VNT - Hà NộiCHÙ MÌN PHỦ VÀ TÔI

Nguồn :Tap chi Van (Caliornia so 111&112 thang3&4/2006)

1- Tôi quyết ñịnh ñi Hà Giang thêm một chuyến nữa…

Gã ñạo diễn của ñài truyền hình ghé tai tôi, thở ñầy mùirượu, giả lả nói: “Bác nhà văn cứ ñi với tụi em, lên miềnbiên viễn ñổi không khí, hưởng mùi gái sơn cước mà tìmcảm hứng. Trên ñó gái ta, gái Tàu có ñủ, nhưng ñã vàonghiệp chơi chỉ nên say tỉnh chớ ñừng say mê. Bên kiahay bên này biên giới cũng ñều là gái người Mông, Dao,La Chí, Tày, Nùng …cả thôi. Mùi vị sơn cước như nhau,chỉ khác quốc tịch là giá cả các em gấp nhau vài lần nhưbỡn.” Biết gã ñang say tán bậy, tôi lặng thinh, song cũngphải thừa nhận cái sự sành chơi của gã là có lý. Hồi xảyra chiến tranh biên giới, tôi là lính trinh sát quân ñoàn 3nên rất thuộc bản ñồ ñịa hình và cư dân hai bên biên giớivùng Hà Giang. Ngoài khu vực thị xã, ñi về các huyện xacủa tỉnh, người Kinh rất ít, ñông nhất là người Mông rồiñến người Dao, La Chí, Tày, Nùng. Qua khỏi cột mốcbiên giới, từ cửa khẩu Thanh Thủy, thượng nguồn sôngLô ñến cửa khẩu Nghĩa Thuận, thuộc huyện Quản Bạ làñất Trung Quốc, thuộc huyện Mai Pho, châu Văn Xương,tỉnh Vân Nam. Họ là nước lớn nên một châu Văn Xươngdân số ñã tới 3 triệu người, riêng huyện hẻo lánh MaiPho ñã có gần 60 vạn người, xấp xỉ với dân số cả tỉnh HàGiang. Cư dân bên huyện Mai Pho một nửa là ngườiMông, còn lại cũng là người Dao, La Chí, Tày, Nùng. Gãñạo diễn, tay chơi có hạng của ñài truyền hình nói ñúng,ở miền biên viễn ấy gái ñiếm ñủ loại và dễ kiếm, nhưnglàm sao phân biệt ñược quốc tịch của một ả ñiếm sơncước. Song gã ñâu biết tôi bám càng ñoàn làm phim củagã ñi Hà Giang lần này vì một nguyên cớ thầm kín.Chẳng riêng gì gã, lâu nay nhiều người cũng hồ nghi vềlai lịch ñứa con nuôi mang họ Chúc của tôi, không ít lờiong tiếng ve, ñàm tiếu sau lưng. Thây kệ! Tôi khôngmuốn thanh minh, giải thích dài dòng, song cũng thấymệt và nản chí, sau mỗi lần ñi tìm cha ñẻ cho nó, ñứacon nuôi tội nghiệp mà tôi ngờ rằng là con của Chù MìnPhủ.

2- ðêm ñông cuối tháng. Ngoài trời gió lạnh lồng lộnthổi như bầy ngựa hoang, càng làm tôi nhớ núi rừngQuản Bạ. Ở xứ cao nguyên ñá ấy nhà nào cũng nuôitrong chuồng một vài chú ngựa. ðêm khai hỏa cuộcchiến tranh biên giới, ñạn pháo của ñối phương bắn sangnhư vãi thóc, âm thanh chát chúa, khiến ngựa pháchuồng lồng lên tán lọan, hý vang trời ñất trong sươngmù dày ñặc. Ta bị bất ngờ, còn ñối phương chủ ñộng lạiñông quân, nhiều vũ khí nên chỉ sau vài trận, tiểu ñoàncủa tôi chết và thương vong già nửa. Cấp trên ñiều ñộngbổ sung cho tiểu ñoàn khá nhiều dân quân người dân tộcở ñịa phương. ðơn vị trinh sát của tôi có hai lính mới,một nam là Chù Mìn Phủ và một nữ là Thào A Máy.Người Mông xưa biết dùng cả chữ Hán nên khi hỏichuyện chúng tôi biết tên của hai người dịch từ chữ Hánnghĩa là Chúc Dân Phủ và ðào A Mai. Chúng tôi thườnggọi tên tắt theo họ là anh Chúc, cô ðào. Chúc hơn tôimột tuổi, còn ðào kém tôi hai tuổi. Hai người với tôi hợpthành tổ trinh sát ngoại tuyến, thường xuyên thâm nhậpsang bên kia biên giới, dò xét tình hình quân ñịch. Chiếntranh là hiện thực tàn nhẫn. Nhiều khi lâm vào tìnhhuống khắc nghiệt, ñi trinh sát bị lộ, người Mông bên kiabiên giới gõ mõ truy ñuổi buộc chúng tôi thành kẻ sátnhân, nổ súng ñiên khùng vào ñám dân lành ñông nhưñàn kiến, chỉ có dao, gậy hoặc tay không mà thôi. Nhữngxác người ñổ xuống như cây chuối. Những tiếng gàothét, chửi bới cũng vẫn là tiếng Mông quen thuộc. Cólần, ñể ñánh lạc hướng sự truy ñuổi, chúng tôi buộc phảilàm cái việc dã man, phóng lửa ñốt nhà hết xóm này quaxóm khác. Chạy xa rồi, chúng tôi vẫn ngửi thấy mùi thịtngười khét lẹt và tiếng trẻ con kêu khóc thảm thiết. Mỗilần như vậy, thoát ñược về Việt Nam là Chù Mìn Phủnhư người ñiên dại. Mắt anh ñỏ vằn, tóc tai rũ rượi,loạng choạng bò lên mỏm ñá cao gào to: “Giời ơi! Tôi làcái giống gì thế này? Người Mông sao lại ñi giết ngườiMông, hở giời?...Ác giả ác báo mất thôi…” Nhìn cànhcây khô anh rú lên bảo là xương người. Nhìn dòng suốianh òa lên nức nở bảo máu ở ñâu sao mà chảy ra nhiềuthế. Thào A Máy thì khác, cô khóc thút thít suốt dọcñường, thỉnh thoảng lại chắp tay cầu Trời khấn Phậtñừng có ai trong số bạn bè, người thân bên ấy vừa bịchúng tôi giết hại. Tôi lảo ñảo ñi giữa hai con ngườingây ngây, ñiên ñiên ấy mà lòng như có muối xát. Contim tôi vỡ vụn, lồng ngực trống hoác như hang ñá thờitiền sử cho gió cao nguyên thổi vào lộng óc, ñóng băngtừng mạch máu. Bên tai tôi âm âm u u câu hát “ViệtNam- Trung Hoa núi liền núi, sông liền sông…” Khôngchỉ có thế ñâu, ở chiến trường này tôi còn thấy rõ ngườidân hai bên biên giới li ền một khúc ruột, chung mộttiếng nói mà sao lại phải tàn sát lẫn nhau khủng khiếp

như vậy, hở giời? Tôi biết nói gì ñể an ủi hai ñồng ñộingười Mông, khi cương thổ nước nhà bị xâm lấn. Tôicũng không thể ñem những vụ thảm sát ghê rợn mà bọn“bành trướng” gây ra ñể biện minh cho tội lỗi vô thứccủa nhóm trinh sát chúng tôi. Ai ñó ở tận nơi xa thămthẳm xua lính và dân binh sang bên này cướp hiếp, ñốtsạch, phá sạch, chứ người Mông, người Dao bên ấy cũngchỉ như ñàn cừu, bầy ngựa bị lùa ñi, họ nào có muốn.Chiến tranh muôn thủa vẫn là thế cả. Nó là sản phẩm củadã thú. Sự thắng bại của cuộc chiến chỉ nằm ở dăm bacái ñầu lạnh, còn dân chúng hai bên mãi là kẻ chiến bại,mãi chỉ là công cụ chém giết vô thức mà thôi. Cứ thế,suốt cả năm ròng nhóm trinh sát chúng tôi luôn hoànthành xuất sắc nhiệm vụ ñược giao trong sự hành xác,cật vấn lương tâm âm ỉ khôn nguôi, cho ñến một ngàyngẫu nhiên nhóm tan tác, tôi phải chia tay hai ngườiñồng ñội. ðêm ấy trời tối ñen. Chiến tranh và tội ác vốnlà bạn ñồng hành của bóng ñêm. Tin báo về tiểu ñoàncho hay, một tốp thám báo của ñối phương bị dân ñịaphương bắt giữ. Ba người chúng tôi ñược lệnh băng rừngñến ngay quả ñồi nằm trên trục ñường từ Thanh Vân ñicửa Nghĩa Thuận, dẫn giải tù binh về ñể khai thác tìnhhình quân ñịch. Vừa ñến nơi, một cảnh tượng kinh hoànghiện ra trước mắt nhóm trinh sát. Có dăm người dânquân ñịa phương ngồi quanh ñống lửa uống rượu ngô vàba xác chết trần truồng, thi thể bầm dập nằm lăn lóc trênbãi cỏ, hai trai, một gái. Xác người con gái nằm ngửa,không bị ñánh ñập, nhưng hai ñùi bị banh ra, cột chặtvào hai cái cọc ñược ñóng sâu xuống ñất, cửa mình vẫncòn củ sắn to bự cắm vào, máu lênh láng chảy ướt ñầmmặt cỏ. Hai xác người ñàn ông to vật vã, ñầy những vếtñánh thâm tím, bộ phận sinh dục bị cắt rời nguyên cảcụm, ném vào ñống lửa, bốc lên mùi thịt nướng… Mùithịt người và cái dương vật xém vàng, nứt vỡ, xèo xèotrong lửa làm tôi nôn ọe, ghê tởm ñến cùng cực. Ngườitôi run lên, mắt cay xè, hàm răng lập bập, chĩa súng vàoñám dân quân hỏi: “Sao chúng mày ác thế, có còn làgiống người nữa không?” Họ thản nhiên ñáp: “Mày thìbiết gì. Chúng nó còn ác hơn nữa kia. Chúng tao vây bắt,chúng nó chạy ngược vào bản ñốt nhà ñể lừa cho mọingười mải dập lửa, chúng nó thừa cơ chạy trốn vào rừng.Nhiều lần như thế lắm rồi. Người, ngựa chết và ngô, thóccháy rụi, ai thương cho dân bản? Mày ư? Thương cáixương chúng tao có lúc chẳng còn.” Lúc này Chù MìnPhủ ñứng gần tôi, từ từ khụy xuống, nằm úp mặt vào ñất,gào rống lên: “Giời ơi! Quả báo sắp ñến rồi... Chúngmình sang bên kia cũng có khác gì họ ñâu.” Anh lăn lộngiữa ba cái xác người nức nở khóc than, khiến Thào AMáy cũng ôm lấy anh khóc theo. Trong ñám dân quânlao xao bàn cãi. Có lẽ tiếng khóc của hai người làm họ

tỉnh rượu, có phần ân hận và lo sợ sẽ bị tôi trừng phạt.Tôi chỉ nghe lõm bõm tiếng Mông lẫn tiếng Dao, nhưngcũng lơ mơ hiểu. Họ ñược lệnh giải tù binh ra quả ñồichờ giao cho bộ ñội, vừa ngồi chờ họ vừa nướng sắnuống với rượu ngô. Hơi men ngà ngà, họ quay sang tranhcãi với tù binh. Một bên chửi Vi ệt Nam vô ơn, giở mặttheo ñuôi bọn xét lại Nga Xô. Một bên chửi quân “bànhtrướng” Trung Quốc, vô cớ ñánh bạn láng giềng “môi hởrăng lạnh”. Toàn là những lời lẽ của mấy ông cán bộtuyên huấn hai bên, chứ họ nào hiếu gì ñâu cơ chứ. Thếlà hơi men, sự cuồng tín và nỗi căm tức vì mất nhà, mấtngười thân ñã xui khiến ñám dân quân hò nhau xông vàolột hết quần áo, ñánh ñập hai người ñàn ông cho ñếnchết. Lúc ñầu họ không nỡ ñánh ñàn bà, ñịnh sẽ giao nộpcho bộ ñội, nhưng rồi cũng tại hơi men và cả tại máu củahai xác người ñàn ông ñã ñánh thức bản năng thú vật củanhững con ñực. Họ thay nhau hãm hiếp cô chưa ñủ, sẵncó củ sắn mang theo, một gã thuận tay tống mạnh vàocửa mình còn ñang ướt nhóet của cô cho hả giận rồi cảñám cười lên man rợ…Tôi ñang bàng hoàng ñau xót,không biết nên giận hay nên thương những gã trai miềnsơn cước rách rưới, gầy nhom, ñen nhẻm kia ñã bị cuộcchiến biến thành bầy thú dữ, chợt tiếng kêu thất thanhcủa Thào A Máy làm tôi càng thêm kinh hãi. Cô nhận raxác người con gái chính là ñứa bạn cùng xóm, lấy chồngbên kia biên giới. Hai người thân nhau từ nhỏ, mới xacách nhau vài năm, giờ ñã ra nông nỗi này. Chù Mìn Phủvừa mới nguôi ngoai ñôi chút, thấy vậy lại hộc lên nhữngtiếng kêu rên: “Giời ơi! Ác giả ác báo, quả báo sắp ñếnrồi. Giời ơi là giời ơi!...” ðến nước này thì cả tôi cũngthành ñiên dại. Nhóm trinh sát ba ñứa chỉ còn biết ômnhau mà khóc ñến khàn hơi, kiệt sức. Khi tôi và ChùMìn Phủ cố hết sức dìu ñược Thào A Máy về ñơn vị thìcả ba ñứa cùng mê man thiếp ñi suốt mấy ngày ñêm,người hầm hập sốt. Tỉnh dậy, Thào A Máy hóa ñiên thựcsự. Những ngày ñầu, cô chỉ gào thét, ñập phá, bới ñất,nhai cỏ. Cặp mắt cô vô hồn, mái tóc ñen dày rối bù nhưtổ quạ.. Một hôm, cô như tỉnh lại, ra suối tắm. Giữa trưa,cả ñơn vị ñang ăn cơm, cô trần truồng từ suối về chỉ mặttừng người, miêng hát: “Xi tùa, nể tùa, mi dầu tùa…” Côhát theo ñiệu dân ca trữ tình của người Mông. Bài hát ấyvốn ngợi ca tình yêu trai gái khi mùa xuân về. Họ lạy mẹ,xin cha cùng nhau lên rừng hái hoa, tắm chung dòngsuối, nên vợ nên chồng, sinh con ñẻ cái…Giờ vẫn ñiệuhát quen thuộc cô ñặt lời khác ñi, khiến tôi nghe cứ lạnhbuốt sống lưng, sởn gai ốc tay chân. Lời ca: “Xi tùa, nểtùa, mi dầu tùa…” tiếng Mông nghĩa là cha mày chết, mẹmày chết, các con mày chết…Rồi cô hát tiếp: “Saochúng mày ác thế? Rừng có khí thiêng, núi có thổ thần,suối có hồn ma, ông trời có mắt…, cha mày chết, mẹ

mày chết, các con mày chết…” Chao ôi! Cái ñiệp khúc“Xi tùa, nể tùa, mi dầu tùa” kia là lời hát của người ñiênhay là thông ñiệp của ma rừng, trời ñất, quỷ thần gửi tớicõi người? Sự việc xảy ra quá bất ngờ. Tôi không thểtrách những chàng lính trẻ miền xuôi không hiểu tiếngMông, chưa từng bén hơi ñàn bà, ñang ñổ xô ra nhìnngắm tấm thân lõa lồ nõn nà của Thào A Máy ñầy vẻ tòmò. Thậm chí họ còn vô ý thức, quờ tay sang bạn mình,nắm lấy con chim ñang thượng tướng lên mà tán bậy.Chỉ có tôi và Chù Mìn Phủ ngồi lặng ñi, úp mặt vào lòngbàn tay, giàn giụa nước mắt khóc không thành tiếng. Chỉhuy tiểu ñoàn ra lệnh cho hai ñứa chúng tôi ñến ôm lấycô khiêng vào lều, mặc quần áo và trói lại. Cô vùng vẫy,chống cự bằng một sức mạnh ghê gớm, khiến bàn tay haiñứa ñều vô tình ñộng chạm ñến những vùng nhạy cảmnhất của ñàn bà. Sẩm tối, hai ñứa ñược lệnh khiêng cángñưa cô ñi trạm xá ñể chuyển về tuyến sau, cho cô vàonhà thương ñiên. Thuốc mê không có nên cuộc “hànhquân” trong ñêm của chúng tôi vô cùng vất vả. Tôi ñitrước, Chù Mìn Phủ ñi sau, vừa ñi anh vừa khóc và dỗdành Thào A Máy, nhưng cô vẫn không chịu nằm im, hếtgào thét, quẫy ñạp lại van vỉ ñòi về bản. ði ñược nửañường, phần vì mệt, phần vì quá thương cảm, Chù MìnPhủ bảo tôi ñặt cáng xuống ñất, ôm chầm lấy Thào AMáy. Cô ngoan ngoãn nép vào ngực anh, khẽ rên ư ửnhư con mèo con, mắt ngơ ngác nhìn ra bốn phía trờiñêm. Hồi lâu anh nghẹn ngào nói với tôi: “Tao nhìn thấyhết cả người nó rồi, tay cũng ñã sờ vào tận cái lỗ ñẻ concủa nó thì phải lấy nó làm vợ thôi. Luật của người Môngmà, không lấy nó giời sẽ bắt tội. Mày thả cho tao ñem nócùng về với rừng, với bản, ñược không?” Tôi hỏi lại anh:“Mày ñịnh ñảo ngũ à?” Anh ñáp: “ðành phải thế thôi.Lâm vào cảnh ngộ này, mày bảo tao có thể làm gì khácñược ñây.” Tôi ñưa mắt nhìn sang Thào A Máy, thấy côñờ ñẫn gật ñầu. Chúng tôi ngồi rất lâu, nhìn nhau imlặng, chẳng biết nói thêm ñiều gì. Con ñường dẫn ñếntrạm xá nằm chênh vênh bên mép vực. Tôi nhìn xuốngñáy vực thăm thẳm, hút sâu vào bóng tối mênh mông,không ñịnh ra nổi ñâu là khoảng không, ñâu là mặt ñất,lòng nôn nao nghĩ ñến tương lai của hai người ñồng ñộiñã cùng mình vào sinh ra tử. Họ ñi rất lâu, tôi vẫn cònngồi chết lặng bên mép vực buồn the thắt.

3- Chúc tất bật chuẩn bị mọi thứ cho chuyến ñi của tôi.Nó thu mình trong góc nhà, cặp mắt ñen thao láo nhìnñống hành lý. ðôi mắt như cánh rừng hoang sao màbuồn vậy. Lần nào tôi ñi vắng nó cũng buồn như thế.Khuya rồi! Tôi nhắc và giục nó ñi ngủ, song Chúc vẫn

ngồi bất ñộng, thỉnh thoảng khẽ thở dài. Nó buồn là phảibởi nếu tôi ñi vắng là nó sẽ bị nhốt trong căn hộ tầngnăm của khu nhà lắp ghép sập sệ, lún nứt và hôi hámnhất trong các chung cư của thành phố, xây cất từ nhữngnăm 60 thế kỷ trước. Căn hộ có hai buồng, nó ở buồngtrong, tôi ở buồng ngoài, vừa là nơi tiếp khách vừa là nơingủ và làm việc. Tôi ñưa nó về từ một ñộng bán dâm,cách thị xã Hà Giang 7 km về phía cửa khẩu ThanhThủy. Qua thời tao lọan, nghĩa tình huynh ñệ “môi hởrăng lạnh” bỗng thành kẻ thù bắn giết lẫn nhau, nay hainước lại hòa hợp, “hợp tác toàn diện, hướng tới tươnglai”. Ở ñâu không biết chứ tại nơi cửa khẩu hẻo lánh nàybuôn bán chính ngạch thì ít, buôn lậu thì nhiều. Nhữngông chủ còn gọi là lão bản bên kia biên giới tuồn hàngtrốn thuế sang Việt Nam thông qua một mạng lưới chủnhỏ người Vi ệt, hình thành một tổ hợp kinh doanh kiểuluật rừng. Nhìn bề ngoài, các lão bản tỏ ra hào hiệp ñúngnhư khẩu hiệu “láng giềng thân thiện”, giao hàng trước,trả tiền sau bằng tín chấp. Thật ra họ thuê cả một mạnglưới giám sát chặt chẽ các ñầu mối. Giữa họ ñầy rẫy sựnghi ngờ, lừa ñảo, khi cần sẵn sàng chém giết lẫn nhaunhư ngóe. Mỗi lần trúng mánh, chủ tớ thu về bộn tiền thìsự “hợp tác toàn diện” phải thể hiện bằng việc thỏa mãncái khoái nhất của lão bản là phá trinh các cô gái ngườiMông, người Dao. Lão bản Trung Quốc phá trinh, cònchủ nhỏ Việt Nam ăn sái nhất, sái nhì. Lần ấy tôi theochân tổ phá án của công an thị xã mật phục bên ngoài ổñiếm từ sáu giờ chiều ñến chín giờ tối. ðây là vụ án quantrọng vì lão bản Trung Quốc và chủ nhỏ Việt Nam ñều lànhững quan chức trong hệ thống chính quyền hai bêncửa khẩu. Máy ghi âm, thu hình ñược bí mật gài sẵn.Khách ra vào ổ ñiếm ñều bị giám sát chặt. Theo ám hiệucủa nội ứng, chúng tôi bất ngờ ập vào, chứng kiến tậnmắt ba thằng ñàn ông bụng phệ và một cô bé ngườiMông, thảy ñều trần như nhộng. Cô bé chừng ñộ 13 tuổi.Có lẽ vì quá ñau và sợ hãi nên nó cứ nằm tênh hênh trêngiường, mặt tái dại, mặc cho máu từ cửa mình rỉ ra từnggiọt, loang trên ga trải giường trắng muốt. Một cô nhânviên nhà hàng phải vào vực dậy, vỗ về, mặc quần áo chonó. Vì vụ án có yếu tố người nước ngoài nên quá trìnhlập biên bản diễn ra tỉ mỉ, cẩn trọng. Băng ghi hình ñượccài vào máy phát lại, trước sự có mặt của ñương sự, nhânchứng và ñại diện cơ quan báo chí là tôi. Thật ghê tởmñến buồn nôn. Cô bé bị trói tay vào thành giường. Haithằng chủ nhỏ Việt Nam bẻ gập ñùi cô bé và banh ra cholão bản Trung Quốc bò lên người li ếm láp khắp chỗ, rồitừ từ nhét dương vật to và dài như dái ngựa vào mình côbé trong tiếng thét kinh hoàng vì ñau ñớn của nó. Giờiơi! Hai thằng ôn vật kia làm tôi nhớ lại thảm cảnh trênquả ñồi năm xưa, trong cuộc chiến tranh biên giới.

Chúng nó không còn là người mà chỉ là hai cái cọc gỗbanh ñùi nữ tù binh thám báo Trung Quốc trong cái ñêmkinh hoàng, khiến Chù Mìn Phủ gào lên thảm thiết. Nếuvụ án này không phá ñược, biết ñâu mai kia hai thằngviên chức mạt hạng này có tiền mua chức sẽ vênh vangcái mặt thớt ñi răn dạy quần chúng hay sang bên kia cửakhẩu ký kết văn bản “hợp tác toàn diện”. Hình ảnh cuộcchia tay với hai ñồng ñội Chù Mìn Phủ và Thào A Máybên mép vực, giữa trời ñêm tối ñen như mực lại hiện vềám ảnh, dày vò tâm trí tôi. Càng ngạc nhiên và ñau xótkhi tôi nghe ñược lời khai của cô bé bị hại. Nó mù chữvà không biết nói tiếng Kinh, nhưng tôi vẫn hiểu. Con békhông còn nhớ tên cha mẹ ñẻ, quê quán, chỉ biết mìnhlớn lên trong nhà thờ ñạo Tin lành ở huyện Mèo Vạc. Nóbị người ta lừa bắt ñi cách ñó ít ngày. Tên nó là ChùThào Mỷ làm tôi giật mình, cuống cuồng tra hỏi thêm,song cũng không khai thác ñược gì hơn. Tiếng Mông: Pálà hoa rừng, Máy là hoa mai, Mỷ là người ñẹp…ðó lànhững cái tên người ta thường ñặt cho con gái. Chù MìnPhủ ơi! Có phải anh ñặt tên con gái mình là Chù ThàoMỷ ñể nói với người ñời rằng, dù cho số phận ñắng cay,cảnh ñời nghiệt ngã thì ñứa bé này sinh ra mãi là hạnhphúc ngọt ngào của hai dòng họ Chù và Thào? Có phảianh nuôi mơ ước rồi ñây nó sẽ là mỹ nhân tuyệt sắc củanúi rừng Quản Bạ, sẽ thành ngôi sao ñiện ảnh, ngườimẫu thời trang hay hoa hậu Việt Nam?…Ý nghĩ ấy cứquay cuồng trong ñầu và tôi ñã năn nỉ xin các anh trongtổ trọng án làm thủ tục ñể tôi nhận Chù Thào Mỷ về làmcon nuôi. Người Mông thường quen gọi họ. Xưa tôi gọianh là Chúc, dịch ra tiếng Kinh từ họ Chù, nay tôi cũnggọi nó là bé Chúc.

4- ðêm về khuya, sương xuống, trời lạnh giá. Căn hộtầng năm chỉ có tôi và Chúc, ñồ ñạc sơ sài, trống huơtrống hoác, ñã lạnh càng thêm lạnh. Tôi ñón Chúc vềnhững mong căn phòng ấm cúng thêm nhờ tiếng người,sao nó cứ suốt ngày câm lặng. Trong năm năm qua thìhơn ba năm ñầu nó ngây ngây dại dại, sợ tiếng ñộng, sợgặp người lạ nhất là ñàn ông. Nó ăn như mèo, người ốmnhách, cặp mắt vô hồn. May mà hôm ñầu ñem nó ñi xétnghiệm máu và khám phụ khoa không thấy dấu hiệu nàocủa căn bệnh Sida hay giang mai, lậu. Bác sĩ bảo, bệnhcủa nó chỉ do quá hoảng lọan, tâm thần phân lập mà rathôi, mọi chức năng của các bộ phận trong cơ thể ñều rấttốt, cứ kiên trì tĩnh dưỡng, ñộng viên vỗ về, tránh tácñộng mạnh về tinh thần lâu dần sẽ khỏi. ðiều tôi lo nhấtlà khả năng nó sẽ mang thai cũng không xảy ra. Có lẽthằng cha lão bản kia ăn chơi trác táng, tinh trùng loãng

xọet nên có cũng bằng không. Nhưng cái thứ nước sềnsệt, trắng ñục như nước cháo ấy cũng có một tác dụngsinh lý khác. Nó làm biến ñổi toàn bộ cơ thể cô gái ñồngtrinh ñến từng tế bào bé nhỏ cũng thấm nhuần chất ñànbà, nó lay ñộng các dây thần kinh ở vùng nhạy cảm rấtriêng của giống cái. Chúc ăn rất ít, nhưng ñủ chất bổdưỡng so với cuộc sống ở nơi ngô, sắn còn không ñủ ănphải lèn thêm rau rừng, nõn chuối cho chặt cái dạ dày.Sự tác ñộng sinh lý bên trong, sau lần bị cưỡng hiếp bắtgặp sự tác ñộng từ bên ngoài vào cơ thể, qua miếng ănthường nhật, khiến con bé như lúa chiêm gặp mưa rào,lớn phổng phao từng ngày. Chỉ sau một năm, ở tuổi 14,thân hình nó ñã phát triển ñến chín nẫu mọi vẻ ñẹp, khêugợi của ñàn bà từng bén hơi ñàn ông. Hơn ba năm mắcchứng thần kinh phân lập, nỗi khát thèm của bản nănggiống cái trong nó bị ngủ quên nên khi khỏi bệnh thì cólúc trào lên mạnh mẽ. Hai năm gần ñây, Chúc ñi ñứngmạnh bạo hơn, học cách làm duyên, dạn dĩ với mọingười, thích ñụng chạm da thịt với khách ñàn ông ñếnchơi nhà. Tuy vậy, nó vẫn ít nói, còn ngây ngô, trí não cóphần trì ñộn, tiếng Kinh vẫn chưa nói thạo. Tôi dạy nónấu ăn dễ hơn dạy tiếng, càng khó dạy học ñọc và viếtchữ cho nó. Giữa thời buổi phố phường nhộn nhạo, khóphân biệt thật với giả, người lương thiện với ñủ loại lừalọc, trôm cắp, ñĩ ñiếm trên ñường, tôi không thể an tâmñể Chúc ra khỏi căn hộ tồi tàn tít tận tầng năm. Thức ăn,quần áo, vật dụng cần thiết, cả ñến băng vệ sinh của nótôi cũng phải tự tay mua về. Rời nhà là tôi khóa chặt cửa,dặn nó chỉ tiếp xúc với người ngoài qua một lỗ vuôngbằng bàn tay. Thi thoảng tôi cũng ñưa nó ñi chơi ngoàiphố, nhưng cứ phải nơm nớp kèm riết bên mình, chỉ sợnó lạc bởi với nó cái gì cũng mới, cũng lạ và tôi cũngñâu có thì giờ ñể làm cái việc tưởng chừng vô bổ ñó.Những lần tôi phải ñi công tác xa mới thật phiền phức.Gửi tiền và chìa khóa bên bà lão hàng xóm về hưu ở cănhộ liền kề, nhờ bà mua thức ăn và ñổ rác cho Chúc, songtôi luôn thảng thốt dọc ñường, lo con bé ở nhà trì ñộn,tiếng Kinh chưa thạo, bà lão hàng xóm lại nặng tai, lỡ cóhỏa họan hay ốm ñau cần cấp cứu không ñược thì ngangbằng tôi giết nó. Lại nữa, nếu tình trạng này kéo dài mãithì tương lai Chúc sẽ ra sao? Nó cần phải ñược tự do, rồicòn phải ñược lấy chồng, phải ñược làm mẹ như baongười ñàn bà bình thường khác. Sự thật là từ buổi giảithoát Chúc ra khỏi ñộng bán dâm, tôi ñã cầm tù nó suốtnăm năm, vô tình tước ñoạt của nó sự tự do tối thiểutrong kiếp nhân sinh dẫu ñầy bất an vẫn cứ là cuộc sống.Ngần ấy năm tôi ñi tìm kiếm ñồng ñội người Mông cótên Chù Mìn Phủ. Anh là nỗi ñau, là kỷ niệm buồn củañời tôi một thời can qua khói lửa giữa miền biên viễn.Giờ ñây lai lịch của Chúc, cô gái bất hạnh người Mông

với cái tên Chù Thào Mỷ ñáng ngờ ñã vô tình cột chặt sốphận tôi với anh không cách gì gỡ ra ñược nữa. Chỉ cóanh mới có thể giúp tôi giải thoát bế tắc, trả lại tự do choChúc. Cho dù nó không phải là con ñẻ thì cũng mang họcủa anh ñể tôi yên tâm giao nó cho người cùng dòng tộcngười Mông. Hễ có dịp là tôi lên ñường ñi khắp tỉnh HàGiang tìm kiếm mà vẫn vô vọng. Cái lần tôi lên huyệnMèo Vạc gặp cha xứ ñạo Tin lành hỏi thăm, ngài nóikhông biết cha ñẻ của Chúc, chỉ biết mẹ nó là một ngườiñiên, bị lạc và chết ở trong rừng. Chi tiết ấy càng khiếntôi tin chắc anh là cha ñẻ của Chúc. Chù Mìn Phủ, anh ởñâu, sao tôi tìm chẳng thấy? ðã có lúc vì quá mệt mỏi,tôi muốn trả Chúc về cao nguyên ñá ñể nó sống giữarừng ñại ngàn Quản Bạ - Hà Giang , mặc cho số phận nổinênh, trôi dạt miễn là nó ñược tự do, nhưng tôi khôngthể. ðêm sắp tàn. Lúc này Chúc ñang ngủ say hay ñangmơ ngày tự do. Tôi nhận nuôi Chúc, nhưng chưa dámmột lần xưng cha bởi theo luật tục người Mông, tôi cònphải làm lễ tế trời, có sự ưng thuận và chứng giám củahọ tộc hay làng bản của nó. Dù còn ngây ngô, trì ñộn thìý thức về sự tự do, chí ít là tự do sinh lý ñang có lúc nổiloạn trong cơ thể ñàn bà của nó. Nếu nó quả thật là conanh thì xin linh hồn Thào A Máy hãy phù hộ cho chúngmình gặp nhau. Mai tôi sẽ ñi Hà Giang lần nữa. Chù MìnPhủ, ơi Chù Mìn Phủ, anh ở ñâu?...

5- Tôi mệt mỏi thiếp ñi trong giấc ngủ chập chờn và tôimơ thấy Thào A Máy. Cô khoả thân từ suối tắm ñi lên,da thịt còn vương những hạt nước li ti. Bóng cô mờ ảorồi hiện rõ dần từng chi tiết trên cơ thể thanh tân. Hìnhnhư có một nốt ruồi ñỏ trồi lên, cỡ bằng hạt ngô, trong ñám lông tơ còn ướt, ở ngay giữa mu, cách lỗ nẻ của tạohoá vài phân. Tôi có cảm tưởng như cái ấy rất gần, cứ dísát vào mặt tôi. Phải rồi năm xưa, khi tôi và Chù MìnPhủ cố hết sức ñưa cô vào lán mặc quần áo, tôi bảo:“Anh Chúc khoẻ hơn, ghì chặt cô ấy ñể tôi mặc quầntrước ñã.” ðôi tay cứng như sắt của Chù Mìn Phủ chỉ cóthể quàng ngang người cô, ghì chặt phần trên. Chân côquẫy ñạp liên hồi, khiến tôi loay hoay mãi mới mặc xongcho cô chiếc quần bộ ñội rộng thùng thình. Lúc ñó, cáibản mặt của tôi có lúc gần như áp sát vào chỗ ấy, làm saokhông nhìn rõ mồn một cái nốt ruồi ñỏ to bằng hạt ngôkia. Bao năm qua ñi, tôi cố quên cái mốt ruồi ñỏ vì chỉthoáng nhớ ñã ñỏ mặt, tự thấy mình có lỗi với Chù MìnPhủ. Tôi không hề muốn, nhưng hoàn cảnh trớ trêu ñãbuộc tôi phải thấy chỗ tôi không ñược phép nhìn vào củavợ anh. Giờ cái bóng hình khoả thân của Thào A Máyvới nốt ruồi ñỏ lại hiện ra lúc gần lúc xa, khi mờ khi tỏ.

Lạ chưa?... Cô không phải bóng ma… Cô là người thậtbằng xương bằng thịt, ñang chui vào chăn, ôm chầm lấytôi. ðôi bầu vú như hai trái bóng bơm căng tì vào lưngnóng ấm là có thật và tôi ñê mê sung sướng. Tôi quenngủ trần, dù mùa ñông cũng như mùa hạ chỉ mặc mộtchiếc quần sịp. Bàn tay ñàn bà ve vuốt từ ngực xuốngbụng rồi kéo hẳn chiếc quần sịp ra mà nắn bóp, làmdương vật cương cứng lên như vợ tôi vẫn từng làm việckhởi ñộng này trước khi vào cuộc. Nàng ñã bỏ tôi, mangcon ñi Nga làm ăn ñã nhiều năm rồi cơ mà. Bàn tay nàylà của Thào A Máy từ cõi âm hiện về thì phải vô cảmchứ sao lại có sức kích ñộng kỳ lạ. Bản năng giống ñựcxui khiến tôi quờ tay lần tìm chỗ ấy, nửa ñể kiểm tra cáinốt ruồi có thực hay hư và nửa là sự tò mò, thèm muốn…Có nốt ruồi nằm ở trên mu, to bằng hạt ngô, chỉ khôngbiết màu ñen hay ñỏ. Nơi lỗ nẻ của tạo hóa ñang rỉ ra thứnước nhờn của ñàn bà trong cơn phấn khích. Lúc ñầutừng giọt ngấm vào ñầu ngón, sau ứa ra thành dòng chảyướt nhòe các kẽ ngón tay, làm tôi chợt bừng tỉnh. Giờiơi!... Sao tôi lại làm cái việc ñiếm nhục này với bóng mangười vợ bất hạnh của Chù Mìn Phủ. Lý do vợ bỏ ñi Nganhiều năm hay sự thèm khát của con ñực khi bị kíchñộng cũng không thể biện minh cho hành vi khốn nạn.Tôi muốn vùng dậy sao bóng ma cứ vít chặt tôi nằmxuống? Hoảng quá, tôi thét to và tung chăn, dùng hết sứclực nhảy ra khỏi giường, bật công tắc ñiện. Thật khôngcòn dám tin ở mắt mình, tôi nhìn thấy Chúc ñang trầntruồng, run rẩy ngồi thu mình ở góc giường. Bắt gặp ánhmắt giận dữ của tôi, nó lấy tay che mặt, ñầu gối run runvì rét và sợ nên có lúc như banh ra một cách vô thức. Cáinốt ruồi ñỏ trên mu ñập vào mắt càng làm tôi choángváng, lảo ñảo gục xuống sàn nhà… Thế rồi tôi ñiên tiếtgầm lên, túm tóc lôi nó dậy, ñẩy vào buồng phía trong,khép chặt cửa, ra lệnh cho nó mặc quần áo. Nó quấnmình trong chiếc chăn bông, khóc ti tỉ như ñứa trẻ con ănvạ ñòi qùa. Tiếng khóc nghe não lòng giữa ñêm ñônglạnh, trong căn hộ tầng năm chỉ có hai bóng người côñơn, không cùng huyết thống, sống vật vờ kìm hãm sựkhát thèm ñực cái. Hồi lâu, tôi bước vào, ngồi xuốngmép giường lựa lời khuyên giải và hỏi nó vì sao làm thế.Nó bảo: “Từ chập tối, thấy chú chuẩn bị ñi công tác lầnnày khác hẳn mọi lần, cháu sợ lắm. Cháu sợ chú sẽ ñimãi không về, nhốt cháu suốt ñời ở ñây thì sống làm gì,thà chết còn hơn!” “B ậy nào. Chú có thể sẽ ñi lâu hơnmọi lần, nhưng nhất ñịnh sẽ về với cháu. ðấy không phảilý do cháu lên gường ñòi ngủ với chú.” – Tôi ñộng viênnó mà như căn vặn, nào ngờ nó nói một lèo thẳng tuột:“Cháu chẳng cần gì hết, chỉ cần ñược ra ngoài cửa sắt.Chú ác lắm, nhốt cháu lâu thế thà giết cháu ñi còn sướnghơn. Cháu thèm ñược ngủ với ñàn ông một lần còn hơn

thèm ăn, thèm uống, chú có biết ñâu. Chú nhốt cháutrong cửa sắt, khóa kỹ mấy ổ, hễ có ñàn ông ñến nhàñộng chạm một tý là chú mắng, chú phạt cháu. Cháu hếtchịu nổi rồi. Nhiều ñêm cháu muốn rồi lại sợ, giờ cháuthà liều ngủ với chú cho biết mùi rồi chết còn hơn ñợichú ñi không về, nhốt cháu suốt ñời.” Chao ôi! Cái nghĩañời tự do hay là chết lại bật ra từ miệng cô gái ngườiMông trì ñộn, chưa nói thạo tiếng Kinh ñã khai thông tuệgiác, mở mắt cho thằng tôi. Vì muốn sự an toàn choChúc, tôi ñã vô tình cầm tù một con người. Cửa sắt vànhững ổ khóa có thể ngăn cách cơ thể nó với thế giới bênngoài, nhưng không thể giam hãm mọi ý nghĩ và khátvọng tự do ñược làm ñàn bà của nó. Chúc căm thù tôi làñúng quá. Nó nổi lọan vào cái ñêm trước chuyến ñi HàGiang tìm Chù Mìn Phủ làm tôi nhớ lại lời than về sựquả báo năm nào của anh trên chiến trường biên giới vàcả cái ñiệp khúc “Xi tùa, nể tùa, mi dầu tùa” mà Thào AMáy ñã từng hát giữa cơn ñiên. Thì ra lời ñồn thổi vềnhững cô thanh niên xung phong thời chống Mỹ, sốnggiữa rừng Trường Sơn nhiều năm không gặp bóng ñànông ñã hóa ñiên lên là có thực. Tôi cần nhanh chóng trảtự do cho Chúc, nếu không sẽ gặp quả báo bởi chính tôicũng không dám chắc mình sẽ kiềm chế ñược mãi, khiChúc tiếp tục nổi loạn. Chuyến ñi Hà Giang lần này sẽ làlần cuối. Tôi phải tìm cho ra tung tích của Chù Mìn Phủ,trả lại tên Chù Thào Mỷ cho Chúc ñể nó tự do về sốnggiữa rừng ñại ngàn, dù phải ở lại bao lâu tôi cũng cố.

6- Chiếc xe của ñài truyền hình ñến ñón tôi lúc mờ sáng.Gã ñạo diễn nhìn bộ dạng phờ phạc của tôi nói móc: “Áichà, ông bác ñêm qua chắc làm việc nhiều, lử cò bợ còngì. Ta khẩn trương chạy ñến Vĩnh Yên ăn sáng, rồi vòngtheo ñường tắt sau lưng Tam ðảo, qua Sơn Dương ñi cầuNông Tiến ñến thị xã Tuyên Quang ăn trưa. Cả ñoàn cốgắng có mặt ở thị xã Hà Giang ñầu giờ chiều, bắt tay vàoviệc luôn. Phỏng vấn chớp nhoáng các sếp trên tỉnh mộtbuổi chiều nay thôi, tối hoặc sớm mai ta về tuyếnhuyện.” Gã vừa nói vừa nháy mắt cho cả ñoàn, ngầm ýñe dọa cái thân già tội nghiệp sau một ñêm mất ngủ. ðôimắt thâm quầng của tôi mách bảo gã thế. Những ánh mắttò mò, những nụ cười mỉm của ñoàn làm phim cho thấyhọ ngờ vực quan hệ giữa tôi và Chúc. ðời bây giờ sốngcho tử tế, nói lời thanh cao ñều là sự xa xỉ. Cả cuộc hànhtrình dài ñường núi và kế hoạch làm việc trên tỉnh bị gãñạo diễn gói trọn trong ngày. Nó không chỉ nhằm ñe dọatôi, như gã võ ñoán ñã dốc cạn thứ nước tình suốt ñêm,mệt lử cò bợ mà còn là thực tế nghiệt ngã của cái nghềmang danh nghệ thuật. Mỗi bộ phim tài liệu 30 phút ở

ñài ñã ñược khoán trắng là 15 triệu, thanh toán sau khiduyệt và phát sóng. Hay dở, khó dễ ñều như nhau tất. Tộigì gã phải nắn nót từng khuôn hình, tâm ñắc với chủ ñề.Gã phải “mì ăn liền”, ñi nhanh, quay nhanh, phỏng vấnchớp nhoáng, nhặt nhạnh thêm các cảnh quay cũ hay củañồng nghiệp càng nhiều càng ít, miễn sao ñủ thời lượng,phim tạm coi ñược ñể lĩnh tiền. Hắn từng bảo: “Vợ em làcon sư tử cái, mỗi phim phát lên sóng là nó về nắn ví,moi ñủ hai triệu tiền công ñạo diễn. Không giảm tối ñacác chi phí, em lấy tiền ñâu ném cho các ả ñiếm. Mẹkiếp! Chuyến ñi nào không bắn ñược vài phát kể như emmất hứng. Với kiểu thù lao cá mè một lứa này, ñời nghệsĩ của em ñã bị con sư tử cái ở nhà và các ả ñiếm dọcñường cầm tù từ lâu rồi.” Nghe mà khiếp, nhưng tôi ñâucó hơn gì gã. Kịch bản nào của tôi dù ñề tài có ñược ấpủ, dù hình tượng có ñược mài truốt thì ñến khi vào tay gãthảy ñều bị vặt trụi thui lủi, phần vì phim phải ñượcduyệt, phần vì tiết kiệm chi phí. Phản ñối ư? Sẽ có anhkhác chen vào ngay tắp lự và tôi sẽ mất toi một triệunhuận bút, gấp mấy cái truyện ngắn trên báo văn chứbỡn. Phim dựng xong, nhìn vào tôi không nhận ra là củamình, vẫn phải bấm bụng, căng mắt ra ñọc băng mà viếtnốt lời bình, nhận thêm nửa triệu nữa ñể mà tồn tại, nuôithêm một miệng ăn là Chúc. Lâu rồi thành quen, nhất làtừ khi nhận nuôi Chúc, tôi viết kịch bản theo gu của gãñể nhanh có tiền. Từ chỗ bị gã cầm tù, tôi phải chủ ñộngtự cầm tù ngòi bút của tôi ñể có ñủ tiền cầm tù ñời ñànbà của Chúc, cũng như gã ñạo diễn chấp nhận sự cầm tùcủa vợ và ñiếm ñể cầm tù cây bút của tôi. Cuộc ñời nàylà xâu chuỗi những cá thể tự cầm tù, bị cầm tù hay cầmtù kẻ khác mới là cuộc ñời ư? Sao phũ phàng thế? Tôi ñitìm Chù Mìn Phủ ñể giải thoát cho Chúc hay ñang tìmñường giải thoát cho chính mình?...

7- Xe lắc lư chạy trên con ñường tắt quanh co sau lưngnúi Tam ðảo. Lúc dừng lại ở Vĩnh Yên ăn sáng, tôikhông sao nuốt nổi, miệng ñắng ngắt, khí ñầy, dạchướng. Tôi nhắm mắt, ngả người vào thành ghế, muốnngủ một giấc sâu ñể quên ñi sự việc hồi ñêm, quên ñimọi nỗi dày vò và cả những ánh mắt hoài nghi, những lờinói móc của ñám bạn trẻ trong ñoàn làm phim. Làm saoche ñược miệng thế gian hở Chù Mìn Phủ? Làm sao cóthể tưởng tượng nổi ñêm qua tôi lại nhìn thấy nốt ruồi ñỏhở Thào A Máy? Hễ nhắm mắt vào là tôi lại thấy hiện rabao kỷ niệm chiến trường với hai người ñồng ñội. Cáiñêm ñi trinh sát, tôi bị rắn cắn anh xé áo, thắt ga rô vàobụng chân tôi rồi ghé miệng vào vểt thương hút hết máuvà nọc rắn. Chị ñi soi ñèn tìm lá thuốc nhai và ñắp vào

vết thương. Chân tôi sưng tấy, khắp người tê dại, khôngsao lê bước, trán vã mồ hôi. Hai người thay nhau cõngbạn dưới mưa phùn, leo dốc núi ñường trơn, tìm nhà dânchạy lọan ñể ngủ tạm qua ñêm. Qua mấy ngôi nhà cháy,xác người và xác trâu chết trương bốc mùi khăn khẳn,chúng tôi mới tìm ñược chỗ trú. Bữa ñó, chị trổ tài ñảmñang của cô gái người Mông, ñãi tôi món ñặc sản mènmén quê mình. Chị ñi lùng xục khắp xóm mới mang vềmột ít bột ngô, bắc chõ ñồ lên thật khéo, nom như xôi vòdưới xuôi. Tôi ăn mèn mén, ăn cả tấm lòng thơm thảocủa anh chị, bởi khi buông bát tôi chợt nhận ra hai ngườichỉ ăn nắm lá bí già, luộc lên nhai như nhai rơm. ðêm ấyanh kể tôi nghe chuyện cách mạng văn hóa bên kia biêngiới. Báo chữ to dán ñầy các chợ ñường biên, phái nàyvừa trương lên, phái khác bóc ra thay bài khác, toànnhững từ ngữ dữ dằn: ñả ñảo, tiêu diệt, phanh thây, xéxác…Và họ làm thật bằng ñấu tố, ñánh ñập, tử hình, kéolê xác người trên ñường trong tiếng gào thét tiêu diệtphần tử “hắc bang”. Tôi hỏi: “Ai tiêu diệt ai?” Anh ñáp:“V ẫn là người Mông hay người Dao cả thôi. Hôm naymày là bạn học, thầy giáo, ñồng chí, người thân thì bỗngsáng mai thành “hắc bang”, phải ñấu tố, phải giết hết ñểtao mới là cách mạng tới cùng”. Tôi nghe như chuyệndưới âm ty ñịa ngục, nửa tin nửa ngờ, thấy vậy chị bảo:“Hồi ấy, nhiều phần tử “hắc bang” trốn sang bên nàyñược cưu mang, nhưng cũng không thoát ñâu. Hồng vệbinh tràn sang truy lùng, sâu tay họ vào dây thép rồi dẫnvề bên kia chôn chung một hố.” Chúng tôi lầm rầm bàntán, cùng thở dài ngao ngán. Chao ôi cái kiếp nhân sinhgiữa thời tao lọan! Bên kia cách mạng thời ñó, bên nàychiến tranh bây giờ, giống nhau cả thôi, bao giờ mới dứt?Tôi thiếp ñi giữa cơn ñau rắn cắn dưới chân, nỗi buồnnhức nhối trong tim chuyện ñời.

8- Gã ñạo diễn chọn con ñường tắt vừa ngắn hơn vàichục cây số, lại vừa ñẹp tuyệt vời. Con ñường quanh couốn lượn giữa khe núi, triền ñồi. Màu lam của cánh rừnggià trên vách núi phía xa xen lẫn màu xanh non củanhững búp chè trải ra mênh mông trước mặt, trên các quảñồi thoai thoải. Những mái nhà yên bình nép trong cácvườn xoài trĩu quả và bóng cô sơn nữ hiện ra như trongcổ tích của miền gái ñẹp “trà Thái gái Tuyên”. Mấy nămgần ñây, vùng này phát triển giống xoài xanh vỏ chínlòng, ngọt sắc hơn giống xoài Nam Bộ. Lần nào ñi quacon ñường này gã ñạo diễn cũng bắt lái xe dừng lại nhiềuchặng ñể ghi hình những cảnh quay ngẫu hứng bắt gặp ởnhững thời ñiểm khác nhau. Công bằng mà nói, gã làmột ñạo diễn có tài. Trong lưu trữ cá nhân của gã có rất

nhiều cảnh lạ ở góc quay và thời khắc ñộc ñáo mà bạncùng nghề không dễ gì có ñược. Cũng một cảnh hoànghôn trên rừng, bình minh dưới biển, hắn có thể tạo rahàng trăm cảnh khác nhau, cái nào cũng mới, cũng lạ,làm tôi xao xuyến. Gã vặt trụi kịch bản của tôi là bởi cólàm cũng chẳng ñược gì chứ gã thừa sức làm hơn thế.Thường thì chúng tôi dừng lại khá lâu ở quán vườn xoàicủa bà Ten người xứ ñạo Nghĩa Hưng- Nam ðịnh.Chúng tôi ngồi uống trà, ăn xoài, nghe bà kể chuyện cảicách ruộng ñất ở quê. Cha chết, anh bị ñi tù, bà xách bịñi ăn mày rồi lấy chồng người Tày, lập nghiệp ở ñây, conñàn, cháu ñống vẫn không thoát ñược cảnh nghèo. ðứavào Tây Nguyên khai hoang, ñứa ñi làm vú nuôi bên ðàiLoan, mình bà mở quán nuôi mấy ñứa cháu nội ngoại lítnhít, lê la trong vườn. Cái lần ñi Mèo Vạc tìm gặp cha xứñạo Tin lành, tôi ñã ghé quán, nhờ bà hỏi thăm tin tứcChù Mìn Phủ và Thào A Máy từ khách qua ñường, mayra có kết quả. Bà Ten thấy tôi mừng quýnh, khoe ñã gặpñược Thào Mý Pảo, chị họ của Thào A Máy. Chị ta ñểlại ñịa chỉ ở thị xã Hà Giang, xác nhận tin Thào A Máyñã chết, muốn nhận nuôi ñứa cháu gái. Trong tôi nhenlên một chút hy vọng. Có thể người ñàn bà này sẽ giúptôi ñi tìm Chù Mìn Phủ. Chí ít thì tôi cũng có chỗ tin cậyñể gửi Chúc về quê cho người thân của nó. Bà Ten nóixa: “Thời buổi thật giả lẫn lộn, ác nhân giả nghĩa nhiềunhư trấu, chẳng vội tin ai sất.” Tôi hỏi: “Sao thế?...” Bàlẳng lặng nhai trầu, ngập ngừng nói: “Chị ta giàu lắm!...Người ñẫy ñà, ăn mặc diêm dúa, ñi xe Nhật ñời mới sanghơn cả ông Chủ tịch tỉnh…” Tôi cười hỏi lại: “Giàu thìcàng tốt chứ sao? Con bé càng ñược nhờ vả.” Bà ñáp:“Ấy là tôi thấy bác mấy năm qua hết lòng vì con bé nênnói xa vậy. Bác tính, bây giờ người Mông như chị ta hayngười Tày như ông lão và lũ con tôi vẫn khổ khác gì chóngựa ñâu. Kẻ giàu phất lên ở miền biên viễn này, khônglà quan tham thì cũng phường buôn thịt bán người, mèomả gà ñồng cả, tâm ñịa khó lường.” Bà Ten nói rồi thởdài, hướng cặp mắt vào trong vườn xoài, la hét bầy cháunội ngoại lẫn với ñàn lợn con mốc meo, bẩn thỉu ñangvầy ñất, chửi nhau chí chóe. Con người nhân hậu ñã quakiếp trầm luân, bể khổ hơn sáu chục năm rất hiểu vàthương bé Chúc vào cái ngày tôi ñưa nó về Hà Nội, ghéquán xin nghỉ tạm và nhờ bà mua thuốc cho nó. Từ bữaấy, nhất là sau chuyến ñi Mèo Vạc, lần nào qua ñây bàcũng hỏi thăm, gửi quà cho Chúc. 14 tuổi ñầu, cha anh bịñấu tố, người bị tử hình ở gốc muỗm trước chợ làng,người bị ñi tù ở Hà Giang nổi tiếng ma thiêng, nướcñộc. Cô Ten khi ấy có tên là Mơ, xách bị ñi ăn mày, lầnmò lên miền ngược hy vọng có cơ hội thăm và tiếp tếcho người anh. Qua ñèo Khế, thuộc ñịa phận Sơn Dươngthì cô bị bắt. Lão chủ nhiệm và hai gã dân quân người

Tày nghi cô là Việt gian, nhốt vào kho của hợp tác xã.ðêm ñêm, ba thằng giời ñánh thánh vật mò vào thaynhau cưỡng hiếp cô hết ñợt này ñến ñợt khác. Ba cái củanợ to, dài, ñen như dái ngựa cứ chọc ngoáy liên hồi làmcô ñau rát, buốt ñến lộng óc. Không có nước rửa, quầnáo ñể thay nên sau mỗi lần như thế, máu của cô và tinhdịch của chúng ộc ra nhây nhớt trên ñùi, khô lại, bốc mùikhăn khẳn. Cô muốn ñập ñầu vào tường chết theo cha,song phải cắn răng chịu ñựng ñể tìm anh trai. Sau ñó, lãoChủ nhiệm muốn phi tang, bắt cô phải lấy Sùng Ten, mộtcon nghiện quanh năm sợ nước, người cáu bẩn, hôi nhưchuột trù. Cô làm vợ Sùng Ten ñược ñứa con trai ñầukhỏe mạnh thì chẳng biết của ai, còn ba ñứa con gái vớilão chồng nghiện thuốc phiện thì ốm quay ốm quắt, xanhnhư tàu lá chuối…Giờ anh con trai bà Ten ñưa vợ vàoTây Nguyên khai hoang, ba chị con gái chẳng ñứa nàolấy chồng mà vẫn ñẻ con. Tất tật chúng nó không ai bảoai ñều ném con lại cho bà chăm sóc, ñi tìm miếng ăn ởnơi chân trời góc bể. Có lần bà nói mà như cật vấn tôi:“Bác sống gần trung ương, ñi nhiều, hiểu rộng hơn mụnhà quê, hãy chỉ vẽ cho chứ tôi thì chịu. Tôi sống gầntrọn một kiếp người vẫn không hiểu nổi vì sao ba ñứacon gái mình dứt ruột ñẻ ra lại phải bán hết nhà cửa mớiñủ tiền nộp cho công ty môi giới trên thị xã, ném con chobà ngoại chỉ ñể ñi làm ñầy tớ bưng bô, hót cứt ở xứngười, hở giời? Ở cái xứ ðài Loan ấy làm kẻ tôi ñòi cũngsướng hơn làm người tự do bên ta hay sao?” Có lẽ bằngsự trải ñời của mình nên bà Ten ñã giúp tôi hỏi thămkhách qua ñường về lai lịch của Thào Mý Pảo. Hồi chiếntranh biên giới, chị ta không vào dân quân, cũng khôngñi sơ tán về Tuyên Quang hay Phú Thọ. Chị ta chạy sangbên kia biên giới với kẻ mạnh ñể làm ăn, buôn bán. Giờchị ta giàu có, quay về bắt nhân tình với một ông cỡ bựbên này nên các lão bản Trung Quốc hay chủ nhỏ ViệtNam ñều phải nhờ vả. Cứ theo bà Ten thì tôi chưa thể cảtin giao gửi số phận Chúc cho chị ta vội. Tôi vẫn phải ñitìm Chù Mìn Phủ trước ñã. Lý lẽ của bà chắc như ñinhñóng cột, chứ tôi ñâu dám nhận mình ñi nhiều hiểu rộnghơn bà. Lời bà Ten như gáo nước lạnh, dẫu sao tôi ñã cómột cái tên Thào Mý Pảo ñể mà bấu víu, ñể mà hy vọng.Cái tên rất ñẹp, dịch từ chữ Hán nghĩa là ðào Mỹ Bảo vìtiếng Mông hai âm Mỷ và Pảo ñứng liền sẽ ñọc Mỷthành Mý. Chúc của tôi ñã có ñược ñám bèo khô giữadòng ñời cuộn xoáy từ một cái tên hoa mĩ ấy. Tôi cũngñâu dám thổ lộ với bà Ten về cuộc nổi lọan của Chúc hồiñêm. Chia tay bà, tôi lên xe xốn xang, khấp khởi. Nămnăm chờ ñợi tôi mới có ñược nguồn tin quý giá. Chúc ơi!Cầu trời con sẽ gặp may!...

9- Tửu lầu ñặc sản Hoa Việt nằm ở mé Tây- Bắc thị xã,giữa một khuôn viên rộng, án ngữ hai mặt phố chính.Mấy năm trước tôi qua, nơi ñây còn là những dãy nhà lụpsụp, tường ñất, ngói ống. Nay những người dân ở ñó bịgiải tỏa ñi ñâu không rõ, chỉ nghe ñồn bà chủ dự án khuñô thị mới Thào Mý Pảo ñầu tư một vốn trăm lời, chia lôbán ñất là chính, còn tửu lầu liên doanh với lão bảnTrung quốc tọa lạc trên mười lô ñất ñẹp nhất. Tầng mộtlà nhà hàng ñặc sản, tầng hai là các phòng tắm hơi vàchơi bài mạt chược, từ tầng ba trở lên là các phòng ngủ,thảy ñều nguy nga, tráng lệ, ngang tầm khách sạn ba saoở Hà Nội. Văn phòng của bà chủ Thào Mý Pảo ñặt ởngôi biệt thự xinh ñẹp, nằm giữa khuôn viên của tửu lầuHoa Việt. Chị ta lướt nhìn vẻ bần hàn của tôi, khẽ nhếchmiệng cười, lạnh lùng hỏi khách dùng cà fê TrungNguyên hay trà Long Tỉnh. Tôi cám ơn, muốn dùng táchtrà xanh Quản Bạ rồi ñi ngay vào việc, muốn chị ta kể rõvề mối quan hệ huyết thống với Thào A Máy. Câuchuyện của chị ta gieo trong tôi nỗi nhớ dòng sông mộtthời ñỏ máu, mường tượng lại cảnh chia tay của hai chịem con thúc bá người Mông, thôn Sủa Cán Tỷ. Vào ñêmthứ hai, sau ngày khai hỏa cuộc chiến tranh biên giới, họngồi trên chiếc cầu treo, nhìn xuống dòng sông Miệnlượn lờ quanh xóm nhỏ. Cô chị bảo: “Em ñi với chị sangbên ấy mới thực an toàn. Cuộc chiến này khủng khiếpquá! Xác người trôi tanh cả nước sông Miện. Mới lọatñạn pháo ñầu của bên ấy bắn sang, hai nhà ta chết chẳngcòn ai, may chị em mình ñi hát lượn mà thoát.” Cô emvừa khóc vừa nói: “Chị ñi một mình thôi. Nhớ ñi thật xabiên giới, vào hẳn huyện lỵ Mai Pho nương nhờ ngườiquen, chờ hết chiến tranh hãy về. Em là dân quân phải ởlại thôi, kỷ luật mà. Lỡ mai em chết họ Thào ở Sủa CánTỷ vẫn còn có chị.” Họ chia tay trong nước mắt và ñạnpháo hai bên biên giới bắn sang nhau ñỏ lòe, chíu chíuxé rách trời ñêm…Thào Mý Pảo rót trà ân cần: “Anhuống thêm một chút trà cho ấm dạ.” Tôi nâng tách trà,cay mũi, nghèn nghẹn trong cuống họng. “Làm sao chịbiết Thào A Máy ñã chết?”- Tôi hỏi. Thào Mý Pảo kểtiếp, giọng trầm hẳn xuống: “Nhiều năm tôi về tìm emkhông thấy. Sủa Cán Tỷ vẫn nghèo xơ xác, người khổnhư chó ngựa, chỉ so với người thị trấn Tam Sơn, cáchnhau một quả núi ñã như một kiếp sống khác thì tôi ở lạiquê làm gì. Tôi trở lại Mai Pho buôn hàng lậu qua cáchuyện Quản Bạ, ðồng Văn, Mèo Vạc. Một lần tôi ở MèoVạc nghe chuyện về người ñàn bà ñiên, linh tính máchbảo tôi thuê người ñào mộ, tìm thấy ñôi hoa tai bằng bạccó khắc chữ Thào nên nhận ra nó. Tiếc rằng, khi ñến nhàthờ Tin lành, con nó lại vừa bị lừa bắt ñi ít ngày. Nămngoái tôi gặp bà Ten, nhưng bà ấy cũng ñánh mất tờgiấy ghi ñịa chỉ của anh.” Lại một lần nữa tôi nhòa lệ,

mường tượng ra hình ảnh Thào A Máy. Có lẽ cha xứ ñãkhông muốn kể lại cái chết bị thảm của cô, nhưng ThàoMý Pảo ñã kể rành rõ. Cô ñi tìm chồng bị tù, lạc ñường,kiệt sức nằm chết ở bờ ruộng ngô, phân cách ñất của hainhà người La Chí. Nhà này bế con cô về nuôi, nhưng lénhắt xác cô sang ruộng bên cạnh vì sợ chôn ở ruộng mìnhcon ma sẽ về bắt mất ñứa bé. Nhà kia thấy vậy chửi bớimột hồi, hắt xác cô sang ruộng của người nhận nuôi concô. Cứ thế cái xác hắt qua hắt lại, kiến bu ñầy, áo quầntơi tả. Chuyện ñến tai cha xứ nhà thờ Tin lành, ngài raphân giải, bỏ tiền thuê người chôn xác cô ở nơi khác, xaruộng của hai nhà và ñem Chúc của tôi về nuôi. Thế làngần ấy năm tôi và những con người bất hạnh kia ñauñáu tìm nhau, ngơ ngác giữa ñời. Không còn nghi ngờ gìnữa, ngoài Chù Mìn Phủ ra, Thào Mý Pảo là người thângần nhất của Chúc. Tôi ñưa ảnh của Chúc ra, chị ta trầmtrồ khen nó ñẹp, giống Thào A Máy như tạc. Chị ta thậtlòng biết ơn tôi ñã che chở, ñùm bọc cháu mình suốt nămnăm, hứa sẽ bù ñắp cho tôi xứng ñáng, nhưng tôi ñâu cầnñược trả ơn. Lời nói xa của bà Ten làm tôi áy náy phânvân. Tôi biết, tài sản của Thào Mý Pảo ở Mai Pho bênkia biên giới còn lớn gấp nhiều lần ở Việt Nam. Tôi cònnghe, tiền, vàng của chị ta ñủ mua nửa cái thị xã vùngbiên này. Chúc về với chị ta sẽ một bước lên ngôi quậnchúa, bởi chính chị ta ñã nói: “Thào A Máy và cả họThào ở Sủa Cán Tỷ ñã chết thảm vô ích ñể bây giờ mộtlũ ác nhân có nhà to, xe ñẹp, thịt cá nhờn môi, gái ñĩ buñầy. Bao năm làm ăn tôi lạ gì chúng nó, ñiếm mồm, ñenruột tất. Tôi phải ñòi lại công bằng, phải làm bà chúangười Mông ñể tất cả lũ có quyền, có tiền ở cả hai bênbiên giới phải chui qua háng tôi mà ñớp hít. Cháu tôicũng phải thành quận chúa vùng biên mới hả.” Tôi nghecũng hả, song cảm thấy rờn rợn, phấp phỏng lo cho sốphận của Chúc sau này. Rời tửu lầu Hoa Việt, tôi thầmnhủ lòng hãy cứ nghe lời bà Ten, thử ñi tìm Chù MìnPhủ lần cuối xem sao.

10- Trời sẩm tối. Gã ñạo diễn nổi hứng quyết ñịnh choxe ñưa ñoàn lên huyện Quản Bạ. Gã nói: “ðây lên QuảnBạ chỉ hơn bốn chục cây số. Ta ngủ ở ñó, mai kịp làmviệc sớm”. Cả ñoàn miễn cưỡng ra xe vì ở mỗi ñoàn làmphim lệnh của ñạo diễn là bất khả kháng, nhưng ai cũngngán ñi ñêm lên dốc Sum. Quả thật từ thị xã ñi Quản Bạchỉ có 45 km, nhưng riêng dốc Sum ñã dài hơn 20 km,quanh co gấp khúc. Lên khỏi dốc Sum ñã là Cổng Trờicơ mà. Họ ñưa mắt sang tôi cầu cứu, chờ ñợi tôi dẫu saocũng là khách mời sẽ dám bàn ngang. Thật lòng tôi nửamuốn ñi nhanh lên Quản Bạ, nửa cũng ngán dốc Sum.

Tôi ghé tai gã ñạo diễn bông phèng ñón ý: “ðã bắn phátnào chưa? Muộn rồi. Hay ta ở lại thị xã ñêm nay, mìnhcũng muốn thử cho biết.” Gã ôm bụng cười ngất: “Bácnhà văn cuối cùng cũng nhiễm ñộc tụi em này rồi. ðời làmấy tý. Vợ bỏ ñi Nga tội gì bác phải ép xác tu hành.Nhưng hãy gượm ñã, ñợi lúc quay về hẵng thử, bác ạ!Em mới tia ñược một ñộng cao cấp, trên cả tuyệt vời.”“Ở ñâu thế?”- Tôi hỏi. Gã ghé tai tôi thì thầm: “Tửu lầuHoa Việt có vài chục ả, con nào cũng ngon lành, phòngốc sang trọng, có bảo kê nên an toàn tuyệt ñối. Mụ chủ làbà chúa ở ñây, không ai dám ñụng. Nghe nói, hàng lậubên kia sang, việc ñầu tư ñất ñai bên này, kể cả buôn bộttrắng hay cơm ñen mụ ta làm tuốt.” Tôi choáng vángtrước tin giật gân, lảo ñảo lên xe, chỉ mong thoát nhanhra khỏi thị xã. Tôi vừa tìm thấy người thân cho Chúc lạibồn chồn lo cho chính Thào Mý Pảo. Cái tham vọng làmbà chúa người Mông kia lớn quá, khiến chị ta bất chấptất cả. ði ñêm nhiều ắt gặp ma, luật ñời là thế. Gã ñạodiễn biết thì thiên hạ ñều biết. Người ta ñang nuôi béomột con mồi ñể úp nơm cho ñầy giỏ ñó thôi, sẽ có lúc chịta trắng tay vào tù, lúc ñó ñời Chúc sẽ ra sao? Ác nhângặp ác nhân, biết ñâu có ngày những thằng chui qua hángcủa chị ta ñớp hít kia lại ngồi phán xét tôi trạng bà chúangười Mông. Vả chăng cái ngôi vị quận chúa xây ñắpbằng những ñồng tiền nhơ nhớp, nếu Chúc có ñượchưởng nào có sung sướng gì… Bao nhiêu ý nghĩ, phỏngñoán dồn dập trong ñầu, khiến lòng tôi như có kiến ñốt.Xe ñưa tôi leo dốc Sum lúc nào không rõ. Chân dốc nàycòn in ñậm trong tôi kỷ niệm khó phai. Chia tay Chù MìnPhủ và Thào A Máy, tôi như người chơi vơi rơi giữakhoảng không. Cuộc chiến này thật vô nghĩa và tôi cũngchán ngán sự bắn giết, dù ñể tự vệ vẫn cứ là tội ác. ðôichân vô ñịnh theo bản năng sinh tồn ñưa tôi vượt quaCổng Trời, xuống dốc Sum về xuôi. ðến chân dốc, tôi bịquân cảnh giữ lại hỏi giấy tờ, bắt giam tức khắc. Hồi ñó,ñám lính biên giới chúng tôi ñảo ngũ rất nhiều. Bọn tôithường ñặt lại lời một bài hát thời chống Mỹ: “Ta là concủa bố ta, mẹ ta. Nhớ nhà là ta cứ ta về. Ta không cần balô, không cần hăng gô, quê nhà ta ñó, em yêu ñợi ta…”Vì vậy từ chân dốc Sum ñến thị xã có vài trạm gác củaquân cảnh ñón lõng những lính ñảo ngũ. Tôi cũng ñảongũ như Chù Mìn Phủ, nhưng anh về với rừng ñại ngàncủa anh, tư do tự tại, còn tôi chỉ có một con ñường ñộcñạo qua dốc Sum thì thoát sao nổi. Họ giam tôi nửatháng ngồi viết kiểm ñiểm rồi giáng cấp từ hạ sĩ xuốngbinh nhì, ñiều ñi ñơn vị khác. Tôi phải xa mặt trận ởQuản Bạ, càng mờ mịt tin tức về Chù Mìn Phủ và ThàoA máy… Xe khựng lại, chết máy ở ngay Cổng Trời. Gãñạo diễn bảo vẫn còn may vì nếu ở lưng chừng dốc mớithật khốn nạn. Giữa dốc không có nơi trú nhờ qua ñêm,

cũng khó tìm ñược xe ñủ sức kéo lên dốc trong ñêm tối.Cổng Trời có trạm tiếp sóng của ñài truyền hình tỉnh vàtrạm viba của ngành bưu chính viễn thông, nằm trên haiñỉnh núi ven ñường. Mỗi trạm chỉ có ngót chục người,sống gần như tách biệt với thế giới xung quanh nên rấthiếu khách. Thật hú vía, xe chết máy ở ngay chân núi cótrạm viba, ở ñó có kỹ sư trạm trưởng quen biết với gãñạo diễn. Chúng tôi hò nhau ñẩn xe ra vệ cỏ, áp sát chânnúi. ðường lên trạm viba dựng ñứng, có ñến hơn ngànbậc xi măng, lại phải mang vác ñồ nghề, hành lý làmchúng tôi thở dốc, ñầu gối run run muốn khụy xuống.Tôi leo ñược ñến cái sân rộng, có ñặt cột thu sóng tưởngmệt ñứt hơi. Trưởng trạm là chàng trai chừng ngoài 30tuổi. Anh hớn hở ra sân, chầm vập ôm chặt từng người,luôn miệng: “Khách quý!... khách quý!...”. ðoàn chúngtôi như sứ giả của niềm vui ñến với những con người côñơn. Trưởng trạm la hét mọi người bật hết các ngọn ñèntrong nhà, ngoài sân sáng trưng như ñêm hội hoa ñăng.Trong lúc mọi người tỏa ñi tất bật bắt vịt nấu cơm ñãikhách, tôi lững thững ra sân ngắm vườn phong lan củatrưởng trạm. Anh có cả một bộ sưu tập khá phong phú,nhiều giò lan quý: tai trâu, vẩy rồng, ñuôi chồn, quếhương, kiều ñạm thanh, nữ hoàng, hồ ñiệp… Anh bảo:“Chúng em ở ñây như kiếp tù giam lỏng, chỉ có côngviệc, hoa lá, chim muông và gió trời làm bạn.” Hay thật,chuyến ñi này tôi gặp toàn những số phận bị cầm tù haycầm tù kẻ khác. “ Tôi ñộng viên anh: “Chính sách có rồi,tuổi trẻ các bạn gắng chịu cực vài năm, tích lũy kinhnghiệm rồi Nhà nước sẽ ñiều chuyển.” Anh nhếch miệngcười buồn ñáp: “Chính sách do con người ñặt ra thì conngười cũng có quyền tùy tiện áp dụng. Những thằng kỹsư ra trường bị cầm tù ở các trạm lẻ như em chỉ có hailoại, một là thiếu tiền lo lót, hai là có tài thì mang vạ.”“Thế như cậu thì thuộc loại nào?”- Tôi hỏi. Anh nói gằngiọng: “ðời bây giờ toàn thằng bất tài, mỏng ñức nắmquyền nên họ chỉ ưa dùng dưới trướng ñứa nào dễ bảohoặc ngu hơn mình mới mong ngồi vững ghế. Một thằngoắt con như em, dám to mồm phê các sếp lập nhiều dựán vô tích sự hay mua mấy phần mềm vớ vẩn mà mìnhcũng làm ñược thì bị phắn ñi xa, giam lỏng ở trạm lẻ cònlà may, có khi còn bị vu cáo hay lừa cho vào tròng rồingồi bóc lịch trong nhà ñá là ñằng khác.” “Và vì thế cậucó dịp làm bộ sưu tập phong lan tuyệt vời.” – Tôi vỗ vaianh thông cảm. Anh kể rằng, mấy năm nay nếu không cóông lão khùng khùng ñiên ñiên người Mông ñến bánphong lan, có lẽ anh sẽ buồn nẫu ruột vì nhớ nhà. Ông tacũng ñã từng ngồi tù vì tội ñảo ngũ và chống người thừahành công vụ. Bà vợ ñiên bế ñứa nhỏ bỏ nhà ñi mất tích.Ra tù, nhà cửa, trang trại ở Bát ðại Sơn bị vào tay kẻkhác, ñi khắp nơi tìm vợ con không thấy, ông lang thang

làm nghề kiếm lan rừng mang ra chợ bán, lúc say lúctỉnh, khùng khùng ñiên ñiên, chẳng ai dám dây vào. Mỗilần có giò lan quý, ông ñều mang lên trạm viba vì ñượcgiá hời, lại ñược uống rượu say bét nhè, thổi khèn vànằm khóc tu tu. Anh trạm trưởng không biết tên ông là gìvì ông không chịu nói, cứ bảo gọi là lão khùng ñược rồi.Tôi mừng như bắt ñược vàng, cuống quýt hỏi thăm xemcó cách nào tìm gặp ông già bán phong lan. Anh dắt taytôi ñến bên gốc cây có treo giò phong lan lạ và bảo: “ðâylà lan liễu tím, còn một loại nữa là lan liễu trắng, thứ lanchỉ gặp ở rừng Cao Bằng hay Hà Giang mà thôi. Lan liễumọc thành chùm như cỏ dại, trên các chạc cây cổ thụ.Lan liễu tím thân mảnh, xõa tóc dài hàng mét, còn lanliễu trắng thân mập một chút và xõa tóc ngắn hơn. Cảhai loại ra hoa khi nở nom như chiếc hài, tỏa hươngthơm rất dịu. Trưa nay ông lão gùi ñến khá nhiều phonglan, chỉ có một giò lan liễu tím, hứa sẽ tìm thêm lan liễutrắng cho ñủ bộ. Mai bác nhà văn cứ ra chợ huyện, chắcsẽ gặp vì còn nhiều giò lan khác em không lấy, nhưngvẫn trả tiền ñể ông mang ra chợ bán lần nữa lấy tiềnuống rượu.” ðêm ở trạm viba tôi nằm thao thức, khôngsao chợp mắt nổi, mong trời sáng ra chợ huyện tìm ônglão bán phong lan. Lại thêm một kiếp tù tôi sẽ gặp, liệucó phải là Chù Mìn Phủ?...

11- Chợ huyện Quản Bạ nằm trên ñường phố nhỏ, ở méTây thị trấn Tam Sơn. Vì không phải ngày phiên nên chợvắng hoe, chỏng trơ mấy phản thịt, dãy hàng xén và mấydãy hàng rau. Người Mông, người Dao ở các xã chỉ lênchợ huyện vào buổi sáng phiên chợ ngày chủ nhật. Tôi ñimiết chưa tìm thấy ông lão theo mô tả diện mạo của anhtrưởng trạm viba. Ở dãy hàng rau cuối cùng có dămngười bán phong lan, tôi hỏi thăm họ chị lắc ñầu. Tìmquanh quẩn mãi, tôi mới phát hiện ra ở ngoài chợ , ápmặt tường phía Bắc có dãy hàng ăn. Một ông lão sayrượu ñang thổi khèn cho ñám trẻ con thị trấn nghe. Từ xatôi ñã nghe thấy ñiệu khèn thổi quen thuộc. Bên tai tôivẳng lên ñiệp khúc mà Thào A Máy ñã hát năm nào: “Xitùa, nể tùa, mi dầu tùa…” Tôi len vào giữa ñám ñôngnhìn kỹ. Chù Mìn Phủ ñấy ư? Một ông già tóc bạc trắngphau, buông xõa ngang vai, râu dài chấm ngực. Thânhình ông teo tóp chỉ còn bộ xương, da ñen nhẻm, nhănnheo, mốc thếch như da trâu. Áo quần ông rách mướp,bệt bợt bùn ñất, bốc lên mùi chua chua khăm khẳm.ðúng lão khùng ñây rồi. Gương mặt ấy, ñiệu khèn quenthộc ấy và cả thói quen gãi ñít bằng ngón tay giữa, cácngón khác vểnh ra kia cũng ñích thị là Chù Mìn Phủ.Bao năm rồi, dù cuộc ñời tàn phá thân xác, tôi vẫn nhận

ra anh, huống chi còn cả ñiệp khúc “Xi tùa, nể tùa, midầu tùa…” của Thào A Máy luôn ám ảnh ñời tôi và anh.Tôi ñứng lặng ñi cho ñến lúc anh ngừng thổi khèn, lừ ñừvào quán ñòi mua thêm chai rượu ngô, ngửa cổ uống cạnrồi nằm lăn ra ñất mà khóc tu tu. Chẳng cần hỏi rõ họtên, bởi có hỏi lúc này cũng vô ích, tôi thuê người vựclão khùng dậy, cõng về khách sạn, thả vào bồn tắm nướcnóng của phòng tôi ở. Tôi tin lão khùng là Chù Mìn Phủ,vất vả lắm tôi mới tắm rửa, mặc cho anh bộ quần áo mớicủa mình rồi ñể yên cho anh nằm ngủ li bì trên giườngñến tận chiều tối. ðêm, tôi nhoà lệ nằm nghe anh kểchuyện…

12- Mày muốn nghe chuyện ñời, chuyện tình của tao vớiThào A Máy ư? Chết hết cả từ lâu rồi, còn gì mà kể. À…mày bảo sao? Con tao, con bé Chù Thào Mỷ vẫn cònsống, ñang ở với mày giữa thủ ñô Hà Nội ư? Láotoét!...Mày muốn an ủi cái thân tàn ma dại này thôi chứgì?... ðời là ñịa ngục trần gian, toàn những kiếp tù, rặtbầy ác qủy. Cả tao với mày và Thào A Máy năm ấy quabên kia biên giới cũng thành ác quỷ nên giời quả báo.Tao muốn chết mà ông giời vẫn còn quả báo, hành hạchưa tha. “Xi tùa, nể tùa, mi dầu tùa…”, mày thấykhông? Thào A Máy ñã báo trước cho tao rồi, sao màycòn cứu cho con tao sống giữa cõi người ñộc ác này, ñểông giời hành hạ tiếp cái ñời của nó?... Chuyện ñời củatao ư? Dài và khốn nạn lắm! Chia tay mày, tao cõngThào chạy một mạch như ñiên vì sung sướng. Tao mê nótừ lâu mà không dám nói cái lời yêu. Nó như bông hoarừng, còn tao như bãi cứt chó, nói lời yêu ra sợ nó khôngưng bụng thì buồn thối cái ruột mình, chỉ còn nước chuixuống ñất thôi. Lúc tao với mày vật lộn với nó ñể ñưavào lán, hễ ñụng vào chỗ nào trên người nó là tao như bịñiện giật. Tao trách nó hở hang, ghen cả với mày. Giờtao ñược một mình cõng nó trên lưng, băng băng trongñêm giữa rừng ñại ngàn, nhẹ và thơm như ñang gùi mộtgiò lan rừng. Giời ơi! Chiến tranh khủng khiếp, toàn sựgiết chóc mà tao lại ñược có hạnh phúc bất ngờ. Nó gụcñầu vào vai tao, rên ư ử như mèo con, nghĩ thương và tộilắm, mày ạ! Tao ñi một mạch suốt ñêm, vừa ñi vừa nghĩngợi lung tung. Người nhà tao, nhà nó ñạn pháo TrungQuốc giết sạch cả rồi, ñi ñâu về ñâu cũng chỉ còn có haiñứa với nhau thôi. Nếu về bản làng cũ tao sẽ mang tiếnglà lính ñảo ngũ, khó sống với dân quân và chính quyền.Tốt nhất chúng tao vào ở thật sâu trong rừng, trên ñỉnhnúi Bát ðại Sơn ấy, chẳng ma nào biết, lính ta hay línhTrung Quốc cũng không mò ñến, an toàn tuyệt ñối.Trước lúc ñi khiêng cáng với mày, tao ñã thủ sẵn dao

găm Liên Xô, bật lửa cối Trung Quốc và một bịch muối,thế là ñủ sống. Người Mông chúng tao có rừng là có cáiăn, không thể chết ñói ñược. Chúng tao ñi miết ñến bờmột con suối nước trong và sâu. Thào bấm vào vai tao rahiệu ngồi nghỉ lấy sức ñi tiếp. Lần ñầu tiên tao nói cái lờiyêu với nó, giữa lúc nó ñiên mà vẫn hiểu, gật ñầu cườingu ngơ, nhìn càng thêm thương. Tao vứt mẹ nó câysúng cho suối cuốn ñi thật xa, giã từ ñời lính bắn giết conngười. Thào sợ hãi lao xuống nước giữ súng lại khôngñược, bưng mặt khóc làm cái gì kia chứ. Có lẽ nó sợ taobị tử hình hay ñi tù chăng. Hồi cách mạng văn hóa,chúng tao ñã từng rủ nhau sang bên kia xem người ta tửhình một chị cán bộ người Mông chỉ vì tội vứt cuốn ngữlục của lãnh tụ vào sọt rác, không chịu ñặt ở ñầu giườngnhư mọi người khác, nữa là tao bây giờ dám vứt súng ñi,tội tày ñình chứ bỡn. Thây kệ ñời, việc ñến ñâu thì ñến.Tao nhảy xuống suối, bế Thào lên bờ, cả hai cùng ướtsũng, phải cởi hết quần áo vắt cho khô. ðêm trong rừngvắng, hai thân xác ñực- cái tồng ngồng ñứng gần nhauthì phải quấn vào nhau thôi. Nó ưỡn cong người khi cáicủa tao ñi sâu vào cái của nó. Mắt nó sáng ngời lên,không còn lờ ñờ như lúc ñiên. Miệng nó cười tươi nhưhoa lan rừng, không ngu ngơ như ñiệu cười lúc tao nóilời yêu ban nãy. Người tao cứ bồng bềnh như trôi giữatrời ñêm, khi nó co hai chân ñập gót vào mông tao, taynó ghì chặt lưng tao lắc lắc mà rên và thở gấp. Thần núi,thần sông, ma rừng chắc cũng phải ghen tức trong cáiñêm tao ñược làm chồng thật sự của nó. Chúng tao biếtơn mày lắm vì sau ñêm ấy bệnh ñiên của nó bớt dần.Không có thần dược nào tốt bằng thứ nước tình của taoñổ vào chỗ ấy của nó ñâu, mày ạ! Những ngày ñầu,chúng tao kiếm măng rừng, củ mài, củ sắn, rau dại về ăn,ñêm ngủ trong một hốc cây cổ thụ, tự do ñi sâu, thật sâuvào trong người của nhau mà hưởng cái sung sướngtuyệt trần. Sau ñó, tao lén về các thôn xã gần ñó, tìm ñồñạc, lương thực của các nhà ñi chạy loạn bỏ lại. Chúngtao làm nhà, cuốc ñất, trồng cây, sống ñời tự do trênthung lũng lòng chảo của Bát ðại Sơn cho ñến ngàychiến tranh kết thúc, không ai nhòm ngó hay hạch sáchgì, cũng chẳng phiền lụy ai hết. Tao chỉ buồn một nỗimình ở xa, mỗi lần Thào sinh nở chỉ sau vài ngày là contao ñều bị chết vì bệnh uốn ván. Tao ñỡ ñẻ cho nó, dùngdao bẩn cắt rốn cho con nên ma rừng xui bệnh uốn vánñến bắt con chúng tao ñi, nhưng Thào lại tin ông giời quảbáo cái tội nhóm trinh sát chúng mình sang bên kia biêngiới giết hại người Mông nhiều quá. Thế là bệnh ñiêncủa nó tái phát ngày thêm nặng, lại trần truồng ra suốitắm, trần truồng ñứng giữa nhà hát “Xi tùa, nể tùa, midầu tùa…” Tao không dám cho nó mang thai nữa, muavề một nắm bao cao su OK ñể dùng, ñợi lúc có ñủ tiền

ñưa vợ về bệnh viện thị xã ñẻ sẽ vứt quách thứ bao OKcủa nợ ấy ñi. Nghe nói, người ñiên ra bệnh viện thị xã ñẻtốn tiền gấp mười người thường cơ, mày ạ! Biên giới mởcửa, người bên kia sang lùng mua hồi, quế, sa nhân, thảoquả rất ñắt. Vợ chồng tao âm thầm vỡ ñất, biến thunglũng lòng chảo trên ñỉnh Bát ðại Sơn thành trang trạitrồng thảo quả và thử gây thêm vài trăm gốc quế, tínhchuyện lâu dài. Trâu, ngựa, gà, vịt của tao nuôi nhiềukhông ñếm xuể. Bao nhiêu mồ hôi nước mắt ñổ vàothung lũng lòng chảo và cách mấy năm không sinh ñẻ,lại uống thuốc của thầy lang ở tận Mai Pho do tao lặn lộimua về ñã giúp Thào nguôi ngoai, bệnh ñiên thuyêngiảm. Vụ thảo quả năm ấy tao thu về hơn trăm triệu,rừng quế cũng sắp ñến tuổi ñốn cây bóc vỏ. Thào mangthai con bé Chù Thào Mỷ làm tao như sống lại kiếpngười khác; ñặt tên con từ lúc vợ mới tắt kinh; hí hửngmang vợ ra bệnh viện thị xã nằm trước hai tháng, chờsinh ñẻ. ðúng hôm tao chuẩn bị hành lý, gói cục tiền toñi ñón mẹ con nó về thì một lũ người ñột nhiên ập ñếnnhà, hạch tội tao ở ñâu ñến chiếm ñất, chiếm rừng Bátðại Sơn làm giàu bất chính. Chúng nó ñòi dỡ nhà, tịchthu trang trại. Tao uất quá, nổi ñiên vác dao ñuổi vàchém bị thương mấy ñứa vào ñầu, vào vai, thế là bị bắt.Ra tòa chúng nó còn moi thêm tội tao và Thào ñảo ngũtừ thời tám hoánh, dễ bề xử tao án bảy năm tù giam ñểcướp không trang trại. Khốn nạn thân tao có tội thì chịungồi tù, nhưng Thào mới sinh con, bệnh ñiên vừa mới ñỡñã tái phát trầm trọng hơn cả mấy lần sinh con trước ñây.Nó lang thang bế con ñi tìm tao trong tù, làm sao tìmñược, hở giời! Mày bảo gì cơ? Cha xứ nói nó chểt khiChù Thào Mỷ lên năm tuổi à? Sao nó không chết ngaymà ông giời còn cho sống khổ, sống nhục năm năm nữañể giời hành hạ? Qủa báo, giời ơi, quả báo! Ra tù, tao lạiñi khắp nơi tìm mẹ con nó. Gót chân tao ñi mòn các ngảñường bên này, bên kia biên giới vẫn chỉ như con thỏ,con nai ngơ ngác giữa rừng ñại ngàn tìm con bị loàingười ñộc ác bắn giết. Giờ tao thành lão khùng thân tànma dại, lang thang ñi kiếm lan rừng lấy tiền mua rượu ñểhủy hoại cho mau chết cái thằng tao. Có ai trên ñời thèmbiết ñến cái tên Chù Mìn Phủ sống giữa cõi người nênmày vất vả ñi tìm cũng phải thôi. Con của tao, con béChù Thào Mỷ vẫn còn sống thật ư? ðời nó liệu có ñỡkhốn nạn hơn tao với mày không, hở giời?…

Hà Nội 21/2/2006

VNT