vepra penale kalimi i paautorizuar i vendkalimeve …jus.igjk.rks-gov.net/744/1/uran...

Revistë shkencore juridike, Opinio Juris, nr. 2/2016

37

Ma.Sc. Uran Zogaj

VEPRA PENALE KALIMI I PAAUTORIZUAR I VENDKALIMEVE

KUFITARE OSE I VIJËS KUFITARE

Abstrakt

Në kohën bashkëkohore, vepra penale Kalimi i paautorizuar i vendkalimeve kufitare

ose i vijës kufitare, në shumicën e vendeve në botë, e me theks të veçantë në

Republikën e Kosovës, si pasojë e migrimit të shtetasve të vendit tonë që ndodhën në

kohët e fundit, janë shënuar shumë raste të kryerjes së kësaj forme të veprës penale.

Në këtë drejtim, vlen të theksohet se sikurse çdo formë e veprës penale, edhe vepra

penale kalimi i paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose i vijës kufitare, ka

karakteristikat e veta specifike.

Kështu, pasi që shumë persona kanë tendencën që të kalojnë kufirin apo vijën kufitare

në mënyrë të paautorizuar dhe të paligjshme, në Republikën e Kosovës janë evidentuar

një numër i madh i personave që janë dënuar për këtë vepër penale, si ata të

nacionalitetit shqiptar, po ashtu edhe persona tjerë që nuk janë shqiptar dhe i përkasin

ndonjë nacionalitetit tjetër.

Fjalët kyçe: Vepra penale; KPK; kalimi i paautorizuar; objekti mbrojtës dhe

karakteristikat themelore.

1. Hyrje

Kalimi i paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose vijës kufitare, paraqet një veprim dhe

dukuri mjaft të shpeshtë me të cilën ballafaqohen shtetet jo vetëm në rajon, por në të

gjithë botën, pasi që shumë individë përpiqen që në mënyrë të jashtëligjshme të futen

në territorin e një shteti, pa i respektuar dhe përmbushur kriteret e nevojshme për një

gjë të tillë. Kjo shihet edhe në kohën aktuale, ku niveli i kësaj forme të veprës penale

është duke u ngritur.

Mirëpo, ajo që është me rëndësi në këtë drejtim, ka të bëjë me atë që nëpërmjet një

veprimi të tillë mund të shfaqen edhe veprime tjera të kundërligjshme (vepra penale),

që pasojnë për shkak të kryerjes së kësaj vepre penale.

Në Republikën e Kosovës vepra penale e kalimit të paautorizuar të vendkalimeve

kufitare ose vijës kufitare është parashikuar qysh nga hyrja në fuqi e Kodit Penal më 6

Prill të vitit 2004. Me Kodin e mëparshëm penal, në mënyrë shprehimore, janë

përcaktuar format konkrete të kësaj vepre penale. Ndërsa, me ndryshimin dhe

plotësimin e këtij Kodi të bërë më 1 Janar 2013, kjo vepër penale vazhdon të jetë pjesë

e këtij Kodi, me disa ndryshime dhe korrigjime të vogla, që kanë plotësuar dhe

strukturuar në mënyrë mjaft të drejtë dhe të qëlluar këtë lloj të veprës penale.


38

Sigurisht që edhe vepra penale kalimi i paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose i vijës

kufitare është kryer nga ana e personave të caktuar në Republikën e Kosovës, duke

bërë që ajo të paraqesë një formë mjaft të shpeshtë të kryerjes së veprave penale, e në

kuadër të këtij punimi do të paraqesim numrin e personave të dënuar për këtë vepër

penale gjatë periudhës 2010-2014 në territorin e Republikës së Kosovës.

2. Kuptimi dhe karakteristikat e kësaj vepre penale

Vepra penale KPVK ose i vijës kufitare përfshin atë veprim apo sjellje të personave

konkret me të cilin cenohet dhe dëmtohet integriteti dhe pacenueshmëria e kufirit

territorial të një shteti përkatës.

KPVK bënë pjesë dhe është inkriminuar në kuadër të kapitullit XIV të Kodit penal të

Republikës së Kosovës (KPK), përkatësisht në kapitullin e emërtuar: Veprat penale kundër rendit kushtetues dhe sigurisë së Republikës së Kosovës. Prandaj, Kodi Penal i

vendit tonë, përcakton dhe rregullon në mënyrë mjaft të qartë dhe të detajuar këtë

formë të veprës penale.

Sikurse çdo vepër penale që ka karakteristikat e veta, po ashtu edhe vepra penale e

kalimit të paautorizuar të vendkalimeve kufitare ose i vijës kufitare, përfshinë në vete

disa karakteristika të veçanta.

Këto karakteristika janë: Objekti mbrojtës i kësaj vepre penale; Veprimi i kryerjes;

Forma e fajit; Kryerësi i veprës penale.

2.1. Objekti mbrojtës

Sikurse çdo vepër tjetër penale që ka një objekt mbrojtës, përkatësisht një të mirë apo

vlerë e cila mbrohet me të, natyrisht edhe kjo vepër ka një objekt unik mbrojtës të

përcaktuar në vetë brendinë e dispozitave që parashikon këtë vepër. Prandaj, nga kjo,

do të vërejmë se me këtë vepër penale mbrohet paprekshmëria dhe pacenueshmëria e

kufijve territorial të Republikës së Kosovës61

.

Pra, siç shihet nga ajo që trajtuam lidhur me këtë vepër penale, përkatësisht lidhur me

objektin mbrojtës, kjo formë e veprës penale përmban një objekt mbrojtës të posaçëm,

duke bërë që të veçohet dhe dallohet nga veprat tjera penale.

2.2. Veprimi i kryerjes

Sa i përket veprës penale, Kalimi i paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose vijës

kufitare, ekzistojnë disa veprime të kryerjes. Në të vërtetë si veprime të kryerjes së

kësaj vepre penale, konsiderohen: Kalimi i kufirit dhe Hyrja në territorin e Kosovës,

madje në hapësirën tokësore, ujore dhe ajrore. Si kalim i kufirit dhe hyrje në territorin e

Kosovës konsiderohen edhe fluturimi me aeroplan, lundrimi në ujërat territorial e çdo

61 Salihu, Ismet, E drejta penale (Pjesa e posaçme), Kolegji Fama, Prishtinë, 2009, fq. 42.


39

formë kaluese në territorin e Republikës së Kosovës. Lidhur me këtë çështje, kalimi i

kufijve është i rregulluar edhe me konventa të shumta ndërkombëtare dhe me zakone

ndërkombëtare62

. Mirëpo, kjo vepër penale konsiderohet se është kryer edhe në ato

raste kur një person hyn në vendkalimet e autorizuara kufitare shtetërore në territorin e

Republikës së Kosovës në mënyrë ilegale, si p.sh. duke u fshehur në ndonjë hapësirë të

kamionit apo të ndonjë mjeti tjetër transportues, apo duke e shfrytëzuar pakujdesinë

dhe ndonjë moment tjetër shpërqendrimi të personit zyrtar63

.

2.3. Llojet e fajësisë

Për dallim nga disa lloje të veprave penale që mund të kryhen në dy lloje të fajësisë,

pra, me dashje dhe nga pakujdesia, kjo vepër penale mund të kryhet vetëm me dashje.

Gjithashtu për ekzistimin e kësaj vepre nuk kërkohet prania dhe ekzistenca e ndonjë

motivi të posaçëm nga ana e kryerësit, mjafton që personi i caktuar të ketë kaluar

kufirin në mënyrë ilegale64

.

Pra, kjo karakteristikë tregon për një veçori vërtetë unike të kësaj veprës penale, duke e

bërë atë që të jetë specifike.

2.4. Kryerësi i kësaj vepre penale

Si kryerës i veprës penale KPVK, ose vijës kufitare mund të jetë çdo person. Pra, ky

lloj i veprës penale bënë pjesë në kuadër të atij grupi të veprave penale, delicta

communia65

.

Pastaj, duhet theksuar se lidhur me këtë formë të veprës penale, ekzistojnë dilema se si

duhet cilësuar këtë veprim të kundërligjshëm, kundërvajtje apo vepër penale.

Në shtetet aktuale të regjionit, por edhe më gjerë, kalimi i paautorizuar i kufirit

shtetëror konsiderohet si kundërvajtje. Mirëpo, si vepër e kundërvajtjes është

konsideruar edhe në legjislacionin e mëparshëm i cili ishte në fuqi në Kosovë deri në

hyrjen në fuqi të Kodit të Përkohshëm Penal të Kosovës, përkatësisht me

Legjislacionin e KSAK-së66

. Ndërsa, me Kodin penal të Republikës së Kosovës, kalimi

i paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose i vijës kufitare është inkriminuar dhe

konsiderohet si një formë konkrete dhe e posaçme e veprës penale.

3. Inkriminimi i kësaj vepre penale me Kodin penal të Republikës së Kosovës

Vepra penale e kalimit të paautorizuar të vendkalimeve kufitare ose vijës kufitare është

paraparë dhe përcaktuar me nenin 146, të KPK-së.

62 Ibid. (po aty). 63 Salihu, Ismet, Zhitija, Hilmi, Hasani Fejzullah, Komentar i Kodit të procedurës penale të Kosovës,

Prishtinë, 2014, fq. 402. 64 Salihu, Ismet, vep. e. cit., fq. 43. 65 Salihu, Ismet, Zhitija, Hilmi, Hasani Fejzullah, vep. e cit., fq. 402. 66 Ibid., fq. 401.


40

Në këtë drejtim, me dispozitat e KPK-së fillimisht përcaktohet forma standarde e kësaj

vepre penale. Kështu, theksohet se kushdo që kalon kufirin apo vijën kufitare të

Republikës së Kosovës në cilindo vend përveç në kufirin apo vendkalimet e autorizuara

kufitare, dënohet me dyqind e pesëdhjetë (250) euro gjobë ose me burgim deri në

gjashtë 6 muaj67

. Ky veprim, pra, përbën formën e rëndomtë apo thelbësore të kësaj

vepre penale. Pra, nga kjo shihet se në Kodin aktual Penal të Republikës së Kosovës,

shihet një tendencë më e ashpër e politikës ndëshkimore, sa i përket formës së

rëndomtë të kësaj vepre penale.

Më tutje, në kuadër të KPK-së, është paraparë një formë e rëndë e kësaj vepre penale.

Në këtë mënyrë, përcaktohet se kur vepra penale e cekur më lartë apo forma e

rëndomtë e kësaj vepre penale, kryhet nga kryerësi i cili është i shoqëruar nga një

fëmijë ose ndonjë person tjetër, ai dënohet me gjobë deri në dymijë e pesëqind (2.500)

euro ose me burgim deri në një (1) vit68

.

Pastaj, në KPK janë paraqitur edhe katër forma tjera më të rënda, lidhur me këtë vepër

penale. Në këtë drejtim, deklarohet se kur forma thelbësore apo standarde e veprës

penale, Kalimi i paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose vijës kufitare, kryhet në një

apo më shumë persona nga rrethanat e mëposhtme, kryerësi dënohet me burgim prej

gjashtë (6) muaj deri në tre (3) vjet nëse: 1. kryerësi ka qenë më parë i dënuar për këtë

vepër penale; 2. gjatë kohës së kapjes, kryerësi ikë, përpiqet të ikë ose në ndonjë

mënyrë tjetër i reziston kapjes nga policia ose KFOR-i; 3. kalimi është bërë ndërmjet

orës tetë (8:00) në mbrëmje deri në orën gjashtë (6:00) në mëngjes gjatë periudhës prej

1 prillit deri më 30 shtator, ose ndërmjet orës gjashtë (6:00) në mbrëmje deri në orën

gjashtë (6:00) në mëngjes, gjatë periudhës prej 1 tetorit deri më 31 mars; ose 4.

kryerësi posedon armë, municion ose rroba ushtarake, furnizime apo pajisje69

. Pra, nga

kjo shihet se me këtë dispozitë përcaktohen format më të rënda të kësaj vepre penale,

nëse kryerësi vepron në rrethana specifike të cekura më lartë, në rrethanë të rënduara

dhe speciale.

Karakteristikë e kësaj vepre penale është se me dispozitat e Kodit penal të Republikës

së Kosovës, ndëshkohet edhe tentativa për kryerjen e veprës penale, Kalimi i

paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose vijës kufitare70

.

Në vijim, me dispozitat e KPK-së, është paraparë se personi nuk është penalisht

përgjegjës lidhur me këtë vepër penale për kalimin në një pikë kufitare të paautorizuar

të kufirit shtetëror nëse kalimi ka ndodhur në një vendkalim i cili është hapur

përkohësisht nga Komandanti i KFOR-it71

. Pra, në këtë pikë të Kodit penal të Kosovës,

përcaktohet përjashtimi i përgjegjësisë penale të kryerësit në rrethana të caktuara.

67 Neni 146 par. 1 i Kodit Penal të Kosovës. 68 Neni 146 par. 2 i KPK-së. 69 Neni 146 par. 3 i KPK-së. 70 Neni 146 par. 4 i KPK-së. 71 Neni 146 par. 5 i KPK-së.


41

Në fund, përcaktohet se kurrfarë procedure penale që përfshin këtë vepër penale nuk

mund të fillohet apo të vazhdohet kundër asnjë refugjati në mirëbesim ose kundër

personit të zhvendosur brenda vendit, që vjen nga territori ku jeta apo trupi i tij ose

liritë apo të drejtat themelore janë të rrezikuara, me kusht që ai t’i jetë paraqitur

policisë apo KFOR-it, brenda një kohe të arsyeshme dhe të tregojë arsye bindëse për

kalimin e vendkalimit apo pikës kufitare të paautorizuar72

.

Në këtë aspekt, fillimisht vlerësojmë se me Kodin penal të Republikës së Kosovës,

gjegjësisht ligjdhënësi me të drejtë e ka inkriminuar kalimin e paautorizuar të

vendkalimit kufitar ose vijës kufitare si vepër penale, për ndryshim nga ajo që me disa

Kode penale, e me këtë rast edhe me Kodin penal të Krahinës Socialiste Autonome të

Kosovës, kjo vepër, përkatësisht ky veprim i kundërligjshëm është konsideruar si

kundërvajtje.

Pastaj, duhet thënë se edhe pse për nga natyra dhe në vështrim të parë, kjo vepër

penale, lë përshtypje se nuk i takon grupit të sipër cekur të veprave penale, inkriminimi

apo grupimi i kësaj vepre penale në mesin e veprave penale kundër rendit kushtetues

dhe sigurisë së Republikës së Kosovës, është shumë i drejtë dhe i qëlluar. Kur themi

këtë, bazohemi në këto dy shkaqe: e para, pasi që me një veprim të tillë, një person

qoftë shtetas i Republikës së Kosovës apo shtetas i huaj vë në rrezik sigurinë, rendin

dhe paqen e Republikës së Kosovës dhe të banorëve të saj me këtë rast, dhe e dyta,

Kalimi i paligjshëm apo i paautorizuar i një individi, jo vetëm që cenon integritetin dhe

sigurinë e një shteti dhe banorëve të tij, mirëpo me anë të një veprimi të tillë

destabilizohet dhe mund të shkaktohen edhe vepra tjera nga ana e personit që

potencialisht konsiderohet i rrezikshëm.

4. Inkriminimi i kësaj vepre penale me Kodin penal të Republikës së Shqipërisë

Në Kodin penal të Republikës së Shqipërisë73

(KPRSH), ky lloj i veprimit të

kundërligjshëm konsiderohet si vepër e kundërvajtjes. Pra, siç shihet, Kodi penal i

Republikës së Shqipërisë këtë formë të veprimit të kundërligjshëm e kualifikon si

kundërvajtje. Kjo vepër është inkriminuar në kuadër të kreut VIII- Krime kundër autoritetit të shtetit, seksioni IV- VEPRA PENALE KUNDËR SEKRETIT DHE

KUFIJVE SHTETËROR.

Gjegjësisht, lidhur me këtë veprim të kundërligjshëm theksohet se kalimi i paligjshëm i

kufijve shtetërorë, përbën kundërvajtje penale dhe dënohet me gjobë ose me burgim

gjer në dy (2) vjet74

.

Më tutje, me dispozitat e KPRSH-së, parashihen disa forma të rënda të kësaj vepre të

kundërligjshme. Në këtë drejtim, përcaktohet se strehimi, shoqërimi, vënia në

dispozicion ose përdorimi i mjeteve të lundrimit, të fluturimit ose i mjeteve të tjera të

72 Neni 146 par. 6 i KPK-së. 73 Ligji Nr. 7895, me datë 27.1.1995, Kodi Penal i Republikës së Shqipërisë, i ndryshuar dhe

plotësuar me Ligjin Nr. 10023, të datës 27.11.2008. 74 Neni 297 i Kodit penal të Republikës së Shqipërisë.


42

transportit apo çdo ndihmë tjetër, me qëllim kalimin e paligjshëm të kufirit të

Republikës së Shqipërisë ose për hyrjen e paligjshme të një personi në një shtet tjetër,

pa qenë shtetas i tij ose që nuk ka leje qëndrimi në atë shtet, dënohet me burgim nga

një (1) deri në katër (4) vjet dhe me gjobë nga tre (3) milionë lekë deri në gjashtë (6)

milionë lekë75

. Në vijim, me KPRSH përcaktohen disa forma të rënda të kësaj vepre të

kundërligjshme, në të cilin parashihet se kur ndihma jepet për qëllime fitimi, dënohet

me burgim nga tre (3) deri në shtatë (7) vjet dhe me gjobë nga katër (4) milionë deri në

tetë (8) milionë lekë. Pastaj, në qoftë se kjo vepër kryhet në bashkëpunim ose më

shumë se një herë, apo ka sjellë pasoja të rënda, dënohet me burgim nga pesë (5) deri

në dhjetë (10) vjet dhe me gjobë nga gjashtë (6) milionë deri në tetë (8) milionë lekë76

.

Po ashtu, me dispozitat e Kodit penal të Republikës së Shqipërisë, janë paraparë edhe

dy forma të rënda, përkatësisht format më të rënda të kësaj vepre të kundërvajtjes.

Kështu, kur vepra ka sjellë si pasojë vdekjen e të dëmtuarit, dënohet me burgim jo më

pak se pesëmbëdhjetë (15) vjet ose me burgim të përjetshëm, si dhe me gjobë nga tetë

(8) milionë deri në dhjetë (10) milionë lekë. Nëse vepra e kundërvajtjes, kryhet

nëpërmjet shfrytëzimit të funksionit shtetëror ose shërbimit publik, dënimi me burgim

dhe gjoba shtohen me ¼ e dënimit të dhënë77

.

Pra, në kuadër të kësaj norme të KPRSH-së, është paraparë ndihma për kalim të

paligjshëm të kufijve shtetëror nga ana e një personi tjetër ndaj personit që dëshiron

apo shpreh gatishmëri për kalimin e kufijve shtetëror.

Nga kjo që u paraqit më lartë, shihet se Kodi penal i Republikës së Shqipërisë, ka

paraparë disa veprime të kryerjes së kësaj forme të veprës së kundërvajtjes.

Përkatësisht, me këtë Kod, janë përcaktuar në mënyrë shprehimore edhe disa forma

tjera (të rënda) të kësaj vepre të kundërvajtjes, siç janë ndihma, strehimi, shoqërimi apo

vënia në dispozicion ose përdorimi i mjeteve të transportit. Pastaj, ndihma për qëllim

përfitimi, kur kjo vepër ka sjellë pasoja të rënda, kur si pasojë e kësaj vepre ka ardhur

deri te vdekja e të dëmtuarit dhe në rastet kur kjo vepër penale kryhet nëpërmjet

shfrytëzimit të funksionit shtetëror ose shërbimit publik, me të drejtë janë përcaktuar si

forma të rënda të kësaj kundërvajtjeje.

5. Inkriminimi i kësaj vepre penale me Kodin penal të Republikës së Maqedonisë

Në Republikën e Maqedonisë, Kalimi i paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose vijës

kufitare është përcaktuar si vepër penale në kuadër të Kodit penal të Republikës së

Maqedonisë78

(KPRM), në kapitullin XXXIII të emërtuar si Krime kundër rendit publik, përkatësisht në nenin 402- Kalimi i paligjshëm i kufirit shtetëror.

Në këtë mënyrë, me KPRM-në parashihet se personi i cili, pa leje të përcaktuar kalon

apo tenton të kaloj kufirin e Republikës së Maqedonisë, i armatosur ose me përdorim të

75 Neni 298 i KPRSH-së. 76 Neni 298 i KPRSH-së. 77 Neni 298 i KPRSH-së. 78 Kodi Penal i Republikës së Maqedonisë, më datë 1.11.1996, i ndryshuar dhe plotësuar në vitin

2004, 2006, 2008 dhe 2009.


43

dhunës, dënohet me gjobë ose me burgim deri në një (1) vit79

. Kjo, pra përbën formën e

parë apo të rëndomtë të kësaj vepre penale.

Më tutje, me dispozitat e Kodit penal të Republikës së Maqedonisë, parashihet se

personi i cili ka bërë apo bën transferimin e paligjshëm të personave të tjerë në kufirin

e Republikës së Maqedonisë, ose një person i cili për ndonjë përfitim tjetër mundëson

kalimin e paligjshëm të kufirit, do të dënohet me burgim prej gjashtë (6) muajve deri

në pesë (5) vjet80

. Siç shihet, me këtë dispozitë, është përcaktuar forma e rëndë e kësaj

vepre penale, në të cilën është paraparë ndëshkimi i atyre veprimeve që i ndihmojnë

dhe lehtësojnë kalimin e paautorizuar të kufirit shtetëror.

6. Inkriminimi i kësaj vepre penale me Kodin Penal të Republikës së Serbisë

Kjo vepër penale në Kodin penal të Republikës së Serbisë81

(KPRS) është inkriminuar

në kuadër të kapitullit XXXI, që njihen si Krime kundër paqes dhe rendit publik,

përkatësisht në nenin 350- Kalimi i paligjshëm i kufirit shtetëror dhe trafikimi me njerëz.

Në këtë drejtim, në kuadër të dispozitave të KPRS-së përcaktohet forma themelore e

veprës penale kalimi i paligjshëm i kufirit shtetëror. Së këndejmi, kushdo që pa leje të

kërkuar apo të nevojshme kalon ose tenton të kaloj kufirin shtetëror, me armë ose me

përdorim të forcës, dënohet me burgim deri në një (1) vit82

.

Pastaj, me KPRS-në parashihet se kushdo që një personi tjetër i mundëson kalimin e

paligjshëm të kufirit shtetëror apo qëndrimin e paligjshëm ose transporton përmes

Serbisë me një person i cili nuk është shtetas i këtij shteti, me qëllim të përfitimit

personal ose të tjetër kujt, dënohet me burgim prej tre (3) muaj deri në pesë (5) vjet83

.

Në këtë rast, me këtë dispozitë, shihet një formë apo mënyrë e bashkëpunimit dhe e

ndihmës në kryerjen e kësaj vepre penale nga persona të caktuar. Këtu, pra përcaktohet

një formë e rëndë apo e kualifikuar e veprës penale kalimi i paligjshëm i kufirit

shtetëror.

Në vijim, KPRS-ja përcakton një formë më të rëndë të kësaj vepre penale, ku theksohet

se nëse vepra penale e lartë cekur është kryer nga një grup organizativ, me

keqpërdorim të autoritetit shtetëror ose në një mënyrë që rrezikon jetën dhe shëndetin e

personave tjerë apo me veprim të tillë lehtësohet transporti ose trafikimi me njerëz, në

këtë rast kryerësi dënohet me burgim prej një (1) deri në dhjetë (10) vjet84

.

79 Neni 402 par. 1 i Kodit penal të Republikës së Maqedonisë. 80 Neni 402 par. 2 i KPRM-së. 81 Kodi Penal i Republikës së Serbisë, i vitit 2005, GZ e RS Nr. 85/2005, 88/2005 dhe 107/2005, i

ndryshuar dhe plotësuar në vitin 2009 dhe 2012. 82 Neni 350 par. 1 i Kodit penal të Republikës së Serbisë. 83 Neni 350 par. 2 i KPRS-së. 84 Neni 350 par. 3 i KPRS-së.


44

Kurse, në fund të kësaj dispozite të KPRS-së parashihet konfiskimi i mjeteve dhe

gjërave me të cilat është kryer apo që janë përdor për kryerjen e kësaj vepre penale85

.

7. Inkriminimi i kësaj vepre penale me Kodin penal të Republikës së Hungarisë

Këtë vepër penale në kuadër të dispozitave të tij e ka paraparë edhe Kodi penal i

Republikës së Hungarisë86

(KPRH). Mirëpo, vlen të theksohet se ky Kod ka zbatuar një

qasje tjetër sa i përket inkriminimit të veprës së kundërligjshme, kalimi i paautorizuar i

vendkalimeve kufitare ose vijës kufitare. Në të vërtetë, kjo vepër është paraparë në atë

mënyrë që mund të kryhet me ndihmën e një personi të tretë, pra, në kryerjen e kësaj

vepre duhet edhe ndihma apo kontributi i një personi të tretë, përkatësisht

kontrabandimi i paligjshëm me emigrantë, që sigurisht se edhe ai konsiderohet si

bashkëpunëtor në kryerjen e kësaj vepre të paligjshme. Po ashtu, vlen të ceket se ky

veprim i kundërligjshëm sipas KPRH-së është cilësuar si kundërvajtje penale. Le të

shohim më mirë dispozitat e Kodit penal të Republikës së Hungarisë se si përcaktohet

kjo vepër e kundërligjshme.

Ky veprim i kundërligjshëm, është paraparë në Kapitullin XXXIV Kundërvajtjet

penale lidhur me procedurat administrative, në nenin 353- Kontrabandimi i paligjshëm me emigrantë.

Së këndejmi, me KPRH thuhet se çdo person i cili ofron ndihmë për një person tjetër

për kalim të kufijve shtetëror, në kundërshtim me dispozitat ligjore përkatëse, është

fajtor lidhur me këtë vepër të kundërligjshme që dënohet me burgim deri në tre (3)

vjet87

. Si çdoherë në fillim të dispozitave përkatëse, edhe me këtë dispozitë është

paraparë forma themelore e këtij veprimi të kundërligjshëm.

Pastaj, parashihet një formë e rëndë e kësaj vepre të paligjshme. Në këtë mënyrë,

deklarohet se dënimi me burgim do të jetë nga një (1) deri në pesë (5) vjet nëse

kontrabandimi i paligjshëm me emigrantë është: a) kryer për ndonjë përfitim financiar

apo ndonjë përparësi tjetër, ose b) kryer me përfshirjen e disa emigrantëve88

. Pra, ky

paragraf parasheh dy mënyra të kryerjes së formës së rëndë të këtij veprimi të

kundërligjshëm.

Po ashtu, me dispozitat e KPH-së parashihet një formë tjetër e rëndë e kësaj vepre.

Kështu, dënimi me burgim do të jetë nga dy (2) deri në tetë (8) vjet nëse kontrabandimi

i paligjshëm me emigrantë është kryer: a) duke torturuar personin e kontrabanduar; b)

duke mbajtur apo shfaqur ndonjë armë vdekjeprurëse; c) duke përdorur ndonjë armë

vdekjeprurëse; d) si veprimtari tregtare dhe e) si grup kriminal duke bashkëpunuar.89

85 Neni 350 par. 4 i KPRS-së. 86 Kodi Penal i Hungarisë, i hyrë në fuqi më 1.7.2013, sipas ndryshimeve të bëra nga Parlamenti i

Bashkimit Evropian. 87 Neni 353 par. 1 i Kodit penal i Republikës së Hungarisë. 88 Neni 353 par. 2 i KPRH-së. 89 Neni 353 par. 3 i KPRH-së.


45

Në vazhdim, në kuadër të KPH-së parashihet se çdo person i cili angazhohet në

përgatitjen për kontrabandë të paligjshme me emigrantë, është fajtor për kundërvajtje

dhe dënohet me burgim deri në dy (2) vjet90

. Pra, nga kjo shihet se edhe përgatitja në

kryerjen e kësaj vepre të kundërvajtjes, ndëshkohet sipas dispozitave të këtij Kodi.

8. Numri i të dënuarve për veprën penale kalimi i paautorizuar i vendkalimeve

kufitare ose vijës kufitare në Republikën e Kosovës gjatë periudhës 2010-2014

Në vitin 2010 në territorin e Republikës së Kosovës, numri i të dënuarve për veprën

penale Kalimi i paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose vijës kufitare është gjithsej

85, në kuadër të Gjykatave kompetente për gjykimin e veprave penale (në këtë

periudhë sistemi i gjyqësor përbëhej nga Gjykatat Komunale dhe Gjykatat e Qarkut,

kompetente për gjykimin e veprave penale në regjione të caktuara).

Shikuar sipas gjinisë, nga gjithsej 85 të dënuar sa ishin në vitin 2010, 78 ishin të gjinisë

mashkullore, ndërsa 7 të tjerë ishin të gjinisë femërore. Pastaj, sipas nacionalitetit të të

dënuarve për veprën penale Kalimi i paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose vijës

kufitare, shqiptar ishin 47 të dënuar, serb 18 dënuar dhe në fund 20 prej të dënuarve

ishin persona nga vende të huaja, jashtë Kosovës. Të dënuar nga komuniteti turk,

boshnjak, Rom, Ashkali dhe Egjiptian (RAE), nuk kishte asnjë të regjistruar. Vështruar

në segmentin tabelor, këto statistika duken si vijon:

Viti 2010

Vep

ra p

enale

Nu

mri

i t

ë

dën

uarv

e

Gjinia e të

dënuarve Nacionaliteti i të dënuarve

Mes

hk

uj

Fem

ra

Sh

qip

tar

Ser

b

Tu

rq

Bosh

nja

k

RA

E

Të

hu

aj

Kalimi i

paautorizuar i

vendkalimeve

kufitare ose i

vijës kufitare

85 78 7 47 18 - - - 20

Tabela 1. Numri i të dënuarve gjatë vitit 2010.

Burimi: Agjencia e Statistikave të Kosovës, Statistikat e Jurisprudencës për persona madhor të

vitit 2010 dhe autori.

Më tutje, numri i personave të dënuar në vitin 2011, në territorin e Republikës së

Kosovës për veprën penale të kalimit të paautorizuar të vendkalimeve kufitare ose vijës

kufitare ishte 61 të dënuar gjithsej, në Gjykatat konkrete që ishin kompetente në atë

90 Neni 353, par. 4 i KPRH-së.


46

kohë për gjykimin dhe dënimin e personave që kryenin këto vepra penale (Gjykatat

Komunale dhe ato të Qarkut).

Vështruar sipas gjinisë, numrin e personave të dënuar për këtë vepër penale në vitin

2011, të gjinisë mashkullore i përkisnin 58 persona të dënuar, ndërsa vetëm 3 të dënuar

ishin të gjinisë femërore. Në vazhdim, sipas përkatësisë kombëtare të personave të

dënuar për veprën penale Kalimi i paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose vijës

kufitare, 31 persona të dënuar ishin shqiptar, 4 ishin serb, 3 i përkisnin nacionalitetit

boshnjak, 23 ishin të huaj. Ndërsa të dënuar të nacionalitetit turk dhe RAE gjatë këtij

viti nuk kishte të evidentuar. Vështruar në aspektin tabelor, këto të dhëna duken në këtë

mënyrë:

Viti 2011

Vep

ra p

enale

Nu

mri

i t

ë

dën

uarv

e

Gjinia e të


Mes

hk

uj

Fem

ra

Sh

qip

tar

Ser

b

Tu

rq

Bosh

nja

k

RA

E

Të

hu

aj

Kalimi i

paautorizuar i

vendkalimeve

kufitare ose i

vijës kufitare

61 58 3 31 4 - 3 - 23




Pastaj, në vitin 2012, numri i të dënuarve për këtë vepër penale në territorin e Kosovës,

ishte gjithsej 94 të dënuar, në Gjykatën kompetente, për gjykimin e kryerësve të veprës

penale Kalimi i paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose vijës kufitare (Gjykatat

Komunale).

Nëse analizojmë numrin e të dënuarve për këtë vepër penale, sipas gjinisë, nga gjithsej

94 prej tyre, 84 ishin të gjinisë mashkullore, kurse 10 të tjerë ishin femra. Në vijim, të

dënuarit sipas nacionalitetit, shqiptar ishin 71 të dënuar, serb 3, nacionalitetit boshnjak

i takonin 3 prej tyre, ndërsa 17 të tjerë ishin të huaj. Ndërsa, nga radha e komunitetit

turk dhe RAE nuk ishte evidentuar asnjë person, ndaj të cilit është shqiptuar ndonjë

sanksion penal. Vështruar në aspektin tabelor, këto të dhëna duken kështu:


47

Viti 2012

Vep

ra p

ena

le

Nu

mri

i t

ë

dën

uarv

e

Gjinia e të


Mes

hk

uj

Fem

ra

Sh

qip

tar

Ser

b

Tu

rq

Bo

shn

jak

RA

E

Të

hu

aj

Kalimi i

paautorizuar i

vendkalimeve

kufitare ose i

vijës kufitare

94 84 10 71 3 - 3 - 17




Në vitin 2013, numri i përgjithshëm i personave të dënuar për veprën penale: Kalimi i

paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose vijës kufitare, ishte 30 të dënuar, në kuadër të

të gjitha Gjykatave Themelore, në territorin e Republikës së Kosovës.

Në qoftë se shikojmë numrin e përgjithshëm të të dënuarve, sipas gjinisë, 28 ishin të

dënuar ishin meshkuj, ndërsa vetëm 2 të tjerë ishin femra. Pastaj, sipas nacionalitetit të

personave të dënuar, 26 prej tyre ishin shqiptarë, 2 ishin të nacionalitetit serb, 2 të huaj

dhe asnjë person i dënuar nuk ishte nga ana e nacionalitetit boshnjak, turk dhe RAE.

Vështruar në aspektin tabelor, këto të dhëna duken si më poshtë:

Viti 2013

Vep

ra p

enale

Nu

mri

i t

ë

dën

uarv

e

Gjinia e të


Mes

hk

uj

Fem

ra

Sh

qip

tar

Ser

b

Tu

rq

Bosh

nja

k

RA

E

Të

hu

aj

Kalimi i

paautorizuar i

vendkalimeve

kufitare ose i

vijës kufitare

62 57 5 51 4 - - - 7


Burimi: Agjencia e Statistikave të Kosovës, Statistikat e Jurisprudencës për persona madhorë të



48

Në vijim, numri i personave të dënuar për veprën penale kalimi i paautorizuar i

vendkalimeve kufitare ose vijës kufitare në vitin 2014 ishte gjithsej 102 të dënuar, në të

gjitha Gjykatat Themelore në territorin e Republikës së Kosovës.

Vështruar gjininë e numrit të përgjithshëm të të dënuarve për këtë vepër penale, 98 prej

tyre i takonin gjinisë mashkullore, ndërsa vetëm 4 të dënuar tjerë ishin të gjinisë

femërore. Më tutje, nëse shikojmë nacionalitetin e të dënuarve për këtë lloj të veprës

penale, 63 i përkisnin nacionalitetit shqiptar, 12 të tjerë ishin serbë, kurse 27 të dënuar

ishin të huaj. Gjatë këtij viti nuk është evidentuar asnjë i dënuar nga nacionaliteti turk,

boshnjak dhe RAE. Vështruar në aspektin tabelor, këto të dhëna duken në këtë mënyrë:

Viti 2014

Vep

ra p

enale

Nu

mri

i t

ë

dën

uarv

e

Gjinia e të


Mes

hk

uj

Fem

ra

Sh

qip

tar

Ser

b

Tu

rq

Bosh

nja

k

RA

E

Të

hu

aj

Kalimi i

paautorizuar i

vendkalimeve

kufitare ose i

vijës kufitare

102 98 4 63 12 - - - 27




9. Llojet e dënimit (sanksionit) të shqiptuara nga Gjykata kompetente, ndaj

personave të dënuar për veprën penale, kalimi i paautorizuar i vendkalimit

kufitar ose i vijës kufitare në Republikën e Kosovës, gjatë periudhës 2010-2014

Në vitin 2010, nga gjithsej 85 dënime të shqiptuara ndaj personave të dënuar, 33 apo

38.82 % prej tyre ishin dënim me gjobë, 11 apo 12.94 % dënime ishin dënim me

burgim 5-30 ditë, 2 apo 2.35 % të tjerë ishin dënim me burgim 2-6 muaj dhe 39 apo

45.88 % dënime tjera ishin dënim alternativ, përkatësisht dënim me kusht. Kështu,

shikuar në aspektin tabelor këto dënime duken në këtë mënyrë:


49

Viti 2010

Vep

ra p

ena

le

Nu

mri

i d

ënim

eve

Dënimet e shqiptuara ndaj personave të

dënuar për këtë vepër penale

Dën

im

me

gjo

bë

Dën

im m

e

bu

rgim

5-3

0 d

itë

Dën

im m

e

bu

rgim

2-6

mu

aj

Dën

im

me

ku

sht

Kalimi i paautorizuar

i vendkalimeve

kufitare ose i vijës

kufitare

85 33 11 2 39

Tabela 6. Numri dhe llojet e dënimeve në vitin 2010.



Pastaj, gjatë vitit 2011 nga gjithsej 61 dënime të shqiptuara ndaj kryerësve të kësaj

vepre penale, 34 apo 55.74 % ishin dënim me gjobë, 3 apo 4.92 % nga ta ishin dënim

me burgim 5-30 ditë, 3 apo 4.92 % të tjerë ishin sanksion penal- vërejtje e gjykatës, 20

apo 32.78 % dënime ishin dënim alternativ- dënim me kusht dhe në fund 1 apo 1.64 %

prej këtyre dënimeve ishte masë e trajtimit të detyrueshëm. Vështruar në aspektin

tabelor, dënimet e shqiptuara për këtë vepër penale gjatë këtij duken si vijon:

Viti 2011

Vep

ra p

enale

Nu

mri

i d

ënim

eve



Dën

im

me

gjo

bë

Dën

im m

e b

urg

im

5-3

0 d

itë

Vër

ejtj

e e

gjy

katë

s

Dën

im

me

ku

sht

Masa

t e

trajt

imit

të d

etyru

esh

ëm


i vendkalimeve


kufitare

61 34 3 3 20 1





50

Në vazhdim, gjatë vitit 2012, nga 94 dënime të shqiptuara në lidhje me këtë vepër

penale, 48 apo 51.06 % nga ta ishin dënim me gjobë, 2 apo 2.12 % përbënin dënim me

burgim 5-30 ditë, 1 apo 1.06 % ishte dënim me burgim 1-2 muaj dhe 43 apo 45.74 %

ishin dënim alternativ, gjegjësisht dënim me kusht. Në këtë drejtim, vështruar në

aspektin tabelor kjo gjendje duket në këtë mënyrë:

Viti 2012

Vep

ra p

enale

Nu

mri

i d

ënim

eve



Dën

im

me

gjo

bë

Dën

im m

e

bu

rgim

5-3

0 d

itë

Dën

im m

e

bu

rgim

1-2

mu

aj

Dën

im

me

ku

sht


i vendkalimeve kufitare

ose i vijës kufitare

94 48 2 1 43




Më tutje, sipas të dhënave ekzistuese, në vitin 2013, nga gjithsej 62 dënime të

shqiptuara ndaj personave të dënuar për veprën penale kalimi i paautorizuar i

vendkalimeve kufitare ose i vijës kufitare, 25 apo 40.32 % nga ta ishin dënim me

gjobë, 1 apo 1.61 % ishte dënim me burgim 2-6 muaj, 3 apo 4.84 % ishin dënim me

burgim 6-12 muaj, 1 apo 1.61 % ishte dënim me burgim 1-2 vjet, 29 apo 46.77 % të

tjerë, ishin dënim alternativ- dënim me kusht dhe 3 apo 4.84 %, ishin sanksion -

vërejtje e gjykatës. Në aspektin tabelor, na paraqitet kjo gjendje e këtyre dënimeve:


51

Viti 2013

Vep

ra p

ena

le

Nu

mri

i d

ënim

eve

Dënimet e shqiptuara ndaj personave të dënuar

për këtë vepër penale

Dën

im

me

gjo

bë

Dën

im m

e b

urg

im

2-6

mu

aj

Dën

im m

e b

urg

im

6-1

2 m

ua

j

Dën

im m

e b

urg

im

1-2

vje

t

Dën

im m

e

ku

sht

Vër

ejtj

e e

gjy

katë

s

Kalimi i

paautorizuar

i vendkalimeve


kufitare

62 25 1 3 1 29 3




Pastaj, në vitin 2014, nga gjithsej 102 dënime të dhëna ndaj kryerësve të këtyre

veprave penale, 61 apo 59.80 % ishin dënim me gjobë, 1 apo 0.98 % nga ta ishte dënim

me burgim 1-2 muaj, 4 apo 3.92 % ishin dënim me burgim 2-6 muaj, 3 apo 3.92 %

ishin dënim me burgim 6-12 muaj, 32 apo 31.37 % të tjerë, ishin dënim alternativ-

dënim me kusht dhe 1 apo 0.98 % nga ta ishte sanksion - vërejtje e gjykatës. Kështu,

shikuar në aspektin tabelor këto dënime duken në këtë mënyrë:


52

Viti 2014

Vep

ra p

ena

le

Nu

mri

i d

ënim

eve

Dënimet e shqiptuara ndaj personave të dënuar

për këtë vepër penale

Dën

im

me

gjo

bë

Dën

im m

e b

urg

im

1-2

mu

aj

Dën

im m

e b

urg

im 2

-

6 m

uaj

Dën

im m

e b

urg

im 6

-

12 m

uaj

Dën

im m

e

ku

sht

Vër

ejtj

e e

gjy

katë

s

Kalimi i

paautorizuar

i vendkalimeve


kufitare

102 61 1 4 3 32 1




10. Vendim praktik me të cilin është gjykuar vepra penale kalimi i paautorizuar

i vendkalimeve kufitare ose i vijës kufitare

P.nr.____/______

NË EMËR TË POPULLIT

Gjykata Komunale në Prizren, me gjyqtaren T. K., me pjesëmarrjen e A. S. praktikant i

kësaj gjykate, në lëndën penale kundër të pandehurit E. G. nga fsh. N.- K. R. e Sh. për

shkak të veprës penale Kalimi i pa autorizuar i vend kalimeve kufitare ose i vijës

kufitare, të parashikuar nga neni 114, par.1 të KPK-së, sipas propozim akuzës së

Prokurorit komunal në Prizren PP.nr._____/_____ të datës__/__/____, pas mbajtjes së

Seancës kryesore publike, në praninë e Prokurorit komunal në Prizren, S. S., të

pandehurit dhe mbrojtësit të tij, av. V. O. nga Prizreni me datë __/__/____ publikisht,

mori dhe shpalli këtë:

A K T G J Y K I M

I pandehuri:

E. G. nga i ati R. dhe e ëma R. e lindur M. i lindur me datë __/__/____ në fsh. N. - K.

R. e Sh. ku edhe tani jeton, ka të kryer shkollën fillore, vozitës, i martuar babai i një

fëmije, shqiptar, shtetas i R. së Sh.


53

ËSHTË FAJTOR

Se me datën __/__/____ rreth orës __:__ në afërsi të kufirit shtetëror Kosovë -

Shqipëri, në dalje të pikës kufitare në Vërmicë, haset pa asnjë dokument udhëtimi dhe

ndalet nga patrulla policore me ç’rast vërtetohet se i njëjti ka kaluar pikën kufitare

jashtë vendkalimit të autorizuar.

Prandaj, ka kryer veprën penale - Kalimi i pa autorizuar i vend kalimeve kufitare

ose i vijës kufitare që ndëshkohet me nenin 114, par. 1 të KPK.

Gjykata, në kuptim të nenit 3, 5, 6, 34, 42, 43, 64 dhe nenit 114, par.1 të KPK, të

pandehurit ia shqipton këtë:

DËNIM ME KUSHT

Vërtetoi dënimin me burgim në kohëzgjatje prej 3 (tre) muajve, dënim i cili nuk do të

ekzekutohet në afatin prej 1 (një viti) nga dita e plotfuqishmërisë së këtij aktgjykimi,

nëse i pandehuri nuk kryen vepër të re penale.

Në kuptim të nenit 102, par. 4 të KPK-së, shpenzimet procedurale janë barrë e mjeteve

buxhetore të kësaj Gjykate, pasi që i pandehuri është i gjendjes së dobët ekonomike.

A r s y e t i m

Prokurori komunal në Prizren, kësaj Gjykate i ka parashtruar propozimin akuzues

PP.nr.__/____ të datës __/__/____ kundër të pandehurit E. G. nga fsh. N. - K. R. e Sh.

për shkak të veprës penale: Kalimi i pa autorizuar i vend kalimeve kufitare ose i vijës

kufitare, nga neni 114 par. 1 të KPK.

I pandehuri E. G., gjatë shqyrtimit kryesor, ka deklaruar se e pranon fajësinë për veprën

penale e cila i vihet në barrë, sipas propozim akuzës së Prokurorit komunal.

Gjykata gjendjen e tillë faktike e ka vërtetuar nga pranimi i fajësisë së të pandehurit, i

cili në shqyrtimin kryesor, vullnetarisht ka pranuar fajësinë dhe për këtë shkak, gjykata

fare nuk ka administruar me provat. Sipas detyrës zyrtare, Gjykata, konform nenit 154

të KPPK, nuk gjeti se ekziston ndonjë provë e pa pranueshme, gjithashtu, Gjykata në

tërësi ka vërtetuar se i pandehuri ka kuptuar natyrën dhe pasojat e pranimit të fajësisë

për veprën penale e cila i vihet në barrë. Pranimi i fajit është bërë në mënyrë vullnetare

dhe pa kushtëzim dhe mbështetet në fakte dhe prova materiale të cilat janë paraqitur në

Propozim akuzë, për të cilat i pandehuri ka qenë i njoftuar me të gjitha provat

materiale. Gjykata ka ardhur në përfundim se pranimi i fajësisë nga ana e të pandehurit,

është bërë në pajtim me nenin 315 të KPPK dhe faktet që përmban propozim akuza, në

veprimet e të pandehurit formohen të gjitha elementet e veprës penale, Kalimi i pa

autorizuar i vend kalimeve kufitare ose i vijës kufitare, të parashikuara nga neni 114,

par. 1 të KPK dhe për këtë, Gjykata të pandehurin e shpalli fajtor dhe i shqiptoi

dënimin me kusht, paraprakisht duke e vërtetuar përgjegjësinë e tij penale juridike.


54

Me rastin e marrjes së vendimit të dënimit ndaj të pandehurit, Gjykata vlerësoi të gjitha

rrethanat, në kuptim të dispozitave të nenit 64 të KPK, të cilat ndikojnë në zgjedhjen e

llojit dhe lartësisë së dënimit, duke mos gjetur rrethana rënduese. Rrethanë lehtësuese

është marrë pranimi i fajësisë nga ana e të pandehurit, sjellja korrekte pas kryerjes së

veprës penale, rrethanat familjare të tij - është kryefamiljar, që do të thotë se është

mbajtës i familjes, pendimi i thellë, gjer më tani i njëjti nuk ka qenë i gjykuar, çka

nënkupton se nuk ka ardhur ndesh me rregullat pozitive, andaj gjykata i shqiptoi

dënimin me kusht sepse konsideron se me kërcënim të dënimit do të arrihet qëllimi i

dënimit, prandaj i shqipton dënimin me burgim në kohëzgjatje prej 3 (tre) muajve,

dënim i cili nuk do të ekzekutohet nëse në afat prej 1 (një) viti, nuk kryen vepër të re

penale, duke menduar se dënimi i shqiptuar i përgjigjet shkallës së përgjegjësisë së tij.

Me këtë dënim do të arrihet qëllimi i dënimit që në të ardhmen të jetë më i kujdesshëm

dhe do të përmbahet nga veprimet e tilla.

Vendimi mbi shpenzimet dhe paushallin gjyqësor, Gjykata e bazoi në kuptim të nenit

102 par. 4 të KPK.

GJYKATA KOMUNALE NË PRIZREN

P.nr.___/_____ të datës __/__/____

Procesmbajtës/e Gjyqtar/ja

A. S. T. K.

UDHËZIME JURIDIKE: Pasi që palët në procedurë, pas shpalljes së aktgjykimit

kanë hequr dorë nga ankesa, e njëjta me datë 23.8.2012 është i plotfuqishëm.

11. Përfundime

1. Kalimi i paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose vijës kufitare paraqet një

veprim të kundërligjshëm me të cilën cenohen dhe shkelen kufijtë apo

integriteti i kufijve territorial të një shteti të caktuar.

2. Vlerësojmë se pa marrë parasysh se a do të përcaktohet ky veprim si vepër

penale, si kundërvajtje apo veprim tjetër i kundërligjshëm, me këtë veprim

cenohen parime dhe vlera të rëndësishme të shtetit dhe paraqet veprim mjaft

të rrezikshëm, duke marrë për bazë se me anë të këtij veprimi të

kundërligjshëm, ka mundësi të shkaktohen edhe veprime tjera të rrezikshme

dhe të kundërligjshme.

3. Si çdo formë e veprës penale në përgjithësi, edhe vepra penale kalimi i

paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose vijës kufitare i disponon

karakteristikat e saj specifike që i japin karakter dhe natyrë të posaçme, duke

bërë që të dallohet dhe veçohet nga veprat tjera të veprave penale, të

përcaktuara me Kodin Penal.


55

4. Me Kodin Penal të Republikës së Kosovës, përkatësisht ligjdhënësi, me të

drejtë e ka inkriminuar kalimin e paautorizuar të vendkalimit kufitar ose vijës

kufitare si vepër penale. Pra ky veprim i kundërligjshëm, me shumë të drejtë,

është cilësuar si vepër penale me këtë Kod Penal. Me KPK-në, në mënyrë

mjaft të qartë dhe të detajuar, është përcaktuar kalimi i paautorizuar i

vendkalimeve kufitare ose vijës kufitare, duke përcaktuar aspektet elementare

lidhur me këtë formë të veprës penale.

5. Po ashtu, vlen të theksohet se Kodi ynë penal, me ndryshimet e fundit që janë

bërë e me të drejtë inkriminon dhe dënon edhe tentativën për kryerjen e kësaj

vepre dhe e barazon atë sikurse të jetë kryer kjo vepër penale. Në të njëjtën

mënyrë, kanë vepruar Kodi Penal i Republikës së Maqedonisë dhe Serbisë, në

krahasim me Kodin penal të Republikës së Shqipërisë i cili nuk e bënë një gjë

të tillë.

6. Me Kodin Penal të Republikës së Shqipërisë, Maqedonisë, Serbisë e me theks

të veçantë me atë të Hungarisë, janë përcaktuar disa veprime dhe forma shtesë

me anë të të cilave mund të realizohet ky veprim i kundërligjshëm.

7. Sa i përket politikës ndëshkimore për këtë vepër penale, konsiderojmë se

KPK-ja që aplikon një politikë mjaftueshëm të ashpër ndëshkimore për

kryerësit e kësaj vepre penale dhe vlerësojmë se me të drejtë është vepruar në

këtë mënyrë, për shkak se me kryerjen e kësaj vepre penale rrezikohet rendi

kushtetues i Republikës së Kosovës dhe siguria e banorëve të saj. Po ashtu,

duhet theksuar se nëpërmjet këtij veprimi të kundërligjshëm ka shumë

mundësi që personi i tillë të kryejë edhe veprime tjera të jashtëligjshme dhe të

rrezikshme, siç janë: vepra penale vjedhje e pyllit, kontrabanda e mallrave,

importi, eksporti, furnizimi, transportimi, prodhimi, këmbimi, ndërmjetësimi

ose shitja e paautorizuar e armëve apo materieve plasëse, etj.

8. Lidhur me format dhe mënyrat e kryerjes së kësaj vepre penale që parashihen

me Kodin penal të Republikës së Kosovës, konsiderojmë se do të duhej që të

parashiheshin edhe disa forma të tjera si: ndihma e kryerësit për kryerjen e

veprës, strehimi, lehtësimi për kryerjen e kësaj vepre penale.

9. Në qoftë se vështrojmë numrin e të dënuarve për veprën penale, Kalimi i

paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose vijës kufitare në Republikën e

Kosovës, gjatë periudhës 2010-2014, vlerësojmë se ky numër është relativisht

i madh në raport me numrin e vogël të popullsisë së vendit tonë.

10. Gjatë kësaj periudhe, në Republikën e Kosovës vërehet një lëvizje dhe

tendencë jo e rregullt e të dënuarve lidhur me këtë vepër penale, ku janë

dënuar gjithsej 404 persona, përkatësisht në vitin 2010 janë dënuar 85

persona, në vitin 2011 u dënuan 61 persona, në vitin 2012 janë dënuar 94

persona, në vitin 2013 u dënuan 62 persona dhe në vitin 2014 janë dënuar 102

persona. Nga ky numër i përgjithshëm, në vitin 2011 dhe 2013 numri i të


56

dënuarve është më i vogël në krahasim me vitet tjera. Kurse, shqetësuese

është numri i madh i të dënuarve për këtë vepër penale në vitin 2014, i cili

është më i madh në krahasim me vitet tjera.

11. Nëse shikohet numri i personave të dënuar sipas gjinisë, gjatë periudhës

2010-2014 në Republikën e Kosovës, gjinisë mashkullore i takonin 375

persona ose 92.82%, ndërsa 29 të tjerë ishin të gjinisë femërore, ose 7.18%.

12. Sipas nacionalitetit të personave të dënuar, nga numri i përgjithshëm i tyre,

shqiptar ishin gjithsej 263 persona ose 65.09%, të nacionalitetit serb i takonin

41 persona ose 10.15%, të nacionalitetit boshnjak ishin 6 ose 1.48% dhe 94

ishin persona të huaj ose 23.27%. Persona të dënuar nga komuniteti turk dhe

RAE nuk kishte të evidentuar.

13. Sa i përket dënimeve të shqiptuara nga ana e Gjykatave kompetente për

kryerësit e veprës penale, Kalimi i paautorizuar i vendkalimeve kufitare ose i

vijës kufitare, nga 404 sa është numri i përgjithshëm, 364 apo mbi 90 %

përbënin së bashku, dënimin me gjobë dhe dënimin alternativ- dënimin me

kusht. Pastaj, ndaj 32 apo 7.92 %, Gjykatat kompetente kanë shqiptuar dënim

me burgim, në kohëzgjatje të shkurt prej 5 ditë deri në 2 vjet. Në fund, 7 apo

1.73 % janë shqiptuar vërejtje nga ana e gjykatës dhe vetëm 1 apo 0.25 %

është hasur ku gjykata ka shqiptuar masën e trajtimit të detyrueshëm

psikiatrik.

14. Edhe sipas të dhënave statistikore, po ashtu edhe nga dënimet e shqiptuara

nga praktika gjyqësore e Gjykatave kompetente, shihet se lloji më i shpeshtë i

dënimit është ai alternativ, përkatësisht dënimi me kusht dhe dënimi me

gjobë, si dënime adekuate dhe më të përshtatshme ndaj kryerësve të kësaj

vepre penale.

Bibliografia

I. Literatura

1. Elezi, Ismet, E drejta penale (Pjesa e posaçme), Albin, Tiranë, 2009.

2. Salihu, Ismet, E drejta penale (pjesa e posaçme), Kolegji Fama, Prishtinë,

2009.

3. Salihu, Ismet, Zhitija, Hilmi, Hasani, Fejzullah, Komentar i Kodit të

procedurës penale të Kosovës, Prishtinë, 2014.

4. Kodi Penal i Republikës së Kosovës, Kodi Nr. 04/L-082, 2004 (2013).

5. Ligji Nr.7895, me datë 27.01.1995, Kodi Penal i Republikës së Shqipërisë, i

ndryshuar dhe plotësuar me Ligjin Nr.10023, të datës 27.11.2008.

6. Kodi Penal i Republikës së Maqedonisë, me datë 1.11.1996, i ndryshuar dhe

plotësuar në vitin 2004, 2006, 2008 dhe 2009.

7. Kodi Penal i Republikës së Serbisë, i vitit 2005, GZ e RS Nr. 85/2005,

88/2005 dhe 107/2005, i ndryshuar dhe plotësuar në vitin 2009 dhe 2012.


57

8. Kodi Penal i Hungarisë, hyri në fuqi më 01.07.2013, sipas ndryshimeve të

bëra nga Parlamenti i Bashkimit Evropian.

9. Enti i Statistikave të Kosovës (ESK), Statistikat e Jurisprudencës për persona

madhor të vitit 2010, Prishtinë, K.G.T., 2011.

10. Agjencia e Statistikave të Kosovës (ASK), Statistikat e Jurisprudencës për

persona madhor të vitit 2011, Prishtinë, K.G.T., 2012.

11. Agjencia e Statistikave të Kosovës (ASK). Statistikat e Jurisprudencës për

persona madhor të vitit 2012. Prishtinë, K.G.T., 2013.





II. Shkurtesat

KPK Kodi Penal i Kosovës

KPRSH Kodi Penal i Republikës së Shqipërisë

KPRM Kodi Penal i Republikës së Maqedonisë

KPRS Kodi Penal i Republikës së Serbisë

KPRH Kodi Penal i Republikës së Hungarisë

ASK Agjencia e Statistikave të Kosovës

RAE Rom, Ashkali dhe Egjiptian

vepra penale kalimi i paautorizuar i vendkalimeve …jus.igjk.rks-gov.net/744/1/uran...

Documents