web viewİşletme ve İştirakler dairesi başkanlığı hal denetim İşlemleri sürecinde...

İÇ DENETİM RAPORU HİZMETE ÖZEL

1. GİRİŞ

Adana Büyükşehir Belediyesi İç Denetim Birim Başkanlığının 2014 Yılı İç Denetim Programı, Adana Büyükşehir Belediyesi Başkanlık Makamının 21.10.2014 tarih ve 38383119-661.02-138 sayılı onayı ve İç Denetim Birimi Başkanlığı’nın 22.10.2014 tarih ve 38383119-662-140 sayılı görevlendirme yazısı gereğince; İşletme ve İştirakler Dairesi Başkanlığı’nın görevleri arasında yer alan Hal Denetimi İşlemleri sürecine yönelik sistem denetimi 27.10.2014 – 26.12.2014 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir.

2. DENETİMİN AMAÇ VE KAPSAMI

2.1. Denetimin amacı; İşletme ve İştirakler Dairesi Başkanlığının görevlerinden olan Hal Denetim İşlemleri sürecine ilişkin kontrollerin değerlendirilerek, aşağıda belirtilen hedeflere ulaşılmasını sağlamaktır;

a) Belirlenmiş kurum amaçlarının gerçekleştirilmesi,

b) Kurum politika ve prosedürlerine uyulması,

c) Varlıkların korunması,

d) Kayıtların tam ve doğruluğunun sağlanması,

e) Kaynakların etkin, etkili ve verimli kullanılması,

f) İlgili düzenlemelere uyum sağlanması, 2.2. İşletme ve İştirakler Dairesi Başkanlığı Hal Denetim İşlemleri sürecinde gerçekleştirilen sistem denetimi 01.01.2014-24.10.2014 tarihleri arasındaki işlemleri kapsamaktadır.

3. DENETİM YÖNTEMİ

Yapılan denetim çalışmasında yukarıda bahsedilen amaçların gerçekleştirilmesi için sistem denetimi yapılmıştır. Sistem denetimi, denetlenen sürecin ya da birimin (sistem) amaçlarına ulaşmasını sağlamada iç kontrol sistemlerinin etkinliğinin ve verimliliğinin değerlendirilmesidir. Diğer bir ifadeyle, denetlenen birimin faaliyetlerinin ve iç kontrol sisteminin; organizasyon yapısına katkı sağlayıcı bir yaklaşımla analiz edilmesi, eksikliklerinin tespit edilmesi, kalite ve uygunluğunun araştırılması, kaynakların ve uygulanan yöntemlerin yeterliğinin ölçülmesi suretiyle değerlendirilmesidir.

1


Denetim kapsamında denetim ekibiyle ve denetlenecek alan yönetimiyle açılış toplantıları gerçekleştirilmiştir. Alt süreçlerde belirlenen kontrollerin etkinliğinin test edilmesi sonrasında tespit edilen bulguların ilgili birim ve yöneticiler ile teyidinin sağlanması hususunda kapanış toplantıları yapılmıştır.

Denetimlerimiz sırasında, sürecin anlaşılmasına yönelik süreç sahipleriyle gerçekleştirilen görüşmelerin yanı sıra üç temel test tekniği kullanılmıştır:

Görüşme: Kontrollerin işleyişinin anlaşılmasına yönelik olarak kontrolü gerçekleştiren kişileri ve sahipleri ile yapılacak olan görüşmeleri kapsamaktadır.

Gözlem: Denetim sırasında mevcut kontrollerin çalışmasının bağımsız olarak izlenmesidir. Kontrolün yapıldığına dair belge veya belgelerin mevcut olmadığı durumlarda kontrol faaliyetlerinin etkinliği hakkında görüş sahibi olmak amacı ile sistem ya da kontrolü gerçekleştiren kişilerin uyguladıkları kontrollerin çalışması gözlenmiştir.

İnceleme: Kontrollerin sürekli olarak uygulandığına dair yeterli denetim kanıtının oluşturulması amacı ile kontrolün icrası aşamasında kullanılan yazılı belgelerin veya elektronik kayıtların elde edilip incelenmesidir.

Örneklem adetleri, incelenen kontrollerin manuel ya da otomatik olmasına ve gerçekleştirilme sıklığına bağlı olarak uluslararası kabul görmüş standartlara uygun şekilde belirlenmiştir.

Kontrollerin tasarım açısından değerlendirilmesi ve denetim testlerinin uygulanması ile kontrollerin çalışırlığının değerlendirilmesi sonucunda elde edilen bulgular, kanıtları ile desteklenip değerlendirilerek kuruma değer katacak öneriler geliştirilmiştir.

4. DENETİM SONUÇLARI

4.1. Kaydedilen Başarılar ve İyi Uygulamalar

Hal Şube Müdürlüğü bünyesinde bulunan bütün hallerde güvenlik kameralarının mevcut olduğu ve kamera görüntülerinin takip edildiği, halin işleyişine dair şikâyetlerin alınması ile ilgili yeterli başvuru kanalının mevcut olduğu tespit edilmiştir.

2


4.2. Bulgular, Öneriler ve Eylem Planları

4.2.1. Özet Tablo

Bulgu No

Bulgunun KonusuÖnem

DerecesiUzlaşıldı/Uzlaşılmadı

1Hal giriş ve çıkışlarında araçlara ait bildirimlerin kontrol edilmemesi

Orta Uzlaşıldı

2

Hale giren ve halden çıkan araçlara kantarla (ağırlık kontrol ünitesiyle) ağırlık kontrolünün yapılmaması ve ağırlıkların bildirimlerle karşılaştırılmaması

Orta Uzlaşıldı

3Hal içi tesis ve temizlik ile trafik kontrolüyle görevli zabıta sayısının yetersiz olması

Düşük Uzlaşıldı

4Hal içi güvenlik ihlallerine müdahaleyle görevli personel sayısının yetersiz olması

Orta Uzlaşıldı

5Yıllık denetim faaliyet ve kaynak planlamasının hazırlanmaması


6Belediyenin diğer birimleri ve kamu kurum ve kuruluşlarıyla yapılan yazışmalarda tespit edilen aksaklıklar

Orta Uzlaşıldı

7

Ceza tutanaklarının usulüne uygun olarak düzenlenmediği, süresinde Encümene gönderilmediği ve faaliyetten men ile kiralama ve satışın iptali cezalarının uygulanmasının takibinin bir sürece bağlanmadığı


8

Hal dışında faaliyet gösteren ve sebze-meyve ticareti yapan her türlü işyerinin, mevzuata aykırı olarak faaliyet gösteren işyerlerinin, semt pazarlarının ve depoların kontrolünün çalışma programlarında yer almadığı ve yapılmadığı


9 Yol denetimlerinin çizelgelerle kayıt altına Düşük Uzlaşıldı

3


alınmadığı ve bu denetimler sonucunda tutanak düzenlenmediği

4.2.2. Bulgular, Öneriler ve Eylem Planları

BULGU 1 : Hal giriş ve çıkışlarında araçlara ait bildirimlerin kontrol edilmemesi/Orta

Mevcut Durum

Vedat DALOKAY merkez halinde ve Yüreğir halinde, hal giriş ve çıkışlarında araçlara ait bildirimlerin yapılıp yapılmadığının kontrol edildiği görülmüştür.Ceyhan halinde ve Kozan halinde ise araçlara ait bildirimlerin kontrol edilmediği görülmüştür.

Kriter

5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 4 üncü maddesinde “… Toptancı haline bildirim, Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde birinci fıkranın (a), (b), (ç), (d), (e), (f) ve (g) bentlerinde belirtilen malların üretildiği yerdeki toptancı haline, (c) bendinde belirtilen malların ise malın girdiği gümrük kapısının bulunduğu yerdeki toptancı haline yapılan beyan işlemidir…” denilmektedir.Aynı Kanunun 16 ncı maddesinin 3 üncü fıkrasında ise “Toptancı halleri, halde veya hale bildirilerek işlem gören malların cinsine, miktarına, fiyatına, alıcı ve satıcısına ilişkin bilgiler ile Bakanlıkça gerekli görülecek diğer hususları elektronik ortamda tutmak, bunlardan 6 ncı maddenin dördüncü fıkrasında belirtilenleri kamuoyuna duyurmak, hal kayıt sistemi için gerekli olan verileri sağlamak ve bunları sisteme aktarmak, hale giren ve çıkan malları kontrol altına almak ve denetlemekle görevli ve yükümlüdür. Bu görev ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi için ihtiyaç duyulan bilgi işlem sisteminin kurulmasından ve lüzumlu diğer teknik donanımın sağlanmasından özel toptancı hali işletmecileri ile belediyeler sorumludur.” hükmü yer almaktadır.07/07/2012 tarih ve 28346 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sebze ve Meyve Ticareti ile Toptancı Halleri Hakkında Yönetmeliğin 46 ncı maddesinin 8 inci fıkrasında “Yetkilendirilen personel, sisteme giriş için kendisine tahsis edilen kullanıcı adı ve şifresini mevzuata ve usulüne uygun kullanmaktan ve muhafaza etmekten sorumludur.” denilmektedir.

Öneri Ceyhan halinin hal kayıt sistemine katılımının sağlanması,

4


Kozan halinde giriş ve çıkışlarda araçlara ait bildirimlerin yapılıp yapılmadığını kontrol etmek üzere, hal kayıt sistemine giriş yapmak için kendisine tahsis edilen kullanıcı adı ve şifresini mevzuata ve usulüne uygun olarak kullanabilecek ve muhafaza edebilecek nitelikte ve sayıda hal personeli veya zabıtasının görevlendirilmesi önerilir.

Eylem

Yeni yapılacak Ceyhan hali yapım aşamasında olup, 01.10.2015 tarihinde teslim edilecektir. Ceyhan’daki yeni hal faaliyete geçtiğinde hal kayıt sistemine katılımı sağlanmış olacaktır.05.12.2014 tarihinde Merkez Hal ve Şubelerinde Büro Personeli çalıştırılması hizmet alımı ihalesi yapıldığından, 05.01.2015 tarihinde Ceyhan haline 3 personel, Kozan haline ise 2 personel görevlendirilecek, bahsedilen bu hallerin giriş ve çıkışlarında araçlara ait bildirimlerin kontrolü yapılmaya başlanacaktır.

Sorumlusu Sedat Savaş GELİKÇİ

Eylem Tarihi 05.01.2015

5


BULGU 2: Hale giren ve halden çıkan araçlara kantarla (ağırlık kontrol ünitesiyle) ağırlık kontrolünün yapılmaması ve ağırlıkların bildirimlerle karşılaştırılmaması/Orta

Mevcut Durum

Vedat DALOKAY merkez halinde, hale giren ve halden çıkan araçlara kantarla ağırlık kontrolü yapıldığı ve ağırlıkların bildirimlerle karşılaştırıldığı görülmüştür.

Ancak Yüreğir, Kozan ve Ceyhan hallerinde; hale giren ve halden çıkan araçlara kantarla ağırlık kontrolünün yapılmadığı ve ağırlıkların bildirimlerle karşılaştırılmadığı tespit edilmiştir.

Kriter 07/07/2012 tarih ve 28346 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sebze ve Meyve Ticareti ile Toptancı Halleri Hakkında Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin 1 inci fıkrasında “… küçük, orta ve büyük boy toptancı hallerinde … ağırlık kontrol ünitesi … bulunması zorunludur.” denilirken aynı maddenin 10 uncu fıkrasında “Malların ağırlığının tartılabileceği, ilgili mevzuata uygun yeterli sayı ve kapasitede ağırlık kontrol ünitesi toptancı halinin giriş ve çıkışlarına veya uygun görülecek alanlara yerleştirilir.” denilmektedir.

5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 8 inci maddesinin 1 inci fıkrasında “Toptancı halinde satılan mallardan yüzde bir, toptancı hali dışında satılan mallardan yüzde iki oranında hal rüsumu tahsil edilir…” hükmü yer alırken aynı maddenin 8 inci fıkrasının (ç) bendinde “Miktarına, değerine, üretim şekline veya künyesinde belirtilen diğer hususlara ilişkin gerçeğe aykırı beyanda bulunulan mallar için hal rüsumu, tespitin yapıldığı yerdeki toptancı halinde bir önceki gün o mallar için oluşan birim fiyatların en yükseği esas alınarak belirlenen toptan satış bedelinin yüzde yirmi beşi oranında cezalı olarak alınır. Hal rüsumunun

6


cezalı olarak alınmasına belediye encümenince karar verilir. Cezalı hal rüsumu tahsil edilen mallar için önceden ödenen hal rüsumu varsa cezalı tahsil edilecek hal rüsumundan mahsup edilir.” denilmektedir.

ÖneriYüreğir ve Kozan hallerinde bulunan kantarların çalışır hale getirilmesi, Ceyhan halinde ise kantar kurulması önerilir.

Eylem

Kozan Hal Şubesine ait olan kantar çalışır duruma getirilmiş, Yüreğir Haline bağlı kantarın durumu ise Fen İşleri Daire Başkanlığına 30.05.2014 tarih ve 445 Sayılı yazımızla bildirilmiş olup 01.06.2015 tarihine kadar çalışır hale getirilecektir. Ayrıca Ceyhan hali yapım aşamasında olup, 01.10.2015 tarihinde teslim edilecektir. Bu nedenle Ceyhan’da Yeni Hal İşletmeye alındığında, yeni kantar kurulup faaliyete geçecektir.



BULGU 3 : Hal içi tesis ve temizlik ile trafik kontrolüyle görevli zabıta sayısının yetersiz olması /Düşük

Mevcut Durum

Hal Şube Müdürlüğüne bağlı Vedat DALOKAY merkez halinde örneklem olarak seçilen 01/12/2014 tarihinden geçerli nöbet çizelgesi, 01/12/2014 tarihinden geçerli nöbet çizelgesi, 29-30/11/2014 – 01/12/2014 tarihleri arası hafta sonu nöbet çizelgesi, 01/11/2004 tarihinden geçerli nöbet çizelgesi, 08-09-10/11/2014 tarihleri arası hafta sonu nöbet çizelgesi ve 01/10/2004 tarihinden geçerli nöbet çizelgesi incelenmiş ve haftalık çalışma programıyla hal içi tesis ve temizlik kontrolü ile trafik kontrolü için zabıta görevlendirildiği; Yüreğir halinde de, hal içi tesis ve temizlik kontrolü ile trafik kontrolü için zabıta görevlendirildiği görülmüştür.Hal Şube Müdürlüğüne bağlı Yüreğir halinde, görevlendirilen personelin tesis ve temizlik kontrolü yaptığı görülmüştür.Hal içi tesis ve temizlik ile trafik kontrolünün Ceyhan ve Kozan hallerinde yapılamadığı, Vedat DALOKAY merkez halinde ise etkin bir şekilde yürütülemediği tespit edilmiştir.

Kriter 07/07/2012 tarih ve 28346 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sebze ve Meyve Ticareti ile Toptancı Halleri Hakkında Yönetmeliğin 5 inci maddesinin 12 nci fıkrasında “ Toplam işyeri sayısı, 30 ila 100 olan toptancı halleri küçük, 101 ila 250 olan toptancı halleri orta, 251 ve üzeri olan toptancı halleri ise büyük toptancı hali olarak sınıflandırılır” denilmektedir.Aynı yönetmeliğin 22 nci maddesinin 3 üncü fıkrasında ise “Belediyece birinci ve ikinci fıkra uyarınca görevlendirilecek zabıta sayısı, küçük toptancı hallerinde üç, orta toptancı hallerinde on beş, büyük toptancı

7


hallerinde ise otuz kişiden az olamaz. Yapılacak görevlendirmelerde, toptancı halinin işlem hacmi de dikkate alınır.” hükmü yer almaktadır.Buna göre büyük toptancı hali olarak sınıflandırılan Vedat DALOKAY halinde en az otuz zabıta, küçük toptancı hali olarak sınıflandırılan Ceyhan ve Kozan hallerinde ise en az üçer zabıtanın görev yapması gerekmektedir.

ÖneriVedat DALOKAY halinde otuzdan az, Ceyhan ve Kozan hallerinde ise üçten az olmayacak şekilde zabıta görevlendirilmesi için gerekli çalışmaların yapılması önerilir.

EylemHalde görevli zabıta personeline ek olarak İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanlığından 15.05.2014 tarih ve 400 sayılı yazımızla zabıta personeli istenilmiştir. Kanuna göre merkez hale 17, Kozan haline 3 ve Ceyhan haline 2 tane daha zabıta personeli talep edilecektir.



BULGU 4 : Hal içi güvenlik ihlallerine müdahaleyle görevli personel sayısının yetersiz olması /Orta

Mevcut Durum

Hal Şube Müdürlüğüne bağlı Vedat DALOKAY merkez halinde örneklem olarak seçilen 11-12-13/10/11/2014 tarihleri arası hafta sonu nöbet çizelgesi ve 20/10/2014 tarihinden geçerli nöbet çizelgesi incelenmiş ve haftalık çalışma programıyla hal içi güvenlik ihlallerine müdahale için yeterli sayıda personel görevlendirildiği, Ceyhan halinde hal içi güvenlik ihlallerine müdahale için yeterli sayıda personel görevlendirildiği görülmüştür.

Hal içi güvenlik ihlallerine müdahale için Yüreğir halinde yeterli sayıda personel görevlendirilmediği, Kozan halinde ise hiç personel görevlendirilmediği görülmüştür.

Ayrıca Kozan halinde hal çevresinin jiletli tellerle yükseltilmiş çevre koruma duvarı veya çitleriyle çevrili olmadığı, Yüreğir halinde ve Vedat DALOKAY halinde ise halleri çevreleyen çitlerin üzerinde jiletli tel olmadığı görülmüştür.

Kriter 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 9 uncu maddesinin 5 inci fıkrasında “… Toptancı hallerinde, hal zabıtasına yardımcı olmak üzere 10/6/2004 tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun hükümlerine göre özel güvenlik hizmeti

8


sağlanabilir.” denilmektedir.07/07/2012 tarih ve 28346 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sebze ve Meyve Ticareti ile Toptancı Halleri Hakkında Yönetmeliğin 19 uncu maddesinin 1 inci fıkrasında “Toptancı hal yönetim birimince yapılacak iş ve işlemler şunlardır… Toptancı halinde can ve mal güvenliğini koruyucu tedbirleri almak… “ hükmü yer almaktadır.Aynı yönetmeliğin 22 nci maddesinin 5 inci fıkrasında da “Toptancı halinin, işyeri sahipleri ve çalışanların güvenliğini sağlamak ve zabıtaya yardımcı olmak üzere 10/6/2004 tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun hükümlerine göre özel güvenlik hizmeti sağlanabilir. Özel güvenlik hizmetinin sağlanmış olması, üçüncü fıkrada belirtilen asgari sayıdaki zabıtanın görevlendirilme zorunluluğunu ortadan kaldırmaz.” denilmektedir.

Öneri

Yüreğir halinde özel güvenlik görevlisi sayısının hal sorumlusu ile görüşülmek suretiyle artırılması ve Kozan halinde hal sorumlusuyla görüşülerek yeterli sayıda özel güvenlik görevlisi görevlendirilmesi ya da güvenlik ihlallerine müdahale için hallerde yeterli sayıda zabıta bulundurulması,Yüreğir halinin ve Vedat DALOKAY halinin çevresindeki çitlerin jiletli telle takviye edilmesi ve Kozan halinin jiletli telle takviye edilmiş çevre koruma duvarıyla çevrilmesi önerilir.

Eylem

15.01.2015 tarihinde Destek Hizmetleri Daire Başkanlığına yazı yazılarak yeterli sayıda güvenlik görevlisi talep edilecektir. 01.07.2015 tarihine kadar Merkez ve Yüreğir hallerine jiletli tellerin döşenmesi ile Kozan halinin çevre koruma duvarı ve çitleriyle çevrilmesi Fen İşleri Daire Başkanlığından yazı ile talep edilecektir.



9


BULGU 5 : Yıllık denetim faaliyet ve kaynak planlamasının hazırlanmaması /Düşük

Mevcut Durum

6360 sayılı “On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi altı İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” un yürürlüğe girmesiyle beraber Adana Büyükşehir Belediyesinin sorumluluğunda bulunan hal sayısı artmış, Vedat DALOKAY ve Yüreğir hallerinin yanı sıra Ceyhan ve Kozan halleri de İşletme ve İştirakler Daire Başkanlığının yönetim ve denetimi altına girmiştir.

Gerek il merkezinde ve gerekse ilçelerde bulunan bu haller arasında denetim faaliyetleri açısından koordinasyon sağlanması amacıyla; yıllık denetim faaliyet ve kaynak planlaması yapılması, bu kapsamda her sene başında, yılsonuna kadar olan süreyi kapsamak üzere, tüm hal şubelerinin denetim faaliyetlerinde görev alacak zabıta ve diğer personel ile araç-gereç ihtiyacının bu planlama ile belirlenmesi gerektiği halde Hal Şube Müdürlüğünce yıllık denetim faaliyet ve kaynak planlamasının yapılmadığı görülmüştür.

Kriter 07/07/2012 tarih ve 28346 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sebze ve Meyve Ticareti ile Toptancı Halleri Hakkında Yönetmeliğin 21 inci maddesinin 1 inci fıkrasının (b) bendinde hal yöneticisinin görev ve

10


yetkileri arasında “... Hal yönetim biriminin idari işlerini ve çalışmalarını düzenlemek, koordine etmek ve yönetmek, personelin görev ve yetki dağılımını yapmak…” hükmü yer almaktadır.

Öneri

Hal Şube Müdürlüğü tarafından sorumluluğunda bulunan halleri kapsayacak şekilde; özellikle denetim faaliyeti yürütecek zabıta görevlendirmesi, haller arası koordinasyon, denetimde kullanılacak her türlü araç ve cihaz tahsisi hususlarını içeren yıllık denetim faaliyet ve kaynak planlamasının yazılı olarak yapılması önerilir.

Eylem 2015 Yılı Ocak ayının sonuna kadar yıllık faaliyet planı hazırlanacaktır.



BULGU 6 : Belediyenin diğer birimleri ve kamu kurum ve kuruluşlarıyla yapılan yazışmalarda tespit edilen aksaklıklar /Orta

Mevcut Durum Adana Büyükşehir Belediyesi İşletme ve İştirakler Daire Başkanlığı Hal Şube Müdürlüğünün belediyenin diğer birimleri ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla koordinasyon sağlamak amacıyla ilgili birimler ile kamu kurum ve kuruluşlarıyla yazışmalar yaptığı görülmüştür.

Bu kapsamda örneğin Adana Valiliği İl Bilim, Sanayi ve Teknoloji Müdürlüğüne yazılan 22/08/2012 tarih ve 12688 sayılı yazıya istinaden Valilik makamından 24/08/2012 tarihli ve 1079 sayılı olurun alındığı, Adana Valiliği İl Emniyet Müdürlüğüne gönderilen 27/12/2013 tarih ve 21732 sayılı yazıya İl Emniyet Müdürlüğü tarafından 29/01/2014 tarih ve 9941 sayılı yazı ile cevap verildiği, Adana Vergi Dairesi Başkanlığına gönderilen 27/12/2013 tarih ve 21746 sayılı yazıya Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından 04/11/2014 tarih ve 4174 sayılı ve 01/12/2014 tarih ve 4691 sayılı yazılarla cevap verildiği tespit edilmiştir.

5957 sayılı “Sebze ve meyveler ile yeterli arz ve talep derinliği bulunan diğer malların ticaretinin düzenlenmesi hakkında kanunun” 17/5 maddesi ve “Sebze ve meyve ticareti ve toptancı halleri hakkında yönetmeliğin”

11


59/2 maddesi gereğince denetim yapmakla görevli, yetkili belediye personelince gerekli görülmesi halinde talep edilecek olan görevlinin özel olarak trafik polisi olmadığı, bunun yerine genel olarak kolluk kuvvetlerinden personel talep edilmesi gerektiği halde Adana Valiliği İl Emniyet Müdürlüğüne gönderilen 27/12/2013 tarih ve 21732 sayılı yazıyla hal dışı denetim için kurulan ekiplerde görev yapmak üzere İl Emniyet Müdürlüğünden trafik polisi talep edildiği; İl Emniyet Müdürlüğü tarafından gönderilen 29/01/2014 tarih ve 9941 sayılı cevabi yazıda ise il merkezinde oluşan trafik yoğunluğundan bahisle trafik personeline azami derecede ihtiyaç olduğu belirtilerek talebin reddedildiği görülmüştür.

Adana Valiliği İl Emniyet Müdürlüğüne gönderilen 27/12/2013 tarih ve 21732 sayılı yazıyla yapılan kolluk kuvveti talebinin İl Emniyet Müdürlüğü tarafından 29/01/2014 tarih ve 9941 sayılı yazı ile uygun görülmediği, 5957 sayılı “Sebze ve meyveler ile yeterli arz ve talep derinliği bulunan diğer malların ticaretinin düzenlenmesi hakkında kanunun” 17/5 maddesi ve “Sebze ve meyve ticareti ve toptancı halleri hakkında yönetmeliğin” 59/2 maddesi gereğince denetim yapmakla görevli, yetkili belediye personelince gerekli görülmesi halinde kolluk kuvveti sağlanmasının İl Emniyet Müdürlüğünün takdirine bırakılmaksızın mevzuatla zorunlu tutulduğu halde, İl Emniyet Müdürlüğünce bu talebin yerine getirilmemesi üzerine Valilik Makamına ikinci bir yazı gönderilerek bu talebin izlenmediği görülmüştür.

5957 sayılı “Sebze ve meyveler ile yeterli arz ve talep derinliği bulunan diğer malların ticaretinin düzenlenmesi hakkında kanun” ve ilgili mevzuatta, Hal Müdürlüğünce yapılacak denetimlerde Gelir İdaresi Başkanlığı personelinin bulunacağına ya da hazır olması gerektiğine dair bir hüküm olmadığı halde; Adana Vergi Dairesi Başkanlığına gönderilen 27/12/2013 tarih ve 21746 sayılı yazıyla dört maliye memurunun buradan talep edildiği görülmüştür.

Kriter 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 17 nci maddesinin 5 inci fıkrasında “… Belediyeler, yetki alanlarıyla sınırlı olmak kaydıyla bu Kanun ve ilgili yönetmelik hükümleri ile Bakanlık düzenlemeleri çerçevesinde gerekli denetim ve uygulamaları yapmakla görevli ve yetkilidir. Denetim yapmakla görevli, yetkili belediye personelinin talebi üzerine, kolluk kuvvetlerince gerekli yardım sağlanır…” denilmektedir.07/07/2012 tarih ve 28346 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sebze ve Meyve Ticareti ile Toptancı Halleri Hakkında Yönetmeliğin 59 uncu maddesinin 2 nci fıkrasında “Kontrol ve denetim noktalarında denetimler, hal yöneticisi ya da hal zabıtası ve/veya hal yöneticisince görevlendirilen

12


diğer personelce yerine getirilir. İhtiyaç halinde bu noktalarda, birinci fıkradaki usule uygun olarak kolluk kuvvetlerinden de yeterli sayıda personel görevlendirilir.“ hükmü yer almaktadır.

Öneri

Yapılacak denetimlerde gerek görülmesi halinde İl Emniyet Müdürlüğü veya İl Jandarma Komutanlığından “genel olarak kolluk kuvveti” talep edilmesi, bu talebin reddedilmesi halinde reddeden kurumun üst makamıyla yazışmalar yapılarak bunların durumdan haberdar edilmesi ve takibinin yapılması, Gelir İdaresi Başkanlığından da denetimlerde hazır bulundurulmak üzere personel istenmemesi önerilir.

EylemAdana Valiliğine 15.01.2015 tarihinde yazı yazılarak ekiplerde görevlendirilmek üzere yeterli sayıda polis memuru talep edilecektir. Bundan sonraki denetimlerde hazır bulundurulmak üzere Gelir İdaresi Başkanlığından personel istenilmeyecektir.



BULGU 7 : Ceza tutanaklarının usulüne uygun olarak düzenlenmediği, süresinde Encümene gönderilmediği ve faaliyetten men ile kiralama ve satışın iptali cezalarının uygulanmasının takibinin bir sürece bağlanmadığı/Düşük

Mevcut Durum 2014 yılına ait idari para cezası tutanakları ile cezalı hal rüsumu tutanakları örneklem yoluyla incelenmiştir.

30/09/2014 tarihinde Kozan’da düzenlenmiş bir tutanakla 01 DM 557 plakalı araç üzerinde kırmızı biber satışı yapıldığının tespit edildiği, bunun üzerine “hal kayıt sistemine bildirilmeden perakende mal satma” fiilinin gerçekleşmesinden dolayı 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 8/8-c maddesi gereğince cezalı hal rüsumu tutanağı ile cezai işlem uygulandığı; aynı araç için bunun dışında ayrıca araçla her hangi bir yere mal taşındığına dair tespit yapılmadığı halde “Hal kayıt sistemine bildirilmeyen malların taşınması ve bunların depolanması” fiili nedeniyle

13


idari para cezası tutanağı ile cezai işlem de uygulandığı görülmüştür.

13/02/2014 tarihli cezalı hal rüsum tutanağı ile bildirimsiz mal taşıyan aracın Ceyhan otoban gişelerinde durdurulduğu ve ilgili hakkında “hal kayıt sistemine bildirilmeden toptan mal alma satma” fiilinden dolayı cezalı hal rüsum tutanağı düzenlendiği halde, bu araçla bildirimsiz olarak mal taşıyan ilgili hakkında “Hal kayıt sistemine bildirilmeyen malların taşınması ve bunların depolanması” fiilini işlemesine rağmen idari para cezası tutanağı düzenlenmediği görülmüştür.

5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 8/8-c maddesi gereğince cezalı hal rüsum tutarı belirlenirken bildirimi yapılmayan ürün miktarının esas alınması gerektiği; ancak yetkili personelce düzenlenen tutanaklar incelendiğinde sebze-meyve ağırlıklarının araçların kantarda tartılması yoluyla değil tahmini olarak belirlendiği, bu nedenle cezalı hal rüsum miktarlarının doğruluğunun kesinlik arz etmediği görülmüştür.

2014 yılına ait idari para cezası tutanakları ile cezalı hal rüsumu tutanaklarının usulüne uygun olarak gönderildiği; ancak örneklem yoluyla incelenen bazı tutanakların Encümene geç gönderildiği tespit edilmiştir.

20/05/2014 tarihli ve 01 HV 388 plakalı araç için düzenlenmiş cezalı hal rüsum tutanağının 04/06/2014 tarihinde Encümene sunulduğu, 02/04/2014 tarihli ve 01 CBL 66 plakalı araç için düzenlenmiş cezalı hal rüsum tutanağının 09/05/2014 tarihinde Encümene sunulduğu, Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmeliğin 47/6 ve 48/5 maddeleri gereğince düzenlendiği tarihi takip eden ilk belediye encümen toplantısında gündeme alınması gereken tutanakların, takip eden ilk encümen toplantısından önce encümene gönderilmediği görülmüştür.

Faaliyetten men ile kiralama ve satışın iptali cezalarına sebep olan eylemlerin takip edilmediği ve bu cezaların uygulanmasının bir sürece bağlanmadığı görülmüştür.

Kriter 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 8 inci maddesinde “… Toptancı halinden satın alınmadan veya toptancı haline bildirilmeden perakende satılan … mallar için hal rüsumu, tespitin yapıldığı yerdeki toptancı halinde bir önceki gün o mallar için oluşan birim fiyatların en yükseği esas alınarak belirlenen toptan satış bedelinin yüzde yirmi beşi oranında cezalı olarak alınır. Hal rüsumunun cezalı olarak alınmasına belediye encümenince karar verilir. Cezalı hal rüsumu tahsil edilen mallar için önceden ödenen hal rüsumu varsa cezalı tahsil edilecek hal rüsumundan mahsup edilir.” denilmektedir.

14


Aynı Kanunun 14 üncü maddesinin 1 inci maddesinin (ç) fıkrasında ise “Toptancı halinden satın alınmayan veya toptancı haline bildirilmeyen malları taşıyanlara veya bunları depolayanlara, 5 inci maddenin on üçüncü fıkrası uyarınca Bakanlıkça belirlenen asgari şartları ve bilgileri sözleşmelerde bulundurmayanlara iki bin Türk Lirası,… idari para cezası uygulanır.” hükmü yer almaktadır.

07/07/2012 tarih ve 28346 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sebze ve Meyve Ticareti ile Toptancı Halleri Hakkında Yönetmeliğin 48 inci maddesinin 1 inci fıkrasında “Toptancı halleri ve diğer yerlerde, başka kanunlara göre daha ağır bir ceza gerektirmediği takdirde, Kanunun 14 üncü maddesinde öngörülen idari para cezaları uygulanır.” denilmektedir.

Aynı yönetmeliğin 47 nci maddesinin 6 ncı fıkrasında “Cezalı hal rüsumu tutanakları, tutanağın düzenlendiği günü takip eden ilk belediye encümen toplantısında gündeme alınarak görüşülür ve karara bağlanır. Ceza kesilmemesine ilişkin belediye encümeni kararı gerekçeli olarak alınır.” Denilirken 48 inci maddesinin 5 inci fıkrasında “İdari para cezası tutanakları, tutanağın düzenlendiği günü takip eden ilk belediye encümeni toplantısında gündeme alınarak görüşülür ve karara bağlanır. Ceza kesilmemesine ilişkin belediye encümeni kararı gerekçeli olarak alınır.” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda belirtilen yönetmeliğin 49 uncu maddesinde “ Toptancı halinde, aşağıdaki eylemleri bir takvim yılı içinde iki kez gerçekleştirenler, belediye encümeni kararıyla bir aya kadar faaliyetten men edilir:a) İşyeri dışında ya da buralardaki geçiş yollarında mal teşhir edilmesi, satılması, mal veya boş kap bulundurulması,b) Çevreyi rahatsız edecek şekilde satış yapılması, alıcıya karşı sözlü veya fiili kötü muamelede bulunulması,c) Atık malzemelerin belirlenen şekilde veya alanlarda toplanmaması ya da işyerinin temiz tutulmaması.” hükmü yer almaktadır.

Yönetmeliğin 50 nci maddesinde ise “Belediye ve işletim yetkisi devredilmiş toptancı hallerindeki işyerlerinde faaliyet gösterenlerden;a) Kira bedelini belediyenin yazılı uyarısına rağmen ödemeyenler ile teminatını süresinde vermeyenler veya eksilen teminatını süresinde tamamlamayanların,b) Hukuken geçerli bir mazereti bulunmaksızın toptancı halindeki işyerini aralıksız on beş gün veya bir takvim yılında altmış gün kapatanların,c) (Değişik bent: 01.07.2013 - 28694 S. R.G. Yön./9. md.)(*) 34 üncü maddenin beşinci fıkrasına aykırı olarak aynı toptancı halinde kendi aralarında mal alan, satan veya devredenlerin,ç) Serbest rekabeti engellemek amacıyla kendi aralarında veya üreticilerle ticari anlaşmalar yapanlar, uyumlu eylemde bulunanlar veya hakim

15


durumlarını kötüye kullananların,d) Piyasada darlık oluşturmak, fiyatların yükselmesine sebebiyet vermek veya fiyatların düşmesine engel olmak için malları belirli ellerde toplayanlar, satışından kaçınanlar, stoklayanlar, yok edenler, bu amaçla propaganda yapanlar veya benzeri davranışlarda bulunanların,e) Malların, gıda güvenilirliğine, kalite ve standardına, teknik ve hijyenik şartlara aykırı olarak satışa sunulması, aynı kap veya ambalaj içine değişik kalitede ve/veya üzerinde yazılı olan miktardan az mal konulması, ölçü ve tartı aletlerinin hileli bir şekilde kullanılması ya da hileli olarak karışık veya standartlara aykırı mal satılması eylemlerini bir takvim yılında üç kez gerçekleştirenlerin,f) Bir takvim yılı içinde üretici alacağını süresi içinde üç kez ödemeyenlerin,g) Halde yaptıkları satışlarda, bir takvim yılında iki kez fatura düzenlemeyenler veya noksan fatura düzenleyenlerin,ğ) Kiraladıkları işyerlerini 32 nci madde hükümlerine aykırı olarak başkasına devredenler ya da kiraladıkları veya satın aldıkları işyerlerini herhangi bir şekilde kullandıranların,h) Doğrudan veya dolaylı olarak aynı toptancı halinde birden fazla işyeri kiraladığı veya satın aldığı anlaşılanların,ı) Belediyenin yazılı uyarısına rağmen, kira sözleşmesine aykırılığı yirmi gün içinde gidermeyenlerin,i) 29 uncu maddede öngörülen şartları taşımadıkları veya sonradan kaybettikleri anlaşılanların,kira sözleşmesinin feshine ya da satış işleminin iptaline belediye encümenince karar verilir.(2) Kira sözleşmesinin feshine ya da satış işleminin iptaline karar verilenler, bu kararın kendilerine tebliğinden itibaren işyerlerini otuz gün içinde tahliye etmeye mecburdur. Bu süre sonunda tahliye edilmeyen yerler, belediye zabıtası tarafından tahliye ettirilir.(3) Kira sözleşmesi feshedilenler ile satış işlemi iptal edilenler ve bunların imzaya yetkili ortak veya üyesi oldukları tüzel kişiliklere, fesih veya iptale ilişkin belediye encümeni kararını takip eden bir yıl içinde doğrudan veya dolaylı olarak yeniden kiralama veya satış yapılamaz.(4) Bulunduğu yerin mevsimsel şartları ve üretim sezonu dikkate alınarak yılın belli bir döneminde faaliyet göstermeyeceği toptancı hal yönetim birimince belirlenen toptancı hallerindeki işyerleri için bu maddenin birinci fıkrasının (b) bendindeki hüküm uygulanmaz.

(5) Özel toptancı halinde faaliyet gösterenlerin kira sözleşmeleri veya satış işlemleri birinci fıkrada belirtilen hallerde fesih veya iptal edilir. Kira sözleşmesi feshedilenler ile satış işlemi iptal edilenler ve bunların imzaya yetkili ortak veya üyesi oldukları tüzel kişiliklere fesih ya da iptale ilişkin yetkili kişi veya organlarca verilen kararı takip eden bir yıl içinde doğrudan ya da dolaylı olarak yeniden kiralama veya satış yapılamaz.” denilmektedir.

16


Öneri

Ceza tutanaklarını düzenleyen ve Encümene gönderilmesi ile ilgili işlemleri yapan personel ile diğer cezaları takip etmekle görevlendirilen personelin mevzuat konusunda yeterli seviyeye getirilmesi maksadıyla hizmet içi eğitime tabi tutulması önerilir.

Eylem İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanlığına 15.01.2015 tarihinde yazı yazılarak ilgili personele mevzuatla ilgili eğitim verilmesi talep edilecektir.



BULGU 8 : Hal dışında faaliyet gösteren ve sebze-meyve ticareti yapan her türlü işyerinin, mevzuata aykırı olarak faaliyet gösteren işyerlerinin, semt pazarlarının ve depoların kontrolünün çalışma programlarında yer almadığı ve yapılmadığı/Düşük

Mevcut Durum Vedat DALOKAY merkez halinde, hal dışında faaliyet gösteren meyve-sebze ticareti yapan her türlü işyerinin, mevzuata aykırı olarak faaliyet gösteren işyerlerinin, semt pazarlarının ve depoların künye ve fatura kontrollerinin çalışma programında yer aldığı ve kontrollerin yapıldığı görülmüştür.

Yüreğir halinde, Kozan halinde ve Ceyhan halinde; hal dışında faaliyet gösteren meyve-sebze ticareti yapan her türlü işyerinin, mevzuata aykırı olarak faaliyet gösteren işyerlerinin, semt pazarlarının ve depoların künye

17


ve fatura kontrollerinin çalışma programında yer almadığı ve kontrollerin yapılmadığı görülmüştür.

Hal dışı sebze ve meyve depolarına ait bilgilerin Hal Şube Müdürlüğü bünyesinde bulunmadığı tespit edilmiştir.

Kriter

07/07/2012 tarih ve 28346 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sebze ve Meyve Ticareti ile Toptancı Halleri Hakkında Yönetmeliğin 23 üncü maddesinin 2 nci fıkrasında “Belediyeler, ilgili yönetmelik hükümleri saklı kalmak ve yetki alanları içinde olmak kaydıyla, toptancı hali dışında bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde hal zabıtaları aracılığıyla denetim yapma yetkisini haizdir. Sınırı ve mücavir alanları içinde toptancı hali bulunmayan belediyeler, bu denetimi belediye zabıtaları aracılığıyla yerine getirir.” denilmektedir.

Öneri

Hal dışında faaliyet gösteren sebze ve meyve ticareti yapan her türlü işyerinin, mevzuata aykırı olarak faaliyet gösteren işyerlerinin, semt pazarlarının ve depoların künye ve fatura kontrollerinin yapılması için yeterli sayıda zabıta görevlendirilmesi ve sebze-meyve depolarına ait bilgilerin bir araya getirilerek Şube Müdürlüğü nezdinde liste halinde tutulması önerilir.

Eylem 15.01.2015 tarihinde Gümrük ve Ticaret İl Müdürlüğüne yazı yazılarak Adana’da faaliyet gösteren Hal dışı esnafın adı soyadı ve iletişim bilgileri ile sebze-meyve depolarına ait bilgiler istenilerek gerekli denetimler yapılacaktır.



BULGU 9 : Yol denetimlerinin çizelgelerle kayıt altına alınmadığı ve bu denetimler sonucunda tutanak düzenlenmediği /Düşük

Mevcut Durum

Vedat DALOKAY merkez halince yapılan yol denetimlerinin çizelgelerle kayıt altına alındığı ve bu denetimler sonucunda tutanak düzenlendiği görülmüştür.

Yüreğir halinde, Kozan halinde ve Ceyhan halinde yol denetimleri yapılmamaktadır.

Kriter 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan

18


Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 17 nci maddesinin 5 inci fıkrasında “Belediyeler, yetki alanlarıyla sınırlı olmak kaydıyla bu Kanun ve ilgili yönetmelik hükümleri ile Bakanlık düzenlemeleri çerçevesinde gerekli denetim ve uygulamaları yapmakla görevli ve yetkilidir. Denetim yapmakla görevli, yetkili belediye personelinin talebi üzerine, kolluk kuvvetlerince gerekli yardım sağlanır.” hükmü yer almaktadır.07/07/2012 tarih ve 28346 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sebze ve Meyve Ticareti ile Toptancı Halleri Hakkında Yönetmeliğin 22 nci maddesinin 1 inci fıkrasında “Belediye toptancı hallerinde hal yöneticisine bağlı olarak münhasıran toptancı hali ve bu çerçevedeki denetim hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla istihdam edilmek üzere belediye tarafından hal zabıtası görevlendirilmek zorundadır. Bu görevlendirmelerde veya görevlendirmenin iptalinde, hal yöneticisinin olumlu görüşü alınır.” Hükmü yer alırken, 2 nci fıkrasında “Özel ve işletim yetkisi devredilmiş toptancı hallerinde de, birinci fıkrada belirtilen denetim hizmetlerini yerine getirmek üzere ilgili belediyece toptancı hal zabıtası görevlendirilir.”, 3 üncü fıkrasında “Belediyece birinci ve ikinci fıkra uyarınca görevlendirilecek zabıta sayısı, küçük toptancı hallerinde üç, orta toptancı hallerinde on beş, büyük toptancı hallerinde ise otuz kişiden az olamaz. Yapılacak görevlendirmelerde, toptancı halinin işlem hacmi de dikkate alınır.” hükmü yer almaktadır.Aynı yönetmeliğin 23 üncü maddesinin 2 nci fıkrasında “Belediyeler, ilgili yönetmelik hükümleri saklı kalmak ve yetki alanları içinde olmak kaydıyla, toptancı hali dışında bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde hal zabıtaları aracılığıyla denetim yapma yetkisini haizdir. Sınırı ve mücavir alanları içinde toptancı hali bulunmayan belediyeler, bu denetimi belediye zabıtaları aracılığıyla yerine getirir.” denilmektedir.Yönetmeliğin 59 uncu maddesinin 1 inci fıkrasında “Kontrol ve denetim noktaları, toptancı hali bulunan il merkezlerinin giriş ve çıkışlarında, trafik düzeni ve güvenliği dikkate alınarak, ilgili belediyenin talebi üzerine o ilin mülki idare amirinin onayı ile kurulur. Bakanlıkça belirlenen yerlerde kontrol ve denetim noktası kurulması zorunludur.” denilirken, 2 nci fıkrasında “Kontrol ve denetim noktalarında denetimler, hal yöneticisi ya da hal zabıtası ve/veya hal yöneticisince görevlendirilen diğer personelce yerine getirilir. İhtiyaç halinde bu noktalarda, birinci fıkradaki usule uygun olarak kolluk kuvvetlerinden de yeterli sayıda personel görevlendirilir.” Hükmü ve 3 ünü fıkrasında “Kontrol ve denetim noktalarının kurulması ve işletilmesi için gerekli her türlü teknik donanım, araç, gereç ve demirbaşlar ilgili belediye tarafından karşılanır.” hükmü yer almaktadır.

Öneri Yol denetimi faaliyetlerinin yürütülebilmesi maksadıyla Yüreğir, Kozan ve Ceyhan hallerine yeterli sayıda personel ve araç tahsisi yapılması ve yol denetimine ilişkin ihtiyaçların yıllık denetim faaliyet ve kaynak

19


planlamasına dâhil edilmesi önerilir.

Eylem

15.01.2015 tarihinde İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanlığına yazı yazılarak yol denetimi faaliyetlerinde görevlendirilmek üzere Zabıta personeli talep edilecektir. Ayrıca Destek Hizmetlerinden denetimler için gerekli araç gereç istenilecektir.



20


5. DENETİM GÖRÜŞÜ

Kontroller uygulanmakta olup yeterli düzeyde yazılı hale getirilmiştir. Kontrollerin çalışıp çalışmadığı düzenli olarak değerlendirilmektedir; ancak bu değerlendirme süreci yazılı olarak belirlenmemiştir. Yönetimin, büyük ölçüde kontrolleri takip ettiği; ancak gözden kaçan hususların olduğu görülmüştür. Çalışanlar, kontrollerle ilgili sorumluluklarının farkındadır. Denetlenen birim, denetim konusu süreç uygulaması bakımından “gelişime açık” olarak değerlendirilmektedir.

21

web viewİşletme ve İştirakler dairesi başkanlığı hal denetim İşlemleri sürecinde...

Documents