువ ను అంద ఐక మత ం ఉండమ జ పన, సూచన.

ధువ ర వమ ధువత త | త ం న ణ ధ సమ పృతన తః సప షయః పథమం కృ మ ర ంధ ం| యదువ ం| హ ను ః| షట ృ మ ఖ గం వహ యమ క

ధత ష | (ఏ. ం.)

ఉ ష న ష మ ం శమ ప ష మ ఉత ం య ంగం ధువమర ంధ ం చ ద శయ | (ఆ.గృ.సూ)

ప శహ మ నంతరం న తదర నం అ క త ర ల ఉతర క క మం ల ధువన తం, అర ంధ న తం చూ ం . "ఓ ధువ న తమ ! వ ర సం గల ప . ధువ న ఉత గల . ఇతర న ల లకడ ఉండ రణం. టక కటబ న ప వ లను అట ఇట క ం ఆ ట ఎల యం సుం అల వ న త మండలంల న లను యం వ . అల ంట వ మ య దం య శ ం న నుం మమ ర ం దవ క! కశ సపర ల , ఇతర కృ దులకంట అర ంధ మ ప వత ఆ

న తను గ ంచడం జ ం . అం షట ృ కల క సమ యజ ర . కనుక ఈ వధువ కృ కల ఎ దవ ను, ను కశ దుల ఎ ను ంచుక ంట ం. అంట అర ంధ దర న ప వం త అర ంధ ల ఈ వధువ క మ ప వత ం ధం అనుగ ంచబడ క!" అ రన.

సప రం హంల హం జ న క ం మ డ ల ంట . ల ల రకట షహ మం అ ప య ఉంట ం . గంధ పన అ న త త ఈ హ మ ల

య ల "ఆజ అ రబ య మ త ఆహ హ " అను సూతం ం .

వధువ 'అ రబం ' అంట ఆ వర క త న ట ఉండ య న ఈ హ మ ల ం మం ల -

190

అ య త ం ం య ర బ హ ణ థ మః పప య ం ప తనూః పజ ప ల జ ర మ ం కృణ |

వంట .

యః శః, ః సం న | య |

అ మ మంతం. "మ ఆచ ంచబ కర ల ఏ కర నషం అ ం సం నం మర ం గల ఓ అ ! నువ వతల అంత ప వ న క నమస సు ను. ఈ

వధువ హస ఖల మ క సం ప రం భరను, సం , ప వ లను నషప ఏ ఖ ఉం ఆ ఖ మమ క ఈ పట జ రత దృ కల న ంప య క!" అ అరం.

అల “ య " వంట మం ల సూ హ మ ల యడం వధువ హస ఖల ఉం లను ట ధం రన సు డ అరం.

ఈ ధం మం అ ల , ఉన త ప జ ల క య న 'మంతయ క య కల పం' మం ల క న కల పం, హం. ఈ సం రం ఇహ, పర ఉదరణ ప జనం క ఉం మ నుష,

క, తృక ప జ ల క న అవడం త ల న త సంత ంచుక ఉం . హమంట వలం ఒక ప ర ష ల జంటను క వట క క మ త ద యక పసుత సమ జంల

య వత ఒక ం ఉ ర , ఆ ం ంతవర దూరం య ఈ షయం ఉప గపడగలద సంకల ం ఈ షయం ఇంత ప లం చ ంచడం జ ం . ఈ ధం హ ప యలను ధ మం లను, ల అ క ఇతర మం లను, స ృత లను ం చూ క

జ యంల ఎంత ఉన త ఠం అరం అవ త ం . కనుక ఈ పకరణ అనుబంధం " ల షత" అ అంశం ంద ఆ వ లను వ ం పయత ం ను.

ల షత

ల ఎం షత కల ర క ఙ యం క అ యం. దం ఎప డూ, ఏ ధం నూ లను న చూప చూడలదు. ప ర ష డ గృహ శమంల ఆచ ంచవల న ధ ల ల ప బ . దల గ ల వరక ట ప చర య ప ల అవసరం.

ఆ క సంకల ం య ఏ కర యందూ అత అ రం లద "అయజ ఏషః ఽప కః" అను ం . హ సం ర సంస ృత లన ర యందు క న సం న

తృర ణ చన య గ త కల రవ ర ం . ధ యనం ర ర ణం ర ర ప లదు. వర ణం ల , సం నం తృర ణం ల ర

అవసరం.

అన త జ నను ద త సు |అ వ యజ ంశ చ వజత థః|(మ.స ృ.)

ధ యనం ర ర ణం, యజ ను నం వర ణం, సం నం తృర ణం ర క ం ప త డవ డ స ృ క అరం. అట వంట ర ను

సం ంచు వ హ సం రం ప బ ం . హ సం రంల ప బ న యమ ల ఆ య సం ల సంస ృత లన ర ప శబ ప గం. అన యజ గ త కల అ అరం. "పత యజ సం " అ ణ సూతం.

191

ఈ అ కల గ త ం . అందు త భర యం, తః ల ల ల ఔ సన, గ ల అ హ తం సమయ ల ల క ను క ంచ అర న ఎంత ప శంల

తన ఇల ఉం ఆ ప ల ర ఉం . ఆ ప ట ఆ అగ ల ల గ ల అవ య సం. అంట మ సన, నం నూతన అగ లను సం ం ల ర . బట ర క ఎంత న మ ం ల ం . ఈ ప రం మన ళ క ప యల ల ఎక వ న త ర . ల కం ఆ క భర ల క ధనంల అ రం లద శం ంచగలర . అల శం ంచక డదు. హంల కన ను క న సలంనుం అ స

సుక సమయంల "ప నయత " అను మం సుక ళ డం హపకరణంల ర ంచడ ం . ఆ మంతం-

గృ నచ గృహప య వ త ం దథమ వ |

అరం: వర డ ఆ ఇల అంట డ -"మ గృ రమ . వలం వడం దు గృ పత ల . ఆ ప రం వ మ గృ "వ - భ " అనడం అ ప ల ఉం మం ప ణ లను త ంచు". అం దు, హ న త త ప ర ష ణ "గృహసు" అంట ర . "గృ ష గృహసః" గృహమన , గృహమ ర ". "గృ ణ గృహమ చ " అన గృ ణ గృహస ర పం అ ర . ఆ గృహంల ఉం డ ప ర ష డ అన ందున ఆ ప ను లం . అ ఆ ఎట వంట త మ ం .

ప తశ సశ తయ ఏ ధ ః స ృ ః| (య .స ృ.)

ఖ - అధ ః అస తంతధ ః| ఇత రః

ర , ప త డ (సం నం), సుల ఈ మ గ ర "అధ ః" అ ర . అంట అస తంత ధనుల అ ర . యం తం ధ ప త డ హక ర స క ట ంబంల తం క అనుమ సుక ప త డ ఖర ట . హంల ం న-

ధ చ అ చ చ త చ త |

అను షరత ప రం ర క భర ధనంల అ రం ఉ అత క అనుమ ఖర ట . ఇల ' సః- వకః' వంశపరంపర వ వక ల ంట ర . ర క యజమ బట

ధనవంత ల అ ర . యజమ క అనుమ ఖర ట ల ర .

ల కంల ఒక టసు ఉంట, ంత ధనం ఉంట ం . క ట ఉంట ం . ఆ ధనం నంల ఉంట ం . టసు ల క ధ ఖర ట ఆ అ రం

ఉండదు, ధ వృ సూ నంల ఉంచుక స . అధ అనుమ ర ద సంతకం ఖర ట అ రం లదు. అ ర ఇంట ఉన ధ ర ణ.

వల ర ధనవంత ల ర . భర క అనుమ ఖర ట ల అ యం మయ గ పకరణంల "ఆ " అను య గంల మ ఉం .

ఆ య గంల ఓషధులక జన మ అన మతలను సుక బం ద య గ ల దగరక సుక వ ఆ మ వతక ఆ థ . ఆ ఇ సందర ంల సూత ర ల ఇల

ర .

192

ప ం శకటమ రంభ ఽ థ ం ర ప | ప హ న హ | (ఆ. .సూ)

మ వతక ఆ థ ం ఇవ దల న న ం బం ద ఉన ట ఆ బం ర ను పట మ ల భర పటన తల ఆ హసం ద ం ల , ల ఆ హసం పట క న తనుం తన హసం ఆ వతక ఆ థ ద ట ంచమ ర . ఈ షయంల -

ప ణ హ స ప నుమతం ర ప | ( .సం.)

అరం: “ప ణ -గృహః తతభవం– ణహ ం” అ , గృహంల ఉన దవ ం ణహ ం అ ప బడ ం . తస ఈ – - ప అన ఇంట ఉన ద ఆ అ పత ల కనుక ఆ అనుమ ఆ థ నట అ అ యం. ల కంల క ర అనుమ ల ఇంట వ న అ ఆ థ ం ఇవ లం క ! ల ధ ర య ల ధ రన ఇంట సుక వ వర ఆ ద భర అ ప . ఇంట టన త త ఆ అ పత ల . ఈ షరత హ న త త ర ను భర ఇంట సుక వసు డ . క ఇంట గల ధ ఆ , యజమ ను ల అంట ం .

అరస సంగ ం వ వ జ |

అ , ధనం జ గత ప ఖర యడంల ఆ ను ం ల ఇంతక మ ందు ప బ ం . బట హ మం ల మయ గ పకరణంల ఉన మం ల , స ృత ల ఆ ను

ధనవంత ల , ఇంట అ ణ ర చూ ం ర . వల ర ను చూడమ లదు. మ య ఆ ను ల స ర పం ం ర ం ల ర .

ల ం క ం ల యణ స ర య వ య ద | (క న సంకల ం)

ల స ర ప లన కన కను ల యణ స ర ప న వర ఇసున ట సు ర . ఆ ల స ర ప ల కనుక న ంచక డద వన బ టల య ం కన కను క బట

నమ మ క న సల సుక వడం సంప యం. వర డ అ స సుక టప డ , అక డ ప న హ మం అ న త త వధువ ను తన ఇంట సుక టప డ

ర అ ంప సుక ల ప బ ం .

ఉత రథ తంభ , హ వ త ం య న |

ఇ సూ ల ప రం ర సన దం ర అ ం న త త,

ఆ హ మ త ర మనయ | (ఆ.గృ.సూ)

అను సూతప రం మం ల అ మంతణ య ల ప డం తను, ర హ లను అ ంప సుక ల అ యం కనబడ ం .

య ఏతదూప | యత త యః|

ఇం దు, సుక న త త క ఆ ను ల స ర పం ం లనడంల దంల అశ ధ పకరణంల క యజమ క ర త ల స ర పమ వ ం ం .

య యశ ష న ఽ కశ న| (మ.స ృ.)

193

లంట ఇళ ల ర త ల ర ప ల. ఇంతకంట న న షం లద ర . అందు ళ ను ' ర ల ' అ మనువ డ . ఇం చూడం -

1. య ం దద ల ం జ త న స కయః| అరణం తత మ ణ ం ఆనృశంస ం చ వల |

2. తృ తృ ః ప వ స | ప జ భ ష త శ బహ క ణ ప ః|

ఎలప డూ క ణ (మంగ ) తం , దర ల , భర, త దర ల మ న గ రందర లను అలం ల అలంక ం ల , ప ం ల ం .

3. యత ర సు ప జ రమ తత వ ః| య సు న ప జ స సత అఫల ః య ః|(మ.స ృ)

ఏ ఇంట ల ప ంపబడ త అక డ వతల ండవం రట. ఎక డ ర ప ంప బడల అప డ ఆ ఇంట ర ఆచ ం న ధ చరణ త క య ల ష లమ ర .

4. చం జ మయ యత నశ తత ల | న చం త య వర త సర |

దర ల ర ంపబడక ఏ ఇంట ఆడపడ చుల దుః సు ఆ వంశం ఘం ణసుంద ర . ఏ ఇంట ర సం షం ఉ ఆ వంశం ఎలప డ వృ ందుత ం .

5. జ మ య శపన ప ప ః| కృ హ వ నశ సమనతః| (మ.స ృ.)

ప ంపబడ న ఆడపడ చుల ఏ గృ లను శ సు ఆ గృ ల కృ క యల (శత వ రం యబడ కర ల ) శత వ ల న ం న ధం న య అ యం.

6. త స ప జ ః భ షణ ద శ ః|భ ర త ం స ష త ష చ|(మ.స ృ)

ఎప డూ, షం పండ గల భ ల వ నప డ (ఆడపడ చులను) య శ భ షణ, వ దుల ర ం .

7. సంత ర య భ భ త వ చ| య వ క ల త ం క ణం తత ధువ |

8. య న త ప మ ంసం న ప ద | అప త నః ప ంసః పజనం న పవర |

9. య ంత చమ య ం సర ం త చ క ల | య మ చమ య ం సర వ న చ

ఏ ఇంట ర త భర, భర త ర పరస రం ర ంపబ సంత ష లవ ఆ గృహం త క ణం ఉంట ం . భర ర సంత పడనప డ ఆ భరను సం ష టక వడం

జర గవచు ను. వల వంశవృ రణ న సం నం కలగక వ ను. అందు త సం షం ర ంపబ సం షం ఉంట ఆ గృహం త ం సం షం కళకళల డ త ం .

అందు హంల సపప అను యల ంచబ మంతం ఇల ఉం .

సఖ సపప భవ| సఖ య సపప బభ వ| సఖ ం గ యం| సఖ మ ష | సఖ మ ః| (ఏ. ం.)

ఈ సపప మ దరం క ఏడడ గ ల నడవడం గృహ శమంల మ దరం సఖుల ఉం ం. సఖ ను టను. సఖ ంనుం న డూ డక మ ! అ వర డ

ర త డ . ఇదం న న త కల ణం ర అ ల ం .

194

ఈ ధం వ లం దుల లను ల ర ం ల స ృ ర ల ప డ క, దంల దర ప రమ స పకరణంల దర ల ం న ప తం ఆజ ప ంప , ట

ప ంప య ఆ ప యజ తల ఉదకమ లల ఉం న ర మ ంఛమ లందు గల ల వల ల ణ న ందువ ల క భ ఉంట ంద ప దృ ంతం ఇల ర .

అ ఉ హ ః|

య హ సువర ం రణ ం శలం భ ర ణ | ( .బ )

అంట, ల కంల ఏ ధం బం రప ఆభరణ లను ధ ం సుందర న అవయ ల కల ం ఆ ప రం ఈ ట ందువ ల ఉ య అ ల అంట ర ం . వల

ఆభరణ ల లక మ త ప బ . అంట ఆభరణ దుల త, ల న వ ల త ర ం ల ల ం . పయ ణం సమయంల ఒక ళ ప ర ష డ న లను హ ల పయ ణం ంచడం, ఏ సందర ం వ ను ను క లక మ తం నూతన వ ల నడం

వ ల ళ ర ంచడ అ . ట ఈ ఆ రం ల కంల ఉం . మనం చూసూ ఉ ం. మ య ధనం ప ర ష డ ంపబడక డదు. ప ర ష డ ఆ ధ క అత అధమ ధమ స ృ ర ల ర . అందు హంల ధువన త దర న సమయంల -

ధు మ మహ ం ద ృహస ః| మయ ప పజ వ త ం వ శరదశ త |

అను మం ఉచ ర . అన " వ ంపబడ త ధువన తం వల భర గృహమందు శ లం ఉండ మ ! ను బృహస సం ఇ ర . ప న క గ న సం నం క డ క న న నూర సంవత ల సుఖం ంచు" అ అరం ర త డ వర డ .

వల భర షక డ కనుక అ క శమలగ అ ధ ఆ ంచడం ప ర ష ధ త. జ గతపరచడం ర బ ధ త అ , ప ర ష డ షక డ , ర ష ల ల ం .

ఇట ండ క త తన క మ ను అ క ంచవద వర ఆ దంపత లను తన ఇంట ఉంచుక ప ర ష సం నం వల చూడవచు ను క ! అ శం ర . సమ నం దం ఇల

ం .

అవభృధమవయ ప రస ను త మ ం స ం హర | ( . సం.)

యజమం ప అ న త త యజ లనుం యజమ , ర క ల అం అవభృథ ర . ఆ టప డ యజంల ఉప ంపబ న ఆగయణ మ న గ ల గ

మృణ య తల అ ల లను యజ లల ర . యవ తల అన కర యబ , యవ నంల ఉంచబ న తలను మ తం అవభృథ (ప ) సుక

ర .

యం జ ం ప స |

ష ం: స స క ల ఉత ం దు తరం హ సం రం కృ పరక ల ప త జ |

ఈ య మర ం త ల కంల తన క లమందు (ఇంట ) జ ం న క మ ను హం జ ం న మ ట వర క లంల (ఇంట ) డ త ర . యజంల ర మయ తలను

195

మ తం అవభృథ సుక , ఆగయణ ల లను యజ లల వ ళ న రణం ప ర ష సం ఇంట ఉంచుక ఉద సు ర ప డం అ సంప య

బద ం . కన ను వర క లంల క మ ళ (క మ ర ల ) బ ట య గ పంచవచు ను క ! అ శం న ం .

స ష గృహ మ ణసం ఘృతం వజం కృ ఘ న ం యం భ తమగృహ త ం య అ య ర త ంస ఉప తరం వద | ( .సం.)

యజంల వత గృహ ప రమ ఒక ప య కలదు. వతల మర గ ం సమయంల మ వత లక గ ంచబడడం అం క ంచలదు. "తం ఘృత వజం కృ ఘ " అప డ

వతల మ మ ణంప య మరసంల ఘృ వజ య ధం క ం మ మర ర త ర . ఆ ధం ణం న మ వతలక

గ ంప రట. ఈ ప రం మర ర త న మ గ ంచడంవల ల మర ం ల ప ర ష లక తం ల క ఆ ల య క ల ( య హక క న ర ) లదుట.

ఇక డ మ షయం. ఎక డ ప ర ష సం నం లక సం నం మ త ఉంట ం అక డ ఆ క హక , ఉన ప ర ష సం నంల ప ర ష సం నం చరణ దుష య గం అత ందవల ం ప వత అ న సంత ందద , ఆ అంశంల ప ర ష సంత కంట

గ వ నంల ఉండ న "అ త ం స ఉప తరం వద " అను ం . వలన లక య రం లదు భర ఇంట భర క ఆ హక ల అవ ం .

ఈ షయంల ధర సంల ఉన య గ పకరణ అనుస ం వ ంచవల ం ల ఉన ందున మ న ం మ తం ఇక డ ప డ ం . ంట మ షయం క గమ ం . ఒకప డ తన ప టంట నుం సుక ఆ క అత ంట ఎక వ ఉండవచు ను. ఈ సవరణ ప రం తన ఆడపడ చుల తన అత ంట నుం ఎక వ ఆ సుక ళడం అ క సంభ సుం .

బట చు తగ ల ప లక ం తం క ఆ క మ ళ (క మ ర ల ) హక ర ల , త క ఆ క మ ల హక ర ల య గ పకరణంల ర ం ర .

వల న ంశం- కన క క తం తన శక ను రం ంత ధనం క మ ను అత ంట పంపవల ం మం ల స షం ప ంచబడ ం . వధువ ను ఇంట

సుక క ప శ హ మ ల యవల ంద ం ం . ఆ హ మ ల ంచు మం ల ఇల వ .

ఆగం షం మ ర య ష త పజయ స | (ఏ. ం)

ఇక డ హరదత ష ం: "మమ గృహ ప తృక లల ః ః అ శ ఆగతవ "

తృక లంనుం ల న , అశ , సంపద గృ వచు ఈ ర అనబడ ం . అల హంల అ పద ణల ంచబడ మం ల ఇల ఉ .

త భ మ పర వహ సూ ం వహత సహ| (ఏ. ం)

196

దలన . "ఓ అ ! రక వతల తృక లం నుం ల న తృధనం సూర క మ అ న సూ అ కన ను వతల సం ఇ ర " అనడం త క మ ను అత ంట పం టప డ తం ంత ధనం , నుకల పంపడం అవసరమ ం .

ఈ ప రం తం లక దర ల లక జ త ల నంతరం ఆ ను అత ంట పం టప డ ఇ న మ , హ లంల అన ఆ సమయంల బంధు దుల బహ మ చ ం ఇ న నుకల వలం ఆ ందు య య గ పకరణంల ర ం ర . ఈ

ధ న ధ ఆ హక ల ం . పసం నుపసంగం షయ వ ంచడ ం .

ఇక పకృ వ - ప ర ష సం తం ఇంట ఉంచుక ఉద ంచడం, సం హం తన శ ల నుక అత ంట పంపడం అ సంప య

ఉదహ ం ర . అసవర, అస త, అస ండ లన లను ఇవ డమన క పమ ణం ఉం ? అ శం ంచగలర . సమ నం.

ండ కమ కత వ సమ ఢం, వ హం అ ండ ల . ఇంతక మ ందు సమ ఢ ండ కం గ ం ప డ ం . ఇప డ వ ఢ ండ కం ల ప బడ త . ఇందుల మ ర గ ం ఐంద యవం మ న గ తలక సమ ఢ ండ కంల గ ం న

లక పరస ర వ సం ప బడ ం . అ ఎల అన -

ఐంద యవస ఏత యతనం యచ త రమహః త గయణ గృహ త గయణ యత నవ హ ంద య గృహ | ( .సం)

సం పం అరం: ఈ ండ క కత వ ల లవ సమ ఢ ండ కం ప రం ఐంద యమ మరస తను గ ంచవల ఉం . త ల "ఐంద యవ " అ

లవ ఐంద యవ త క నమ ఆ , దవ గ ంచవల న ఆగయణ తల మర గ ం ల ం . "త గయణ యత " అను సమ డంల

ఆగయణ నమ 9వ న ఇక డ చత ర వసమందు గ ంచవల ఉన ఐంద యవ తను గ ం ల ఈ ప రం న వ సం ప బ ం .

ఈ న వ సం హ మ ం పశం ంచబ ం . అక డ ప క ఇల ఉం .

త మం ఐన య గ ర పం వ ఢ ప రం హ న పశంస | ( . )

ఛ స న స ల కమభ యన వ వ హయ | ( .సం.)

ష ప రం ట అరం ఏమంట - ల కంల శ ప త ను లన ర ర జ త ను లన కన కను ం హం సుక న ధం ఈ కత వ ల ఐన యవ అగ

మరస తలక మరస గహణ షయంల ఇంతక మ ందు న ప రం న వ క ం ఛం మ న వతల ఐన యవగ దులక ం ర అ ప ంచడం

"అసమ ర తజ ం అస ం ం య య ం ల ణ ం యమ ద త" అను స ృ ఈ మ లమ స షం.

197

ల క ప ద న హ మ సుక వతల గ గ దులక హం నట ం క ! ఈ ల కప రణ ల అవ త ంద శం ర దం ల కంల మ ందు జ న వల దృ ంతం సుక ఈ యవల న ధ లను ఉప ంచగలదు. ఎల చూ ం.

య ఽ ం జ ష ృ ప దృ వత |

అను "అ హ తహ మం క అ , జ ఉన ప డ ధన అ ఆ థ వ డం వంట " అం . ఇట వంట ధ ల వందల, ల సంఖ ల దృ ంత ధం ధ ప లను దం ఉప శం ం . వ న అల శం ంచక స ృ ల ఉన అస త హ ఇ మ లమ గ ం . ఈ న ంట "ఐన యవం" ఇ క ప ల , క న కత వ ల ప చయమ న అరం వ . దంల గల ఆ ప లను ఇంతకన ల గ

యడం ల ందనందున అ న ట ల సు వ పయ ంచవచు . ల ట షయం మనక యక ంశం మ ట గ ం . ల కంల గల అస త ద

మ లమ అంద య ల పడదు. సం కం అ క షయ ల ఇందుల ప ంపబ అస త, అస ండ ల హం సుక ఇంట అ పత ల వలన అరం గల మంతం గృ ర దుల న ంప , వర డ సుక ళడం వలన మయ గంల ఆ క అనుమ మ వతక ఆ థ సున ట , ఆ ను ల స ర పం దం

న ందున ఆ ను ఆభరణ దుల ర ం ల దం దృ ంత ధం మనుస ృ చకం ను ప డం దలన అ క ల ల క షత స షం. ఇక డ మ షయం

క గ ంచవచు ను.

ల కంల ంతమం ఆధు క ల "గృ ల ల ఆభరణ ల ల సు బం సు ర , ళ వ ళ క చ ఉండద , శం పగ ంచద " అంట ర . మహర ల అ యంల ల ల ల న ర , ల న వసువ లను ఇంటల ట మనం ళం సుక జ గత పరచుక న ధం ప ర ష లక ర ల న ర వన

ఇంట ఉం ప ర ష ల అ క శమల ధనమ ం ఆ ల ట జ గతపరచడం వ లను ఆ క అప ఆ క అ ష న జన క లను క ం ర ంచమ మహర ల క అ యం అ గ ం .

య జ య మ య గృ ష దయ దృ వ | ( .సం.)

ఈ దృ ంతంల ర ను ఇంట ఉం ల దం న ధం గ ం . అం దు, "న మ ప " అను ల కంల ప ర ష డ ంబ ం నట అను దృ ంతంల "ఉ సూర డ అనుక ం నట " అ ర . వల ల ల ప ర ష ల

ంబ ం అపమ రంల ట పయత ం ర ల ం . కనుక ల కంల లక అ రం, అమ ద జ ంద ప కల వ ం . ప ర ష లక అ రం జ ంద పకటంచటం లదు క !

వల " ష దు సు య జ య వర సంకరః" అను వచన ప రం ల బ ంపబ సం నంల వర ంకర ర డడం దలగ అ క అన ల టల య , అ క అ య ల

ల ల ఆభరణ ల ర ం భదపరచుక ంట దంపత ల సుఖం ంచడ క, సత ం నం ర యతను లబటన రవ ర ఆశయం. ఇట ల పసంగంల

రజస ల వత ల వ ంచబడ త .

198

రజస ల వతం - ల

ల కర లను ంచడ క ం కర పకరణంల త తంల ఉప ం మ ఖ న ధర ర ప ప ర ర షయ ల ఎ ప బ . అట వంట ఒక షయం రజస ల

షయం. ఆచ ంచ ంచడం మ టల ఉ , గ ం మ ట డటం క ఈ ల ల మం నచ క స ప రం వ న ఈ షయం గ ం , టం న యమ ల

గ ం సంల ఉన ల సు వడం క ధ లను అందర టం స రంల నడవ ను ఆ ల ఇందుల వ ంచబడ త .

శ ర ష ః ప మ త ఽసు ణ ం|

త ష పజ ప క మ ర డ , అసుర లక నల డ అ న శ ర ప డ వతలక ప త డ .

ః ర త శ ర పః| ( ష ం)

మ డ రసు ల కల డ కనుక శ ర ప డ ర వ ం .

తస ణ ణ స మ న ం సు నమ ద ం స పత ం గమవదత మసు భ ః సర పత ం గం వద య ఏవ ప ం వద తస గ ఉ తః|

శ ర ప డ క రసు మ నం డ . జస రసు అన ం భ ం డ . మస రసు సు నం డ . అల ంట డ ల కంల ఎక క డ యజయ దుల

జర గ త ం అక పజలమ ందు ర టట యజహ సు వతలక ఇవ డం య కమ బ త ం డ . , వతలక ఈయబ హ సు అసుర లక అంద యమ ర క ల రహస ం డ . క ణ ర క లక ఈ రహస సం షణల ఎక వ సం క ం .

య ఏవ ప ం వద తస గ ఉ తః| ( .సం.)

ప ంల ప బడ త న ఈ గం ఇవ డం య కమ ర క ల ం ఆ ప ర అసుర లక ఇవ డం ఆరం ం ర .

త ం ఽ దృఙ షం ప వరయ | ( .సం.)

ఈ ప త రణ లను గ ం న ఇందుడ హం సున శ ర ప గ ం ఆం ళన పడ డ .

తస వజ మ య ….. సకల ంకః యద దన ం స ః| ( .సం.)

భయప న ఇందుడ వజ య ధం శ ర ప తలల ం డ . మ నం రసు "క ంజల" ప నూ, సు నం రసు "కల ంక" ప నూ, అన ం భ ం రసు " " ప నూ మ య . ఈ ప రం శ ర ప రసు ల ఖం ంచడం వలన ఇందు బహ హ పం, ల ప దుల క య .

త ఙ బహ హ మ గృ ం సంవత మ భసం భ న భ శ బహ హ |

శ ర ప హత వలన ఏ బహ హ పం చుట క ం అంజ ఘటం క ం డ .

199

య తమకృ సంవత రం రంతరం బహ హ మం కృ వ త | ( ష ం)

న బహ హత క య తం సు క ం ఇందుడ ఏ ట అల ఉం య డ . ఎందుకంట ఆత తత జ ఏ ధ న పమ అంటదు అ సం బ ం . అ నప ట సర ణ ల ఇందు 'బహ వ ' (బహ హత న !) అ సంబ ం అ ప ల నుం ఆ ంచ ర . ఈ జ ప దం క ప రం సం ఇందుడ పటన య త లను ప ం ం .

స పృ మ ద ద బహ హ తృ యం ప గృ ణ బ ద రం వృణఖ త భ ష మ త మ ప భ వ ప సంవత ద త బ |త త సంవత తృ ఖ తమ హ వృత హ తృ యం బహ హ పత గృ త త కృత ణమభవ

త ః శ వః స కృత ఇ ణ వ ద హ హ ష వరః|

బహ హత ను అంజ బదం క ం పృ బహ హత ల తృ య గం క ంచ వల ం ం డ . అప డ భ వత-

ఖ త భ ష మ |

ష ం: జ ః చ య తత తత భ ం ఖనం తదుపద త భ భ మన ంతయ అతః ఖ తప శః సంవత రమ ణ ంసు ప తృణ దు త అ ప

భ య వరః|

జనుల భ చ త సు ర ఈ ఉపదవం వల ం ధపడ త ను. అందువల తవ బ న ప శం ంప ప క న ఏ ట లనప ట ఆ ప ల ధన దుల పండడం త ఆ ప ల ప డ బడ ను క! అ వరం రడం జ ం .

“ మ ప భ వ ప సంవత ద త బ | త త సంవత పృ ఖ తమ హ | అ .

వృత హ తృ యం బహ హ పత గృ |

ఆ భ వత ఇందు త వరం ం న తర త ఇందు హత ల మ గం క ం ం .

తత కృత ణమభవ |

అల క ం న రక స త దం భ ల ంత గం ఊషర తం (చ ట ల) అ ం .

త ః శ వః స కృత ఇ ణ వ బహ హ ష వరః|

ఈ చ ట ల బహ హత ల క స ర పం అవడంవల ఆ ఆ తంల వ ంచక డదు. అంట, అల ంట ప ల వయజన రయం అక డ య గం యక డదు.

ఏకస బహ హ గస ప యమ అపరస తం దర య ఇ ప క ( ష ం)

ఒక బహ హ ప రం ం ప ఇల ం .

సవనస ను దద బహ హ తృ యం ప గృ , ఽబ వ వరం వృణ మ వృ త భ ష మ మ త మ ప భ వశ భ య ం స ఉ త బ

200

ఇందుడ బహ హ సుక వృ లను స ం ఈ బహ హత ల మ సు వల ం డ . అప డ వృ ల ఇల అ . అప డప డ మమ

జనుల నరకడంవల ప భ ంచబడ త ం. ఆ ప భవం మ క ఇక లక ం టట న న ప శంల అ క ఆక ల , మ ల , పలవల బయల టట యమ వరం ర క . ఆ వరం ఇవ ఇందుడ అం క ంచడంవల వృ దన ప శంనుం అ క ఖలక మ ల న పల ల బయలర త .

త వశ వృ ణ ం భ య ం స ఉ ష |

ఆ ధం వృ ల బహ హత ల మ గం క ం . ఆ బహ హ గ వృ లను ం న ప శంనుం " సమ " అంట "ఘ భ ం న రసం" అంట ఇంగ వ బయల డ త ం . అందు త ఇంగ వ బహ హ స ర పం అవడం త "త సస శ ం బహ హ షవరః" అ ఆ ఇంగ వ నక డద ంచబ ం .

ఈ ధం మ న ం ధం , రం ఇల ర .

అ ఖల య ఏవల వశ ష తస శ ం మమన స |

స సః న దః సః|

అంట మ న ం ఇంగ వ తం దం దు అ ర . ఏ మ దుర ఎర ప రంగ ల (ల త వరంల ) ఉంట ం , ఏ ట న న ట నుం స ం ం అ మ త దం. ఇతర

స స ర పం ఇష నవచు తప ల యమం లదు. న ప ట షం లదు అ మ తం సం బ ం .

ఇక బహ హ పంల మ డవ గం షయ వ -

స ష ం దమ దద బహ హ తృ యం ప గృ | ( .సం.)

యః సమ ద శ ణ ఉప శ య ం స య ః ( ష ం)

అ ప బ ం . లందర చ క ర మ ట డ క స " స ం దం" అ ర . బట ద లం ట లక ప క సభల ఉన ట ల ం , అ ట సభల జ య సభల దు. ప ణ ల లను మ చ టంచుక సభల . ఇందుడ అల ంట సభ

దగరక బహ హత ల మ సుక అనుగ ంచమ డ . అప డ ర ఇల అ ర .

అబ వ వరం వృణ మ ఋ య త జ ం మ మమ జ స ంభ త దృ య యః పజ ం న | ( .సం.)

ఋ య -ఋత సంబం పథమ సం వ గ జ ఽ మమ శ ఆ జ ః అపస ప ర ణ సంగ మ -గ పదవః ద నకృత పత యశ అ కం మ భ వరః|

( ష ం)

ఇందు ం న త త సభల ల ర త సంబంధ న ర ంవలన సం నం క టట వరం ర క ర . ప రం-

201

చత పభృ డ మ త మ త ం య ం పజ య సమృత గమన ఇత ప శ |

లక రజస ల నం అ న నుం ల ల యత పద వరక గ త మ లక న లమ , అందుల 2,4,6 వంట స ల అంట 2 కంట 4, కంట 6, ఇల ంట ఉత తర య గ ంల సం గం వల య క న పజ త అవ త ంద ప బ ం .

వల గ త నంతరం ల నుం పద వరక గ త క న ల నట ం .

గ త పథమ సం గ రణ నప ట , ప ర ష సం చ ఉన ట పసవం అ వరక సం గ గ త క ఉం టట , ఆ సం గం వలన గ ఎల ంట ఉపదవం లక ం ఉం టట ధర ల ల సంగమ ం నప ట ఫ తం ఎల ంట మ సంక ంచక ం టట వరం ర .

ఆ ధం ఇందు వల వరం ం న ట ల ఋత సంబంధ న ల సం న ఉన సంగమం వల పజ త యగల ర అవ త ర . అల పసవ పర ంతం సంగమ అరత గల రయ ర .

య భ ణ ం వరమనుస ర |

అ ప బ ం .

వృత ం తృ యం బహ హ పత గృహ మలవ అభవ |

ల వరం ం క బహ హత ల క మ గం గ ం ర . బహ హత క ఆ మ గ రజస ల క రజ ర ప ం . బహ హ స ర ల రజస ల నంతరం కంచుకం

ధ ం నట ధ ంచడం వల ఆ మ డ ల సం షణ యక డద -

త న లవ స న సంవ త| ( . సం.)

అను దర ప రమ స పకరణంల ఉన ప ట అ కత రం దు, ప ర ర అ మ ం సంల ర ంచబ ం . బహ హత ల గం ధ ం ఉండడం త ధ యనం ర

ఆ మ ట డడంల సూత ర ల ం బంధనను ం ర .

బహ ష మ ణ మలవ స చ సం త ం బ హ ణన సం ష తయ సం త, సం ష త బ హ ణన సం ష అ త| ( ష ం)

దం ల ప త న కనుక ద రణ ంట బహ హ పం క ం న రజస ల సం షణ ంగత ం ప ద , రజస ల సం ంచవల వ ద రణ ఆప

ఒక బ హ ణ సం ం , మ ట తర త ధ యనం న ంచవచ సూ ంచబ ం .

ఇం పశ - రజస ల సం షణ ధం కత రమ ? లక ప ర రమ ? న న ధం అ ప ర ర అ ం క ంచబ ం . ఏ టంట, కత ర అ కత వ

మధ ల మ ట డక డదు ఇతర సమయ ల మ ట డవచు ను.

202

దంల క ట " మర ధ యజత" అ ప బ ం . ఆ ను య గ లక దూరం ఉం , య గం య ల ఉండడం త కత మధ ల ఆ మ ట పస లదు. కనుక " ప ర

ధః" అను యం త కత మధ ధం అవసరం లదు కనుక ఈ ధం ప ర రమ అంట ఇతర సమయ ల క ఆ సం ంచక డదు అ ర .

న సహ త అన మ బహ హ వరం ప మ | ( . సం.)

బహ హ క ం ఉంట ర కనుక ఒ గ ల క క డద ర . ట క ర క ండ య ల వ వ నం ఉం ల స ృ .

య గం య గ ద యం య గంచ చత ర గ | చం ల సూత దక ప మధః కమ |

ఇక డ య గమంట బం అంత డవ . అంట రజస ల ండ బం ల దూరం ఉం ల అరం. ఆ వం న అన ం, ఆ యజమ ను ఉన , ఆ స ృ ంచబ న అన ం

నక డదు అ ర .

య ం మలవ స స ం సంభవ యస జ య ఽ శసః|

రజస ల సం గం ఎట ప త ల ను ప దు. అల ంట సం గం వల అ శసుడ అంట ప ద య క డ ప టగలడ . కనుక అ స దం.

య మరణ త నః|

అరణ ంల సం గం వల ర డ ప టగలడ .

య ం ప ం త త మ | ( )

స య మ య ఙ ఖం వక మశకః తమ ఖ పగల ః| ( ష ం)

ఉ రణ , గ , ప ఖు లన ఆ సం గంవల సభల మ ఖం ంచుక మ ట డ , అసమర డ ప టగలడ .

య త అప మ ర కః|

రజస ల ల నం టమ మరణం డ క ప టగలడ .

య ఙ త ణః|

రజస ల ల ఆ ట క ట క ంట ఒక కను ల గ డ ప టగలడ .

య దం వ త వద |

ఆ ధంత వనం సుక ంట వంకర దం ల , ప పళ కల డ ప టగలడ .

య నఖ కృన త క న |

ళ ను క ంచుక ంట ప ళ కల డ ప టగలడ .

య కృణ త బః|

ఆ ల తృణ దులను నప ంసక డ ప టగలడ .

203

య ర ం సృజ త ఉద ంధుకః|

ళ నడం వంట పనుల యడం వల డ ఉ సుక మరణం స వం కల డ ప టగలడ .

య ప బ త ఉ దుకః|

ఆ ఆక ర ఉ ( డ ) ప టగలడ .

య ఖ ణ బ త ఖర ః|

ట న న తల , అ ల ల బ న మ క డ (శ వం) ర ట డ ప టగలడ .

ర తం చ అంజ బ దఖ ణ ణ పజ య|

ర లంట , ద ంబ . అందు త ఆడ లను అత ంట పం టప డ ద ంబ ను క ఇ సంప యం ఇప ట ఉం .

న న ధం రజస ల మ డ ల అ యమ లను "పజ య" ప టబ సం న ర ణ సం శద టం ల మన యసు దం బ ం .

ఇంతట తకర లక , రకర లక సంబం ం న మం ల వరణ ప అ ం .

* 7వ పకరణం సమ పం*

204

8వ పకరణం ఆ ర ధ ల

రకర ర పణనుం ఇంతవరక ప బ న సం ల ఆ య ప బ న ల ల ఆచ ంచ ద న . ఇక గ న, జ తక సం ర సంస ృత లన ర ఆచ ంచద న త మ లన

న, సం వంద షట ర లను ర ంచవల ఉం . టకంట మ ందు దల న ల యత పర ం వరక ఆచ ంచద న ధ ల ర ంచబడ త .

ఆ ర ప ధ లంట ద యజం దు, ండ క , అశ ధ దు. ల ర ఝ మ న మనం ల న ల యత పర ం వరక మన సం రకృ లక అడ క ం , వ య పయ సలక ల ను క ం ఆచ ంచద న ట తమమహ " తమ ధర సూ ల " అ ర మన అం ం ర . ట ఆచ ంచడం వల ఆ గ ం వంట దృష ప జనమ , ర కర లను అను ంచ వల న అదృషర ప న గ త దలన ండూ .

అ న వ ఆ లభ ధర ం ఆ వ సుఖం ఆ వ ం ప య | ( .ధ.సూ.)

ఆ రం వల ధర ం, ఆ రం వల సుఖం, ఆ రం వల ం . అట వంట ఆ ల "ఉ యప " అ యంద లవ ఝ మ ల ఆఖ య మంల ం గంల అన , ఇంచు ంచు ల ర ఝ మ న 4గంటలక మనం ద ల . ఇల లవడం క స

త అంట, సూ దయ ల సున యందు ఆ వతల అవ హ జన న ( దంచడంవల వ ) సంక ంప ర దంల ప బ ం . దర ప రమ స పకరణంల "ఆ అమృజత సూ భ " అ ఈ షయ ప ంద ఇంతక మ ం

ల సుక ం.

ఈ ధం ఉదయ ల ల తమ ల నట చర ర ల 'చరక'మ ఆయ ద స గంథంల నచర అ యంల క సూ దయ త ర ల ల , అల ల ఆయ సు ర ణ జర గ త ంద ర .

బ మ హ ర ఉ , ర రమ య షః| (చ.సం.)

త - ద వ ఏవ ఆయ షః|

ర భవ అనడంల ఈ ఆ రంవల ఆయ ః లన అవ త ంద , ఆయ సు ను ర ంచు వడం అత ంత న నద , ఇల ఉదయం లవడమ అల ట మనల ర సుంద నట అ ం .

ఏ వనమ న నరం వర శ ద , వన ణ పశ | ( మ యణం)

దలన వచ ల ' ం ఉంట నూర సంవత ల ఆనం , అ క మంగ చూడగలం అ ' ప . అందు దంల క .సం.ల అ మ పకరణంల గ ల అ

ర లవబడ త న ర మయ తల మర గ ం సందర ంల "ఆయ ఏతద జస యదువ ఉత గ ణ ం గృహ త య ః ణ మ తమ " అను , చ ఇం య ల కంట ఆయ సు ల ష నద ం .

205

ఏ వ ంశం- అ ంటకంట ఆయ సు ల ప న నద , ర ణ సం సూ దయ మ ందు ల ల , ఈ సూచనను గమ ం ఆచ ం ల త ల , తమ సూతం, ఆయ ద సం క మ కకంఠం ప .

నం

ంతమన దస తత తత సం తః సమ ణ ర |

ద ల న ంట ప ంత న మనసు క న , ద మత ల ను శయ ం న శయ అప తం ఉంద ప త ప శంల క ర ణ య మం య . అన

ణ ఽ లను సమం రణ య . అంట ణ య వ రం ల రణ య ల అ యం.

"స హృ ం సపణ ం య ం ర సహ ర యత ణః ణ య మస ఉచ "

"అథ క ణ సమ ప క ణ ల ప మ నసం హంసం సమ శ "

ప లను క ంప డ సూర భగ నుడ . ఇక సూ దయం స ం కనుక మన హృదయ ప క ఆ సూర అనుగహం క ంపజ అందుల మ నస హంస స ర పంల ఉన పరమ త ను నం య . హృదయ ప ండ కంల పరమ త ఉ డ ల ప బ ం .

పద శ ప శ ం హృదయం ఫ మ ఖం అ త మ ప ష | జ ల మ ల క లం శ య తనంమహ | సనత ం ల సు లమ శ స భ | త సు ర ం

సూ ం త న ర ం ప త | ( .ఆ.)

యణ స ర పం అనంతం, శ ప ద న ం, దూపమ , సం ర సమ టంచు డ , మనం అనుభ ంచు సర సుఖ లక ఉ దక డ గల సుఖస ర ప డ పరమ త

అ మ ందు వ ం ం . అట వంట పరమ త ఉ ంచ త న నం మన హృదయ న , మన హృదయంల అ మ ఖం ఉన పద ంల సూ స ర ప డ ఉ డ మంతం వ ం . ల కంల ప లక మధ గంల ఉం ద (రంధ ) పద శం. ం సమ న న మన హృదయం. ల కంల పద ం ఊ మ ఖం ( చూసూ ఉండ ) మన హృదయపద ం అ మ ఖం ఉంద , ఆ పద ం మన కం గ వ, గంల 12 అంగ ల ప శంల ఉంద ం . అక డ జ లల క మ లల క న సమస బ ం ఆ రభ త న పరమ త ప సూ ఉ డ వ ం , మంతం.

శతం చ హృదయస డ ః|

అను త ంతరం బ ంపబ నట నూటఒక సూ న డ ల ప న హృదయ పద ం శ ర మధ ంల ల డ ం . స పంల సూ న సుష మ అ ఉం . ఆ సుష మ యం సమస జగత ప త ం . అన ఆ ల మనసు ప ంచడ బహ ప ల సు వడం. ఆ సుష మ మధ ల మ ఢ న అ ఉం . " ః

శ మ ఖః" అ ఆ అ ర ప పరబహ , అ బహ ళ న జ లల క య ం శ రమంతట ం ఉన డ లందు ఇ ఉం , 'అగభ ' మనం ఆ భ సూ, అల

భ ంచబ న ఆ (శ ) శ రంల సర అవయ లందు పస ంప సూ ఉంట డ అరం.

206

అహం న భ ణ ం హమ తః| ణ న సమ య కః ప మ న ం చత ధ | (భ. .)

అను కంల మం ల అ పరమ త న స ర పం ణ ల ఆశ ం న మనం న అ ల గ ల పచనం ( రమవట గ ం తయ ర )

సు డ ం . ఇం దు, మనం భ ం ఆ ంప డ ను మ తం ంచడ . బట "అజరః క ః" ంప యటంల మం సల ం కల డ , శ రంల అ లందు

ం ఉండడం ఆ అ క రణ ల క సర శ రమందు ం ఉ య ం .

సం పయ స ం హ మ ద తలమసగః|

ఆ ప రం శ రమం ం దంనుం రసు సమస శ త ంప సు డ అన మన శ రం ఎలప డూ ఉండడ హ మ ప బడ ం . ఆ ప రం సర శ త ంప సున ఆ అ మధ ల ఉన అత ంత సూ న సుష మ బహ రంధ పర ంతం పస సున ఒక జ ల ఉంద 'తస మ వ ఖ ' అ ం . ఆ అ ఖ సూర రణ ల క ంపబ న ఉదకం ప ప ర నందున రంగ క న ఘం మధ ల ప సున దు ఖల ఉంట ం ట. ఆ ఖ క ర న ం క అగ గం వల ( తక ం పం లత న ప ంజ మ క వల) అత ంత సూ నద ( న ప నకంట క న ఉంద ), అణ ప రం ఉపమ నం ఉంద , పచ ప ంద ం .

సర జగ రణ|

సబహ స వస హ న ఽ రః పరమ స |

అ , ర ప ష ంవల అ సూ న అ జ ల మధ న పరమ త ఉన ట ఉ ం . ఆ పరమ చత ర ఖ బహ , ప , ల ప ప బడ త డ . అత జస ర పం

శన ర త న స నంద స ర పమ , స యం ప ం అ ం .

ఇందుల ఉ స నం అల ఉ ంపద న పరమ త సర పక డ , సర త క డ . ఈ ప రం పరమ త ను హృదయ ప ండ కం దగరల గల సు రమందున

జ లలమధ స నంద స ర ప సర త క నం య ల న అర "మ నసం హంసం సమ శ " అను సూ అరమ ం .

"అంగ షమ తః ప ర ంగ షం చ సమ తః" అ పరమ త అంగ ష స ర ప బ ం . అన అంగ ష ప త న హృదయమ ఆ శంల ఉండడం వల వర పం ఉన పరమ త అంగ ష ప త డ (బ టన లంత అ ) ప బడ త డ . ఇట ద దు న,

వ జ స ర ప న అంగ ష ప త పరమ త ను వ చ సు అన , జ నచ సు అంతర ఖ దృ కల ర ర ల మనసు చూ ల అరం. ఇల యడ నం.

త యణం

య ల భ మ షః ల ర క మ |

న నట ఉషః లంల ఎంతవరక నం య గల అంతవరక అ క లన లను ప ం . త యణవల అత ంత ఫలమ న ట బ ం .

నూమ దయ స ష యః| షవ ఉర య య శ ( . బ .)

207

యః సత మన యజ |

'యజ ష ః' అను , యజ ష స ర పం వ ం నందున యజస ర ప న ష మ ఎవ హ సు ఇసు , ఎవ పర శ ర ణ బ య గం సు ,

ఇంతవరక దం ప ంచబ న సర ణ లక త న పరమ త దుల ంచడమ ప చర సున అతడ , తనను మ త క జగత ను క ర ం న

డవ డ . ఆ యజ అను ం న , యణ న సమ నం ఫలమ న ట బ ం .

పత ష సవ య| మృ న మః క చ ః| య ర ష ష కమణష | అ య భ వ | | ( .బ .)

దంల ష వ క య గంల ంపబ ఇట వంట షవ మం ల ష మ క మ మను ప సు .

"ఊర మ త త ష తద "- భ యందు సంచ సున భయంకర న ంహమ మృగం ఎ , పర తం ద క న ధం ష మ మ ందు మనుడ ఉం త త

కమ అవ ఏ ధం తన మ డడ గ లయందు సమస భ వ లను ర క అట వంట ష మ సు ంచబడ త డ అనడం ష మ క మ మ వ క ం .

త యణ సున డ క యజస ర ప న ష మ ఉ ం య గం సున సమ నం ఫల ం , తనను ను ర ంచుక ంట జగత ను క ర సు డ అనడం

ఇదం ఇంతట మ త న ష మ ప వ న మంతం ం .

చక పృ ష ఏ ం| య ష ర ను దశస | ( .బ .)

మనుష ల సం సం భ ఈయదల న ష మ కమవ రంల భన న జన క న పృ స మ ల లను తన దం ఆక ం , ఆ ష మ ర న స క ం డ . ఇట వంట షణ ష రన ర పర శ ర

సు ర లవ త ర .

వః పృ ష ఏ ం చక శ ర సంమ ప ష రసు తపసః స య | ష హ స స రస మ| ( .బ .)

యమ మ శత ధ గ య క న మ ల లను మ డ ప య ల ఆక ం , బలవంత ల కంట బలం కల అత ంత ఉత ృష న ష వ క మం ( ం ) క ప ద ం క ! సు ం బల రక ఈ ధం మంత ప దు న ష మ ఇంతట ఉత ృష డ సు ంచబడ త డ .

భ న ఘృ సు ః| భ తదు మ ఏవయ ఉసప ః| అ దు దృధ ః| యజస హ ష తః| ( .బ .)

ఓ ష మ ! వ త వల ంచద న డవ . అత ంత ధనయ క డవ . ను ం న క ంఠ ల ం ంచగల డవ ( ర యగల డవ ). ఎం మంత డవ .

208

య రం కల య గం తను, య ను న అసమర ష సహస మ త యణల తను ఆ ంపద న మ మ గల డవ .

యః ప య ధ న య సుమజ న ష ద శ జ తమస మహ మ బ | దుః శ ర జ ం దభ స | ( .బ .)

జగతః ప య – ప ర వభ య|

జగత కంట మ ందు ఉన , అన స తనుడ -స తనుడ అ న డ ష వ అ ం . అంట, ఎప డూ జనన మరణ ల ల త డ ఉన మకృ అవ రమ ల త నూతనుడ ఉం , త సం ణ అ న ల ర య ం ల ప వ వహ ంచ

బడ త న ష మ రక య ను నం హ సు ను ఇసున ర ందర . య ను నం య ల అసమర ఏ అవ లల జ ం ఆ లను ప ణ స ర పకం ష మ మ మను ల సుక ంట న ర ందర . ఈ ఇదర క య గంల హ న

మం ల త ఎలప డూ తనను డవక ం ఉంట న మ ర ప శత వ ను ర ంచగలర (జ ంచగలర ) ఈ స ృ వచనం ం .

ధం నరక దం రం శనమ త నః మః ధస ల భః త తతయం త జ | (స ృ )

తమ రః ప ర ం య ధ ఋతస | గర ం హ వరన| అస జ న మ కన| బృహ సుమ ం భజ మ | ( . బ )

ఓ తకరల ! స తను న ష మ దప దు గ ంచం . య ను న సమర ల య ష స ర పం ం ధు క ( సంల ప బ న) ప రం ఆ య మం ల హ సు ఇ ఆ ష మ ఆ ంచం . అసమర లన ర ష మ

క శవ యణ మ ల వ త త ర లను ఆ ర ల సుక న ఆ మ ల మ మను ల పకటంచం .

ఓ ష మ ! అనుగహం మ యందు పస ంప క! అ రంతరం నూ , అనుగ త క బ భ సు మ , సు మ . మ సందర ంల ప పకరణంల మం ల క ష మ క మ మను ట త .

మ ను శ గమ యత భ శృం అయ సః|

అ హ తదుర యస ః పరమం పదమవ భ ః| ( .సం 1-3-6)

మను శ త వట అవద ః క ణ పశ కల ః| (క. సూ)

మ హవ ం సం -ఇ పసమ ః| (ఆ. .సూ.)

ప య గంల ండ మం ల ను య పమందు గల అ ష అను (పలక=ఆ ) హ ం అ అ మ ఖం ఉం ల య పసం .

మం రం:- త క ప రం ప య గంల ంపబ య పసంభం ష వ కం కనుక య మ అ న ఓ ష వ ! మ త ల ప ంపబడ త న , ప సున ఉన త నం ందదల న మ అ యం ల ర బహ క డ క న ర ను ం

209

క క ఉ మ . అన ఎవ ం క ఇంక ందద న ఉండ అట ను ందుటక ఇచ క ఉ మ , అ అరం.

ః క ణ పశ త య వ పస | ఇనస య జ స ఖ | ( . సం.)

ఓ జనుల ! ఏ కర ల త ష మ ల క క కర లను సృ ం ఆ ష మ , లయ త క కర లను ద ల గ ంచం . మ య ఇందు గ న సఖుడ అ క గ ంచం .

త ః పరమం పద ం స పశ సూరయః| వ చ తత |

ఓ ష ! వరణ, అన ఆ శం పస ం న చ సు వల సర ం ఉన స ర ంత స రంగత లన ర మ త ల సు గలర అ ప డం

ష మ క మ మ, స ర పదర నం మ ను లక అంత సులభం క ద ం . ఈ ధ న ష మ ంచవల ం ష ప ణ, గవ దుల క ప బ ం .

పసన వదనం ర పద పత ణ | సు లం సు ర లల ట ఫల జ ల వరదభయ హసం చ మ రత భ త | న తన సమ య త మ నస వజత ష య చ య కర క ర తః| తతశ ంఖ గ చక ఙ స తం బ ధః న ద గవదూపం ప నం

సూతక | ( .ప .)

పసన వదనం గల, సుందర న పద ప ల సమ న న చూప ల గల, చక గండ సలమ ల గల, బ ర న లల టఫలకం ప సున ష మ , ఇతర షయ ల నుం మన మనసు ను మ ం నం య . మ ష వ ను ంచడంల మ పమ ణం-

తత ర పకం తమ కృష ఏకత ర | న దూ యసు తం వ ను ఖ | ( గవతం)

సర పక న మన ఇతర షయ లనుం మ ం ర నవ గ న పర శ ర క మ ఖ మ త వన య .

ంచక వ షం

గవతంల మ కం ఇల ం -

న వ భగవదుణ మ యం తశ నస ర తచ రణ ర ందం| కృ య నమ య ర ఏక నయ ధ మస ఽకృత ష కృ | ( గవతం)

భగవంత గ ణ మ లను హ ఉచ ంచ , పర శ ర చరణ ర ం మన స ంచ , ఒకప కృష తలంచ యమల ం ంచమ యమధర యమదూతలను ఆజ ం డట. వల భగవంత మన స ంచడం, హ ఆయన మ లను ఉచ ంచడం అత ంత ఆవశ కమ ం . ఇట ష సహస మ ఫల -

య ఇదం శృణ య త ం య ప ర ఽ భం ప య ం మ హ చ మ నవః| ( .స.)

210

పర శ ర మ లను , ం ప ర ష డ ఈ ల కమందు, పరల కమందు ఎన డూ అ ందడ ప బ ం .

వలన న ంశ మన - ల ర ఝ మ న ల , ద న , ప ంత న మనసు , ప త న ఆసనం ద క ర ణ య మ హృదయకమల అ న పరమ త ను ం తం య ల ఆ రసూతం న షయ మం ల , ల ధువపర సు య ప ఇంతవరక షవ మం లను, ప ణ వచ లను ఉదహ ం

వ ంచడ ం .

నంతర ర ం

న బ య నజల శయం జనమ ణ త ట క మ ర య దూర గ

అ , త న త త దర ల డ క బ ళమ ర . ఈ ల పట ల బయ టక ళ డమ ఈ అల ట , అవసరం తగ త అల ళమనడంల ం , ఇతర ల క ఎట వంట ఇబ ం ల ధం , దం ప బ న గమ ం ! మ దూరం న ల , మ రమధ ంల మ తప దుల ఎమ కల దలన ట క క ం

ల బ ం ర .

ఆయజ ం ః సృణశ భ తల మలం సృజ |

మ తప ల , యజ లక ఉప ం దర ల వంట ల ట, యజ ం ల మ న తృణ ల ఆ త న భ యందు డ ల ర . అం దు, "సరః పర శ సస త భ గ ష త ృజన లమ " అ ప డం సరసు లందు, పర లందు, ళ యందు, పంటల క న లందు, భ క త లల మ త ప లను డవక డద ర . రణ మన , " శవ భ జగ వసుంధ శ ంభ య మ ద మలం త జ "

అ భ ష మ ర య , సమస జగత క త య , సమస పపం భ ంద అందు అట భ మ తను ర ం కనుక యజ రత ల తృణ దుల ఆ దన యబ న భ యందు మ త డ ల స షం ర . ఇందుల యజ ల , వస ర ప భ మ తవంట

ట బ ట పకృ -పజల సమన య ప ర ంచ , మన కర ల ఎవ ఏ ధ న అ కర మ , అ గ మ కల గ య క డద సం ఎంత ల త ఆ ఆల ం ం గమ ంచవల న షయం. ఈ ల మనం ధ న ధ లను క లను మ తప ల

డవ ఏ ట సుక ఉండవచు ట వ ర ప ల డ దల క ఇ సూ ల , యమ ల వ య గ ం !

దంత వనం

దంత వన గ అ మన ఇషం వ నట యక డదు. క యమ ల ం దం. మ తప ల వదలడం ల ఇ క ఈ ల ల మ ం క ! ఇవ

అవసరమ అనుక ంట మన ఆ గ ం గ ం ఎంత శద దం మన బ ం ం ల సు వడ అవసరం.

211

అవ గః ఖ దన వనం క రం దన షం సమం న ం సత క ర కం క యం కం కట కం కంట తం సుగంధం వృ గ ల ణ భ | దంత వనం ట ద దూ తం త మ తం

కక క జంబ మక తవ క ధ వం గృ మ మ క మ మ రం పశస | ల ం ల ఖర ర త వట, బర ర ల ః స తృణ జ ః పమ ద క ద కల ర చ |

(స ృ )

ఏ వ గత (ఆం ళన) లక ం త ర మ ఖం ప ఉన బరడ , ప ల (కణ ప ల ) క న, సమం ంచబ , ర షయంల దు కట వ ఉన ట వంట, మ ళ గ న వృ ం ల క (గర క ఉం ) ల ల ర త న అన సంబం ం న షం దంత వనం య ట. ఆ దంతప ప ల దం ప మ ణం 12 అంగ ల కల

ఉన . ఈ ప రం అ కవృ ం, మ , డ వంట ట ప ల డమ ం . "గృహ మ మ క మ మ రం పశస " అ గృహసు ఉత ణ షమ ం .

ఇప ట ర పంచ వతం దలన టల య ఉత ణ ప లల డ త ఉండడం సంప యంల ఉం . న లంల ఉత ణ రకడం సులభ ఉండవచు ను అందువల సూత ర ల ఆ ప రం వ ం అనవచు ను. దంల క ల ట ఉత ణ శస ం వ ంపబ ం .

ఇ వృత ం హ | అసు ప న వ | నమ మ సురం లభత| ( . బ .)

ఒక ఇందుడ వృ సుర సంహ ం సులంద ప భ ం అందుల 'నమ ' అ సుణ హత య ప భ ంచ శక ం లదుట. అంతట ఆ నమ శ ,

బల రం పట బం ం ర ట. త త దర య దం య నమ ఇందు కంట బలవతర న , దుర ల న, య దసంకటం క న ఇందు చూ ఇల అ డ ట–

ఽబ సం ం సంద వ |

ఓ ఇం ! మ దరం సం సుక ం ం! నువ అం క ను ను డ ను, అ ! మ ర అంట " మ ణ, ణ హనః న న నక " అ నను ఎం న

ధనం , త ధనం , పగట గంల గంల హత య లదు. అల అ నను డ ను అ ట. అంట ల కంల ఏ ధన క ం త క ం ఉండద , లంల పగల , లం క ఉండదు కనుక ఇక ఎన డూ తనక ఇందు వలన హత తట ంచద నమ అ యం.

ఇందశ తం సమయమం కృత న తః|

ఇందుడ ఆ ప జను అం క ం ఆ నమ డవబ డ .

ణ స భ సమయ ను ణ తం నమ ం హనుం| స ఏ మ ం నమ ంచ |

ఆ ఇందుడ ఉద ల నురగను వజ య ధం సూ దయ త ర ం సం సమయంల నమ ద ప ం డ ట. ఇల ప జ భంగం అవ త ంద శం ంచనక రలదు ఎందుకంట, "న

ఏష వ , అను త సూర ః న ఏత నక ” అ ఆ ఉద ల నురగ ఎం ం దు. స ృ న ం న వడం లదు. త దు, వల వ ల తడవడం లదు.

212

సమయం చూ ఉదయ ప ర లం కనుక అంధ రం లనందున దు. సూ దయం లదు కనుక పగల దు. ఈ ప రం సం లంల నమ రసు ఉద ల నురగ ం డ , ఇందుడ .

త త ల అ ం న ర ఉదవరయ | త న మనవరత| తధు | స ఏ న మ నజనయ | న హ | సర స హత| ( . బ .)

ఇంతట అవలదు. అల ంచబ న రసు ఇందు 'ఓ త !’ అ సంబ ం అత ంబ ంచ , ంప య ల క ప ద న ఉత ణ వృ లను జ ంప ట ల హ మం వరక ఆ హ మం నమ రసు బ ట సర సులను హతమ డ

ఇందుడ .

యద మ ర హ భవ ర మ పహ | ( . బ .)

ర ం రణ య అ మ ర హ మం క ధ | ( . .)

సుల రణ సం ఉత ణ ల హ మం ంచబ ం . ఈ ప రం ఉత ణ ల ష న కనుక దంత వ క అత ంత పశస నవ అ యం గృహసుల ఉత ణ

మం ద తమ ల ర . కనుక సుల వల మన బ సున దంత మ ఉత ణ ల ల ఆ మ న ం లగడం బ ట ఆ గ ం క సుంద సం నట

గమ ం . ల కం ఆల ం గంల క ఇం య లనుం బయల న మ నం సూ దయం అయ క ఘ భవం ందుత ం (గటప త ం ). అందుక అంతక మ ం ఆ మ టడం మం ద దృష ప జనం క ందర వ ం ర . క సం అట వంట పత ప జనం సం అ సూ దయ మ ందు దంత వనం య ల త ర ం. ఈ ప రం ఈ యల దృషప జ ల కల స ప రం యడమ యమ అదృషం ప జనమ ప డం స మ ద.

ఈ ప రం ల న ంట వస రణ, ణ య మ దుల త త లకృ ల ర క దం . ఆ న నం. ఈ నం ఎ ర ల ? ప జన ? త తర వ ల ల సుక ం ం.

ఆయ దంల నం

మ న ం నచర పకరణంల ఆయ ద సంల నం గ ం ఇల ప బ ం -

పనం కృష మ య ష ం నమ బలపద కణ మల దత తృ హ ప | (చ.సం.)

నం వల శ , బలం క రడం, ఆయ వృ , కండూమల దుల (ఒంట ల, మట వ ల ) హ ంచడం ప జనం.

వస రణం

న లస సుర ః సు నుల ణ జ లః ర సతతం రత ం దమనమ ష ః| (చ. సం.)

దర ం వ కం ధం , ఉజ ల న, తన అనుస ం వ , ర , క ర జంత వ ల మన కప రం యక ం ఉండ ప బ న ఓషధు ధ ం అ ఆయ ద సం ం . ధర స ప రం చూ శ రగత మ ట వడం దృష ప జనం

213

, క క ను న గ త ందడం ండవ, అదృష ప జనం. ఇల అదృష ప జనం ఉండడం వల స ర ల త ం యవల న షట ర ల క దట ం ర .

సం నం జ హ వ ం చ ప జన ఆ ధ ం శ వం చ షట ణ |(స ృ )

సుఖ రస ర భ ం మ స ః పవృతయః|సుఖం చ న ధ త దర ప భల |(స ృ )

సర భ లక సుఖ రణ ల న ధ లను ఆచ ం . ధర ం లక ం ఎన డూ సుఖం ( శ త న సుఖం) ల ంచదు కనుక ఎలప డూ ధర పర డ .

ఇ రస మ న యం సమ చర ఆయ గ శ ర ం య ల ంశ శ |

ఈ ధం పరంపర ల ం న అవలం ం ర ఆయ గ ఐశ దు , శ త న ప ణ ల ందగలర .

నచర ల అనుస ంచద న

ననువ త య మర మనుక లం గ | (చ.సం.)

ద దులను, డ త లను, ధుఃఖ ర లను మన మ ను రం ఆదు . "ఆత వత తం ప "-సర భ లను తన సమ నం చూసు . "అర వ ప వృద ద నృ "- వతలను, వ లను, ప లను, వృదులను, దు లను, మన అ పత లను, అ థులను ప నం అ ం .

మ ఖ నః క | వమ త |

య చక లను మ ఖుల (ఒట త ల ) పంపక డదు. ఆ ంచక డదు. అవమ న పరచక డదు.

ఉప ర ప న దప రఽప ప |

అప రం య శత వ ల క ఉప రం య .

న డ య ణ న ల ల |

, చ , ఇం య లను ఎక వ ంచ క డదు, అంట మ ఎక వ అసల ం లక ం డడం క డద . తగ మ ట డడం, చూడక డ చూడడం, నక డ నడం

వంట ట ఇం య ల ంచ క డద అరం. అ ధం ఇం య లను ఎక వ ల లన క య క డదు.

వర న ం రంభం భజతం ధయ |

ధ ర మ ల మ డ ప ర లక ంద ట ఆరం ంచక డదు. ఆరం ం న ట క పరస ర ధం లక ం ఉం ల జ గత ం .

నచర ల వ ంప త న

ం యం అన మం న ం పర నృ సం ల ప రం అబ దృ పర య |

214

ణ ంస, ంగతనం, స ర ద న మం, నత ం అన పర షం మ ట డడం, అస మ ట డడం, అసంబద పల పం, ణ వ ం రం, పరగ ణ దులను స ంచలక వడం, ల న ప తం సంచ ంచడం, కత ం, ' ద ందకః' (మనువ ) అ ర కనుక ల మ ణ అం క ంచక వడం, ంస దలన దశ ధ

లను మ య ల ట .

మః ధస ల భస తతయం త జ |

సర మన ంబ సున మ, ధ, ల లను వ ట .

షట ర ర పణ

సం నం అ ఉండడం సం వందనం అయ క నం య ల అ శంక కల గవచు . మ ం యప రం ' ఠకమ దరక బ య ' అ , ఠకమం కంట అరకమం బలవతర నద ర ంచడం మ ందు నం క సం వందనం యమ అ యం.

నస త | ద వ సం వంద | (ప.మ .)

నం సం కనుక దున సం వంద రం ఉండడం వల, నం య ఏ కర నూ యక డదు అ స షం.

అ చ త ర జపహ మ ంచన| చ కర ణ| (స ృ )

అత ంత మ నః యః నవ ద సమ తః| సవ వ నకం త నం ధన |

అత ంత మ నం క డ క న , నవరం ల క న ఈ శ రం. 'నవ ప ర ణ ః' అ . ండ చ ళ ల (కళ ), ండ వ ల , ండ రం ల (మ క ), భ ంచ

ధన న మ ఖ గం, మ తప ల వ ల ండ రం ల తం రం ల . ట టనుం మలం స సుం కనుక ఆ మ ల ంచు వడం సం నం ఆవశ కం. ఈ నం మ ఖ ం, ణం అ ండ ల .

నంత ధం కం ణమ ఖ ప దతః త సు ర ణం మ ఖ ం తత నః ష ధం భ | (శం. .స ృ.)

మ ఖ నమంట జల మజనం యడం. న తట దులందు శ న ం ఒ జల మజనం యడం మ ఖ నం. ఇందుల క ర ణ నమ మ ఖ నం మ ఆర

ల ప బ ం .

త ం కం మ ం య ంగం మలకరణం య నం త షషం నం ప తం| (శం. .స ృ.)

1) త ం 2) కం 3) మ ం 4) య ంగం, (ఏ యల గం నం) 5)మలకరణం (మ వ ంచు వ సుక ) 6) య నం అ నం ఆర ల , నం

య జప హ మ దులందు అ రం లదు కనుక ఆ అ సం ంప త నం. ట ల ణ ల ఇల ప బ .

"అ తసుప మ రః జ హవ ష | తః నం తదరంత త నం ప త చం ల సవయ ంశ స ృ ం రజస ల ం| రసు య నం కం త |

215

ప ణ కం యత వజ బ తం| త మ ం సమ షం స మ సత జ ......... ప ణ ఆ ష వ ః త ◌ౄ నం సమచ యసు య ంగం తత త మల కరణం నం నమభ ంగ ప ర క మల పకరషణ య పవృ సస | సరసు వఖ ష తద ష

న ష చ| య నం సమ షం నం తతమ " (ప.మ .)

ఆర న ల ణ ల ఈ ధం ప బ .

1. చం ల, శవ, రజస ల స ర తం యబ నం కం

2. ఆయ ప ల నం ఫలం గలద ంచడం ప రం యబ న నం మ నం

3. జప మ వ ద ర న యదల న నం య ంగ నం

4. శ పటన మ వ ంచు వ అభ ంగన ప ర కం నం మల పకరణ నం

5. వఖ లన సరసు లందు అన ర మలల ప ష ణ సరసు , ర ప ల క ల రం వంట టయందు, త , కృష ణ, , త ంగభద, గంగ దలగ ప ణ నదులయందు, టల క ల ప బడ ప ద నదులందు నం యడం య నం

6. ల నం ర నం.

ఈ ర నం గ ం దంల ల షం ప బ ం .

అం రససు వరం ల కం యం ప తప శయ అప వ తప అవర ం | ం శయ ర వ సమ ం భవ | ( .సం.)

ఒ క లంల అం రసుల య అను ం స రల ళ దల న య సంబం ం న తపసు ల యమ లను, అన తపఃఫల ల ఉద లందు ఉం ర . అందు ల ఉద లందు నం న డ త తపసు లను నం

సుక న డ అవ డ . ఆ ఉద ల క అం రసుల తపసు లను ప శ టన ల ప బ నదులందు షం నం య .

రంల నం న డ సమ జంల ఒక ప ణ త డ , ష న డ ప గణంప బడ డ ప బ ం . ల కంల క రయ తల న ప ణ త ల ం అందర ప ణ త ల ద ంచడం, పశం ంచడం, నమస ంచడం ర జ న క ! ఈ ధం

ర ణ నమ మ ఖ నంల గల ఆర ర లనూ వ ం ఇక ండవ న ణ న ప ర ల వ ంపబడ త .

జల వ హ ర ణం భస యం రజ యవ ం ఆ ర ం ః బ హ ం నం, రధః ప ళన మ ర ం ర స శ ర సమ రనం ల అద య నంద త ర ప ష ంతనం

మ నస | య తపవ త వ ం న ( .సూ.)

ట ప శ తడపడం మ ఖ నమ , ర ణ నమ క ణ నం క ఆర ల వ ంపబ ం . 1.భస రణం యడం-ఆ య నం 2. ధూ ( ప )

216

శ రమందు చల వడం- యవ నం 3.అ మం ల మ రన సు వడం-బ హ నం 4. గ వన గల శ ర ఉదకం ళన ఊర ఆరవసం (త బట ) త డ చు వడం- ల నం 5.అ త స ర ప న ఆనంద స ర ప న దూప న పరమ త ను మన స ంచడం- మ నస నం 6.ఆతపం క న వరం తడవడం- వ నం అ ఆర

ల ప బ ం .

ఈ ల శ రగత మ న అప దనం ( ట వడం), కంట కనబ దృష ప జనం ను, క ను న గ తను ఇ అదృష ప జనం ను ప బ ం . ఈ ండ లన

శక ల క ఉద ల ఉన ట దంల దర ప రమ స, అ మ పకరణంల ఉత వన బ హ ణమందు ఇల నబ ం -

ఇం వృతమహ | పః| అభ యత ం య ధ ం య య ం స వమ | తద ద మ | ద అభవ | ( .బ .)

ఈ ఉ ఖ నంల దర ల ఉత వ సూ దర ల ల ప త నవ ప బ ం . మం రం- ఇందు హత యబ న వృ సుర డ ఉద లక అ మ ఖం మృత డవడం వల ఉదక రం బయటక వ ం . ఆ రం వ మ నుష ల ండ ల ఉం . అందుల మల పకరణ సం

(మ ట వడం సం ) మ నుషం. న మ తం ప దకం ( ట వడం), ణం ప లను యడం ంశం అ ండ ల . ఈ ండ అం ల

" ం య ధ ం య య ం స వమ " అ ధ , య య శబ ల ప బడ త .

'స వం' అంట వ యమ అరం. అట వంట రం భ యందు ఉద లనుం బయల దర ల ర పంల ఆ ర ం ం . అందు 'ప తం ద ః' అ ం . ఉద లంద ప ంశ దర ల ఉత న మవడం వల యజ రతను క ంచ ఆజ దులను ఆ దర ల ఉత వనం ర అన ప ంప ర .

వల ం వమ నుష దం ఉద లందు వక న శ ద యం ఉంద ంశం. అందు నం న అందుల ఉన శ సంక ంచడం మ పకరణం జర గ త ం .

వశ య ను న గ త క కల గ త ం . ఆర ణ త క చయనమ పకరణంల అ షకలను అన ఉద లను న డతల ఇషకల ఉప నం య ల సందర ంల -

చత షయ ఆ గృ | చ అ ం ర ణ| దు సన త ర ృ ః| వర ం | ( .ఆ.)

ఉప నం సం ల గ లన ఉద ల గ ంచత న . ఉదక లక ల గ రణ ల - ఘం, దు త , గరనం, వృ అ . టవల వ న ఆ జల ల ఇల ఉ .

ఆతప వ గృ | ః ప ర దుపద | ఏ బహ వర ఆపః| మ ఖత ఏవ బహ వర సమవర ం | త ను ఖ బహ వర తరః| ( .ఆ.)

ఆతపం క న శంల వ ం న ఉద ల బహ వర స స ర ల . ట అ త ర క ల ఉప నం యటంల మ ఖంల బహ వర సు ప సూ ఉంట ం . అందు

ద ఠక ల మ ఖం బహ వర సు ప సూ ఉంట ం ట. ం జల షం-

217

క గృ | ద ణత ఉపద | ఏ జ వః| జ ఏ స ద ణ ద | త ద ణ ర జ తరః| ( .ఆ.)

క ద లక (నూత ల /బ వ ల ట ) క ల ర . అ అ క కృ లందు ఉప గ పడ . కనుక జ నుల ప బడ త . అ ద ణ గంల ఉప నం యడం ల కంల శ రంల ద ణ గం శ య కం ఉంట ం . ప జ దులందు ద ణహ

జ త మ గ ణం వసుం . మ జల షం-

వ గృ | ః ప దుపద | ప వ ః| ప వ ప ష | ( .ఆ.)

నదుల ట అ ల ంట . అట వంట ట ఉద ల ప హం ల రం ఉంట . అట వంట ఉద లను అ ప మ గంల ఉప నం యడం ల కంల ప ప ర ష డ స య న ట మ ందు ర ఏర ర చుక తను ర స వం కల డవ డ . ల జల షం-

వహ రృ | ఉతరత ఉపద | ఓజ ఏ వహ ద వ ఆక జ వ వ ః| ఓజ ఏ తర ద | త దుత ఽర ఓజ తరః| ( .ఆ.)

న ప హ ఉద ల ఓజ గ ణం కల కనుక తమ మర ం ప హం మధ ల ప న కరల , దుంగల దలన ట ఆక సు . మధ మధ ల ణ దులందు తగ ల

ళ న ట , ఎగ డ గ డ ల శబం సున ట ఉంట . అట వంట ఓజ గ ణం క న ప అ ఉతరం ప న ఉప నం యడం మహ దప ళ లను ర ం

మర ం కల గ త ం . రంభంల "చత షయ ఆ గృ ” అ ఉదకగత న చత స ంఖ ప బ అ ఉపల ణం అవడం ఆర ఉద ల గ ం . అ జల షం-

సం గృ | మధ ఉపద | ఇయం సం ః| అ వ ప ష | ( .ఆ.)

కడవల ( ం ల ) బ మన ఇళ ల లవ యబడ ఉద ల సం ల అనబడ . ఈ ఉద ల భ వల, కడవల శ లం ఉం అవడం అట వంట ఉద లను

ల గ క ల ఉప నం య ల , మర ం ల కంల ణ భ యం ప షత మవ ంద ర . ఆరవ జల షం-

పల ల గృ | ఉప దు ద | అ పల ల ః| అమ వ ప ష | ( .ఆ.)

ఎలప డూ జలం ంచక ం దవమ తం అనువ ం పల ల ల . అన నదుల ఎం నప డ ఇసుక ను ల ను, ల వల కట నప డ ఆ లవల ఇ వరక ర పవ ం ఉండడం ంత త ల ఊట ర లవల ల సుం . అల న త పల మ ల అంట ర . టగ ం అవసర నప డల ర పట క ంట ర . బట అ మ న ం ఎం వ . అట వంట పల ల లను మన ళ చలమ లంట ర . ఆ పల ల లల ట అంతక మ ందు ఉప నం

యబ న ఇషకలక న ఉప నం యడం పల ల ద ల క దులవల ఖననం (తవ డం) అ ంచక ం భ న ఉం . అందువల ట ఉప న షం దు ల కం క భ న ఉం కనుక ఆ దు ల కంల ప త మవ త ంద ం .

218

ఏ వ ఇంతవరక న అ య ట అర ణ తక చయన పకరణంల యబ న ట పసంగం మనం గ ంచద న ఏమన న వ ంచబ న ధ

జల దులందు బహ వర సు , జసు , ఓజసు దలన గ ణ ల ండడం టల నం ఆ య గ ణ ల మనక సంక య ప డం త ర మ గ ం !

అ ర ణ నం మ ఖ నమ , ఆ య భస నం దలన ణ ల , ధ జల ల ప బ క అ అ సమయ ల నూ సమ న గ త కల అను శంక

కల గ త ంద తమ మహ వ ం ర .

శ రస అ మ ల ః షమ త ల |

అన శ రం గ త మర ం లనప డ , ఎక పయ ణ దుల మ రమధ ంల ఉం వడం వంట అ ంత ల ఏర నప డ భస రణ, ప రసు నందు ధ ంచడం వంట ణ ల యవల న రణ ల ప జలం త ర ణ న య ల

త ర ం. మ ను రం అ ల సమ ల ప బడ త అందుల ' షం మ నసమ చ ' అ మన పరమ త ను ం ంచడమ మ నస నం ల ఉతమ నద

ప బడ ం .

టల అవ షం ఇల ప బ ం .

షజ స సర జ దు పద |

మందును ం అ గ ం వ నప డ , జ దు పద ల తట ం నప డ తనక అందుబ ట ల ఉన భస దు ఆశ ం . 104 ల జ రం వ న న

నం యమ సం ఎప డూ ప దు. మర ం కల డ న నం న ఫల అసమర డ భస రణ న మ ందు డ అ యం. ఇక ఆర ర లన ఉద ల ఎక డ

నం యడం షమ త ర మ శం - పవ ం నదుల నం దట ప ం. సూ దయ మ ందు ప హ ద ల ప మ ఖం నం ల బల యక శక ల య ఆధు క జ న దుల క ప న షయం అ ల పవృత న దంల

ప బ ం .

యజమ వ భ జంత త యదత ష త తదబ వ | వసత నున ఇద తద స వ ణ ః వశ వ త ం| ( .సం.6-4-2)

అ మమ యజంల అ క సు హసు అ ర . ఆ మ దం ఆ రసం మయ గం య . సం మ ందు న అన అ య హ సు అ ప య గం అ న త త ప హ ద లదగ వస వర సుక . వస వర లన ఏ టన ఒ కప డ వతల యజ అన య య లను ఆ ధమను ర గల లల

భ ంచుక ర . ఈ గం , ఈ గం అ భ ంచ ంత గం ం ట. గ ం ఇల ప ర .

వసత నున ఇద గం కర ం అశక ః యః గః సః త వ గమకృ సమ ర ణ వసత ఇత బ వ | ( ష ం)

219

గం య శక ం ఆ గం సర లక సమ నహక ఆ ప రం ఉండ క అ పరస రం అనుక "త త సమశక వన తడప శయ వశ వ రభవ " ( . సూ. 6-4-2).

ఆ ఎవర సు వ అం క ంచక వడం ఉద లందు 'వసత ' అ ప శ ట ర . 'వసత ' అనడం ఉద లక 'వస వర ల ' ర వ ం .

వస వ రృ యజ వస ర ర జ రభ గృ పవస |

యజం క అంశ ఉద లందు ఉండడం వస వర ల ఉద ల యజస ర ల , ఆ ఉద లను గ ం యజ కవదక సుక వ యజ ఆరం ం నట అవ త ం . ఈ ఉద లను గ ంచక ం సూర డ అస యజం ‘ఆరం ంచ ’ డవ డ , అ ఆరం ంచక యజ

దం కల గ త ం .

'యజస సంత ' అ ల ట యజ ంత (వరస జరగడం అ ) సం ం ల ం . స లంల గ ం యజ ంత . ఒ కప డ యజ ను నం అన వస వ గహణం సూ సమయ మ ందు ప క ఆ ష రణ ఉ యం ఏమంట, దం ఈ ప రం ం .

జ గృ య | రణ ం వ య స ణ వ గృ | ( .సం.6-4.)

“ఆ య ం రణ ం” అ నట ళ ల అ చూ ం , అ స ర ప న రణ ళ ల ఉం వస వర లను గ ం . ల , “ బ హ ణ బహ య తస క ం ఙృ య ” అ , అ క కర లను అను ం న ఇంట ట గ ం . ఆ ప రం గ ం ఆ ఉద లక వస వర ల ర ఉండ రణ మన “స గృ త వస వ కః” అనడం ఇ వరల అతను సూర డ ండ వస వర లను గ ం న కనుక

ఇంట ఉద ల వస వర ల దం ం .

అ చూ ం ల అ స ర ప న రణ ను ం ఉద లను గ సూర డ ఉండ గ ం నట ఎల అవ త ంద శం ద మ ట సమ నం ం . “అ ం

త యం ప శ ” అ ప డం యం లం అస ం న సూర డ అ ల ప డ అందు త ఆ ప రం సూర డ ండ గ ం నట అవ త ంద ం . ఇం వస వర లను గ వస వర ల దమ ల ప బ న ప వ లను గ ం ట యజ రంభం న డవ డ “పశ వస ః ప రభ గృ పవస ” అ ం .

వస వర లను గ ం నప డ ప ఎదుర ఉం గ ం ర ఏ క పవ ం గ త క ఆ క గ ప వ ల రమన సమ లవ య ఈ

ం .

యద పం ష గృ య ర అ త శవసు ః|

ప మ ఖం గ ప వ ల ఇత నుం ర ంచక ం నం సుక న డవ డ అ "ప పం షఙృ ప ర ప గృ " అను బ ం .

220

వల న మన , ఉదకంల య య న గం ఉంద , ప మ ఖం యజ పయ లన ఉద ల వస వర లను గ ం ల ప డం నం క ప మ ఖం య ల స ృ ర ల ప డంల అంత రం ఉంద ల ం . ప హ ద ల ఒక మహతర న శ ఉంద మ క ం -

ఇం వృతమహ భ యత| ం య ధ ం య య ం స వమ త దత మ చ త| వహ రభవ హ ం గృ య ఏవ య య స ప వ గృ | ( .సం.6-4)

ఒ కప డ ఇందుడ వృ సుర సంహ ంచ అతడ ఉద మ ఖం మరణంచ ఆ ఉద ల ప త న యజ ర న శ ఉద లనుం ల వ పవ ం ఉదకం అ ం . అట వంట ఉద లను గ ంచమ ప డం లను ప హ ం , యజ రతను క ం వ య లన ఉద లను గ ం నట అవ త ం . అన ప హ ద ల అట వంట శ కలద ం . పవ ం ఉద లక మ షం క ప బ ం .

నమ నహ ర య |

స పంల పవ ం ఉద లను అ క ంచ దు (తక వ య దు). ఒక ళ అ క యజ అవమ నపర నట అవ త ంద "యదన మ వహ య ద జమ మ త" అను

ం . అందు న సంప యంల న ట నప డ , న అవతలక క న ల నం మ ందుక ళ డం అ అల ట ం . ఇతర నదుల క నం యచు స పంల ఉన

న అవమ ంచ ద అ యం.

"న వ ణ ం గృ య " అ మ షం క ప బ ం . రం ఉం తట ల ఉద ల గ ంచక డదుట. ఒక ళ గ ఆ ఉద ల వర ణ గృ ల కనుక ఇత యజం వర ణ గ ంపబ నట అవ త ంద ఈ ం .

వర ణ గృ వ ః య వ ణ ం గృ య |

అందు త న జల ల సంభ ం నప డ ( నప డ ) వ ద ల గ ంచక డద అ యం.

ఇక వస వర ల ర ఉద లను ఏ సమయంల గ ం అంట, తత మ నం ప బ న నం ఎప డ య ల సూ ం ం దం? అ చూ ం! ఇందుల ఎ ఆ గ షయ ల క

ఇ ఉ .

య భవత ః ప శ త మ ఆ దదృ యన కం భవత హః ప శ | త చ ం ఆ నకం దదృ య తపతశ సం గృ అహ త వరం గృ |

మ సలంల ద 'ఏష అహ వ యచు కం ఏష య యత ృషం' అ పగట వరం ల ప అ , వరం నల ప అ వ ంచడం త, పగట గం సూర ప న న ను గం

వర ణప న న ను, “ తం అహః ర ణ ః" అను వ ంప బడ ం . కనుక, పగల గ ం నట సూర ప న న ఉద ల వర ణ ప న న ప ఉద ల మవరం ప . అందు వ సూర పరం వ ంచడంల "నమ మ య ర ణ యచ" అ ర . 'ఉదయ ల అత నం రకః మః ఉదయ దూర ం ఈషదకః అర ణః" అ ష ంల ఉదయ లంల

221

ఎర కనబ సూర డ మశబ చు డ , ఉదయం అయ క కనబ సూర డ అర ణ శబ చు డ వ ంపబ ం .

బట ఉదయ లం ఉపల ల పగట ల ఉద ల మవరం ప య ప బడ ం . మం అత ంత ఆ గ కరమ దు ల మ తల ఉన ఉద లను

మలబదకం ఉండద , మ శ రం ధ న ల స త వ అ గం కద ర . ఈ మధ పత మ ల మం మంత ల క ధ సు ర . న లంల వలం ల ఆభరణ ల సువ ధ ంచడ క ప ర ష లక క కర ధ అ సం రం వ లక బం రప గ ల క టం ర . అందుల అ యం సువరంల క ఉండడ . కనుక, వల ఆ గ ం, సువరంవల శ ర భ ండూ ల య .

త త వర ం రణ ం ర ం| సువర ఏవ భవ | ( . బ .)

ప ర ష డ క సువ ధ ం ల , వల మం భ కల డవ డ ం . ఈ మ ం సం సువ రణంల (3-4-12) ం సువర రణం ప ర రమ

ర ం ర .

వల న ంశం- మంల ఎక వ గ ణం ఉంద , పగట లప ఉద ల మం వంటవ , ఆ ధం ప ం ఆ ఉద ల పశసమ లనవ గప ఉద ల అహసు ప ంద , క,కృషప దం ప ట చందుడ ప ంచున , వ న చంద ప న న యందు ఉద ల చందు వల ప సూ, చందు వల తలం ఉంట య ప బ ం . పగట నం కంట నం తలం సుం కనుక ధర సంల ను, ఆయ దంల ను క నం దం. ల రకట సూ దయ మ ందు ల గ గ యల లంనుం

సూ సమయ న ల గ ఘ యలవరక పగల లక ఆ సమయంల నం యవచ ర దయం అ ధర సంల తః న పకరణంల ప బ ం .

సర మర ప త జ క | ఇ ద వచ తదహః కృత న వ అ ర సం దకత |

అహఃకృ లక పగటప ట న అ ర వ గలద ,

సూ దయ త ర ం యమ ణస త నస కథం తదహః యమ ణ య ంగత న |

సూ దయ ప ర ం న నం లక ల వసుం అన శంకక ఇల సమ నం ర .

వసస ఆద త కృత ం త ప శ " ఇత పకమ

ఉషః లత సం చం కృ య రవ | తతః నం పక త దన వన ప ర క |

ఉషః లమ ర వ తదహః కృ న ఉషః ల తదహరనః |

దలగ ద వచనం త ల దట ల గ ఘ యల , వ ల గ ఘ యల న మ డ ఝ మ ల ప గణంపబడ న స షం ప బ నందున, దట

నం యవల ం ఉప ం చ కృ ల త త ఉషః లంల నం య ల స షం ప బ ం . మ ర ం య ప ణంల క -

222

సూ దయం వ న క కమః| అ హరణం వకృత వశ ల |

అ ప డం త ఉషః లం సూ దయ లం వంటద , ఉషః లం క న గంల త (ప క రణం) లక ం నం యక డద త ర ం. అందువల సంధ లయందు

మ త నం యడం య కమ వస వ గహణం క " య తపతశ సం గృ | అహ త వరం గృ " అ అహ త సం లంల ంచబ ం . ఈ ప రం

నం క మ ఖ లం ప బ ం .

ఒక నం షయ , సమయ ఇంత చ ? అ ఆ నుక లక ఆశ ర ం యవచు నం వలం బ హ ద బ హ ,అంతర , త త క రణ

గ త సం ం ద టయందు శద క ం వ , ఇం బ హ ం చూ ఆ క అవసరమ దం ఇంత బ ం ంద ల సు నగ ను!

అ ం న ం న పశం త| ధనుస హ ణ గ ం య న | న ం ద మ య ం అన ష న య | గయ గం క ర సంస ృత జల శ మజ | ( .సూ)

మ షం- ఒక న ల నం సూ మ న పశం ంచ క డదుట. గయ గం క ర లను మ తం స ం నం య ట. ల కం క మనం ఎవ జ

డూ ' ర వ ర సం షం ఫల ర వ బ గ ం ' అ అంట వ న అ అమ ద నట అవ త ం క ! ఇం దు, సం ఇం ఎ జ గతల ం చూడం -

ప ం న జలం డ | ఽ జలం ప | సృక కృనూ త వన ంస ప న |

ల న జల డన యక డదు ( ళ డ త ఈత టక డదు). వల టల పమ దం లక వడం దలన దృష ప జనం స షం. నదుల ల ప త న . మనక హరణం ప ణ ప ల క కనుక అందుల మ తప ల డవ క డదు. అందుల

ఉ యక డదు. అ ల న జల ల కలపక డదు. ఈ ల మనం ంట న ప వరణ ర ణ, న జల ల కల త దురంధ భ ష వడం వంట ఎ షయ ల దం ఎంత మ ందు ఊ ం కం , కం ఉప గప ల ఎ సూచన ం చూడం ! అం దు,

ప మ త ప షం క | న | న వసన య | (ఆ.ఉ.)

అ ఆర ణ త క పకరణంల , వ దన లక ం నం య క డద క దం స షం ం .

ఏ వ న, ఆచమ దుల వల దృష ప జనం శ రగత మ న రణ , అదృష ర ప న ధ త మ , అన య ను నం గ త, ప ణ కర ల యడమందు అ శయ శద కలగడం వంట ఇతరప జ ల క ప .

ఉదక మ మ

.సం. ఒకటవ ండంల దర ప రమ స పకరణంల యజమ న ండల అపః పణయమ ఒక య ఉం . అందుల 'చమస' అను ర గల ఒక ర తల ఉద లను ఉం ట 'ఆ వ య'-

223

స పంల ఉం . 'చమ పః పణయ ' అ . ట వలన ఉప గ అ గ ం ఇల ం .

శ మ రభ యజన యజ య శదధ అపః పణయ శ ఆపశ రభ యజన యజ | ఉభ స వ మను ఇ య శదధ | ( .సం.1-6)

శద లక ం యజం యజమ యజ ఎవర శ ంచరట. అందు త శదను క ంప య ఉద లను యజ క స పంల ఉం ల ంచబ ం . త త ఉద లను అ క

ల దం పశం ం ం . శద క న ం ఇల ప బ ం -

అపః పణయ | శ ఆపః| శద రభ పణయ పచర | అపః పణయ | యజ ఆపః| యజ రభ పణయ పచర | అపః పణయ | వజ ఆపః| అపః పణయ | ఆ ర ః| ర మపహ | అపః

పణయ | ఆ ం యం మ| వ యం మ పణయ పచర | అపః పణయ | ఆ సర వ ః| వ ఏ రభ పణయ పచర |

ఉద ల శద క ం అవడంవల శ స ర ల , యజ ర ర లవడం యజ స ర ల , అ మం ంచబ న ఉద ల వజ య లవల శత సం ర ల అవడం వజ య ధ స ర పమ , సుల ష మణక రణం కనుక సఘ మ ల , వతలక య న ల , అ యందు సర వతల ప ం నట ఆ అ ఉద లందు ఉన ట దంల మ ట వ ంపబడడం ఉద ల సర వ స ర ల క దం వ ం ం .

ఆ శ ం సన మ ప ణ య కర ణ|

అను ఖ ంతర ఉద లక శ జనకత ం ల క ప దమ ం .

ప య ననరం మ ర ల ం జ మనః ప ణ కర సు అ మ ఖం భవ | ( . .)

మనక క సూర అర ం ఇ ల , వ దర నం య ల నం మ ందు కంట, నంతరం శద కలగడం అనుభవంల ఉన క ! అందు రయ తలక నప డ మ ందు లందు నం యడం ర శయ న వ దర ప ణ శద కల గ త ం .

శద లక ం యజ ఉపక ఆ యజ ఎవర శ ంచర ల సుక ం. శద క న య గం అ వతల మనుష ల క సం చూ ర , అందువల శద అత ంత ఆవశ కం అ ప బ ం . ఈ శదను గ ం ఠ ల బ వ ంపబ ం . 'త ' అ ప డం

నంవల ప ణ కర లందు శద కలగడం క ప జనం. నంవల శ న ప తత కలగడ క ఆచమనం యడంవల ల పల క ప తత కల గ త ంద "అ త ంతరత ఏవ

భవ " అను ం .

రణ వ చయః వ ః య సుజ తః కశ య ంధః| అ ం య గర ం ద ర న ఆపః శ భవంత | ( .సం.5-6)

ఉద మ న వతల ! ఐ క ఆమ క సుఖపదమ లగ దుర క!

య ం జ వర ణ య మ స నృ అవపశ జ ం మధు త చ య ః వ ః న ఆపః శ భవంత | ( .సం.5-6)

224

జనుల య సం దుల ఆచ సు ల అ ప లన సూ జల ప అ న వర ణ డ ఉద ల మధ నుం గ ఢం సంచ సుంట డ . అట వంట మధుర రసమ ను స ంప సున , స తః దం ప దులన, సర వసుజ అప తతనుం మ క ంచడం

ప ంప సున ఉదకమ ల ! మ క ఐ మ క సుఖకరమ లగ దుర క!

య ం కృణ భ ం య అంత బహ భవ | య ః పృ ం పయ న న ఆపః శ భవంత |

దు ల కంల ఉన వతలక అమృతర పంల భ య లన, అంత మందు వృ అ క ర ల ఉన , పంటల పండ అనుక లం భ తడ ప త న ర ల న ఓ ఉదకమ ల ! మ క ఐ క సుఖకరమ లగ దుర క!

న మ చ పశ ప వయ తను పస ృశత త చం | స ం అ ం రప ష హ మ వ బల జ ధత| ( .సం.5-6)

ఓ ఉద మ న వతల ! మంగళపద న దృ మమ చూడం . మంగళ పద న శ రం మమ స ృ ంచం . ల గల వర సు , ఓజసు , బలమ మ న గ సర గ ణ మ క అనుగ ంత ర క!

ంశం- ఉద ల స తః దం ప దమ ల ఇతర లను క ప ంప మర ం క నవ , ఉద ల అ ఇ ఉంద , ట ం ఐ క ఆమ క సుఖ , మ ధు ఇవ గలవ , ఈ ఉద ల వతలక అమృత ల , మనక ఓజసు ను, వర సు ను,

జసు ను, ం య లక ఒక ధ న ప ఇవ గల మర ం క నవ ల సు ద న .

న శబ ర చనం

యదదస ంపయ ర వనద హ | త న మ స మ ంధవః| ( .సం.5-6)

దు ల కంనుం వసూ ఘ ల ఆఘ తం ( బ , ), ప హ సమయంల ణ ల శబం ప టనట ఒక ధ న ‘ ’ సున ఉద ల న శబ చ మ ల అయ .

య దం కృతవత ః త న మ యం ః ఇ స ందన ల ః| ( . )

అను ర చనం దం సూ ఉండడం వల 'న ' శబ ం , పవ ం స వంవల ' ంధన ఇత చ ' ంధుశబ లయ .

'అ ' శబ ర చనం

య వర ణన భ ం సమవలత|త ం య స అనుస| ( .సం.5-6)

ట అ ప అ న వర ణ ంపబ న మం యమ నం నృత ం సున ఉద లను చూడ ఇందుడ వ డ ట.

ఆ గ త ః|

ఈ ప రం ఇందు ‘ ందబ న ’ కనుక 'ఆప ' అ వ త షం 'ఆ ' అ ర ం ట.

225

' ' శబ ర చనం

అప మ స ందమ అ వరత క | ఇం వశ స మ త | ( .సం.5-6)

‘అ వరత’- అంట ప జన అ ంచక ం పవ సున ఉద లను ఇందుడ వ ం డ ట. ఉద ల స శ త పవ ంచడం ల క ప ద . ‘ ర పల ర గ ’ అను ల ఉం క ! ఇందు వ ంచబ న రణం ఉద లక ‘ ’ అ ర సంభ ం ం .

ఉదక శబ ర చనం

ఏ అప ష త నమ య వశ |ఉ ష ర త దుదకమ చ | ( .సం.5-6)

‘ఏ అప ష ' చ పవ సున ఉద లను ఇందుడ నపరచు డ . ఆ ఉద ల అ క షల క డ క న వయ . 'ఉ ష ః' అ ఆ ప ర న క ంవల అ ఉద ల అ లవబ . ఉద ల ఔష లను క ఉంట కనుక స సత కల డ , స సత ల డ క ప ర దం య సం న, ర పం సర

రకమవ త ంద -

ఆపశ శ ష ః అప అబ | అన షజ |

ఇ త ల ప సు . ఉద లక రక శ ఉన ట ర జ న న షయ క దంల త ల ఉదహ సు .

అమృతం ఆపః| త ద రవ న మ ంచ | మ ర | సర మ య | ( .బ .)

అ చయన పకరణంల క ంభ-క ం ష ప న పసంగంల జలమ మ ఇల ప బ ం . అమృతం ఉదకజన ం కనుక ఉద ల అమృత స ర ల , కనుక 'అత ంత ' అన మ ర ం న 'అ ర ంచ ' అ మ ర బ రణ సం దకం తల ద త ప ప ర ఆయ సు ందగలడ . ఇ ధం ఆర ణ త క పకరణంల -

ఆమయ త| ఆ షజ | షజ క | సర మ య | ( .ఆ.1)

గ రణ వ ఉద ల ఇషకలను ఉప నం న ప ప ర న ఆయ య ందగలడ . ఇ ర శత రణ ఉప నం యబ న ఉద ల వజ య ల

శత వ . ఇం “ జ యశ మః బహ వర స మ స ర మ త” అను జసు , యశసు , బహ వర సు , ప ణ ల క ర ప న ఫల క ఈయగలవ

ం .

ఈ ప రం ఉదక మ న ం క మ య ఉదక షం క మ మ వ ంపబ ం . ఇంతట మ త న ఉద లను న, ఆచమ ర పం ప ప రం మనలను ప ణ కర లందు త ం టట వంట త ర ల ం సంభ సుంద స షం. వల నం

యడం షమ ల ం . ప ద నదులందు, తమందు, రమందు, గర సం క ప లందు ప గహ ధం (దవ ం ఏ సు ద ధం) ప ద నదులక మ త ప తం.

ప ద తరగండ న ష ఉభయతః రశతహస త క ప గహ ధః ఇ ః|

గండ దలన నదులక రమందు క ప గహం ధం.

226

త ధః గం షయః త వ త కథ |

గంగ షయంల తమందు క ప గహ ధమ ప బ ం .

యత గం మ వః స యంభ శ త వన | తంత తం జయం సమ త జన | ఏక ర జన వ సమం జన | ఇత రం| అత మరణ అ శయః న త ప గహ

రం| (బహ .ప .)

బహ ప ణంల మ తం గం తంల ప గహ ధం లదు. ఇక డ(ఈ తంల ) మరణమందు క అ శయం ఉం . షయ ల స డ తసూత గంథంల అ మ పకరణంల వ యజన

ష పసంగంల ప బ . అందు ధర సంల న ల సందర ంల త , క, మ ల మ డ ర ల ప బ ం .

అ తసు ప మ రః జ హవ ష | త నం త రంత త నం ప రతం| తత ర మర త జ క | ( . )

దలన త ల తః నం ప దు సం వందన, ప క య జప, అ హ కర లందు అ జ లడ , అందు త నం ల ప .

ఈ ల , క దులవద ఘ ట దుల య నం ణ నమ జలంల ఒ శ రమం త ల మ నం యడం ర ణ నమ "జల వ హ ర ణ " ( .సూ), ఇ మ ఖ మ " నం త ధం కం ణమ ఖ ప దతః త సు ర ణం మ ఖ ం" అ స ృ గం ల ప బ ం . ఇం త నంవల ప ర లన గ ణ ల సంభ య ప బ ం .

గ ణ దశ న పరస ర పం చ జ బలశ చ ఆయ ష మ గ మల ల పత ం దుస ప ఘ తశ తపశ |

(1)మ న శ ప ద న ర పం (2) జసు అన శ ర ం 3)శ ఒక ధ న ప (4)ప ణ క ను త న ప దత (5)ఆయ ష (6)ఆ గ (7)అల ల పత ం (8)దుస ప జన న అ ష ప రం (9)తపఃఫలం (10) సంపద అన , చ న మరవక ం రణ శ అ దశగ ణ ల సంభ య ప బ ం .

న ప బ న గ ణ ల మ న ం , క ప, తట దులందు జల నం సంభ న నం ప దన ప ర కం ప ణ షం బ ట గ ణ ల క అ శయం సంభ . అందు న న త, మ ఖ త.

న ం ప కశః నం భ నజ ఫలం| (స ృ )

న ం ద మ య ం అన ష న య | ( .సూ)

న ఉన ట మ ఉదకం నం యక డద తమ సూతం. అంట ఆ న అవమ ం నట అవ త ంద అ యం. ట ంట కంట గం న దర నం, నం అత న త

నవ మ స ృ వచనం ం .

ర యం తతః ప ణ ం త గం త సర తః| భవ ః స ః య ర స దర | గం య దర తద త ర ః పమ చ | న మ ణ గం య ం పం బహ వ ద వం| (స ృ )

227

ల కంల గర త ంత దర నం వల స ల షర ల అ నట గం దర నం మ తం వల సర ప మ క డవ డ , గం నంవల బహ హ షంనుం క

మ క డవ డ ం , స ృ . అందు మనం ఎక డ నం గం న స ం ల -

గయ గం క ర సంస ృత జల శ మజ | ( .సూ)

అ తమ సూతం ం . గం నదు మనం నం ప లక వల ం ం మం ల . . ఉప షత ల క నబడ త .

ఇమం గం యమ సరస త మ ం సచ పర య అ య మర ద ృ తసయ శృణ సు మయ | ( . ఉ.)

శ ధ జ నగర స పంల ఉన ఓ గం ! ఆ త క మ అ న యమ ! బహ ర న ర న గల ఓ సరస ! మర ద ృధ మక న న ! ఆ య మక న, త మక న, సు మ మక న నదుల క మనః ప ర కం

ప ంపబ న ఈ సు ర పక న మంత నవల ంద , క నను ప ంప య మ రబ న ఫల ఇవ లనుం ఇప డ ను నం సున జలమధ

వల ం ను, వ క మ క స ప గంల స తం ఉండవల ం ను సు ను, అ ం అ యమ ష ర ల సంగహం ర .

వసుతః, ను ఈ మం ల ప బ న, ప బడ నదుల స ర లం అక వ ం న దుల ంత లం గడపవల ఉ అల వ ంచ అసమర డ గ డ

బ వ ల , క పమ ల మ న గ ట ఉదకం నం సూ ఈ మంతం గం నదులను ర ప ర కం ఆ ం అనుగ ంచవల ం సు ను. మ రనను మ ం మ స

మ లను న ంప యం . త త ను ఈ ధం ప త డ న , ప దుడ న , నను ఆశ ం న వరం క సర లను అనుభ ం చ ప ణ ల ందగ ల నను ఆ ర ంచం . అన , ఆ య న అ మ న వతల "ఇమం గం " ఇ మం ల నం న ఇందుల ప బ న ఫల ల ం టట అనుగ ంచమ ఆ ధం అనుగ య ఆశయం. ఈ ధం గం న ఫల ల వ ంచబ .

ఇంతవరక మన రత శం కర భ పశస నద , ఇక డ ఆచ ం న ప ణ కర ల పరంపర ఉతమ ప ర ధ ల అవ య అట వంట ప ణ కర ల న నం మ మను వ ంచ మ ందు ఉద ల గ ణ ల , ధ శబ ల ర చనం, న ల , తః ల

న ఫల షమ , క ప తట దుల నం యడంవల క ప జ ల , ఉదకం న నం వలన క క, క ప జ ల ఇం బహ వధ వంట లను తం న ంప

అదృష ర ప న ప ణ ఫల ప జనం క తః ఉంద ప బ ం .

ఆ ప ణ ఫల షం త క ం , జ న సం దనక ధన న మ ఉతమ ప ర ంద ఉప గ పడగలద వ ంపబ ం . ఈ న న ఫల లను గ ం ఆచ ంచడం సర జనుల త ం ల దపమ ణ ప ర కం వ ంపబ ం .

228

"సం నం" అ కంల ప బ న షట ర ల దట న నం త త సం వందనం య . కంట మ ందు కంల ప బడక వస రణ, యజ ప త రణ, ఆసన యమం క ప వల ఉం . అ ఇల వ ంచ బడ త .

ధర స ప రం వస రణం

నంతరం సః ప ద |

ఏవం తతః ప ఆచమ చ య ఉ య స త ప య చ కర క | (ప.మ .)

సదశమ ఖండం తం తం చ వసం ర దకం లం మ నం చ వర | ( .సూ.)

అంచు క న, మధ ల బడనట వంట, ల ఉన ట వంట, భం ఉతకబ న వ ధ ం . రక, ల వ ల న ట ధ ంచక డదుట. ఇక డ గ ంచద న - మ న వ , రక ల వ ల న ట ధ ంచక డద స ర ల క ప డ దు, రజక ల

రంగ ప దం యమ క ప ర . ఎందుకంట, " స పల ల న సః పల ల య ః" అ రంగ వ దం యక డదు. దం యడంల క ద ఉప ంచడం రం , 'సర వత ం సః" అను వ సర వ క న

ప డం ల మ తం ఉతక క డదు. వసం సర వ కం ఎల అవ త ంద శంక కల గ త ం కనుక అ క వ ంపబడ ం .

అ సూ నం త నం తృణ ం ష పఘ త ఆ ం న ం త ర ణ ం అ స ఏతత ర వత య సః| ( .సం)

యజంల యజమ ‘ స య ’ అను ప రం యమ ల వస రణ క ఒక షమ , ఆ వసం త లంల ఒ య ఒ అ మ న వత క ఉం . వసం

య మ ందు నూల చుట ర మయ డప ర త షం. అందుల నూల ను చుటడం త నం. య వ ఎండబటడం త నం. ఆ నూల ను లబటన కరలక మ య డం . మ ఉం న లను శల కం ( క ల లక ం ధనం) మ ంచడం పహరణం. డ ప రం న రం ఓతం. పడ గ కల మధ నున ల ల అ ల . వ అ , య వ , తృ వతల , ఓష వతల , వతల , ఆ త వతల , అ మ న వతల ; ఓత లక మధ నున రం ల న త వ క నవ ఈ ప రం సర వ క న ‘సదశమఖండం’ ఇ ను రం అంచు క , అఖండం ఉ వ త ఆర న , కర క ధ ం క రం సంకల ం య ల సం.

నం కృ ర సు ణ తం క ర య | ణ య మ తయం కృ ప నః న ద | (స ృ )

నం త బట మ తప త రనం ణ య మ తయ మ నం దుడ .

బ హ ణస తం వసం|నృప రకమ ల ణం| తం శ స దస లం మలవ ష | (భృ.స ృ)

229

బ హ ణ డ ల వ య డ ఎర వ , డ త వ ధ ం . ఉత యం ఆవశ కతను క ర ం ర .

కరవ మ తరం సః పంచ కర సు| య హ మ ష భ చమన స | (భృ.స ృ)

ధ యనం, హ మం, నం, జనం, ఆచమనం ఈ అ దు యల తప క ం ఉత య ధ ం . అల కచ ం (అన నుక ట వడం) ల డ వసం ల సమ నమ ప బ ం .

కచ ః అనుత యశ నగ శ అవస ఏవ చ| తం రం త కర ననగ ంత | న మ న వస నగ ర పటస ృతః నగ సు దగ వస నగ సూ తః పటస |

కచ ం ల డ , ఉత యం ల డ , వ ధ ంచ డ , మ న వ ఆర వ ధ ం డ , ంత వసం న వసం ధ ం న డ , క టన బటను ధ ం న డ రందర నగ శబం వ వహ ంపబడ ర . ఇట వంట ర తకర లక అనర ల ధర సం ం . బట

లను ల సుక స న వ లను ధ ం క రంభం య ల నట ం .

భస రణ

జ హ నం య గః యః తృకర సు| ఊర ప ండ తత ర ం భ వ భవ | అ అ పం మన చర | ఊర ప ం ం తః ర |

జపం, నం, హ మం, య గం, యం, తృకర ల ఊర ప ండం (నుదుటన భ ) లక ం సర ం ష లమగ న , ఆ ర ను , అసు కల ఊర ప ం ధ ప త డ గలడ వ న–

జపహ మ న శ వ వ ర న ష నర భస ప ండ రణన సర ం అ యం భవ |

అను స ృ వచన ప రం ప ండ రణ , జప హ మ దుల ఆ ఫలం అ య మవ త ంద ం . అన జపహ మ న శ వ వ ర న ద ల 'నర భస ' అన

క కర లందు తయ న భ ధ జపహ మ దుల అ య న ఫల ఇవ గలవ ం . వ న భస రణ . భస రణ యక డద త ద, ర దులందు అ

వ వస సుక , అరం సు . భస రణ ప ండం అడం మ డ ఖల ధ ం . అల ధ ంచడం వల మ అ చయన పకరణంల ఇష ప న సందర ంల దూ షల ల ణ ప

ప బ ం .

వల ం మ తర ల ణం ఉ దధత అధరల ణ మసు యం మ త వ య త తర ల ణం త పద వ య వభవ యం మ త య త ధర

ల ణం త పద అసుర న మనుప వయ య న వ | ( .సం.5)

మ డ ఖల క ఉండడం వ హ మ , ఆ హ ం క గంల ఉం ల , ఇట ల క న ఇషకలను ఉప నం వతల ప నట అ గంల హ క న

ఇషకలను ఉప నం అసుర ల ప భ ం ర ప ండడం , ఆ దృ నం మనక ధర స ర ల భ మ డ ఖల న ధ ం త వ హ ం

వ రం ం ల ర గ ం . ఇట అర దలను ఆ రం సుక అ క ధ లను

230

స ృ ర ల ం నట ల ఉ హరణ ల . వ న ప ండ రణక మ లమ ర ంచబ ం .

యజ ప తం - మ త ం

" ద - ప " అ ర . అంట త ం నం య ల , ఎప డూ ల ఉదకం ఉం ల , ఎలప డూ యజ ప ధ ం ఉం ల అ ర . నం సం వందనం టప డ మ తం సుక మ యవ అంట ఏ కర యజ ప తం ధ ం ఆచ ం ల

స ృ దుల ప . ఆవశ కతను, మ ఈ ధం ర ం ర .

సహ ం సు ణ ంచ యజ పత ం వయ స రం ల క వయ మః| ( . .బ )

వయ వ ఆ పత తం స రం గ మః ఇ వం య యజ పవృ ః| త వ అసు అ త వ అ త యజ పవృ ః వ యజ పత ం| ( . )

స రల క ఆ పత ం సం వతల యజం రం ంచ , అసుర ల క స రల ం ల క మ యజం రం ం ర ట.

ఽసు స న హ సహ చర బహ చ ణ తప వ ః ఽసు అమ హ న జ న ప భవ న స రం ల కమ య పసృ న యజన ః స రం ల కమ య | అపసృ సు

ప వయ |

అసుర ల యజస హం క న యపదత అ క ం భ జబలం చ బహ చ వ అ దరణ యజ ఆరం ం ర . వతల బహ చర ం యమ

ల తపసు త యజ ర . అసుర ల మ రత ం ం ఏ కరవ , ఏ అకరవ య అ యం యజం స ందలక య ర . వతల 'పసృత న' యజం స ం ర ట. 'అపసృత న' యజం క న అసుర ల ప భ ం ర ట. అ 'పసృత'మంట ఏ ట? 'అపసృత'మంట ఏ ట అ పశ .

పసృ హ యజ ప యజ ఽపసృ నుప య ంచ బ హ ణ యజ ప త యజత ఏవత |

యజ ప త య కస యజః యంగ ణ పసృతః పక ణ వృత ఇత చ | యజ ప త ర తస యజః గ ణ న అపసృత ఇత చ | ంచ బ హ ణః యజ ప త య కస య మ

అ తత ర ం య ను న సమం భవ | ( . )

యజ ప తం అను ం న యజం గ ణ క ంవల 'పసృతమ ' అన బ జ ంద , యజ ప తం లక ం న యజం 'అపసృత'మ అన య సం జరగబడలద

ప బడ ం . అందు బ హ ణ డ యజ ప ధ ం అధ యనం అ య ను నం సమ నమవ త ం . అందు త బ హ ణ ల ఏ - ధ యనం , ం , య గం

, ం క 'యజ ప వ' యజ ప తం ధ ం యవల ం అ ం . అల అ సగ ణమవ య ప బ ం .

231

అందు తమ ల ' ద త యజ ప ' అ త మ యజ ప ధ ం ల , ' వ ప చ యత రరక ' ( .ధ.సూ) అ ఖ యజ ప ల లక ం ఏ కర వ రమవ త ంద ప డం యజ ప తం ఆవశ కత మ ంత నట అ ం . స క,

ట క గం లందు క ఉప త క ప వం ఇల ర .

ఉప త షయః ఇత త| దప ర | (ప . .జ. సూ)

ఉప త రణ షయంల మ ం సంల 3-4-3 అ కరణంల " ద ప ర " అ సూ ఆలంబన సుక ల మర ఉప తమ అ , "ఉపవ యం

వల వ తత ర " అ దర ప రమ స కత వ ల ర ం ర .

ఈ ఉప తమ వ హ మ ర . అందుక ఇ సుక న డ ధ యనం యక డద ర . యజ ప త శబం త మ ఖ బహ సూత ప బడ త న ట ధ ంచ ఏ

కర ను అను ం అ వ రమవ త ంద తమ ల ఇల వ ం ర .

ఖః అనుప చ యత త రరకం న కం కర ఆసురం భవ | న కమ యజ ప న తః దత మ మృతః సూకర ం వజ | యస వ ర ం న క చన

ఉద తస సకృదుదరణన య భ | ( .ధ. సూ ...........)

ఖ యజ ప ల లక ం ఏ కర ను ఆచ ం అ వ రమవ త ంద , అసుర య మవ త ంద ప బడ ం . అందువల ఒక యజ ప తం లక ం ఉ ం ద , మరణ నంతరం దజన ను ందున ంద సూ ం " యస వ ర ం" అను వచనం త యజ ప ప త మ శ రం ధ ం ల ం . ' ద ' " త యజ వ " అను వచనం యజ ప ప ర రం సున ట అం క ం , ప ర ప ప రం-

కర మ యజ ప త తస క ర కర ణః న గ ణ ం రం చ య త | సర క ర త కర ణః గ ణ ం త య తం చ| ( ఖ )

వల న మంట కర మధ ల యజ ప తం నష ఆ యజ ప తం ప ర ర క రం దు అ మతం ప రం యజ ప తం భష న అనుస ంచబ కర క గ ణ ం లద , ర య తం మ త అవసరమ ప వల వసుం . ంతమత ప రం భష యజ ప తం కల డ న కర గ ణ మవ త ంద , కర మధ ల యజ ప తం భష

త య తం అవసరమ ల ం . అందు తమ ల " క చన ఉద తస సకృదుదరణన య ర " అ యజ ప ధ ంచ డ య తం సు వల న వసుంద ల ం . వల న ట అన , బహ సూత ర ప న యజ ప తం సర ధ ం ల , యమ అ ల ం .

"ఉపవ య వల వ తత ర " అను మ ం స షయ క ం ంచబ న మ ఖ యజ ప తమ , లక సమ (వ యజ ప తం ధ ంచడమ )? కత రమ లక ప ర రమ అ ల రణ దర ప రమ స పకరణంల ఉన 'ఉపవ య ' అను

స యమం ంచబడ ంద ర ం ర . అదం య ఫ ల , మ ను లక అరం ష షల ఉంద - మనం ఎ యజ ప ల ధ ం , ఎందుక ధ ం , ఏ ధ న

232

ణం యబ ఉం అ షయ ల స షం యడం లద సరళం మ ంత వ ంపబడ ం .

ద ణం బ హ మ దర వ ధ సవ – యజ ప త | ( . . .బ .)

అను "క భ జ ందక , ఎడమ భ జ న ఉం ల సవ ం ధ ంచడం యజ ప తమ " ర ం ం . ఈ ల ప బ న యజ ప తం బహ సూతమ ,

త కమ అ ంచవల ఉం . ఏద యజ ప తం ధ ంచడం ం ంట సమ న . యజ ప త స ర పం ండ ల ప బ ం . 1. నవతంత క, సూ త క బహ గం క న మ ఖ యజ ప తం 2. ‘ త మ తరం ర ం' అ ఆ. ధ. సూతం నట , కట క న వసం క, న ధ ం వసం ం ధ న యజ ప తం.

ఒ సూ మ గ ల మ డ సూ ల , తం గ ల ఉం మ ఖ యజ ప తం. ' ద త యజ ప ' అను స ృ వచనం ప రం ఉపనయనం అ న బ హ ణ,

య, ల వ క ల త ం ధ ం ల ం .

సమ ప తం ప ర వృతం వృ |

ఇ వచ ల ర ం (ప ) తయ ర యబ న యజ ప బ హ ణ డ ( ప డ ) ధ ం ల "స దం త భష కట శ ధృ మ రః" అ , యజ ప తం ఎప డూ ఎడమభ జం నుం ందక జ రక డద , కటప శంల ల డ ల ధ ంచ ద , అల ధ , "ఏకవసం త తం చ వర " (స ృ చం క) అ నట ఏకవసం ధ ం నట అవ త ంద వ న వ, కర లక అనర డ ల ం . త ం ధ ం కట క న వసం క

న మ వసం ధ ం ల , అ ం ధ న యజ ప తమ , " త దన వ యజ ప భ ం త" (ఆ.ధ.సూ.2-19-2) అను సూతం ఉప వ యజ ప తం ధ ం భ ం ల ం .

ఇం దు, "ఉ స గ ర ణ ం వృ మ ం హ జప కర ణ జ ఆచమ చ యజ ప తః " (ఆ.ధ.సూ.1-15-1) ప రం గ ర వ ల, వృదుల, అ థుల

సమయంల , హ మ సమయంల , జప, జన, ఆచమన సమయ ల యజ ప తం తప స ఉం ల ం .

ఈ సూత ఖ ల ' స షః యజ ప తం' అ , “సహ ం సు ణ ం చ” అ ఠక ఖ ల ను త కమ ర . ఇ ర త ఠకంల బ హ ణంల

"యజ ప తం కృ త| న | నమ" అ ఖ ల క వ తమ డ తన వ యజ ప తం ధ ం భ ద ఒక దండం(కర)వల ప నమస ం న వ ం ర .

బట అ ప చర ల త క న ఉప ధ ం ల ల ం . ఇట వంట ం ధ న యజ ప తం యలందు మ త ఆవశ కమ మ త గమ ంచవలను.

మ ఖ యజ ప ల ఏ ఆశమ ం న ర ఎవ వర ఎ ఉప ల ధ ం ల చూ -

వట క మ ప తం, గృహ రణ , వ తృ యమ త | ( .ధ.సూ.)

233

ఉప త (బహ ) ఒక యజ ప తమ , గృహసునక ండ యజ ప ల , వసం (ఉత యం) ల సంద ల సం గృహసుల మ యజ ప ధ ం ల ం . అ ఉత యం ఉంట మ సూ వ లయ వచు అ , మ సూతం ఉంట ఉత య వ లయ వచు అ శంక కల గ త ం . " త మ తరం సః" అనడం త మ ఉత య ధ ం ల పమ దవ త ఉత యం ల సంద ల సం ప మ యం మ సూ ధ ం ల

ప బ ం . తపరం ఉ హరణను చూ -ప శమ హ సు సం హ లను ( ) సం ం ల ఆ దవ ం రక , న దవ ం నష హ లక ప ర

క ం ల అ ర . ఈ ప మ ఖ న హ ల ర వద ట హ ల క ం ల న ధం వస ప ర పం సూతమ , ఉత య మ తం వ టక డదు అ ర .

అం దు, ఇక డ వసప ర పం ప బ న సూతం ఏ ఒక కర స క ంపబడ లదు. సర కర ల సం క ంపబ ం కనుక అ కర ల వసం లక వడం అ కనుక ఉత యం ప ధ ం న సూ వ ట క డద , సూతం ఉం క ! అ ఉత య వదలక డద

ర .

ఇంత ప రణం స వసుడ అ ఉం ల స హృదయం.

ఏక వ న భ ం య న క వ ర న | ర జ న క వం నరః| హ ర సు య చమ త |(స ృ )

కవసః పవ త జ చ జ |

ఇ వచ ల అ న ధ ం న వసం క మ వ ఉప న ధ ంచ జప, హ మ, వ ర నల ఏ య ద ప . అ బహ క అ ( ంక చ ) వ , న ధ ంచక ప మ సూ ధ ం ల అ శంకక బహ పకరణంల ఆపసంబ ల సమ నం ర .

యజ ప వసః య వసః త అన త ణ వ ణ యజ ప తవ కం ర |(ఆ.ధ.సూ)

అను సూతం బహ ండ వ ల కల ం వ యజ ప తంల ధ ం ల , అల క "అ త క వసః" ఒక వసం కల అవ డ క ర . బహ ఒక యజ ప తం ధ ం వ క ధ ం ల ర .

త తస య వ ం ర త య ం సర రణ న అ సూతమ ప |

అ సూతం యం వసం లక నంల ధ ం న సూత స త ంద ర . "ఏకవసస త క న వసం న ర ం" అ కట క న వ ంత గం న ధ ం వసుడ క డద ర . వల ల కంల ప లన బహ సూ త క యజ ప లను ం ంట

ధ సూ గృహసు వ క ధ ం ల , ఒకప డ అ లక త ం అ మ డవ యజ ప క ధ ం ల ర . సంప యం క ఇల ఉం . బహ మ తం మ యజ ప త రణ ప బడలదు.

234

యజ ప త రణ సంధర ంల వస రణ ఎందుక శం ంచవచు ! వస ప క ఒక యజ ప తం ప బడడం వల ఈ పసంగంల అ క ప వల వ ం .

యజ ప త రణవల ప జనం?

యజ ప తం లక ం అను ం న ఏ కర అ వ రమవ త ంద సం ప డం వల అట వంట యర ం (వ రమ ప ) లక వడం ఒక ప జన ‘ఉపవ య వల వ తత ర ’ అ ఉవ తం ఒక సమ ర ం అ క ట ఉప త శబం సూ త క (మ ఖ ) యజ ప తం క ప బడం వల రణ ' వ హ ం' కల డ అవడం మ ప జనం అ ర .

యజ ప తంల అ తంత వ లక ( గ లక ) అ మ న వతల ర ప బడ త ర .

పథమసు ఓం రః ఽ ః తృ గ వత ః చత య వ కః పంచమః తృ వత ః షషః జ పత ః సప ష వత ః అషమ ర ః సర వ నవమః|

ఓం రమ , అ , గ వత, య వ డ , తృ వతల , పజ ప , ష వ , సూర డ , సర వతల - ఇల వర స తంత వ లక అ మ న వతల ఉ ర ప డం యజ ప తం సర వ కమ ల ం .

యజ ప త రణ మంతం

యజ ప తం పరమం ప తం పజ ప ర త హజం ప ర | ఆయ ష మ యం ప మ ఞ భం యజ ప తం బలమసు జః| (బ.ఉ.)

యజ ర ధ ంచబ న, లక పజ ప ధ ంచబ న, పరమం-ఉపనయన సం రం ధ య అరత క సున , ధ ం న ప తం య నట, బహ వ సృ రంభం

నుం అ ంటకంట మ ందు ఉన ట వంట ఏ బహ సూతం ఉం , ఆ బహ సూతం ఆయ సు ఇ , ష న , ర ల న , ధ ను న మర ం కల , జసు ను ఇ అగ క! అ యజ ప త అ మ న వతను ంచడంవల ఈ ఫలం మనక ంచడం యజ ప త రణక పరమ ప జనం.

ఈ ప రం ఇంత న త గల, ఆవశ క న యజ ప ధ ం న " రమ ః ఖస ఠ ఉప శ హ చ ప ళ " ( .ధ.సూ.) ప రం ర న మనసు

కల , త ర మ ఖం సమమ న ఠం క ర లను హ లను ప ళన సుక , ప ణ చమ స ృ చమ సం కర (సం వందనం) ఆరం ం .

సం వందనం - ఆవశ కత

, స ృత ల ంపబ న కర ల 1. త మ ల 2. కమ ల 3. మ మ ల అ మ డ ల .

ఏ యక పత యం వసుం , ఏ ప క న ( ర -మ మ ప డం) 'య వ వ' ఇ ప ల క న ల ంపబ అ త మ ల . "య వ వ

235

మ హ తం హ ", “య వ వం దర ప రమ ం యజత”, "వస వస జ యజత" ఇ ల ంపబ న అ హ త, దర ప రమ స జ మ తకర ల ల . త ం, అన అ య ల ప బ నప డల ( ప బ న /ప ం/మ సం/సంవత రం) య న

త కర ల .

అహరహస ం మ త ర ః యం తరత ఊర ంతండ లర హ య | (ఆ.గృ.సూ.)

"య వ వం ఔ సన హ " ఇ సంకల ల ంపబ న సం వందన, ఔ స రకర ల త మ ల ర ం ర . అందుల సం వందన కర . ఇ య ఏ

ర త కర లక అ రం లదు కనుక ఇ అత ంత ప న న త కర . ఇ యక పత య మ ల సంభ య స ృత ల ప .

సం న న జ సం ను | వమ భ చూ దః మృతః జ య | ( .స ృ)

ఉప ష సం ం న సం ం న ప ం న ప మ వజ దు త నః సం నరకం ధువ |

ఇ అ క వచ ల సంధ ల సు ర , , యం ల ల సంధ ఉ ంచ ర ం న లంల దు సమ నం ప గణంపబడ త , జ ంతరంల చ న జన ను ందు ర , కట క న నర లను ందు ర ం .

సం ఽ త మనరస ర కర సు| యదన త ర కర న తస ఫల గ | న త క ర యత ం ధర జ తమః| య సం పణ ం సయ నర య త |

ఇ వచ ల సం వందనం య ఏ కర క అ లడ , అ రం లక ం న కర ఫల వ ద దలగ లను ప . ట ంటవల సం వందనం తప క ం య ల స షం.

సం శబ రం

సం య ః వందన సం వందన |

అహ తస యస ం ః సూర న త వ తః తస ం సమ ఖ మ సత ద ః|

సూర డ , న ల ల అహ త ల సం లం సం లం. సం శబం ప క న ల సూ ం ల చక , ఆ లంల ఉ ంపద న వత సం శబం ప బడ ం .

సం వత ఉ సన క న ఆచమ య కల పం సం వందనం. పరంపర సం శబం కర పరం ప ంపబడ ం .

సం భ సం ఇ | సం సం మ త|

ఉ సం య ం య వసస చ వ సం ం త త వద మ ణః|

అహ త ల సం లంల సం వతను ఉ సూ య కల పం సంధ అ ంశం. ఈ ఉ ంచబ సం వత ఎవర ? అ పశ క -

య సం య జగత ః మ య ష ఈశ వల శ ః తత తయ సమ ద ర మండల గ ం ం జ దు ధః|

236

ఇ వచ ల అర ంబం కనబడ త న , ఆ త డ లవబడ త న పరబహ స ర ప న, య శబం ప బడ త న చ ( శ ) సం వత. అట వంట వత

సూ “సం భ సం ” అ వ త సం లంల ఆచమనం నుం అ దన వరక యబడ య కల పం సం శబ రం. ఈ సంధ మ డ ల -

సం తయం చ కరవ ం జ త స | య మ ప మధ | సరస చ య వ సం స ృ |

తః ల, మ హ ల, యం ల ల య కమం య , , సరస ఉ ంపద నద ప బ ం . ఇక డ ఉ సన అన అ నం.

ఉద న మసంయంత మ త మ య క ర బ హ ణ సకలం భదమ | అ బ బ వస బ య ఏవం ద| ( .ఆ.2)

ఇందుల ప బ న ణ య మ కర సూ ఆ త బహ సూ సం కల అను ం ప ర ష డ సర యసు లను ందగలడ , య క న నం ంతఃకరణ బహ ందగలడ సం ష ంల ను, ప శర మ ధ యంల ను వ ం ర . బహ రం అంట, అంతక మ ందు క ను బ అ ఉ అజ నం వ డ భమ ఉం , నంతరం వ డ భమ బహ ందడ అ వ ం ర . అ అంతక మ ందు ఉన క , త వ ం ట, స ర నువ ందడమ అంట ఏ ట ? అంట –

దశమస ఇ వ |

అ ఉ హరణ ర . ఓ ప మం న టర ట. అందర టక మనమందరమ జ గత టవ మ ల అ ప డూ లక సు డట. ల మం వ రట. ఇల ప మం లక ట మ ండ గ వసు ర ట. అ ! ఒకడ త య అ అందర ఏడ సూ ఉ రట. ఆ ల ళ యన వ , ఏ ం ? ఎందుక ఏడ సు ర అంట, ఇల ప మం న టం. ఇప డ మ ండ గ ర ఉ ం అ రట. ఆయన లక ట, ప మం ఉ రయ ఏడవకం అ డట. ఇ వరక తమ మ లక ట వడంల , ఆ లక టన డ తన ను లక ట వడం మ య డ ట. ఆ వ యన “దశమస ం” నయ ప అ సత ం డ ట. ఇక డ అంతక మ ం ల డ ఎవడూ లదు. ఉన గ ం ర .

ఇ ప రం బహ రమంట, అంతక మ ం ఉన బహ స ర య రం గ ంచడం అ వ ం ర . ఈ ప రం ఉతమ న ఫల ల కనుక తర ధ ం న యం ల సమయ ల మ ంట ను సం సన అను ంచద నద ప డ న .

సం వంద సమయ ల ?

ఉతమ సూర స మ అను త ర | అధమ ర యం సం మ |

సం లం మ ఖ , మధ , ణమ ల ల క ఉం . సూర ంబం ఉండ , అన అ సమయ సమయంల యం సంధ రం ం యడం మ ఖ ప ం. అన న దయం అ

య జపం “ఇమం వర ణ” అ మంతం సూర ఉప నం సంధ ను ప యడం మ ఖ ప మ అరం.

237

సూర డ అస ం న మ ట ఆరం ం యటం మధ మ ప ం “ మ హ రః ప షః వసం గ స ” అను వచనం ప రం సూ సమయం నుం మ డ మ హ ల (ఆర

ఘ యల) లం ప ష లమ ప బడడం న దయం అయ క ఆ లంల య డం ణ ప ం. ఇ యం ల సం షయం. ఇక తః, సం ల షయం.

ఉతమ ర మధ మ ల ప ర | అధమ సూర స తస ం మ |

“ ఖ ష ఆసూర దర ం జ ” ( .ధ.సూ) అను తమ వచ ను రం న ల ఉండ రం ం అర ప న క త ర మ ఖం లబ సూ దయం వరక య జపం న త త “ తస చరణ ధృతః” అను మంతం సూ ప నం సం వందనం ప యడం మ ఖ (ఉతమ) ప ం.

న ల అస ం క ఆరం ం యడం మధ మం. “మ హ ర తయం తః” అను వచ ను రం సూ దయం అయ క ఆర ఘ యల వరక తః లం ప బడ ం కనుక ఆ లంల యడం ణ(మ ) ప ం.

బ ప ల చన చూ “అశక షయంల ” తః లం ఆర ఘ యల వరక , యం లం ఆర ఘ యల వరక క మ ఖ ప ం ప బడ ం . ఇక డ అశక డ అ ప బడ గ ర ంచు .

మ ఖ ల య వశ ం కర కర ం న శక | ణ ల కరవ ం ణ ప త ఈదృ మతః|

అనడం అశక “మతః ఈదృశః”- అశక ణ లం క మ ఖ లమ వం.

క ణ పమ దకృ | శర ః పథ క ధ కమం|

రణ ంత ల ణ లం క ట తస ంధ ను యం లంవరక య త ప ర కం క పథమ దంల యవచ ప బడ ం . పథమ దం క అ క కర ల పం అ క ం . అంట ఆ కర యనట లక. ల కంల క అం క ! తన లయ సమయ . ం ం ఆలస ం అ క స ప క , మ ందు

ప క జరవ వచు ను. ఇం రణ ంత లవల ఇం ఆలస లయం ర ఉం ల , స న రణ ల ంట ప క ‘లట మ ర ’ సంతకం యవచు . మ లయం మ క

ళ డం క దరదు క ! అ ధం మ ఖ , మధ మ, ణ ల ల అ సం వందనం య ల త ర ం. ణ లం క ట ఆ కర ల ం నట ల ం మ డ కర ల య తం, దశ ణ య మం దలన సుక త కర ను ఆరం ం .

మ ఖ లం అ క హ త ల క న (ఓం భ ః, ఓం భ వః...బహ భ ర వసు వ వరక ), య మంతం అర ప , “ ణ య మ తయం ఠః” అను వచ ల మ డ ణ య మ ల ఆచ ంచడం ఈ ండ య ల జంట ఆచ ం ల సుదర ర ల ర .

‘ఆచమనం జన ల పః ణ య మశ ’ అ ఆ కర ఆచమన౦ యడం, ర౦, ణ య మ ల ఆచ ం ల , మ ం సంల “ ష ం య సమ చ ర ”

అను జ సూత ప రం ర ం ర .

238

మ క సంధ క మ హ ం మ డ ఘ యల లం మ ఖ లం. “అధ రయ మ మ యం సం మ ష ” అను వచ ను రం మ క సంధ క మ హ ం ఒక అరయ మం త త యం లం వరక ణ లం ప బ ం .

తస ౦ధ క మ క సంధ క క ణ లం క ట ఇంతక మ ందు నట యం లం దట దం వరక తర ధ ం న సంధ లను య త ప ర కం యవచు . ఈ ప రం ఉషః లం నుం సూ దయం వరక మ ఖ లం “ఆసంగవం తస ౦ య ః ణ లః ఆప నం చ యం సం య ణః” అ సంగవ లం వరక తస ౦ధ క ణ ప మ ర .

న తర ప షశ సం ల ఽ పద | మ ఖ కల ను కల శ సర శ సర న ర ణ స ృతః| (వృద మనుః)

తశ బ చ న, ప ష శబ చ న లంల ల కమణం అ నట దు. సర కర లందు అవ లను బట, శ ఽశక ప లను బట మ ఖ కల ం, అనుకల ం ప బడ త . ఇక డ మ షం క ప బ ం .

తస ౦ ం స న ం మధ మం న కర ణ| ం ప మ ం సం మ త య ః|

న ల క న లంల ఆరం ం తస ౦ధ ను యడం మ ఖ అల యలక మ క నంతరం యడం మధ మ ప మ ర . ఈ ప రం

మహర ల మన మ గ ం ఎల త కర అ న సం వందనం మ నక ం ఉండ అ క ప లను ర . అం దు ఉ ద షం కల వర స ఏడ ల సం వంద మ మ ఉపనయనం సు ల ర .

స౦ కమణ౦ యస సప తమ చు త | ఉన త ష య ఽ ప నస ౦ ర మర |

ఇంత ప డం సం వంద ఉన మ ఖ ం స షమవ ం . తదుప సం వంద “ఇ కరవ రః” అన సం వందనం యవల న ప ర షం క

వ ంచబ ం .

సం వందన నం - సంకల ం

సం సం మ త స ద ర | (య .వ.స ృ.)

"సం తయం త కరవ ం జ త స "

అ ల డ తః, యం సం ల ల ను, మ హ ం తం మ డ ల ల ను సం సన య ల మ ం ల సుక ం.

సం హః తః ల ద న వనం తం సం కర సు, ఏక ం సకృ త రణ వ ర ః వృ ర ప గ ణ ను న ప వృ ర య సం హః|

ఒ ండ థుల వ నప డ ఏ సంకల ం య ల సం హం కల గ త ం . సంకల మ న లదు.

న చ దం న త నం న హ న జపస | న ఫలం తస సంకల ర తం య |

239

దం, నం, హ మం, జపం సంకల ర తం టవల ఫ తం ఉండద అరం. బట సంవత ర, ఆయన, ర త , మ స, ప , థుల క న సంకల ం కర ను ఆరం ం . ఒ

నుకట ం న క వృ ప ంల ఉంట మ అ సంకల ం ఒ ల ండ ర సంధ ను ఆచ ం నట అవ త ంద శంక. మనం సం కర క ఆయ తః ల ల ఉం తమ , లక థుల క న లం తమ అ మ సం హం.

తం లమ య క ను న గ | ధసు వృ లమ త మ |

లక లం మ ఖ ం. త న కర లక మ ఖ ం. అను న గ త థుల ఉం . అ థులక ప జ త అ ప బడ ం .

త న కర ల చ ంచ సంకల ం య , "న సు ం బ , న కలంజం భ " ఇ వచ ల ంపబ న ట అన సు నం నుం వృ , కలంజ భ ణం నుం వృ సంకల ం , ప లదు క !

లమ త ర ర | అత ల వ తత | ను న కం న సం కం కరవ |

ల ఆశ ంచుక ఉంట ం , లం ఆశ ంచదు. అందు నసం కర లక త ల తం.

ఉషః లత సం చం కృ య రవ | తతః నం పక త దంత వన ప ర క | (ద.స ృ)

బహ వర క | తృ యం రజ హ ః త ఆద న చత షయ ం తదు సం వ ద ంత సం ( లమ ధ యం)

ల దట ల గ ఘ యలవరక ఉం లం పగటల , వ లంల ల గ ఘ యల బ పగటల ర . ఉషః లం ధులను ర ంచుక

త కర ల ఆచ ం . ఆ ఉషః ల క పగటల గం గ ం . అందు సూ దయ మ ందు ఆరం ం నసం దులక

య ం ం సమను ప ఉదయం య స రః| స కల జయ ధ యన కర సు|

ష మధ ం న కృ ష బహ యజ ష యం ల కృ ష సం హ ష ఔద వ |

సూర డ ఉద సున సమయంల ఉన ఆ ట మధ ం న, యం న త కర లందు క గ ం . ఆ న వ మ సంబంధ న తృ దుల , వ దులక , జనన మరణ దులక క (ఆ కర సమయంల ఉన ) గ ం .

"నను ప ర వ య ర త న వ వ ః గృ ఏక వ కర ణః ఆవృ ప అత న తం ంత త లస తత ం వృ ః వృ ః

వ| య వస వస జ యజత| ఇ ప య ప వసంతం జ మస ఆవృ ః త | అతః తత వస పయ క త లస న ల ద క స కర

240

మ ప గ దః య క ఏవ| స సూ దయ త రం మ హ ర మ హ త క ల య ర ర ః ఔద క కృ ష | తతః తత ల య ర |

వృ ఉన ప డ మ ందు ఏ కర చ ం మర సట క మ ఆ కర ను ఆచ ఒ కర ండ ర నటవ త ంద శం ం , ఇక డ తం దు త లం తం. మ ందు ఉదయం ఉన లం, ఆ ఉదయం ఉన లం ర ర న, ఇం సం కర లక త ల తం కనుక, ప వసంత లంల ను అను ం

జ మ దులల ఆవృ (మ యడమ ) శంక లక ం సం వంద కర ల ఆచ ం రవలను అ , సం ం . యంల ండ , మ డ మ హ ల వరక తః ల ,

మ హ ం ల యత తత ల గ ం .

ధ ం సంభ ం నప డ సంకల సంకటం ఏర డ త ం కనుక ఆ సంకట వృ సం పమ ణం ఇంత ప లం వ ంచడ ం .

ఆచమన ప రం

యః య ం క ర అ చ వ కః|భవ వృ తస య స నఽసంశయః|

అ వచనం ఆచమన౦ యక ం న యల ష లమవ య ప డం ఆ వచ గ ం యడం అవసర వ ంచబడ ం . ఆచమ ల మ డ ల -(1) చమన౦ (2)

చమన౦ (3) ప ణ చమనం, అ .

సన ౦ ః బ సన ఏవ | న ప త బ ను క |

ఆచమన౦ టప డ ఆసనం క ర ల ల ఉం . నడ మ క ళ క క వసం క క డదు. ళ చుక ళ ల పలక త లను ఉం ఆచమనం

య ద ఆచమన యమం ప బ ం .

(1 ) చమన౦

ః ః ం ః నవ ః స ృ |సప హృ సంయ య ప శరః (ప.స ృ)

తత త ర ణ ం| భ వస మ | నః ప దయ (కృ.య.4వ ం)

అను ఈ మ డ ల వ మ డ మ ర ఆచమన౦ య . “ఆ ” మం ల తను ‘ఓం భ ః’ ఇ సప హృత ల తను య మంతం క మ డ ల

తను ‘ఓమ జ ’ మంత ల నూ హ ల , ల , ఇం య లను స ృ ం .

(2) స ృ చమన౦

| ః ప మృజ సకృదుపస ృశ | యత వ ం ణం త రః చ అ ప ఉపస ృ |

అ స ం సమంతకం మ డ ర ఆచమన౦ ండ దవ ండ ర క నుం ఎడమ త మ ఒక స ృ ం అ ప రం ఎడమ లను ం రసు ను, కళను, మ క ను, వ లను స ృ ం ఉదకం హస స ర య .

241

(3) ప ణ చమనం

శ ః ః ం ప ళ త |

ఇ స ృ వచ అనుస ం శవ, యణ, మ ధవ మ ల ఆచమన౦ న ఇర ఒక మ ల చమన౦ ల ఆ య ఇం య లను స ృ ం . నమయ క

ద రం అన , సం త క ను న గ ద రం ప ణ చమనం య .

స౦ య ం కర ల చ స ృ చమనం భ | బహ యజ త క చు చమనం బ ధః|

అను స ృ వచనం సం సర క దులందు స ృ చమన య . త కర ల , బహ యజంల , సం వందనంల అర ప నం, య జ మ ందు ను చమన౦ య .

ఈ ప రం ఆచమనం అయ క శ ల సం రనల సంకల ం అయ క ‘ఆ ’ మం ల మ రన సు వడం, ‘దృప వ మ ంచత ’ అను మంతం పప ర ష ర ంచడం, అర ప నం

యడం ‘ఓ రం బహ ’ అ య హృదయ మం ప ం య జపం యడం, ఆ త త య జపం య డం అయ క ఆ ప నం యడం దలన య కల పం క న సం వందనమ కర “ నం సం జ హ వ ం చ ప జనం| ఆ థ ం శ వంచ షట ణ ” అ ప బ న షట ర ల ఒకట ప గణంచబడ ం .

ఈ తం సం వందన య కల పంల ప న అ మ ం స ంత ప రం త కర లక న య శ యం సం వంద వ ంచ లవ త ం .

అంగ, ప న కర రణ

ప కర క అంగ, ప న దం ఉంట ం . బట ఇక డ (1)అర ప నం (2) య జపం (3)ఆ ప నం ప నమ ల , మ రన వ ల అంగ కల పమ ర ం ర . ఈ అనుస ం అశక ప ంల మ రనల , ఆచమ ల యలక ప న న అర ప ల

ప సం వందనం న ఫలం వసుం .

ఈ షయ ప ర మ ం సంల (అ యం అన ష యం య శక కరణంల ) ర ం ర . త మ కర ల , మ కర ల ంగప ను నం వల ఫలపదం గలవ , త కర ల య వ వం వ తం సుక ంచబ న కనుక ప నం

మ నక ం య శ అను నం ప ంగ ప నం ఆచ ం న ఫలం ల సుంద , ఇక డ ఫలమంట త కర లక ‘అకరణ పత యం’- యక షం వసుం కనుక, అట వంట

షం క వడ ఫలమ ర ం ర .

ఈ య అనుస ం , అశక ప ంల క సం ప న న అర ప నం ఆచ ం ల , ఆ మ ంటల క అర ప (అర ప ) అత ంత న ర . అందు -

సం ం చ హ మంచ య వ వం సమ చ | న త జత త త జగనచ త గ |

జ ఽ చ, మృ ఽ చ సూత ల (ప ర డ ప ణ ల , సూ తకం/ ల వంట టల ) క సం కర ల వ టక డద ర . సూత దుల సం కర ల ప త ం ల మ స ృ ప పరస ర ధం సంభ సున ందున ధ ప రం ఇల ర .

242

ఆ సం వందన మ న |

అ సూత దుల అర ప నం వరక న మ న కం య ల ర .

సూత మృత వ సం కర న సంత జ | మన ర న ణ య మ మమృ జః|

అను స ృ వలను, “ ణ య మం మ న కం అన ర ం” అ ప శర మ ధ యంల ప బ ం కనుక అర ప నంతరం ణ య మ న సం వందనంల మం లను

మ న కం ఉచ సూ ప య ల ం . అర ప నం వర మనం సం వందనం సం వందన ‘అకరణ షం’ ద ర . ఏ ట షం అంట- “సూర హ మ ఉల కత

య త ” అ , సం వందనం యక సూర హ షం సంభ సుంద , త త గ డగ బ ప డ డ అ ర .

ర ం హ ప ను త గమ షన, న జ ప ర ణ మంతయత వరమ వృణ | ( .ఆ, .బ .)

ప ర లంల సుల ఉగ న తపసు చ ంచ ఆ మర ంవల బహ స ం కల ఏ ట అ ను. ఆ సుల “ఆ త ః నః భవత ” అన , ఆ త డ మ

య దం య క అ ర “ న జ ప రబ ధయత -ఆ న సహ ధ యద ం” అ అల ఆ త య దం యండ పజ ప వర ను. ఆయన వ ను రం సుల ఉద సున ఆ త అస ం వరక య దం సు ర ట-

త దు షన ం హ ర త ం ధయ య వదసమన |

సుల తపః ఫలం వరం ం సూర ప యం క ప వల ఉన ందున దం ఇల ం .

హ ఏ ర ం య య మం ంభ మ |

సూర య దం య ల న సులను య మంతం అ మంతణ యబ న ఉద ల త శ ంప సు ర అనడం , ఆ ప రం శ ంప య ల సూ ం నట అరం.

తదుహ ఏ బహ నః ప మ ఖ స ం య ం య య మ ఆప ఊర ప | (తదు - త రణ )

అందు బహ తలన ర అన ల త ర సం లంల సం కర ల గం య మంతం అ మం ంచబ న ఉద లను నట ఇసు ర ట.

నట ఇ ల అరం.

ఏ ఆ వ భ ర ం మం ర ణ ప ప |

ఆ ప రం ఇ న ళ య మంత మర ం వజ య ల మ ఆ త య దం సూ ఆయ సున ‘మం హ ల ’ ర గల సులను స న న అర ణ

పం ం ట. వల సూర సబ రణ అవ త ం . కనుక ఈ ప రం య మంతం అ మం ం న ఉద లను అర ప నం న ర సూర స బ రణ

243

న ర అవ త ర . ఆ ప రం య ర సూర హత న ర అవ త ర స ృ ం .

అ ప ర ం సుల తప మర ం బహ స యం వ కను ల సుక ఆ త య దం ల వర ర గ ! అ వ రం అ శంక కల గ త ం .

ద ల ప రం సమ నం ఇల ఉంట ం . ర తపసు నందుక మర ం బహ త ం వర వ తప దు, ఆ వరం ప రం సూర స డ సంభ ం కనుక ప యం ప తప దు.

ద స పం త కల యడం ల షమ ఒకపక తృకర ల , కృత ం పత యం సంభ సుంద , ఆ యం లం సం వంద రం క ఉండద

మ పక ం . అంట ఏమన మ ట? కర ర హణను దృ ల ఉంచుక ంట తృకర లక క ళ క తప దు న త త య తం సుక

ట మ ప డంల త ర ం ఉంద గ ం . ఇల న పకరణంల క మ ఉ హరణ ఉం .

వ య వరస హస మస ద భవ | సహసమస ప గృ త భవ |

నం న సహస న ఫలం వసుంద , ప గ ం న సహస న ప గహ షం వసుంద , ఆ ష ప రం “ సుష సు మ శసుష మ శ” అను

మంతం ప గ ం ల ౦ . ఆ ప రం పసుతంల సుల వర వ డం, ప రం సం మన అర ప నం యమ ప డం యమ , సూర సబ రణ

టంత అ రం మనక ంద , వ రం సు క డద క గ ం .

వల సం వందనంల అర ప నం ల మ ఖ నద జ ఽ దుల క ఇంతవరక ల , వల సూర సబ రణ అవ త ంద ం . అ సూర య దం య ఉదయం నుం అసమయం వర క పజ ప సుల వర ం . ప రం ఉదయం, మ హ ం సం వందనం స , యం సం వందనం యనవసరం ల అ శంక కల గ త ం . సమ నం క ర .

యం లం క సూర డ అస ంచక ం సం వందనం ఆరం ం అర ప నం ఇవ వల ం ‘ అ ర మండల ’ అను సూతం ం . కనుక వల క సూర సబ రణ న ర మవ ం. అ ఈ సం వందనం ందర ల యవల న ర అందర యవల న అవసరం ల అ మ సం హం వచు . ల కంల

ఉ హరణ చూడం ! పజలక ంగల బ ధ లక ం ఉండ పభ త ం ర క భట య సుం . వలం రబ వృ క వల ంద ంతమం మ త ఆ ర ణ వ వ రంల ఉం

మ ంతమం పజలకంట మ ందు , ఆ షయం పభ త ం దృ ల వ ం అల ం న ర కభట ధుల ర ంచనందుక ర క ! అ ర ఉపనయన న ప

వ సం వందనం య ల ఉండడం వల అ క అతడ వ గతం ర డ అవ డ ప బ ం .

244

సం వందనంల ఏ మంతం చూ సం వందన కరలక సం త ప యం ఫలం కనబడ ం . అందు త సం వంద త కర లక ఫలమ ం ? ఉంట ఏ ఫలమ ం

ంతమం స ర ల పత య ప ర , అన “ త కర యక వ పత యం క ం సు వడ ” ఫలమ ర . మ ంతమం ‘అకరణం’ అన యక వడం క ! యక వడం అ అ వ టల ర త ం . అ వం (అసల లక వడ అ ఉన ప డ ) పమ అవ శం లద , సం వందనం యడంవల సం త న పం న సుంద ర . ‘ధ ణ పమపనుద ’ అ రణ సూ, ఇందుల ధర శబం

ప గ ం ల సంశ ం ధర శబం త , క, మ కర ల ప బడ త అ అ ర . ట ఫలమ ల ంపబ ఉ కనుక అ ష ఫలకమ లన (ప క న కల ఫలమ ల క న దు కనుక) త , క, మ కర ల మ త ఇక డ ‘ధర ’ శబం

ప బడ త య , ట ‘ పమపనుద ’ అను లను ట ఫలమ ంద ర ం ర . ఈ ప రం మ ం సంల ధర శబం గ ం ప బడ త న ట ఈ ప ప రమ ఫలమ

ర ం ర .

బట సం వందనం వలం సూర స బ రణమ ఫలం క ప య ఫలం క ఇసుంద ర ంచడం అ అ న ప వ సం వందనం ల

ల ం .

సం మం రం

సం వందన సంకల ంల ‘మమ ఉ త దు త య పర శ ర త రం’ అ ప ం. అంట క ల గడ సంక ం ఉన లను ణంప యడం పర శ ర తం

సు న ప డం ఈ సం వందనం ప య తమ ల ం . ఇందుల ంపబ మం ల క ప య ర త న ట ప .

సంకల మయ క అ మం ల మ రన సు . సం వందనంల (1)అర ప నం (2) య జపం (3)ఆ త ఉప నం అ మ డూ ప న న ంగ ప ను నం వల ఆ కర ఫలం జ ంచదు కనుక ఆ య ప లక మ ందు, నుక సం ర కర ల ఆచ ం . అట వంట అంగ భ త న సం రకర ల మ రన మం ల రసు నందు మ రన సు వడం (చల వడం) ఒక అ ంతర సం ర కర . ఆ మ రన మం ల ఇల వ .

ఆ మ భ వః- సుఖ ప టసున న ర

న ఊ ద త - ఆ ఉద ల మ క అన సమృ క ం టట వంట

మ రణ య చ - ఆ ఉద ల సమృ ం న అన ం అగ క! ఇం య లక ప క ం త ప న, రమణయ న ంత ద న పరమ త స ర ల సు వ అవసర న జ క ంచు క! అంట అట వంట జ ఈ అన ం క ం ల అరం

వ వత రసః|తస జయ హ నః- ల ఉన ట వంట అత ంత మంగళపద న రస ర ప న ంశం , ఈ ల కంల ఈ కర యందు ఆ ర దనం మ టట అట ర ం

గ తను మ క ప ంచం ! (అ ఉద మ న వత సు డ )

245

ఉశ వ మ తరః- త లలందు గల మను త ల ం అంట ర . ఆ త ల ం త వత లక ( లల ) స తృ పర ర తల ల . ఇ కృ మ న మ దు క ం . అన పరంపర ర మ క ఉ దక న ర కనుక ర మ క మ తృ య ల . మ వత

య లం. ఆ ధం మమ ం ల గల మధుర ర మ క అం ంచం . వలం మ ధుర ం ఉండడ దు సమస ధకత శ క ల (ఉద ల ) ఉంద ద మ పకరణంల “ఆపశ శ ష ః” అ సర రణ న ఔషధ ర ల అ ం . మ పకరణంల ‘త దద ఓషధయస ంభవం ” అ ఓషధులక ఉద ల రణమ , “త షధ మను ణ మన ం” అ , ఆ ఓషధుల మనుష లక అన మ , “అ దూ జ య ” అన ంవలన సమస ణ ల ప డ త య ం . ఈ ప రం సర ల ర మ క మ తృ

య ల .

‘ఉశ వ’ అను షం ల కంల తల ల క న తమ లల స సు రంట ఇందుల గం ర న అరం ఉం . త తండ లక లలక మధ వలం జన -జనక

సంబంధం మ ప ప రం దు. సన నం ంచడం క పరస ర మ శయ రణమ స షం ల ం . ఇప ట లంల లలక సన మ తల ల ఉ ల ళ ర . తన లల షణక మ క య సు ర . ం ఆ లల త దండ లందు

భ తక వ ఉండడం, ఆ త దండ లక లలందు మ తక వ ఉండడం చూసూ ఉ ం. జన -జనక వం కంట, అజ న దశల లలను సుక వ ం న ష - షక వం ఆ

లలయందు ఎక వ మ క ఉండడం, త దండ ల త ం త వడం ల కంల అనుభవ ద క ! ‘ఉశ వ మ తరః’ అ ప డంల ఇంత అ యం మనసుల ఉం , ల !

త అరంగ మ మవః- ఆ మధుర న రసం సం మ మ ందుచు మ

యస య య న థ, ఆ జనయ చ నః- ఓ అబవతల ! ఉద మ న వతల ! ఏ రసం క ఉ త ర య క లవ త ఆ ర మ క ఇవ వల ం సు ం

‘ఆ జనయ చ నః’ - మం ష ం ఆపః - జల మ న వ ః, నః-అ , జనయథ- పజ దన సమ ను క ర త రః, తం

రసమస భ ం ద అ కం ప తసంప ం సం దయత|వయం చ వ ర న జ ః స ః| త ధం రసస సకల ణ జన త ఆ ఇద ం సర సకలభ ం తన యత శవణ |

ఓ జల మ న వతల ! మమ పజ దన సమర యం . ప ర మంతం ర ఈయ ల సు ం. ఆ ర , ం మ క ప త అనుగ ంచం . ం క ఆ రసం నుం ప టన ర . ఆ రసం సకల ణజన లక రణమవడం వల ‘ఆ ఇద ం సర ం’ అను సకల ణ ల ఉదకమయమ ప ం . ఏ వ , ఈ మంతం ఉద ల రసం ప త రడ ం . ప త ఇంత మ ఖ ందుక ? చూడం .

“ ఏష అనృణ యః ప ”, “ ప తస ల ”,

“పజననం ప ల ధు పజ య సనుం త నః తృణ మనృణ భవ ”,

పజ తనుం మ వ వ ః|

246

దలన త ల ప త సం నం తృర ణ మ క డ ల ప సు న ందున మమ ప దన సమర లను యవల ంద ఉద మ న వత క రడం య కమ , అంత న మ ంద గ ం .

‘నను’ అ సంబ ం ప ర ం న అ మంతప ర క మ రన యడం బ హ అవ త ం . ఆంతర (ల ప ) సం “అ ” మ డ మం ల మ డ ళల యందు జల నం ఆవశ కమ ప బ ం . ఎందువల అంట-మ నస ప వృ క అ రం నుం ప డ బట మ నస ప వృ క అవసరమ , అ ంచ బడ ం .

మ య అ జ జనం, అ య నం అన , మనం భ ంచ క డద ధర సంల న ట భ ంచడం, గక డద న ట గడం వంట ల నందు వలను, దుషవసు

సంసరం తనూ, ప ఽ ష (ఇతర లక డ జర ల ) దుష ంతన తనూ సంభ ం న అ క ల ఉండడం ట ర ంప ఉతర క సం ంచ మంతప త న

జల నం ఆవశ కమ ప బ ం .

ధర సం ‘న కలంజం భ ’, ‘న సు ం బ ’ అ ం . కలంజ భ ణ-అన లం ల బ న మ ంసమ ందర , ఉ యల ందర అంట ర , అట వంట ట నక డద ,

గ డ- ష-మధు ర న మ డ ర ల సురలను బహ , య, ల మ గ ర క క ంచక డద ం ం . అట వంట జ , న షయ ల ల ఉలం ంచడం వల వ న త లను క ంచు ఈ మం చమనం (మంతప త జల నం) ప బ ం . ఈ

మం చమ ంపబ మం ల :

మం చమనం

ఉదయం సం వందనంల -“సూర శ మ మను శ మను పతయశ ”,

మ క సం వందనంల - “ఆపః ప నను పృ ం పృ ప ప త మ ”,

యం సం వందనంల - “అ శ మ మను శ మను పతయశ ”

అ మం ల ప బ . ట మం రం ఇల వ ం -

అ శ మ మను శ మను పతయశ మను కృ భ ః| ర ం| యద పమ ష | మన హ ం| ప మ ద ణ | అహసదవ ల మ త | య ంచ దు తం మ |

ఇదమహం మ మృత | స జ హ |

అ శబం , మను శబం ప బ న వతల భ త న వతల . “ పం వలన యబ న ల ఉ టనుం నను ర ంచుమ ” అ అరం. అన ధం

వ నప డ ఏ ల య ను యడ ; అట వంట , టవల వ న ఉపశ ంప ర ంచమ ఈ రన. సుందర ండల ఆంజ య లం పటణ దగం క “అ ! లం పటణ దగం య ల , తమ ఏమవ త ం అ కం తన పంవల ల ం ంద ” ల సూ ప న చూడం -

క ః పం న క త ః క హ దుర న | క ః పర షయ నర ధూన ||

యత మ త తం ధం మ వ రస | య రగస చం ం స ప ర ష ఉచ ||

247

ధ ప ర ష ః బ పమ తం| ర ంధ మ పమ ంభ || (సుం. ం.)

ధం వ నప డ మ ఏ పం య డ ? ష నప డ ఽ ర కం ల ం గ ర హత , పర ష ల సత ర ష ంద క డ . సర ం ర న క

నట ఓ ర ం ల కంల ప ర ష డ అ ంచు క ంట డ . అ వల బయల న ఉదకం చల నట కం ఉపశ ంప ధన వ ల , ప ర ష ష ల .

అందు త ఈ పంవల అ క ల సంభ కనుక నను ఆ లనుం ర ంచు! అ రన. ఇం ఈ పగల మనసు ప ఽ ష ంతన, క సత ర ష ంద, హసం వ ల

మ న గ ట టడం, ల ళక డ ప ల ళ డం, ఉదరం అ జ జ కం, శ ం అ , పర నులందు త కమ దలగ ల ఆ అహర మ వత అన ‘ తం అహః’ ప బ న తశబ చు డ (సూర డ ) ట క!

‘య ంచదు తం మ ’ అనడం ల య ఏ పం యందు కల న ంప నను ర ంచు క! అ ఆ ప సమ య న ంత ‘అ గ మ ఖం శ ’ అను

త క ప రం మ ఖ మ న వత అ న అ యందు ఉంచుత న ంచడ ఈ మంతం ల ం.

ఇక మ హ సంధ ల ఉప ం మంతం అరం :-

ఆపః ప నను పృ ం పృ ప ప త మ | ప నను బహ ణ స ర హ ప ప త మ | యదు షమ జ ం య దుశ తం మమ| సర ం ప నను మ మ ఽస ం చ ప గహ |

ఉద ల సర వ స ర ల పరమ ప తమవడంవల ప ంప యడం య కం కనుక మ ందు పృ ప ళన యడం ప ంప య క! ఉద ల ప త న పృ సం వంద ఆచ సున నను ప ంప య క! అన ఆ న యబ వ కర లందు అ రం కల య క! అ అరం. ఇ షయం ఇం వ ంచబడ ం .

“య వ ఆపః” అ నట వర ర పంల భ యందు ప ం నందువల ఆ భ ప ంపబ న అను త సం కర ను ఆచ సున నను ప ంప య క! అ భ యందు ప ం న ఉద ల నను ప ంప య క! అ ఎందుక ంచడమ శంక కల గ త ం . “న వర చ ” అ వర రలందు ఆచమనం యక డద సం ంచడం వర రల ఆచమనం షం కనుక భ యందున ఉద ల ఆచమనం య .

ప నను బహ ణస ః - సకల ద ప దు న పరమ త ప ంప య క!

బహ ప ప త మ ం- బహ ద స ర పం. ప అంట స యం ప త డ అపహత యః అను మ న వ ఉ వ లక న మ ట సమ దం ఆ

మ ను ఏ ధం సంక ంప సు , ఆ ధం దం ట ను ఆ సంక ంప సు దు అ ం కనుక, అట వంట దం నను ప ంప య క!

యదు షమ జ ం- ల న న అన ం ఉ షమ , శ ట దుల దూ త ం అ జ మ అట వంట ఆ నడం వంట పం

248

య దుశ తం మమ- స ద న అ య దుల ఆచ ంచబ ఆ పం

‘ వ మనృతం దుశ తం” అను త ంతరం అబ మ డడం దుశ తమ (తప ) ప బ ం . అట వంట దుశ తంవల ఏ పం సంక ం అట సర లను ట

మ ం - నను ప ంప య క!

మ య

అస ం చ ప గహం- యక డ పనుల న నుం దవ ప గహణం యడం వ న ప మ సం అ మం ంచబ న ఈ హసమందు గల ఉదకం మ ఖ యందు

- బ పతనమగ క! ( క ం దను క!)

ఈ ప రం రన యడం సర భస ం సు ను అ అరం. ఆ న ప న రన మం ల అరం.

ద వణ అ ష | రశ స నః| సుర మ ఖ కరత ణ ఆయ ం ష |

ద హ సు లను క సున , జయ ల న, పక న ల ఒ క తం వతలనుం అశ ర న, అన సమృ క న, య సఖుడ అవడం గం

గమనం క న అ ప ర ష తం ఆ అ వక డ .

స చ అ ః, నః-అ కం మ ఖ , అస త కృత-సమ త ర ణ, కర -క త ( ష ం)

షణ ష న అ మ మ ఖ లను మ ప ణ ల సుగంధయ క న ట య క! అను అరం గల మంతం రసు నందు ఉద లను మ రన సు . మ రనల ఇతర

(ప న రన) మం ల క ఉ .

రణ వ చయః వ య సుజ తః కశ య నః- రణ సదృశ న వరంగల, సకల జగత ను ప ంప యడంల సమరవంతమ లన ఏ ఉదకమ లందు కశ ఖ సూర డ ఉద ం , ఏ ఉదకమ లందు ఇందుడ ఉత ను నట ణక ల ప ,

అ ం య గర ం ద ర ః- బడబ గర ంల ధ ం న ఉద ల ఉ ఆ ఉద ల , మ ల “ వస పథమం జజ అ రస యం ప జ త ః| తృ య మప నృమణ అజస ం న ఏనం జర ః” అ ఆ అ దు ల కంల సూర డ ను, భ ల కంల

హ దుల ( హం క ంచడం, వంట ప వడం వంట ) సూ అ నూ, ఉద లందు బడబ ను ఉన ట వ ంచబ న ప రం, ఉద లందు బడబ ఉన ట ప బ న ఆ ఉద ల ,

న ఆపశ భవను| య ం జ వర ణ య మ స నృ అవపశ న |

మధు త చ య ః వ న ఆపశ భవను|

ఏ ఉద లక వర ణ డ అ ప ఉ , ఏ ఉద ల మధ న (భ ల కంల ) ఉం జనుల ప ణ , ప రణ సూ ప ణ త అనుగ ంచడం, త ఆగ ంచడం అ ర ర ఉ , ఏ ఉద ల ఇతర వసువ లందు క తన ల క మ ధు స ంప సు , ఏ ఉద ల ‘ఆప స వ ః” అను వచ ను రం స త దం ప త ఇత లను క ప తంప సు ఆ ఉద ల మ క దుఃఖ ఉపశ ంప సుఖ త వ లగ క!

249

య ం కృణ భ ం య అంత బహ భవ | య ః పృ ం పయ న న ఆపశ భవను|

దు ల కంల ఉన మం న ల ఉన ఏ ఉద ల వతలక అమృతర ప భ ణ అవ త , ఏ ఉద ల అంత ంల బహ ప ల ఉ ఆ ఉద ల మ క దుఃఖ త ంచడం సుఖం కల గ అగ క!

న మ చ పశ ప వయ తను పస ృశత త చం | స ం అ ం రప ష హ మ వ బల జ ధత|

ఓ ఉద మ న వతల ! యందు కట ణ పస ంప యం . మంగళపద న శ రం మ శ స ృ ం ప ప ర న ప తత గల యం . ఓ ఉద మ న

వతల ! ల ఇ ఉన బడబ గ ఆ సు ను. నను వర సు కల , శ కల , ఉ హం కల యం అ ఈ మం ల ంచడం అరం.

ఈ మం ల ఉద లను రసు మ రన సుక క ప ప ర ష మననుం ర ంప య అర ప మ ందు ద ణ హసమందు జల ఉం ఆ జల గం వరక ఎడమ న భ ఆ ట చూడక డద ప బ ం . ఈ ప యల ( ప

ప ర ష చనంల ) మంతం-

దృప వ మ ంచత | దృప ను మ నః| న ః మల వ| ప తం ప ణ జ ం| ఆప నను న సః|

అప ధుల లను ల సు కట (దుంగ ) ‘దుపదం’ అంట ర . మ పత ల మం మధ ల ంచడం ప దం. దృప కటబడ అప దయ మయ న

అ ప ఆ బంధనం నుం మ నట , మట క న వ మ న ం నుం నం మ నట , ఇం దర ర ప న ప తం సంస ంచబ న ఆజ ం వల నను సమస లనుం

ప తం య క!

అర ప నం

న న య అయ క అర ప న సంకల ం అర ప నం య . మ ఖ లం ట య రం పణవం , సప హృత ల క న ‘ఓమ జ ’ అ మంతం క న

య మంతం ఇ ఉదయం, యం లం య మంతం మ డ అ లను; మ హ సంధ ల “మ ంజ పం సకృ వ సమ చ ” అను వచ ను రం య మంతం క ం షం “హ ం స ష ” అ మంతం ఒక అ మ త ఇ .

తః పహ ః దప మ ఋ సం తః| అర ప పణం క యంత ఉప శను |

అను వచ ను రం ఉదయం ఒం , మ హ ం ఉదకమ లందు, క ఉద ల ం బ న సలంల లబ , యం లం భ క ర అర ం ఇ ల ప బ ం . అర

ప నంల య మం రం ర వ ంచబ ం .

మ క సంధ ల ంపబ ‘హ ం స ష ” అను మం అర వరణ-

250

ష -ల కంల ఎక వ ం ల గల బల వల చు ం ప ర నట ప ణ లల అ కం ఆ ర ంచునట వంట

వసుః - సమస జగత ను వ ంప య నట వంట

అంత స - “ య అన ధ ః” అను ప రం అంత య వ అధ డ కనుక అంత ంల య గ ండం ఉం ‘హ ష ’ - అ ం హ ” అ త క ప రం యజ ల వతలక ఆ త (ప ) అ న అ ర పం ఉం టట వంట

అ ర ణస -గృహసుల ఇళ ల అ ర పం ఉం టట వంట

నృష - ణ ల న ర పం అన “ న ణ ం త నరః” అను వ త మనం భ ం న ంప యడమ తవ ను క సూ జఠ ర పంల ఉన ట వంట

వరస - ష న దులందు ప ఉన ట వంట

ఋతస - ఋతం అ యజ దక డ ఉన ట వంట

మస - ఆ శంల సూర ర పంల ఉన ట వంట

అబ ః- ఉద లందు కశ ప జ ంచునట వంట

జ ః – వ లందు అంత ను,

అ జ ః- పర లందు మర పం ను ఆ ర ం న

హ ంసః- “హం మ స వః” అను వచ ను రం స వ స ర ప న పరమ త

ఋతం బృహ - మహతర న సం స త క న యజ ర ంప య క!

ఇట వంట అరం క న మంతం మ క సంధ యందు అర ప నం యడం ఒక షం.

ఈ ప రం అర ప నం అయ క -“ఉ య సజలన ణ ః పద ణ మనుపద ణం కరవ ం”, అను అనుస ం “యత ద ణం” నుం “అ బహ ” అను మంతం వరక , ల

ట పద ణం సూ ఆ త పరబహ ం ఆ ట ట . ఆ త త సం ంగ తర ణం.

సం ంగ తర ణం

“సం తర య , య ం తర య ” దలన మం ల ఉదయ, మ క, యం సంధ లల తర ణం య .

జ ఽ చ మృ ఽ దుల (ప ర డ ప ణ ల , ల ల )క అర ప నం వరక ల మ ం ల సుక ం. “సం ం చ హ మం చ య వ వం సమ చ , న త జ

సూత త జనచ త గ ం” అ అర ప పణం వరక మ న కం సం వందనం య ల ప డం త ర మ గ ం ! రణ మన - “సం ల మ ప నం సం య ః ళ |

251

సూత ఽ చ భమ త ర తః” అ ఒక ట, “అన త సూత కర ణ ం గః సం ం య ” అ మ ట ర ద వచ ల ఉండడం -

సూత మృత వ సం కర న సంత జ | మన ర న ణ య మమృ జః|

అ ప లస వచ బట మ న కం సం వందనం ల న వచ , ‘ ం ం ఆచమ న కర ర ప సం కల పస స ను న త ర కల ’ అ సం ష ంల వ ం నందున, ‘ ణ య మం మ న క మన ర ం’ అ ప శర మ ధ యంల నందున, అర ప నం వరక న ణ య మం లక ం మ న కం

య ల ం .

ఇక గసు షయంల త దక ఆచమనం ద “త శ రణ ” అను ఆపసంబ సూ అనుస ం , ఇందుల రణ అన జ ర రణ అ అరం కనుక జ రం ఆర న వ త దకం ( ట ) య . ఇం లవలనంత ర ‘ తరం తరం అన ం సమ హ య

ర తవ త కర ’ అ త కర అ నందున సం వంద మ న లద ; తం , దర డ లక ష ంచు వల ంద స ర ల స షం ర .

ఇంక ప న కర ల ం య జపం. ఆచ ంచ మ ందు య హృదయమ మం ప ం య హృదయంల ంచుక య జ దుడ .

ఓ రం బహ | అ వ బహ ఇ రం| యతం ఛనం పరమ త ం సర పం| య జ ం గ |

‘న ర త ర -అ రం బహ స ర పం’ అను చక శబం, రం ( శనం ల ) అ రం అ , అ బహ దం లద ప డం ‘ఓం’ అ పణవ స ర ప న అ రం క బహ స ర పమ ం . ఈ పణ అ అన సకల ంత ప దు న పరమ త అ వత. ఈ ప రం పణవం బహ స ర పం అ , పణ అ వత, ర బహ అ , ఛందసు య ఛందసు అ ప బ ం . పణవం పరమ త క అ వ గ న న మవడం వల

అ పరమ త స ర ప . అ అ న వ పణవ జపం ందగలడ . ఈ ప రం పణ ల సు .

పణ బహ ః ( యతమ చ ) పరమ వ అయం య జ |

అ శంకర భగవ దుల త క ఈ పణవ షయం ప బ ం .

ఆయ త వర అ రం బహ స త |

అ రం బహ స త - అంట త న సమ ంత పమ ణం శ ంచబ న బహ స ర పం. ఉ సక లక అ ష ఫల ల ఆ య మమ అనుగ ం తం మ స వచు క!

య ం ఛన మ దం బహ షస - సర లక మ తృ ర ప న, య అ లవబ పర వ స ర ప న వ ంత ప ద న బహ త క ఉప ంచు క! ఈ ప రం పరత వ ఉప ంచడం వల క ప యం భం జర గ క!

252

యద త ర పం తద త మ చ | య య త ర పం త య ప మ చ | సర వ మ సం సరస |

ఓ స త క స ర ణ య ! ఓ మ ! ఓ సం స ర ణ! ఓ సరస ! ఏ పగల న పం ఆ పగల , ఏ న పం ఆ అనుగహం మ యబడ ం . ఓ య ! వ ఇం య లక శ స ర ప .

ఓజ సహ బలమ జ మ మ | శ మ య ః సర మ స య ర భ |

ఓజసు ను ఇవ గ న నవ ! శ మర స ర సమస త వ లక రభ త న నవ . స వం కల నవ . వతలంద క సభ త న నవ అ ప ద క ! జగదూపం అ . వర జ అంతక సంప ర

ఆయ ఃస ర పం అ . జంగమ జ తం క ఆయ ః స ర పం ! సమస రస ంచగ న నవ , పణవ ప ద పరమ త స ర పమ . అట వంట ను , య మనసు ల ఉ ంచ ఆ హన సు ను. ఇ ప రం ర దం ఉ ంచ

ఆ హన సు ను.

య మ హయ | మ హయ | సరస మ హయ | ఛంద హయ | యమ హయ |

ఇ ర య ఛందసు లను, , సరస , ర ష లను, ల స ర పం ను క ఆ హన సు ను. బహ రణ న జ ప శ న పరమ త క సంబం ం న ఆ హన సు నడం జ నం ందగ న పరమ త స ర ప య అ ల ం . పళయ లంల బహ న న ల సృ రంభంల జల రణ య త బహ స ర పం నబడడం అ య త ఆ ల సరసు ల ప బడ త . అట వంట సరసు ల ర పంల గల లను ధ ం దమయ అన దప ద సరస శబం వ వహ ంచబడ . య ఆ హన సు ను. ల

శబమయం కనుక ట ఛందసు ల , ర ష ల ఉండగలవ . కనుక య సర మంతమయం కనుక ఆయ మం ల సర ఛందసు లను, సర ర ష లను, సర వతలను, య క ఆ హన

రంద ఆ హన సు న అరం. “ఋచ మ య ం రమృ స ’ అను ద జ యమం స ర పం అన ఐశ ర స ర పమ ప బడ ం . య

సర ల రభ త నందున ర ప న య ఆ హన సు ను అ అరం. ఇట వంట ల క న య ఆ హన మ ట ఆ ను ఛంద, ర , వ స ర పం స ం ం ల ర .

య య చ ం త ఋ స వ ర ఖం| బ ష హృదయ ం ర ద ఖ పృ ః|

య మం య ఛందసు , త డ ర , స త వత అ , య అ మ ఖ నమ , చత ర ఖబహ రః యమ , ష వ హృదయ యమ అన జగత

ర డ ష మ య హృదయ య డ , జగత ం రక న ర దుడ ఖ య డ

253

ప బ ం . అన సృ లయ కరలన బహ ష ర ద స ర ణ య అ , సర జగత స రణమవడం వల పృ పన ం క న య అ , య వతను స ంచ మ ందు సర వ ర పం నం ప బ ం .

ణ న న సమ స ణ త వ ంఖ యన స య చత ంశత ప షట ః పంచ పనయ గః|

ఇం ణ న పంచ య వ ల “అ ం య ం స ” అ వ త త ణ, అ పంచ య వ ల కల ను, క ం య జ ం య ల క న ను, సత గ ణ ప నం తవరం కల ను ప బ ం . అన సమయ న నుస ం రజ గ ణ, త గ ణ ల ప నం ఉన ప డ రక,కృ వ ల కల క ప బడ త న ందున దట తవరం కల ప బ ం . ఇం జ నుల ందబ పరమ త సమ న న ద వ ల అ పరమ త స ర ణ వ న పద ప బ ం .

‘చత ంశత ’ ఇ గం ఇట మంత ర పం న పద ప బడ ం . 24 అ ల , 3 ల క న య . కనుక ‘అ య ’ అను మంతం యంల (ఒ ప అన అ యంల ) ఎ అ ల కల య అ ప న ందున పరస ర

ధం లదు. మ య ‘తత త ర ణ ం’ అ మం 24 అ ల ల ంచడంల ‘ణ ’ అ ‘ణయ ’ అ భ ం ండ అ ల ప గణం ల స ంతం.

షట : ం క యః య ః షట ః| ( ష ం)

కరణం ఛ ర కం జ షం త కల షడం ద హ ర ణః|

అ , ం ల ఆర . , కరణం, ఛందసు , ర కం, జ షం, కల ం అ ఆ ంట క ల (కను ల ) కల షట (ఆర కను ల గల ), దం.

చత ం ం చ రః ఉప ష ః జ న ప నః కర ఉ స ణ ర ప ః చ ణ ం , త ఇ స ప ణ పంచ దః జ న ప దక |

ల గ ల కర , ఉ స ండల త త గల ల గ ఉప ష ల , ఇ స ప ణ ల ఈ అ దూ రసు ల కల ‘పంచ య ’ అ మంత ర పం నం

యబ ం వట వ ఉపనయనంల య మం ప శంల ఈ మం గమ ల సు .

ంశం- య జపం య మ ందు య హృదయ మం ప ం ల , య వతను ఆ హన య ల , ఆ హన యబడ య వ , సరస దలన శబ ల ప బడ ంద మ ట య ఛంద, ఋ , వ స ర పం స ం అ వతల

మ ఖ అవయవ ల కల ను, ణ పంచ య వ ల ను, క ం య జ ం య ల క డ క న ను, సత గ ణ ప న మవడం తవరం కల ను, జ నుల

ందద న పరమ త స ర ణ వ ర పం ను, ‘చత ంశ త ’ దల అ త క మంత ర పం ను నం ఇట షణ ల క న య వతను ప ం మం వట వ ఉపనయన సమయంల గమ ల సుక య మం ఉ ం ప ం య జపం య ల ల సు వలను.

254

య శస ం

య మంతజప శస ం ల గం ల వ ంచబ ం . య మంత జపం ఉపనయనంల ఉప ంచబ ల సంత ంచుక ం . మం మ న వత య . య ఛం య క మంత ప ద మవడం య మం పరమ త పరం ను, వపరం ను, సూర జసు ను అ వ ం ర .

ఏ పరం వ ం య మం ‘ యనం–జపనం, య ఇ య ’ అను వ త త ఆశ ంచడం జపం ర ం య అ ప బ ం . పరమ త , వ డ ల సూర జ ర ప న య అ య శబ చ మ ప వచు ను. ఇక డ య ఛందసు క య ఛందసు . ల క య ఛందసు ర ఆర అ ల కల ఉన ట

క ఛందసు ల నబ ం . దంల మ తం ల ట అ య అ నబ ం . ల య బహ ల పశం సు .

య య ప ఖ జ య జ న ప గృ |

అ చయన పకరణంల ఇషకల ణ ఉప గప మృత ను (మట ) సుక వ మ ందు ఆ భ త . అల తవ మ ందు ‘ప జ ప సృ ర య ప ఖ ’ అను సూత ప రం ఆ భ ‘అ ’ అనబ దుర షం ( దుర కర ) ఖ య . అందుల

ంపబ ‘ప జప ః’ అను మంతం య ఛం య క నందున ‘ జ య ’ అ య పశం ం .

జగత దపత చ త ర స ఽ ప న వరత| త అ అ ౦ ష గ దపత త ద స అ ప న వరత త అ అ ౦|

ఈ జగ , ష ఛందసు ల 14,13 అ ల మలతను సుక వ ం అ ల మర క ల అపహ ంపబ వ టప డ 12,11 అ ల వ . ల గ అ ల న య అక డ జగ , ష ఛందసు ల టన ల గ అ లను సుక తన ల గ అ ల క తం ఎ అ ల వ ంద

‘ యత దపతచ త ర స | మం హరచ ణ సమపద త’ అను ం .

యజంల తస వనం య ఛం య క మంతం ఆరం ర . ఛందసు ల య ఛందసు న . అన ఇతర ఛందసు ల అల ల కలద య ఆరం ంచడంల ఔ త ం ఏమ ంద ప , ‘బహ వద క త య క ఛ౦ద ం స యజమ ఖం ప య " అను బహ దుల ం ఇల ర .

య ద మ మహరత ద జమ ఖం ప | (శృ )

ష , జగ ఛందసు లక ధ ం మలతను, జగ ష ఛందసు ల న అ లను క దు ల కం నుం య సుక వ న రణం య యజం ఆరంభంల

తస వనంల నం క ంచబ ౦ద సమ నం ప బ ం .

255

వల ష , జగ ల కంట య అ శయ న శ కలద ర ంపబ ం . ఇల మ ల క యజంల మ ఆ థ పకరణంల -

బహ వదం క త య ఉభయత ఆ థ స యత య ద మ మహరత య ఉభయత ఆ థ స య |

అను త ల య కంట న అందర వతలక ఒ ప యం ఆ థ య మ ందు నుక ండ ప య ల ఎందుక ఆ థ యవల వ ంద బహ దుల పశ

సుక , ఇతర లక ధ ం మలతను దు ల కంనుం సుక వ న రణం అ త న శ కలద ండ ప య ల ఆ థ ం ఇవ బడ త న ట సమ నం ర .

వల య అ శయ న మర ం కలద ల సుం “త జ తమ "అ అ శయ న జసు కలద “అ య య ఽ ః“ అ దంల ల ట య అ స ర పం ప బడ త న ందున య జపంవల ఆ సప చర నట క అవ త ంద

ల సుం .

య బహ వర య మ త బహ వర సమ య ప ద |

ఇ అ క త ల య బహ వర స స ర పమ , బహ వర సు ర క ర దర ప రమ స పకరణంల నులను (స ధలను) పశం ం ప య ఋక అన సమ ల ంచబ అ న, య ఛందసు ను ప ం ల ం . ‘ ద స బ త క ను న పయ కః య జః త వ బహ వర సం’ బహ వర సు అంట ద ల బ ం న క ను నంవల వ జసు అ రణ ష ంల , ష పకరణంల “ఇం య ఘర వ ప శ దశ క లం ర బహ వర స మః" అ బహ వర సు డ

యద న య ంద ప వ ం ర .

వల య జపం అ ర ల ల న మ ఖంల అ ర చ య న జసు పసు ట మవ త ంద , అ బహ వర స , అ కల క క పటమ ఏర డ త ంద ‘ చమ ను వ ’ అన ర అన అన ట అ ర త ంద అరం. య జపంవల ఇట వంట మ మ ఏర డ త ంద ల సుం . ఇల య అను య గం ల మ మ కలద , మరం ఇల వ ంపబ ం .

సు స ంయ ఆస ం య జ బల య ర ం పజ ం ప సంగృ య ఽ పకమ ష |

అను క ంల వతల సుల య సన ులన లంల వతల, సుల ఓజసు , బలమ మ న గ ట య అపహ ం ద మ రహస ప అక ఉం ందట. ‘ శ కర ’ అ జగత అను అరంగల శబం త వతల ఆ ంచ , సుల ‘సర ణ లను ం ం ’ అను అరం గల ‘ ’ అను శబం ఆ ం ర ట. ః అంట- ద ణనః న ః అ వ త . య ఆ ల ప లక ఎవ దగరక లదుట. అప డ వతల -

256

ఏతద రపశ ఓజ సహ బలమ జ ౦ మ మ శ మ య స ర మ స య ర భ వ అసు ణ జ బల యం ర ం

పజ మ నవృంజత| ( .సం.2)

అను య ర ంతం ఆ య వతను సు ం ర ట.

ఈ మంత మర ం వతల తమ శత వ లన సుల ఓజసు ను, బల , ఇం య , , పజలను, ప వ లను క నం సుక ర ట. ఆ ప రం ఉభయ న య క న న ఈ మంతం ంపబ య గం య అ ప బడ ం

అ ‘త ఙ య మ హ ః’ అను పబ ం . వల ఓజసు మ న గ ట య మనక ంప సుంద ల ం .

ఉపనయన సం ర పకరణంల ఆ ర డ వట వ య మం ఉప ం క వట వ ‘అవృధమ మ ణస ం య’ అ మం ర .

మ ఇ అనుక ల న అ ఇ అంత త | (హ. .)

అన ” మ న ఓ అంత ! ను ఇప డ య మంత ఉప నంతరం, అవృధం – మ జ తః, అన మంత ణ అయ ను. బట ణసమ న య ఖ ( య అనబ )

ధ , ల పల ప ం న ర ంచుమ అ సున ట ర . ఇక డ మంత డవడం అంట మనం అనుక మణమ ణ ధనం దుట. ‘ ’ అంట ద ర చనం ం .

ఋచ మ య ం | ః అమృ స ం|

అను ర , య మ త క న మం ల శబ ల ం . ర , య మ త ల శబ ల వచు య మంతం దు క అంట న ‘స

భ త నూచ ’ (ఆ.ధ.సూ) అను సూతం య మంతం మ డ ల రమ ం .

భ ఏవ త భ ః దం దమదూ దుహ |

అ మనుస ృ ల క య మంతం మ డ ల మ డ ల వ లనుం తకబ నట ప బ ం . ఇ ‘నశ రం’ , అన న ంచనట వంట ఐశ ర మ ‘ రమృ

స ః’ అను బ ం .

య మ డ ల రం కనుక యజం మ డ ల ‘సతృ య ’ అ ఆపసంబ తసూతం ం . యజ మ డ త ల నుం అ న ం అను ంచక అతడ దు హ ణ డ ‘యస దశ శ ప ర షం| స దు హ ణ జయః|’ అను వచనం

ం . అట వంట హ ణ ట మర ం గల యజం సమ నం మ డ ల ర న య క హ ణ టగలద “ య మ త న చ దు హ ణ భ “ అను

ఆపసంబ సూతం ం . అంట య మంతం హ ణ క ంప య గలద ల ం . ఇం య మ మ ంద ప ణంల , అ క గం ల ప బ ం . గంథ సరణ ట ట ఇక డ వ ంచడం లదు.

ంశం- జపం య వత ర సుంద , ఇం అ శయ న జసు , వర సు , ఓజసు , థసు , బలం మ న గ ట ఈయగలద క ప బ ం . జసు అన ను

257

ప సూ ఇతర వసువ లను క ప ంప అ అరం. ధ అన “ త ః ద స ః రణ శ ః ” అ ష ంల వ ం నందున మనం చదువ క న షయ స ంచక ం రణ శ థసు అ , ఇం బలం మ న గ ట ఈయగలద క ప బ ం .

ర శయ న శ కల కనుక దు ల కం నుం మలతను సుక వ న ష జగ ఛందసు ల క అ ల దు ల కంల మ ర క లన ‘ య’ మక వతల అపహ ంచబ . మ ట య తన దర లన ష జగ చంధసు ల క ల గ అ ల సుక వ ల గ అ ల గల య ఎ అ ల కల వ వహ ంప బడడమ

ర శయ న మర ం కలద ఐశ ర స ర ణ క, జపం ఐశ ర ప అ , హ ణ వరకమ క ప బ ం .

న య ః ప మంతః|

అను వచన ప రం అ మం లకంట య మంతం ఉతమమ , య జపం మ జపం యవల న అవసరం ఉండద , యజ ను నం సమ నం హ ణ రకమ

ప బ నందున ఇ ఫ ల గల ర శయ మ త న య జపం అత ంత ఆవశ కమ సం వందనంల ఇ ప న నద వ ంచడ ం .

ఇట వంట య జపం త సం వందనంల త ం యడ క ఆ య ఫల మన గల ర తతత ల ష సం మ మ క అను ంపద నద ద స భగ నుల సూత సం తల వ ం ర .

న న మం ణవ ప ద | తర త ం సహసం శదయ సహ అ రం సకలం లభ త సంశయః| హ త ఖ రం సమ ఘృ కం హవ హ హ గ ర లభ

ధనమ తమ | హ సూర సమ తర స రం జ ః| సర మ సమృ త రణ | క ష చూర హ స సహ మ నవః| గ ం సహసం త బహ ం ల త

| ల సండ ల హ న క ర ష | జస హ న పజ మ ప య | జలమ య జ ష సహసక | అ కం జః క దుస వృత | జ ల ం

అపమృత శ | ఘృ జ ం లభ త సంశయః| మ జల జ ల ం సమ తః| అకంటకమ జ ం లభ త సంశయః| ఫల శ ప ష హ న మహ ం యమ |

త ర హ య ద వృ ం ఘమ ప య | యసం మధు హ వశ ం లభ | వలం ఘృత హ న స మ న ప య | (సూ.సం.)

ఇ గంథ ష ప రం ప త ం తః ల నం య జపం న కల రగలవ . య మంతం త న స ధను హ గస సూర గహణంల అ ల హ మం

ధన సమృ కల గ త ం . అ సమయంల సూర య మంతం తర ణం అ కల య ర .

అట వంట య మంతం క అరం అ క ల అ త పరమ త పరం ను ప బ ం . ‘భరః’ అను పదం అ ంతం వ చకమ , ‘భరః’ అను శబం స ం జసు అరమ వ ం ర . న మనక అందుబ ట ల ఉంట ంద మన అ ర అనుస ం

సూర జః పరం వ ంపబడ ం .

258

తత త ర ణ ం| భ వస మ | నః ప దయ |

అ య మంతం. ఏ వత మ బ వృత లను ధర జ నమ లందు ం ఆ స తృ వతను ఉ సు ను.

ఈ ప రం ఉదయ సమ నమ ల ల కయ తను ర సున స తృ వత క ష న జసు ను క న వతను ం .

“ఆయం ః పృ రక | అసన తరం ప నః” అను మంతం ప ంపబడ , “గచ ః ఆ త ః” అ యణ ష ం. “ ః పృ మ ” అ దు ల కమ తృ యమ , పృ ల కం మ తృ యమ . దు ల క,పృ ల లక మధ ర గ త న ట ప బడ త న ఆ స తృ వత క ష న జసు ను క న వతను ం .

మ దుమ మ ల ధవళ ః మ ఖః ణః య ందు బ రత మక ట ం త ర వ య ం వర భయ ంక శ క ః భం క లం గ ం శంఖం చకమ ర ంద య గళం

హ ర హ ం భజ|

క ప రం మ త ప , పగడ, మ, ల, ల ప రంగ ల అ దు మ ఖ ల గల చంద బ న టం గల త వ ల క న శ రం గల, వరమ ల అభయ పద న హసమ , అంక శమ , కశమ , లట క లమ , శంఖ చక గదలను, అర ంద ద ంద మ ను ధ ం న ప హ ల క న మ ఉన “ యనం య ఇ య ” అ నబ న య మ తను సూ జపం య .

పణవ షయం

గృహ బహ చ పణ మ ం జ | అం యః పణవం క వృ మ ప య |

అను చం వచన ప రం ఆరంభంల మ త పణ ఉచ ం అంతంల ( వ ) పణ ఉచ ంచ దు. బహ ర ల క గృహసుల వల “గృహసవత జప స వ బహ ః“ అను వ ష వచన ప రం పణ ఉచ ం . ఎల య ల శంకక

ప ం సం ం జ ష మర దర | ప మ ంత సమ నః సమ గ వ |

అను స ృ ప రం తః ల జపం లబ , యం ల జపం క ర య . మ ఖ లంల టప డ ఉదయం సూర దర న పర ంతం యం లం న త దర న పర ంతం అ ,

ఈ ల అ క ం ణ లంల జ ం ఉదయ ల జపం లబ , యం ల జపం ఉపవ ం (క ర ) య అ లబ య లన సమ న .

క నం చ నం ఉత ఘ ర వ చ| తస ం జపం క ష వ న సంశయః|

అను స ృ పమ ణం ష ంల ఇ ర . ఇక య జప సంఖ షయం.

అసంఖ కం త యజపం తత ర ం రరకం|

అను వచన ప రం సంఖ ప గణన లక ం యక డదు న సంఖ ప గణన ఆవశ క .

గృహ బహ చ శతమ తరం జ | నప య వ సహ ద కం జ |

259

గృహసు, బహ అ తరశతం (108) య ల ; నపసుల , యత ల సహసం కంట ఎక వ య ల ం . అ అ తరశత మ ణ ల సం వందన షయం కనుక మ ఖ ల సం వందనంల వచన ప రం సహసం యక డద అ యం దు.

అ న ద య బహ హ ం పయచ న త య బహ హ శ | ( . .)

న దం జ ం ల ఆ ప రం జపం యడం ఆగమ ను ధం ం కజప షయం వ వస యబ నందున మనమందరం మ తం క ప రం అ న దం

క ం దట ండ లను క అరర ను, మ డవ దం ను జ ం ల ర ం ర .

ఉపనయనంల 3వ క క అన నం ఉప ం రక ం బహ యజంల ప బ ం .

ప రర ఽన ం స |

అను త క ప రం అక డ (ఉపనయనంల ను, బహ యజంల నూ మ త ) ఆ ప రం య ల వ వస ర .

జప ప శ షయం - ఆసన షయం

జప ప శ షయం తమ ర సూతంల ఇల ప బ ం .

గృ జప కగ ణం, న గ ణం, దశగ ణం, అ ద కం ష వ స శత ట ం సహసమనంతం ష స | ( .ధ.సూ.)

ఇంట జ వ ఫలంకంట న స ల న జ టంప ఫలం, లల ప ట అ క ఫలం, త ం అ హ ల గృహంల ప ట కంట అ క ఫలం, ప ర ష ల ం తం, గయ గం క ర ల ను, వ స ల ను అనంత ఫలమ

ప బ ం .

పర సు జపః ర ః ంగ ం త ః| త సు యజపం తత ర ం సం భవ |

జ ళ ప ల ల సూ య , ళ ల ంచక డదు.

త సమ క మ హృదయం త | య మ ల జపల ణ తం|

తః ల జపం సమం ను, మ హ మందు హృదయ సమం ను, యం లం మ లమందు హసం ఉం ల ల అ మ ల ఆ ప రం ఉం టట నూ జ ంచవలను. ఇంతక మ ందు తః లం లబ , యం లం క ర జపం య ల ప డ న మ హ ం షయంల ఇల ప బ ం .

త మ హ సం య మ నః ఖ జ | షన జ ఆ మ ఖ జః| కృ క తః యం మ ఖ క | మ ప తక జ ఏవమ హృతం|

260

మ హ సంధ యందు క ర , లబ సూ మ ఖు జ ం . తః ల జపంల హ ఊర మ ఖం ను, యం లం అ మ ఖం ను ఉం , మ హ సంధ యందు మ తం ప రణ ( ) జ ం . ఈ ప రం య జప షయం వ ంపబ ం .

ఉప న మం రం

అర ప నం, య జపం త త సం వందనంల ప న న మ అంగం సూర ఉప న మంతం. ఇక మ డ సంధ ల ంపబడ ఉప న మం ల అ ల ఇల వ . ఉపనయనంల యం సంధ ఆరంభం కనుక మ ందు యం సం ప న వరణ. ఈ మంతం-

ఇమం వర ణ హవ మ చ మృడయ| మ వసు చ | ( .సం.)

అ గ త ం .

ర ణ త మ ప ష |

అ జక క ం. మ ం స తృ య అ యంల ఐంద కరణ యం ”ఇమం వర ణ“ అ మంతంల వర ణ శబ ఆ త డ అ అరం .

ప క న మ ఋ ః ప న య బదః| తద ంధ చ రం వర ణం రయ మ స| త ర ప రం అ న మం ణ ఉచ ” (సం ష ం)

ఒ కప డ న ఫ డ ఋ య పమందు బం ంపబ న ఆ బంధం నుం మ సం ఈ ప రం ం డ .

ఇమం వర ణ హవ మ చ మృడయ| మ వసు చ | ( .సం.)

ఓ వర ణ ! ఆ ను. న మ ట ఇప నను సుఖం కల ణ య మ . ర ణ ర త న డ ను సు ను. ఇక నుం ను శరణ ందుచు ను.

త య బహ ణ వందమ నః త యజమ హ ః అ డమ వర ణహ బ ధు ర శ ం స మ న ఆయ ః ప ః|

ఓ వర ణ! వ భకజన లక డవ న ను శరణ ందుచు ను. ‘త ద వధ ం పపన ం ప పయచ “ అను , శరణ గత ణ టడం మ షం ం కనుక ఆ ర ణ సం బహ ణ మంతం నమస సూ యందు పసను డవ అవవల ంద ను

ర త ను. అన శరణ గత డను అవ త ను. క రడం లదు. య గకర అ న యజమ నుడ క క సమ ంచబ హ సు ల త ఆ ర ణను ర త డ . అందువల తప క ం సుఖ ట . ఓ వర ణ ! వ రనను అ దరణ యక ఈ ల కంల య చనను

ల సు నుమ . ప న మం ల త పశం ంచబ నువ మ ఆయ సు ను న ంప యక . క న ప ప ర ఆయ సు ను ఇమ .

య య ప వ వర ణ వతం| మ ద ద |

ఓ అర ణ ! అజ నులన ర వ అ క ం నట ప కర ల ంప యడం అ (కర ఆచ ంచక వడమ ) అప ంచుమ .

261

య ం దం వర ణ జ హం మను శ మ | అ యతవ ధ య మ మ నస న వ షః|

ఓ వర ణ ! దు ల కంల షయంల మనుష ల న మ అజ నం కర ను ల ంప యడమ , స ల ం అ కం సున హం వల ఏర న పంవల మమ ం ంచక మ . ధర ల ప త న ప హ ంచడం మ ప ంచుమ .

త య ప ర య ఘ సత మ త యన ద | స ష వ మ వర ణ య సః|

ధూర ల సమ న న ర ఏ క ం న ంప , య పద ప రం పవ ంచ ధర స ర అన వ శమ ధ ల సు ల ఆ బహ ధ లను న ంప యమ .

ఓ ! లన ల ట న ంప య మ . అనంతరం కట ం క య లం గలమ రన .

తస ం సన మం రం

తస చ షణ ధృతశ వస న సత ం తశ వసమ |

వర ణ గహప ర పసంగంల ప బ న , “ ఽహరజనయద ర ణ ం” అ అహసు (పగట ) అ మ న వత తశబ చు న ఆ త డ , అ మ న వత వర ణ శబ

చు న ఆ త డ . ఆ ప రం తశబ చు న, పజలక ర త ఉన ఆ త వ క బ ంచద న, నశ రం నట, జనుల మనసు అ శయం సుఖకరం ఉం సు

సు ను .

జ య తయ పజ న ర పృ మ త | తః కృ ర చ స య హవ ం ఘృతవ మ|

త డ ప బడ త న ఆ త డ పజల అ గ ం న సర పజలక కర లందు సు డ . పృ వ లను ధ ం న డ , త డ , మనుష లను, ప ట లనట వంట వతలను క ప ంప సు డ . అట వంట సత స ర ప న ఆ త వ ఘృతయ క న హ సు సమ సు ను. అన య గంల ఘృతయ క

హవ నంవల పసను న ఈ రన మంతం ఆయనను పసను సు మ అ అరం.

పస త మ అసు పయ యస ఆ త వ న| న హన న య న మ ంహ అ త ం న దూ |

ఓ తశబ చు న ఆ త ! కర ను అను ంచ సమర డ ల ర త న మను డ పకర ధర ఫల య క డగ క! ర ంచబ న ఆ యజమ దుల ంచబడడ , శత వ ల రస ంచబడడ మ య ర ంచబ న యజమ పం స ను ం దూరం నుం ఎన డూ అత ందదు. దృ ంతం-

మహదనుగహ నం ప ర షం న పద ః స ృశం |

262

అను వచనం ప రం దల అనుగహం ఉన పద ల స ృ ంచవ గ ! ఈ ప రం తఃసంధ ల ఉప న మంతం సు ం ల ప బ ం .

మ క స౦ సన మం రం

ఆస న రజ వరమ శయన మృతం మర ంచ| రణ న స ర ఽ య భ వ పశ |

వల క మనుష ల ల మధ ర గ త ఈ సూర డ వల క సులక అమృత అన మరణర త , మనుష ల క సులక మరణ ధ ప ంపబడ త న

రణ మయ న రథం వసు డ . ఇ షయం “ఆ య త స సురత ః“ అను స ృత ంతరంల క ప బ ం . ఏ సూ ర గ త డ ఈ సూర డ అ ప , “భ వ

పశ ” భ వ లను షం చూసూ వసు డ . ఆ స తృ వతను సు ను .

ఉద యం తమసస పశ ం జ ర తర | వం వ సూర మగన జ ర తమ |

పపం న ఉన ట వంట ఉత ృషతర న జ ర ఉన తం చూసున ర వతల ఉత ృష న జ ర ప న సూర వ ందుత మ . ‘ఉదుత ం జ త దసం వం

వహం తవః దృ య సూర ” సర ణ లక అ దర న వ డం సం సూర స రణ ల ం సు . అన రణ ల ఉద ం సూర ల అ ప శ డ త అను షయ ‘ఉద నం త మ రను సమ హ ’ అను త ంతరం క బలపర సుం .

” తం మ ద ద కం చ త స వర ణ ః| ఆ పృ అంత సూర ఆ జగతససుషశ |

వతల సు వ ం సందర ంల త, వర ణ, అ వతల మ గ ప చ స ర ప న, ష న బలస ర ప న రణ సమ య ర . సూర డ తన రణ ల

,పృ ,అంత ం అ మ డ ల లను ప ంప డ . అన భ మ ల ల రణ ల సూ ఉ . మ య వర జంగమ త క న జగత క సూర ఆత స ర ప డ .

తచ వ తం ప ర చు కమ చ ర |ప మ శరదశ త |

”సర స జగతః చ ర తం ం తం ప ర ప ర , కం ద స ర పం ఉచ ర - ఉద త త కం బహ “ ( ష ం)

సమస జగత క చ సు ఉన వతలక త స ర ప న, క ల ఉద సున సూర భగ ను ర పంల ఉన స ర ప న బహ ను నూర సంవత ల చూడగలం. అన ,

అనుగహం వల ‘ మ శరదశ తం’ నూర సంవత ల ంచగలం. ‘నం మ శరదశ తం’ ప త ధన సమృ కల రం గలం. ‘ మ శరదశ త ’- సం ం రం గలం. ‘శృణ మ శరదశ తం’- నూర సంవత ల య వచ లను నగలం. ‘పబ మ శరదశ తం’- నూర సంవత ల మం మ టల ప రం గలం. వసుతః ‘శతమ న భవ ’ అను నట ప ర య యం నూర సంవత ల గల ర , రం వయసు కల రం అవగలం.

అ మ శరదశ త | జ క సూర దృ |

263

ర లం సూర భగ ను స ర పంల ఉన బహ ను చూడ ర చు మ .

య ఉద న హ ర జమ న స రస మ సమ వృష ల సూ ప న న ప త |

యః మహతః సమ ఉప ఉద – దృ , స రస మ - స రస . . మ , జమ నః– ప మ నః, ప - సూర ః, వృషభః- మ ం వర ల ః సః సూర ః, మ -మ ం,

మన - ఆద ణ, ప త -అనుగృ త -ర త ( ష ం)

ఏ సూర డ సమ దం ఉద సూ చూడబడ త , సర మధ ం న లంల ఉద ల మధ ల ప సు , ఏ సూర డ సర డ ఉ , ఏ సూర డ మన ంపబ మన

కలను వ ంప సు , ఆ సూర డ , మధ ం న లంల ంపబ న నను అ దరం ర ంచు క!

ఈ ప రం తర ధ ం న యం సంధ ల ఆ త ధ మ ల ధ ల సు సూ ఆయన అనుగహం సం ంచడం సూ ప న మం ల త ర ం. ఉప న మంత పఠనం అయ క, ‘ఓం నమః ’ వంట మం ల ఆ య వతలక , గం యమ నలక మధ గల నను రం వృ ం సున వతలక , మ నులక , సం వతల అంద నమస ం , ‘ ’ ఇ మ, ద మ న వతలక క నమస ంచడం, ‘య ం స సర భ మ సం ర త ’ అ ఏ సం మ న వతక యం తః సంధ ల సర భ ల నమస సు ఆ సం మ న వత నను ర ంచు క అ రన య . త త-

ఉత ఖ జ భ మ ం పర త మ ర | బ హ ణ ఽభ నుజ గచ య సుఖం|

అ జ మ ందు ఆ హన యబ న య య పం ంచ ప ం య ప పన మంతం . భ యందున ర పర తం న ఉత ృష న ఖ ఆ రమందు వ ంచడం సం ను ఉ ం న ఉ సక లన బ హ ణ తమ ల వల అభ నుజను ం న ఓ

భగవ ! ఉ సక లను అనుగ ం య సుఖం ళ మ ! అ ంచడం ఈ ప న మం అరం.

వప ప నం సం క త తం’ అను త ను రం ఈ ప న పఠనం వర సం కర అ ప బడ ం . త త ‘య ం స ’, ‘ య’ ఇ ల అవ శం ఉన ంత రక ప ం .

సం శబ రం అహ త ల సం అ ంచబడ ం కనుక ఈ ండ సంధ ల ను సం కర తప క ం ఆచ ం ల గృహ ర ల ప ర . మ క సంధ స ృత ల ప బ ం కనుక

అభ చ యమ (అభ న క సుంద ) మ తం గ ం . అ యం మ క సంధ ను మ నమ దు, యం, తః ల లందు తప క ం ఆచ ం ల ప డంల త ర ం.

వర సర ర ణ సం “ఇదం పృ ” అ మం ఉచ ం . మ తృ యమ లన ఓ పృ వ మ న వతల ! “భ తం మవ అ ” అ మ

ర ణ బ ట వతలక , సులక , సర భ లక ర క ల ల మ సున ఈ మంతర ప న మ రన సత మగ క! కనుక అంద సంర క ల అనుగహం వల భ ం పశమనం క ం , వ ఇ అ మ ందగలం. బట ఆ ధం

264

అనుగ ంచండ మ తృ య లన పృ వ లను ం సం కర ను సమ య . ఆ త త పవ త స త మ ల స న త సూర జ దులక నమస ం ల ర .

ఈ ప రం సం వందన నం సమ పం.

న తంచ త జ నప ద త| న దజ సం ల అ ద | ప తం చ ష ంచ తం దు త ః ప |

అ వచనం. ప రం ప త , ష , త , అల మ తం నమస ంచ క డదు.

ఇంతవరక 'సం నం జ హ మః' అను మ లవచనం న ంట 'సం నం జపః' అ ండ కర ల గ ం ప బ ం . అ 'సం నం జపః' అను వచనం మ డ కర ల

ప బడ త ండ , ండ కర ల అనడం ఎల సగ త ంద శం ం 'ఉచ త ఇ ' సమ నం ప బడ ం .

సం నం జపః ఇత త సం ంగ య జప ఏవ జపశబ చ | పృథగప శబ ప గః య జపస న శస ః ప త ర త క | త ఏత యస ం మ సం తవతః

రమ య ః స త సర ః పమ చ | ఇ సం య ః ఆవశ క మ సం ంగ జప ః|(ప.మ .)

అను క ప శర మ ధ యంల ప బ ం . జపః అను పదం సంధ కంట న న కర ప బడడం లదు. సం ంగ న య జప అత ంత ప న న , పశస న అవడం

జపశబం ప బడలద ప శర ల ర . 'తతమనుః' ఇ గంథం య జ గ ం స ం అంతక మ ందు య శస ం ప బ ం .

య న పరం జప ం య న ప హ ః|

అను కం య కంట జ ంచద న మ కట లదు, య కంట ఉతమ న ధనంమ కట లదు. య కంట ంచద ం లదు, య కంట ఉతమ న ఆహ లద ప బ .

ఇంత పశస న అవడం వల సం ంగ ర ప బ ం త న షట ర ల ప గణల మ తం సం , య జపం ండూ క ఒక కర ప బ .

హ మం

ఆ గత గృహం పస మ గత య |పజ ల వ ం వ హ య జ త దస (ప.మ .)

దుల దగర న సం ద ను ల ప సుక గృ వ అ పజ ంప య సం హ మం య . న ప బ న అ త నద య వ వం దంపత ల

ర ంచబడ సర రకర ల సం రణ య ల హ పకరణంల ప న హ మం త త నూతన వధువ ను, సుక తన ఇంట ల సందర ంల " ర ః" (ఆ.గృ.సూతం) ప బ ం .

ఆయ ః త ః శ కః ర ః ప సంబం ం కర ణ మ య ణగహ ర ః తమ సన మ చ |

265

హం ల యత ఈ ఔ స ప బడ ం . హ నంతరం ఈ అ ల ఔ స రంభం య ల ప డం నూతన వధూవర ల , "ఔ సనమ ర య వ వం హ " అ సంకల ం ర . యం తః ల ల ఔ స ల హ మం య ల , " యం

తరత ఊర ం హ ఆహ తండ లర హ య " (ఆ.గృ. సూ.3-7-19) ంపబ ం . ఇందుల 'హ న' అ ప డం సు దులక వృ ప బ ం . ఇందుల హ మద ల తండ ల ల ( య ం) యవల అ ఉం ల ప బ ం . హ మ ఉ శ వత

షయంల " కవ వత " అను సూత ఖ నంల -

అగ ప హ ః|

“అగ " అ దట ఆహ , "అగ షకృ " అ ం ఆహ య .

ప హ ః త

తః లం ‘సూ య ’ అ దట ఆహ య ల ంద మతం. ఇ ఆ రంల ఉం . ఇంతవరక మ లవచ ను రం 3 త కర ల ప బ . అందుల నం, సంధ త త

వప జ అత ంతం ఆవశ కమ ప బ ం .

థ ల దకృ వ ర న భ ం య నరకం రం సూక హజ య |

ఆకృ వ ప జ ం చ మ యజ జ తమః| భ ం త త మ ర ంచ గచ | న హం కృ మ యజ య ం త | శయ మర నం త |

హం , అలసట వ ర న యక ం జనం ఆమ కం రనరక , ఈ ల కంల సూక జన య , వ ర న భ సర ల న య

క ర ప ణంల ప బ ంద ప శర స ృ ల ప బ ం . అనం నంద కృత శంకర జయంల ఇల ప బ ం .

సూర శ గణప వ యణ ం బ హ ణ సన గ ం సమష సనయ మ | (శం. .)

సూర డ , శ , గణప , వ యణ ల బ హ ణ ల ఉ ంపద న ర సమ ష సన అ య సం మ దమ ర . అందుక అ రం ల ర వ ఉ సన య ల ర , శంకరభగవ దుల ష ల ' వ షవ ర ణ పత ' ల ఐదు మ ల ంచబ . ప శర స ృ ల అ వ, షవ దర ను రం వప జ కమం ప బ ం .

క వం క ణ స ం త శ ష ర ం లభ ం చ ఫల ః ( .4.)

స ంగ డ , ఈశ ర ణ బ వ ర న యవల న ఆవశ కత ఈ ప రం ర ంపబ ం .

శ వం

శ వం అన వ ం పయ క ప వృత రం బ హ ణ ల శ వతలనుగ త మ యవల న హ మ కర . ఇతర ణ ట , వ ట ఆ అం ంచడం క ఒక రక న

266

శ వ ! "ఆ థ ం శ వంచ" అ మ లవచనంల ఆ థ ం త త శ వమ ప బ వ ర నంతరం శ వమ ర ంచబ ం . అందు మ లవచన కమ ను రం ఆ థ ం

మ ందు వ ంచవల ఉ శ వ షయం ప బడ ం .

శ వం పక త స ఖ తం తతః|

ఇ ధం వ ర నక ల ప డ శంక కల గ త ం .

సం నం జ హ వ ం చ ప జన | ఆ థ ం శ వంచ ష క ణ |

అను మ లవచ ను రం హ మం త త వ ర నమ ంద మతం. బహ యజ జ నంతరం వప జ అ మ ంద మతం.

ఆ థ శస ం

ఆ థ ం ఆవశ కత, శస ం ద ల బహ ల ర ంచబ ం .

సం య త ధ ప స ద | (మ.స ృ)

"అన ం వ య శ సత ృ ప ర క | తృణ భ ర దకం చత చ సూనృ | ఏ న స ం ద క చన ఆస వస శయ ం అనువజ మ సన | ఉత ష తమం క

నం స సమ | సు ః క మ శ ణ గ ణ యః|”

అ గ ఏ జ ద రయ అద త యః ఏ భ ః ప ర ం భ ం చ ణః స భ ంజ న జ స గృ ర మ | భ క వత థ ష ష భృ ష వ | భ ం య ం తతః ప

అవ షంత దంప నృ న ను ంశ తౄ గృ శ వ ః| ప జ తతః ప గృహస ష భ గ | అఘంస వలం భ ం యః పచ త రణ | యజ శనం తత మన ం

య |

మన ఇంట వ న అ మ ందు ఆసనమ , అర , దులను ఇ జనం ట . ఆసన శయ దులను క ంచడంల , వ న అ అరతను అనుస ం ఉతమ ఉతమ న ఆస దులను, తక వ తక న ఆస లను క ం . అ ఆ థ వ మ ందు సు లక , హం క మ లక , ర లక , గ ణ లక జనం ట సంశ ంచ దు. ఆ ప రం ప బ న టక ం జనం మను డ ల ప ఫల అనుభ డ . కనుక వ న అ థుల , తన భృత ల భ ం న త త ఆ దంపత ల భ ం ల స ృత ల ప .

అ టక ం తన మ త పచనం (వంట) ంచు ద , ఆ ప రం ంచుక న డ వలం భ ం న డవ డ " వల భవ వల " అను ం . ఇక డ

మ షం-

అపణ ఽ యం సూ గృహ | ల పస ల నశ గృ వ |

సూర డ అస ం క వ న అ సు రం (ఎంత మ తమ ) ర ంచక డదు. యం శ వ లంల ఆ లం క అ క ం న త త వ ఆ అ జనం యక ం

ఉండక డదు. తప క జనం ట ల ం . యం న న అ ర ంచక డదంట పగట

267

అ ర ంచవచ త ర ం దు. యం న అ ర క ం ఇం అ క న య తం కలద ప డంల త ర ం. పమ ణం ష ప ణ వచనం.

ఽ త మ ఖ గ య తకం నృప| త షగ ణం కం సూ మ ఖ గ | ( .ప .)

పగటప ట అ ర వ పం కంట సూ సమయం త త యం న అ ర ఎ ట పమ అరం. ఇ షయం, న లందు వ అ థులను తృ పరచక

పజ , ప శనం, తృ ప పజ ప సంప కల గ య .బ . అ హ త పకరణంల ఇల ప బ ం -

యం య నశ ః త ణ హ ణ గృహమ గచ | యన తర పజయ స పస ర | యతర | తృ ఏనం పజయ ప సర య ః| ( .బ .)

గృహసు ఇంట వ న అ జనం యక ం ఉప సమ ంట వ షం .బ . త ఠక పకరణంల ను, క ప షత ల ను క వ ంపబ ం .

ఉశ హ జశవసస ర ద సంద | తస న మ ప త ఆస| ( )

జం అన ం త తం|శవః యశః ః యస శ జశ ః| ( ష ం)

"తస అపత ం జశవసః శ సర స ద ణ న అయజత" ( )

ఉశ తత లం మయమ నః ఈజ, సః త క సర దసం సర స ం ధనం దత | ( . )

అన నం తం సుక ం న తమ ద వ మ ‘ జశవ డ ’. అత క మ ర డ జశవసుడ . అత న త డ క మ ర డ ం ను. జశవసుడ ఒ కప డ “ శ సర స ం ద ” అను ప రం సర స ద ణ క న శ తత ల

న అను ం ను.

త ం హ క మ ర ం సంతం, ద ణ సు యమ సు శ శ, ఉపనయన గ వయస ః క మ రః, తం క మ రం సనం తసం ఋ జః ప ద ణ సు యమ సు, అ శ న శ - ఆ క బ ః,

త ః త మ య పయ య సం ద ణ త ఏ బ ః ఆ శ ప షవ |

తం న జశవసు శ గంల ర క లక ద ణల ఇ లంల ఉపనయన వయసు న, సం ఉ దన గ త ల ఈ న త డ బ ల య సం ద ణల ఇ ల శద క ం . అన శ గంల యజమ ను గల సర ద ణ ఇ ల ఉండ ను క ఆ సర స ంల ర ను కనుక తనను క ద ణ ఇ తనయందు ప త మ గం యలద ఒక ప రం, ఉ త ద ణల ఇవ డంలద మ ప రం అనుక డ . అధ ర డ మప క అ య ''క త ల ణ ద ణ ః" అ ఎ వ ల ద ణల ఇవ బడ న ప ం నప డ మప క సమ నం ఇల వ ం .

స క ణ ద ణ ః సుర ః బహ మ ల ః దశ శతం వః|

క ణస ర లన శృంగ పృ దుల మం ర పం క న, అ క న మ ల ం గల నూట ప ండ వ ల ఇవ బడ న అ మ కత వ ల సమ నం ప బడ త ం . అ ధం ఈ

శ గంల క అట వంట వ లను ఈయవల ఉం .

268

ద జగతృణ దుగ ం య అనం మ ల ః న గచ దద |(క ప ష )

ఇ వరక ఉద ల ఇప డ ఉద ల క గల ల ఉన , తృణ లను ఇ వరల భ ం ఇప డ తృణ క భ ంచల ల ఉన , ఇ వరక లను ఇ న ఇప డ ఈయల , ఇ వరక సం క మర ం కల ఇప డ సం క మర ం ల అ న వ లను తన తం ద ణల ఇవ డం చూ , వల ధుఃఖ భ ష న

ల లను ందగలడ ఆ ప రం కత గ ణ ంవల ఏర అ ష ర ప న ఫలం ప త డ న త ంపద నద ం న న త డ -

ఆత ప కత సమ ం కృ ఇ వం తరం ఉ గమ సహ చ తరం|

తనను క ర క లక ఇ కత వ సఫలమ ల చూ లన తలంప తం ఇల అ డ .

తత క మ ం స | యం తృ యం| త ంహప త ఉ చ| మృత ద |

ఓ తం ! నను ఏ ర ద ణ ఈయగలవ ? అ ప ంచ ఇతను క మ ర స వం కల డ తం ఇత మ టలను చ ణ యక ం ఉ ం ను. అ ం , మ క ప ంచ , క మ ర డ ధూర డ శ ంచుక న తం ' ను మృత వ రక అన ఇ న ' బదుల ను. ఇంతవరక సమ నం వ , ఇట ఉదంతంల ఠక, క ప షత ల

దం ఉం .

త ం హ తం గ వద | తమ క మ ర | సహ చ| ప మృ రృ | ( )

మృత | పయ కం త సద చనం త స పర గంత ం సహ తం క మ రం అ మ కృత అనుగహ ప ఇ వం వద స తమ త న | న త| స ఖల తవ ఏవ మ చ| తద చనస అయమ యః| ప త| మృ ః గృ ప ప గచ |

మృత ం దత న | ఇ ( ష ం)

పం క న తృవచ ల ప రం యమగృ ళ ఉదు క న న త అనుగ ంపదల అశ ర ణ ఇల ప ం ." తమ త ను డ న ఓ న ! తం

ను మృత వ ఇ న ప డం నువ ఆ ప ర ళ . నువ క అనుస ంపద న నం ఇ ” అ ఈ ప రం శ క ం ను.

తం పవసంతం గం హ చ| తస స ర గృ వస | స య పృ | క మ ర| క ర | స ఇ ప బ య | ం పథమ ం మ ఇ | పజ ం త ఇ | ం

య | ప స ఇ | ం తృ య | ధు కృ ంత ఇ " ( .బ .)

ఓ న ! యమ డ ప సం న సమయం ల సుక నువ యమదర నం సమయంల అత ప త ల ం మ డ ల జనం లక ం అక ఉండ . త త యమ డ వ ఓ క మ ! ఎ త ల ఇక డ గ వ పశ క మ డ త ల సమ న . దట న ఏ ఆ సుక వ ? అ అడ సం

సుక న , ండవ న ఏ , మ డవ న ఏ ? అను పశ లక ప వ లను, ప ణ భ ం న వర స ప .

269

అ ః గృ సమ గత జన ర తః వస తస గృహ నః ఏక న జన త మ ణ పజ భవ , ఏవం స రహస ం న న సూ తం భవ | ఏవం య తృ య వస ః

ఉప న ప యం సుకృత యంచ అసూచయ | ( ష )

అన గృహసు ఇంట వ న అ ఒక ఉప సం పజ యం, ం న ఉప సం ప యం, మ న ఉప సం ప ణ యం అవ త ంద సూ ం .

ఇ షయం క ప షత ల ం ం దం ప బ ం .

బహ పథ బహ మధ మః| ం యమస కరవ ం యన య ద క ష | (క ప షత )

తం ర న త గ ం ‘ ను మృత వ ఇ న ’ ప డం న త డ ఏ ంత ప ప త లల ప త , ష లల ష మ ఖ వృ , మధ వృ క ఆశ ం ను. ఎన డూ ఈ ప రం అధమ వృ ఆశ ంచుక లను. ఇట వంట ష గ ణవంత ణ, ప త ణ అ న నను ఏ ప జనం సం తన తం యమ ద ణ ఇ అ

దన ం , తం ను మ డ ర న వ ఇ వ అ ప ంచడంవల శం తం ఈ ప రం డ వ శ ంచుక డ , ఆ న త డ . అ తం క వ రం క డద తల , ప దన ందుత న తం ఇల అ డ - తృ మ దు లందర

అన మ టక మ ర మ ట లక ం సత మ ఆశ ం ర . వ క అ మ ఆశ ంచు.

అనుపశ య ప ప పశ త ప | సస వ మర ః పచ సస జ య ప నః|

ల కంల పంట పం క యబ బయల న ధం మనుష డ ఉద ం లకమంల ం మృ ం ప నః ఉద సు డ . ఇల అ త న వల కంల

వ రం సుక (స ) ప జనం ఏ లదు. వ న స ంచుటక అన మ ట ప రం నను యమ దగ పంప మ , అ డ .

న త రన ప రం జ శవసు అతణ యమగృ పం డ . ఈ న అ త అ స ర పం యమగృ లల ప ం నట , ఈ ప ం న అ స ర ప న అ అ వల ద ంప య న , అ ఉపశ ంప నట అ అర దులను ఇవ డం ట వృదుల సత ర ష ల ఆచ ం నట , "ఓ వస త! ఉదకం రం హర-అహర" అ , ఓ యమ ! అ ద ం తం ఉద సుక వ ం ఆచ ంచవల ం ఈ ం .

నరః ప త ః బహ ణ గృ త ం ం ం క ర హర వస దక |

అ వ న బ హ ణ డ త అ స ర పమ దంల మ ట క "ఏష అ నరః య హ ణః" ( .బ 1-3-7) ప బ ం . ఈ ప రం అ సపర య వల ం

ప డంల అకరణ- యక , పత యమ ? కరణ- , అభ దయమ ? అ ప ంచుక . బ .2-1 పశ ల అ హ త పకరణంల సమ నం ఇవ బ ం .

య హ తమహ త ం సూ భ |

అ ప బ న ప రం సూ దయ త ర ం అ హ తం యవల ఉండ , ఆ ప రం యకమ ం సూ దయ మ ప ధం అవ త ంద , 'యద ం ' గం ల ప ధ

270

య తం ంపబ ం కనుక, ఉదయ త ర ం యక పత యం, అభ దయమ ప బ ం . ఇ ప రం అ సపర అభ దయమ , యక పత యమ ఉ. ష ంల

లయ ందుల టకల ర . ఇం దు, ఏ యజమ ఇంట అ జనం లక ం వ ఆ యజమ సర ఫల లను అ ర ప న అ ద ంప డ క ప ష ల ప బ ం .

ఆ ప సంగతం సూనృ ం| ప ప తప శ స ఏత ద ృజ ప ర ష ల ధసః| య నశ వస బ హ ణ గృ | (క.ఉ.)

ఇంతక మ ందు ఎన డూ యబడ , ంద గ న బం ర పర తం క ంచు క! అ ంచడం ఆశ అ ప బడ త ం . పత పమ ణం యబ న య గం, గ న జ ం మ న గ ట గ ం ంచడం ప .

అంట సత ంగంవల ల వ నంవల వ న ఫలం- సంగతం. ఇ ప - ఇషమన య గం, ప రమ న ఆ మం. అన ఉ నవన ణం మ న గ టవల ఏర న స ర, తృ

ఫల , ప తప ఫల , అల పజ క న యజమ గృహంల అ అ జనం ఉంట, ట ంట న ంప య న ఆ రణం స వసలందు అన ఆపత మయ ల క అ క ంచ క డద , అ యం.

వల న ంశం- . బ . ఠక పకరణ ప రం, క ప షత ప రం క , అ న స ర పం కనుక అ స ర ప న అ జన ర త ఉం న యజమ

క ఇ ప ర ఫల లను న ంప డ . కనుక ల జ గర కత అ సపర ల య ల ప బ ం .

ఇంతవరక బ హ ణ ర ప న అ సత ం ల ప బ ం . తదను ల అన బ హ ణ ల ర వ ఆ థ ం ఇ వ నక ర ల ? అను పశ బయలర త ంద శం ం స ృత ల ఇల ప బ ం .

ఇ య ష ః మ రః పం త ఏ వ | సం శ ం ఽ స ర సంగహః| దూ పగతం ంతం శ వ ఉప తం| అ ం తం జ య త ప ర సమ గత |

క ణమ ం సంగృ త క చన| అ త మ గ య త అ ర చ | (ప.స ృ.)

శ వ లంల వ న ఇష , శత , మ ర , పం త ; ఇం దూరం నుం పయ ణం అల వ న , ర న అన ఆక బ ధపడ త న అ క ం ల ష తం ప బ ం .

త ం క ం ఎప వ , అ ంచక ం వ న అ క ం ల ప బ ం . "హ ం స ష " మంతంల "అ ర ణస " ష ంల - మన

గృహంల ఉన అ పరమ త స ర పమ ర .

స ధర య కం క ట ం నం అ గచ ధర ప ర రః న ప జనకః సః అ ర వ |

స ధర ం క న (స ధ చరణ ), క ట ం అ న, య ద ను న సం య చక వ న అ క ం ల అతడ త పరమ త మన అనుగ ంచ వ నట ం ల ఈ మంత త ర ం ఖ ం ర . వల అందర

271

అ పరమ త ం ల , ' పఘ ః తృఘ త కః' అను వచ ల బహ హత , త హత న క జ , క ల దం లక ం ర శ ంతంల వ న మ ందు

అ క ంచమ నట ం .

న పృ త చరణ న యం తం త |హృద కల వం సర వమ సః| (ప.స ృ)

త ద ఖలను- ఏ అధ యనం వ క అడగక ం వ వల ం . ఆ సమయంల వ న డ సర వ స ర ప డ .

ఈ ధం తరతమ దం అ క ం ల ప డంల త ర అను శంకక ల క దృ ంతం సమ నం ప బడ ం .

సు ప జం సు దనం| సు చ సు చ హ పం తన నశ | ( .స ృ)

ల కంల ఊషర తం క ం గ న భ చూ త ల ట బ ఫ ం నట ,

ఉభయత తప త తం పచ |

అ న ధం ప బ న ల ణ ల క న సు త అ , అందుల /అత యందు ఉంచబ న నం/ఆ థ ం అ య న ఫల ఈయగలద ప బడ ంద గ ం . ఇం ,

యస గృ భ వర స తస దుష ృతం ద ప ణ మ య గచ | ( .సూ.)

ఏ యజమ ఇంటనుం అ శ ం న అతడ తన దుష ృ యజమ యజమ ల క ప ణ క ం డ ప డం అ క మ మ

ర శయం వ ంపబ ం .

ఇక అ జనం టన షయంల ను, ట షయంల ను అ మ న వత పవృ ఎల ఉంట ం ప బ ం .

అహమ పథమ జ ఋతస | ప ర ం అమృతస ః| మ ద స ఇ వ మ ః| అహమన మన మద మ |

అ మ న వత ఇల అంట ం - “ ను యజం కంట మ ందు ప టను. రణ మంట " వ న దవ య గః" అను ల ణం త వతల ను ం హ ర ప దవ గం యజమ , "హ షః అన ర ప " హ ర ప న అన ం ల యజం సంభ ంచద ప బ ం . కనుక, "అహం పథమజ అ " ను మ ందు ప టను. ఇం ,

అమృతస ః| ( )

నహ బ అమృతం ఇ ః అమృత మ ప వ | ( ష ం)

య ను నం వతల వ సం ం అమృ ఆశ ంచుక సు ర . వ న అమృత సం దనక రణం అ క ం . అన న శద బ హ ణ దులక

అన ర ప న నను ఇసున నను క సు డ . అన , అన సమృ కల డ అవ త డ .

ల అ చ ఇ ప ర వ |

272

ల కంల త, అ త అ ఇదర ప ర ష ల ర . అందుల దట ప ర ష డ న న ధం అన నం అన సమృ కల డ .

అ భ ః అద అహ వ అ ఇత మన |

అ త అ న ం డ ఇతర లక టక ం , ంట ను అ అ మ న పడ త ంట డ . 'అ రం తం ప ర షం అన ర ప వః అహమ " అల అ మ న పడ త న ప ర ష ను (అ మ న వత) ంట ను. అన , ‘ ల ంత అ ఽ ' ల ంతరంల న

అన ం లదు కనుక ద దం ఉండడ ‘ ను ంట ను’ అ అరం. ద దం మృత సదృశమ ప బ ం .

క ట ంబ భరణస ఆవశ క |

ఎ అ ర రణ ల త (ఏ ధం ) ధ సం ం , మణ అ న ర ను డ క మ ర ం ల ం . గృహసు క ట ంబ భరణం ఆవశ కమ

సం.

ల 'సమ నమరం' అ స ృత ల వ ం . ఈ పసంగంల ర ను, క మ ళను న ం నం య ల ప బ ం . దృ ల ఉంచుక త ఉ ఖ నంల జశవసు క మ ర న న త నం యలద ల సు వల ఉం . మ ం సం ష యంల క సర స నం అన ? అ ం ను. గంథ సర

ఇక డ వ ంచడం లదు.

" న స సర స ం" ప త సంత ఉండ తనక న ధ న ంతట నం యక డదు. "ప ను ద సంస ృత వృ ం ం పకల " అను స ృ ప త ల తృర ణం ర క , అట వంట ప త లను క , జ తకర మ కరణ సం ల న ం స తంతం

ంచగల వృ క ంచవలన ం . అ ర రణ కమ (బం రమ దలన ట ) ఒక నం న క ఇవ క డద క ప బ ం . య ను నం వతల

వ సం ం అమృత ఆశ ంచుక సు ర . వ న, అమృతత సం దనక ‘ రణం’ అ క ం అ మ న వత. అన న శద బ హ ణ దులక అన ర ప న నను ఇసున నను క సు డ , అన అన సమృ కల డ అవ త డ .

ఽ మయం వ ం నం మృత మపహత ం స ం సదం గ | ( .సం.)

ఒకప డ వతల ద దర ప న పర ప న మృత వ ను ట సంపత ను ం ల క గల -

ఏతం చత ంశ తమపశ తమ హర యజన|

ఇర ల గ త ల క న కత వ ను ద ద శన ప ర క ఐశ ర ధనం సదృ శ ంచుక అను నం ర అ అనడం , ద దం మృత సదృశమ ల ం . అట వంట

మృత సదృశ న ద అన నం యక వడ రణమ నట ం .

ప ర మ ర దహత న ం| య అహమ త ష |

273

తమస పశవసు జంభం| పశ ః పచర ః|

త, అ త అ ఇద ల త అ ట పయత ంల ఉండ , అ త అ టక ం ను మ త పయత ంల ఉంట, ఇందుల అ త నబ న అన ం ంప జఠ ర మ ం 'దహ - శయ ' అన మృత రణ న ల అ క ధులక మ ల న న

అ రణమవ త ం ట. ఇం నం ఇవ క వడంవల పత యం వ నర రణం క అవ త ం ట.

అ షమ త| ( )

ఒక టక ం భ ం న అన ం ష సదృశమ ం . వ న "అహమ త ష ఉత ః ః రః" ను ష లన తృప ంల ఉంట న అన సమృ క న న అ మ న వత ఆ తల షయంల "సుజంభం దం తం మ ఖం పం జృం తం" అ అ తలను భ ంచ న దం ల క న మ ఖ రచుక ఉంట న ం . " ః బ మంతః ప ర ః రః అన వస మ త ం జ నం - పచర ః" ఆ ప రం బ మంత ల అన వ అ య గ ం నం ర . అజ నుల , మ ఢ లన అ తల నం యక ం భ ర .

అ ఎంతవరక న ల పశ క క సమ నం ప బ ం .

వృ చ మ త సుత ః| అప ర శతం కృ భ మనరబ | (మ.స ృ)

ఇంతక మ ం నట , తన ల క ధ క ట ంబ భరణ ప బంధకం లక ం , క ట ంబ షణక అగ ఖర న ధ నం యమ ం .

" న స సర స ం" ప త సంత ఉండ తనక న ధ న ంతట నం యక డదు. "ప ను ద సంస ృత వృ ం ం పకల " అను స ృ ప త ల తృర ణం ర క , అట వంట ప త లను క జ తకర మకరణ సం ల న ం స తంతం

ంచగల వృ క ంచవలన ం .

వల న ంశ మన -తనక న ధ న ంతనూ క ట ం క డ గం యక డదు. అల గ అ అంతట గం స ంచక డదు. ఎప డూ అన నం అన ం త త ంద శం ర సమ నం క ం .

అ మ న వత క మ త ం వ ంపబడ ం .

హ న స వ వ రః రల కః ఐ క | వల తృల మ దం భ య |

అన వ వ రం రల కమ , ఐ కమ అ ండ ల . తల ఇవ బ న అన ం వల కంల , తృల కంల తనక సమృ అగ క! అను అ యం అ ల

బ హ ణ యందు ఉంచుత డ .

ప అన ం తం ల క ఏత | ః తృ ర పమన ం| యదద ల ప యత ప | శతత తనూ బభ వ| ( .బ .)

274

సద యం ఇవ బ న అన ం దూరం ఉన సమస వతల తను తృల కంల తృ వతల తను ర ంపబడ ం . ఇ ఐ కమ . ఈ ల కంల ణ ల నబడ త న , తలందు

దగమవ త న , న న , దురంధం ఉన అం నషమవ ం . పర ల గం యబ దం శతసంఖ క ప ర క న శ రం అవ ం . ఇ ఆమ కం. అన ఈ

ఐ మ క రం లశ యమ అన వ మ త ం వ ంపబ ం . అన వ మ త ం ఇం ఈ ం త ల ను వ ంపబడ ం .

మ చర సకృదు న ప | వంచ పృ పృ ంచ క | తత ం బం న నం ధసః| తదూ భవ క యః|

ల కంల అ కం ల వ దుగ ను ఒక క ద ద కడవల ండ త న ట క ప రం ఇవ బ న అన ం ం ల కద య ంప ం . న

ప ర కం సమ భ ణ సున బ మంత ల తమ మ , అ ం ంచడం లదు.

ఎంత అన ం ?

పవృదస అన స ర కృ |

పవృద న (వృ ం న) అ ర లం భ ంచడంవల తనక , అ ంసను కలగ న ర ద అరం. జనం సం ంచబ న అన ం అ కమ క డదు, అల మ క డదు. అ క అ ర షమ , అల త యం ఏర స గ త

త ం .

త శ తసు ఽ నశ తసు క చన న ంత మనశ తః| ( ంతరం)

ఎక , తక క ం పమ ణం భ ం అ మ న వత ండ ల ల ను ప ంద , ఇం సర వ వ ర రణం అన ం అ వ ంచబ ం .

అన ం ణమన మ నమ హ ః| అన ం మృత ం తమ త మ హ ః| అన ం బ ణ జరసంవద | అన మ హ ః పజననం పజ ం| ( .బ .)

మన శ రంల ణ, అ న ర ప న య వ క ఊర ,అధస ం ల లక అన ం రణం. రస షమ ం జ ంప మృత వ క రణం అన ం. వ రణం

అన ం.

బహ ణః ఆయ ద జ ః అన వ జ రణ వద | ( ష ం)

ఒ క ఆ ర షం త ఘం మ స తనం సంభ సుం కనుక అన జ (మ స తనం) రణం అంట ర , ఆయ ద స ల . ఇం య వృ పజ ద క అన ం రణం. ఈ షయ "అ దూ జ య జ న న వర " ( .ఉ.) అ మంతం క

ం .

ఘమన ం ంద అప ః| సత ం బ వధ ఇత తస | ర మణం ప ష సఖ యం| వల భవ వల | ( .ఉ.)

275

పకృషజ నం ల అ త అ యందు ఆహ త లను సమ ంచక అర మ వతలను ంచడం లదు. ఆ థ ం ఇవ క వడంవల మనుష లను ంచక, అ య వ రం

సుక న డ అవ త డ . వలం వ రమవడ దు. ఆ అన ం అ తక పత య జనన బ ధ క రణ మవ త ంద ప బ ం .

మ ధం చూ , అన సమృ ఉం క ఆక న అన ం టక ర ఆక ఽ ర చన ల న అన ం క ఉన అ తను బ ంచడం, వ ంచడం క ల కంల చూసు ం. ఈ ప రం అ తక అన వ రణ మవడం స షం ల క ప దం. " వల భవ '' అన మ క టక ం వలం తన స వండ క డ అన ం దు వలం ంట న ట ం . వల అన న మ త ం వ ంచడ ం .

అన న ల - ప జన ల

అ ధ అన చ | ఏత మ ఖ న ం ద | మ ఖ అన ం ధ | ఏత మధ న ం ద | మధ అన ం ధ | ఏ త అంత న ం ద | అన అన ం

ధ | ( .ఉ.)

మ ఖ శ న ర దుల ను మ ఖ ల న సం ం , అమ ల ల ను, ద ధ యన పర న, ద ల ప బ న క ను న పర న అ శద అర దులను

ఇ స ర షం ను, క వృ ను నం పథమ వయసు ల ( న ప ) అన సమృ ర ప ఐశ ర వంత డవ డ . ఏ ఒక శంల ఏ ఒక లంల ఏ ఒక ధ న ప గ తక మధ మ పద ల ఉప రం , జస వృ నం మధ మ వయసు ల అన సమృ

ందగలడ . న న టకంట అధమ న ల దుల అ త లక చ న ఉప ల పర ష న క ల మస వృ నం అం మ వయసు ల ఐశ ందగలడ ఈ

త ల బ సు . ష లల ఇం వ ంపబ ం .

ఈ ప రం అన తల బ వృత లను, శ ల తలను ఉప ర లను అనుస ం పథమ, మధ మ, అం మ వయసు ల అన సమృ క సున అన ం. జ ంతరంల అన సమృ కల డ అవడ క, క వృ ల నం న సత గ ణం అ వృ ం

వలన ప ణ క ను నం ప దన త సం దన జ సం ంచుక మ ంద గలడ ప డంల త ర ం.

అన జ నం

అన మన ?

అద చ భ | త దన ం తదుచ |

సర ణ ల త వన తం భ ంపబడ ం కనుక అన ం అ అరం. ల ''స ణ భ య - సంహర " అ , సర ణ లను సంహ ంచును న అన ం అ అరం. నబ న

అన ల ఏర న త, త, దుల సమత ల ం డడం ల మృ ందడం ల క ప ద క ! ఈ ప రం ండ లన అన శబ వ త త ల య కం ఉ .

276

ఈ ధం ర ంచబడ అన ం సర ణ ల ఉత రణమ "స ఏష ప ర న రసమయః" అను ష ంల వ ంపబ ం .

"త ఏత త న ఆ శస ంభ తః| ఆ య ః| ర ః| అ పః| అద ః పృ | పృ ఓషధయః| ఓష ఽన ం| అ త ర షః| ( .ఉ.)

ఆ కమం - ఆ శం నుం య వ , య వ నుం అ , అ నుం ర , ట నుం భ , భ నుం ఓషధుల , ఓషధుల నుం అన ం, అ ను ం ప ర ష డ సంభ సు ర . ఉత న న ఈ హం అనుభ ంపబడ త న రః అం ల క న ఆకృ

షం ప ర ష డ . ఈ ఆకృ షం మన నబ న అ ల క రస రమ "అన రసమయః" అను ం . త తండ ల నబ న అన రసం శ లందు త సప త వ ల మ గ శయమందు ప ం హర ప న ందు ంద గ ప షత ల

వ ంచబ ం .

ష రసః, ర ణతం, ణ ంసం, మ ం దః , దసః అ , అ భ ః మజ , మజయ కం, క ణత సం ఆవర గర ః ఇ | మధుర, ఆమ, లవణ, క, కట , క య త కః ష ధః

అన స రసః| (గ.ఉ.)

అన ర ల ఆర అ , ఈ అన రసంవల ణతం, ణతంవల మ ంసం, మ ంసంవల ధసు , ధసు వల అసుల (ఎమ కల ), అసులవల మజ, మజవలన కం జ ంచున , క- ణత

సం గంవల గర ం ఏర డ త ంద ప బ ం . ఈ ధ న అన రస న సూల హం త అంతర అ న సూ హం క ప బ నట.

వల పజ త అన ం రణమ స షమవడ క, మన భ ంచబ అన (ప కరం, జనకం) అనుస ం ప య క సం నం, య క సం నం కల గ న , అల లంల పం ంచబ న, కృ మ ఉ య ల అ కం పం ంచబ న న షం క ఆ క తదనుక ల న సంత కల గ త ంద స షం.

ఇం మన భ ంచబ అన మనసు మ ర టవల ఏ ధ న అ భ ఆ ధ న మ వృత ల ఏర డడం ల క ప దం. అన జ నం ల ర తమ మ వృత లక

అన ం రణమ మ తం ంపర . "యజమ న కృతం పం అన మ త ష " అను య ప రం ంగతనం దలన పకృ ల సం ంపబ న అన ం భ తదనుగ ణ న మ వృత ల

సంభ ంచడం ల కంల లల ఉ . అన ం మ రమ ణం ఉదక రమ , అ రమ ం ప షత ం .

అన మయం మనః ఆ మయః ణః జ మ | ( ం.ఉ)

మనసు అన రమ గ ం నందువల మన నుల అ (ఆ ) క ంచడంల ప దతను, సత గ ణ వర , ల, ప మ ణ లను తప క ం టం ర . బజ ర న వ న వ ల వంట , అట వంట బటల ధ ం భ ంచ

ం త , ఎండ న వ ల వండ వడం, భ ంచడం వంట ఆ లను టం ర . అందుల న న భత టంచడం అ అ యం న ఉం .

277

రణ మంట, బజ ర న వ న బటలందు మనక కనబడ సూ సూ న దుష ణ వ ల ప ం త మనక సంక ంచ అవ శం ఉంద , ప దత సం మం

వ ల , జస గ ణ లను వృ మ ం ధం వలం లను మ త సత గ ణ వృ , త ప ణ క ను న పవృ సంభ సుంద సత గ ణ వరక ఆ

క ంచమ ర .

జనసమయం

యం త వ కవ ం న జన | ( .ధ.సూ.)

ఇ వచ ల యం, తః ల లందు ండ భ ం ల ం . అందుల క ల షం వ ంచబ ం . ఇక డ తః అంట తః లమ దు, "మ క ం కృ భ ం త| మ హ ర పంచ " అ మ క ధులను ర ం క, తః ల నంతరం అ దు

మ హ ల ల , అన సుమ ర గం.10-30 ల ంతమ అరం. యంతమంట సూ సమయం. యంసం ధుల అ క అ అరం.

జన ప మ ణం

అ న క వం కం పప ర ణ సంచరణ రం త చత రమవ ష |

మన కడ ప ల ండ అన ం తను, మ డవ ఉదకం తను ప ం లవ ణ య సం రం అవ శం (ఖ ) ఉం ల న ప మ ణ టం త

చక ట మ వృత లను రక ఆ డ ల ప బ ం . కంతక రణం అన జ నం.

అం క ంచక ఏ ధ న అ ఏ ఒక ధం వలం ఆక రడ ప జనం ంట జస, మస బ దుల అ వృ ం ర ం, ంస మ న గ అ క అ ర కరణ లను అవలం ం ఇహ ల కంల సమ జం , పభ త ం ంపబడ ట క, ఆమ కం

సం ంచుక నర దులను అనుభ ంచ ఆ ధ న ఆ ర ర రణమ గ ం న వ ం న ధం ద క అన జ అలవరచు , ల అ మనంతట మనం ల సు లం కనుక అట వంట లన లను అనుస ం , తదనుగ ణం మనం ఆచ ఐ మ కమ ల ండ లన ప జ లను ందగలమ సహస మ తృ సదృశ న త ల సు .

"సం నం" స ృ ప బ న త మ లన షట ర ల వ ంచడ ం .

* 8 వ పకరణం సమ పం*

278

9వ పకరణం

పంచ మ యజ శస ం పంచ ఏ మ యజ స త ప యం సత సం ష వయజః తృయజ భ తయజ

మనుష యజ బహ యజః ఇ | ( .బ .)

ఇర ల గ సం లల ఉన పంచ మ యజ ల న,సం అను నంతరం యవల ఉ . పంచ మ యజ లంట వయజం, తృయజం, భ తయజం, మనుష యజం,

బహ యజం. ఇ కషతర న జ మ కత వ ల , గ మయ సతయ ల వంట దు. టవల ఎక వ ఆం ల , ల ల . టల గ ఎక వ ల యవల న వ . త కర ల ట ప త ం సులభం యద న , యవల న ఈ పంచ మ యజ ల .

అల గ ఫలం షయంల ఏ తక వ ప బడలదు.

యత లం మయ న ధన జః| సమ పంచమ యజరశక న ప య | (స ృ )

య రం ఉన డ ధన గం క మయ గం త ం ఫలమ అశకత వంట ట అన అను ంచ ల డ ఈ పంచ మ యజ ల త ఆ ఫల ందగలడ . అ శకత, అశకత అ స జ నం ర ంచద ం . మన ఇష ప రం దు.

ం మ యజ మ స ణ చ సంసు ః| (ఆ.ధ.సూ.)

అ ఆపసంబ ల పంచ మ యజ ల మ యజ ల , మ స ల సు ం ర . ఇక డ వ, తృ యజ దులను మ యజ ల , మ స ల అనడంల ఆ ప ల ట మ య ల ట

ధ లను ట ఆ ంచగ డద , వలం సు ంచడం స ఆ ప ల డబ య హరద ర ల అ ర .

జ ష దర డ య ను య అ రం ల , మయ ల . పథమ యజం, అన అ మం య సతయ ల య అ రం ల . ట ధ ల ఇక డ పవ ంచవ నందువల జ ష దర డ యక ఈ పంచ మ యజ ల యద నవ , అవ ను య ల , అంట తప క ం ఆచ ంచవల నవ ల ం .

తృయజం

య తృభ స క త ప పస తృయజస ం ష | ( .బ .)

తృయజ మన తృ వతలక 'స ' శబం తర ణం యడం. శ వ లంల

తృయజన య | అ సంక ం ,

భ మ క ద హ న అంగ ష ప వంత ణ తృభ స సు ఇ బ హరణ ద |

అ న ధం ద న అ అంగ ష, అ క ళ (బ టన ల , చూప డ ళ ) మధ నుం " తృభ స సు" అ భ యందు టడం, ఈ తృయజం. "బ హరణ హ మత ల " అ ప డం వల క తృ'యజ' మ ర వ ం .

279

దకర ల ఆవశ కత

ఇక డ పసం నుపసంగం త క ప రం, స ృత క ప రం తృయజ ఆవశ కత ర ంచ బడ ం . ఈ తృయజ వరణ పసంగంల తృ దం క ఆవశ కత క ర ంచవల ఉం . రణ మన ఈ లంల ల మం ఆధు క ల తర ల ర తృల కంల లర

ఉ ం దకర లను ఆచ ంచడం అవసరంలద ఇదం ఏ ధం బ హ ణ ల ల భ మ లకం క ం ర ం పడ త ర , ఇతర క ం డ త ర ! అట వంట అసత వం ఏ నర డ దకర ఆచ ంచ ర తర ల నం ర ( గ ర ) సుమను వచ

రయ ంధుల ఉదహ ం ర .

న స తర కృ మన నర దం న క ర తత తస రకం బం | (మ.స ృ.)

త రతరం న య స రమ హృత | (సు.స ృ.)

అ దమ ను ఆచ ంచడం అత ంత యకమ ప బ ం . మ ందు ద శబ రం ప ంపవల ఉం .

తం, తౄంశ శ జ ం య యమ త నః| శదయ య యచ త దం ప త |

తను, తృ వతలను ఉ ం య న జనప శద సమ ంచడం దం అనబడ త ం . అన తర లను ఉ ం దకర మ న కం గం యబ న బ హ ణ ల క ంచడం ద శబ రమ ఖ ం ర . మ , ధర డ మ న గ ర హ మం (అన అ కరణం), ండ నం, బ హ ణ జనం ఈ మ డూ ద శబ రమ ర ం ర . అ ఈ వచ ను రం సంకమణ ద, గహణ దులందు టల ఒకట ల ం ద శబ

ఘ త (అభ ంతరం) లద ర .

త దమ వం అర ండ వ తః| జ త న ద త ప న ం బ హ ణష |

న పక ం జ సచూ క చన|

ఇ ధ వచ ల ల ఒ , అన హ మ , బ హ ణ జ , ం లక ల పమ ట క ల పం లదు. అ లక ఆ మయ దర య గం ం న ధం ద శబ రం సుంద స సమ తం. బట

మ తర ల క దం హ మ, బ హ ణ జన, ం ల క న అత ంత ఆవశ కమ , అత ంత యకమ నట ం .

ఎవర సం నం తృఋణ మ క ల గలర అను శంక సమ నం ఇల వ ం . "తతం తను " అ , " య మ ప ణ భ ః కర భ ః ప య " అ . అన తర లక ండ లన గహం ఉం . ఒకట భ ల కంల ప ణ కర ల సూ ప తర పం ఉం , మ కట తృర పంల ల ంత ల ఉం . అందు త ఆ ర దం ఈ ల కంల ను పరల కంల ను క

ఉండడం సంభవం. ఎవర య సం తృఋణ ర , అన సం న ధం తృ వతలను ఉ ం హ సు ను ఇసు , తృ ఆచ సు అట వంట ర

ప త సం న ర పంల వంశ క ం ఉండగల రన మ ట.

280

య సం అనడంల ఉ శ ? తృకర ల "ద ర ష ం ద " అను వచ ను రం ం లను దర లయం ఉం .

ండం త ః ణ జ ఽ న దత | కమ తః యజ క కథం| ( రతం)

వవశం లక సం నం ల ర స ర దం ధం మ క తన ప త క ం అతడ తనక ఉతమర డ అన తనక ధ అప ఇ డ ఎం అధమర డ ను ధ పత ర ణం ధం ఇ , (ఆ దతప త ఔరస ప త ల , తననుం ప టన ప త ల ) కల ం ప ణ ల ల క ల య ం , ఈ .

త ం ఇ వ అన ర ద ః ఋణ ః ఉపల ణ |

దంపత ల ! ఘృతదవ ం వకర ల ఆచ ంచం . పరస రం స అ మ క ల ( డ వబడ ర ) ఉం క ను న ఉభయ రణ న ప ణ ల ర ంచు ం .

తృ, వ కర లను స అను ంచుటక త రపడం . అల యబ న కర ల ంత లక తర లక , ఈ ల కంల గల ప త దుల గ మ లక క ఉప గ పడగలదు. ఈ ధం

య సం తృకర అను వం వృ అవ త ంద ం .

మ త ః త ః పక త సం త రససు తః| తృ క సం రం మంతప ర కమ దృతః| త ః ప ణ కర ండ దక య |

ఇ వచ ల మ తర ల మరణ నంతరం దట తసం ర కర ఆచ ర త , స ం కరణ ంతరం తృ ందు ర ఆ త త ఆ తృ వతలక పత హం

(ప ) ఉద ల తర ణం య ల , ప దర యందు దర ద మ చ ం ల , మృత న ప ఆచ ం ల , ప త నక ఇవ అవశ కర ల ప .

అ తృ వతల ఎప డూ తృల కంల ఉంట ? అ శం ంచగలర . సమ నం క ప బ ం . తృ వతల ందర అ క తృ వతల ఉంట ర . మ డ , అ త, బ షదః దలన ర . అ క పదవ ల . ఈ పదవ ల త ం. ఈ పదవ ల ర , అ బట మన న హ సు ను తృర పంల ఉన తృ వతలక అందజ ర . ల

మ డన తృ వతలక అ , “ మ య తృమ ప శ ం షట లం ర ప ” అను ష ంల వ ం ర . “సంవత మః తృమ ” అను నట మ డ సంవత ర

ర పం వ ంచబ డ .

“బ షదః తరః” అ తృ వతల ‘మ తృభ ః య ’ అను ప రం మన అను ంచబ దర మ న వతల కనుక ‘మ త బ షదః” అ మ స ర పం వ ంచబ ర .

“ యజ నః త బ దః” అ ఇహ ల కంల యజం తృల ం న ర బ షదః తర ల , “ అయజ గృహ నః త ఽ ః” అ యజ ను నం

యక ం తృల ం న ర అ త తర ల ప బడ త ర .

బ షదః తర ల మయ గంల తృ వతల ను ం ఇవ బ న హ సు లను అందజ అ క తర ల అన గ ం . ర అందజయ పమ ణం ఈ ం .

281

ప త తర మ గం ః ప ః ప ః| అ తౄ సు ద ం అ తయ న సథమ దం మద |

ఈ మంతం మ తృయజంల ను, ప ల ను క ంపబడ ం . అరం- ‘ఓ మ తృ వతల ! సులభ ధ న అ ద ల ం న, ప ర వతల ల ల బ న మ లగ ం ర ఆ తృల కంల ఏ తర ల యమ స వ న జన న సం అనుభ సు , ర ల సం అక డ గల వృ ం లను బ ల సుక ంట ఆ

తృ వతలక న హ సు అందజయం అ సు మ ’ అ .

వలన మన తర ల తృల కంల తృర పంల ఉంట మ తృ వతల హ సు అంద ర , తృర ప అవసను మనుష ల కంల అవత బ హ ణ జనం

అనుగ ణ న ఆ రం మ ర త ంద , ండర పంల హ సు ను జలచ లక అందజయడం వల ఒక ళ ప ప ర పంల ఉ క అందుత ంద , ఈ ప రం తర ల

తృర పంల ఉ , ఏ ర ఆ ఉ త నట ఆ రం అందుత ం అ ర . ఇ ఎల అవ త ం అంట, మనం ఇతర ల పం ధనం (ర యల ) అనుగ ణం (క ) మ నట మ ర త ంద , అల ల న మన ల కం ఇ ఏ ట

సు గ నప డ ద ల న అల క ఏ ట ను సంశ ంచవద సం వ ం .

అందువల ర ఏ ర పంల ఉ ద కర ఆచ ంచడం మన అ , “ దం క దవశ ం త ప త తృ జః” (సుమంత వచనం) అ నట ల సుక ప కం మ నక డద

తృయజ ర పణ పసంగంల వ ం ర .

భ తయజం

పంచమ యజంల ండవ భ తయజం.

యదూ బ అ ంహర తదూ త యజస ష |

“భ తయజన య ” అ సంక ం “ భ మ ఇదం భ భ ః అసు ఇ బ హరణ ద ” అ ద న భ యందు ‘భ భః స అసు’ అ బ హరణ ఇ .

ఇక డ భ భ ః అంట, య సర భ ల ప బడ త . “ భ ః పచర నకం బ చ … ప ప ర త ” అను మంతం యసబ , నబ అ , ఇంట

బ ః ంగణంల (ఇంట బయటక ) ఇసూ ఉం . ఈ మంతం ఆ ర త న ఏ భ ల అహ త ల సంచ సు , స న అ న ల ర దునక భృత లన

య దుల ( వంట ప ల ) ఏ ఉ , ట అ ంట క తృ సం పజ , ప ప ర త న డ భ యందు ఈ హ సు ఉంచుత ను. సర ప ష లను ఇవ గ న భగ నుడ క సర ప ష లను ఇచు క! అ నబ ఇవ బడ ం . అన న య అ మ న వతల సర భ ల తృ పడగలవ అ యం.

మనుష యజం

“య హ ణ ఽన ం ద తన నుష యజస ం ష |”

అహరహర తబ ః మను య శ నం| (ఆ.ధ.సూ.)

282

ఈ వచ ల ప రం మను పల ణం ప బ న బ హ ణ లక ఇవ బ అన నం మనుష యజమ ప బడ ం . నం హ మం సమ నమ ప బ ం కనుక, “మనుష యజన య ” అ సంక ం , “మను హం ” అను మంతం సనకసనం ర ష లక మ ందు ఇ క మన శ ల సర మనుష లక అ ర ల వ న అన నం యడ మనుష యజం.

బహ యజం

య య మ మప ంచ య మ త బహ యజస ం ష | తస ః|

అను సూ ను రం ఆరంభం నుం ప న అధ యనం య బహ యజం. ధ యనం యల డ ప దంనుం ఋగ మ లనుం ఒ క ర క ను, ఒ క యజసు ను, ఒ క మ అధ యనం బహ యజం నట అవ త ం .

ఈ ధం బహ యజం ఏ ఫలమ ? అను ఆ ం కల గ త ం . “ప జనమను శ న మం పవర ” అను య ను రం ప జనం యక ం మందుడ (మందబ కల డ ,

డ ) క ఏ ప య డ కనుక (బహ యజ) ఫల దం ఈ ధం వ ం .

యదృ పయసః క ల అస తౄ స అ వహ ” ( . .బ .)

ఇ క లమ హం క ల ః మ నద ః| ( . .)

ర ధ యనం రప ర న మ నదుల ను, య ధ యనం ఘృతప ర న నదుల ను, మ ధ యనం మ రల క న నదుల ను తృ వతల సం పవ . అథర ధ యనం మ ంస సంబంధ న నదుల పవ ం తృ వతలను తృ పర .

ఇ ర “యదృ - పయ ఆహ ః ...... హ వ త సర య ” అను ద గం వతలక క వర స ర గధ యనం హ సమ న న తృ , య రధ యనం

ఘృ హ సమ న న తృ అధర ధ యనం మ హ త సమ న న తృ , బ హ ణ ధ యనం మ ం హ సమ న న తృ క య . ఆ ధం తృ ప న

తృ వతల , వతల బహ యజ ను నం న యజమ ఆయ సు , జసు , యశసు , బహ వర సు అన సమృ తృ పర ర “త ఏనం తృ ఆయ జ , వర య యశ బహ వర న చ తర యం ” అ , ం .

మ న ం ధ యనం యవల ంద “బ హ ణ ” ఇ గం బ హ ణ ల అ ప డంవల బ హ ణ ల దం వ ఇ స ప ణ దులవంటవ “సమ ”

రం (అ ప డం ) ల ం . ‘మంత బ హ ణ ద మ యం’ అనడంవల మంత, బ హ ణ సమ య త క దమ కల సూత ర ల ర ం ర .

దంల అ ంతర లక ఇ స, ప ణ ర స ర ల వ ం ర . యం ట క బహ యజంల ప ం . ల ఇ స ప ణ దులక దమ లకత ం

మ ణ అం క ం నందున ట క అధ యనం య ల త ర ం.

283

బహ యజం ప రం యందు ఈ ధం ప బ ం . “బహ యజన య మ ణః” “ గ ం ” దలన త ల ప రం బహ యజం యదల న మ క , ఉతర క , గృహం క ఆ దన కనబడనంత దూరంల న తట దుల స “ఉ త ఆ ద ణత ఉప య- ఉప శ హ వవ జ ః ప మృజ సకృదుపస ృశ

రశ హృదయ మ లభ ” అ నట సూ దయం అవ త ండ , అన సం వందన అ హ త ఔ స అను ల ప యజ ప ఆసనం ద క ర హ లను ప ళన సుక , మ డ ర ఆచమనం ఓ ( దవ లను) ండ ర ప మ రన

, ఒక ప యం ఓ లను స ృ ం క వర స రసు ను, చ సు లను, కను, లను, హృదయ స ృ ం .

ఈ యల ంట ఫలం క ప బ ం . మ డ ర ఆచమనం య డం ఋ మ న వతల తృ పడ ర , ండ ర ఓష ప మ రన య ర మ న వతల తృ పడ ర , ఓషలను సకృదుపస ర న యడం మ మ న వతల తృ పడ ర , సవ ణ ద

ద ం లను ం హృదయస ర యడం అథర మ న వతల , బ హ ణ ఇ స అ మ న వతల క తృ ందు ర ప బ ం . ఈ య కల పం త త “ద ణ ం మహదుప ర ”, “ఉపసం కృ ఙ నః” అనడం సవ జ నువ ద ద ణ ను ంచడమ (ఎడమ డ ద క ను ంచడం) ఉపసమ ఆసనంల త ర మ ఖం ఆ ను “ య మ త” , అన స య ఖను ‘ఆ త ఆరభ ’ అనడం రం ం .

ఈ ప రం సులభం అను ంచద న ర కమ ల వతలను, తృ వతలను, ప ప భ లను, ట మనుష లను, మ న వతలను య శ సంతృ పర ర అ మ నం క ం ప , సం న అ వృ సర ర ల ప ష ందడ ఈ పంచ మ యజ ల త ర ం. మనక మనుష జన న భగవంత , క ర న త తండ లను, ద అం ం న దషలను, మ న వతలను, ప ప వ ట , ట మ నవ లను అంద గ ర ంచుక

రంద కృతజత దంల ప బ నట సంతృ పరచడమ కర ల , ఇంత ల వం సమస ణ ల క సుఖ ంత ల సం యబడ త న ఈ క కర ల రం సం సు ర , మ రం సు ర తలంచ క డదు. అంద యసు , అ వృ ట

పరమ రం గ ం .

పణవ మ మ

‘ఓం’ అ పణవ స ర పం స త కమ స త ృషమ , అ రం- నశ రం అన శనం ల , సర ంత ద న పరబహ స ర పమ ప బ ం . ప ల ఖల ను, కఠ ఖల ను క

మ మ “ఏత సత మ పరం పరంచ ఏత రం బహ ఏత రం పర ” అ వ ంపబ ం .

ఋ అ పర మ | య అ ఃయర సన ద మృ క ష య ఇత

దుస ఇ సమ స | ( .ఉ.)

నశ రం స త ృష న సర పక న పణవ స ర పంల సమస ల , ద ప ద మ లన వతల ఉ ర . క ప షత క “స యత దమ మనం త ం స ణ

284

చ యద దం య చ ం బహ చర ం చరం త పద ం సంగ ణ బ త ” అ సర ల , సర తపసు లక , బహ జ లయ న పణవ న ర ం .

ఇట వంట పణవ స ర ఉచ ంచక ం ఏ ధ యనం ఫలర త న కృ నట అవ త ం . పణవమ మను గ ం న మహర ల ఐ మ క శర త ల శ త సుఖం

కల ఉ ర ం .

బహ యజ వరణ

ఇట వంట మ మ త న పణవం య ఆరం ం . పణ రణ నంతర “ వ య త య ఙ భ ర వస ః” అను మ డ హృత ల ల కతయ త క న బహ స ర ప మ , “భ త ృగ ః భ వ ఇ య ర ః స మభ ః” అను ఛం గ ద తయ ర ప న “భ ః–భ వః-స ః” అను మ డ హృత లను ప ం ల . “య వ చస త ం త య ఙ” అ , “ఏత చస త ం” అ అనడం తను క ంబం సత ర పం ఈ హృ తయమ ఉ రణ స ప ం న డ అవ డ

ప బ ం . అనంతరం స తృ వ క న య ఛందస న “తత త ర ణ ం” అను మం దట మ డ ల ను, ం ండ ల క , మ మ డ లను క

మధ న మం లక ం , మ డవ దం క నందువల వ స రం లక ం ం దం ఉచ ం ల ం .

ఆథ ం య ం ర హప ఽరర ఽ నం| ( . .అ.)

ఈ మం ల ప ంపబ న స తృ వత ఐశ ర రక డ అవడం బహ యజ డ ఐశ ందగలడ , “స యః పస య ” అను బ ం .

త త య మం రణ , మ ందు న ద గం క సమ బ యందు ఉంచుక అక నుం రం ం ధ య న ం . మధ న ంత గం మనక న ట రంభం యక డద , “అ పజ త వ ప పద ” అను బ ం .

బహ యజం యజ ల అవ త ం ?

“అజ హ పృ సపశ మ ణ బహ స యమ న షత దృష భవన దృ ణ మృ త ం ం వ మ ప షన యజ మ ః|

“త ఏతం బహ యజమపశ తమహర యజన”

అను త ల బహ యజ సర మపద న యజం వ ం . స యంభ వ అ న ద స ర ప న పరబహ ఒ క గహ ర ధ ం తపసు సున ఋష లక పత

మయ డ వ ం , త త ఆ ర ష ల పరబహ వసుర ప న ఆ వతను సర మ పద న ఒ క యజ ర త ఉ ం ర ప . ఒ కను ర వ ఒ యజ అను ంచవల న అవసరం లక ం సర మ లను ఈ ట వంట బహ యజమ ఆయన అనుగహం ల సు గ ర . ఆ ప రం బహ యజ అను ం వతలను ప ం ర అ త ల ప సు . అ ధ యన మ అ , హ మం వంట యజ ల ణ ల లనందున యజత ల ణం ఎల క దుర త ం ? అను శంకను ంచ గంథం

285

“యదృ ధ షత– ః పయ ఆహ త మభవ ” అ , బహ యజంల ఋ , య , మ ధ య ల వతలక ర, ఘృత, మ ఆహ త ల సమ న న, అథ ధ యనం

మ హ సమ న న తృ ఇసుంద ం .

ః ధం న మ ఘ న పహత స రం ల కమ య బహ ణ య జ ం ఋష గచ |

ఆ తృ వతల దర ప న ట క న ర శయ సుఖ నుభ రం స రల ం ర . జగ రణ న బహ క య జ ం ర . అన బహ జ నం కలగడం బహ యజం మ యక ం అన మ ట. జస య ల “త తం ను వచ న బహ ణ షం ” దలగ ల నువచనం క పరంపర జ న ధన ప గణం ర . ఈ ప రం య ధ యనం యడం క యజస ర ప న , యజం న ఫ ఇసుంద ర ంచబ ం . అల పయ స ధ న క ! అ బహ యజం అల దృ చూడద ం దు. అల పయ స ధ క , అశ ధ సతయ దుల కంట ఈ బహ యజమందు ఉతమ ల ణ ం ఉంద , సర కత వ ల దం ంపబ న దమం ల అందుల ంపబ ఆ య కత వ లక ఉప గప ద ల అందుల

ంపబడ త దమందు గల ఆనుప (అనుకమ , వరసక ) గం ల ఉం . బహ యజంల అ సర కత సంబంధ న ధ ర ల క ధ ల క దటనుం సమ పం వరక అనుప ర ల ంచబడడ ఇందుల ల ణ మ , అ షమ

ప బ ం . ఈ ధం ంపబ బహ యజం క మ యజం లద స షం ప వచు ను.

ఈ ప రం బహ యజం దలగ పంచ మ యజ ల ల ర కర లందు ప గణంప బడ త . ఇట వంట రకర ల సర మ లను ర గ న వ, తృ, మనుష , భ త జ ల తృ వ గ న మర ం ఉన ప డ ఇంక తకర ల మ ట ప ల? అ ధ పశం ంచ తకర లను యల తకర ఫల క ఇవ ద నవ పమ ణం ఉండడం

త ఈ పంచ మ యజ ల గ ం ఇంత వరణ వ బ ం .

*9వ పకరణం సమ పం*

286

10వ పకరణం

అధర ర పణ ఇంతవరక ధర ర పణల ధర స ర ప ల ణ ల , ధర ం షయంల ద పమ ణమ

మ ణ ర పణ, ఆ ధర మ ల తధర మ ల , ర ధర మ ల , ఆ ర ప ధర మ ల అ ధమ ల ఉ య ర ంచడ ం .

అ ధర ం గ ం ప ఉపక ం త ర ద న అధర పసంగం ఎందుక యవల వ ంద శం ంచవచు . అధర ప రం సం ఆచ ం య ల ధర ం

ప ల వ . ఈ షయ మనుస ృ ల బలపరచబ ం .

యత బహ హ ర ప అధర రనమన త త య త ర పధర షయ న, నత స తనతయ | (మ.స ృ. ఖ 1-2)

మనుస ృ క ఖ ల అధర షయక పసంగం క ఆవశ కత ఇల ప బ ం .

ఏ దృ అస వస గ ః వ త | ధర ఽధర త వ ధ ద త మనః|(మ.స ృ. 1-2)

“ధర , అధర అను ల వలన ంచు స ర నర దులను ల సుక ఎలప డూ మనసు ధర ంల ప శ ట మ ” అ అరం. ర శయ ఐశ ర త వ ధర ం. ర ద న అధర ం. ఇ షయం బ ండ ప ణంల ఇల ప బ ం .

ధర స చ ఫలం స రః నరకస పర యః| (బ ండ ప .)

ధ ఫలం స రమ , అధ ఫలం నరకమ అరం. అ , ధర ం, అధర ం ట స ర పం, అల ట ఫ తం అధర ం నుం వ ం ధర ం శ పవ ంచదు. కనుక అధర ర పణ క అవసర . ఆ గ ం సం ద ం యడంల దు డ మ ందు అ రణ ల ం , ట ల ంచ పయ డ . అ ర అప బంధకం ధర ఫలం ంచడం సం ధర ంల మనసు ట, ధ చరణ యడం అవసరం. ప బంధక న అధ డ అసల అధర ం ఏ ట, అందుల ప ల ఏ ట, ట ఫల

ర పణ ఎల , ట య త ల ఏ ట ఇవ ల సు వడం అవసరం అ ట ర పణ య యబడ ం . ఇంతక మ ందు ధర ర పణ కమంల ధ ను న గ న ప శం

భరతవరం, భరతఖండం అ ,స ృ , ప ణ ల ప బ న ల వ ంచడం జ ం . ఇక డ ఒక పశ దలవ త ం మ ! “ధ చరణక ప బ న ప శంల ఆచ ం న ధర ం వల ఫలం

సుందన ల అధ క అ ప శ తత లం క అనుభ ం ంస వంట అధర ం ప ల ఆచ ం నరకం వంట ఫ ల ఎందుక వ ? వ ” అ ర ం ఉంట ం . అ స దు.

ల కంల ప ణ ల , రయ దుల , భ ల ఆచ ంచ గ న , ర న దుల ప బ అసత ం పలక , ంస య ర

న దుల ప లదు క !

287

ల ండ ర ల - శ, ల,కరృ లను అనుస ం ంచబ న . మ శ, ల,కరృ ల ప లక ం ంచబ న . ఉ హరణక సూర గహణ, చందగహణ దుల మన క ం ంత ల సంబం ం న “ హ ప య ” వంట ల ంచబ న న దుల మనక వ ంచవ . వ క లక ప బ న సు న ధం దులక వ ంచదు. ఇ దట రకం ల . ం సర వ ల , సకల

ల సకల అవసల ఉన ంచబ న . “న ం త ర భ , న పర గ , నృతం ” వంట ల నట భ త ంస, పర గమనం, అసత వచనం వంట

ల శ ల కరల ప లక ం మ న ం అంద వ . ఇ ఏ శంల ఎవర , ఎప డ ఆచ ం అనర త వ ల అవ .

అధర ర పణం

ం అధర న చ రయః|

“ ధ ల ంచబ ం అధర ం” అ ర చనం. అల ంట అధర ంల ఎన డూ మనసు ను ప శ ట క డదు.

“న దన ధ ణ మ ఽధ శ |”

“అ ణ ం ం ఆ పశ పర య |”

ధర ం ఆచ ం డ ను న ం వ అ క లన వ త స న ఫల ల చూ (అ క డ ఎ ల న నప ట కం సమస ల అనుభ సున ట క ం ) ను మ తం ధర ం డవక డద ప బ ం . అ క ల సంపద సం ం ఆ సంపదల ఘం న ంచడం అ వ స ఫలం కనబడ ం కనుక అట వంట చూ

స ద క ల కభట ఖ ల ఇల ప బ ం .

త మ ణ ం అధర వ వ ణ ం ం ఘం ధ పర ఽ దృశ | (క .భ. .-మ.స ృ.)

అల -

ఽధర శ ల సద ః ఫల వ| శ వరమ నసు కర ర ల కృంత | (మ. స ృ.)

వ క టన ణ (ఆ ర ప రం) ంట ఫ తం ఇవ నట , మనం టన త ల ంట భ ఫ ంచనట , మనం ఆచ ం న అధర ం క ంట ఫ ంచదు. కనుక సత ర

ఫ తం క ం , క ంచక క అధర ం ఆచ ంచ లదు.

“ఇ వరక న ప ణ ం ఈ పంకంట ఉత ట నప డ (ఎక వ బలమ కల , ఘ ఫలపద న అ నప డ ) మ ందు ప ణ ఫలం అనుభ ం న త త పం ప పక మయ క బం చకప ఆక ందక , ం ఆక నట ఆ పఫలం అనుభవంల వ , ఆ అ క ళ స ళ ం న ంప సుం ” అ “శ వరమ నసు” అ స ృ వచనం ం .

ఆ య వ లక ప ణ ల జ ంతరంల క డ వ య , వలం క ప త దులక క సంక య మనుస ృ ఇల ం .

288

య త ప ష న ష నపృఘ| న వత కృ ఽధర ః కర ర వ ష లః| (మ.స ృ.)

రణం ఏ ట ఆల “ఆ ప త మ ” అ క ం ప రం ప త ర పంల జ సున ందున ర అప డ అనుభ ం ను అనుభ ం నట అవ త ం . ఎవ కర

ర అనుభ ం అ ల అంద ం .

కరణంల క “స త ఇతః కర య ఫల” అ సూతం కర ఫలం కరృ అ నప డ ఆత ప పత యం వసుంద ం . అ ఈ ం ఒక సవరణ క ఉం . క మ ర లక ర ం జ తక సం ల ఉపనయన పర ంతం ఆ ర ( తృ) కరృ ల .

ఈ సం ల ర ంచక ఆ పత యం ( పం) బ ధ త తం . ర వ ఫలం మ తం క మ ర . అ ర తృ దులక కరల క మ ర ల . కల తృ వతల .

యక ఆ పం, ప ఫ తం క మ ర ల . వ ఫలం త , తండ ల . అన తృ వతల . కర లక అ ర రణ సూ మ ం సం ష యంల కరృత సమ రణ, కృత ం, అ త ం అ అం క ంచడం జ ం .

వల ల సు ద ం ఏ టంట, మ న ం కర క ఎవడ కర ఉ అత ఆ కర ల క ఫల క. సంద ల జ , జ త క సం ల కర అన తం యక ఆ పం తం , ప ణ ం ప త . అల తృ కర ల కర క మ ర డ , ఫల క తం .

అ ఈ సం ల తృకరృ ల అ మ తం స త ం ? స దు. ప త సంబంధం అ వం కల . “ఆ ప త మ ” అ ం కనుక , ల కంల ఒ ప ర ష డ తంల ఎంత ధర ం ఆచ ం నప ట ప ఫలం అనుభ సూ ఉంట డ .

అల ఎంత అధర ం ఆచ సు ప ణ ఫలం అ న ఆయ గ ఐశ దులను అనుభ ంచడం మనం చూసూ ఉ ం. ఇ ల ధ ం?

మనుస ృ ప రం “యద ధర స ఫలం ఆ న ప , య న ప త శ న చ ంద ” అధర ం ల క ఫలం ను చూడక నట అ తన ప త దులక

సంక సుం ట. తం ల క ఆ , ధుల ప త దులక సంక ం న ధం ఈ ప ణ ప ఫల ల క సంక . తం తల ప ణ , ప ఫల ల తర సంక ంచడం స దం, ల క దం అ అం క ం వ ం .

“అధర ం వ గత అధర ం అ వ గతం వంట ర ల అనుభ ంచగలడ . సమ జ కృత న అధర ం అ మ కం అనుభ ంచగలడ ” అ అధర ఫల ండ ర ల

భ ంచవచు .

త శః దుర గత మ గః ద ం స జ శ ప భవం మ ర ంచ పర ష | తృ ల మ ర ృ ః క శయనం క క జ ం ర జః| స ః పమ ర హస మహ వ కం ఫలం దృశ |

పం అ వృ ం క ఫల లను ర పం , ధననష ర పం , గ ర పం , ఉ గ త, మ న క ఆం ళన, ద ర పం , స ంతమనుష లనుం ప భవం, మ రత, అ శ, సుఖం ఇవ ల సుఖం, ం త న శయ , చ సంగమం, క త న ( ం ంపబ ) ఆ ర వంట పల ర ల అనుభ ంచడం జర గ త ం .

289

య క న (వ గత న) అధ నర దుల య “ధర స చ ఫలం స రః నరకస పర యః” అ ప ణ వచనం ం క ! ఈ వచనం ప రం నర దుల జ ంతరంల

య . “ త శః” అ వచ అనుస ం , ఆ నషం వంట ఇక వ య ప వచు ?

ల పల ల అ ప బ . మ తక, అ తక, అను తక, ఉప తక, జ భంశకర, సంక కరణ, అ కరణ, మ కరణ, ప ర ల అ క ర లన ల .

బహ మద ప నస వ గ ర తల గః| ఏవం మ త యశ స హ సంవ |

బ హ ణ వచనం, సువర ర ం, మద నం, గ ర గమనం, బహ హ తక సహ జనం, హ సంబంధం, య గం ంచడం, అధ యన అ పక సంబంధం దలన మ త ల . బహ హత సమ న ఉప త ల ప గణంచ బడ త .

గ ర ణ మప పః ద ం సుహృద ధః| బహ హ సమం జయం అ తస చ శనం| ద భ ణం జహ మ త చ వ ఽనృతం| రజస ల మ ఖ దః సు న సమ త |అశ రత మనుష

భ ను హరణం త | పస చ సర ం సువర య సం త | స క మ ష స ష న జ సు చ| స సు సుత ష గ ర తల సమం స ృత | మ త స రం మ త లశ మ త ల ం సు మ | మ త స ప ం భ ం ఆ ర తనయ ం త | ఆ ర ప ం స సు ం

గచ ంసు గ ర తల గః| మ త సమ సంస మ త సమత ం| ఏవం పం ం మ త ం స ష ఉప త త వ వ రః| త

గ ర వ ను ం ంచడం, కత వం ం ంచడం, త వ ంచడం, అధ యనం న స ంచడం బహ హత సమ న న ల .

“న కలంజం భ ” అ ంచబ నట కలంజ భ ణం యడం, జక ల దుల అస ల ప డం, రజస ల క మ ఖ దనం ఇవ సు నం సమ న త ల . బ హ ణ సంబంధ న అ లను, ర లను, లను, ,భ సంపదలను, ధులను అపహ ంచడం సువ పహరణ సమ న న ల ప బ .

త ర ను, ఉతమ జ కన లను, ద , చం ల , స త , డ ందడం గ ర ర ను ందడం సమ న న పం. అల నత, నత , నమ మ ర , ష ,

, అత ర , గ ర ప , గ ర ప ందడ దు ం ల ర వడం క గ ర శయ ర వడం సమ న పం.

న ప బ న ల మ తక సమ న ఉప త లక వత క ఉ . ఇం బహ హత సమ న న ల గ ం ఇల ప బ ం .

మ తక త ల న య త | తక సంజ తదూనమ ప తక |

ఉప త ల ఈ ం ధం ప బ .

“ వ త యమృణ ం న ప య | అ ఆపణ కయః ప దన |

భృత ధ య నం భృత పనం త | ర ర ం ర తం ర ష ం లవణ య |

290

ద త వ ం ప వన | క ం వత ల పశ సు ం వ కయ ! న క ప ప య మయ జ ం చ య జన | తృమ తృ సుత గః తట మ కయః| క సందూషణం

వ పర ందక య జన | క ప నం త వ టల ం వతల పన | ఆత య రం మద ప వణ | య సుత బ ంధవ గ ఏవచ| ఇంధ రం దృమ దః ం షధ వన |

ంస, యన నం చ వ స త కయః| ద ష ర న సఖ ం న వణం| త శమ సః ప న ప ప ష | అస పఠనం ఆక ష | కయణం ం

వ మ ప తకం|

వధ యడం, స లంల క ణ లంల అ ఉపనయన సం రం జరగక వడం, బ హ ణ ల సువరం లక తత మ న పరద పహరణం, పంచ మ యజ ల

వ ంచబ న మనుష ఋణ, వఋణ, తృఋరణ లను ర క వడం, అ రం ఉం క ఆ క ం ఉండడం, క ంచక డ లవణ దులను క ంచడం, జ ష డ ఉండ క ష డ

హం సు వడం, డబ ప చు క అధ యనం ంచడం ఇవ ల . డబ ప చు క ల ప డం గ ర వ క పం. దగర అధ యనం యడం ష పం.

క ష డ హం సుక అన ర త న రణం లక ం హం సు క ం ఉం వడం, వ రం యడం, లవణం తయ ర యడం/అమ డం, పర ల ర ను ంచడం,

ద శ , య వధ, తన వంత కృ ణజ లను న ంచడం, బహ పసంగం, ప త ప కయం, దుల అపహరణం ఇవ ంగతనం సమ నం.

త తండ లను, లలను టడం, తట ల , ఆ మ ల క ంచడం, క దూషణం, అ త జ ష డ ండ క ష డ హం సుక న ట ఆ జ ష యజం ంచడం, అట వంట క నం యడం, బహ వతం టంచక వడం, స ప అ స మద నం న చ ంచడం, య అధ యనం యక ండడం, క మ ర లక స లంల సం ల యక వడం, త దండ లను ఆపత మయంల సమరత ఆదు క వడం, ధనం పణం టన ధనం ంచడం, ం నం ంచడం, వ కరణ త క న ఔష ల క ం ంచడం, పర స కరణం (ఇతర ల వద స ం యడం), దుల త

సం ం ంచడం, సవర, నవర ల చ ంచడం, ప న జనంల ఆస క ఉండడం, క లన క బ మత గం లను అధ యనం యడం, కయం, వ తృర ణ లను

ర క వడం, క అనుస ంచడం, క త న లం క ఉండడం, మద నం న అనుస ంచడం ఇవ ఉప త ల . వలం తన స అన ం వండ క నడం క ఈ వ వసుం .

“అఘం స వలం భ ం యః పచ త రణ ” అ మనుస ృ ం . ఇం , “ వల భవ వల ” అ . పర లక టక ం ఆ రం వంట సుక భ ంచడం పం. వలం

పం భ ంచడం అ అరం. ఇ షయ ల మనువ ర ంచబ .

వ తృణ ం ఋణస అనప య | అస గమనం క క ల | మద ప వణం ఇ ను ప త | మ పం పం త తక వచ| సం కం ప పం ఇ వం

పంచ గణః|

291

ఇంతవరక అధర ర పణ కమంల స ృ ల ప బ న ట చ ంచడం జ ం . ఈ ప లను ట య లను స ృ ర ల ప మ లభ త న త ల క ఇ

ప బ నట త లను క ఉదహ ం పయత ం ను.

త య ఖల “ యణ ప ష ”ల మ న న లను ల ంచు వ , బహ జ న ప బంధ లన లను ల ంచు వ జ ంచద న మం ల , హ మ ర న మం ల ప బ .

“అ ర ర వ భ ణ గ ర తల గః| వర ణ మఘమరణస త మ చ | అ ర ం స ప దం కలంజ భ ణ కం తత ర ం లం య అ ర , ప ద గమన అవ బ హ ణ

సువర హర నః ద ఙ హ ణః గ భ ణః తం హ భ ణ గ ర గ త గ ర తల గః ఏ దృశ ప రణమ మ ం అఘమ షణః ప శకః అ ం వర ణః

త పమ చ | చయత | ( ష ం)

స ద న కలంజ (మ ంసం/ఉ య వంట) ఆ ల మక వ ఏర రణ న పం నుం , ద ంగ త న బ హ ణ ల బ హ ణ య వ గ హ ంచడం అ పంనుం , గ ర ప గమన జన న పంనుం , న న అ ల నుం ఉద ప , ప శక డ అ న వర ణ డ మమ మ క లను య క!” అ న లంల మంతం

జ ంచద ం ప బ ం .

ఇ ధం జ న ప బంధ లన బహ హత వంట ల వృ సం జ ంచద న సువరమం ల ప బ . అందుల బహ హ ర ప న పం ల ంపబడ జ ంచద న

మంతం “బహ త మ ” అ మంతం. అందుల సువర మంతం క మహత బ హ ణ గంథర పం చూపబడ ం .

సుపరమయ తం బ హ ణ య ద |బహ హ ం ఏ ఘ | బ హ ణ సుపరం పఠ ఓ |

ష ప క: ఉకస సుపరస మనస మ త ం బ హ ణ ర ణ న దర య |

సుపరమంతం క న ద ల ష డ య ంచ గ ర వ ప క డదు ఈ సుపర మంతం మ తం ష డ “ రనప ట ” ఉప ం ల సం ం . అల ఉప ంచబ న సుప ఖ మం ప ం బ హ ణ ల మయ అను ం న ఫల ందు ర . ఇం , ర జన సమయంల ఏ పం ల క ర ంట ఆ పం ల గల వందల, ల ప ర ష లను

ప దుల ర . ఈ సుపర మం పణవ ప ద ం అ న పరమ త వత.

ఇంతట మ మ గల ఈ మం ప ం ను బహ హ పం ట వడ క ఇతర లను క ప త లను సు ర ఈ మంత మ మ వ ంచబ ం .

“బహ ధయ ” వంట మం ల క న సుపర మంత జపం భ ణహ ర పం అ న టగలద -

య ఇదం సుపరమయ తం బ హ ణ య ద | భ ణహ ం ఏ ఘ | బ హ ణ సుపరం పఠ | మం ప వ | ఆసహ త ం ం ప న | ఓ ( .ఉ.)

292

“బహ య” వంట సుపరమంత జపంవలన భ ణహ ర ప పం టబడ త ంద ప బ ం . బ హ ణగ , జగ హత యడం భ ణహత అ ప బడ త ం .

“య ఇదం సుపరమయ తం బ హ ణ య ద రహ ం ఏ ఘ | బ హ ణ ః సుపరం పఠ | మం ప వ | ఆసహ త ం ం ప న ఓ |”

ద స తదును నపరః బ హ ణః రః అ జ రః”|| ( . .)

ద స అను న పర న బ హ ణ డ ర , అ క న అ ర హత నందువల సంభ ం పం ర రహ పం. ఈ “బహ ధ , మధు ధ ” వంట

మం ల క న తృ య సుపరమంత జపం టగలద ం ం .

పంచ మ త ల ఒకటన బహ హత పబల న మ తకం. భ ణహత కంట పబల న మ తకం. రహత కంట పబల న మ తకం. ఇల ంట మ త లను క

వ ంప యగ ం సుపరమంత జపం అనడం త టకంట తక వ లన సు ర పం అ న ట వ ంప యడంల సంశయం లదు. ఇల మ లను ప హ ంచ

ధ లన హ మమం ల క యణ ప షత ల ప బ .

“ వకృత న ఽవయజనమ | మనుష కృత న ఽవయజనమ | తృకృత న ఽవయజనమ |ఆత కృత న ఽవయజనమ | అన కృత న ఽవయజనమ | అస త ృత న ఽవయజనమ | య చనకం నశ కృత మ వయజనమ

| యత పనశ జ గత నశ కృమ త వయజనమ | య సుష పశ జ గత నశ కృమ త వయజనమ | య ం స ం స నశ కృమ త వయజనమ

| ఏన స ఏన ఽవయజనమ |

ఈ పద ండ మం ల హ సు ను గ ంచు వత ప యమ నం క ం , సర వ ప న మవడం త అ వత క ం , ఆ అ ఈ పద ండ మం ల ఆజ హ మం య ల

ంచబ ం .

“ అ ! రం కృతం పం”- అంట, వ శ ం యబ కర ల సంభ ం అంగ కల ం అ ఏ పం ఉం రక డ వ . ల “ ః తన లః అస ః కృతస ” అంట మ

క ఇం య ల త చూడ చూడడం, న నడం, నక డ నడం వంట ఏ ల ట రక న డవ అయ వ .

అల తృకృత న పం - అంట, తృ ర ం యక వడం, అందుల సంభ ం న ల ల వలన వ పం; మను ర న పం – అంట అ థులను క ంచడం, అన ం

టక వడం వంట టవలన ఏ పం సంభ ం ఆ పం; ఆత కృత న పం - అంట స యంకృత న అగమ గమ దులవల ( ళక డ ట ళ డం వంట టవల) ఏ పం సంభ సుం ఆ పం, “అన కృతస ” తన ర వలన ఏ పం సంభ సుం ఆ పం; “అస కృతస ” - తన జ వరం యబ న పం; “య స పనశ జ గతశ ”- స వసల యబ న

పం; “య సుష పశ జ గత నశ కృమ”-సుష ప వసల జ గదవసల సంభ ం న పం; “య ం స ఽ ం ం సశ ”- జ నకృత న, అజ నకృత న ఉప త దులకంట “అ కం య నః మ త ” ఉప తకంకంట అ క న మ తకం, త న ప ర ష వలన

293

సంక ం న పం, "తత ంస త పఞ మః" అను స ద న మ తకం, ఇల ప బ న అ లక , త లక రణక అయ వ .

ఇక డ మంతంల జ గ శబం ండ మం ల ప ంచబడడంల త ర ం ష ంల "జ గదవ య ం పబ హ ళ స సమ త మంతద జ గచ బ ప గః ఇత క ” అ

ప బడడం జ గదవసల పబ హ ళ ం సంభ సుంద , అందు త జ గచ బం ండ ర ప ంపబ ంద ల ం .

"అ తయ వ సుష ప ఇత చ " అ బర ష ం. అ తనం ఉం అవస సుష ప వస. కనుక ఇందుల పం య అవ శం లనప ట " ం త తరం పం దషవ " అంట, ఆ అవసల క సూ ం పం య అవ శం ఉంద అరం.

య శ కృమ హ య గ ర మన పయ వ డనం| ఆ అ దుచు య త న వస తన |

ష ం: " వసవః– స రః|గ ర గం ర మనః ం గ ర మనసః”

మ వ రణభ త లన, గం ర మనసు గల ఓ సమస వతల ! మ ఉ ం ఈ వ డ ప , ఆ వ డ తక వ అ ల ం ఏ వ డనమ మ క ల త

ఆ ర గం ర న మనసు ల ఉంచం . క త పకటంచం . మ న వ డనం క అసంఖ క న . అట వంట మ అప మ ం , స ంచం ! అ రన.

ఇందుల గ ర మనసః అ ప అగ ర మనసః అ పద దనం ంచ షణం క ప వచు . “అగ ర మనసః వయం” జగ ప లన వతలపట భ ల ర

వ డన ర ప న ఏ పం ఆ స ంచం అ రన.

" ! - సపగణ త క న య వతల ! నః- అస సంబం - మ క సంబం ం న "అ దుచు య దుష నవ ఆచర " ఓ అ ! దుష నకం వల అప త న, మరణ

ర రక న ట క ఈ ఆజ హ మం సు ను. ఈ అంత రంవల ధ ల ప ంచబ . ఆ లక ప రం ఈ మం ల అ ఉ ం ఆజ హ మం యడం ంచవచ ప బ ం . ఇట వంట మం ల యణ ప షత ల అ కం

ఉ . అ ధం మ మంతం లహ మం ల హ ంపబడ య ప బ ం .

ల ః కృష ల ః ల మ వ ను ః| ల ః ప నను పం య ంఞ దు తం మ |

పరమ ! ఈ ండ ర ల నల నువ ల , ల నువ ల అ త ల అ నప ట ఆజ వలన ట ప శన మర ం ల ం మ క ఉపదవ ర ల అవ త . కనుక ఆజ ల క దూరం నను ప త య క అ సం హ మం

సు ను.

" ర న ం నవ దం బహ గ ర తల గః|"

" య ం సు నం భ ణహ ల ం ం శమయను |"

294

ఓ పరమ ! ఏ (తన సం మ త వండ క న ) ఆజ త లల శం య క! అ హ మం యవల ఉం . ఈ ప రం మ తక, ఉప త అ క న ల

ఉన ట , ట ప రం ట ఆజ హ మ దుల ట లహ మ దుల సు వల ం యణ ప షత ప డం త వలం స ృత లం క, ట మ లభ త న త లందు క

ఈ షయ ల ప బ య ర ంచ సూచ మ తం ట మ తం వ ంచడం జ ం .

ప దమ ల ఫల ద ర పణ

ప లను అనుస ం ఫల ల క ఉంట క ! ఆ వ ల ప బడ త .

బహ హ మ త ల కల ర ర ణ న, వలం దుఃఖ లయ లన అ భయంకరమ లన నర లను అనుభ ర ప బ ం . అ ధం ల .ఆ. దట పశ ల -

పృ పకృతః| యత య తయ యమః| త ం నస ద హ పబ య స గృ |

"ఓ బహ ! త లను యమధర ఎక డ య తన డ త , త ల క ఆ నం మ క వ ంచుమ " అ ప రమ ను ప ం .

సమ నం ఇల ఉం . కశ దు సూ ః| ర సర | ద రన ష | తతన స స ః|

ఎలప డూ మ ర వ ను డ వక ం వ ం సూర డ కశ ప డ . అత నుం ఉత న న ర ఆ గ డ అ ర గల సూర డ వంట సూర ల , ఇం ల సంఖ ల ఉన ఇతర సూర ల నూ. " ద రన ష "- నూ మనూ మధ ఉన ర నర ల త లన

ణ లను సర లమ లందు డన సు ర . అల డన యబ న త ల మ మ సూర రణ ల త బ ంపబడ త , ఆ నరక ప ల ఉంచబడ త ర . ఉ ఈ

ధం వ ం .

ఽశ ః పపద య ఽప ణ స కర ణః| అ ణ ద సః| తత ఽ జ జ ః|

ఆ త ల కర లను అనుస ం కల ంగ ల జ సు ర . అంట ఒ క ఒ క ధం త ల ల డ ను, ల ల డ ను, తల ల ల డ ను

జ సు ర . ఇం ంతమం అ జ క ల అంట, దజమ ల ( మటనుం ప ట నల ల దలన ) ంతమం ట , క ల , దల జ సు ర . ఇ షయం జస య

ఖల పం ద ల ద ణ తర మ ల గ ం గ త ల త ల జన ఈ ధం వ ంచబ ం .

ఆ య ఏ పం న దు ః పతం ః| య దం దంద క |

ఛం గ ల అంట, మ ద ఖల " మ దణ సకృ వ భ భవ " అ ప బ ం . అంట, ఏ ణ ల ఏ ఏ కర ల త, ఉ స ల త ద ణ తర మ ల పరల కం

ఉ యం యక, ప కర ల ఆచ ర ద న ట జన లను ందు ర " అ

295

బ ం . అధర ఫల న నర దుల క అ కం ఉ ట. అ ధం "అర ణ " అ పశ ల -

ద ణ ప ర శ నరకః – త న ః ప | ద ణ పర ం శ శ నరకః– త న ః ప | ఉతరప ర ం నరకః – త న ః ప | ఉత పర ం శ

నరకః – త న ః ప |

ద శయం ణ ల అట ఇట పర డ త ఉం నరకం అ య క ల సర మ నరకం నుం , దుఃఖం అ కమవడం త అట ఇట పర త క అవ శంల ఋ క ల అ సర మ నరకం నుం , ఇంత పం ఎందుక ! అ ఆ క ల

అనుభ ంచ క శక ం ఈ న క ల మ నరకం నుం , దుఃఖం అనుభ ంచ క శక ం యవ క ల అ నరకం నుం , ఈ ల గ నర లనుం , ఓ ఇష స ర ప న అ ! ర ంచుమ ! అ మం ల ప ంచబ ం . కనుక

ల రతమ బట అనుభ ంచద న ధ నర ల న ట స షం ల ం .

ఇంతవరక ల ఎ ర ల , ట ఫల ర లన నర ల ర ల , ట రతమ ం ఏ జన ల తట వ ంచబ ం . ల వ గ లన , క ట ంబ సంబం ం న , సమ జ , రణ ల అ ఉ య ప బ ం . సమ జకృత ల క సమ జంల వ క ల న వ ం న ప రం ఆ య ప ఫల లను అనుభ ంచడం జర గ త ం .

శ,నగర, మ యక ల ఉన ర మ అధర ం ఆచ ం , పజల త క అధర ం ఆచ ంప నప డ ఆ అధర ం వల ల , ఉ ల సంభ య మ మ యణంల “అధ త మహ భ ష ంపత ” అ వచనం ం .

ఉ హరణక లం ప వణ డ పహరణం అ అధర ం స యం ను ఆచ ం , అక సుల త క ఆచ ంప డ . ఫ తం లం దహనం వంట అ క దుష లను ఆ నగరం చూ వ ం .

ఇంతవరక య క న అధ జ ంతరంల నరక ఉంట ంద , అ అనుభ ం న త త భ ల కంల జ ం , మ ధుల వంట ఇతర ఫల లను క అనుభ ం ఉంట ంద , ఒ ఫలం మ త ంతమం అనుభ ర వ ంచడం జ ం . అధ లవల ఉ ల సంభ య క సూత యం ఉన ందున ఇప డ ఆ ఉ ల వరణ ఇవ బడ ం .

ఉ త కమ

పకృ ః భ త కృత దు ంశ ఉ త ఇ | రంత ం భ ః ఏ శ ఆశయః| పంచ మ భ ః|

సత రజస గ ణ త క న పకృ నుం పృ ప జ య ల పంచభ ల కృ ర లను ఉ ల అ అ ల ప ర . ఆ కృ అ ఉ లక ఆశయం భ మ న ఆ శమ ల , పంచ మ భ ల ఉత ల కం క అరం. ఈ షయ గర మహ క వ ం ర .

పకృ రణ తః సం ప వ దృశః| ధస త జయః వ భ సభ జః|

296

ఈ కం క య ం . ఉ త ల మ డ ర ల . వ మ ల , అంత జమ ల , భ జమ ల అ .

గహన దుల క కృ వం తం.

త ద ప చ ద శ సూర ః| గహ కృ ర త త భయమ |(అ.ప .)

త దయ త ప ల ( కచుక పడడం, త మ లక గహణం), సూర చందుల దత (రంధం సంభ ంచడం) వంట ల . అంట ఈ ల ఓజ ర బ నడం అల

ల రణ ల భ దక వడం అంట , అట వంట అన మ ట! కచుక పడడం, క ల అ రణం అ జ లల సంభ ంచడం, ఆ శంల ఇందధనుసు , గంధర నగరం వంట సృ ంచ బడడం, “అ వృ ః దు య భయం మతం” అ దు ం సం అవ న భయం తట సుం .

అనృ రబ వృ జయ భయ య | (అ ప . )

దు రణ లన అ వృ , అ వృ సంభ ంచడం, అ లంల మ డ ల సంతత వృ , ఇ ‘అంత ల ’. వరఋత వ ల వరం పడక వడం క పజలక భయ రకం.

అల వర జంగమ ల భ కం ంచడం, ఏక శంల భ కం ంచడం, జల శయ ల కృ వం ‘ ల ’.

శ పనృత కంప పజ ల చ|అరట చ ద ప ద హస చ| అ పశమః అభ ర హ పజ ప ః| అన ప యత చ భంశ స న (అ ప .)

వ గ ల ట ం యడం, కం ంచడం, మండడం, శబం యడం, ఏడవడం, మట పటడం, నవ డం దలన ల కనబ నట ఆ వతను గ ం జ పత హ మం య . ఏ షంల ర న శబం అ రణం అ పజ ల త ం , ఆ షం ఆ ంచబడ త ం .

న ప ంధన త షం డ నృ ః|

ఎక డ ఇంధనం క నప ట అ పజ ంచ ఆ శం ంచబడ త ం . ఇ ‘అ కృత మ ’ అ ఉ తం.

అ కృత శమన అ మం శ రవ| అ ల ఫ ః వృ ః రం రకం సవం చ| వృ త పశమన వ ప జ ం చ ర | (అ ప . 363)

న న అ ల క కృ రం. అ వ క మంతం త హ మం యడం ఈ ఉ ం . వృ ల అ లంల ఫల లను ఇవ డం, స లంల ఇవ క వడం, ఇ ల , రకం రడం జ నట ‘వృ జ త తం’ అంట ర . ం వప జ.

న హదః పసవణ ః ర శ భవ చ|స ల శయ కృ జప ర ణ మనః|

నదుల , గ డ బ వ ల దలన ఎం నట ‘నదు తం’ అంట ర . ం ర ణ మంత జపం.

అ ల పస ర ః లయ పజ స | కృత పస వ య గ పసవ క | ణ ం పసవ కృ పప జ | బడబ హ య య గ ం పప జ | జ త ం కృతం ష ః

మ ః త | కృతం పసూయం పరచక భయం భ | హ మః పసూ కృ జ

297

ప జన |య య న పయ య నవహ చ| ఆ త ర శ మహద యమ ప త | ప శం య మమ రణ మృగ ప ణః| అరణ ం య మ జలం య సల ద ః| సలం

జల జ య జ ః| ప క క ట ద భ | గృహం క క మ య | మధు ం మ ం క థున దృ | ద రణ న ర

ర శ ం| అ తం త పతనం దృ జభృత | రజ ధ ధూ న యత సమ క ల ః| అ ర త న త సవం దక ంభ ః| మ ర యం న ర ం ఫలం

భ | జ ప జ భ ః ం ర సు హ మతః| (అ .ప .363)

ల అసమయంల పస ం , సమయ పస ంచక , లక కృత న వ లను ల కవల ల కన ట అ ఒక ఉ తం. ం ప వతలన లను, బ హ ణ లను ప ం . త లను అనుస ం ల గర రణ న ల యత ప లల పస ంచడం ధర ం అ , అల పస ంచనట ఒక ఉ త రణం. మ త ల గర ం సంవత వృ

ందుత ంద ప ంచబ ం . అ న పకరణంల -

స దస బ హ ద ః వ నం ధ ” ఇ ప క ( .బ .1-1)

త ం సంవత రం , సంవత ర ం వర ( .బ .)

ష ం:-“య ల గ శ తం తః సంవత రం వర త దర పస గర స వృద సంవత రమ ర ”

ల కంల గ శయంల ఉంచబ న తసు సంవత వృ ందుత ం . ఆ రణం వల అ ర పం అ న గర ం క వృ సం ఒక సంవత రం అ ఉపశ ంచక ం స ధల ఉంచడం ర ం .

య న ం సంవత పన | స ధః ప న ద | తఏవ త త వరమ న |

స ధల ం సంవత ర లం బ హ ద ర ప వంవల గ శయంల ఉంచబ న తసు సంవత వృ ందగలదు. అంట, సంవత రం ట వ డ గర ంల ఉం

మ ట భ పజ , ప ర పం పస ంచునట ల ం . మ “దశ మ సూత ” అ పదవ మ సంల పసవం జర గ త ంద ం క ! సంవత గ శయంల ఉం న

తసు వృ ందదు అ ల ం . ఈ ండ త ల పరస ర ర ల కనబడ త క ! ఇ ల ధ ం? సమ నం ం గ ఇల ం .

హ న మ | ( ం గ ం 5-10-6)

వ డ న ర ప న అన ంల ఉంట డ . ఆ అన ం వ అదృషకర స ప వంవల మనుష ల త , జంత వ ల త నబడ త ం . వ ంట చందల కంనుం , ఆ శ య ధూమ అభ ఘ వరజల ల ను క ఆ య ర ల ం న భ త, సూ మ ల భ ల గల

త ల క , ప ణ మం ం , జ ం , న ల మ , అన ర పం ందు . త త ఆ సూ ర పంల అన ం తసు ను ధ ంచు సమరత గల ఏ ప ర ష నబడ త ం , ఆ

ణ పం ద ల ల అ ర ంచబ ం . ఈ అన ం ఏ ప ర ష శ త నబడ త ం , ఆ ణ శ రం క జ , సం త న అవయ ల గల ర

అనుగ ణ న తసు ప ణ మం ందుత ం . ప ర ష ల క వ డ గర ర పంల

298

సూ ర ప న శం త బదు , తృశ రంల అన ర పంల ప ం , ర పం మ ర త డ . త వల తం క ల వర గర ంల ధ సు డ అ

ల ం .

అన ం ప ర ష శ రంల ప ం న వర ప న గ ఆరంభంల తం త ఉంట డ . కనుక వ డ ళ తం శ రంల , ళ త శ రంల గర ర పం ందుత డ . ప ర ష డ భ ం న అన ం సుమ ర మ డ లలక పక త ం న తసు ర ందుత ం . అంట ండ లల ఇర లక తసు ర ందుత ం . ఇ ంచ బ నప డ ఓజసు

మ ర త ం . ప ర ష ణల తసు ప పక త ం క ఆ తసు ధ ంచ త న ణ అ న గర ంల ప శ టబడ త ం .

అందు పం ద ల ఆ అ దవ అ ర ంచబ ం . ల అ ర ంచబ న ప ర ష త డ వబ న తసు గర ంల నవమ ల వ ంపబ , త ంతరం ంచబ న క కర లను తద ర సంపత కల ర అను ంచ ట మర షం త ఆ వ డ స వయవ సంప పస ంచబడ త డ .

బట త గర ంల నవమ ల రణ పదవ మ సంల పస సుం . కనుక “దశ మ సూత ” అను , తం భ ం న అన ం ల ఉంచగల తసు మ ర మ డ మ ల పడ త ం కనుక “సంత ర ం తం వర ” అను ధం లద

ల సు వచు ను.

రణం మనుష ల ఒ క గర ం నుం ఒ క వ ను కనడం సంప యం. గ రం , ఏనుగ , వ య గ మ ను (జంట వ లను) క , కృత న, జ య

సం కన నూ, గర స వ ఆర మ ల ప మరణం ఆ క శత ల భయం తట సుం . ప రం జపం, హ మం, బ హ ణప జ య . ఈ పపంచంల గ రం దలన సం న య కనడం క ఉ త ల ణమ ప బ నందువల ఎవ వర ఎంతమం సంత కనవల క ప బ ం అ శంక కల గ త ంద ఇక డ త రం వ ంచబడ ం .

గ అనుపజ ః పశవః పజ య ఉ శ న మ వజ వయ మం ప ర ఋత గ క శ ఆ త గహం వ ఆ త గహ భ ఇ భ ఋ రృహ త వః ప ం

భ ః| ( .సం .6-5-10)

“అ న పజ ప ః పజ అసృజత” అను యజ ఆ రం సుక పజ ప పజలను సృ ం న ం . ఇ మ న షయం. యజంల ఏ లను అను నం యడం ఏ సృ జర గ ం ? అ షం. అ , న ప బ న “గ ” అను అను కంల

వ ంపబ ం . ఇందుల గ లన మరస తల . అ “గృ గహః” అను వ త శ ం మర గ సు కనుక ఇట వంట ర మయ న తల గ ర . ఆ ధ న

గహగహణ మర ం “పజ ః పశవః పజ య ” అను పజ ప దుల ఉత న మవ త య సృ ల ణ ం జర గ త న ట ప గ లను పశం ం .

ద ష అవ క: “గహహ ప సమ స గ పశంస ” అ ఇంతక మ ందు గహహ మ షయం ప సమ యబడ ఇప డ “గ ” అను క ం గ లను పశం ం . ఉ ం

299

గహమ , అంత మ గహమ ండ గహ తల క ర . ఉ ం త, అంత మ త అను గ ల మర గ ంచడంవల కల , ల ఉత న మవ త .

“ మ ప ర ః” కమ గ ల మర ం ప ర ష ల అన మనుష ల సృ ంప బడ త ర అరం.

“ఋత గ క శ ః” ఋత గ ల మర ం గ ల సృ ంప బడ త . ఇందుల గ ఒక ను ల , ఒ సంత రంల అ క సం నం ప బడలదు.

“ఆ త గహం వః” ఆ త గహ మర ం వ ల సృ ంచబడ త . “ఆ గహ భ ఋ రృహ త వః ప ం భ ః” అ , “క చనస ఇ ఋచః భ ః బహవః వర ” అ ప బ నట బహ మం ల ఆ త గహం గ ంపబడడం వల ప వ ల వ ల ప అ అరం. ఇక డ మం లక , వ లక “భ ష” శబ మ ం మ త తప తదర మ ం దు. వ ల ఏ ప రం అ ప వ ల ప మ ను ందు ‘ మ మ’ అ

కల వ ంపబడ త ం . “య ర ం ం హ న గృ త జ జనయ ” ( . సం.) ఉ ం గ న నుస ం ఉత న న కలను త మ చూ ం .

, , న త భ ః అ కం అపత ం జనయ |

అన క ఒక ప యం ఒక గర ం నుం ండ మ డ ల ఒ ను ల కంట ం . “న త భ ః అ కం” అంట మ ంటకంట అ కమ ను మ తం కనదట! ( రణం ). రణం ఉ ం తను అధ ర డ మ డ ర అంజ గ ంచడ .

తసూతం – అథ ప ప ఉ ం తం రయ ఉ మ ప వ ం అనర | త న ష తమధ ర రంజ గృ చస త పవస | (ఆ. . సూ.)

ఈ ప రం అధ ర డ మ డ ర అంజ ఉ ం తను గ ంచడం వల, మర ం క సం న తయ ఒ ను ల కంట ం ట.

అజ వ భ య ః|

ఉ ం తను గ ం నప డ “ ర ం ం” అను సంఖ సం చం నట , అంత మ తను గ ం నప డ సం చ సంఖ షం ప నందున అంత మ త గహణ

షం (అ ల ) ఒ ప యం మ డ కంట ం అ క సం కంట ం ట. ఈ దంల ఈ అను కంల ఇం ల ఉండవచు ను ఇతర ల మ ల ఉండవచు ను. వ న, ప ణమ ల దమ ల ల వ న ట అననుస ం అజ వయ లక బహ

సం త ప బ నట గ రమ , ఏనుగ , వ లక ప బడలదు. వ న ఈ ప వ ల బహ సం కంట అ ఒక ఉ తం , ఉ త సూచకం ప బ ం . అ గ న ప వ లను బం కటడం, గ న ప వ ల బం ల గక వడం, ఆ శంల త ర దమ ల (స దలన ల ధ నుల ) నబడడం మ భయజనకమ ల , మ య వన ప వ ల వన ప ల మంల ప ంచడం, మ ప వ ల అరణ ంల వడం ఇవ ఉ ల ర . ప న ప న అ ఒకట అ ప ల పడదు. దంల “సప మ ః పశవః స రణ ః” అ మ ప వ ల ర ను, అరణ ప వ ల ర ను, అల ప ల క

న న మ ల అశ థ పకరణంల ప బ . అందు త ట ట అ క ంచడం

300

క ఒక ఉ త అ ర . అల భ సంచ ం ప ర గ ల జలంల ప ంచడం, జలంల సంచ ం ప ర గ ల భ సంచ ంచడం ఒక ఉ తమ ర .

జ ర స నక ల వడం, ప ష లంల ళ క యడం, సూ దయ లంల నక ల అరవడం, వ ల ఇంటల ప ంచడం, మ ంసభ క ప ల తల రగడం, మ న ప ఈగ టగ వల ను సమక ర డం, దృఢ న దమ ల , రణ ల , ఉ నవ ల , ల ,

ల , భవ ల “అ రణం ” ల జరగడం ఒక ఉ తం. బట జమరణ రణమ ప బ ం . ప గం , ధూమం ప క ల ం ఇ ఉ తం. జనులక అ ష

సూచకం.

త దర ప య షః ప భ | ( .సం.5-1)

అ చయన పకరణంల ఇష ణం సం మృ కను ద ర . ఆ సందర ంల రభం అశ ం కంట కృష న యడంల అ శయ నద “త దరభః ప ం ర తమః” అను ం . ఇం దు జంత సం ప రం రభ ప ప ర ఆయ సు ను ందున “త దరభస ర మ య ” అ నందున ప ర ఆయ సు కంట రభం

మ ందు మృ ం ఏ ఉ తం బ ంద పజ సమ యం భయపడగలద “త దర ప యషః ప భ ” అను ం .

ఈ ప రం అ కృ , వృ తమ దల ప గధూమ పర ంతం ప బ నవ తమ ల ల ం . ఈ ప రం మ డ ధమ లన ఉ ల వ ంచబ .

ఇందుల ఉ లక ఫలమ ల ప రమ ల క ప బ .

ఉ ల ఎందుక వసు ?

ఈ ఉ ల మన ఆచ ంచబ న అధర ం వల సృ ంచబ ల కంల ణ లక కర న అ భ ఫల లను ఇసు య ఆయ ద సంల ‘చరకసం త’ అ గంథంల ఈ ధం

ప బ .

తమ చ భగ యః - మను ణ ం అ మ ః త గ ణ ల ః సమ న ం శ ధయః అ ర రమ ః జనపదమ ద ంసయ |

మ న గ గంథమం ‘ జ పకరణం’ కల వ ంచబ నందున మరల ఇక డ వ ంచడం లదు. ం గ ంల క య కృత లను అనుస ం వర కృత లర డ య , ట వ సంబంధమ ంద పం ద ల ఇల ప బ ం .

పర త తమ ః తస య వ స | అభం ధూ దు ద ః అశ రం ః ప దన సు ం ః| ( ం.ఉ.)

ఇక డ పరను అ ను, ఆ అ య వ ను స ధ ను, ధూమ ఘం ను, జ లను దు ర ప ను, అం రమ లను ( ప రవ లను) డ గ ను, సు ం గ తశబం (ఉర మ ) ఉ ం ల ం . ఆనంద టకల ఇల వ ంచబ ం .

యజధూ ధ వంత భం పజ ం చ తం స | ధూమ సంభ తం అభం వన తం స ృత | మృతధూ ధ వం త భం అ య భ ష |అ ధూ తం భ త య జ ః|(ఉ. .)

301

ఇక డ ఏ ధూమంవల ఏర న ఘ ల ఎట వంట వ క వ ంపబ ం . ఓ ల ! యజధూమం వల ఏర న ఘ ల పజలక అన దులక వల న వ ల వ డం తవ క . వల ఏర న ఘ ల వ లక మ త ఉప .

శ ధూమంవల ఏర న ఘం అ భ ఫల ల సుం . అ అన శత మ రణ య హ మంవల ఏర న ఘ ల సర ణ శ . ఈ ధం న న మ లన ఘ లక

న న మ లన ధూమ లను రణం ర ం ర . అ ంతర దం క న య గణ ల ధమ ల ఉన ట త య రణ ల కంల ప బ ం .

వ హవస తపసః| దు న హ ధూపయః| ప గృహ | ఽ షః| ( .ఆ.)

ష ం:- అత వ హవ ఇ రభ గృ ఇత ః ష ః ప ః పరన పవర ః య ః ఉచ | ం గణర ప ఏ క గణ బహ వ వ హవ ఇ బహ వచన శః|

ఇక డ ‘వ హవ’ పదమ దల గృ పదం వరక గల ఆర ప ల పరన పవరక లన య ల ప బడ త . ఆ య వ ల గణమ ల ఉండడంవల అంతరతం అ క య వ లను వ వ హవ ఇ బహ వచనం సూ ం ర . ఆ ఆర ఇల ఉ .

1. వ హవః – ష న వర లను ఆ ం 2. స తపసః– అ త ల క అ లక ం స యం త ం 3. దు న హ - దు త సమ న న జసు గల 4. ధూపయః - గ లమ దల గల ద ంతరమ ల క అ లక ం స శ రగత న

గంథ షం త సర ప లను గంధమ ల కల సున 5. పయః - మ న య వ లకంట అ ఘం కబ ంప ల ం 6. గృహ శ - గృహమ లందు సర వసువ లను ప తం

ఇ క ం -

అ మ షః- కృ దులక ఘ క ంచ . అన కృ ద నుక ల న పవృ క న (వ వ య నషం యక ం ఉం ) అ య వ ల న న మ ల ఉ .

ఈ ధం య ల క పరన ల క ప బ .

పర స పపృ మ వర | వృ | ఏత వ భ ప ః| ( . ఆ.)

అను ఆరణ క ఏడ గ ర పరను ల న ట రందర భ యందు అథః ప ల ను, దు ల కంల ఊర ప రం ను వ ర ప ంచబ ం .

ఇంతవరక ధూమ, ఘ,వర, య ,పరన ల మ న గ న ఉ య ‘ ’యందు ర ంపబ న ‘చరక సం త’ల య దుల కృత ర మ నగ దులను ధ ంసం య ప బ ం . టక ట రణం అధర మ ప బ ం . ఉ త రణం అధర మ

“మత ప ణం”, “ ష ధ తరం” లల క ప బ ం .

“ప ర ప యతమ పరజ వ ః| త ఽప మ పసరః పవర |” అ ల దస హ ధర తః|న ప యతమపసృజ వ ః (గర.సం)

302

అ ల భ ం (ల త ం) వలన, ప ణ ధర ల అస ల ం వలన, క బ వలన, ధ ఽ చరణ (ధ ఆచ ంచక వడం) అధ రణ (అధ ఆచ ంచడం) వంట అప లను నర ల యడం వల వతల మనయందు అనుగహం ల ఉ లను సృ సు ర స షం ప ంచడం వలన అధ చరణ ఉ ల వ రణమ

ల ం .

ఇంతవరక అధర ంవల మ, నగర, జనపద ధ ంస అను ఉ ల య వ , జలం, ఓషధుల మ న గ ట క కృ వం ఏర డ య ప బ ం . ట సం రం

ర ర దమ ర ల ర దు ంసకత ం స వమ పమ ణం వ ంపబడ ం .

*10వ పకరణం సమ పం*

303

11వ పకరణం

ర ద మ మ “ఏ అప ష ” అ అనుస ం , ఒక వ డ . దుష ణ డ

ర దుడ , షర ణ డ వ డ . ఈ ర దం త రశ రం ఉ కల డ ర దుడ , వశ రం ఉ కల డ వ డ అ ఈ ం .

ర ఏష యద స తను |

ప రం శ ర దం త ర ర లవబడ త డ వ డ .

స ధయ య త ం స సర కర సు| వ చ న ను ణ ం త వ వస ృతః|

అ “ రతం” ల ద సుల అ ర . అంట త ం మన అను ంపబ సర కర లందు వ డ మనుష లక మంగళం క ం ల ర ం న , సర ప ర లను వృ ం ం , వశబ చు వ డ అ మన లవబడ త డ అ అరం.

“ర క ం- ం” అ ర దుడ క రస వం కల డ , వ డ తస వం కల డ ల స వ వ ం . ఇం ర దశబ “భట స ర ష ం”ల అ క అ ల ప బ .

దయ సర మన ల ఇ ర దః|

సర ణజ అంత లంల ంప డ కనుక ర దుడ .

ర దర పయ ధ అవల కయ పయ ర దః|

దం త మనక ధర మ ల య య డ ర దుడ .

ర గ పయ చ ం ప దయ ర దః|

ద దు డ న పరమ త ను ద ఙ యం ప ంప సు డ కనుక ర దుడ .

ర పణవ ర పయ నం పయ ర దః|

ఓ అ పణవం ఉ ం పణవ ప ద న పరమ త ను త ంప నందున ర దుడ .

“ బం శ ః త ర దః”

“భ భ ః య ః త ః వ , శ ర దః”

భక ల న ంప య డ కనుక ర దుడ , ఇల ధ వ త ల ర దశబ రం వ ంచబ ం .

ర దం సం ర దుఃఖం వయ ర దః| అ భ వ ర దః| యజ ర ప నర వ |

త వః త ర దశబ య |

304

ఈశ ర ఉ ం సమస అమంగ లను న ంప , జనన మరణప హ ర పమ న సం ర దుఃఖమ ను న ంప , వ ర దశబ అ ప అవ త డ అరం.

“ర తం శబం నం బహ ణ ద కల ఇ ర దః”

“ బ ణం ద ప ర ం ంశ ప ణ త ”

పరమ వ డ జగత ష అ న బహ ను సృ ం , ఆ బహ సం లను య ప ర ం సృ ం ల ఉండడం త ర ద శబం క ఉ డ , ఆ బహ ర దుడ ఇ న లను ఆ రం సుక య ప ర కం సృ ం నట “ య ప ర మకల య ” అ

బ ం . ఈ ప రం ధ వ త ల ర ద శబ వ ం ర .

, న న ధ వ త ల ప ంచబ న ధ అవసలల పర శ ర డ ర దశబం సంబ ంచబ , ంచబడ అర డ అనడ తప ; పకృతమ , ఉ తమ లక “ర క రః” అ శ పంచక ర పణ పసంగంల ‘సూతసం త’ల ప బ ం .

ంసకత స వం కల డ కనక .సం. 4-5-1 ల ర ద మక ఆయనను ఇల సు ం .

ఓ నమ ర ద మన వ ఉ త ఇష నమః| నమ అసు ధన బ హ మ త నమః|

అ మంతం ర దు సంబ ం , అత ం సంబం ం న మ ల న ధను ణ దులక , ట ధ ం న బ హ వ లక హసమ లక నమస ం ర దు పసను సుక న ట ఈ ం ష ం బ ం .

అ న మం ణ వస తనూః జగదుపసం ర పవృ ప ధ |

జగదుపసం రం సం పవృత న రర పం ఈ మంతం పసన ం యబడ త ంద అరం.

య త ఇష వతమ వం బభ వ ధనుః| శర య తవ తయ ర దమృడయ|

“ ర ద త య , య ష ః వతమ ంతతమ బభ వ| త త యం యదనుః వం ంతం బభ వ. త య చ తవ శర తవ ఇష ః తయ ంతయ , ఇ , న చ ం న

ధను , తయ చ ంతయ శరవ య నః, అ మృడయ సుఖయ” ( ష ం)

అ ధం ఈ ష ంల ప బ నట ఈ మంతం త, “ఓ ర దు ! అ సంబ ం , “ క సంబం ం న ధను ణ లను, ట ధ ం న అమ ల వంట ట ంతపర ,

ట మమ ం ంచక, ఎలప డూ సుఖ ట మ ” అ ర దు ం .

య ర ద తనూ ర ప | తయ న సను శంతమయ శం క |

ఓ ర దు ! శ రం, మ యందు అనుగహం చూ . కనుక ం ం దు. ప ర ప న , ఇషమ ప ంప దు. ల సంల ఉం ఎలప డూ ణ లక సుఖ స ంప సున ఓ ర దు ! అత ంత సుఖ కల గ శ రం త, నను ల ం

ట క , ప శయ క య మ . అన సుఖవంత య మ .

య ష ం శంత హ భర స | ం త ం క ర | మ ం ః ప ర షం జగ |

305

ల స అ న పర శ ర ! ల ఖ పర ప ం ఓ ర దు ! శత వ లను ం ంచడం సం ల ధ ం న ఆ బ ణ మ షయంల మంగళపద న ,

ంత న య మ . మ ఉం వర జంగమ త క న ఈ జగత ను ం ంచక మ .

న వచ వ మ | య నస ర జగద య ం సుమ అస |

ల స అ న ఓ ర దు ! సమస మనుష ప ర ప న జగత గర త న ను, మన తమ ను అవ అనుగహం రక ను ంచ మంగళపద న ఈ

మంతర ప న క సు సు ను.

అధ చద వ పధ ష | అ శ స జమ య స శ య త న ః|

సమస వతల స ల నను గ ం "ఇతడ భక డ " అ నువ న ంట క స పత ం ల సుం . అట ఓ ర దు ! నను ఆ ప రం స క యవల ం

సు ను. వ సర వతలల మ ఖు డవ . సర వతలను ంచుటక అరత కల డవ . నమ తం త సర లను హ ంచగల డవ . అంట, ఈ ల కంల దు డ త షమ ంవలన

ఏర న లను టగలడ . "పథ ష "-ఆ లక రణ న లను న ంప వసంబంధ న దట దు డవ వ ! కనుక మమ బ ం సర ఘ దులను, స

జ త లను న ంప సూ మమ అనుగ ంచుమ .

అ య అర ణ ఉత బభ సు మంగలః| మ ం ర అ స హస ం డ ఈమ |

మన చూడబడ త ఆ త ర పం ఉద సున ర దుడ , ఉదయ లంల అత ంత రక వరం నూ, ఉదయ నంతరం ం ం రక వరం నూ, మ ట ంగల వరం నూ ఆయ ల లను బట అ క రంగ ల క ఉ డ . మ అంధ ట అత ంత మంగళ స ర ప ఉన ఆ ఆ త ర ప ర దుడ ఇం రణర పంల భ , క లను ఆశ ంచుక ఉన ఇతర ర దుల ,

ల సంఖ ల ఉన ఆ త , తద ర పంల ఉన సమస ర దుల క ధ సమ న న ణ భ నమ ప చర ల ంచుక ంట మ .

అ వసర ల ల తః ఉ నం అదృశన దృశను ద ర ః| ఉ నం భ సదృ మృడయ నః|

లక ట షం ధ ంచడంవల కంఠం లవరం ను, న శ రం షం ల తవరం ను క న డ ఉన ర దుడ , మన ఆ త చూడబడ త డ . ద స జ నంల మర లన

లక ల , సూ సమయంల క ండల ర పట చు వడం సం ఆ టప మ ళల , ఈ ప రం ఒక ట-సమస ణ ల దర నం సు వడం సం ఉదయ సమయ ల మధ చ సూ ఉం ఆ ర దుడ మ చూడబ న , మమ సుఖవంత లను య ర మ .

న అసు ల య సహ య ఢ | అ అస స ఽహం ఽకరం నమః|

లక ట రణ త ల వ డ ను, ఇందు ధ ంచడం త సహ డ ను, పరన మ రణ త వర క ను వ వహ ంచబడ త న ర దు , అత భృత లంద నమ రం సు ను.

306

పమ ంచ ధన నస మ భ | య శ హస ఇషవః ప భగ వప|

ఓ ర దు ! ధనుసు ండ అంచులమధ గల మ దక ఎక టక, ంద వంచుమ . ల బ ణమ లను ట మ .

అవతత ధనుస ం సహ శ ష | ర శల ం మ ఖ నసు మ భవ|

కను ల క , నూర అమ ల దుల క న ఓ ర దు ! ధనుసు క ం వం , బ ణమ ల అగ లను క అంబ ల ల వం , మ పట అనుగహం

క న , ఉగ స ర డ , ంతమ ల ర త మ .

జ ం ధనుః కప శల బ ణ ం ఉత| అ శన షవ ఆభ రస షంగ ః|

జట టం ధ ం న ర దు ధనుసు వంచబ న కల అవడంవల ల ను, బ ణ లను అమ ల ల ఉంచడం బ ణ ల న న ను అవ క! కనుక బ ణ ల మమ బ ంచడంల అసమరమ ల ల , ఖడ శమ (క ఒర) వలం ఖ లను ధ ంచ ఉప గప , ప ంచ ఉప గపడ దు అ సు ను.

య ఢ షమ హ బభ వ ధనుః| తయ శ తస మయ య ప భ జ|

మ లను ఎ నట ఓ ర దు ! ధ ంచబ న ఆయ ల త ఉపద ల కల గ యక, మమ సర ంచుమ .

నమ అ య య త య ధృష | ఉ మ త న బ హ ం తవ ధన |

త లను బ ంచ సమరమ లన ధను ణ లను ధ ం న బ హ వ లక నమస సు ను.

ప ధన ర వృణక శ తః| అ య ఇష స అస త |

ఓ ర దు ! ధనుసు క ధ ం త క స వం మమ డ ట క! అంబ ల మ క ల దూరమ ల ఉండ క!

ర దుడ మనను బ ంచక ం ఉం ల ఇల ంట అ క ర ర ప మం ల ంచడం జర గ త ం . ల కంల క న డ ఏ ప య దపడ డ . ర దుడ రణం ధను ణ ల దం ఉంట డ . అట వంట ర దు మనక ఏ అప రమ జరగక ం అ క

ల డ క న ధం , ఆ ఆయ లను మన ప ంచక ం దూరం ఉం , మనను అనుగ ంచమ రడం అవసరం కనుక అ క మం ల ం ల గ ం .

మ ట "న రణ బ హ " దలగ ఎ అను కమ ల త చరచ త క న జగత అం ఈశ ర స ర పమ వ ం , ప అను కంల ఇల ప బడ ం .

అంధసస ద ద ల ల త| ఏ ం ప ర ణ ం ప ం మ ఏ ం ంచ మమ |

కంఠంల లక ట రణం త లవరం ను, ఇతర శ రం ల త వరం ను గల ఓ ర దు ! ప లను చ న నరకం ం ంచడం శ టట వంట ఓ ర దు ! భక లక అన ం ప ం ం టట వంట, యవసు న ం (ఒక డవ ) ఉన నువ మమ

307

ర ంచు. ల కంల ఏ ల ద దుడ అంట ర క ! అ ల ం వసువ లక ఈశ ర డ అ య ఉండడం త 'ద ' అ శబం దం సం సుం .

ఏ ం ప ర ణ ం - అస య ం ప త ణ ం, ఏ ం ప ం- అస య ం మ ం చ| ( ష ం)

మ ప త దులను, మ ల క మ ప వ లను ఎట వంట అ లను కల గ భయ టవద రన. ఇట ప బ న ప ర ష ప దులక జ ధుల కల గక ం అనుగ ంచమ రన.

య ర ద తను హ ష | ర దస ష తయ మృడ వ |

ఓ ర దు ! ధులక ఔషధం వల, శ రం అ ల లల నూ సకలల క ద దులక శ త వ అ ం . మ క జనన మరణ ల అ దుఃఖం లక ండ , త ం

ంద అవసర న ఔషధం వంట ఆ శ రం త మమ సుఖం ంప యమ రన.

ఇమ ం ర య తవ కప య య పభ మ మ | య నశ మస ప చత ష శ ం ప షం అ న త ర |

మ రబ న సమక ర టక త న బలం క న పస ష , మ క శత వ అ న ణంప మర ం క న ర దు ఇల సు మ . మ మనుష గణ , ప గణ సుఖం క ం ధం ను, మ మం (అంట- సర పపంచమ , సర ణ ట క ) సకల బలమ ల క డ క ధం , ఉపద ల లక ం ఉం టట అనుగ ం ం మ బ ఈశ ర యందు లగ ం అ టట సు మ .

మృ ర త మయస ృ య య నమ మ | యఛ ం చ శ మను యజ తద మ తవ ర ద పణ |

ఓ ర దు ! మ క ఈ ల కంల నూ పరల కంల నూ క సుఖమ ను కల గ య మ . మ పం అ శత వ ను ణంప మర ం గల క నమ రం అ ప చర సు మ .

నమ రం కంట ప ప చర లద మ క పకరణంల "నమస ృత వ య ం సమ పచర " అ బ ం . లక డ న పజ ప ఏ సుఖ , దుఃఖ ఽ వమ ను (అంట దుఃఖం ల

) ందు ఆ ఫల , అ శయ న క మ ందగలం కనుక ఆ ధం అనుగ ంచమ రన.

మ మ న మ తమ అర కం, మ న ఉ నమ తమ న ఉ త | మ వ ః తరం తమ తరం య మ నసను ర ద షః|

ఓ ర దు ! మ క సంబం ం న ఏ వృదు , బ ల , య వక , గర స వ ం ంచక . త దండ లను , మ బంధు దులను ఇం వ

ం ంచక .

మ న తన మ న ఆయ మ ష మ అ ష షః| ర ద వ హ ష నమ మ |

308

మ సం నమ నక సంబం ం అందుల నూ షం మ ప త సంబం ం న, మ క సంబం ం న ఆయ సు ను ం ంచవదు. మ వ ల , ఆ ల , ఇతర ప వ లను, మ భృత లను ధం రం న ం ంచక . మ కహ ల క, క హ సు ఇవ దల న ర నమ రమ ల ప చర ల సు మ .

ఆ ఘ ఉతప ర ష య య సుమ మ అసు| ర చ అ చ వ బ చన శ ర యచ బ ః|

ఆవ లను ఇతర ప వ లను ప త దులను ం ంచగ నట వంట ర స ర మ క దూరం ఉంచుమ . అన మ షయంల ఆ స ర చూ ంచక మ . మ లను ణంప య మర ం గల నమ రం క సు మ . క సుఖకర స ర మ యందు ఉంచు క! మమ సర ర ంచుమ . మమ ప ణ ల కంల ఇతర ల కంట అ కం ప ంచుమ .

అ చనశ ర యచ బ ః|

ఇహ,పరల ల ం ంటల మమ ం ంప వ అ శయ లన సుఖ ల మ రన.

సు తం గరసదం య నం మృగం న మమ పహత మ గ | మృ జ ర దస అన ం అస వపను ః|

ప ద న హృదయ ప ండ కమందు ఉన ట వంట, త య వక డ నట వంట, ఏనుగ వంట మృ ల ందుక భయంకర ర పం న ంహం వల జగత ను సంహ ంచ ఉగర పం ధ ం న ర దు ఈ మంతర ప న క సు ంచు క!

ఓ ర దు ! ఈ ప రం మ సు ంచబడ త న వ ప నమ ణం స వం గల మ శ సుఖమ కల గ య మ . నల మ ట, శత వ లయందు ప ం , న ంప య క! అ రన.

ప ణ ర దస ర ృణక ప షస దుర రఘ ః| అవ మఘవద సనుష ఢ య తనయ య మృడయ|

భక ల కలను వ ంప య మర ం గల, భక ల షయంల అత ంత ంత స వం గల ఓ ర దు ! మ పట మంగళపద న, మనస మ క న, శయం క న

డవ ఉండ మ . , మ వృ మ లందు ల మ క కనబడక ం ఉం , ప చర ం ధ ం న , బ ణర త న ధనుసు ను మ తం అలం రం సం ల ధ ం , మమ అనుగ ంచడం సం మ వదక వచు క! అ రన.

ద ల త నమ అసు భగవః| య సహస ం త న మస వపను ః|

ల త ర దు ఉ సక ల రకవరం ల పం ర నంల ను, షం ల త వరం, అన రకవరం గల అ ర నంల ను ఉ ంచునట ండ స ృ వచ ల ఉ . కనుక అల ంట వ ల గల షడ ణశ ర సంపను డ న ఓ భగవంత !

వద గల సహస సంఖ ల ఆయ ల మ శత వ ను ం ంచు క! ఇందుల ‘ ’ శబం

309

ధన చకం కనుక భక ల సం షం ధనమ ను ప ం టట వంట, అ అరంల , ర దు సంపను ంచడం జ ం .

సహ ణ సహస బ హ సవ తయః| భగవః ప మ ఖ కృ |

ఓ ర దు ! త లల ధనుసు , ఖడం, లం వంట ర గల అనంత సంఖ క న ఏ ఆయ ల ఉ య ట అ ట అ ప భగవ శబ చు డవ ఉన వ , ఆయ ల క అగ లను న ర గ ట ! అ అ క ల ం , అతడ

ర(ర ద) శ డ , వశ రం మన అనుగ ం ధం ంచడ ఈ అను కమ లల ప బ ం .

సహ ణ సహస ర అ భ మ | ం సహస జ ఽవ ధ తన |

అత యణ ష ం: 1.భ మ ం- భ ర ప ర ః సహసశః సహస ప ః సహ ణ, సహస సంఖ స , ం స ం, ధ ధనూం , సహస జ అస తః సహస జన వ వ త , అవతన అవతత జ పయ మః ఇ |

2. అ దృశ మ మహత ర మ సమ ద సదృ అన అ త వరమ ః భ ః ర దమ ః|

3. ల ః ఏక లవ ః ల ః ప ంత తవ ః కం ః దృ శ ః ర దమ ః, అథః మ చ ః భ రథ ష సంచర ం|

4. ల ః - కం ః ర ః వమ ప ః స వరమ ః|

5.య ల ష అవ ః ర ః త వృ ష ః ష స ంజ ః బ ల తృణవ ంజర వ ః ల ః లవర ః లవ ః అప ప నః ల ః షణ రకవ ః ఈదృ ః స ం|

6. భ తశబన అన త శ స నః మను పదవ ణః గణ ః ఉచ | మ పతయః ర ః ష ఖ సః, మ ం త మ నః అప కప నః జట బ ః ం|

7. ర ః అ ష భ జ మ ష గ ఢ న అవ ః సనః జ ధ ణ త షమ బ ధ త ష , త ష ద ష గ ఢ న అవ స నః బ జ

ధ ం|

8. ర ః ప ర యః ల క క మ ణ ం ర ః త ం వ మ ణ ం ర ః త ం వమ ణ ం ను స ం ప ం మ ణ ం చ ర ః ఐలబృ ః ఇ అన ం తస

సమ హః ఐరం, ఐర వ ఐలం త భ ఐలభృతః ఐలభృత ఏవ ఐలబృ ః అన ప న ష ఇత రః చ యవ ధః య భవ ధం క , య ః శత ః య ః శత ః సహయ ధ యవ ధః ం|

9. ర ః ఏ వంతశ సహ ణ సహసశ ఇ ఋ ః య వంత ఉ ః వం భ య ంసశ ఇ ఽప ః అ బహ ఽ త స శః ప శ ః ం స

310

ధ ధనూం సహస జ అస తః సహస జ వ వ అవతన అవత తజ పయ మః ఇ |

ఈ అను యణ ష ం యబ ం . ఇ ల ష న కనుక, అరం వ ంచబడ ం .

రశ రం న డ , సం రకత శ ఉ న డ ర దుడ . ఈ ర దమ ర ల భ అంత మ ల వ సం ల మం ఉ ర . ఒ క రంద అనుగ ఈ ప రం ర త డ .

1. భ ఏ ర దుల సహసజ షమ ల కల సహస సంఖ క ర దుల ఉ ధనుసు లను,

2. ఈ మ సమ ద సమ న న, ఢ న అన మ ను ఆశ ం ఏ ర ద మ ర ల ధనుసు లను,

3. ఏక లంల కంఠమ ల లవరం, తవరం క ల లల ఏ ర దమ ర ల భ యందు సంచ సు , ధనుసు లను,

4. న న షమ ల కల ఏ ర దమ ర ల దు ల కమ ను ఆశ ం ఉ , ధనుసు లను,

5. ల కమ లల వల వృ లల క లత గ ల ంగళవరం గల ందర ఏ ర దమ ర ల , ధనుసు లను,

6. ల కంల మనక కనపడ శ రం కల , ఏ భ తమ ల మన బ ట అ పత ల ఉం న ర ందర , ప ఖల మ ం త మ ర ల ందర , జట బంధమ ల క న మ ర ల ందర ఉంట ధనుసు లను,

7. మనం భ ం ఆ రంల గ ఢం ఇ ఉం , మనక త షమ ం క ం , మనం టల గ ఢం ఉం ఆ ర న బ సూ ఉంట , ఆ ర దమ ర ల ధనుసు లను,

8. మన క ల క తమ లన సర మ లక ర క ల ఉం , అన ప నం మనక షక ల ఉం , మన శత వ ల , మనక అ ష రకమ ల ఉంట న ర ద

మ ర ల ధనుసు లను,

9. ఏ ర దమ ర ల ణ న ఆయ ధ ల కల , ఖ లను ధ ం న , పయ రమ లను ర ంచడం సం సర కృ సు ధనుసు లను,

10. సహ ణ సహసశః వంట మం ల ప బ న ర దమ ర లకంట ఇం అ కం గల ఏ ర దమ ర ల ఆ య క లను ఆశ ం ఉ ధనుసు లను,

"సహస జ వ ధ తన "- మనక సహ జ ల దూరంల ధనుసు ల ర లను ం వం ఉంచునట ప మం ల మర ం ంచుక ం ం! అ అరం. ఆ

ర ద మ ర ల మన అధ ప క సుక మనక అ లను కల గ ర కనుక ఆ ర దమ ర ల జప యణ దుల వలన ఆ య ర దమ ర ల ర ద , అంట "ర క

311

" అను ప రం త ంచగలం అ ల ం . ర ఏ బ ణ ల శనం ం మంతం ల ప త ం .

న ర పృ ం ఽన మన ం వర షవ దశ రశ ద ణ దశ ప ర ర నమ మృడయను యం యశ తం జం

ద |

ష ం:- ర ః పృ ం వర ష ర ష ం ర ద ణ ం అన వ ఇషవః బ ణ ః అప న భ ణ పవర , అ రం ర ం ర య ంస భ ః పృ ం

భ ః అన బ ణ భ శ ర భ ః, త ర ః అన వర మ మ ం త ఇషవః ణ య ను ద ంస భ ః అంత వ భ ః ష భ శ ర భ ః, త ర ః వర ష ం ర ద ణ ం వరం ఇషవః, అ వృ అ వృ ం ణనః ంస

భ ః, భ ః, వ ష భ ః, ర భ శ , న అసు|

త ర ం:- ఎవర పృ ఆశ ంచుక అ బ ణం కల ( పం న ర అప న ం ల , ంతమం అన ం ం ం ల ) పజలను ం సు ఆ ర దమ ర ల సం, ఇం ఎవర అంత ఆశ ం " య అంత ధ ః" అను ప రం అంత అధ న య వ ను బ ణం కల ( య వ ణ లక

ల ప టం ) ణ లను ం సు అట ర దమ ర ల సం, ఏ ర దుల దు ల ఆశ ం వర, ఘబ ణమ ల కల (అ వృ , అ వృ ర పం ) ం సు అట ర దమ ర ల సం అంజల ల ! అ క ల ఘటంచబ ఉం టట , సకల క లక , సకల ల లక అ పత లన ఆ ర దమ ర లక స నయం నమస సు ను. దలక నమ రం

యడం కంట అ క న ఉప రం లద వం.

"నమస ృత వ య సమ పచర " అను ప రం నమసు ల ందు క! ర తృ ం న , ఏ వ మమ ంచక అత శత వ ం మ సు , అల ఏ వ మ ంచక అతడ మమ శత వ ం సు ఆ ఉభయ శత వ లనూ, ఓ ర దుల ! దం లమధ ఉంచుత ం.

అల ంట మ తం ం , మమ అనుగహబ సుఖ టమ రన. సం న ఉన మం లను జప యణ దుల ఆచ ం , "ర క రః” అ ప బ న ర దు ం ఆయన త ంచుక , సుఖం ంచుదుర క!" అ మన దమ త అనుగ సుం .

"న హ చ హ య చ" అ మంతం క ష ం:

ప రతః దూ , అదూ ద మ నం నం అ య వ హ హ , స ం సం అ శ న హ హ య | ( ష ం)

ఎదుర , దూరం ఉన అ య సం న ంప య డ ర ద స ర ప అ ర దు షం వ ంచబ ం . ఉ హరణ- స న త డనన గర ం వణ డ పర శ ర అ దరణ ల స పర భ జ ల ఎత , ఆ భ జ ల ఈశ ర

అంగ గం క బ వణ డ ఆ ం నప డ దయ మయ న భగవంత త వ ంచ బ డ ” అను కథ మ యణంల మనక కనబడ త ం .

312

అల భగవ షం ద డ య గం ఆర ంచ , వ డ రభ వ రం ద రసు ం , యజ ల దహనం , అ క ం లల మ త సరనం , అగ లను శనం , ఋ క లను కశమ ల ం , సూర దంతభంగం ప త న ంసక ల డ . కనుక పర శ ర అ దరణ యడం అత ంత అనర యకం. భగవంత వ

అత ంత ఆవశ కం అ నట ం . కనుక పజల అప ధంవలన అనుగహం త న వతలను పసన ం సు వ , భ మ శ అంత సంబంధ న అ లను ంచు వ ం ర కమం ఉప ంచబ ం . ందర ఆధు క జ న తల క న ం ప లక ం

ల క యం ల స యం మ ంత ఉ లను ఉపశ ంప యవచు న ర . అ ప యద ప వచు ను.

మన శంల ను , జ నం ప ర ంకంట అ వృ ం ం అన అ క ణ ల . ఉ హరణ ర ల త ను పయ ణప క మ య

గం గ ం సూచన సూ, అ కమం జ గత పడడంల ఉపక ం . ఇక డ మనం గమ ం న షయం ఒకట ఉం . జ న స యం త ను సంబం ం న సూచన

యగలగవచు , పభ త ం ర త ను క ం సన ర పంల , ను జ నం వరణంల మ ర ను ంచగల ? ల క న యం ల స యం బ వ

వరణ సూ ంచగల ట పమ లను అ కటలమ . ఒక ళ అ ధ నప ట అ క ధ న ఉ సృ ంచగలద ప డంల అ శ లదు, ఉండబ దు!

అందువలన ఉ ల సంభ ం నప డ ట ఏ ధ న ప యను మనం ఆచ ం ల ఆర ఙ యంల వ ంచబ ం ల సు వ పయ ం , సం

ంచబ న ం ర కమం గ ం ల సుక ం ం.

త ం ం పక ర ం , న య ం ప ంగ | త న ప క ర ం భ చ శదయ ః| నశ | తత మ న వర పజ గ ణః| సప

ప పరయం ప య | అన ణ వవర కథం చన|

పయత ష స ష ష దు త ష | మ ం ం బ ధః క అమృ ం శ ష |

ఏ మనుష ల ం సు ప ట ప భవం ందర . ఎవర క వం త , హం త ప త ల , భ శదల ం య , ర అన లక గ

అవ త ర . టల భ సంబం ం న అ లను పజల సత వరన త ంచ వచు ను. సర ప య రక న అమృ ఖ ం , అంట ర ద యణ, జపహ మ ర ర ప న ం ర ంచడం అంత , దు ల కమ లక సంబం ం న అ ల దూరమవ . ఈ ం ర దు వ మ ర వ హదం సుం . షయ , ఈ

స షం ం .

వత హ ప శ ః స స య స | ల హ మం త మ ష శ ః|

ఏ వ ర దు సంబ ం మమ ం ంచకయ ! అ ంచడ ల ం. ం ంచ మ ల రణ న జ లలను త ంచ నమకం ర దు

జ దులను ర ంచవల ంద బ య సూతకరల క ఇల ర .

313

అ తః పం ంగ ర ణ ం మ స ప ర కం జప హ మ ర క ం ఖ మః|

అ ష సజ ష ద ను ం ఏ కమను కం జ | ఏత ప య , చ మః ం మః ఆయ ష మః ఆ గ మశ క |

ర య జ నంతరం ఒ క చమక అను కమ ను క ప యం, చనం ర క ర ఆయ గ ఐశ దుల ఆ ం ర జ ం ల ఈ గ

సం బ ం .

మ తక యక న యమ డ దూతలను , "నరకస వృధ రం పటబంధం చ ర హ" అ , భ ల కంల మనుష లను పకర ల ప ం , నర ంపమ ం డ బ ండ ప ణంల ర య మ మ వ ం సందర ంల ం .

నరకస వృధ రం స య కృ ః| ఆధు వ త ం ల నశ స ః స యం ప | న ప ణ యత ష చ| ర దజ న ప కథం ప చ మ | ర ద జ ప ం ణ ఢ ం

శ వయం న చ| ర దజ ప ం పరం రం ర దజ ప ం మహ షం|

యమ ఆ అమల పరచడంల ఫల న యమదూతల యమ ఇల అ ర . "నరకల వృ ం ంచమ మ క ఆ శం ఇ ర . ప మంల ను, ప న రంల ను, ప ప ణ తంల ను, ర యజపం ండ జర గ ం అక డ. అల జర గ త న ర దజప ప వం త, ర న ప రం మ యలక త ం. ఒ క ణ లం క ర దజప ప తట లక త ం" అ !

ర దజపం ల ర న , మ తక యక లక క షత ల ం అ న అ వ ంచడం ర యం ప బ నమక, చమ లను జ కమ లల

ంచడం సర ల పట పంచల , ర దు ం ర ప ల ను క ం ఉంట ర ప బ ం . ఇం -

నమకం చమకం వ ప ర ష సూకం త వ చ| ఏతతయం పయ ంజ బహ ల మ య |

అ స ృ వలన నమకం, చమకం, ప ర షసూకం అ మ డ లను యణ బహ ల క కల గ త ంద ల ం .

"శతర యం హ " అ త గం. అ చయన పకరణంల ఇష ప నం ప అ న తర త వ ఇషకల అ కం ంచబ ం . ప ణకరల , సూతకరల

ధం గం ర .

న న ప రం స ృ దులల తకర ల , జప, యణ దులల ంచబడ ర యం ల మ మ కల . కనుక -

ర వ ద త నగ | న తత ః దు ధ చ|

ఏ మంల , నగరంల ర ధ యనం డ వ , అక డ ఆక దప ల , దు మ ల , ధుల వంట సంభ ంచవ ప బ ం .

314

మ టలందుక ? ంత స ంత ప రం ఉప షద లను నడం త , అనడం త , సం ం న జ నం త రక ం ర య జపం త ల సుంద ,

రమ ల హ మ ల ఈ సూ ప బడ ం .

ణ య వ ప జ త ః వ హ మ న సంశయః|

ప కం పశ - ప వచన ర పంల ర యంల కల ప ల అమృత స ర ప న ర దు మ య ల , ట జపం త అమృతత ం ం య ఈ ం త ల ప ంచబ ం .

" ం జ మృతత మ | శతర ణ "

"ఏ హ అమృతస మ య భవ | ఏ హ అమృ భవ "

ర యంల గల ప మం ఇష -అ షప ర ఉ య ల , కర లందు గం, గం ర న అరం భట స ర ష మ ల వ ంపబ ం .

ఈ ధం కప రం ర ద ప దకమ లన మం లను జప,హ మ అర దులల ం ర దు ల గల ర ద ంప సుక , వ మ ర క న మ ట

చమ ను కమ లను క జప యణ అర న హ మ దులల ం , వ ణ పసన ం సుక , వ అనుగహం సమస మంగళమ ల ందవచు ను.

ర ద ర ద దమ ల

నమక, చమకమ లను సమగం జ దులల ంచుటక ర దం అ ; నమకం ప , చమకంల ఒ అను కం ప న పద ండ ప య ల ం న

ర ద అంట ర . ఆ ర ద నుల పద ండ ర ఆవృ నట , లఘ ర దం అ , ఆ లఘ ర ద ప య పద ండ ర ఆవృ నట మ ర దం అ , ఆ మ ర ద ప య పద ండ ర ఆవృ నట అ ర దం అ ర తంతంల నబ ం .

నమ ర ద అ ష ఇత య ద న చ| ఆవరన కం గం న ఫలపద |

ఏకః ఠః నమ స అ ష త కక | ఇయం ర ద సమ ఖ ప కృంత |

ఇయ వ ర ద త ప చ | ర ద ః లఘ ర దః ప తః ||

ర దమ త ం ఈ ప రం వ ంపబ ం . ఇట ఒ మ ఉ దం త ఒక ర దు , ఒక వ వ వహ ంపబ నట ఆరంభంల ఉప దన ఉన ందువలన ఇంతవరక న జప అ క, అర హ మమ ల త ర దు రశ " స తనూ ం న శమయ " అ ప రం ఉపశ ంప , ంతస ర ప న వ మ ర వల ఉం . కనుక వమ త ం గ ం క ప ం ఉం .

వమ త మ

సత రజస గ ణ ల ఉ ధుల క న బహ ష మ శ దులక మ లభ త డ వ డ . అందువలన సమస పపంచమ వ షభ త ం . వ డ మ తం పపంచంల ఏ

ప రమ నక షభ త డ డ . ఈ షయం సూతసం తల ఇల ప బ ం .

315

న స షసు య మ శ రః| వస షం సకలం సర శః|

ఏ ప రం మ శ ర డ మ క షభ త డ , ఆ ధం దం మ క షమ ( గం) దు. వ సర పపంచం అంగభ తమ . సర పమ ణం. స ృ , ప ణ

ఇ ల అ అంగభ ల. అంట సమస పపం వ డ ర య డ .

సూతసం త యజ భవ ఖండం 28వ అ యంల వ ంగ శబం ఈ ధం వ ంపబ ం .

ఇక డ ంగమ అ శబ జ పకం అ అరం. కనుక ఇక డ వ సర ప లక జ పక డ . అంట సర ం య య డ వ అ , మ మతం త క వ డ ంగమ ధువపర ం ."లయ ంగం" అను వ త త సర ం వ ల లయమవ బట

' ంగమ ' అ "యత యంత సం శ త జ సస తద " అ త ఏ వసువ ల సృ లయమవ ం , ఆ వసువ బహ అ ల సు .

కను (మ త ప ప ను) చూ "ఇదం రజతం" ఇ ం అ భమ కల గ త ం . అసత న రజ దులక కల లయమ ం . సత న రజ దులక అసత న అంట

స అక డ ల రజతమ ల లయం లదు. అ ధం అసత ం అ న పపంచమందు సత ం అ న బహ ప రం లయం అవబ దు.

పళయ లంల బహ ల సమస పపంచం లయమవ త ం . కనుక బహ శబం ప బడ పరమ వ ంగమ అ , " వ ఏవ స యం ంగ " అ ప బ ం . ల కంల మ తం వ ంగ ప వ త " వస ంగం వ ంగం" వ క ంగం అ అ హ ఉం . ఇ జం దు.

స వ స యం ంగం.

ందర ఆలయం ంగమ , "ఆలయం ంగ హ రప ద తమ ః" అ ప సు ర . అంట స స ర ప న వ నప జ దుల ప ం ల ; మృ ర ప, ల మయ, స టకమయ ంగమ నక ఏ ఆ ర అ ంగమంట ర . ఈ మతంల క వ ంగం అ అరం ప ఫ సుం . ఆలయమంట ఆ రం. ఆ రం పరమ వ ఘటసుం క క దరదు. మ య క ంచబ న జగద నత ం పరమ వ అం క ంచ , ఆ వ మ తం ఎందుక అ నం ఉండదు అ సం ం "సత ం జ నమనంతం బహ " ( .ఉ.)

అ ప బ న సత తన ల ణ ల త డ పరమ వ డ . అల ంట పరమ వ డ సత , రజస గ ణ లక ఉ క లన బహ , ష వ ల వల ఉ ప ను డ క వడం త "మ ం వశ మ వః" అ మ వ డ ప బడ త డ . వశబ చు డ న మ వ మ త ం వర తం.

సూతసం త: మ వస మ త ం మ భవ | ప ం దూలన మ త ం న మయ వ త ం శక |

“ మ ప ం భస గ ంఠ | దం న క ర మర ః ప ణ లశ వ తః| ం మను ణ ం ప ం దూల | మ చ షః స త ఏవ జ య |

త త త త వచ| ప ం దూల త శ ప ణ వ ం భ |

316

ఈశ ర మ మ, ద మ మ, భ రణ మ మ వ ంపశక ం . ఈ మ ంటయందు ఏ మనుష శద ల ఆ మనుష డ లశమం ప ణ ం ల డ అ అరం. త లక మ త మ ంట పట సహజ న షం ఉంట ం . త ర, త ర, జ త ర ఈ మ డ ల ప వ , టయందు ప ణ త లక మ త శద అ శయం ఉంట ంద మ ంట మ మను వ ంచడం జ ం .

ఆ మ ఆ రం లనట , ఇంతట మ మ త డ న మ వ ఆ రం లదు, అవసరమ లదు అ అరం. పమ ణం "స భగవః క ప తః". ఆ భగవంత డ తన మ మయం ను ప ంచబ డ అ సమ నం ం .

న న ,స ృ పమ ణ ల స నంద స ర ప డ అ న పరమ వ స రమ , అతడ ఆ ఆ ంచ డ , ంగశబ చు డ ర ంచబ ం . ంగశబమ వ న వ సుం కనుక వ ంగమ శబం ల కవ వ చుక ం . ష ంగం, బహ ంగం అ ప ల నలదు క ! ఇల ఉండ నప జ దుల తం వ ఆ రం ఆగ క న ప సం ల త ‘సంస ంచబడ ’ బ ణ ం కం

( ం ర ల) ప ంపద ం ద శంక "సం రవ మ ం" అ ఆరం ం ,"ఆ మంత సం క త స త వదు ః" అ ఆ బ ణ ం ల క ప జ ల అ సమ నం

ర .

అంట అజ నం కల త న మనసు గల ణ లక ఆ య త ప అనుస ం , ప బంధక న ప రణ తం న ప జ కం అ అనబ ం . తం

స ర న పరమ వ ల కవ వ ర ప రం బ ణ ం ల ణ న ఆ రం ఆగ క నం క ంచవల వ ం . అందు త ంత జ న సంపను లక వ స ర ప ంగమ . తదనుసం న ప జ. జ నర త లక వ ఆ రం క ంచబ న బ ణ ంగం ప జ యం.

య ం ం వ బ హ పర స ష | అన గసు తః బ హ ప జ ప ష చ|

వలన న ంశ టంట ర దశబ చు డ న రశ రం ఉ క న ర దు , ర దశబం సంబ ం , ర దశబ ఘటతమ లన మం ల "మమ ంసక గ

యక !" అ ంచడం వశబ ఘటతమ లన మం ల ల ం. కనుక ర య జప, యణ, అర న, హ మ, అ దులల ం , ర దు ర ద త ంప

సు , వశ రం ఉ గల వ మ ర వ ం , త ం .

ప దమ ల - ట య తమ ల

ఇంతవరక సమ జకృత న పం ఉ రణమ , ఆ ఉ లను ర క జప యణ దుల ంపవచు న , ల ర దమ మ, వమ మ క వ ంచడం

జ ం . ఇక డ మ క షయం క ల సు వల ఉం , ప దమ ల - ట య తమ ల .

ల జ నకృతం, అజ నకృతం అ ండ ర ల . అజ నం న లక య ల ల లఘ మ తం ఉంట . ప ప దుల బ రంగ ప లల

317

జ ప గ న ప లల మ తప త రనం , ట ఎవర ంచర . చదువ ల ళ , ఇళ , ళ లక పక గ ల సుక ం ర బ రంగ ప లల

అ ప తక వ ం డ ర . అ తప ను చదువ క న ర , మంద ంప , క చు ల ఉంట .

అ ధం జ న,అజ నకృత లక క య ల న ం ఉంట . అల ంట య తం ఆచ ం , ప దుల , తకర అ ధర ం ఆచ ంచ మ ందు

దప రం క ండ హ మ ల , సర ప వర ల అ న ట "క ర హ య ప వల సమ " అ ప కర క మ ందు ఆచ ం .

ఆ తం మం ల .ఆ.2వ పశ ల ( క ప షల య బ హ ణం అంట ర ) ల గవ అను కంల ప బ . అల ర య ల క ంచబ .

తర త "క ం ర హ య ఽప త ఇవమ త" అ అను కంల కర లల క, క క లంల క ఎప ప డ తనక అప తత నట , అప డప డ

క ండహ మ ల య ఉంద అందుల క ండ హ మం న ల ఉం .

క ం ర హ య ఽప త ఇవమ త|

ష ం: యః ప మ సం న న స స ప తత ం మన శంక స ప మ క ండ హ న ప భవ |

"ఏ ప ర ష డ ఏ పంవలన తనక ప తత లద మనసు ల శం అతడ క ండహ మం ప త డవ డ . మ ట మ తక సమ న ప వృత రం హ మం

ంచడ ం .

య య భ ణ వ ష భవ ఽ త ంచ |

ష ం: ప ద యః త ంచ ఏషః సువర య ణ , భ ణహ ణ చ స భవ ఽ క ం ర హ య |

ఎవడ ద న యందు త చన అతడ సువర య ను, బం రం ం ం న డ భ ణ హ ర ను ( హత న ) సమ నుడ . అట డ ఆ పంనుం మ ంద క ండ హ మ ల య ల .

యద న భ ణహ య స ను చ |

న న పం న డ భ ణహ సమ డ , అంట జం భ ణహత న కంట తక వ పం న డ కనుక ఆ హ మం వ ంచగలదు. సవ

భ ణహ పం మ తం హ మం వలన వ ంచబ ద అరం.

త కం: భ ణహ సమ భ ణహ య అ న , భ ణహ య అ నమ రతమ భవ | త కథ ఏ న హ న వృ ర వ , ఇ శంక రత న ఇత తరం

దర య .

318

భ ణహత కంట తక వ నందువల ఒక హ మం వృ అవడం జరగదు. ఎందుకంట భ ణహత కంట తక వ అనడంల క ల రతమ ం ఉం క | కనుక ప రతమ ం

వ ంచ రతమ ం క ంచబ ం .

య వ మ త ఏ స త హ |

ష ం: అల ం మహ య వ భవ తదను ణ అల ం మ ంతం ం కృ తస ఏన స ఉ ల సత ప నం హ | తత రత న ష హ మ ః ః ఉ ః|

ను న ప రతమ అనుస ం క ండ సంవత రం , ల , ఇర ల గ ల , ప ండ ల , ఆర ల , మ డ ల

య మ ల , ఉప దుల టం , ప హ మం యడంవలన ప వృ అవ త ంద "సంవత ం భవ " వంట త ల ంచబ ం . ఇప డ హ మ ల వ ంపబ

పమ లను య య హ మ ంగ మం లను వ ను. , హ మ ంగం మ డ అను కమ లను, ఉప ంగం ఒక అను కమ ను ంచ వల ం ఈ బ ం .

య వ ళనం యద వ న ణమహం బభ య శ దధ జ ం హ త న య ప దయ మ ఇత ప ష |

అ నప ట గంథ సరణ ఉన ప త లను దృ ల ఉంచుక , పథమ అను కంల మం లను, య ను కంల ప వరణ గల మం లను మ త వ ను.

1. య వ ళనం సశ కృమ వయం| ఆ స మ ంచ తరస న మ త|

ష ం:- సః - వన ల ః, ఆ ః - అ ః ప ః, ః, వ ళనం- ం ధ రణం యత ర వయం చ కృత , త అప మ ం మ ంచత య యం ఋతస యజస సంబం ఋ న స న మ ం య యం ఇ .

ఓ ఆ వతల | క ధం క ం ల , ఆ వతల ప ర -ఈ వతల తక వ ర అ ళ త క కర ఏ పం సం ం , ఆ పంనుం మ క లను

య దుర క! మ య యజ సంబంధ న ఈ హ మంల నను సంబం ంప య ర త మ , అన ఈ యజసంబంధ న హ మం యబ ల చూడవల న రన.

2. వన మ య ఽనృత మ మ| త న ఇహ మ ంచత స జ సషః|

ష ం: ః! వయం వన మ ః వనం ఆత నః ఇచ ంతః యదనృతం ఊ మ జ త త రం అనృతం ఉకవనః సజ షసః పరస రం అ శ సమ న య ః

ః ఇహ అ కర ణ అను స త నః అ మ ంచత|

ఓ వతల ! మ వనం ం పతయంల జ దుల షయంల ఉం , సం అస లను ప ఉంట మ . వ అ ఆ క ను న మర ం వలన మ క

పరస రం సమ న క న , ర మమ ఆ లనుం ంచం .

3. ఋ న పృథు ఋ న త ం సరస |కృ న ః న య ం నృత మ మ|

319

ష ం:- పృ ఋ న యజన గ ణన య తం పం త సరస ఋ న య తం పం తం, పృ చ ఇ య యం కృ త ఏన సః నః అ

త రః ంచ య ంచ అనృతమ మ వయం ఉకవంతః త ద ఏనసః త|

ఓ పృ వ మ న వతల ! ఓ సరస ! గ ణం ( ల ) అను ం న యజంవలన మ క ఏ పం తట ం ం ఆ పం నుం , అప డప డ అసత ం పలకడం నుం జ ం న ఏ పం ఉం , నుం మమ ర ర ం దర క!

4. ఇం వర ణ బృహస ః| మ ంచం న యదన కృత మ మ|

ష ం:- య పం అన కృతం అ న యజ వ న న కృతమ మ వయం ః త న సః ఇం దయః బృహస త ం ః ః నః అ మ ంచంత |

ఇంద, అ , బృహస వతల ! యజ వ ంచడమ ఏ అప ధం త మ క పం జ ం ం , ఆ పంనుం మమ ంచుదుర క!

5. సజ తశ ం దుతజ స ం జ యసశ ం దుత క యసః| అ ధృషం వకృతం య నస త మ త మ మ |

ష ం:- సజ ః సమ నజ నః జ తయః సమ న వయ ః సఖ , ర కృతః శంసః సు ః, ఉత అధ జ మ జ య ః ః ర కృతః శంసః, సు ః జ య జ తస శంసః న మ కృ ః| ఉత అధ క య క తస శంసః నమయ అ ధృషం

ప ణ అప ర ం పబలం వకృతం వ ష సం తం య నః పం జ త దః త ం త అ మ మ మ ం మ కం క ర |

ఓ జ త దు ! అన ఓ అ ! జ త ల త , సమ న వయసు లన సఖుల త , ర త , జ ష దర ల త , క ష దర ల త పశం ంచబ న ఆ పశంసల ల క మత ల ఏ ప ర య తనూ ప హ ంప శక ం వ సంబంధ న, పబల న

అప ధమ లను ఏ పం సం ం , ఆ పంనుం నను మ క డను య మ .

6. య యన న బ హ మ ర మ వ ం ర దనృతం చకృమ వయం| అ త న హపత ః పమ ంచ త చకృమయ దుష ృ |

ష ం:- ర దనృతం ఆయ కర పం వయం చకృమ, కృతవంతః అస నం, గ ష త ం చ మన ప ష ంతనం, బ హ ం బ హ ణ డ , ఊర ం ఆ ంగ అ వ ం జ ను ం ఆగంతవ శగమ , ః న అ త చ బహ వచ చ ఇం య సంగహః, చ ఉద దర దర , ణ గ ర ం శవణం, ఆ న అభ భ ణ త త ర నసః అ ః మ ం పమ ంచత | య దుష ృ య స ణ చ కృమ భ ః అ పమ ంచత |

త ర ం: ట అబదం ఆడడం, గ ర వ లను ‘నువ ’ అ లవడం, గ ర ంద నడం, ప ల సంగ ంచడం, ఉద ం సూర - అస ం సూర -మధ ం న సూర -గహణ సూర చూడడం వంట ఆయ కమ లను ( పమ లను) క , వ ల ,

320

మనసు , బ హ వ ల , ఊర వ ల , కళ ఆ పల టనుం నను మ క డను య మ .

7. న ఆర ర భ వ న సూర ం తమ ర చ| ం అజ ద హం జ జ న న ఆ |

ష ం:- మ క త ర షః సచ క ం అం ణ ఉదక త ష న ః ఇ తః స తృ య మభ తయ తత జ య , స చ తః న పర శ ర జ ఆర సమ ద సమ ర భ వ ర బభ వ| త న జ పర శ రః స ను సంజ సు ణ ఆ తమసః సూర ం ర చ ర కం కృత | ఇందః స ప ః న పర శ ర జ ఆ ః స న శత అజ ణ త , న జ అహమ న నః సర ప వ జ ః ఆ ర శ ర జ ః ప న |

త ర ం- అ అం ర ర పంల ఉదకపతనం ం నట , వలన ఏకత డ , త డ త డ అను మ గ ర ప టనట ప శ ండంల "తత ఏక జ యతః, త

జ య , తత జ యత" అ వ ంచబ ం . ప ప ల ప ం.

దర ప రమ సలల ప త క హ సు ను ంచ మ ందు య ం మ ర దం ల " నవహ " అ త ంచబ ం . వలన ణ ంస న పం తట ం ంద , ఆ పం మ సు వ వతల ఆ ఏకత, త, తలయందు ఉం ర " ఆ ష మృజత" అను బ ం . తర త ఆ

త డ ఏ పర శ ర జ సు వలన సమ ద సదృశ న పంనుం మ క డ అయ , ఏ పర శ ర జ సు వలన సువ ను సుర ఆ ంచబ న తమసు నుం సూర డ

మ క డయ , ఆ షయం .సం. 2-1 పశ ల "సువ ను సురసూ ర ం తమ ధ త ః య చ " అ ఉ ఖ నంల వ ంచబ ం .

ప రం ఏ ర శ ర జ సు త సమస శత వ లను ఇందుడ ఒక ణంల న ంప ఆ జ సు ంచబ న అట జ సు ను ం న డ నయ ను, అ అరం.

8. యత దమ ప తం మ హ న యమస చ | ఏతత అనృణ భ వ వ ప త ద |

ష ం:- ఇహ అ జన మయ కృతం యదృణం అప తం న ల ఉతమ భ ః న పత తం యమస దుష ణః న పత ర త న న ఋణన య హం చ | ఏత న హ న తత దృశం ప ద పత ర య అ న హ న త షః త ం అ వ జన మ ం పత ర ణ సమరం క ర |

ఈ జన ల ఒక నుం ఋణం సుక , ఏ రణం త అ ఆ ఋణ తక ర లక , ఆ ఋణ దుష ణ అ న యమ యం అవ త ం . అల ంట

ఋణ ప వ ం ర గ త న ను. ఇప డ త అను ంచబ న హ మప వం త, అనుగహంవల, ం ఉండ ఆ ఋణ యగల

321

అవ గలను. కనుక ఈ హ మం నువ సంత ష డ , నను ఋణం యగల సమర య రన!" అ అ రన.

9వ మంతం నుం 20వ మం ంతం వరక (9-20) ప కల ప బ .

9. యన మ య ష యదంత య శ మ జ య ప ఇమం వర ణ త య త ం ఆ సత ం అ త మ అయ |

యన మ గ స | ఏ నశ రయ | అ త నసః|

ష ం : మ గర ర ణ ఉదరం ప స మ య నశ ర, పరప ర ష కం కృతవ | య నః ప ద థునం చ ర | త అ ః మ ం మ ంచత |

ను గర ంల ప ం ఉండ , త పరప ర ష సంపర ంవలన , ంచబ న లల తం థునం నందువలన ఏ పం సంభ ం ం ఆ పం నుం నను

అ వత మ య క!

10. య ష మ తరం తరం| ప తః పమ ధయ | అ ం త మయ త | తద అనృణ భ |

వం: య బ లః ప తః రహం పమ తః పక ణ హృషః ధయ సనం బ మ తరం ష త న త త ం త మ త ఉ మయ అ ం అనుపదృ భవ | త

మ ష అ అహ అనృణ భ పత ప ర త ర పం య పం న మ భ యసం|

ను శ వసల సం షం సన ం క సూ త ం ను. అ ళ త ల తను త తం క ం ను. ఆ సమయంల కల మ త తండ ల ఆ

బ ధను బ ధ ప గణంపక , ఆ డనక పత ప ర త మ ఏ పం క సంక సుం ఆ పంనుం మ క డను అవ దును క!

11. యదన ం పృ మ త | య తరం తరం ం మ| అ త నసః|

ష ం: అంత కం ల కతయం ం మ వయం ం త వంతః ఇ , త మ తరం తరం చ ం య , ల కతయ వ ం మ శ అ చరణ వ ం |

భ మ శ,అంత ల ల కతయ వర లన ణ లక , మ తర లక అ షం పవ ంచడం ఏ పం ఆ పంనుం అ నను మ క య క!

12. య శ శ యత శ | య నశ కృమ నూతనం యత ణం| అ త నసః|

ష ం: శ ం య త ః ఆశ అ మ న కృతయ ంసయ య పం శ త ం కృతయ ంసయ ప శ ప వృ న కృతయ ంసయ , య పం, అన ద నూతనం ఇ ంతనం, ప ణం ర ల వ వ తం, య నశ కృమ, అ ః త మ ం మ ంచత |

ఎదుర లబ న ంస తను, ఎలప డ న ంస తను, నుకనుం న ంస తను సం ంచబ న పం నుం నను మ క య క!

322

13. అ మ దు తం య నః| జ పం పర సధ | యతయం సుకృ దుష ృతః| తమ సుకృ ంను ల కం||

ష ం:- దు తం దుర రణం య నః దృశం అ ః ప అ మ ంచ పర ఉత ృ సధ సహ ద త కృ , పం ర హ , అ ః ప ప త జ | తతశ యత య ల సుకృతః ప ణ కృతః య న క ద దుష ృ య | తం సుకృతం ప ణ కృ ం ల కం, ను పం ఆ |

ఓ అ వ ! దుర రణ న , పం త సభలల న , అనుగహం ట క ంట ను. ప చ నంతరం ఏ ల కంల ప ణ త ల తప

త ల ండ ఆ ప ణ ల ను ఘం ర క ంట ను.

14. అమృజ త నః| త ఏ తన ను ష మ మృజ పమ ంచత దు య చ కృమ క త మ మ నసం|

ష ం: ఽయం తః త ః ఏత నః పం అమృజత| అత ఏవ బ హ ణ అ ష మృజత| ఇ అ జ ః ఏకత, త, ః ఆ ః వ ః ప ః, ఽయం తః ఏత పం మను ష వ మృజ మృష ల త త రః తత సూ భ మను ష అవ స ంచ పం య మ మ న ప య ఇ |

వ ప ధ ర త డ మనుష లందు సంక ంప యడం త మనుష ర పంల ఉన యందు క ంత పం సూ దయ సూ సమయ ల లల

ంచడం ఏ సంక ం ఉం , ఆ పంనుం వ నను మ క య దువ క!

15. జ అప జ ః|య జ ఔష భ ః| అ య అ జ ఆపః న ంధంత ంధ ః|

ష ం: య ఆపః జ ః దు ల దుర ః ః వర | య శ అప కర సుజ ః కర జ ఆపః క ర ః య శ ఔష భ ః ర త ః ఆ ర ః ఆపః అ అ చ య శ ఆపః అ జ ః దు జ ః వ ః స అ ంధ ః సర స ల కస ధ త ః నః

అ ంధను ధయం త |

ఏ ఉద ల ళ ల కంల త ఉంట , ఏ ఉద ల బ వ లనుం ల ప ఆ ర తమవ త , ఏ ఉద ల ర ప ల వర ర పంల ల వడ త ఆ సమస ఉద ల అ మ న వతల మమ ప మ క లను , ప త లను దర క!

17. య నకం దు తం చ మ| య నూతనం యత ణం| రణ వ సత ఉత తనః|

ష ం: నకం యదు తం చ మ య యచ దు త మహ చ మ య పం నూతన ంతనం, యత ణం ర ల వ వ తం ఆపః| రణ వ ః సువ వ జ న ః య యం తతః సర అ ఉత త ఉత ణ క ర త|

ఓ సువర సమయ న జసు గల ఉద మ న వతల ! త లందు ఏ పం ఆచ ం , పగట సమయంల ఏ పం ఆచ ం , ఎప న పం, ఇప న

పం, ఈ సమస ల నుం మ ర దులను య దుర క!

323

ఈ ప రం ప య తర ప న క ండహ మ అను లల పథమ ను కం సమ పం. య,తృ య అను లల వలం పప దక మం లను మ తం వ ం పయత ం ను.

యద వ న ృణమహం బభ త సంజగర జ భ ః| అ త ందశ సం పమ ంచ ం|

ష ం: అహమ వ ప ర ణర పం వ వ రం కర మసమరస యదృణం బభ వ| ప న య తదృణం జ భ ః ఉతమ భ ః అ త పత ర త మ చ సంజగర సమ

భ త న | అ ః ఇందశ సం పరస రం ఐకమత ం గ మ ం త దృణ మ ంచ ం|

ను క ట ంబ ర ణ య అసమర డ న ఋణం ర క, ఆ ధ ఖర ట ఉ , ల న ఋణ ర మనస ంచక, ఉ శ ప ర కం త ంచుక , ఆ ఋణంనుం అ ందు దర పరస ర ఐక మత ం క న , నను ఋణ మ క య దుర క!

యద ం చకర ణ అ ణ ం వగ మ ప ఘ మ నః ఉగం ప చ షభృచ న ప ర వనుద మృణ |

ష ం: య య ణ, ద పహరణ అహం హ ం కృత న | అ ణ ం చ ం య ణ ం వగ ం వంగ యం గంతవ ం ర షయ త రః త షయం ఉప ఘ మ నః ఉపహతం అధర త ం క ర య పం కృత న త ఋణ ఉగం ప చ షభృచ ఇ త మ ణ అప ర అనుద ం ఆనుర ణ పత ర య ం

పర పం ఋణం య అ కం న భవ త క ర ం|

ను త ల పరద పహరణం యడం, కను ల చూడతగ చూడడం, వ ల నక డ నడం వంట అధ ల ఆచ ం ఏ సం ం , అట త క న

ఋణంనుం ఉగంపశ షభృ అను అప రసల మ క య దుర క!

ఉగంప షభృ ణ యద వృత మనుదత త | న ఋణ న ృణవ ఇత మ యమస ల అ ర య|

ష ం: ఉగం ప | షభృ | ణ ఋణర ణ య కృ యద వృతం య దూ పణ ర పం ప తం అపణతం ఏతత ర ం అనుదతం అనుక లయ వ దతవ | ఋణ ఋణయ అను తం అ సమ నః సదృశః ఉతమరః అ ర ః బంధ రం అ క ర య కస అ అ వ, దృణః వరయ ఋణ పయ కం బంధనం నక | క తదుచ | యమస ల మరణ దూర ం గంత ల |

ఓ ఉగంపశ , షభృ మక అప రసల ! ఋణర ప న, దంల పణం , ర న ర క వడ వంట ల న నను మరణ నంతరమందు గంతవ మ న

యమల కంల ఋణ త అ న ఉతమర డ నను ర వ ల బం ంచును. కనుక ఆ బంధన మ సం మ క అనుక ల ఋణమ ను ర అవ దుర క!

సంక సు క సు ఋ యశ స నః| ఽస ద మ గ దూ దూర మ చత |

324

ష ం: “సంక సుకః సం ణ ప వమ న లః క సుకః ప వమ నస ర , ఋధః శస ప యశ స నః నః దృ ః వయం స ః భ ః అస అస తః య ం గ తం పం అ గసః పర ః ః దూ దూరం అ శ న దూరం య భవ అ తం తయంత శయంత |

పర లను అవమ ం స వం క ఉండడం, ప వమ ల కంల స ంప యడం, ఇతర లక శం క ంచడం, న స వం ( తనం) క ఉండడం వంట ల ణ ల

మ ఏ ం ఉ , ఆ పం మ నుం దూరం అ టట , ఎన డూ ఏ పమ క మమ స ృ ంచ ధం వతల మ లను న ంప య దుర క!

ఇంతవరక ధ చరణ త ర ం అధ ప హ ంచు మ ందు ప ల ప బ . ర నరక ప పం ర , ధ నరకమ లల ప శం, జ ంతరంల ప జన

ప జన వంట ట రణ న పం ర , ద దం వంట ట క ధకం అ న పం ర , య ల న ంచు పం ర , న ఋణం ర నందున వ న పం ర

అ ఇ ర లన ల ట ల ణ ల గ ం య త మం ల , అన క ండ హ మ ంగ మం ల అరం స షం వ ంచడ న . ఇం ల సంఘం త

యబ నవ ధర ం వ ం సంధర ంల ప బ , ట ప రమ ల ల వరక తకర లను వ ంచడ ం .

ట అ ర లన ర అందుల త న కర ల , మ కర ల బ ప ం , ఆవశ క న ట ట ర ం ల , టకంట మ ందు ట సమ న న ఫల ,

ట అ రం ఇ అ న రకర ల ఆచ ం ల ఆ ర ప న ధర మ ల అంట ఉషః లంల లవడం, పర శ ర ంచడం వంట ధ ల ఆచ ంచడం గ ం , ట

ట సం కర ల క శస ం , మనక అందుబ ట ల ఉన టన తప క ఆచ ం త ం ం , ట ట ప హ ం న అధ లను వ ం పమ దవశం అధర ం ఆచ ం న సందర ంల అనుస ంచవల న య లను

వ ంచడ ం . ఇవ పమ ద వ త ఆచ ం న అధ ల ప బ , సుం / ల న లక ద గమ ం .

మ త ం

అ ర అనుస ం అ క కర ల ఆచ ం ం దంల బ ంచబ ం . అ - త , క, మ కర ల మ డ ల . ఈ కర ల ఆచరణక మ ఖ శ ం తరతమ దం ప ప ళణ త ఆ య కర లను అను ం నప డ ఆ య ల ంచ అవసర న ప ణ ఆ ంచడం అ ప బ ం .

స ృత ల ంచబ న కర ను ఆచ ంచడం అంత సులభ ధ ం దు. ప ణ సమర ల , అసమర ల అ న ఉభయ లనూ ఆ య కర లను అను ం అనుగ ంచ ను దం వను ఉ యం ం .

వ క ఉత షం వరన త, వ వలన తకర అ న అ హ త క ను న ఫలం ల సుంద , వ ల గ నమ ల , క ణ స ర పమ ల , ప తమ ల , పద ణ

325

వలన ష న ఫలం ఉంట ంద , నం అ లల ను ష నద , ద స క వ ల ప నం లను న ంప సూ, ఆ గ ం ఇసు య , మ త

ప షమ ల అ క పంట గ బ హదమ ల , త లక ల ఉప గ పడ త య దంల వ ంపబడ ట త మ త ం సుస షమవ ం .

వ -ఉత షమ

ఆ ఇదమ స ల మ త పజ ప య ర చరత ఇమ మ పశ ం వ హ భ హర ం శ క భ వ మ పథత పృ వ భవతత ృ వృ త ం,

త మ మ పజ ప స న సృజ తవసూను ః పజ ప మబ వ |

ఈ సృ కమ వ ం టప డ మ సృ , అ ంతరసృ అను ండ ర ల సృష ల . బహ నూర సంవత ల ప ర న మ ట వ మ పళయం, తర త జ సృ మ సృ అ ర . బహ ఏ సూ సమ నప డ పపం పళయం సంభ సుం . ఇ అ ంతర పళయం. మ బహ మర సట ఉదయ లంల ఆరం ం సృ అ ంతర సృ అంట ర .

మ పళయంల “అంభః మ దహనం గ రం” వంట త ల సూర చందుల స అందర నమవ ర అ బ త . కనుక మ సృ ఆరంభంల వర ఉండర . అ ంతర పళయ లంల ఉద దుల నం నందున, అ ంతర సృ ఆరంభంల ఉద ల ఉ . ఈ షయ “అ ఇదం” అ బ ం . “అ – అ ంతర సృ ఆప ఏవ ఆస ” అంట అ ంతర సృ ల ఉదకమ ల మ తం ఉ . ‘స లమ ’ అ శబ ఉదకం అ అరం అ నప ట స ల శబం “ఆ ఇదమ స ల మ ” అ డబడడం త భ ంతర సంసృషం లక ం ( ఏ భ తమ ల లక ం ) వలం ఉదకమ ల ఉ య

ప డంల త ర ం.

పంచభ లల ప భ తమ నక తనవంత సగ గం, న ల ంట వంత సగ గం ఉంట ం . పృ ల క సగ గం ఆప జ య దుల ల క న సగ గం క ఉండడం త భ పృ అ వ వ రం. అల న ల గ క .

పసుతం అ ంతర సృ ఆరంభంల న ఉదకంల భ ంతర సంసృ లద ప మరల స ల పదం డబ ంద ర .

ఇల ంట ఉద లల లబడ వ ల సృ కర అ న పజ ప “స పజ ప య ర చర ”- య స ర పం ఆ ఉద లల సంచ ం డ . “ య అన ధ ః” అ త ంతరం కనుక అంత య వ అధ డవడంవల అక డ ఉదకమ ల

సంచ ం డ . ఆ సం ర లంల ఈ ఉద ల సంసరం లక ం అందుల గల భ చూ డ , “స ఇమ మపశ ” అ .

మ ట “ ం వ హ భ హర ” మ ట ఆ పజ ప వ వ రం ధ ం ఉద లక అడ గ గంల ఉన భ దం ల కర పట క , సుక వ డ .

ం శ క భ వ మ |

326

భ సుక వ న తర త ఆ పజ ప సృ యదల న , వ వ రం డ , సృ కర శ కర మ డ . భ సంక ం న ఉదకమ లను “వ మ ” ణ

మ రనం కృత – ష మ రనం సుక డ - షం త డ . మ రనం తర త “ పథత పృ వ భవ త పృ పృ త ం” అ ప బ ం . పృ - అ త వ కనుక భ స ంప నందున త మర ం వలన భ పృ అను ర క వ ం .

త మ మ త జ ప ః– ఆ పృ యందు పజ ప స శ రం ఉం సృ ః– సృ యదల న తపసు ను డ . “స నసృజత వసూను ”- మ ట

తప మర ం త వసుర ద ఆ త వతలను సృ ం డ .

ః పజ ప మబ వ పజ య మ | ఇ .

మ ట ఆ వ వ గ ణ ల పజ ద యం ం పజ ప రడం జ ం .

బ ద హం య సప ఽసృ ఏవంతప పజనన చ ధ మ యతనం యచ ఏ యత న మ |

అప డ పజ ప వ వతలక వల తపసు , తర త పజ దనం రం అ ,

ః వ గణ వ భ ః హ మ ఖ తపసః ఆ ర భ తం అ ం ద న అ హ మల ణం తపః క ర త క |

ఆ వ వతలక హ మర ప న తపసు క ఆ ర న అ ఇ , ఆ అ హ మ ల ణ న తపసు ను యం అ డ .

యత మ సంవత ర ఏ ం మసృజన|

మ ట పజ ప న ధం వ దుల ఒక సంవత రం హ మ ఖ తపసు , మర ం రందర క సంవత ంతంల “ఏ ం మసృజన” ఒక వ ను సృ ం ర . “ ం

వసు ర భ ః ఆ భ ః యచ ం ర ధ ం వస ర ఆ అర ంత”- సృ ంచబ న వ సమ దవ ం అవడం త, పజ ప అ నందువల, ఆ వ ను, ర ణ రం దట వసువ లను ఇ ర .

ర స వస రం గ ం శతతయం తయ ం శతం చ ఉ దయ మ స|

వసువ ల త ర ంచబ న , ఆ వ దగర మ డ వందల మ మ డ దూడలను కన . ఈ ప రం ర దు ర ంచబ న అక డ మ డ వందల మ మ డ దూడలను, ఆ త ల ర ంచబ న అక డ మ డ వందల మ మ డ దూడలను కన . “అధ వ సహస తమ భవ ”. ఈ ప రం ఆ వ తం మ డ ట క వందల ంభ

దూడలను క , తన క సంఖ ను ప ం . అందు త వ సహసత శబం త సంబ ంచబ ం .

327

ఫలమ

వక హ ఖ కర ఫలం ప బ ం .

పజ ప రహ త న జ | ఽ హ | త త న దజ యత| అ య త ః| ఽబ వ | పజ ప రహ త న జ | తస వయమజ ష | జ య ం న

ఆత న ఽ హ వ ః| ణ మ ః|తను య ః| చ ష ఆ త ః| ం హ దజ యత వ|

ష ం: ప క తనం న సమ కం ఉ ద ఆత న – త య కం తనం వసుజ తం ఉత ద మ త ధన హ మం కృత | న హ న అ య త ర పం తనమజ యత| అ దయః తనం జ య ర హ మం చక ః తత అ ః

ణభ ః ఇ ఏవం ణ మ హ త |త య ః తన ఆ త ః చ ర ం తయ ణ ం హ మ దూర ం ఏ వ అజ యత|

ప ర లం ఒకప డ పజ ప , న , సమ దం వంట తన ప లను సృ ం డ . తర త త క న తన ప రం అ యందు ప ట క, అ క త ధనభ త న హ మం డ . ఆ హ మ రం అ , య వ , ఆ త ల ఉత ను లయ ర . మ ట ర మ గ ర “పజ ప క హ మ మర ం త మన ల జ ం , అల మనక క

తన వసువ జ ంచు క!” అ ఆల చన , త ధనం హ మం ర . ఆ యడంల అ “ ణభ ః ” అ మంతం ణ వతలక హ మం డ . య వ శ మ న వతక , ఆ త డ చ ర మ వతక హ మం ర . ఆ మ గ హ మ నంతరం ఒక వ ఉత న మ ం .

త పయ యచ న| మమ హ దజ మ |

ఉత న న వ ల పయసు ను అనుభ ంచడం షయంల ఎవ ర మ న హ మం వల వ ప టంద , ఆ పయసు తమ ందుత ం అ కల ంచుక ర .

పజ ప ం పశ మ య | స ఆ మబ | యత జయ | త స స |

ఈ కలహ ప రం సం పజ ప దగరక బయల ర . మ రమధ ంల ఆ త డ అ ఇల అ డ .

ః ఆవ ః మ యతరః జయ |

పజ ప రణల మన ఇద ల ఈ వ ఎవ ద రణ అ నప ట మన దరం కల సమ అనుభ ం.

క హ పజ ప రబ క క ఇ ణ మహ త ః| తను అహ య ః| చ హమ త ః |

పజ ప అప డ “ ల ఎవర ఎవ సం హ మం ర అ ప ం డ . అప డ ర -

328

ణ మహ త ః| తను అహ య ః| చ హ త ః| య ఏవ ణ మహ | తస హ దజ | ఆ హ దజ | తద హ త హ తత ం| అ హ తం|

ర మ ఏ వతలక హ మం ప డం జ ం . అప డ పజ ప శ ర, చ సు ల ణ నం కనుక ణమ ల మ ఖ న . కనుక ణమ లక న హ మం వల

వ జ ం ం అ ం డ .

య ఏవ ణ మహ | తస హ దజ |

ణ ల ఆయ ః స ర లనందువల అ మ పకరణంల ధువ తలను మరస తను గ ం సమయంల ఆ తను ఆయ ః స ర పం వ సూ ఇల అ డ –

ఆయ ఏతద జస యదువ ఉత గ ణ ం గృహ త య ః ణ మ తమ ”

“స క తలఖనం”- డ ఉంట తలఖనం ఉంట ం అన ట ఆయ సు ఉన త చ ఇం య ల అవసరం. అందువలన ణ న హ మ మ ఖ మ , అత తమం అ ; ఆ హ మ మర ం వల వ ఉత న ంద పజ ప రయం డ .

“ఆ హ దజ | తద హ త హ తత ం”

“అ సంబం హ మ ఉత వ త త అ హ త మ సంపన ”

అ సంబంధ న హ మంవలన ఉత న నందున వ క అ హ త మం ల ం ం . వ ను ంచడం హ ఖ క ను నం సమ న న .

మ త మ

ప జ లను వ సూ, టల వ క ఒక ప జ నం అ “సూ ఽ ణ వః షవః ఖం మర జల ” అ సూర డ , అ , బ హ ణ డ , వ ల దల గల ల గవతంల ప బ . ఆ య ప ణంల –

అప హృద సూ సం ల ప మ సుచ| ఈ ష హ స మ గర నం మ ః స ృత |

ఉదకమ ల , అ , సూర డ హృదయ ర ందమ , సం లమ , ల మయ న, లక ర మయ న ప మల , రస ంగమ ల లక రణ య ంగమ ల దలగ టల

ష న ట ప జ నమ ల సుక , పర శ ర అర న య ం ప బ ం . క ట -

సూ త ద య తయ హ యజత మ | ఆ న త ప ష ం గయవ |

అ ప బ ం . సూర డ దతయ స ర ప డ .

“ దర న సూర ః త ప తపత” అ బ ం . కనుక దతయం ఉ ం సూర అనుగ త డ వలన , “ బ హ ణ ద తం

ర ప తచ త ర జం”- బ హ ణ గహం కంట చత ర జ రం య ం ద కృషభగ నుడ వ ం డ . కనుక బ హ ణ నక ఆ థ వ డమ ర పంల నను అ ం , వ లక తృణ కం సమ ంచడం నను అ ం , అనుగహం ం ంద

329

కృషపరమ త వ ం నట గవతంల ప బ ం . కనుక వ లక వ యడం పర శ నుగహం ందవచు న నట అ ం .

ఇం , “గ మం ష ష భ వ చత రశ|” అ స ృ ప రం 14 ల ల , వమ నవ సకల చ చర వ ల శ రమందు ఉ య అరం. బ హ దృ వ మనక మ ప వ చ ం నప ట , ఆ క దృ చూ , అ తర రణ న ప తత కల , ప జ నం కలద ప క తప దు. అందు త సూ మ లను న ంప య ఇళ అలక , మ ం ళ ల కల ప య మన ళ న లంనుం మయమ ను డడం సంప యం వ ం . ఇ వలం ఒక మ ఢనమ కం టప య ల లదు. ఎందుకంట మ తకమ లను క న ంప య శ మ త ప దులల ఉండడం త

య తం పంచగవ శన ధర సంల ప బ ం .

పంచగవ ం అంట 1. మ తం 2. ప షం 3. పయసు 4. ద 5. ఘృతమ . ల కంల 84 ల ల వ సులల ఏ ప వ క మ తప లను డడం లదు. ట మ త ప ల దురంధం ం ఉంట . మ త ప ల దురంధం లక ం ఉండడ క, ఇతర దురం లను ట శ క ఉంట .

ప షం ఉత రన న భ ల ఉత న న తృణ లను ద త కర లందు ం ం ఒక సందర ంల దం ం ం .

ఇం ణ చర ం ర యస ఽస ం వ ం ణ వ ం ణ వ న ప వ స ం స శ |

య ద సమయంల శత నను జ ంచ త నంత ‘అస ం ’ త ల సమయంల ఇం ణ వ క న చర దవ క న య గం య ల ం ం . ప రం య గంల అ న ఇం ణ వతక నను త గల యగలద “ స ం స శ ” అ ప బ ం .

ఇ ఇల ఉండ , ఈ య గంల పకృ య గంనుం ఇధ మ , అన స ధల అ ల హ మం యద న అ ప బ ం . ఇక డ ఒక షం ఉం .

బల జ న సన ర ష న హ త బల జ ఉద ష గ నం యమ య దయ | ఇ

అ శం త ప న ఇధ మందు బల జమ లను బం ం ల ంచబ ం . బల జమ లంట ఏ ట?

అ ష అ కం ప షం ః యత న హ - త ం మ తం క , త బల జ ఉత ద . ం బల జ ం బంధ న యమమ నం గ వ యం, అ య- ప ం దయ – లంభయ – గ ం యః నతయ తత ం| య నవః ః ప నం

అరణ గ యత పల యన ల ణం పలం ప త జ ల స గృహ వ ఆయ అ న దుహ | య బ వ ః స నః ర ం న ఇ ను ణ వహ | త య ః

స వశ న ర త ం యః|

330

ఏ భ యందు వ అ కం మ త ప త రనం సుం ఆ భ యందు ఉత న న తృణ లక బల జమ ల అ ర . ఆ బల జమ లను ఇధ మందు బం ం . ఏ ప రం వ ల ఏ ప రం యజమ నుం ణ ం న , ఆ రం సం అడ , అక నుం ఎట క ం , స లంల యజమ ఇంట , అ య సం ల ఇసు , అ ర అల బం ంచడం వలన శబ చ మ లన బ వరమ ల (వృషభమ , ఎదు) క ణ ం న , రథ శకట ర ఢ లన ఇ ప రం రథ శకట దులను మ ందుక

సుక గలవ . అల ఆ న యజమ క ఇ ప రం నంల ఉండడం ‘ యం’ ప బడ ం .

మ త ప త రన ప శంల ఉద ం న తృణ లను అ ప త న ట క ం , త కర లల ంచడం ప తతను య సుం . అందు త వ ప జ యం. వ క ఇతర ప వ ల , జంత వ ల మ తప త రనం న ప శం అప తం అవ త ంద , “ప

జ క వర ”( .సూ) అ , ఆ మ లల ఉత న మ ల న క శలను, దర లను వ ంప త న ప బ ం .

వ ల క ణ స ర పమ ల , క ణ పదమ ల

ఆ అగ ను తభద మక | దంత రణయం త పజ వ ః ప ర ర ఇహసు ః| ఇం య ప ర ష దు ః|

వ ల మ మ ం ల , ల వచు క! మ క మంగళమ క ర క! మ లల సమృ వ ంచు క! మమ ర ంప య క! మ ఇంటల సూ దయ

మ ం డ న ఇం రం ద గమ య లను ఇచు క!

భదం గృహం శృణ థ భద చః|

ఓ వ ల ! అంబ ! అంట మంగళధ నుల ర మ ఇంట మంగళపదం ఉం ల యం .

అంబ ర మంగళ గ ః ః వ శ గృహం రమణయం స |

మంగళ క ల వ ల దూడల గ న గృహం రమణయం సుం . ఇం ,

భ వ ఇం ఆ | వ మస పథమస భ ః| ఇమ య వస జ స ఇందః ఇ ధృ మన ందం| య యం దయ కృశం | అ లం త ృణ సుప కం| భదం గృహం కృణ ధ భద చః| బృహ వయ ఉచ స సు| పజ వ సూ యవ స ం శ ః|

అపసు ప ణ బ ః మ వ న ఈశత మ ఘశ ం సః| ప ర దస వృంజ | ఉ దమ ప పర నం| ఆసు ష పపృచ ం| ఉపర భస త , ఉ ంద తవ | ( ష ం)

వ ల ఐశ ర స ర ల . ల , ర గ , ఘృతం దల న ఇంట ం సమృ ఉండడం ఐశ ర ల ణం. వ ల న ప ఆ గ ల ణం ఉంట ం . ర ల న , క ర ప ల క ం , చక మ ల , పృచ గం క ఉం సుర పమ క న వ ల ఇంట యజమ గ నమ ల ప వచు ను.

331

అందు త మయ గంల ఆధ ర దులను ఋ క ల ఆ ంచ , వదక మప క అ వ నప డ అత అధ ర డ బ ఋ క “క త ల ణ ద ణ ః” అ క ణస ర లన ఎ వ ల ద ణ ఇవ బడ ? అ అడ గ డ . -

స క ణ ద ణ ః సుర ః బహ మ ల ః దశ శతః వః|

అ సమ నం డ . “మం సుందరస ర పం క , బహ మ ల ం క న, క ణ స ర లన 112 వ ల ద ణ ఇవ బడ ” అ . కల ణ అను పదం వ లక ప య పదం డబడడం త జం వ ల కల ణస ర ల ల ం .

వ మస పథమస భ ః|

వర ణ గహప ర సమయంల “పయ వ మ ణ ” పయసు మం కల పవలనన త క ప రం “త వర ణం పయ ణ ”- వర ణ లక

మరసం గ ం టప డ పయసు ఆ ర శయణం య ల (కల ల ) . ఆ ధం పయసు మ పథమ భ గ త ం ం . అందు త

బృహ వయ ఉచ స సు|

అ ల “ఓ వ ల ! పయసు యజ లల ల ప ద పశం ంచబడ ం .”

ఇమ య వస జ స ఇందః| ఇ దృ మన ందం|

ఓ జనుల ! ఈ వ ల ఉ , అ ఇంద పన మ ల .

ఇం ః లయ | త ద ప రః|

ఇందుడ వ లను ంచుచు డ . అందు త అ ప రమ , వ ల యజమ ఇంద పన మ ల , అన లక ల అ అరం.

వలన లల ఉన వ ల యజమ , క మంగళం క ర య , వ ల క ణశబ చ మ ల , యజమ గ నమ ల , నం ం

ఉ య , యజ లల ర ఘృ కం సు ంచబడడం వ ల మ త ం దం త ప ంచబ నట ర ంచబ ం .

న మ మ

న త రం నం ం ద మ ః| య ద కృత ం క లం| ప న న య బహ ల కం స తన | మ ర వ న వ రత జ | (మ. .)

నం కంట ష న నం లదు. ఆ వ య న సం దన ం న నట , ఆ నం త సమస క లమ త సుం . మం ల ణ ల గల వ ను గ త గల గ తక

నం , అర వరం క , వ ర ల ప ం వ మ నం ఎ శ త న బహ ల కం ర క ంట ర ప బ ం . దంల క న మ మ షం ప బ ం .

సహసతమ యజమ నసు వరం ల క న ం సువరల కం గమయ |

332

వ సహసతమ స ర పమ వ ప ట క అ కల వ ంచడ న . ఆ ధం సహసత చ స ర ప న వ ను నం న యజమ స రల కమ ను ందగలడ . స రల కమ రదల న డ ఈ ం మంతం వ ను నం , స రల క క జ ష ల కమ ను క ందగలడ .

మ సువరం ల కం గమ హ సువర నం ల కం గమయ మ జ ష నం ల కం గమ హ జ ష న నం ల కం గమయ |

ఇం ,

మ స ను ణ గమ హ స నం ప ణ గమయ | ( .సం. 7-1-7)

ఈ మంతం నం స రల క జ ష ల లను రగలర . అన , తక ఆ త , ఇం ప ణ ల క కల గ శ నం క ఉంద అరమవ ం .

మ ప ం గమయ పజయ పసు స హ ప నర శ ద పజ నం ప రయ ం ప పయ | ( .సం.)

ప ం స నం|పజయ పసు స హర ంధనం ప నః మ ం ప శత | ( ష ం)

నం టప డ ఈ మంతం ప సం, పజ ప దుల క న ధనం . ఇం అ న కత వ ల సహసత స ర ప న నమ ంచబ ం .

మ బహ ణ హ ధ ర ద |

సహసత స ర ప న వ ను కత హక లన ఋ క లల ఆ ధు , బహ క , ఉ తక , అధ ర ఇ ల , ఆ ధం ఇవ బ న వ ఒక ట అ ,

సహసమస ద భవ సహసమస ప గృ త భవ |

వ లను ఇ నటవ త ందట. అంట, తక సహస న ఫ తం, ప గ తక సహస ప గహ షం సంభ య అరం. అందు ప గ తక ఆ షం లక ండ ప గహ సమయంల జ ం న మం దం ం ం .

ఏ న సహస ం భ ం ప గృ |

ఓ మ ! నువ ఒక వ మ త . దు. అందువల ఒక వ ను ను ప గ ంచుచు మను. సహస స ర పం ప గ ంచడంలదు. వ క సహస

స ర పం క ఒక వ మ ఇంట ప ంచుదువ క!

ఏ మ భ శమ సహస |

మంతం ఉచ ం ప గహం న తర త జ ంచద న మంతం:

ఽ సుష సు మ శసుష మ శసు మ శ|

ఓ సహసత స ర పమ ! వ సుఖపద న నవ . హన లంల ( ల తప డ ) సుఖం ంచ శక న నవ . కండూయనం సుఖం

333

ంచ శక న నవ . కనుక ఇ ల ణ ల క న , నను (మ గృ ) ప ంచుమ .

“ న ం న ” ల కంల ప గ తక ప గహ జన షం ఉంట ం . అందుల నూ షం వ ను ప గహం న సహస వ ల ప గహ షం సంభ సుం కనుక మంత జప మర ం త ఆ ప గ తను ప గహ షం త ం ంపక మ అ రన.

ంశం ఏ టంట ఒక వ ను నం సహస న ఫ తం ల సుంద , తక ప ణ ల క , పజ ,ప ధనం క న సు ర న ఆ స కల గ య , ప గ తక సహస ప గహజన షం సంభ సుంద , కనుక ప గ త

ఏ న సహసం, ఏ మ భ శ, సుష సు |

వంట మం లను జ , ఆ ష ప రం కల గ త ంద ప ంచడం వలన నం కడ ష న ప బ ం . కనుక ద సుల

ఏ వత భ న యః ం పయచ | య వ త మ ణ సంభవ శతక | వత స గ ం ఫలమ శ త |

ల కంల భ అర న ఎవడ వ ను నం , అట ఆ వ క ఎ మ ల , అ సంవత ల శతకత వ ల న ఫలం సం సుంద ర .

కరణ ప గం

వ అన హ ర పంల డ ద గ , భ దున డం న ం పం ం పజలను ం .

త త న భ న జఘ న నుః|

ను ర పంల ల పజలను ంద ఈ ప ం . వ వ య ర లక ఎర వ సరఫ యడం వ ఉప గపడ ం . ఆవ డను ఎర వ అందుల నతజ , ట ఉన ట ఆధు క జ కం క

ం . కృ మ ర య క ఎర వ లకంట ప షం తయ ర బ న ఎర వ ల ఉప గ . కనుక దంల -

య వర ణం వ మ లభ ణవ యజస ష ం శమయ వర ణన దు షం మ ర యజమ నః| ( .సం.6-6-7)

వర ణం ం వ మనూ బం మ ల త| ఇ సూత

అను ం న యజ ష సం, దు ష శనం సం వరణ వ కం అ న, వంధ అ న దవ న అనూబంధ అ ర గల ప య గం యజం క అవభృ నంతరం

య ం సూత ర ల ం ర .

ష ం: వ లం న త షః తః షం లయ , వర ణః దు షం శయ తతః యజస సు త ష ల స ర మ ం యజమ నః న ఇ |

334

సకమం అను త న యజ ం త డ అ ప . ఆ ధం యజ ం దు షమ ర . వర ణ డ అ ప . ఈ ఇదర వతలను ఉ ం గ లంబమ అ అనుబంధ య గం అను ం నట , వలన సంత ం న త డ యజ సు ం

యగలడ , వర ణ డ యజ ను న లంల తట ం న యజ గ ణ ం అ దు న ంప యగలడ . అందు త అను ం న యజం సగ ణ యజమ ఫల అం ంచ అనుబం య గమ అ ప య గం ంచబ ం . ఈ అనుబం ప య దం ఇల పశం ం .

య ల ంగల ర ం ప ందం వ మృ యజం ప య వర ణం వ మ లభ యజ వ ప య మత మన స ం |

ష ం:- “సర స భ ః” ఉర , త ం కృ య ం కరణమనుమత ం తత ప . శ న ధనం మయ దవ ం మత ం| మతం అ మతం ఫలమర మత | తద ఋ మ ం

కరణవ గ మ తస యజస వ లం న మత ం| మత ప పవ ఫలజనన శ ర వ | న చ అశ ల ణస షస ం ర వ .

ఉర అంట సస మల న భ . అల ంట భ ల ంగలం( గ ) దు న మ ట అందుల కరక ల మత మ ను, అంట ఆ భ మనం అ నంత ఫలం ఇవ గ

గ తను, శ ఇవ ధన న మ య ద ఉంచు ర . అ ర ఇక డ యజమ భ యజంల ం ఋ మమ గ దు , ఆ యజమ అ భ ఫల నశ ఇవ గ న ఫలజనన శ వ ప వ గల అనుబం య గం వలన కల గ త ంద ం .

ఈ సంధర ం ల కంల కరక లక మయమ ఎర వ అ క ఫల ధనమ ల ం . అం దు, వ ల దమ లల ఘృతం ఉండడం త వ ల భ దు ం నప డ ఆ ఘృతం భ యందు, సస మందు స సుంద , అ ల బలవరకమ అందు త వ క “ఘృతప ” అ ర వ ంద “కరక జ నం” అ కల వ ంచడం జ ం .

ఊరస ః పయస ః పజ వ రన అయ మ వ న ఈశత|

ఆ క ఆ దర య గంల య ం, అంట ద పయసు ల సం వ లను దుగ ఖ అరణ ంల త సం పం ం సమయంల ంపబ మం అరం.

అ య ః ఊరస ః పయస ః పజ వ ః (త వః ప ం భ ః) అన ః అయ ః మ న న ఈశత|

ఓ వ ల ! అత ంత బలపద న, ఎక వ ల ఇ టట వంట, అ క సం నం క నట, క న సం నమం మం ఉన ట, బహ సం నం గల వ ల ప వ లల ప జ యమ ల . ష ర తమ లన, ంతర నమ ల , య లను అంట

లను న ంప య నట వ లను ర ల అపహ ంచర క.

ఈ మంతం వ ల బలపద న , బహ రమ లను, బహ సం నమ ను ఇవ గలవ , మ త ప షమ ల గమ లను న ంప యగలవ నట ం . కనుక దంల

335

మ క పకరణంల “య యం ద య కృశం |అ లం త ృణ సు తక |” అ ప బ ం .

ష : వః, య యం కృశమ ప ర షం వత ం దయధ ద నం ప షం క ర త| అ లం క ర పమ ప ర షం సుప కం కృణ ఠ ఘృ ష భ వయవం క ర థ

ఓ వ ల ! బ కృ ం న ప ర ష ల దూడను రం మం ప య కం యం . క ర ఉన రం ంచడం , మ త ల త వంట ఔష ల

ంచడం , ఘృతం ంచడం మం ర పవంత యం ! అ ంచడం త వ ల మనక ఆ గ ప తల ల ం .

ఆవ ల ఆ గ ం అ ఆయ ద దు ల ళ బ త ర . ఆవ ల ఆయ ర రకం, బ ం క ! ఆవ ల మృధుమధురం, గం, పసన ం, పథ ం,

వ యం ఇం ర కరం ఉంట . శ ం యకం, ప యకం, పజ రకం, ర వరకం క . ఇల అ క గ ణ ల ండడం త మ త ల మ నవ ల ట మం

ఆ గ రకం అ దం ట ఆయ ద సం క ఆ య గ ణ లను పత ం ద ంచుక మ బ ం .

దంల “మ మ ష మ తరం” అ మంతంల భ మ తృశబం ప ంచడం జ ం . భ క ఋణం, జన న మ తృ వత ఋణం జ ం న తర త బహ ల ఉపక సున మ త ఋణం ర డం దు ధ మ మన ల బ త . అందు , వ లను కర ణం ర ం న మ నవ డ ఉత తమ డ , తన ఇష డ ర డ

డ .

సకృత రఘ వంశంల ప డ ందు నుం ల సుక , ఋత త అ న ధర ప కల ప క తం వ ందరల మ రమధ ంల ఉన వ ను ప ంచక ం నందుక ప క ర రక వ క! అ వ శ ం ం . తర త ఆ దంపత దర వ సుక న మ ట ప డ వ ను అ దరణ న పంనుం

మ క నట ప బడ ం .

పద ణం ష న ఫ సుంద , మ రతంల ఆను స క పర ంల బృహస ందు ఉప ం డ .

మ తరస ర భ ం వస ర సుఖప ః| వృ మ ం త ం వః ః పద ణ ః|

న వ ం న షయమం ర యంల ం కంల ఇమడ బ ం .

జగత సూ రగ క వ పజ పకంఠం తన ర య | దు ం సమ ం స ర మ ఉ మ వ సం హ ః|

యజంల ం ఘృతం, రం, ద వంట ప ల వకత ధనల ర శయ , క లంల తమ దూడల క న వ ల మంద, ద మం ల క న హ మంల

ప ప ర న ం ఉం .

336

ఇల ంట మ త న వ ల క , పద ణ దుల తకర సమ న న ఫలం ఇవ గలవ సపమ ణం ర ంచడం వలన, మనం స ృ దుల ప బ న కర లను మన అశకత వలన ఆచ ంచలక నప ట , ట సమ న న ఫలమ వను

యడం యస రం అ శ క ంచడ ం .

*11వ పకరణం సమ పం*

337

12వ పకరణం

ఉ సన – జ నమ

మ ం స “ ద ల ణ ఽ ధర ః” సూత ప రం య ధ లన ద త కర ల ధర ం అవడంవల ఇంతవరక ఆ ధర ం క పసంగ ధమ ల వ ంపబ ం . “ధ ణ

పమపనుద ” అను ధ ప దనం ( ల ంచడం) క ఫలమ ం . ధర శబ లన కర లక సం క ంచడం, షను ప టం ం ం ంచడం క ప జ ల ప బడ త .

య చ ంశ త ం ః సబహ ణ య జ ం సల క ం జయ | ( .ధ.సూ)

తమసూక ప రం ప బ న కర ల ప ర ష క సంస ం సం ం ం ం (సం రకమ ల ) అవ త .

త తం నువచ న బ హ ణ ష యజన న తప ఽ శ న| ( . .)

అను జస య ప రం అను ంపబ న కర ల షను ప టం , సం ం ం ం క అవ త . బహ త ల సు అ దృఢ ంఛ ర మ

ష అంట ర . సం ర, ప ల ం ంటల ను గల అ ంతర దం ఇల ప బడ ం .

జ ఽవశ ం సం ఽ ల ధన | స ఫలం జన బ భ ర త |

ల కంల మన క న బ భ (ఆక ) జనం వరక ఫల ప టం న (అన దట క న ఆక జనం ల యవల న కర లను ం ఫలం జ సం ం ల

నట ) ఒక ష క జ న ధ లన శవణ, మన దులను సం ంప జ నర ప ఫల అం ంచగలదు.

మ ందు కర లక సం రకత ం, జనకత ం ఎల తట సుం వ ంపబడ ం .

వ శమ ణ తః అకరణభయ పశ న యత ర తత ం ర మ చ |

వ శమ ధ లను బ ం న ల రణ ఈ కర మనక అవ ను యం ంచ బ ంద వం ను, ఈ కర యక పత యం జ సుంద భయం ను అను ంపబడ క సం రకం.

త త న బ ధ ంఛయ అన ణ ర ద త కర |

ప బ న కర ల ‘త త ’ క ం ంచబ న జ న ంఛ , ఈశ ర ణ బ అను అ షను క ం అవ . ఈ ప రం కర లక జనకత ం క తట ంచున అ ంతర దం పద ంపబ ం . “కర ణ తృల కః” ఇ త ల త కర లక క ఫలం నబడ ం క !

“కర ణ తృల క వం త కర ణ | ఫలమ కం త ః ద తచు ః ష ః ఽప ప బనకః| గ భంగ ర బ ద ను ధతః|

338

త కర ల ద చ ( ష) ప డ త ం ? అ సంశ ంచనక ద త కర లక త ప నం కనుక కర లవల వ ఫల గం అడం బ దు, బట టవల క ద చ

జ సుంద ం . త కర ల షయం ర పణం స , మ మ కర ల షయ ? అ ప

ష మ మ త లం సమర | ఏతద గవ కం కర బంధ వృత |

చ గల డ మ కర ల ఫల క ఈశ ర ణం ద చ జ సుంద త ర ం. ర ంపబ న “ త మ కర మ ం ” అను గంథంల ట వ ల మ ంత వ ంచబ . అందుల మ కర లవల ష జ ంచద , “త త” కంల యజశబం త కర క సంబం ం ం అ ర క ! ఈ వచనం ర దం అ శం ంచవచు !

అ ర దం దు. త కర ల త రం ఈశ ర ణ బ అ త కర ల వ వహ ంపబడ . మ కర ల మ బ అను మ కర ల ,

ఈశ ర ణ బ అను అ మ కర ల అ ంచు వ క !

‘ త మ కర మ ం గంథం’ల మ బ అను ం న మ కర ల జనకమ ల వ , మ కర ల షయంల అకరణ పత యం ( యక పత యం) ద , అందువల ట క ఆవశ కత లద ( ల లద ), ఙ ప ను న సమర న అ తన ఇ ను రం అను పత యం ద ర ం నందున ఆ ం ఇ ర దం ద గ ంచనగ ను. ఇక పకృత మనుస ం.

ఈ ప రం ఈశ ర ణ బ అను ల , మ ల క బహ ను ల సు వ ఇచ ను ( షను) ప టంచగలవ . ఈశ ర ణ బ క ను నం యక ంత

ల తర చు నడంవల క అట వంట ఇచ ప టవచు ను. ఆ దన ధ లన శవణ, మన దులందు ర మ తం కలగదు.

వల ఇచ ర , ర ర అ ల ం . “ ష ర చు దనం- ”. ంతమ లందు ర క ంచడం ష అనబడ త ం . క ల క ఉ హరణ. ల కంల

ర య న త గసు క ం ల ఇచ ఉం . అల ంచ టయందు ర మ తం కలగనందున ఔషధ వ , ర ప బంధక న త ట న

ధం ంత క శవణ,మన దులందు ర కలగ ప బంధక న ఏ మ ల అ ఈశ ర ణ బ అను ం న కర లవల ంపబడగలవ .

ఆ ల ల న ంట దన ధ లన శవణ మన దులందు ర జ ంచగలదు. వల “ధ ణ పమపనుద ” అను త క ప రం ద న ల ర , ఈశ ర ణ బ

అను ం న కర లవల ద న ల ర , బహ దనయందు ఇచ ర ర ర అ ల సు ద ఉం .

మ పవ ం నౄణ ం జ నయజ న చ | పత త జ నయజసు ప స స తః|

ఈశ ర ణ బ అను ంచబ న కర ల బహ తత దనయందు ఇచ ను, ర ప టం పరంపర జ న ధన ం య సపమ ణం వ ంచడ ం .

339

అ , కర లవల పరంపర బహ ద యందు అ రం ం వలం కర లవల ఏ గత సంభ ంచదు. అల సంభ ంచక వడ క, పల ర ల కర ల చ ంచడంవల త

పం (మనసు లకడ లక వడం, మ కల ం) సంభ సుం . ఏ గత ఉన ప డ బహ త వ ధ బహ ర గ త కల గదు.

ఐ గ స ర త త ం క ఆమన |

దృశ త గ య బ సూ య సూ ద ః|

ఇ త లను వ ం న ష గం అనుస ం గతక ‘ఉ సన’ అవశ క ఉం . అందు త య కృషయ దంల కర ండక జ న ండక మధ న ఉన ఉ స ండల

వ ల ఉ స షయం ప ంచబ ం . వలం వ ల దు, ం గ , బృహ రణ క, మ ండక, మ ండూక ఉప షత లందు, సూత ష ం వంట టయందు అ కం ప బ , గంథ

సర వ ల ఉ స యణ ను రం వ సు ను.

ఉ స మ జ య పత య నన త సజ య పత య ప హః|

అ ఉ స శబ రం ప బ ం . ఉ సన అన ఏ మ సు ఆ నం మధ ల జ య న అన మ మ క న స ళనం లక ండ , ఆరం ంచబ న మ

న అ న ం ( రంతరం , ఎడ గక ం ) యడమ అరం. ఇట వంట గతక రణభ త న ఉ స గ శబం ప బడ ం . ఈ అంత య ల

సంభ య పతంజ మహ త గ సంల ఇల వ ంపబ ం .

న సంశయ పమ ద ఆలస అ ర ధ లబ భ కత అనవ త త ః న య ః| ( . .)

అట వంట ఉ సన, గం అంత సులభ న వ . ట ఎ అంత య ల - , నం (ఒ త గ ణ బ హ ళ ం తం అ గ మ ఢం ఉండడం),

సంశయం (ఉ ంచవల న శ యం లక వడం), పమ దం (ఒ మర వడం) ఆలస ం (తర త ఉ మ ఉ ంచడం) అ ర ః ( షయమందు గ ం లక వడం), ం దర నం (ఉ ంచద న వసువ యందు అన శ యం), అలబ భ కత ం ( త ఏ గతక ఉత త వృ లక వడం, ఉ సన న ఏ గతల వల న అ వృ క వడం), అనవ తత ం (ఒకప డ ఉ సనయందు పవృ , ఒకప డ య గ దులందు పవృ , మ కప డ కృ , ణజ దులందు పవృ కలగడం), త పం (మన ంచల ం) ఇవ గశబం ప బ ఉ సనక అంత య ల ఏర , గతక భంగం క య , వ న ట న క ం ఉ సన

య ల ప బ ం .

ఆ వ ఉ తవ | ( .ద.సూ)

కర ండల బహ యజ శ, ల యమ ల ప బ నట ఉ సనక అట వంట యమ ల ప బడలదు. కనుక ఏ ఒక క , ఏ ఒక లంల , ఏ ఒక శంల

(ప శంల ) యమ ల లక ం య వచు ? లక, శ ల యమ లను అనుస ం ల ? అ ం , ఏ శంల , ఏ లంల య మన అనుక లత ఉంట ం ఆ ప రం య ల

ర .

340

ఒ ర ఉ సన ండ ద ఖల ప బ నప డ పం ద , ణ ద మ న గ టల ఏ ఒకట య ల ? అ ం , ఉ సనల ర ఒకట అ ట ధ ల న ం

ఉన ప డ ఉ థ యం ఉ సనలక న ం క ం ర ర య ల శ ం ర . బహ సూతం 3-3వ దంల ఈ ప రం ఉ సన య మ ందు ల సు ద న ట

వ ం , ఆ త త ఉ స ర .

ప స వం|

“అ తస ం య ఉప షదం ఖ మః|”

పరమ త వ లన (పరమ త నుం ర ప న) ల క వసువ ల ఉత ృష న వ దృ , బహ దృ సంస ంచబ ఎక డ ఉ ంచబడ త అ ‘ప సన’ల

ప పబడ త . అ య తృ య ను కంల సం సన అ ర ‘అ తస ం య ’ ఇ గంథం ప ంచబ . “పరస కరస ం ” అ ణ న ధం

వ లక పరస ర ప ం ఉం ల ఉచ ంచడం సం త అనబడ త ం . ఇట వంట సం త క ఉ సన, సం సన. “అ ల కమ ష ”, “ మ స ం ఇ చ ” మ న గ త ల ప రం ‘ప సన’ అను ర ఒకట అ అ దు లన ఆశయ ల ఉ స ప లను

ం . కనుక, “మ స ం ః” అ మ సం తల బహ వచనం ప బడ త .

సం తల ఉన వ లను ఉ ం పద ప బడ ం .

“ఇ ” అ ంట ‘ష’ ఉతరవ అ న (తర త వ ) ‘ఏ’ పృ ర పం ను, త త గల ‘త’ దు ల క ర పం ను ఈ ం ంట మధ గల ఆ త కం ను ప బ ం . ఖ కప రం ‘త’ త ం వసుం . వ న అ సం నమ ప బడ త ంద , “అ షం” న నట “అ ః ప ర ర ప ” త క ప రం ప ర వ అ ర పం ను, ఉతరవ ఆ త ర పం ను ఈ ండ ల సం అబవ స ర పం ను ఈ ం ంట సం దు దూపం ను ంచడం ‘అ షం’ అనబడ త ం . ఇల అ ద ం, అ పజం అ త మ ం ల న ప రం అం ప సన అ అనబడ త ం .

న న ప రం సం తల ల దృ ఉం ఉ ం ల ప ంచబ ం . ఇక డ ‘మ స ం ఖ ద” అ సలంల ‘ ద’ అ జ న చక న ‘ ’ త వ అ “ఇ

న స ” అను క ం “ ప ర ణ త క క ణ ః ప ణ స ఉ స య ం భవ ” అను ష ం దం ప ర గ న కర ండల ప బ న క ను నం త పం ణంచడం , ఇ ఉ స పకరణం కనుక “ ద” అను పదం ఉ సన

ప బడ ం .

సం య పజయ ప ః బహ వర న సువ న ల న|

అను ఈ ఉ సనక ఫలం ఆమ కం (స రమ ), ఐ కం (ఇక డ, ఈ ల కంల ప బల ర పం ) ఐ మ క నద ప బడ ం .

ఇట “మ బ త త” “ఆ బ త త” ఇ ల మన ఆదులను (మనసు ను, ఆ త ) ప కల ం ప సన యవల ంద ంపబ ం .

341

ప సనల అహం గహం లద ర . అన ‘అహం’ దృ లదన మ ట. టల ఉ స (ఉ ంపబ ) ఉ సక లక (ఉ ం ) అం క ం ర . అహంగహ సనలక “ భ న ” ం ఉండ వ పకరవల వ ం మరణ నంతరం వ ందుత డ . ఈ ప రం ప సనక , అహంగహ సనక గల

అం క ం ర .

ఇ ధం చత ను కంల “యశ న మృష శ ర పః” ఇ గంథం మ డ , ఆ గ మ డ , ఐశ ర మ డ జ ంచద న హ మ ను న ధన న మం ల ప ంచ బ . ట వరణను ఉ ం పంచమ, షష అను ల ప ంపబ న అంగ వత ఉ సన త త ‘అం ’ అ న బహ క ఉ సన భ ంచబ న ఉ స ప ఇక

వ ంచబడ ం .

భ ర వసు వ ఏ హృతయః|

ఇ గంథం పంచమ ను కం అంగ వ ప క హృ తయం చూపబ ం . అ ర “మహ” అను చత ర హృ క ప క సుక ంచవల ం

ం .

“ మ హ ం చత మ చమస ః ప దయ ”

త వ ప క న హృత నరం ధ | ( ఖ నం)

‘మ చమస ’ అ ర గల ర భ ద త చత స ంఖ క న “మహ” అ హృ న ం ఉ సన సం ఉప ం నట ప బడ ం . ఆ న ం ఇల వ ంచబడ ం .

మహ ఇ | తద హ | స ఆ | అజ న వ ః| ( . ఉ.)

‘మహః’ అ చత ర హృ బహ ప రమ ం . ఇతరమ లన భ హృ వతలను హస సదృశ న అం ల ం ల ర .

మహ ఇ తద హ స ఆ అ న వ ః” ( . ఉ.)

భ హృ వతలను హస సదృశ న అం ల ం , ‘మహః’ అ చత ర హృ బహ వసువ అ ం ల , ప జ త ష న మవడం వల ఆ ‘మహః’ హృ ప జ బహ ర పం సు ంచడం య క న క అ ర . ఇక ల దృ

చూపబడ ం .

భ అయం ల కః| భ వ ఇత ంత | సువ త ల కః| మహ ఇ త ః ( .ఉ.)

భ ః అను ప కల పృ దృ , భ వః అను ప కల అంత దృ సువః అను ప కల దు ల క ( వల క,ఆ శ) దృ ‘మహః’ అనుప కల ఆ త ర పం వ ంచడంల ఔ త ం ఈ

ధం ప బ ం .

ఆ న వ స ల మ య |

ఆ త సర ల ల ప ంపబ న వ వ ర సమ ల అవ త .

342

ఇక వ దృ ఉ సన పద ర ంచబడ ం . ‘భ ః’ అ హృ అ స ర పం ను, ‘భ వః’ అను హృ య ర పం ను, ‘సువః’ అను హృ చందమస ర పం ను ం ం ల చందు చుట గల న త మండల ల ప జ మ ల (ప ంచద న ) సు య ఈ ప ం .

చనమ వ స ణ జ ం మ య |

ఇం ద ర పం చూ -

భ ఋచః| భ వ ఇ మ | సువ య ం | మహ ఇ బహ |

‘భ ః’ అను హృ ఋ దం ను, ‘భ వః’ అను హృ మ దం ను, ‘సువః’ అను హృ య దం ను ‘మహః’ అను హృ పణవ ర పం ను ం ం ల ,

బహ ణ వ స మ య |

ష ం: ఓం ణ స ః మ య - ప జ |

అ ల పణవం ప ంపబడ త యన , పణవం ఆరం ంచ బడ త య ఈ ప రం హృత లను దదృ ంచడం గ ం ప బ ం .

భ ణః భ వ ఇత నః సువ నః మహ ఇత న |

‘భ ః’ అను హృ ణర పం ను, ‘భ వః’ అను హృ అ న ర పం ను ‘సువః’ అను హృ న ర పం ను ‘మహ’ అను హృ అన ర పం ను ం ల “అ న భ న ణ సృప ” అను ష ం భ క న అన ం ణ ల తృ పడ త న ందున ‘మహ’ అను హృ అన ర పంల ంచడంల గల ఔ త ం ప బ ం . ట ట వరణ వలన ఇతర హృత య “మహ” అ హృ న మ , పకత మ క

నట ం .

ఏ శ తసశ త | చతసశ త హృతయః|

ఈ ప రం న ప బ న ల గ హృత ల ఒ క ట ల గ ప ల ల క, వ , ద, ణ ర ల ంచడం వల తం ద 4x4 పద ర డశ సంఖ సంప క న అయ . ఇంతవరక ప బ నవ ప సనల.

ద స ద బహ | స బ మ వహ |

ఈ ప రం హృ ర ప ప సన సమస ఇం వతల ప ర అ ఫలం ప బ ం . సూత ష ం 4-3-15 ల హృ ర ప ప సక లక బహ ల క లద , ప కయందు బహ సన బహ ల క అ ర ం ర న బహ ల క ల ప ంల హృత సక లక సర వ ప జ త ం సంభ ంచదు క అ శం ం సమ నం

ప బడ ం .

ద- పృ దృష ల క న ట హృత లను ఉ ం ర స ద బహ వ మ ణ అను కం ‘సయ ఏ న హృదయ ఆ శః” అను ంట ప బ న బహ సన న

డవ డ .

343

బహ సన ప నమ ఈ హృత సన అంగభ తమవడం వల అంగభ సన అం భ త బహ సన ఈ ఫలం నట ఈ ండ ఉ సనల న ం వ హృత సక బహ స రం ల సుంద “ ద స ద బహ ” ం .

కనుక అం ంగ భ తం ఒ ఉ సన అవడం ప బ న ఫల ధం లద ర ం ర . ‘సయ ఏ న హృదయ ఆ శః’ అను కంల అం ర ప బహ సన ఇల ఉం .

ష పరమ స గ ణస ను స న హం గహ |

య “సయ ఏ న హృదయ ఆ శః త న యం ప ర మ మయః అమృ రణ యః”

పరమ త సగ ణ డ ఉ ంపబ ఉ సనల ‘అహంగహ సనల ’ అ ప బడ త . ఉ హరణ “సయ ఏ న ” ఇక డ హృదయ శ మధ వ అ న పరమ త

అ ప ర ష డ మ మయ గ ణ ష డ ఉ ంచబడ త డ . అన హృదయ ప ండ కం మధ ల అంగ ష ప త న ఆ శం ఉం . ఇట వంట ఆ శంల సంప ర న పరమ త (ప ర ష డ ) ఉ డ . పరమ త సర పక అ అతణ ంద ఉ సన యడం సం హృదయ నం

గ న ఉప ంచబడ ం .

“హృదయకమల మ సమ ర ద గం మనః త ర ం పభవ ”

“దృశ త గ య బ సూ య సూ దర ”

హృదయమధ ంల మనసు ను ఏ గమ ల ంచడం పరమ త ను త ంచు వ గ ల సమర లవ త ర . ఇ “దృశ త గ య బ ” అను త ంతరం క

అరం క . “త న యం” అంట ‘అయం’ అ శబ ప గం ఆ నం (హృదయ ప ండ కం) పరమ త ర గ త కలద ప బ ం . ఆ ప రం హృదయవ అ న ప ర ష డ హృదయమధ మందు ఉ సక ల ఉ ంపబ న ఆ ఉ సక లను అనుగ సు డ . హృదయం ఇట గ త కలద ‘దహర ద ’ ం ల ద లందు క వ ంపబ ం .

బహ జ నం కల ర హృదయ మధ మం , మనసు పరమ త ను త ంచు క ంట ర . ఉ సక ల క అక డ ఉన మనసు సు ర . అందు త పరమ త మ మయ డ . అన మనః ప నుడ , మ యమ గ ణ ష డ , “అమృ రణ యః” అ “అమృతత ం- శ త ం రణ ం, రణ యః-జ ర యః” అను ష ం శ ర త , జ ర య డ ఉ ంప బడ చు డ . ఈ ప రం ఉ స స ర ఈ ప రం ఉ సన

న ఉ సక మ ర షం ప బడ ం .

అన ణ ల | య ఏషసన ఇ వలమ | న ః| య వర | వ హ ష క ల|

ల ష న వరణ త క ష ం ప బ ం . ప రం మ ఖ ల ( ట ) ల పల హ మ ల (అంగ ట ) న గల మద ణ ‘ ల కల ’ అంట ర . ఈ

ల కమ లక మధ న స ల న ఒక మ ంస ఖండం ల డ త ఉంట ం . సం ఇ గ స ర పత మగ ను. ఈ మ ంసఖండం అన స న గల సుష మ పర శ ర నం ప బ ం . ఈ యందు ఏ గం బహ ర మవ గ మగ ను. అందు ఈ సుష మ పర శ ర నం అమృతత మ రభ త నద ప బడ ం . ఇ షయం క ప షత ల ను, ప షత ల ను “శతం

344

చ హృదయస డ ః ం మ సమ స ృ | తయ ఊర మ యన మృతత ” అ ప బ ం .

హృదయ నూటఒక డ ల య అందుల ఒకట సుష మ అ రసు పస ం ఉంద , ణ తమణం ప ర ష డ అమృత ందగలడ ఈ త

ప బడ ం .

భ త ప ష | భ వ ఇ య | సువ | మహ ఇ బహ ణ|

అన “అ ం య శ ర ం త ” అను ష ం వ ం న అ దుల క ఐశ ందగలడ ఇ షయం “ఆ జ ” అను ప బడ ంద

వ ంచబ ం . అన అ వతలక వ వహ ంపబడ త డ జవడం వల “స బ మ వహ ” అ సమస ఇం వతల ప ర ప బ ం . నుక గంథమందు సర వ ప జ త ం సంభ ంచద ధం ప హ ంపబ ం .

ఈ ప రం ప ంచబడడ క,“ఆ మనసస ం క శ ష ః తప జ నప ః” ఇ త ల సర ణ త క న స త ఉ మ ం సర హ మ వ , సర గ ప అ ను. “ఏతత భవ ” ఆ హం ం క బహ తత జ నం నష న అ ద కల (అ ద న ం న ) వ మ న ( ప బ ) స ర పం గల ను. వ మ న మన ఆ శ శ రం కల ను. అన బహ ఆ శం వల మ ర త న శ రం స ర పం గ , సర జగత క అ నమగ ట స త క డ అవడం వల ఆ శం బహ క స ర పమ , అ నమందు ఆ ంచబ న స ర త క గం భ త న అ నం సత ం కనుక, ఆ బహ త ం ప డం య క అ బ ంచబడ ం .

“స త ”ఇ త ల ణ ఇం య లక బహ ఉ దక డ బ ంచబడడం ణ త ఆ రమవడంవల ణ మం అ బహ క షణం అ ం .

మన ఆనన |

ష ం: - మనసః ఆననః య బహ ణ త మన ఆనన - బహ ణ అవగ స | య షయ మ ఖం ప త జ మనః బ మ ఖం భవ త మహత ఖం మనసః ప ” ఇ .

బహ యబడ (అన బహ ను ల సు ) మనసు క ఆనందం కల గ త ం . మనసు పం క షయ లపట ప త ం బహ పట అ మ ఖ నప డ మనసు క ప సుఖం ంద ప షత ల క నబ ం .

సమ ర తమలస తసః త త యత ఖం భ |

న శక వర త ం త స యం త స యం తదనఃకరణన గృహ ||

సమ ల ంపబ న మ న ం గల పరమ త క అ మ ఖం ప శ టబ న మనసు క ం సుఖం ఇల ంటద క వ ంప శక ం దు. తనంతట ను అంతఃకరణం గ ంప

వల ం య బహ ర నప డ క న మనసు క ఆనందం వర త మ ప బ ం .

345

“ఏక ధత శవణ ” అన ఉ స ం ఎల ంట ఫలం క ఆ ధ న ఉంట ంద నందువల అట వంట క న మ మయత గ ణ ష న బహ ను ఉ ం బహ

ందవల ంద ఈ - “స య ఏ న హృదయ ఆ శ” అను అను కంల ప బ ం .

ఇంతవరక వ ం న త య ఉప షత ల వ యందు తృ య అను క న “సహ యశః” ల యత ష ను కం “ఇ న స ” వరక యణ ను రం ను, ఈ ఉ సనలను గ ం బహ సూత ష ంల ఆ య అ కరణ లందు రణ ర ం న

ప రం ను ఏక క త సం ంచ వ ంచబ న గం ప మ సూ సంగహం వ ంచబడ ం .

“సహ యశః” ( వ 3.3) అను కంల ఇంతక మ ందు ధ యనం ఉండడం అ య సం ంచద న సం సన అ ప ంచబ ంద , చత ను క న “యశ ంద మృష శ ర పః” అ ంట మ డ , ఆ గ మ డ , మ డ ఆచ ంచద న జపహ మ మం లను ప ం నట ర . పంచమ, ష ను లందు బహ సన ప బ ం . అందుల దట మ డ హృత లను ఆ రం సుక అంగ వత క ఉ సన, ‘మహః’ అను

లవ హృ అం స ర ప న బహ ను ఉ ం ల క ప బ ం . ఇం , “తద హ స ఆ ” అను ల “మహః” హృ బహ ర ప న మ న ం ను, ఆ అను శబం సర పకత మ ప బ .

ఆ త చన భ న యతః ఇ త చ- ల క వ ద ణ హృతయః యతః ఆ త చంద బ న భ న మ హృ ప , అతః మహ ఇ హృ ః ఇత య పకత

త రః|

అను క గంథం ఆత క పకత ం ప బ ం . “ ద స ద బహ ” అను “ఇత న మ చ త ఇ శం ప రస రం జ తం చత ర హృ మ త బ మ

షః” అను ష ంవల బహ ర పత ం మ న ం ప బ నట స షం. ఇ షయం కంల ఇల వ ంపబ ం .

నరః ఏ కశః త న ఉ స న ఉ ఏ ః హృ ర స నరః అనంత ను న జయత షణర పవర మ నం బహ ఉ ఇత రః|

ప రం షం ప బ ం . అన -

ష ం: హృదయ ంతర పలభ త మ మయ న సమృద వమనం షణ ష ర పః ధర గః జ య |

హృదయ ంతర పలభ త ం, మ మయత ం దల రం ంచబ ంతసమృదం అ ల వరక షణ ష ర ప న ల ధర గం ప బ ం .

“బ మ మయః రణ యః” ఇ ల క న బహ అ హృదయ శంల ఉ ం ల ప బ ం .

ఈ ప రం మ న ష ర పం ను అం ం ర పం ను ప బడడం పంచమ, ష ను ల ప బ న ఉ సన ఒక ట అ ర ం ర . ఏ వ తతల క ర పం

346

యబ న హృత సనం బహ సనయందు అ రం కల గ త ంద అట వంట బహ సన హృదయ శం నమ అక డ పరమ త ర గ త ఉంద ఆ ధం

బహ సన సుష మ అంత ష మణం తట సుంద ఇతర లక తట ంచద , ‘అన ణ ల ’ ఇ గంథం ష మణ మ రం ప బ ం .

తచ బహ ల క పర నస మ రస ఉపల ణం దషవ |

అ ష ం అనడం ఈ మ రంల బహ త వబ ధ బహ సక లక రణమ శం ం వలం బహ సక లక మ త ఈ మ రమ ర ం ర .

న మ ణ ఉ సకస బహ ర వ | తత ర షః అమ నవః|స ఏ న హ గమయ | ఇత మ నవ దు ల క వ ప ర ణ బహ పణస ఉక | తత పరబ వ ప శంక పరబహ ణ

గత సంభ ల క షర పం ర వ బహ స న ప త | ఏవం ర బహ ల క ః ప స మప శంక బహ స వ త త ”

“తత ర షః అమ నవః” అను దు ల కవ అ న ప ర ష డ ఉ సక బహ ను ం ంచగలడ అనడం పరబహ యందు గ సంభ ంచదు. అన పరబ ను అ ర పంల

ందడ గ సంభ ంచదు. కనుక ర బహ ల క ఫలం ప బ ం . ఇక డ ఒక శంక కల గ త ం . నుక అను కంల “స బ మ వహ ” అ మహ

ఇ బహ సక ఫలం ప బ ం .

ఈ అను కంల మ రన ష ం న ఉ సక “భ త ప ష ” ఇ గంథం అ వతల ఐశ ర ర ప ఫలం, మ ట “ఆ జ ం” అ జ

ఫలం ప బ ం . సమన యం ఎల ? అ శం ంచుక -

వ హ ర క ల|

ఇట వంట గంథం మ రన ష మణర ప షం ంచబ ం . మ రన ష ం న “ఆ త ర సంబంధమ మన త – ం గ బృహ రణ క ః

అ షమ సనన ” ఇ గంథం అ మ రం ప బ ం .

అ వమ ఆ త శవణ ఆ ద స శ ఉకః| త త ం వర ణ, ఇంద, పజ ప ల ం మ రమ స ఽసంభవం ఆశంక దు ద ర ణ ః వృ సంబంధ

సంభ దు ల దూర ం వర ణ ల కస వర ణ ల దూర ం ఇంద పజ ప ల క ః స శ ఇత క |

అన బహ సక డ మ రన ష ం అ మ రం గ ం పయ ం ఆ త కంట మ ందు అ య ల లక స శం సంభ సుంద , ఈ ల ల

పయ ం ఉ సక ణ “తత ర ష అమ నవః స ఏ న హ గమయ ” అమ నవ న, దు ల కవ అ న ప ర ష బహ రక పం ంపబడ త న ట ప న ందున ఆ ప రం

బహ ల న మ ట వృష మ అ న ట ర ష ం ఆ స ర పం ప ర మందు ఉ ం న హృత సన ఫలం అ ల కంల ప ం ల క ఐశ ం అంగ పత ం ఆ ప , జ క ందును.

347

ఈ ప రం అ ప అ న “స బ మ వహ ” ప రం అంగ వతలందర ప ంచడం సంభవ మవ త ం . జ బహ ల క అ ప బడ ం . ఈ ప రం

జ ం ం న మ ట ఈ బహ ల కంల ర ణ బహ తత ర న త త బహ ల క పళయ లంల “ఏతత భవ ” ఇ ప ంపబ న బహ ందడ హ వల మ , కమ మ అ ప బడ ం .

జ ం పవ నః త వ బహ ల ర ణ బహ తత స బహ ల కస అవ హ వల ం భవ అయమరః ఏతత భవ సమ మ తః ఏత వ అ త న

సూతత |

త తదధ ణ స తః పరమ ” (4-3-10)

“బహ ణ సహ స సం ప సంచ | పర కృ నః ప శ పర పద ”

అను క గం స షపర ం .

ఈ ప రం ఉ స స ర పం, త క ప రం ఉ ం మ రన ష ంచడం, అట మ ట అర మ రంగ ం ఆ య ల ల బహ ల క

పర ంతం , మ ట అ వతల క ఐశ ం బహ త వబ నంతరం ర ణ బహ ం ర బహ ల కంనుం మ ం బహ ందడమ హ వల ం అన కమమ సుంద ప బ ం .

వల న ంశం- ఉ సనల , గతక అవసరమ అందుల అహంగహ సన అ ర బహ సన కమమ ల సుంద నట ం . య ఉప షత ల

మ ధ మ న నుస ం ఇం ఉ సనల ప బ గంథ సర సం ం , స మ న న బహ జ గ ం క మ చ టంచడం అవసరమ ఇక అ క సం పం వ ంచబడ ం .

బహ జ నం

ఇంతవరక ఉ సనల ఆవశ కత, అను న ప రం వ ంచబ . అందుల బహ సనక బహ ల క అన బహ ల కంల బహ ర బ నంతరం బహ య జ మ కమమ ర ప ఫలం సంభ సుంద వ ంచడ ం . ఇట ధన న బహ జ గ ం వ ంచబడ ం .

మ ధర ,అర, మ, ల ల గ ప ర లల ఉతమ ప ర రం. మన జనన, మరణర ప సం రబంధ మ అన సం రమ అ వృ ం అనబడ త ం .

అ సమ ః చబంధ ఉ హృతః|

అ ప బ ం . ఇ బహ జ క ధ ం. బహ జ నమంట ఆత క య ర జ నం. “తం ప షదం ప ర షం పృ ” అను ఆత ఉప ష క ద మ (ఉప షత ల మ త ల సు ద న అ ) ం .

348

“ఆ ద ం సర ”, “ఇద ం సర ం యదయమ ”, “తత మ ” ఇ ర జ న ఆత ను గ ం య గ ం జ నం. ఇ బహ జ నం. నుం ం ంచద

త ల ప .

“ న ః పం ద య య” “జ వ వల ”

బహ ద వ భవ ” “క రః పత న ” ఇ త ల , ఇం

“పఠను ణ యజను క ర ను క ణ భజను వ ః| ఆ క బ న మ ర ద బహ శ న ష |” ( .చూ)

అను క చూ మణ వచ ల మ న గ న బ క జ న త వ ప . బ క జ నమన వ,బహ లక ఐక సం దన. సం బహ రమన -

మ వః? వ డన ఎవర ? ఈశ ర డన ఎవర ? ఎవర ఏ ఉ కల ర ? ఇట వంట పశ లక సమ నం ల సు వ పయత ం, వరక ల సు వడం. ఇం సూల సూ శ రతయ గమ , భ తపంచక ర పణ ఆత క అన మయ శ పంచ కత ర పణ మ న గ న అ అరం. ఇట వంట బహ ధన చత షయ సంప కల అ ర ల

ర ం ర . బట ధన చత షయమన ఏ ? అ ర ంచవల ఉం . అరం ధన గం.

బ రఙ ధనమ , అనరఙ ధనమ అ ండ ల . అందుల త క కర జ తమ , ఉ సనల క బ రఙ ధనం అ ర . కనుక దంల ఆ యందు కర రణ క ను నంవల త ఏర డ త ంద , తం ప ద న జ న ధ న అ గ ంచ మ ందు త ప హ ంచ ఏ గత సం ం ల , సం కర ం నంతరం ఉ సనను గ ం ఉప షత ల దట వ యందు ప ంచబ నట ఇంతక మ ందు వ ంచబ ం . ఇట న అంతరఙ ధ గ ం రణ యబడ ం .

అంతరఙ ధ ల ? అ ఏ ?

ధ చత షయ వ ల ఇల ఉ . (1) ఽ త వసు కమ (2) ఇ మ రఫల గ గం అన ఐ క న ఆమ క న ఫల లను అనుభ ం ల క లక ం ఉండడం (3) శమ షట సమ (4) మ మ త అన ఉత ట న చ క ఉండడం. ఈ సమ య ధన చత షయ సంప ప బడ ం .

1. ఈ ప బ న ధ ల ప ర ప ర ం ఉత తర ధనక రణమ ర . ఇందుల ‘బహ సత జగ ’ అను శ య ర ప న ఽ త వసు కం.

2. బహ పర నం అ త గవసువ నందు శవణ దర దుల య గ ప , అన టయందు ఏహ త కలగడ గం. ఈ లనుం ఏర మ ఖ గ మం.

3. శమ షట సమ అన (1)శమం (2)దమం (3)ఉపర (4) (5)శద (6)సమ నం అ ఆర . ట వ ల ఇల ఉ .

349

శమమ : “ల క వృత స ల య వ శమః” అన అంత ం య గహం శమం. అంత ం య గహమన బ , అహం ర, మనసు , తవృ ర ప న అంతఃకరణం సర కర లనుం వ ంచుట స ల మందు యత న ల ఉండడ శమం.

దమమ :

ష భ ః ప వృత పనం స స ళ ఉభ ం య ణ ం సదమః ప తః| ( .చూ.)

త , చ , త, , ఘ ణం య ల ఐదు జ ం య ల . , ణ, ద, య (గ దమ ), ఉపసల (జన ం యం) అ దు క ం య ల . ఈ ప ఇం య లను షయ లనుం మర ం తమ తమ ళకమ లందు లపడ ‘దమం’ అనబడ త ం .

త దం బ ం య గహ దమ| (సూ. ష ం)

ఉపర : అంత హ కరణమ లను రంతర ం (అంతరం లక ం ) బ హ న జగ షయక రంనుం మర ంప బ మ ఖం అ ల యడం ఉపర . అంట, ఇం యమ లను షయదృ నుం మర ంచడం.

:

యం వ ధయ ప ర షం ప ర షరభః సమదుఃఖ సుఖం రం ఽమృత య కల | (భ. .2-15)

ఇంతక మ ందు “మ స సు య” ఇ కం ప బ న ఇం య ల త షయ లన శబ దుల , దుల సుఖ దుఃఖమ ల , ఉత ల గల . అందు ట స ంచడం

.

ష హర దం మ ః| (శం. .)

దులయందు హరమ లను, దుఃఖమ ను టంచవలద ఉప ం

“ సహతః ం ఫల ?” ఇ శృణ ఇ .

భగవ అర నం ప వ మ క “యం నవ ధయ ”

అన త దర నంవల హర ద ర త డ ను, ర డ ను ఉన ప ర ష ష జన మ లన సుఖదుఃఖ దుల ఇబ ం టవ అరం. సుఖదుఃఖ దుల అ త మ లవడం ఆ ప ర ష డ ద ంద సహన స వం గల అర డవ డ అనడం ఆవశ కమ తల ప బ ం .

సహనం సర దుఃఖ మప ర ప ర క | ం ర ర తం గద |

సర దుఃఖ లను ప రం లక ం ం ర ర తం ఏ ధ న ంద ఆల చన గల స ంచడం అ క చూ మణల ప బ ం .

శ :

“శ మ గ ర ంత ష సః” ఇత చ . గ ర వ క క మందు ంత క మ లందు సం క ఉండడ ‘శద’ అనబడ త ం .

350

శ నభ జ నం త రస ంయ ం యః జ నం లబ ప ం మ ణ గచ |

శద గల డ జ ందగలడ . వలం శ పర డ ఇం య యమం కల డ జ ం అ ర లంల ఉత ృష న ం ందగలడ .

సమ నం:

ద, ఆలస పమ లను టడం మనసు ను లకడ ఉంచడం సమ నం అనబడ త ం . ఇ షయం -

సర పనం బ ః బహ ణ సర | తత మ న త కం న త తస ల లన |

ల లన యక ం ద బహ యందు బ లపడం సమ నమ ప బ ం . ఈ ప రం ధన చత షయ సంప ల మ డవ న శమదమ షట మ ధనం ర ంచబ ం . ఇక వ న మ మ త ం.

4. మ మ త ం:

అహం బం నజ న క | స స ర వబ న క మ మ | ( .చూ.)

స స ర పం బహ త స ర పమ య ట అహం ర పభృ నం వరక గల అజ న క లన బం లను ట ఇచ ంచడ మ మ త మ ప బడ ం . సుపసన మ మ త జ సుం .

సం ర బంధ ర ః కథం క భ | (ల ణం)

ఇ య సుదృ బ స మ మ | (అనుకరణం)

ల కంల గృహం తగలబడ త న ప డ ఆ గృహంల గల ప ర ష డ అత వసర తన ఉపశ ంప సు వ ప త లను ఆ గృహంల ట ఆ గృహం ల ప

నట ం క న బంధమ ఉపశ ంప సు వ షణ, ప షణ, ధ షణ అ ఈషణ తయ ంద ఇచ ంచడ మ మ త అ ర . ల కంల

ంతమం ఽ త వసు కం ఉన ప ట గ ం ఉండదు. కనుక గ ం క ల అవసరం. ంతమం కం, గ ం ండూ ఉన ప ట ప దుల ఉంట . వ న ట త ంచు వ శమదమ సంప క అవసర .

అ ఉ క ంతమం ఇచ ఉండదు. కనుక ఇతర మ డ ( ఽ త వసు కం, గ ం, శమదమ సంప ) ధ ల బ ట మ మ త మ ల ధనం క

అవసరం. కనుక , ఇట వంట ధన చత షయం కల బ చరణక అ గలర “అ ఽ బహ జ ” అను సూత ష ం ‘అథ’ ధన చత షయ సంపత నంతరం,‘ అతః’- ద లన క స ఫల ల అ లనందువల బహ జ నంవల వబ క ర ప బహ రమ శ త ర ప న ర ప ఫలం సంభ సుం . కనుక, ‘బహ జ ’- బహ రం అ ండ ల . బహ ప రం ఎట వంటద స ర ప ల ణ, తటస ల ణ ల ల సు వడం ఒక ధం. మ ర

షయ న సంప ట వ బ ల సు వడం ం ధం. ఇందుల బహ ర షయ న బహ ప ల ణ అ ం . అందుల దట తటస ల ణం.

351

“య ఇమ భ జ య | న జ న | యత య న సం శ | త జ సస | తద ” ( .ఉ.)

“అహం బ గ ష అన ణ ష మ | బహ అ షణయ త యః”

ఇంతక మ ందు అన ణ చ దుల బహ ను ల సు నుటక రభ తమ ల , ట మధ బహ ను గ ంచవలన , ఇప డ ‘య ’ అను బహ ల ణం మ య బహ రం క ఉప శం చూపబడ ం .

ల సు వ అత ంత ఉత కత క న ‘భృగ ’ను గ ం వర ణ డ ఇల అ డ .

ఇమ ఆ పంచమ భ క హ ః రణ గ సమ ః స ణనశ యతః వసునః జ య | ఉత చ భ న వసు వ ం లభ | పయ - శం

ప పద మ భ యద సు అ సం శ కల న ప శ య నతరంగ బ దు ం ఉత లయ ః సమ భవ తద జగదుత లయ రణం వసు రయ త వ వసు త య

పృషం బహ | ( ష ం)

“ఆ పంచభ ల రణ వర ల యత సంభం వరక గల ణ ల ఏ వసువ వల ఉత న మయ , ఈ ఉత న న భ ల ఎవ వలన సు , ల కంల జలంనుం ప టన భ ల ఏ వసువ ల నమవ త ఆ వసువ బహ అ , “త జ సస ” ఆ బహ ప ల సు నుమ అ ఉప ం ను.

ఈ ప రం జగదుత , , లయ రణ న వసువ బహ అ తటస ల ణం ప బ ం . ఈ ధ న ల ణ ల ప బ న బహ ర డ వచు ను. అన ంచద న డ వచు ను. ఆ బహ క స ర ప ట పశ ఉద సుం . సమ నం “సత ం జ నమననం

బహ ” అను బహ క స ర ప ల ణ ం . మ ందు బహ తక బహ రం ఫలమ , ఇ ఉప ష రమ ‘బహ పర ’ అను సూత పన మ ఈ ం ధం ఈ మ డ ప ల అర ం యణ ష ంల వ ం ర . ఈ సూతంల ప బ న బహ శబం “బృహ- బృ వృ ” అ త వ వల ఏర ర శయ న వృ అన త ద బ మ స వం కలద , సర శక తమ మ రక మ ం ష ంల భగవ దుల ప బ ం .

అ వ బహ త దబ మ క స వం సర జం సర శ | ( . .)

ఈ ధ న అ “సత ం జ నమననం బహ ” అ స షపర ం . “యః మన త సః బహ ” అ న ప బ న ల ణ ల గల బహ ను ఎవర మన రం సుక ంట ‘బహ ’ శబ చు డ .

న నుదషవ హ ంచన|

ఇ త ల ఇతర ఇం య ల అ లక ం వలం మనసు త చ ంప సు ద న బహ ప రమ ప .

మ జ ః| ( . సం.)

య చ మనస రం ర చ పవృ సు ఖదుఃఖ వల వ గమ | ( . .)

352

మ ర ప ష ప ల చ ఇం య ల గ ంపబడ న తను, భట దుల ప బ న క కం తను స షం ప ంచబ ం . వల న షయం ఇతర న మర ప ష ప ల ఇతర ఇం య ల స యం మనసు గ ంచ బడ య , అసల ప రం మ తం వలం మనసు చ సుంద ప బడ ం .

ఒక శంక- చ ఇం య ల అ లక బహ ప రం ఇట వంటద ద క ం ప ంచబడ త న ందున సం క అ ఉం క ! అన ట “అనుదషవ ” అను ల

ప బ న ‘అను’ అ పదం స ప ద నంతరం మనసు చ ంప సుక బహ ప రం అ సూ ంపబడ త న ందున అ స సమ త అ ర . అల అ , బహ జ నం స గమ , ధ ఽధర మ ల క గమ మ ల ప స వం ఉన ట బహ ప రం క ప అనవల వసుంద శం ం -

య దప ం బహ |

ఇ త ల బహ ప రం అప స వం కలద ప సున ందున దృ న షమ ం ప క ం ర .

“య ఇమ భ జ య ”

“సత ం జ నమననం బహ ”

దలన ఇతర ల తటస ల ణ,స ర ప ల ణ ల త న బహ ఏ బ ంపబ ం ఆ బహ క “పజ నం బహ ” “అహం బ ఽ ” “తత మ ” ఇ మ ల ఎల బ ం

శవణ దుల ఎల యబడ ? అను షయ లను బ ంచ మ ందు బహ క మ చరత ం గ ం ల సు వల ఉం .

యన న నమను హ ర ఽమత | త వ బహ త ం దం య దమ స | (త.ఉ)

అను ఉప ష కం “ఏ తన ం మనసు చ ంప సు వ శక ం , ఏ తన ం మనసు ప ంపబడ త ం అ తన ం బహ గ ంచమ , “ దం

య దమ స ” అను ఉ సక ల క న స ద న ఏ బహ ను ఉ అ మ ఖ బహ ద ప డం త బహ క మ చరత ం ంచడం త,

య వర అ ప మన స |

ఇ త ల బహ క చర , మ చర ంచడం త,

“మన నుదషవ ం”, “తం ప షదం ప ర షం పృ ”

ఇ త ల మ షయ , ఉప ష ద ప డం పరస ర ర దం ఉన ట కనబడ ం . కనుక సూ. . జ కరణంల బహ పమ ణ ద ఆ రణ అవసరం

సుం . ఏ పమ ణ ల దం నప డ బహ జ స మవడం ఎల సగ త ంద ం -

“తం ప షదం ప ర షం పృ ”

353

అను ఉప షద క (ఉప షత ల ) క లక బహ చ ంచక ఉప ష ద మ ప డం బహ క జ స త ం సం సుంద ర ం ర .

స ప శ న త ఘట దులవల మ జన సు రణ షయత ం సంభ ం నట ఫల ప త ం సంభ సుంద -

తన ం బహ ” ఇత ఖ మ క జన య మ వృ ప మ స తద ృ ర పయ తత ద య పత గ హ ణ ః ద త ర వర ( . .)

అను గంథం బహ క మ షయత ం అన ఫల ప త ం సంభ ంచక వృ షయత ం సంభ సుంద -

న అ ః వృ ః ప జ నత ం సంభవ షయ సంబంధ వ వృ ర జనక |

ఇ గంథం త ధ ఽధర జ నం వల బహ జ నం ప ం ద సమ ం ర .

ంచ బ ర ఖః ప ర షః య సన శబ న బహ న అనర ఖ ం సూ వసు ర పణ క శల ం ఏ ం బ వృ ం సం దయ త అ బ వృ ః పత త సంబధ త స

నుగ ణ ద భమం క ర బహ ర ఇత చ | ( . )

ఏ ప ర ష డ సన శబ ల ప బడ త న బహ జ నం త, అంతర ఖ న సూ సు ర పణల సల ం క న బ వృ ఎప డ సం సుం అప డ బ వృ పత త సంబం ం త త మ క ం క మర ం త వబహ లక గల ద భమ క సుం . ఇ బహ రమ ప బడ ం .

ం య దుల కంట క న తన ం బహ అ , తటస ల ణ, స ర ప ల ణ ర ప న అ ంతర క ం శ యం సుక న “అహం బ ” “తత మ ” ఇ మ ల బహ రం కల గ త ంద , .ఉ. ఆనందవ 1వ అను కంల ( . .) బహ ప జనం వబ క త ర మ రయం. అట వంట రయం సం శవణ, మన దుల అవసరమ “ఆ దషవ ః త తవ ః” ఇ త ల బ సు .

య క సదు వ శవణం కరవ | (మ ం.ఉ)

ప ల కర బ హ ణ దమ య స కృతః కృ న త జ రం సదుర గ స ణః యం బహ షం|

కర వల జ ం న ల ల అ ల ప ం అకృత న త న ం యమ ణ కర ంచద గ ం బ హ ణ డ అస ృహను ందు డ . మ ట ధన న

బహ జ నం తం బహ జ న సంపను న సదుర వ ల స ధల హసమందు కల ం ల త రం. అట వంట సర న గ ర వ నుం బహ ను గ ం ల సు ల ప బ ం .

“ వ శవణం కరవ |”

“ తవ స బహ ణః క ద

“తం ప షదం ప ర షం పృ ద న ను తం బృహనం” ( .బ .)

354

టవల పరమ త క సమ గమ డ ల ం . మంత బ హ ణ సమ య త క న దం. “మంత బ హ ణ ద మ య ” (ఆ. . ప ష సూతం). ప రం పరమ త ద దు డ , బహ జ న బ ధ ల దమంతటల ను క ంచడం లదు కనుక దంవల బహ ల సు వడం అ ప డం ఎల క దుర త ంద శంక వసుం . “తం

ప షదం” అను సం దం ద శబ ఉప షత రం సం ంప , ఇక డ దం అంట ఉప షత ల అ అరం ప .

లష లవ శ సు ః| (మ .ఉ.)

లల లం ఇ ఉన ట దంల ం ల (ఉప షత ల ) అల ఇ ఉ ట. ఉప షత లల క కర , ఉ సనలక సంబం ం న ల ండ ఉ . అ కం ఉప షత ల బహ ప దన ప న న అ నందున ఉప ష దు డ , అట వంట

ఉప షత ల దంల ఉన ందున ద దు డ , ప డం “ ద ”, “తం ప ష షద ” అను లక త ర మ గ ం .

ఇట “ శ స రహ వ ద ః” ఇ భగవ వచ లక క బ వబ ధ లన ంత లం త ర మ అట వంట ల సదుర స శంనుం (సదుర వ ) శవణం య ల “సదుర ఽ గ ” ఇ త ల క త ర ం.

సదుర వ నుం ంత క రణ త క శవణం య ల ర ం ర . ఇక డ శవణం యడమంట గ ర వ ర న ఆనుప నడం మ తం దు. ఉపకమ ష ధ ం ల ంత ల త ర రయం య .

ష ధ ంగమ ల

ంత ల త ర రయం య అవసర న ఆర ల ధ ల ష ధ ం ల నబ . అ -

1. ఉపకమ ఉపసం ర 2. అ స 3. అప ర 4. ఫలం 5. అర ద 6. ఉపప

ఉపకమ ఉపసం లక ఏక క త సం ఈ ండూ ఒ అ బ ం . ‘అ స’ మన అ త పరబహ ను బ ం ంత లను ఆవృ బ ంచడం. ‘అప ర ’ అన ఇతర పమ ణ ల యబడ స యంప శ న బహ స ర ప ంచడం. అ త బహ జ జ ద నర వృ ఫలమ దజ న ం ప ర కం అ ద జ సు ంచడం- ‘అర ల ’. రణర ప న బహ క త ర భ త న జగత లక అ క ఉప షత లల ద

ప ంచడ మ ‘ఉపప ’. ఈ ష ధ ం ల వబ క అ రయం సుక ంట శవణం య . ఇ షయం ం గ ప ఠకంల –

“స వ దమగ ఆ ”

“ఏక ఽ య ”

అను ల ర క న సదూప న సజ య, జ య గత ద న న బహ ను ఉపక ం -

“ఐత త ద ం సర ”

355

“తత త ం”

“స ఆ తత మ త ”

అ ఉపసం రం యబ ం . వల అ య బహ ద ప ద మ ల ం . ఈ పకరణంల “తత మ ” ప య ల ఆవృ యబ ం . కనుక ‘అ స’ అను ంగం ఉపపన ం .

ఈ బహ అ పమ ణ నర గమ ం నందున, (ఇతర పమ ణ ల ల సు వడం ధ ం దు కనుక) “అప ర త” అను ంగం ఉపపన ం.

త త బహ ం పజ , త జ ఽసృజత|

ఇ ల సృ దులను బ సు , సృ ప దనయందు త ర ం దు. బహ ను పశం ంచడమం త ర ం గల ‘అర ల ’ అ ర ం ర .

య మ ఏ న మృ ణన జ న సర ం మృన యం జ తం |

ఇ ల బహ ర పణయందు చూపబ న మృ దృ ల ఉపపత ల .

ఈ ధం ష ధ ం ల ంత లక బహ త వబ ధయం త ర మ శ ంచ వచు ను.

మ ణ ం ఆ మ వ నతః బ త వ త ర ః శవణం భ | ( .పం)

మననం

న ల శవణం దట . మ ందు ట . అల న ట క రణల చూపబ న య క ల శవణ చరమగ శ ర ల అ దృఢం సు వ న ట మననం ( ంతన) య .

మననం మ య రను ంతన య సు న ష తర ః ంత త నుగ త ఏవ తర ః అనుభ ంగ న ఆశయ |

త నుగ లన య క ల అప జ ప బంధకం అ న ఆవరణ దులను వ ంప య ంతనం మననం అ ర .

ప రం ల కంల ఘట శ మ ల ఘట,మఠ ర ప న ఉ ధుల న ంచ ల గడ ఉ దం న ం చ ం న తర త ఏకర పం నట , అ ద వల వ న అంతఃకరణ ర ప న ఉ సంబంధంవల శ ర ల దం కనబ ఉ ర త దశల శ ర ల ఇదర ఒకర ఉంట ర అ క పమ ణ ఉపపత ల ర ం ర .

Ƹ సనం

మ త త ం – |

నం య ల ఇచ క కరవ త ం ంచదు కనుక ల ణయ (ల ణ అను వృ ) నం అరం అ ర . త ం (ఎలప డ ) బహ ప శ ర ల ఐ గ ం ంచడం,

356

శ ర లక అ ం క సనయందు బ వృ సహజం అపయత ం కల గ త ం . అట వంట వృ (ప ) రం ఉంచు వ అ స “ స” అ ర .

ంత ప జనం “తత మ ” అ త క ప రం ‘త ం’ పద ల న వ నక (త ం-అన వ డ ) తత దల న బహ క (ఆ పదం ల ణ అను వృ సూ ంపబ బహ క ) గల అ సం ంచడ అ ల ట ప ంచబ ం .

ఈ ప రం శవణ, మనన, సనల స యం శ ర లక అ ర ంచడంల త ర ం ఉన మ ల ఉ . అ (1) పజ నం బహ (2) అహం బ ఽ

(3) తత మ (4) అయమ అ .

ఈ మ ల ఉపల త న ఉప షజ తమం ంత సం ఉప ంపబడ త ంద ఇంతక మ ందు ప డ ం . ఈ మ క చత షయం తను ఒ అరం ప ంచబడ ం .

త - న- చ పవృ న అయం ల కః ర ప జ త | శబజ తం ణ గంధజ త దం ఘ | శబజ తం క | దు అ రస దం జ ఇ య తత జ న మ త |

ఏ వసువ ల కంల చ ం య లక పవృ తం ఉం ల, ర చూ ం , శబ సమ య పద క ర పం భ ం అ పజ న శబం ప బ న ఆత . ఈ ఆత సర పక న వ,మనుష ,ప ,ప ంతం అనుగత ఉన ఘట,మఠ, శ దుల అనుగత న ఆ శతత ం వల తతదు ద న తన ం ఒక ట అ (క ండల ను మఠంల ను అ టల ను కనప ఆ శం ఒకట అ నట అంద ల నూ, అ టల నూ ఉం తన ం ఒకట అ ) అ బహ ప రమ ప బడ ం .

‘అహం బ ’ ఉ వచ న ఉత ృష న కృష న ఉ ధుల ఆ శంవల ప ప ర న ఆత ప ర బహ అ న సూల హంల అక డ గల హృదయ శ గత న బ

చ ం న ంగ హం క ఽ లక ఉం పత త సు సున “బహ ” అహం శబం ప బడ ం . ల క వ వ రంల ‘ ను మనసు ఆల ం ను’ అను వ వ రంల అహం పత చర న ల వ క సవస ర పం బహ ందుత ం . వ న పత త ‘బహ ’ అ ప వచు ను.

“తత మ ”

“ఏక ఽ య స మర ప వ త ” (పంచద )

“సృ ః ప ధు ప స దృక ం త ర ”

“స వ దమగ ఆ ”

ఇ త లవల ద న వసువ ‘స ’ శబం ప బడ ం . స అన ‘ఏక య ” అంట “సజ య జ య స గత ద న జ త మర ప వ త ”

అ ప బ ం . అన - మనుష లందర , మనుష ల , తనల ఉం అవయవ దం అ మ డ ల ల , వ ల క అజ నం ప బ న మ ర ప ల వంట ఏ ల

షర పం బహ అ ప బ ం .

357

ఘటక ‘స ’ శబం ప బ న వసువ అ య న ఒ వసువ ఉన సజ య జ య స గత ల ల తన క అజ నం ఆ ంచబ న మర ల న న ‘స ’

అ ర ం ర . ఇ సృ పత య నంతరంల (పళయం త త) ఒ వసువ ఉంట ఈ ప బ న షణ ష న అన ఏకత , సజ య ల లక వడమ షం క న

ష బహ తత ం ఆ ‘స ’ పద ల మ ం . అన తత ద రంల ఏక శమగ సర జ త ం అందుల తన ర ప అ మ తం గ ంచుట అ అరం.

“తత ం పదల ః అ ”

“ఏక ఏకత ం హ త ఇ య త క మనుభ య ”

అన ‘తత ం’ పదం ప బ న పత గ న ం ‘బహ ’ అ , అన ‘త ’ పద ల ఏక గ ంచడం అ ఏ కల అట వంట ఐక ం అనుభ ంపబడ క! తత ం పదల పత గ న ం ‘బ ’ అనుసం నం యద ం .

“అయమ బహ ”

“స ప ఽప త ం అయ త మత ”

“అహం త పత య ”

ధ ంతర ర ం (ఇతర ధ ల అవసరం లక ం ) స యం ప శమ నం అవడం వల ‘పత త ం’ అను ల ‘అయం’ శబం ప బడ ం . అహం న పపంచంనుం ప ల మం ( నుకక ) ం . వ న పత త అ ప బడ ం .

న న ధం స ర ద న మ వృ ప న అఖం క రసస ర ప న అప పత త ర ప న బహ యందు మ క చత షయం అప జ నం ఉద ంచడంవల అట వంట జ త న ప ర ష డ ‘బహ ’ శబం ప బడ త డ . అట వంట ప ర ష డ పర గ త కల డవడం వల ‘పరమ ’ ఇ ‘ప ందుత డ ’ అరం. ఇక డ ‘పర’ శబ అన మ అరం దు. పరబహ వసువ అ యమవడం వల “ హ ంచన” అన ం ంపబడ టవల ఉత ృషర ప అ .

ఇతర ప రజ లం మ య క ర అవడం కృష ం . వ న బహ ప రం ఉత ృష న అనడం య క అవ త ం . ఇట వంట బహ ను ం ప ర ష డ ఇ వర బహ అ ఉ , ను బహ కంట ను న వ డను అ భమ ట వడ బహ ను ందడం అ అరం. అ అల ఉండ “బహ బ వ ” ష ం. అన బహ త, బహ ను ల సుక న డ బ అవ త డ , అ అరం.

య ఏవం ద, అహం బ స ఇదం సర ం భవ | ( . .)

ష ం: “ ద తం గ య ం పర మ ” ఇ న పత త ప త భమః శం త మ న శక ః” “ఆబ ల లం స ర ణ ః పత త నః అహ త న మ నస పత ణ

స షం వ వ త మ ణ | ( . .)

358

అన ఆ బ ల లం అంద త ‘అహం’ శబం త పత త పత ం వ వహ ంపబడ ం . వబ క ం. ఈ ఫల బహ తల అ న రందర ం మ క ల గలర

ఉప షత ల ప .

న జ న సు స స ద త యః దస ః| బహ ల త ప న ల ప మృ త మ చ స ” ( .ఉ.)

“ గ తవృ ధః” ( . .సూ)

ష ం: త దస ః షయ గ వృత ః అత ఏవ య తయః యమన ల ః ఏ న జ నం తత ప న అ వరకం గసు షయ గ వృ త త

పృథగ ప గ ఉ భవ బహ ణః ల ”

ఇందుల ‘ల క’ శబం దర నం ప బడ ం .

“దర నం రః త ను త స సం ల ణ ః ప ర ః దృ ః ప ర ః స ప మ చ | జ ష వమనుష కృత ఉతమ ధమ వః అప జక ఇ వ య సర ఇత కం

క మ చ న ఇ శంక ప న ల ఇత కం| సత జ న హ వసరః ఽయం ప న లః| ప నః హగహణ ర త | త ప న ల సం ర బంధ మ చ | త ఽజ ఽ

పళయ ల సూలసూ శ బంధ మ చ ఏవ| ఇ శంక ప మృ త క | జగ రణ న ఉత ృషం పరం| తత జ నమన ణ శ రహత అమృతం దృ త మృ

అ కృ దజ నః పళయ లఽ న మ చ | ను సూలసూ శ వ మ చ | జ నసు హ వసర ఏవ దృ ద కృ ద మ చ ఇ షః|

ఇంతక మ ందు ‘న కర ణ ’ ఇ మంతం కర పజ ధన గం రణమ ం .

“తర కమ త ” “జ వ వల ”

వంట ఇతర త ల జ న ధనమ . ఇల ఉండ పరస ర ధం సంభ సుంద ప సమన య “ న జ న” అ మంతం బ ం .

ం లన ఉప ష ల . ట ఉత న న జ నం సం ర వరకం అవడం ష న జ నం అనబడ త . అట వంట జ నం వ బ క ల ణర ప న అర శ యం

సుక న ప ర మంతమందు ప బ న కర పజ ధన గం తవృ ధం ఇం య యమం కల ర ల తం కల “ల కృదర ” అ త వ వల బహ రం

సుక న జ నం త ఈ సం ర బంధం నుం మ క లవ త ర . జ నులన హ వసరం ( హం ప వడమ తనువ ంచడం), హగహణం (

ధ ంచడమ ప నరన ) పర నందువల (లక వడం ) అట వంట అంత లంల జగ రణ న తత జ నం తను , శనం ల అ కృ వస నుం సర ల (జ నులన రందర ) వ వ ర దశల గల ఉతమ, మధ మ, అధమ వ ను ల సం రబంధం నుం మ క లవ త ర .

ఇక డ ఒక శంక కల గ త ం . జ నుల , ఆజ నుల క హ త లంల సం ర బంధంనుం మ క లవ ర క ! అందుల జ నుల ష ? అ . అజ నుల వ న లంల హం నుం మ క ల జగ రణ న సం ర బంధక న అ కృతం ( మర ప

359

న మ కనపడ అవస, జర పమ న జగ రణ య న అజ నమ ) నుం మ క ల ర . ర , ర పం ల , ప ణ మ అ త న, అంట ప ణ మం ంద అ కృతం. ఈ వరన

బహ ప మ త వ సుం . మర ప ర త న బహ స ర ప డ గనుక అ కృత డ . అంత అ , ఈశ ర డ క అంట ర . వ లంద ల నూ, హృదయ లల ఉం రణ క డ కనుక అంత అ ర . ం బ ధ తను ర డ గనుక ఈశ ర డ క అంట ర . జ నుల హ వసర లంల హంనుం క ఈ అ కృ వస నుం క మ క లవ త ర గ ం . ఇ అజ నులక జ నులక దం.

వల వ బ క ర పల ణ జ నం కల ర సర ల బహ జ నుల అ నందున బహ జ నం త ర ప ప ర అ గ ం ల ఇ పరమ త ర మ ప బ ం .

దం మన బ సున ట “సత జ నమననం బ ” ఉ ంచబ న ఈ పత గ హ ఎక డ ఉన ట ల సుక ఏ ఫల ందుత డ “ ఽ ” క

ఖ నంల ఇల చూపబ ం .

గ య ం పర మ త |

“అన మయ నందమయ ం ం వ మ ణ ం పంచ ం సమ యః గ య తత ంచ న రణం అ కృతం త తత రమం త దం త అ కృతమ ” ( ః)

ష ం: జగదుత ః అ కృతత ం దర య | అ కృతత ం అమ రత న జస నః అ ర బ హ ణ …….ఆ శ శబన సమ మనం | తస ఆ శస ఆ శ య పంచమ భ త

రణ పరమత ం త న రమ తం అవ తం బహ పత క వ యః బహ తయ |

“ ఽ స మ సహ”

ష ం: సః పత గ క జ ప బహ ణ - సర జ ర ణ స మ సర ణ గ సహ అ య గప య గపదనుభవ |

ల కంల పర ల ల లక పర తగ హల వ వ రం ఉన ట ‘గ హ’ల అన జగదుత మ ందు పంచ ల సమ యమ గ హల అస ష ప ఉం అ కృత శబం

ప బడ త న అమ రత మ ం ఆ శ య పంచ మ భ లక రణ న పరమ శంల గల బహ ను పత గ హ ఏ ప ర ష డ ల సుక ంట అన ఏ

యద న మ ట ఉండ , ఆ ధం ల సుక న ప ర ష డ ఏ మ ( కను) ం క ( ర క క) ందద న ఇతర మమ ల ( కల ) ఉండ , అట వంట అ కలను సర ణ ల క అ లక అజ వల కమం క ం ‘య గప వ’ ఒ న ప బ న

వ బ క జ నం కల డ ందగలడన వం ఈ ‘ ఽ ’ అను క ం ప ం .

“ తం గ య ం పర మ ” అను యణ ర ల ష ంల ‘పర మ ’ అ అ క ర ల ఖ ల -

“తత పత గ ”

“పత క వ బహ తయ ”

ఇ ల వ ం ర . ఆ సంగ ం ష ం న చూపడ ం .

360

ఈ వబ క జ ర ప ప ర అ గ ంచగలడ ఈ ంద ఉదహ ంచబ న ఉప ష బ ం .

“ న జ న”

“బహ ద న మ ః ఉప ష త రం” అ

“సత ం జ నమననం బహ ” ఇ

ఖ న సందర ంల యణ ష ంల వ ం న ప ం .

వ న ఔప షద న బహ జ నం ఉతమ ప ర ర న ధనమ ఇట వంట బహ జ ంద దం ‘ఇ ’ ఇ ల ఆరం ంచబ , కర -ఉ సనలను బ ం అంతమందు గల ఉప షత ల ంత ల బహ జ బ ం ంద ల సుక , ఇట వంట బ ధయం త ర మ జ సువ ల గ ం కర , ఉ సనల బహ జ నం “ప మ చ స ” అను త క ప రం ఈ సం ర బంధంనుం మ క లవ దుర క!

12 వ పకరణం సమ పం

“ దం - వన నం” అ “ ర జ న క” సంప రం