w y k Ł a d c z w a r t y
DESCRIPTION
W Y K Ł A D C Z W A R T Y. DELIKTY PRAWA CYWILNEGO. PRAWO CYWILNE. zespół norm prawnych regulujących stosunki majątkowe i niemajątkowe osób fizycznych i prawnych. Prawo spadkowe. Prawo umów i zobowiązań. Prawo rodzinne i opiekuńcze. Własność i inne prawa rzeczowe. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/1.jpg)
W Y K Ł A D C Z W A R T Y
DELIKTY PRAWA DELIKTY PRAWA CYWILNEGOCYWILNEGO
![Page 2: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/2.jpg)
PRAWO CYWILNEzespół norm prawnych regulujących stosunki majątkowe
i niemajątkowe osób fizycznych i prawnych
Prawo rodzinne i opiekuńcze Własność i inne prawa rzeczowe
Prawo umów i zobowiązań Prawo spadkowe
![Page 3: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/3.jpg)
KODYFIKACJA PRAWA CYWILNEGO
- ogólne zasady prawa cywilnego są zapisane w U.S.C.
- prawo cywilne jest normowane na szczeblu stanowym
- próby kodyfikacji prawa stanowego: w połowie XIX wieku David Field stworzył wzory kodeksów dla stanu Nowy Jork
- niepowodzenie kodyfikacji prawa cywilnego
- obecnie sześć stanów posiada kodeksy cywilne: Montana, California, Georgia, Dakota Północna i Południowa oraz Luizjana
![Page 4: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/4.jpg)
PRAWO CYWILNE W U.S.A.
- Prawo umów i zobowiązań
- Prawo rodzinne i opiekuńcze
- Prawo własności
- Prawo spadkowe
- Prawo deliktów
![Page 5: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/5.jpg)
PRAWO DELIKTÓW
DELIKTY (ang.TORTS) – czyny niedozwolone przez prawo cywilne
![Page 6: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/6.jpg)
DELIKT
- OBOWIĄZEK WZGLĘDEM DRUGIEJ OSOBY
- NIEWYPEŁNIENIE OBOWIĄZKU (POPRZEZ DZIAŁANIE LUB ZANIECHANIE)
- ZWIĄZEK PRZYCZYNOWO-SKUTKOWY MIĘDZY NIEWYPEŁNIENIEM OBOWIĄZKU A POWSTANIEM SZKODY DRUGIEJ OSOBY
- SZKODA DRUGIEJ OSOBY
![Page 7: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/7.jpg)
DELIKTY
ZANIEDBANIA ODPOWIEDZIALNOŚCI OBIEKTYWNEJ
UMYŚLNE
NEGLIGENCE STRICT LIABILITY INTENTIONAL
BRAK NALEŻYTEJ
STARANNOŚCI
ODPOWIEDZIALNOŚĆ BEZ WZGLĘDU NA
OKOLICZNOŚCI
CELOWE DZIAŁANIE
![Page 8: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/8.jpg)
PRIVITY OF CONTRACT- podstawą odpowiedzialności była umowa, która obowiązywała między
dwoma stronami (sprzedającym i kupującym)- producent ponosił odpowiedzialność tylko wtedy, gdy był sprzedawcą; jako
strona trzecia nie był związany umową- nie było odpowiedzialności za uszkodzenia gwarancyjne
![Page 9: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/9.jpg)
MacPherson v. Buick Motor Company (1916)
Sąd Najwyższy stanu Nowy Jork: „Producent odpowiada nie tylko wobec bezpośredniego kontrahenta (dealera), ale również wobec dalszego nabywcy (osoby kupującej samochód)”
Buick Motor Company odpowiada za zaniedbanie – firma powinna sprawdzić opony, ponieważ istniało prawdopodobieństwo, że niesprawne opony spowodują zagrożenie dla zdrowia lub życia
![Page 10: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/10.jpg)
DELIKT ZANIEDBANIA
Trzy elementy charakteryzujące niedbalstwo:- obowiązek ostrożności pozwanego względem
powoda (duty of care)- naruszenie obowiązku przez pozwanego- naruszenie to ma bezpośredni wpływ na
wystąpienie szkody po stronie powoda
- piłeś alkohol, nie wsiadaj do samochodu- mimo wypicia butelki wina wsiadłeś i jechałeś- jechałeś i przejechałeś
![Page 11: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/11.jpg)
DELIKTY ZANIEDBANIA
NIEDBALSTWO = CZŁOWIEK MÓGŁ SIĘ SPODZIEWAĆ NEGATYWNYCH SKUTKÓW SWOJEGO ZACHOWANIA, ALE SĄDZIŁ BEZPODSTAWNIE, ŻE ICH UNIKNIE
![Page 12: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/12.jpg)
Greenman v. Yuba Power Products (1963)
Sąd Najwyższy stanu California: „Producent ponosi odpowiedzialność obiektywną niezależną od umowy i od rzetelnego zbadania produktu przez producenta, jeżeli produkt ten powoduje szkodę u osoby fizycznej. Ryzyko naprawienia szkody wynikłej z wadliwości produktu powinien ponosić producent nawet wtedy, gdy nie można mu przypisać żadnego niedbalstwa w wytworzeniu rzeczy.”
![Page 13: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/13.jpg)
ODPOWIEDZIALNOŚĆ OBIEKTYWNA – duty to
warnWada może mieć charakter produkcyjny, lub marketingowy (wadliwa instrukcja lub nieumieszczenie właściwych informacji w instrukcji używania/korzystania z produktu)
Należy wykazać wadliwość towaru i udowodnić, że szkoda jest spowodowana przez konkretną wadę
Należy zrobić sobie coś, na co producent nie wpadł tworząc instrukcję obsługi produktu
![Page 14: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/14.jpg)
DELIKTY UMYŚLNE
Dla powstania deliktu umyślnego niezbędne jest umyślne działanie powodujące krzywdę poszkodowanego
Działanie jest umyślne, gdy:- osoba spodziewa się konsekwencji psychicznych swego czynu u drugiej osoby;- osoba jest świadoma, że konsekwencje psychiczne są bezpośrednim efektem jej działania;
Istnieje kilkanaście rodzajów deliktów umyślnych, najważniejsze to:
![Page 15: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/15.jpg)
BATTERY
- nielegalne naruszenie nietykalności powoda
- umyślne naruszenie dóbr osobistych drugiej osoby
- musi istnieć świadomość sprawcy, szkoda może być fizyczna lub psychiczna
- przykłady: Brown v. Kendall (1850, Massachussets) oraz Garrat v. Dailey (1955, California)
![Page 16: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/16.jpg)
FALSE IMPRISONMENT
- świadome, nieuzasadnione uwięzienie drugiej osoby bez jej zgody w miejscu, z którego nie może się wydostać
- bezpodstawne = bez nakazu - musi istnieć świadomość
sprawcy, szkoda może być fizyczna lub psychiczna
- przykłady: Hales v. McCrory-McLellan Corp. (1963, N. Carolina) oraz The Michael Jackson Case (2004, California)
![Page 17: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/17.jpg)
INVASION OF PRIVACY- nielegalne naruszenie
prywatności drugiej osoby- wykorzystanie czyjegoś
wizerunku, publiczne ujawnienie informacji prywatnych
- musi istnieć świadomość sprawcy, szkoda może być psychiczna
- przykłady: Galella v. Onassis (1973, Sąd Apelacyjny II okręgu) oraz Sanders v. American Broad. Comp. (1999, California): reasonable expectation of privacy
![Page 18: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/18.jpg)
TRESPASS
- świadome wejście i pozostawanie na terenie prywatnym należącym do drugiej osoby
- umyślne naruszenie dóbr majątkowych drugiej osoby
- musi istnieć świadomość sprawcy, szkoda może być fizyczna lub psychiczna
- przykłady: McNabb v. Houser (1931, Georgia) oraz e-mail trespass cases (współcześnie, wiele stanów)
![Page 19: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/19.jpg)
DEFAMATION- zniesławienie (libel, slander)- rozpowszechnianie w formie
pisemnej lub ustnej nieprawdziwych twierdzeń godzących w reputację powoda, narażając go na śmieszność, nienawiść, obmowę lub pogardę
- musi istnieć świadomość sprawcy, szkoda jest psychiczna
- przykłady: New York Times v. Sullivan (1964, SN USA) oraz Peter Zenger’s Case (1735, New York Colony)
![Page 20: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/20.jpg)
RALPH v. COLEMAN DUNCAN (1833)
Ralph to Afro-Amerykanin
Został wyzwolony i mieszkał sobie w chatce
Pewnego dnia przyszło dwóch panów Duncan
Wyciągnęli go przed chatkę
Pobili
Związali i wzięli do siebie na tydzień
![Page 21: W Y K Ł A D C Z W A R T Y](https://reader035.vdocuments.site/reader035/viewer/2022062304/56812c00550346895d9070b2/html5/thumbnails/21.jpg)
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA PIESKA
- intentional tort – właściciel wie, że pies jest groźny, ale mimo to doprowadza do kontaktu z nielubianym sąsiadem
- negligent tort – właściciel wie, że pies jest groźny, więc trzyma go na smyczy, ale któregoś dnia zapomina założyć kaganiec i dochodzi do pogryzienia
- Strict liability tort – kiedy pies ma skłonności, o których wie właściciel, np. gryzie tylko listonoszy; jeśli dojdzie do zdarzenia, wtedy bez względu na winę i okoliczności odpowiada właściciel
- kupując jakąś rzecz stajemy się jej właścicielami i odpowiadamy obiektywnie tylko wtedy, jeśli znając właściwości tej rzeczy szkoda zostanie spowodowana przez jej skłonności