VERGİ HUKUKU

(TAX LAW)Çankaya Üniversitesi-İİBF

2012-2013 Güz Yarıyılı

Dr. Ahmet OZANSOYwww.ahmetozansoy.

com

Katma Değer Vergisi (KDV)

Bir mal veya hizmetin üretim veya ithalinden tüketiciye kadar her el değiştirme aşamasında yalnızca o aşamanın “katma değer”i üzerinden alınan işlem (harcama) vergisidir.

Bir malın alış fiyatı ile satış fiyatı arasındaki fark “katma değer” demektir.

KDV’nin Özellikleri

İndirim mekanizmasına sahiptir.

Yayılı ancak kümülatif olmayan otokontrole dayanan bir vergidir.

Tarafsız ve şeffaf bir vergileme türüdür.

Türkiye’de KDV

3065 sayılı KDV Kanunu 1984’de yürürlüğe girmiştir.

63 Madde+Geçici 28 Madde

115 Genel Tebliğ, 60 Sirküler

2011 yılı KDV Gelirleri: 79 Milyar (30+49)

Toplam Vergi Gelirleri İçindeki KDV Payı:79/254= %31

Verginin Konusunu Teşkil Eden İşlemler

Türkiye’de ticarî, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılanteslim ve hizmetler (teslim ve hizmet Türkiye’de ise vergi var

yurtdışındaysa yok)

Her türlü mal ve hizmet ithalatı

Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler:

Verginin Konusunu Teşkil Eden İşlemler

Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler

- İletişim hizmetleri, - Her türlü şans ve talih oyunlarının tertiplenmesi ve oynanması, - Gösteri, konser, sportif faaliyet, yarışmalar tertiplenmesi, gösterilmesi, - Müzayede mahallerinde yapılan satışlar,- Boru hattı ile petrol ürünlerinin taşınmaları, - Mal ve hakların kiralanması işlemleri, - Kamusal nitelikteki kurumların ve işletmelerin ticarî, sınaî, ziraî ve meslekî nitelikteki teslim ve hizmetleri, - İsteğe bağlı mükellefiyet

Piyango çekilişleri Kampanyalar (+)

Kumarhane işletmeciliği (+)

Arsa Karşılığı inşaat işleri (+)

Belediyeye ait arsanın pazarlıkla satışı(+,-)

Depremzedeler için toplanan yardım(-)

Avanslar ve kaporalar (-)

Ciro primleri(+)

Verginin Konusunu Teşkil Eden İşlemler

Teslim

Bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesidir.

Teslim

Zincirleme âkitlerde, malın arada el değiştirmeden doğrudan sonuncu kişiye devredilmesi halinde, aradaki safhaların her biri ayrı bir teslimdir.

Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri şekillerdeki dağıtımlar da mal teslimidir.

Trampa iki ayrı teslim hükmündedir

Kap ve ambalajlar ile döküntü ve tali maddelerin geri verildiği hallerde teslim, bunlar dışında kalan maddeler itibariyle yapılmış sayılır.

Teslim Sayılan HallerVergiye tabi malların her ne suretle olursa olsun, vergiye tabi işlemler dışındaki amaçlarla işletmeden çekilmesi, vergiye tabi malların işletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla verilmesi,

Vergiye tabi malların, üretilip teslimi vergiden istisna edilmiş olan mallar için her ne suretle olursa olsun kullanılması veya sarfı, (uygulaması yok)

Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda zilyedliğin devri,

Hizmet

Teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemlerdir.

Bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi, şekillerde gerçekleşebilir.

KDV’nin Mükellefi -Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde

bu işleri yapanlar,

- İthalatta mal ve hizmet ithal edenler,

- Transit taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar, (84/8889 BKK ile istisna)

- PTT İşletme Genel Müdürlüğü ve radyo ve televizyon kurumları,

- Her türlü şans ve talih oyunlarını tertip edenler,

- Gösteri, konser, maç, yarış ve yarışmaları tertipleyenler veya gösterenler,

- Mal ve hakları kiraya verenler,

- İsteğe bağlı mükellefiyette talepte bulunanlardır.

Vergi Sorumlusu

- Mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanunî merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde - gerekli görülen diğer hallerde

Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir. BAZILARI:Yazılı eserlere reklam verme işleriFason tekstil konfeksiyonHurda metalTemizlik, özel güvenlikDanışmanlık ve denetim

Vergiyi Doğuran Olay

Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması,

Malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi,

Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutad olan veya bu hususlarda mutabık kalınan hallerde, her bir kısmın teslimi veya bir kısım hizmetin yapılması

Vergiyi Doğuran Olay- Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri enerji dağıtım veya kullanımlarında bunların bedellerinin tahakkuk ettirilmesi,

- İthalatta, Gümrük Kanununa göre gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başlaması, gümrük vergisine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tescili,

- Komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda, malların alıcıya teslimi, - Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönderilmesi halinde, malın nakliyesine başlanması veya nakliyeci veya sürücüye tevdii, - İkametgâhı, işyeri, kanunî merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayanlar tarafından yabancı ülkeler ile Türkiye arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılıkta gümrük bölgesine girilmesi veya gümrük bölgesinden çıkılması,- 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre düzenlenen ürün senetlerinin temsil ettiği ürünlerin depodan çekilmesi.

- Taksitli mal satışı- Dergi aboneliği-Telefon hizmetleri - Dershanelere, özel okullara kayıt yaptırılması- Kira Ödemeleri- Gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi imzalanması- Avans ödemeleri- Ön ödemeli satış kampanyaları- Erken rezervasyonla tatil paketi satışı- Beyaz eşya mağazasından yüklenen televizyonun müşterinin adresine varmadan trafik kazası sonucu hasar görmesi- Müzayede suretiyle yapılan satışlar

MatrahTeslim ve hizmet işlemlerinde matrah, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedeldir.

Bedel deyimi, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade eder.

Matraha Dahil Olan Unsurlar

Matraha Dahil Olmayan Unsurlar

-Satıcı tarafından yapılan taşıma, yükleme ve boşaltma giderleri,

- Ambalaj giderleri, sigorta, komisyon ve benzeri gider karşılıkları ile vergi, resim, harç, pay, fon karşılığı gibi unsurlar,

- Vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler.

-Teslim ve hizmet işlemlerinde fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen ticarî teamüllere uygun miktardaki iskontolar, -Hesaplanan katma değer vergisi.

-Özel İletişim Vergisi

- Geri verilmesi mutad olan kap ve ambalaj maddeleri

Bakanlar Kurulunun yetkisi:

Muhtelif mal ve hizmetler ile bazı malların perakende safhası için farklı vergi oranları tespit edebilir.

KDV Oranları

%18

%8

%1

KDV Oranları

(I) sayılı liste

(II) sayılı liste

Bu listelerdeyer almayanlar

Mükellefler, yaptıkları vergiye tabi işlemler

üzerinden hesaplanan KDV’den, faaliyetlerine

ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler

dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve

benzeri vesikalarda gösterilen KDV’yi

indirebilirler.

Vergi İndirimi

Vergi İndirimi

İndirilecek KDV

Hesaplanan KDV

ÖdenecekKDV

Vergi İndirimi

İndirilecek KDV

Hesaplanan KDV

DevredenKDV

Vergi İndirimi

Alış Bedeli

Ödenen KDV

Vergisiz Satış Bedeli

Hesap. KDV

Toplam Satış Bedeli

Fark KDV

İmalatçı - - 500 90 590 90

Toptancı 500 90 750 135 885 45

Perakendeci 750 135 1.000 180 1.180 45

Nihai

Tüketici

1.000 180 180

Şubat Ayında Yapılan Satışlar: 1.000 TL KDV Oranı: %115.000 TL KDV Oranı:%18

Şubat Ayında Yapılan Alımlar:

500 TL KDV Oranı: %1 5.000 TL KDV Oranı:%18

Önceki Dönemden Devreden KDV: 1.270

Mal İadeleri: 1.000 TL KDV Oranı: %18

Vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleriiçinde yer alan KDV

Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen KDV

Deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığının yangın sebebiyle mücbir sebep ilân ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara ait KDV

Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen KDV

İndirilemeyecek KDV

-Transit ihracat nedeniyle Türkiye’de ödenen KDV

- Wet Lease hizmetleri nedeniyle yüklenilen KDV

- Çocuk Esirgeme Kurumuna bağışlanan TV’lerin alımında ödenen KDV

- Araç kiralama şirketince otomobil alımında ödenen KDV

- (G) Otomobil Galerisinin (X) A.Ş.’den aldığı binek otomobil nedeniyle ödenen KDV

- Ayakkabı imalinde yanlış dikiş nedeniyle imha edilen ayakkabıların imali sürecinde ödenen KDV

- Kullanma süresi geçtiği için imha edilen ilaçların ithalinde ödenen KDV

- (Y) Lastik A.Ş.’nin işletmeye kayıtlı yatının akaryakıt alımında ödenen KDV

KDV İstisnası

KDV istisnası vergiye tabi bir işlemin (teslim, hizmet veya ithalat) vergi dışında tutulmasıdır.

Yasanın istisna saydığı durumlarda KDV hesaplamayacak olan mükellef, önceden ödemiş olduğu KDV’yi indirim hakkından mahrum kalacaktır.

İstisna Edilmiş İşlemlerde KDV İndirimi

KDV Kanunu istisna kabul edilen işlemler için önceki aşamalarda ödenen verginin;

kural olarak, indirimine imkan vermemekte bu verginin maliyete katılmasını veya gider yazılmasını

bazı durumlarda ise indirim ve iadesini

öngörmektedir.

KDV İSTİSNASI

TAM İSTİSNA KISMİ İSTİSNA

İstisna edilen işlemlere ilişkin önceki aşamalarda ödenen KDV’nin indirim ve iadesi mümkündür

İstisna edilen işlemlere ilişkin önceki aşamalarda ödenen KDV’nin indirim ve iadesi mümkün değildir. Ödenen KDV gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınır.

Tam İstisna

İndirilecek KDV

Hesaplanan KDV

İade Edilecek

KDV

Kısmi İstisna

İndirilecek KDV

Hesaplanan KDV

Gider veya

Maliyet

Alış Bedeli

Ödenen KDV

Vergisiz Satış Bedeli

Hesap. KDV

Toplam Satış Bedeli

Fark KDV

İmalatçı - - 500 90 590 90

Toptancı 500 90 750 135 885 45

İhracatçı

Tam İstisna

750 135 1.000 0 1.000 0

İade: 135

Perakendeci

Kısmi İstisna

750 135 1.000 0 1.000 Gider Maliyet:

135

Tam İstisna – Kısmi İstisna

- İhracat İstisnası- Araçlar, Petrol Aramaları ve Teşvik Belgeli Yatırımlarda İstisna- Taşımacılık İstisnası- Diplomatik İstisnalar- Özürlülere Yönelik İstisna- MEB’e Yönelik İstisna

Tamİstisna

-Kültür ve Eğitim Amacı Taşıyan İstisnalar- Sosyal Amaç Taşıyan İstisnalar- Askeri fabrika, tersane ve atölyelerin teslimleri-Diğer İstisnalar- Geçici maddeler

Kısmiİstisna

-Tarifesi vergi dahil ve özel matraha tabi işlemler- Perakende satış fişleri ve yazar kasa fişleri

İndirimin Belgelendirilmesi

Mükellefiyetin faaliyetine ilişkin olmak

Alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmek

Kanunî defterlere kaydedilmek

- Mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan KDV,

- mükellefçe indirilebilecek KDV,

Gelir ve Kurumlar Vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak kabul edilmez.

Verginin Gider Kaydedilememesi

KDV’de vergilendirme dönemi, faaliyet gösterilen takvim yılının üçer aylık dönemleridir.Ancak, Maliye Bakanlığı birer aylık vergilendirme dönemi tespit etmeye yetkilidir.

Vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar için bir ay,

İthalat, transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasındaki taşımacılık işlerinde gümrük bölgesine girildiği veya gümrük bölgesinden çıkıldığı andır.

Vergilendirme Dönemi

Mükellefler ve vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar Katma Değer Vergisi beyannamelerini,

vergilendirme dönemini takibeden ayın yirmidördüncü günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine vermekle yükümlüdürler.

Beyanname Verme Zamanı

Beyanname vermek mecburiyetinde olan mükellefler ile vergi kesmekle sorumlu tutulanlar, bir vergilendirme

dönemine ait katma değer vergilerini beyanname verecekleri ayın yirmialtıncı günü akşamına kadar ödemeye mecburdurlar.

Verginin Ödenmesi