Vətəndaş Cəmiyyəti Təşkilatlarının

Davamlılıq İndeksi - 2011

Vətəndaş Cəmiyyəti Təşkilatları Davamlılıq İndeksi nədir?

• Davamlılıq İndeksi üzrə hesabat vətəndaş cəmiyyətinin inkişafı məsələlərini əhatə edir• İndeks son 15 il ərzində 29 ölkədə hesablanır və Avropa və Avrasiyanın bəzi öıkələrini

əhatə edir• Qiymətləndirmə 7 ballıq şakala üzrə “davamlılıq yüksəlib” və “tənəzzül edib”

amplitudasında aşağıdakı göstəriciləri təhlil edir- Hüquqi Mühit - İctimai məlumatlandırma- Təşkilati bacarıqlar - İnfrastruktur- Maliyyə İmkanları - Xidmətlərin təchizatı - İctimai imic

2

VCT Dİ – 2011 Ekspertlərin qiymətləndirilməsi

• Şəki-Zaqatala regionu və Bakıda QHT, media, donor təşkilatı nümayəndələrindən ibarət ekspertlərin qiymətləndirməsi.

3

7 kateqoriya üzrə qiymətləndirmə

4

• Hüquqi mühit - Qeydiyyat,- Fəaliyyətin hüquqi çərçivələri- Adminstrativ maneələr və dövlətin müdaxiləsi- Yerli hüquqi bacarıq- Vergi güzəştləri- Gəlirlərin əldə olunması

QHT-ÜMUMİ DAVAMLILIQ

• Son 5 ildə iqtisadi yüksəliş, ÜDM-in artımından QHT-lər yararlanmayıb

• Ölkədə qeydə alınan 2725 QHT yalnız 1350-si rəsmi fəaliyyət göstərir

• 1000 QHT qeydiyyatsız fəaliyyət göstərir• QHT-lər 24 müxtəlif sahə üzrə fəaliyyət

göstərirlər• QHT-lərin fəaliyyətindən 1,9 milyon nəfər

faydalanıb və QHT-lər öz işlərinə 250 min könüllü cəlb ediblər – mənbə, QHT Dəstək Şurası

6

HÜQUQI MÜHIT

-Qeydiyyat• 2009-cu ildə 162, 2010-cu ildə 124, 2011-ci ildə

103 QHT qeydiyyatdan keçib• Qeyri-kommersiya gurumu olan QHT-lərin

qeydiyyatı 140 iş gününə başa gəlir (bəzi QHT-lərin hesablamalarına görə)

• 2011-ci ildə Ədliyyə Nazirliyi əlavə sənədlər - məsələn, siyasi mənsubiyyətlə bağlı məlumatlar, icra hakimiyyəti orqanlarında və ya QHT Dəstək Şurasından zəmanət məktubunun təqdim edilməsini istəyib

• 2010-cu ildə iki beynəlxalq QHT fəaliyyətini dayandırıb:

- ABŞ-ın Milli Demokratiya İnsitutun (MDİ) - Norveç İnsan Haqları Evi• Müsbət hadisə - QHT-lərin məcburi audit

keçməli olan tşkilatların siyahısından çıxarılması

HÜQUQİ MÜHİT

Dövlət Müdaxiləsi

• Qanunvericilikdə rəsmi şəxslərin QHT-lərin işinə müdaxilə etməsi ilə bağlı məhdudiyyətlər əks olunmayıb

• Regional QHT-lər tədbir keçirtmək üçün bir çox hallarda icra orqanlarından icazə almalıdır• QHT-lər yerli icra orqanlarından asılı olduğları üçün daha çox sosial, təhsil, gənclərlə iş,

ekologiya və s. sahələrdə fəaliyyət göstrərirlər, amma siyasi və insan haqları sahələrindən uzaq olmağa çalışır

Vergi

• QHT-lər qrant və xeyriyyəçilik fəaliyyət üçün vergi ödəmirlər • Mal və xidmətlərin satışından gelir vergisi ödənilir• Sosial sərmayələr vergidən azad edilməyib

Qanunvericilik təşəbbüsü

2011-QHT Dəstək Şurası

• “Sosial xidmət” -sosial layihələrin həyata keçirilməsi (30 dekabr, 2011-ci ildə qəbul olunub)

• “İctimai iştirakçılıq” –milli proqramların həyata keçirilməsi və onlara ictimai nəzarət işində QHT-lərin iştirakına əsas verəcək

• “Peşə Birlikləri” –peşə birliklərinin fəaliyyət tənzimlənməsi• “Korporativ Sosial Məsuliyyət”-KSM-in nə olduğunu izah edir və biznes

gurumlarına QHT-lərlə əməkdaşlıq ələməyi tövsiyə edir

10

TƏŞKİLATI BACARIQLAR

• Hökümət icma və dəstək qruplarına mane olur

• Bəzi QHT-lər sosial mediadan istifadə etməyə başlayıblar

• QHT-lər idarəetmə ve strateji planlaşdırma işində çatışmazlıklar malikdilər

• QHT-lərin çoxu praktikada vəzifə bölgüsünü yerinə getirmirlər

• Daimi əsaslarla işləyən işçilər azlıq təşkil edir

• 2010-cu ildə 3979 nəfər daimi, 3031 nəfər müveqqəti çalışıb

• İri şəhərlərdə QHT-lər ofis, texniki avadanliqlar və İnternetə malikdirlər, amma regionlarda QHT-lərin çoxunun ofisi yoxdur və ya tam yararlı deyil

MALİYYƏ İMKANLARI

-Büdcə (2009-2011)• 2011-ci ildə 29 mln manat (təqribən 37 mln dollar) 2,05

mln manatı Dövlət Dəstək Şurası yerdə qalan isə xarici donor təșkilatlarının ayırmalarıdır

• 2010-cu ildə 30 mln manat (təqribən 38 mln dollar) 2,1 mln manatını QHT Dəstək Şurası verib

• 2009-cu ildə 20 mln manat (təqribən 25,5 mln dollar) 2,06 manat QHT Dəstək Şurası verib

• QHT-lər daha çox donor təșkilatlarının qrantlarından və xeyriyyə fondlarının əvəzsiz yardımlarından faydalanır

Açıq Cəmiyyət İnstitutu – Soros Fondu• Açıq Cəmiyyət İnstitutu – Soros Fondu qrant

proqramlarını dayandırıb• 2010-cu ildə fond layihələrə 2,8 mln dollar ayırıb• 2011-ci ildə fond 600 min dollar məbləğ ayırıb• 2012-ci ildə yalnız şəffaflıq üzrə bir proqram fəaliyyət

göstərir

Maliyyə imkanları

Ümumi büdcə

QHT Dəstək Şurası

MALİYYƏ İMKANLARI

Maliyyə mənbələri

• Qrantlar QHT-lərin büdcəsinin əhəmiyyətli hissəsini təșkil edir• Biznes qurumları QHT-lərlə əməkdaşlığa can atmır • Azərbaycanda imzalanan neft müqavilələrinə əsasən, neft şirkətləri gəlirlərin 4-5 faizini sosial

sərmayəyə ayırmalıdırlar• Üzvlük haqları və ianələr ya yox dərəcəssində, ya da cüzi həcmdədi

Hökumətin QHT-lərə ayırdığı vəsaitlər məhduddur, amma“Sosial xidmət haqqında” qanun QHT-lərin hökumət layihələrində iştirak imkanını artırmalıdır

Maliyyə hesabatları• 2011-ci ildə 1350 QHT hesabatı verib• 2010-cu ildə QHT-lərin cəmi 1/3-i bu hesabatı vermişdi• QHT-lərdə daimi əsaslarla ișləyən mühasibatlar yoxdur• Regiondakı QHT-lər hesabatlarını göndərməkdə çətinlik çəkirlər, bəzən hesabatı 4-5 dəfə göndərməli

olduqlarını qeyd edirlər.

İCTİMAİ MƏLUMATLANDIRMA• Hökumət QHT-lərlə əməkdașlığa ehtiyatla yanașır• QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Șurasının 8/11 üzvündən QHT

nümayəndələridir• QHT təmsilçiləri

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında KİV-in İnkișafına Dövlət Dəstəyi Fondunun Müșahidə Șurası

Azərbaycan Respublikasının Məcburi Köçkünlərin Sosial İnkișaf Fondunun Müșahidə Șurası

Dövlət Komissiyası Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında

yaradılmıș YUNESKO üzrə Azərbaycanın Milli Komissiyası

Əfv Məsələləri Komissiyası Təhsil üzrə Komissiya Sahibkarlar Șurası Heraldika Șurasının ișində də iștirak edirlər.

• Qanun layihələri: “İnformasiya əldə etmək haqqında” “Kütləvi informasiya vasitələri haqqında” “Damazlıq heyvandarlıq haqqında” “Arıçılıq haqqında” “Atçılıq haqqında” hazırlanmıșdır.

XİDMƏTLƏRİN TƏCHİZATI

• QHT-lər öz fəaliyyətlərində donor təșkilatlarının prioritetlərinə üstünlük verirlər.

• İqtisadi fəaliyyətdən gəlirlər azdı• Az sayda ödənișli xidmətlər təklif edə

bilirlər: mühasibatlıq, kompüter təlimləri və ya xarici dillər kursları

• “Sosial xidmət haqqında” qanun əlil, yetim, insan alveri qurbanları, yașlılar və sairə sosial xidmətlər göstərməyə imkan verəcək.

İNFRASTRUKTUR

Resurs mərkəzləri• Bir sıra iri regional mərkəzlərdə resurs mərkəzləri fəaliyyət

göstərir, onlar yerli QHT-lərə ofis və avadanlıqlarını təklif edirlər, onlara hüquqi yardın göstərirlər

• Bəzi yerli QHT-lər resurs mərkəzlərini iș keyfiyyətindən șikayət edirlər

-Treninqlər• Fandreyzinq, menecment, mühasibatlıq, qeydiyyat məsələləri

üzrə treniqlər keçirilir• QHT-lərin bilik və bacarıqlarının artılması sahəsində

təlimçilərin sayı azdı-Koalisiyalar• 17 koalisiya və şəbəkədə 1262 QHT birləşib• Ən fəal koalisiyalar Mədən Sənayesində Șəffafflıq • Təșəbbüsü, QHT Milli Forumu, QHT Əməkdașlıq Alyansı və

İnsan Alverinə qarșı QHT Koalisiyalar • Region QHT-ləri çox nadir hallarda koalisiyalarda birləșirlər-Əməkdașlıq• Yerli biznes QHT-lərlə ișləməyə həvəs göstərmirlər• Korporativ Sosial Məsuliyyət strategiyasına malik olan bir sıra

banklar, mobil operator və neft șirkətləri QHT-lərlə əməkdașlıq edirlər

• QHT-hökumət əməkdașlığı dövlət qurumlarınının mövqeyinə görə dəyişir

İCTİMAİ İMİC• Çap mediası, İnternet televiziya kanalları QHT-lərin ișini

fəal șəkildə ișıqlandırır.• Dövlət qurumları və biznes sektorunun QHT-ləri qavrama

səviyyəsi așağı olaraq qalır.• Yerli icra orqanları QHT-lərin xaricdən maliyyələșməsinə

diqqət çəkirlər onların işinə məhdudiyyət qoyulur • 2011-ci ilin fevralında Sahibkarlığın və Bazar

İqtisadiyyatına yardım Fondu QHT Dəstək Şurasının sifarişi ilə hazırladığı “QHT-lərin məsuliyyət xartiyası”nı təqdim etdi

• Xartiyanın imzalanmasında məqsəd: iș prinsiplərini inkişaf etmək onların tətbiqi siyasəti və praktikasını

müəyyənləșdirmək və konkretləșdirmək, daxili və xarici hesabatı hazırlamaq maraqlı tərəflərlə qarșılıqlı münasibətləri

möhkəmləndirmək beynəlxalq təcrübəsini nəzərə almaq və

təșkilatların məhsuldarlığını artırmaqdır.

Hesabatla www.cesd.az saytında tanış ola bilərsiniz

Təşəkkür edirik !

19