vooruitzichten sociale markteconomie (sme) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt...
TRANSCRIPT
![Page 1: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/1.jpg)
1
VooruitzichtenSOCIALEMARKTECONOMIE(SME)Hetneoliberalismealsbedreiging
anno2015/16
HoeweldeafkortingSMEinternationaalstaatvoorhetbegrip‘SmallMediumEnterprise’,menenauteurs,datinhetkadervanhetvoorliggendeessayverwarringnietvoordehandligt.
![Page 2: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/2.jpg)
2
Vooreenieder,diegeïnteresseerdisinmaatschappelijkeontwikkelingen.
![Page 3: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/3.jpg)
3
Inhoudessay:1. Introductie2. Ontwikkelingenindesamenleving3. Bedreigingenindewelvaartstaat4. NaareentoekomstbestendigeSME5. Conclusie
TOTSLOT:NeoliberalismeeneffectenarmoedebestrijdingAdOele,Houten.RoelSoeting,Zeist.DeauteurszijnerkentelijkvoordoordeherenAbvanGoudoeverenWielHoekstraaanbevolenverbeteringen.
![Page 4: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/4.jpg)
4
1. INTRODUCTIE.
NadetweedewereldoorlogendewederopbouwhebbenverschillendeWest-Europeselandenzichverderontwikkeldtotwelvaartsstatenmeteensocialemarkteconomie(SME).DieSMEkenmerktezichdoorgelijkwaardigheidvanhetsocialebeleidinvergelijkingmethetopmarktverruiminggerichtebeleid.Deopkomstvanhetneoliberalismeendebankencrisishebbenafbreukgedaanaandiegelijkwaardigheid.Deauteursvanditstukhebbendaarineenvorigestudie(verw.1)aandachtaanbesteed.RecenteontwikkelingenzoalsverdergaandeautomatiseringenflexibiliseringvandearbeidsmarktmotiveerdenhenomdeSMEopnieuwonderdeloeptenemen.Derelatiefgrotejeugdwerkloosheid,detoegenomenongelijkheidenhetmatigesuccesvandearmoedebestrijdingindevoormaligewelvaartsstatenzijnmedeaanleidingvoordezestudie.Deauteursvoelenzichgesterktdoordesindskorttoegenomenkritiekopeenzijdigeconomischgroeibeleid.DiekritiekisterugtevindeninhetpleidooivanPorterengeestverwantenvoorhetvervangenvanhetBrutoNationaalProduct(BNP)dooreen,,SocialProgressIndex”(SPI)
![Page 5: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/5.jpg)
5
(verw.2).NietdegroeivanhetBNP,maardesamenhangmetdeontwikkelingvandesocialevooruitgangmeetdewareprestatiesvaneenland.DeprincipesvanPorterdoendenkenaandeuitgangspuntenvandesocialemarkteconomie.InmiddelsbeschiktdegroeprondPorteroverdeSPIgegevensvan133landen,voorelklandsamengestelduit22indicatoren,dieaangeveninhoeverreeenlandtegemoetkomt,aanbasaleenminderbasalebehoeftenopdeterreinen,diehetwelzijnvanmensenbepalen.Dezeindexkanbestuurdershelpenomdekwaliteitvanhunbestaantevergrotenvoordeaanhunzorgentoevertrouwdeburgers.OpdemeetlatvandeSPIdoetNederlandhetnietslecht:opdenegendeplaatsvandetienlandenmetdegrootsteSPI.PorterendezijnenhebbenmetdeSPIdeblikgerichtopdehelewereld.Zebeziendeuitkomstenopbasisvanstatistischegegevensennietophetbeleidenbestaandeinstituties.Indezevervolgstudiebezienwijnaastdeuitkomstenookachtergrondenvanhetbeleid.DaarbijbeperkenweonsgrotendeelstotdelandenvandeEuropeseUnie,inhetbijzonderNederland.Defocusligtoptrends,diebepalendzijnvoordevooruitzichtenvandeSME.DezevooruitzichtenzoudenmoetensporenmetdeopvattingenvandeDuitsevice-kanselierSigmarGabrielendeFranseMinistervanEconomischezaken,EmmanuelMacronoverdevormingvaneenSociaal-economischeUnie.
![Page 6: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/6.jpg)
6
2. ONTWIKKELINGEN IN DE SAMENLEVING
In het afgelopen decennium waren politiek en economie wereldwijd en dus ook in Europa onderhevig aan tal van ontwikkelingen van complexe aard, die elkaar wederkerig beïnvloedden. Wij noemen de dynamiek van de internetrevolutie, de sociaal-culturele tegenstellingen, de financiële en economische crisis en de daaraan verbonden werkloosheid, de oplopende schulden in de wereld, de geopolitieke spanningen en het oorlogsgeweld in verschillende regio’s met alle gevolgen van dien, zoals stromen van vluchtelingen. De Europese gemeenschap heeft ook te kampen met tegenwind veroorzaakt door ordeverstoorders, die wel ,, De Nieuwe revolutionairen van Europa” worden genoemd. Zij komen uit alle delen van Europa en hebben een uiteenlopende politieke kleur. Het is dan ook geen homogene groepering, verre van dat. Ze hebben wel gemeenschappelijke kenmerken, zoals het op de spits drijven van opportunistische provocaties, sterk nationalistische drijfveren met afkeer van ,,Brussel” en een anti- immigratie mentaliteit. Het is moeilijk, zo niet onmogelijk, om deze ontwikkelingen in hun geheel te volgen, te analyseren en grondig
![Page 7: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/7.jpg)
7
te beoordelen. Wij beperken ons tot enkele ontwikkelingen in West Europa tegen de achtergrond van sociaal- culturele, technologische- en economische ontwikkelingen. Op die achtergrond speelt de cultuur een medebepalende rol.
Het sentiment in de samenleving is cultureel ingebed en diepgravende doordeseming heeft een niet te onderschatten invloed. In Nederland ontstond een cultuur, die in grote lijn werd gevoed vanuit drie richtingen, te weten door christelijke tradities, door de geografische ligging, alsmede door de haat-liefde verhouding met water. Met de Waterschappen ontstonden er meer dan acht eeuwen geleden instituties, die noopten tot overleg en samenwerking voor de vorming en het in stand houden van polders. Lendering van het bureau Interim heeft daar onlangs op gewezen. (verw 3). Niet alleen de samenwerking in verband met polders en waterschappen is bepalend voor overleg, maar ook het ontstaan van de zelforganiserende burgerij is bepalend voor het ontstaan van de overlegcultuur. Verschillende instituties en instituten getuigen hiervan. Op dit punt noemen wij de Stichting van de Arbeid (1945), de Sociaal Economische Raad, de SER (1950), alsmede Het Akkoord van Wassenaar (1982). Onlangs wees de wetenschapper Robbert Dijkgraaf er op, dat de Nederlandse wetenschap ondanks een relatief laag en teruglopend onderzoeksbudget een uniforme hoge kwaliteit weet te bewaren. Volgens Dijkgraaf is de sterke onderlinge verbondenheid, de vermaledijde overlegcultuur en poldermentaliteit een grote kracht. Professor Dijkgraaf voegt daar aan toe: De drang tot verbinden strekt zich uit tot in het buitenland. Nederland scoort onveranderd hoog in internationale samenwerkingen.(NRC 3 januari 2015). Het polderen heeft door de eeuwen heen ondanks positieve resultaten, niet kunnen leiden tot wegnemen van ernstige verschillen van mening. In een studie genoemd Nederland in conflict sinds 1795 ( verw 4) wordt dat breed uitgemeten. Groteverschillenvanmeningwerdenvooralmanifestbijdesocialekwesties,deschoolstrijdenkolonialeconflicten,diezichinde19een20eeeuwafspeelden.Aandevooravondvande19eeeuw,inhetjaar1798vondenzelfsnogtweestaatsgrepenplaats.Felletegenstellingenmaakten
![Page 8: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/8.jpg)
8
evenwelsnelplaatsvoorverzoeninginhetpolitiekediscours.Hetidee,datdeNederlandsesamenlevinginhoofdlijnenconsensusgerichtenharmonieuszouzijn,voertindegeschiedschrijvingmeestaldeboventoon(verw.4).Maarhoeginghetinkomensverschillenenarmoede?Teroriëntatie,eersteenduidingvanenkeleontwikkelingen,dieinEuropaplaatsvonden.2.1HetbeleidvandeEuropeseUnie.KortnadeeeuwwisselingzijninLissabonafsprakengemaaktovergemeenschappelijkeconomischbeleid.ZewarengerichtopdeeconomischegroeivandelidstatenvandeEuropeseUniemetdeambitieomin2020desterkstekenniseconomievandewereldtezijn.Datoptimismeginggepaardmetdeinvoeringvandeeuroinuiteindelijk15lidstatenenmetdeverwachtingvangroeienwerkgelegenheidalsgevolgvaninvesteringeninonderzoekentechnologischeontwikkeling.EengemeenschappelijksociaalbeleidwasgeenonderdeelvanhetVerdragvanLissabon.Datbleefvoorbehoudenaandelidstaten.Welwerdafgesproken,datmenelkaarbijdeleszouhouden.Debeoogdegroeizoumoetenbijdragenaandesocialevooruitgangentotminderarmoede.Watisvanditbeleidterechtgekomen?EengoedonderbouwdantwoordopdievraagisterugtevindenineenaantalstudiesvanBelgischeonderzoekers,gebundeldonderdenaamReconcilingWorkandPovertyReduction,OxfordUniversityPress,2014(verw.5).Desamenstellers,BeaCantillonenFrankVandenbrouckeenhunmedewerkershebbendaartoedestatistiekenoverhetsocialebeleidindelidstatenvoordeperiodevan2004tot2011uitgeplozen.DecijferszijngrotendeelsafkomstigvanhetstatistischbureauvandeOESOenEurostatvandeEU.Destudieszijngerichtopdeonderkantvandesamenleving.Driemaatstavenwordengehanteerd:
![Page 9: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/9.jpg)
9
i. Dearmoede-indexAPR.DeAPRstaatvoorhetaantalhuishoudensmeteeninkomenbenedende60procentvanhetgemiddeldeinkomenEHI(zieonderiii)ineenhuishouden,gedeelddoorhettotaleaantalhuishoudens.DeAPRisbetrokkenophetnationaleinkomenvandelandenenhoudtdusrekeningmethetverschillendewelvaartsniveauvandeafzonderlijkelanden.
ii. dematevaninschakelingindearbeidsmarktvandeledenvaneenhuishouden,deWI.Dezeindexvoordewerkintensiteitishetaantalmaandenperjaarwaarbijdeledenvaneenhuishoudenbetaaldwerkhebben,gedeelddoorhettotaleaantalmaandenbijmaximaleinschakelingindearbeidsmarkt.
iii. hetstandaardinkomenperhuishouden,hetEHI.Deze
laatstgenoemdeindexishettotaleinkomenvaneenstandaardhuishouden,gedeelddoorhetaantalledenvandathuishouden.Daarbijhebbendeledenvaneenhuishoudeneenverschillendgewicht.Kinderenbenedendeleeftijdvan14jaarhebbenhetrelatievegewichtvan0,3;volwassenen1,0endepubersdaartussenin0,5.
Hetligtvoordehanddatdearmoede-indexsterkverbondenismetdewerkintensiteitineenhuishouden.Bijeenwerkintensiteitvannietmeerdan0,2blijktuitdedaarbijbehorendearmoede-indexvan56procent,datmeerdandehelftvandehuishoudensinarmoedeverkeert.Waarveelgewerktwordt,eenWIvanmeerdan0,85procentis,deAPRhooguit5procent.HuishoudensmeteenzeerlageWI(minder0,2procent)blijkenhetmoeilijkstvatbaarvoorverheffendbeleid.Enkeledetails:Watinhetalgemenebeeldopvaltis,datbijveellandenweinigverschillendeAPRwaardenvoorkomenvariërendtussen15en20procent.Opvallendisookderelatiefkleineverbeteringindebeschouwdeperiodesvan2005tot2008envan2008tot2011.IndeeerstgenoemdeperiodegingalleenPolenermarkantopvooruitmeteendalingvan
![Page 10: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/10.jpg)
10
5procentvandeAPR,terwijldesituatieinDuitslandverslechterdemeteenstijgingvan3,4procent.EngelandenNederlanddedenhetietsbetermet0,9procentdaling.IndetweedeperiodetijdenshetbeginvandebankencrisisbleefPolenkoploper,gevolgddoorEngelandmetminus2,8procent.Nederlandgingietsachteruitmeteen0,4procenthogerearmoede-index.DuitslandgingmeerachteruitmeteenstijgingvandeAPRvan4procent.Hetalgemenebeeldtoontminder(relatieve)armoedeindenieuwelidstaten,deAPRdaaldevan20tot18,5%.Datginggepaardmeteenstijgingvanhetaandeelvandewerkendeninhettotaalvandewerkzamebevolkingindeeurozonevan60naar65procent.Daarbijdaaldenindieeurozonevanaf2005dedirecteherverdelendeoverdrachtsuitgaven(steunincontantenbetaalddoordeuitkeringsinstantie)met3tot4procent.Ookbuitendeeurozonesteegdewerkgelegenheid.Erwasduidelijkgroei,maarbijderijkerelandennietofnauwelijksminderarmoede.Decijfersbetreffendeinkomensvandemensenbenedendeleeftijdvan60jaar.OuderenwarenerindeNoordelijkelandenslechteraantoe.InzowelPolenalsZwedeneninminderemateinDuitslanddaaldenhuninkomensmet8,respectievelijk7en2procent.DatlagandersindeZuidelijkelidstaten.Daarverbeterdehunpositiemet5tot6procent.Uitdezeenanderegegevensmagnietwordenafgeleid,datrijkerelandenminderegalitairzijngewordenenarmerelandenmeergelijk.VoorlandenalsNederland,TsjechiëenSlowakijeveranderdeinditopzichtnietveel.InZwedensteegdeAPRvan2005tot2011vaneenlage8tot12procent;inEngelanddaarentegendaaldedieindexvan17tot15procent.Desamenstellersvanhethierbesprokenboekbetrachttendenodigevoorzichtigheidbijhettrekkenvanconclusiesuitdeveelheidvancijfers.Zesteldenvast,datdemeesteEuropesewelvaartsstatentotindebeginjarenvandecrisisdenadeligegevolgenvanalgemeneeconomischetegenspoedvoordemeestkwetsbarenaardigwistenoptevangen.Alsbuffertegenconjunctureletegenslagenblijkthetsocialebeleidredelijkgoedtefunctioneren.Maarophetvlakvandearmoedebestrijdingendesocialecohesieaandeonderkantvandesamenlevingzijnderesultatenpover.Deverwachtingenvanhetnieuwebeleidmetmeeractiveringdoorsocialeinvesteringeninmenselijkkapitaalenbeperkingvandeoverdrachtsuitgavenwerden
![Page 11: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/11.jpg)
11
nietwaargemaakt.Deauteurswildenabsoluutnietvooringenomenzijntenaanzienvanhetnieuwemeeractiverendebeleid1.Zijwetenenbeseffen,datdebeleidsmakerstegendeachtergrondvangroteveranderingendoordeglobalisering,devrouwenemancipatie,scheidingenendevergrijzing,deactiveringopdeagendamoestenzetten.Deoplopendekostenvandeoverdrachtsuitgavenmaaktenbezuinigingenonontkoombaar.Erkendwordtdatmethetonderzoekvandecijferstot2011slechtsvoorlopigeconclusieskunnenwordengeformuleerd.Meeronderzoekisnodigomeengoedantwoordtekunnenvindenopdevraagnaardejuiste,,policymix”vangeldelijkeondersteuningennieuwbeleid.Nieuwbeleidisdankinderopvang,schoolgangopjongereleeftijd,ouderschapsverlof,herscholing,begeleidingnaaranderwerkentoeslagenbijslechtbetaaldebanen.Oudbeleidomvatgezondheidszorg,pensioenenenuitkeringentercompensatievaninkomensverliesdoorwerkloosheid.Hetnieuwebeleidwordtbeschouwdalssocialeinvesteringen,,,humaninvestment”.Datbetreftdanvooralhetonderwijsindekleuterleeftijdenhetberoepsonderwijs.MetdetoepassingvanditnieuwebeleidliependeScandinavischelandenvoorop.Daarzijnookdemeesteresultatengeboekt.Inanderelandenblijktditnieuwebeleidnaarverhoudingminderpositiefuittepakken.Hierzijnnationaal-enregionaalbepaaldefactoreninhetspel,waardoordecombinatievanhulpenzelfredzaamheidmindergoedscoortdanindeScandinavischelanden.Uitdecijfersblijkt,dathetnieuwebeleidslechtsgedeeltelijktengoedekomtaandehuishoudensmetlagewerkintensiteit,althansinScandinaviëenNoordwestEuropa.Daarkomtbijnadehelftvandevoordelenterechtbijdehuishoudensmetrelatiefminderwerklozenperhuishouden.InEngelandzijndesocialevoorzieningen,ingeldmeerbeperkt,maarwelbetergerichtopdeallerarmsten.Daarblijktdehandhavingvanhetoudebeleidindevormvanforsehuursubsidiesdepijnteverzachten.InOost-Europazijnhetdehuishoudensmetlagewerkintensiteit,dieprofiterenvandedaaringevoerdemaatregelen.VoordeauteursisditaanleidingomereenparabelinhetboekMattheusvandeBijbelbijtehalen.Demeerondernemendemensenwordenbeloondendemeerafwachtende1Onderactiverendbeleidmoethetgeheelvanmaatregelenwordenverstaan,bedoeldommensenaanvullendtescholenofanderszinsaantezettenomeenplaatstezoekenopdearbeidsmarkt.2Onderwettelijkverplichtesolidariteitteverstaan:hetmoetenbetalenvansocialepremiesdoorwerknemersenwerkgeversvoordesocialezekerheid.
![Page 12: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/12.jpg)
12
mensengestraft.Zoergalsindeparabelishetmattheus-effectvanhetactiverendesocialebeleidindepraktijkniet,maarveelmensenindedoelgroepvandearmoedebestrijdinghebbenwelhetnakijken.Deauteurszienindeobstakelsbijhetverheffeneninschakelenvandoorarmoedebedreigdehuishoudens,hetbeginvaneenklooftussendezehuishoudensendiemetmeerwerkervaring.Eénvandeobstakelsishetvoorhuishoudensmeteenlaaginkomenongunstigesysteemvanbelastingenenuitkeringen.Demeerwell-to-dokennenindatsysteemofvindendaarbeterdewegdanhuishoudensmeteenlaaginkomen.Dekloofbijdearmoedegrenswordtookbevorderddoordebezuinigingopgeldelijkesteuntenvoordelevanmateriëlehulp.Decijfersgevenaanleidingvoordeveronderstelling,datdiemateriëlehulpdemetinarmoedeverkerendehuishoudensmindertengoedekomtdanhulpindevormvangeld.Despecifiekeaandachtvanhetactiverendsociaalbeleidvoordemensen,dietotwerkeninstaatzijn,kangemakkelijktenkostegaanvandesteunaanmensendiedoorchronischeziekteenanderevormenvaninvaliditeitenouderdom,nolensvolens,nietkunnendeelnemenaanhetarbeidsproces.DecijfersvoordeEuropeseUnielatenzien,datdezegroepvoor9%deeluitmaaktvandedoorarmoedebedreigdebevolkingenbinnendegroepmetdeleeftijdsgrenstot60jaareenaandeelvan3%heeft.Metdebezuinigingenkunnendezemensenenookouderengemakkelijkindeverdrukkingraken.VandenbrouckeenCantillonzienhiereengevaarvanverzwakkingvanzorgencompassieineenwelvaartsstaat.Diezorgencompassieennietalleendezorgvoorwerkisdeelvanhetcementvandesamenleving.Zezienookdeanderekantvanvergrijzingentoenemendezorgkostenvoorouderen.Binnendebeperktebudgettenvandeoverhedenblijftermindergeldovervooroverdrachtsuitgavenenherverdelingbinnendegrotegroepvandewerkzamebevolking.Uitdevergelijkendecijfersmagwordenafgeleid,daterinhetresultaatvandebestedingvandiebudgettennogveelkanwordenverbeterd.Metmeer,,benchmarking”doordeministersvansocialezakenvandeEUmoetmeerkunnenwordenbereiktindedoeltreffendheidvandecombinatievanoudennieuwbeleid.Hierligtduidelijkeenterreinvoornaderonderzoek.
![Page 13: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/13.jpg)
13
Samenvattend:hetboekvanCantillon,Vandenbrouckeenmedewerkers,bevateenschataangegevens,zijhetovereenbeperkteperiodevan2004tot2011.Wiezichbezighoudt,alsonderzoekerofbeleidsmedewerkermethetsocialebeleidvandelidstatenvandeEuropeseUniekannietomditboekheen.Duidelijkis,dataandebeleidsregelsendedoelmatigheidendoeltreffendheidgerichtopdeonderkantvandesamenlevingnogveelkanwordenverbeterd.Beleidsmakerszoudenmethetsocialebeleidalerterenmeerpro-actiefmoetenzijninhetparerenvandegevolgenvandedoordetechniekoverbodiggewordenarbeidsplaatsen.Daarhorenaanpassingenbijinhetonderwijs,maarookinhetarbeidsmarktbeleidentijdelijkcompenserendeuitkeringen.Duidelijkisook,datdenagestreefdeverheffingmetparticipatienietalleenmetbeterebeleidsregelskanwordengerealiseerd.Daarvoorismeernabijheidnodig;zowelindevormvanpersoonlijkebegeleidingalsookindevormvanactievemedewerkingvansociaalgemotiveerdewerkgeversinlokaalenregionaalverband.Persoonlijkebegeleidingisnodig,maarvaakzeerarbeidsintensief,omdatdegeestelijkegezondheidszorgaandeonderkantvandesamenleving,daarmeerdanelders,temakenheeftmetdrankproblemenenanderevormenvanverslaving.Datisnaasteenmogelijkgebrekaandirectegeldelijkehulpeenanderehindernisvoorverheffing.2.2Deeconomische-ensocialeordeinNederland.InNederlandhebbendebezuinigingengeleidtotomvormingvandeverzorgingsstaattoteengedecentraliseerdsysteemvansocialezekerheid.InDenemarkenheeftdieomvormingtotweinigproblemengeleid.Dezeomvormingheeftonslandweleenandereplaatsgegeveninhetpatroonvansocialewelvaartsstaten.DaarbijheefthetneoliberalismezoalsbeschrevendoorDardotenLavalinhunboek,,TheNewWayoftheWorld”evenalsinanderelandenonmiskenbaareenrolgespeeld.(verw.6);zieookdesamenvattinginhetafsluitendhoofdstuk.Typischvooronslandisderolvandealeerdergenoemdeoverlegcultuur.Eenkwarteeuwgeledenwerdalonderscheidgemaakttussentweevormenvankapitalisme,tewetendeliberalevariant,waarbijdeeconomiedoordemarktwordtgeorganiseerdendeRijnlandsebenadering(tevergelijkenmethetNederlandsepoldermodel),waarbijhetaccentwordtgelegdoponderlingoverlegtussenactoren(Dankers,Sluyterman,Luitenvan
![Page 14: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/14.jpg)
14
Zanden),(verw.7).Deauteurssprekenvan“gecoördineerdemarkteconomie”alsdeeconomischeordeningwordtgekenmerktdooronderlingoverleg.Nukomenideaaltypischemodellenzeldenvoor;hetzijntussenvormen,hybridebenaderingen,diehetmeestwaarneembaarzijn.Welzijnenblijvendehoofdkenmerkenbepalendvoordeordening.IndeafgelopeneeuwenzijnschommelingentussenoverwegendliberaalenerzijdsenRijnlandsanderzijdsnietaanNederlandvoorbijgegaan.Liberaleaccentenontstondenvooralonderinvloedvanmeerinternationaleconcurrentie,nahetmiddenvandejaren80inde20steeeuw.Intijdenvancrisisenwederopbouw(dejarennadetweedewereldoorlog)vondeenovergangnaareengecoördineerdemarkteconomieplaats,meteenhoogtepuntindejaren50en60,jarendiewordengezienalsgoudenjarenmeteenaanzienlijkeeconomischegroei.Dathoudtnognietin,datdezevormvanaansturingaltijdleidttotmeereconomischresultaat.Inde80en90erjarenvande20steeeuwwashetdedestijdsingezettemeerliberalekoers,leidendetoteeneconomischsucces,dieinhetbuitenlandwerdbeloondmetdenaamDutchmiracle.Uitdezeontwikkelingenmoetwordenafgeleid,daterkennelijkexogeneinvloedenzijn,dienopeneenbepaaldevormvanmarkteconomietekiezen.Nuzegtdeontwikkelingvandeeconomienietalles.Meerbetekenismoetwordentoegekendaandegevolgenvoordesamenleving,ondermeermetbetrekkingtotverschillenininkomenenvermogen.Inditverbandwerdmeerdaneensgetrachtomopditpuntinzichttekrijgeninverschillentussendeliberale–endeRijnlandsevariant.Dankers,SluytermanenLuitenvanZanden(verw.6)hanteerdenhiertoevierindicatorenenwel:i. Hetinkomenperhoofdvandebevolkingii. Hetinnovatievermogen.iii. Socialeconflictbeheersingiv. Deinkomens-envermogensverdeling.
HetzijnandereindicatorendantoegepastdoordeBelgischeonderzoekers,eerdergenoemd.Dathoudtmedeverbandmetdecomplexiteitvandesamenlevingendedoelstellingvandeonderzoekers.Perindicatornoemenwijeenenkelkenmerk.Hetinkomensteegvan5500dollarin1948tot11000dollarin1969.In2014bedroegdatinkomenperhoofdvandebevolkingongeveer24000dollar.Dezesprongzegtnogweinigoverdeverdelingvandatinkomenoverdeverschillende
![Page 15: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/15.jpg)
15
bevolkingsgroepen.Voorhetinnovatievermogenvondbeoordelingplaatsdoorhetmetenvanhetaantaloctrooien.Nadejaren50en60,detopjaren,namendeR&Duitgavenvandeoverheidzowelalsvanhetbedrijfslevensterkaf.DoordeervaringmethetpolderenscoortNederlandgunstigophetkenmerkconflictbeheersing.(loonmatigingenarbeidsrust).Deinkomensverschillen.Alsmaatstafvoordeinkomens-envermogensverdelingwordtveelaldeGini-coëfficiëntbenut.Hetiseenmaatstaf,dievarieertvan0tot1.Hetgetal0geefteenperfectegelijkheidaan,hetgetal1representeertdetheoretischgrootstmogelijkeongelijkheid,waarbijéénpersoon100%vanhetinkomenzouverdienen.Dankers,SluytermanenLuitennoemenenkelegetallennamelijkoverontwikkeling,dieindeNederlandsegeschiedenisvoorkwamen.TijdensdeGoudenEeuwwasdeeconomischegroeivooralaandekoopliedentendeelgevallenmetalsGini-coëfficiënttussende0,55en0,6.Maarookindenegentiendeeeuwwashetmetdeverdelingvandewelvaartnietveelbeter.NeemAmsterdam.Eerstna1851toendenieuwegemeentewetvanThorbeckewerdingevoerd,trokdeeerstecoteriezichuithetopenbareleventerug.AandenieuweeliteheeftAmsterdamdeoplevingindetweedehelftvandenegentiendeeeuwtedanken.DenkaandebouwvanhetRijksmuseum,hetConcertgebouw,ziekenhuizen,banken,etc.Hetbestuurbleefinhandenvandebovenlaag.Hetsocialebeleidbestonduitnietveelmeerdaneenarmenkas.Toennadetweedewereldoorlogdeverzorgingsstaatwerdopgetuigd,werddeongelijkheidveelminder.In1980wasdeGini-coëfficiënt0,3.PenenTinbergenlietenin“Naareenrechtvaardigeinkomensverdeling(1977)”aandehandvan24indicatorenzien,datdeinkomensongelijkheidinNederlandindeveertigvoorafgaandejarenongeveerwasgehalveerd.(verw.8).Piketty(verw9)heeftineenomvangrijkestudieaangetoond,datdeongelijkheidvaninkomenenvermogenovereenzeerlangeperiode(golvendmaartrendmatig)toenam.Begindecembervan2014heeftdeOESO(verw.10)eenstudieuitgebrachtwaarinwordtgeconcludeerd,datdeinkomensongelijkheidindeafgelopen20jaarinveellandenverderistoegenomen.Indestudiewordtbenadrukt,datdeongelijkheid,naastbezwarenvanmoreleaard,leidttot
Sibylle Jongen� 10-1-2016 15:57Verwijderd: %
![Page 16: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/16.jpg)
16
economischenadelen.Inkomensongelijkheidgaatgepaardmetslechterekansenvoorachterblijvers,diemedeontstaandoorgebrekkigescholing.Groteverschillentussenarmenrijkremmendeopwaartsesocialemobiliteit.Hoehetookzij,indepraktijkvandesocialemarkteconomiegaathetprimairomhetkunnenbestrijdenvanarmoedeenhetscheppenvanwerkgelegenheidinallegeledingen.Datlaatsteblijktnu,indenadagenvandecrisis,eensteedslastigeropgave.Deoverheidkanarmoedetelijfgaanmetuitkeringsgelden,maardaarmeeisernognietvoldoendewerkgelegenheid.Zoalshierbovenalopgemerktkanmetonderwijsenanderesocialeinvesteringenwelwordenbereikt,datmensenweerbaarderenbrederinzetbaarworden.Demoeilijkheidzitinhetnusnelveranderdepatroonvangevraagdekwalificatiesopdearbeidsmarktalsgevolgvandetechnischeontwikkeling.Wekomendaarnogopterug.FeitisdatdeverschillendemaatregelenvanMinisterAsscheromhetindienstnemenvanjongerenenvanwerklozeouderentebevorderen,nietveeleffectsorteren.HetaantalZZP-ers,zelfstandigenzonderpensioenvoorziening,groeidetotcircaéénmiljoenenhetstrevennaarmeervastearbeidscontractenbotstmetdedoorwerkgeversgewensteflexibiliteit.Waardeministeralsaandeelhouderzeggenschapkonlatengeldeninoverheids-ofsemi-overheidsbedrijven,konhijerwelvoorzorgen,datwerknemersbijdiebedrijvenmeteenvastcontractinloondienstkwamen.Eeninteressanteontwikkelingisdesocialeonderneming.IndeVSeninEngelandwordenparticulierevormenvansociaalondernemerschapgesteundmeteenspecialerechtsvorm.Datligtindelijnvanneoliberaleopvattingen.Hetcriteriumisachterstellingvandewinstdoelstellingbijhetsocialedoelvandeondernemingmetalsmeerconcretevoorwaarde,aantoonbaarsociaalrendementominaanmerkingtekomenvooreengunstigerfiscaalregiemenvoorrangbijoverheidsopdrachteninhetsocialevlak.IndeVSfungeertdezogenoemdeB.Corporation.Dezerechtsvormvereistaantoonbaarmaatschappelijknutaandehandvaneenchecklistendeverplichtingminstensdehelftvandewinstterugteploegenindeonderneming.Engelandkent70000socialenterprises,dieopbasisvande,,SocialValueAct”aanspraakmogenmakenopbepaaldevoorrechten,waarondervoorrangbijoverheidsopdrachten.Meteenmiljoenwerknemerseneenomzetvanbijna20miljardpondlopendeze,,
Sibylle Jongen� 10-1-2016 15:58Verwijderd: van
Sibylle Jongen� 12-1-2016 14:06Opmerking [1]: Ad:ZZP-erstaatvoorzelfstandigezonderpersoneel.Hebjebewustvoorzefstandigezonderpensioenvoorzieninggekozen?
Sibylle Jongen� 10-1-2016 15:58Verwijderd:
Sibylle Jongen� 10-1-2016 15:58Verwijderd: .
![Page 17: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/17.jpg)
17
CommunityInterestCompanies”inhetVerenigdKoninkrijkvoorop.Frankrijkheeftsinds2012ietsdergelijksindevormvande,,Cooperationd’intêrêtcollective”.Nederlandblijfthierachter.DeSociaalEconomischeRaadheeftinmiddelsopverzoekvanMinisterAsschereenadviesuitgebrachtoverdevoor-ennadelenvaneenvergelijkbarerechtsvorm.DaarbijisvoortgeborduurdopNederlandsestichtingenencoöperaties,diezichrichtenopmaatschappelijkverantwoordondernemenmetconcretedoelstellingenophetvlakvanduurzaamheidensindskortookophetsocialevlak.DeSERpleitvooreenstudiecentrumvoorhetmetenvandemaatschappelijkeprestatiesvandezeactiviteiteninhetgrensgebiedtussendevandonatieslevendestichtingenendecommerciëleondernemingen.Hijvindthettevroegvooreenspecialerechtsvorm,maarzietwelheilinhetscheppenvaneenkeurmerkalsbasisvoorsteunenvoorrangbijoverheidsopdrachten.Dieterughoudendheidzaldevoorstandersvaneenspecialerechtsvormvoordesocialeondernemingweiniggenoegendoen.ZijhaddenmeerverwachtopgrondvaneerdereprestatiesvanNederlandsesocialeondernemingentussen2012en2014.Zijwarenhet,diebinnenhetMKBondanksdecrisis,12procentvandenieuwewerkgelegenheidvoorhunrekeningnamen(verw.10).Datgebeurdeoverigensmetveelsteunvanallerleibestaandemaatschappelijkgerichtefondsen,zoalshetVSBfonds,ASNGroenprojectenendePostcodeloterij.Dieloterijzoujeeensocialeondernemingkunnennoemen,geletopdebestedingvaneengrootdeelvandebaten.MaarwatzouertegenzijnomeenNVmeteenaantoonbaremissieindelijnvan,,People,Planet,Profit”eensocialeondernemingtenoemen?Moetjedegroeivanmaatschappelijkemedeverantwoordelijkheidstimulerenmeteennieuwerechtsvorm,omdaterookzoietsgroeitalseennieuweeconomie?Hierhorenweeenidealistischeondertoonzoalswediekennenvandeorganisatiesvoorontwikkelingshulpenmilieubehoud.Hetmotiefishiernietzozeerbestrijdingvanwerkloosheid,maargoededingendoenvoordewereld,metofzondermarktpartijen.Detijdmoetlerenofdezeinitiatievenkunnenuitgroeientoteenooksociaalnieuweeconomie.Ondanksdegrotergewordenkansenopuitsluitingvandearbeidsmarktzullenmensenhoedanookeenwerkplekmoetenkunnenvinden.Hetkannodigenzelfsonvermijdelijkzijn,datdaarvoornieuweondernemingsvormenmetdedaarbijpassendemarktordeningmoetenwordeningevoerd.Desocialedoelstelling
![Page 18: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/18.jpg)
18
moetgeenondergeschovenkindjezijnvaneenstrevennaarduurzaamheid.Demeteennieuwstatuutwerkendesocialeondernemingmagooknietwordenbelastmettijdrovenderegels.Nieuweinitiatievenmoetenvoldoenderuimtekrijgenomtekunnenwordenbeproefd.Inmiddelsiserveelgepubliceerdoverditonderwerp.WijverwijzennaardeSocialEnterpriseMonitor“SocialenterpriseNL2014”(verw11)enhetoverzichtvanBertOtteninS&Djaargang2015,nr1,blz.54tot57,(verw.12).
![Page 19: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/19.jpg)
19
3. BEDREIGINGENVOORDESOCIALEWELVAARTSSTAAT.
uiteeneerderestudie(verw.1)bleek,datdesocialemarkteconomienietzonderkleerscheurenuitdemonetairecrisisisgekomen.Hetsocialebeleidmoestzichaanpassenaandegrotendeelsnoodzakelijkebezuinigingen.Inhetlandwaarmenpratgingopdesocialemarkteconomie,deDuitseBondsrepubliek,warenalvoordecrisisstappengezetomdesocialeuitgaventebeperken.Elders,zowelinEngelandalsScandinaviëendelandenvandeeurozonewasdeeurocrisisaanleidingomhetsociaalbeleidteversobereneninhetbijzonderdedirecteoverheidsuitgaventeverminderen.Hetaccentverschoofnaarstructureleverbeteringvandeconditiesopdearbeidsmarktdoormeerinvesteringeninhetmenselijkkapitaalmetberoepsgerichtonderwijs,herscholingenbegeleidingnaaranderwerk.Decrisisginggepaardmettoenemendewerkloosheideneenmeerongelijkeverdelingvandekansopwerk.Bijdenoglangzaamtoenemendeeconomischegroeiisdewerkgelegenheidachtergebleven.DevooralvoorlageropgeleidejongerenpijnlijkhogewerkloosheidendetoenemendeongelijkheidwasvoordeauteursvaneeneerderstukoverdestandvandesocialemarkteconomieaanleidingommetnamevoorDuitslandhetetiketvansocialemarkteconomiewegtehalen.VoorDuitslandenEngelandzoudenaamwelvaartsstaateenbeterpassendekwalificatiezijn.Daarbijligtdenadrukopgroeiennietopgelijkwaardigheidvansociaalen
Sibylle Jongen� 10-1-2016 16:01Verwijderd:
![Page 20: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/20.jpg)
20
economischbeleid.InEngelanduitzichdatinhetversoberenvanhetvangnetvoorlangdurigwerklozenendebasisvoorzieningenophetvlakvandepensioenenendegezondheidszorg.InDuitslandishetminimumloon,natijdelijkeafschaffing,weeringevoerdendebijstandgekoppeldaandeverplichtingomlaagbetaalddeeltijdwerkteaanvaarden.Inonslandisnaastdeactiverendemaatregelendedrempelvoordetoegangtotdemetoverdrachtsuitgavenbetaaldesocialevoorzieningenverhoogd.DaarmeemoetdeNederlandseverzorgingsstaatonderdevlagvanparticipatiesamenlevingplaatsmakenvooreenophetsocialevlakgedecentraliseerdezorgzamesamenleving,waarbijdestaatderegiegrotendeelsoverlaataangemeentenenziekteverzekeringen.DenemarkenisNederlanddaarinvoorgegaan.Totzovereeneersteindrukvandegevolgenvandecrisisvoordeverschillendesocialestelsels.Watisdaarbijterechtgekomenvandebestrijdingvandearmoede?DehierbovenopgenomensamenvattingvanhetboekvanBeaCantillonenFrankVandenbrouckegeeftdaarvaneenbeeldvoordelandenvandeEuropeseUnietotkortvoorheteindevandecrisis.Decijferslatenziendatdevangnettenindeverschillendewelvaartsstatennogfunctioneren,maardatdearmoedenietisverminderd(verwijzing5).Erwordenvraagtekensgezetbijdeinruilvandirecteoverdrachtsuitgavenvoorinvesteringenin,,humancapital”tenkostevandesocialeuitkeringen.Dezeauteurserkennendenoodzaakvanactiverendemaatregelenophetvlakvanonderwijs,bijscholingenbeperkingvandeduurvandewerkloosheidsuitkeringen,maarzienookteveeldrukopdeuitgavenvoordirectegeldelijkeondersteuning.Naderonderzoekintransnationaalverbandlijktnodigommeertewetentekomenoverdeoorzakenvandemisluktearmoedebestrijdingenoverhoetekomentotmogelijkmeereffectievemaatregelen.Voordeschrijversvandezevervolgstudieishetgewenstennodigomdethansaandegangzijndeomvormingvandeverzorgingsstaatnaareenactiverendeenmeergedecentraliseerdewelvaartsstaatnaderonderogentezien.Nietalleeninhetlichtvandebezuinigingen,maarookinverbandmetontwikkelingenopdearbeidsmarktendekijkopmensenopsamenlevingisbezinningnodig.Hetgaatdaarbijomdeinvloedvandetechnologischeontwikkelingopdeaardenhetaanbodvanwerkenomeenandere
![Page 21: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/21.jpg)
21
visieopderolenmedeverantwoordelijkheidvanmensentenopzichtevandesamenleving.Dievisiewordtsterkbepaalddoorhetindelaatstetweedecenniaopgekomenneoliberalisme.VerschillendeaspectenvandatneoliberalismezijnbeschreveninhetafsluitendehoofdstukmetdesamenvattingvanhetboekvanDardotenLaval,,,TheNewWayoftheWorld”(verw.6).Hetblijkt,datmetdeneoliberalenadrukoppersoonlijkondernemerschaphetfundamentvoorwettelijkverplichtesolidariteit2isverzwakt.Datneoliberaledenkenheeftooktegenkrachtenopgeroepen,nietalleenvansocialistischekant,maarmeernogvandezijdevanhetnationalistischepopulisme.Wekomendaaropterugnaaandachttehebbenbesteedaandeontwikkelingenopdearbeidsmarkt.Diezijnnogalingrijpend,getuigedebijnaéénmiljoenZZP-ersinNederlandendeafnamevanhetaantalvastearbeidscontracten.TerwijldeWetWerkenZekerheidalsresultaatvanhetsociaalakkoordnogmaarnetinwerkingis,zijnernualvoorstellenomflexwerkersenZZP-erswettelijkteverplichtentothetbetalenvanpremies.DaarmeezoudenietmeerwegtedenkenflexibiliteitvandeNederlandsearbeidsmarktkunnenwordenverbondenmetdevoorbetrokkenensociaalgewenstezekerheid(flexicurity).Ondanksdehuidigegroeivandewerkgelegenheidgroeitookdezorgovernieuwescheidslijnenindearbeidsmarktendaarmeeookdezorgvoornieuweverschillentussenbevolkingsgroepen,metnametussenhogerenlageropgeleiden.3.1Dedreigendeklooftussenhogerenlageropgeleiden.Datdetechnischeontwikkelingenbepaaldevormenvanarbeidoverbodigmakenisnietnieuw.Demechaniseringvandelandbouwendetoepassingvancontainersinhetgoederenvervoerendeoverslagindehavenshebbenaleerderhunbeslaggekregen.Hetprocesvanrobotiseringindemaakindustrieendeautomatiseringindetotvoorkortsterkgegroeidedienstverleningisnoglangnietuitgewerkt.Indefinanciëledienstverleningblijftdewerkgelegenheidkrimpenmetietsmeerdan2procentperjaar.Ondankshetherstelindebouwzijndaardoordecrisisendebezuinigingengrotebressengeslagenindewerkgelegenheid.DeROA,deraadvooronderwijsenarbeidsmarkt,diedegevolgenvan
2Onderwettelijkverplichtesolidariteitteverstaan:hetmoetenbetalenvansocialepremiesdoorwerknemersenwerkgeversvoordesocialezekerheid.
![Page 22: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/22.jpg)
22
dezeontwikkelingenvoordearbeidsmarktinonslandsignaleert,isnietoptimistisch.(verw.12).Metuitzonderingvaneenaantalsectorenindemaakindustrieenonderhoudstechniekiserweinignieuwewerkgelegenheidteverwachten.Tegenoverdeinstroomvan3.4procentstaateenvervangingsvraagvanslechts2,7procent.Ditwordtmedeveroorzaaktdoorhetlangerdoorwerkenvanouderen.Dezetrendsmakendatjuistvoordehogeropgeleidendevooruitzichtenopgoedbetaaldwerkzijnafgenomen.VoorVWO-erszelfsmeerdanvoorHBO-ers.Ookvoordelageropgeleidenzijndeperspectievenmatig,maarvoorMBO-ersmeteenafgerondeberoepsopleidingwelbeterdanvoordehogeropgeleiden.HetMBOiseralaardigingeslaagdommeteenkleiner,maarbeterpassendpakketvanopleidingeneengoedeaansluitingtevindenopdevraagindearbeidsmarkt.Daardaaltooknogsteedshetaantalschoolverlaterszonderdiploma.DeprognosevandeROAvoordejaren2012tot2018wijsterop,daterinonslandnoggeensprakeisvaneenbredekloofinkansenopdearbeidsmarkttussenlagerenhogeropgeleiden.Welismedealsgevolgvandeautomatiseringdegroeivandewerkgelegenheidalsgeheelvrijweltotstilstandgekomen.OokhetSociaalenCultureelPlanbureauheeftzichvooronslandgewaagdaaneenprognosevoordearbeidsmarkt,metnamegerichtopdeonderkant.(verw.13).Daarinwordteenvoortgaandeverschuivinginhetopleidingsniveauvanhetarbeidsaanbodvoorspeld.Degroepvanlaagopgeleidenmetnietmeerdanvmboofmbo1zalkrimpentot20procentin2025van40procentin1990en26procentin2013.Dehogeropgeleidenmethboofvwostijgeninhunaandeelvan20procentin1990,via32procentin2013naar39procentin2025.Diestijgingzalgevolgenmoetenhebbenvoorhetaanbodvanwerkindearbeidsmarkt,insamenhangmetdekenniseconomie.Deforsedalingvandecategorielaagopgeleidenmaakthunpositieopdearbeidsmarktnietbeter.HetSCPBvoorzietdaareenstijgingvanhetaandeelwerklozenvan6naarruim8procentin2025.Voordemiddelbaarenhogeropgeleidenisdiestijgingveelminder,namelijkvan2,9tot3,2procent.Dezecijferszijnramingenopbasisvanonveranderderegelsinhetsocialebeleid.Loonsubsidiesen/ofeenlagerminimumloonkunnendaarenigeveranderinginbrengen.Eenontkoppeldminimumloonzaldewerkloosheidaandeonderkantietsmindersneldoenstijgen,
![Page 23: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/23.jpg)
23
namelijktot7,5inplaatsvan8procent.Deprognosegeeftookcijfersoverdeaantallenmensenonderdearmoedegrensenheteffectvaneenversterktevraagnaarmeerkenniswerkersdoordetechnischeontwikkelingen.Hetblijkt,datdelaagopgeleidendan8inplaatsvan6procentinarmoedelevendenzullentellen.Bijdehogeropgeleideneninhetbijzonderbijdeouderealleenstaandenzaldearmoedenietverdwijnen,maarmet4,3procentbeduidendlagerzijn.Dezevooronslandgeldenderamingenlatenzien,datdehuidigesocialevoorzieningendegroeivandewerkloosheidnietzalkunnenvoorkomen.Datgeldtookvoordearmoedebestrijding.Omdaarsuccestehebbenzullen,gegevendeonvermijdelijkeontwikkelingenopdearbeidsmarkt,inlijnmetdebevindingenvanBeaCantillonc.s.meeringrijpendemaatregelennodigzijn.IndeV.S.waardecrisisbeterisaangepaktdanindelandenvandeeurozone,isookdewerkgelegenheidmeerhersteld.Daarheeftdeautomatiseringweleengrotedrukopdelonenvandemiddengroepenveroorzaakt.Hetalgemenebeeldisdatvanmeeronvastenonzekerwerkbijlagerenmiddelbaaropgeleidenendenoodzaakvanbredereinzetbaarheidbijdiegroepen.Voorzoverersprakeisvaneenklooftussenlaagenhoogopgeleiden,betreftdatvooralhetverschilinkansenopvastwerk.ErzijnnunogweinigaanwijzingendatderobotiseringenITregelapparatuurdevraagnaarlaagopgeleidendoetafnemen.Hetzijndebezuinigingenenhetisnietdetechniekdiedevraagnaarhuishoudelijkehulpverleners,schoonmakersenanderehulpkrachtendoetafnemen.Bijanderevormenvaneenvoudigwerkligtdatanders.Internetwinkels,automatischepostsorteringenvervangingvanpersoneeldoorinvoeringvanslimmeenslimmerechipkaartenzorgenvooreenverdereteruggang.Ineenpublicatieoverdekwetsbaarheidvanbepaaldeberoependoordatdecomputertakenoverneemt,wordendevolgendeberoepenaangemerktmeteenkansvanmeerdan50procentomteverdwijnen:piloten,operators,machinisten,typisten,makelaars,verkopersenaccountants3.(verw.14).Inditlijstjeontbrekendeberoepenwaarinhandvaardigheidenflexibiliteitindeomgangmetmensenenveranderendesituatiesnodigzijn,zoalstandartsenenbrandweerlieden.Vergelekenmetdezehandvaardige
3Metdeaanduiding“accountants”wordtvermoedelijkgedoeldopboekhoudersenaccountingmedewerkers.Devraagnaar“auditors”neemtjuisttoe.
![Page 24: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/24.jpg)
24
liedenwordeneconomenmet43procentkansopoverbodigheidkwetsbaardergeacht.Voorhetvoorspellenvandekansenvoorlaagenmiddelbaaropgeleidenisdevraagvanbelangwelkeafgeleidewerkgelegenheidvandekarvaltbijhetscheppenvannieuwearbeidsplaatsenvoorhogeropgeleiden.Dangaathetvooralomextrawerkalsgevolgvandeconsumptievebestedingenvandemensenmeteennieuwebaanmetinnovatiefwerk.Denkdaarbijaansupermarkten,kledingwinkels,woninginrichtingmaarookaanallerleivormenvanpersoonlijkedienstverlening.Hetbetreftarbeidsplaatsen,diemeerdangemiddeldpassenbijlageropgeleidenendienietdirectprofiterenvandegroeiendekenniseconomie.Zijmoetenhethebbenvandebijhenpassendeindirectewerkgelegenheid,diehetgevolgisvandeindekenniseconomieontwikkeldenieuwewerkgelegenheid.Alsdieafgeleideenaanvullendewerkgelegenheidookgetroffenwordtdoordeautomatiseringenalsgevolgvanmeeraanboddanvraagookminderwordtbeloond(vakkenvullers)danziethetervoordelageropgeleidennietgoeduit.Vlaamsecijfersoverdevoorbijeperiodevan1999tot2005wijzenopeenteruggangvandearbeidsintensiteitindezevormvanaanvullendewerkgelegenheidvan2tot4procentperjaar.(verw.15).Alsdiepercentagesooknuzoudengelden,iserechtwelietsaandehand.Meeractuelegegevens,dieinzichtkunnengevenindeverminderingvandearbeidsintensiteitvandeafgeleidewerkgelegenheidzijnniettevinden.Alsdieverminderingdoorzetiservoordecognitiefminderbegaafdenenminderleervaardigemedeburgersweinigteverwachtenvandekenniseconomie,omdatafgeleidewerkgelegenheidwegvalt.Zijblijvenaangewezenopeensegmentvandearbeidsmarktwaardevraagnaareenvoudigemaarflexibeledienstverleningbepalendis.Alsdievraagniettoeneemt,komthunbeloningblijvendonderdruktestaan.Datkanmeevallenalsdedienstverlening,gevoeddoorkapitaalkrachtigepersonen,toeneemt.InLondenwerkzameeconomenziendezeintensiveringvandedienstverleningalseenbeproefdeoplossing.VooronslandzijndehierbovengenoemdecijfersvandeRaadvoorOnderwijsenArbeidsmarktenhetSociaalenCultureelPlanbureauniethoopgevendvoordewerkgelegenheidvoorlageropgeleiden,maarerzijnbehoudensdetechnologischeontwikkelinggeennieuwebedreigingenvoordeaanweinigspecifiekekennisverbondenbanen.Desterkontwikkeldetuinbouwbiedtnogsteedsveeleenvoudigwerk,waarbijOost-Europesewerkersnietkunnenwordengemist.InDuitslandis
![Page 25: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/25.jpg)
25
andersdaninonslandmeertezienvaneendreigendekloofalswekijkennaarhetgroteaantalvandedaarmetoverheidsgeldaangevuldelaagbetaaldebanen.Hetalgemenebeeldisdatvantoenemendeongelijkheidinbeloning,meerdanvanongelijkheid,inwerkgelegenheid.Hetleidttotmeeronzekerheidbijwerkendenmeteeninkomennietverbovendearmoedegrens.Dietrendzalhetookmoeilijkermakenomhetnogsteedsonveranderlijkepercentageonderdiegrens(hetprecariaatzoalshetSociaalenCultureelPlanbureaudatnoemt)teverminderen.Samenmettussentijdsewerkloosheidvande“onzekerwerkenden”wordtmetdetoeslagvooronderhetminimumloonwerkendenhetbeslagopdesocialekasseneerdergroterdankleiner.ZokrijgenDuitslandenanderewelvaartsstatenhetmoeilijkeromdekernvanhetsocialebeleidmetpassendezorgennodigegeldelijkebijstandtehandhaven.3.2CultureleconflictstofIneenheelanderopzichtheeftdepolitiekhetmoeilijk.Datbetreftheteffectvanhetradicaleenultra-nationalistischepopulisme.Alsgevolgvanhetterrorismevanfanatiekejongeislamistenwordtdepolitiekekaartandersingekleurdenontstaatereennieuwescheidslijn.Opdielijnbepalennietdesociaaleconomischegezichtspunten,maardecultureleverschillendepolitiekekeuzeendaarmeedeverhoudingtotdeoverheid.Deachterblijversindekenniseconomiemetgeenofonzekerwerkreagerendaaropmetwantrouwenenonverschilligheidtegenoverdepolitiek.Datvoedtdeallangbestaandeonderstroomvanpopulismemetkritiekopdezittendebestuurdersenpoliticiendatversterktderoepombetereensterkeleiders.Datgaatinmeerdanéénlandgepaardmetverzettegenvoortgaandeimmigratieenextreemnationalisme.Hetheeftprotestbewegingendoenontstaanmetverschillendegradatiesvanetnocentrismeenracisme.HetgemeenschappelijkkenmerkiseengeslotenhoudingtegenoverdeglobaliseringendeEuropeseintegratie.Dieopkomstvandiversesoortenpopulismeiseennieuweenanderebedreigingvoordewelvaartsstaatdandedreigingvanrobotiseringenautomatiseringindearbeidsmarkt.HetspeeltvooralinEuropa,waaronbetekenendeminderheden(nihilisten,alsmedeextreemlinkse-enrechtsestromingen),meerinvloedrijkeminderhedenworden.
![Page 26: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/26.jpg)
26
IndeVerenigdeStatenliggendekaartenanders.Ookdaarisereengrotergewordenonderstroomvanonbehagen.Dieleidtdaarniettotanderepolitiekeformaties,maartoteengroteretegenstellingtussenrepublikeinenendemocraten.DatheeftpresidentObamanietbelemmerdommeteennieuwegezondheidswetdesocialezekerheidvandemiddengroepteversterken.Maardeconservatieverepublikeinenzijnweldespreekbuisgewordenvanhetonbehagenenhetverzettegeneenmeersocialeentolerantecultuur.HunconservatismeblijkteenpassendonderdaktebiedenvoordeonvredevandeAmerikaansekiezer.InEuropazienweeenanderbeeld.Daarwarengedurendelangetijdnadeoorlogdeeconomischeensocialeuitgangspuntenbepalendvoordepolitiek.Toenduurzaamheidenmilieuopdepolitiekeagendakwamen,hebbendiemaarzeertendelegeleidtotveranderingindepartijpolitiekeverhoudingen.InDuitslandwarenhet,,DieGrünen”enbijonsGroenLinks,dieeenplaatskregeninhetpolitiekebestel.HunstrijdpuntenzijnnietalleeninDuitslandenNederland,maarookeldersalgemeenaanvaardemilieudoelengewordenvanzowellinksealsrechtsepartijen.Andersdanhetmilieubesefbeïnvloedthetpopulismevandetegenstandersvanopenheidenglobaliseringinhogematedepartijpolitieketegenstellingenlangsdescheidslijntussenvrijheidengelijkheid.Daarmeewordtdekeuzetussenliberalevrijheidensociaaleconomischegelijkheidvoorsteedsmeerkiezersmedebepaalddoorwelofgeenverzettegenculturelediversiteitengrensoverschrijdendeopenheid.Datverzetwordtnuookgevoeddoordeaandachtindemediavoordejihadistischeactiesvanenkelehonderdenonaangepastenakomelingenvanimmigranten.Maarhetzitdieper.Deversnellingwaarmeedeglobaliseringvandeeconomiezichvoltrektendepolitiekeverhoudingenlokaalenregionaalveranderen,iseenandereoorzaakvanhetpopulisme.Devraagisnuinhoeverredieverschuivingdesocialeverworvenhedenbedreigt.Wekomendaaropterugnaeenkortetourd’horizonoverdepolitiekeimpactvanhetpopulismeinverschillendelandenvanEuropa.InScandinaviëzienwe,datnationalistischestromingenzoalsde,,WareFinnen”enextreemnationalistischepartijeninDenemarken,ZwedenenNoorwegenwatterreinwinnen,maarwelaandezijlijnblijven.InEngelandmetdevanoudsmarktgerichteenopeneconomieheefthetonbehagennogoverwegendtrekkenvandesociaal-economischetegenstellingen.Hetvindtdaareenuitlaatklep
Sibylle Jongen� 10-1-2016 16:17Verwijderd: ..
![Page 27: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/27.jpg)
27
inhetverzetvandeconservatievepartijtegendeEuropeseUnieeninhetseparatisme.DemisluktepogingvoordeafscheidingvanSchotlandiseentypischregionaalaspectvanhetonbehagenmetdelandelijkepolitiek.Frankrijkiseenanderverhaal.Daarwaseniseensterkereonderstroomvanextreemnationalismeenzelfsantisemitisme.DaaraanzijndenamenverbondenvanLaval,Pétain,DeGaulle,PoujadeenLePen.InhetvoetspoorvanCharlesDeGaulleheeftderechtervleugelvandeUMPdemeerpopulistischeenantisemitischeextremistenvanvaderendochterLePentotnutoedewinduitdezeilengenomen.VaderLePenwaswelpopulairgenoegombijpresidentsverkiezingendelinksekandidaatJospinuithetElyséetehouden.OokophetregionaleniveaukonhetFrontNationalzichlatengelden.Maarbijdeparlementsverkiezingenkwamdiepopulistischepartijnooitverderdan25tot30procentvandestemmen.Datwasnietgenoegomeenmedebeslissenderoltespeleninhetlandelijkbestuur.HetwaswelgenoegomhetdenuregerendesocialistenmoeilijktemakenomhetsocialebeleidinessentietehandhavennudeuitderailslopendeoverheidsfinanciëndwingentotpijnlijkeaanpassingenvandeFranseverzorgingsstaat.DiebesteedtnudertigprocentvanhetFranseBNPaanzorgensocialezekerheid.In2009zijndewerknemersbijdragenvoordesocialezekerheidalverhoogdvan5naar8procent.Inmiddelsishetplafondvoordejaarlijksegroeivandekostenvandemedischezorgteruggebrachtvan2,7naar2,4procent.Overeenverdergaandeverhogingvandepensioenleeftijdisnogveelpolitiekestrijd.HoewelhetFrontNationalnietmeerveelaanaanhangwint,beperkthetweldepolitiekebewegingsruimteinhetcentrumvandepolitiekendaarmeeookderuimtevoorhoognodigestructureleveranderingen.DeregeringvindtdaarbijdeooknogsteedsmilitanteFransevakbondenophaarweg.ZokunnendepopulistischeensyndicalistischeelementenindeFransepolitiekecultuurdeaanpassingeninhetsocialebeleidzodanigbemoeilijken,datdeuiteindelijkeingrepenharderuitpakkendannodigensociaalgewenstis.AndersdaninFrankrijkheefthetpopulismeinItaliëvoldoendeaanhanggekregenomeenbeslissenderoltespeleninhetlandsbestuur.DemediamagnaatenoprichtervandepartijForzaItalia,SilvioBerlusconi,wasgeruimetijdregeringsleider.HijheefteenkortetijdderegeringsmachtgedeeldmetdevoorstandervandeafscheidingvanNoordItalië,UmbertoBossi.Inmiddelsheeft Sibylle Jongen� 10-1-2016 16:26
Verwijderd: Italie
![Page 28: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/28.jpg)
28
BerlusconihetveldmoetenruimenvooreenopeconomischherstelgerichteregeringvaneconomeneneendaaropvolgenderegeringscoalitievandesociaaldemocraatRenzimetdecentrum-rechtseAlfano.OokdeseparatistenvanLegaNordzittennietmeerdichtbijhetvuur.Dehuidigeregeringisinhetvoetspoorvaneerderingezetherstelbeleidbezigmetdelanguitgesteldestructurelehervormingen.Eennieuwekieswettegenversnipperingvandepolitiekekaartmetbonuszetelsvoordegrootstepartijenhoudtdediscussienogbezig.Hetconstitutionelehofheefteenreferendumgoedgekeurd,waarmeedekieswetopditpuntkanwordengewijzigd.ErisinItaliëinmiddelseennieuwesterverrezenaanhetpolitiekefirmament,deberoepskomiekBeppoGrillometzijnvijf-sterren-partij,diebijdelaatsteverkiezingenruimschootsdekiesdelerhaalde.Dezenieuwkomerismeerlibertairdanklassiekpopulistisch,getuigehetprogrammapuntvanelektronischeopinieonderzoekenenverkiezingen.Metdatalbiedthetlandeenzeergemengdbeeldvaneennietechtrabiaatoffascistisch,maarweloppervlakkigpopulisme.VoordezebeschouwingishetvanbelangteconstaterendattijdensdekabinettenBerlusconidebestaandesocialevoorzieningengrotendeelsinstandzijngebleven.DatwasinzoverrenadeligvoorhetsocialekaraktervandeItaliaansewelvaartsstaat,datjongerenieuwkomersopdearbeidsmarktsterkinhetnadeelwarenbijouderenmeteenvastarbeidscontract.DatisopzichzelfniettypischItaliaans.Ietsdergelijksdoetzicheldersookvoor,metnameinSpanje.MeerwellichtdaninanderelandenwashettyperendvoorhetmedebesturendItaliaanspopulisme,datbroodnodigestructurelehervormingenachterwegebleven.Datbetrofnietslechtsdebureaucratieendegroteschuldvandeoverheid,maarookdenodigeaanpassingenvandesocialewetgevingvoorzoweleconomischalssociaalverantwoordbestuur.Depolitiekeuitbatersvanhetpopulismezijnerinhetalgemeennietopuitomdewelvaartsstaataftebreken.Zeroepenwelmoordenbrandalsetnischeminderhedenmisbruikmakenvandevoorzieningen.Maarzedoenweinigaanhetnoodzakelijkonderhoudvandesocialeverworvenheden.Alserdantochmoetwordeningegrepengebeurtdatprimairmethetoogopeconomischherstelenverminderingvanoverheidsschulden.Daarbijkunnendesocialevoorzieningenmeerwordenbeperktdanbijeenvooruitziendbeleidnodigzouzijngeweest.
![Page 29: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/29.jpg)
29
InonslandheefthetgedogenvanhetkabinetRutte-1doordegroepWildersgeensporennagelatenophetterreinvandesocialemarkteconomie.OokhierwashetpopulismevanWildersernietopuitdesocialeverworvenhedenaantetasten,andersdandooruitstelvandenodigeaanpassingen.Hetzieterooknietnaaruit,datdezepopulistischebewegingdekanszalkrijgendesocialevoorzieningenoplosseschroeventezettendoordeeurotevervangendoordegulden.InmiddelsisdoorhetkabinetRutte-2deuitvoeringvandejeugdzorg,dehuishoudelijkehulpendebijstandmetdeparticipatiewetovergedragenaandegemeenten.Indezorgmoetdatleidentotlagerekostenenmeerzelfredzaamheidensocialecohesie.Debijstandalsmiddelvanarmoedebestrijdingisgebleven,maarnumetsupervisiedoorhetgemeentebestuurennietzondertegenprestatie.Indekomendetijdmoetblijkenofdemetdeparticipatiewetbeoogdeverbeteringvandesocialecohesieopweegttegendeafschaffingvanhetautomatismevanaanwettelijkeregelsgegarandeerdeuitkeringen.Detoekomstzalookmoetenlerenofdeniet-medischezorgbijdegemeenteningoedehandenis.InfeiteismetdezenieuweaanpakdeNederlandseverzorgingsstaatvervangendooreengedecentraliseerdeenhopelijkzorgzamesamenleving.Jekuntonslanddaarmeenogweleensocialemarkteconomienoemenopvoorwaarde,datdenunogbestaandepolitiekesteunvoordeaandewetgebondensolidariteitenherverdelingblijftbestaan.Deveranderlijkeenversnipperendepolitiekekaartmaaktdatwelenigszinsonzeker.AandescheidslijnenopdeNederlandsepolitiekekaartzijnrecentelijktweerapportengewijd.WenoemendestudievandeWetenschappelijkeRaadvoorhetRegeringsbeleid,deWRR,van2013metdetitel,,GescheidenWerelden”(verw.16)enderesultatenvaneengroteenquêtevanhetSociaalenCultureelenSociaalPlanbureau,daterendvan2014,metdetitel,,VerschilinNederland”(verw.17).Beiderapportenzijnnietgeschrevenmethetoogopdesocialemarkteconomie.Zegevenwelinzichtindeveranderendevoorkeurenindekijkopmaatschappelijkeproblemenenindevormingvannieuwescheidslijnenengroeperingenindebevolking.NietverrassendishetdoorhetSCPBgesignaleerdehardnekkigevoortbestaanvanwatdatbureauhetprecariaatnoemt.Zoalsookbuitenlandsonderzoeklaatzien,lukthetookinonslandniet,evenminalselders,omdegedepriveerdendielevenopen
![Page 30: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/30.jpg)
30
onderdearmoedegrensvan60procentvanhetmodaleinkomenbovendiegrensuittetillen.Hetbetreftcirca15procentvandebevolkingmetweinigpolitiekzelfvertrouwenenweinigcultureelkapitaal.HetzijnvolgensdeWRRdemensenmeteennogalgeslotenlevenshouding,diemeteentekortaaninzichtindeveranderendeverhoudingenweinighoopvolleverwachtingenkoesteren.Voorzoverzenietonverschilligstaantegenoverdepolitiek,zijnzevatbaarvoorpopulistischethema’szoalshetanti-EuropasentimentvandePVVvanWilders.Vooralbijdezegroepzijnvandeopverheffinggerichteaanpassingenvanhetsocialebeleidgeenwonderenteverwachten.DeWRRzietbijdenaastgelegengroeptussenbeneden-modaalenmodaalookeenhoudingvanweinigopenheidenweinigpolitiekzelfvertrouwen.Ditbetreft25tot30procentvandebevolking.Hiervindenweveelzwevendekiezers,diegeenvertrouwenhebbenindeoverheidenweinigofgeenbindingmetdezittendepolitici.Datgebrekaanvertrouwengaatbijdehierbovengenoemdegroepenvaakgepaardmetintolerantieengeringebereidheidomopentestaantegenoverdekansenvandeglobalisering.Diegeslotenheidblijktweinigtemakentehebbenmetthema’szoalsvrouwenemancipatie,euthanasieofabortus.Daarmaaktmenzichnietechtdrukover.Weliserveelergernisoverdeanderemaniervandenkenenhandelenvanetnischeminderheden.Hetculturelekapitaalschiethiertekortomdaarvoldoendebegripvoortetonen.Hetonderwijsendedaarbijteverbeterenculturelevormingmoethieroptermijnveranderinginbrengen.Inditverbandmagnietongenoemdwordengelaten,watdevoordezegroepennadeligeeffectenzijnvandeeenzijdigeenniet-socialeeffectenvandeEuropeseintegratie.NederlandsechauffeursmoetendeconcurrentieduldenvangoedkoperechauffeursuitanderelandenvandeEuropeseUnie.Pogingenomdiebeloningengelijktetrekken,lopenvastopgebrekaanmedewerkingvandieanderelidstaten.Hetiseenfoutinhetsysteemvanhetvrijeverkeervanwerknemers,datalleenteverhelpenismeteenbeginvanEuropeessociaalbeleid.DaartoezijnderijkereeurolandennietbereidendaardoorzijnzewelmedeverantwoordelijkvoorantiEuropesesentimenten.Eenanderaspectdaarvanzijndebelemmeringenbijhetaanvaardenvanwerkoverdegrens.ZozijnerinDuitslandveelvacaturesdiezoudenpassenbijNederlandsewerkzoekenden.Deverschillenindesociale
Sibylle Jongen� 12-1-2016 14:25Verwijderd: europa
![Page 31: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/31.jpg)
31
zekerheidmakendatperslotvanrekeningnietaantrekkelijkgenoeg,waardoordewerkloosheidinonzegrensstreekgroterisdannodig.Descheidslijnmetdebetergesitueerdehelftvandebevolkingmeteenmeeropenlevenshoudingisnoggeenklooftenoemen,maarkandatvolgensdeWRRwelwordenzonderverbeteringvanhetsociaalkapitaalvanmetnamedejongeremensenindegroepenmeteeninkomenbenedenhetgemiddelde.DeonderzoekersvanhetSCPBzien,evenminalsdievandeWRR,eendieperwordendeklooftussenlagerenhogeropgeleiden.Zezienwelanderescheidslijnenontstaan.Tussendegevestigdebovenlaag(20procent)endeonderlaagmeteeninkomenopofonderdearmoedegrens(15procent)onderscheidenzeviergroepen:deonzekerwerkenden,dekansrijkejongeren,dewerkendemiddengroependecomfortabelgepensioneerden.Degroepvandeonzekerwerkendeneneendeelvandenogvanvastwerkvoorzienemiddengroepwordeninhunbestaanbedreigddoordehierbovengenoemdesnelleveranderingenopdearbeidsmarkt.Ingewikkeldmaarroutineuswerkwordtmeerenmeerdoorcomputersystemengedaan.Watblijftenwellichtooktoeneemtiswerkwaarveelwendbaarheidenklantgerichtheidaantepaskomt.LageropgeleidenhebbendaarnietminderkansendanMBO-ersenzelfsHBO-ers.Waardiewendbaarheidenklantgerichtheidontbreekt,kaneenzeerkwetsbaremiddengroepontstaantussensociaalenflexibelingesteldewerkersendegroepvanintelligenteenonmisbareprogrammeursenontwerpers.Diekwetsbaremiddengroepzalandersdenkenovermaatschappijensamenlevingdandegenendiegemakkelijkhunwegopdearbeidsmarktkunnenvinden.DeonderzoekersvanhetSCPBzienindeperiodevan1975tot2013bijdemiddelbaaropgeleidentotenmetHBO-niveaugeentoenamevanhetpolitiekzelfvertrouwen.Datuitzichdaarnietzozeerineenroepomsterkeleiders,maarwelintoegenomenonbehagenoverdeEuropeseUnieenextragevoeligheidvooretnischeencultureletegenstellingen.Metdeonderlaagvangedepriveerdenisdezekwetsbaremiddengroepvooralsnogeenvoedingsbodemvoordwarsepolitiek.DeonderzoeksresultatenvandeWRRenhetSCPBgevengeenuitsluitselovereenvoortgaandeverschuivingvanhetpolitiekespectrumvansociaaleconomischetegenstellingennaardatvansociaal-cultureletegenstellingen.Deonderscheidenpositiesopde
![Page 32: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/32.jpg)
32
lijnvanvrijheidenzelfredzaamheidviasociaalliberaalnaarsamenhangensolidariteitdoenzichnogsteedsgelden.Maardaardwarsdoorheenisereennieuwelijnopdepolitiekekaartontstaan,namelijkeenlijndielooptvanopenheidenpositievetoekomstverwachtingviaonverschilligheidnaareengeslotenlevenshoudingmeteenafkeervancultureleverschillenenweinigtolerantie.WaarschijnlijkisNederlandniethetenigelandwaarinzichzo’nnieuweenmeerculturelescheidslijndoetgelden.Zoalsaleerdergenoemdspelendegevolgenvandeimmigratieenonaangepastejongereallochtonenhierinmee.Voordedemocratieishetgeenslechtezaak,datniet-materiëlezakeneennevenrolspelenbijpartijpolitiekekeuzes.Voorwaardeisdanweldatdepartijendiegoedwetenteverbindenmethunprogrammatischeuitgangspunten.Zijzullenpositiemoetenkiezenvooroftegenopenheidentolerantieenvooroftegenmaatschappelijkeintegratieensamenhang.Alleenzokandepolitiekeonverschilligheidenversnipperingwordenbestredenenalleenzokanduidelijkwordenofervoldoendesteunisvoordesocialemarkteconomie.Hetkannietwordenontkend,datdetrendvanmeerpopulistischeenmeernaarbinnengerichtepolitieknogvolopmerkbaaris.Totslotnogenigeopmerkingenoverdetrendvantoenemendeinkomensongelijkheid.WeverwijzenhiernaareeneerdergeciteerdinternationaalonderzoekvandeOESOmetdetitel,,Gini,growinginequalityaspects”vanseptember2013(verw.10).Daarinwordtdeinkomensongelijkheidvergelekenvandeverschillende,maarredelijkwelvarendelanden,diebehorentotdeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling.InaldezelandennamdeinkomensongelijkheidtoemetuitzonderingvandeScandinavischelandenenNederland.DitonderzoekbevestigtdeconclusiesvandeeerderopgenomensamenvattingvandestudievanCantillonenVandenbrouckeoverarmoedebestrijdingengroeibeleid.DeconclusiesvandeGINI-studiebevestigenookdenietaflatendearmoedebij15tot20procentvandebevolkingindediverselanden.Verheffingvandezegroepkannietopstelensprongenvereistdehandhavingvandeinmiddelsgekortedirecteenindirecteoverdrachtsuitgaven.InditopzichtishetsocialebeleidinEngelandvergelekenmetdeV.S.beter,dankzijdehuursubsidiesendebijdragenvoorkinderopvangenonderwijs.DeOESOlandenincontinentaalWest-Europadoenhetweereenstukjebeterdan
![Page 33: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/33.jpg)
33
Engeland.Alseralsprakeisvaneengroterwordendekloof,danbetreftdatvooraldegroterwordendeafstandtussenderijkstetientottwintigprocentendegroepdaaronder.Opvallendonderdeconclusiesmetbetrekkingtotdeverheffingvandearmstegroepisdeaanbevelingomdekeuzevoorberoepsgerichtescholinguittestellen.HetdoetdenkenaandeNederlandseervaringenmetdatuitstel,diewijzenopdecombinatievanambachtelijkonderwijsmetcognitievescholingvoorleerlingenmeteensociaal-cultureleachterstand.Dieervaringenwarenopzichnietnegatief.TotzoverdezeweinigverrassendeuitkomstenvandeOECDstudieoverongelijkheid.3.3Samenvatting.Samenvattendkanwordengesteld,dater(vooralsnog)geenaanwijzingenzijnvaneenzichsnelverdiependeklooftussenlagerenhogeropgeleiden,althansnietinlandenmeteenontwikkeldediensteneconomiezoalsinNederland.Hetaandeelvandelageropgeleidenblijftdalenendatvandemiddelbaarenhogeropgeleidenstijgt.Voordehbo-ersendevwo-erszalermeerdanvoldoendewerkgelegenheidzijn.Delageropgeleidenzonderberoepskwalificatieenookdembo-ershebbenenkrijgentemakenmetonzekerwerkenlagerelonen.Daardreigteenscheidslijnteontstaantussendeminderflexibeleenminderleervaardigemensenendemeergetalenteerden.Eenscheidslijnbinnendemiddelbaaropgeleidenzoukunnenwordenbestredendoorinhetonderwijsnogmeeraandachttebestedenaantechnischecompetentiesvanbelangvoordeinnoverendemaakindustrie.Eenanderescheidslijnmanifesteertzichophetsociaal-culturelevlak.Datbetreftdekijkopdesamenlevingindepolitiek.NaastonverschilligheidzienweeenmeeruitgesprokenangstvoordegevolgenvanglobaliseringenEuropesesamenwerking,tegenoverdeopenheidenhetvertrouweninheteffectvandeversneldetechnischeontwikkeling,marktwerkingentransnationalesamenwerking.OoknuNederlandhetDeensevoorbeeldvolgtvandevervangingvandeverzorgingsstaatdooreenvanbovenafgeregisseerdegedecentraliseerdezorgzamesamenleving,ishetnognietvanzelfsprekend,dathierdebandenvanbuurt,gezinenfamilieeengroterolzullenspelenindesocialeondersteuning.Aanvullendeondersteuningingeldenkostenvooronderwijsenopvoedingzijn
![Page 34: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/34.jpg)
34
onmisbaar.Zonderdieondersteuningwordtdeopgroeigerichtemarkteconomieasociaal.Voorkomenmoetworden,dathulpbehoevendennietzijnovergeleverdaanliefdadigheid.Datditnietnodigis,wordtbewezeninhetdorpAusterlitz(gemeenteZeist).Indatplaatsjewerddoordeburgerseenzorgcoöperatieopgezet,diethans405ledenenmeerdan60vrijwilligerstelt.Vande70-plussersisongeveeriedereenlidenerisnooitgebrekaanvrijwilligers,aldushetdorpsblad(RondZeist,april,2015).Talvanmaatschappelijkefaciliteitenwordenaangebodenmetalscentraledoelstelling:mindereenzaamheiddoormensenbijelkaartebrengen.
![Page 35: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/35.jpg)
35
4.NAAREENTOEKOMSTBESTENDIGESOCIALEMARKTECONOMIE(SME)
Invoorgaandehoofdstukkenzijnvanuitverschillendeinvalshoeken,inclusiefdesituatieinverschillendelanden,ontwikkelingenbeschrevenrondomdeSME.Dieontwikkelingengaveneenaantastingvandeverzorgingsstaatenwerkgelegenheidtezien,maarookaanlichtpuntenwerdindebeschouwingennietvoorbijgegaan.HieronderwordtgetrachteenverbindingteleggentussendezeverschijnselenmethetoogmerkdeprincipesvandeoorspronkelijkeSMEterestaurerenenteverduurzamen.VoorverduurzamingvandeSMEzijnonderstaandeonderwerpenrelevant:4.1EuropeseBankenUnie(EBU)endeEuropeseMonetaireUnie(EMU)4.2Vergrotenarmslagoverheid4.3VerankeringSMEinhetEuropesesociaalbeleid
4.1DeEuropeseBankenUnie(EBU).DeEBUwerdin1950opgerichtomdeconvertibiliteitvandeEuropesemuntenteherstellen.MetdeintroductievandeeurovijftigjaarlaterendedaaropvolgendecrisiskreegdeEBUdetaakdestabiliteitinhetfinancieelsysteemtevestigenenteverduurzamen.
![Page 36: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/36.jpg)
36
DeEBUmoetwordenaangemerktalseenmarktconformeoplossing,waarbijderisico’sdoordebankensectorzelf,metdekapitaalverschaffersvoorop,wordengedragen.Inhet“EBUbolwerk”zijnvoortsscheidingswandenaangebrachttussennationalebankenennationaleoverheden.Alsderdekenmerkvanveelbetekenisnoemenwijhetsturingsmechanisme,alsmededebijbehorendeinstituties,dienietbijdelidstaten,maarbijdeEUautoriteitenzijnondergebracht.Ditmoetwordenaangemerktalseenbeginvaneconomischeintegratietussendelidstaten!DeEBUwerptgeendijkopvoorachterliggendebesluitvorming.VolgensdeNederlandserekenkamerstaatonslandvoorca.200miljardeurogaranttenbehoevevanachtEuropeseinstellingen.DearchitectuurvandeEBUwordthiernaingrotelijngetypeerd:a. HettoezichtopdeEuropesebankendoordeEuropeseCentraleBank
(ECB),hetSingleSupervisoryMechanism.Dittoezichtomvatallecirca6000bankenindeEurozone.InfeitezaldeECBhaartoezichtbeperkentotde130grootste,zogenoemdesysteembanken.Deactivavandezesysteembankenbedragencirca90%vanallebankactivatesamen.Hettoezichtopdeoverigebankenblijftwelhaarcompetentie,maarwordtgedelegeerdaandeCentraleBankenvandeaangeslotenoverheden.Hetcentraletoezichttradop4november2014inwerking,nadatinsamenwerkingmetdeEuropeseBankenautoriteit(EBA)desysteembankengrondigwerdendoorgelicht.4
b. Depositogarantiesysteem.OpditsysteemwordthiernaingegaanbijdeduidingvanhetrecenteEMUvoorstel.
c. Eengemeenschappelijkafwikkelingmechanisme,genoemdhetSingleResolutionMechanism(SRM)engeleiddooreenresolutieautoriteit(DeResolutieRaad).HetSRMishetsluitstukvandebankenunieenwordtbenutvoordeafwikkelingvandeschuldenvaneenfailliete,nietmeerlevensvatbare,bank.Ineendergelijkgevalwordeneerstdekapitaalverstrekkersaangesproken!Ditmechanismezorgtervoor,datnietdeoverheidmaardeanderebankenvoordekostenvanhetfaillissementopdraaien.HetSRMverkrijgtbijdeaanvangdebeschikkingovereenresolutiefondsmeteen
4Beoordelingenvinden,respectievelijk,vondenplaatsviaeendrieluik:eenanalysevanhetrisicoprofiel,eendetailanalysevandewaarderingvanbancaireactivaenstrengestresstests.
![Page 37: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/37.jpg)
37
omvangvancirca55miljardeuro.Hetfondszalin2017degewensteomvanghebbenbereikt.Indeeersteachtjaarwordtditfondsingedeeldinnationalecompartimententenbehoevevanmogelijkeproblemen,diezichineenlandkunnenvoordoen.Mochtdeinhoudvaneencompartimentineenlandtekortschieten,dankaneenberoepwordengedaanopanderecompartimenten.Indienooklangsdezeweggeenoplossingkanwordengevonden,dankandebetreffendeoverheidaankloppenbijfondsen,diedoorhetEuropeesStabiliteitMechanismewordenaangehouden.Naachtjaarzalhetresolutiefondswordengedenationaliseerd.
InmiddelsheeftdevoorzittervandeEuropeseCommissie,Juncker,insamenwerkingmetdevoorzittersvandeEuropeseRaadvanMinisters,hetEuropeseParlement,deCentraleBankendeEurogroepeenstappenplanuitgeschrevenvoorhetversterkenvandeEconomischeenMonetaireUnie.DitplanleidttoteenverbredingvandeEBU,dieopdebankensectorisgericht.DeEuropeseCommissieheefteenPersberichtverstrektomtrenteenverslagvandevijfvoorzitters5,diebijdeEMUplanning,eendriestappenplan,zijnbetrokken.Indeeerstefasevan1juli2015tot30juni2017wordtvooralaandachtbesteedaanhetconcurrentievermogen,aandestructureleconvergentie,alsmedeaanhetverwezenlijkenvaneenverantwoordelijkbudgettairbeleid.Gestreefdwordtnaareenfinanciële-eneconomischeunie,diecomplementairzijnenelkaarversterken.Ditvereisteengemeenschappelijkbankentoezichtendebeveiligingvanbankdeposito’s.DevijfvoorzittersstellenvooromindeeerstefaseeenEuropeesdepositogarantiestelsel(EDIS)telanceren,datopEuropeesniveaualseenherverzekeringssysteemvoordenationaledepositogarantiestelselskanwordenopgezet.OmtekomentoteenbegrotingsuniebeogendevoorzittersomeenadviserendeEuropeseBudgettaireRaadopterichten,diedebestaandenationalebegrotingsradencoördineertencomplementeert.
5Hetzijn:JunckervandeEuropeseCommissie,TuskvandeEurotop,DijsselbloemvandeEurogroep,DraghivandeECBenSchulzvanhetEuropeesParlement.
![Page 38: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/38.jpg)
38
Aanheteindvandezefasezaleenwitboekwordenvervaardigd,meteenevaluatievanhetgeenwerdbereiktenomdevolgendestappenvoortebereiden.Infasetwee,aangeduidals“voltooiingvandeEMU”,wordeningrijpendemaatregelingengetroffenomhetgesteldeinfaseéénkrachtbijtezetten.Inditkaderdienteengemeenschappelijkemacro-economischestabilisatiefunctietewordeningevoerdombeteromtegaanmetschokken,dieopnationaalniveaualleennietkunnenwordenopgevangen.HierbijkanwordenvoortgebouwdophetEuropeesFondsvoorstrategischeinvesteringen.Inhetpersberichtwordtvoortsuitvoerigstilgestaanbijtweeonderwerpen,tewetendeversterkingvandedemocratischeverantwoording.alsmededesocialedimensievandeEMU.Desocialecohesiemoetcentraalstaaninhetnieuweprocesvan“opwaartseconvergentie”.Voorverzekeringvaneendemocratischeverantwoordingenlegitimiteitenvoorcollectievebesluitvormingzouplaatskunnenzijnvooreentoekomstigeeurozone-thesaurie.Indelaatstefase,dieuiterlijkin2025moetzijnafgerond,wordtburgersvandeEU-lidstateneenhechteEMUeneenstabielenwelvarendEuropavoorgehouden.DetekstvanhetpersberichtgeeftaanleidingeensamenhangtezienmetdeSocialemarkteconomie,omdatdesocialecohesiealséénvandiepijlersvanhetEMUbolwerkwordtaangemerkt.EerderekritiekenvaneconomenopdearchitectuurvandeEBUzijngeheelofgedeeltelijkachterhaaldbijhetinwerkingtredenvandeEMU.Eénvandekritiekenkanevenwelnietwordengenegeerdendatbetreftgeblekentekortkomingenvanethische-enmoreleaard.Juistdoordittekortontstondeenagressieveengevaarlijkekiem,dieleiddetoteenwereldwijdecrisis.Omstabiliteitteverkrijgenkaneenpersoonsgebondenmoraalencultuurnietwordengemist.Helaasishetverkrijgenvandevoordiemoraalbenodigdecultureleinbeddingnietvanzelfsprekend.Telkensduikenhandelingenop,diehetdaglichtnietkunnenverdragen,zoalsdefraudemetlibor-tarieven.KortgeledenkwameengrootscheepsefraudebijhetVW-concernindeopenbaarheid.Indeondernemingswereld(dusookinde
Sibylle Jongen� 12-1-2016 14:37Verwijderd: sociaIe
![Page 39: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/39.jpg)
39
banksector)ishetmoreelkompasnogweleens(te)zwakontwikkeld.Milduitgedrukt.AansluitendnogenkeleopmerkingenoverhetmonetairebeleidvandeEuropeseCentraleBank(ECB).Dieheeftop9maart2015aandeCentraleBankenvandelidstatenhetstartseingegevenom1.140miljardaanschuldtitelstekopen.Overditmonetairbeleidwordtverschillendgeoordeeld.Economenvannaamzijnintweekampenverdeeld.Dittypebeleid,welaangeduidalsquantitatieveeasing,“QE”,ofals“Bazooka”,vondeerderplaatsindeV.S.eninJapan.WatzijndethanswaarneembaregevolgenvandeQE?Debeoogdeoplopendeinflatieistothedennauwelijksmerkbaar.WelnamdewaardevandeEurotenopzichtevandedollarsterkaf,hetgeentoteenstimulansvoordeexportleidde.Ookdeinvloedvandeontwikkelingvanderentedoetzichgevoelen.OpgrondhiervanzaldevluchtinrisicovolleinvesteringentoenemenenhetisnogmaardevraagofdeQEmedetoteenverbeteringvandeinfrastructuurleidtenofgeïnvesteerdzalgaanwordeninanderemaatschappelijknoodzakelijkeprojecten,zoalsdievoordeverbeteringvanhetonderwijs.Opgemerktmoetworden,dateenzwakkemuntnietalleenmaarvoordelenheeft.Eenverzwakkingdoetafbreukaandemonetairedisciplineenaandebelangenvanspaarders.Voortsishetvanbelangtevermelden,datnaastdeEuropeseBankenUnieendeEuropeseMonetaireUnienuookdeKapitaalmarktUnieindestijgersstaat.BijrealisatievandezeUniezullenbedrijvenzicheenvoudigerkunnenfinancierenviademarkt.FD,5juni2015.4.2 Vergrotingarmslagoverheid.Indeafgelopenjarenwashetbeleidvandeoverheidvooralgerichtophetterugdringenvanhetoverheidstekort,teneindetekunnenvoldoenaandeeisen,zoalsvastgelegdinhetEuropeseStabiliteits-enGroeipact(SGP).Datbezuinigingsbeleidheeftdesocialezekerheidgrotendeelsongemoeidgelaten,maardearmslagvandeoverheidvoordeinstandhoudingvandesocialemarkteconomieonderdegewijzigdeomstandighedenduidelijkverminderd.InmiddelsneemthetNederlandsetekortjaarlijkszodanigaf,dathetdoelvanevenwichttusseninkomstenenuitgaveninzichtkomt.Hettekortnamafvan2,3%in2013tot2,1%in2015enzalnaarramingin20161,8%bedragen.DeEMU-schuldlooptevenzoinhet
![Page 40: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/40.jpg)
40
aangeduidetijdvakindepas,meteenpercentagevantussende68en69%.DelopenderekeningisinNederlandstructureelpositief.Deeconomischegroeitrektgeleidelijkaan,omdatdeexportalsgroeimotorgeleidelijkwordtingehaalddoorparticuliereconsumptieeninvesteringen.Dandewerkgelegenheidendewerkloosheidalsbelangrijke,zonietdebelangrijksteindicatorenindesamenleving.Weliswaarnamdewerkgelegenheidsterktoe.Indeperiodevan1950tot2013verdubbeldedewerkgelegenheidvan4naar8,6miljoenwerkplekken,maardewerkloosheidbedroegin2014circa7%,hetgeenalsonaanvaardbaarhoogmoetwordenaangemerkt.Alsonderdeelvaneenbeleidnaarmeerrechtvaardigesocialezekerheid,werdaandewerkgelegenheidiniederhoofdstukaandachtgegeven.Metuitzonderingvantoelichtingenopsocialeondernemingen,dieeldersgroeienenbloeien(zieparagraaf2.2),kwameninonzebeschouwingengeenofnauwelijksaanwijzingenvoordieduidenopbanengroei.Tervermijdingvaneenonnodigpessimisme,volgenonderstaandenkeleaanvullendevergezichten.Zozietdeuitkeringsinstantie(UWV)nadriejarenvankrimpweergroeivanwerkgelegenheid.(FD4februari2015).Doorrobotiseringvallenbanenweg,maarhiertegenoverontstaannieuwebanen(data-analytici);IBMmeent,dater15000specialistennodigzijnophetterreinvankunstmatigeintelligentieenbigdata.Ookminderhoogdravendeberoepenkomeninbeeld,omdatvoordehierbijhorendetaken21’stcenturyskillsnodigzijn,zoalsinschattenvanrisico’svoorbewakersenportiersensocialeinteractievoorkappers,barkeepers,envoorwerkersindedienstensector.Eerderwerdopgemerkt,datintensiveringvandienstendewerkgelegenheidtengoedekomt.Voordebenodigdegeldenkanwordengedachtaaninvoeringvaneeningezetenenbelastingpergemeente.NederlandseZZP’ersscorenhoog.vergelekenmetandereOESO-lidstatenalshetominnovatieenprobleemoplossendvermogengaat.DaarinstaatNederlandopde4deplaats,achterJapan,Finland,enAustralië.(FD14maart2015)HetNRCvan9december2014gaatuitvoeriginopdebenoemingvanNeelieKroesalsambassadeurvanNederlandsestart-ups.TalvaninnovatiesverspreidoverNederlandleidenevenzototeenaanzetvannieuwebanen(verw.20).TenslottenoemenwijhetzogenoemdeJuncker-fonds(ondergebrachtbijdeEuropeseInvesteringBank)metalsdoelomindekomendedriejaar
![Page 41: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/41.jpg)
41
aandeEuropeseeconomieeenextraimpulstegevenvan315miljardeuro.MeteenberoepopdelidstatenkentDeEuropeseCommissieeenhogeprioriteittoeaandefinancieringvanditfonds.Terugnaarderodedraadvanonsverhaal,waarhetgaatoverdearmslagvoordeoverheidomookindetoekomstnaasthetmarktgerichteeconomischebeleidhetsocialebeleideengelijkwaardigepositietegeven.Kanhetbezuinigingsbeleidwordenomgebogennaareenbeleidgerichtopondersteuningvanhetmenselijkkapitaal?Iseenvolwaardigsociaalbeleidnaastheteconomischbeleidrealistisch?Bijdebeantwoordingvandievraagmoeteropwordengerekend,datdepolitiekdemonetaireenbudgettairedisciplinemetdehierbovengenoemdenieuweregelsvoorbankenenvoordeoverheidsfinanciëninstandzalwensentehouden.Aannemendedatditlukt,isdeanderevoorwaardedievanvoldoendeinkomenvandeoverheidomdeaanvullendesocialezekerheidtefinancieren.Toenemendeongelijkheidvaninkomensenvermogenkandeoverheiddaarbijindewegzitten.Piketty(2013)wildeoverheidmeerarmslaggevenentevensdevermogensongelijkheidbestrijdenmeteenprogressievevermogensbelasting,wereldwijd.Helaas,eenwereldwijdevermogensbelastingisnietrealistisch.DefilosoofOtfriedHöffemeentdataansturingdoor,,Bildung”meereffectheeftdanhetopleggenvanmeerbelasting(FrankfurterAllgemeine.19Juni2015).DeopvattingenvanPikettyhebbenveelaandachtgetrokken.Reactieszijnzowelpositiefalsnegatief.ZozouPikettygeenonderscheidhebbengemaakttussenkapitaalenvermogen.Pikettybesteedtvoortsgeenaandachtaanmachtsverhoudingen.Inhetalgemeenligtdemachtbijhetmanagementeninminderematebijdeaandeelhoudersendevermogensbeheerders.IndeFrankfurterAllgemeinevan22juni2014waserkritiekopdedoorPikettygehanteerdecijfers.DaarwerdoverigensinlijnmetdebevindingenvanPikettydeaandachtgevestigdophetfeit,datindebelangrijkstelandenindewereldhetinkomenuitvermogenindeperiodevan1907tot1975daaldeendividendenrenteminderwarendandegroeivanvermogen.Inkomenuitvermogen(R)wasindietijdvanoorlogenencrisisnietgroterdandegroeivanhetnationaalvermogen(G).Erzijndusomstandigheden,waarbijdestellingvanPikettynietopgaat.Echter,van1800tot1907enna1975wasRaantoonbaarensteevastgroterdanG.Voortsmoetwordengewezen
![Page 42: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/42.jpg)
42
oplangdurigeverbeteringvandelevensomstandigheden.Indewestersewereldkanbijnaeeniederbeschikkenovereendouche,eenTVeninternet.IndederdeplaatsdrageninDuitslandderijkeBundesländerstelselmatigeendeelvanhunrijkdommenoveraanarmeLänder.Eengeheelanderekritiekbetreftdegrondstelling,dathetrendementopvermogenaltijdgroterisdandemetdegroeivanwerkgelegenheidsbevorderendeinvesteringentebehalenwinst.Voorzoverdathetgevalis,isdatvolgenseenjongeeconoomvanHarvardeerderhetgevolgvankunstmatigeschaarsteaanbeschikbarebouwgrondendaardoorveroorzaaktehogeprijzenvanwoningendanvankapitaalvermeerderingbijbezittersvanaandelenenbedrijfsobligaties.Voorzover,,R”groterisdan,,G”moetdeoorzaakwordengezochtbijhetrendementopbezitvanonnodigdurehuizen.Bijbezitenaandeleninondernemingenishetrendementveelwisselvalliger,diebedrijvenmoetenvaakdedeurensluitenenwaarzeoverleven,vergtdatregelmatigaanpassingenenafschrijvingen,vooralophardwareensoftware.DemeestbasalekritiekwerdnaarvorengebrachtdoorDeSotoendiensteam.HetNRCvan23mei2015koptmetdeuitspraakvanDeSoto:armelandenzijnrijkerdanPikettydenkt.InhetcoververhaalsteltDeSotoondermeer,dat90%vandewereldbevolkinginontwikkelingslandenenvoormaligeSovjetstatenwoontendatdebewonersdaarhunkapitaalenwatzeproducerenindeinformelesectorbuitendeofficiëlecijfershouden.Pikettygaatdaaraanvoorbij.DeSotostelt,dathijmetzijnteamterplaatseopeenveelheidvanlocatiesonderzoekenveldwerkheeftverricht.Dekritiekopextreemhogebeloningenisnietnieuw.DeNobelprijswinnaarRobertSchillerciteertJanTinbergen:,,EenCEOzounietmeerdanvijfkeerhetsalarisvandegewonewerknemermogenverdienen”InmiddelsishetindeVSniet5maar230keergeworden.Daarmoetietsaangedaanworden,omdatdeoverheidgeldnodigheeftomforsteinvesterenindepubliekesector.Dankandeeconomischemotorweervolopgaandraaienendewerkloosheiddalen.AldusSchillerinhetESBvanoktober2013.TotzoverhetdebatrondPiketty,dieondanksdezekritiekenindewereldveelgezagheeftverworven.Bijhetwaarnemenvanverschillenininkomenenvermogenvondnogmaarweinigonderzoekplaatsnaardebestemmingvangestegeninkomenenvermogen.Hoewordtprivaatmetoverschotten
![Page 43: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/43.jpg)
43
omgegaanenhoezouindepubliekesectordezegeldenwordenbenut?Bekendisdatverschillende(private)vermogendepersoneneninstellingenfondsenvormdenenvormenmeteenmaatschappelijkdoel.DenkaandeRockefellerfoundations,aanStichtingenvandefamilieBrenninkmeijerenaandeVanLeerFoundation.InNederlandvindtafvlakkingvanvermogenplaats,doorhetbelastenvanbatendietotvermogensvormingkunnenbijdragen(erfbelasting,inkomstenbelastingenindirectebelastingen)endoorhetbelastenvanvermogen,datfiscaalinboxdriewordtgeclassificeerd.Aanditvermogenwordteenfictiefrendementvan4%toegekend,waarbijditrendementwordtbelastmet30%.Inmiddelsheefthetkabinetbekendgemaakt,datvoordehogerevermogenshetfictiefrendementgetraptzaltoenemen.Nuspaardersophunspaartegoedenopnietmeerdan1%ofminderkunnenrekenen,neemthetvermogeninboxdrieaf.Hetsysteemheeftvoordelenvanwegedeeenvoud,alsmedeomdatdeoverheidinzichthoudtindevermogenspositiesvandeingezetenen.Belastingbetalerskunnenhunvermogenookinanderebeleggingen,danindeposito’sonderbrengen.Vooralvoorouderespaardersontstaathierevenweleendrempel,omdathogerendementenperdefinitietothogererisico’sleiden.Datgeeftaanleidingtotdiscussieoveraanpassingindebelastingwetgeving,zoalshetgeleidelijkafschaffenvanfiscalefaciliteitenbijhetaangaanvaneenhypotheek,fiscaliseringvandeAOW,renovatievandepensioenwetgevingeneenwijziginginhetregimevandirecteurgrootaandeelhouders(DGA’s).Indedesbetreffendevennootschappenwerdenpensioenvermogensopgebouwd,diebijafschaffingvandefiscalebestraffing,naarramingtotaanzienlijkeuitkeringenleiden,dievoordeschatkistgeldopleveren.Maatregelen,diebelastingontwijkinginhetproductielandtegengaan,vormenevenzoeeneffectiefmiddelommeerbelastinggeldtevergaren.Ookdeinstituties,alsmededeuitvoeringvanonzesocialewetgevingdienenperiodiektewordenonderhoudenenscherptewordenbewaakt.Erzijnteveelvoorbeeldenvoorhandenvanjuridischwel,maarmaatschappelijkenmoreelongepastegebruikmakingvanfaciliteiten.4.3VerankeringvandeSMEinhetEuropesesociaalbeleid
![Page 44: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/44.jpg)
44
DegevolgenvandebankencrisishebbenhetsocialegezichtvandeEuropeseUniegeschonden.Bezuinigingenzettendeuitgavenvoorsocialezekerheidonderzwaredruk.DedoelstellingvansocialenaasteconomischevooruitgangisnietingevuldmetconcreetsociaalbeleidophetEuropesevlak.ErbestaateenEuropeesSociaalFondstenbedragevanruim80miljardeuro(ca.300europerEuropesewerknemer).Daarvanisnu12miljardeurovrijgemaaktvoordeaanvullendefinancieringvanprojectenterbestrijdingvandejeugdwerkloosheid.HetESFfunctioneertalssuikeroomvoordeinitiatiefnemersvanbijzondereprojectenvanerkenbaarsociaalbelang.Hetisgeenroyalesuikeroom.DeaanvragersvanESF-subsidiemoetenaanallerleicriteriavoldoenmetdedaarbijonvermijdelijkepapierwinkel.DathelptnietechtomhetdoorbezuinigingenencrisisverhardegezichtvandeEuropeseUniemilderetrekkentegeven.Voorhetoverigebeperkendelidstatenzichertoeomdesamenwerkingophetsocialevlaktebeperkentotdevergelijkingvannationaleregelseneffectenvanhunsysteemvansocialezekerheid.Hetintensievegrensoverschrijdendeverkeermetdemogelijkhedenvanmisbruikdoortransportondernemingenvanuitkeringsregelsmaaktdesituatieernietbeterop.ErismaaréénmanieromhetdoorsteedsmeermensengewantrouwdeEuropaeenmeervertrouwenwekkendsociaalgezichttegeven.DatisdeinbeddingvanhetsocialebeleidindeEuropesewetgeving.Datkankleinbeginnennamelijkindegrensregio’s.Daarondervindthetvrijeverkeervanwerknemersveelhindervandeverschillendeuitkeringsregelsbijziekteofontslag.Hetzetookeenremopdegroeivanwerkgelegenheidinopzichzelfveelbelovendegrensregio’szoalsdieindevierhoekLuik-Aken-Hasselt-Maastricht.EenegalisatiefondsonderauspiciënvandeEUeninbeheerbijdedesbetreffendeprovincieskanhieruitkomstbrengeneneenbescheidenbeginzijnvanEuropeessociaalbeleid.BeterendoorslaggevenderisdeinvoeringvaneenminimumloonvoorallewerknemersvandeEU.Bijvoorbeeldophetniveauvan50of60procentvanhetgemiddeldenationaleinkomenvandelidstaat.Deinvoeringstuitnietopgebrekaanstatistischegegevens.DiezijndankzijEurostatbeschikbaarenbruikbaar.Hetlegteenbodemindebeloningsverhoudingen,maardoetgeenafbreukaandenationaalgewenstezekerheid.ZoalshierbovenalisgemeldhebbenvrijwelallelidstateninclusiefdenieuwkomersuitOost-Europaminofmeerbescheidensocialebasisvoorzieningen.Meteenin
![Page 45: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/45.jpg)
45
UnieverbandvastgesteldminimumloonafhankelijkvandedraagkrachtvandeuitkerendelidstaattoontdeEUduidelijkerdannuhetgevalishaarsocialegezicht.Deinvoeringvergtvandelidstaten,datsociaalbeleidalleenzaakisvandenationaleregeringen,moetenloslaten.Datzalnietgemakkelijkgaan.Hethardnekkigenationalismezitalsnegentiende-eeuwseuitvindingnietindeEuropesegenen,maarhetzitwelindebelangensfeervandenationaleadministraties.Dehieraanbevolenstapisechtereengoedemogelijkheidomindelijnvandesocialemarkteconomiemeerevenwichttebrengentussenmarktbeleidensociaalbeleid.EennogverdergaandestapkandeinvoeringvaneenEuropesewerkloosheidsverzekeringzijn,naarhetvoorbeeldvaneendergelijkeverzekeringinhetfederaleverbandvandeVerenigdeStaten.DatzoudeEUeennogduidelijkersociaalgezichtgeven.OnderdegegevenomstandighedenmethetdoordebankencrisisuitgelokteverzettegenhetinverbandvandeEUafgesprokenbezuinigingsbeleidlijktheteenbrugtever.Wezullenerhieraanheteindvandezevervolgstudieoverdesocialemarkteconomietochnogenkeleregelsaanwijden.HetconceptvaneendergelijkeverzekeringisnaderuitgewerktdoordeDuitseeconoomSebastianDullienmetsteunvandeBertelsmannStiftung.(verw.21).InnavolgingvanhetAmerikaansesysteemzoudendelidstatenzichverplichtentoteenbasisvoorzieningmeteenbeperkteduurenhoogtevandeuitkeringbijontslag.Ineersteinstantiemoetdaarvooreenberoepwordengedaanopeeninelkelidstaatbestaandwerkloosheidsfonds,gevoeddoorpremies,waarvandepercentagesinUnieverbandzijnvastgesteld.AlsdatnationalefondsontoereikendisbijeengrotewerkloosheidsgolfkunnendelidstateneenberoepdoenopeenvoorditdoelachterdehandgehoudenEuropeeswerkloosheidsfonds.IndezeopzetisdedempingvanconjunctuurgolvenminstenszobelangrijkalsdebescheidenEuropeesgegarandeerdebasisuitkering.Bovendienverplichthetdelidstatenomintijdenvaneconomischevoorspoedgeldopzijteleggenvoorditfondsenmeerdanmengeneigdisrekeningtehoudenmettegenslagindetoekomst.DitdoetdenkenaanwatmennuinEuropeesverbandaanverplichtingenoplegtaandebanken.Hetgaatinditgevalomwerknemersennietombanken.VoorhenisermeerzekerheidvanwegedegarantievandeeconomischmachtigeEUenvoordeonvermijdelijkewisselvalligheidvandemarkteconomieisereendempendeffectalsbeschermingtegendekoudewindvandecommercie.Bijde
![Page 46: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/46.jpg)
46
uitwerkingvanditideeendenadereafwegingisdeonderzoekerDulliennietoveréénnachtijsgegaanendeeffectenmetgebruikvandevelestatistischegegevensdoorgerekend.MeernogdaneenEuropeesminimumloonzouditsysteemdeeenzijdigheidvandemetdeeurosamenhangendemonetaireverplichtingendoorbrekeninderichtingvanmeerevenwichttussenmarktbeleidensociaalbeleidophetgroteterreinvandegemeenschappelijkemarkt.ZoalsgesteldisdezeverzekeringophetniveauvandeEUvooralsnogniethaalbaar.MaarhetisweldeverdienstevanDullienenzijnsponsoromtelatenzienhoedesocialemarkteconomieophetvlakvandeEuropesemarktgestaltekankrijgen.ZolangdatnietgebeurtblijftdetoekomstvandeSMEinEuropeesverbandonzeker.
![Page 47: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/47.jpg)
47
5 CONCLUSIES
DeSocialeMarkteconomie(SME)iseenvormvankapitalismegebaseerdopsolidariteitenempathie.DeSMEheefteenbelangrijkebijdragegeleverdaandeontwikkelingvanonzecivilsociety.WatwordthetlotvandeSME?Inhetessay,,DeKleerscheurenvandeSocialeMarkteconomie”(verw.1)zijndegevolgengeschetstvanhetafscheidvandeverzorgingsstaatenvandecrisisvoordeSMEinDuitsland,ZwedenenNederland.DezeverkenninglietziendatdevoordeSMEnodigegelijkwaardigheidvansociaalgerichtbeleidmethetopmededinggerichtemarktbeleidanno2014maartendeleisgehandhaafd.IndeDuitseBondsrepubliek,waardeSMEnadeoorlogeenkernpuntwasvanhetregeringsbeleid,kwamhetsocialebeleidopachterstand.InZwedenbleefdegelijkwaardigheidondanksaanpassingengrotendeelsovereind,evenalsinonsland.Beidelandenhebbenweltekampenmeteenhardnekkigewerkloosheidvanmetnamejongeren.DiewerkloosheidisoverigensminderinDuitsland,waarmetherinvoeringvanhetminimumloonenigherstelvanhetsocialebeleidaandeonderkantvanhetloongebouwwordtbeoogd.Indedriegenoemdelandenisdeinkomensongelijkheidnietveelgrotergeworden,weldevermogensongelijkheid.Indezevervolgstudiekomendriestructureleontwikkelingenaandeorde,
![Page 48: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/48.jpg)
48
diebepalendzijnvoordetoekomstvandeSME.Datisomtebeginnenhetzichnogsteedssterkmanifesterendeneoliberalisme.Datlegteengrootbeslagopmens-enlevensbeschouwing.Diemaakt,datmensenzijngaanbeseffendatzeaanzichzelfverplichtzijnomalsondernemendpersooninhetleventestaan.Doorindestrijdomhetbestaanopentestaanvoordespelregelsvanmarktencompetitiekunnenzevanhunleveneensuccesmaken.Daarmeedringtdesysteemwereldvandecommercieindeprivatelevenssfeer.Hetvermindertdeafhankelijkheid,maarookdebetrokkenheidbijdepubliekezaak.Datraaktdesteunvoorwettelijkvastgelegdeendaarmeeverplichtesolidariteit.Risicobesefenonzekerheidzijndebegeleidendeverschijnselen.NaastdezevoordeSMEbelangrijkesociaal-cultureleontwikkelingzijnertweemaatschappelijketrends,diehetlotvandeSMEzullenbepalen.Opkortetermijnisdathetverschijnselvande,,kloof”.Datishetgroterwordendeverschilinkansenopdearbeidsmarktvanlageropgeleidentenopzichtevanhogeropgeleiden.Kandearbeidsmarktvoorzieningenoegbetaaldwerkvoordemindercognitiefbegaafdenenisergeldvooraanvullendevormenvanwerkgelegenheid?Oplangeretermijnspelendegevolgenvandetechnischeontwikkeling.Metdevoortgaandeautomatiseringentoepassingvanrobotsdreigtderoutinematigewerkgelegenheidtewordenovergenomendoormachines,watde,,kloof”kanverdiepenenbezinningvereistopdenoodzaakvanwerkverdelingdoorarbeidstijdverkorting.Ditallesspeeltzichafineenvergaandgeglobaliseerdeeconomie,waarnationaleoverhedenvoorheteerstsindslangetijdgeconfronteerdwordenmetnietopafstandtehoudenconflicteninhetMiddenOostenendichterbijaandegrensvanRusland.DatvergtherbezinningopheteenzijdigmarktgerichtebeleidvandeEuropeseUnieenopdenoodzaakvanmeerweerbaarheidinhetverbandvandeinternationalesamenwerking.Knelpunten,diesamenhangenmetgenoemdeontwikkelingen:
i. Armoede;circa15%vandebevolkingleeftonderdearmoedegrensvan60%vanhetmodaleinkomen.Vandezegroeperingkan9%doorziekteenouderdomnietdeelnemenaanhetarbeidsproces.
ii. 25%vandebevolkingreageertnegatiefopglobaliseringensteltzichintolerantopindesamenleving.
Sibylle Jongen� 12-1-2016 15:07Met opmaak: Lettertype:Niet Vet
![Page 49: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/49.jpg)
49
iii. Werkloosheid;circa7%vandeberoepsbevolkingiswerkloos.Dejeugdwerkloosheidligtbovendegrensvan15%.
iv. Deopvangvanvluchtelingenmethetbiedenvanperspectiefvoorintegratieindesamenleving.
v. Degevarenvanfanatiekeislamistenendereactievannationalistischepopulistischestromingen.
Deaangeduideproblemendieneninsamenhangmetelkaardebenodigdeaandachttekrijgen,dooranalysevanontwikkelingenenoorzaken.
Voordebestrijdingvanarmoedeen(jeugd)werkloosheid,alsmedeophetvlakvandezorgkandeoverheidnietzonderadequatearmslag.Vanverschillendekantenwordtgedachtaangetrapteindirectebelastingen,naasthervormingvanhetboxen-systeem.Nudeniet-medischezorgwerdovergebrachtnaargemeentenkanmedeeeningezetenenbelastingwordenoverwogen.Terbevorderingvanwerkgelegenheidvanmindergeschooldenwerdeninverschillendelandenmetsucces“socialeondernemingen”gevestigd.Ziehoofdstuk2.Hetvaltop,dathetjuistlandenmetvoorkeurvoormarktenondernemerschapzijn,dievooroplopen.DeeconomieontwikkeltzichgunstigenNederlandvoldoet(bijna)aandeinEuropavereistestabiliteitsnormen,datiseengunstigmomentvoorheroverwegingvanoverdrachtsuitgavenenherverdelingvanmiddelen.MethetvoorbeeldvandezorgcoöperatieinAusterlitzvoorogen(zieparagraaf3.3),kanindesamenlevingvoortsnogveelopgangwordengebrachtophetterreinvanleefbaarheid.DevoordeSMEnodigebalanstussenheteconomischeensocialebeleidblijktgemakkelijktekunnenwordenverstoord.Indatverbandpassentweeopmerkingen.Bijhetopstellenenbewakenvansocialeinstitutiesdientrekeningtewordengehoudenmethetvoorkomenvanmisbruik(moralhazard).Hoemoeilijkdatisblijktuithetinvergelijkingmetanderelandenbijzonderhogepercentagearbeidsongeschikten.Voortszalbijdebestrijdingvandewerkloosheidhetalomgeprezen,,levenslangleren”ongetwijfeldkunnenbijdragenaandevergemakkelijkingvandeovergangvanbaanzekerheidnaarwerkzekerheid.
![Page 50: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/50.jpg)
50
Nederlandligtnietopeeneiland.Dathoudtin,dathetgebeurenindebuitenwereldonsnietonberoerdlaat.OmtebeginnennoemenwijdetothedenonopgelosteproblematiekvandeonvoorstelbaargrotestroomvluchtelingennaarEuropa.GelijktijdigkamptEuropametandereproblemen,zoalsgrotedivergentieinconcurrentiekrachttussenlidstaten.DitgeldtevenzotenaanzienvanhetaldannietkunnenvoldoenaaninEuropagesteldestabiliteitsnormen.Anti-Europesesentimentennemeneerdertoedanaf.Daarnaastvormengeopolitiekespanningenookvooronseennietteoverzienrisico.Totzoverenkelewaarnemingen.
![Page 51: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/51.jpg)
51
TOTSLOT:Neoliberalismeenarmoedebestrijding
HetNEOLIBERALISMEALSDIEPGEWORTELDEMANIERVANDENKENENHANDELEN.Indevoorafgaandestudieoverdekleerscheurenvandesocialemarkteconomieisgewezenopdeeenzijdigenadrukopdeaandeelhouderswaardeinhetondernemingsbeleid.Ookiskritiekgeuitopdemanierwaaropmedewerkersindeondernemingwordenafgerekendophetbereikenvanvaakindividueelvastgesteldeprestatiedoelen.Daarbijiszelfsdeuitdrukkinggebruiktvan,,managementbyterror”.Metdiemanagementcultuurkomenwezenlijkezakenzoalsteamwerkenbetrokkenheidbijdedoelenoplangeretermijnbuitenbeeld.Dezenadrukopdepersoonalskleinondernemertjebinnendeondernemingisnietlostezienvanhetveranderendlandschapinondernemingsland.Hetiseengevolgvandeneoliberaledenkwereld,waarinmensenzichmoetenzienalsopcompetitiegerichtedeelnemersvandeprestatiemaatschappij.DeFransefilosoofPierreDardotenzijnlandgenoot,desocioloogChristianLavalhebbendaareengrondigestudieaangewijdmetde
![Page 52: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/52.jpg)
52
titel:,,ANewWayoftheWorld,onNeoliberalSociety”.(verw.6)IndatboekwordtinhetvoetspoorvandeFransefilosoofFoucaultenvaneenaantalneoliberaleeconomenzoalsRüstov,vonMises,HayekenFriedmanbetoogd,datmensennietallenalseconomischesubjecten,maarookalsburgerinhundenkenwordenoverheerstdoordeneoliberalemensbeschouwing.DatgeldtdanmetnamevoorAmerikaenWest-Europa,maarspeeltookeenrolindeopkomendeeconomieën.Alshettegenzitmoetjenietzeurenoverdenadeligeomstandigheden,maarvanuitdefilosofievanzelfhulpenpersoonlijkondernemerschapproberenerweerhetbestevantemaken.Diementaliteitisindehandgewerktdoordesnelleveranderingenindeindustrieendienstverlening.Vooraljongerenkrijgenmindervastwerkenervarenminderwerkzekerheid.Nietalleenkleine,maarookgroteondernemingenhebbenminderbelangbijdehandhavingvandeklassiekearbeidsverhoudingenwaardevergaandetaakverdelingvanwerkaandelopendebandgoeddeelsisverdwenen.Ookdepolitiekheeftminofmeervanhartemeegewerktaandezeontwikkelingenindelijndaarvaningrijpendeveranderingenaangebrachtinhetsocialebeleid.NietalleenReaganenThatcherhebbenhierhunsteentjebijgedragen,maarookBlair,SchröderenRutte.DardotenLavalbeschrijveneenallesbeheersenddenkkader,waarbinnennietalleenondernemersenmanagersinhetbedrijfsleven,maarookbeleidsmakerszijngevangen.Zezienintalvanverschijnselenindepolitiekenindeeconomie,datderolvanderegeringenfundamenteelisveranderd.Hetbeleidaandetopismeervolgenddansturendgeworden.Hetpragmatismeoverheersteneffectenvandegrensoverschrijdendeneoliberaleeconomiezijnmeerbepalendgeworden,daneenautonomevisieopdewenselijkesamenleving.Zijconstaterenook,dathetpubliekerechtindeverdrukkinggeraakt.Datpubliekerechtwordtmeerenmeerverdundmethetdoormarktencompetitiegedicteerderechtvanbedrijvenenalofnietzelfstandigewerkers.Debelangenzijnverschoventennadelevanzelfstandigepolitiekebeleidsvorming.Weziendatterugindegroterolvanplanbureausenandereadviesinstantiesinhetbeleid.Typerendinditverbandisdemanier,waaroplandenindeeurozonezichvanuitdeeisvanwaardevastheidvandeeurohebbenonderworpenaaneenrigoureusbezuinigingsbeleid.Hetwerdnodiggeachtomruimtetemakenvoorhetherstelvanhetdoordecrisisgetroffenbedrijfsleven.Toegegeven,deinvoeringvandeeurozonderkeihardegarantiesvan
![Page 53: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/53.jpg)
53
budgettairedisciplinewaseengriezeligwaagstuk.Naasthetherstelvandiedisciplinewasookdeneoliberalewensvaneenkleinereenmeermarktgerichteoverheidbepalendvoordehardeingrepen.Naareconomenmetouderwetsekeynesiaanseopvattingen,dieeenminderrigoureusbezuinigingsbeleidvoorstelden,werdnietgeluisterd.Tekenendvoordeinvloedvanhetneoliberaledenkenisvoortsdevergaandeverzelfstandigingvanbestuursorganen.Datpasteindeookvoordepubliekesectornodigeinvoeringvanondernemendenwaarmogelijkmarktconformbesturen.Engelandisdaarinvooropgegaan.Nederlandhadaleentraditievandecentraaluitgevoerdepublieketakenophetgebiedvanpensioenenenziekteverzekeringenheeftmetonderanderedeprivatiseringvandewoningcorporatiesverdergaandestappengezet.Datopzichzelfhoefdeniettotexcessenteleiden.Dieontstondendoorhetopmarktenprofijtgerichte,maarinpubliekezinonverantwoordebeleidvandeverzelfstandigdeleiding.Demisstappenhaddenophunbeurthetgevolgvanverscherpttoezicht,waardoorernaastdemetmindertakenbelasteoverheideenmetmeertakenbelastwereldjevantoezichthoudersontstond,diehunwerkmoestendoenaandehandvanbedrijfseconomischecriteriaenmaatstavenvangoedmanagementzonderdirecterelatiemetdepolitiekevoorkeurenvandegekozenoverheid.Wevindenditterugindeinstitutionelemaatregelen(structurenenprocessen)omhetfinanciëlebolwerkminderkwetsbaartemaken.WijnoemendeEBU,hetaangekondigdestappenplanvandevoorzittersvandebijdeeuroendemonetaireuniebetrokkenorganen(deEMU),hetbeleidvanhetBazel-Comité,waartiengroteCentralebankensamenkomenomdekwaliteitvanhettoezichtopbankentevergroten,alsmededewetgeving,diehetvoordeEuropesetoezichthouderopdefinanciëlemarktenmogelijkmaakt,omspelersmetteveelgeleendgeldtotdeordeteroepen.(FD,6Juni2015).Zijnhiermeeallelekkenbovenwater?DeeerdergeciteerdeRobertSchillerbeweert,datalsdeeconomieweerverdergroeit,eenvolgendecrisis,zijhetminderfors,nietisuitgesloten.Hijsignaleertteveelpotentiëlebubbelsalsmogelijkeaanleiding.Zoisookdehandelinderivatennogsteedsnietsluitendondercontrolegebracht.Indevalutamarktgaatiederedag5000miljarddollarom(euro-dollarfutures),waarvan65%buitendebeursomgaat,FD30juli2015.
![Page 54: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/54.jpg)
54
Derodedraadinonsessayisvanandereaard.Datishetopprofijtgerichtedenkeninverschillendesectorenvandesamenlevingsterkvertegenwoordigdisenwordtgevoeddoorhetneoliberalisme.DardotenLavalzienhiernietdetriomfvanhetoudeliberalebeginselvan,,laissezfaire”.Devrijheidendewiltotprestatieineenvrijgemaaktemarktvereisentalvanregels,albehoevendienietallemaaltewordentoegepastdoordeafgeslanktecentraleoverheid.Deafslankingvanhetgekozenbestuurendeverplaatsingvandepolitieknaarzelfstandigebestuursorganenmethuntoezichthoudersleidentesamentoteenverengingvanhetspeelveldvandedemocratie.Dieverliestdemachtombijverdergaandeennogproblematischersocialeontwikkelingenhetroeromtegooien.Nietomdatdepolitieketopdaarheelbewustvoorkiest,maaromdatzegevangenzitinhetnetvanhetneoliberaledenken.Depolitiekkannietmeerandersdanmeegaanmetdetrendvaneconomischevooruitgangzonderdoel,puuromdathetbezigzijnmetondernemendeprestatiesalmooigenoegis.Ondernemeninhetgewoneleveniseentakvansportgeworden.Vanwegedecompetitiekanjenietopjelauwerenrusten.Hetkanaltijdbeterenzohoorthetook.Hetbesefontbreekt,datditeenverkeerdeontwikkelingis.Nietalleenpolitici,maarookhunkiezerszittengevangenindezepragmatischekijkopdewereld.Datbrengtonsbijdeburgerendekiezer,waardeauteursvanhethierbesprokenboeknietveelveranderingverwachten.Zehebbenwelkritiek,maarzijninmeerderheidbesttevredenmethunbestaan.Dekritiekrichtzichopdeoverheid,nuookwelopdebanken,maarnietopdemarkt,terwijlhetjuistdemarktis,diehogeeisensteltomaanwerktekomen.Erzijnveelopleidingsmogelijkheden,maardekeuzessluitenvaaknietgoedaanbijdesnelveranderendevraagindearbeidsmarkt.Breedengoedopgeleidejongerenziengenoegmogelijkhedenomzelfopeenondernemendemanierwatvanhetleventemaken.Datwordtvergemakkelijktdoorhetmassalegebruikvanmobieltjesentablets,diedewereldvoorjeopenleggen.Datgeldtwellichtmindervoorjongeren,diezichmeteenlagereopleidingengeringerecognitievebegaafdheidmoetenzienwaartemaken.Datgaat,uitzonderingendaargelaten,indiekringnietgepaardmetveelpolitiekbesefenbereidheidtotmaatschappelijkeactie,eerdermetmeeronverschilligheid.Hetindegevestigdepolitiekepartijennogbreedgerichteprogrammatischdenkenwordtindepraktischeuitwerkingin
![Page 55: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/55.jpg)
55
toenemendemategehinderddoorpopulistischeenseparatistischepartijen.Diewordenweliswaargevoeddooronvredemetdebestaandegangvanzaken,maarzoekensteunenantwoordinenghartignationalismeofregionalisme.Hetbehoeftgeenbetoog,datdezedoorhetneoliberalismebepaaldestandvanzaken,waarbijsocialeverbandenwordenaangetast,weinigperspectiefbiedtvoordeSME.DISCUSSIE,TEGENWERPINGEN.HebbenDardotenLavalgelijk?Zijnweechtonderworpenaandealmachtvanhetradicaleneoliberalisme?Hunboekbiedtweinigaanknopingspuntenvoorontkenningvandievraag.Deaantastingvandesoevereiniteitvanregeringendoordeoverdrachtnaarvanhetnietaanpersonen,maarnaardeinstitutiesvandemarktverbondengezag,wordtgeschetstalseenvoldongenfeit.Hetneoliberaleparadigmaheeftzichverbreidenverschanstindehartenenhoofdenvanpoliticienburgers.Isdateenjuistbeeldvandepolitiekewerkelijkheidvanvandaag?Indepolitiekewerkelijkheidisdatbeeldnietoveralterugtevinden.ZoheefthetVerenigdKoninkrijknogsteedseennationalegezondheidsdienst.InFrankrijkisdeovergangvanverzorgingsstaatnaareenneoliberaleactiverendewelvaartsstaatindiscussie,maarnognietgemaakt.Daarzijnhetdeoplopendeoverheidsschuldendeafsprakenvoordestabiliteitvandeeuro,diehetlandvoordekeuzestellentussenhetverlatenvandeeurozoneenhetbeperkenvandoordecentraleoverheidgegarandeerdeverzorgingsarrangementen.Inanderelanden,waardietransitiewelheeftplaatsgehadendemarkteenplaatsheeftgekregeninverzekeringentegenziekteenvoorpensioenen,ishetsocialeelementindewettelijkverplichtesolidariteitvancollectieveregelingenovereindgebleven.Datdraagtoverigensbijaandehoudbaarheidvanhetsysteem.Erisopzijnminstéénmaatschappelijkgegeven,dathethierbovenbeschrevenneoliberalismeondermijnt.Datisdegeblekenonmachtomcrisestevoorkomenofindekiemtesmoren,danweltebeheersen.Zozagmenzichgedwongenomtijdensdebankencrisesmaatregelentenemen,dienietterijmenzijnmetdevrijheidvande(financiële)markt.DaarbijheeftderegeringvandeVerenigdeStatenzich,dankzijdesterktevandedollaralsinternationalevaluta,haareconomiekunnenreddenmetenormekapitaalinjecties.Geheeltegen
![Page 56: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/56.jpg)
56
deregelsvandeliberalemonetaristischeleer.InEuropakondendelandenindeeurozonezichdieluxeniet(direct)permitterenenmoestenzoalsgemeldforsebezuinigingenwordendoorgevoerd.Daarhaddennietalleendepubliekeuitgavenonderteleiden.Ookdemarktkreegklappenalsgevolgvandewaardedalingvanwoningenenpensioenen.Hetdaarmeegepaardgaandeverliesaanconsumentenvertrouwenbeperktederuimtevoorhetvrijeondernemen.Decrisisendenasleepdaarvanheeftallestemakenmetdeaandefinanciëlemarktengebodenvrijheid.Erzijnkortvoorennadeeeuwwisselingongecontroleerdemechanismenvoorgeldtransactiesaandeganggezet,diedeeconomiehebbenontwricht.HetwasdeAmerikaanseoverheid,dievoordebeoordelingvandesoliditeitvanbeleggingsproductenvanfondsenmetverpaktehypotheken(securisatie)dematevanbetrouwbaarheidoverlietaanprivate,,ratingagencies”,zoalsMoody’senFitz.DiehaddenmaartwaalfbedrijvensolidegenoegbeoordeeldvooreenAAArating.Daarnaastwarener,ongelooflijkmaarwaar,duizendenbeleggingsfondsenmeteenzelfdegoedebeoordeling.Achterafmagmetrechtwordengesteld,datdedoordeAmerikaanseoverheidaandemarktgedelegeerdecontroleopbedrijvenenfondsenmetbeleggingsderivateneenconcreteoorzaakwasvoordezeellende.Hetiseentreffendeillustratievandezwaktevanhetneoliberalisme.Daterkentdenoodzaakvantoezichthouders,maarzoektookdaardemarktopomdattoezichtuittevoeren.Hetroeptdevraagopnaarhettoezichtopdetoezichthouders.Zoveeliszeker:hetvrijespelvandemaatschappelijkekrachtenslaagternietgoedinompreventieftoezichtterealiseren.Wantwiecontroleertdetoezichthouders?Ietsdergelijksspeeldemetdecommotieoverfalendfunctionerenvangerenommeerdeaccountants.Hetiseenbewijstemeerhoemoeilijkhetisommethetondernemendeenopprofijtgerichtedenkeninallerleisectorenvandemaatschappijdemarktnaarbehorentelatenfunctioneren.OndanksdenugenomenmaatregelenindeVSenindeEUisergeengarantie,datmetdenogsteedsbestaandevrijheidopdeinternationalefinanciëlemarktgroteongelukkenkunnenwordenvoorkomen.Decontroleopfinanciëlederivatenisnietsluitend.Erwordtnogsteedsgewaarschuwdvooreenkettingreactie.IndeEurozonewerdeenbankenunieopgezet,diebuitendeinlegvankapitaalverschaffers,indekomendejarenzoveelreservesmoetopbouwen,datnietdestaatenofdebelastingbetaler
![Page 57: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/57.jpg)
57
maardegezamenlijkebankenopdraaienvoordeafwikkelingvaneennietlevensvatbarebank.Opdegeldmarktzijnderisico’smindergoedafgedekt,daarheerstdelosseremoraalvanhetneoliberalisme.Gelukkigzijnergrenzenaandewiltotpresterenenhetzichmetenmetanderen.Menvindtdatterugindeveleadviezenommeertijdvoorjezelftenemenenmeerrekeningtehoudenmetmensenomjeheen.Erzijnsteedsruilsituaties,waarbijnietcompetitiemaarsamenwerkingvooropstaat.Datwasenisnogsteedshetgevalingezinsverbandenenzorgvoorhulp-behoevendekinderenenverwanten.Deeconomischewetenschaperkentdeonvermijdelijkheidvancompromissenalsmeerderebelangeninhetspelzijn.Gevenennemenliggennietinhetverlengdevanpersoonlijkwillenwinnen.Daarnaastiserindewerksfeernogveelwerkinteamverband.Mededaaromvindenmensencollegialiteitnietminderbelangrijkdanpersoonlijkeprestatie(verw.22).InhetdoorveelbestuurdersaangehangenRijnlandmodelzijndesociaalpassendeplekindepersoneelsorganisatieendeloyaliteitmetdedoelenvandeonderneming,belangrijkerdandemetingendeafrekeningvandepersoonlijkebijdrageaandeonderneming.Alshetwaarisdatdemenseensociaalwezenis,danzaldeneoliberalemensbeschouwingdatookindepraktijknooitkunnenuitsluiten.Wathijblijkbaarwelkan,ishetsocialeelementindehoekdrukken.Ditzaltenkostegaanvanvrijheidenvanontplooiingenhetdaarbijervarenvannutenplezier.Hetonderlingrespectenbereidheidtothulpbijhetontwikkelenvanpersoonlijkecompetentieszijnfundamenteelleidendebeginselen.Eeniederdientinzijnwaardetewordengelatenenkansentehebbenommetonderwijsenanderevormenvanzakelijkeondersteuningzijntalententeontwikkelenommeetekunnendoen.Diepositievevrijheidhoortduidelijkbijhetmoderneliberalisme.Compassieenbelangelozemedeverantwoordelijkheidstaannietinhetwoordenboekvanhetneoliberalisme.Althansnietalsbeginselenvoorsocialeeneconomischepolitiek.Isdattekortmaatschappelijkpijnlijkgenoegomtetwijfelenaandevitaliteitenhoudbaarheidvanhetneoliberalisme?Andersgezegd;kandatervanwordenweerhoudenomdesocialeregelingenvandeSMEverderindehoektedrukken?Bijdebedenkersvanhet
![Page 58: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/58.jpg)
58
ordoliberalisme6voorenkortnadetweedewereldoorlogspeeldenchristelijkewaardeneenrolalsbasisvoordesocialewetgeving.Demaatschappelijkeexpressievandiewaardenisonderinvloedvanhetneoliberaledenkenopdeachtergrondgeraakt.DuitslandishierondanksdedaarnoginvloedrijkechristelijkecentrumpartijenCDUenCSUgeenuitzondering.Juistindatlandishetsocialeelementvandemarkteconomieindezinvanminderongelijkheidhetmeestinverdrukkinggeraakt.AlsDardotenLavalconstateren,datdemaatschappelijkeinvloedvanchristelijkebeginselenvrijwelgeheelisverdwenen,danhebbenzeeenpunt.Evenminkanwordenontkend,datanderesociaalgeoriënteerdepartijenhebbenmeegewerktaandevervangingvandeverzorgingsstaatdoordepersoonsgerichteactiverendewelvaartsstaat.Maarerisnogwelsteunvoordesocialearrangemententenbatevanpersoonlijkezekerheidbijziekte,ouderdomenongewildetegenslagen.IndelijnvanhetbetoogvanDardotenLavalkanwordenverwacht,datdiesocialeverworvenhedenonderdrukblijvenstaan.Epistemischgeredeneerd,datwilzeggenopbasisvanfeitenindemaatschappelijkewerkelijkheid,heeftdiedruknietofnognietgeleidtotafbraakvandesocialezekerheid,verdergaanddandereedsgesignaleerdeaanpassingen.Welzienwe,dathetneoliberalismezichinpolitiekopzichtweettehandhavenenweinighinderblijkttehebbenvandesociaalvooruitstrevendestromingen.Voorlopigheefthetonbehagenmaatschappelijkenpolitieknogonvoldoendeexpressiegekregen.Datonbehagenwordtmeergevoeddoordegeblekencrisisgevoeligheid.Strakswellichtookdoordegroeiendeongelijkheidininkomenenkansenopbetaaldwerk.Dieproblematiekstaatcentraalinonzebezinning.Naarisgebleken,heeftdeSMEinEuropadewindtegen,doorhetontbrekenvangewensteaanpassingenenreparaties.15oktober2015.
6Zoalsuitdetekstblijktmagdeterm“Ordoliberalisme”nietwordenverwardmetdievan“Neoliberalisme”.Ordoliberalismestaatvoorhistorisch,dedoorFreiburgeconomenvoorgestanevrijmakingvandemarkt,metgeenanderebeperkingendandievoortvloeienuithetgewenstesociaal-ethischebeleid.
![Page 59: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/59.jpg)
59
LITERATUUR:Verw.1.A.OeleenR.Soeting,DeKleerscheurenvandeSocialeMarkteconomie.2014.Verw.2.MichaelPorterc.s.TheSocialProgressIndex.Verw.3Lendering;DeWortelsvanonzeOverlegcultuur.BureauInterim.Verw.4VanDam,TurpijnenMellink(red);HetOnbehagenindePolder.Amsterdam,Univers.Press.2014.Verw.5BeaCantillonenFrankVandenbroucke;ReconcilingWorkandPovertyReduction.OxfordUniversityPress2014.Verw.6PierreDardotenChristianLaval;TheNewWayoftheWorld,ManufacturingtheNeoliberalSubject.Parijs2010,vertaaldin2014.Verw.7Dankers,Sluyterman,LuitenvanZanden;VariatiesinKapitalisme,OntwikkelingenPrestatievandeNederlandseEconomieindeTwintigsteEeuw.SMO(stichtingmaatschappijenonderneming)2013.Verw.8.J.PenenJ.Tinbergen.NaareenRechtvaardigeInkomensverdeling.1977.Verw.9.ThomasPiketty.Kapitaalindeeen-en-twintigsteeeuw.2013.ZievoorreactiesopPikettypagina’s41en42.Verw.10Gini,GrowingInequalityImpacts.OESOSept2013.
![Page 60: Vooruitzichten Sociale Markteconomie (SME) · 2016. 2. 15. · flexibilisering van de arbeidsmarkt motiveerden hen om de SME opnieuw onder de loep te nemen. ... Unie, in het bijzonder](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022071514/613696410ad5d20676481f13/html5/thumbnails/60.jpg)
60
Verw.11BertOtten.,,SociaalOndernemerschap,MaarDanEcht”.SocialismeenDemocratie,februari2015,bldz54-57.Verw.11SocialEnterpriseMonitor2014.SocialEnterpriseNL.Verw.12RaadvoorOnderwijsenArbeidsmarkt,Maastricht.DeArbeidsmarktnaarOpleidingenBeroep,2012-2018.Verw.13.SociaalCultureelPlanBureau.2015.Ontwikkelingenaandeonderkantvandearbeidsmarkt.Verw.14C.B.Frey,C.Frey,M.Osborne;TheFutureofEmployment;howSusceptibleareJobstoComputerisation?OxfordMartinProgramme,sept2013.Verw.15Eysackers,Sociaal-economischRapportVlaanderen,1999-2005.Verw.16WetenschappelijkeRaadvoorhetRegeringsbeleid,,,GescheidenWerelden”.2013.Verw.17SociaalCultureelPlanbureau.,,VerschilinNederland”2014.Verw.18JaarverslagvandeNederlandseBank2014.Verw.19SebastianDullien.,,AEuropeanEmploymentScheme”BertelsmannStiftung2014.Verw.20BenKuiken.,,DeLaatsteManager”Haystack2010.