VAN

HU

NEB

ED TO

T HED

EN

Kenmerk 22: Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat Les 46: De Opstand

Den Briel en haar gevolg• Op 1 april veroverde de watergeuzen – per

ongeluk – Den Briel– Deze verovering werd opgedragen aan Willem van

Oranje, hetgeen hij aanvaarde– Gesterkt door deze veroveringen grijpen in veel

Zeeuwse en Hollandse steden de Calvinisten de macht

– Waarna Spaanse troepen vaak niet succesvol trachtte de steden te heroveren• Deze troepen zorgden ook voor veel ellende op het

platteland• Als gevolg hiervan sloten steeds meer steden/Gewesten

zich aan bij de Opstandelingen - Pacificatie van Gent, 1576

H10:§ 2:p168

Geen eenheid in de Nederlanden

• Het verbond tussen de Gewesten – de Pacificatie – bleek een tijdelijke

– De voornaamste oorzaak was de godsdienstige verdeeldheid. Willem was er niet in geslaagd radicale katholieken (Zuiden) en radicale protestanten (Noorden) tot elkaar te brengen• Zijn voorstel tot religievrede (juli 1578) werd zowel door het

Noorden als het Zuiden afgewezen• In 1579 sloten drie Zuidelijke Gewesten de Unie van

Atrecht en onderwierpen zich weer aan Filips II• De andere Zuidelijke Gewesten sloten zich bij het

Noorden aan en vormde de Unie van Utrecht (1580)

De Unie van Utrecht, Atrecht (Arass) en

enkele “losse” Gewesten

Hoe nu verder?

• De Gewesten die de Unie van Utrecht vormden vroegen zich af hoe nu verder te gaan?

– Willem wilde de Gewesten aan laten sluiten bij de hertog van Anjou, wat enkele ook deden, hetgeen uiteindelijk op niets uitliep.

(De Franse vorst was de natuurlijke opponent van de Spaanse kroon!!)– In 1581 schrijft Willem het Plakkaat van Verlatinge; een

unieke daad; men kon niet anders! Filips was gewoon een slecht vorst!

– Willem kreeg echter geen tijd om zijn karwei af te maken, want in 1580 werd hij door Filips in de ban gedaan en in 1584 vermoord/geliquideerd

Plakkaat van Verlatinge

Moord op Willem de Zwijger

Strijd

• De Hertog van Parma moest van Filips orde op zaken stellen.

– Hij boekte grote successen, maar had in Maurits en Frederik Hendrik voorname tegenstanders (zie kaarten)

– De afgescheiden provincies houden goeddeels stand, doordat• Filips II meer oorlogen aan de hand had• De Gewesten goed gebruikmaakte van de natte

geografische omstandigheden (het water als wapen)• De Gewesten - zo nu en dan - ook steun ontvingen

Zoek de verschillen

en einde

• Na het Twaalfjarige bestand (1609-1621) werd de Vrede van Munster (1648) getekend

– Spanje erkende de Republiek• Oorzaken

– De Spaanse strijd in het Zuiden kwam steeds verder klem te zitten tussen Noordelijke Nederlanden en Franse troepen

– Het Noorden (lees: Holland) wilde vrede, omdat de oorlog teveel kostte, waar de Holanders vooral voor moesten opdraaien.