vi khuan duong ruot bm vi sinh
TRANSCRIPT
1
VI KHUAÅN ÑÖÔØNG RUOÄT
Heä vi khuaån ñöôøng ruoät
Cfu/ml
Heä vi khuaån ñöôøng ruoät
http://www.oley.org/lifeline/bacter.html
VK coù lôïi VK coù haïi
Phaân loaïi heä vi khuaån ñöôøng ruoät
2
Phaân loaïi heä vi khuaån ñöôøng ruoät Vai troø heä vi khuaån ñöôøng ruoät
http://www.39kf.com/cooperate/qk/American-Society-for-Nutrition/017306/2008-12-28-549982.shtml
Laø vi khuaån sinh cö töï nhieân ôû ñöôøng ruoät. Coùkhoaûng 400 loaïi khaùc nhau coù theå phaân loaïitheo hoï hay theo khaû naêng gaây beänh
Phaân loaïi heä vi khuaån ñöôøng ruoät
PHAÂN LOAÏI
Gaây beänh chuyeân bieät(Chi Salmonella, Shigella)
Gaâybeänh cô hoäi(E.coli, Klebsiella,..)
Hoï Enterobacteriacae Hoï Pseudomonaceae Hoï Vibrinoaceae Hoï Bacilliaceae Hoï Lactobacilliaceae
Vi khuaån ñöôøng ruoät
Heä VK hoäi sinh Heä VK hoaïi sinh
Phaân loaïi heä vi khuaån ñöôøng ruoät
3
Ñaëc ñieåm nuoâi caáy vi khuaån ñöôøngruoät
Vi khuaån ñöôøng ruoät
Vi khuaån gaây beänhchuyeân bieät
Vi khuaån cô hoäi
Khoâng leân men lactose
Leân men lactose
NUOÂI CAÁY
Phaân bieät VK gaây beänhvaø khoâng gaây beänh
ÖÙc cheá VK gram (+), E.coliSal, Shi moïc toát
ÖÙc cheá VK khaùc tröø Sal
MT khoâng ngaên chaën
Khoùm traéng(VK gaây beänh)
Khoùm hoàng(VK khoâng gaây beänh)
MC, EMB(Pö leân men lactose)
SS BSA
MT choïn loïc
Moâi tröôøng
Ñaëc ñieåm nuoâi caáy vi khuaån ñöôøngruoät
Caùc loaïi khaùng nguyeân – Khaùng nguyeân O
Caáu truùc cuûa lipopolysaccharid
Glycan
Oligosaccharid
Glucosamin
Acid beùo
Khaùng nguyeân O
Vi khuaån Gram(-)
Bò phaù huûy
Lipid A
Ñoäc tính
4
Khaùng nguyeân O- Laø KN cuûa thaønh teá baøo, caáu taïo bôûi LPS (lipopolysaccharide)
- Ñaëc ñieåm: Chòu ñöôïc nhieät, khoâng bò huûy ôû 100 oC/2h Khaùng coàn Bò huûy bôûi formol 5% Raát ñoäc
- KN O gaây soát, giaûm baïch caàu sau ñoù taêng, giaûmlympho baøo vaø BC aùi toan, shock vaø töû vong
- KN O gaëp khaùng huyeát thanh töông öùng gaây pöngöng keát O
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/bookshelf/br.fcgi?book=mboc4&part=A2740
Khaùng nguyeân H
Khaùng nguyeân H (KN tieâm mao)
- Laø KN cuûa tieâm mao, caáu taïo bôûi protein
- Ñaëc ñieåm:
Khoâng chòu ñöôïc nhieät
Bò huûy bôûi coàn 50o vaø proteinase
Khoâng bò huûy bôûi formol 5%
- KN H gaëp KT töông öùng gaây pö ngöng keát H
Khaùng nguyeân K
Khaùng nguyeân Khttp://homepages.uel.ac.uk/u0220158/
Vi khuaån Salmonella
5
http://parts.mit.edu/igem07/index.php/BerkiGEM2007Present4
Khaùng nguyeân K
Khaùng nguyeân K (KN nang hay KN maët ngoaøi)
- Chæ coù ôû 1 soá VK, caáu taïo bôûi LPS hay protein
- KN K che phuû VK seõ ngaên caûn pö ngöng keát O
- Lieân quan ñeán ñoäc tính cuûa VK
- ÔÛ Salmonella ñöôïc goïi laø KN Vi
Döïa vaøo thaønh phaàn KN O, H, K coù theå ñònh danh
ñöôïc VK vaø phaân bieät nhieàu thöù trong loaøi
Ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät
- Coù ôû haàu heát VK-Laø 1LPS-Phoùng thích khi VK bò phaù huûy-Beàn vôùi nhieät
-Chæ 1 soá VK tieát-Gaây beänh lyù quan troïng
Noäi ñoäc toá Ngoaïi ñoäc toá
ÑOÄC TOÁ
Noäi ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät
Lipopolysaccharid
6
Noäi ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät
http://student.ccbcmd.edu/courses/bio141/lecguide/unit4/innate/lpsan.html
Ngoaïi ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät
- Coù ôû haàu heát VK-Laø 1LPS-Phoùng thích khi VK bò phaù huûy-Beàn vôùi nhieät
-Chæ 1 soá VK tieát-Gaây beänh lyù quan troïng
Noäi ñoäc toá Ngoaïi ñoäc toá
ÑOÄC TOÁ
Ngoaïi ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät
http://www.think-smart.co.za/Health/LivingGreen.html
Ngoaïi ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät
http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol4no4/vandelG.htm
7
Ngoaïi ñoäc toá enterotoxin
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Enterotoxin_-_Pertussis_toxin_-_Diphteria_toxin_-_Ricin_toxin.png
Ngoaïi ñoäc toá
http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol5no2/schmittG.htm
1 soá VK saûn xuaát bacteriocin coù taùc duïng khaùngkhuaån ñoái vôùi VK cuøng hay khaùc loaøi. Coù theå duøng ñeåñònh type VK
Bacteriocin Phaân loaïi bacteriocin
Bacteriocin
Phaân loaïi
Cô cheátaùc ñoäng
Caáu truùc ditruyeàn
Troïng löôïngphaân töû vaø
baûn chaát hoùahoïc
Caùch thöùcñöôïc saûn
xuaát
8
Bacteriocin
Phaân loaïi
Loaïi I Loaïi II Loaïi III
Phaân loaïi bacteriocin
Chaát öùc cheápeptid nhoû
Protein nhoûbeàn vôùi nhieät
Protein lôùnkhoâng beàn vôùi
nhieät
VI KHUAÅN GAÂY BEÄNH ÑÖÔØNG RUOÄT
CHI SALMONELLA
WHO-2008
Salmonella – Tổng quan
- Là một trong những bệnh phổ biến nhất lây nhiễm qua
thức ăn
- Hàng triệu ca nhiễm hàng năm hàng ngàn ca tử
vong
- Từ những năm 1990, xuất hiện tình trạng đa kháng
thuốc nghiêm trọng
9
Salmonella – Tổng quan
10/2011
- Được đặt tên theo Daniel Elmer Salmon
- Tröïc khuaån Gram (-), 0,5-3 μm, di ñoäng, hieáu khí tuøy
yù
S. typhi
Salmonella – ñaëc ñieåm hình theå hoïc
- Phaûn öùng sinh hoaù : lactose(-), MR(+), VP(-), H2S
(+) indol (-), urease(-)
- Moâi tröôøng phaân laäp: MC, EMB, SS (khoùm khoâng
maøu), BSA (khoùm maøu ñen aùnh kim loaïi). Treân moâi
tröôøng raén coù ù 2 loaïi khoùm :
Daïng S: khoùm nhaün, troøn, loài
Daïng R: khoùm nhaên, deïp, khoâ
Salmonella – Tính chaát sinh hoùa Salmonella
http://www.nowpublic.com/tech-biz/mac-conkey-e-coli-s-typhi www.bd.com/ds/technicalCenter
Moâi tröôøng MC Moâi tröôøng BSA
Salmonella E. coli
10
Salmonella – Khaùng nguyeân
Salmonella
Khaùng nguyeân
KN O KN H KN Vi
> 60 type Phase 1, phase 2
Gen ViA, ViB qui ñònh
Salmonella – Khaùng nguyeân
Salmonella
Di ñoäng Khoâng di ñoäng
Phase 1 Phase 2
KN H1 KN H2
Salmonella – Khaùng nguyeân H
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/bookshelf/br.fcgi?book=mboc4&part=A1206
Salmonella – Khaùng nguyeân H
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/bookshelf/br.fcgi?book=mcb&part=A2223
11
Salmonella – Phaân loaïi
Salmonella
Phaân loaïi
Khaùng nguyeân Maãu tieâu giaûi
> 2,500 maãuhuyeát thanh
Caàn O4-O9
Nhạy cảm hay đềkhaùng thöïc khuaån theå
Salmonella – Phaân loaïi theo khaùng nguyeân
Khaùng nguyeâncuûa Salmonella
Phaân loaïi
KN O KN ViKN H
Khoâng thay ñoåi Thay ñoåi
z27no phase 1 antigen1,3,19S. simsbury
no phase 2 antigeng,s,t1,3,19S. senftenbergE4
1,6e,h(3),(15),34S. minneapolisE3
1,6e,h3,15S. newington
l,we,h3,15S. cambridgeE2
l,we,h3,10S. meleagridis
1,6l,v3,10S. london
1,7l,v3,10S. give
1,6e,h3,10S. anatumE1
Phase 2 (non-motile) "H" antigens
Phase 1 (motile)"H" antigens
"O" antigensSerovarO"-
group
Salmonella – Phaân loaïi theo khaùng nguyeân Salmonella – Phaân loaïi theo maãu ly giaûi
Salmonella
Phaân loaïi
Khaùng nguyeân
Maãu ly giaûi
Nhaïy caûm, ñeàkhaùng vôùi 1 loaïithöïc khuaån theå
Phaân loaïi
12
Phaân loaïiPhaân loaïi theo khaùng nguyeân: döïa vaøo söï khaùcbieät cuûa caùc KN O,H,Vi; kyù hieäu töø A-E. Moãi nhoùmcoù 1KN O ñaëc tröng vaø phaàn coøn laïi thay ñoåi
VD: S.typhi A coù KN O2; S.typhi coù KN O4. Tieáptuïc döïa vaøo KN H ñeå phaân bieät
Ñeå xaùc ñònh maãu huyeát thanh Salmonella, toái thieåuphaûi coù huyeát thanh khaùng O4, O5, O6, O7, O8, O9
Phaân loaïi theo maãu tieâu giaûi: boå tuùc sau khi phaânbieät theo maãu huyeát thanh;khaûo saùt söï nhaïy caûmhay ñeà khaùng cuûa VK vôùi 1 loaïi thöïc khuaån theå
Salmonella – Khả năng gây bệnh
- Tất cả các chủng Salmonella đều có khả năng gâybệnh ở người
- Phân loại dựa trên tính đáp ứng với vật chủ
Salmonella Dublin: gây bệnh ở gia súc
Salmonella Choleraesuis: gây bệnh ở heo
- Có thể truyền từ động vật sang người
- Thường xảy ra riêng lẻ (80%), ít xuất hiện trận dịch
Salmonella – Khaû naêng gaây beänh
S. typhi
Soát thöông haøn
S. paratyphi A, B, C
Soát phoù thöông haøn
Caáu truùc teá baøo ruoät
http://www.prn.org/index.php/progression/article/hiv_1_gastrointestinal_galt_267 http://www.ims.u-tokyo.ac.jp/EnMen/science/m_cells_e.html
13
Salmonella – Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn
http://www.bio.davidson.edu/Courses/Immunology/Students/Spring2003/Kenyi/IMMUNOLOGY%20Term%20paper.html
Salmonella – Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn
Thöùc aên nhieãm khuaån
Ruoät non
Haïch baïch huyeát
(UÛ beänh 7-10 ngaøy)
Ly giaûi, phoùng thíchñoäc toá
Vaøo maùu, gaây nhieãmkhuaån huyeát
Aùp xe khu truù (baøngquang, tuùi maät), trôûveà oáng tieâu hoaù
Salmonella – Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn
Soát nheï, ho, ñau ñaàu, chaûy maùu cam
Tuaàn 1
Tuaàn 2
Soát cao, phoåi coù tieán ran, noát ñoû ôû ngöïcvaø buïng, tieâu chaûy, gan vaø laùch to
Tuaàn 3
Soát cao, maát nöôùc, chaûy maùu, thuûngruoät, vieâm naõo
Tuaàn 4
Giaûm soát, hoài phuïc
14
Salmonella – Soát thöông haøn
http://www.skinsight.com/atlas/typhoidFever-treatments.htm
Beänh nhaân soát vaø laïnhrun xen keõ nhau
Soát 41 oC/5-7 ngaøy, coùtheå keøm gan, laùch to
Bieán chöùng: loeùt, chaûymaùu ruoät vaø thuûng ruoät
Salmonella – Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn Salmonella – Ngoä ñoäc thöùc aên
http://www.trends-search.com/salmonella/trends.html
Ngoä ñoäc thöùc aên: do S. typhymurium
UÛ beänh 8-48 h
Oùi möûa, tieâu chaûy, nhöùc ñaàu, soát nheï
Salmonella – Ngoä ñoäc thöùc aên
Salmonella enterica typhimurium crossing the epithelial barrier by entering via either M cells or enterocytes. Subsequent events include M cell destruction and subepithelial invasion by bacteria of macrophages. Bacteria induce enhanced macrophage apoptosis and elicit a mucosal immune and inflammatory response. Adapted from reference 13.
15
Salmonella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc
http://www.nature.com/nrmicro/journal/v2/n9/fig_tab/nrmicro955_F2.html
Beänh phaåm: tuøy giai ñoaïn, beänh phaåm coù theå laø maùu, tuûyxöông, phaân, nöôùc tieåu
Salmonella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc
Beänh phaåm
Chaån ñoaùn tröïctieáp
Chaån ñoaùn giaùn tieáp
Caáy maùu Caáy phaân Caáy nöôùctieåu
Pö Widal
Chaån ñoaùn tröïc tieáp– Caáy maùu: trong beänh soát thöông haøn, nhieãm khuaån huyeát
• Tuaàn ñaàu caáy maùu (+) 90%• Tuaàn thöù 3: (+) 30-40% vaø tieáp tuïc giaûm nhanh
Neáu beänh nhaân ñaõ duøng khaùng sinh thì caáy tuûy xöông
– Caáy phaân: trong soát thöông haøn, (+) ôû tuaàn thöù 3-4Trong ngoä ñoäc noäi ñoäc toá vi khuaån: caáy phaân töø nhöõngngaøy ñaàu
–Caáy nöôùc tieåu: trong soát thöông haøn, tæ leä döông tính song song vôùi tæ leä phaân döông tính
Salmonella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc
Chaån ñoaùn giaùn tieáp: pö huyeát thanh hoïc
Salmonella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc
Pö ngöng taäp treân lam
VK + huyeát thanh khaùngKN O
VK + huyeát thanh khaùngKN H
16
Chaån ñoaùn giaùn tieáp: pö huyeát thanh hoïc- Thöû nghieäm huyeát thanh Widal (1896); trong
beänh thöông haøn, phoù thöông haøn
Salmonella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc
Georges-Fernand-Isidor Widal (1862-1929)
Ngöng keát trong oáng nghieäm tìm khaùng theå O, H tronghuyeát thanh beänh nhaân. Laáy maùu 2 laàn caùch nhau 1 tuaàn.
Khaùng theå O xuaát hieän ngaøy thöù 8 vaø bieán maátvaøo thaùng thöù 3
Khaùng theå H xuaát hieän ngaøy thöù 12 vaø toàn taïi töø 6 thaùng ñeán 1 naêm
Salmonella – Widal test
Salmonella – Widal test
http://ssmmid.org/widal-test/
Salmonella – Widal test
17
– Ngoä ñoäc thöùc aên: khoâng duøng khaùng sinh, buønöôùc vaø chaát ñieän giaûi
Soát thöông haøn – phoù thöông haøn: caàn laømkhaùng sinh ñoà Nhoùm Fluoroquinolon, Cephalosporin theá heä 3 (dạng tiêm chích dùng cho trẻ em)
Chloramphenicol, Amoxicilline, Ampicillin, Cotrimoxazole
Taêng lieàu khaùng sinh daàn ñeå traùnh dieät VK 1 luùcseõ phoùng thích noäi ñoäc toá
Salmonella – Ñieàu trò Salmonella – Ñeà khaùng khaùng sinh
WHO-2008
Kieåm soaùt nguoàn nöôùc, thöïc phaåm
Salmonella – Phoøng ngöøa
http://www.netterimages.com/image/3600.htm
Salmonella – Phoøng ngöøa
Salmonella
Mt khoâ: soángvaøi tuaàn
Mt nöớc: soángvaøi thaùng
Tuû laïnh, ñoângñaù: chaäm hay
ngöøng phaùt trieån
Thöïc phaåm: thòt, tröùng töôi
Tieät khuaån:
pp Pasteur, böùc xaï ion
18
Vaccine Uoáng: - Vi khuaån thöông haøn soáng Ty21a bò laømsuy yeáu (Vivotif Berna )
- DTTAB (baïch haàu, uoán vaùn, thöông haøn)
Tieâm: khaùng nguyeân Vi (Typhim Vi - SanofiPasteur, Typherix - GlaxoSmithKline)
Treû em<2 tuoåi: 25 mg/IV, tieâm nhaéc laïimoãi 3 naêm
Salmonella – Phoøng ngöøa Salmonella – Kết luận
Andre Chantemesse vaø Georges-Fernand-IsidorWidal tìm thaáy naêm 1888
Ñaëc ñieåm hình theå hoïc – tính chaát sinh hoaù
– Tröïc khuaån Gram (-), khoâng di ñoäng, khoâng coùnang, khoâng sinh baøo töû , kî khí hay hieáu khí tuøyyù
– Moïc deã daøng treân moâi tröôøng thoâng thöôøng (SS)
– Phaûn öùng sinh hoaù : lactose (-), citrat (-)
CHI SHIGELLA Shigella – Phaân laäp
http://textbookofbacteriology.net/themicrobialworld/Shigella.html
19
https://facultystaff.richmond.edu/~lrunyenj/Lab%20Page.htm Image: Max Planck Institut e for Infection Biology
Shigella – Ñaëc ñieåm hình theå hoïc Shigella – Khaùng nguyeân
Shigella
Khaùng nguyeân
KN O KN K
Döïa vaøo KN O vaø pö sinh hoaù , chi Shigella ñöôïcchia laøm 4 nhoùm:
Nhoùm A:gaây dòch lôùn S. dysenteriaeNhoùm B: S. flexneriNhoùm CNhoùm D: S. sonnei
Shigella – Phaân loaïi
20
Shigella – Ñoäc toá
Kích thích thaønh ruoät
Noäi ñoäc toááLPS
Tieâu chaûy
Taùc ñoäng leân ruoät
Töû vong
Taùc ñoäng TKTW
Ñoäc toá shiga(S. dysenteriae)
Ngoaïi ñoäc toáá
ÑOÄC TO Á 10-100 vi khuaån ñuû gaây beänh
Nhieãm khuaån Shigella thöôøng giôùi haïn ôû ñöôøngtieâu hoaù
Nhiễm Shigella do thức ăn, nước uống hay do tiếpxúc trực tiếp giữa người – người
Triệu chứng lâm sàng xuất hiện sau 1 – 2 ngày nhiễmShigella
Bệnh nhân có thể tự hồi phục sau 7 ngày
Shigella – Naêng löïc gaây beänh
Shigella – Naêng löïc gaây beänh
Maát nöôùc, maát chaát ñieän giaûi
Ñau buïng quaën, ñi tieâu nhieàu, phaân nhaøy, coù maùu
Bieåu moâ nieâm maïc ruoät giaøø(Hoaïi töû, ung loeùt, xuaát huyeát)
Shigella
http://www.nature.com/nri/journal/v4/n12/fig_tab/nri1499_F4.html
Shigella – Naêng löïc gaây beänh
21
Shigella entry into rectal and colonic mucosa via M cells. After crossing the M cell, bacteria are engulfed by macrophages and induce their apoptotic death and the concurrent release of interleukin 1ß (IL-1ß). This process allows the bacteria to invade epithelial cells via their basolateral pole and subsequently to spread laterally from one enterocyte to another and to elicit an inflammatory response represented by IL-8 production and polymorphonuclear leukocyte transmigration.
Shigella – Naêng löïc gaây beänh
http://www.jyi.org/research/re.php?id=610
~ 2% bệnh nhân nhiễm S. flexneri có thể bị đau mắt, đường tiểu kéo dài hàng tháng hàng năm, viêmmạn tính
Bệnh nhân có thể tạo đáp ứng miễn dịch với chủngShigella gây nhiễm trong ít nhất vài năm, tuy nhiên vẫncó thể nhiễm chủng Shigella khác
Shigella – Naêng löïc gaây beänh
22
– Beänh phaåm: chaát nhaøy cuûa phaân töôi trong thôøikyø ñaàu, chöa uoáng khaùng sinh. Xeùt nghieäm ngay
– Caáy: duøng moâi tröôøng MC, EMB, SS cho khoùmkhoâng leân men lactose
– Quan saùt KHV, pö sinh hoaù
– Phaûn öùng huyeát thanh hoïc: tìm khaùng theångöng keát nhoùm trong huyeát thanh beänh nhaân
Shigella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc
Buø nöôùc, chaát ñieän giaûi
Caàn laøm khaùng sinh ñoà. Cephalosporin theá heäIII, fluoroquinolon, ampicillin,
trimethoprim/sulfamethoxazole coù hieäu quaû ñieàu trò
Pivmecillinam TE 20 mg/kg 4 laàn/ngaøy x 5 ngaøyNL 400 mg 4 laàn/ngaøy x 5 ngaøy
Ceftriaxone 50 -100 mg/kg/ngaøy IM, 2-5 ngaøy
Azithromycin TE 6 - 20 mg/kg/ngaøy x 5 ngaøy.NL 1 - 1.5 g/ngaøy x 5 ngaøy
Shigella – Ñieàu trò
Buø nöôùc duøng dd buø nöôùcIV Ringer lactate
Dinh döôõng ñaày ñuû, chia thaønh nhieàu böõanhoû
Caùc hoã trôï khaùc haï soát, giaûm ñau
Không nên dùng thuốc chống tiêu chảyloperamide (Imodium*) hay diphenoxylate kèm atropine (Lomotil*)
Shigella – Ñieàu trò hoã trôï
Chưa có vaccine phòng ngừa bệnh lỵ
Shigella – Phòng ngừa
Vệ sinh tay trước bữa ănGiữ vệ sinh an toàn thực phẩm
23
Theo WHO:
- 3 – 5 triệu ca mắc bệnh tả /năm 100.000 –120.000 ca tử vong
- 80% ca được điều trị thành công bằng dung dịch muốiđiện giải
- Nguyên nhân: dùng thức ăn và nước uống nhiễmVibrio cholerae
08/2011
Vibrio cholerae – Tổng quan Vibrio cholerae – Lịch sử
- Thế kỷ 19, dịch tả bắt nguồn từ Ấn độ
- 6 trận dịch đã xảy ra trên toàn cầu
- Trận dịch thứ 7 bắt đầu từ Nam Á (1961), đến châuPhi (1971) và đến châu Mỹ (1991)
08/2011
Vibrio cholerae – Lịch sử
– Tìm thaáy naêm 1854 töø nieâm maïc ruoät cuûa beänhnhaân– 1884 Koch phaân laäp ñaàu tieân– Phaåy khuaån, Gram (-), di ñoäng nhanh nhôø tieâmmao
Vibrio cholerae – Ñaëc ñieåm hình theå hoïc
24
Vibrio cholerae – Ñaëc ñieåm hình theå hoïc
http://dhiez.wordpress.com/2008/05/02/virus-cholera-pada-manusia/
http://bepast.org/dataman.pl?c=lib&frame_nav=1&dir=docs/photos/cholera/&finish=flib&d=
Vibrio cholerea
– Nuoâi caáy deã daøng treân moâi tröôøng thoâng thöôøng, phaùt trieån toát treân moâi tröôøng pH9, pepton kieàm, kî khí tuøy yù
– Cheát trong moâi tröôøng acid, caùc chaát taåy truøng, soáng 10’/55 oC. Soáng 4-7 ngaøy treân rau quaû töôi
Vibrio cholerae – Tính chaát sinh hoùa
Vibrio cholerae – Phaân loaïi
Vibrio
12 loaøi gaây beänh 22 loaøi khoânggaây beänh
V. cholerea O1
Ogawa Inaba Hikojima
Vibrio cholerae – Phân loại
- 02 chủng gây dịch lớn: O1 và O139
O1: gây đại dịch
O139: phát hiện đầu tiên tại Bangladesh (1992)
- Các chủng non-O1, non-O139: gây tiêu chảy nhẹnhưng không phát triển thành dịch
- Hiện nay, xuất hiện chủng El Tor gây bệnh mới ởchâu Á, châu Phi tiêu chảy nhiều, tỉ lệ tử vongcao
25
Vibrio cholerae– Khaùng nguyeân
Khaùng nguyeân cuûa V. cholerae:– Khaùng nguyeân H bò huûy bôûi nhieät.
– Khaùng nguyeân O beàn vôùi nhieät
– Vi khuaån taû thuoäc nhoùm O1, chia laøm 3 type: Ogawa, Inaba, Hikojima
Vibrio cholerae – Khaùng nguyeân O
http://www.hygiene.uni-wuerzburg.de/forschung/ag_reidl/lps_synthesis
-Cholera enterotoxin: ngoaïi ñoäc toá protein, khoângbeàn vôùi nhieät
-Hemolysin (Chuûng Eltor): ngoaïi ñoäc toá, phaù huûyhoàng caàu
-Enzym mucinase laøm troùc vaûy bieåu moâ ruoät
-Neuraminidase laøm taêng thuï theå tieáp nhaän ñoäc toá
Vibrio cholerae – Ñoäc toá
Cholera enterotoxin laø goàm 2 phaàn A vaø B-Phaàn B gaén vaøo thuï theå GM1 treân beà maët teábaøo bieåu moâ
-Phaàn A goàm 2 caáu töû : A1 laø phaàn gaây ñoäc vaøA2 giuùp A1 chui vaøo teá baøo
Laøm taêng saûn xuaát AMPc taêng tieát muoái,nöôùc vaøo ruoät tieâu chaûy
Vibrio cholerae – Cholera enterotoxin
26
Vibrio cholerae – Cholera enterotoxin
wikipedia
Vibrio cholerae – Ñoäc toá
http://www1.qiagen.com/geneglobe/PathwayView.aspx?pathwayID=108
http://www1.qiagen.com/geneglobe/PathwayView.aspx?pathwayID=108
Vibrio cholerae – Ñoäc toá
Beänh taû chæ do V. cholerae O1 gaây ra khi:- Chòu ñöôïc haøng raøo acid cuûa dòch vò- Phaûi coù khaû naêng keát dính vaøo maøng nhaøy bieåu
moâ ruoät- Tieát ñoäc toá
Vibrio cholerae – Khaû naêng gaây beänh
27
http://www.mrc-lmb.cam.ac.uk/genomes/madanm/articles/cholera.htm
TCP: toxin-corregulated pilus
Vibrio cholerae– Khaû naêng gaây beänh Vibrio cholerae – Khaû naêng gaây beänh
Vibrio cholerae – Khaû naêng gaây beänh
- 75% người nhiễm vi khuẩn tả nhưng không có triệuchứng: V. cholerae tìm thấy trong phân sau 7 – 14 ngày nhiễm
Là nguồn lây nhiễm cho cộng đồng
- 25% người có triệu chứng bệnh tả: 80% có triệu chứng nhẹ và trung bình
20% tiêu chảy mất nước cấp tính tử vong nếu khôngđiều trị
WHO – 08/2011
– Thôøi gian uû beänh 02 giờ - 5 ngaøy, khôûi phaùt ñoätngoät vôùi tieâu chaûy, oùi möûa, co thaét cô buïng
– Phaân gioáng nöôùc vo gaïo, coù maûnh nhaøy, teá baøobieåu moâ, chöùa nhieàu vi khuaån, muøi tanh
– Maát nöôùc vaø chaát ñieän giaûi nhanh choùng, coù theå10-20 l/ngaøy roái loaïn ñieän giaûi vaø nöôùctruïy tim maïch, voâ nieäu
Vibrio cholerae – Khaû naêng gaây beänh
28
http://www.nature.com/nrmicro/journal/v7/n10/fig_tab/nrmicro2204_F3.html
Vibrio cholerae – Khaû naêng gaây beänh
– Beänh phaåm: laø phaân, maûnh nhaøy trong phaân hay nöôùc noân oùi. Laáy beänh phaåm thôøi kyø ñaàu, tröôùc khiduøng khaùng sinh. Giöõ beänh phaåm khoâng bò khoâ
– Tröôøng hôïp caáp cöùu: xem ngay di ñoäng
– Nuoâi caáy treân moâi tröôøng pH 9, pepton kieàm, TCBS
Vibrio cholerae – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc
Vibrio cholerae – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc
V. cholerae trên môi trường TCBS (thiosulphate citrate bile salt sucrose)
CDC
Tæ leä töû vong: khoâng ñieàu trò: 60%
ñieàu trò: < 1%
Buø nöôùc, chaát ñieän giaûi
Vibrio cholerae – Ñieàu trò
29
Kháng sinh: theo hướng dẫn của CDC
- Doxycyclin (liều duy nhất 300 mg) người lớn
- Azithromycine trẻ em, phụ nữ có thai
-Tetracyclin, Sulfaguanidine , Cotrimoxazole, Orfloxacin, Ciprofloxacin, Chloramphenicol, Erythromycin
Vibrio cholerae – Ñieàu trò
Erythromycin CotrimoxazoleChloramphenicolFurazolidone
Doxycycline
Antibiotic treatment for severely dehydrated patients only
Medicins Sans Frontieres24
Erythromycin recommended as first-line drug for children and pregnant women
Ciprofloxacin AzithromycinCotrimoxazole
Doxycycline
Antibiotic treatment for cholera patients with some or severe dehydration
International Centre for Diarrhoeal Disease Research, Bangladesh 23
Erythromycin or azithromycinrecommended as first-line drugs for pregnant women and children Ciprofloxacin and doxycyclinerecommended as second-line drugs for children
Ciprofloxacin Azithromycin
Doxycycline
Antibiotic treatment for cholera patients with moderate or severe dehydration
Pan American Health Organization 22
Erythromycin is recommended drug for children
TetracyclineDoxycycline
Antibiotic treatment for cholera patients with severe dehydration only
World Health Organization 21
Drug choices for special populations
Alternate drug choices First-line drug
choice
Recommendation Organization
Guidelines for Cholera Treatment with Antibiotics
Vibrio cholerae – Ñieàu trò
CDC
Giaùm saùt dòch teã hoïc, phaùt hieän kòp thôøi nguoànbeänh:
Veä sinh moâi tröôøngVeä sinh nguoàn nöôùcVeä sinh thöïc phaåm
Vaccine: vuøng dòch vaø khaùch du lòch
Vibrio cholerae – Phòng ngừa Vibrio cholerae – Phòng ngừa
Vaccin dùng đường uống: tế bào vi khuẩn tả bị làm chết
Dukoral:
o Sử dụng > 60 nước
o Tác dụng trong thời gian ngắn (4-6 tháng)
o Hiệu quả đạt 85 – 90% đối với V. cholerae O1
o Áp dụng với mọi lứa tuổi
30
Vibrio cholerae – Phòng ngừa
Vaccin dùng đường uống:
Shanchol :
o Tác dụng trong thời gian dài hơn
o Hiệu quả đối với V. cholerae O1 và O139
o Áp dụng với trẻ em < 5 tuổi
Vibrio cholerae – Ñieàu trò
Vibrio cholerae – Voøng sinh thaùi Vibrio cholerae – Voøng sinh thaùi
http://vietsciences.org/timhieu/khoahoc/ykhoa/dichta.htm
31
Hieän dieän töï nhieân ôû ruoät, nhieàu nhaát ôû ruoät giaø
ESCHERICHIA COLI
Shirley Owens, Michigan State University
– Tröïc khuaån Gram (-), khoâng sinh baøo töû, di ñoänghay khoâng
– Moïc treân moâi tröôøng MC, EMB, kî khí tuøy yù
E. coli – Ñaëc ñieåm vi khuaån hoïc
E. coli – Ñaëc ñieåm vi khuaån hoïc
http://asymptotia.com/category/science/biology/
E. coli – Ñaëc ñieåm vi khuaån hoïc
http://ceficad.com/sitemap.aspx http://first6weeks.blogspot.com/2007_12_01_archive.html
E. coli
Moâi tröôøng MacConkey
32
Phaân bieät E. coli vôùi vi khuaån ñöôøng ruoät khaùc: duøng thöû nghieäm IMVIC: Indol: tryptophanase ly giaûi tryptophan thaønh
indol, duøng thuoác thöû Kovacs ñoû (+) MR: glucose (+) ñoû VP(-) vàng Citrat (-) xanh lá cây
E. coli – Ñaëc ñieåm sinh hoùa
Indol MR VP Citrat
E. coli – IMVIC test
http://www.mc.maricopa.edu
Khaùng nguyeâncuûa E. coli
150 KN O 100 KN K50 KN H
E. coli – Khaùng nguyeân
Ñoäc toá :ngoaïi ñộc toá (enterotoxin), hemolysin, β-lactamase, bacteriocin
- Khaùng nguyeân O
- Khaùng nguyeân H
- Khaùng nguyeân K
E. coli co ù 150 yeáu toá O, 100 yeáu toá K, 50 yeáu toá H
-Ñoäc toá :ngoaïi ñoác toá (enterotoxin) , hemolysin, B-lactamase
E. coli – Khaùng nguyeân
33
E. coli – Ñoäc toá
http://www.nature.com/nrmicro/journal/v8/n1/fig_tab/nrmicro2265_F1.html
E. coli – Khaû naêng gaây beänh
Tuøy thuoäc vò trí vi khuaån xaâm nhaäp
Trieäu chöùng: tieåu gaét, ñau, tieåu ramaùu, muû û
Khi söùc ñeà khaùng cô theå giaûm
Nhieãm khuaån ñöôøng tieåu Nhieãm khuaån huyeát Vieâm maøng naõo
EPEC(Enteropathogenic E.coli)
ETEC(Enterotoxigenic E.coli)
EIEC(Enteroinvasive E.coli)
VTEC(Verocytoxin E.coli)
Tieâu chaûy
E.coli
E. coli – Khaû naêng gaây beänh
- Enterotoxigenic E. coli (ETEC)
- Enteroaggregative E. coli (EaggEC)
- Enteropathogenic E. coli (EPEC)
- Enterohemorrhagic E. coli (EHEC)
- Enteroinvasive E. coli (EIEC)
E. coli gaây beänh ñöôøng ruoät – Phaân loaïi
34
EPEC:- gaây tieâu chaûy ôû treû döôùi 2 tuoåi
- coù theå khoâng phaùt hieân ñoäc toá
ETEC: gaây tieâu chaûy vôùi trieäu chöùng gioáng beänh taû, phaâncoù ñaøm, maùu. Tieát 2 ñoäc toá:
- LT (heat labile): khoâng beàn vôùi nhieät, gioáng ñoäc toá taû
- ST (heat stable): beàn vôùi nhieät
- Khoâng bò baát hoaït ôû 100 0C/30’
- Taùc ñoäng treân guanylate cyclase, laøm gia taêngcGMP
E. coli gaây beänh ñöôøng ruoät – Phaân loaïi
VTEC gaây vieâm ñaïi traøng xuaát huyeát
EIEC gaây tieâu chaûy gioáng lî tröïc khuaån, tieát ñoäc toá gioángshigatoxin goïi laø SLT (Shiga Like Toxin)
E. coli gaây beänh ñöôøng ruoät – Phaân loaïi
E. coli gaây beänh ñöôøng ruoät – Phaân loaïi
http://microbewiki.kenyon.edu/index.php/Escherichia
Hoäi chöùngtaû
Xuất huyếtđại traøng
Hoäichöùng lî
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/bookshelf/br.fcgi?book=mmed&part=A1418
E. coli gaây beänh ñöôøng ruoät
35
-Beänh phaåm: phaân, nöôùc tieåu, dòch naõo tuûy, maùu
-Nuoâi caáy treân moâi tröôøng MC khoùm maøu hoàng, EMB cho khoùm tím than aùnh kim loaïi
-Phaûn öùng sinh hoùa
-Thöû nghieäm xaùc ñònh nhoùm gaây tieâu chaûy
- EPEC: duøng pö ngöng taäp treân lame
- ETEC: duøng pö ELISA tìm LT, tieâm nöôùc loïccanh caáy vaøo chuoät tìm ST
E. coli – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc
Ñieàu trò
Caàn laøm KSÑ
Duøng khaùng sinh: Amoxicillin, Cephalosporin, Ciprofloxacin, Aminoglycosid
Phoøng ngöøa
Veä sinh veà moâi tröôøng, thöïc phaåm
E. coli – Ñieàu trò vaø phoøng ngöøa
- Gram (-), hình daáu phaåy, 0,3-0,6 μm, di ñoäng nhanhnhôø 1 hay 2 tieâm mao ôû 1 hay 2 ñaàu
- Nhaân ñoâi chaäm neân caàn phaân laäp treân moâi tröôøngmaùu, coù khaùng sinh hoaëc duøng phöông phaùp loïc.
- Taêng tröôûng trong ñieàu kieän coù 5-10% O2, 42-45 oC
CHI CAMPYLOBACTER – Ñaëc ñieåm vi khuaån hoïc Campylobacter – Ñaëc ñieåm vi kuaån hoïc
http://www.maf.govt.nz/mafnet/rural-nz/research-and-development/pest-control/campylobacter-on-a-dairy-farm/campylobacte04.htm
http://www.campylobacterblog.com/articles/campylobacter-watch/
36
2 nhoùm chính:
-C. jejuni: gaây tieâu chaûy
-C. fetus: gaây beänh ngoaøi ruoät
Campylobacter – Phaân loaïi
Toàn taïi trong söõa, thöïc phaåm, nöôùc ôû 4 oC trongnhieàu tuaàn, ñoâi khi coù trong phaân chim, thuù
-C. jejuni:
Qua mieäng, ñònh cö taïi nieâm maïc ruoät
Gaây beänh do tieát ñoäc toá ruoät
Sau khi ñònh cö taïi ruoät non, baét ñaàu xaâm laán
Trieäu chöùng: thôøi gian uû beänh 1-7 ngaøy; côn ñaubuïng döôùi caáp, phaân loûng coù ñaøm, maùu, soát. Beänhtöï giôùi haïn trong 3-5 ngaøy
C. jejuni – Khaû naêng gaây beänh
C. jejuni – Caáu truùc beà maët vaø khaû naêng gaây beänh
http://www.nature.com/nrmicro/journal/v5/n9/fig_tab/nrmicro1718_F2.html
C. jejuni – Khaû naêng gaây beänh
http://www.nature.com/nrmicro/journal/v5/n9/fig_tab/nrmicro1718_F1.html
37
http://www.nature.com/nrmicro/journal/v5/n9/fig_tab/nrmicro1718_F5.html
C. jejuni – Khaû naêng gaây beänh
Gaây nhieãm khuaån huyeát, vieâm maøng naõo, vieâmvan tim.
Xeùt nghieäm: phaân laäp töø maùu
C. fetus – Khaû naêng gaây beänh
Quan saùt tröïc trieáp phaân: tìm vi khuaån, di ñoäng
Nuoâi caáy: moâi tröôøng thaïch maùu chöùavancomycin, trimethoprim, polymycin B
Dòch teã hoïc
• Chieám 4-10% caùc tröôøng hôïp tieâu chaûy nhieãmkhuaån
Campylobacter – Chaån ñoaùn vi kuaån hoïc
-Nhieãm khuaån huyeát: gentamycine
- Vieâm ruoät: erythromycin, tetracyclin, chloramphenicol, quinilon trong 10-20 ngaøy; ñeà khaùngcephalexin, penicillin
Campylobacter – Ñieàu trò
38
http://www.consumerreports.org/cro/food/food-safety/chicken-safety/chicken-safety-1-07/overview/0107_chick_ov.htm
Campylobacter – Phoøng ngöøa KEÁT LUAÄN
http://activity.ntsec.gov.tw/lifeworld/english/content/disease_cc8.html