1

หลั�กพื้��นฐานการบร หาร

ดร.ด เรก วรรณเศี�ยรมหาว ทยาลั�ยราชภั�ฎสวนด�ส ต

2

ขอบข ายการศี!กษาศีาสตร#ทางการบร หาร

ทฤษฎ�องค์#การ ภัาวะผู้)*น+า การบร หาร

3

การศี!กษาเก�,ยวก�บองค์#การ(Organization) ความหมาย โครงสร�าง

องค การ ว�ฒนธรรม

องค การ ส�ขภาพองค การ การส��อสาร ความข�ดแย�ง

การเปลี่��ยนแปลี่งในองค กร

การพ�ฒนาองค กร การตั�ดส!นใจส��งการ ขว�ญแลี่ะก%าลี่�งใจ พฤตั!กรรมองค การ

4

ความหมายขององค การ

การที่��บุ�คคลี่ ตั�*งแตั+ 2 คนข,*นไป ม�จ�ดม�+งหมายเด�ยวก�น ร+วมม�อก�นด%าเน!นก!จกรรมเพ��อให�บุรรลี่�เป.าหมายขององค การ

5

การจ�ดโครงสร�างองค การ (Organizing)

การจ�ดระเบุ�ยบุก!จกรรมให�เป/นกลี่�+มก�อนเข�าร0ป แลี่ะการมอบุหมายงานให�คนปฏิ!บุ�ตั!เพ��อให�บุรรลี่�ผลี่ส%าเร3จตัามว�ตัถุ�ประสงค ของงานที่��ตั�*งไว� การจ�ดองค การจะเป/นกระบุวนการที่��

เก��ยวก�บุการจ�ดระเบุ�ยบุความร�บุผ!ดชอบุตั+างๆ ที่�*งน�*เพ��อให�ที่�กคนตั+างฝ่8ายตั+างที่ราบุว+า ใคร

ตั�องที่%าอะไรบุ�าง แลี่ะใครหร�อก!จกรรมใดตั�องส�มพ�นธ ก�บุฝ่8ายอ��นๆ อย+างไรบุ�าง

6

ก จกรรมส+าค์�ญของการจ�ดองค์#กร

การจ�ดท+าแผู้นภั)ม การบร หารงาน (Organization Chart)

การจ�ดท+าพื้รรณนางาน (Job Description)

การจ�ดท+ามาตรฐานการท+างาน (Job Standard)

7

ต�วอย าง การจ�ดแผู้นภั)ม การบร หารองค์#การ

ประธาน (President)

แผนกเส�*อผ�าบุ�ร�ษ แผนกเส�*อผ�าสตัร� แผนกเส�*อผ�าเด3ก

การผลี่!ตั(Operations)

การตัลี่าด(Marketing)

การออกแบุบุ การตั�ด

การเย3บุ ภาคกลี่าง ภาคเหน�อภาคตัะว�นออกเฉี�ยงเหน�อ

8

หลั�กแลัะแนวค์ ดท�,เก�,ยวก�บการจ�ดองค์#กร

1 ) หลี่�กการแบุ+งงานก�นที่%าตัามความถุน�ด (Specialization of Work)

2) หลี่�กการม�ผ0�บุ�งค�บุบุ�ญชาคนเด�ยว (Unit of Command)

3) หลี่�กขนาดของการควบุค�ม (Span of Control)4) หลี่�กอ%านาจหน�าที่��แลี่ะความร�บุผ!ดชอบุ

(Authority and Responsibility)

9

ช+วงการควบุค�มที่��เหมาะสม Tall organization Flat organization Linking pin

10

Managing DirectorManaging Director

Managing DirectorManaging Director

โค์รงสร*างแบนราบ

โค์รงสร*างส)ง หม�ดเช�,อมโยง

11

องค ประกอบุของว�ฒนธรรมองค กร

ค์ าน ยม

พื้ฤต กรรมการแสดงออก

รวมหม) แลัะเป็2นไป็อย างต อเน�,อง

บทพื้ ส)จน#

บรรท�ดฐาน

12

ประเภที่ของว�ฒนธรรมย+อย ว�ฒนธรรมประจ%าว!ชาช�พ

(Occupational Culture) ว�ฒนธรรมประจ%าหน+วยงาน

(Functional Culture) ว�ฒนธรรมประจ%าเคร�อข+ายที่าง

ส�งคม (Community Culture)

Total Organizational

Culture

SubcultureSubculture

SubcultureSubculture SubcultureSubculture

SubcultureSubculture

SubcultureSubculture

SubcultureSubculture

13

กระบุวนการเสร!มสร�างว�ฒนธรรมองค กร

Define

สร*างหลั�กป็ระก�นให*เก ดค์วามต อเน�,อง

Strategic Linkage AnalysisStrategic Linkage Analysis

SurveySurvey

Value AssessmentValue Assessment

ส�,อสารค์ าน ยมให*กลัายเป็2นพื้ฤต กรรม

ก+าหนดค์ าน ยมจากป็5จจ�ยแห ง

ค์วามส+าเร6จ

เสร มแรงพื้ฤต กรรมตาม

ค์ าน ยม

11 22 33 44

Deploy Drive Deepen

TrainingTraining

MeetingMeeting

Internal CommunicationInternal Communication

Monitoring SystemMonitoring System

Performance AppraisalPerformance Appraisal

Reward SystemReward System

LearningLearning

Continuity of LeadershipContinuity of Leadership

Continuity of Team MemberContinuity of Team Member

4Ds PHASING4Ds PHASING

14

ส�ขภัาพื้องค์#กรOrganizational health

Physical Health Mental Health Social health Spiritual health

15

การส�,อสารกระบุวนการน%าข�อความ ถุ�อยค%าหร�อเร��อง

ราวตั+างๆจากฝ่8ายหน,�งไปส0+อ�กฝ่8ายหน,�ง โดยอาศั�ยส!�งใดส!�งหน,�งเป/นเคร��องน%าข�อความ

ถุ�อยค%า หร�อเร��องราวเหลี่+าน�*นไป เพ��อให�ที่� *งสองฝ่8ายเก!ดการร�บุร0 �ความหมายร+วมก�น ตัลี่อดจน

เก!ดการตัอบุสนองร+วมก�น

16

ข�*นตัอนของการส��อสารค์วามค์ ด (idea)

เข*ารห�ส (encoding)

ถ่ ายทอดสาร (transmission)

การร�บสาร (receiving)

การถ่อดรห�ส (decoding)

ป็ฏิ ก ร ยาหลั�งร�บสาร (action)

17

องค ประกอบุของการส��อสาร ผ0�ส+งสาร (Sender) สาร เน�*อสาร (Message) ส��อ หร�อช+องที่างการส+งสาร (Media or

Channel) ผ0�ร �บุสาร (Receiver)

18

การจ�ดการค์วามข�ดแย*งการจ�ดการค์วามข�ดแย*ง

19

แนวค!ดสม�ยใหม+ ยอมร�บุความข�ดแย�ง สน�บุสน�น ความข�ดแย�งบุนรากฐานที่��ว+า องค การที่��ม�ความ

สาม�คค� ความสงบุส�ข ความเง�ยบุสงบุ แลี่ะม�ความ ร+วมม�อ หากไม+ยอมร�บุความข�ดแย�งองค การจะ เฉี��อยชา อย0+เฉีย แลี่ะไม+ตัอบุสนองตั+อความ

ตั�องการเพ��อการเปลี่��ยนแปลี่ง

สม�ยเด!ม ความข�ดแย�งเป/นส!�งไม+ด� ม�ผลี่กระที่บุด�านลี่บุตั+อองค การหลี่�กเลี่��ยงได�ควรหลี่�กเลี่��ยง เป/นการที่%าลี่าย ม�ผลี่กระที่บุตั+อประส!ที่ธ!ภาพ

20

ว ธี�การพื้��นฐาน 5 ป็ระการในการแก*ไขค์วามข�ดแย*ง

แนวค!ด Johnson and Johnson

ตั%�า

ส0ง

ค์วาม

ส�มพื้�น

ธี#

เป็:าหมายงาน

ส0ง

21

8 ข�*นตัอนของ Kotter ในการ Leading Change

น%าป=ญหามาก%าหนดว!ส�ยที่�ศัน (ความคาดหว�งว+าอยากเห3นป=ญหาลี่ดลี่งแค+ไหนเพ�ยงไร)

ที่�มเจ�าภาพค!ดกลี่ย�ที่ธ เพ��อแก�ป=ญหาแลี่ะ

จ�ดที่%า action plan

ด%าเน!นการตั+อไปจนแลี่�วเสร3จ

ตัาม action plan

รวบุรวมผลี่ส%าเร3จในแตั+ลี่ะข�*นตัอนเข�า

ด�วยก�นแลี่ะขยายผลี่ไปย�ง เร��องใหม+ๆ ตั+อไป

ร�บุน%าผลี่งานที่��เก!ดข,*นไป

ประกาศัช�ยชนะ

มอบุอ%านาจ (empower) ให�ที่�มเจ�าภาพอย+างเพ�ยงพอ

ถุ+ายที่อดว!ส�ยที่�ศัน แลี่ะปร,กษาหาร�อก�บุที่�มเจ�าภาพเพ��อให�เก!ด

ความเข�าใจที่��ตัรงก�น

ป็5ญหาใหม ท+าตามแนวทาง

เด�ยวก�น

หย��งรากการปร�บุตั�วให�ที่�นก�บุ

การเปลี่��ยนแปลี่งให�เป/นว�ฒนธรรม

องค กร

สร�างความกระตั�อร�อร�นให�เก!ดข,*น

ในหม0+เจ�าหน�าที่��

ก%าหนดที่�มเจ�าภาพที่��เหมาะสมเพ��อแก�ไข

ป=ญหา

ลี่งม�อที่%างานตัามกลี่ย�ที่ธ แลี่ะaction plan เก!ดผลี่งานตัามลี่%าด�บุ

2 Leader

1 Leader

7 Leader

8Leader

6Leader

3Leader

5 Leader

4Leader

2.1

2.2

2.3

22

การพ�ฒนาองค กร

• ค์วามพื้ยายามอย างม�แผู้นแลัะต อเน�,อง เพื้�,อก อให*เก ดการเป็ลั�,ยนแป็ลังท�,วท��งระบบ โดยม� งเน*นการเป็ลั�,ยนแป็ลังว�ฒนธีรรมขององค์#การ เพื้�,อการเพื้ ,มป็ระส ทธี ภัาพื้แลัะป็ระส ทธี ผู้ลัขององค์#การ

23

ข��นตอนการพื้�ฒนาองค์#การ (OD Process)

• การยอมร�บป็5ญหา- สมาช กบางค์นภัายในองค์#การ จะต*องยอมร�บป็5ญหาท�,

ต*องการการเป็ลั�,ยนแป็ลังก อน สมาช กภัายในองค์#การจะต*องร)*ส!กว าการเป็ลั�,ยนแป็ลังจ+าเป็2นต*องเก ดข!�น

• การเข*ามาของท�,ป็ร!กษาการพื้�ฒนาองค์#การ-การต ดต อ หมายถ่!ง การป็ระช�มค์ร��งแรกระหว างองค์#การ

แลัะท�,ป็ร!กษาการพื้�ฒนาองค์#การ ซึ่!,งม�อย) 2 ลั�กษณะ ค์�อ ท�, ป็ร!กษาฯ ท�,เป็2นบ�ค์ค์ลัภัายนอก แลัะ ท�,ป็ร!กษาฯ ท�,เป็2นบ�ค์ค์ลั

ภัายใน -การส+ารวจ เป็2นการร วมม�อก�นระหว างท�,ป็ร!กษาฯ แลัะองค์#การ

24

• การว เค์ราะห#ป็5ญหา-จะต*องอย) บนรากฐานของการว เค์ราะห#ป็5ญหาท�,เก�,ยวพื้�นก�บงานของสมาช กภัายในองค์#การอย างม�ระบบ

• การให*ข*อม)ลัป็:อนกลั�บ (Feedback)-รายงานผู้ลัสร�ป็ข*อม)ลัท�,รวบรวมได*ระหว างการว เค์ราะห#ป็5ญหาขององค์#การกลั�บไป็ย�งสมาช กขององค์#การ เป็:าหมายของการให*ข*อม)ลัป็:อนกลั�บจะม�อย) สองด*าน

25

• การวางแผู้นด+าเน นงาน (Action Planning)-เม�,อป็5ญหาภัายในองค์#การได*ถ่)กระบ� แลัะเห6นว าจ+าเป็2นต*องแก*ไขแลั*ว สมาช!กขององค การน�*นๆ ควรจะก%าหนดที่างเลี่�อกแก�ป=ญหาของพวกเขาข,*นมาเอง

• การเลั�อกใช*เทค์น ค์การพื้�ฒนาองค์#การ (Implementation)-เทค์น ค์ท�,ถ่)กน+าใช*ก�นแพื้ร หลัายมากท�,ส�ด ค์�อ เทค์น ค์การพื้�ฒนาองค์#การระด�บบ�ค์ค์ลั แลัะ เทค์น ค์การพื้�ฒนาองค์#การระด�บกระบวนการ

• การป็ระเม นผู้ลั (Evaluation)-การป็ระเม นผู้ลักระทบของการเป็ลั�,ยนแป็ลังท�,เก ดข!�นภัายในองค์#การ

2626

การต�ดส นใจส�,งการการต�ดส นใจส�,งการ การตั�ดส!นใจส��งการ ค�อ การเลี่�อกแนวที่างปฏิ!บุ�ตั!อย+างใดอย+าง

หน,�งจากที่างเลี่�อกตั+าง ๆ ที่��ม�อย0+หลี่ายที่างเลี่�อก แลี่�วให�ม�การปฏิ!บุ�ตั!เพ��อน%าไปส0+เป.าหมายที่��ก%าหนดไว�

องค ประกอบุของการตั�ดส!นใจส��งการ ได�แก+ คนหร�อกลี่�+มบุ�คคลี่ ที่างเลี่�อกว�ตัถุ�ประสงค หร�อเป.าหมาย สภาพแวดลี่�อม แลี่ะผลี่ของการตั�ดส!นใจส��งการ

องค์#ป็ระกอบของการต�ดส นใจส�,งการองค์#ป็ระกอบของการต�ดส นใจส�,งการ

2727

ป็ระเภัทของการต�ดส นใจส�,งการ ป็ระเภัทของการต�ดส นใจส�,งการ

2. การตั�ดส!นใจส��งการที่��เก!ดข,*นในตั�วผ0�บุร!หาร ที่��ตั�องใช� ความร0 � ประสบุการณ์ ข�อม0ลี่ ตัลี่อดจนค�ณ์ธรรม ค+าน!ยม เพ��อประกอบุการตั�ดส!นใจ

ประเภที่ของการตั�ดส!นใจส��งการ โดยสร�ปจ%าแนกออกเป/น 2 ประเภที่ค�อ

1. การตั�ดส!นใจส��งการตัามกฎเกณ์ฑ์ ระเบุ�ยบุ แบุบุแผน แลี่ะตัามอ%านาจหน�าที่��

28

ตัามแนวค!ดของ Victor H. Vroom and Phillip W. Yetton, 1973 5 ลี่�กษณ์ะ ค�อ

แบบของการต�ดส นใจส�,งการแบบของการต�ดส นใจส�,งการ

5. ผ0�บุร!หารประช�มอภ!ปรายป=ญหา ประเม!นที่างเลี่�อกร+วมก�บุกลี่�+ม ผ0�ใตั�บุ�งค�บุบุ�ญชา แลี่�วที่%าการตั�ดส!นใจโดยใช�ความเห3นสอดคลี่�องก�น

1. ผ0�บุร!หารตั�ดส!นใจด�วยตันเอง โดยใช�ข�อม0ลี่ที่��ม�อย0+

2 . ผ0�บุร!หารตั�ดส!นใจด�วยตันเอง โดยหาข�อม0ลี่เพ!�มเตั!มจากผ0�ใตั�บุ�งค�บุบุ�ญชา

3 . ผ0�บุร!หารอภ!ปรายป=ญหาร+วมก�บุผ0�ใตั�บุ�งค�บุบุ�ญชาเป/นรายบุ�คคลี่ แลี่�วพ!จารณ์าตั�ดส!นใจด�วยตันเอง 4 . ผ0�บุร!หารอภ!ปรายป=ญหาร+วมก�บุกลี่�+มผ0�ใตั�บุ�งค�บุบุ�ญชาแลี่�วพ!จารณ์า ตั�ดส!นใจด�วยตันเอง โดยจะยอมหร�อไม+ยอมให�ความเห3นของกลี่�+ม ม� อ!ที่ธ!พลี่ตั+อการตั�ดส!นใจ

29

พื้ฤต กรรมองค์#การOrganization Behavior

การศั,กษาการกระที่%าหร�อพฤตั!กรรมที่��เก!ดข,*นในองค กร เพ��อหาที่างปร�บุปร�งหร�อพ�ฒนาองค กรให�ก�าวหน�า

ม�กใช�กระบุวนการว!จ�ยหร�อการด%าเน!นงานที่��เป/นข�*นตัอน

30

ผู้)*น+าแลัะผู้)*จ�ดการค์วามหมาย

ผู้)*น+า ค์�อบ�ค์ค์ลัท�,สามารถ่ใช*อ ทธี พื้ลัช�กน+าค์นอ�,นให*ด+าเน น

ก จกรรมต างๆ ตามท�,ตนต*องการ”

ผู้)*จ�ดการ ค์�อ ผู้)*ท�,ท+าหน*าท�,ในการจ�ดการองค์#การอ�นได*แก การ

วางแผู้น การจ�ดองค์#การ การช�กน+าแลัะการค์วบค์�ม

31

ผู้)*น+าแลัะผู้)*จ�ดการ

การท�,งานของผู้)*จ�ดการต*องเก�,ยวข*องก�บการวางแผู้น การจ�ดองค์#การ การช�กน+าแลัะการ

ค์วบค์�ม ด�งน��น การน+า(leading) แลัะการจ�ดการ

(managing) จ!งไม สามารถ่ แบ งแยกก�นได*ในทางทฤษฏิ�

32

ผู้)*น+าแลัะผู้)*จ�ดการ

การน+าเป็2นส วนหน!,งของการจ�ดการ การท�,การจ�ดการ หมายถ่!งการวางแผู้น การจ�ดองค์#การ การน+าแลัะการค์วบค์�มงานของค์นอ�,นเพื้�,อให*บรรลั�เป็:าหมายขององค์#การ

อย างไรก6ตามถ่*าไม สามารถ่ม�อ ทธี พื้ลัในการช�กน+าแลัะกระต�*นบ�ค์ลัากรให*ท+างานได*แลั*ว ส ,งได*วางแผู้นแลัะจ�ดองค์#การไว*ท��งหมดก6จะลั*มเหลัวลังอย างส �นเช ง ด�งน��นการน+าค์�องานส วนหน!,งของผู้)*

จ�ดการ

33

ภัาวะผู้)*น+าค์วามหมาย

“ค์วามสามารถ่ในการใช*อ ทธี พื้ลัช�กน+าค์นอ�,นเพื้�,อให*บรรลั�เป็:า

หมายท�,ต*องการ” “ กระบวนการท�,บ�ค์ค์ลัหน!,งๆ ม�

อ ทธี พื้ลัเหน�อค์นอ�,นๆ ในการ จ)งใจแลัะช��น+าก จกรรมต างๆ

”เพื้�,อให*บรรลั�เป็:าหมาย

34

การศี!กษาเก�,ยวก�บภัาวะผู้)*น+า ค�ณ์ลี่�กษณ์ะผ0�น%า บุที่บุาที่ผ0�น%า พฤตั!กรรมของผ0�น%า การพ�ฒนาผ0�น%า ผ0�น%าที่��เหมาะสมก�บุองค กรหร�อเคร��องม�อ

การบุร!หาร

35

ค์�ณลั�กษณะผู้)*น+าค์�ณลั�กษณะแลัะลั�กษณะส วนบ�ค์ค์ลัท�,เก�,ยวข*องก�บภัาวะผู้)*น+าท�,ม�ป็ระส ทธี ผู้ลั

ค์วามฉลัาด ช วยให*ผู้)*จ�ดการเข*าใจป็ระเด6นต างๆแลัะการแก*ไข

ป็5ญหาท�,ซึ่�บซึ่*อน ค์วามร)*แลัะค์วามเช�,ยวชาญ ช วยให*ผู้)*จ�ดการท+าการต�ดส นใจท�,ด�แลัะค์*นหาว ธี�

การในการเพื้ ,มป็ระส ทธี ภัาพื้แลัะป็ระส ทธี ผู้ลัค์วามม�อ+านาจ(dominance) ช วยให*ผู้)*จ�ดการช�กน+าผู้)*ใต*บ�งค์�บบ�ญชาให*บรรลั�เป็:า

หมายองค์#การ ค์วามเช�,อม�,นตนเอง สน�บสน�นให*ผู้)*น+าช�กน+าผู้)*ใต*บ�งค์�บบ�ญชา

อย างม�ป็ระ ส ทธี ผู้ลัแลัะม�ค์วามหน�กแน นเม�,อเผู้ช ญก�บ

อ�ป็สรรค์ หร�อป็5ญหาท�,ย� งยาก

อธี บายค์�ณลั�กษณะ

36

ค์�ณลั�กษณะผู้)*น+าค์�ณลั�กษณะแลัะลั�กษณะส วนบ�ค์ค์ลัท�,เก�,ยวข*องก�บภัาวะผู้)*น+าท�,ม�ป็ระส ทธี ผู้ลั

การม�พื้ลั�งในระด�บส)ง ช วยให*ผู้)*จ�ดการเผู้ช ญก�บค์วามต*องการต างๆ

นาน�ป็การ การอดทนต อแรงกดด�น ช วยให*ผู้)*จ�ดการเผู้ช ญก�บค์วามไม แน นอน

แลัะการต�ดส นใจท�,ยากลั+าบาก ค์วามม�,นค์งแลัะซึ่�,อส�ตย# ช วยให*ผู้)*จ�ดการป็ระพื้ฤต อย างม�จร ยธีรรม

แลัะได*ร�บค์วามไว*วางใจแลัะค์วามเช�,อม�,น จากผู้)*ใต*บ�งค์�บบ�ญชา

ค์วามเป็2นผู้)*ใหญ ช วยให*ผู้)*จ�ดการหลั�กเลั�,ยงการกระท+าท�,เห6นแก

ต�ว ค์วบค์�มค์วามร)*ส!กแลัะยอมร�บค์วามผู้ ด พื้ลัาด

ค์�ณลั�กษณะ อธี บาย

37

Autocratic and Democratic Leader

Kurt Lewin ได*ท+าการศี!กษาในป็ลัายทศีวรรษท�, 1930

พื้บว ากลั� มท�,น+าโดยผู้)*น+าแบบป็ระชาธี ป็ไตยโดย ท�,วไป็ท+างานได*ในจ+านวนเหม�อนๆ ก�บกลั� มท�,น+า

โดยผู้)*น+าแบบเผู้ด6จการ แต สมาช กของกลั� มท�,น+าโดยผู้)*น+าแบบป็ระชาธี ป็ไตยม�ค์วามพื้อใจใน

งานมากกว า

พื้ฤต กรรมผู้)*น+า

38

ผ0�จ�ดการที่%าการ

ตั�ดส!นใจแลี่ะ

ประกาศัใช�ให�บุ�คลี่ากร

ปฏิ!บุ�ตั! .

ผ0�จ�ดการช�กจ0งให�บุ�คลี่ากร

เห3นชอบุในส!�งที่��ตัน

ตั�ดส!นใจ

ผ0�จ�ดการเสนอความค!ดเห3นแลี่ะเปAดโอกาสให�บุ�คลี่ากร

ซั�กถุาม

ผ0�จ�ดการสอบุถุามความเห3น

ของบุ�คลี่ากรที่��ม�ตั+อความค!ดของตันแลี่ะพร�อม

ที่��จะเปลี่��ยนแป

ลี่ง

ผ0�จ�ดการเสนอ

ป=ญหา หาข�อแนะน%าแลี่ะที่%าการ

ตั�ดส!นใจ

ผ0�จ�ดการก%าหนด

กรอบุที่��เป/นข�อจ%าก�ด

แลี่ะสอบุถุามกลี่�+มเพ��อที่%าการ

ตั�ดส!นใจ

ผ0�จ�ดการอน�ญาตัให�

กลี่�+มที่%าหน�าที่��อย+างอ!สระภายใตั�กรอบุที่��

เป/นข�อจ%าก�ด

ภัาวะผู้)*น+าแบบป็ระชาธี ป็ไตยภัาวะผู้)*น+าแบบเผู้ด6จการ

การใช*อาจหน*าท�,โดยผู้)*จ�ดการพื้��นท�,ค์วามม�อ สระของผู้)*ใต*บ�งค์�บบ�ญชา

Robert Tannenbaum แลัะ Warren H. Schmidt

39

The Michigan StudiesRensis Likert ได*ศี!กษาค์วามส�มพื้�นธี#ระหว างพื้ฤต กรรม

ของผู้)*น+าแลัะผู้ลังานขององค์#การ โดยแบ งพื้ฤต กรรมของผู้)*น+าออกเป็2น 2 แบบ

Employee-centered Leader Behavior Job-centered Leader Behavior

40

Blake and Mouton’s Managerial Grid

Robert R. Blake & Jane Srygley Mouton ได*พื้�ฒนา Managerial Grid เพื้�,อ

ใช*ในการว เค์ราะห#พื้ฤต กรรมของผู้)*น+า โดยแกน นอนเก�,ยวข*องก�บ Production ซึ่!,งค์ลั*าย Job-

centered Leader & Initiating Structure ส วนแกนต��ง ค์�อ People ค์ลั*าย

Employee Oriented Leader & Consideration

41

Blake and Mouton’s Managerial Grid

The Managerial Grid

1,9COUNTRY CLUB MANAGEMENT

9,9 TEAM MANAGEMENT

5,5 ORGANIZATION MANAGEMENT

1,1 IMPOVERISHED MANAGEMENT

9,1 AUTHORITY

MANAGEMENT

1 2 3 4 5 6 7 8 9

987654321

LOW HIGH

HIGH

CONCERN FOR PRODUCTION

CONCERN

FOR

PEOPLE

42

แบบจ+าลัองตามสถ่านการณ#ของ Fiedlerว ธี�การน+าของ ผู้)*น+า ม� 2 ลั�กษณะ

1) Relationship Oriented 2) Task Oriented

ลั�กษณะของสถ่านการณ# ม� 3 ลั�กษณะ 1) Leader-member Relations 2) Task Structure 3) Position Power

43

Share ideas and

facilitate in decision making

Explain decisions

and provide

opportunity for

clarification

DELEGATING

TELLINGTurn over

responsibility for

decision

s and

implementation

Provide specific instruction and closely supervise performance

S1

S2

S3S4

(HIGH)

(LOW)

(LOW)

(HIGH)

(HIG

H)

SU

PP

OR

TIV

E

BEH

AV

IOR

DIRECTIVE BEHAVIOR

LEADER BEHAVIOR

R4 R3 R2 R1

Able and Able but Unable but Unable and

Willing Unwilling Willing Unwilling

(LO

W)

SELLINGSUPPO

RTING

FOLLOWER READINESS

44

8 บทบาทน�กบร หาร

MENTOR ค์ร)

INNOVATORสร*างสรรค์#

BROKERต�วแทนFACILITATOR

พื้�,เลั��ยง

MONITOR ผู้)*ก+าก�บ

PRODUCER ผู้)*ผู้ลั ต

DIRECTORผู้)*อ+านวยการCOORDINATOR

ผู้)*ป็ระสาน

ย�ดหย� น

ค์วบค์�ม

ภัายนอกภัายใน

HUMAN RELATIONS

แบบมน�ษยส�มพื้�นธี#

แบบกระบวนการภัายใน

INTERNALPROCESS

OPEN SYSTEM

แบบเป็Aด

แบบย!ดเป็:าป็ระสงค์#

RATIONALGOAL

$

45

24 ศี�กยภัาพื้น�กบร หาร

MENTOR ค์ร)

INNOVATORสร*างสรรค์#

BROKERต�วแทน

FACILITATOR พื้�,เลั��ยง

MONITOR ผู้)*ก+าก�บ

PRODUCER ผู้)*ผู้ลั ต

DIRECTORผู้)*อ+านวยการCOORDINATOR

ผู้)*ป็ระสาน

• เข*าใจตนเอง / ผู้)*อ�,น• ส�,อสารด�• พื้�ฒนาผู้)*ใต*บ�งค์�บบ�ญชา

• สร*างท�ม• ใช*การต�ดส นใจร วม• บร หารค์วามข�ดแย*ง

• บร หารข*อม)ลัด*วย ว จารณญาณ• บร หารข*อม)ลั• บร หารกระบวนการหลั�ก

• บร หารโค์รงการ• ออกแบบงาน• บร หารค์ณะท+างาน

• สร*าง / ส�,อสารว ส�ยท�ศีน#• ก+าหนดเป็:าหมาย ว�ตถ่�ป็ระสงค์#• ออกแบบองค์#กร

• สร*างฐาน• ต อรอง / ส�ญญา• เสนอค์วามค์ ด

• อย) ก�บค์วามเป็ลั�,ยนแป็ลัง• ค์ ดสร*างสรรค์#• สร*างค์วามเป็ลั�,ยนแป็ลัง

• ท+างานให*ได*ผู้ลั• เสร มสร*างบรรยากาศี การท+างาน• บร หารเวลัา / ค์วามเค์ร�ยด

46

การบร หาร แลัะ การจ�ดการ

ManagementAdministration

47

ค์วามหมายของการจ�ดการ Mary Parker Follett “การจ�ดการเป/นเที่คน!คการที่%างานให�ส%าเร3จ โดยอาศั�ยผ0�อ��น ” Ernest Dale “การจ�ดการ ค�อ กระบุวนการการจ�ดองค การแลี่ะการใช�ที่ร�พยากรตั+างๆ เพ��อให�บุรรลี่�ว�ตัถุ�ประสงค ที่��ก%าหนดข,*นไว�ลี่+วงหน�า”

48

ด เรก วรรณเศี�ยร

การบร หาร หร�อ การจ�ดการ ค์�อ การท+าให*องค์#กรบรรลั�เป็:า

หมาย

49

ว ว�ฒนาการทฤษฎ�การบร หาร

The Evolution of Management Theory

50

ความค!ดที่างการบุร!หาร ในย�คเร!�มแรก (อด�ตั-1880)

1 . John Kay ได�ประด!ษฐ กระสวยที่อผ�าในปC 1733

2. James Hargreaves ได�ค!ดค�นเปลี่��ยนตั%าแหน+ง วงลี่�อป=� นฝ่.ายจากแนวตั�*งเป/นแนวนอนในปC

1765

3. จากนว�ตักรรมด�งกลี่+าวที่%าให�อ�ตัสาหกรรมที่อผ�าของอ�งกฤษเข�าส0+การผลี่!ตัในลี่�กษณ์ะโรงงาน โดยโรงงาน

บุางแห+งม�คนงานถุ,ง 5000, คน

51

ความค!ดที่างการบุร!หาร ในย�คเร!�มแรก (อด�ตั-1880)

4. การพ�ฒนาเคร��องจ�กรไอน%*า โดย James Wattได�ค!ดค�นข,*นในปC 1765 แตั+เน��องจากตั!ดป=ญหาด�านการเง!นในการพ�ฒนาตั�นแบุบุจ,งตั�องใช�เวลี่าถุ,ง

11 ปC โดยส%าเร3จในปC 17765. Adam Smith แลี่ะ James Watt ผ0�ซั,�งก+อให�เก!ด

การเปลี่��ยนแปลี่งที่างอ�ตัสาหกรรมแลี่ะการค�าในประเที่ศัอ�งกฤษ โดย Adam Smith ก+อให�เก!ดการปฏิ!ว�ตั!ความค!ดด�านเศัรษฐก!จ ส+วน James Watt

ก+อให�เก!ดการปฏิ!ว�ตั!ด�านการใช�พลี่�งงานไอน%*า

52

Adam Smith

ในหน�งส�อ The Wealth of Nations ปC 1776

Adam Smith ช�*ให�เห3นว+าการแบุ+งงานก�นที่%า ( Division ofLabor ) ได�ก+อให�เก!ดผลี่ด�ในด�านตั+างๆ ค�อ

ความเช��ยวชาญเฉีพาะที่าง (Specialization) ประหย�ดเวลี่าจากการเปลี่��ยนงานย+อยงานหน,�งไปส0+งาน

ย+อยอ�กงานหน,�งเพราะถุ�าแตั+ลี่ะคนที่%างานในที่�กข�*นตัอนในลี่�กษณ์ะช+างฝ่Cม�อแลี่�ว ช+วงของการเปลี่��ยนงานย+อยจากงานหน,�งไปอ�กงานหน,�งจะที่%าให�ตั�องส0ญเส�ยเวลี่าไป

สามารถุสร�างเคร��องจ�กรหลี่ายชน!ดมาช+วยเสร!มการผลี่!ตัได�อย+างสะดวกข,*นแลี่ะที่%าให�ประหย�ดแรงงาน

53

Robert Owen (ป็B -1 7 7 1 1 8 5 8 )

Owen ได*ม�ว ธี�การบร หารจ�ดการโรงงานท�, New Lanarkด�งน��

ก+าหนดอาย�ข��นต+,าในการท+างานของค์นงานให*ส)งข!�น ลัดช�,วโมงการท+างานของเด6กแลัะของค์นงานท�กค์นลัง

จ�ดให*ม�โรงอาหาร ช�มชน แลัะท�,พื้�กอาศี�ยท�,ด�ให*ก�บค์นงาน จ ายผู้ลัตอบแทนของค์นงานให*ตามผู้ลังาน

ผู้ลัป็รากฏิว าผู้ลัผู้ลั ตของโรงงานส)งข!�นแลัะสภัาพื้ค์วามเป็2นอย) ของค์นงานด�ข!�น แม*ว าผู้ลังานของ Owen จะไม เป็2นท�,น ยมใช*ก�นในหม) โรงงานท�,วไป็ แต Owen ก6ถ่�อว าเป็2นน�กอ�ตสาหกรรมท�,แสดงให*เห6นถ่!งการม�ค์วามร�บผู้ ดชอบต อ

ส�งค์ม

54

ทฤษฎ�การจ�ดการแบบเด ม(1880-1930)

ในที่ฤษฎ�การจ�ดการแบุบุเด!ม (Classical Management

Theory)ได�ม�ส%าน�กค!ดที่��ส%าค�ญ 2 ส%าน�ก ค�อ การจ�ดการแบุบุว!ที่ยาศัาสตัร (ScientificManagement)

ที่ฤษฎ�องค การแบุบุเด!ม ( Classical Organization Theory)

55

ทฤษฎ�การจ�ดการแบบเด ม การจ�ดการแบบ

ว ทยาศีาสตร# ทฤษฎ�องค์#การ

แบบเด มScientific

Management

____________

The managementOf work

ScientificManagement

____________

The managementOf work

ClassicalOrganization

Theory____________

The managementOf Organization

ClassicalOrganization

Theory____________

The managementOf Organization

56

การจ�ดการแบบว ทยาศีาสตร# การจ�ดการแบุบุว!ที่ยาศัาสตัร (Scientific

Management ) ได�เน�นศั,กษาการที่%างานแบุบุว!ที่ยาศัาสตัร เพ��อปร�บุปร�งประส!ที่ธ!ภาพการที่%างาน

ของคนงาน ผ0�น%าความค!ดการจ�ดการแบุบุว!ที่ยาศัาสตัร ได�แก+ Frederick W. Taylor, Lillian Gibret

h , Henry Gantt แลี่ะ Harrington Emerson การจ�ดการแบุบุว!ที่ยาศัาสตัร (Scientific

Management ) บุางที่�อาจเร�ยก “ Efficiency Engineering” “Rationalism” or “Taylorism”

57

The Father of Scientific Management

Frederick Winslow Taylor

58

Frederrick W.Taylor

แลัะ Scientific Management (ป็B 1856 1915– )

Taylor เช��อว+า ถุ�าจ%านวนของเวลี่าแลี่ะความพยายามที่��คนงาน“แตั+ลี่ะคนใช�ไปในการผลี่!ตัผลี่ผลี่!ตัหน,�งหน+วยสามารถุลี่ดลี่งได�โดยการเพ!�มความช%านาญ (specialization ) แลี่ะการแบุ+งงานก�นที่%า

(division of labor ) แลี่�ว กระบุวนการผลี่!ตัจะม�ประส!ที่ธ!ภาพมากข,*น” Taylor ได�พ�ฒนาหลี่�กการ 4 ประการในการเพ!�ม

ประส!ที่ธ!ภาพในที่��ที่%างาน อ�นได�แก+ หลั�กข*อท�, 1 ศั,กษาถุ,งว!ธ�การที่��คนงานปฏิ!บุ�ตั!งานในภาระงานตั+างๆ ตัลี่อดจนรวบุรวมความร0 �ในงานที่�*งหมดที่��คนงานม�อย0+แตั+ไม+

ได�น%ามาใช�อย+างเป/นที่างการ แลี่ะที่ดลี่องว!ธ�การการตั+างๆ เพ��อปร�บุปร�งว!ธ�การปฏิ!บุ�ตั!งาน

หลั�กข*อท�, 2 การรวบุรวมว!ธ�การปฏิ!บุ�ตั!งานใหม+โดยเข�ยนเป/นกฎแลี่ะระเบุ�ยบุข�*นตัอนที่��เป/นมาตัรฐานในการปฏิ!บุ�ตั!งาน

59

หลั�กข*อท�, 3 ค�ดเลี่�อกคนงานอย+างรอบุคอบุเพ��อให�คนงานที่��ร �บุเข�ามาม�ที่�กษะแลี่ะความสามารถุตัรงก�บุ

ความจ%าเป/นของภาระงานแลี่ะอบุรมคนงานให�ปฏิ!บุ�ตั!ภาระงานตัามกฎแลี่ะระเบุ�ยบุข�*นตัอนที่��เป/น

มาตัรฐานในการปฏิ!บุ�ตั!งาน หลั�กข*อท�, 4 ก%าหนดระด�บุของผลี่งานที่��ย�ตั!ธรรมหร�อ

ที่��ยอมร�บุได�แลี่ะพ�ฒนาระบุบุการจ+ายเพ��อให�รางว�ลี่ ก�บุคนงานที่��ม�ผลี่งานเหน�อกว+าระด�บุที่��ยอมร�บุได�

60

Taylor ได�เสนอว!ธ�แสวงหาหลี่�กเกณ์ฑ์ ที่��ด�ไว� ด�งน�* 1. ศั,กษาว+างานแตั+ลี่ะข�*นตัอนน�*นตั�องใช�เวลี่า (Time) อย+างน�อยที่��ส�ดเที่+าไร จ,งจะสามารถุที่%าให�ส%าเร3จลี่งได� 2. ศั,กษาเก��ยวก�บุการเคลี่��อนไหว (Motion) ในการที่%างาน แตั+ลี่ะข�*นเพ��อปร�บุปร�งว!ธ�การที่%างาน เพ��อหาที่างที่%างานให� ส%าเร3จโดยใช�พลี่�งงานให�ประหย�ดที่��ส�ดเที่+าที่��จะที่%าได� 3. แบุ+งงานออกตัามข�*นตัอน เพ��อให�คนงานได�ที่%างานในข�*นตัอนที่�� เขาสามารถุที่%าได�ด�ที่��ส�ดมากที่��ส�ด ฯลี่ฯ

61

Henry L. Gantt

ควรม�การก%าหนดผลี่ประโยชน ตัอบุแที่นพ!เศัษในร0ปของโบุน�สส%าหร�บุคนงานที่��สามารถุที่%างานได�

ตัามที่��มอบุหมายในแตั+ลี่ะว�น

62

Henry L.Ganttแลัะ Pay Incentives (ป็B – 1861

1919

Gantt เป/นผ0�บุ�กเบุ!กที่างด�านว!ศัวอ�ตัสาหการแลี่ะการจ�ดการโดยเป/นว!ศัวกรที่��ปร,กษา แนวค!ดของ Gantt ได�เน�นไปที่��การให�ส!�งจ0งใจ

(Incentives ) ให�ก�บุคนงานที่��ที่%างานโดยม�หลี่�กการด�งน�*1. จ+ายค+าจ�างให�ก�บุคนงานที่�*งหมดตัามค+าแรงข�*นพ�*นฐานที่��ก%าหนด2. ถุ�าคนงานที่%างานส%าเร3จตัามเวลี่าที่��ได�ก%าหนดไว�จะได�ร�บุ Bonus พ!เศัษ3. ถุ�าคนงานปฏิ!บุ�ตั!งานด�นอกเหน�อจากที่��คาดหว�งไว�จะได�ร�บุ

รางว�ลี่ (rewards) น��นค�อให�เป/นห�วหน�างาน (supervisors ) แลี่ะเน�นให�ที่%าหน�าที่��เป/นผ0�ฝ่Eกสอน (coach ) มากกว+าให�เป/นผ0�ควบุค�มงาน

63

ทฤษฎ�องค์#การแบบเด ม

64

Henri J. Fayol

ความแตักตั+างระหว+างการศั,กษาของ Fayol แลี่ะTaylor อย0+ที่��ว+า Fayol ม�+งสนใจที่�� ผ0�บุร!หารหร�อผ0�จ�ดการระด�บุส0งขององค การ ในขณ์ะที่�� Taylor ม�+งเน�นความสนใจที่��ผ0�บุร!หารระด�บุตั%�าหร�อคนงาน

65

Henri Fayol แลัะ Administrative Management (ป็B 1 8 4 1 –1 9 2 5 )

Fayol ช��ให*เห6นว าผู้)*จ�ดการระด�บส)งต*องให*ค์วามส+าค์�ญก�บก จกรรมทางธี�รก จ 6 ก จกรรมได*แก

ก จกรรมทางเทค์น ค์ (Technical activities)- การผู้ลั ตตามช �นงานโดยช างฝีBม�อ

(Production)- การผู้ลั ตในเช งโรงงาน (Manufacturing)

ก จกรรมทางการค์*า (Commercialactivities)

- การซึ่��อ (Buying)- การขาย (Selling)- การแลักเป็ลั�,ยน (Exchanging)

66

Henri Fayol แลัะ Administrative Management (ป็B 18411925

ก จกรรมทางการเง น (Financialactivities)

- การหาเง!นที่�นแลี่ะส!นเช��อ (Searching for capital & credit)

- การใช�เง!นที่�นอย+างเหมาะสม ( Using themoptimally)

ก จกรรมด*านค์วามป็ลัอดภั�ย (Securityactivities)

- การป.องก�นบุ�คคลี่แลี่ะที่ร�พย ส!น (Protecting property & persons)

67

Henri Fayol แลัะ Administrative Management (ป็B 18411925

ก จกรรมทางบ�ญช� (Accounting activities)- การจ�ดที่%าสตัGอค (Taking stock)- การจ�ดที่%างบุด�ลี่ (Keeping balance sheet)- การบุ�นที่,กตั�นที่�น (Tracking costs)

ก จกรรมทางการจ�ดการ (Managerialactivities)

- การวางแผน (Planning)- การจ�ดองค การ (Organizing)- การส��งการ (Commanding)- การประสานงาน (Coordinating)- การควบุค�ม (Controlling)

68

Fayol ได�ร�บุการยกย+องว+าเป/นผ0�บุ�กเบุ!กแนวความค!ดเก��ยวก�บุการจ�ดการเช!งบุร!หาร (Administrative Management)

69

กฎ 14 ข�อ ของ Fayol

Henri Fayol ได�พ�ฒนากฎ 14 ข�อ ที่��จะช+วยให�ผ0�จ�ดการจ�ดการองค การได�อย+างม�ประส!ที่ธ!ภาพมาก

ย!�งข,*น ได�แก+1 . การแบุ+งงานเป/นแผนก (Division of work) 2. อ%านาจหน�าที่��แลี่ะความร�บุผ!ดชอบุ (Authority &

responsibility)

3. เอกภาพการส��งการ (Unity of command)

4. สายของอ%านาจหน�าที่�� (Line of authority)

5. การรวมอ%านาจการตั�ดส!นใจ (Centralization)

70

กฎ 14 ข�อ ของ Fayol

6. เอกภาพของที่!ศัที่าง (Unity of direction) 7 . ความเที่+าเที่�ยม (Equity)

8. ลี่%าด�บุ (Order) 9. ความร!เร!�ม (Initiative) 1 0 . ว!น�ย (Discipline )

71

กฎ 14 ข�อ ของ Fayol

11. การตัอบุแที่นบุ�คลี่ากร ( Remuneration of personnel)

12. ความม��นคงในการที่%างาน (Stability or tenure of personnel)

13. ผลี่ประโยชน ของผ0�ใตั�บุ�งค�บุบุ�ญชาแตั+ลี่ะคนตั�องข,*นอย0+ก�บุผลี่ประโยชน ของส+วนรวม (Subordin

ation of individual interests to the common interest

) 14 . ความสาม�คค� (Esprit de corps)

72

Max Weberแลัะ Bureaucracy (ป็B 1864 –1920)

Weber ได�พ�ฒนาที่ฤษฎ�ระบุบุราชการ (Bu reaucracy) หร�อที่ฤษฎ�ว+าด�วยอ%านาจหน�าที่��

(theory of authority) บุนพ�*นฐานของหลี่�ก ๕ ประการค�อ

หลั�กข*อท�, 1 ในระบุบุราชการ อ%านาจหน�าที่��ที่��เป/นที่างการของผ0�จ�ดการมาจากตั%าแหน+งที่��เขาด%ารงอย0+ในองค การ

หลั�กข*อท�, 2 ในระบุบุราชการ บุ�คลี่ากรควรเข�าไปครอบุครองตั%าแหน+งเพราะผลี่งาน ไม+ใช+เพราะจ�ดย�นที่างส�งคมหร�อ

ส�ญญาส+วนบุ�คคลี่

73

Max Weberแลัะ Bureaucracy (ป็B 1864 –1920)

หลั�กข*อท�, 3 ขอบุเขตัของอ%านาจหน�าที่��ที่��เป/นที่างการในแตั+ลี่ะตั%าแหน+งแลี่ะความร�บุผ!ดชอบุในภาระงานแลี่ะความ

ส�มพ�นธ ก�บุตั%าแหน+งอ��นๆ ในองค การควรก%าหนดให�แน+นอนช�ดเจน

หลั�กข*อท�, 4 อ%านาจหน�าที่��สามารถุถุ0กน%าไปใช�ได�อย+างม�ประส!ที่ธ!ผลี่ในองค การ ตั%าแหน+งตั+างๆ ควรถุ0กจ�ดตัามลี่%าด�บุช�*น (hierarchy) ด�งน�*นบุ�คลี่ากรจ,งร0 �ว+าเขาตั�อง

รายงานใครแลี่ะใครตั�องรายงานเขาหลั�กข*อท�, 5 ผ0�จ�ดการตั�องสร�างระบุบุของกฎ (rules) ข� *น

ตัอนการปฏิ!บุ�ตั!งานที่��เป/นมาตัรฐาน (standard operatin g procedures : SOPs) แลี่ะบุรรที่�ดฐาน (norms ) ที่��ช�ดเจน

74

Lyndall Urwick & Luther Gulickแลัะ The Science of Administration

ในบุที่ความเร��อง Papers on the Science of Administration ในปC 1937 น�*น Gulick ได�เสนอถุ,งความร�บุผ!ดชอบุของ executives ในการที่%าหน�าที่��การ

จ�ดการควรเป/นไปตัาม POSDCORB

P - PlanningO - OrganizingS - StaffingD - Directing

-CO Coordinating -R Reporting -B Budgeting

75

ทฤษฎ�การจ�ดการเช งพื้ฤต กรรมแลัะมน�ษยส�มพื้�นธี# (ป็B 1930-1950)

76

แนวค์วามค์ ดของมน�ษย#ส�มพื้�นธี# (Human Relations)

77

“Hawthorne Experiment” โดยแบุ+งการศั,กษาที่ดลี่องออกเป/น 3

ประเภที่ใหญ+ๆ ค�อ

1.Room studies ที่%าการที่ดลี่องระหว+างปC ค.ศั. 1924

- 1927 2. Interviewing studies ที่%าการที่ดลี่องระหว+างปC ค.ศั. 1928

- 1931 3. Observational studies ที่%าการ

ที่ดลี่อง ระหว+างปC ค.ศั. 1931 - 1932

78

สร�ป็ ที่�*ง Organization Without Man ก�บุ Man Without Organization ตั+างก3ม�ข�อบุกพร+องด�วยก�นที่�*งค0+

79

Mary Parker Follett

กลี่+าวว+าในการจ�ดการหร�อการ บุร!หารงาน

จ%าเป/นตั�องม�การประสานงาน 4 ชน!ด ด�งตั+อไปน�*

1. การประสานงานโดยการตั!ดตั+อโดยตัรงก�บุตั�วบุ�คคลี่ที่��ร �บุผ!ดชอบุงาน

น�*นๆ 2. การประสานงานในระยะเร!�มแรกหร�อ

ในข�*นวางแผนก!จกรรมตั+างๆ 3. การประสานงานที่��เป/นการเสร!มสร�างความส�มพ�นธ ซั,�งก�นแลี่ะก�นในก!จกรรมที่�ก

อย+างที่��กระที่%า 4. การประสานงานที่��กระที่%าเป/นกระบุวน

การตั+อเน��อง

80

Abraham Harold Maslow

อธ!บุายได�ว+าเม��อความตั�องการน�*นได�ร�บุการตัอบุ

สนองแลี่�ว ความตั�องการของมน�ษย ก3จะเลี่��อนข,*นไปอ�กเป/น

ข�*นๆ

81

82

Douglas Mcgregor

แบุ+งพฤตั!กรรมของบุ�คคลี่ออกเป/น 2 ด�านที่��แตักตั+างก�น หร�อที่��ร0 �จ�กก�นในนามของที่ฤษฏิ� X แลี่ะ ที่ฤษฏิ� Y

83

ที่ฤษฏิ� X (Theory X)

ที่ฤษฏิ� Y ( Theory Y)

1. ตั�องม�คนคอยควบุค�มจ,งจะที่%างาน2. พน�กงานม�ความที่ะเยอที่ะยานน�อยแลี่ะไม+ร�บุผ!ดชอบุ3. พน�กงานม�กจะตั+อตั�านการเปลี่��ยนแปลี่ง

1. โดยธรรมชาตั!พน�กงานชอบุที่��จะที่%างาน2. พน�กงานม�เป.าหมายแลี่ะความกระตั�อร�อร�น3. พน�กงานม�ความเตั3มใจที่��ร �บุผ!ดชอบุ4. สามารถุที่��

ควบุค�มตันเองได�

84

ทฤษฎ�ว ทยาการจ�ดการ (ป็B -19401990)

การจ�ดการเช งป็ร มาณ (quantitative management) การจ�ดการการผู้ลั ต (operations management)

การจ�ดการค์�ณภัาพื้โดยรวม (total quality management)

ระบบสารสนเทศีเพื้�,อการจ�ดการ (management information system)

85

ย�คน�*ได�น%าเอาแนวความค!ดหลี่ายๆ ที่างมารวมก�นเพ��อพ�ฒนาแลี่ะแก�ไขข�อบุกพร+องให�ด�ข,*น แลี่ะเก3บุร�กษาส+วนด�ไว�มาผสมก�น กลี่+าวค�อ ในการบุร!หารงานแบุบุม�กฎเกณ์ฑ์ ตัามหลี่�กการบุร!หารงานแบุบุว!ที่ยาศัาสตัร ให�ความส%าค�ญตั+องานมากเก!นไป (Production Oriented) ส+วนการบุร!หารตัามแนวมน�ษย ส�มพ�นธ ให�ความส%าค�ญแก+คนงานมากเก!นไป (People Oriented) ในย�คน�*กลี่+าวว+าน�กบุร!หารที่��ด�ม�ความสามารถุ ตั�องไม+ให�ความส%าค�ญตั+องานแลี่ะคนงานมากจนเก!นขอบุเขตัของความพอด�

86

Herbert A. Simon

The Father of Decision Making

87

Simon ได�เสนอที่ฤษฎ�การตั�ดส!นใจใหม+โดยม�ข�อสมมตั!ฐานว+า 1. ที่�กคนตั+างก3ม�ข�อจ%าก�ดที่�*งในแง+ของความร0 �ความเข�าใจเก��ยวก�บุที่างเลี่�อกแลี่ะกฎเกณ์ฑ์ ตั+างๆ 2. ที่�กคนจะตั�ดส!นใจปฏิ!บุ�ตั!ตัามด�วยว!ธ�ง+ายๆ ไม+ค+อยม�ระเบุ�ยบุน�กโดยใช�ความน,กค!ดประกอบุก�บุการเดา3. ที่�กคนไม+พยายามค�นหาหนที่างที่��จะให�ได�ผลี่ส0งส�ด แตั+จะเลี่�อกเอาที่างเลี่�อกที่��เป/นที่��ถุ0กใจ ตัามความชอบุของตันเอง 4. ระด�บุความชอบุของตันที่��ใช�ในการตั�ดส!นใจ ม�กจะเปลี่��ยนแปลี่งข,*นลี่งตัามค�ณ์ค+าของที่างเลี่�อกตั+างๆ ที่��ได�พบุเห3นใกลี่�ตั�วที่��ส�ด

88

ทฤษฎ�การจ�ดการ ในย�ค์ป็5จจ�บ�น (ป็B 1990 ถ่!งป็5จจ�บ�น)

89

ป็5จจ�ยน+าเข*า(inputs)ที่ร�พยากรที่างกายภาพที่ร�พยากร

ที่างการเง!นที่ร�พยากร

มน�ษย ที่ร�พยากร

ข�อม0ลี่

กระบวนการแป็รสภัาพื้ (transformation) หน*าท�,การจ�ดการ

การป็ฏิ บ�ต ด*าน เทค์โนโลัย�ก จกรรมการ

ผู้ลั ต

ผู้ลัผู้ลั ต(outputs)

ส!นค�าแลี่ะบุร!การ

ก%าไรขาดที่�นพฤตั!กรรมพน�กงาน

ทฤษฏิ�เช งระบบ (System Theory)

90

Inputs Process Outputs

Environmental feedback

91

ทฤษฎ�ตามสถ่านการณ#(Contingency Theory)

92

Trial & Error Approach

Scientific Management

Behavioral Management

Management Science

System Theory

+

+

+

+

ContingencyTheory

=

93

William G. Ouichi

ที่%าการศั,กษาเปร�ยบุเที่�ยบุการจ�ดการของธ�รก!จอเมร!ก�นแลี่ะญ��ป�8น โดยสร�ปเป/นที่ฤษฎ� A ที่ฤษฎ� J แลี่ะที่ฤษฎ� Z

94

ลั�กษณะขององค์#การแบบอเมร ก�น (A)

1 การจ�างงานระยะส�*น 2. การตั�ดส!นใจโดยบุ�คคลี่ใดบุ�คคลี่

หน,�ง 3. ความร�บุผ!ดชอบุเฉีพาะบุ�คคลี่

4. การประเม!นผลี่แลี่ะการเลี่��อนตั%าแหน+ง อย+างรวดเร3ว

5. การควบุค�มอย+างเป/นที่างการ 6. เส�นที่างอาช�พแบุบุเช��ยวชาญเฉีพาะ

ด�าน 7. แยกเป/นส+วนๆ

95

ลั�กษณะขององค์#การแบบญ�,ป็�Eน (J)

1. การจ�างงานระยะยาว 2. การตั�ดส!นใจเป/นเอกฉี�นที่ 3. ความร�บุผ!ดชอบุแบุบุกลี่�+ม 4. การประเม!นผลี่แลี่ะการเลี่��อน

ตั%าแหน+ง แบุบุค+อยเป/นค+อยไป

5. การควบุค�มในตั�วเองไม+เป/นที่างการ

6. เส�นที่างอาช�พไม+เช��ยวชาญเฉีพาะด�าน

7. ม�ความเก��ยวข�องก�น

96

ลั�กษณะขององค์#การแบบ Z ( อเมร ก�นแบบ ป็ร�บป็ร�ง)1. การจ�างงานตัลี่อดช�พ2. การตั�ดส!นใจเป/นเอกฉี�นที่ 3. ความร�บุผ!ดชอบุเฉีพาะบุ�คคลี่4. การประเม!นผลี่แลี่ะการเลี่��อนตั%าแหน+งแบุบุค+อยเป/นค+อยไป5. การควบุค�มในตั�วเองไม+เป/นที่างการโดยม�การ ว�ดผลี่อย+างช�ดเจนแลี่ะเป/นที่างการ6. เส�นที่างอาช�พแบุบุเช��ยวชาญเฉีพาะด�านในระด�บุปานกลี่าง7. ม�ความเก��ยวข�องก�นในลี่�กษณ์ะครอบุคร�ว

97

การค์*นหาค์วามเป็2นเลั ศีทางการบร หาร (In Search of Excellence)

Thomas J. Peter แลี่ะ Robert H. Waterman, Jr. ได�เข�ยนหน�งส�อเก��ยวก�บุการบุร!หารที่��ม�ช��อเส�ยงมากในขณ์ะน�*นช��อ In Search of Excellence

98

ค�ณ์สมบุ�ตั!ด�เด+นขององค กรที่��ประสบุความส%าเร3จ 8 ประการในหน�งส�อ In Search of Excellenceได�แก+

1. เน*นการป็ฏิ บ�ต (A bias for action)2. การใกลั*ช ดก�บลั)กค์*า (Close to customer)

99

3. ม�ค์วามเป็2นอ สระแลัะเป็2นผู้)*ป็ระกอบการ (Autonomy and entrepreneurship)4. เพื้ ,มป็ระส ทธี ภัาพื้ผู้ านบ�ค์ค์ลั (Productivity through people)5. ถ่!งลั)กถ่!งค์น ส�มผู้�สงานอย างใกลั*ช ด ใช*ค์�ณค์ าเป็2นแรงผู้ลั�กด�น (Hand-on and value driven)

100

6. ท+าแต ธี�รก จท�,ม�ค์วามเช�,ยวชาญ (Stick to the knitting)7. ร)ป็แบบเร�ยบง าย แลัะใช*พื้น�กงานน*อย(Simple and lean staff)8. เข*มงวดแลัะผู้ อนป็รน หร�อย�ดหย� นในการท+างาน (Simultaneous loose-tight properties)

101

การร��อป็ร�บระบบ (Re-engineering)

Michael Hammer James Champy

102

Michael Hammer แลัะ James Champy ป็B 1993

การร��อป็ร�บระบบ Rethink Redesign Retools Rehumaneering

103

Thomas J. Peters แลัะ Robert H . Waterman, Jr. ใน In Search of Excelle

nce (1982)

ตั�นปC 1977 บุร!ษ�ที่ McKinsey ได�สร�ปผลี่การศั,กษาถุ,งความส�มพ�นธ ที่��

สอดคลี่�องก�นของตั�วแปรที่��ถุ�อว+าเป/นก�ญแจแห+งความส%าเร3จ (keys success factors)

หร�อที่��เร�ยกว+า McKinsey 7-S Framework

104

McKinsey 7-S Framework

Structure Systems

Skills Staff

Strategy Style Shared Value

105

ผู้ลัจากการศี!กษาด�งกลั าวได*ถ่)กน+ามาต�พื้ มพื้#ในหน�งส�อ ช�,อ In Search of Excellence ป็B ๑๙๘๒

พื้อสร�ป็ได*ด�งน��

Structure ร0ปแบุบุเร�ยบุง+ายธรรมดา พน�กงานอ%านวยการม�จ%าก�ด

(simple form & lean staff) Strategy ม�ความใกลี่�ช!ดก�บุลี่0กค�า (close to the customer)

ที่%าธ�รก!จที่��ม�ความเช��ยวชาญแลี่ะเก��ยวเน��อง (stick to the knitting)

Staff ม�อ!สระในการที่%างานแลี่ะความร0 �ส,กเป/นเจ�าของ

(autonomy & entrepreneurship) เพ!�มผลี่!ตัภาพโดยพน�กงาน

(productivity through people)

106

Style ส�มผ�สก�บุงานอย+างใกลี่�ช!ด (hands-on)

Shared value ความเช��อม��นในค+าน!ยมเป/นแรงผลี่�กด�น (value driven)

System ม�+งเน�นที่��การปฏิ!บุ�ตั! Skill เข�มงวดแลี่ะผ+อนปรนในเวลี่า

เด�ยวก�น (simultaneous loose-tight properties)

107

VisionVision

MissionMissionStructureStructure

StrategyStrategy

SystemSystem

StaffStaff

Style of upper Style of upperManagerManager

Shared Value Shared ValueSkillSkill

External ExternalEnvironmenEnvironmentt

การจ�ดการเช งกลัย�ทธี# การจ�ดการเช งกลัย�ทธี# Strategic Strategic ManagementManagement

108

ผู้)*จ�ดการแลัะระด�บช��นของผู้)*จ�ดการ ผู้)*บร หารระด�บส)ง

(Top Manager)ประธาน , รองประธาน

ผู้)*บร หารระด�บกลัาง (Middle

Manager)ผู้)*จ�ดการ

งานป็ฏิ บ�ต

งานบร หาร ผู้)*บร หารระด�บต*น

-(First Line Manager)ห�วหน*าแผู้นก

ค์นงาน (Workers)

109

ท�กษะด*านค์วามค์ ด ท�กษะด*าน

ค์วามค์ ด ท�กษะด*านค์วามค์ ดท�กษะด*าน

มน�ษย#ท�กษะด*าน

มน�ษย#

ท�กษะด*านมน�ษย#

ท�กษะด*านเทค์น ค์ ท�กษะด*าน

เทค์น ค์ท�กษะด*าน

เทค์น ค์

ระด�บช��นของผู้)*บร หารแลัะท�กษะในการบร หาร

ผู้)*บร หารระด�บต*น

ผู้)*บร หารระด�บกลัาง

ผู้)*บร หารระด�บส)ง

110

เก งค์ ด

เก งค์นเก งงาน

ค์วามร)*เก�,ยวก�บว ชาช�พื้ แลัะ

เทค์น ค์การท+างาน

เจ*าหน*าท�,ป็ฏิ บ�ต งาน

ส)ง

กลัาง

ต*น

ระด�บของผู้)*บร หาร

111

หน*าท�,การบร หาร(Managerial Functions)

112

Luther Gulick แลี่ะ Lyndall Urwick (1937) ได�ก%าหนดหน�าที่��ของผ0�บุร!หารในการจ�ดการไว� 7 ประการ ค�อ P = Planning การวางแผน O = Organizing การจ�ดองค การ S = Staffing การจ�ดคนเข�าที่%างาน D = Directing การอ%านวยการ CO = Coordinating การประสานงาน R = Reporting การรายงาน B = Budgeting การจ�ดที่%างบุประมาณ์ ซั,�งม�กน!ยมเร�ยกก�นโดยที่��วไปว+า POSDCORB

113

หน*าท�,ของการจ�ดการตามค์วามเห6นน�กว ชาการหลัายค์นจะป็ระกอบไป็ด*วย

1 . การวางแผู้น (Planning)

2. การจ�ดองค์#การ (Organizing)

3. การจ�ดค์นเข*าท+างาน (Staffing)

4. การส�,งการ (Directing)

5. การค์วบค์�ม (Controlling)

114

ด เรก วรรณเศี�ยร ท+าการส�งเค์ราะห#หน*าท�,ผู้)*บร หาร

(Managerial Tasks) ในป็5จจ�บ�นแลัะอนาค์ต ด�งน��

• การวางแผู้น (Planning) P

• การจ�ดองค์#การ (Organizing) O

• การน+า (Leading) L

• การค์วบค์�ม (Controlling) C

POLC

115

1. การน+าองค์#การ

3. การม� งเน*นลั)กค์*า/ตลัาด4. การว�ด ว เค์ราะห#จ�ดการค์วามร)*

5.การม� งเน*นทร�พื้ยากรบ�ค์ค์ลั

6. การจ�ดการกระบวนการ

7. ผู้ลัลั�พื้ธี#

2.การวางแผู้นเช งกลัย�ทธี#

กรอบการบร หารจ�ดการย�ค์ใหม

116

ค์วามส�ดโต งแลัะทางสายกลัางของระบบเศีรษฐก จกระแสหลั�ก กระแสรอง/กระแสทางเลั�อก

เศีรษฐก จท�นน ยม(Capitalism

economy)

เศีรษฐก จส�งค์มน ยม(Socialism economy)

เศีรษฐก จพื้อเพื้�ยง(Sufficiency

economy)

เศีรษฐก จหลั�งเขา (Self-sufficiency

economy)

เศีรษฐก จการค์*า/เศีรษฐก จตาโต(Trade economy)

- พื้!,งตนเอง 100%

- ป็Aดป็ระเทศี

- ไม ม�ขอบเขตป็ระเทศี ท��งบนโลักในอวกาศี (ใช* space ในอวกาศีเป็2นส นทร�พื้ย# - ก+าลั�งจ�บจองพื้��นท�,บนดาวดวงอ�,น

เข*าใจธีรรมชาต มน�ษย#

ช��โทษ

ให*เห6นท�กข#

ยอมร�บ

ข*อจ+าก�ด

ช��จ�ดอ อน

ให*แก*ไข

โลักาภั ว�ตน#

117

ทางสายกลัาง

พื้อป็ระมาณ

ม�เหต�ผู้ลั ม�ภั)ม ค์�*มก�นในต�วท�,

ด�

การป็ระย�กต#กรอบแนวค์ ดเศีรษฐก จพื้อเพื้�ยงส) การ ป็ฏิ บ�ต ในระด�บต าง ๆ

เง�,อนไขค์วามร)*( รอบร)* รอบค์อบ

ระม�ดระว�ง)

เง�,อนไขค์�ณธีรรม( ซึ่�,อส�ตย# ส�จร ต ขย�น อดทน

แบ งป็5น)

ช�ว ต เศีรษฐก จส�งค์ม สมด�ลั / ม�,นค์ง / ย�,งย�น

น+าส)

118

ป็5จจ�ยหลั�ก ป็5จจ�ยหลั�ก 9 9 ป็ระการของร)ป็แบบป็ระการของร)ป็แบบการบร หารส) ค์วามเป็2นเลั ศีการบร หารส) ค์วามเป็2นเลั ศี

1การ

บุร!หารภาวะผ0�น%า

2การบุร!หารคน

3 การบุร!หารนโยบุาย

แลี่ะกลี่ย�ที่ธ

4 การบุร!หารที่ร�พยากร

5กระบุวน

การปฏิ!บุ�ตั!งาน

6 ความพอใจของการปฏิ!บุ�ตั!งาน

7ความพอใจของ

ผ0�ร�บุบุร!การ

8 ผลี่กระที่บุตั+อส�งคม

9ผลี่

ส�มฤที่ธ!Iของการปฏิ!บุ�ตั!งาน

ป=จจ�ย ผลี่ลี่�พธ

119

120

ContentContent• Establishing a greater sense of urgency - สร*างค์วามร)*ส!กว าเป็2นเร�,องเร งด วน ต*องเป็ลั�,ยน• Creating the guiding coalition - ก+าหนดท�มเจ*าภัาพื้• Developing a vision and strategy - สร*างว ส�ยท�ศีน#แลัะก+าหนดกลัย�ทธี#• Communicating the change vision - ส�,อให*ผู้)*อ�,นเข*าใจว ส�ยท�ศีน#• Empowering others to act - เพื้ ,มพื้ลั�งอ+านาจท+าให*เค์ลั�,อนไหว• Creating short-term wins - สร*างให*ได*ช�ยชนะระยะส��น• Consolidating gains and producing even more change - สร�ป็ผู้ลัแลัะขยายผู้ลัการเป็ลั�,ยนแป็ลังต อไป็• Institutionalizing new approaches in the future - หย�,งรากการเป็ลั�,ยนแป็ลังลังส) ว�ฒนธีรรมองค์#การ

ป็5จจ�ยพื้��นฐานของการป็5จจ�ยพื้��นฐานของการวางแผู้นท+าสงค์รามวางแผู้นท+าสงค์ราม

แม ท�พื้ ค์วามเช�,อ/ขว�ญของทหาร

หลั�กน ยม ภั)ม ป็ระเทศี ภั)ม อากาศี

ค์น

สภัาพื้แวดลั*อม

ว ธี�การ

“The Art of War, Sun Tzu”

““ ” สภัาวะแวดลั*อม เป็ลั�,ยน” สภัาวะแวดลั*อม เป็ลั�,ยน, , “ต*องเป็ลั�,ยน หลั�ก “ต*องเป็ลั�,ยน หลั�ก”น ยม”น ยม , , “ ”ต*องพื้�ฒนา ค์น “ ”ต*องพื้�ฒนา ค์น

“ก อนจะค์ ดท+าการสงค์ราม ต*องท+า ป็5จจ�ย “ก อนจะค์ ดท+าการสงค์ราม ต*องท+า ป็5จจ�ย” “ ”เหลั าน�� ให*เหน�อกว า ค์) ต อส)*” “ ”เหลั าน�� ให*เหน�อกว า ค์) ต อส)*

122

เกณฑ์#เกณฑ์#ค์�ณภัาค์�ณภัาพื้การบร หารจ�ดการภัาค์พื้การบร หารจ�ดการภัาค์ร�ร�ฐฐ

6. การจ�ดการกระบวนการ

6. การจ�ดการกระบวนการ

5. การม� งเน*นทร�พื้ยากรบ�ค์ค์ลั5. การม� งเน*น

ทร�พื้ยากรบ�ค์ค์ลั

4. การว�ด การว เค์ราะห# แลัะการจ�ดการค์วามร)*4. การว�ด การว เค์ราะห# แลัะการจ�ดการค์วามร)*

3. การให*ค์วามส+าค์�ญก�บผู้)*ร�บบร การแลัะผู้)*ม�ส วนได*ส วนเส�ย

3. การให*ค์วามส+าค์�ญก�บผู้)*ร�บบร การแลัะผู้)*ม�ส วนได*ส วนเส�ย

1. การน+าองค์#กร

1. การน+าองค์#กร

2. การวางแผู้นเช งย�ทธีศีาสตร#

แลัะกลัย�ทธี#2. การวางแผู้นเช งย�ทธีศีาสตร#

แลัะกลัย�ทธี#

ลั�กษณะส+าค์�ญขององค์#กร สภัาพื้แวดลั*อม ค์วามส�มพื้�นธี# แลัะค์วามท*าทาย

7. ผู้ลัลั�พื้ธี#การด+าเน นการ7. ผู้ลัลั�พื้ธี#

การด+าเน นการ

Knowledge

Management

e-government

MIS

การป็ร�บกระบวนท�ศีน# (I am

Ready)แผู้นแม บทด*านทร�พื้ยากรบ�ค์ค์ลั 3-5 ป็B

(Competency)

การลัดข��นตอนแลัะระยะเวลัาการป็ฏิ บ�ต

งาน

Blueprint for

Change

Capacity Building

Redesign

Process

ระบบค์วบค์�มภัายใน

Vision Mission Strategic เป็:าป็ระสงค์#

แผู้นป็ฏิ บ�ต ราชการ 4 ป็B

(แผู้นบร หารราชการแผู้ น

ด น)

ป็ระส ทธี ภัาพื้ป็ระส ทธี ผู้ลัค์�ณภั

าพื้

ค์+าร�บรองการป็ฏิ บ�ต ราชการ

พื้�ฒ นา

องค์#กร

123

บทค์วามทางว ชาการ

• เป็2นผู้ลังานทางว ชาการป็ระเภัทหน!,ง• ม� งเสนอองค์#ค์วามร)* แนวค์ ด แลัะการ

ป็ระย�กต#ทางว ชาการ• ผู้ านการค์*นค์ว*า อ*างอ ง แลัะเร�ยบเร�ยง ผู้)*

เข�ยนแสดงแนวค์ ดป็ระกอบเหต�ผู้ลัเช งว ชาการ

• ช วยให*เข�ยนงานว ชาการอ�,นได*ง ายข!�น

124

องค์#ป็ระกอบของบทค์วามทางว ชาการ• ช�,อเร�,อง• ช�,อผู้)*เข�ยน (ต+าแหน ง)• ส วนน+า ( บทน+า เกร ,นน+า กลั าวน+า ค์+าน+า)• เน��อเร�,อง (อาจแบ งเป็2นตอนย อยๆหลัาย

ตอนได*)• ส วนสร�ป็• รายการอ*างอ ง (บรรณาน�กรม)

125125

IT IT ก�บการส�บค์*น ก�บการส�บค์*น จ�ดเก6บ แลัะ การค์*นค์�นจ�ดเก6บ แลัะ การค์*นค์�น

ข*อม)ลัสารสนเทศี

ค์วามร)*

การส�บค์*น

การจ�ดเก6บ

การค์*นค์�น

IT

126126

แหลั งการส�บค์*นแหลั งการส�บค์*น

ห�องสม�ดห�องสม�ด ห�องสม�ดอ!เลี่3กที่รอน!กส ห�องสม�ดอ!เลี่3กที่รอน!กส ฐานข�อม0ลี่ที่างว!ชาการฐานข�อม0ลี่ที่างว!ชาการ CD-ROMCD-ROM เคร��องม�อส�บุค�นที่างอ!นเที่อร เน3ตั เคร��องม�อส�บุค�นที่างอ!นเที่อร เน3ตั

(Search Engine)(Search Engine) อ��น ๆอ��น ๆ

127

หากม�ค์+าถ่ามเพื้ ,มเต มใด ๆ สามารถ่ต ดต อได*ท�,ดร.ด เรก วรรณเศี�ยร

บ�ณฑ์ ตว ทยาลั�ย มหาว ทยาลั�ยราชภั�ฎสวนด�ส ต02 – 241 – 7191-5, 081-928-6737

E – mail: derek_wan@dusit.ac.th