ONDERZOEKSRAPPORT

“De invloed van fashion- en modellen wedstrijd programma’s

op het zelfbeeld van jonge meiden”

Ellen LucassenApplied Research20-01-2014CO4ACG2163390ABSTRACTFashion- and modeling programs on TV are successful worldwide. Young girls from all around the world watch these shows every week. The most beautiful women, young, thin and tight compete against each other on TV to become the next top model. But do these shows give a distorted image of what a women’s body must look like? And will the young girls become more insecure and will they get a lower self-esteem when they’ve watched these programs? This literature study will look at this case and sees if there’s a relation between young girls watching fashion- and modeling programs and a low self-esteem. This leads us to the main question of the research:

In which extent are fashion- and modeling programs on TV responsible for a low self-esteem among young girls?

This question is supported by sub questions which are divided into the following subjects: fashion- and modeling shows, the origin of low self-esteem and the effect of modeling shows on young girls. The main goal of the research is to advise an online community like Girlscene how to make the girls aware of the effects of these fashion- and modeling programs and media standards on their self-esteem. The research is departed into a motivation & background, methods, the theoretical framework, a conclusion and the advice.

Fashion- and modeling shows are a format of reality television or, more specific, reality competitions (game shows). The format has been sold over the whole world. In Holland they’re watched by more than 600.000 people and in America by more than 1.4 million people. The format is pretty standard: about 12 young women compete for the title Next Top Model. In every episode they get a fotoshoot and the person with de worst photo has to go home, until one winner remains. These programs receive a lot of criticism: they would provide young girls low self-esteem and encourage them to develop an eating disorder.

People develop their self-esteem when they’re kids and form it when they’re adolescent. Young girls develop a bad self-esteem when they go to secondary school and this is fed by the media. The unrealistic thing, tight and young image of women the media promotes is reflected in films, series and programs and has a huge influence on young girls: they want to become like them but that standard is almost impossible to achieve. Therefore they become unhappy, insecure and develop low self-esteem.

Because of the fact that the most important factor of fashion- and modeling shows is the unrealistic media image, these programs do have influence on the self-esteem of young girls. They see this image of how a women body should look

2

like and they wish to gain a body like that. But they can’t achieve it so they develop dissatisfaction with their body and their self-esteem will become worse. The worst case is that they develop an eating disorder.

Therefore, programs such as America’s Next Top Model and The Face do have a bad influence on the self-esteem of young girls. They become more insecure when they’re exposed to the media image of young, thin and tight. To make these girls aware of the fact that this ideal is unrealistic and not right, an online community like Girlscene can help. They can show the background of the model’s lifestyle, all the Photoshop in their pictures and, most importantly: don’t encourage this standard. Show the girls that everybody is beautiful and use images of the website’s visitors, instead of these Photoshopped models.

INHOUDSOPGAVE

Inleiding ……………………………………………………………………….. 4

Aanleiding en achtergrond ……………………………………………. 5

Probleemanalyse …………………………………………………………………… 5

Probleemstelling ……………………………………………………………………. 5

Begripsafbakening ………………………………………………………………… 6

Onderzoeksdoelgroep ……………………………………………………………. 6

Methoden …………………………………………………………………….

7

Theoretisch kader ………………………………………………………… 8

Fashion- en modellenwedstrijd programma’s 8

3

Ontstaan negatief elfbeeld10Uitwerking op jonge meiden12

Conclusie ……………………………………………………………………..

13

Discussie ……………………………………………………………………..

14

Advies …………………………………………………………………………. 15

Bronnen ………………………………………………………………………. 16

Bijlagen ……………………………………………………………………….. 18

INLEIDING4

Dit onderzoek komt voort vanuit de Advanced Course Applied Research. Deze course wordt gegeven ter voorbereiding van de onderzoeksstage in het vierde jaar van de opleiding International Event, Music & Entertainment Studies. De opdracht luidt als volgt: “Je gaat tijdens de Advanced Course Onderzoek werken aan het beantwoorden van een vraag uit de praktijk van een opdrachtgever in de EMEG-branche.”

Nadat er eerst gezocht is naar een passend onderwerp en dit goedgekeurd is, kan het onderzoek van start gaan. In dit geval is er gekozen voor het onderwerp fashion- en modellenwedstrijd programma’s op TV in relatie tot het negatieve zelfbeeld onder jonge meiden.

In deze studie wordt er vooral gericht onderzoek gedaan op basis van een literatuurstudie. Het doel van dit rapport is om het volgende vraagstuk te beantwoorden: “In hoeverre zijn fashion- en modellenwedstrijd programma’s op TV verantwoordelijk voor een negatief zelfbeeld onder jonge meiden?”

Om tot een antwoord te komen op deze vraag, wordt hij in stukken opgesplitst. Hierbij wordt eerst onderzocht wat fashion- en modellenwedstrijd programma’s precies zijn, waardoor een negatief zelfbeeld onder jonge meiden ontstaat en welke uitwerkingen deze programma’s op de doelgroep hebben. Deze deelvragen worden beantwoorden met behulp van wetenschappelijke artikelen, tijdschriften en boeken die zijn gevonden via online databases als Google Scholar, Biep.nu, Academic Search Premier, SAGE Premier, Researchgate.net en Google Books.

5

AANLEIDING EN ACHTERGRONDProbleemanalyseMomenteel zijn fashion- en modellenwedstrijden over de hele wereld succesvol op televisie. Zo had Holland’s Next Top Model gemiddeld 685.000 kijkcijfers. (kijkcijfers.nl, sep. 2011) Andere programma’s met dit format zijn America’s Next Top Model, Janice Dickinson Modeling Agency en The Face.

Veel jonge meiden in de Westerse wereld kijken al jaren graag naar deze programma’s en worden geconfronteerd met het uiterlijk dat van modellen verwacht wordt. Niet alleen in televisieprogramma’s, maar ook in tijdschriften en reclame-uitingen wordt een beeld geschetst hoe jonge meiden eruit zouden moeten zien. Dit ideaalbeeld zorgt voor een lager zelfbeeld (Nikken, 2009). Hierbij gaat het vooral over het dunne figuur dat wordt gepromoot. Gebleken is dat wanneer mensen zich vergelijken met iemand van dezelfde sekse die onaantrekkelijker is dan zichzelf, de “lichaamstevredenheid” toeneemt, terwijl wanneer ze kijken naar iemand van dezelfde sekse die veel aantrekkelijk is dan hij/zijzelf, de lichaamstevredenheid daalt (Bosch, 2010).

Het probleem is dat bij deze meiden onbewust in hun hoofd gaat zitten dat ze niet dun genoeg zijn en moeten afvallen. Hierdoor wordt onzekerheid en een lager zelfbeeld gecreëerd, vooral onder meiden in de adolescentie leeftijd. Zij zijn heel gevoelig voor programma’s waarin de nadruk wordt gelegd op slank zijn. Programma’s als Holland’s Next Top Model maken deze meisjes meer onzeker en ongelukkiger met hun lichaam. (Anschutz, 2011). Onderzoek heeft uitgewezen dat onzekerheid over het eigen lichaam en het “perfecte” lichaamsbeeld dat de media uitzend kan leiden tot eetstoornissen. (RCP, 2010)

Het probleem ontstond rond 1960, door een verschuiving in trends: alles werd brutaler en revolutionairder. Zo werd de kleding korter en sexier en werden de vrouwen dunner en dunner. Hoe beeldschoon Marilyn Monroe met haar rondingen in 1950 ook was, de verschuiving in trends zorgde ervoor dat deze rondingen niet meer geaccepteerd werden en vrouwen steeds dunner moesten zijn. (Cox, E. 2006)

Een belangrijke aanleiding voor dit onderzoeksrapport zijn de nieuwsberichten van vorig jaar met het ontslag van Ananda Marchildon,winnares van Holland’s Next Top Model (HNTM) van 2008, omdat haar billen de dik zouden zijn (Mos, B. 2012) en het ontslag van Rosalinde Kikstra een plus-size model die ‘te dik’ zou zijn. (Het Parool, 2012).

GirlsceneGirlscene is een online community voor meiden in Nederland (en Belgie) in de leeftijd van 14 t/m 24 jaar. De site houd hen op de hoogte van alles omtrent fashion, beauty en lifestyle. Het bedrijf is in 2002 opgericht als een plek op internet voor jonge meiden waar zij alles konden lezen over de eerder genoemde onderwerpen. Een initiatief dat ontstond uit een mediaschaarste. In Nederland was namelijk nog geen meidensite die was gemaakt door iemand uit de doelgroep zelf.

6

Girlscene heeft een groot bereik onder de doelgroep. De website heeft iedere maand namelijk ruim 1,6 miljoen unieke bezoekers en de site telt ruim 100.000 leden die dagelijks de site bekijken.

ProbleemstellingDoelstelling kennis:Het doel van deze literatuurstudie is om erachter te komen welke invloed fashion- en modellenwedstrijd programma’s hebben op het zelfbeeld van jonge meiden.Doelstelling praktijk:Met deze kennis kunnen we het concept van deze programma’s zo aanpassen dat ze een positievere invloed hebben op het zelfbeeld van jonge meiden. De opdrachtgever kan hiermee aan de slag en het huidige probleem verkleinen of zelfs oplossen.

Centrale vraag:In hoeverre zijn fashion- en modellenwedstrijd programma’s op TV verantwoordelijk voor een negatief zelfbeeld onder jonge meiden?

Deelvragen: 1. Wat zijn fashion- en modellenwedstrijd programma’s? 2. Waardoor ontstaat er een negatief zelfbeeld onder jonge meiden? 3. Welke uitwerking hebben fashion- en modellenwedstrijd programma’s op jonge meiden?

BegripsafbakeningZelfbeeld:Onder zelfbeeld verstaan we het geheel van gedachten, ideeën en oordelen die we over onszelf hebben (Rogers, 1959).

Lichaamstevredenheid:In welke mate beoordelen jonge meiden het eigen lichaam in positieve zin, dus hoe tevreden zijn ze met hun uiterlijk en voorkomen.

Ideaalbeeld/schoonheidsideaal:Het volmaakte lichaam volgens jonge meiden. In deze studie is het ideaalbeeld of schoonheidsideaal (onrealistisch) jong, dun en strak (Woertman & van den Brink, 2009).

OnderzoeksdoelgroepDe doelgroep omvangt meiden van 13 t/m 20 jaar, omdat zij in de pubertijd zitten en kwetsbaar en beïnvloedbaar zijn voor media uitingen. Deze groep bestaat uit ongeveer 685.000 Nederlanders. (CBS.nl) Dit is de populatie.

7

METHODENOm het doel te bereiken wordt er een vergelijkend en beschrijvend onderzoek gedaan. Dit onderzoek is in de vorm van een literatuurstudie. De literatuur is afkomstig van verschillende databases zoals Google Scholar, Academic Search Premier, SAGE Premier, Researchgate.net en Google Books. Uit deze databases zijn voornamelijk wetenschappelijke artikelen geselecteerd, die variërend uit de jaren 1959 – 2013 komen om het onderzoek bij te zetten en te onderbouwen.

Om de juiste informatie te verzamelen, wordt er via de databases gezocht op de volgende zoektermen:

- Zelfbeeld en media- Schoonheidsideaal- Fashionprogramma’s- Modellenprogramma’s- Mediabeeld- Zelfbeeld- Negatief zelfbeeld

De gevonden artikelen en boeken worden beoordeeld op de samenvattingen waarin de conclusie die betrekking heeft op het verband tussen fashion- en modellenwedstrijd programma’s en een negatief zelfbeeld naar voren komt. De teksten die hieraan voldoen worden vertaald en/of samengevat, gecategoriseerd, geanalyseerd in een logisch zinsverband gezet en geplaatst bij het juiste onderwerp.

De validiteit van het onderzoek wordt bepaald door de verschillende bronnen die zijn gevonden uit betrouwbare databases met behulp van dezelfde wederkerende sleutelwoorden. Verschillende onderzoeken die al gedaan zijn zullen in dit rapport ook naast elkaar gelegd worden en besproken worden. Door middel van bestaande modellen en onderzoeken kunnen er conclusies worden getrokken, die de interne validiteit van het onderzoek meten: of de conclusies van dezelfde onderzoeken met elkaar overeenkomen en dus vrij zijn van toevalsfouten. Vervolgens wordt er gekeken of de resultaten generaliseerbaar zijn op de doelgroep (externe validiteit).

Voor deze literatuurstudie wordt gebruik gemaakt van deskresearch in de vorm van artikelen, wetenschappelijke artikelen en boeken.

8

Kwantitatief- Kijkcijfers

Kwalitatief- Nieuwsartikelen- Wetenschappelijke artikelen (o.a. invloed op jonge meiden)- Boeken

THEORETISCH KADERWat zijn fashion- en modellenwedstrijdprogramma’s?Bij fashion- en modellenwedstrijdprogramma’s denken we vooral aan programma’s als America’s Next Topmodel, Holland’s Next Topmodel, Benelux’ Next Topmodel en the Face, maar ook Model in 1 Dag en Elite Model look vallen hieronder. Er zijn ontzettend veel verschillende versies van dit format, maar ze hebben een ding gemeen: het zijn allemaal reality televisieprogramma’s. De formats zijn met name reality competitions, of game shows, waarbij het wedstrijdelement erg belangrijk is. Het subdoel is om een baan te vinden (job search) (Hill, 2005).

De opbouw en vorm van de verschillende fashion- en modellenwedstrijden programma’s is hetzelfde. Een groep meiden (en in het geval van The Face ook jongens) strijdt om de titel van nieuw topmodel. Iedere aflevering wordt er een fotoshoot gedaan en de persoon met de slechtste foto gaat naar huis, totdat er nog twee modellen overblijven die naar de finale gaan. Kijkcijfers variëren in 2011 van bijna 400.000 tot 600.000 in Nederland en 1,4 miljoen in Amerika (CBS, 2012).

De programma’s hebben een duidelijke rode draad en een hoge dosis aan reality en wedstrijdelement. De belangrijkste kenmerken en mogelijke succesfactoren van de programma’s zijn de duidelijke opbouw die altijd hetzelfde is, maar door de verschillende deelnemers iedere aflevering anders is. Daarbij komt dat dit soort programma’s de kijker een blik gunnen in een wereld die normaal gesproken onbereikbaar is.

Voorbeeld format: America’s Next TopmodelAmerica’s Next Topmodel was een van de eerste modellenwedstrijdprogramma’s en komt al sinds 2003 op TV. Elke aflevering staat in het teken van een opdracht en een fotoshoot. Aan het einde van de aflevering worden ze door de juryleden

9

beoordeeld en gaat de jury overleggen wie er weggestuurd zal worden (CWTV, 2014).

Vrouwen van de leeftijd 16 tot 30 jaar mogen meedoen aan de wedstrijd. Alle deelnemers wonen in de modellenmansion en mogen gedurende het programma geen contact hebben met de buitenwereld. Elk seizoen van het programma bestaat uit 9 tot 13 uitzendingen. Gelijk in het begin van het seizoen krijgen de modellen een make-over, wat meestal met veel drama verloopt en na 5 afleveringen vertrekken de modellen naar het buitenland om daar ervaring op te doen.

Het programma is wereldwijd verkocht, in Nederland zijn er al 5 seizoenen van Holland’s Next Top Model uitgezonden vanaf 4 september 2006 en in België vanaf 1 oktober 2007 twee seizoenen. Vanaf 14 september 2009 zijn deze 2 programma's, onder samenwerking van RTL5 en 2BE, gecombineerd tot Benelux’ Next Top Model, waaraan zowel Nederlandse als Belgische kandidaten deelnemen.

KritiekFashion- en modellenwedstrijdprogramma’s krijgen veel kritiek te voorduren. De programma’s promoten het onrealistische schoonheidsideaal en zouden op die manier bijdragen aan een lager zelfbeeld onder de kijkers. Daarnaast zouden de programma’s aanzetten tot eetstoornissen. Er wordt totaal geen aandacht geschonken aan het eten en het sporten van de modellen. De moeite die erin zit om zo’n lichaam te krijgen wordt vergeten en schept een verkeerd beeld over het modellenlichaam. Aanleidingen voor deze kritiek bij bijvoorbeeld Benelux Next Topmodel zijn de uitspraken van jurylid Bastiaan van Schaik. Zo noemde hij een van de deelneemsters in 2009 dik en in 2010 maakte hij de opmerking over het 16-jarige model Alix Schoonheijt dat “zij duidelijk haar buik inhoudt, anders hangt hij over haar knieën” (de Jong, 2010). Daarnaast heeft het ontslag van Ananda Marchildon, winnares van Holland’s Next Top Model in 2008 en Rosalinde Kikstra, winnares van Benelux’ Next Top Model in 2009 ook veel kritiek over zich heen gekregen (Mos, 2012). De dames konden hun contract en prijzengeld gedag zeggen omdat ze ‘te dik’ zouden zijn (Het Parool, 2012)

10

Waardoor ontstaat er een negatief zelfbeeld onder jonge meiden?Onder zelfbeeld verstaan we het geheel van gedachten, ideeën en oordelen die we over onszelf hebben (Rogers, 1959). Het verklaart onze emoties, angsten en gedrag.

Het ontstaan van een zelfbeeldIn de eerste jaren van ons leven wordt ons karakter gevormd. Als kind leren we te reageren op onze omgeving. Ieder kind, iedere baby ontwikkelt in een vroeg stadium zijn eigen strategie om aandacht te krijgen. Tot 6 jaar gebruiken kinderen voornamelijk hun onderbewuste. Iedere boodschap die binnenkomt gaat rechtstreeks naar het onderbewuste deel van hun brein en blijft daar aanwezig. Een kind dat te horen krijgt dat het slecht is, gelooft dit ook en blijft dit zijn hele leven geloven, tenzij deze overtuigen wordt omgezet (Schriel, 2012). Op die manier wordt het eerste zelfbeeld ontwikkeld.

Je zelfbeeld wordt beïnvloed door anderen. Wanneer je veel met afwijzing te maken krijgt en maar vaak genoeg te horen krijgt wat je niet goed doet of de slechte punten worden benadrukt, verlaagt dat je zelfbeeld. Je gaat geloven wat anderen over je zeggen en dit beïnvloed de gedachtegang over jezelf. Anderzijds, wanneer je veel complimenten krijgt, stijgt je zelfbeeld. (Cuzacq, 2012).

11

Een negatief zelfbeeld kan op verschillende manieren ontstaan: - Als je veel last hebt van stress- Als je een handicap hebt (uiterlijke kenmerken)- Als je een moeilijke periode doormaakt (denk aan bijvoorbeeld een

scheiding, maar ook puberteit)- Als je slecht behandeld wordt door anderen

Mensen met een negatief zelfbeeld geven zichzelf vaak negatieve boodschappen. Deze boodschappen heb je geleerd toen je klein was en komen voort uit verschillende bronnen (Curie & Arons, 2011). De belangrijkste bronnen zijn de volgende:

- Andere kinderen- Leraren- Familieleden- Andere belangrijke mensen om je heen (trainer, pastoor etc.)- Media- Vooroordelen en stereotypering in de maatschappij

Het zelfbeeld van jonge meidenHet zelfbeeld van jonge meiden heeft vooral te maken met hun lichaamstevredenheid. “I’ve become more convinced than ever that girls’ bodies have become the battleground for their conflicts” (Orenstein, 2000). Het eigen lichaam gaan haten, soms zelfs tot uithongeren toe, blijft een vast ritueel in de overgang van puber naar volwassene. Vooral onder blanke meiden is uiterlijk de meest belangrijke factor voor een goed zelfbeeld. Onderzoek van de American Association of University Women’s naar het zelfbeeld van jongeren wees uit dat jonge meiden op hun weg naar adolescentie (dat begint bij de brugklas) het vertrouwen in zichzelf, de eigen vaardigheden en talenten verliezen en een vernietigende houding ten opzichte van hun lichaam ontwikkelen.

Dit slechte zelfbeeld wordt gevoed door de media. Ook reclame speelt een grote rol. Adverteerders beloven bijvoorbeeld een beter zelfbeeld wanneer men overstapt op hun afslankprogramma’s, afslankpillen en zelfs plastische chirurgie. Daarnaast is het ideaalbeeld wat de media uitdraagt een belangrijke standaard geworden voor jonge meiden: (onrealistisch) dun, jong en strak (Woertman & van den Brink, 2009). Naast dat dit (slanke) beeld het schoonheidsideaal is, staat het ook voor succes, zelfcontrole en kracht. Vet betekent daarentegen falen, luiheid en zwakte. Door dit mediabeeld worden meiden er constant aan herinnerd dat alleen hun vaardigheden niet genoeg zijn. Om het “allemaal te hebben” moeten ze voldoen aan een absurd schoonheidsideaal dat inhoudt dat je nooit te dun kunt zijn (Orenstein, 2000).

Een onderzoek uit 2009 dat zich richtte op de relatie tussen mediagebruik en lichaamsbeeld heeft uitgewezen dat tweederde van de respondentengroep een cosmetische veranderingswens heeft en hun ideaalbeeld dunner is dan zij zelf. Dit komt door de schoonheidsidealen die door de media worden gepromoot. Interessant hierbij is de kleine groep meiden die aangaf weinig tot geen TV te kijken en niet veel van deze schoonheidsbeelden te zien krijgen. Zij beoordeelden hun lichaam positiever, waarbij het ideale lichaamsbeeld dichter bij het eigen lichaamsbeeld ligt dan bij de overige respondenten. Dit onderzoek werd uitgevoerd onder 12372 vrouwen in de leeftijd van 12-24 jaar (Woertman & van den Brink, 2009).

12

Het slechte zelfbeeld onder jonge meiden wordt dus gevormd in de pubertijd en gevoed door de media. Het onrealistische dunne, strakke en jonge ideaalbeeld dat de media promoot komt op tv tot uiting in o.a. films, series en programma’s (waar ook fashion- en modellenwedstrijdprogramma’s onder vallen) en heeft een grote invloed op jonge meiden. Dit maakt dat fashion- en modellenwedstrijdprogramma’s ook een aandeel in het slechte zelfbeeld van jonge meiden hebben. Het belangrijkste aspect van deze programma’s is namelijk het schoonheidsideaal en degene die dat het beste uitdraagt.

.

Welke uitwerking hebben fashion- en modellenwedstrijd programma’s op jonge meiden? Tv is een krachtig medium en heeft een grote invloed. In het gemiddelde huishouden staat de tv ongeveer 7 uur per dag aan. Jonge meiden woorden hierin veel geconfronteerd met het ideaalbeeld. Op tv komen de mooiste modellen voorbij: in films, series, reclames, noem maar op. De vrouwen die in het algemeen op tv verschijnen zijn allemaal veel dunner dan de gemiddelde Amerikaan. Slechts 10% van deze tv-persoonlijkheden heeft overgewicht. Uit onderzoek is gebleken dat van 3452 vrouwen 23% zegt te worden beïnvloed door

13

filmsterren/tv sterren en modellen (Thompson & Heinberg, 1999). Daarnaast ontdekten zij dat “proberen om op meisjes/vrouwen op tv en in tijdschriften te lijken”een van de grootste factoren was onder vrouwelijke middelbare scholieren om onzeker te zijn over het eigen gewicht. Meiden die het meest worden blootgesteld aan het ideaalbeeld op tv vertoonde de hoogste lichaamsontevredenheid.

Uit een onderzoek naar de invloed van leeftijdsgenoten en media op het zelfbeeld en de lichaamstevredenheid van jonge meiden is wederom naar voren gekomen dat het kijken naar televisieprogramma’s die met uiterlijk te maken een negatieve invloed heeft op het lichaamsbeeld van de doelgroep. De meiden die meer programma’s hadden gekeken die op uiterlijk gericht zijn waren naderhand minder tevreden met hun eigen uiterlijk. Deze ‘appearance television’ is een belangrijke factor voor het dalen van het zelfbeeld (Dohnt & Tiggemann, 2006).

Uit deze voorgaande onderzoeken blijkt dat het ideaalbeeld dat wordt geschetst in geprinte media en met name op televisie invloed heeft op de manier waarop jonge meiden naar zichzelf en hun lichaam kijken. Minimale blootstelling van meiden aan het schoonheidideaal op tv (en andere media) leidt al tot een bepaalde lichaamsontevredenheid. Wanneer meiden worden geconfronteerd met het ideaalbeeld daalt het zelfbeeld, daalt de stemming en ontstaat er de wens om zelf ook zo dun te worden (Bessenoff, 2006). Volgens Thompson & Heinberg (1999). Daarnaast heeft dagelijkse (en veel) blootstelling aan het mediabeeld op lange termijn soms zelfs grote gevolgen. Denk hierbij aan eetstoornissen en depressies.

Doordat fashion- en modellenwedstrijdprogramma’s ook onder deze tv-programma’s en media-uitingen vallen, kan gezegd worden dat deze programma’s van invloed zijn en hun uitwerking hebben op met name het zelfbeeld van jonge meiden. Door het zien van dit onrealistische schoonheidsideaal en vooral de wens hieraan te voldoen, ontstaat er lichaamsontevredenheid en daalt het zelfbeeld. De gedachte dat je niet aan deze standaard voldoet maakt veel meiden ongelukkig en onzeker. In de ernstigste gevallen kunnen er zelfs eetstoornissen ontstaan.

14

CONCLUSIEDe hoofdvraag van dit onderzoek “in hoeverre zijn fashion- en modellenwedstrijd programma’s op TV verantwoordelijk voor een negatief zelfbeeld onder jonge meiden?” kan als volgt worden beantwoord:

Fashion- en modellenwedstrijdprogramma’s hebben in hoge mate invloed op het negatieve zelfbeeld onder jonge meiden. Deze programma’s vallen namelijk onder de media dat het onrealistische schoonheidsideaal (dun, strak en jong) promoot. Door het zien van dit schoonheidsideaal en vooral de wens hieraan te voldoen, ontstaat er lichaamsontevredenheid en daalt het zelfbeeld. De gedachte dat men niet aan deze standaard voldoet maakt veel meiden ongelukkig en onzeker. In de ernstigste gevallen kunnen er zelfs eetstoornissen ontstaan (Bessenoff, 2006).

Uit onderzoek kwam naar voren dat de media een grote invloed hebben op het zelfbeeld van jonge meiden. In de pubertijd staat het zelfbeeld bijna gelijk aan lichaamstevredenheid (Orenstein, 2000). Maar omdat de media zo’n absurd “ideaal” lichaam promoten, zijn veel meiden niet tevreden met hun eigen lichaam. Het is haast onmogelijk om aan deze standaard te voldoen. Uit onderzoek van Thompson & Heinberg (1999) bleek dat “proberen om op meiden/vrouwen op tv en in tijdschriften te lijken” een van de belangrijkste factoren is waarom jonge meiden niet tevreden zijn met hun gewicht). Daarnaast worden ze er constant mee geconfronteerd dat alleen hun vaardigheden niet genoeg zijn: het perfecte uiterlijk is net zo belangrijk. Door deze factoren worden jonge meiden onzeker en verslechterd hun zelfbeeld. Onderzoek uit 2006 wees daarnaast uit dat kijken naar ‘appearance television’ een negatieve invloed op de lichaamstevredenheid heeft (Dohnt & Tiggemann).

15

DISCUSSIEDit onderzoek is erop gericht om de invloed van fashion- en modellenwedstrijdprogramma’s op het zelfbeeld van jonge meiden te ontdekken. Uit dit onderzoek is naar voren gekomen dat er zeker een verband is. De media in zijn geheel en het ideaalbeeld wat ze uitdragen hebben een groot aandeel in het negatieve zelfbeeld onder de jonge meiden. Dit ideaalbeeld komt terug in de fashion- en modellenwedstrijdprogramma’s, dus deze conclusie is door te trekken naar de desbetreffende programma’s.

Er is veel onderzoek gedaan naar de invloed van het ideaalbeeld dat de media schetst op het zelfbeeld van jonge meiden (en vrouwen). Alle studies die ik over dit onderwerp vond concludeerden dat de media een groot aandeel heeft in het negatieve zelfbeeld. Ook naar het ontstaan en het beïnvloeden van het zelfbeeld is veel onderzoek gedaan. Deze onderzoeken concludeerden wederom hetzelfde: het zelfbeeld ontstaat door indrukken in je kindertijd en wordt beïnvloed door anderen personen, de media en de maatschappij.

Zes weken is een redelijk korte tijd om een gedegen onderzoek te kunnen doen. Om dieper op dit onderwerp in te gaan is meer tijd nodig. Daarnaast is het verstandig om ook fieldresearch in te zetten om een beter beeld te krijgen hoe de doelgroep er over denkt en wat er bij hun speelt, zeker in het huidige tijdsbeeld. Tot slot was het jammer dat er nagenoeg geen onderzoek is gedaan naar wat de invloed van de fashion- en modellenwedstrijdprogramma’s op het zelfbeeld nu exact is. Het is een onderdeel van de media, maar of zij nu meer of minder invloed op het zelfbeeld hebben dan bijvoorbeeld reclame is wel interessant om strakkere conclusies te kunnen trekken.

16

ADVIESOp basis van het onderzoek en de afsluitende conclusie kunnen er aanbevelingen worden gedaan voor de online meiden community Girlscene. Zij kunnen jonge meiden informeren over wat de invloed van fashion- en modellenwedstrijd programma’s, maar met name de media, is op hun zelfbeeld en ze ervan bewust te maken dat dit schoonheidsideaal niet realistisch is om na te leven.

Uit dit onderzoek is naar voren gekomen dat jonge meiden een lager zelfbeeld krijgen van het schoonheidsideaal in de media. Hun lichaamstevredenheid daalt en dat heeft rechtstreeks invloed heeft op hun zelfbeeld. Om de meiden hiervan bewust te maken en het feit dat het ideaalbeeld onrealistisch is, zou Girlscene de achtergrond van dit schoonheidsideaal in hun artikelen terug moeten laten komen. Laat duidelijk zien hoe de modellen aan hun perfecte lichaam komen (open en eerlijke interviews waarin ze vertellen over hun voedingspatroon, sporten etc.) het mag best shockerend zijn (eventueel met waarschuwing voor de jongere bezoeker), als het maar doordringt dat de lichamen in de media niet normaal zijn. Maak een artikel over Photoshop waarin je de origineel genomen foto laat zien naast het bewerkte beeld. Maak een special over de Top Model programma’s waarin naar voren komt hoe de omstandigheden van deze meiden zijn, hoe ze echt zijn en wat ze ervoor moeten doen om te kunnen voldoen aan de standaard van de modellenwereld. En het aller belangrijkste: moedig het ideaal niet aan. Gebruik in de artikelen geen perfecte modellen, maar echte meiden met normale maten. Betrek de bezoeksters van de site meer en confronteer ze niet continu met het schoonheidsideaal dat de media wil uiten. Zeker omdat zo veel meiden Girlscene dagelijks bezoeken heeft ook deze site een bepaalde invloed.

17

BRONNENAnschutz, D (2011). Lijnende moeder beïnvloedt slankheidsideaal kind. Geraadpleegd op 22-11-13, http://www.mediaencoo.nl/nieuws/82-eetgedrag-en-media.html

Bessenhoff, G (2006). Can the Media Affect Us? Social Comparison, Self-Discrepancy, and the Thin Ideal. Geraadpleegd op 10-1-13, http://pwq.sagepub.com/content/30/3/239.full?patientinform-links=yes&legid=sppwq;30/3/239

Bosch, A.Z. (2010). Mirrors and reflections: social comparison orientation and self-perception of physical attractiveness in women. Geraadpleegd op 22-11-13, http://dissertations.ub.rug.nl/faculties/gmw/2010/a.z.bosch/?pLanguage=en&pFullItemRecord=ON

CBS, bierdopje.com (2012). Kijkcijfers voor vrijdag 9 november 2012 (finals). Geraadpleegd op 3-1-14, http://www.bierdopje.com/shows/bierdopje-com/newsitem/kijkcijfers-voor-vrijdag-9-november-2012-fina

Cox, E. (n.b.). The Thin Craze of the 1960’s. Geraadpleegd 22-11-13http://www.loti.com/sixties_fashion/The_thin_craze_of_the_1960s.htm

Curie, C & Arons, B (2011). Building Self-esteem: A Self-Help Guide. Geraadpleegd op 9-1-13, http://store.samhsa.gov/shin/content/SMA-3715/SMA-3715.pdf

Cuzacq, M-L (2012). Develop Self-Esteem. Geraadpleegd op 9-1-13, Google Books

CWTV (2014). America’s next topmodel: about the show. Geraadpleegd op 3-1-14, http://www.cwtv.com/shows/americas-next-top-model/about

Dohnt, H. & Tiggemann, M. (2006). The Contribution of Peer and Media Influences to the Development of Body Satisfaction and Self-Esteem in Young Girls: A Prospective Study. Geraadpleegd op 9-1-13, http://www.willettsurvey.org/TMSTN/Gender/PeerAndMediaInfluencesOnYoungGirls.pdf

18

Hill, A (2005). Reality TV: Audiences and Popular Factual Television. Geraadpleegd op 3-1-14. Google Books

De Jong, L (2010). Zet Benelux Next Topmodel aan tot Anorexia? Geraadpleegd op 22-11-13, http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2694/Internet-Media/article/detail/1034913/2010/10/19/Zet-Benelux-Next-Top-Model-aan-tot-anorexia.dhtml

Medianed (2008). Kijkcijfers Holland’s next top model. Geraadpleegd op 3-1-14, http://www.medianed.com/2008/05/27/kijkcijfers-635000-hollands-next-top-model/

Mos, B. (2012) Winnares Holland's next top model Ananda Marchildon ontslagen. Geraadpleegd op 22-11-13, http://www.telegraaf.nl/prive/11328952/__Winnares_HNTM_ontslagen__.html

Nikken, P (2009). Seksualisering en de jeugd van tegenwoordig. De media als zondebok? Geraadpleegd op 22-11-13, http://www.tijdschriftvoorseksuologie.nl/archief/tvs2009-02/tvs%20editie%2033-2%20nikken.pdf

Orenstein, P (2000). Schoolgirls: young women, self esteem and the Confidence Gap. Geraadpleegd op 9-1-13, Google Books

Het Parool. (2012). ‘Te dikke' Rosalinde overweegt Elite Models aan te klagen. Geraadpleegd op 22-11-13, http://www.inhetnieuws.nl/go/8873671/?u=aHR0cDovL3d3dy5wYXJvb2wubmwvcGFyb29sL25sLzkyNC9NT0RFL2FydGljbGUvZGV0YWlsLzMxNDg5NDEvMjAxMi8wMi8wMS9UZS1kaWtrZS1Sb3NhbGluZGUtb3ZlcndlZWd0LUVsaXRlLU1vZGVscy1hYW4tdGUta2xhZ2VuLmRodG1s

RCP. (2010). Media zet aan tot eetstoornissen. Geraadpleegd op 22-11-13, http://www.nu.nl/lifestyle/2192033/media-zetten-eetstoornissen.html

Rogers, C (1959). A Theory of Therapy, Personality and Interpersonal Relationships. Geraadpleegd op 7-12-13, http://www.simplypsychology.org/carl-rogers.html

Schriel, P (2012). Oorzaak negatief zelfbeeld en geen zelfvertrouwen hebben. Geraadpleegd op 9-1-13, http://patrickschriel.nl/2012/08/17/oorzaak-negatief-zelfbeeld-en-geen-zelfvertrouwen-hebben/

Stichting kijkonderzoek (2011). Kijkcijfers NL september 2011. Geraadpleegd op 23-11-13, http://www.luistercijfers.nl/kijkcijfers-nederland/2846-kijkcijfers-nl-september-2011

Thompson, J & Heinberg, L (1999). The Media’s Influence on Body Image Disturbance and Eating Disorders: We’ve Reviled Them, Now Can We Rehabilitate Them? Geraadpleegd op 9-1-13, Journal of Social Issues, Vol 55. No. 2

Woertman, L. & van den Brink, F. (2009). Welke spiegel vormt mijn lichaamsbeeld? Geraadpleegd op 7-12-13, Tijdschrift voor Seksuologie

19

BIJLAGENVerschillende modellenwedstrijd programma’s

- 8th & Ocean- The Agency- America’s Most Smartest Model- America’s Prom Queen- Be Bench/the Model Search- Britain’s Missing Top Model- COVERguy- The Face- Get Gorgeous- I Wanna Be a Model- Janice & Abbey- The Janice Dickinson Modeling Agency- Kingfisher Calendar- Make Me A Supermodel- Malaysian Dream Girl- Manhunt- Mo’Nique’s Fat Chance- The Model Agent- Model Citizens- Model Latina- Remodeled- Scouted- Search For A Supermodel- She’s Got The Look- Sports Illustrated Swimsuit Model Search- Supermodel Me- Top Model (Next Topmodel)

20

21