wabco epb elektroniczny układ hamulcowy

EBS (EPB) Elektronicznie sterowanyukadhamulcowy

Opis ukadu i funkcji

Wydanie 1998

Copyright WABCO 1998

WABCO Fahrzeugbremsen (hamulce pojazdw)

OddziaWABCO Standard GmbH

Zatrzega si prawo zmian

2

EBS

Strona

Wstp 3

Wprowadzenie 3

Zalety EBS 3

Konstrukcja ukadu 6

Moduowa budowa EBS-WABCO 61. Nadajnik sygnau hamowania 82. Modu centralny 103. Proporcjonalny zawr przekanikowy 114. Zawr rezerwy 135. Modulator osi 156. Zawr sterujcy przyczepy 177. Inne czci skadowe 19

Opis ukadu 4S/4M 191. Funkcja elektropneumatycznej czci ukadu 192. Obwody elektryczne i elektroniczne 223. Funkcje sterowania 234. Funkcje pomocnicze 25

Wykrywanie bdw 25

Praca awaryjna EBS 26

Testowanie EBS 26

Tablica przyrzdw (typ MB Actros) 28

Urzdzenie diagnostyczne 31

Diagnostyka przy pomocy PC 36

Schemat dziaania 37

Spis treci

3

EBS

Wstp

Uwagi do publikacji EBS elektronicznie sterowanyukad hamulcowy, opis ukadu i funkcji.

EBS podnosi bezpieczestwo pojazdu i ruchu drogowe-go przez skrcenie drogi hamowania i popraw stabil-noci hamowania oraz cige monitorowanie ukaduhamulcowego. Ponadto EBS jest korzystny z przyczynekonomicznych, jak i ze wzgldu na popraw komfortujazdy.

Z tego te powodu EBS znalaz zastosowanie w seriinowych pojazdw, wrd ktrych pionierem jest ACTROSfirmy Daimler-Benz, ktra zastosowaa elektroniczniesterowany ukad hamulcowy jako wyposaenie standar-dowe. Ukad ten o nazwie Ukad hamulcowy Telligent(dawniej EPB) jest wsplnym rozwizaniem firm Daim-ler-Benz i WABCO.

Uwaga:

Nazwa Ukad hamulcowy Telligent obejmuje cayukad hamulcowy, a nie tylko ukad sterowania, ktrynazywamy EPB.

Ukad hamulcowy Telligent ACTROS zawiera pewnespecyficzne wasnoci, charakterystyczne dla produktwfirmy Daimler-Benz, ktre w zastosowaniu do pojazdwinnych producentw, zostay zastpione wasnymi ro-zwizaniami firmy WABCO. Obejmuj one nastpujcefunkcje opisane szczegowo w publikacji:

zawr rezerwy, rezerwa osi tylnej

specjalne funkcje regulacyjne w zakresie rozkadusi hamowania (rnicowe sterowanie polizgiem,kontrola zuycia okadzin i sterowanie przyczep)

metody testowania i diagnostyki typowe dlaACTROS.

Wprowadzenie

Rosnca konkurencja w dziedzinie transportu spowo-dowaa rwnie cigy wzrost wymaga, jakie stawia siukadom hamulcowym. Wprowadzenie elektroniczniesterowanego ukadu hamulcowego EBS jest logicznymkrokiem do spenienia tych wymaga. EBS umoliwiastae zoptymalizowane zrwnowaenie skutecznocihamowania pomidzy hamulcami poszczeglnych koraz pojazdu cigncego i przyczepy.

Zrozumiae funkcje diagnostyki i monitorowania elektro-nicznie sterowanego ukadu hamulcowego stanowijeden z podstawowych warunkw efektywnej logistykiparku samochodowego.

Zalety EBS

EBS skutecznie zmniejsza koszty utrzymania pojazdu.

EBS czy w sobie du liczb funkcji, co powodu-je zmniejszenie kosztw obsugi przy jednoczes-nym zwikszeniu do maksimum bezpieczestwahamowania, np. przez zminimalizowanie zuyciaokadzin szczk hamulcowych k.

Indywidualne sterowanie wedug kryteriwzuycia na obu osiach przedniej i tylnej syn-chronizuje zuycie okadzin, a przez rwnomiernerozoenie obcienia na hamulce wszystkich k,minimalizuje si ich cakowite zuycie. Poza tymzsynchronizowane s terminy konserwacji i wy-miany wszystkich okadzin. Znacznemu zmniej-szeniu ulegaj wic koszty wyczenia pojazduz eksploatacji.

W zalenoci od sposobu uytkowania pojazdu, przyuwzgldnieniu take innych czynnikw, waciciel po-jazdu uzyskuje znaczne oszczdnoci. Porwnanie ko-sztw utrzymania mechanizmw hamujcych dlazestawu cignika i przyczepy przy zastosowaniu EBSw stosunku do zestawu z nowoczesnym, konwencjonal-nym ukadem hamulcowym wykazuje wysokie oszcz-dnoci dla waciciela pierwszego z nich.

Wprowadzenie

4

EBS

EBS zapewnia w kadej chwili zgodno funkcjonaln pomidzy cignikiem i przyczep

Synchronizacja procesw hamowania dla caegozestawu cignik-przyczepa, zwaszcza jeeli skadnikizestawu s czsto zmieniane, moe zwykle nie dawazadowalajcego wyniku przy rodkach konwencjonal-nych.

EBS rozpozna kad niezgodno w procesie hamo-wania pomidzy pojazdem cigncym i jego przyczep,

synchronizuje ich charakterystyki hamowania. Praca ha-mulcw, w moliwie najlepszym zakresie dziaania, nietylko optymalizuje koszty eksploatacji, ale zapewnia temaksimum bezpieczestwa i wygody.

Niewaciwe zrwnowaenie np. gdy przyczepa nie jestdo skutecznie hamowana, bdzie powodowao nie-rwnomierne zuycie okadzin.

Zalety EBS

Zrozumiae waciwoci diagnostyczne

Jednym z podstawowych warunkw efektywnej logistykiparku samochodowego s ukady nie wymagajce do-zoru. EBS dostarcza wacicielowi pojazdu aktualnych in-formacji o stanie ukadu hamulcowego i zuyciu okadzinciernych w mechanizmach hamujcych. Pozwala to prze-widywa terminy konserwacji.

EBS monitoruje zarwno wszystkie zasadnicze czciskadowe, jak i dziaanie ukadu hamulcowego. Wszy-stkie uszkodzenia s rozpoznawane przez ukad i do-kadnie wskazywane w celu naprawy. Specjalista w za-kresie napraw moe wtedy usun wskazane uszkodze-nie.

5

EBS

Zwikszenie bezpieczestwa hamowania

Przy opracowywaniu EBS firma WABCO nie kierowaasi tylko spenieniem obowizujcych wymogwprawnych, ale na pierwszym miejscu stawiaa maksy-malne bezpieczestwo.

Z tego powodu pojazd wyposaony w EBS ma znaczniewiksze moliwoci, ni jest to prawnie wymagane.

Zalety EBS

Wysoki stopie bezpieczestwa dziki zastosowaniu EBS jest osigany za pomoc wielu czynnikw:

Krtszy czas reakcji i wzrostu cinienia w siow-nikach hamulcw na osi przedniej i tylnej orazosiach przyczepy

Ulepszone dziaanie ABS

Pojazd cigncy i przyczepa s przez cay czaswaciwie zsynchronizowane

Cigy monitoring czci skadowych ukadu ha-mulcowego i zuycia okadzin ciernych w mecha-nizmach hamujcych przedniej i tylniej osi.

Zintegrowane dziaanie ASR zapewnia zoptymali-zowan stabilno ruchu pojazdu i przeniesienianapdu podczas ruszania z miejsca

KonventionelleBremsanlage

EBS

Bremsweg

Ges

chwi

ndig

keit

6

EBS

Moduowa budowa EBS-WABCO

Konfiguracja i budowa EBS firmy WABCO daje produ-centowi pojazdu wysoki stopie elastycznoci przy kon-struowaniu ukadu. Dziki temu mona speni wielernych wymaga dotyczcych:

ukadu kompletnego lub czciowego

typu rezerwy

strategii sterowania przyczepy

zcz elektrycznych

itd.

Aby zaspokoi podstawowe dania waciciela po-jazdu, WABCO oferuje EBS, ktry obejmuje indywidu-alne sterowanie cinieniem osi przedniej i tylnej orazsterowanie przyczep a take zapewnia dziaanie rezer-wy pneumatycznej we wszystkich obwodach hamul-cowych.

Konstrukcja ukadu

Pokazany na rysunku ukad EBS skada si z dwuobwo-dowej instalacji czysto pneumatycznej oraz pojedyncze-go obwodu elektropneumatycznego. Ta konfiguracja jestokrelana jako 2P/1E-EBS.

Pojedynczy obwd elektropneumatyczny ukadu skadasi z centralnego elektronicznego zespou sterujcego(modu centralny), modulatora osi z wbudowan ele-ktronik dla osi tylnej, nadajnika sygnau hamowaniaz dwoma wbudowanymi czujnikami wartoci zadaneji wycznikami hamulcowymi, proporcjonalnego zaworu

przekanikowego oraz dwch zaworw ABS dla osiprzedniej i elektropneumatycznego zaworu sterujcegoprzyczepy.

Rozszerzenie tej konfiguracji przez kolejny modulator dlaosi dodatkowej daje EBS 6-kanaowy. Budowa podrzd-nej dwuobwodowej, pneumatycznej czci ukadu jestw zasadzie identyczna jak konwencjonalnego ukadu ha-mulcowego. Ta cz ukadu suy jako rezerwa i stajesi czynna tylko w razie awarii obwodu elektropneuma-tycznego.

2P/1E-EBS

AM = modulator osiowyTCV = zawr sterujcy przyczepyBST = nadajnik sygnau hamulcowegoPRV = proporcjonalny zawr przekanikowyBV = zawr rezerwowyS = czujnik prdkociW = czujnik zuycia

7

EBS

EBS Ukad hamulcowy pojazdu 4 x 2

Konstrukcja ukadu

Wyjanienie1. Modu centralny2. Nadajnik sygnau hamulcowego

3. Proporcjonalny zawr przekanikowy4. Zawr elektromagnetyczny mo-

dulatora ABS

5. Modulator osiowy6. Zawr rezerwowy7. Zawr sterujcy przyczepy

8

EBS

Nadajnik sygnau hamowania 480 001...0

Nadajnik sygnau hamowania suy do wytwarzania syg-naw elektrycznych i pneumatycznych w celu pod-noszenia lub obniania cinienia w elektroniczniesterowanym ukadzie hamulcowym (EBS). Zesp tenjest przeznaczony do sterowania dwuobwodowego:pneumatycznego i elektrycznego. Pocztek urucho-mienia jest rejestrowany elektrycznie przez podwjnyprzecznik. Czujnik odczytuje drog toczka wczajce-go, ktra jest nastpnie przesyana jako sygna elektrycz-ny o modulowanej szerokoci impulsw (PWM). Ponadtopojawiaj si cinienia rezerwowe w obwodach 1 i 2.W tym procesie cinienie drugiego obwodu jest niezna-cznie opnione. Za porednictwem dodatkowegozcza sterujcego (opcja) moe by modyfikowanacharakterystyka pneumatyczna drugiego obwodu.

Podczas awarii jednego obwodu (elektrycznego lubpneumatycznego) inne obwody pozostaj sprawne.

Usytuowanie w pojedzie (MB Actros): Kabina kierowcy przdMiejsce zamocowania: podobnie jak poprzednio gwny zawr hamulcowy.



9

EBS


Sposb dziaania

Zawr rezerwy Modu centralny

Zbiornik powietrza

Zbiornik powietrza

Proporcjonalny zawr przekanikowy


10

EBS

Modu centralny 446 130 ... 0

Modu centralny suy do sterowania i monitorowania ele-ktronicznie sterowanego ukadu hamulcowego. Z sygnauotrzymywanego od nadajnika wyznacza on zamierzoneopnienie pojazdu. To opnienie razem z mierzonymiprzez czujniki prdkociami k stanowi sygna wejciowydla elektropneumatycznego sterowania EBS, ktre wyko-rzystuje te wskazania do ustalenia wymaganych wartocicinienia dla osi przedniej i tylnej oraz zaworu sterujce-go przyczepy. Cinienie wymagane dla osi przedniej jestporwnywane z mierzon wartoci rzeczywist i wszel-kie rnice s wyrwnywane za pomoc proporcjonalne-go zaworu przekanikowego. Cinienie sterujce hamul-cami przyczepy jest uzyskiwane w podobny sposb. Po-nadto analizowane s prdkoci k, aby umoliwi roz-poczcie sterowanie ABS przez modulowanie cinieniahamowania w siownikach hamulcowych w przypadku,gdy koa wykazuj tendencj do blokowania. Modu cen-tralny wymienia dane, za porednictwem magistraliukadu EBS, z modulatorem osi (lub modulatorami osiw ukadach 6S/6M). Elektryczne ukady hamulcowe dlaprzyczep s uruchamiane za porednictwem zczatransmisji danych wedug ISO 11992. Modu centralnyczy si z innymi ukadami pojazdu cigncego (stero-wanie silnika, zwalniacz itd.) za porednictwem magistralidanych pojazdu. ZENTRAL MODUL

ASR-

Absc

haltu

ng

Bremswertgeber

Prop.- Relaisventil

Achsmodulator

Anhngersteuerventil

ISO/WD 11992ANHNGER-SCHNITT-STELLE

Dre

hzah

lsen

sor

Vers

chle

ise

nsor

ABS-

Vent

il

ABS-

Vent

il

Vers

chle

ise

nsor

Dre

hzah

lsen

sor

Vers

chle

ise

nsor

Vers

chle

ise

nsor

Dre

hzah

lsen

sor

Dre

hzah

lsen

sor

Red

unda

nzve

ntil

ABS

ASR

ABS-

Absc

haltu

ngAn

hng

erKl

emm

e 15

Klem

me

30a

Klem

me

30b

Klem

me

31

IES-

CAN

UP

UP

+ +

A E A E

Usytuowanie w instalacji (MB Actros):przestrze przed nogami pasaera

Modu centralny 446 130 ... 0


11

EBS

Proporcjonalny zawr przekanikowy 480 202 ... 0

W elektronicznie sterowanym ukadzie hamulcowym pro-porcjonalny zawr przekanikowy suy jako czon nas-tawczy do sterowania cinieniem hamowania osi przed-niej.

Skada si z proporcjonalnego zaworu elektromagnetycz-nego, zaworu przekanikowego i czujnika cinienia. Ste-rowanie elektryczne i monitorowanie s uruchamianeprzez modu centralny ukadu hybrydowego (elektro-pneumatycznego / pneumatycznego).

Prd sterujcy okrelany przez elektronik (modu cen-tralny) jest przetwarzany przez proporcjonalny zawrprzekanikowy na cinienie sterujce dla zaworu prze-kanikowego. Cinienie wyjciowe proporcjonalnego za-woru przekanikowego jest proporcjonalne do tego ci-nienia. Pneumatyczne dziaanie zaworu przekanikowe-go jest uruchamiane przez cinienie rezerwy nadajnikasygnau hamowania.


Usytuowanie w pojedzie (MB Actros):obszar amortyzatora przedniego z lewej strony


12

EBS


Sposb dziaania


Nadajnik sygnau hamowania Modu centralny

Zbiornikpowietrza

Siownik hamulcowyO przednia

O tylna

Zbiornikpowietrza

13

EBS

Zawr rezerwy 480 205 ... 0

Zawr rezerwy suy do szybkiego zwikszania lubzmniejszania cinienia w siownikach hamulcowych naosi tylnej w razie potrzeby. Skada si on z kilku jed-nostek zaworowych, ktre musz wykonywa midzy in-nymi nastpujce funkcje:

zawr 3/2-drony ma zapobiega dziaaniu rezer-wy, gdy elektropneumatyczny obwd hamulcowynie jest uszkodzony

funkcja zaworu przekanikowego do poprawy cza-su uruchamiania rezerwy

utrzymywanie cinienia w celu synchronizacjipocztku napowietrzania siownikw osi przednieji tylnej w przypadku dziaania rezerwy

zmniejszenie cinienia w celu uniknicia nadmier-nego hamowania osi tylnej w przypadku dziaaniarezerwy (redukcja ok. 2:1).

Zawr rezerwy stosowany w samochodzie Actros ma do-datkowo zawr 2/2-drony, ktry zostaje uruchomiony,gdy ABS zostaje wczony, aby zapobiec nie zamierzo-nemu pojawieniu si cinienia rezerwy osi tylnej pod-czas cykli sterowania ABS.


Usytuowanie w pojedzie (MS Actros):wewntrz ramy, w pobliu osi tylnej


14

EBS


Sposb dziaania

Modu centralny

Modulator osi

Zbiornikpowietrza


15

EBS

Modulator osi 480 103 ... 0

Modulator osi reguluje cinienie w siownikach hamul-cowych po obu stronach jednej lub dwch osi tylnych.Posiada dwa niezalene kanay regulacyjne cinieniapowietrza (kanay A i B), z ktrych kady wyposaonyjest w jeden zawr wlotowy, jeden zawr wylotowyi jeden czujnik cinienia oraz wspln elektronik steru-jc. Dostarczanie wartoci cinienia zadanego i zew-ntrzne funkcje monitorowania s zapewnione przezmodu centralny.

Dziki dwm poczonym czujnikom prdkoci nastpu-je jednoczesne ustalenie i wykorzystanie sygnaw prd-koci k. W przypadku wykrycia tendencji do blokowanialub wirowania warto zadana cinienia zostaje zmody-fikowana.

Dwa przycza do czujnikw umoliwiaj monitorowaniezuycia okadzin szczk hamulcowych.

Modulator osi ma jedno dodatkowe zcze do przycze-nia pneumatycznego obwodu hamulcowego rezerwy.Jeden dwudrony zawr z kadej strony przesya wyszez dwch cinie (elektropneumatyczne lub pneumatycz-ne-rezerwy) do siownika hamulcowego.


Usytuowanie w pojedzie (MB Actros):wewntrz ramy, w pobliu osi tylnej


16

EBS


Sposb dziaania

Zbiornikpowietrza

Siownikprzeponowo--sprynowy(Tristop)

Zawr rezerwy

Modu centralny

Zbiornikpowietrza

Siownikprzeponowo-sprynowy(Tristop)


17

EBS

Zawr sterujcy przyczepy 480 204 ... 0

W elektronicznie sterowanym ukadzie hamulcowym za-wr sterujcy przyczepy suy jako element sterujcycinieniami w jej zczach.

Zawr ten skada si z proporcjonalnego zaworu elektro-magnetycznego, zaworu przekanikowego, zaworu da-wicego i czujnika cinienia. Jego elektryczne urucha-mianie i monitorowanie jest wykonywane przez moducentralny.

Prd sterujcy, wysany przez elektronik, jest przetwa-rzany przez proporcjonalny zawr elektromagnetycznyna cinienie sterujce dla zaworu przekanikowego.Cinienie wyjciowe zaworu sterujcego przyczepy jestproporcjonalne do tego cinienia.

Pneumatyczne uruchomienie zaworu przekanikowegonastpuje za pomoc cinienia rezerwy z nadajnika syg-nau hamowania i cinienia wyjciowego z zaworu ha-mulca rcznego.


Usytuowanie w pojedzie (MB Actros):w pobliu zbiornikw powietrza


18

EBS


Sposb dziaania

Modu centralny

Nadajniksygnauhamo-wania

Zawr hamulca rcznego

czerwony

ty

O przednia

Zbiornikpowietrza


19

EBS

Inne czci skadowe

Inne czci skadowe elektronicznie sterowanegoukadu hamulcowego:

zawory elektromagnetyczne ABS (modulatory)

czujniki prdkoci k

czujniki zuycia okadzin hamulcowych

zawr elektromagnetyczny ASR do pojazdw 6x2i 6x2/4, ktry odcza pneumatycznie o dodat-kow od osi napdowej podczas cykli sterowaniaASR.

Numery czci(dla czci skadowych w Actros):

Modu centralny:446 130 000 0 (wszystkie typy pojazdw do 07/97)446 130 005 0 (cigniki siodowe 4x2 od 08/97)446 130 004 0 (wszystkie pozostae pojazdy od 08/97)

Nadajnik sygnau hamowania:480 001 000 0

Proporcjonalny zawr przekanikowy:480 202 005 0 (pojazdy 8x4)480 202 004 0 (wszystkie pozostae pojazdy od 08/97)

Zawr rezerwy:480 205 001 0

Modulator osi:480 103 002 0 (pojazdy 4x2 do 07/97)480 103 001 0 (pojazdy 6x2, 6x4, 6x2/4 i 8x4 do 07/97)480 103 005 0 (pojazdy 6x2, 6x4, 6x2/4 i 8/4 od 08/97)

Zawr sterujcy przyczepy:480 204 001 0

Zawr elektromagnetyczny ABS:472 195 008 0

Funkcje elektropneumatycznej czci ukadu

Elektropneumatyczna cz ukadu cignika i jego cie-ka sygnaowa dziaaj za porednictwem:

Nadajnika sygnau hamowaniadwa czujniki drogi ustalaj warto zadan, ktra jestprzesyana dalej jako wynik modulacji odlegoci impul-sw (PWM); dwa wyczniki su m.in. do stwierdzaniapowstania wartoci zadanej

Moduu centralnegodo ustalenia wartoci zadanej dla poszczeglnych osii sterowania ukadem

Proporcjonalnego zaworu przekanikowegodo regulacji cinienia dla osi przedniej

Zaworw elektromagnetycznych ABSdo szybkich cykli regulacji cinienia ABS przy hamulcachk z obu stron osi przedniej

Zaworu rezerwydo utrzymywania cinienia rezerwowego osi tylnej

Modulatora osiz wbudowanym zespoem sterujcym do regulacjicinienia hamulcw z obu stron osi tylnej (tylnych).

EBS moe by wczony za porednictwem wycznikazaponu (KL.15) albo przez wczenie nadajnika sygnauhamowania przy pracy zintegrowanego z nim wycznika.

Mierzony skok pedau hamulca jest interpretowany jakozadane opnienie i przetworzone przez modu central-ny, przy uwzgldnieniu okrelonych kryteriw, na cinie-nia zadane dla osi przedniej i tylnej.

Warto zadana dla modulatora osi jest przesyanaprzez modu centralny za porednictwem magistrali ha-mulcowej. Modulator osi ustala i reguluje cinieniahamowania k z obu stron osi tylnej. Cinienie hamow-ania osi przedniej jest regulowane przez modu centralnyza porednictwem proporcjonalnego zaworu przekani-kowego z wbudowanym czujnikiem cinienia.

Prdkoci k s odczytywane przez czujniki znanez ukadu ABS i su midzy innymi jako warto wej-ciowa dla ustalenia algorytmw regulacyjnych cinieniai podczas uruchomionej funkcji ABS i ASR.

W celu uzyskania kontroli zuycia okadzin czujniki od-czytuj stopie zuycia w mechanizmach hamujcychposzczeglnych k. Sygnay czujnikw od osi przedniejs zbierane przez modu centralny, a od osi tylnej przezmodulator osi.

Opis ukadu 4S/4M

20

EBS

Przetwarzanie sygnaw i monitorowanie bdw dla ositylnej jest wykonywane przez modulator osi, jednocze-nie umoliwiajc przesyanie wartoci wskaza czujni-kw do moduu centralnego za porednictwem magistralidanych.

Dziaanie rezerwy pneumatycznej

Obwody przedniej i tylnej osi dziaaj wedug odmien-nych procedur dziaania rezerwy pneumatycznej. Obwdosi przedniej realizuje zasad dodawanej rezerwy,natomiast obwd osi tylnej jest wyposaony w rezerw,ktra moe by uruchamiana za porednictwem zaworuelektromagnetycznego.

Rezerwa na osi przedniej

Pneumatycznie dziaajcy obwd rezerwy osi przedniejwykorzystuje:

nadajnik sygnau hamowaniao 2 obwodach pneumatycznych (o przednia i tylna)

oraz

proporcjonalny zawr przekanikowyzawr przekanikowy z kombinowanym sterowaniemwstpnym za porednictwem obwodu pneumatycznegoosi przedniej i proporcjonalnego zaworu elektromagne-tycznego, uruchamiajcego siowniki hamulcowe osiprzedniej.

Jeeli nadajnik sygnau hamowania jest uruchomiony,uzyskane zostaje wyjciowe cinienie elektropneuma-tyczne za porednictwem zaworu proporcjonalnego.Zalenie od wielkoci siy uruchamiajcej do zaworu pro-porcjonalnego jest doprowadzane z opnieniem ci-nienie rezerwy z nadajnika sygnau hamowania.

To cinienie jest dodawane do cinienia elektropneu-matycznego. Cinienie wyjciowe z zaworu proporcjo-nalnego jest teraz regulowane do wartoci cinienia za-danego przez odpowiednie nastawienie cinienia elek-tropneumatycznego.

W przypadku awarii ukadu elektropneumatycznego,tylko pneumatyczne cinienie rezerwowe steruje za-worem przekanikowym.

Z powodu koniecznoci powstrzymanie cinienia rezer-wy hamulcw osi przedniej w stosunku do cinienia ele-ktropneumatycznego (np. w celu optymalizacji zuycialub zintegrowania hamulca o dugotrwaym dziaaniu),

elektryczna warto zadana ma wyprzedzeniew porwnaniu do pneumatycznego cinienia osi przed-niej nadajnika sygnau hamowania (drugi obwd pneu-matyczny).

Rezerwa osi tylnej

Rezerwa pneumatyczna na osi tylnej wykorzystuje

nadajnik sygnau hamulcowegoo 2 obwodach pneumatycznych (o przednia i tylna)

zawr rezerwyz 2/2-dronym zaworem elektromagnetycznym, za-worem 3/2-dronym i zaworem przekanikowym

zawory dwudronewbudowane w modulator osi dla osi tylnej do uruchamia-nia siownikw hamulcowych osi tylnej.

Przy prawidowo dziaajcym EBS tzn. przy moliwocielektronicznego sterowania cinieniem tylnej osi, zawr3/2-drony zostaje sprowadzony do pooenia wy-czenie rezerwy przez elektronicznie uruchomione ci-nienie lewego koa tylnego.

Dziaanie sterowania przyczepy

Sterowanie przyczepy jest realizowane za porednic-twem dwuobwodowego elektropneumatycznego zaworusterujcego przyczepy (jeden obwd elektropneumaty-czny, a drugi czysto pneumatyczny). Jest on sterowanyelektronicznie z moduu centralnego. Elektropneumaty-czn regulacj cinienia sterujcego przyczepy umoli-wiaj zawr proporcjonalny i czujnik cinienia.

Dziaanie pneumatycznej czci zaworu sterujcegoprzyczepy jest podobne do funkcji konwencjonalnegozaworu sterujcego przyczepy (uruchamianie ze zcza42 za porednictwem obwodu 1, zabezpieczenie w przy-padku uszkodzenia przewodw sterujcego lub zasi-lajcego, uruchamianie hamulcw przyczepy przezukad hamulca postojowego).

Zcze sterowania pneumatycznego jest zasilane przezzcze rezerwy powietrznej nadajnika sygnau hamo-wania dla osi tylnej i nie ma wpywu na wielko cinieniaw przyczu wyjciowym dopki stosunek pel/p42 niespadnie poniej ~ 0,5. Powyej tej wartoci wystpujew przyczu 22 tylko cinienie wytwarzane elektropneu-matycznie.

Opis ukadu 4S/4M

21

EBSOpis ukadu 4S/4M

Bild 3 verdeutlicht den elektrischen Systemaufbau

22

EBS

Obwody elektryczne i elektroniczne

Elektronicznie sterowany ukad hamulcowy jest elektry-cznie zasilany za porednictwem podwjnych prze-wodw doprowadzajcych.

Kocwka 30a:Zasilanie napiciem nadajnika sygnau hamowaniapierwszego obwodu, proporcjonalnego zaworu przeka-nikowego, zaworu sterujcego przyczepy i zaworwABS.

Kocwka 30b:Zasilanie napiciem nadajnika sygnau hamowania dru-giego obwodu, modulatora osi i zaworu rezerwy.

Do poczenia z innymi ukadami pojazdu (silnik,przekadnia napdowa, zwalniacz) modu centralny po-siada zcze magistralowe.

Modulator osi, zawory ABS, proporcjonalny zawrprzekanikowy dla osi przedniej i zawr sterujcy przy-czepy mog by oddzielnie wyczane za porednic-twem odpornego na zwarcie wycznika elektroniczne-go, wbudowanego w module centralnym.

Zewntrzne czujniki cinienia i czujniki zuycia spoczone z mas w module centralnym i modulatorzeosiowym. Poczenie z mas pojazdu jest niedopusz-czalne. Czujniki moduu centralnego s uziemiane w pun-kcie zerowym, w pobliu moduu centralnego (l 1 m). Kole-jny punkt zerowy (l 1 m) jest wykorzystywany jakopunkt czcy uziemienia mocy (zawr rezerwy, nadajniksygnau hamulcowego, modulator osi). Przewody uzie-miajce zaworw ABS prowadz z powrotem do moduucentralnego, gdzie mog by odczone za pomocwycznika elektronicznego w przypadku awarii.

Poczenie pomidzy moduem centralnym i modula-torem osiowym jest uzyskiwane za porednictwem od-dzielnie wyznaczonej magistrali ukadu CAN.

Do uruchamiania oraz wymiany danych z elektrycznymiukadami hamulcowymi w przyczepach modu centralnyposiada zcze elektryczne do przesyania danychwedug ISO 11992.

Ukad przyczepy nie jest zasilany energi z moduu cen-tralnego. Dane, zgodne z ISO 11992, cz 2, s przet-warzane przez modu centralny odpowiednio do ichwzgldnej wanoci i funkcji oraz wymieniane z innymiuytkownikami magistrali, w zalenoci od specyfikacjimagistrali producenta pojazdu.

Nadajnik sygnau hamowania zawiera dwa oddzielne ob-wody elektryczne. Za porednictwem dwch wycz-

nikw rozpoznawany jest pocztek uruchomienia. Wy-czniki maj do spenienia nastpujce funkcje:

rozpoznanie rozpoczcia procesu hamowania

uruchamianie EBS (gdy wycznik zaponu jestw pooeniu wyczenie)

jeeli nie wczone, umoliwiaj kalibrowaniei monitorowanie wartoci przesunicia czujnikwwartoci zadanej.

Bezstykowe czujniki przesunicia doprowadzaj domoduu centralnego elektryczne wartoci zadane inten-sywnoci hamowania w postaci sygnaw o modulo-wanej odlegoci impulsw. Oba sygnay z elektrycznegonadajnika z funkcj rezerwy s oceniane jednakowo.

Cinienia hamowania na osi przedniej i na zczu prze-wodu sterujcego s regulowane za pomoc propor-cjonalnych zaworw przekanikowych regulowanychelektrycznie. Czujniki cinienia rzeczywistego s zinte-growane z zaworami. Wartoci rzeczywiste s prze-syane w postaci sygnaw analogowych.

Odczyt obcienia osi nie jest ju konieczny. Polizgrnicowy, ktry zmienia si wraz z obcieniem po-jazdu, jest odbierany przez czujniki prdkoci k i oce-niany przez modu centralny, ktry rwnie uruchamiazawory.

Modu centralny moe wskaza na stan ukadu zaporednictwem tej lampki sygnalizacyjnej EBS i czer-wonej lampki ostrzegawczej. Dodatkowa ta lampkasygnalizacyjna wskazuje dziaanie ASR. Funkcje i kolorylampek mog by jednak inne u rnych producentwpojazdw. Mercedes-Benz, na przykad, stosuje na tabli-cy rozdzielczej przyrzd wskazujcy stan ukadu.

Do monitorowania zuycia okadzin szczk hamul-cowych musz by zainstalowane potencjometry (lubjako alternatywa w przypadku hamulcw bbnowych,wyczniki kracowe), ktre dla osi przedniej odczyty-wane s przez modu centralny. Czujniki zuyciaokadzin hamulcowych osi tylnej s poczone z modula-torem osi; odczyty s przesyane do moduu centralnegoza porednictwem magistrali ukadu sterowania. Dlaposzczeglnych osi czujniki s oddzielnie zasilane na-piciem 5 V zabezpieczonym przed zwarciem.

Opis ukadu 4S/4M

23

EBS

Funkcje sterowania

Sterowanie opnieniemSterowanie opnieniem suy do nastawiania poziomucinienia hamowania w celu uzyskania zgodnego z y-czeniem kierowcy wspczynnika skutecznoci hamo-wania (okrelonego jako z w %).

Przy jednakowym naciniciu pedau pojazd zawszezwalnia z t sam intensywnoci, niezalenie od masyadunku wiezionego w danej chwili.

Aby kierowca mg zauway ewentualne pogorszeniesi warunkw hamowania spowodowane zmian wsp-czynnika tarcia w mechanizmach hamujcych k (np.zanik przy zjedaniu z gry), sterowanie opnienia za-koczy kady proces adaptacji, gdy tylko zostanieosignita jego dana (staa) warto maksymalna.

Do zakresu sterowania opnieniem zalicza si rwnieprzystosowanie do histerezy hamulca. Za kadymrazem, gdy hamulec jest zwalniany, kroki zwalniania sdobierane w taki sposb, e sia hamowania jest natych-miast zmniejszana. Ta funkcja umoliwia najwczeniej-sze zwolnienie hamulca, tj. uczucie podobne do pro-wadzenia samochodu osobowego.

Rozkad si hamowaniaRozkad si hamowania na o przedni i tyln zaley,oprcz innych czynnikw, od porwnania wartoci rze-czywistych i zadanych opnienia pojazdu w ramachprogramu dla procesu sterowania opnianiem. Zmien-nymi sterujcymi s prdkoci k, odczytane przez czuj-niki prdkoci. Porwnanie odczytw z czujnikw prd-koci k ukazuje rnice w polizgu osi przedniej i tylnej,tj. umoliwia sterowanie rnicowe polizgiem. Przy op-tymalnym rozkadzie si hamowania nie ma polizgu r-nicowego pomidzy osiami pojazdu. Cinienie na osiprzedniej i tylnej jest regulowane w taki sposb, aby po-lizg rnicowy by zbliony do zera.

Sterowanie zuyciem okadzin szczk hamulcowychW niekrytycznym procesie hamowania rozkad si ha-mowania jest regulowany zgodnie z odbieranymi syg-naami zuycia, tzn. stwierdzon rnic w zuyciuokadzin. Cinienie hamowania k wykazujcych wik-sze zuycie jest nieznacznie zmniejszane, a cinieniehamowania k wykazujcych mniejsze zuycie jestodpowiednio zwikszone (do 0,5 bar), tak e wymaganyprzez kierowc wspczynnik skutecznoci hamowania(opnienia) nie zmienia si.

Sterowanie przyczepySterowanie przyczepy uzyskuje si zarwno elektrycznieza porednictwem zcza (ISO 11992) pojazdu silni-kowego, jak i pneumatycznie za porednictwem elek-

tropneumatycznego zaworu sterujcego przyczepy. Zewzgldw ekonomicznych nie stosuje si czujnikw siw poczeniu pojazd silnikowy - przyczepa. Wspczyn-nik skutecznoci hamowania pojazdu silnikowego po-cztkowo ley w rodku pasma hamowania (Za. 10 R13EUG). Jeeli dla przyczepy jest podobnie, nie wystpujsiy w sprzgu. Jeeli przyczepa odbiega od rodkowegopooenia pasma, ECU pojazdu silnikowego rozpozna toza pomoc czci programu sterujcego opnieniemi ustawi cinienie hamowania przyczepy.

Kady wyszy prg odpowiedzi hamulcw przyczepybdzie kompensowany przez odpowiedni zmian syg-nau sterujcego. Ta zmiana cinienia w przewodzie ste-rujcym przyczepy (ty) wynosi ok. 2 bar na pocztkuprocesu hamowania. Wikszo znanych obecnie pro-blemw zostanie w ten sposb rozwizanych.

WABCO przyczynio si do znormalizowania zcza ele-ktrycznego midzy pojazdem silnikowym i przyczep(ISO 11992).

EBS czy nastpujce znane ju funkcje:

Funkcja urzdzenia przeciwblokujcego (ABS)Logika sterujca rozpoznaje na podstawie analizy prd-koci k, czy jedno lub wicej k wykazuje tendencjdo blokowania i wwczas decyduje, czy cinienie odpo-wiedniego hamulca musi by obnione, utrzymane czyzwikszone. Koa osi tylnej s zgodnie z t koncepcjsterowane w swoim optymalnym zakresie (sterowanie in-dywidualne IR).

W pojazdach o 3 lub 4 osiach, w ktrych stosuje siukady 4S/4M koa bez czujnikw s sterowane stronami(porednio).

Na drogach o ekstremalnych rnicach wspczynnikatarcia pomidzy praw i lew stron jest bardzo trudnosterowa pojazdami, o ile w ogle mona, gdy dziaaABS, ze wzgldu na rnice w narastaniu cinieniahamowania (powstanie momentu odchylenia). Dlategoaby umoliwi kierowcy kierowanie pojazdem, cinieniew siownikach osi przedniej nie jest regulowane nieza-lenie (zmodyfikowane sterowanie indywidualne MIR).

Jeeli wystpuje tendencja blokowania si k nap-dowych na nawierzchni o maym wspczynniku tarciaw stosowania hamulca o dugotrwaym dziaaniu, copowoduje potencjaln niestabilno pojazdu, jego magi-strala CAN uruchomi regulacj ABS hamulca o dugo-trwaym dziaaniu, zapewniajc w ten sposb zachowa-nie stabilnoci.

Opis ukadu 4S/4M

24

EBS

Regulacja polizgu napdu (ASR)Podobnie jak podczas funkcji ABS, elektronika sterujcastwierdza, czy koa napdowe s w zakresie stabilnymkrzywej polizgu - , gdy pojazd przyspiesza.

Jeeli koa wykazuj tendencj do buksowania, magis-trala CAN i ukad sterowania silnika ustawiaj charakte-rystyk silnika i/lub powoduj hamowanie k osi nap-dowych za porednictwem modulatora osi. Dziaanie ste-rowania ASR jest sygnalizowane przez lampk kon-troln.

Opis ukadu 4S/4M

25

EBS

Funkcje pomocnicze

Tworzenie zadanej intensywnoci hamowaniaSkok pedau hamulca, odbierany przez czujniki w nadaj-niku sygnau hamowania, jest przesyany do moduu cen-tralnego i w nim przetwarzany. Uzyskany skok zostajeprzeliczany na opnienie zadane (wspczynnik sku-tecznoci hamowania), jak pokazano na podanej poniejcharakterystyce.

Wyznaczenie wartoci zadanej intensywnoci hamo-wania

Sterowanie cinieniem na osi przedniej i tylnej orazelektropneumatyczne sterowanie przyczepyCinienie zadane, wyliczone z zadanej intensywnocihamowania przy uyciu nadrzdnych algorytmw regu-lacji, zostaje wysterowane w obwodach regulacji ci-nienia osi przedniej i tylnej oraz sterowania przyczepy.W celu poprawy wasnoci regulacyjnych, w zaworachelektromagnetycznych jest regulowany strumie magne-tyczny.

Czujniki prdkoci i koordynacja wielkoci oporuOdczyt prdkoci k jest podobny do procedury znanejz ukadu ABS. Automatyczna koordynacja opon wy-rwnuje wszelkie rnice w nominalnych rozmiarachopon, a wic obwodach toczenia pomidzy osiami. Jeelizastosuje si niedopuszczalne zestawienie par opon,zostanie to odczytane jako usterka. Jeeli zmieni si roz-miar opon, wymaga to ponownego nastawienia para-metrw.

Wykrywanie bdwrodki do wykrywania bdw su do zapobieganiaskutkom awarii ukadu i/lub do alarmowania kierowcyo wszelkich wadach funkcjonalnych. Zasady wykrywaniabdw s czciowo podobne do stosowanych w kon-wencjonalnym ABS (monitorowanie zaworw ABS, czuj-nikw prdkoci, osprztu komputerowego).

Znaczna cz czynnoci monitorowania dotyczy jednakzakresw dziaania specyficznych dla EBS (specjalneukady czujnikowe EBS, sterowanie elektromagnetyczne

EBS, sterowanie cinieniem hamowania, przesyaniedanych za porednictwem magistrali CAN).

Oprcz sygnaw czujnikw prdkoci EBS analizujeliczne inne sygnay czujnikw, sprawdzajc je pod wzgl-dem prawidowoci.

Ukady czujnikw wartoci zadanej (czujnikii wyczniki)Nadajnik sygnau hamowania dostarcza dwa sygnayczujnika i dwa sygnay wycznika. Sygnay czujnika(modulacja odlegoci impulsw) s sprawdzane podwzgldem przestrzegania dopuszczalnego zakresui wzajemnych odchyek. Sygnay wycznika (cyfrowe)s sprawdzane pod wzgldem ich waciwego stanuwyczania.

Czujniki cinienia hamowania (o przednia i tylna,zawr sterujcy przyczepy)Sygnay (analogowe) czujnikw cinienia w obwodachregulacji cinienia s sprawdzane pod wzgldem za-chowania dopuszczalnego zakresu.

Uwaga: przewody obu czujnikw cinienia osi tylnej nies dostpne z zewntrz jest to cz wewntrzna mo-dulatora osi.

Czujniki zuycia (o przednia i tylna)Sygnay (analogowe) czujnikw zuycia s sprawdzanepod wzgldem zachowania dopuszczalnego zakresu.

EBS monitoruje dziaanie specyficznych dla EBS za-worw elektromagnetycznych.

Proporcjonalny zawr przekanikowy osi przedniej/zawr sterujcy przyczepyElektromagnesy cige (cinienie proporcjonalne dostrumienia magnetycznego) proporcjonalnego zaworuprzekanikowego osi przedniej i zaworu sterujcego smonitorowane pod wzgldem waciwego stanu ichdziaania.

Zawr rezerwy osi tylnejElektromagnes zaworu rezerwy osi tylnej jest monitoro-wany pod wzgldem waciwego stanu zadziaania.

Zawory elektromagnetyczne wlotowe i wylotowemodulatora osi tylnejZawory elektromagnetyczne wlotowe i wylotowe osi tyl-nej s umieszczone wewntrz modulatora osi. Przewodyelektromagnesu s z zewntrz niedostpne.

EBS sprawdza sterowanie cinienia hamowania.Monitorowane jest zarwno elektrycznie regulowane

zsoll

s

Opis ukadu 4S/4M

26

EBS

cinienie hamowania, jak i pneumatyczne cinienierezerwy.

Niedostateczne cinienie hamowania osi przedniej /niedostateczne cinienie hamowania zaworusterujcego przyczepy.Dokonywane s kontrole w celu ustalenia, czy wystpujeminimalne cinienie hamowania (na osi przedniej lub nazaworze sterujcym przyczepy) przy okrelonym ob-cieniu elektromagnesu.

Nadmierna rnica cinie hamowania na osi tylnej(lewe prawe koo)Podczas normalnej operacji hamowania (bez udziauABS i ASR) wskazania cinienia hamowania musz byprawie jednakowe z obu stron osi tylnej. Jeeli rnicacinie hamowania przekracza pewien dopuszczalny za-kres tolerancji, ukad wykae bd.

Brak rezerwy osi tylnejW pewnych sytuacjach (pojazd stojcy, wczony ham-ulec postojowy) sterowanie elektryczne cinieniahamowania na osi przedniej i tylnej bdzie uniemoli-wione. Jeeli teraz kierowca nacinie peda hamulca, oprzednia i tylna bdzie hamowana za pomoc rezerwypneumatycznej. Gdy cinienie hamowania osi przedniejprzekracza okrelan warto, to pewne cinienie mini-malne musi rwnie wystpi na osi tylnej. Jeeli tak niejest, ukad wykae bd.

Rezerwa osi tylnej nie daje si wyczyUzyskanie pneumatycznego cinienia rezerwy przy ositylnej jest standardowo uniemoliwione przez zawr re-zerwy. Jeeli, wskutek usterki, nie mona temu zapobiec,nie bdzie ju moliwe zredukowanie cinienia hamo-wania osi tylnej, gdy bdzie miao miejsce sterowanieABS (poniewa cinienie rezerwy osi tylnej, ktre niepodlega ABS, dotrze do siownikw hamulcowych osi tyl-nej). W tej sytuacji zostanie stwierdzony bd.

EBS monitoruje przesyanie danych pomidzy moduem centralnym EBS i modula-

torem osi (magistrala ukadu)

pomidzy EBS i innym sprztem sterujcymukadu (magistrala pojazdu)

pomidzy pojazdem cigncym i elektroniczniehamowan przyczep.

Jeeli przesyanie danych jest niemoliwe lub ulegnienagemu przerwaniu, zostanie stwierdzony bd.

Praca awaryjna EBSPo wykryciu bdu niektre funkcjonalne sektory EBSzostaj zwykle wyczone. Funkcje, ktrych nie dotyczy

usterka, bd zachowane. Do pracy EBS z ograniczo-nym zakresem funkcjonalnym stosuje si powszechnietermin praca awaryjna.

W przypadku uszkodzenia mog by wyczone nas-tpujce funkcje:

Praca bez funkcji ABSFunkcja ABS moe by wyczona przy pojedynczymkole, przy jednej osi lub dla caego pojazdu (moliweprzyczyny: wadliwy sygna czujnika prdkoci, awariazaworu ABS,...).

Praca bez funkcji ASRSterowanie ASR moe by wyczone albo czciowo,albo cakowicie. Wyczenie cakowite oznacza, ezarwno sterowanie hamulcowe, jak i silnikiem bdzieodczone. Czciowe wyczenie oznacza, e tylko ste-rowanie hamulcowe nie dziaa (moliwe przyczyny:wadliwy sygna czujnikw prdkoci,...).

Sterowanie cinieniem hamowania / pomocniczaregulacja cinieniaSterowanie cinieniem hamowania w normalnym przy-padku wymaga sygnau od czujnikw cinienia hamo-wania. Jeeli ten sygna nie jest osigalny, to istniejemoliwo wytwarzania cinienia hamowania w sposbelektryczny przy uyciu niektrych wielkoci pomocni-czych. Nazywamy to prac z regulacj cinienia lub po-mocnicz regulacj cinienia. Dokadno wytworzo-nego cinienia jest jednak ograniczona w porwnaniuz waciw regulacj cinienia (moliwe przyczyny: braksygnau czujnika cinienia, ...).

Uruchomienie rezerwyJeeli elektryczne sterowanie cinieniem nie jest moli-we, dana o jest hamowana za pomoc pneumatyczne-go cinienia rezerwy (moliwe przyczyny: uszkodzonyelektromagnes lub jego przewody, ...).

Testowanie EBSPrzy testowaniu EBS naley wzi pod uwag nas-tpujce specjalne waciwoci:

Testowanie zaworu rezerwyKiedy pojazd jest nieruchomy z wczonym hamulcempostojowym i zaponem oraz nacinitym pedaem ha-mulca, modulator osi jest wyczony; co pozwala spraw-dzi zawr rezerwy na osi tylnej za pomoc manometru,ktry jest przyczony do siownikw hamulcowych ositylnej. Jest wtedy symulowane uszkodzenie obwoduelektronicznego. W tym przypadku cinienie wyjciowemusi by w przyblieniu rwne poowie cinienia zasi-lania.

Opis ukadu 4S/4M

27

EBS

Maksymalne cinienie wyjcioweJeeli hamulce s wczone > 80%, a zapon wyczonycinienie wyjciowe musi osign maksymaln wartona osi przedniej i tylnej oraz w przewodzie sterujcymprzyczepy (ty).

Wzrost cinieniaPo lekkim naciniciu pedau hamulca (wycznik lampkihamulca zamknity) mona sprawdzi, za pomoc ma-nometru, na zczu przewodu sterujcego przyczepy(ty) wzrost cinienia szybki impuls do ok. 2 bar. Jed-noczenie mona dokona pomiaru cinie w siow-nikach w pojedzie silnikowym.

Testowanie na stanowisku dynamometrycznym rolkowymDo testowania pojazdu z elektronicznym ukadem ha-mulcowym (MB Actros) na stanowisku rolkowym muszby spenione nastpujce kryteria:

Koa jednej osi stoj, inne s obracane z prdkoci< 12 km/h przez co najmniej 20 sekundlubpojazd jest nieruchomy, hamulec postojowy jest zwol-niony, peda hamulca jest wcinity przez wicej ni5 sekund po wczeniu zaponu.

Teraz maksymalne cinienia hamowania EBS moe byzmierzone. Ukad dziaa prawidowo, jeeli wspczynnikskutecznoci hamowania znajduje si wewntrz pasmahamowania (Za. 10 R13 EUG).

Testowanie wartoci pocztkowychPojazd stoi, hamulec postojowy jest zwolniony, peda ha-mulca wcinity do 5 sekund po wczeniu zaponu.Mog teraz zosta zbadane przy pomocy manometrwwartoci pocztkowe cinienia hamowania na osiachprzedniej i tylnej oraz zczu sterujcym przewodw.

Opis ukadu 4S/4M

28

EBS Tablica przyrzdw

Tablica przyrzdw (Mercedes-Benz Typ Actros)

Pozycja 1: wywietlacz, pole czerwonePozycja 2: wywietlacz, pole zielonePozycja 3: klawisze obsugi do diagnostyki pojazdu

Wywietlacz skada si z pola zielonego i czerwo-nego.Pole zielone pokazuje np. informacje operacyjnei kontrolne oraz temperatur zewntrzn.Pole czerwone suy do wywietlania ostrzeei informacji o uszkodzeniach. Kade uszkodzeniew ukadzie elektronicznym pojawia si w czerwonympolu wywietlacza w formie kodu bdu, ktry jestnastpnie wprowadzany do pamici i zaszeregowanydo odpowiedniej grupy uszkodze. Jednoczeniewcza si dwikowy sygna ostrzegawczy.

Przycisk SYSTEMTego przycisku mona uywa do wywietlania informacjio temperaturze zewntrznej i danych operacyjnych, ser-wisowych lub diagnostycznych:

nacinity jeden raz = informacja operacyjna

nacinity dwa razy = tryb serwisowy

nacinity trzy razy = tryb diagnostyczny dla pierwszego ukadu

elektronicznego

naciskany wielokrotnie = tryb diagnostyczny dla kolejnych ukadw elektronicznych

Przycisk QUITTego przycisku mona uywa do

kasowania wywietlenia uszkodze kategorii O

kasowania wywietlenia informacji w zielonym polu

zakoczenia trybu diagnostycznego

Przyciski RESET+ QUITTych przyciskw mona uywa do

usuwania wszelkich zarejestrowanych uszkodzez pamici bdw (przez personel warsztatu auto-ryzowanego)

wykonywania innych funkcji nie EBS, ktrych nieobejmuje ta dokumentacja.

29

EBS

Przycisk INFOTen przycisk suy do dania dodatkowej informacjiw wybranym ukadzie elektronicznym, jak dodatkowedane o charakterze operacyjnym, serwisowym lub diag-nostycznym oraz lokalizacja uszkodzenia.

Actros firmy Mercedes-Benz

Obraz stanu ukadu i sygnalizacj alarmow dla kierowcyw przypadku uszkodzenia uzyskuje si za porednic-twem magistrali CAN i wg wzoru przedstawionego po-niej. W koncepcji bezpieczestwa uwzgldniono wy-magania diagnostyczne moliwie jednoznacznego roz-poznania wszystkich bdw, dla uatwienia lokalizacjiuszkodze przez dzia serwisowy.

Jeeli ukad wykryje uszkodzenie, zostaje ono za-rejestrowane w module centralnym. To samo dotyczywszelkich bdw stwierdzonych w modulatorach osi.Modu centralny przechowuje do 16 bdw ukadu docelw diagnostycznych.

Diagnostyka wewntrznaJeeli czerwony wywietlacz na tablicy przyrzdw np.pokazuje skrt nazwy ukadu EPB oraz kod bdu(patrz na prawo u gry strony), to uszkodzony jest elek-tropneumatyczny ukad hamulcowy. Pierwsza cyfra po-niej liter EPB okrela znaczenie uszkodzenia. Actrosprzewiduje do oznacze wartoci 0,1 i 2.

0 drobne uszkodzenie = wskazanie mona skasowa(za pomoc klawisza QUIT)1 rednie uszkodzenie = nie mona skasowa2 powane uszkodzenie = nie mona skasowa

Nastpne dwie cyfry wskazuj miejsce powstania bdu,a ostatnie dwie cyfry podaj informacj o jego rodzaju.W przypadku kilku bdw istniejcych jednoczeniezostanie wywietlone tylko uszkodzenie o najwikszymznaczeniu i jego wywietlone znaczenie moe w posz-czeglnych przypadkach wzrosn od 1 do 2. Jeeli taksi zdarzy i bd jest wywietlany z pierwsz cyfr 2, co

nie jest wymienione w tablicy kodw bdu mona wtedyznale oznaczenie z pierwsz cyfr 1.

Kady bd, pojawiajcy si na zielonym wywietlaczu(2) istnieje tylko aktualnie, jeeli jest poprzedzony litera. Wszystkie stwierdzone bdy s przechowywanew odpowiedniej pamici bdw ECU.

Bdy mona kasowa, tylko gdy pojazd jest nieruchomy.

Do wykonania sprawdzenia postrzebne s:

pene cinienie zasilajce

napicie robocze 24V.

Pierwszy przykad: 1 10 021 = uszkodzenie o redniej wanoci10 = zesp sterujcy02 = spadek napicia

Fotografia przedstawia czerwony wywietlacz, wskazu-jcy aktualnie istniejce uszkodzenie.

Drugi przykad: 1 22 031 = uszkodzenie o redniej wanoci22 = zawr rezerwy03 = przerwa w przewodzie zasilajcym

Tablica przyrzdw

30

EBS

Diagnostyka zewntrznaTablica przyrzdw jest rwnie uywana do diagnostykizewntrznej jako element poredniczcy midzy zes-poami sterujcymi i zewntrznym wyposaeniem tes-tujcym, jak urzdzenie diagnostyczne WABCO lubdiagnostyka PC. Po dokonaniu poczenia czerwonywywietlacz (1) pokazuje tylko pierwsz cyfr, tzn. zna-czenie bdu. Jeeli stosuje si diagnostyk zewntrzn,przyciski SYSTEM, INFO i RESET s wyczone.

Tablica przyrzdw

31

EBS

Urzdzenie diagnostyczne

Urzdzenie diagnostyczne jest komputerem, ktry doko-nuje wymiany danych z zespoami sterujcymi (ktre srwnie komputerami). Pod okreleniem dane naley ro-zumie:

komunikat bdu przechowywany w ECU zlecenia przesyane z urzdzenia diagnostyczne-

go do ECU, gdzie powoduj uruchamianie pew-nych procedur.

Aby umoliwi czenie si z ECU, konieczny jest spec-jalny program. Jest on przechowywany na odpowiedniejkarcie programowej. Karta programowa i ECU muszby oparte na tym samym systemie!

Zestaw urzdzenia diagnostycznego (446 300 331 0)obejmuje:

Urzdzenie diagnostyczne 446 300 320 0Walizka do przenoszenia 446 300 022 2

Wyposaenie:

Karta programowa 446 300 7xx 0Kabel czcy (ACTROS) 884 904 933 0Kabel miernika uniwersalnego, czarny 894 604 301 2Kabel miernika uniwersalnego, czerwony

894 604 302 2Klawiatura 446 300 328 0

Mona testowa nastpujce ECU:

446 130 000 0446 130 004 0446 130 005 0

Ponadto istnieje moliwo testowania rwnie innychECU przy uyciu tej karty programowej.

Przyczenie sterownika diagnostycznego do gniazdadiagnostycznego pojazdu:

Jeden koniec kabla czcego jest przyczony dourzdzenia diagnostycznego (III.2), a drugi do gniazdadiagnostycznego w skrzynce sterowniczej (III.1) samo-chodu Actros.

Rys. 1: Gniazdo diagnostyczne

Rys.2: czenia sterownika diagnostycznego

Przyporzdkowanie PIN:

wtyczka. gniazdoPIN 2..... +24 V(czerwony) PIN 1PIN 1..... masa( brzowy) PIN 2PIN 4..... przewd diagnostyczny K (ty) PIN 8

Rys.3: Gniazdo diagnostyczne

2


32

EBS Urzdzenie diagnostyczne

Opis programu

Diagnoza

1 Szukanie bdw

2 Sterowanie

1 ASR wczony/wyczony

2 Sterowanie cinienia

1 Zawr proporcjonalny FA2 Modulator osiowy RA3 Modulator osiowy AA4 Zawr sterujcy przyczepy*

3 Program impulsowy/testowy

1 Modulator FA lewy2 Modulator FA prawy3 Modulator osi RA*4 Modulator osi AA*5 ASR odczy AA*

4 Ukad rezerwowy

1 RA program rezerwy2 FA zgoszenie charakterystyki rezerwy3 Program rezerwy zaworu sterujcego przyczepy

5 Wyczenie ABS przyczepy

3 Wartoci testowania i pomiaru

1 Czujniki prdkoci

1 Czujnik FA lewy2 Czujnik FA prawy3 Czujnik RA lewy4 Czujnik RA prawy5 Czujnik AA lewy*6 Czujnik AA prawy*

2 Czujniki cinienia1 Czujnik cinienia FA2 Czujnik cinienia RA3 Czujnik cinienia AA*4 Czujnik cinienia zawr sterujcy przyczepy*

3 Czujniki zuycia

4 Nadajnik sygnau hamulcowego

5 Ustawienie wycznikw

1 Wycznik hamulcowy2 Przycisk ASR teren3 Przycisk ABS teren*

6 Napicia

4 Dane urzdzenia sterujcego

1 Parametry

1 Wskazanie /zmiana**2 Przesyanie

1 ECU-DC 2 DC-ECU

2 Dane WABCO

Uruchomienie

Multimetr

1 Napicie stae2 Napicie zmienne3 Oporno

Opcje

1 Teksty pomocnicze2 Wersje3 ECU do testowania

Funkcje specjalne

* tylko, gdy jest zainstalowane na pojedzie** dostpne tylko po wprowadzeniu PINFA = o przedniaRA = o tylnaAA = o dodatkowa

33

EBS

Opis pozycji menu dla karty programowej 446 300 760 0

1. Diagnoza

1.1. Szukanie bdwNajpierw zostaje odczytana pami bdw ECUi uporzdkowane bdy pojawiaj si na obrazie.Uytkownik ma do wyboru, albo naprawi usz-kodzenie, albo przej do nastpnego wywietlo-nego bdu. Po wywietleniu wszystkich bdwpami bdw mona wymaza. Podczas proce-su kasowania rozpoznanie jest na krtko zawie-szane (aby da ECU moliwo ponownego wy-krycia wszelkich bdw lub uszkodze i zareje-strowania ich w pamici). Potem nastpuje po-nowne odczytanie pamici bdw i przedstawie-nie wyniku.

1.2. SterowanieSterowanie suy do uruchomienia okrelonychczci skadowych w ukadzie EBS, aby spraw-dzi, czy dziaaj prawidowo. W tym celu s wyko-nywane rne programy testowe dla poszczegl-nych zespow funkcjonalnych. Poniewa zwyklete programy musz by wykonywane, gdy pojazdznajduje si na stanowisku dynamometrycznymrolkowym, funkcja ASR zostaje wyczona pod-czas testw dla osi tylnej bd osi dodatkowejz czujnikami, aby wykluczy hamowanie tych osi.Do wyboru podczas sterowania s dostpnetylko te elementy, dla ktrych parametryzacja ze-spou sterujcego wskazuje, e s zainstalowanew pojedzie. Szczegy na temat procedur testo-wania mona znale w instrukcji uytkowaniakarty programowej.

1.2.1. ASR wczony/wyczonyNastpuje rczne wczanie i wyczenie dziaa-nia ASR. Poza tym na obrazie pojawia si aktual-ny stan ASR (wczony/wyczony).

1.2.2. Sterowanie wyjcia cinieniaDla rnych osi sterowanych (VA, HA, ZA, zawrsterujcy przyczepy) moe by indywidualniewprowadzone cinienie 2 bar (jeeli jest wprowa-dzony PIN, wybierane dowolnie). Po uruchomie-niu programu testowego, wywietlane s cinie-nia odbierane przez rne czujniki przed i podczaswyprowadzania. Pierwsze wskazanie (wskazaniecinienia 1) powinno wynosi 0 bar, poniewa towskazanie jest odczytywane przy cinieniu atmos-ferycznym. Drugie wskazanie (wskazanie cinie-nia 2) powinno by ok. 2 bar albo wstpnie nas-tawione cinienie hamowania (po wprowadzeniuPIN). Za pomoc tych programw mona spraw-dzi, czy rne elektrycznie sterowane zawory,poczone z czujnikami cinienia, dziaaj pra-

widowo. Ponadto zostaj wykryte wszystkie wik-sze przecieki w ukadzie pneumatycznym. Uwaga:Aby zabezpieczy pojazd przed zeskoczeniemz rolek podczas prb na stanowisku dynamome-trycznym, o tylna powinna by zawsze zahamo-wana, gdy o przednia jest testowana, natomiast,gdy jest testowana o tylna lub o dodatkowa, topowinna by zahamowana o przednia.

1.2.3. Program impulsowy/testowySpecjalnych programw impulsowych/testowychmona uywa do sprawdzania prawidowego funk-cjonowania przewodw pneumatycznych i elektry-cznych zaworw ABS osi przedniej, modulatorwosi dla osi tylnej i dodatkowej, a take przekanikawyczajcego ASR dla osi dodatkowej.Takew tym przypadku o, ktra nie jest badana, powin-na by zahamowana, aby zapobiec zeskoczeniupojazdu z rolek, gdy skuteczno hamowania jestnadmierna. We wszystkich programach testo-wych/impulsowych maksymalne cinienie hamow-ania na badanych osiach wynosi 2 bar. Jeeli jestwprowadzony kod PIN, to cinienie hamowaniamoe by dowolnie wybierane pomidzy 1 i 10bar.

1.2.4. Ukad rezerwyW przypadku jednoczesnej awarii wszystkich ze-spow sterujcych pojazd musi by hamowanyprzy uyciu ukadu rezerwy czysto pneumatyczne-go. Do sprawdzania, czy ukad ten dziaa prawi-dowo, su trzy programy testowe, ktre spraw-dzaj rne czci ukadu. Zalecane jest spraw-dzanie ukadu rezerwy podczas kadego przegl-du lub naprawy pojazdu!

1.2.5. Wycznik ABS przyczepyPrzekanik wyczajcy ABS przyczepy jestwczany i wyczany 1 raz na sekund, przezdziesi sekund. Aby sprawdzi, czy dziaa pra-widowo, do gniazda przyczepy naley przyczyodpowiedni wtyczk testow z lampk albo wol-tomierz.

1.3. Wartoci testowania i pomiaruT cz programu mona wykorzysta do wy-wietlenia pozycji wycznikw i wartoci otrzy-manych pomiarw. Jeeli czujnik nie jest dostpnylub wysya sygna nieprawidowy, program niepokae wartoci pomiaru (zej), lecz zamiast tegokilka kresek ----. Wskazuje to zawsze na uszko-dzony lub niedziaajcy czujnik. Dzieje si tak tylkow przypadku czujnikw, ktre zgodnie z wprowa-dzon parametryzacj, s uznane jako zainstalo-wane na pojedzie.


34

EBS

1.3.1. Czujniki prdkociAmplitudy napicia wyjciowego czujnikw prd-koci s wywietlane razem z mierzonymi prd-kociami k. Aby umoliwi wykrycie ewen-tualnego chybotania koa biegunowego, przed-stawiane s amplitudy minimalne/maksymalne.Wskazanie pojawia si przy prdkoci koa > 1,8km/h. Poniewa czujniki prdkoci k s zwykletestowane na stanowisku dynamometrycznymrolkowym, funkcja ASR powinna by wyczana,dla czujnikw osi tylnej/osi dodatkowej, aby zapo-biec uruchomieniu hamowania.

1.3.2. Czujniki cinieniaWskazania cinienia hamowania na osiach stero-wanych (o przednia, o tylna, o dodatkowa, za-wr sterujcy przyczepy) mog by wywietlaneindywidualnie. Pokazywane s cinienia zadanei wskazania cinienia rzeczywistego.

1.3.3. Czujniki zuyciaZuycie okadzin hamulcowych jest przedstawia-ne dla wszystkich osi z czujnikami [%].

1.3.4. Nadajnik sygnau hamowaniaOprcz sygnaw wyjciowych [s] dwch ob-wodw nadajnika sygnau hamulcowego, s tewywietlane sprawnoci hamowania [%] i op-nienia zadane [%].

1.3.5. Pozycja wycznikwMoe by wywietlany stan nastpujcych wy-cznikw:

wyczniki hamulcowe 1+2 (w nadajniku sygnauhamulcowego), przycisk ASR teren, przycisk ABS teren.

Program nie moe stwierdzi, ktre przyciski saktualnie zainstalowane w pojedzie. Z tego po-wodu zawsze wywietla wszystkie przyciski, ktremog by przyczone do ECU.

1.3.6. NapiciaS wywietlane nastpujce napicia zasilania:

kocwka 15 (zcze X1/7), kocwka 30a (zcze X1/8), kocwka 30b (zcze X1/9).

Oprcz wskaza napicia rzeczywistego przed-stawiane s odpowiadajce im napicia zadane.Jeeli aktualne napicie na kocwce 30b jestnisze od jego minimalnej wartoci zadanej, toprzyczyn jest czsto uszkodzenie w obwodziemodulatora osi. Z tego powodu zostanie wywiet-lone sprawd AM.

1.4. Dane urzdzenia sterujcegoTej pozycji menu mona uywa do odczytywaniai wywietlania danych (pozycja menu: czytaj daneWABCO). Ponadto jest moliwe wywietlenieparametrw, ktre odnosz si do pojazdu. Powprowadzeniu kodu PIN, ktry jest zastrzeonydla personelu warsztatu autoryzowanego, pozycjimenu funkcje specjalne mona uy do zmianyparametrw i ponownego wpisania ich do urz-dzenia sterujcego. Poza tym, dane mog byprzesyane z jednego zespou sterujcego do dru-giego przy uyciu urzdzenia diagnostycznego (torwnie wymaga wprowadzenia kodu PIN). Jeeliprzyczone urzdzenie sterujce zawiera zestawparametrw nie znanych programowi, to oznacze-nia parametrw lub ich treci nie s wywietlanetekstem odkrytym. W takim przypadku naley zaj-rze do dokumentacji zespou sterujcego i zna-le odpowiedni tekst. Po osigniciu ostatniegoz parametrw lub po KONIEC (END, ENDE) pro-gram zapyta, czy zmienione wartoci maj byprzechowywane w ECU. Jeeli zostanie to pot-wierdzone, program zada, po zapytaniu zabez-pieczajcym, wprowadzenia daty. Zostanie to za-pisane w pamici urzdzenia sterujcego razemz parametrami.

2. UruchomienieZa pomoc Uruchomienia kompletny ukad ABSmoe by sprawdzony i na koniec wydrukowanyprotok testu (np. po pierwszym zainstalowaniulub wikszej naprawie). Uruchomienie jest podzielone na dwie czci: sprawdzenie funkcjonalne wydruk protokouUwaga: Jeeli rozpoczto sprawdzanie funkcjo-nalne, to musi by ono wykonywane krok pokroku. Powrt do poprzedniego kroku lub pomi-nicie jakiego kroku s niemoliwe.Jeeli nastpi przerwa w zasilaniu urzdzeniadiagnostycznego wszystkie dane, wczeniej po-mierzone i zapamitane do wydruku protokou, stracone. Dlatego bardzo wane jest, aby nigdy nieprzerywa poczenia diagnostycznego, jeeli maby wydrukowany protok testu. Dane dla dru-kowanego protokou s zapisywane w urzdzeniudiagnostycznym w momencie, gdy uytkownik po-twierdzi proces pomiaru lub zapytanie przez naci-nicie przycisku. W niektrych przypadkach pro-gram moe decydowa automatycznie, czy jakikrok w procedurze testowania jest waciwie wy-konywany (np. nacinicie przycisku, wskazaniecinienia). W pozostaych przypadkach, uytko-wnik uzyskuje opcj tak/nie (np. przy programachimpulsowych). Jeeli w trakcie procedury testow-ania wystpi bd, mona j wykona jeszcze raz.


35

EBS

Ponadto moliwe jest w tym przypadku wczeniej-sze przerwanie procesu uruchamiania. Wydrukprotokou jest mimo tego moliwy.

2.1. Sprawdzanie funkcjonalneDo sprawdzania funkcjonalnego pojazd musi bynieruchomy (prdko k musi by zero na co naj-mniej jednej osi) i nie mog by zapamitaneadne bdy. Pojazd moe si porusza tylko, gdyprogram tego wyranie wymaga. Informacji na te-mat dokadnej kolejnoci wykonywania programunaley szuka w instrukcji obsugi karty progra-mowej.

2.2 Drukowanie protokou testuPo zakoczeniu testu mona wydrukowa jegoprotok. Jak wyej wspomniano urzdzenie dia-gnostyczne musi by stale przyczone do rdanapicia. Jakiekolwiek odczenie skasuje wszyst-kie dane. Poczenie z drukark jest wykonane zapomoc gniazda 25-stykowego z tyu oraz kablaszeregowego drukarki. Kabel musi mie wtyczkiDB 25 (nie gniazda!) na obu kocach.

Program pracuje z drukarkami, ktre s kompaty-bilne, z EPSON FX o zczu szeregowym (RS232).Parametry przesyania danych drukarki muszby ustawione do nastpujcej konfiguracji: prdko 1200 bodw bity danych: 8 bit bity stopu: 1 bit parzysto: X ON / X OFF

3. Miernik uniwersalnyFunkcja zintegrowanego miernika uniwersalnegomoe by uyta do pomiarw elektrycznych w po-jedzie. Trzeba tylko wybra dan funkcj po-miarow (napicie stae, napicie przemienne lub

oporno). Zakres pomiarowy jest nastawiony au-tomatycznie przez urzdzenie. Zastosowanie: napicie stae: napicie zasilania instalacji,napicie przemienne: napicie czujnikw, opornoci: zawory, przekaniki, czujniki, prze-wody.

UWAGA: Miernik uniwersalny jest przeznaczonytylko do napi stosowanych w pojazdach (niskienapicie).

4. Opcje

4.1. Teksty pomocyZa pomoc tej funkcji uytkownik moe uzyskadodatkowe instrukcje obsugi. Po wczeniu tejfunkcji wicej szczegowych informacji o pro-gramie pojawia si w odpowiednim czasiepomidzy rnymi krokami programu.

4.2. WersjaTa funkcja przedstawia stan dostarczonych kom-ponentw (urzdzenie diagnostyczne i karta pro-gramowa).

4.3. ECU do testowaniaFunkcja ta podaje numery WABCO dla urzdzesterujcych, ktre s obsugiwane przez program.Obecnie dotyczy to nastpujcych zespow ster-ujcych:446 130 000 0446 130 004 0446 130 005 0

5. Funkcje specjalnePo wprowadzeniu Numeru Identyfikacji Osobistej(kod PIN) pozycj menu 1.4 (parametry) monadowolnie ustawia. PIN moe by wydawany tylkopersonelowi specjalistycznemu majcemu auto-ryzacj producenta pojazdu.

Urzdzenie diagnostyczneDrukarka


36

EBS

Diagnostyka przy pomocy PC

Alternatyw dla urzdzenia diagnostycznego stanowiPC.

Wymagania sprztowe

notebook/laptop, jeli jest to moliwe

zalecany PC 486 lub wyszy

pami gwna 4 MB, monitor kolorowy 640x480

ok. 3 MB dostpnej przestrzeni na dysku twardym,plus napd dyskietek 3,5"

wyjcie 1 COM (poczenie 9-stykowe) do interfej-su diagnostycznego WABCO 446 301 021 0

Windows 3.xx, Windows 95

Rys. 1. Czci skadowe sprztu

Aby umoliwi przeprowadzenie testw na pojedzie, in-terface diagnostyczny (nr 446 301 021 0) naleypoczy z PC i gniazdem diagnostycznym pojazdu(III.2). Po wczeniu zaponu bdzie doprowadzone zasi-lanie do interface'u diagnostycznego (lampka w nim palisi).

Czci skadowe

Program (dyskietki) 446 301 517 0

Zestaw interface'u 446 301 021 0diagnostycznego (skadajcy si z interface'u i kabla czcego do PC)

Kabel czcy (ACTROS) 884 904 933 0

Rys. 2. Poczenie laptopa ze zczem diagnostycznymw Actros

Po wykonaniu pocze, jak pokazano wyej, mona roz-pocz testowanie. Teraz wszystkie funkcje, podanew opisie Diagnostyka przy uyciu sterownika diagnosty-cznego, mog by wykonywane za porednictwemdiagnostyki przy pomocy PC.

Diagnostyka przy pomocy PC

37

EBS

Objanienia

1. Nadajnik sygnau hamowania (BWG)

2. Proporcjonalny zawr przekanikowy

3. Zawr elektromagnetyczny (modulator ABS)

4. Czujnik prdkoci

5. Czujnik zuycia

6. Zawr rezerwy

7. Modulator osi

8. Zawr sterujcy przyczepy

Zawr peny/pusty w nadajniku sygnau hamulcowe-go z przeoeniem cinieniowym

i = 1 : 1 przy p4 = p 21(awaria modulatora osi)

i = 2 : 1 przy p4 = p 0 bar

Proporcjonalny zawr przekanikowy z przeoe-niem cinieniowym

i = 1 : 1

Zawr rezerwy z przeoeniem cinieniowym, urucha-miany tylko przez dziaanie ABS przy osi tylnej i awariimodulatora osi

i = 2 : 1

Schemat dziaania

wabco epb elektroniczny układ hamulcowy

Documents