ราชวงศจกร ราชวงศจกร เปนราชวงศทปกครองราชอาณาจกรสยามตอจากสมเดจพระเจาตากสนมหาราชจนถงปจจบน โดยพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช (พระนามเดม ทองดวง ทรงสบเชอสายมาจากตระกลขนนางในสมยกรงศรอยธยา) ทรงสถาปนาราชวงศโดยการปราบดาภเษกเมอ พ.ศ. 2325 ยคของราชวงศน เรยกวา "ยครตนโกสนทร"

ทมาของชอและสญลกษณประจำาราชวงศจกร

ชอของราชวงศจกรมทมาจากบรรดาศกด "เจาพระยาจกรศรองครกษ" ตำาแหนงสมหนายก ซงเปนตำาแหนงทางราชการทพระองคเคยทรงดำารงตำาแหนงมากอนในสมยกรงธนบร คำาวา "จกร" นพองเสยงกบคำาวา "จกร" และ "ตร" ซงเปนเทพอาวธของพระนารายณ พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชจงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางพระแสงจกรและพระแสงตรไว 1 สำารบ และกำาหนดใหใชเปนสญลกษณประจำาราชวงศจกรสบมาจนถงปจจบนพระปฐมบรมมหาชนกแหงราชวงศจกร - พระมหาชนกพระองคแรกแหงราชวงศจกร

สมเดจพระปฐมบรมมหาชนก "จะกลาวถงเจานายจำาพวกซงเปนปฐมเปนตนแซตนสกลเจาฟาแลพระองคเจา หมอมเจา หมอมราชวงศแลเจาราชนกลทเรยกนามวา คณ วา หมอม มบรรดาศกดเนองในพระบรมราชวงศน ซงบดนเปนจำาพวกตางๆอย จะใหรแจงวาเนองมาแตทานผใด พระองคใด เปนเดมแตแรกตงกรงเทพมหานคร อมรรตนโกสนทร มหนทรายธยานมา พงรโดยสงเขปวาบรษนารมบรรดาศกด ซงเรยกวาเปนจำาพวกเจา คอเจาฟาแลพระองคเจา หมอมเจา หมอมราชวงศทงปวงนน ลวนปฏพทธพวพนสบตอลงมาแตองคสมเดจพระมหาไปยกาธบด คอ องคสมเดจพระบรมชนกนาถ พระเจาหลวงของพระบาทสมเดจพระปรโมรถชามหาจกรบรมนาถ ซงปรากฏพระนามในบดนวา พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก ซงเปนปฐมบรมอครมหาราชาธราชในพระบรมมหาราชวง"จงนบไดวา สมเดจพระมหาไปยกาธบด หรอ สมเดจพระปฐมบรมมหาชนก เปนพระมหาชนกพระองคแรกแหงราชวงศจกร และเปนเจานายแหงราชวงศจกรพระองคแรกอยางแทจรง โดย พระมหาสงขเดม ซงเปนพระมหาสงขทใชบรรจพระบรมอฐของสมเดจพระปฐมบรมมหาชนก เมอครงสมยรชกาลท 1 ซงปจจบนใชรดนำาในพระราชพธมงคลใหแกพระบรมวงศานวงศเทานน

พระบรมวงศานวงศ พระบรมวงศานวงศไทยในปจจบนสบเชอสายมาจากสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ตนราชสกลมหดล[1] กบสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน (สงวาลย ตะละภฏ) โดยสมเดจพระบรมราชชนกนนเปนพระราชโอรสในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 5 กบสมเดจพระศรสวรนทราบรมราชเทว พระพนวสสาอยยกาเจา (สมเดจพระนางเจาสวางวฒนา พระบรมราชเทว) ถอเปนพระอนชาตางพระมารดาในพระบาทสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหว และพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว

หลงการสวรรคตของพระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาอานนทมหดล พระอฐมรามาธบดนทร สมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟาภมพลอดลยเดช ผเปนพระอนชาจงไดเสดจขนครองราชสมบตสบราชสนตตวงศในวนเดยวกนนน และภายหลงไดอภเษกสมรสกบหมอมราชวงศสรกต กตยากร พระธดาในพระวรวงศเธอ พระองคเจานกขตรมงคล กรมหมนจนทบรสรนาถ (หมอมเจานกขตรมงคล กตยากร) กบหมอมหลวงบว กตยากร (สนทวงศ)

รายพระนามพระบรมวงศานวงศพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ (พระบรมราชนในรชกาล) ทลกระหมอมหญงอบลรตนราชกญญา สรวฒนาพรรณวด (พระราชธดาองคใหญ ภายหลงไดลาออกจากฐานนดรศกดเจาฟา)[2] สมเดจพระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชราลงกรณ สยามมกฎราชกมาร และพระเจาวรวงศเธอ พระองคเจาศรรศม พระวรชายาฯ (พระราชโอรสองคใหญและพระวรชายา) พระเจาหลานเธอ พระองคเจาพชรกตยาภา (พระธดาองคใหญของมกฎราชกมาร กบพระเจาวรวงศเธอ พระองคเจาโสมสวล พระวรราชาทนดดามาต) พระเจาหลานเธอ พระองคเจาสรวณณวรนารรตน (พระธดาองคเลกของมกฎราชกมาร กบนางสจารณ ววชรวงศ) พระเจาหลานเธอ พระองคเจาทปงกรรศมโชต (พระโอรสองคเลกของมกฎราชกมาร กบพระเจาวรวงศเธอ พระองคเจาศรรศม พระวรชายาฯ) สมเดจพระเทพรตนราชสดา เจาฟามหาจกรสรนธร สยามบรมราชกมาร (พระราชธดาองคกลาง) สมเดจพระเจาลกเธอ เจาฟาจฬาภรณวลยลกษณ อครราชกมาร (พระราชธดาองคเลก)

พระเจาหลานเธอ พระองคเจาสรภาจฑาภรณ (พระธดาองคใหญของเจาฟาจฬาภรณวลยลกษณ กบนาวาอากาศเอกวระยทธ ดษยะศรน) พระเจาหลานเธอ พระองคเจาอทตยาทรกตคณ (พระธดาองคเลกของเจาฟาจฬาภรณวลยลกษณ กบนาวาอากาศเอกวระยทธ ดษยะศรน)สมเดจพระเจาภคนเธอ เจาฟาเพชรรตนราชสดา สรโสภาพณณวด (พระราชธดาเพยงพระองคเดยวในพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 กบพระนางเจาสวทนา พระวรราชเทว)พระเจาวรวงศเธอ พระองคเจาโสมสวล พระวรราชาทนดดามาต (อดตพระวรชายาในมกฎราชกมาร)

เครอญาตและผเกยวกบพระบรมวงศานวงศ หมอมเจาจฑาวชร มหดล (พระโอรสองคโตของมกฎราชกมาร กบนางสจารณ ววชรวงศ) หมอมเจาวชรเรศร มหดล (พระโอรสองคทสองของมกฎราชกมาร กบนางสจารณ ววชรวงศ) หมอมเจาจกรวชร มหดล (พระโอรสองคทสามของมกฎราชกมาร กบนางสจารณ ววชรวงศ) หมอมเจาวชรวร มหดล (พระโอรสองคทสของมกฎราชกมาร กบนางสจารณ ววชรวงศ) คณพลอยไพลน เจนเซน (ธดาคนโตในทลกระหมอมหญงอบลรตนราชกญญา สรวฒนาพรรณวด กบนายปเตอร เจนเซน) คณสรกตยา เจนเซน (ธดาคนเลกในทลกระหมอมหญงอบลรตนราชกญญา สรวฒนาพรรณวด กบนายปเตอร เจนเซน) ทานผหญงทศนาวลย และนายสนธ ศรสงคราม (ธดาเพยงคนเดยวใน สมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร กบพนเอกอราม รตนกล เสรเรงฤทธ และสาม)

รอยเอกจทศ และนางเจสสกา ศรสงคราม (พระนดดาในสมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร และภรรยา) นางสจารณ ววชรวงศ (อดตคสมรสในมกฎราชกมาร) นายปเตอร เจนเซน (อดตพระสวามในทลกระหมอมหญงอบลรตนราชกญญา สรวฒนาพรรณวด) นาวาอากาศเอกวระยทธ ดษยะศรน (อดตพระสวามในสมเดจพระเจาลกเธอ เจาฟาจฬาภรณวลยลกษณ อครราชกมาร) รองศาสตราจารย นายแพทยชยชน โลวเจรญกล (พระสวามในสมเดจพระเจาลกเธอ เจาฟาจฬาภรณวลยลกษณ อครราชกมาร)

รายพระนามพระมหากษตรยไทย

ลำาดบ พระนาม ขนครองราชย บรมราชาภเษก พนจากราชสมบต

รชกาลท 1

พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช

6 เมษายน พ.ศ. 2325

13 มถนายน พ.ศ. 2325

7 กนยายน พ.ศ. 2352

รชกาลท 2

พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย

7 กนยายน พ.ศ. 2352

วนทขนครองราชย 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367

รชกาลท 3

พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว

21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367

วนทขนครองราชย 2 เมษายน พ.ศ. 2394

รชกาลท 4

พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว

2 เมษายน พ.ศ. 2394

6 เมษายน พ.ศ. 2394

1 ตลาคม พ.ศ. 2411

รชกาลท 5

พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว

1 ตลาคม พ.ศ. 2411

ครงท 1 ：11 พฤศจกายน พ.ศ. 2411ครงท 2 ：16 พฤศจกายน พ.ศ. 2416

23 ตลาคม พ.ศ. 2453

รชกาลท 6

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

23 ตลาคม พ.ศ. 2453

วนทขนครองราชย 26 พฤศจกายน พ.ศ. 2468

รชกาลท 7

พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว

26 พฤศจกายน พ.ศ. 2468

วนทขนครองราชย 2 มนาคม พ.ศ. 2477 (2478)สละราชสมบต :2 มนาคม พ.ศ. 2477สวรรคต :30 พฤษภาคม พ.ศ. 2484

รชกาลท 8

พระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาอานนทมหดล

2 มนาคม พ.ศ. 2477 (2478)

ไมไดบรมราชาภเษก 9 มถนายน พ.ศ. 2489

รชกาลท 9

พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

9 มถนายน พ.ศ. 2489

5 พฤษภาคม พ.ศ. 2493

ยงอยในราชสมบต

พระบรมราชนลำาดบ พระนาม เสกสมรส ดำารงตำาแหนง พนจากตำาแหนง

รชกาลท 1

อมรนทรา ประมาณป พ.ศ. 2303

6 เมษายน พ.ศ. 2325

7 กนยายน พ.ศ. 2352(พระสวามสวรรคต)

รชกาลท 2

ศรสรเยนทรา ประมาณป พ.ศ. 2344

7 กนยายน พ.ศ. 2352

21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367(พระสวามสวรรคต)

รชกาลท 4

เทพศรนทรา 1 เมษายน พ.ศ. 2394

ประมาณ พ.ศ. 2396

9 กนยายน พ.ศ. 2404(เสดจสวรรคต)

รชกาลท 5

ศรพชรนทรา(สมเดจพระบรมราชนนาถ)

พ.ศ. 2421 พ.ศ. 2440 23 ตลาคม พ.ศ. 2453(พระสวามสวรรคต)

รชกาลท 6

อนทรศกดศจ พ.ศ. 2464 พ.ศ. 2465 15 กนยายน พ.ศ. 2468(ลดพระอสรยยศเปนพระวรราชชายา)[3]

รชกาลท 7

รำาไพพรรณ สงหาคม พ.ศ. 2461

26 พฤศจกายน พ.ศ. 2468

2 มนาคม พ.ศ. 2478(พระสวามสละราชสมบต)

รชกาลท 9

สรกต(สมเดจพระบรมราชนนาถ)

28 เมษายน พ.ศ. 2493

5 พฤษภาคม พ.ศ. 2493

ยงอยในตำาแหนง

กรมพระราชวงบวรสถานมงคลพระนามเมอสถาปนา โปรดเกลาฯ

สถาปนาสนสดการดำารงตำาแหนง

หมายเหต

สมเดจพระบวรราชเจามหาสรสงหนาท พ.ศ. 2325 3 พฤศจกายน พ.ศ. 2346

สวรรคตกอนไดรบราชสมบต

สมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟาอศรสนทรกรมพระราชวงบวรสถานมงคล

พ.ศ. 2349 7 กนยายน พ.ศ. 2352

สบราชสมบตพระนามวาพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย

สมเดจพระบวรราชเจามหาเสนานรกษ พ.ศ. 2352 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2360

สวรรคตกอนไดรบราชสมบต

สมเดจพระบวรราชเจามหาศกดพลเสพ

พ.ศ. 2367 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2375

สวรรคตกอนไดรบราชสมบต

พระบาทสมเดจพระปวเรนทราเมศอศเรศรงสรรคฯพระป นเกลาเจาอยหว

25 พฤษภาคม พ.ศ. 2394

7 มกราคม พ.ศ. 2408

สวรรคตกอนไดรบราชสมบต

กรมพระราชวงบวรวไชยชาญ พ.ศ. 2411 28 สงหาคม พ.ศ. 2428

ทวงคตกอนไดรบราชสมบต

กรมพระราชวงบวรสถานพมขพระนามเมอสถาปนา โปรดเกลาฯ

สถาปนาสนสดการดำารงตำาแหนง

หมายเหต

สมเดจเจาฟากรมพระอนรกษเทเวศรกรมพระราชวงบวรสถานภมข

ไมมขอมล 20 ธนวาคม พ.ศ. 2349

สยามมกฎราชกมารดบทความหลกท สยามมกฎราชกมารลำาดบ| พระนามเมอสถาปนา โปรดเกลาฯ

สถาปนาสนสดการดำารงตำาแหนง

หมายเหต

สมเดจพระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชรณหศ สยามมกฎราชกมาร

14 มกราคม พ.ศ. 2429

4 มกราคม พ.ศ. 2437

สวรรคตกอนไดรบราชสมบต

สมเดจพระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชราวธ สยามมกฎราชกมาร

พ.ศ. 2437 23 ตลาคม พ.ศ. 2453

สบราชสมบตพระนามวาพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

สมเดจพระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชราลงกรณ สยามมกฎราชกมาร

28 ธนวาคม พ.ศ. 2515

ปจจบน

แผนผงสมเดจพระปฐมบรมมหาชนก

พระอครชายา (ดาวเรอง)

สมเดจพระอมรนทราบรมราชน พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช(2279-2325-2352)

กรมพระศรสดารกษ

สมเดจพระศรสลาไลย

พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย(2310-2352-2367)

สมเดจพระศรสรเยนทราบรมราชน

พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว(2330-2367-2394)

พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว(2347-2394-2411)

พระบาทสมเดจพระป นเกลาเจาอยหว(2351-2394-2408)

กรมหมนมาตยาพทกษ

สมเดจพระเทพศรนทราบรมราชน

สมเดจพระปยมาวด ศรพชรนทรมาตา

พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว(2396-2411-2453)

สมเดจพระศรสวรนทราบรมราชเทวพระพนวสสาอยยกาเจา

สมเดจพระศรพชรนทราบรมราชนนาถพระบรมราชชนนพนปหลวง

สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรมพระบรมราชชนก

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว(2424-2453-2468)

สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน

พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว(2436-2468-2478-2484)

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล(2468-2478-2489)

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช(2470-2489-ปจจบน)

อางอง^ ราชกจจานเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ พระราชทานนามสกลสำาหรบเชอพระวงศพระบรมราชวงศชน ๕, เลม ๔๖, ตอน ๐ ก, ๙ มถนายน พ.ศ. ๒๔๗๒, หนา ๒๑^ ราชกจจานเบกษา,พระบรมราชโองการ ประกาศ ลาออกจากฐานนดรศกด, เลม ๘๙, ตอน ๑๑๒ ก ฉบบพเศษ, ๒๕ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๑๕, หนา ๑

^ ราชกจจานเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ วาดวยการทจะออกพระนามสมเดจพระนางเจาอนทรศกดศจ, เลม ๔๒, ตอน ๐ ก, ๒๐ กนยายน พ.ศ. ๒๔๖๘, หนา ๑๕๙พระบรมราชจกรวงศ แหงกรงรตนโกสนทร จากหอมรดกไทยhttps://sites.google.com/site/prapasara/p4-1