warunki zoohigieniczne
DESCRIPTION
AKADEMIA ROLNICZA W LUBLINIEWarunki zoohigieniczne i mikrokilmat w chowie bydła mlecznego1Mikroklimat w oborze – podstawowe wymaganiaZasadniczo bydło dobrze znosi różne warunki mikroklimatyczne, zwłaszcza w oborach wolnostanowiskowych2Temperatura• Bydło posiada dobrą termoregulację • -10°C do +25°C • Poniżej -10°C: zwiększony pobór paszy i rozrost okrywy włosowej • Ponad +25°C: zmniejszony pobór paszy i niższa wydajność mleczna / przyrost masy • Zwierzęta dorosłe dobrze znoszą tempTRANSCRIPT
1
Warunki zoohigieniczne i mikrokilmatw chowie bydła mlecznego
AKADEMIA ROLNICZA W LUBLINIE
2
Mikroklimat w oborze –podstawowe wymagania
Zasadniczo bydło dobrze znosi różne warunki mikroklimatyczne, zwłaszcza w oborach wolnostanowiskowych
3
Temperatura• Bydło posiada dobrą termoregulację• -10°C do +25°C• Poniżej -10°C: zwiększony pobór paszy i rozrost
okrywy włosowej• Ponad +25°C: zmniejszony pobór paszy i niższa
wydajność mleczna / przyrost masy• Zwierzęta dorosłe dobrze znoszą temperatury
poniżej zera, jeśli powietrze jest suche, a w oborze nie występują przeciągi
• Najgorsza sytuacja (stres cieplny): wysokie temperatury – wysoka wilgotność powietrza(>80%) – niska wymiana powietrza
• W gorących porach roku temperatura powinna byćjak najniższa
4
Mikroklimat w budynkach tradycyjnych
Wilgotność względna 60-80%Prędkość powietrza:okres zimowy 0,1 – 0,3 m/sokres letni do 0,5 m/s
8-166Jałówki
i buhajki powyżej
6 m-cy
12-166Cielęta
pow. 3m-cy
12-208Cielęta
do 3m-cy
8-166Krowy
Temp. Opt.(0C)
Temp.
Min.( 0C)
Kategoria zwierząt
5
Mikroklimat w budynkach tradycyjnych
Dopuszczalne stężenie gazóww powietrzu obór
1. Oświetlenie naturalne –stosunek powierzchni oszklonej okien do powierzchni podłogi min. 1:18
2. Natężenie oświetlenia sztucznego min. 20 – 30 Lx, nad korytarzem gnojowym podczas doju 100 Lx, w izolatce 200 Lx5Siarkowodór
20Amoniak
3000Dwutlenek węgla
Stężenie gazów (ppm)
Wyszczególnienie
6
Mikroklimat w oborach otwartych
W Polsce można utrzymywać bydło w systemie otwartym (D.U.2004 Nr 47, poz. 456)
Warunki utrzymania bydła w budynkach otwartych� Bydło utrzymywane bezuwięziowo� Wystarczająca ilość niezamarzającej paszy i wody� Właściwa izolacja cieplna legowiska (najlepiej ściółka
słomiasta)� Likwidacja przeciągów, szczególnie w okresie jesienno-
zimowym (zasłony przeciwwietrzne)
7
Mikroklimat w oborach otwartych cd.
• Wartości temperatury i wilgotności zbliżone do zewnętrznych
• Zakres temperatury termoneutralnej od-10 do 25oC poniżej –10 oC zwiększony pobór paszy
• Powyżej 25oC zmniejszony pobór paszy, niższa wydajność mleczna, problemy z rozrodem
• Powyżej 25oC prędkość ruchu powietrza 1m/s• Stężenie szkodliwych gazów – występują wartości śladowe
• Oświetlenie naturalne – 10% powierzchni podłogi• Natężenie oświetlenia sztucznego w oborze min. 20-30
Lx, w hali udojowej i izolatce 200Lx
8
Wentylacja grawitacyjna kominowa w oborze tradycyjnej
• Wysokość kanału wywiewnego 4-5 m
• Kanał nawiewny (1) i kanał wywiewny (2) z przysłoną regulacyjną• Powierzchnia przekroju kanału wywiewnego 0,05 do 0,06 m2/1SD
• Powierzchnia przekroju kanałów nawiewnych – 2/3 przekroju kanału wywiewnego
9
Wentylacja grawitacyjna podokapowo-kalenicowa w oborze z izolacją cieplną ścian i
stropodachu• Kanał nawiewny (1) i wywiewny (2) z przysłoną regulacyjną
• Powierzchnia przekroju kanału wywiewnego 0,10 do 0,12 m2/SD • Powierzchnia przekroju kanałów nawiewnych 0,10 – 0,12 m2/SD
10
Wentylacja grawitacyjna ścienno-kalenicowa w oborze otwartej
• Nawiew powietrza (1) przez ścianę (regulacja przy pomocy kurtyn)• Powierzchnia przekroju kanału wywiewnego (2): 0,15 – 0,20m2/SD
11
Wentylacja naturalna
Kurtyny
• Regulacja automatyczna
• Regulacja ręczna
12
Stres cieplny!
13
Stres cieplny
Objawy fizyczne:
• Ospałość krów
• Poszukiwanie cienia
• Poszukiwanie świeżego powietrza
• Poszukiwanie zraszaczy i przechodzenie do nich
• Dyszenie, ponad 60 oddechów na minutę
• Ślinienie się
14
Stres cieplny
Jak unikać stresu cieplnego:• Wzmożona wentylacja• Większa prędkość powietrza• Izolacja budynku chroniąca przed słońcem• Mniejsza obsada• Duże ilości świeżej wody pitnej (także w
okresie wypasania!)• Sucha ściółka na obszarze wypoczynkowym• Zainstalowanie zraszaczy
15
Stres cieplny
16
Podsumowanie
• Bydło dobrze znosi różne warunki
• Dbałość o właściwy mikroklimat
• Znaczenie odpowiedniej wentylacji
• Uwaga na objawy stresu cieplnego!
17
Systemy utrzymania cieląt
Przepisy UE w zakresie dobrostanu cieląt
• Zakaz ciągłego trzymania na uwięzi• Pętanie nie dłużej niż 1 godz. (podczas podawania mleka)
• Pętanie nie może powodować dławienia ani urazów• Uwięź powinna zapewnić cielęciu swobodę poruszania się
• Stały dostęp do świeżej wody pitnej podczas upałów i dla cieląt chorych
• Zakaz stosowania pełnych przegród w kojcach indywidualnych
• Przegrody pełne w kojcach indywidualnych tylko dla zwierząt chorych
18
Przepisy UE w zakresie dobrostanu cieląt
• Zakaz stosowania kojców indywidualnych dla cieląt w wieku powyżej 8 tygodni – kojec indywidualny tylko na zalecenie lekarza weterynarii. (Zarządzenie dotyczy gospodarstw posiadających co najmniej sześć cieląt oraz dla gospodarstw, gdzie cielęta ssące nie sątrzymane razem z matkami).Będzie stosowane dla wszystkich gospodarstw od 31. 12. 2006 r.
19
Utrzymanie cieląt w kojcach indywidualnych ze ściółką
Wymiary w świetle klatki: do 2 tyg. życia -dł.120 cm, szer.80 cm;do 8 tyg. życia -dł.160 cm, szer. 100 cm
20
Utrzymanie cieląt w budkach ze ściółką na wolnym powietrzu
Wymiary budek: dł. 160 cm, szer. 120 cmWymiary wybiegu:dł. 140 cm, szer. 120 cm
21
Utrzymanie cieląt w kojcach grupowych (płytka lub głęboka ściółka)
Przepisy UE :Powierzchniamin. 1,5 m2/szt. - do 150 kg m.c.min. 1,7 m2/szt. - od 150 – 220 kg m.c.min. 1,8 m2/szt. - od 220 kg m.c.
22
Obory uwięziowe w utrzymaniu młodzieży i krów mlecznych
Stanowisko uwięziowe- podstawowe wymagania:
- wymiary stanowiska dostosowane do masy ciała- Prawidłowo zamontowana uwięź
- Odpowiedni kształt i wymiary żłobu- Właściwe usytuowanie poidła
- Czystość, ciepłochronność legowiska (ściółka lub maty legowiskowe)Dobrze wykonane stanowisko – dobrostan zwierząt
- Prawidłowe kładzenie się i wstawanie- Komfort wypoczynku
- Swobodne pobieranie paszy i wody- Stan zdrowotny (kończyny, wymiona)
- Higiena stanowiska i zwierząt
23
Stanowisko uwięziowe krótkie –ściołowe
dla młodzieży
Zużycie ściółki
1-2 kg/SD/dzień
100155500
90145400
80130300
70120200
Szerokośćstanowiskamin. (cm)
Długośćstanowiska min. (cm)
Masa ciała (kg)
24
Stanowisko uwięzioweśrednie –
ściołowe dla młodzieży hodowlanej
Zużycie ściółki 3-4 kg/SD/dzień
100190500
90180400
80165300
70150200
Szerokośćstanowiska (cm)
Długośćstanowiska (cm)
Masa ciała (kg)
25
Stanowisko uwięziowe, krótkie dla krów
Zużycie ściółki
1-2 kg/SD/dzień
120185750
120175650
115165550
Szerokośćstanowiska min.(cm)
Długośćstanowiska min. (cm)
Masa ciała(kg)
26
• Stanowisko krótkie w oborze ściołowej
• Stanowisko krótkie w oborze bezściołowej
27
Obory wolnostanowiskowe w utrzymaniu młodzieży i krów mlecznych - podstawowe wymagania
Legowisko� Powierzchnia legowiska w oborach z głęboką ściółką i z pochyłą
podłogą dostosowane do masy ciała zwierząt� Wymiary legowiska i przegród boksowych w oborach boksowych
dostosowane do masy ciała zwierząt� Czystość, elastyczność i ciepłochłonność legowiska (ściółka,maty,
materace)Stół paszowy� Szerokość stanowiska karmowego zależna od masy ciała zwierząt � Drabina paszowa dostosowana do kategorii zwierząt i techniki
zadawania pasz� Odpowiednia wysokość krawędzi stołu paszowego
28
Obory wolnostanowiskowe w utrzymaniu młodzieży i krów mlecznych – podstawowe wymagania c.d.
Korytarze : karmowy (głęboka ściółka i pochyła podłoga), karmowy i spacerowy (obora boksowa)
� Szerokość korytarzy i przej ść dostosowana do masy ciała zwierząt
� Podłogi pełne ,nie śliskie, z profilowaną powierzchnią� Podłogi pełne, bez zastoin gnojówki� Podłogi szczelinowe, z odpowiednią szerokością beleczek i
szczelinPoidła• Prawidłowe usytuowanie w oborze• Odpowiednia ilość i wydajność poideł (dopływ wody)• Poidła czyste
29
Przydatność poszczególnych typów obór wolnostanowiskowych (kojców grupowych)
w utrzymaniuMłodzieży:1. Kojce z głęboką ściółką i podestem żywieniowym2. Kojce z głęboką ściółką bez wydzielonego korytarza
karmowego3. Sektory z boksami legowiskowymiKrów mlecznych:1. Obory boksowe2. Obory z głęboką ściółką i wydzielonym korytarzem
karmowym3. Obory z pochyłą podłogą
30
Kojec grupowy z głęboką ściółką i podestem żywieniowym dla młodzieży
Zużycie ściółki
10-12 kg/ SD/dzień
4,316060500
3,815055400
3,313050300
2,712045200
Pow.
Legowiska(m2/szt.)
Szerokośćpodestu
min.
(cm/szt.)
Dostęp
do żłobu min.
(cm/szt.)
Masa ciała(kg)
31
Kojec grupowy z głęboką ściółką dla młodzieży bez wydzielonego korytarza karmowego
Zużycie ściółki 10-12 kg/ SD/dzień
5,060500
4,455400
3,850300
3,245200
Powierzchnia kojca, min.
(m2/szt.)
Dostęp do żłobu min.
(cm/szt.)
Masa ciała(kg)
32
Boksy legowiskowe dla młodzieży hodowlanej
Zużycie ściółki
1-2 kg/SD/dzień
25201515Odstęp od tylnej
krawędzi boksu
100908075Wysokość rury karkowej nad podłożem „W2”
20201515Wysokość progu „W1”
200190170150Długość „D2” boksu podwójnego
220200180160Długość „D1” boksu przyściennego
100908070Szerokość
500400300200Wymiary (cm)
33
Boksy legowiskowe dla krów mlecznych
Zużycie ściółki 1-2 kg/SD/dzień
Odstęp od tylnej
krawędzi boksu „O”
Wysokość rury karkowej nad podłożem „W2”
Wysokość progu „W1”
Długość „D2” boksu podwójnego
Długość „D1” boksu przyściennego
Szerokość
Wymiary
(cm)
3025-30
115110
2520
230220
250240
120115
Masa ciała
> 650 kg
Masa ciała
< 650 kg
34
Kojec grupowy z głęboką ściółką dla krówi z wydzielonym korytarzem karmowym
Zużycie ściółki
6-8 kg/ SD/dzień
6,534070750
6,032065650
5,530065550
Pow.
legowiska(m2/szt.)
Szerokośćkorytarza
min.
(cm/szt.)
Dostęp
do żłobu min.
(cm/szt.)
Masa ciała(kg)
35
Obora z pochyłą podłogą dla krów
Zużycie ściółki
3-5 kg/ SD/dzień
5,332070750
5,031065650
4,730065550
Pow.
legowiska(m2/szt..)
Szerokośćkorytarzamin.
(cm/szt.)
Dostęp
do żłobu min. (cm/szt.)
Masa ciała(kg)
36
Obora wolnostanowiskowa z głęboką ściółką i z wydzielonym korytarzem karmowym dla krów mlecznych
Obora wolnostanowiskowa z pochyłą podłogą dla krów mlecznych
37
Obora wolnostanowiskowa
boksowa, ściołowa dla krów mlecznych
Obora wolnostanowiskowaboksowa bezściołowa, z podłogą szczelinową dla krów mlecznych
38
Korytarze w oborze boksowej trzyrzędowej
� A - stół paszowy 4 m� B - korytarz gnojowy 3,5 m� D - korytarz spacerowy 2,5 m
39
Kojec porodowy
� Powierzchnia kojca indywidualnego min. 9 m2, swobodny dostęp do paszy i wody
� Sucha, czysta ściółka� Przydatne drabiny
samoblokujące.
40
Okólniki
� Powierzchnia okólników utwardzonych, min.:
� Cielęta do 100 kg m.c. –1,1 m2/szt.
� Cielęta do 200 kg m.c. –1,9 m2/szt.
� Młodzież do 350 kg m.c. –3,0 m2/szt.
� Młodzież powyżej 350 kg m.c. – 3,7 m2/szt.
� Krowy – 4,5 m2/szt.