w Świecie zwierzĄt ssaki
TRANSCRIPT
![Page 1: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/1.jpg)
SSAKI
W ŚWIECIE ZWIERZĄT
SSAKI
![Page 2: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/2.jpg)
Systematyka
Domena : eukarionty
Królestwo : zwierzęta
Podkrólestwo: tkankowce
Typ: strunowce
Podtyp: kręgowce
Nadgromada: czworonogie
Gromada: ssaki
Ssaki (Mammalia) – przedstawiciele królestwa zwierząt, najliczniejsza
grupa spośród kręgowców, a jednocześnie najwyżej zorganizowana
gromada strunowców. Na świecie występuje ponad 8 tysięcy
gatunków ssaków. Ssaki to zwierzęta, które karmią młode mlekiem –
odżywczą wydzieliną wytwarzaną w organiźmie matki.
![Page 3: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/3.jpg)
ŚRODOWISKO ŻYCIA
Ssaki mają bardzo szeroki zasięg występowania i zasiedlają
wszystkie środowiska na Ziemi.
Podział ssaków ze względu na przystosowanie do warunków
środowiskowych:
•ssaki naziemne ( konie, skoczek pustynny)
![Page 4: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/4.jpg)
•ssaki nadrzewne (kuny, wiewiórki, małpy)
•ssaki żyjące pod ziemią (ślepce, krety)
![Page 5: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/5.jpg)
•ssaki latające (nietoperze, lotopałanki)
•ssaki wodne (bobry, wydry, kaszaloty)
![Page 6: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/6.jpg)
Cechy ssaków
•Ssaki są stałocieplnymi kręgowcami. Zwierzę stałocieplne to
zwierzę, którego temperatura jest względnie stała i w znacznym
stopniu niezależna od temperatury otoczenia. Stałocieplność
ssaków pozwala im zamieszkiwać wszystkie ekosystemy Ziemi,
od gorących pustyń, przez lasy tropikalne, aż po obszary
okołobiegunowe i Antarktydę.
![Page 7: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/7.jpg)
•Ciało ssaków pokryte jest naskórkiem, którego wytworami są:
włosy, pazury, kopyta, łuski i rogi. Pod naskórkiem znajduje się
skóra właściwa, zawierająca gruczoły potowe, łojowe. Niektóre
ssaki (piżmowiec, skunks) posiadają również gruczoły wonne
służące do obrony, znakowania terytorium lub wabienia partnera.
![Page 8: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/8.jpg)
•Ciała większości ssaków pokryte są włosami wyrastającymi ze
skóry. Pełnią one funkcję izolacji termicznej – zatrzymują ciepło
wytworzone w organiźmie. U wielu ssaków występują też
wibrysy – włosy czuciowe, potocznie zwane „wąsami”, które
pozwalają dotykiem orientować się nawet w ciemności.
![Page 9: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/9.jpg)
•Ssaki mają dwa rodzaje zębów: u młodych to zęby mleczne,
które są stopniowo wymieniane na uzębienie stałe. Zęby różnią
się budową i pełnionymi funkcjami. Niektóre są szczególnie
narażone na ścieranie. Siekacze gryzoni nie mają korzeni
i dzięki temu rosną przez całe życie zwierzęcia. Gryzonie oraz
niektóre ssaki roślinożerne, jak krowa, nie mają kłów. Czasami
kły występują w formie szczątkowej, jak u konia, albo są krótkie,
jak u człowieka. Zęby przedtrzonowe i trzonowe występują
u większości ssaków.
![Page 10: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/10.jpg)
•Odbieranie bodźców płynących ze środowiska umożliwiają
ssakom bardzo dobrze rozwinięte narządy zmysłów, głównie
słuchu, wzroku i węchu. Ssaki są też jedynymi kręgowcami,
u których występuje małżowina uszna ułatwiająca wychwytywanie
fal dźwiękowych i kierowanie ich do przewodu słuchowego.
![Page 11: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/11.jpg)
•Prawie wszystkie ssaki mają 7 kręgów szyjnych ( wyjątkiem są
leniwce 6, 8 lub 9 kręgów, syreny 6, a łuskowce 8 kręgów)
![Page 12: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/12.jpg)
•W zależności od środowiska i trybu życia, kości kończyn
różnych ssaków bywają skrócone bądź wydłużone, czasem
niektóre z nich nie występują lub są silnie zredukowane.
Kończyny przednie wszystkich ssaków są zbudowane według
tego samego planu: kość ramieniowa łączy się z 2 kośćmi
przedramienia, za nimi leży kilka drobnych kości nadgarstka, na
których opiera się zwykle 5 kości śródręcza. Ich przedłużeniem są
kości tworzące człony palców.
![Page 13: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/13.jpg)
•Ssaki mają płuca pęcherzykowate, o bardzo dużej powierzchni
wymiany gazowej. Pęcherzyki płucne to cienkościenne
banieczki oplecione siecią naczyń krwionośnych. Jest ich
300-500 milionów. Dzięki nim powierzchnia oddechowa płuc
ssaków (w stosunku do ich masy ciała) jest większa niż
powierzchnie oddechowe innych kręgowców.
![Page 14: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/14.jpg)
•Przepona to główny mięsień oddechowy występujący u
ssaków należy do mięśni poprzecznie prążkowanych płaskich.
Oddziela jamę brzuszną od jamy klatki piersiowej i stanowi jej
ścianę dolną. Przepona usprawnia mechanizm napowietrzania
płuc.
![Page 15: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/15.jpg)
•Mózgi ssaków są wyraźnie większe od mózgów rybich i gadzich.
Szczególnie rozwinięta jest część występująca u ssaków w
postaci półkul mózgowych.
![Page 16: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/16.jpg)
Rozmnażanie ssaków 95% ssaków to zwierzęta żyworodne
•Łożyskowce
Większość współczesnych ssaków jest łożyskowcami, co
oznacza, że w ich rozwoju pojawia się narząd zwany łożyskiem.
Powstaje on z błon płodowych zarodka oraz części macicy matki.
Dzięki łożysku zarodek (a później płód) pobiera z krwiobiegu
matki substancje odżywcze i tlen, a oddaje szkodliwe produkty
przemiany materii oraz dwutlenek węgla. Podobnie, jak gady
i ptaki, również ssaki są owodniowcami, czyli otoczone są
błonami płodowymi: kosmówką, owodnią, omocznią. To właśnie
kosmówka bierze udział w powstaniu łożyska.
![Page 17: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/17.jpg)
•Torbacze
Torbacze to grupa ssaków, z których większość żyje w Australii.
Ciąża tych ssaków trwa bardzo krótko (38 dni). Młode rodzą się
w bardzo wczesnym stadium rozwoju i nie są zdolne
do samodzielnego życia. Dalszy ich rozwój odbywa się w torbie
samicy. W torbie przyczepiają się do sutków mamy, odżywiają się
mlekiem i bardzo szybko dojrzewają. Do torbaczów należą:
kangury, koale, dydelfy
![Page 18: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/18.jpg)
•Stekowce
Stekowce to niezwykłe ssaki, ponieważ są jajorodne. Składają
jaja, a następnie je wysiadują (dziobak) lub noszą w kieszeni
(kolczatka). Młode wykluwają się z jaja i wymagają opieki.
Samica nie ma sutków, dlatego małe stekowce zlizują mleko
z jej brzucha. Do stekowców należą: dziobak, który posiada
pyszczek przypominający kaczy dziób oraz kolczatka z
kolcami. Zwierzęta te posiadają wspólne ujście układu
moczowego, płciowego i pokarmowego zwanego stekiem stąd
nazwa stekowce.
![Page 19: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/19.jpg)
Odżywianie ssaków
Różne gatunki ssaków odżywiają się odmiennym pokarmem.
Mogą to być owoce, liście, porosty, gałęzie drzew, ziarno, kości,
mięso, miód, plankton, ryby, padlina, owady, larwy. W związku z
tym możemy wyróżnić:
•Ssaki roślinożerne
![Page 20: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/20.jpg)
•Ssaki drapieżne
•Ssaki padlinożerne
![Page 21: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/21.jpg)
•Ssaki wszystkożerne
•Ssaki filtrujące ( wieloryby fiszbinowe)
![Page 22: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/22.jpg)
Znaczenie ssaków
Pozytywne:
1. Udomowione zwierzęta gospodarskie są dla człowieka
źródłem:
• mięsa (głównie trzoda chlewna i bydło)
• mleka (owce, kozy, wielbłądy)
• skór (cielęta, świnie)
• wełny (owce, wielbłądy, lama, alpaka)
• futra (lisy, króliki, tchórzofretki, nutrie, norki, szynszyle)
• nawozu naturalnego używanego w rolnictwie
2. Ssaki dziki żyjące (dziki, jelenie, lisy, króliki itp.) odgrywają
dużą rolę w łowiectwie – dla wielu myśliwych są dochodowym
źródłem (poławiane dla mięsa, futer, ciosów itp.) Dla innych
głównie trofea są obiektem satysfakcji, a polowania są
rodzajem sposobu spędzania wolnego czasu.
![Page 23: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/23.jpg)
3. Ssaki głównie kopytne (konie, bawoły, osły, muły, jaki,
renifery), ale również psy wykorzystywane są jako siła
pociągowa.
4. Wiele ssaków pełni rolę laboratoryjną (głównie białe myszy,
szczury, chomiki, króliki) – testuje się na nich leki, przeprowadza
różne ekskrementy genetyczne, pozyskuje surowicę.
5. Niektóre ssaki człowiek wykorzystuje do obrony, w
pasterstwie, w polowaniach (psy), do pomocy w walce z
gryzoniami (koty) oraz w znajdywaniu rosnących pod ziemią
trufli (świnie).
6. Liczne ssaki człowiek hoduje się dla towarzystwa i własnej
przyjemności (psy, koty, chomiki, świnki morskie).
7. Ssaki żywiące się owadami ( np. jeż, nietoperz, mrówkojad) są
sprzymierzeńcami człowieka w walce ze szkodnikami owadzimi.
8. Wiele zwierząt wykorzystywane jest przez człowieka w celach
rozrywkowych – w sporcie (konie) i w cyrku (małpy, słonie,
tygrysy i wiele innych).
![Page 24: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/24.jpg)
•Negatywne:
1. Niektóre ssaki niszczą uprawy (dziki, sarny, jelenie, zające,
gryzonie), młode drzewa (zające, sarny, jelenie) i zgromadzone
plony (głównie gryzonie).
2. Ssaki drapieżne polują na zwierzęta hodowlane (wilki, lisy,
kuny, łasice).
3. Wiele ssaków jest przenosicielami chorób groźnych dla
człowieka (toksoplazmoza, dżuma, wścieklizna, tasiemczyce,
włośnice i innych).
![Page 25: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/25.jpg)
Źródła informacji i obrazów: https://pl.freepikhttps://www.swiatkwiatow.pl/poradnik-ogrodniczy/jak-pozbyc-sie-kreta-id966.html
.com/darmowe-wektory/zielone-tlo geometryczne_6189710.htm
https://www.farmer-pasze.pl/produkty/pasza-dla-koni
https://pl.depositphotos.com/stock-photos/skoczek-pustynny.html
https://www.ekologia.pl/srodowisko/przyroda/kuna-lesna-opis-wystepowanie-i-zdjecia-zwierze-kuna-lesna-
ciekawostki,23662.html
https://gadzetomania.pl/9910,malpa-kontroluje-wirtualna-dlon-za-pomoca-mozgu-wideo
https://tvn24.pl/tvnmeteo/informacje-pogoda/ciekawostki,49/slepce-pomoga-zwalczyc-raka,66096,1,0.html
https://www.rp.pl/Koronawirus-2019-nCoV/301299913-Epidemia-koronawirusa-rozpoczela-sie-od-nietoperzy.html
https://imged.pl/lotopalanka-karlowata-parka-26222004.html
https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2017-01-17/smaczna-i-dobra-konserwa-z-bobra-rusza-produkcja/
http://ekstraordynaryjne.blogspot.com/2015/05/kaszalot-na-bogato.html
https://www.kosmetologa.pl/anatomia/skora-budowa-i-histologia.html
https://dinoanimals.pl/zwierzeta/wibrysy-niezwykle-wasy-zwyklego-kota/
https://pl.erch2014.com/obrazovanie/82427-chto-takoe-vibriss-ih-funkciya-v-zhizni-mlekopitayuschih.html
https://slideplayer.pl/slide/403461/
https://pracowniafizjoteka.pl/5-faktow-na-temat-kregow-szyjnych/
https://pgbooks.ru/archive/researcher/584/
https://sites.google.com/site/biocenozapustyn/fauna/ssaki
https://dinoanimals.pl/zwierzeta/okapi-afrykanski-jednorozec/
https://sites.google.com/site/ssakimorskiepl/gatunki/mors
http://www.arkuszmaturalny.pl/arkusze/arkusz-matura-probna-biologia-oke-poznan-2013-poziom-podstawowy.pdf
https://www.salon24.pl/u/albatros/659606,bitwa-o-anglie-polski-geszeft-z-wielka-brytania,4
https://eszkola.pl/biologia/rozmnazanie-i-rozwoj-ssakow-4053.htm
http://www.sp39.pl/images/dok/PDF_2019-2020/nauczanie_zdalne_-_17_maja/Notatka_6.pdf
https://kafeteria.pl/21986,top-10-osobliwosci-fauny-austra
https://paczka-wiedzy.pl/koala-ciekawostki/
https://epodreczniki.pl/a/ssaki-panuja-na-ladzie/D3CC3kvoG
https://www.geocaching.com/geocache/GC59FVF_dziobak
https://sites.google.com/site/zwierzakiaustralii/home/kolczatka-australijska
![Page 26: W ŚWIECIE ZWIERZĄT SSAKI](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012517/6190f98b7d1a722238054a64/html5/thumbnails/26.jpg)
https://gadzetomania.pl/57245,6-roslinozernych-zwierzat-ktore-polubily-smak-krwi-drapiezna-owca-i-jelen-jedzacy-
ptaki,all
https://samequizy.pl/czesc-1-jakie-zwierze-wolisz/
https://encyklopedia.interia.pl/biologia-rolnictwo/ssaki/news-drapiezne-ssaki,nId,2017179
https://www.krzysztofturzanski.pl/2018/10/uwaga-lisy-na-osiedlu/
https://www.zwierzosfera.pl/prawdziwe-oblicze-afrykanskich-hien/
https://www.iop.krakow.pl/gatunkiobce/default7d12.html?nazwa=opis&id=118&je=pl
https://www.wprost.pl/kraj/10121928/to-tutaj-zyje-najwiecej-niedzwiedzi-w-polsce-unikaja-ludzi.html
https://www.naukowiec.org/wiedza/biologia/wieloryby_2808.html
https://eszkola.pl/biologia/znaczenie-i-ochrona-ssakow-4054.html
Barbara Klimuszko, Maria Wilczyńska-Wołoszyn Przyroda 6 Wydawnictwo Edukacyjne Zofii Dobkowskiej
https://epodreczniki.pl/a/ssaki/D1CMJfuas