IPG KAMPUS PERLIS

JABATAN TEKNOLOGI PENDIDIKAN

IIIIIIIINNNNNNNNTTTTTTTTEEEEEEEEGGGGGGGGRRRRRRRRAAAAAAAASSSSSSSSIIIIIIII TTTTTTTTMMMMMMMMKKKKKKKK DDDDDDDDAAAAAAAALLLLLLLLAAAAAAAAMMMMMMMM PPPPPPPPEEEEEEEENNNNNNNNGGGGGGGGAAAAAAAAJJJJJJJJAAAAAAAARRRRRRRRAAAAAAAANNNNNNNN DDDDDDDDAAAAAAAANNNNNNNN

PPPPPPPPEEEEEEEEMMMMMMMMBBBBBBBBEEEEEEEELLLLLLLLAAAAAAAAJJJJJJJJAAAAAAAARRRRRRRRAAAAAAAANNNNNNNN ::::::::

PPPPPPPPeeeeeeeennnnnnnnyyyyyyyyuuuuuuuunnnnnnnnttttttttiiiiiiiinnnnnnnnggggggggaaaaaaaannnnnnnn AAAAAAAAuuuuuuuuddddddddiiiiiiiioooooooo

DDiisseeddiiaakkaann oolleehh::

YYuussooffff bbiinn OOssmmaann

JABATAN TEKNOLOGI PENDIDIKAN

INSTITUT PENDIDIKAN GURU

KAMPUS PERLIS

TUTORIAL : WAVEPAD SOUND EDITING PENGENALAN WavePad adalah perisian editing suara yang professional sesuai untuk windows, membolehkan anda menghasilkan, mengedit suara dan rakaman audio yang lain. Perisian ini membolehkan anda potong (cut), salin (copy), dan tampal (paste) bahagian-bahagian rakaman dan menambah kesan seperti echo, amplification and noise reduction. WavePad bertindak sebagai wav editor dan MP3 editor dan juga menyokong format fail lain seperti vox, gsm, real audio, au, aif, flac, ogg dan banyak lagi. Perisian ini sangat mudah digunakan bagi mengedit bahan audio, dalam masa singkat and boleh membuka fail audio yang sedia ada, merekod dan mengedit file audio yang dihasilkan. WavePad adalah perisian percuma, boleh didownload di internet dan perlu dibeli sekiranya ingin menggunakan Master Edition. Selepas and download dan install perisian tersebut anda akan boleh bermain dan menikmati lagu-lagu dalam fail audio yang disediakan. Sebelum memulakan perisian WavePad, pastikan anda telah menyambung mikrofon pada komputer anda. Anda boleh menggunakan set headphone dan mikrofon atau mikrofon sahaja untuk tujuan merakam atau mengedit. LANGKAH 2 : MEMULAKAN SESI BARU Seperti yang anda sedia maklum, butang-butang yang digunakan dalam WavePad sama seperti butang yang terdapat pada pita rakaman, rakaman digital atau program editing audio yang lain. Apabila anda membuka perisian WavePad anda akan dapat melihat tetingkap seperti di bawah.

1. Butang untuk rakaman 2. Fail Baru Dibuka (New File) dan Buka File – fail yang sedia ada (Open File) ( Hanya 3 butang ini sahaja yang aktif dan boleh digunakan)

1

2

Apabila anda sudah bersedia, klik butang New File sekiranya anda ingin memulakan fail baru. Klik Open File, sekiranya anda ingin membuka fail-fail yang telah disimpan sebelum ini. Klik – OK ( anda akan diterangkan fungsi lain yang ada pada tetingkap ini kemudian ) File baru bertajuk “ Untitled 1” telah dihasilkan. Butang Merah di sebelah bawah-kiri hendaklah diklik apabila anda hendak merakam audio. . LANGKAH 3 : MENGGUNAKAN PERAKAM AUDIO Bagi memulakan rakaman klik Butang Merah, Tetingkap Rakaman akan terpapar dan rakaman akan berjalan sehingga butang S (stop). Anda anda dapati lajur berwarna hijau akan bergerak ke belakang dan ke hadapan semasa anda bercakap., ini menunjukkan rakaman sedang berjalan secara aktif.

Anda boleh melihat jangka masa rakaman di bawah sebelah kanan tetingkap Kawalan Rakaman (Record Control) Tekan butang Rewind atau butang Go to start, kemudian butang Panah Hijau untuk main semula rakaman anda. Mulakan sekali lagi rakaman dengan klik Butang Merah, teruskan rakaman anda hingga selesai. Jangan risau tentang kelancaran dan kesilapan yang berlaku kerana anda akan dapat edit selepas ini.

Sekiranya anda telah selesai membuat rakaman, klik X berwarna merah di atas sebelah kanan. Rakaman anda akan terpapar sebagai Untitled di kawasan kerja pada WavePad Anda boleh menambah atau membuat rakaman baru pada bila-bila masa jika perlu. Jika anda ingin menambah rakaman di dalam trek rakaman yang sama, anda cuma perlu klik butang rakaman (Butang Merah) untuk menambah rakaman anda. Rakaman audio yang baru anda buat akan dipaparkan dengan warna biru.

LANGKAH 4 : MELUNSURI BUTANG EDITOR AUDIO Langkah seterusnya untuk melunsuri dan menerokai perisian edit audio dengan lebih seronok. Selepas anda menutup Tetingkap Kawalan Rakaman, anda dapat melihat tetingkap yang mengandungi bahan rakaman yang anda hasilkan dan diberi nama Untitled 1, tetingkap ini menunjukkan trek suara yang anda telah rakamkan tadi. Kelebihan perisian ini, membolehkan anda mengedit semula rakaman anda sama ada menambah (adding), memadam (deleting) atau meminda/ubah mengikut kehendak anda. Butang pada tetingkap editor adalah sama seperti butang pada recorder. Butang-butang/ciri yang digunakan pada editor ialah :

1. Go start button : klik butang 2. butang untuk mendengar semula rakaman anda. Anda juga boleh memilih untuk memainkan di bahagian tengah

rakaman anda, hanya dengan klik pada bahagian yang dipilih dan klik butang untuk main rakaman tersebut. Anda akan dapat mendengar rakaman anda bermula pada garisan kuning menegak dan bergerak melalui tetingkap kawalan rakaman seperti rajah di bawah: Anda juga boleh mendengar/mainkan bahagian-bahagian tertentu sahaja dengan memilih(highlighted) bahagian yang dikehendaki mengheret tetikus ke kiri atau ke kanan. Klik

butang untuk main semula rakaman anda, hanya bahagian yang di highlight sahaja akan dimainkan.

Untuk memadamkan bahgian yang di highlight klik 3. butang atau

4. butang atau pun klikkan pada mana-mana dalam tetingkap. 5. Sel Length : menunjuk jangka masa klip yang dipilih (highlight) 6. File Length : menunjukkan jangka masa sebenar rakaman anda 7. Start dan End : menunjukkan mula dan akhir klip yang dipilih 8. Butang Undo dan Redo : membatal atau memanggil balik arahan 9. Butang Cut dan Delete : untuk memotong mana bahagian rakaman

10. Butang Paste dan Record : untuk menambah pada mana-mana bahagian rakaman anda dengan klikkan pada bahagian tersebut.

11. Butang Save : Klik pada File kemudian Save File Peringatan : Simpan fail anda dalam format yang biasa digunakan dalam windows seperti . wav

dan . MP3 Select Wave File Format : pilih CD Quality untuk kualiti rakaman suara yang terbaik.

LANGKAH 5 : MEMULAKAN EDIT AUDIO Pada bahagian atas klip rakaman audio anda terdapat butang-butang seperti di bawah : Anda boleh memasukkan kesan bunyi dengan klik terus pada butang-butang ini atau klik pada File dan pilih mana kesan yang anda mahu dari menu drop down.

1. Pilih bahagian mana yang anda hendak masukkan kesan bunyi dengan highlightkan pada klip tersebut.

2. Klikkan mana kesan bunyi yang telah dipilih untuk diaplikasi. 3. Klik Preview untuk mendengar kesan bunyi yang dipilih sebelum anda klik OK

4. Sekiranya anda berpuas hati dengan kesan bunyi tersebut tekan OK 5. Tekan butang Undo sekiranya anda ingin menukar semula kesan bunyi

Klik pada Select Preset : anda akan dapat pilihan – Living Room, Cave dan Grand Canyon .

Cuba pilih dan dengar perbezaannya bagi setiap fungsi. Speed and Pitch Change : taipkan 200 dalam kotak Speed Pitch Adjust (%) Pada menu klik Effect–Noise Reduction–Apply Auto Spectral Subtraction (slower speed, best quality) untuk tingkatkan kualiti rakaman audio anda. Tetingkap di bawah akan dipaparkan, Silence Audio Proportion (%), tentukan berapa peratus kadar untuk perlahankan audio anda. Kemudian klik Apply to Vioce dan klik OK

Sekiranya anda tidak berpuas hati dengan setting ini, klik Undo dan cuba kesan/setting lain yang sesuai. Menghilangkan bunyi bising (noise) atau hiss, pada latar belakang kerana rakaman menggunakan mikrofon yang tidak sesuai. Klik pada menu atau side bar – Effect – Remove noise or hiss Tetingkap di bawah akan dipaparkan : Klik pada butang Select Preset, pilih Remove Hum and Hiss. Noise Gate Level : akan menentukan berapa banyak bunyi (sound) dibuang. JIka banyak bunyi (sound) dibuang akan kehilangan sound yang dirakam. And perlu mencuba dan tentukan kadar yang sesuai. Amplify louder or softer : tujuan untuk menukar kadar volume rakaman

Tetingkap di bawah akan dipaparkan : Anda perlu menentukan kadar dengan memasukkan sendiri peratus yang diperlukan pada Amplify Gain atau pilih sama ada Quarter Volume/ Half Volume/ Double Volume/ Triple Volume Perhatian: anda perlu mencuba beberapa pilihan untuk memastikan hasil yang terbaik. Normalize to optimal level : untuk meberikan tahap audio sangat perlahan, perlahan, normal atau maksimum. Anda boleh masukkan peratus pada kotak Normalize Peak Level atau pilih setting pada Presets Perhatian : Ambil masa dan cuba kesan-kesan (effect) yang ada untuk disesuaikan dengan anda. Kesan lain seperti echo, fade in, fade out, dan reverb sesuai digunakan untuk muzik bukan pada suara. LANGKAH 6 : EDIT MUZIK MENGGUNAKAN WAVEPAD Perisian ini membolehkan anda menggabungkam muzik dan juga suara. Muzik dan suara tersebut boleh dikawal dengan menggunakan butang “Fade In” atau “Fade Out”. Butang “CrossFade” pula membolehkan anda menggabungkan suara dan muzik dalam pelbagai cara, contohnya :

1. “ Fade Out ” trek muzik semasa “ Fade In ” muzik pada trek lain 2. “ Fade Out ” trek muzik untuk memasukkan suara pada volume yang penuh atau

sebaliknya. 3. overlay the end of one voice track with the start of another track

Nota : Fungsi ini hanya terdapat pada versi Master Edition sahaja.

LANGKAH 7 : GABUNGKAN MUZIK DAN SUARA MENGGUNAKAN WAVEPAD [Type a quote from the document or the summary of an interesting point. You can position the text box anywhere in the document. Use the Text Box Tools tab to change the formatting of the pull quote text box.] Langkah 1: Buka fail muzik – Klik File, Open File atau klik butang Open File WavePad dapat mengimpot fail muzik - wav, mp3, aif, and ra dan lain-lain. Untuk mengetahui jangka masa muzik yang terdapat di dalam fail anda, lakukan langhkah berikut :

a) Klik pada butang View Menu dan kemudian klik Details seperti di bawah:

b) Senarai muzik/lagu dan jangka masa akan dipaparkan seperti di bawah:

Anda juga boleh menggunakan cara seperti di bawah ini:

Langkah 2: WavePad juga membolehkan anda memuat turunkan muzik dari CD dengan mengiku langkah di bawah :

Klik pada “ Load tracks from CD ” dan gelintir CD dan pilih lagu/muzik yang dikehendaki dan klik Load. Anda juga boleh menggunakan butang “ Load CD ” pada menu bar di atas. Langkah 3: Setelah anda fail muzik, anda akan dapat 2 fail audio dibuka seperti di bawah:

Rakaman dan suntingan (recording and editing controls) akan berfungsi pada fail audio yang anda telah pilih. Warna di atas bar menentukan fail yang aktif atau tidak. Warna biru terang menunjukkan fail yang dipilih dan aktif sebagai contoh di atas fail streaming_media_narration.mp3; fail ini akan berfungsi untuk tujuan rakaman atau pun suntingan.

Langkah 4 : Klik pada mana-mana bahagian, muzik yang anda telah pilih sebagai latar belakang. Tekan butang “Ctrl” dan huruf A untuk pilih fail tersebut kemudian tanpa lepas butang “Ctrl” tekan huruf "C" untuk menyalin seluruh fail tersebut.

Klik pada permulaan fail audio yang hendak digabungkan dan klik butang Edit > Paste Mix, tetingkap di bawah akan terpapar:

Anda boleh menaik atau menurunkan volume dengan menggunakan fungsi “ Mix Volume ” pada tetingkap di atas dengan masukkan jumlah volume yang diperlukan. 10 % adalah dicadangkan sebagai asas kerana sesuai untuk muzik latar belakang kerana tidak kuat. Sekiranya anda berpuas hati dengan kerja rakaman dan suntingan ini, anda boleh simpan dengan klik butang File>Save As, ini bagi membolehkan anda kekalkan fail asal sekiranya perlu menukar muzik latar kemudian hari nanti.

SELAMAT MENCUBA