İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

ŞUBAT 2012

SINIR BÖLGELERİNDE GİRİŞİMCİLİK VE YEREL GELİŞME:

KEŞAN ÖRNEĞİ

Güliz Gülizar USLU ERGENLER

Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı

Bölge Planlama Programı

Anabilim Dalı : Herhangi Mühendislik, Bilim

Programı : Herhangi Program

ŞUBAT 2012

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

SINIR BÖLGELERİNDE GİRİŞİMCİLİK VE YEREL GELİŞME:

KEŞAN ÖRNEĞİ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Güliz Gülizar USLU ERGENLER

(502081704)

Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı

Bölge Planlama Programı

Anabilim Dalı : Herhangi Mühendislik, Bilim

Programı : Herhangi Program

Tez Danışmanı: Prof. Dr. Gülden ERKUT

iii

Tez Danışmanı : Prof. Dr. Gülden ERKUT ..............................

İstanbul Teknik Üniversitesi

Jüri Üyeleri : Prof. Dr. Fatma ÜNSAL .............................

Mimar Sinan Üniversitesi

Prof. Dr. Ferhan GEZİCİ KORTEN ..............................

İstanbul Teknik Üniversitesi

İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü’nün 502081704 numaralı Yüksek Lisans Öğrencisi

Güliz Gülizar USLU ERGENLER, ilgili yönetmeliklerin belirlediği gerekli tüm

şartları yerine getirdikten sonra hazırladığı “SINIR BÖLGELERİNDE

GİRİŞİMCİLİK VE YEREL GELİŞME: KEŞAN ÖRNEĞİ” başlıklı tezini

aşağıda imzaları olan jüri önünde başarı ile sunmuştur.

Teslim Tarihi : 6 Mayıs 2011

Savunma Tarihi : 24 Şubat 2012

iv

v

Eşime, kızıma ve aileme,

vi

vii

ÖNSÖZ

Günümüzün hızla değişip gelişen koşullarında, mekana olan ilgi hızla artmaktadır.

Mekanın önem kazanması da o yere özgü koşulların dikkate alınması gerekliliğini

zorunlu kılmaktadır. Sınır bölgeler de küreselleşme sürecinde çeperde olmanın

getirdiği olumsuzluklardan sıyrılmış, Avrupa Birliği gibi yapılanmaların ışığında

dikkatleri üzerine çekmiştir. Yerel gelişme, sınır ötesi işbirlikleri ve girişimcilik

kavramları son yıllarda birçok akademik çalışmaya konu olmuştur. Bu çalışmada,

girişimciliğin yerel gelişmeye etkisi Keşan örneği üzerinden irdelenecektir.

Bu çalışmanın tüm aşamalarında bilgi ve deneyimleriyle yol gösteren sevgili hocam

Prof. D. Gülden ERKUT ve Dr. Mete Başar BAYPINAR’a teşekkürü bir borç

bilirim.

Bu günlere gelmemde sabır ve desteklerini hiçbir zaman esirgemeyen annem ve

babam Sevim-Kemalettin USLU’ya ve tez yazım aşamasında her zaman yanımda

olan eşim İnanç ERGENLER, kızım Nisan ERGENLER ve ailemin tüm fertlerine

sonsuz teşekkürler.

Şubat 2012

Güliz Gülizar USLU ERGENLER

(Şehir Plancısı)

viii

ix

İÇİNDEKİLER

Sayfa

ÖNSÖZ ...................................................................................................................... vii

İÇİNDEKİLER ......................................................................................................... ix KISALTMALAR ...................................................................................................... xi ÇİZELGE LİSTESİ ................................................................................................ xiii ŞEKİL LİSTESİ ....................................................................................................... xv

ÖZET ....................................................................................................................... xvii SUMMARY ............................................................................................................. xxi 1. GİRİŞ ...................................................................................................................... 1

1.1 Amaç .................................................................................................................. 2

1.2 Kapsam ............................................................................................................... 3

1.3 Yöntem ............................................................................................................... 4

2. YEREL GELİŞME VE İÇSEL BÜYÜME KURAMI ........................................ 7 2.1 İçsel Büyüme Kuramı ......................................................................................... 7

2.2 Yerel Gelişme ................................................................................................... 10

3. GİRİŞİMCİLİK VE YEREL GELİŞME .......................................................... 17 3.1 Girişimcilik Olgusu .......................................................................................... 17

4. SINIR ÖTESİ İŞBİRLİĞİ VE GİRİŞİMCİLİK ............................................... 25 4.1 Sınır Kavramı ................................................................................................... 25 4.2 Avrupa Birliği Sınır Bölgelerinde İşbirliği Politikası ...................................... 30

4.3 Avrupa Birliği Sınır Bölgelerinde Girişimcilik Proje Örnekleri ...................... 34 4.3.1 Orta Baltık Girişimcilik Etkileşimi ........................................................... 34 4.3.2 Yaratıcı Girişimcilik Eğitim Ağı Projesi .................................................. 35

4.3.3 Sınır Ötesi İşbirliği ve Girişimcilik Geliştirme Projesi ............................. 36 4.3.4 Adriyatik Sınır Ötesi İşbirliği Programı 2007-2013 ................................. 38

4.4 Avrupa Birliği Sınır Bölgelerinde İşbirliği Politikası ...................................... 41

5. KEŞAN’DA GİRİŞİMCİLİK PROFİLİNİN ARAŞTIRILMASI ................... 51 5.1 TR21 Düzey 2 Bölgesinde Girişimcilik ........................................................... 51

5.2 Edirne İli Keşan İlçesi: Nüfus Gelişimi ve Girişimcilik .................................. 63 5.3 Araştırma Süreci ............................................................................................... 67

5.3.1 Yazılı basın araştırması ............................................................................. 67

5.3.2 Yarı yapılandırılmış görüşmeler ............................................................... 69 5.4 Alan Araştırması Tasarımı ............................................................................... 70

5.5 Kavramsal Model ve Araştırma Bulguları ....................................................... 71

6. SONUÇ VE ÖNERİLER ..................................................................................... 85 KAYNAKLAR ......................................................................................................... 89 EKLER ...................................................................................................................... 93 ÖZGEÇMİŞ ............................................................................................................ 123

x

xi

KISALTMALAR

AB : Avrupa Birliği

ABD : Amerika Birleşik Devletleri

ABİGEM : Avrupa Birliği İş Geliştirme Merkezleri

BKK : Bakanlıklararası Koordinasyon Komitesi

CBCED : Cross Border Cooperation and Entrepreneurship (Sınırötesi

İşbirliği ve Girişimcilik Geliştirme Projesi)

CEMAT : Council of Europe Conference of Ministers Responsible for

Spatial/Regional Planning

CBENTREINT : Central Balticum Entrepreneurship Interaction (Orta Baltık

Girişimcilik Etkileşimi)

CreaEnt : Creative Entrepreneurship Training Network (Yaratıcı

Girişimcilik Ağı Projesi)

DPT : Devlet Planlama Teşkilatı

FAR : Fisheries and Agricultural Research (Balıkçılık ve Tarım

Araştırmaları)

FEDER : European fund for regional development (Avrupa Bölgesel

Kalkınma Fonu)

GYİAD : Genç Yönetici ve İşadamları Derneği

GZFT : Güçlü yönler-Zayıf yönler-Fırsatlar-Tehditler

IPA : Instrument for Pre-accession Assistance (Katılım Öncesi

Yardım Aracı)

IPARD : Instrument for Pre-accession Rural Development (Katılım

Öncesi Mali Yardım Aracı Kırsal Kalkınma Programı)

İMP : İstanbul Metropolitan Planlama ve Tasarım Merkezi

İŞ-KUR : Türkiye İş Kurumu

KENTGES : Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı

KOBİ : Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler

KOSGEB : Küçük ve Orta Ölçekli Sanayiyi Geliştirme ve Destekleme İdare

Başkanlığı

KTSO : Keşan Ticaret ve Sanayi Odası

MFİB : Merkezi Finans ve İhale Birimi

NUTS 3 : Nomenclature d'unités territoriales statistiques (Türkiye

İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması – İBBS)

OECD : Organisation For Economic Co-operation and Development

(Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü)

PHARE : Poland and Hungary: Action for the Restructuring of the

Economy (Polonya ve Macaristan: Ekonomilerini Yapılandırmak

için Yardım)

SWOT : Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats (Güçlü yönler,

Zayıf yönler, Fırsatlar, Tehditler)

TOBB : Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

TRAKYAKENT : Doğu-Batı Trakya Belediyeler Birliği

xii

TSO : Ticaret ve Sanayi Odası

TRAKAB : Trakya Kalkınma Birliği

TÜSİAD : Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği

xiii

ÇİZELGE LİSTESİ

Sayfa

Çizelge 2.1 : Yerel ekonomik gelişme faktörlerinin sıra ortalama: Kuzeybatı ve

Doğu Bölgesi ....................................................................................... 11

Çizelge 3.1 : Davidsson’a göre girişimcilik .............................................................. 19

Çizelge 5.1 : Keşan’ın şehir nüfusu ........................................................................... 64

Çizelge 5.2 : Keşan Ticaret ve Sanayi Odası kayıtları (2011) ................................... 66

Çizelge 5.3 : Girişimciler ile görüşme tarihleri ......................................................... 71

xiv

xv

ŞEKİL LİSTESİ

Sayfa

Şekil 3.1 : Bhave’e göre girişimcilik süreinin iki çeşidi ............................................ 21

Şekil 4.1 : CBCED Projesi uygulama bölgeleri ........................................................ 37

Şekil 4.2 : CBCED Projesi Yunanistan’ın uygulama bölgeleri ................................. 38

Şekil 4.3 : CBCED Projesi Bulgaristan’ın uygulama bölgeleri ................................. 38

Şekil 4.4 : Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı Adriyatik Sınır Ötesi İşbirliği Projesi

.................................................................................................................. 39

Şekil 4.5 : Edirne Belediyesi’nin sınır ötesi projeleri ............................................... 44

Şekil 5.1 : Türkiye’de Edirne’nin konumu ................................................................ 63

Şekil 5.2 : Keşan’ın Edirne’de konumu ..................................................................... 64

Şekil 5.3 : Alan araştırmasının kavramsal modeli ..................................................... 72

xvi

xvii

SINIR BÖLGELERİNDE GİRİŞİMCİLİK VE YEREL GELİŞME:

KEŞAN ÖRNEĞİ

ÖZET

Küreselleşen dünyada, kalkınma için kabul edilen kabuller hızla değişikliğe

uğramaktadır. Sınırların ortadan kalkması ile hem şehirlerin rekabet etmesi

zorunluluğu hem de birlikte çalışmanın gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda,

diğer bölgelerden farklı olan ve bu farkları iyi yöneten şehir ve bölgeler öne

çıkmaktadır. Kalkınma için sadece yöreye ait özelliklerin var olması değil, aynı

zamanda bu farklılıkları ve ihtiyaçları fark eden ve çözüm için çalışan girişimcilere

de ihtiyaç vardır. Bu tezin hazırlanmasındaki temel amaç, girişimciliğin yerel

gelişmeye etkisinin bir sınır kenti olan Keşan örneğinde incelenmesidir.

Bölgeler, bölge dışındaki fırsatlar ve tehditler bakımından birbirinden farklıdır ve

kalkınma stratejileri oluşturulurken de bu yöreye özgü özelliklerin göz önüne

alınması gerekmektedir. Artık gelişmeye dair unsurların her bölge için geçerli

olmadığı anlaşılmıştır. Daha önceki bölgesel kalkınma politikalarında işgücü, pazar

ve hammadeye yakınlık önemli iken yeni bölgesel politikalar sosyal ilişkiler,

kurumlardan oluşan yapıya dikkat çekilmektedir. İçsel Büyüme Kuramı, 1990’larda

ortaya çıkmıştır. İçsel Büyüme Kuramı, ekonomik büyümenin dışsal değil de

ekonomik sistemin içsel bir sorunu olduğunu vurgulamaktadır. Ortaya çıkış nedeni,

sermaye akışının az gelişmiş ülkeleri kalkındırmada yetersiz kalması ve klasik

teorilerin bu gelişmeyi açıklayamamasıdır. İçsel Büyüme Kuramı, gelişmede beşeri

sermayenin, bilginin paylaşılmasının, yenilik yapmanın önemine dikkat çekmektedir.

Girişimci; ihtiyaçları ve fırsatları fark eden, üretime-ürüne-sürecin yönetimine-

pazarlamaya yenilik getiren ve cesaretiyle işe başlayan kişidir. Girişimcilik artık

sermaye, emek, hammaddeden sonra dördüncü üretim faktörü olarak görülmektedir.

Ürüne, üretime, pazarlamaya değer katan; yaratıcılığıyla, yenilikçi fikirleriyle

girişimcidir. İş yaratan ve geliştiren kişi veya firma, istihdama katkıda bulunur, gelir

artışı sağlar, mali kaynak yaratır, toplum için olumlu rol model olur. Tüm bunlar da

girişimcinin yerel gelişmeye olumlu etkisinin sonuçlarındandır. Avrupa Birliği üye

ülkeleri ve aday üye ülkeleri de girişimciliğin geliştirilmesi, girişimcilerin birbiriyle

ilişki kurması, üniversite-kamu sektörü-özel sektör arasında ilişki kurulması

amacıyla projeleri desteklemektedir.

Sınırlar, ulus devletin koruyucusudur. Sınırlar çeperde olmanın çoğunlukla

olumsuzluklarını yaşamıştır ve devlet müdahalesiyle geliştirilmeye çalışılmıştır.

Fakat küreselleşme süreciyle birlikte ilk olarak ulus devletlerin metropoliten alanları

küreselleştiği için bu alanlar ulus ekonomisinden kopmuştur. Bu süreçte gözler sınır

bölgelerine çevrilmiştir. Avrupa Birliği sınırları ortadan kaldıran, ortak hedefler

doğrultusunda birlikte çalışan bir yapılanmadır. Her ne kadar Avrupa Birliği ülkeleri

arasında sınırlar ortadan kalkmış olsa da üye ülke çeperlerindeki görece daha az

gelişmiş bölgeler varlığını sürdürmektedir. Avrupa Birliği de sınırların bu geri kalmış

xviii

durumuna işbirlikleri kurarak ve projeler yaratmayı teşvik ederek çare bulmaya

çalışmaktadır. Türkiye’de sınır ötesi işbirliklerinin ilk kurulduğu şehir ise Edirne’dir.

Bu tezin hazırlanmasındaki amaç, girişimciliğin yerel ekonomiye etkisinin

belirlenmesidir. Edirne, Türkiye genelinde sınır ötesi işbirliği faaliyetlerinin ilk

başladığı yerleşimdir ve projeler yoluyla ortak çalışmalara devam edilmektedir.

Edirne İlinin Keşan İlçesi; İstanbul-Tekirdağ-Yunanistan ulaşım aksı üzerinde

bulunmaktadır. Keşan’ın Yunanistan’dan özellikle cumartesi günleri yoğun olarak

alışveriş amaçlı ziyaretçi alması, girişimcilerin bu avantajı fark edip seçenek ve

ihtiyaçlar üzerine yoğunlaşması, fonlardan yararlanmadan işlerini geliştirmeleri,

çeşitli kuruluşların bu fırsattan daha fazla yararlanmak sebebiyle çalışmalar yapması;

çalışma alanı olarak Keşan’ın seçilmesinde etkili olmuştur. Çalışma süreci, yazılı

basın araştırması ve belirlenen girişimcilerle yapılan derinlemesine görüşme tekniği

olmak üzere birbirini destekleyen ve geliştiren iki aşamadan oluşmaktadır. Yazılı

basın araştırmasından; Keşan’daki kişi ve kurumların yörenin fırsatlarının farkında

olduğu, bu grupların birlikte çalışmanın önemine inanıyor olduğu, sınır ötesi ticari

faaliyet gösteren kişi ve firmaların Keşan’ın gelişimine etkisi olduğu çıkarımı

yapılmıştır. Derinlemesine görüşme tekniğinde asıl amaçlanan standart veri yerine

daha detaylı, kişilere ve sürece dair bilgilerin toplanması olduğu için kantitatif

araştırma yöntemi yerine kalitatif araştırma yöntemi seçilmiştir. Araştırmacının

Keşanlı olması ve çalışma süreci boyunca sürekli olarak Keşan’da bulunup burada

çalışması araştırma sürecini kolaylaştırmıştır. Bu durum, girişimcilerin görüşmeye

daha kolay ikna olmasına imkan tanımış ve araştırmacının süreci bir bütün olarak ele

almasını sağlamıştır. Hizmet sektörü içinde yer alan ve ticari faaliyet gösteren

girişimci kişi/firmalara, Ticaret ve Sanayi Odasının kayıtlarından yararlanarak kar

topu örnekleme metoduyla ulaşılmıştır. Derinlemesine görüşme tekniği kullanılarak

görüşülen 10 girişimcinin nasıl girişimci oldukları, sınır ötesi faaliyete başlama

hikayeleri, bu süreçte kimlerden nasıl destek gördükleri, kamu ve diğer özel sektörle

ilişkileri, yaptıkları yenilikler, karşılaştıkları sorunlar ve diğer girişimcilerle ilişkileri

hakkında bilgiler alınmıştır. Bilgileri daha standart hale getirmek amacıyla kodlama

sistemi oluşturulmuş, veriler 4 ana bileşen altında gruplandırılmıştır. Görüşülen

girimcilerin büyük çoğunluğu Keşan ve komşu ilçe ve köylerden Keşan’a gelip iş

kurmuş kişilerdir. Bir kısmı aile şirketlerinin devamını sağlamaktadır ve sınır ötesi

faaliyete başlayan kişiler de bu yeni kuşak aile fertleridir. Girişimcilerin kimisi

Yunanistan’dan gelen ziyaretçileri fırsat olarak görüp Yunanistan’da tanıtım ve

reklam yapmıştır, kimisi de diğer girişimcilerin yönlendirmesiyle sınır ötesi ticaret

işine başlamıştır. Sınır ötesinde yerel televizyon ve radyolarda reklam yapılması

olumlu etki göstermiştir. Özellikle sınır ötesine yapılan ziyaretler, kişiler üzerinde

olumlu etki bırakmıştır. Girişimciler hep iyi ilişkiler kurduklarını, olumsuz bir

davranışla karşılaşmadıklarını belirtmişlerdir. Özellikle mobilya sektöründe alınan

malların sınır ötesinde evlerine kadar teslim edilmesi alışverişi olumlu yönde

etkilemiştir. Bu malların taşınması esnasında, daha küçük ürünler satan kişiler de

ürünlerini göndermektedir. Kişiler arasında bu yönde de işbirliği ağı oluşturulmuştur.

Girişimciler gerek pazarlamada gerekse de üründe yenilik yapmışlardır. Orada

bulunan ürünlerin alınıp buraya adapte edilmesi de görülmüştür. Kişiler yenilikleri

genellikle fuarlar aracılığıyla takip etmektedir. Keşan Ticaret ve Sanayi Odasının

girişimcilik konusundaki ve hukuki mevzuata dair eğitimleri, yönlendirmeleri kişiler

üzerinde olumlu etki yapmıştır. Görüşülen girişimciler her ne kadar farklı sektörlerde

faaliyet gösteriyor olsa da sorunlar birbirinin benzeridir. Malların serbest dolaşıp

malları taşıyan araç ve kişilerin serbest dolaşamıyor olması en büyük sorun olarak

karşımıza çıkmaktadır. Keşan Ticaret ve Sanayi Odası’nın vize alma aşamasında

xix

destek vermesi üyelere kolaylık sağlamaktadır. Gümrük işlemlerinin İpsala Gümrük

Kapısı’ndan Tekirdağ Merkez İlçe’ye alınmış olması ulaşım masrafını arttırmakta,

zaman kaybına sebep olmaktadır. Gümrük işlemleriyle ilgili bazı girişimciler aracı

firmalarla çalışmaktadır. Kendi malını kendi taşıyan ve tüm gümrük işlemlerini

kendisi yapan firmalar da mevcuttur. Taşıma yapan tırlara konan kotalar da bir diğer

sorundur. Yunanistan ve Türkiye için belirlenen giriş çıkış yapacak ticari araç sayısı

nakliyatta sorun yaratmaktadır. Yunanistan ağırlıklı olarak diğer Avrupa Birliği

ülkelerine taşıma yaptığı için kotalardan etkilenmemektedir. Yabancı dil bilmemek

de karşılaşılan diğer sorundur. İngilizce bilenler bu sorunu aşmaktadır. Bazı

sektörlerden çoğunlukla Türk kökenli Yunanistan vatandaşları alışveriş yaptığı için

bu sektörlerde yabancı dil bilmemekten kaynaklanan sorunlar daha azdır. Fakat,

özellikle Türk kökenli Yunanistan vatandaşları ile iş ilişkisi kuran kişilerin işleriyle

ilgili temel Yunanca kelimeleri konuşabildikleri görülmüştür. Açılan kurslara devam

eden ve kendi çabalarıyla Yunanca konuşmayı öğrenen girişimcilere de rastlanmıştır.

Sonuç olarak, Keşan’daki fırsatları gören ve bu fırsatları sınır ötesi ticaret faaliyeti ile

birleştiren girişimciler Keşan’ın yerel gelişimini desteklemektedir. Girişimcilere

destek veren tüm kamu kurum kuruluşları da bu sürece destek sağlamaktadır.

xx

xxi

ENTREPRENEURSHIP AND LOCAL DEVELOPMENT IN BORDER

REGIONS: A CASE STUDY IN KEŞAN

SUMMARY

The general acknowledgement for the development has been changing rapidly in the

globalizing world. With the removal of boundaries, the obligation of competition and

the necessity of cooperation of the cities both have been coming off. In this context,

the regions and the cities which are different from the others and which leads these

differences well are going to step forward. For development, it is necessary not only

for the existing unique characteristics of cities and regions but also for the

entrepreneurs who recognize the differences and necessities and who work for the

solution, respectively. The main goal of this MSc. dissertation is examining the

impacts of entrepreneurship on local development of Keşan as a case study.

Regions mainly differ from each other in terms of opportunities and threats. These

special characteristics must be taken into consideration when forming the

development strategies. Any longer, the earlier experiences clearly show that the

components of development are not valid for each region. For the previous regional

development policies, the labour, market and proximity to the raw materials were

important; but the new regional policies point to the structure that formed by social

relations and institutions. In this context, Endogenous Development Theory (1990s)

is an important development approach. Endogenous Development Theory highlights

that economic development is an internal problem of economic system rather than an

external issue. One of the main reasons of the emergence of the theory is clearly the

insufficiency of the capital flow for the economic growth of the less developed

countries and the the second important reason is the incapability of the classical

theories in explaining it. Endogenous Development Theory highlights to the

importance of human capital, spillover effects of knowledge and innovation in

development, in brief.

In parallel with this new theory, a new term called “entrepreneur” shows up.

Entrepreneur is a person who notices the needs and innovative opportunities for

production, product, process and marketing, and he/she starts to work with courage.

Entrepreneurship is considered as the fourth production factor coming after capital,

labour and raw materials. Entrepreneur enriches the product, production and

marketing with creativity and innovative ideas. Person of firm who creates and

develops business contributes to the employment, supplies increases in income,

creates financial resources, and becomes a positive role model for society can be

described as entrepreneur. All of these are results of the positive impacts of

entrepreneurs on local development. European Union member states and candidate

member states support the projects to improve entrepreneurship to establish

relationships with each other and with the universities- public/private sector.

xxii

Borders are protectors of the nation states. Border regions mostly experienced the

negative effects of being in the periphery and they were trying to develop by state

intervention. With the globalization process, however, firstly the nation states’

metropolitan areas globed and these areas broke off from nation economy. In this

process, border regions attracted attention and it was considered that these regions

would save the national economy. In this respect, European Union takes place in

development of border regions as a solid structure, as an organization that abolishes

the borders and works for the common configuration goals. In spite of the

abolishment of the borders between European Union countries, less developed areas

in the candidate state peripheries continues being existed. European Union is trying

to find a solution to these underdeveloped situations of these borders by establishing

cooperation and encouraging them to create projects. For instance, Edirne is the first

city where cross border cooperation established in Turkey. Edirne is a western

province in Turkey. In addition, Edirne is an exclusive province as the unique border

region with Greece and Bulgaria. Being neighbour with Greece and Bulgaria means

being adjacent to European Union. European Union and International Relations

Department have been working with Municipality of Edirne. Most projects achieved

and different projects about disabilities, health awereness, training of staff,

environment, tourism and economic issues still continue in Edirne.

Edirne is the first region where the first cross border cooperation started and by

means of projects it continues to collaborative works. Keşan is the province of

Edirne. It is located on the transporting axis of both directions: İstanbul-Tekirdağ and

Greece. Especially, intensely on Saturdays receiving visitors from Greece that come

to shop from Keşan’s local market, the entrepreneurs are aware of this advantage and

they focused on the needs. The studies of various institutions to get more benefits

from this opportunity have been determinative in selection of Keşan. Working

process consists of two stages which support and improve each other: Printed press

research and in-dept interview technique with selected entrepreneurs. The results of

the printed press research show that the person and institutions in Keşan are aware of

the opportunities of the region and they believe in the importance of working

together and person and firms that are active in commerce have effects on the

development of Keşan. In the in-dept interview technique, the qualitative research

method was selected instead of quantitative research method. Because, the main goal

is to gather information that is more detailed related to people and process instead of

standart data.

Being a researcher from Keşan and continuously taking place in Keşan during the

study simplified the research process. This situation gave chance to the researcher to

persuade the entrepreneurs interviewing easily and handle with the process totally.

To the entrepreneur person/firms that take place in service industry and show

commercial activity was determined by the snowball sampling method from the

registrations of Keşan Chamber of Commerce and Industry. Activity area of Keşan

Chamber of Commerce and Industry comprises Edirne’s towns Keşan, İpsala and

Enez. The mission of Keşan Chamber of Commerce and Industry is being a pioneer

chamber among leading members and among coordinating works to improve the

economy of the region and to provide training, employment and asistance to all

categories of instutions.

Interviews with ten entrepreneurs in Keşan gave chance to the researcher to get the

information about how they became entrepreneur, stories about beginning to cross-

border activities, in this process who supported them and how they did it, the

xxiii

relations with public and other private sectors, innovations they made, the problems

they handled and relations with the other ewntrepreneurs. To make the information

more standard, coding system is created and data are grouped under four main

themes. Most of the entrepreneurs who established business in Keşan are from

Keşan, Keşan’s villages, neighbour towns and villages. Some of the entrepreneurs

considers the visitors from Greece as an opportunity and make their advertisement in

Greece, some of them started to cross border trading to Greece with the guidance of

the other entrepreneurs. Advertising on local television and radios had positive

impacts on shopping and Keşan’s advertisement. Especially cross border visits

afeccted peopled positively. The entrepreneurs have pointed out that they did not

come across any negative behavior and additionally established good relations.

Additionaly, in furniture industry, delivering the products to the houses has affected

the shopping positively. During the transportation of these goods, the sellers of the

smaller goods send their products. Therefore, this way provided a good co-operation

between people. Entrepreneurs motivate other tradesmen to start cross border trade.

Insititutions and organizations attach importance to development of members’

positive relationships. The entrepreneurs have made innovation both at marketing

and on product. There are also products that were perchased in Greece and put on

Keşan. People generally follow the innovation by means of fairs. Keşan Chamber of

Commerce and Industry’s trainings about entrepreneurship, legal regulations and

guidance made positive impact on members. Although the interviewed entrepreneurs

are operating in different sectors, the problems are similar. In cross border trading the

biggest problem is not having a mobility freedom for people and vehicles without

passport and visa in spite of the mobility of goods is free. Passport, visa and any

required documentation procedures for vehicles lead to loss of time, money and

labour force. Especially in summer, while customhome is busy, long vehicle queue

makes the trade activities more difficult.

Assistance of Keşan Chamber of Commerce and Industry about visa application

process makes it easy for members of the commerce. Taking the custom procedures

from İpsala Custom Gate to Tekirdağ Centre increased the transportation costs and

caused to loss of time. Some of the entrepreneurs work with mediator firms,

however, there are also entrepreneurs who transport their own goods and make all

the custom procedures by themselves. Quota on transportation trucks is another

problem in cross border trading. Greece has is not affected from these quotas because

Greece mainly transports to the other European Union countries. Not knowing a

foreign language is another problem. For some entrepreneurs that can speak English

it is not a problem though. Some sectors are affected a few by not knowing a foreign

language because Greek citizens of Turkish origin shop from these entrepreneurs.

However, it has been observed that working for Greek citizens are able to speak

basic Greek words about their issues. Some entrepreneurs who take Greek courses or

learn the language on their own is another observation. Speaking Greek makes

communication and trade easy. Some entrepreneurs especially working with the

Greek are preparing invitation cards and this helps writing Greek. Speaking the

customers’ native language is a private service for them. Therefore, entrepreneurs

make effort to learn foreign language.

As a result, the entrepreneurs, whom notice the opportunities and combine them with

cross border trading activities, support Keşan’s local development. All public

institutions that support these entrepreneurs also support this process. Entrepreneurs

contribute regional economic development not only by their personal efforts, but also

xxiv

by motivating other tradesmen. Those who are working in this direction have

established sectoral linkages, as well as by encouring other entrepreneurs. Public and

private sectors, institutions and organizations have supported this relationship.

1

1. GİRİŞ

Hızla değişen dünya düzeni, gelişme ve kalkınmaya bakış açısını da farklılaştırmıştır.

Bu farklılaşma ile tüm dünyada, kalkınma stratejilerinin oluşturulması ve özellikle

üst ölçek planların hazırlanması aşamasında yerelin özelliklerinin dikkate alındığı

görülmektedir. Yerleşimler güçlü ve zayıf yönleriyle birbirlerinden ayrıştıkları için,

gelişme stratejilerinin belirlenmesi aşamasında da bu çeşitliliklerin de göz önüne

alınması gerekmektedir.

Küreselleşen dünya düzeninde, devlet halen ulus devletin fiziksel sınırlarının

koruyucusudur. Fakat sınırlar, çeperde bulunması sebebiyle çoğunlukla dezavantajlı

bölgeler olarak algılanmış ve gelişmesinin ancak devlet yatırımlarıyla

sağlanabileceği düşünülmüştür. Küreselleşme sürecinde ilk olarak metropoliten

alanların ulusal ekonomiden kopması sebebiyle, sınırlar ulusal ekonomiyi kurtaracak

yeni potansiyel alanlar olarak görülmektedir. Sınırların bu önemli hale gelen

konumuna, Avrupa Birliği tarafından da dikkat çekilmektedir. Küreselleşme ve

Avrupa Birliği’nin yapılanması sebebiyle sınırlara artık yoğun ilgi vardır. Sınırların

da sahip oldukları potansiyeller ve karşılaşabilecekleri sorunlar olarak birbirinden

ayrıştığı fark edilmiştir. Avrupa Birliği, mekana özgü olarak geliştirip uyguladığı

projeler aracılığıyla sınır bölgelerinin dezavantajlı konumunu avantaja çevirmek için

çalışmaktadır. Sınır bölgelerindeki ticaretin gelişmesini sağlamak, girişimciliği

arttırmak, firmaların yenilikçilik kapasitelerinin gelişmesini sağlamak, bilginin

paylaşılmasını desteklemek, halklar arasında güven ilişkisinin kurulmasını

desteklemek, bu genel amaca ulaşmak için kullanılan yöntemlerden bazılarıdır.

Girişimci, mevcut üretim ve satış süreçlerine yenisini ekleyen, eksiklikleri fark edip

risklere rağmen yenilikçi faaliyette bulunan kişidir. Girişimci de hem yerele ait

olması hem de sınırın getirdiği avantajları fark eden ve fark yaratan olması sebebiyle

bu sürece dahil olmaktadır. Girişimcilik, bu anlamda, komşu bölgelerdeki yatırımlar

ve iş geliştirme konularında dikkat çeken bir olgu olarak yerelde karşımıza

çıkmaktadır. Girişimciliğin artması, yerel gelişmeye destek olan önemli ivmelerden

biridir. Bu aşamada şehrin geleceği hakkında söz sözleyen aktörlerin yerel gelişme

2

ve girişimciliğin arttırılması konularında ortak çalışmalar yapması önem

kazanmaktadır.

Sınır bölgesi olması, İstanbul-Tekirdağ-Yunanistan ve Edirne-Çanakkale-İzmir

Karayollarının kavşak noktasında bulunması, diğer ilçelere oranla daha gelişmiş ve

tercih edilir olması, kamu-özel sektör-sivil toplum kuruluşlarının kalkınma için

birlikte çalışması, girişimci kişi ve firmaların tüm fırsatların farkında olması

sebebiyle Keşan İlçesi çalışma alanı olarak seçilmiştir. Literatürde bu çalışmaya yol

gösterecek alana ve konuya dair başkaca araştırma olmaması, fakat Keşan’ın

yukarıda sayılan üstünlükleri sebebiyle araştırılmaya değer olması bu çalışmanın

yapılmasını gerekli kılmıştır.

Temel amaç, Keşan’da girişimciliğin yerel gelişmeye etkisinin belirlenmesidir. Sınır

avantajı sebebiyle sınır-ötesi faaliyette bulunan girişimcilere ulaşmak amaçlanmıştır.

Farklı sektörlerden, hizmet sektörü içinde ticaret faaliyetiyle uğraşan ve birbirleriyle

ilişki içinde olan girişimciler örneklem çerçevesini oluşturmaktadır. Kantitatif

araştırma yöntemi bilgilerin elde edilmesinde yeterince açıklayıcı olmadığı için

kalitatif araştırma yöntemi kullanılmıştır. Yarı yapılandırılmış derinlemesine

görüşme tekniğiyle yapılan alan çalışmasında; girişimcinin kişisel özellikleri,

girişimcinin ilişkileri, bunların yapısı ve mekansal özellikleri, girişimcinin

ilişkilerinin yerel gelişmedeki rolü hakkında 4 ana bileşen altında sorular

sorulmuştur. Soruların kodlandırılması yoluyla bilgiler daha standart şekle getirilerek

karşılatırılabilir olması amaçlanmıştır. Böylece, sonuca ulaşılması, karşılaştırılması

ve çıkarım yapılması kolaylaştırılmıştır.

1.1 Amaç

Bu tezin hazırlanmasındaki temel amaç, sınır-ötesi faaliyet gösteren girişimcilerin

yerel gelişmeye etkisinin Keşan İlçesi örneğinde incelenmesidir.

Çalışma alanı olarak seçilen Keşan’da sınır-ötesi ülkeler ile ticaret faaliyetiyle

ilgilenen girişimcilerin kişisel özellikleri, girişimcinin kurduğu ilişkiler ve ilişkilerin

yapısı ile bunların yerel gelişmeye etkisi sorgulanmıştır. Girişimcinin sınır-ötesi

fırsatlarını nasıl fark ettiği, faaliyetlere başlangıcının nasıl olduğu, bu aşamalarda

girişimcinin kimlerden destek aldığı, faaliyette bulunulan diğer firma ve kamu

kurumlarıyla ilişkileri sorgulanmıştır. Sınır-ötesi faaliyet esnasında öğrenilen imalat

3

teknikleri, yeni ürünlerin ve piyasaların farkına varılması durumu irdelenmiştir.

Mevcut durumdaki genel sıkıntılar, sıkıntıların kaynağı, sıkıntıların giderilmesi

halinde sınır-ötesinde iş ilişkisi için tercih edilecek şehirlerin belirlenmesi

amaçlanmıştır.

Bu çalışmanın bulguları ile farklı sektörlerdeki girişimcilerin sınır-ötesi ilişkilere

bakışı, ilişki kurma yöntemleri ve yaşadıkları sorunlar belirlenmiştir. Çıkarımlar,

yerel gelişmenin sağlanması aşamasında girişimcilerin sorunlarının belirlenmesi ve

karşılaşılan problemlere çözümler sunulması aşamasında diğer sınır bölgelerine

örnek oluşturacaktır.

1.2 Kapsam

Tezin hazırlanmasındaki temel amaç girişimciliğin yerel gelişmeye etkisinin

Keşan’da sınır ötesi faaliyet gösteren girişimciler üzerinden incelenmesidir.

İkinci bölümde; İçsel Büyüme Kuramı ve yerel gelişme kavramları açıklanmıştır.

Dünyada değişen anlayış farklılıkları kalkınma konusuna olan bakış açısını da

değiştirmektedir. 1980li yıllardan sonra yerleşmelerin de sorun ve potansiyel olarak

birbirlerinden ayrıştıkları görülmüştür. Yeni gelişme stratejileri artık bölgelerin kendi

potansiyelleri göz önünde tutularak belirlenmektedir. İçsel Büyüme Kuramı,

ekonomik büyümenin dışsal değil de ekonomik sistemin içsel bir sorunu olduğunu

vurgulamaktadır. Bu kuram ile teknolojik gelişme, beşeri sermaye, yaparak öğrenme,

bilginin yayılması önemli hale gelmektedir.

Üçüncü bölümde, girişimciliğin ne olduğu, girişimcinin özellikleri, kişi ve firmaları

girişim yapmaya yönelten süreçler açıklandıktan sonra Avrupa Birliği sınır

bölgelerinde girişimcilik ile ilgili proje örneklerine yer verilmiştir. Üretimde

sermaye, emek ve hammedeyi bir araya getiren dördüncü faktör olarak girişimcilik

görülmektedir. Girişimci, ihtiyaçları fark ederek cesaretle iş hayatına giren ve

mevcut işinde üretim/pazarlama süreçlerine yenilik getiren kişidir. Avrupa Birliği de

girişimcilerin kalkınmadaki olumlu etkilerini gördüğünden dolayı girişimciliği

destekleyen projeler geliştirilmekte, fonlarla girişimcileri desteklemeye ve aralarında

ağ kurmaya çalışmaktadır.

Dördüncü bölümde, sınır kavramına değinilmiştir. Daha sonra, Avrupa Birliği ve

Türkiye’de sınır problemleri ve sınır-ötesi işbirliği konusunda yapılan çalışmalara ve

4

anlayış farklılıklarına değinilmiştir. Günümüzde sınırlar hala devletlerin koruyucu

olarak gözükse de sınırlar gittikçe daha da etkisizleşmeye başlamıştır. Ülkelerin ilk

olarak metropoliten alanlarının küreselleşmesi sebebiyle kalkınma için gözler ihmal

edilen ve kendi kaderlerine terk edilen sınırlara çevrilmiştir. Ülkeler ve Avrupa

Birliği gibi yapılanmalar da sınırların sorunlarına çözüm bularak bu potansiyelden

yararlanmak için çeşitli projelerler sınır bölgeleri desteklemektedir.

Beşinci bölümde, çalışma alanı olarak hangi sebeplerle Keşan İlçesi’nin seçildiği

belirtilmiş, Keşan hakkında genel bilgiler verilmiştir. Çalışma konusu hakkında

Keşan’a özel açıklayıcı ve ayrıntılı bilgi edinmek sebebiyle yurtdışı ile ticaret

faaliyeti sürdüren girişimcilerle derinlemesine görüşme metoduyla yarı

yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır.

1.3 Yöntem

Araştırma konusu ile ilgili olarak girişimcilik, yerel gelişme, sınır ötesi işbirlikleri ve

İçsel Büyüme Kuramı konularında literatür araştırması yapılmıştır. Gelişmede

yerelin özelliklerinin ön plana çıktığı, girişimciliğin ekonomiye olan olumlu etkisi

görülmüştür. Kalkınma planları ve bölge planları da aynı konulara dikkat çekmekte,

kalkınmanın bu anlayışlar üzerinden gelişmesi yönlendirilmektedir.

Çalışmada sınır ötesi faaliyet gösteren girişimcilerin yerel gelişmeye etkisi

sorgulanmaktadır. Girişimcileri yeni iş kurmaya/yenilik yapmaya yönelten süreçler

ne şekilde işlemektedir, sınır bölgesinde bulunmak girişimcilerin işini kolaylaştırmış

mıdır, ilk ilişkiler kimler üzerinden sağlanmıştır, tüm aşamalarda hangi sorunlarla

karşılaşılmıştır sorularının cevabı aranmaktadır.

Sınır ötesi işbirliğine dair ilk projeler Türkiye’de Edirne-Bulgaristan arasında

yapılmıştır. Edirne’nin hem Yunanistan hem de Bulgaristan ile sınır bölgesi olması

ve ilk sınır ötesi projelerin Edirne’de başlaması sebebiyle çalışma alanı olarak Edirne

İli seçilmiştir. Gerek Yunanistan’a yakınlığı, önemli ulaşım akslarının kavşak

noktasında bulunması, sınır ötesi faaliyet gösteren girişimcilerin bulunması, kamu-

özel sektör-sivil toplum kuruluşlarının biraraya gelerek girişimcilik ve ticaretin

gelişmesi amacıyla çalışmalar yapılması Edirne İli’nde Keşan İlçesi’nin çalışma alanı

olarak seçilmesinde belirleyici olmuştur. Keşan’da girişimciliğin yerel gelişmeye

etkisini belirlemek amacıyla yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Daha geniş

5

bir alanda ve daha kapsamlı bilgi elde edilmesi amaçlanmıştır. Bu sebeple kantitatif

araştırma yöntemi yerine kalitatif araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Kalitatif

yöntem ile standart bilgi yerine daha ayrıntılı ve birbirine bağlantılı bilgi elde

edilmiştir. Örneklem çerçevesi belirlenmesi aşamasında Keşan Ticaret ve Sanayi

Odası üye listelerinden yararlanılmıştır. Araştırmacının Keşanlı olması ve tüm

çalışma aşamasında Keşan’da bulunması yarı yapılandırılmış görüşmelerde kişilerin

rahatça fikirlerini beyan etmesini sağlamıştır. Araştırmacının sürekli Keşan’da

bulunup çalışma hayatında olması, katılarak gözlem yöntemiyle de bilgi

toplanmasına olanak sağlamıştır.

6

7

2. YEREL GELİŞME VE İÇSEL BÜYÜME KURAMI

Bölgelerin ve kentlerin birbirilerinden ayrışan sorunlarının olduğu ve birbirilerinden

farklılaşan potansiyeller barındığının görülmesi ile her yere uygulanabilecek genel

bir gelişim stratejisinin olamayacağı görülmüştür. Artık yerelin ön plana çıkarıldığı

kalkınma stratejileri ön plana çıkarılmaktadır ve gelişmeye dair yöntemler bu

doğrultuda şekillendirilmektedir.

Ekonomik büyümenin ekonomik sistemin içsel bir meselesi olduğu düşüncesini

savunan İçsel Büyüme Kuramları, büyümenin ekonomik sistemin dışsal bir mesele

olduğunu savunan Neo-Klasik Kuramlara alternatif getirmiştir. İçsel Büyüme

Kuramları; ekonomik büyüme kavramını beşeri sermaye, teknolojik gelişme, bilginin

saçılması ve yaparak öğrenme kavramlarıyla bağdaştırmıştır.

2.1 İçsel Büyüme Kuramı

Bölgesel kalkınma politikaları, küreselleşme ve yerelleşme dinamiklerinin ön plana

çıktığı 1980’li yıllardan sonra, doğrudan devlet yatırımları yerine işgücü ve yaşam

kalitesi gibi mekanın özellklerini iyileştirici alternatif yatırım ve içsel gelişmeyi daha

ön planda tutmuştur. Daha önceki bölgesel kalkınma programları pazar, işgücü ve

hammaddeyi erişime önem verirken, yeni bölgesel politikalarda ise sosyal ilişkiler,

normlar ve kurumsal ilişkiler daha önemli hale gelmiştir (Aktakas, 2006).

Neo-klasik modeller sermaye tabanlı iktisadi büyüme teorileridir. İçsel Büyüme

Teorisi 1990’larda teknik süreci büyüme sürecinin içine katan ‘Yeni Büyüme

Teorisi’ olarak ortaya çıkmıştır (Izushi, 2008). İçsel Büyüme Teorisi’nin ortaya çıkış

nedeni, Üçüncü Dünyadaki sermaye akışının az gelişmiş ülkeleri kalkındırmada

yetersiz kalması ve klasik teorilerin bu gelişmeleri açıklayamamasıdır. Neo-Klasik

Büyüme Kuramında olduğu gibi, İçsel Büyüme Kuramı da ekonomiye bir bütün

olarak bakar (Romer, 1994). İçsel Büyüme Kuramını Neo-Klasik Büyüme

Kuramı’ndan ayıran özellik, firmaların ürettiği yeni bilgilerle teknolojik değişime yol

açmasının modellemede kullanılmasıdır (Acs, Varga, 2002). İçsel Büyüme Teorisi,

8

ekonomik büyümenin dışsal değil de ekonomik sistemin içsel bir sorunu olduğunu

vurgulamaktadır.

Neo-klasik büyüme teorisi, kişi başı sermayenin, kişi başına üretim ya da tüketim ile

aynı oranda arttığı dengeli bir büyüme tanımlamaktadır. Denge sağlandığında kişi

başına gelir ve tüketimdeki artış oranı, gelişme hızı ile aynı seviyeye gelmektedir.

Yani nüfus artışı ve teknolojik gelişme dışsal olarak kabul edilmiştir ve burada

kamunun belirgin bir rolü yoktur. Neo-klasik büyüme modeli; ekonomiyi, bıçak sırtı

denge şartından ve devletin ekonomiye müdahelesinden kurtarmaktadır. Fakat bu

sefer de bilgi birikimi, teknoloji, beşeri sermaye gibi büyümenin temel aktörlerinin

dışsal sayılması problemi ortaya çıkmaktadır. İçsel Büyüme Modelleri ise daha

kaliteli eğitim ve sağlık hizmeti sunarak, Ar-Ge ve teknoloji transferini

destekleyerek, mülkiyet haklarını koruyup iletişim ağlarını güçlendirerek dışa açık

ekonomik sistem kurmak yoluyla devletin ekonomideki rolüne dikkat çekmektedir.

Ek olarak, devlet rekabetin önündeki engelleri kaldırarak ekonomide tekrar aktif bir

rol üstlenmektedir. Sonuç olarak içsel büyüme teorileri, ekonomik büyümeyi sistem

içerisinde aramaktadır (www.ekodialog.com). Solow’un oluşturduğu model, bazı

ülkeler fakirken diğerlerinin neden çok zengin olduğunun açıklanmasında önemlidir.

İçsel Büyüme Kuramları, Solow’un zaman içinde bazı ülkelerin daha hızlı gelişerek

birbirlerinin gelişmişlik seviyesini yakalayacağına dair hipotezi kabul etmemekte, az

gelişmiş ülkelerin gelişmiş ülkelerle gelir farkının artmaması için gerekli tedbirleri

alması gerektiğini savunmaktadır. “İçsel büyüme yaklaşımına göre benzer

gelişmişlik düzeyine sahip iki ülke arasındaki entegrasyon ülkeler arası mal ve bilgi

akışı yoluyla kaynakların ülke içinde ve ülkeler arasında yeniden etkin dağılımını

sağlamakta ve her iki ülkede de ölçeğe göre artan getiriye yol açmaktadır (Demir,

2002, s.8).”

Schumpeter, Neo-klasik yaklaşımdan farklı olarak teknolojik yenilik kavramının

alanını genişletmiş, teknolojik yenilik kavramını sadece üretim sürecinde yeni bir

tekniğin kullanılması olarak değil, aynı zamanda yeni bir malın üretilmesi, yeni

pazarların açılması, yeni pazar örgütlenmelerine gidilmesi, yeni hammadde

kaynaklarının bulunması gibi süreçleri de kapsayan bir kavram olarak tanımlamıştır

(www.ekodialog.com). Arrow çalışmalarında bazı sektörlerde zaman geçtikçe

maliyetlerin düştüğünü, kalitenin yükselip üretimin hızlandığını ortaya koymuştur.

Bu süreci “Yaparak Öğrenme” olarak tanımlamıştır. Şirket üretim yaptıkça işini daha

9

iyi yapmayı öğrenir, ürünlerini geliştirir ve yeni ürünler yaratır. Bu üretim seviyesi

genel ekonomi ile de bağlantılıdr ve bir şirketin verimliliği ülkenin toplam üretim

seviyesiyle de ilgilidir. Romer, Arrow’un öğrenme konusundaki bulgularıyla Neo-

Klasik modelin açıklayamadığı konuları birleştirmiştir ve teknolojik gelişmeyi

ekonomik modelin içsel bir parçası olarak açıklamıştır. Yapılan yatırımlar bir yan

ürün olarak teknolojik bilgiyi arttırır, bu bilgi artışı taşmalar sonucu sektör geneline

yayılır. Bir ülkede ne kadar çok yatırım yapılmışsa, o kadar ekonomik bilgi üretilmiş

demektir. Böylece, yatırımların getirileri eski modellerin öngördüğünden daha

yüksek seviyede olduğu varsayılır. Lucas, bir ülke ekonomisinin fiziksel sermaye

yatırımlarının yanında sosyal sermayeye yatırıma da ihtiyaç duyduğunu belirtmiştir.

Sosyal sermaye, eğitime yapılan yatırımların yanı sıra yaparak öğrenme yolu ile de

gelişir. İçsel büyümede bilginin dolaşımı, uluslararası mal akışları kadar önemlidir.

Bu sebeple de “devletin yabancı dil öğrenimini, yurtdışında eğitim ve araştırmayı,

yabancı sermaye girişini teşvik etmesi; vergi, göç ve vize politikalarını

uyumlaştırması; yurtiçi ve yurtdışı iletişim ağlarını geliştirmesi; girişimcilerin ihtiyaç

duydukları bilgilere ulaşmalarına katkı sağlaması; patent ve mülkiyet haklarını

koruması büyümeye olumlu katkı yapacaktır (Demir, 2002, s.8).”

Bir bölgenin dünya ekonomik sisteminden dışlanmaması ve artan zenginleşmeden

pay alabilmesi için gerekli koşullar şöyle özetlenebilir; ilk olarak bölgelerin mevcut

bilgi ve birimlerini sürekli olarak artırabilmeleri ve bunu rekabet güçlerini

sürdürebilmek amacı ile yaratıcı olarak kullanabilmeleri, diğer bir deyişle “sürekli

öğrenme kapasitelerinin oluşturulması”, ikinci olarak “öğrenme ve gelişme süreci

için gerekli olan birliktelikleri, işbirliğini ve paylaşmayı kolaylaştıracak kurumsal

zenginliğin desteklenmesi”. Bu iki özelliğe ulaşabilmenin ön koşulları vardır.

Bunlardan ilki bilgi derlenmesi, üretilmesi ve yayılması için gerekli masrafların

azaltılması (Scott, 1996) ve böylelikle var olan bilgiyi kullanarak birim ve bireylerin

kendilerini yetiştirme, uzmanlık alanları oluşturma ve yeteneklerini artırma

şanslarının artırılması gerekmektedir. İkinci en önemli koşul, mevcut sosyal

sermayenin geliştirilmesi ve öğrenme kapasitesinin belirli bir düzeye ulaştırılmasıdır

(Eraydın, 2002).

Neo-Klasik Kuram, teknoloji ve beşeri sermayeyi dışsal faktör olarak aldığı için,

İçsel Büyüme Kuramı ekonomik gelişmeyi ‘yaparak öğrenme’, ‘beşeri sermaye’,

10

‘teknolojik gelişme’ye dayandırdığı için bu çalışmanın temeli İçsel Büyüme

Kuramına dayandırılmıştır.

2.2 Yerel Gelişme

1970’lerde ulus devletlerin geçmiş dönemdeki bazı işlevlerine son vermeleri ile yeni

bir aşamaya gelinmiştir. II. Dünya Savaşı sonrasından 1970’lere kadar farklı

mekansal birimlerdeki düzenlemelerden ve özellikle az gelişmiş bölgelere kaynak

aktarımından sorumlu olan ulus devletlerin bu çabalarını azaltmaları bölgeleri önemli

ölçüde etkilemiştir. İlk olarak, bölgeler yeni oluşan küresel düzende ulus devlete

referansla değil, uluslar arası sistem içindeki konumları ile tanımlanmaya

başlamışlardır. İkinci olarak, ulus devletin sınırlamaları ve desteği ortadan kalkınca

bazı bölgeler sıçrama yaparken, diğerlerinin geçmişteki gelişmişlik düzeylerini bile

korumada zorlandıkları görülmüştür. Bu durum bölgesel ve yerel düzlemlerde

müdahale biçiminin ne olması gerektiği tartışmalarını da beraberinde getirmiştir.

Özellikle 1980’li yıllardan başlayarak “bölge” kavramının ulus devlete referansla

değil, küresel ekonomik sistemin bir alt birimi şeklinde tanımlandığı ve kimi zaman

“yerel” kavramı ile eş anlamlı olarak kullanıldığı gözlenmektedir (Eraydın, 2002).

“Bölgesel kalkınmada yaşanan gelişmeler eski endüstriyel bölgelerine ilginin

azalmasına neden olduğu gibi, Kuzey İtalya, Güneybatı Almanya, Batı Danimarka,

Güneybatı Norveç gibi yeni dinamik bölgeleri ortaya çıkarmıştır (Aktakas, 2006,

s.36).” Çetin’in belirttiği gibi (2005), bu bölgelerin başarısının altında yatan gerçek,

kalkınma sürecinin tamamen bölge içindeki dinamiklerle başlatılmasıdır (Aktakas,

2006’da atıfta bulunduğu gibi).

Dünyaki toplumlar, şehirler ve kamu idareleri küreselleşmenin zorluklarına cevap

olarak hızla yerel gelişme stratejilerine yönelmektedir (www.ilo.org). Yerel

gelişmenin ne olduğuna dair bir çok tanımlama bulunmaktadır. Henüz açıkça

tanımlanmış bir teorik modelin eksikliği, yerel gelişme strateji fikirlerinin deneyim

ve benzetmelere dayanması ayrıntısıyla kabul edilmiş tanımın ortaya çıkmasını

önlemiştir. Böylece, yerel gelişme stratejilerinin içeriğini özelleştirmek için

yaklaşımın temel özelliklerine başvurulmaktadır (Rodríguez-Pose, 2001).

Yerelde gelişmeyi hangi faktörleri etkilendiğinin belirlenmesi için Wong’un

makalelerinden yararlanılabilir. Wong (1998) çalışmasında, karar alıcıların yerel

kalkınma sürecinde değişik faktörlerin önemini nasıl belirlediklerini İngiltere’de

11

birbirine çok zıt sosyo-ekonomik tecrübelerdeki iki bölge örneğinde incelemiştir.

Öncelikle yerel ekonomik kalkınma için hayati önem taşıyan temel faktörlerin

belirlenmesi için akademik ve politika amaçlı çalışmalar incelenmiştir. Amerika,

İngiliz ve Avrupa’da henüz yayınlanmış 30 önemli literatür çalışması ele alınmış ve

yerel ekonomik kalkınma için önemli olan faktörlerden kapsamlı bir liste

hazırlanmıştır. Wong, literatür taraması sonucunda yerel ekonomik kalkınma

faktörlerini Mekansal Faktörler, Fiziksel Faktörler, Altyapı, İnsan Kaynakları, Finans

ve Sermaye, Bilgi ve Teknoloji, Yaşam Kalitesi, Kurumsal Kapasite, İş Kültürü,

Toplum Kimliği ve İmaj olarak belirlemiştir. Yerel ekonomik kalkınma faktörlerini

içeren bu çalışma listesi, sonraki deneysel çalışmaya temel oluşturmuştur. Çalışma

alanı olarak Kuzeybatı İngiltere (Cheshire, Cumbria, Lancashire, Greater

Manchester, Merseyside) ve Doğu İngiltere (Doğu Anglia, Essex, Bedfordshire,

Hertfordshire) seçilmiştir. Bu iki bölge çok farklı sosyal ve ekonomik gelişmişlik

seviyeleri ve deneyimleri sebebiyle tercih edilmiştir. Belirlenen iki farklı bölgedeki

yerel aktörlere bu faktörleri derecelendirmek amacıyla anketler yollanmıştır. Bundan

sonra, seçilen 22 katılımcıyla yarı-yapılandırılmış derinlemesine görüşme

yapılmıştır.

Çizelge 2.1 : Yerel ekonomik gelişme faktörlerinin sıra ortalaması: Kuzeybatı ve

Doğu bölgesi (Wong, 1998, s. 711).

Tabloda, iki farklı bölgedeki anket sonuçları özetlenmiştir. Yerel gelişme

faktörlerinin sıra ortalaması, araştırmadaki deneklerin faktöre verdiği öneme gore

hesaplanmıştır. Düşük değer, faktörün yüksek derecede önemli olduğunu

12

belirtmektedir. Parantez içindeki değerler, bu faktörün çok da önemli olmadığını

belirten denek sayısıdır. Çalışmada, her iki bölge katılımcıları da arsa, emek,

‘Sermaye’, ‘Altyapı’ ve ‘Konum’ gibi geleneksel faktörlerin ekonomik gelişme için

en hayati unsurlar olduğunu belirtmişlerdir. Soyut faktörlere bakış açısı konusunda

bölgesel faklılıklar görülmemiştir. ‘İnsan Kaynakları’ konusu, aktörler tarafından her

iki bölgede de en yaygın olarak bahsedilen unsurdur. ‘İş Kültürü’ ve ‘Toplum

Kimliği ve İmaj’ faktörleri her iki bölgede de daha az önemsenmektedir. Özet olarak,

çalışmanın sonucunda geleneksel faktörlerin hala yerel gelişmenin temelini

oluşturduğu görülmüştür. Soyut faktörler son teknolojiyi hızla destekleyerek yerel

rekabeti güçlendirme konusuna dikkati çekmektedir.

Dünya Bankası’nın yapmış olduğu tanıma göre yerel gelişme; yerel yönetimlere, özel

sektöre, kar amacı gütmeyen sektörlere ve yerel örgütlere yerel ekonomiyi

geliştirmek için birlikte çalışma fırsatı tanır (www.worldbank.org). Tanımlı alanın

temel kamu ve özel sektör paydaşları arasındaki ortaklıkları teşvik eden, ortak

tasarım ve temel kalkınma strajilerinin uygulanmasına olanak sağlayan, yerel

kaynakları ve küresel ölçekteki rekabet avantajını kullanarak sonuç olarak kalıcı iş ve

ilham veren ekonomik aktiviteleri sağlayan katılımcı bir kalkınma sürecidir (ILO,

2002) (Rodríguez-Pose, 2001). Yerel gelişme; aktörler, organizasyonlar ve

kaynakları harekete geçirir, diyalog ve stratejik faaliyetler yardımıyla yeni kurumlar

ve yerel sistemler geliştirir, “global düşün, yerel faaliyet göster” düşüncesini yansıtır

(Saturninus, 2002); kendi özel kimliğini ve yerleşimini koruyan yerel bir toplumda

kendi sosyal, ekonomik ve kültürel dinamiklerini güçlendiren, her bir alt sistemiyle

bağlantı kuran, böylece bu alt sistemler arasında kontrolü ve müdahaleyi

kolaylaştıran bir süreci niteler (Casanova, 2004) (Çetin, M., 2007).

Yerel gelişmenin amacı, yerelin ekonomik geleceğini ve hayat kalitesini birlikte

geliştirmek için yerel bölgenin ekonomik kapasitesini büyütmektir. Yerel gelişme

çalışmaları, bölgenin ekonomik geleceğini ve yaşayanların hayat kalitesini

yapılandırmak için uygulanır (Varol, 2010). Yerel gelişme rekabetçiliğin arttırılması,

sürdürülebilir büyümenin arttırılması ve bu büyümenin kapsamlı olmasına odaklanır.

Yerel gelişme, fiziksel planlama, çevre planlama, iş geliştirme, altyapı sağlama,

gayrimenkul geliştirme ve finans konularını içeren bazı yerel yönetim ve özel sektör

fonksiyonlarını, yani çevre, ekonomi ve pazarlamayı içeren farklı disiplinleri kapsar

13

(www.worldbank.org). “Ayrıca, yerel gelişme; yerel halkla birlikte hareket etme

imkanı tanır, yerel yönetimler, özel sektör, üçüncü sektör ve yerel topluma yerel

ekonomiyi birlikte geliştirme ve iyileştirme fırsatı sağlar. Yerel toplumlar, kendi

yerel ekonomik kalkınma ihtiyaçlarına farklı yollardan cevap vermeye çalışır. Bu

çerçevede, yerel ekonomik kalkınma inisiyatifleri oldukça çeşitlidir (Theodoros ve

Dimitris, 2003) (Çetin, 2007’de atıf yaptığı gibi).”

“White ve Gasser (2001), yerel gelişme stratejilerini dört temel özellikte toplamıştır:

Sosyal diyalog ve katılıma ihtiyaç vardır.

Mekana dayalıdır.

Yerel kaynakların hareketliliğini ve rekabet avantajını gerektirir.

Yerelin sahipliğinde ve yönetimindedir. (ILO, 2002, s. 8-9)”

Yerel gelişme ile ortaklıklar hiç durmadan yatırım ortamını ve işlerini geliştirir,

rekabeti arttırmak için yatırım ortamını sağlar, mevcut işlerin devamlılığını sağlar ve

kazançlarını geliştirir. Yerel ortaklıklar, yerelin gelişme ihtiyaçlarına birçok yolla

cevap verirler. Bu kapsamda, birçok değişik yaklaşım ortaya konabilir:

Yerel işletmeler için uygun olan yerel yatırım ortamının sağlaması

Küçük ve orta ölçekli girişimlerin sağlanması

Yeni girişimlerin teşvik edilmesi

Dışsal yatırımların çekilmesi (ulusal ve uluslararası)

Fiziksel (sert) altyapıya yatırım yapmak

Yumuşak altyapıya yatırım yapmak (eğitim ve işgücünün gelişmesi, kurumsal

sağlayıcı sistemlerin ve mevzuatın geliştirilmesi)

Belirli iş kümelenmelerinin büyümesinin sağlanması

Kentin belli parçalarının büyümesinin veya dönüştürülmesinin amaçlanması

(mekansal yatırımlar)

Yeni ortaya çıkan işlerin desteklenmesi

Belirli dezavantajlı grupların amaçlanması (www.worldbank.org)

14

Temel olarak, seçilen kentsel alanlarda yerel gelişme için halk lehine dört temel

dayanak mevcut literatürden elde edilebilir:

Özel bölgesel ve yerel koşullar ile ağlar ekonomik küreselleşme bağlamında

yeni karşılaştırmalı üstünlükler olarak ortaya çıkmaktadır.

Genel olarak kabul edilmektedir ki; yenilikçilik, ekonomik gelişme ve

yeniden yapılanmanın lokomotifidir. Yerel ağlar, yeniliklerin dağılımı için

dağıtıcı görev üstlenebilir.

Birçok durumda, yeni kurulmuş ve küçük işletmelerin kuruluşu ve

devamlılığı, işletmelerin yakın çevreleriyle olan performanslarıyla sıkı sıkıya

ilişki içindedir.

Firmaların çoğu, kendilerinin yerel mekanları için olağanüstü sorumluluk

gösterme eğilimindedir. Kamu sektörü ve özel sektörün işbirliği sonucunda

ortaya çıkan “Mekan Pazarlama” ile yerel teşebbüsler uzun vadede mekanın

imajının düzelmesini sağlayabilir. Böylece, dış maliyetlerin faydaya

dönüşmesi mümkün olabilir (Neumann vd., 2008).

Uluslararası Çalışma Örgütü’nün Yerel Ekonomik Kalkınma Programı tarafından

kullanılan yerel gelişme tanımı da bu dört özelliği kapsamaktadır (Rodríguez-Pose,

2001).

Neumann, Schmidt ve Trettin’in 2008’de yayınladıkları çalışmalarında, yerel

gelişmenin üç anahtar stratejisi olarak; yerel perakende özelliklerindeki eksiklikleri

azaltmak, yeni işlerin kurulmasını teşvik etmek ve yeni iş ağlarının kurulması ve

devamlılığını teşvik etmek olarak belirtilmiştir (Neumann vd., 2008).

“Artık, yerel gelişme kavramı; yerel olmak, yereli de içine almak, yani yerel yönetim

birimlerini, yerel oda ve birlikleri, işletmeleri vb. de kapsamak durumunda ayrıca

kamu, özel sektör ve farklı sivil toplum kuruluşları birlikte bölge için vizyon, politika

ve uygulama projeleri oluşturmak durumundadır (Tunçsiper, 2009, s. 53).”

Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013) Bölgesel Gelişme Politikaları ve AB’ye

Ekonomik Sosyal Uyum Özel İhtisas Komisyonu Raporu’na göre bölgesel

politikalara ilişkin güçlü yönler 6 ana başlık altında gruplanmıştır. Bunlardan ikisi

bölgesel ölçekte artan girişimcilik ve genç nüfus potansiyeli ile yerel potansiyel,

yerel kaynak çeşitliliği, coğrafi konum ve iklim koşullarının farklı bölgelerde farklı

15

gelişme alternatiflerine imkan vermesidir (Dokuzuncu Kalkınma Planı Bölgesel

Gelişme Politikaları ve AB’ye Ekonomik Sosyal Uyum Özel İhtisas Komisyonu

Raporu, 2006).

Yine aynı raporda temel zayıf yönler/sorunlar; bölgesel kaynakların etkin

kullanımında kamu-sivil toplum-özel sektörün işbirliğinden istenen düzeyde

faydalanılamaması, yerelde proje hazırlama ve uygulama konusunda yetişmiş uzman

yetersizliği, yerel aktörlerin idari kapasite ve kaynak yetersizliği olarak belirtilmiştir

(2006). Bunlar, yereldeki sorunlardır. Bölgesel gelişmeye yönelik yerel düzeyde

kurumsallaşma olmaması, yereldeki ekonomik avantaj ve potansiyeli harekete

geçirecek bölgesel politika araçlarının yetersizliği, bölgelerin içsel potansiyellerini

harekete geçirecek sürükleyici sektörlerin belirlenmesine yönelik çalışma ve

uygulamaların yetersizliği, yerelleşme ve yığılma ekonomilerinin yarattığı fırsatları

(içsel ve dışsal ölçeğe göre artan getiri) arttıracak politikaların uygulanmaması da

diğer sorunlardır (Dokuzuncu Kalkınma Planı Bölgesel Gelişme Politikaları ve

AB’ye Ekonomik Sosyal Uyum Özel İhtisas Komisyonu Raporu, 2006). Bunlar da,

daha üst ölçek kurum ve kuruluşlar tarafından çözülebilecek sıkıntılardır.

Dokuzuncu Kalkınma Planında vizyon; ‘Toplumsal sorumluluk, bütünsellik, çevreye

duyarlılık, insan odaklılık anlayışı temelinde; ulusal ve uluslararası düzeydeki etkin

işbirliği ve yerel dinamikler aracılığı ile hızlı yapısal değişimini sağlamış, rekabet

gücünü sürdürülebilir hale getirmiş, bütün bölgelerinde yüksek yaşam kalitesine

ulaşmış, ulusal politikalar ve stratejiler ile uyumlu olarak AB’nin bölgesel gelişme

araçlarını etkin kullanan altyapıyı oluşturarak topyekün kalkınmış bir Türkiye”

olarak belirlenmiştir. Bu amaç ve politikaların uygulanması için 1. Öncelik olarak

bölgelerin içsel potansiyellerinin harekete geçirilmesi ve yerel kaynakların verimli

kullanımıyla rekabet gücü kapasitelerinin arttırılması ve sürdürülebilir gelişmenin

sağlanması belirlenmiştir. Bu önceliğe ulaşmak için ‘sürükleyici sektörlerin’

belirlenmesi, bölgesel kalkınma planlarının yerelin özellikleri göz önüne alınarak

oluşturulması, girişimciliğin desteklenmesi tedbirler olarak sıralanmıştır.

Bölgelerin gelişimi için kalkınmaya dair anlayışların değiştiği ortadadır. Artık

yerleşim birimlerini birbirinden ayırt eden özelliklerinin belirlenmesi ve bu

özelliklerin geliştirilmesi, kamu-özel sektör-sivil toplum kuruluşları işbirliği ve insan

kaynaklarına yatırım yapmanın öneminin kavrandığı bir dönemden geçilmektedir.

Türkiye’nin gelişme stratejileri de bu yeni kavram ve anlayışlara dayandırılmaktadır.

16

İçsel Büyüme Kuramında teknolojik gelişmenin sağlanması, bilginin saçılması,

beşeri sermayenin iyileştirilmesine dikkat çekilmektedir. Yerel Gelişme kavramına

ve İçsel Büyüme Kuramına birlikte bakıldığında savundukları değerlerin birbirini

desteklediği görülmektedir.

17

3. GİRİŞİMCİLİK VE YEREL GELİŞME

Mekanın ve bölgelerin özelliklerine göre gelişme stratejilerinin oluşturulması, artık

tüm ülke için tepeden belirlenen kalkınma stratejilerinin yerini almaktadır.

Girişimcilik, üretim yöntemine ve sürecine, pazarlama stratejilerine yenilik getirerek

ekonomik gelişmeyi desteklemektedir. Girişimci de hem yerel potansiyelleri ve

ihtiyaçları gören hem de cesaretiyle iş kuran ve geliştiren olması sebebiyle yerelin

gelişmesinde hızlandırıcı rol oynamaktadır.

3.1 Girişimcilik Olgusu

Dünya üzerindeki ülkeler genel olarak ekonomik durgunluk yaşamaktadır. Bu

durumda yerel ve merkezi yönetimler şehirlerin ekonomik problemlerine çare

bulmak için farklı yerel gelişme stratejileri geliştirmektedir. Girişimciliğin

arttırılması, bu stratejilerden yerel seviyede ekonomik dönüşüm için en etki

yöntemlerden biridir (Varol, 2010). Yerel ve bölgesel kalkınmanın mekansal

eşitsizlikleri, yerel aktörleri mekan özelliklerini yeniden keşfetmesi ve ekonomik ve

pazarlama stratejilerini belirleyerek ulusal ve küresel ekonomide rekabet edebilirliği

güçlendirme yönünde harekete geçirmektedir (Wong, 1998). Ekonomik kalkınma,

toplumun yaşam kalitesinin yükseltilmesidir ve 1990’ların başından itibaren

“girişimciliğin geliştirilmesi”, iş dünyasının gelişmesi ve istihdama katkısı

vasıtasıyla toplumda refaha doğru anahtar rol oynamıştır. Bu süreçte yerel yönetimler

başta olmak üzere tüm yerel aktörler yatırımların ve istihdamın gelişmesi gibi

ekonomik kalkınmayı tetikleyen konularda önemli fonksiyonlar üstlenmiştir. Bunun

neticesinde yerel gelişmede özel önem kazanan girişimcilik, “kalkınmanın da

motoru” olarak kabul edilmeye başlanmıştır (Sayın, 2006).

Klasik olarak ekonomide, üretimde üç faktör olduğu kabul edilir: hammadde, emek

ve sermaye. Her ürün, bütün mal ve servisler bu üç faktörün bileşimidir. Kişilerin

ihtiyaçlarını giderecek şekilde bu faktörlerin bileşimi oluşturulduğunda birleşime

değer katılmış olur. Girişimcilik, bu diğer üç faktörü organize eden dördüncü faktör

olarak adlandırılmaktadır. Girişimcilik klasik olarak şu şekilde ifade edilmektedir:

18

İhtiyaçları gidermek için yeni ürün veya ürün birleşimlerinin bulunması (yenilik

yapmak)

Kaynakları etkin biçimde organize etmek (organizasyon yaratmak)

Değer ekleyerek zenginlik yaratmak (istihdam oluşturmak) (Mellor vd, 2009)

“Girişimcilik, mevcut bir üretim sürecine dahi yeni konseptler ekleyip, değisik

üretim teknikleri kullanılarak, ürünü pazarlayabilme, satabilme ve kara

dönüştürebilme faaliyetidir (Küçükaltan, 2009, s.22).”

İşletme,

Buluş, icat

Yenilik

Ticarileştirme

Teknolojik Kazanç

Yeni İş Kolu Yaratma yoluyla kapasitesini geliştirebilir.

Bu durumda girişimcinin özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

Yaratıcı

Yenilikçi

Ticari Farkındalığı Yüksek

Kendi Kendini Motive Eden (Mellor vd, 2009)

“Girişimci piyasada var olan risk ve belirsizliklere rağmen yaratıcı, yenilikçi fikirleri

hayata geçirir ve ekonomik gelişmelerde etkili olur (Yıldız, 2009, s.2).” Girişimci,

farklı bölgelerdeki kaynaklar ve yeni yöntemleri birleştirerek sorunları çözen kişidir.

Bu anlamda girişimcilik, ister kişi ister firma olsun aktörlerin farklı ekonomik

mekanlarda yenilik oluşturması ve bu yenilikten fayda sağlamasıdır (Yeung, 2009).

Girişimci, yenilik ve yaratıcık araçlarını bilinçli bir şekilde kullanarak girişiminde

başarıya ulaşır (Mellor vd., 2009).

Schumpeter’in iktisat teorisine göre, sistemin dinamik aktörleri olarak yenilikleri

üretime uygulayan girişimcilerin bulunmadığı toplumlarda, rekabetin etkisiyle karlar

aşağı doğru bir seyir izleyecek ve faiz hadleri de sıfıra doğru inecektir. “Yenilikleri

üretime dahil eden girişimcilerin bulunduğu ekonomilerde ise, üretim hacmi ile

19

karlar artacak, rekabet sürekli olarak kamçılanacak ve fiyatlar düşecektir. Bunun

sonucunda da, bir taraftan yatırımlar artacak diger taraftan da düşük maliyetler ve

fiyatlar sayesinde işçiler ile tüketiciler fayda göreceğinden, toplum ilerleme

gösterecek ve ekonomik bolluk ortaya çıkacaktır (Dolgun, 2006, s. 146).” Girişim

yaratma ve geliştirme, özellikle istihdama katkıda bulunma, gelir artışı, mali

kaynaklar, hizmetlerin ulaşılabilirliğinin artması ve pozitif rol modeller açısından

yerel gelişmenin kritik noktalarını oluşturur (TOBB vd., 2007).

Literatürde girişimciliğin farklı boyutlarını ele alan birçok tanım bulunmaktadır,

fakat girişimcilik eğilim, davranış ve çıktılar yönüyle tanımlanmalıdır. Girişimcilik

gerek ekonomik-ticari alana veya gerekse de kar amacı gütmeyen kapsama gerekse

de küçük ve/veya şahsi firmalara veya organizasyonel kapsama aittir. Fakat her

durumda girişimcilik; amaç, büyüme, risk, yenilik ve başarı kriterleri

değerlendirilerek tanımlanmalıdır (Davidsson, 2008).

Davidsson’a göre (2008) girişimcilik, pazarda değişikliklere yol açacak yeni

ekonomik faaliyetlere başlamayla alakalı toplum yapısıyla ilgili bir olgudur. Bu

durum, aşağıdaki tabloda açıklanmıştır. Tabloda Pazar eksenindeki ‘Yeni’; yeni bir

pazarın tamamen sıfırdan ortaya çıkması veya mevcut pazarda yeni bir faaliyetin

ortaya çıkmasını açıklamaktadır. Tabloda Firma eksenindeki ‘Yeni’; yeni bir

firmanın oluşmasını sağlayan bağımsız iş başlangıçlarını veya mevcut bir firma için

yeni bir yatırımı açıklar.

Çizelge 3.1 : Davidsson’a göre girişimcilik (2008).

20

I nolu bölme, yeni bir oluşumun yeni bir pazar yaratmasını veya aynı pazarda daha

önce hiçbir satıcının aynı öneriyi getirmemesi durumunu açıklamaktadır. ‘Yeni

Ürün/Servis’, Schumpeter’in ‘Yeni Ürün’ tanımına karşılık gelmektedir. ‘Paket’,

daha önce pazarda önerilen fakat kişisel girişim olarak tamamen yeni olmayan ürün

ve servis bileşenlerini açıklar. Bu da Schumpeter’in ‘Yeni Kombinasyon’ tanımı ile

örtüşmektedir. IKEA buna aydınlatıcı bir örnek olarak gösterilebilir. Mobilya

parçalarında bir yenilik yapmasa da tüketiciyi kapsayan şekilde farklı aktörler

arasında emek dağılımı yapması, üretim ve son ürünün dağıtımında yenilik yapması

onu diğer örneklerden ayrıştırmıştır. Her ne kadar yeni bir pazar yaratmasa da

tüketici tercihlerini değiştirmiş ve rakiplerine önerilerini değiştirmek için yol açmıştır

IKEA ayrıca yeni ‘Ücret/Değer İlişkisi’ni kapsayacak şekilde de ‘Yeni Öneri’

tanımının hepsine örnek olabilir. ‘Ücret/Değer İlişkisi’, üretimdeki ölçek ekonomileri

veya düşük hacim/yüksek marjdan yüksek hacim/düşük marja olan değişiklik gibi

stratejik değişiklikleri açıklar. I nolu bölmedeki ikinci ana girdi, ‘Yeni Rakip’

öğesidir. Yeni kurulmuş bir firma pazara girdiğinde veya mevcut olan bir firma yeni

bir ürünle pazara girdiğinde, diğer firmalar da aynı ürünün taklidi ile pazara girer.

Böylece girişimcilik kavramı sadece yenilikçilik kavramını değil, taklit kavramını da

içermektedir. Çünkü tüketiciler için farklı seçenekler de piyasaya sürülmüş olur ve

üretimi yapan ilk firmanın bu yeni rekabet ortamına uyum sağlaması gerekir.

Girişimciliği tanımlarken -IV nolu bölmede- ‘Coğrafi Pazar Genişlemesi’ni de

girişimcilik kavramının içine eklemek gerekir. Firmanın etkinlikleri yeni olmasa da

firmaların yeni pazarlara girmesi pazar süreçlerini yeni mekana taşır. Örnek olarak,

IKEA yeni bir ülke pazarına girdiğinde tüketici ve rakipler için bu devrim gibidir.

Fakat IKEA ilk olarak İsviçre pazarında tarzını gösterdiğinde de aynı şekilde

karşılanmıştır.

Organizayon ve mülkiyet değişikliklerinin kavramsallaştırılması II nolu bölmede

tanımlanmıştır. Pazarın eski olmasına rağmen firmanın yenilenmesi durumu

gerçekleşir. Organizasyon birimlerinin mülkiyet olarak el değiştirmesi ve/veya

müşteri memnuniyetini değiştiren içsel organizasyon değişikliği geçirmek ve/veya

bunlardan bağımsız olarak finansal performansın değişikliği, rakiplerin davranışlarını

veya müşterilerin seçimlerini değiştirir.

Literatür girişimciliğe iki açıdan bakmaktadır; birincisi yeni iş olanaklarını sezme,

ikincisi yeni fikirlerin pazarda yayılmasıdır (Cassia, 2006).

21

Şekil 3.1 : Bhave’e göre girişimcilik sürecinin iki çeşidi (Davidsson,

2008).

Bhave girişimcilik sürecinin iki çeşidi olduğunu öne sürmüştür. Birincisi, Bhave’in

‘Dıştan Uyarılmış’ olarak tanımladığı süreçtir. Bu süreç, yeni bir işe başlama istek

veya kararıyla başlar. Burada girişimci aktif olarak iş fırsatlarını araştırır. İş fırsatı

seçilmeden önce, birçok öncü iş fırsatları gözden geçirilir. Öncü fırsatlar arasından

seçilen fırsat daha sonra geliştirilir. En son olarak, geliştirilen fırsat girişim olarak

hayata geçirilir. İkincisi, Bhave’in ‘İçten Uyarılmış’ olarak tanımladığı süreçtir. Bu

süreç, daha sık karşılaşılan girişimcilik sürecidir. İlk aşamada kişinin işe başlama

gibi belirgin bir amacı yoktur. Onun yerine, tüketici olarak veya işi/hobisiyle ilgili

bir sorunla karşılaşır. Eğer bu soruna çözüm bulursa, aynı sorunu yaşayan diğer

kişilere de ulaşıp bu kişilerin bu çözüm için ödeme yapmak isteyeceklerini görür.

Bhave, bu sürece şu örneği vermiştir:

“Keman çalıyordum fakat tamir ettirecek hiç kimseyi bulamıyordum ve

kendim keman tamir etmeye başladım. Bu işi ücretsiz yaptıkça bana yük

getirdiğini fark ettim ve bundan sonra bu iş karşılığında para kazanmaya

başladım” (Bhave, 1994, p. 230) (Davidsson, 2008).

Görüldüğü üzere kişilerin girişimci olma konusu iki farklı süreçte incelenebilir.

Kodithuwakku ve Rosa, Sri Lanka köylüleri üzerinde girişimcilik süreci ve

ekonomik başarı üzerine boylamsal çalışma yapmıştır. 1984 yılında, herhangi bir mal

varlığı olmayan köylülere 2,5 dönüm arsa, finansal destek, donanım ve teknik eğitim

verilmiştir. 10 yıl sonra araştırma tekrarlandığında 260 köylünün arsalarını kaybettiği

22

ve borçlarının olduğu görülmüştür. Sadece 40 köylü başarılı olmuştur (2002).

Çalışmada başarılı olan girişimcilerin; ne üretileceği, hangi formda üretileceği, ne

zaman ve nerede satılacağı hakkında karar verme ve bu konulardan fayda sağlamada

daha yetenekli oldukları ispat edilmiştir. Kaynakların farklı formlarını oluşturmak ve

fırsatları birleştirmek hakkında diğerlerinden farklı oldukları görülmüştür

(Nawaratne vd.). Başarılı olanların, başlangıçtaki girişimlerine değer kattıkları, risk

alıp yeni ekonomik aktivitelere başladıkları görülmüştür. Her girişimci kendi özel

ticaret aktivitelerinin birleşimini oluşturmuştur. Böylece her girişimci fayda

sağlayacağı kendi ticaret aktivitelerine uygun farklı stratejik seçenekleri takip etmeye

başlamıştır. En dikkat çekeni, ekonomik başarı sağlanmasında kaynakların dolaşım

sürecinin öneminin vurgulanmasıdır. Kaynakların hareketliliğinin sağlanması için

girişimci ve sosyal çevresi arasında etkileşim kurulması gerekmiştir. Sosyal ağların

kullanımı, kaynakların geniş alanlara dolaşımını sağlamıştır. Tanıdık ve akraba olan

girişimciler ile ortak ilişkiler kurulmuştur. Bu ilişkiler, girişimcilerin sahip olmadığı

kaynaklara ulaşımına ve kaynakların değiş-tokuşuna olanak tanımıştır. Girişimciler

kısıtlı zaman ve kaynaklarını, başarısız olanlara oranla daha iyi yönetmişlerdir. En

başarılı girişimcinin ayakta kalmak için girişimcilik ve yönetim kabiliyetini birlikte

kullandığı görülmüştür. Ek olarak, başarılı olan girişimciler toplumda önemli bir

sosyal statü kazanmışlardır. Bu çalışmada ortaya çıkan en önemli sonuç, başarılı olan

girişimcilerin tek bir fırsat yerine farklı fırsatların kombinasyonunu takip ederek o

bütünleşik fırsatlardan faydalandıklarının görülmesidir (Kodithuwakku, Rosa, 2002).

Jack ve Anderson’ın çalışmalarına göre, kişisel ve sosyal ilişkiler fırsatların

geliştirilmesi için sıçrama tahtası gibidir. Girişimciler, işe başlamak ve işlerini

geliştirmek için toplumdaki diğer bireylerin destek ve güvenine ihtiyaç duyar.

Girişimciler, yerel ticaret ile ilgili olan kişiler arası ve sosyal dinamikleri anlamaya

çalışır. Yerel iş dünyası, iş yapmanın ancak kişisel ve sosyal ilişkiler kurulduktan

sonra anlaşılır hale gelen belirgin yöntemlerine sahiptir. Çalışma, bu girişimcilerin iş

yapmaya yarayan sosyal dinamiklerin nasıl farkına vardıklarını ve bu farkındalık

(bilgi) sayesinde keşfettikleri fırsatları kullanmak için kesin sosyal faktörleri nasıl

değiştirmeye çalıştıklarını tasvir eder (2002).

Aslında işletmeler ile kuruldukları yerler arasındaki çeşitli etkileşimlerin yapısı,

üzerinde durulması gereken bir noktadır (TOBB vd., 2007). Bölgenin yeniden

canlandırılmasının girişimcilik üzerindeki etkileri de olabilecektir. Örneğin, yeni

23

kurulan işletmeler hizmetlere ulaşabilirliği kolaylaştırarak ve eğitimli işçilerin yerel

bölgelerdeki yoğunluğunu arttırarak, diğer işletmeleri yerel bölgelere çekebilir. Yeni

işletmeler bir yerleşim yerini yaşamak için de daha cazip hale getirecektir. Böylece

kalifiye ve eğitimli iş gücünün yerel bölgelerden göç etme oranı azaldığı için

düşüşteki ekonomik faaliyetlere karşı konulmasına yardımcı olunabilecektir (TOBB

vd., 2007).

Ekonomik gelişmenin sağlanması için girişimcilerin önemli bir etmen olduğu ortaya

çıktığı için gelişmekte olan ülkeler girişimciliğin gelişmesini desteklemektedir

(Kodithuwakku, Rosa, 2002). Farklı derecelerde de olsa, her ülke girişimcilik

eğitimine güçlü bir şekilde önem vermektedir (OECD, 2008). KOSGEB Girişimciliği

Geliştirme Müdürlüğü çeşitli eğitim ve teşvik programları yürütmektedir. Aynı

müdürlük, uygulanabilir potansiyel iş fırsatları hakkında fikir yaymaktadır (OECD,

2008). Girişimciliğe dair eğitimlerin düzenlenmesi, iş kuranlara desteklerin

sağlanması, Avrupa Birliği’nin bu konuda projeler geliştirmesi girişimcilerin

ekonomiye ve kalkınmaya olan etkilerinden daha fazla yararlanmak amaçlıdır.

24

25

4. SINIR ÖTESİ İŞBİRLİĞİ VE GİRİŞİMCİLİK

Ülke sınırları her ne kadar her anlamda kenarda kalmış olarak nitelendirilmişse de

küreselleşme ve Avrupa Birliği’nin devam eden yapılanması sebebiyle sınırlara

yönelik artık yoğun bir ilgi vardır. Sınır ötesi işbirliği ve yönetişim, Avrupa

Birliği’nin entegrasyonu ve genişlemesi için merkezi bir konumdadır. Sınırların

yapısının, sınırların ihtiyaçlara göre nasıl değiştiğinin ve işbirliği için fırsatların ve

ihtiyaçların neler olduğunun belirlenmesi hakkında farkındalık artmaktadır. Sınırlar

doğası gereği karmaşık ve belirsizdir ve şimdi sınırlar hızla birbirinden

farklılaşmaktadır. Sınırların bu birbirinden farklı yapıları da sosyal süreci

etkilemektedir. Sınır ötesi işbirliğini hangi faktörlerin engellediği, ağlara güvenin

sağlanması ve demokratik yönetişimin nasıl başarılacağı analiz edilmelidir. Sınır-

ötesi süreç ve milletlerin artan merkeziliği, değişen devlet ve devletlerarası ilişkiler

ve Avrupa ve dünya düzeninin ortaya çıkışının belirtecidir (Deschouwer, Keating,

2002).

4.1 Sınır Kavramı

Sınır, kelime anlamı olarak iki komşu devletin topraklarını birbirinden ayıran çizgi,

hudut; komşu il, ilçe, köy veya kişilerin topraklarını birbirinden ayıran çizgi; bir

şeyin yayılabileceği veya genişleyebileceği son çizgi, uç; bir şeyin nicelik

bakımından inebileceği veya çıkabileceği en alt veya en üst sınır, limit anlamını

taşımaktadır (Türk Dil Kurumu Sözlüğü). Sınır ve hudut sözcükleri, giderek

Türkçe’de de –yabancı kimi batı dilleri, örneğin İngilizcede olduğu gibi- iki değişik

anlam içermektedir. Bunlardan biri çizgisel (border/edge/margin..) olan ‘’sınır’’,

diğeri ise daha alansal olan ‘’hudut’’ (frontier:that part of a country facing another

country) kavramıdır ki ayrıntıda, anlam bilimsel düzeyde önem taşımaktadır (Gürel

vd., 2000). Burada ‘sınır ötesi işbirliği’ konusu açısından belirleyici olan ülke

sınırıdır.

Sınırlar doğal yollarla veya politik yollarla şekillenir. Doğal sınırları dağ sıraları,

nehirler, göller ayırır. Politik sınırlar ise temel olarak milliyetçi isteklerle

26

belirlenirler. Örnek olarak, Türkiye ve Yunanistan sınırını belirleyen Meriç Nehri

hem politik hem de doğal sınır özelliği göstermektedir. Burada ortaya çıkan konu,

doğal sınırlar ile politik sınırların her zaman birbiri üzerine çakışmamasıdır. Tarihte

birçok ülke birbirinden koparak/ayrılarak aralarında bir sınır oluştururlar ve “yeni”

oluşan bu sınır ile eskiden bir arada, bazen yüzyıllar boyu birlikte yaşamış insanlar

bir anda birbirinden ayrılmak zorunda kalır. Bu açıdan bazı politik sınırlar aynı

kültür, tarih ve dil birliği ile etnik beraberlik gösteren milletler arasında bariyer

görevi görmektedir. Fakat her durumda sınırlar milletlerin politik gücünün simgesi

olarak rol oynar. Bu durumda politik sınırlar, ülkeler arasındaki en belirleyici

unsurdur (Özgen, 2005). Devlet, sınırlarının koruyucusudur. Fakat sınırlar, mekanları

parçalara ayırıp dağıtmaktadır. Önemli olan, geçmişteki siyasal gerçeklikler sebebi

ile yeni oluşan sınırın iki yakasındaki kültürlerin, insanların ve coğrafi bölgelerin

bölünmüş olmasıdır. Bununla birlikte sınırların, parçaları birleştiren akışlara imkan

tanıyan bütüncül bir fonksiyonu da vardır (Lefebvre, 2003). Bugün planlama

bağlamında tartışılan ise sınır komşularının ortak çıkarlar çerçevesinde işbirliği

oluşturmalarıdır. Bölgelerin ekonomik gelişmesi hem ülke içindeki bölgelerin

rekabeti hem de küresel süreçte sınır ötesindeki ülkelerin konusudur (Keating, 2003).

Sınır bölgeler ülkelerin çeperlerinde yer aldıklarından dolayı ülkenin diğer

bölgelerine göre daha dezavantajlı konumda olabilmektedir. Sınır bölgelerinin

etkileşimini ilgilendiren sorunlar, bölgelerin kendisi yerine, kilometrelerce uzakta

ulus devletin başkentinde alınıyor olabilir. Yerel ölçekte büyük ve önemli olan sınıra

dair problemler, ulusal amaçlara ulaşma yolunda çok küçük sıkıntılar olabilir.

Sınırlara dair kararlar genellikle sınır bölgelerinde yaşayan kişilerin ilgi ve tercihleri

göz önünde bulundurulmadan alınmaktadır (Anderson, Wever, 2003).

Küreselleşmenin temel özelliği, coğrafi olarak uzaklık ilişkinin değişmesi ve ulus

devlet sınırlarının giderek daha önemsiz hale gelmesidir (Heywood, 1997).

Küreselleşme sürecinde iki gerçek, sınır bölgelerin yükselişini teşvik etmektedir. İlk

olarak, ülkelerin önemli büyük şehirleri ulusal bağlamda ilk olarak küreselleşmiştir.

Ulusal ekonominin lider şehirleri küreselleşince, bağlı oldukları ulusal çevreden

kopmuştur. Böylece, daha önce ulusal ekonomi zincirinde çeper olarak görülen sınır

bölgeler ve buralardaki şehirler, düşüşe geçen ulusal ekonomiyi kurtarmak için

potansiyel olarak görülmüştür. İkinci olarak, önceleri terk edilmiş olan sınır bölgeler,

artık sosyo-ekonomik bağlılığın gelecek vaat eden ‘bağlantı bölgeleri’ olmuştur.

27

Özetle, ulus devletler küreselleşme sürecinde sınır bölgelerin durumunu

güçlendirmek için sınırların yeniden yapılanma sürecine odaklanmalıdır (Blatter,

2001).

Sınır bölgelerindeki etkileşimi etkileyen çok sayıda değişken olduğu için, sınır

etkileşimini genel olarak açıklayan teorik model geliştirmek mümkün müdür? Van

Houtum (2000) çalışmasında, sınır etkileşimini analiz etmek için teorik yaklaşımları

üç kategori altında toplamıştır:

Akış yaklaşımı

Sınır ötesi işbirliği yaklaşımı

Kişi/kişisel/birey yaklaşımı

Akış yaklaşımı; malların, servislerin ve kişilerin sınırlardaki hareketliliğine

odaklanır. Sınır ötesi işbirliği yaklaşımı; her iki taraftaki bölgelerin ekonomik

gelişimine olanak sağlayan sınır bölgeleri ve kurumları inceler. Kişisel yaklaşım ise

sosyal yapı, kimlik ve kültürü temel alır. Fakat bu üç yaklaşım birbirinden tamamen

bağımsız değildir. Sınır ötesi işbirliği yaklaşımı, sınır ötesi ekonomik akışları

düzenlemek amacına yöneliktir. Bundan başka, girişimciler gerçek kişi olduğundan

beri, bireylerin girişimcilik çabaları -kişisel yaklaşımı açıklayan- kültür, algı ve

davranışlardan etkilenir. Bir girişimci, karşı tarafta yaşayan insanlardan

hoşlanmadığında veya onlar hakkında açık önyargılara sahip olduğunda bile karşı

taraf ile iş ilişkisi kurabilir. Standart bir ürüne dair alış veya satış işleri bu aşamada

çok da sorun çıkarmaz. Bununlar birlikte, kişi yaklaşımı; pazarlama konuları ve

güven ilişkisi gerektiren daha yoğun iş ilişkileri konularıyla da bağlantılıdır. Ön

yargının olduğu yerde, daha yoğun ilişkileri içeren işlerin başarılması daha zordur.

Sonuç olarak, sınırların karmaşık yapısını anlamak için her üç yaklaşıma da ihtiyaç

vardır (Anderson, Wever, 2003).

“Küreselleşme sürecinde yönlendirici güçlerin tanımladığı yeni bilgi sistemleri ile

gelişmiş erişim-ulaşım ağlarının varlığı yanı sıra, giderek belirginleşen kuralsızlaşma

eğilimi, zaman-mekan boyutlarında göreli bir küçülmeye ve farklı ölçeklerde politika

yapma süreçlerinde kaçınılmaz değişimlere neden olmaktadır (Bilsel vd., 2000, s.

84). Tüm bu değişiklikler de ülkeler için pazarın bölünmesini değil bütünleşmesini

ve sınır aşan ilişkileri zorunlu kılmaktadır. Böylece giderek ağ içinde yer alma ve

sisteme katılma savaşı veren kentsel topluluklardan söz edilebilmektedir. Geçtiğimiz

28

son yirmi yıl içinde sadece sınır aşan ekonomik ilişkilerde değil aynı zamanda

uluslar arası-ekonomik bütünleşmede de hızlanma gözlenmektedir. Bu da uluslar

arası ticareti ve kaynak akımını gerekli kılmaktadır.

“Avrupa Birliği’nde başlangıçtaki Roma Anlaşması’na göre gereksenen bölgesel

politikaların başlıcası var olan bölgeler arasındaki dengesizliklerin, uyumlu bir

kalkınma süresi içinde azaltılması olarak belirlidir (Atalık, 2000, s. 3).” Bölgesel

olarak gelişim için özgün stratejilerin gerekliliği de, özellikle Avrupa Birliği gibi

bölgesel bütünleşme sürecini yaşayan ülkelerin sorunudur. Bu stratejilerin temelinde

ise ‘sınır ötesi işbirliği’ vardır. Bu olgunun ortaya çıkışının temel nedeni ekonominin

sınırları aşması ve bölgesel bütünleşmenin gerekliliğidir. Sermaye, mal, servisler ve

insanların serbest dolaşımı ile sınırlar ortadan kalkmıştır. Fakat bu olgunun ülkelere

göre farklılaşmasının sebepleri vardır. Bunlar arasında gelişmişlik düzeyi, coğrafi

konum, yönetim biçimi, yasaların işbirliği için sağladığı esneklik sayılabilir.

Buradaki önemli belirleyiciler, bir bölgenin Merkezi ve Doğu Avrupa ile

etkileşim/geçişim derecesi ve karşılık verme potansiyeli olmaktadır. Eğer bir

bölgenin büyük bir karşılık verme potansiyeli varsa, Doğu/Batı beraberliğinde bir

büyüme içinde potansiyel kazançlı olma olanağı bulunmaktadır. Eğer, karşılık verme

potansiyeli zayıf ise, artan yarışta yarar sağlamada tehlike bulunmaktadır (Atalık,

2000). Sınır bölgeleri ile ilgili deneyimlerin bu nedenlerle farklı yaklaşımlarla ele

alındığı gözlemlenmektedir. Birinci olarak; gelişmişlik derecesi farklı ülkeler

arasındaki sınır bölgelerindeki ilişkiler, çoğunlukla gelişmiş ülkeye doğru göç

hareketleri sorununa çözüm arayışlarıdır. Özünde ‘’ayırımı’’ esas alarak, insan ve

işgücü hareketlerini sınırda belli bir hareketlilik içinde kontrol etmeyi

amaçlamaktadır. Amerika Birleşik Devletler/Meksika sınırındaki düzenlemeler,

ABD sermayesinin sınır bölgelerinde yerleşerek, Meksika’dan gelen ucuz

işgücünden yararlanmasını ve aynı zamanda bu işgücünün Amerika Birleşik

Devletlerindeki hareketliliğini sınır bölgesinde tutmaya yöneliktir (Gürel, Kaya ve

Eryoldaş, 2000). İkinci olarak; benzer sosyo-ekonomik yapıya sahip, Bölgesel

Birliklerin oluşma sürecini yaşayan ve ‘’bütünlemeyi’’ hedefleyerek söz konusu

bölgeleri eklemlenmenin aracı olarak gören, eşit ilişkilere dayalı girişimlerdir.

Avrupa Birliği içindeki ülkelerin yeni sınır bölgeleri olgusu bu gruptadır (Gürel vd.,

2000).

29

Sınır ötesi işbirliği yeni bir olgu değildir. Sınır sözcüğü, ‘’ayırım’’ anlamını taşıyan

çizgi iken, giderek ‘’ayırımı bütünleştirme’’ anlamına gelen bir mekana

dönüşmüştür. Birinci aşamada, sınır bölgelerinde yer alan idari birimler arası

işbirliği, genellikle eski geleneksel komşuluk ilişkisi içinde, ulusal merkezden uzak

‘çeperlerde’ bulunmanın yarattığı belli ortak sorunları çözmeye yönelik ve az çok

devlet desteğini alarak gelişmiştir. İkinci aşamada, sınır ötesi ilişkiler daha karmaşık

hale gelmiştir. Sınır aşırı çalışanlar, sınır aşırı oturanlar, sınır aşırı ikinci konut

olguları önemli boyutlara ulaşmıştır. Sınır aşarak çalışanların sayısı Fransa’da 1990

yılında 200 bine ulaşmıştır. Arazi ve emlak fiyatlarının göreceli olarak düşük olması,

özellikle Almanya ve Lüksemburgluların konutlarını Fransa’da seçmelerine neden

olmaktadır (Gürel vd., 2000).

Sınır ötesi işbirliğinin olumlu etkileri olarak sınır ticaretinin ekonomiye katkısı,

bölge halkına iş olanağı sağlaması, özellikle bankacılık olmak üzere servisler

sektörünü canlandırması sayılabilir. Bazı illerde sınır ötesi ticaret yerel ekonominin

en önemli dayanaklarından biri haline gelmiştir. Örneğin Van’da sınır ticareti ile

ilgili 1500 şirket kurulmuştur. 1987’de başlayan uygulamadan sonra en parlak

dönem, devlet müdahalesinin olmadığı 1994 yılında yaşanmıştır. Aynı yıl İran’la

yapılan sınır ticaretinin hacmi 18 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Hakkari/İran

sınırında Gürbulak ve Esendere kapılarından, çeşitli tarım ürünleri taşıyarak, giriş

yapan araç sayısı 350-400 civarındadır. Sınır ticaretinin %90’ı petrol ithalatıdır ve

amacı bölgede 8 ilin petrol ihtiyacını karşılamaya yöneliktir. Aylık mazot girişi

Iğdır’dan 25 bin ton, Şırnak/Habur’dan 150 bin ton olarak gerçekleşmiştir. Bu

bölgede 15 bin insan geçimini mazot getirerek sağlamaktadır. Bölge ekonomisinin

canlanması, özel bankaların şube sayısını artırmasını sağlamıştır. Sınır ötesi

işbirliğini savunan kesim, dolaylı veya direkt olarak buna katılan gruplardır. Sınır

ötesi ticaretine karşı çıkanlar ise durumu sınır ticaretinin amacından saptırılmasına

bağlamaktadır. Vergi kaybı, sınır ötesi kayıt dışı ticaretin gelişmesinin bir sonucudur.

Sınır ticareti ile rekabet etmek zorunda kalanlar, pazar paylaşımını istememeleri

sebebi ile bu olguya karşı çıkmaktadır. Vergi kaybı ile ilgili görüşler, sınır ötesi kayıt

dışı ticaretin gittikçe artmasından kaynaklanmaktadır. Sınır ticareti rakamlarının

gerçekçi olmadığı, toplam ithalatın ancak 1/5’ini gösterdiği belirtilmektedir (Gürel

vd., 2000).

30

Sınırlar arasındaki ekonomik etkileşim, sınırların açıklığına, sınırlar arasındaki

kültürel, ırk ve dil farklılıklarının düzeyine, ülkelerin politik ilişkilerine ve ekonomik

durumlarına göre değişiklik gösterir. Devletlerarasındaki ekonomik ve politik

gerginlikler ekonomik etkileşime zarar verir. Diğer taraftan bir ülkede sermayenin

ucuz olması, diğer ülkede işgücünün ucuz olması gibi maliyetler arasındaki büyük

farklılıklar, sınır ötesi ticaret gibi sınırlar arasındaki mal paylaşımını kolaylaştırır

(Anderson, Wever, 2003). Girişimcilerin diğer taraftaki firmalar ile işbirliği

kurabilmesi için oradaki fırsatları bilmesi veya farkında olması gerekir (Anderson,

Wever, 2003). Girişimcilerin ülke ekonomisinde olduğu kadar sınır ötesi iş yaparak

da ekonomiyi desteklediği ortadadır.

Diğer taraftan firmaları olumsuz yönde etkileyen etmenler de mevcuttur. İhracat

yapmak isteyen firmaların ihracatı arttıramamalarının nedeni sadece kamudan ve

ihracat stratejilerinin yanlışlığından kaynaklanmamaktadır. Ayrıca dış pazarların

sürekli değişim içinde olması, bu pazarların çeşitli sınırlar koymaları da işletmeler

açısından çeşitli sorunların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. İşletmelerin dış

pazarlarda başarılı olabilmeleri ve rekabet edebilmeleri için bu sorunları ve engelleri

analiz ederek aşmanın yollarını aramaları gerekmektedir (Kuran, 2006).

Ulaştırma alanında sahip olunan imkânlar ticareti doğrudan etkileyen unsurlardan

biridir. Komşu ülkelerle ticaret de ulaştırma alanında karşılaşılan sorunlar gerek mal

akışının hızını, gerek ihracat maliyetlerini etkilemektedir. Türkiye, komşularıyla

ticaretinde ağırlıklı olarak karayolu nakliyesini kullanmaktadır. Bu alandaki

sorunların asgariye indirilmesi için tüm komşularla anlaşmalar yapılmış olmasına

karşılık, sınır geçişlerinde ve boşaltma işlemleri sırasında karşılaşılan anlaşmalara

aykırı veya keyfi uygulamalar ihracat maliyetlerini artırmaktadır (Kuran, 2006).

4.2 Avrupa Birliği Sınır Bölgelerinde İşbirliği Politikası

27 üyeli Avrupa Birliği (AB), insan hakları ve pazar ekonomisi konusunda ortak

değerleri paylaşan ülkelerden oluşmaktadır. Gerek bu ülkelerin iç ekonomik ve

sosyal gelişmelerine destek olmak gerekse ülkelerarası gelişmişlik düzeyini

dengelemek amacıyla hibe ya da kredi şeklindeki çeşitli mali araçlar halinde önemli

miktarda kaynak harcamaktadır. AB, aynı zamanda gerekli gördüğü hallerde üçüncü

ülkelere de yardımlarda bulunmaktadır. Bunların yanı sıra, Avrupa Birliği’ne üye

olmak için başvuran ve resmi olarak adaylığı tanınmış ülkelere de özel mali destekler

31

verilmektedir. Bu yardımlar, ülkelere AB üyeliği süreci kapsamında AB

müktesebatına uyum ve uygulama yönünde ülke tarafından alınması gereken siyasi,

ekonomik, yasal ve idari tedbirler için mali kaynak sunmaktadır. 1999 yılı Helsinki

Zirvesi’nde adaylık statüsü kazanan Türkiye de katılım öncesi yardım adı verilen

artırılmış bir mali yardımdan faydalanmaktadır (www.abgs.gov.tr).

Avrupa Birliği’ne çeper olan sınırlar, ulus devleti koruyan ve bölgeleri ayıran

niteliktedir. Avrupa Birliği’nin amacı, sınırların tamamen kalktığı ekonomik

entegrasyonu sağlamaktır (Anderson, Wever, 2003). Genel olarak, politik engellerin

tamamen kalkması yani Avrupa Birliği sınırları içerisinde, işgücünü de kapsayan

şekilde kişilerin ve ortak para biriminin dolaşımının serbest olması sebebiyle en

yoğun ekonomik etkileşim Avrupa Birliği sınır bölgelerinde beklenmektedir.

Yaşanan gelişmelere paralel olarak, Avrupa Birliği 2007-2013 yıllarına ait bütçe

dönemiyle birlikte aday ülkelere sağladığı mali yardım mekanizmasında

değişikliklere gitmiştir. Buna göre aday ve potansiyel aday ülkelere yapılan mali

yardımlar Katılım Öncesi Yardım Aracı (Instrument for Pre-accession Assistance-

IPA) adı altında birleştirilmiştir. IPA beş bölüm şeklinde yapılandırılmıştır. Geçiş

dönemi ve kurumsal yapılanma desteği yanı sıra çevre, ulaştırma, bölgesel rekabet,

insan kaynakları kalkınması ve kırsal kalkınma olarak belirlenen yeni alanlarda

katılım öncesi mali destek sağlamaktadır.

IPA Bileşenleri

1. Geçiş Dönemi Desteği ve Kurumsal Yapılanma

2. Sınır Ötesi İşbirliği

3. Bölgesel Kalkınma

4. İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi

5. Kırsal Kalkınma (IPARD)

IPA’nın temel amacı aday ülkelerin Avrupa Birliği’ne üye olma yolundaki ihtiyaç ve

önceliklere hizmet eden projelerin desteklenmesidir. Projeler aracılığıyla

kullandırılan fonlar, AB müktesebatına uyumu ve bu uyum için gerekli idari kapasite

oluşturulmasını hedefler.

Yerel yönetimlerin ilk sınır ötesi işbirliği gelişme çabaları 1970’li yıllarda başlamış

olmasına karşın yasallaşma süreci ise 1990’lı yıllarda gerçekleşmiştir. Bu açıdan

32

sınır ötesi işbirliği kavramı eylem dönemi ve yasallaşma dönemi olarak iki aşamada

incelenebilir. Eylem dönemi, mevcut yasaların olanaklarından yararlanılarak işbirliği

eylemlerinin gerçekleştiği dönemdir. Yasallaşma dönemi açısından ise, Avrupa

Birliği’nin Birlik Girişimleri Programları (INTERREG-I ve INTERREG-II) bu

konudaki gelişme sürecinde dönüm noktası olmuştur. Programların amacı, sınırın her

iki tarafındaki firmaların ve toplumların işbirliğini teşvik etmektir. Bu amaca

ulaşmak için, ortak gelişme stratejileriyle oluşturulan sosyal ve ekonomik sınır-ötesi

merkezlerin geliştirilmesine devam edilmektedir (Anderson, Wever, 2003).

INTERREG, komşu sınır bölgelerinde yerel sınır-ötesi projeleri üstlenmiş yerel

otoriteler ve diğer organizasyonlara mali destek sağlamaktadır. Amaç, sınır bölgesine

yapısal ekonomik yarar sağlayacak ortak gelişme stratejileri yoluyla sınır-ötesi sosyal

ve ekonomik merkezler geliştirmektir (Perkmann, 2002). INTERREG, Avrupa

Bölgesel Kalkınma Fonu (FEDER) çerçevesinde Avrupa Birliği bölgeleri arasındaki

işbirliğini güçlendirmeye yönelik olarak başlatılmış ve hibe yardımlarından oluşan

bir girişimdir (http://www.ikv.org.tr/). INTERREG-I 1990–1993, INTERREG-II

1994–1999, INTERREG-III 2000–2006 yıllarını kapsamaktadır. Şu an geçerli olan 4.

etap ise 2007–2013 dönemini kapsamaktadır. INTERREG III, sınır ötesi, ulus ötesi

ve bölgeler arası işbirliğini güçlendirip söz konusu bölgelerin kalkınmasına katkıda

bulunarak Avrupa Birliği içinde ekonomik ve sosyal uyumu sağlamayı

hedeflemektedir. Bu açıdan da merkezden uzak bölgeler, Avrupa Birliği dış

sınırındaki bölgeler ve aday ülkelerle işbirliğinin geliştirilmesine ağırlık

verilmektedir. INTERREG III Programı genel hedefler çerçevesinde üç ana kanada

ayrılmaktadır. A Kanadı’nın hedefi, sınır ötesi işbirliğini arttırmak ve AB’nin iç ve

dış sınır bölgelerinde tecritten kaynaklanan sorunların çözümüne yardımcı olmaktır.

Bu çerçevede kırsal kalkınma, KOBİ’ler, eğitim, iletişim, sağlık ve altyapı gibi

alanlara destek verilerek sosyal ve ekonomik gelişimin sağlanması amaçlanmaktadır.

B Kanadı’nın amacı ulus ötesi işbirliğini artırmaktır. Bu çerçevede, ulus ötesi

düzeyde yerel, bölgesel ve ulusal birimler arasında işbirliğinin sağlanması, iletişim

ve ulaştırma altyapılarının güçlendirilmesi ve sürdürülebilir kalkınmanın

desteklenmesi hedeflenmektedir. C Kanadı, bölgeler arası işbirliğini geliştirmeyi

hedeflemektedir. Bu çerçevede, ilgili üçüncü ülkelerle Avrupa Birliği arasında, A ve

B kanadında belirtilen önceliklere uygun olarak, bölgeler arasında işbirliği ağlarının

kurulması amaçlanmaktadır (http://www.ikv.org.tr/).

33

AB’nin mekânsal planlama vizyonunu ortaya koyan belgeler içerisinde iki temel

döküman öne çıkmaktadır. Bunlardan biri, Avrupa Konseyi’nin Bölgesel

Planlamadan Sorumlu Bakanlar Komitesi’nin “Avrupa Kıtasının Sürdürülebilir

Mekânsal Gelişimi İçin Rehber İlkeler (CEMAT–2000)”; diğeri ise AB üye

devletlerinin kendi aralarında ve Avrupa Komisyonu ile yoğun işbirliği içerisinde

yürüttüğü tartışmalarla şekillenen “Avrupa Mekânsal Gelişme Perspektifidir (ESDP–

1999).” Bu belgeler, yasal olarak bağlayıcı olmamakla birlikte, üye ülkelerdeki

uygulamaları yönlendirmede etkili olmuştur (KENTGES, 2010).

SIMCODE:IGT Projesi, sınır aşan bir ulaşım projesidir. Amacı; Güney İtalya, Kuzey

Yunanistan ve Kuzeybatı Türkiye hattını geçen çok modlu ulaşım koridor

bağlantısına dair kavramsal araç ve bilgi temelli bir değerlendirme yapmaktır.

Projenin diğer amacı, koridor ve ana geçitler boyunca ulaşım politika önceliklerinin

mekansal planlama ve mekansal gelişme çabalarını entegre ederek mekansal uyumun

ve sürdürülebilirliğin gelişmesi için katkı sağlamaktır. SIMCODE:IGT Çokmodlu

Koridor Projesi, akım ve altyapıyı, farklı ulaşım modlarını (karayolu, demiryolu,

denizyolu ve havayolu) ve koridor boyunca oluşan ekonomik ve sosyal ilişkileri

içermektedir. Projenin hem yerel ve küresel hareketliliği (yaya ve nakliye) içeren

yerel bir tarafı hem de coğrafi bir ölçeği vardır.

(http://www.regione.basilicata.it/giunta/files/docs/DOCUMENT_FILE_243506.pdf)

“Dünyanın giderek global bir köy halini aldığı günümüzde, ülkeler arasındaki

farklılıklar önemsizleşmiş; aynı sınırlar içerisinde yer alan bölgeler arası farklılıklar

ise önemli hale gelmiştir (Gül, Okay, 2009, s. 2).” Doğu Avrupa, Güneydoğu

Avrupa’daki bölgeler, Avrupa Birliği’nin ortalama gelir düzeyinin oldukça altında

kalan, geri kalmış bölgelerdir. Genellikle geri kalmış bölgelerin yakınındaki bölgeler

de geri kalmıştır. Bu nedenle az gelişmiş bölgelerin birbirleriyle işbirliği yapmaları

ve geniş bir bölgede kaynakları harekete geçirmeleri önemlidir (Erkut vd., 2007).

Avrupa Birliği sınırları dahilinde her iki taraf üye ülke belediyelerinin katıldığı,

kurumsal düzenlemeler –Euroregion- yapılmıştır. Euroregion bölgelerinin

oluşturulmasındaki mantıksal temel, sınırların bariyer görevi gördüğü; firma ve

yerleşik halkın Euroregion bölgesinin diğer tarafındaki firmalarla işbirliği

yapabilmesi için bu bariyerin aşılması gerektiğidir.

Sezgin’e göre (2008), entegrasyon açısından küçük projeler süreci üç açıdan

desteklemektedir. İlk olarak, küçük projeler sınırın iki tarafındaki insanların

34

birbirleriyle benzerliklerini öğrenmeleri ve ortak problemlere karşı birleşmeleri gibi

yaratıcı aktivitelerle yerel insanların problemlerini çözmek veya hayat kalitelerini

iyileştirmek gibi amaçlarla tasarlanmaktadır. İkinci olarak, benzer şeylere ilgi duyan

kişilerin tanışmasını sağlar, ki bu da entegrasyon düzeyini arttırır. Üçüncü olarak;

öğrenciler, kadınlar, sporcular, doktorlar, avcılar gibi sınırdaki toplumun her

parçasını cesaretlendirerek ve katılımı hızlandırarak toplumun entegrasyondan

olumsuz etkilenme yeteneklerini geliştirir.

4.3 Avrupa Birliği Sınır Bölgelerinde Girişimcilik Proje Örnekleri

Girişimcilik artık günümüzde hammadde, emek ve sermayeyi bir araya getiren

üretimin dördüncü faktörü olarak görülmektedir. Girişimci, eksiklikleri ve ihtiyaçları

gören, risk alan, yenilik yapan kişidir. Girişimciler günümüzde kalkınmanın motoru

olarak görülmektedir. Avrupa Birliği ülkeleri de girişimcilerin ekonomiye olan

olumlu etkilerinin farkındadır. Bu sebeple Avrupa Birliği sınırları dahilinde

girişimciliği geliştirmek, bunun için eğitimler düzenlemek, girişimcilerin tanışmasını

ve bilgilerini paylaşmasını sağlamak için çeşitli projeler düzenlenmektedir. Avrupa

Birliği sınırları içinde girişimciliğe dair uygulanan proje örnekleri aşağıda

açıklanmıştır.

4.3.1 Orta Baltık Girişimcilik Etkileşimi

Orta Baltık Girişimcilik Etkileşimi (CENTRAL Balticum Entrepreneurship

Interaction [CB ENTREINT]), Avrupa Birliği’nin girişimcilik ile ilgili proje

örneklerinden biridir. Eğitimin girişimcilik davranış ve tutumlarının geliştirilmesinde

etkili olduğu, Avrupa Birliği tarafından fark edilmiştir. Fakat proje bölgesi olan Orta

Baltık ülkelerinde henüz bu konunun önemi kavranmamıştır. Öğretmenlerin

girişimciliği destekleme düzeyleri de Orta Baltık ülkeleri arasında farklılık

göstermektedir. Ek olarak, girişimcilik ve yenilikçiliği destekleyen firma-üniversite

işbirliği içinde tamamen yeni platformlar ortaya çıkmaktadır. Bu yeni platformların,

Orta Baltık ülkelerinde üniversite ve diğer yüksek eğitim enstitülerine hızla adapte

edilmesi gerekmektedir. Orta Baltık Girişimcilik Etkileşimi Projesi ile;

Orta Baltık’ta farklı eğitim seviyesindeki girişimci öğretmenlerin eğitim

ihtiyaçlarının analiz edilmesi,

En son ve modern firma-üniversite iş platformlarının analiz edilmesi,

35

Firma-üniversite iş platformları, kalkınma organizasyonları ve yüksek eğitim

enstitüleri arasındaki sınır ötesi ağların geliştirilmesi

Girişimcilik Pedagojisi hakkında Sınır Ötesi Profesyonel Diploma

Programı’nın geliştirilmesi ve programın rehberlik yapması yoluyla sınır

ötesi bölgesel gelişme sağlanacak ve rekabet ortamı güçlendirilecektir.

Bölgede projenin hedef kitlesi, yüksek eğitim ve diğer eğitim kurumlarındaki

öğretmen ve eğitimciler; yeni oluşmuş girişimcilik ve yenilikçilik platformlarındaki

(yenilikçi fabrikalar, girişimci insiyatifler gibi) yönetici ve personeller; iş ajansları,

teknoloji parklar, karar vericiler gibi bölgesel gelişme ve girişimcilik sağlama ve

transfer organizayonları; firmaları bir araya getiren odalardır. Projenin yönetici

partneri Finlandiya, diğer partnerler Estonya ve Letonya’dır.

Bu projenin hayata geçirilmesi ile sınırötesi bölgesel gelişmede girişimcilik

konusunda farkındalığın arttırılması beklenen bir sonuçtur. Proje Orta Baltık Interreg

IVA Programı 2007-2013 Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu ve yerel olarak

Güneybatı Finlandiya Bölgesel Konseyi tarafından finanse edilmektedir

(http://pienyrityskeskus.aalto.fi/fi/eu-projektit/kansainvaliset/cb_entreint/).

4.3.2 Yaratıcı Girişimcilik Eğitim Ağı Projesi

Yaratıcı Girişimcilik Eğitim Ağı Projesi (Creative Entrepreneurship Training

Network-CreaEnt) 01.11.2009-30.10.2012 sürecini kapsamaktadır. Genel amacı,

Orta Baltık Bölgesinde bilgi ve yenilik ağı kurarak sürdürülebilir gelişme ve

rekabetin sağlanması, girişimcilik eğitimleri için en iyi uygulama modelinin

belirlenmesi ve Finlandiya, Estonya, Letonya, İsveç üniversitelerinde yaratıcı sanayi

ağının kurulmasıdır. Böylece gençler arasında girişimci düşünce yaygınlaşacak,

yaratıcı işler kurularak yaratıcı kümelenmeler oluşacak ve bu firmalar hızlı büyüme

gösteren firmalara dönüşecektir. Projenin özel amaçları şöyledir:

Orta Baltık Bölgesi üniversitelerindeki mevcut girişimcilik eğitiminin

incelenerek sınırötesi girişimcilik programları ve eğitim materyallerinin

geliştirilmesi

Orta Baltık Bölgesi üniversitelerindeki öğrencilerin girişimci davranış ve

yeteneklerinin karşılaştırmalı olarak belirlenmesi ve yenilikçi iş fikirlerinin

tanımlanması

36

Sınırötesi hareketliliğin arttırılması, iyi fikirlerin ve uygulamaların karşılıklı

değişiminin sağlanması ve girişimcilik eğitiminde uzman kişilerin

dolaşımının sağlanması

Uluslararası işbirlikleri kurulmasına öncülük edecek yeni iş fikirlerinin

yayılması için sınırötesi genç girişimci ağının oluşturulması için sınırötesi

bağlantılı internet platformu kurulmasıdır.

Finlandiya proje yöneticisi olmak üzere, İsveç, Letonya, Estonya diğer proje

ortaklarıdır. Proje, Orta Baltık Interreg IV-A Programı 2007-2013 Avrupa Bölgesel

Kalkınma Fonu ve yerel olarak Güneybatı Finlandiya Bölgesel Konseyi tarafından

finanse edilmektedir (www.creaent.net).

4.3.3 Sınır Ötesi İşbirliği ve Girişimcilik Geliştirme Projesi

Sınırötesi İşbirliği ve Girişimcilik Geliştirme Projesi (Cross Border Cooperation and

Entrepreneurship-CBCED), sınırötesi işbirliği için Avrupa Birliği’nin genişleme

sürecinden etkilenen sınır bölgelerindeki girişimcilerin sorun ve beklentilerini

belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu proje ile yerel otoriteler, ticaret ve sanayi odaları,

yasal olmayan ağ grupları, değişik ölçekteki girişimler gibi değişik aktörlerin

deneyimleri araştırılacaktır. Sınır ötesi işbirliğinin yapısı ve kapsamı araştırıldığında,

proje sınır ötesi ilişkilerin başarısını etkileyen güvene, kişisel ve ortak öğrenmeye

dayanmaktadır. Mevcut verilerin ve ilişkili teorik literatürün gözden geçirilmesinden

sonra, çalışmanın metodolojisi Finlandiya, Almanya, Polonya, Yunanistan,

Bulgaristan ve Estonya’nın belirlenen örnek sınır bölgelerinden elde edilen birincil

ve ikincil verinin kombinasyonuna dayandırılacaktır. Projenin sonuçları, farklı

paydaşlar için politika tavsiyeleri içerecektir ve hem girişimci hem de kurumlar için

bulguları içeren bir sınırötesi işbirliği rehberi özelliği taşıyacaktır.

Proje kapsamında Şubat-Mart 2007’de Polonya’da, Temmuz 2007’de Yunanistan’da,

Ekim 2007’de Bulgaristan’da (Petrich ve Kyustendil), Kasım-Aralık 2007’de

Yunanistan’da (Florina ve Serres), Temmuz 2008’de Bulgaristan’da (Varna)

buluşmalar gerçekleştirilmiştir. Projenin çıktısı olarak her örnek çalışma bölgesi için

bölgesel özet raporlar hazırlanmıştır (http://www.crossbordercoop.net/index.htm).

37

Şekil 4.1 : CBCED Projesi uygulama bölgeleri

(http://crossbordercoop.net/maps.htm).

Bu proje kapsamında çalışmanın metodolojisi için seçilen Finlandiya, Almanya,

Polonya, Yunanistan, Bulgaristan ve Estonya’nın belirlenen örnek sınır bölgeler

Şekil 4.1’de gösterilmiştir. Projenin, tez konusu ile ilişkini kurmak ve Keşan örneği

ile bağlantısının kurulması açısından Şekil 4.2’de Yunanistan ve Şekil 4.3’de

Bulgaristan’ın Uygulama Bölgeleri gösterilmiştir.

38

Şekil 4.2 : CBCED Projesi Yunanistan’ın uygulama bölgeleri

(http://crossbordercoop.net/greece.htm).

Şekil 4.3 : CBCED Projesi Bulgaristan’ın uygulama bölgeleri

(http://crossbordercoop.net/bulgaria.htm).

4.3.4 Adriyatik Sınır Ötesi İşbirliği Programı 2007-2013

Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı Adriyatik Sınır Ötesi İşbirliği Programı 2007-

2013 (Adriatik IPA Cross Border Cooperation 2007-2013) Adriyatik Denizi’ne sınırı

39

olan Avrupa Birliği’ne üye ülkelerden İtalya, Yunanistan, Slovenya’nın NUTS 3

seviyesindeki bölgeleri; Aday Ülke statüsündeki ülkelerden Hırvatistan ve Karadağ;

Potansiyel Aday Ülke statüsündeki ülkelerden Arnavutluk ve Bosna-Hersek’in aynı

seviyedeki bölgelerini kapsamaktadır. Sırbistan, kıyı sınırı olmamasına rağmen

INTERREG IIIA 2002-2006 Adriyatik Sınır Ötesi İşbirliği Programı’nın devamı

olarak projeden yararlanmaktadır.

Şekil 4.4 : Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı Adriyatik Sınır Ötesi

İşbirliği Programı (http://www.adriaticipacbc.org/).

Programın temel amacı, Avrupa Birliği’nin katılım öncesi amaçlarına ve uyum

politikalarının önceliklerine uyumlu stratejilerin belirlenmesidir. Adriyatik Denizi

kıyısında bulunan ülkelerin ortak amaçlar doğrultusunda ortak faaliyetlerle gelişmesi

ve bunun için kurumsal kapasitelerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bu temel

amaç doğrultusunda;

Girişimci sistemlerinde araştırma kapasitesinin ve yeteneğin geliştirilmesi

40

Krediye ulaşımı kolaylaştırmak gibi yöntemlerle yaratıcı yatırımları teşvik

etmek

Sosyal işbirliği ağlarını geliştirerek ve iyi uygulamaların yayılmasını

sağlayarak servislerin iyileşmesini sağlamak

Kıyı alanlarını koruyarak, kıyıya dair faaliyetleri geliştirerek doğal ve

kültürel kaynakları arttırmak ve daha etkili yönetim sistemlerini geliştirmek

Ulaşımın sürdürülebilirliğini sağlayarak Adriyatik bölgesine ulaşım

bağlantılarını geliştirmek hedeflenmiştir.

Bu programın küresel hedefi; Adriyatik Bölgesi’nin sürdürülebilir gelişme

kapasitesini güçlendirmek ve bu vasıtayla seçilen alanlarda ortak karar verilmiş

stratejilerin uygulanmasını sağlamaktır. Bu hedefe ulaşmak için dört tane öncelik

alanı belirlenmiştir. Bunlar; “Ekonomik, Sosyal ve Kurumsal İşbirliği”, “Doğal ve

Kültürel Kaynaklar ve Risk Önleme”, “Ulaşılabilirlik ve Ağlar” ile “Teknik

Destek”tir.

Ekonomik, Sosyal ve Kurumsal İşbirliği öncelik alanının alt hedefleri olarak;

Yeterlilik seviyesini arttırarak araştırma kapasitesini geliştirmek, girişimci-

kurumsal-akademik-eğitim ve araştırma sektörleri arasında ağ kurarak ve

ortak aktiviteleri destekleyerek yeniliklerin yayılmasını sağlamak

Sosyal ve sağlık politikaları doğrultusunda mevcut işbirliklerini güçlendirmek

ve yeni işbirlikleri yaratmak

Teknik ve yönetim konularındaki deneyimlerin ve yerel/kamu yetkili

mercileri ve hükümet arasındaki başarılı uygulamaların paylaşılması yoluyla

yenilikçi uygulamaların yayılmasının sağlanması amaçlanmaktadır.

Proje örneklerinden görüldüğü üzere Avrupa Birliği’nin proje örnekleri hem üye

ülkeleri hem de aday ve potansiyel ülkeleri kapsamaktadır. Projeler genellikle ikiden

fazla ülkeyi kapsamakta ve geniş bir coğrafi nüfusu etkilemektedir. Konuyla ilgili

kamu-özel sektör-sivil toplum kuruluşları gibi kapsamlı bir kitle ve projenin tüm

paydaşlarının projeye katkısı önemsenmektedir. Hedefler, sosyal-ekonomik-fiziksel

konularda çok yönlüdür. Kişi ve kurumlar arası iletişimin sağlanması, yeniliklerin

yayılması, özellikle girişimciler olmak üzere ve tüm paydaşlar arasında ağ ilişkisinin

kurulması amaçlanmaktadır.

41

4.4 Avrupa Birliği Sınır Bölgelerinde İşbirliği Politikası

Türkiye-Avrupa Birliği arasındaki mali işbirliği ilişkisi adaylık öncesi ve sonrası

olmak üzere iki ayrı süreçte değerlendirilebilir. 1963 tarihli Tükiye-Avrupa

Topluluğu Ortaklık Anlaşmasından 1996 yılında imzalanan Gümrük Birliği’ne kadar

geçen süre Türkiye’nin mali yardımlardan protokoller aracılığıyla yararlandığı ve

üçüncü ülke olarak görüldüğü dönemdir. 1996-1999 yılları arası, 1996’da Gümrük

Birliği tesis edilmesinden adaylık statüsü kazanılmasına kadar olan dönemde

Gümrük Birliği’ne bağlı yeni ihtiyaçların karşılanmasına yönelik yardımları

içermektedir. 1999 yılında aday ülke konumuna gelen Türkiye, 2001 yılı sonu

itibariyle hibe nitelikli fonlardan tek bir çerçeve altında yararlanmaya başlamıştır.

Avrupa Birliği tarafından aday ve potansiyel aday ülkelere yapılan mali yardımlar

Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) adı altında birleştirilmiştir. Türkiye IPA-II Sınır

Ötesi İşbirliği, IPA’nın beş bileşeninden biridir. Türkiye IPA-II Sınır Ötesi İşbirliği

bileşeni altında Türkiye-Bulgaristan Sınır Ötesi İşbirliği Programı ve Avrupa

Komşuluk ve Ortaklık Aracı Karadeniz Havzası Programı’na katılım sağlamaktadır

(www.abgs.gov.tr).

Avrupa Yerel Topluluklar veya Yönetimler Arasında Sınırötesi İşbirliği Çerçeve

Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun, 01.02.2000 Tarih

ve 23956 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Avrupa Konseyi

çerçevesinde 21 Mayıs 1980 tarihinde Madrid’de imzaya açılan ve Türkiye

tarafından 4 Şubat 1998 tarihinde Strazburg’da imzalanan “Avrupa Yerel

Topluluklar veya Yönetimler Arasında Sınırötesi İşbirliği Çerçeve Sözleşmesi”nin,

“İşbu Sözleşme, Türkiye’nin diplomatik ilişkisi bulunan ülkelerin yerel yönetimleri

ile kurulacak işbirliği bakımından ve sadece Türkiye’deki özel idareler, belediyeler,

köyler ve bu amaçla kurulmuş mahalli idare birliklerinde geçerli olmak kaydıyla

hüküm ifade edecektir.” şeklinde bir bildirimde bulunulmak suretiyle onaylanması

uygun bulunmuştur (01.02.2000 Tarih ve 23956 Sayılı Resmi Gazete). “Avrupa

Yerel Topluluklar veya Yönetimler Arasında Sınır Ötesi İşbirliği Çerçeve

Sözleşmesi”ne göre amaç, komşu ülkeler arasındaki ilişkileri güçlendirmek ve

hızlandırmak için kararlaştırılmış eylemler tasarlamaktır (1980).

“Sınır Valilikleri Sınır Ötesi İşbirliği Ağı” Türkiye, Yunanistan ve Bulgaristan sınır

illeri valilerinin ortaklaşa kurdukları bir birlikteliktir. Bu ağa Yunanistan’dan Evros,

42

İskeçe, Kavala, Drama, Rodop, Xeres; Bulgaristan’dan Haskova, Blageovgrad,

Kırcaali, Smolian Valilikleri; Türkiye’den de Edirne Valiliği üyedir. Üyelerce

11.07.2007 tarihinde yapılan toplantıda ticaret ve sanayi odaları ortaklığında küçük

fuarlar düzenlenmesi, Yunanistan-Türkiye arasında yeni karayolu bağlantılarının

hayata geçirilmesi, gümrüklerdeki yoğunluk sorunlarının çözülmesi, kadınlara karşı

şiddet ve kaçakçılık gibi suçların engellenmesi, kamu sağlığı, tarım, kültürel

faaliyetler ve turizm faaliyetlerinin desteklenmesi gibi öncelikler tanımlamışlardır

(Erkut vd., 2008). Böyle bir ağın kurulması işbirliği zemininin oluşması ve bölgesel

bütünleşme süreçlerinin desteklenmesi açısından önemli bir gelişmedir.

Türkiye’nin içinde yer aldığı sınır ötesi işbirliği programına örnek olarak ‘Türkiye-

Bulgaristan Sınır Ötesi İşbirliği Programı’ verilebilir. 2004–2006 programlama

yılları için Avrupa Birliği’nin Katılım Öncesi Mali Yardımları ile desteklenen bir

projedir. Türkiye tarafında Edirne ve Kırklareli illeri ile Bulgaristan tarafında

Hasköy, Yambol ve Burgaz idari yerleşim birimlerini kapsamaktadır. Bulgaristan ve

Türkiye’nin programdan sorumlu olan kuruluşların işbirliği ile Ortak Programlama

Dokümanı hazırlanmış ve bu belgede genel amaç ve stratejiler belirlenmiştir.

Programın genel amacı; ‘Türkiye-Bulgaristan arasındaki sınır bölgesinin,

yerel/bölgesel kalkınma alanında sürdürülebilirlik ilkeleri çerçevesinde

desteklenmesi, sınırın her iki tarafında işbirliği ağlarının oluşturulması ve

geliştirilmesi, bu ağlar ile Avrupa Birliği ağları arasında bağlantı kurulmasının teşvik

edilmesidir.’ olarak belirlenmiştir. ‘Türkiye-Bulgaristan Sınır Ötesi İşbirliği

Programı’ nın öncelik alanları ‘Sınır Ötesi Altyapı’, ‘Çevrenin Korunması,

Geliştirilmesi ve Yönetimi’, ‘Kişisel/Toplumsal Faaliyetler’ olarak belirlenmiştir.

‘Sınır Ötesi Altyapı’ öncelik alanı için tedbir olarak ‘Sınır Ötesi Alt Yapıların

Geliştirilmesi ve Modernizasyonu’ belirlenmiştir. ‘Çevrenin Korunması,

Geliştirilmesi ve Yönetimi’ öncelik alanı için ‘Bütünleştirilmiş Su Yönetimi ve

Koruması’, ‘Doğal Kaynaklar ve Biyolojik Çeşitliliğin Korunması ve

Sürdürülebilirliği’ ve ‘Doğal Afetlerde İşbirliği’ tedbir olarak belirlenmiştir.

‘Kişisel/Toplumsal Faaliyetler’ konusunda ise Planlama ve kalkınma çalışmaları

(2003 yılı için), Çevre (2003 yılı için), Ekonomik kalkınma, Turizm, Kültür

alışverişi, Yerel düzeyde kurumsal kapasite oluşturma, Adalet ve içişleri (2005 ve

2006 yılları için) alanlarında yarışma usulüyle ortak projeler desteklenmektedir.

Programın ilerleme aşaması için 1. öncelik olarak Sınır Ötesi İşbirliği belirlenmiştir.

43

Çevrenin Korunması, Geliştirilmesi ve Yönetimi 2. öncelik olarak belirlenmiştir.

Kişisel/Toplumsal Faaliyetler amacı 3. öncelik olarak belirlenmiştir. Proje dahilinde

gelinen aşama ise şu şekilde özetlenebilir: Ortak Programlama Dokümanının

hazırlanması amacıyla Ankara'da, Edirne'de ve Sofya'da toplantılar düzenlenmiştir.

Ortak Programlama Dokümanı Mart 2004’te Ortak İşbirliği Komitesi tarafından

onaylanmıştır. 2003 Ortak Küçük Projeler Fonu Hibe Programının uygulaması Ekim

2004'te ilan edilen teklif çağrısı ile başlatılmıştır. Bu kapsamda, 18 Kasım 2004

tarihinde Edirne'de ve 19 Kasım 2004 tarihinde Kırklareli'nde programın tanıtımı için

geniş katılımla gerçekleştirilen bilgilendirme toplantıları düzenlenmiştir. Bu

toplantıların ardından ise 20–22 Kasım 2004 tarihleri arasında Edirne'de ve 24–27

Kasım 2004 tarihleri arasında Kırklareli'nde proje hazırlama eğitimleri verilmiştir.

Teklif sonunda 9 proje başarılı bulunmuş ve bu proje sahipleri ile Kasım 2005’te

sözleşmeler imzalanmıştır. Sözleşmelerin hemen ardından 9 projenin uygulamalarına

başlanmıştır. Bu proje uygulama sürecinde eğitim ve seminer faaliyetleri sebebi ile

yaklaşık 2000 kişiye doğrudan ulaşılmıştır. 30 Kasım 2006 tarihi itibariyle tüm

projeler başarıyla tamamlanmıştır.

IPA’nın beş bileşeninden biri olan Bölgesel ve Sınır Ötesi İşbirliği bileşeni ile Ortak

Küçük Projeler Fonu Türkiye-Bulgaristan kapsamında Edirne İli’nde yapılan ya da

yapılmakta olan toplam dokuz proje vardır (www.edirneint.bel.tr/proje.htm).

44

Şekil 4.5 : Edirne Belediyesi’nin sınır ötesi projeleri (Edirne

Belediye Başkanlığı, Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Bürosu,

http://www.edirneint.bel.tr/proje.htm).

Roma Ufukları (Visions Of Rome) Projesinin temel amacı; bedensel, sosyal, işitme

engelli 17-24 yaş arasındaki gençlerin aktif bir şekilde hayatın içinde yer almalarını

sağlamak, sanat ve kültür yoluyla Avrupalı kimliğinin ne olduğunu anlatmak,

Avrupa kültürünün de temeli olan Roma mirasını görsel malzemeler ve Roma

döneminden kalan anıtlar ve kalıntılar yoluyla tanıtmak, projede yer alan gençlere,

sanatçı, müzeci ve uzmanlara “göç” fikrinden yola çıkarak, dolaşımlarını sağlayarak

bu mirası yerinde görmelerini sağlamaktır. Edirne Belediyesi, Ağustos 2004’te

hazırlayıp sunduğu proje dosyasıyla AB Culture 2000 programı altında yer alan

Roma Ufukları Projesine ortak olmuştur. İngiltere, İtalya, İspanya, Macaristan ve

Bulgaristan projenin diğer ortaklarıdır. Proje 1 Eylül 2005-31 Temmuz 2005

tarihlerini kapsamıştır. Edirne’de proje içeriğine uygun olarak seçilen sosyal olarak

dezavantajlı engelli gençlere tarih ve kültür eğitimi verilmiş, yurtdışına hiç çıkmamış

gençlerin toplantılarla hiç görmedikleri bir ülkeyi görmesi sağlanmıştır. Gençlerin

45

çektiği fotoğraflar 645. Tarihi Kırkpınar Yağlı Güreşleri ve Kültür Etkinlileri

kapsamında sergilenmiştir. Edirne’nin Roma dönemine ait tek yapısı olan ve yıllardır

kullanılmayan Makedonya Kulesi de bu sergiyle ziyaretçilere açılmıştır.

Sağlığı Güçlendirmenin Yolu Projesi’nin amacı, Edirne merkez ilçeye bağlı 24

mahallede ikamet eden ailelerin sağlık ile ilgili sorunlarının, aldıkları sağlık

hizmetlerinin ve sağlıkla ilgili bilgi düzeylerinin anketlerle belirlenmesi ve sonuçlara

dayanılarak eğitici seminerlerin düzenlenmesi, broşürlerin hazırlanmasıdır. Proje,

Hollanda Büyükelçiliği tarafından desteklenmiştir. Nisan 2006’da başlayan proje 5

ay sürmüştür. Edirne Belediyesi Sağlık İşleri Müdürlüğü, Trakya Üniversitesi Tıp

Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı, İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü’nden oluşan

bir komisyon tarafından amacına uygun olarak belirlenen faaliyetler doğrultusunda

yürütülmüştür. 24 mahallede 4800 kişiyle anket yapılmıştır. Bilgilendirme gereği

duyulan konularda halka açık bilgilendirme seminerleri düzenlenip hazırlanan

kitapçıklar dağıtılmıştır.

Romanlara Yönelik Küçük Ölçekli İstihdam Olanakları Geliştirilmesi Projesi,

Ağustos 2006-Eylül 2007 dönemini kapsamıştır. Hollanda’nın Deventer Belediyesi

ile Hollanda Belediyeler Birliği tarafından desteklenmiştir. Deventer ve Edirne’de

gerçekleştirilen çalışma ve eğitim toplantılarının ardından Romanlara istihdam

yaratacak olanaklar ve bunların finansal kaynakları tespit edilmiştir. Projenin

amacına uygun olarak kısa, orta ve uzun vadeli olanaklar ortaya konmuştur.

Birimlerin Kurumsal Kapasitesinin Geliştirilmesi ve Personelik Verimliliğinin

Arttırılması Projesi, Sınırötesi İşbirliği Ortak Küçük Projeler Fonu Bulgaristan-

Türkiye Programı’ndan hibe almıştır. Kasım 2007’de uygulanmaya başlamıştır.

Edirne Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü, Fen İşleri Müdürlüğü, Halkla

İlişkiler Müdürlüğü personeli ile Bulgaristan’ın Haskova Belediyesi’nin ilgili

birimleri arasında görev yapan personelin verimliliğini arttırma ve verimli çalışmanın

önündeki engellerin tespit edilerek çözüm üretmeyi amaçlamaktadır. Bu proje

yoluyla uluslar arası ilişkilerin öneminin kavranması, personelik uluslar arası

deneyim kazanması ve bilgi ve deneyimin aktarımı için gerekli altyapının sağlanması

hedeflenmiştir. Her iki tarafta da seminerler düzenlenmiş, deneyim alışverişi

amacıyla karşılıklı ziyaretler yapılmıştır. Toplantılarda iki kardeş şehir Edirne ve

Yambol arasında kültür etkinliklerini kapsayan günler düzenleme kararı alınmıştır.

46

Kurumsal ve Sosyal İletişimi Geliştirme Projesi, Türkiye-Bulgaristan Sınırötesi

İşbirliği Ortak Küçük Projeler Fonu’ndan yararlanmıştır. Projenin sahibi Edirne

Belediyesi, partneri Yambol Belediyesi’dir. Süresi 8 aydır. Temel amaç, Edirne ve

Yambol şehirleri arasında kurulmuş olan kardeş şehir ilişkisini, iki belediye

çalışanlarının desteğiyle geliştirmek, aynı zamanda belediyeler arası bilgi ve

deneyim alışverişi ve iletişimin farkındalığı sağlanarak çalışna kapasitesini

arttırmaktır. Hedef kitle her iki belediyenin zabıta ve çevre koruma birimlerinin

çalışanlarıdır.

Istranca Dağları Bölgesinde Sürdürülebilir Gelişme/Tunca Vadisi ve Istranca-Sakar

Dağları Arasında Yeşil Turizm Projesi’nde PHARE Sınırötesi İşbirliği Programı BG-

TR 2005 Programından yararlanılmıştır. Projenin amacı, yeşil turizmin doğal olarak

istikrarlı gelişmesi, doğal kaynakların duyarlı ve akıllıca kullanılarak yöre halkına

gelir ve istihdam yaratılması olarak öngörülmüştür. Yuvarlak masa toplantılarında,

doğa ve kültür turizminin geliştirilmesi imkanları, Edirne’ye deneyim alış-veriş

ziyaretleri, turizm tesislerinin yönetimi eğitimi, pazarlama ve reklam

kampanyalarının ortaklaşam gerçekleştirilmesi konuları görüşülmüştür. Proje

kapsamında Türk ve Bulgar tarafında turizm ve çevre konusunda uzmanların yer

aldığı turizm ve eko-turizm konularında dört eğitim gerçekleştirilmiştir.

Atıkta Aktif Vatandaşlar Projesi, Hollanda’nın Deventer Belediyesi ile Hollanda

Belediyeler Birliği’nin Logo East programından ikinci kez faydalanarak

geliştirdikleri bir projedir. Proje Ekim 2009’da son bulmuştur. Amacı, Edirne’nin

Şükrüpaşa Mahallesi’nde evlerden ayrıştırılmış çöp toplama ve Kaleiçi Semtinde

çevre bilincinin arttırılmasıdır.

Sınırötesi Bölgelerin Birlikte İstikrarlı Kalkınması Projesi, Türkiye-Bulgaristan 2005

Sınırötesi İşbirliği FAR programı Ortak Küçük Projeler Fonu’ndan hibe almıştır.

Edirne Belediyesi’nin partner olduğu projenin lideri Bulgaristan’ın Elhovo

Belediyesi’dir. İştirakçiler ise iki tarafın Istranca Belediyeler Birliği’ne üye olan

Yambol, Topolovgrad, Boliarovo, Sredets Belediyesi ile Kırklareli, Lalapaşa,

Süloğlu, Demirköy, Kofçaz ve İğneada Belediyesi’dir. Projenin amacı, yeşil turizmin

doğal olarak istikrarlı gelişmesi, doğal kaynakların duyarlı ve akıllıca kullanılarak

yöre halkına gelir ve istihdam yaratılmasıdır. Projenin temel amacı, sınırın iki

tarafında yaşayan iki halkın, iki ülkenin ulusal ekonomisi çerçevesinde maruz

kaldıkları izolasyon sonucu, ekonomik kalkınma, hayat şartları ve günlük ilişkiler

47

açısından işbirliğinin pekişmesi ve spesifik problemleri ortaya koymaktır. Bununla

beraber sınır bölgelerinde yerel ve bölgesel temsilcilerin mesleki ve kurumsal

kapasitelerinin arttırılması; gelecek kalkınma programlarına katılım için kurdukları

mevcut istikrarlı işbirliği ağlarını desteklemek ve teşvik etmektir. Bu amaçalr

doğrultusunda “ekonomi”, “altyapı ve çevre koruma” ve “sosyal alan” konularunda

üç uzman heyet belirlenerek bölgenin kalkınma stratejisi ve hareket planının

belirlenmesi amacıyla yapılan anketlerin yardımıyla bölge için SWOT analizi

yapılmıştır. SWOT analizine dayanılarak üç ana başlıkta projeler hazırlanmıştır.

Elhovo’da bu proje amaçlarına uygun olarak Avrupa Bilgi Merkezi açılmıştır.

Yambol ve Edirne’nin Kalkınmasında Sınırötesi Yönler Projesi, AB FAR

Bulgaristan-Türkiye 2005 Küçük Projeler Fonu’ndan hibe almıştır. Edirne Belediyesi

ile Edirne Genç İşadamları Derneği’nin partner olduğu projenin lideri Bulgaristan’ın

Yambol şehridir. Proje, Bulgaristan ve Türkiye arası sınır bölgelerinde yürürlükte

olan yerel kalkınma ve planlama sistemlerinin karşılıklı tanınması yoluyla sınır ötesi

bölgenin ekonomik potansiyelinin sürdürülebilir kalkınmasını desteklemek amacıyla

Edirne-Yambol illerinde yerel yönetimler, iş dünyası ve sivil toplum kuruluşları

arasında işbirliği oluşturmayı hedeflemektedir. Bu proje kapsamında Türk-Bulgar

sınır ötesi işbirliği ve kalkınma bürosu kurulmuş, iki ilin gelişmesinin önündeki kilit

sorunlar ve yerel ihtiyaçlar araştırılarak ortaya konmuştur. Bu bölge için ortak

projeler hazırlamak amacıyla eğitim programı uygulanmıştır.

INTERREG III kapsamında Türkiye ve Yunanistan’ın sınır bölgelerinde yer alan

illeri arasındaki mevcut işbirliğini Avrupa Birliği kaynakları ile desteklemek ve

geliştirmek üzere ‘INTERREG III/A Yunanistan-Türkiye Programı’ başlatılmıştır.

Program Türkiye tarafında Edirne, Çanakkale, Balıkesir, İzmir, Aydın ve Muğla

olmak üzere kuzeyden güneye altı ili kapsamaktadır. Program, 2004–2006

Programlama dönemini kapsamaktadır. Programın genel amacı, INTERREG III

Topluluk Gelişimi genel amaçlarına uygun olarak Türkiye ve Yunanistan’ın program

dahilinde yer alan illerinde; bölgelerarası işbirliğini genişletmek ve geliştirmek,

komşu bölgelerde sosyal ve ekonomik merkezlerin ortaya çıkarılmasını ve

geliştirilmesini sağlamaktır. Önerilecek projelerin de bölgelerarası etkisinin olması

önemlidir. Programın belirli öncelik ve tedbirler çerçevesinde uygulanması

kararlaştırılmıştır. 1. Öncelik, ‘Bölgelerarası Altyapı’dır. Bu öncelik, ulaştırma ve

altyapı ağları ile insan ve mal geçişinin güvenliği konularını içermektedir. 2.

48

Öncelik, ‘Ekonomik Gelişme ve İstihdam’ dır. Bu öncelik, program bölgelerinde

girişimciliğin güçlendirilmesi, turizmin çeşitlendirilmesi ve geliştirilmesi, insan

kaynaklarının ve istihdamın geliştirilmesi konularını içermektedir. 3. Öncelik,

‘Yaşam Kalitesi/Çevre/Kültür’ dür. Bu öncelik, sağlık, doğal çevrenin korunması,

geliştirilmesi ve yönetimi, kültürel faaliyetlerin desteklenmesi, program bölgelerinde

işbirliğinin desteklenmesi amacıyla eğitim kurumları arasında işbirliği konularını

içermektedir. 4. Öncelik ‘Teknik Yardım’dır. Bu bileşen, tüm Programın sağlıklı bir

şekilde uygulanması için, merkezî ve bölgesel düzeydeki kurumlara ve tüm yerel

paydaşlara eğitim ve danışmanlık hizmeti vermek üzere Türk ve yabancı

uzmanlardan oluşan Teknik Yardım Ekibinin görevlendirilmesini içermektedir.

Böylelikle Programın; sağlayacağı doğrudan ekonomik etkinin yanı sıra, Program

bölgesinde yer alan illerde AB formatına uygun proje hazırlama, uygulama ve izleme

yapılarının oluşturulmasını desteklemesi öngörülmüştür (http://www.edirne.gov.tr/).

Öncelik olarak hibeden faydalanabilecek ve hedef gruplar; Türkiye ile Yunanistan

arasında program kapsamında bulunan illerde yerleşik veya bu illerde şubesi

bulunan, kar amacı gütmeyen kuruluşlar ve tüzel kişiliklerdir. Bunlar kamu kurum ve

kuruluşları, yerel yönetimler, yerel yönetimlerin birlikleri, ticaret, sanayi, ziraat

odaları ve diğer meslek birlikleri, sivil toplum kuruluşları, eğitim kurumları,

üniversiteler olarak sayılabilir. Önemli olan projelerin kar amacı gütmemesidir. Kar

amacı güden kuruluşlar ve siyasi partiler proje teklifinde bulunamazlar. Programın

yürütülmesinde gelinen aşama ise şöyledir: 2006 Programlama Yılı için program

bölgesine dönük olarak projelerin belirlenebilmesi için DPT Müsteşarlığı

koordinatörlüğünde ilgili Bakanlık ve Kurumların temsilcilerinden Bakanlıklararası

Koordinasyon Komitesi (BKK) oluşturulmuştur. Öncelikler doğrultusunda; BKK

üyelerinin doğrudan katılımı ile önceden tanımlı projeler için taslak liste

hazırlanmıştır. Bu çerçevede taslak listede yer alan Proje Fişlerine; BKK görüşleri

doğrultusunda ve DPT Müsteşarlığı Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel

Müdürlüğü’nün program bölgesindeki çalışmaları sonucunda son şekli verilerek,

Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali İşbirliği 2006 Yılı Programlamasına sunulmak

üzere INTERREG III/A Yunanistan-Türkiye Programı 2006 Yılı Tanımlı Projeleri

Taslak Listesi olgunlaştırılmıştır (http://www.edirne.gov.tr/abem/interreg.html).

INTERREG III/A Programı 2004-2005 Programlama döneminde, Teklif Çağrısı

mekanizması yoluyla projelerin belirlenmesi ve desteklenmesi öngörülmüş, Teknik

Yardım Bileşeni için Teknik Şartname hazırlanmıştır. Bu çerçevede belirlenecek

49

Teknik Yardım ekibi, 2005 ve 2006 Programlama Dönemi için program bölgesinde

yer alan illerde tespit edilecek projelerin hazırlanması sürecine katkı sağlayacak,

ayrıca program sorumlularına yönelik olarak eğitimler düzenlenecektir. İlgili taraflar

arasında çözüm bekleyen mevcut sorunların giderilmesi konusunda henüz mutabakat

oluşturulamadığı için, Program kapsamında uygulanması öngörülen teklif çağrılarına

çıkılamamıştır. Ancak teklif çağrıları sürecinin başlatılmasına dönük olarak; başvuru

rehberleri taslaklarının hazırlıkları tamamlanmış olup onay için Merkezi Finans ve

İhale Birimine (MFİB) gönderilmiştir (http://www.edirne.gov.tr/abem/interreg.html).

Proje ekonomik sebeplerle daha sonra kaldırılmıştır.

50

51

5. KEŞAN’DA GİRİŞİMCİLİK PROFİLİNİN ARAŞTIRILMASI

5.1 TR21 Düzey 2 Bölgesinde Girişimcilik

“Trakya Bölgesi Türkiye’nin ayrıcalıklı bir bölgesini oluşturmaktadır. Sadece coğrafi

anlamda Türkiye’nin Avrupa Kıtası’nı değil, onun ötesinde doğrudan üç deniz ile

bağlantısı olan tek bölge Trakya bölgesidir (Hekimler, 2009, s. 3).”

TR21 Trakya Bölge Planı (2010-2013), TR21 Düzey-2 Bölgesini oluşturan Tekirdağ,

Edirne ve Kırklareli il sınırları bütününü kapsamaktadır. Ayrıca, IX. Ulusal

Kalkınma Planı’na paralel olarak 2010-2013 yılları için hazırlanmıştır (2010).

Trakya Kalkınma Ajansı’nca Ekim 2010’da hazırlanan TR21 Trakya Bölge

Planı’nda vizyon “Sürdürülebilir kalkınma ilkeleri çerçevesinde, çevreye duyarlı,

potansiyellerini değerlendiren, küresel ölçekte rekabet edebilir bir Trakya” olarak

belirlenmiştir. Bu vizyona ulaşabilmek için belirlenen stratejik amaçlar şöyledir:

Rekabet gücünün arttırılması

Altyapının planlı gelişiminin sağlanması

Çevresel sürdürülebilirliğin sağlanması

Sosyal yapı ve beşeri sermayenin geliştirilmesi

Trakya Bölgesi girişimciler tarafından tercih edilen önemli bölgelerden birisidir.

Bölgenin tercih edilmesinde çeşitli faktörler etkilidir. Trakya Bölgesi’nin AB

ülkelerine yakınlığı girişimciler açısından çeşitli fırsatlar sunmaktadır. Özellikle AB

ile yapılan Gümrük Birliği anlaşmasından sonra girişimciler tarafından ihracata

yönelik üretim için ilgi gören bir bölgedir. “Bunun yanında nitelikli işgücü, ulaşım

kolaylığı, İstanbul gibi büyük bir pazara yakın olması bölgeyi çekim merkezi haline

getirmiştir (Hurma, Kubaş, 2009, s. 3).”

Güler vd. çalışmalarında Trakya Bölgesi’nde yıllara göre yapılan proje sayısının artış

göstermekte olduğunu, bu durumun da daha fazla proje sunularak daha fazla

kaynaktan yararlanabilineceğine dair olumlu bir düşünce doğurmakta olduğunu

belirtmişlerdir. Trakya bölgesi illerinde yürütülen AB projelerinin büyük

52

çoğunluğunun Sınır Ötesi İşbirliği Programı kapsamında desteklendiği fakat IPA

programlarından faydalanma düzeylerinin çok düşük olduğu belirtilmiştir. Sebep

olarak da IPA kapsamında ilan edilen ve özellikle bölgesel kalkınmaya yönelik proje

teklif çağrılarının az gelişmiş bölgelere yönelik olması gösterilmiştir. Çünkü

Tekirdağ, Kırklareli ve Edirne İlleri 2003 sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksinde

sırasıyla 7., 11. ve 16. sırada yer almakta olup ikinci derecede gelişmiş iller

kapsamındadır ve İstanbul metropolitan alanı ard bölgesinde yer almalarından

kaynaklanan gelişim sürecinde bulunmaktadır. Projelerin yönetilmesinde en önemli

sorun olarak Bulgaristan’ın kurumlarıyla düzenli ve sağlıklı iletişimin kurulamamış

olması, AB projelerinin hazırlanması ve yürütülmesi için nitelikli personelin bölgede

bulunmaması, yabancı dil probleminin olması belirtilmiştir (2010). Demirkıran ve

Akbulut (2009) çalışmalarından, bölgeler arasındaki kültürel farklılıkların, ortak

tarihi geçmişin, dilin ve dinin projeyi etkilemediği aksine kültürel alışverişi

hızlandırarak bölgelerdeki insanların birbirlerini daha iyi tanımalarını, birbirleri ile

daha iyi ilişkiler kurmalarını sağladığı ve bu durumun da ülkeler arasındaki ilişkilerin

iyileşmesine anlamına geldiği sonucunu çıkarmıştır.

“Edirne İli’nde Sınır Ötesi Bölgelerin Birlikte İstikrarlı Kalkınması Projesi dışında

başka sınır ötesi işbirliği projeleri de yapmış ve yapıyor olması Edirne’yi bu konuda

önemli kılmaktadır (Demirkıran, Akbulut, 2009, s. 3).” Başaran Uysal (2009)

çalışmasında, Edirne, Tekirdağ ve Kırklareli İlleri 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni

Planlarının yapılması işi sırasında bölgedeki her yerleşimin kendini nasıl

tanımladığını belirlemek amacıyla düzenlenen vizyon oluşturma toplantılarından

yararlanmıştır. “Beldenizin bölgedeki ekonomik avantajları, üstünlükleri nelerdir?”

sorusuna Trakya’daki 11 ilçenin 7 tanesi sınıra/Avrupa’ya yakınlığı önemli bir

avantaj olarak görürken, 6’sı ulaşım akslarına yakınlık/ulaşım olanaklarına sahip

olmayı avantaj olarak değerlendirmiştir. Ancak bu ilçelerden yalnız iki tanesi (Keşan

ve Lüleburgaz) Avrupa Birliği ülkeleri ile işbirliği/ticaret yapılmasını avantaj olarak

görmektedir. Benzer tarımsal yapıya sahip olsalar da, Keşan’ın, Malkara ve

Uzunköprü’den vizyon olarak farklılaşmış oldukları söylenebilir. Sınır ötesi ticaret,

işbirliği ve bölgesel rolü üzerine Keşan’ın daha fazla görüş ürettiği gözlemlenmiştir.

Çorlu, Lüleburgaz, Keşan gibi kentlerin Ar-Ge, lojistik, hizmet merkezi, sınır ötesi

ticaret, üniversite gibi farklı kentsel fonksiyon arayışlarına yöneldiği izlenmiştir.

53

Tüm bu sayılan sebeplerle ve İpsala-Kipi (Yunanistan) sınır kapısına olan yakınlığı,

Edirne-Gelibolu-İzmir Karayolu ve İstanbul-Tekirdağ-Yunanistan Karayolunun

kavşak noktasında yer alması, sınır-ötesi işbirliği konusunda isimleri öne çıkmış

kişilerin bulunması, cumartesi günleri Keşan pazarına yoğun olarak Yunanlı

turistlerin gelmesi, Keşan Ticaret ve Sanayi Odası’nın girişimcilik ve sınır-ötesi

faaliyetler konusundaki çalışmaları nedeniyle çalışma alanı olarak Edirne İlinin

Keşan İlçesi seçilmiştir. Keşan, hem Kuzeydoğu-Güneydoğu Avrupa, hem de

Güneybatı-Güneydoğu Avrupa ekseninde önemli bir güzergah üzerinde

bulunmaktadır. Dış ticaretin yanı sıra, sınır-ötesinden gelen ziyaretçiler için de Keşan

bir giriş kapısı niteliğindedir (Erkut vd., 2007).

Yunanistan’ın dış ticaret politikası büyük ölçüde üyesi bulunduğu Avrupa Birliğine

bağlıdır. Gerek ithalat, gerekse ihracat rejimi, Avrupa Birliğinin izlediği politikalara

göre belirlenmektedir. Türkiye ile Yunanistan arasındaki ticari ilişkiler AB ile

Gümrük Birliği Anlaşmasının yürürlüğe girdiği 1996 yılından itibaren artış

göstermiştir Yunanistan pazarı hem zevk ve beğeniler hem de coğrafi bakımdan

Türkiye pazarına yakın, aynı zamanda alım gücü yüksek bir pazardır (Kuran, 2006).

Yunanistan’ın Kipi Sınır Kapısı, İpsala Sınır Kapısı ve İpsala-Tekirdağ-İstanbul ana

aksı ile Keşan’a ulaşmaktadır. Bu sebeple Keşan için öncelikle Yunanistan’dan gelen

ziyaretçiler ile olan ilişkiler ön planda tutulmuştur.

54

22 - EDİRNE İLİ ÖZET BİLGİLERİ

İL GENEL BİLGİLERİ

NÜFUS * 399.316 (48) İHRACAT MİKTARI ** 79.094.995$ (46)

İŞSİZLİK ORANI

*** %9,17 (51) İTHALAT MİKTARI ** 198.436.743$ (27)

* TÜİK (2011) , ** Dış Ticaret Müsteşarlığı (2010) , ***TÜİK (2010)

İLDEKİ İŞLETMELERE İLİŞKİN GENEL BİLGİLER

2007 Yılı * 2008 Yılı ** 2009 Yılı ** 2010 Yılı * KOSGEB ***

İŞLETME SAYISI 19.911 (38) 21.515 (38) 20.131 (38)

19.196

(37) -

KOBİ SAYISI 19.904 (38) 21.484 (38) 20.125 (38)

19.191

(37) 5.783 (28)

* TÜİK İş Kayıtları İstatistikleri, ** TÜİK İş Kayıtları 2008-2009 (TÜİK gizlilik yönetmeliği gereğince bazı veriler gizlenmiştir.)

*** 03.01.2012 Tarihi İtibarıyla KOSGEB Veri Tabanına Kayıt Olan KOBİ Sayısı

KOSGEB DESTEK YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA VERİLEN DESTEKLER*

YILLAR DESTEK ADEDİ DESTEK MİKTARI (TL)

2003 - 2010 71 (56) 217.244 (61)

ESKİ DESTEKLER 6 (36) 29.234 (37)

GENEL DESTEK PROGRAMI 63 (52) 156.820 (54)

AR-GE, İNOVASYON VE ENDÜSTRİYEL UYGULAMA

DESTEK PROGRAMI 11 (20) 178.232 (23)

55

GİRİŞİMCİLİK DESTEK PROGRAMI 20 (54) 132.863 (48)

KOBİ PROJE DESTEK PROGRAMI 11 (17) 211.530 (24)

İŞBİRLİĞİ - GÜÇBİRLİĞİ DESTEK PROGRAMI 0 0

TEMATİK PROJE DESTEK PROGRAMI 0 0

2003 - 2011TOPLAM 182 (53) 925.922 (52)

* 31.12.2011 tarihi itibarıyla gerçekleşen ödeme tutarlarına ait kesin rakamlardır.

KOSGEB KOBİ FİNANSMAN DESTEK KREDİLERİ

PROGRAM ADI DESTEK SAYISI OLUŞAN KREDİ HACMİ (TL)

2003-2010 911 (41) 24.505.360 (56)

PROGRAM ADI DESTEK SAYISI MUHTEMEL KREDİ HACMİ (TL)

ÖLÇEK ENDEKSLİ BÜYÜME KREDİSİ DESTEK PROGRAMI

(23.11.2010 - 31.12.2011) 534 (30) 19.125.650 (33)

İHRACAT DESTEK KREDİSİ PROGRAMI - 2010 (23.11.2010

- 31.12.2011) 3 (57) 914.500 (58)

ACİL DESTEK KREDİSİ PROGRAMI - 2011 (23.09.2011-

31.12.2011) 1 (26) 100.000 (25)

TOPLAM 1.449 (38) 44.645.510 (49)

İLDE DÜZENLENEN GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMLERİ

YILLAR EĞİTİM ADEDİ KATILIMCI SAYISI

2000 - 2010 9 (11) 225 (25)

56

2011* 8 (44) 191 (57)

2003 - 2011TOPLAM 17 (32) 416 (42)

* 09.01.2012 tarihi itibarıyla geçerli rakamlardır.

İLDEKİ KOSGEB BİRİMLERİ

HİZMET MERKEZİ SİNERJİ ODAĞI

MERKEZ SAYISI 1 1

MERKEZ İLETİŞİM BİLGİLERİ

EDİRNE

Tel : 0 284 - 225 10 14

edirne@kosgeb.gov.tr

KEŞAN TSO

Tel : 0 284 - 714 76 36

kesansinod@kosgeb.gov.tr

NOT: Parantez içerisinde yer alan rakamlar, ilin sözkonusu veriye ilişkin Türkiye genelinde sıralamasını göstermektedir.

57

39 - KIRKLARELİ İLİ ÖZET BİLGİLERİ

İL GENEL BİLGİLERİ

NÜFUS * 340.199 (52) İHRACAT MİKTARI ** 94.341.453$ (45)

İŞSİZLİK ORANI

*** %10,82 (37) İTHALAT MİKTARI ** 95.916.173$ (34)

* TÜİK (2011) , ** Dış Ticaret Müsteşarlığı (2010) , ***TÜİK (2010)

İLDEKİ İŞLETMELERE İLİŞKİN GENEL BİLGİLER

2007 Yılı * 2008 Yılı ** 2009 Yılı ** 2010 Yılı * KOSGEB ***

İŞLETME SAYISI 16.661 (45) 17.965 (45) 16.566 (44)

15.607

(44) -

KOBİ SAYISI 16.656 (45) 17.887 (45) 16.558 (44)

15.598

(44) 3.212 (46)

* TÜİK İş Kayıtları İstatistikleri, ** TÜİK İş Kayıtları 2008-2009 (TÜİK gizlilik yönetmeliği gereğince bazı veriler gizlenmiştir.)

*** 03.01.2012 Tarihi İtibarıyla KOSGEB Veri Tabanına Kayıt Olan KOBİ Sayısı

KOSGEB DESTEK YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA VERİLEN DESTEKLER*

YILLAR DESTEK ADEDİ DESTEK MİKTARI (TL)

2003 - 2010 44 (63) 292.144 (58)

ESKİ DESTEKLER 3 (46) 22.711 (40)

GENEL DESTEK PROGRAMI 19 (65) 58.737 (66)

AR-GE, İNOVASYON VE ENDÜSTRİYEL UYGULAMA

DESTEK PROGRAMI 2 (33) 46.357 (34)

58

GİRİŞİMCİLİK DESTEK PROGRAMI 17 (56) 83.754 (56)

KOBİ PROJE DESTEK PROGRAMI 2 (40) 131.241 (33)

İŞBİRLİĞİ - GÜÇBİRLİĞİ DESTEK PROGRAMI 0 0

TEMATİK PROJE DESTEK PROGRAMI 0 0

2003 - 2011TOPLAM 87 (63) 634.943 (59)

* 31.12.2011 tarihi itibarıyla gerçekleşen ödeme tutarlarına ait kesin rakamlardır.

KOSGEB KOBİ FİNANSMAN DESTEK KREDİLERİ

PROGRAM ADI DESTEK SAYISI OLUŞAN KREDİ HACMİ (TL)

2003-2010 614 (53) 19.071.826 (61)

PROGRAM ADI DESTEK SAYISI MUHTEMEL KREDİ HACMİ (TL)

ÖLÇEK ENDEKSLİ BÜYÜME KREDİSİ DESTEK PROGRAMI

(23.11.2010 - 31.12.2011) 348 (49) 12.604.158 (50)

İHRACAT DESTEK KREDİSİ PROGRAMI - 2010 (23.11.2010

- 31.12.2011) 4 (52) 896.210 (60)

TOPLAM 966 (53) 32.572.194 (63)

İLDE DÜZENLENEN GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMLERİ

YILLAR EĞİTİM ADEDİ KATILIMCI SAYISI

2000 - 2010 4 (36) 110 (44)

2011* 1 (75) 19 (79)

59

2003 - 2011TOPLAM 5 (65) 129 (77)

* 09.01.2012 tarihi itibarıyla geçerli rakamlardır.

İLDEKİ KOSGEB BİRİMLERİ

HİZMET MERKEZİ SİNERJİ ODAĞI

MERKEZ SAYISI - 2

MERKEZ İLETİŞİM BİLGİLERİ

TEKİRDAĞ

Tel : 0 282 - 261 40 66

tekirdag@kosgeb.gov.tr

LÜLEBURGAZ TSO

Tel : 0 288 - 417 11 21

luleburgazsinod@kosgeb.gov.tr

KIRKLARELİ TSO

Tel : 0 288 - 225 10 14

NOT: Parantez içerisinde yer alan rakamlar, ilin sözkonusu veriye ilişkin Türkiye genelinde sıralamasını göstermektedir.

60

59 - TEKİRDAĞ İLİ ÖZET BİLGİLERİ

İL GENEL BİLGİLERİ

NÜFUS * 829.873 (24) İHRACAT MİKTARI ** 546.460.867$ (21)

İŞSİZLİK ORANI

*** %9,58 (47) İTHALAT MİKTARI ** 603.026.987$ (20)

* TÜİK (2011) , ** Dış Ticaret Müsteşarlığı (2010) , ***TÜİK (2010)

İLDEKİ İŞLETMELERE İLİŞKİN GENEL BİLGİLER

2007 Yılı * 2008 Yılı ** 2009 Yılı ** 2010 Yılı * KOSGEB ***

İŞLETME SAYISI 37.257 (21) 41.302 (21) 38.436 (21)

36.154

(21) -

KOBİ SAYISI 37.221 (21) 41.118 (21) 38.395 (21)

36.117

(21) 7.947 (20)

* TÜİK İş Kayıtları İstatistikleri, ** TÜİK İş Kayıtları 2008-2009 (TÜİK gizlilik yönetmeliği gereğince bazı veriler gizlenmiştir.)

*** 03.01.2012 Tarihi İtibarıyla KOSGEB Veri Tabanına Kayıt Olan KOBİ Sayısı

KOSGEB DESTEK YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA VERİLEN DESTEKLER*

YILLAR DESTEK ADEDİ DESTEK MİKTARI (TL)

2003 - 2010 262 (36) 1.459.313 (31)

ESKİ DESTEKLER 23 (14) 61.668 (20)

GENEL DESTEK PROGRAMI 177 (21) 451.062 (26)

AR-GE, İNOVASYON VE ENDÜSTRİYEL UYGULAMA

DESTEK PROGRAMI 0 0

61

GİRİŞİMCİLİK DESTEK PROGRAMI 52 (34) 225.870 (37)

KOBİ PROJE DESTEK PROGRAMI 15 (13) 191.564 (26)

İŞBİRLİĞİ - GÜÇBİRLİĞİ DESTEK PROGRAMI 0 0

TEMATİK PROJE DESTEK PROGRAMI 0 0

2003 - 2011TOPLAM 529 (29) 2.389.477 (32)

* 31.12.2011 tarihi itibarıyla gerçekleşen ödeme tutarlarına ait kesin rakamlardır.

KOSGEB KOBİ FİNANSMAN DESTEK KREDİLERİ

PROGRAM ADI DESTEK SAYISI OLUŞAN KREDİ HACMİ (TL)

2003-2010 1.767 (21) 84.510.060 (21)

PROGRAM ADI DESTEK SAYISI MUHTEMEL KREDİ HACMİ (TL)

ÖLÇEK ENDEKSLİ BÜYÜME KREDİSİ DESTEK PROGRAMI

(23.11.2010 - 31.12.2011) 764 (25) 30.229.650 (24)

İHRACAT DESTEK KREDİSİ PROGRAMI - 2010 (23.11.2010

- 31.12.2011) 54 (14) 19.209.987 (12)

ACİL DESTEK KREDİSİ PROGRAMI - 2011 (23.09.2011-

31.12.2011) 3 (16) 300.000 (16)

TOPLAM 2.588 (22) 134.249.697 (18)

İLDE DÜZENLENEN GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMLERİ

YILLAR EĞİTİM ADEDİ KATILIMCI SAYISI

2000 - 2010 10 (9) 295 (16)

62

2011* 22 (13) 562 (22)

2003 - 2011TOPLAM 32 (13) 857 (21)

* 09.01.2012 tarihi itibarıyla geçerli rakamlardır.

İLDEKİ KOSGEB BİRİMLERİ

HİZMET MERKEZİ SİNERJİ ODAĞI

MERKEZ SAYISI 1 2

MERKEZ İLETİŞİM BİLGİLERİ

TEKİRDAĞ

Tel : 0 282 - 261 40 66

tekirdag@kosgeb.gov.tr

ÇORLU TSO

Tel : 0 282 - 653 32 35

corlusinod@kosgeb.gov.tr

ÇERKEZKÖY TSO

Tel : 0 282 - 726 88 88

NOT: Parantez içerisinde yer alan rakamlar, ilin sözkonusu veriye ilişkin Türkiye genelinde sıralamasını göstermektedir.

63

Araştırma sürecine destek sağlaması ve Edirne İli’nin Türkiye’deki ve Trakya’daki

konumunu belirlemek için sayısal verilere ihtiyaç duyulmuştur. T.C. Küçük ve Orta

Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı’ndan Edirne,

Tekirdağ ve Kırklareli’ne dair sayısal veriler 15.02.2012 tarihinde talep edilmiştir.

01.03.2012 tarihinde yazılı başvuru değerlendirilerek veriler sağlanmıştır.

Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 2010 yılı verilerine göre Edirne 79.094.995 $ ihracat

miktarı ile tüm Türkiye’de 46. sıradadır. Aynı verilere göre Kırklareli 94.341.453 $

ihracat miktarı ile tüm Türkiye’de 45. sıradadır. Tekirdağ 546.460.867 $ ihracat

miktarı ile tüm Türkiye’de 21. Sıradadır. Tekirdağ’ın ihracat miktarında Edirne ve

Kırklareli’ne göre açık ara önde olduğu görülmektedir.

KOSGEB Destek Yönetmeliği kapsamında 2003-2011 yıllarını kapsayan dönemde

Edirne’de 182, Kırklareli’nde 87, Tekirdağ’da 529 proje destek almıştır. Bu

projelerin Edirne’de 20 tanesi, Kırklareli’nde 17 tanesi, Tekirdağ’da 52 tanesi

Girişimcilik Destek Programı kapsamındadır.

İlde düzenlenen girişimcilik eğitimleri sayısına bakıldığında en çok eğitim, 32 eğitim

ile Tekirdağ’da düzenlenmiştir. Edirne’de 17 girişimcilik eğitimine 416 katılımcı,

Kırklareli’nde 5 girişimcilik eğitimine 129 kişi, Tekirdağ’da 32 girişimcilik

eğitimine 857 katılımlı katılmıştır.

5.2 Edirne İli Keşan İlçesi: Nüfus Gelişimi ve Girişimcilik

Keşan İlçesi, Edirne İli’nin en güneyinde kalan ilçedir. Batıda Enez ve İpsala ilçeleri,

kuzeyde Uzunköprü ilçesi ile sınırdır. İlçe merkezi 17,5 km 2 olup, köy ve kasabaları

1069,5 km² yüzölçümlüdür. Keşan’ın toplam yüzölçümü 1087 km²dir. (1/25.000

Ölçekli Edirne İl Çevre Düzeni Plan Raporu, 2010).

Şekil 5.1 : Türkiye’de Edirne’nin konumu

(http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d9/Latrans-

Turkey_location_Edirne.svg).

64

Şekil 5.2 : Keşan’ın Edirne’de konumu (1/25.000 Ölçekli Edirne İl Çevre Düzeni

Plan Raporu, 2010).

Çizelge 5.1 : Keşan’ın şehir nüfusu (www.tuik.gov.tr)

YIL TOPLAM ŞEHİR NÜFUSU

Kadın Erkek Toplam

1990 17446 23210 40656

2000 40736 22019 42755

2008 25604 28585 54189

2010 26576 27738 54314

Keşan’da 1990’dan bu yana istihdam yaratan önemli bir sektör ticaret sektörüdür.

Keşan, yalnızca Türkiye’nin bu bölgesinde değil, sınır-ötesi bölge için de önemli bir

ticaret merkezidir. Keşan’a yakın diğer önemli ticaret merkezleri Edirne, Tekirdağ,

Kırklareli, Lüleburgaz, Çanakkale, Yunanistan’da ise Gümülcine (Komotini), Şapçı

(Sapis) ve Dedeağaç (Alexandroupolis)’tir (Erkut vd., 2007).

1/25.000 Ölçekli Edirne İl Çevre Düzeni Planı, 1/100.000 ölçekli Trakya Alt Bölgesi

Ergene Havzası Bölge Revizyon Planı doğrultusunda hazırlanıp, İl Özel İdaresi’nin

08.10.2010 Tarih ve 108 Sayılı Kararı ve Edirne Belediyesi’nin 06.10.20110 Tarih

65

ve 267-595 ve 267-596 Sayılı Belediye Meclisi kararları ile onaylanmıştır. Bu plana

göre, Keşan bölge içindeki konumu, ana ulaşım aksları üzerinde bulunması ve

eğilimlerine (mevcutta da 2. kademe merkez olması) paralel olarak 2. kademe

merkez olarak önerilmiştir. Keşan ilçe merkezinde önerilen gelişmede, Tekirdağ-

İpsala ve Edirne-Çanakkale bağlantılarının kesişiminde yer alması ve önemli tarımsal

merkezlerle çevrelenmesi önemli bir rol oynamaktadır. İlçeler özelinde mevcut ve

öneri istihdamın sektörel dağılımın oranları incelendiğinde, Keşan’ın hizmetler

sektöründe ağırlıklı bir istihdam yapısı olacaktır. Keşan İlçesi öncelikle turizm

sektörünün, daha sonra tarıma dayalı sanayinin gelişimi sonucu artan hizmet

ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik gelişecek hizmet merkezidir. Doğu-Batı

doğrultusundaki mevcut D–110 Kınalı-Tekirdağ-Keşan-İpsala devlet yolu ise İl’in

güney bölgesini besleyen ve doğuda Tekirdağ ve Kırklareli, batıda Yunanistan ile

bağlantıyı sağlayan önemli bir diğer akstır. İpsala sınır kapısına giden bu aks sınıra

erişimi kolaylaştırmak için güçlendirilecektir. Bunun yanı sıra Havsa-Uzunköprü-

Keşan-Çanakkale bağlantısını güçlendirmek amacıyla 1. derece bölünmüş yol

standardına getirilmesi öngörülmektedir.

Türkiye, Trakya ve Edirne’yi ve dolayısıyla Keşan’ı etkileyecek tüm üst ölçekli

planlarda yerelin, girişimciliğin önemine dikkat çekilmiştir. Görüldüğü üzere, Keşan

merkez ilçe, Edirne İli bütününün gelişiminde önemli bir role sahip olacaktır ve

ulaşım açısından daha da iyileştirilmesi için Keşan’ı çevreleyen ana aksların

geliştirilmesi plan kararlarında yer almıştır.

Keşan Ticaret ve Sanayi Odası’nın 06.01.2010 Tarihli kayıtlara göre 10 alt grupta

17.11.1958-06.01.2010 tarihlerini kapsayan döneme ait toplam 1716 kayıt

bulunmaktadır. Bu kayıtlar, 10 tane alt grupta Keşan, İpsala ve Enez’de kayıtlı olan

tüm firma ve özel şahıs içermektedir. 29.04.2011 tarihine kadar olan kayıtlar, alt

grup sayılarına göre çizelgede gösterilmiştir. Askıdaki üyeler, Keşan Ticaret ve

Sanayi Odası’na borcu olması sebebiyle üyelikleri askıya alınan firma ve özel şahıs

kayıtlı sayısını göstermektedir. Askıdaki üyelerin faal olup olmadıkları, KTSO

tarafından bilinmemektedir. Keşan Ticaret ve Sanayi Odası’nın 10 grup altında

toplanan sektörlerde üye sayısı, askıda üye sayısı ve toplam üye sayısı ile grup

tanımlarına dair bilgiler aşağıda verilmiştir.

66

Çizelge 5.2 : Keşan Ticaret ve Sanayi Odası kayıtları (2011).

GRUP

NO GRUP TANIMI

FAAL

ÜYE

SAYISI

ASKIDA

ÜYE

SAYISI

TOPLAM

1 Tarım-Tarımsal Kalkınma-Sulama-Su Ürünleri Kooperatifleri-Tarım Ürünleri ve

Hayvan Yetiştiriciliği-Tarım Ürünleri Ticareti-Celeplik-Çiçekçilik 218 81 299

2 Market-Büfe-Et ve Et Ürünleri-Sebze ve Meyve Ürünleri İşletmeleri-Tüketim Temin

Tevzi Üretim Kooperatifleri 220 118 338

3 Konfeksiyon-Manifatura-Tuhafiye-Ayakkabı-Kuyumcu İşletmeler 116 34 150

4 Mobilya Satıcıları ve Tamiratı-Elektrikli Ev aletleri Satıcıları ve Servisleri-Züccaciye-

Telekominikasyon Ürünleri Satıcıları, Bayileri ve Servisleri-Bilgisayar ve Bilgisayar

Program Satıcıları ve Servisleri

89 44 133

5 Gıda Maddeleri Haricindeki Her Türlü İmalatçılar ve Madenciler 90 48 138

6

Yedek Parça Ticareti-Oto Komisyoncuları ve Galerileri-Nakliyeciler-Hurdacılar-

Kargo ve Kurye İşletmeleri-Akaryakıt ve Madeni Yağ Satıcıları-Oto Bakım ve

Onarım İşleri-Tüp Bayilikleri-Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifler-Depolama-

Ambarlama

259 105 364

7 İnşaat-İnşaat Malzemeleri Ticareti-Kanalizasyon 193 107 300

8 Konut Yapı Kooperatifleri-İşyeri Yapı Kooperatifleri ve Mühendislik Faaliyetleri 107 104 211

9 Finans-Sigorta-Emlak-Hizmet Sektörü 243 121 364

10 Her Türlü Gıda Maddeleri İmalatçıları 120 57 177

1655 819 2474

67

5.3 Araştırma Süreci

Araştırma süreci, birbirini destekleyen ve yönlendiren iki farklı aşamadan

oluşmaktadır. Birinci aşamada Keşan hakkında yazılı basında çıkan haberler

derlenmiştir. İkinci aşamada sınır-ötesi ticari faaliyette bulunan girişimciler ile

mülakatlar yapılmıştır.

5.3.1 Yazılı basın araştırması

Bu aşamada, 28.05.2010-17.02.2012 Tarihleri arasında Keşan’da yayımlanan günlük

gazetelerden Medya Keşan, Gündem Saros ve Volkan Gazeteleri ve Ekonomik

Rapor Kadın Girişimciler Komitesi Dergisi düzenli takip edilerek Keşan’ın genel

gelişimi, Keşan Ticaret ve Sanayi Odası’nın faaliyetleri, Keşan Kaymakamlığı

tarafından hazırlanmasına devam edilen Stratejik Plan toplantıları ve yorumları

içeren haberler derlenmiştir.

28 Mayıs 2010 tarihli Medya Keşan Gazetesinde çıkan “Trakya Kalkınma Ajansı

Keşan’ a ofis açacak” başlıklı haberde, yapılan toplantıda “GZFT analizi”, “Bölge

Vizyonu Belirleme” ve “Sektörel Vizyon Belirleme” konularında çalışılmıştır. Buna

göre; tarım ve hayvancılık, ticaret, ulaşım, eğitim, kavşak noktasında bulunması,

Saros Körfezi, Batı Trakya ile ticaret, çekim merkezi olması, tarımın teknolojik

yapılması, madencilik, Avrupa ve İstanbul’a yakınlık Keşan’ın güçlü yönleri olarak

belirlenmiştir. Roman sorunları, kurumsallaşma, ortaklık kültürü olmaması,

mesleksizlik, iş birliği ve güç birliği oluşmaması, sanayi- tarım- turizm- master planı

olmaması, 1/25.000 ölçekli planların sonuçlandırılamaması, girişimcilik eksikliği,

yurt dışı ticaret zayıflığı, desteklerden yararlanılabilmesi için proje hazırlamadaki

yetersizlik Keşan’ın zayıf yönleri olarak belirlenmiştir. Kavşak noktası, Hamzadere

Barajı, turizm potansiyeli ve buna bağlı imkanlar, 5 yıllık meslek yüksekokulu,

KOSGEB ve ABİGEM destekleri, orman zenginliği, bölge kömürünü enerjiye

çevirmek ve rüzgar enerjisi Keşan’ın fırsatları olarak belirlenmiştir. Roman işsizliği,

istihdam, plansız yapılaşma, Saros’ un altyapısı ve ulaşımı, yasa dışı balık avcılığı,

Ergene’ nin kirliliği, yer altı sularının azalması ve hava kirliliği Keşan’a tehditler

olarak belirlenmiştir.

2011 yılı başında Keşan Kaymakamlığı tarafından Stratejik Gelişim Planı 2023 yılı

hedef alınarak hazırlanmaya başlanmıştır. Keşan İlçe sınırı plan sınırı olarak

68

belirlenen çalışmada ‘Tarım, Sağlık, Eğitim, Çevre-Orman, Yerel Kalkınma, Kentsel

Gelişim, Sosyal Hizmet, Yönetim-Hizmet, Ekonomi, Kültür-Turizm’ 10 alt alan

belirlenmiştir. Kurumsal işbirliği ve destek için kamudan Kaymakamlık ve

Üniversite; yerel yönetimlerden Keşan, Yenimuhacir, Beyendik, Çamlıca, Paşayiğit,

Mecidiye Belediyeleri ve Köylere Hizmet Götürme Birliği; oda-meslek

kuruluşlarından Keşan Ticaret ve Sanayi Odası, Keşan Ticaret Borsası, Esnaf

Odaları, Şoförler Odaları, Ziraat Odası, Mimar Mühendisler Odası; sivil toplum

kuruluşlarından Keşan İş Adamları Derneği, Turizm Der.; özel sektör olarak da

Keşan’da faaliyet gösteren üç büyük şirketler grubu aktörler olarak belirlenmiştir.

Keşan’ın gelişimine dair haberler incelendiğinde Keşan Ticaret ve Sanayi Odası,

Keşan Kaymakamlığı’nın, T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Küçük ve Orta Ölçekli

İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) Tekirdağ

Hizmet Merkezi Müdürlüğü, Trakya Kalkınma Ajansı, Tekirdağ ABİGEM (Avrupa

Birliği İş Geliştirme Merkezleri), Edirne Ticaret ve Sanayi Odası’nın Trakya’nın,

Keşan’ın kalkınmasının sağlanması, girişimciliğin, sınır ticaretinin artması için

birlikte çalıştığı görülmektedir. Bölge insanının Ajans ile iletişimin kolaylaşması

amacıyla Trakya Kalkınma Ajansı’nın Destek Ofisi’ni Keşan’da açacak olması diğer

önemli noktadır. Bazı kurum ve kuruluş yetkililerinin kişi ve kurumları adına dile

getirdiği önemli noktalar aşağıda özetlenmiştir.

Keşan için özel sektörde-kamuda- sivil toplum kuruluşlarında çalışan kişilerin kişisel

görüşlerine göre Keşan’ın avantajları:

Birleşik Markalar Derneği Başkan Yardımcısı Keşanlı işadamı Semih Şeftali:

"AB üyesi iki ülkeye sınırı olan Edirne'deki işadamlarını yüzlerini İstanbul

yerine Yunanistan ve Bulgaristan'daki bakir alanlara çevirmelidir.”

KTSO Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Helvacıoğlu: “Keşan, İpsala ve

Enez olarak dışarıya mal satan bölgelerden hiçbir eksiğimiz yok, sadece

bilgiye ihtiyaç duyuyoruz. Dış ticaret konusundaki prosedürleri bilmiyoruz,

yapamayız diye geri adım atıp kabuğumuza çekilmişiz. Oysa her yönden

avantajlıyız. Balkanlar yanı başımızda, gümrüğe yakınız, lojistiğimiz,

ambarlarımız mevcut ve en önemlisi cesaretimiz var. Sistemi birlikte öğrenip

'Ben yapamam.' demeyeceğiz." sözleri durumu özetlemektedir.

Kadın girişimcilere destek olmak amacıyla küresel finansal hizmetler şirketi

Goldman Sachs'ın 2008'de başlattığı dünya çapında 22 ülkede yürütülen ve

69

10 bin kadın girişimciyi hedefleyen program Türkiye'de Özyeğin Üniversitesi

tarafından hayata geçirildi. Türkiye'de 340 kadın girişimcinin dahil edilmesi

hedeflenen programa Keşanlı 2 bayan kabul edilmiştir, birinin başvurusu

kabul aşamasındadır.

Keşan için özel sektörde-kamuda- sivil toplum kuruluşlarında çalışan kişilerin kişisel

görüşlerine göre Keşan’ın dezavantajları:

Kuzey Yunanistan Yunan-Türk Ticaret Odası Başkanı: "Ekonomik

darboğazda bulunan Yunanistan'da, işadamlarının ülkenin bu durumdan

çıkmasına yardımcı olabilecek yeni işbirlikleri arayışı içindeler. Hepimizin

bildiği gibi, Yunan firmalarının Türkiye'de rahatlıkla yatırım yapma fırsatı

var. Ancak, Türk firmaları Yunanistan'da aynı rahatlığı bulamıyorlar. Bunun

sonucu olarak da Yunanistan'da çok az sayıda Türk yatırımı var. Bu konudaki

sıkıntıları aşarak birçok alanda işbirliği yapılabilir.”

İskeçeli Avukat Özer Talatoğlu: "Gümrüklerde çok sıkıntı çekiyoruz.

Kontrollerde biraz müsamaha gösterilmesini istiyoruz. Aldatılmaya çalışıldığı

zaman kırılıyoruz. Bu tür davranışlardan uzak durursanız hem biz

istediğimizi alırız hem de siz kalkınır ve para kazanırsınız. Keşan'a

geldiğimizde aradığımız her şeyi bulabiliyoruz."

Narinoğlu: Yunan bir yetkili, 'Biz artık Keşan'ı teğet geçiyoruz' dedi. Daha

önce aradıklarının hepsini Keşan'da bulduklarını ve kendilerini tatmin

ettiklerini ifade etti. Ancak Keşan'ın rakipleri arttı ve benzer ürünlerin daha

kalitelisini çevre bölgelerde bulunca burası teğet geçilmeye başlandı.

5.3.2 Yarı yapılandırılmış görüşmeler

Araştırma sürecinin ikinci aşaması, birincil verilerin derlendiği yarı-yapılandırılmış

görüşmeleri kapsamaktadır.

Ekonomik ve ticaret başarısında girişimciliğin doğasını ve etkilerini araştırmak,

süreci etkileyen birçok faktör olması sebebiyle zor bir iştir. Geleneksel kantitatif

analizler ile girişimcilik süreciyle ilgili kısıtlı bilgi ve cevap alınmaktadır

(Kodithuwakku, Rosa, 2002). Gartner ve Birley çalışmalarında, kantitatif

araştırmalarda bazı soruların sorulmadığı-sorulamadığı ve bazı önemli soruların

cevaplarının sadece kalitatif metot ve yaklaşımlarla öğrenildiği gerekçesiyle

çalışmalarında kalitatif metodu kullandıklarını belirtmişlerdir. Onlara göre, kalitatif

70

çalışmaların kantitatif çalışmalara göre daha “açık yürekli” olduğu konusunda

tartışma yoktur (2002). Kodithuwakku ve Rosa, girişimciliğin ekonomik değer

katmadaki rolünün tanımlanması için ayrıntılı olarak anladıklarının onlara yardımcı

olduğunu belirtmişlerdir. Kalitatif çalışmalarda; açıklama ölçme ile, genellenebilirlik

anlamak ile yer değiştirmiştir (2002).

5.4 Alan Araştırması Tasarımı

Çalışma alanı özelinde girişimciliğin yerel gelişmeye etkisini belirlemek üzere sınır-

ötesi faaliyet gösteren firma yetkilileriyle yarı yapılandırılmış görüşmeler

düzenlenmiştir. Kalitatif yaklaşım, girişimcilik ve yönetimsel fonksiyonların bağlılık

ve tamamlayıcılık fonksiyonlarının deneysel yöntemlerle açıklanamayacak açılardan

araştırılmasını sağlamıştır (Kodithuwakku, Rosa, 2002). Bu araştırmada da standart

ve genellenebilir bilgi elde etmektense daha spesifik bilgi elde etmek istendiği için

kalitatif araştırma yöntemi kullanılmıştır.

Örneklem çerçevesini belirlemek üzere Keşan Ticaret ve Sanayi Odası kayıtlarına

başvurulmuştur. 06.01.2010 Tarihli kayıtlara göre 10 alt grupta 17.11.1958-

06.01.2010 tarihlerini kapsayan döneme ait toplam 1716 kayıt bulunmaktadır. Bu

kayıtlar, 10 tane alt grupta Keşan, İpsala ve Enez’de kayıtlı olan tüm firma ve özel

şahıslar içermektedir. İncelenen Keşan Ticaret ve Sanayi Odası üye listelerinden

ulusötesi bağlantısı olan firmalar belirlenmiştir. Örneklem içine giren kişi veya

firmalar iki alt gruba ayrılabilir. Birinci grup sınır-ötesi iletişimi olan gruptur.

Mal/hizmet götürme veya müşterilerle iletişimin devamı için sınır-ötesi seyahat

ederler. İkinci grup ise Keşan’a gelen turistlere hizmet eder ve müşteri profiline göre

ürünlerinde değişikliklere gider. Bu araştırmada sınır-ötesi ticaret için aktif olarak

çalışan grup baz alınmıştır.

Kartopu örneklemi yöntemiyle belirlenen kişi veya firma temsilcileriyle 3 Temmuz

2010-14 Mart 2012 tarihleri arasında derinlemesine görüşme tekniğiyle 1-1,5 saat

arasında süren 10 görüşme yapılmıştır.

Yarı şekillendirilmiş görüşmede girişimcilere; girişimcinin kişisel özellikleri,

girişimcinin ilişkileri, bunların yapısı ve mekansal özellikleri, girişimcinin

ilişkilerinin yerel gelişmedeki rolü alt başlıklarında 23 soru sorulmuştur.

71

Görüşmeler sırasında özellikle nişan ve evlilik hazırlığı aşamalarında alışveriş için

Yunanistan’dan özellikle Keşan’ın alışveriş için tercih edildiği görülmüştür.

Keşan’da oluşan bu ticaret ağı ev tekstili, konfeksiyon, gelinlik, davetiye, mobilya,

taşımacılık firmalarını kapsamaktadır. Bu ağ içerisinde firmaların birbiriyle bağlantı

içinde olduğu, bir sebeple bir firmaya gelen kişilerin diğer faaliyetler için destek

olunan diğer faaliyet grubu firmaya yönlendirildiği belirlenmiştir.

Mülakat yapılan şirket yetkilisi, şirket isimleri ve sektörleri, mülakat tarihleri

sırasıyla aşağıdaki çizelgede belirtilmiştir.

Çizelge 5.3 : Girişimciler ile görüşme tarihleri.

Girişimci Mülakat Tarihi

GE1 03.07.2010

GE2 07.07.2010

GEK3 08.07.2010

GE4 27.09.2010

GE5 21.10.2010

GEE6 07.03.2012

GEE7 09.03.2012

GK8 13.03.2012

GE9 14.03.2012

GK10 14.03.2012

(GE: Girişimci Erkek, GK: Girişimci Kadın GEK: Girişimci Erkek-Girişimci Kadın,

GEE: Girişimci Erkek-Girişimci Erkek)

5.5 Kavramsal Model ve Araştırma Bulguları

Alan araştırmasının kavramsal modeli şekil 5.3’te açıklanmıştır. Girişimcilikle ilgili

süreçlerin ve ilişkilerin daha ayrıntılı anlaşılabilmesi amacıyla; yarı yapılandırılmış

görüşme tekniği kullanılarak edinilen bilgiler, kodlama sistemi aracılığıyla standart

bir yapıya oturtulmuştur.

Model, aşağıda sıralanan dört ana bileşenden oluşmaktadır. Sınır ötesi girişimcilik

konusunda bu dört bileşeni ayrıntılandıran 13 alt bileşen belirlenmiştir.

BİLEŞEN1: Girişimcinin Kişisel Özellikleri (GKÖ)

BİLEŞEN2: Girişimcinin İş İlişkileri (Gİİ)

BİLEŞEN3: Girişimcinin Faaliyet Yeri (GFY)

72

BİLEŞEN4: Girişimcinin Yerel Gelişmeye Etkisi (GYGE)

Şekil 5.3 : Alan araştırmasının kavramsal modeli.

Araştırma bulguları, Şekil 5.3 deki modele bağlı olarak aşağıda sunulmuştur.

Girişimcinin Kişisel Özellikleri ana teması altında Köken (GKÖ1), Girişimcinin

Kendini Algılayışı (GKÖ2) ve Girişimcinin Dış Etmenlerden Etkilenmesi (GKÖ3)

temaları oluşturulmuştur.

73

Köken (GKÖ1) alt bileşeni ile görüşülen kişilerin Keşanlı olup olmadıkları, aile

geçmişlerinde göçmenlik olup olmadığı sorgulanmıştır. Keşan köyleri ve civar ilçe

ve köylerinden Keşan’a gelen girişimciler de Keşanlı olarak sayılmıştır. GE1 ve

GE2, aslen Keşanlı olduklarını ama dedelerinin Yunanistan göçmeni olduklarını

belirtmişlerdir.

GE1: “Keşanlıyız. Dedelerimiz 1924’te, mübadele esnasında Yunanistan’dan

gelmiş.”

GE2: “Ben kendim Keşan doğumluyum. Ama ailem daha doğrusu dedem, babamın

babaları Yunanistan’dan buraya göç etmiş.”

GEK3, girişimci erkeğin Karadenizli, girişimci kadının Keşanlı olduğunu

belirtmiştir.

Girişimcinin kendini algılayışı (GKÖ2) alt bileşeni girişimcinin kendini nasıl

algıladığı, kendini girişimci olarak tanımlayıp tanımlamadığının belirlenmesi

amacıyla oluşturulmuştur. GE2, Keşan’daki insanların cesur olmadıklarını, parlak

fikirleri olsa da gerçekleştirmede sorun yaşadıklarını, uygulamaya koyamadıklarını

belirtmiştir.

GE1: “Kardeşim ve babam insanlarla çok kolay ilişki kurabilen, sıcakkanlı, yapıştı

mı bırakmayan insanlar. Ben kendim çekingenim. Onlar kadar girişimci olduğumu,

iyi bir girişimci olduğumu söyleyemem.”

GE2: “Uzaktan girişimciyiz. İşini iyi yapmaya çalışan, insanlara hizmet etmeye

çalışan esnafız yani.”

GEK3: “Kendimizi hırslı, birçok hayali olan, ama sermayesi az olan bir girişimci

olarak tanımlarız. Sıfırdan başlayan bir işletmeyiz.”

GK10: “Girişimci olarak değil de hayatımı devam ettirmek için, para kazanmak için

hayat beni girişimci yaptı.”

Girişimcinin Dış Etmenlerden Etkilenmesi (GKÖ3) alt bileşeninin araştırılmasındaki

amaç, kişinin diğer kişilerin olumlu veya olumsuz görüşlerinden etkilenip

etkilenmediğinin, motivasyonun ne yönde değiştiğinin belirlenmesidir.

GE1: “Tatsız, bizi bu işten soğutacak kötü bir anı hatırlamıyorum. Hep iyi ilişkiler

kurduk.”

74

GE2: “Bu konuda öyle bir kısıtlamayla falan karşılaşmadık. Ama hep tedirgin olduk.

Başka bir ülkeye gidiyoruz. Orada insanlar -tabi ki bizde bir çekince oldu- gittiğimiz

bölgelerde nüfusun çoğunluğu Türk olduğu için yabancılık çekmedik. Bir köye

gittiğiniz zaman veya Gümülcine’de Yunanca kullanmanıza bile gerek yok.

Yemekten tutun da yolla ilgili herhangi bir problemde camı indirip sorduğunuzda her

konuda yardımcı oldu insanlar. O konuda herhangi bir olumsuz davranışla

karşılaşmadık.”

GEK3: “Şöyle ben bu işyeri açarken ilk yaptığım şeylerden bir tanesi Yunanca

konuşma kılavuzu almaktı. Bunu aldığımda hatta bana güldüler, Türkçe sana

yetmiyor mu, Yunanca mı öğreneceksin diye dalga geçtiler. Ama ne tesadüf ki sonra

hepsi aynı şeyi yaptı. Bu beni daha da hırslandırdı.”

GE5: “Kesinlikle olumsuz bir davranışla karşılaşmadık. Aksine hayranlıkla

karşılandık. Şimdi bir çok arkadaşımı da yurtdışına iş yapmaları konusunda teşvik

ettim.”

GEE6: “Dostane ilişkilerle sürdürüyoruz bu işi.”

GEE7: “Zaman zaman bizi bezdirmeyecek aksaklıklar oldu. Orada bizim işimizi

yapan firmalar bizi engellemek için gümrüklerde sorun çıkardı, bazı kıstasları

arttırdılar. Bizim şartlarımız uyduğu için sıkıntı yaşamadık.”

GE9: “Engel değil ama dikkat etmemiz konusunda uyarılar aldık. Şartları, koşulları,

yasaları farklı. Hakikaten de dikkat etmek gerekiyor.

GK10: “Okulum bitince 19 yaşında hemen evlendim, evliliği tercih ettim. Toplumun

bazı kalıpları vardır, yıkamazsınız. Eşim, ‘Ben seni başkasının yanında çalıştırmam.’

dedi. Evlendikten 3 ay sonra bu iş yerini devraldık. Ben de ‘Mevcut olan iş yerimize

gidip geleceğim ama mutlaka çalışacağım.’ dedim. Çocuklarıma dükkanda baktım.

Başta çok yakınlarımdan destek göremedim ama sonra onlar da mücadeleme destek

oldu. Ben hep kafamı eseni yaparım. Kimseyi dinlemem.”

Girişimcinin İş İlişkileri (Gİİ) bileşeninin altında Ortak ve Akrabalarla İlişkiler

(Gİİ1), Müşterilerle/Yeni Kişilerle İlişkiler (Gİİ2), Resmi Kurumlarla İlişkiler

(Gİİ3), İlk İş Deneyimi İlişkileri (Gİİ4) alt bileşenleri oluşturulmuştur.

Ortak ve Akrabalarla İlişkiler (Gİİ1) bileşeninin oluşturulmasındaki amaç,

girişimcinin işi esnasında en yakın çevresinden destek görüp görmediğinin ve

75

bu durumun etkilerinin gözlenmesidir. GE1, GE2, GE4, GEE7 aile şirketidir.

GEK3 ve GK8 resmi olarak şahıs şirketi olmasına rağmen aile şirketi olarak

çalışmaktadırlar.

GE1: “Babam ben ve kardeşim ortağız. Aile dışından ortağımız yok. Üç tane

yeğenim yanımızda çalışıyor. Ticaret yapmak farklı bir şeydir. Hem onların iş

hayatlarında yardımcı olmak açısından önemlidir. Onlar geldikten sonra

rahatladığımı hissettim. Onlara güveniyorum. Sorumluluk duyguları çok

yüksektir. Aileden birilerinin ilk defa yararını gördüm. Daha önce dışarıdan

arkadaşlarım vardı. Çok istikrarlı iş birliğimiz olamadı.”

GEK3: “Eşimle beraber çalışıyoruz. Yabancı ortağım yok ama düşünce

aşamasında olan bazı araştırmalarım var. Dedeağaç’ta yani Aleksandrapoli’de

böyle bir girişimde bulunulabileceği fikrini taşıyorum ama orada da burada da

kriz olduğundan biraz ertelemiş durumdayım.”

GE5: “Ortağım ve yanımda işçi olarak çalışan akrabam yok.”

GK8: “Oğlum ve eşimle çalışıyoruz. Ama şirket benim adıma kayıtlı. Ortak

değiliz. Arkanızda güveneceğiniz insan olsun yeter ki.”

GE9: “Yunanistan’daki dükkanımda Yunanistan vatandaşı, Batı Trakya Türkü

bir ortağım var.”

Müşterilerle/Yeni Kişilerle İlişkiler alt bileşeninde kişilerin iş için kurduğu

kişisel ilişkler sorgulanmıştır.

GE1: “Kavala’daki büyük müşterimizle en az ayda bir kere görüşüyoruz.

Kavala’da onun işyerinde görüşüyoruz. Çok seyrek olmakla birlikte, onlar

Türkiye’ye geldiklerinde bize uğruyorlar. Selanik’e ziyaretlerimizle oluyor,

oradaki müşterimizle görüşüyoruz. Atina’daki müşterimizle yüz yüze değil de

telefon ve e-mail ile görüşüyoruz. Polonya’daki müşterimizle bir kere

görüştük. Telefon ve e-mail ile haberleşiyoruz. Ona keza Mısır ile de öyle.

Bulgaristan’a yılda 2-3 kere gidip müşterileri ziyaret ediyoruz. Daha fazla mal

satabilmek için daha önce iletişim kurduğumuz veya kuramadığımız kişilerle

görüşmeyi planlıyorum.”

GE2: “Oradan bize yabancı ortaklık teklifleri geldi ama biz sıcak bakmadık.

Yunanistan’a ziyaretlere gittiğimizi herkesle paylaştık tabi ki. Artık çevremden

76

de ziyaretlere gidenler var. Bundan 10 sene önce kimse gitmiyordu,

korkuyordu. Biz de ilk zamanlarda korkuyorduk, insanlar bizim hakkımızda ne

düşünür diye. Ama ziyaretlerin faydasını gördük. Bu insanların bölgelerine

gidip tanıştık, promosyonlar dağıttık, düğünlerinde bizden alışveriş yapan

insanların düğünlerine gittik. Kiraz Festivali, Mevlüd, yarışmalar, konserler,

güreş müsabakalarında kendimizi tanıtacak stand kuruyoruz.”

GEK3: “Dışarıda bir Yunanlı gördüm mesela. Hemen yanına giderim. Kim

olduğu önemli olmaz benim için. Hemen selam veririm, nereden olduğunu

sorup, yardımcı olup olamayacağı sorarım. Hemen iletişim kurmaya

çalışıyorum. Sadece Şapçı daki Türklerle muhatap olmakla yetinmiyorum;

Yunanlarla da zaman geçirip iletişim kurmaya çalışıyorum.”

GE4: “Sabit, hatırlı müşterilerimiz var. Sağolsunlar hem başka müşterileri

yönlendirirler hem de kendileri gelir otur sohbet ederiz.”

GE5: “Görüşüyoruz. Genelde orada kaldığım sürede görüşüyorum. Türklerden

çok samimi arkadaşlarım oldu, düğünlerine de gittim. Ailece görüşüyoruz.”

GEE6: “Yunanistan’da bir arkadaşımız var. Kendisi makine mühendisidir. Eşi

çiçekçilik ve tuhafiyecilik yapıyor. 20 günde bir İstanbul’a mal almaya

geldiklerinde uğruyorlar. Onlara verdiğimiz katalogları orada gösteriyorlar,

bizim adımıza sipariş alıyorlar.”

GEE7: “Bazen Türkiye’de, bazen Gümülcine, Dedeağaç’ta buluşuyoruz.”

GEE6: “Yunanca yazı yazmak için buradan Yunanca bilen 3 kişiden yardım

istedik. Üçü de farklı bir şey yazıp getirdi. Biz de Yunan Konsolosluğu’ndan

yardım istedik.”

GK10: “GEE6 aracılığıyla nikah şekeri işine başladım. Organizasyon işi yapan

kişilere gidip tanıştım, katalog bıraktım. Şimdi hepsi bana iş yolluyorlar.”

Resmi Kurumlarla İlişkiler (Gİİ3) alt başlığında girişimcilerin resmi

kurumlarla ilişkileri olup olmadığı, zorluk yaşayıp yaşamadıkları, gümrük

işlemlerinde aracı kullanıp kullanmadıkları sorgulanmıştır.

GE4:” Resmi kurumlara çok da ihtiyaç duyulmuyor, zaten özel gümrükçü

bağlantılarımız var. Belli bir ücret karşılığında tüm resmi işlemleri yapıyorlar.

Bunları bizim yapmamız mümkün değil, hem zaman yetmez hem de ödenen

77

ücret değerlendirildiğinde uğraşmaya değmez. Dosya başına 100,00.-TL.

ödeme yapıyoruz.”

GEE7: “Aracı şirketle çalışmıyoruz. Kendi adımız ve güvencemizle resmi

işlerimizi kendimiz yapıyoruz.”

GEE7: “Türk gümrüğünde gelen tüm turistlerin üstlerinin aranıyor, genç-yaşlı

demeden soğuk havada bile saatlerce otobüs dışında bekletiliyorlar bazen..

Gelen kişiler gümrükteki personelin güleryüzlü olmadığından şikayetçi. Bu

konulara çözüm bulmak için yetkili kişilerle görüşmeler yapıldı.”

GE1: “2006-2007 yılından önce İpsala sınır kapısından ihracat yapılabiliyordu.

Bu bizim için, ihracat yapan firmalar için, Keşan’da olup ihracat yapan

firmalar için çok büyük avantajdı. Sonra bir hükümet genelgesiyle bu

uygulama kaldırıldı ve araçlar şimdi Tekirdağ’a gitmek durumunda kalıyor.

Tabi ki Tekirdağ’a gidip gelmek 200 km yol demek, ilave maliyet demek,

zaman kaybı demek. Bu bizi olumsuz yönde etkiledi açıkçası. Bu gümrük

işlemlerinin yine İpsala sınır kapısında yapılıyor olmasının ihracata çok olumlu

katkısı olurdu diye düşünüyorum. Daha pratik olurdu, maliyetler daha düşük

olurdu, daha hızlı olurdu diye düşünüyorum.”

Girişimcilerin sınır ötesi işe nasıl başladıkları, İlk İş Deneyimi İlişkileri (Gİİ4)

alt bileşeni altında belirlenmeye çalışılmıştır.

GE1: “Açıkçası birazcık da tesadüf oldu. O zaman uluslar arası taşımacılık

yapmaya çalışıyoruz. Bir tane tırımız var. Yunanistan’a gidip geliyoruz. Bu

arada Kavala Bölgesi’nde çok büyük bir taş ticareti yapan bir tüccar Keşan’a

geliyor. Yanında bir tercüman vasıtasıyla geliyor. Kardeşim ikisini ağırlıyor.

Tanışıyorlar bir akşam. Hatta kardeşim onun o kişi olduğu konusunda tereddüt

ediyor. Kendisini kartvizit ve broşürlerle ikna ediyor. “Benim için Türkiye’den

doğal taş tedarik eder misin?” diyor. Başlangıç böyle oluyor. O gün bu gündür

hiç ara vermeden bu büyük toptancıyla, büyük tüccarla çalışıyoruz.

Türkiye’nin farklı yerlerinden doğal taş tedarik ediyoruz. Sonra

ambalajlıyoruz, paletliyoruz, ihracatını kendimiz yapıyoruz. Kendi tırlarımızla

taşıyoruz. Kavala’da onun deposuna teslim ediyoruz. O da kendi deposundan

hem kendi ülkesine, hem Avrupa’nın diğer ülkelerine bu taşı pazarlıyor.”

78

GE2: “Askerlik görevimden sonra mağazanın başına geldiğim zaman buraya Batı

Trakyalı müşterilerin ziyaretlerinin yoğunluğunu gördüm. Yıl 1999. Daha sonra biz

bu insanlara ne yapabiliriz diye düşündük. Bu insanların bölgelerine gidip tanıştık,

promosyonlar dağıttık, bizden alışveriş yapan insanların düğünlerine gittik. Daha

sonra bu işler gelişti. Bu insanlar Türkiye’den geldiğimiz için bizi çok

misafirperverce karşıladı. Onlar bize orada sahip çıktı. Birbirlerine tavsiyelerde

bulunarak işimizi geliştirmede katkıda bulundular. Yani yardım eden kim diye

sorulursa, yardım eden bizim oradaki tüm müşterilerimiz. Bizim orada ziyaret

ettiğimiz insanların hepsi bize orada yardımcı oldu. Ağı biz kendimiz kurduk. Her

müşterinin telefonunu, adresini aldık. Onların hiç ummadığı anlarda onları ziyaret

ettik. Onların Türkiye’deki ihtiyaçlarını karşıladık.”

GEK3: “Ben buradaki potansiyeli gördüm. İşe nasıl girdiniz derseniz buraya gelip de

bu işi yapmadan önce aslında bir fizibilite çalışması yaptım. İşletmeci olmam

sebebiyle baktım ki nerelere komşu, hangi iller var, hangi sınır kapılarıyla bağlantılı,

nüfus ne kadardır. Potansiyel ne kadar, nasıl çalışabilirim, gerektiğinde nasıl

büyüyebilirim. Bununla ilgili araştırma yapmıştım. Beni en çok cezbeden,

Yunanistan’a yaklaşık 30 km mesafede bulunmasıydı. Yani Avrupa Birliği’ne 30

kilometre uzaklıktayız. Öncelikle komşu esnafların tanıştırması ve yabancı

müşterilerin bize gelip satın alma istekleriyle yurtdışı işine başladık.”

GE4: “Yunanistan’da nakliyecilik yapan Türk asıllı bir tanıdığımız vardı. Onun

teşvikiyle başladık. Siz yeter ki girin taşımasını ben yaparım dedi. Bundan 8 yıl önce

başladık. Zamanla ihracat belgesini alıp kendi ihracatımızı kendimiz yapmaya

başladık. Çok zor olduğunu düşündüğümüz şeyin aslında ne kadar kolay olduğunu

gördük.”

GE5: “2000 yılında bir mobilyacıda çalıştım, mobilya konusunda tecrübeyi orada

edindim. 2003 yılında şu anki işletmeyi makinaları ve müşterisiyle devir aldım. 2004

yılında GEE7 Yunanistan’a mal götürüyordu. Götürdükleri yatak odası takımları ile

birlikte Yunanistanlı müşteri onlardan mutfak dolabı istemiş. Benden mutfak dolabı

yapmamı istediler, GEE7 ile mutfak dolaplarını takmaya gittik. İhracata bu şekilde

başladım. O zamanlar beni GEE7’nin elemanı olarak tanıyorlardı; zamanla kendi

müşterilerimi edindim. Burada olduğu gibi orada da perakende iş yapıyorum. Toplu

iş yapmıyorum. Müşteri buraya geldiğinde istediği modeli seçiyoruz, ölçüsünü

alıyoruz. Buradan nakliye firmaları ile yolluyoruz. Genelde GE1 aracılığıyla

79

çalışıyoruz. 2005 yılında ihracatçılar birliğine kayıt oldum ve kendi adıma ihracat

yapmaya başladım. Ondan önce taşıma firmalarına faturayı kesiyordum. Şimdi

devletten KDV alıyoruz. Gönderdiğimiz malın yapımında kullanılan malzemenin %

18’ ini veriyor devlet. İşçiliğinkini alamıyoruz tabiî ki. Yunanistan’ a geçişte faturada

yazan miktarın % 20’ sini doğrudan doğruya gümrükte ödüyoruz. Mesela 2.000,00.-

TL.’ nin 400,00.-TL.’ sini gümrükte ödüyoruz; sonra da devletten iade alıyoruz.”

GE9: “Hiç kimse yardımcı olmadı. Kendi bireysel gayretlerimle, elde ettiğim bilgi ve

birikimlerimle bu işi yapıyorum. Yurtdışında şartları zorlayarak, orada pazar

yaratabileceğimi düşünerek bu işe başladım. Toptan ve ticaret bu işi yapıyorum.

Mallarımız bağlantılı olduğumuz firmalardan direkt Yunanistan’daki mağazamıza

gidiyor. Oradaki mağazamız tamamen benim tasarrufumla oldu. Zaten orada

malımızı bekletmek için depo lazımdı. Madem öyle yapacağız onun yerine mağaza

açalım dedik. Orada bir yardımcı zaten lazımdı. Ortak tarzda yaptık. İşyeri açmak

için formaliteler var. Hem insanın kendi malına bakması ayrı, çalışanın kendi malına

bakması ayrıdır. Her ne kadar o mağazamız olsa da oradaki tüketicinin Keşan’a

gelmesini engelleyemiyorsun. Zaten engellemek gibi bir niyetimiz de yok. Benim

orada da dükkanım var, git oradan alışveriş yap desem de burayı tercih ediyor.

Halıdan başka şeyler de alıyor buradan. Halı, perde, konfeksiyon, gelinlik, ayakkabı

hepsini buradan alıyor. Orada dükkanım olsa da müşterinin Keşan’a gelmesinden

daha memnun oluyorum. En azından Keşan’a başka paralarla yararı olacak. Bir

esnaf, vergi mükellefi, Ticaret Odası üyesi olarak Keşan’a görevimi yaptığımı

düşünüyorum.”

GK10: “İlk başlarda Yunanlı müşteriler yoktu. Tek tük sormaya başlayan olunca

internetten araştırdım. Hiç bildiğim bir iş değildi ama aklımda olan bir işti. Onunla

ilgilenirken bir arkadaşımın çocuğu oldu. O zamanlar Keşan’da bilinen bir şey

değildi. Bebek şekeri veren binde bir taneydi. 4-5 sene öncesi bu. 100 tanesi 110-120

TL falan demişler ona. Firmalarla görüştüm. ‘Sen bana 60 TL ayarla ben sana

yapacağım.’ dedim. 30 TL’ye işi yaptım 30 TL de bana kaldı. İlk işim oydu. Sonra

İstanbul’a Eminönü’ne gittim gezdim, malzeme alıp döndüm. GEE6’nın dükkanına,

organizasyon firmalarına numune hazırladım. Fikir benden çıktı. GEE6 zaten bu işi

yapıyordu. Numune tablosu hazırdı. Ama ona gelmesi 1 hafta sürüyor. Müşterinin

arkasından yollamak da 50-60 TL para demek. İkimizden birinin bu paradan

vazgeçmesi gerekecekti. Ben ‘Aynı gün içinde teslim ederim.’ deyince ‘Yap getir.’

dedi. Ben yapmaya başlayınca diğer firmayı tamamen devreden çıkardı. Başka

80

kişilerden de ona teklif gitti ama benle çalışmaya devam ediyor. Diğer firmalar da

aynı şekilde bana yönlendiriyor. Malzemeyi İstanbul’dan 3 yerden alıyorum.

İnternette firmalara kayıtlıyım. İnternetten beğeniyorum, sipariş veriyorum. Geçen

yıl 3 kere gittim. Birinde pazartesi sabahı Yunanistan’dan gelen müşteriye teslim

vardı. Cumartesi kargo saati geçtiği için cumartesi akşam 21:00 arabasıyla İstanbul’a

gittim. Gece 01:00’da oradaydım. Sabah erkenden Eminönü’ne gittim. 14:00’de

otobüse bindim, 18:00’de Keşan’daydım. Sabaha kadar 600 tane nikah şekeri yapıp

teslim ettim. Gelir olarak çok fazla para gelmiyor, cüzi paralar. Ama 200 TL altında

para bırakmıyor. Bizim gibi küçük esnaf için iyi para. Parayı hemen nakit alıyoruz.

Burada bir esnafa iş yapsan cumartesiyi beklersin paranı almak için. Gidersin adam

yerinde yok. Nikah şekerinden gelen para beni tatmin ediyor. Emeğinin parasını

hemen alıyorsun. Bir de Yunanistan’dan gelen müşteriler nikah şekerinin teslimini

aynı gün içinde istiyor. Keşan’da aynı gün içinde teslim eden başka insan yok.”

Girişimcinin Faaliyet Yeri (GFY) bileşeni Mevcut (GFY1), Keşan’da İşyeri

(GFY1.1), Yunanistan’da Bağlantılı İşyeri (GFY1.2) ve Gelecek Planları (GFY2),

Taşınma (GFY2.1), Yunanistan’da İşyeri Açma (GFY2.2) olmak üzere dört alt

bileşende incelenmiştir. Görüşülen tüm kişiler işyerlerinin Keşan’da bulunmasından

memnundur. İşyerini tamamen taşıma fikri kabul görmemiştir. Özellikle vizenin

kalkması durumunda taşınma yerine şube açmak düşünülmektedir. Şube açmak için

de Gümülcine şehri, hem Türk nüfusunun fazla olması hem de Türkiye’ye daha

yakın olması sebebiyle en çok tercih edilecek şehirdir.

GE1: “Vize kalkarsa iş yerimi taşımayı değil ama büro açmayı düşünebilirim veya

bir showroom açmayı düşünürüm. İşimiz açısından çok olumlu etkileri olacaktır.

Eğer vize kalkarsa Yunanistan’a çimento satmayı çok ciddi şekilde düşünürüz.”

GE2: “İşyerimize en uygun yer Gümülcine olurdu.”

GEK3: “Ben bulunduğumuz şehirden konum itibariyle memnunum fakat biraz daha

hareketlenmesi lazım. Biz altın yumurtlayacak tavuğu besleyip büyütemiyoruz; bu

nimetten yararlanamıyoruz. Sınır ötesi ticareti kolaylaştıracak düzenlemeler

yapılması gerekiyor.”

GE4: “Şube açmak için Gümülcine’ yi tercih ederim çünkü Türklerin en yoğun

olduğu bölge orası. Müşterilerimizin çoğu Gümülcine, Şapçı ve İskeçe’ den.”

GE5: “Taşıma maliyetim olmadan satabilirsem ancak şube açarım, ama burayı terk

etmem. En çok Gümülcine’ye iş yaptığım için orayı tercih ederim.”

81

GEE7: “Biz zaten Keşan’dayız. Yerimizden memnunuz. İskeçe uygundur çünkü

orasının gelir seviyesi daha yüksektir. Dedeağaç’tan gelen bir müşteri 2.000 euroluk

alışveriş yaparsa İskeçe’den gelen müşteri 6.000 euroluk alışveriş yapar. Hem daha

pahalı hem de tam donanımlı mobilya alırlar.”

GE9: “İskeçe’de dükkanım var. O bölge Keşan’a pek gelemiyor ve geniş bir alana

hitap ediyor. Bir de Gümülcine’deki de isterse İskeçe’ye gidebiliyor. 65 kilometre iki

şehrin mesafesi. Ortada bir bölge olduğu için tercih ettik. Gümülcineli nasılsa

Keşan’a geliyor. İşi olursa oraya da gidebilir ama. Ama bu koşullarda yeni olarak

sıfırdan orada başlamam. Keşan’ı bırakmam. Çünkü Yunanistan şu anda krizde ve

yatırım yapmaya müsait bir yer değil.”

Girişimcinin Yerel Gelişmeye Etkisi (GYGE) bileşeni, Yenilik Yapma (GYGE1) ve

Yatırım Yapma (GYGE2) alt bileşenlerinde incelenmiştir. GE1 yeni bir faaliyet kolu

fark etmiştir ve şu an ihracatının temelini bu faaliyet oluşturmaktadır. Bu işi

büyütmek için makine ve ekipmana yatırım yapmıştır. GE2, ürün çeşitliliğini

Yunanistan’dan gelen müşterilerinin beğenileri yönünde geliştirmiştir. GEE6,

üzerine reklam basılan imsakiye baskısı yaparak bir ihtiyaca cevap vermiştir. GK8

dijital baskı makinasına yatırım yaparak üretimdeki kalitesini arttırmıştır. GE9,

alınan ürünleri müşterinin evine teslim etmektedir.

GE1: “Evet, yeni ürünlerin ve piyasaların farkına vardık. Taş yuvarlama tekniğiyle

üretilen taşlar için epey büyük bir piyasa olduğunu fark ettik. Bu taşlar şu an bizim

ihracatımızın lokomotifi. İhracatımızın ana ürünleri, bu makinada ürettiğimiz

yuvarlanmış ürünler. Diğerleri bunun akabinde geliyor. 1 tane tamburlama

makinamız var. 2. el olarak Çanakkale Seramik Fabrikasından aldık. Burada monte

ettik kullanıyoruz. İhtiyacımız olursa sayısını 2-3’e çıkarabiliriz. Bu tamburdan ve

işten sorumlu, endüstri meslek lisesi mezunu bir çalışanımız var. Yuvarlatılmış

taşların bir kısmı renk açısından yurtdışında bulunmuyor, sadece Türkiye’de

bulunuyor. Mesela şu taş Çanakkale bölgesinden çıkıyor. Orada renklerinden dolayı

rainbow (gökkuşağı) olarak isim konmuş. Mesela yurtdışında yok. Taşları nasıl

büyüklüklerine göre sınıflandırdığımızı, tecrübelerimizi arkadaşlarımızla paylaştık.”

GE2: “Reklamlarımızı Türkçe bastırıyoruz. Ama az sayıda Yunanca da bastırıyoruz.

Oradaki Türk radyolarda reklamlarımız dönüyor. Radyo fikri bundan 10 yıl önce

kendimiz Türkçe radyoları olduğunu öğrenince ortaya çıktı. 10 yıldır reklam

veriyoruz. Daha sonraları radyocular da reklam toplamaya gelmeye başladı.

Rakiplerimizden de reklam verenler var.”

82

GEE6: “Yunanistan’dan bir arkadaş bizden imsakiye kataloğu istedi. O katalogları

oradaki esnafa göstererek iş topladı. Oradaki Diyanet İşleri’nden Ramazan Ayı’na

dair doğru saatleri öğrenip bastık. Esnaf da reklam yapmış oldu böylece. 40 parça

imsakiye toparlayıp getirdi. İkimiz de para kazandık.”

GE9: “Gelenler malını beğeniyor. Ama biz adresini alıp arkadan evine kadar teslim

ediyoruz. Hiç kimse bir tane halıyı arabasına alıp da götürmüyor, götüremez de.

Çünkü Yunanistan Gümrüğü müsaade etmiyor. Bir halı bedeli kadar vergi alıyor. Bu

avantajları sağladığımız için o insanlar bu alışverişi yapıyor. Onların yaşadığı şehirde

bu imkanlar olsa belki de gelmez. Hem fiyatlarımız ucuz, hem de hizmetimizi,

işimizi zamanında yaptığımız için tercih ediliyoruz. Biz her gün o bölgeden gelen

birine halı satalım diyoruz. Bu yıl sayıyı ne kadar çok arttırırsak gelecek yıl da o

kadar artacaktır. Bu, yılların bize verdiği tecrübedir. Çünkü müşteri halıyı alıyor. Eş

dost evine ziyarete gidince ‘Halıyı nerden aldın, memnun kaldın mı, zamanında geldi

mi, sıkıntı çıktı mı?’ deyince sorun çıkmıyorsa olay bitti. En güzel reklam budur

zaten. Diğer taraftan, Türkiye’den daha önce Yunanistan’da atılım yapılmış olan

ürünleri merak edip buraya getirdim. Yunanistan’da lokantalarda kullanılan masa

örtüleri, 3-4 yıl öncesine kadar bölgemizde yoktu. Şimdi bölgemizde olduğu gibi

artık bölgemizden daha uzak şehirlerde de var olmaya başladı. Bunu Keşan’da ben

ilk olmasam da ikinci getiren kişiyim. Tek kullanımlık masa örtülerini oradan ithal

ediyorum. Çanakkale, Kırklareli’ne kadar malları veriyorum.”

Yapılan tüm görüşmelerden çıkan sonuçlar şöyledir:

Görüşülen kişilerden çoğu aile şirketinin devamını sağlamaktadır. Sınır-ötesi

ticaret işine girenler de bu genç nesildir.

Halkın genel olarak Yunanistan’dan göçmen olarak gelip Keşan’a gelip

yerleşmiş olması ve oradaki halk ile akrabalık ilişkilerinin devam etmesi

süreci kolaylaştırmaktadır. Daha çok yabancılar ile ticaret ilişkisi içinde

bulunan kişiler için özellikle yabancı dil ve farklı kültürler bazen sorun

yaşatmaktadır. Devam eden kültürel ve dile bağlı farklılıklar, bireysel

girişimcilerin işbirliğinin artmasına engel olmaktadır (Anderson, Wever,

2003).

Her ne kadar görüşmeler farklı sektör mensubu firmalar ile yapılmış da olsa

sorunlar benzerdir. Yunanistan’ın getirdiği sınırlamalar, malların serbest

83

dolaşıp malları taşıyan kişilerin serbest dolaşamıyor olması sıkıntı

yaratmaktadır. Keşan Ticaret ve Sanayi Odası’nın vize işlemlerini takip

etmesi bu konuya kolaylık getirmektedir.

Sınır-ötesi ticaret ile firmalar yeni imalat tekniği öğrenmiş, ürünlerini

Yunanistan’dan gelen gruba göre yenilemiştir. Örnek olarak; GE1 taş

yuvarlatma makinası alıp ürün skalasına bunu da eklemiştir. GE2, ürün

seçimlerinde Yunanistan’dan gelen müşterilerin zevkleri yönünde de seçimler

yapmıştır.

Gümrükleme işlerinin İpsala’dan Tekirdağ Merkeze alınmış olması ulaşım

masraflarını arttırmakta, zaman ve para yönünden mağduriyet doğurmaktadır.

Türk ve Yunan taraflar arasında güven ilişkisi kurulmuş durumdadır.

Perde dikimi ve mutfak dolabı üretiminde mekanı görmek ve ölçü almak için

kişiler bizzat Yunanistan’a gitmektedir. Bu grupta ticaret ilişkisi kurulan

kişiler çoğunlukla Yunanistan’da sınıra daha yakın yerleşmiş Türklerdir.

Ekonomik faaliyetlerin yanı sıra Yunanistan’da Türk radyolarına reklam

verme, broşür bastırma, etkinliklere katılma şeklinde reklam faaliyetleri ve

ikili özel ilişkiler yoğunlaştırılmaktadır.

Yunanistan’dan gelen özellikle Türk uyruklu kişilerin evlilik hazırlıkları aşamasında

Keşan’ı tercih ettiği görülmektedir. Hatta bu hazırlığa hizmet eden gelinlik, mobilya

ve perde-halı satışı, davetiye basımı yapan kişiler arasında işbirliği kurulmuştur.

GE2: “Buraya gelen kişi hem mobilya, halı, perde ve gelinliğini de almış oluyor.

Böyle bir zincir var.”

84

85

6. SONUÇ VE ÖNERİLER

Sınırlar, geçmiş dönemde gelişimleri devlet yatırımlarına bağlanmış, ülkelerin

çeperinde olmaları sebebiyle ihmal edilmiş bölgelerdir. Sınırlar, ulus devletin

koruyucusu ve belirleyicisidir. Fakat aynı zamanda politik sınırlar, bazen doğal

sınırları bazen de aynı etnik kökenden gelen kişileri veya tarih boyunca birlikte

yaşamış farklı grupları ayırmaktadır. Küreselleşme sürecinde ilk olarak ülkelerin

büyük şehirleri küreselleşmiştir. Bu aşamada, sınırların ülkenin ulusal ekonomisi için

büyük potantasiyel barındırdığı görülmüştür. Avrupa Birliği’nin yapılanması ile

ulusal sınırlar şeffaflaşmıştır. Birlik sınırları içerisinde kişilerin, malların serbest

dolaşımının sağlanması ve ortak para birimine geçilmesi ile de ekonomik olarak

birlikte gelişmenin, karşılıklı yarar sağlamanın ve ortak çalışmanın sağlanması

amaçlanmıştır. Bu sebeplerle, sınırlar sadece ulusal ekonomi için değil, hatta bundan

daha da önemli şekilde sınır ötesi bağlantılar, sınır ötesi işbirlikleri, sınır ötesi ticaret

konuları açısından da önemlidir. Fakat sınırların da birbirlerinden farklılaştığı, sınır

bölgelerinde farklı süreçlerde farklı sorunların gözlendiği belirlenmiştir. Bu aşamada

da bölgelerin kendi içinde barındırdığı, yerele özgü potansiyellerin önemi ortaya

çıkmaktadır.

Girişimci, piyasaki fırsat ve ihtiyaçları fark edip risk alarak yeni bir iş başlatan veya

mevcut bir üretim sürecinin üretim, dağıtım, pazarlama aşamalarına yenilik getiren

kişidir. Girişimcilerin yeni iş ve pazar yaratma, mevcut işi geliştirme, yenilik

yaratma ve yaratılan yeniliğin paylaşılması aşamasında önemli bir konumda olduğu

Avrupa Birliği tarafından da fark edilmiştir. Avrupa Birliği, sınır bölgelerine yönelik

geliştirilen projelerde girişimciliği, sınır ötesi işbirliğini ön plana çıkaran projelere

destek vermektedir. Sınır bölgelerde yaşayan girişimciler de hem sınırda olmanın,

hem yerelin potansiyel ve sorunlarını bilmenin getirdiği avantajlarla ülkenin geri

kalan bölgelerindeki girişimcilere göre daha avantajlı konumdadır. Girişimciler de bu

aşamada sınırdaki sorunların çözümüne ivme kazandıracaktır.

Edirne, sınır ötesi işbirliklerinin Türkiye’de ilk olarak yapıldığı sınır bölgesidir.

Halen Edirne Belediyesi ile Bulgaristan arasında gençleri, engellileri kapsayan ve

86

sağlık, turizm, kurumsal yapılanma konularını içeren çeşitli alanlarda projeler

yapılmaktadır.

Yunanistan ile sınır olması, Edirne-Gelibolu-İzmir Karayolu ve İstanbul-Tekirdağ-

Yunanistan Karayolu’nun kavşak noktasında olması, Yunanistan’dan gelen

turistlerin alışveriş için Keşan’ı seçmesi, Ticaret ve Sanayi Odası’nın girişimcilik-

ticaret konularında aktif olarak çalışması ve sınır ötesi faaliyet gösteren ve Keşan’da

yerel gelişmeye katkıda bulunan girişimcilerin faaliyette bulunması sebebiyle

çalışma alanı olarak Edirne İlinin Keşan İlçesi seçilmiştir. Girişimciliğin Keşan’ın

yerel gelişmesine etkisini belirlemek amacıyla sınır ötesi faaliyette bulunan

girişimcilere ulaşmak amaçlanmıştır.

Çalışma süreci, yazılı basın araştırması ve çalışma için saptanan gişimcilerle yapılan

derinlemesine görüşme tekniği olmak üzere birbirini destekleyen ve geliştiren iki

aşamalı bir süreçtir. Yazılı basın araştırmasından; Keşan’daki kişi ve kurumların

yörenin fırsatlarının farkında olduğu, bu grupların birlikte çalışmanın önemine

inanıyor olduğu, sınır ötesi ticari faaliyet gösteren kişi ve firmaların Keşan’ın

gelişimine etkisi olduğu çıkarımı yapılmıştır.

Derinlemesine görüşme tekniğinde ise, asıl amaç standart veri kullanmak yerine

kişilere ve sürece dair daha detaylı bilgilerin toplanması olduğu için kantitatif

araştırma yöntemi yerine kalitatif araştırma yöntemi seçilmiştir. Araştırmacının

Keşanlı olması ve çalışma süreci boyunca sürekli olarak Keşan’da bulunup burada

çalışması araştırma sürecini hızlandırmıştır. Böylece, girişimciler görüşmeye daha

kolay ikna olmuşlar ve araştırmacı süreci bir bütün olarak ele alabilmiştir. Hizmet

sektörü içinde yer alan ve ticari faaliyet gösteren girişimci kişi/firmalara, Ticaret ve

Sanayi Odasının kayıtlarından yararlanarak kar topu örnekleme metoduyla

ulaşılmıştır. Belirlenen kişiler arasında hizmet sektörü içinde ticaret faaliyeti

gösteren kişiler arasında bir ağın oluştuğu, bu ağ içindeki girişimcilerin birbirlerini

destekledikleri görülmüştür. Bu sebeple örneklem çerçevesi olarak Keşan’da sınır

ötesi faaliyette bulunan ve hizmet sektörü içinde ticari faaliyet yürüten ve birbiriyle

bağlantılı girişimciler seçilmiştir. Örneklem çerçevesi içinden seçilen 10 girişimci ile

yarı yapılandırılmamış görüşme yapılmıştır.

Derinlemesine görüşme tekniği kullanılarak görüşülen 10 girişimcinin ne şekilde

girişimci oldukları, sınır ötesi faaliyete başlama öyküleri, bu süreçte hangi kişi ve

87

kurumlardan nasıl destek aldıkları, kamu kurum ve kuruluşları ile özel sektörle olan

ilişkileri, sektöre kazandırdıkları yenilikler, faaliyetlerinde karşılaştıkları sorunlar ve

diğer girişimcilerle olan ilişkileri hakkında bilgiler toplanmıştır. Bilgileri

standartlaştırmak amacıyla kodlama sistemi oluşturulmuş, veriler 4 ana bileşen

altında gruplandırılmıştır. Görüşülen girimcilerin büyük çoğunluğu Keşan ve komşu

ilçe ve köylerden Keşan’a gelip iş kurmuş kişilerden oluşmaktadır. Bir kısmı aile

şirketlerinin devamını sağlamaktadır ve sınır ötesi faaliyete başlayan kişiler de bu

yeni kuşak aile fertleridir. Girişimcilerin bir bölümünü Yunanistan’dan gelen

ziyaretçileri fırsat olarak görüp Yunanistan’da tanıtım ve reklam yapanlar

oluşturmaktadır. Girişimcilerin diğer bir bölümü ise diğer girişimcilerin kendilerini

yönlendirmesiyle sınır ötesi ticarete başlamıştır. Sınır ötesinde yerel televizyon ve

radyolarda reklam yapılması olumlu etki göstermiştir. Özellikle sınır ötesine yapılan

ziyaretlerin kişiler üzerinde olumlu etki bıraktığı gözlemlenmiştir. Girişimciler sınır

ötesi ziyaretçilerle hep iyi ilişkiler kurduklarını, olumsuz bir davranışla

karşılaşmadıklarını belirtmişlerdir. Keşan’da mübadele zamanında Yunanistan’dan

Keşan’a gelen kişilerin olması sebebiyle akrabalık ilişkisi devam etmektedir. Bu

kişisel ilişkiler de ticari faaliyeti kolaylaştırmaktadır. Özellikle mobilya sektöründe,

alınan malların sınır ötesinde eve teslim hizmeti alışveriş hacmini arttırmıştır.

Malların taşınması esnasında, daha küçük ürünler satan kişiler de ürünlerini sınır

ötesine göndermektedir. Kişiler arasında bu yönde de işbirliği ağı oluşturulmuştur.

Girişimciler gerek pazarlamada gerekse de üründe yenilik yapmışlardır. Sınır

ötesinde bulunan inovatif ürünlerin alınıp Keşan pazarına sunulduğu da görülmüştür.

Girişimciler, sektörel yenilikleri genellikle fuarlar aracılığıyla takip etmektedir.

Keşan Ticaret ve Sanayi Odası’nın destekleri, girişimcilik konusundaki ve hukuki

mevzuata dair eğitimleri, girişimcileri motive etmektedir. Odanın

yönlendirmelerinden yarar sağlandığı görüşmelerde belitilmiştir. Görüşülen

girişimciler her ne kadar farklı sektörlerde faaliyet gösteriyor olsalar da

karşılaştıkları sorunlar benzerdir. Malların serbest dolaşıp malları taşıyan araç ve

kişilerin serbest dolaşamıyor olması en büyük sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.

Keşan Ticaret ve Sanayi Odası’nın vize alma aşamasında destek vermesi üyelere

kolaylık sağlamaktadır. Gümrük işlemlerinin İpsala Gümrük Kapısı’ndan Tekirdağ

Merkez İlçe’ye alınmış olması ulaşım maliyetini arttırmakta, zaman kaybına sebep

olmaktadır. Gümrük işlemleriyle ilgili bazı girişimciler aracı firmalarla

çalışmaktadır. Kendi malını kendi taşıyan ve tüm gümrük işlemlerini kendisi yapan

88

firmalar da mevcuttur. Taşıma yapan tırlara konan kotalar da bir diğer sorundur.

Yunanistan ve Türkiye için giriş çıkış yapacak ticari araç sayısının önceden

belirlenmiş olması nakliyatta sorun yaratmaktadır. Yunanistan,’daki firma ve şahıslar

ağırlıklı olarak diğer Avrupa Birliği ülkelerine taşıma yaptığı için kotalardan

etkilenmemektedir. Yabancı dil bilmemek de karşılaşılan diğer sorundur. İngilizce

bilenler bu sorunu aşmaktadır. Bazı sektörlerde çoğunlukla Türk kökenli Yunanistan

vatandaşları alışveriş yaptığı için bu sektörlerde yabancı dil bilmemekten

kaynaklanan sorunlar daha azdır. Fakat, özellikle Türk kökenli Yunanistan

vatandaşları ile iş ilişkisi kuran kişilerin işleriyle ilgili temel Yunanca’yı

konuşabildikleri görülmüştür. Açılan kurslara devam eden ve kendi çabalarıyla

Yunanca konuşmayı öğrenen girişimcilere de rastlanmıştır. Müşteri odaklı

çalışmanın, işini zamanında yapmanın faydaları Keşanlı girişimciler tarafından

görülmektedir. Sınır ötesi faaliyetler Keşan’ın gelişimini desteklemiştir ve bu

kişilerin başarıları diğer kişileri de teşvik etmektedir

Sonuç olarak, Keşan’daki fırsatları gören ve bu fırsatları sınır ötesi ticaret faaliyeti ile

birleştiren girişimciler Keşan’ın yerel gelişimini desteklemektedir. Girişimcilere

destek veren tüm kamu kurum kuruluşları da bu sürece destek sağlamaktadır.

Geçmişin sorunlu ve geri kalmış sınır bölgeleri, bugünün avantajlı mekanları haline

dönüşmüştür. Sınır bölgelerinin gelişimi için belirlenecek özgün stratejiler, sınır ötesi

işbirliği ile ilgilidir. Türkiye’deki sınır illerin çoğu gelişme düzeyi en düşük bölgeler

olması sebebi ile sınırda olmanın avantajından yararlanacak stratejiler belirlemek

zorundadır. Bugünkü sınır ticareti ile sınırlı olan ilişkiler, çok aktörlü ve çok sektörlü

niteliğe sahip ilişkilere dönüşmelidir. ‘Ulus-ötesi’ bölgelerin planlanmasında geçerli

olan bu metot, giderek ülke düzenleme için de bir araç haline gelecektir.

89

KAYNAKLAR

Acs, Z. J., Varga, A. (2002). Geography, Endogenous Growth, and Innovation,

International Regional Science Review, 25, 1: 132-148.

Aktakas, B. G., (2006). Bölgesel/Yerel Kalkınma, Bölgesel Gelişme İçin Bir Model,

Çukurova Üniversitesi, Adana.

Aktürk, S., (2007). Avrupa Konseyi Felsefesinde Sınırötesi İşbirliği, Dokuz Eylül

Üniversitesi, İzmir.

Anderson, J., Wever, E., (2003). Borders, Border Regions and Economic

Integration: One World, Ready or Not, Journal of Borderlands

Studies, Volume 18, No 1.

Atalık G., (2000). Avrupa Birliği Kapsamında Bölgesel Bütünleşme, 9. Ulusal Bölge

Planlama Bilimi/ Bölge Planlama Kongresi, 2000: 1-16.

Başaran Uysal, A., (2009). Trakya Bölgesi’nde Rekabet Eden Kentler ve İşbirliği

Olanakları, 1. Trakya Bölgesi Kalkınma ve Girişimcilik Stratejileri

Sempozyumu, Edirne.

Blatter, J. K., (2001). Debordering The World Of States: Toward a Multi-Level

System in Europe and a Multi-Polity System in North America?

Insights from Border Regions, European Journal of International

Relations, Vol. 7(2): 175–209.

Blatter, J., (2003). Debordering the World of States: Towards a Multi-Level System

in Europe and a Multi-Polity System in North America? Insights from

Border Regions. In: Brenner, N., B. Jessop, M. Jones & G. MacLeod

(Hrsg.): State/Space: A Reader. Malden: Blackwell Publishing, 185-

207

Bilsel S. G., Kocatürk Özcan F., Yıldız T. and Aktaş G., (2000). Bütünleşik

Avrasya ve Yeni Bölgesel Gelişme Stratejileri: Kıtasal Gelişme

Alanları ve Bölgesel Gelişme Koridorları, 9. Ulusal Bölge Planlama

Bilimi/ Bölge Planlama Kongresi, s. 83-100.

Cassia, L., Colombelli, A., (2006). Entrepreneurship As Regional Development

Catalyst, European Congress of the Regional Science Association

(ERSA), Volos.

Cornett, A. P., (2005). Economic Integration In A Cross Border Perspective: An

Emerging New System Of Production?, European Congress of the

Regional Science Association (ERSA), Amsterdam.

Çetin, M., (2007). Yerel Ekonomik Kalkınma Yaklaşımı ve Uluslararası

Organizasyonlar, Yönetim ve Ekonomi, Cilt:14, Sayı:1, Manisa.

Davidsson Per, (2008). The Entrepreneurship Research Challenge, Edward Elgar

Publishing, Massachusetts, USA.

90

Demir, O., (2002). Durgun Durum Büyümeden İçsel Büyümeye, Cumhuriyet

Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 3, Sayı 1.

Demirkıran, S., Akbulut, A. Y., (2009). Trakya Bölgesi’nde Sınır Ötesi İşbirliği

Çalışmalar: Edirne Örneği, 1. Trakya Bölgesi Kalkınma ve

Girişimcilik Stratejileri Sempozyumu, Edirne.

Dolgun, U., (2006). Schumpeter’e Göre Ekonomik Gelişmede Girişimcinin Dinamik

Rolü, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, Cilt 1, Sayı 1,

http://girisim.comu.edu.tr/dergiall/eskisyilr/2in1/dolgun.pdf.

Eraydın, A., (2002). Yeni Sanayi Odakları: Yerel Kalkınmanın Yeniden

Kavramlaştırılması, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Matbaası, Ankara.

Erkut, G., Baypınar, M. B. and Albayrak, A., (2007). Keşan ve Stratejik Gelişme

Öncelikleri, 2007.

Gartner, W.B., Birley, S., (2002). Introduction To The Special Issue On Qualitative

Methods In Entrepreneurhip Research, Journal Of Business

Venturing, 17 387-395.

Gorzelak, G. and Jalowiecki, B., (2002). European Boundaries: Unity or Division

Of The Continent?, Regional Studies, Cilt 36.4, Sayfa 409–419,

Polonya.

Gül, İ., Okay, A., (2009). AB ile Bütünleşme Sürecinde Türkiye’nin Bölgesel

Kalkınam Politikasındaki Eksiklikler, 1. Trakya Bölgesi Kalkınma ve

Girişimcilik Stratejileri Sempozyumu, Edirne.

Güler, M., Akarçay, P., (2009). Trakya’da Bölgesel Kalkınma Politikaları ve Bölge

Kalkınma Ajanları, 1. Trakya Bölgesi Kalkınma ve Girişimcilik

Stratejileri Sempozyumu, Edirne.

Güler M., Aksu Ç, Demirbaş G, (2010). Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali

Yardım Programları ve Yerel Ekonomik Kalkınma: Trakya Bölgesi

Örneği, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 45, s.219-236.

Gürel S., Kaya G. and Eryoldaş A., (2000). Ülke Düzenlemenin Bir Aracı Olarak

Sınır Bölgeleri (Yeni Bir Yaklaşım Denemesi), 9. Ulusal Bölge

Planlama Bilimi/ Bölge Planlama Kongresi, s. 194-209.

Hekimler, A., (2009). Trakya Bölgesi’nin İstihdam Yapısının Temel Özellikleri ve

Geleceğe İlişkin Perspekstifler, 1. Trakya Bölgesi Kalkınma ve

Girişimcilik Stratejileri Sempozyumu, Edirne.

Heywood, A., (1997). Politics, MacMillan Foundations.

Hurma, H., Kubaş, A., (2009). Girişimcilerin Faaliyetlerinin Trakya Bölgesinde

Bulunan Doğal Kaynaklar Üzerine Etkileri, 1. Trakya Bölgesi

Kalkınma ve Girişimcilik Stratejileri Sempozyumu, Edirne.

Izushi, H., (2008). What Does endogenous Growth Theory Tell About Regional

Economies? Empirics of R&D Worker-based Productivity Growth,

Regional Studies, vol. 42.7, ss. 974-960.

Keating, M., (2003). The Invention of Regions: Political Restructuring and

Territorial Government in Western Europa, State/Space, (eds. Neil

Brenner, Bob Jessop, Martin Jones, Gordon Macleod), Blackwell.

91

Kodithuwakku, S.S., Rosa, P., (2002). The Entrepreneurial Process and Economic

Success in a Constrained Environment, Journal of Business Venturing

17, 431–465.

Kuran, B. S., (2006). Türkiye’nin Sınır Komşuları ile Ticari İlişkileri, İstanbul.

Küçükaltan, D., (2009). Genel Bir Yaklaşımla Girişimcilik, Girişimcilik ve

Kalkınma Dergisi, Cilt 4, Sayı 1.

http://girisim.comu.edu.tr/dergiall/eskisyilr/4in1/kucukaltan.pdf.

Lefebvre, J., (2006). The Urban Revolution, The Global Cities Reader, (eds. Neil

Brenner, Roger Keil), Routledge.

Mellor R., Coulton G., Chick A., Bifulco A., Mellor N., Fisher A., (2009).

Entrepreneurship for Everyone A Student Textbook.

Nawaratne, Y. B., Kodithuwakku, S. S., Murray, F., Little D. C., Entrepreneurial

Strategies Adopted by Rural Inland Fishermen in the Dry Zone of Sri

Lanka, http://www.dfid.stir.ac.uk/afgrp/greylit/PR001.pdf.

Neumann, U., Schmidt, C. M. and Trettin, L., (2008). Fostering Local Economic

Development In Urban Neighbourhoods Of North Rhine-Westphalia,

Germany – Results Of An Evaluation, 42. ERSA Congress, Liverpool,

27-31 Ağustos 2008.

Özgen, C., (2005). Cross-Border Cooperation and Institutional Capacity Problems

Of Local Authorities: The Aegean Case, İstanbul Teknik Üniversitesi,

İstanbul.

Perkman, M., (2002). The Rise Of The Euroregion. A Bird’s Eye Perspective On

European Cross-Border Co-operation, Department of Sociology,

Lancaster University, LancasterLA1, 4YN, İngiltere,

http://www.lancs.ac.uk/fass/sociology/papers/perkmann-rise-of-

euroregion.pdf

Rodriguez-Pose, A., (2001). The Role of the ILO In Implementin Local Economic

Development Strategies in a Globalized World, Working Papers,

Londra.

Romer, P. M., (1994). The Origins of Endogenous Growth, Journal of Economic

Perspectives, Volume 8, Number 1, ss. 3-22.

Sayın, M., (2006). Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Pratikleri, Girişimci Destekleme

Merkezleri: Yerel Ekonomik Kalkınma İçin Model Önerisi,

www.tepav.org.tr/sempozyum/2006/bildiri/bolum5/5_3_sayin.pdf

Sezgin, E., (2008) Evaluation Of Joint Small Projects Border Regions In The Process

Of European Integration, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.

Şentürk, H., Belediyeler İçin Yerel Kalkınma Yönetimi Rehberi, Belediye Yönetim

Dizisi,<http://www.platodanismanlik.com/v2/images/k19.doc>,

alındığı tarih 28.03.2011.

Varol, Ç., (2010). Strategies for Promoting Enterpreneurship in Local Economic

Development: Case of Ankara-Turkey, G. U. Journal Of Science,

23(1): 97-105.

92

Wong, C., (1998). Determining Factors for Local Economic Development: The

Perception of Practitioners in the North West and Eastern Regions of

the UK, Regional Studies, 32: 8, 707-720.

Tunçsiper, B. and Yılmaz G. Ö., (2009). Yerel Ekonomik Kalkınma Sürecine

Turizm Sektörünün Etkisi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler

Dergisi, Sayı: 24, s. 53-63.

Yeung, H. W., (2009). Transnationalizing Entrepreneurhip: a Critical Agenda for

Economic Geography, Progress in Human Geography, 33(2) s. 210-

235

Yıldız, E., (2009). Mikro Girişimler, Makro Gelişmeler, 1. Trakya Bölgesi Kalkınma

ve Girişimcilik Stratejileri Sempozyumu, 16-18 Ekim 2009, Edirne.

1/25000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı, 2010: Edirne İl Özel İdaresi, İstanbul

Büyükşehir Belediyesi, TRAKAB, İMP

Avrupa Yerel Topluluklar veya Yönetimler Arasında Sınır Ötesi İşbirliği

Çerçeve Sözleşmesi, 1980, ETS No:106,

http://conventions.coe.int/treaty/en/treaties/html/106.htm

TR21 Trakya Bölge Planı (2010-2013), 2010: Trakya Kalkınma Ajansı.

Url-1 <http://www.adriaticpacbc.org>, alındığı tarih: 21.03.2012.

Url-2 <http://www.dpt.gov.tr/bgyu/abbp/Programlar/CBC_bilgi.html/>, Devlet

Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Bölgesel Gelişme, AB Destekli Bölgesel

Kalkınma Programı Uygulamaları.

Url-3 <http://www.edirne.gov.tr/abem/interreg.html/>, T.C. Edirne Valiliği.

Url-4 <http://www.edirneint.bel.tr/proje.htm>, alındığı tarih: 29.03.2012.

Url-5 <http://www.ekodialog.com/Konular/ekonomik-buyume-modelleri-

teorileri.html>, alındığı tarih: 21.02.2012.

Url-6 <http://www.ikv.org.tr/sozluk2.php?ID=1148/, İktisadi Kalkınma Vakfı.

Url-7 <http://www.ilo.org/>, alındığı tarih: 24.04.2011.

Url-8 <http://www.kentges.gov.tr/_dosyalar/kentges_tr.pdf>, alındığı tarih:

25.03.2011.

Url-9 <http://www.tdk.gov.tr/>, alındığı tarih: 26.04.2011.

Url-10 <http://www.tuik.gov.tr/>, alındığı tarih: 26.04.2011.

Url-11 <http://www.web.worldbank.org/>, alındığı tarih: 25.04.2011.

Url-12 <http://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Latrans-Turkey_location_Edirne.svg>,

alındığı tarih: 24.11.2013.

93

EKLER

EK A: 28.05.2010-17.02.2012 Tairhleri Arasındaki Gazete Haberleri

EK B: Yarı-Şekillendirilmiş Görüşme

94

95

EK A

YEREL GAZETE

KONU ADI TARİHİ BAŞLIK

1 Medya Keşan 28.05.2010

Trakya

Kalkınma

Ajansı Keşan'

a ofis açacak

Trakya Kalkınma Ajansı'nın Edirne'deki toplantısında KTSO Yönetim Kurulu

Başkanı'nın isteği onaylanarak, bölge insanının ajans ile irtibatını kolaylaştıracak bir

'Destek Ofisi'nin Keşan'da açılmasına karar verildi.

96

2

Ekonomik

Rapor Kadın

Girişimciler

Komitesi

(Keşan Ticaret

ve Sanayi

Odası Yayını)

Eylül 2010

Cesur girişimci

kadınlar er geç

başarıya

ulaşıyor

TOBB Kadın Girişimciler Kurulu Başkanı Aynur BEKTAŞ: "Keşan İlçemizi TOBB

Kadın Girişimciler Kurulumuz faaliyete geçtiğinden beri takip ediyorum. Odamıza en

büyük katkıyı sağlayan ilçemiz. Yaptığı etkinlikler ve desteğinden dolayı değerli

başkanımıza ve yönetimine teşekkür ederim. Türkiye'deki kadının işgücü piyasasına

girememesindeki engeller arasında şunlar yer alıyor; eğitim düzeylerinin düşük olması,

ücretlerin düşük olması, çocuk, yaşlı engelli bakımı, 2002 yılında yürürlüğe giren

Medeni Kanuna göre böyle bir gereklilik kalmamasına rağmen kadınların eş veya aile

büyüklerinden izin alamamaları, kadının kendi engeli. Devlet Planlama Teşkilatı ve

Dünya Bankası tarafında yayınlanan rapora göre, Türkiye'de aktif olarak istihdam

edilen kadınların sayısını arttırmak yoksulluğu azaltacak, ulusal ekonomik verimliliği

yükseltecek, sağlık ve eğitim gibi sosyal göstergelerde iyileşmeye yol açacak. Devlet

Planlama Teşkilatı 2007-2013 yıllarını kapsayan 9. Kalkınma Planında 2013 yılındaki

kadın işgücüne katılım oranını %29.6 olarak öngörmekte.Uluslararası araştırmalar

uzun dönem potansiyel büyüme ile kadınları işgücüne katılım oranı arasında pozitif ve

güçlü bir ilişkinin varlığını ortaya koymakta.Türkiye'de kadının işgücüne katılımı Orta

Doğu ülkeleri seviyesinde. Tüm yönetim kademelerinde kadının rol üstleniyor olması;

yaratıcılık ve yenilikçilik artışı ile kararlılığı, verimliliği, müşteri ve tüketiciyi temsil

ederek memnuniyeti ve çalışan memnuniyetini artttırmakta, kurum ve ülke imajını

geliştirmekte. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB)'un açılımıyla 29 Ekim

2007'de faaliyetlerine başlayan TOBB Kadın Girişimciler Kurulu en büyük iş kadını

teşkilatını oluşturarak 76 ilde 1.408 üye iş kadınına ulaştı.'Yönetim Kadının Hakkı'

Sloganını benimseyerek, kadınların oda ve borsalarda yönetimlere girmeleri sağlandı."

Türkiye'de odalara kayıtlı kadın girişimci sayısı %10 iken, Keşan'da %20 seviyesinde

olduğu belirtildi.

97

3

Ekonomik

Rapor Kadın

Girişimciler

Komitesi

(Keşan Ticaret

ve Sanayi

Odası Yayını)

Eylül 2010

Kadın

Girişimci

Adaylarına

Kendi İşini

Kurma Eğitimi

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı

(KOSGEB) ve Keşan Ticaret ve Sanayi Odası (KTSO) işbirliğiyle, kendi işini kurmak

isteyen kadın girişimci adaylarına yönelik olarak düzenlenen "Kendi İşini Kurma

Eğitimi" yoğun ilgi gördü. Uygulamalı eğitime katılan 55 kadın girişimciden iş planı

kabul edilen 23 girişimci adayının her biri, 4.000 TL'si hibe, 40.000 TL'si sıfır faizli

kredi olmak üzere toplam 44.000 TL'lik finansal destek almaya hak kazandı. KTSO

Yönetim Kurulu Başkanı, "Siz kadın girişimciler enerjiniz, heyecanınız ve

istekliliğinizle her zaman farklısınız. Bizler sizin bu potansiyelinizi ortaya çıkaracak

imkanları oluşturmak için KOSGEB ile uyum içerisinde çalışıyoruz. İş hayatından

çekinmeyin, kendiniz finansal olarak yetersiz kalıyorsanız ortaklık kurun. Kendinizi

geliştirmek için kendinizle yalnız kalmayın." dedi.

98

4

Ekonomik

Rapor Kadın

Girişimciler

Komitesi

(Keşan Ticaret

ve Sanayi

Odası Yayını)

Eylül 2010

KTSO Kadın

Girişimciler

Komitesi

Üyeleri Aliağa

Ticaret Odası

ile bir araya

geldi

KTSO Kadın Girişimciler Komite Başkanı önderliğindeki 20 kişilik Keşan heyeti,

Aliağa Ticaret Odası'nda Yönetim Kurulu Başkanı ve Aliağalı kadın girişimcilerle bir

araya geldi. Ziyarette, Aliağa'da ev hanımlarının ve genç kızların üretime katılarak

ekonomik gelir elde etmelerine yönelik çalışmalar hakkında bilgi alan Komite Üyeleri,

benzer çalışmaları Keşan'da da yapmak istediklerini dile getirdi."Keşan'da 30 kişilik

bir komite kurduk. Yöreselleşmeden evrenselleşmeliyiz. Yavaş yavaş ama sağlam

adımlarla ekonomide üretenler olmak istiyoruz. Yöremizde satır et, peynir helvası,

bodur elma, bamya, tarhana, kuskus gibi birçok geleneksel ürün var. Ancak kuşak

değişiyor ve bunlar unutuluyor. Bunların yaşatılması gerekiyor. Çok üretken,

geçmişten gelen birikimi çok kuvvetli bayanlarımız var. Ama bu ürettikleri bunlarla

sınırlı kalmasın, ürettiklerinden ekonomik gelir elde edebilsinler." Bölge turizmini

geliştirmek ve yeni iş imkanları sağlamak için görüş alışverişinde bulunulan

toplantıda, KTSO Kadın Girişimcileri Komite Başkanı şunları kaydetti; "Yöremizi

daha iyi nasıl tanıtırız, yeni iş imkanları nasıl sağlarız ve turizm bölgesi olan bölgemizi

günü birlik turizmden nasıl çıkartırız, bu sorunların çözümünü bulmak zorundayız.

Bölgemizin sorunlarının bölgemizden bakmakla görünemeyeceği düşüncesinde

olduğumuz için Assos'u, Ayvalık'ı ve Cunda bölgesinde yapılanları görmek istiyoruz.

Bu konuda yapabileceklerimiz ile ilgili istişerelerde bulunduğumuz odaların fikirleri

de bizler için önem arz ediyor."

99

5

Ekonomik

Rapor Kadın

Girişimciler

Komitesi

(Keşan Ticaret

ve Sanayi

Odası Yayını)

Eylül 2010

ABİGEM

(Avrupa

Birliği İş

Geliştirme

Merkezleri)

Tekirdağ

Bölge

Direktörü: "İlk

Defa Bu Kadar

Azimle

Çalışan Bir

Grup

Görüyorum"

Kobilere ihracatı geliştirme, iş geliştirme, pazarlama yönetimi, finans yönetimi, insan

kaynakları, girişimcilik konularında danışmanlık ve eğitim hizmetleri veren, AB-

MEDA Programı kapsamında finanse edilen, Avrupa Birliği Komisyonu ve TOBB'un

ortak projesi olan ABİGEM Tekirdağ Merkezi, KTSO tarafından ziyaret edildi

.Ziyarette ABİGEM'in amacı ve hizmetleri hakkında bilgi veren ABİGEM Tekirdağ

Direktörü, KTSO ve Kadın Girişimciler Komitesi'nin faaliyetlerini hayranlıkla takip

ettiğini belirterek, "İlk defa bu kadar azimle çalışan bir grup görüyorum." dedi.

Tüketen toplum olmaktan çıkmamız belirtilen görüşmede "Üreten toplum kimliğini

benimsemeli ve geliştirmeliyiz." denildi.

6

Ekonomik

Rapor Kadın

Girişimciler

Komitesi

(Keşan Ticaret

ve Sanayi

Odası Yayını)

Eylül 2010

Keşan TSO

Üyesi Havva

Teyzenin

yoğurtları da

yüreği kadar

güzel

Havva Taşören, Keşan'ın İzzetiye Köyü'nde 30 senedir yoğurtçuluk yaparak geçimini

sağlıyor. Günlük ortalama 100-150 kg sütü komşularından alıyor, üretim dahil her şeyi

imkanlarıyla yapıyor. Dağıtımı ise damadı yapıyor. "Üretimimi sipariş üzerine

yapıyorum. İstanbul'dan bile müşterilerim var. Haftaiçi sipariş verip cumartesi-pazar

günleri gelip siparişlerini alıyorlar."

7

Ekonomik

Rapor Kadın

Girişimciler

Komitesi

(Keşan Ticaret

ve Sanayi

Odası Yayını)

Eylül 2010

Kadınların İş

Hayatındaki

Sorunları

Tartışıldı

Keşan TSO Kadın Girişimciler Komitesi Yönetimi ve üyeleri 11 Aralık Cuma günü

biraraya gelerek kadınların iş hayatında karşılaştıkları sıkıntıları tartıştı.

100

8

Ekonomik

Rapor Kadın

Girişimciler

Komitesi

(Keşan Ticaret

ve Sanayi

Odası Yayını)

Eylül 2010

KTSO KGK

ve

ABİGEM'den

Dış Ticaret

Eğitimi

ABİGEM eğitmeni tarafından verilen sertifikalı eğitimde "Dış Tcaretin Tanımı, Teslim

Şekilleri, Maliyet ve Fiyatlandırma Yöntemleri, Uluslar arası Ticari Belgeler" gibi

konu başlıkları işlendi. KTSO Yönetim Kurulu Başkanı: "ABİGEM ile eğitimleri

arttırmanın peşindeyiz. Keşan, İpsala ve Enez olarak dışarıya mal satan bölgelerden

hiçbir eksiğimiz yok, sadece bilgiye ihtiyaç duyuyoruz. Dış ticaret konusundaki

prosedürleri bilmiyoruz, yapamayız diye geri adım atıp kabuğumuza çekilmişiz. Oysa

her yönden avantajlıyız. Balkanlar yanı başımızda, gümrüğe yakınız, lojistiğimiz,

ambarlarımız mevcut ve en önemlisi cesaretimiz var. Sistemi birlikte öğrenip 'Ben

yapamam.' demeyeceğiz."

9 Medya Keşan 24.11.2010

Kadın

başkanlar

2011' den

umutlu

"2011'de Ekonomiden Beklentiler" konulu konferans; TÜSİAD (Türk Sanayicileri ve

İşadamları Derneği) Başkanı Ümit Boyner: "Yerel inisiyatiflerin ortaya çıkarılması ve

bölgesel gelişmişlik farklarını ortadan kaldırılması gerekmektedir. Yerele önem

veriyoruz. O yüzden Türkiye'nin 16 bölgesinde oluşturulmuş kalkınma ajanslarına

büyük önem veriyoruz." GYİAD (Genç Yönetici ve İşadamları Derneği) Yönetim

Kurulu Başkanı Pınar Eczacıbaşı: "İstihdamı ülke geneline yayacak, ticareti daha da

anlamlandıracak küçük işletmelere her zamankinden daha çok ihtiyaç duyulmaktadır.

Bu kapsamda KOBİ'ler için önemli fırsatlar yaratılmaktadır."

10 Medya Keşan 26.11.2010

Keşan TSO'

dan "yerel"

hamlesi…

KTSO Yönetim Kurulu Başkanı yerelde üretilen ürünlerin tüketilmesi için uygulamayı

planladıkları bir çalışmayı şöyle anlattı: "Bölge halkının, başta süt ürünleri olmak

üzere, yerel firmaların ürettiği ürünleri tanıması ve alması için bir kampanya

başlatacağız. Kamuoyuna duyuru yaparak halkı bilinçlendireceğiz."

11 Medya Keşan 26.11.2010

KOSGEB

desteğine rekor

başvuru

Sanayi ve Ticaret Bakanı, 23.11.2010 tarihinde başlayan "Ölçek Endeksli Büyüme

Destek Kredisi" programına esnaf-sanatkarlar ile KOBİ'lerin başvurusunun 73.588'e

ulaştığını kaydetti.

101

12 Medya Keşan 26.11.2010

Şeftali Edirne'

deki iş

adamlarına

çağrıda

bulundu

Birleşik Markalar Derneği Başkan Yardımcısı Keşanlı işadamı Semih Şeftali: "AB

üyesi iki ülkeye sınırı olan Edirne'deki işdamlarını yüzlerini İstanbul yerine

Yunanistan ve Bulgaristan'daki bakir alanlara çevirmelidir.”

13 Medya Keşan 09.12.2010

Hoşer, Keşan

TSO' nun

başarısına

dikkat çekti

Görev bölgesine yeni atanan İş Bankası Ticari Satış Bölge Müdürü: "Keşan TSO,

Trakya'nın en aktif ve başarılı odalarından biri ve çalışmalarını internetten takip

ediyorum." Keşan Şube Müdürü: "Keşan krizden en az etkilenen yerlerden biri, bunda

Yunanistan'dan gelenlerin ve Keşan'ın konumunun rolü büyüktür."

14 Medya Keşan 09.12.2010

Narinoğlu

muhtarlara

seslendi:

"Devlet

yapsın"

mantığı

kırılmalı

“Bütün dünyanın projelerle yönetildiğini ülke olarak yeni yeni kavramaya başladık.

Bizim paralarımız daha önce hiçbir proje üretmediğimiz için diğer AB ülkelerine gitti.

Köye yönelik projelerinizi ortak akılla yürütün.”

15 Medya Keşan 09.12.2010

Denktaş,

KEYİAD

(Keşanlı

Yönetici ve İş

Adamları

Derneği) 'ın

onur konuğu

oldu

"Sayın Denktaş, devlet adamı sıfatıyla bizlere çok önemli bilgiler verdi, biz de

kendisine bölgemizi anlattık. Kendisiyle ve mücadelesiyle ilgili ortak yönlerimiz

olduğunu, Yunanistan sınırının bölgemize çok yakın olduğunu ve birlikte yaşamayı

öğrenmeye başladığımızı ilettik. Kendisi de zaten bunun mücadelesini veriyor".

102

16 Medya Keşan 09.12.2010

Yunan- Türk İş

Forumu

Selanik'te

yapılacak

Yunan-Türk 1. Bölgesel İş Forumu bugün Yunanistan'ın Selanik kentinde yapılacak. İş

forumuna 15'i Edirne'den olomak üzere Trakya'dan 50 iş adamı katılacak. "İki ülkenin

arasındaki ilişkilerin daha da geliştirilmesi için bu toplantılara önem veriyoruz. Bu

bizim üçüncü toplantımız, dördüncüsünü de 14-15 Ocak 2011'de Gümülcine'de

yapacağız."

17 Gündem Saros 13.12.2010

Yunan-Türk

zirvesi,

Selanik'te bir

araya geldi

Kuzey Yunanistan Yunan-Türk Ticaret Odası Başkanı: " Ekonomik darboğazda

bulunan Yunanistan'da, işadamlarının ülkenin bu durumdan çıkmasına yardımcı

olabilecek yeni işbirlikleri arayışı içindeler. Hepimizin bildiği gibi, Yunan firmalarının

Türkiye'de rahatlıkla yatırım yapma fırsatı var. Ancak, Türk firmaları Yunanistan'da

aynı rahatlığı bulamıyorlar. Bunun sonucu olarak da Yunanistan'da çok az sayıda Türk

yatırımı var. Bu konudaki sıkıntıları aşarak birçok alanda işbirliği yapılabilir. Örneğin,

Türkiye'de çok güçlü bir taşımacılık sektörü bulunmaktadır. Birbirimizle rekabet

edeceğimize, Türkiye'nin gelişmiş kara taşımacılığı ile Yunanistan'ın deniz

taşımacılığı arasında bir izdivaç kurabiliriz." Edirne Ticaret Odası Başkanı, vize

konusundaki sıkıntıların giderilmesini istedi.

18 Gündem Saros 13.12.2010

Aldanmaz,

kapalı

pazaryeri

projesinin bir

an önce hayata

geçirilmesi

gerektiğini

söyledi

Aldanmaz, Keşan'ın nüfusu ve bölgedeki konumu itibarıyla kapalı Pazar yerine sahip

olması gerektiğine değindi.

103

19 Medya Keşan 22.12.2010

Keşan FM' de,

Yunanistan'dan

gelen

misafirler

konuşulacak

Keşan FM'de Çarşamba günleri yayımlanan 'Ticaret Saati'nde bugün "Yunanistan'dan

gelen misafirlerin Keşan ekonomisine etkileri" konuşulacak. Programa, Hacıköylü

Yazıcılar Mobilya ve Çamlıca Lokantası yetkilileri katılacak.

20 Medya Keşan 22.12.2010

Keşan TSO

Kadın

Girişimciler

Komitesi,

Narinoğlu'yla

istişare

toplantısı yaptı

Keşan TSO Kadın Girişimciler Komitesi Yönetim Kurulu Başkanı: "Kadın

girişimciliğinde rol model olup, yeni girişimciler yaratmak, özellikle mevcut

girişimlerin zayıf yönlerini tespit edip o yönde çalışmalar yapmak istiyoruz."

21 Gündem Saros 23.12.2010

Türkiye-

Bulgaristan

Sınır Ötesi

İşbirliği

Progamı

toplantısı

yapıldı

Türkiye-Bulgaristan Sınır Ötesi İşbirliği (2007-2013) Birinci Teklif Çağrısı

kapsamında sunulan projelerin değerlendirme toplantısı Edirne'de yapıldı. Bulgaristan

Bölgesel Kalkınma ve Bayındırlık Bakanlığı Başuzmanı: "Bulgaritan'da Haskova,

Burgaz, Yanbol illeri Türkiye'de ise Edirne ve Kırklareli illerini kapsayan proje

bölgesel olarak 1 milyon 500 bin insanı kapsamaktadır."

22 Gündem Saros 23.12.2010

"İş

Kuracağım"

diyene 27 bin

TL kredi

KOSGEB ve İŞ-KUR'un ortaklaşa düzenledikleri "Girişimcilik Proje Destek

Programı" kapsamında, iş kurmak isteyen girişimcilere 27 bin lira hibe verilecek.

104

23 Medya Keşan 24.12.2010 Şikayetler

Gümrükten

Önceki gün Keşan FM'de yayımlanan Ticaret Saati'nde 'Yunanistan'dan gelen

misafirlerin Keşan ekonomisine katkıları' ele alındı. İki ülke arasında geçişlerde

yaşanan sorunlar şöyle özetlendi: İnhanlı Belediye Başkan Yardımcısı Nazif

Nazifoğlu: "Biz gümrükte işlemlerden sonra alışveriş yapmaya pek zaman

bulamıyoruz. Bu da Türk gümrüğünden kaynaklanıyor." Rodop Esnaf Odası Yönetim

Kurulu Üyesi: "Bize olduğu gibi size de 3-4 günlük vizeler verilmesini istiyoruz.

Çünkü bizim esnafımız da kan ağlıyor. Odalar olarak karşılıklı tanıtım yapılmalı.

Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen'e Yunanistanlılara yaz aylarında çıkışlarda kolaylık

sağlanması ve ayrı bir yönlendirme yapılmasını iletmiştik ancak bir sonuç çıkmadı.

Özellikle yaz aylarında ne girmek ne de çıkmak istemiyoruz. 7-8 saat beklemek

istemiyoruz. " İskeçeli Avukat Özer Talatoğlu: "Gümrüklerde çok sıkıntı çekiyoruz.

Kontrollerde biraz müsamaha gösterilmesini istiyoruz. Aldatılmaya çalışıldığı zaman

kırılıyoruz. Bu tür davranışlardan uzak durursanız hem biz istediğimizi alırız hem de

siz kalkınır ve para kazanırsınız. Keşan'a geldiğimizde aradığımız her şeyi

bulabiliyoruz." KTSO Yönetim Kurulu Başkanı: "Keşan'a gelen misafirlere hiçbir

zaman müşteri gözüyle bakmıyoruz. Yunanistan'dan gelen konuklar bölgenin sıcak

para ihtiyacını karşılayan misafir grubu. Diğer günler de hareket oluyor ama Yunanlı

müşteriler bölgeye %80 cumartesi günü geliyorlar. Sıkıntılar İpsala Gümrüğünde

başlıyor. Gümrükte sıkıntılar aşıldıktan sonra Keşan'a geliyorlar. Sınırdan girdikten

sonra alışveriş yapılacak ilk ciddi yer Keşan." Lokantacı Mehmet Kurtul: "Et fiyatları

orada 6-9 Euro, bizde ise 2 katı. Çok kısa zaman önce ayda 300 misafir ağırlarken et

fiyatlarının sektörü olumsuz etkilemesiyle son dönemde yarı yarıya düştü." Cemal

Yazıcı: "8 yıldır mobilya ihracatı yapıyoruz. Son dönemde misafir sayısında azalma

oldu. Nedenin Yunanistan'daki kriz olabileceğini düşündük. Misafirler Türkiye'ye

geliyor ancak Keşan yerine Malkara, İstanbul, Tekirdağ ve Bursa'ya gidiyorlar. Bunun

sebebi misafirlere 3 liralık malın fiyatını 5 lira söylememizdir. Onlara yumurtlayan

tavuk değil yolunacak kaz olarak bakarsak biz kaybederiz." Keşanlı pazarcı Tahsin

Kıyakoğlu: "Yunanca kurs verilmesini her iki taraf için de güzel olacağını

düşünüyorum. Komşu komşunun dilinden anlamalı."

105

24 Gündem Saros 28.12.2010

Türkiye-

Yunanistan II.

Bölgesel İş

Forumu

Gümülcine'de

düzenlenecek

TOBB-DEİK, Yunanistan Odalar Birliği ve Yunanistan Girişimciler Federasyonu

tarafından 14-15 Ocak 2011'de Gümülcine'de "Türkiye-Yunanistan II. Bölgesel İş

Forumu" düzenlenecek. Bölgesel işbirliği fırsatlarının ve bu bağlamda finansman

olanaklarının ele alınacağı forumda, öncelikle tarım (tarım ürünleri, makina ve

ekipmanlar, zirai ilaçlar, vs.), inşaat ve inşaat malzemeleri, gıda sanayii (sebze-meyve

işleme, şekerleme, canlı hayvan, süt ürünleri ve unlu mamüller), turizm alanlarında iş

fırsatları karşılıklı görüşülecek.

25 Gündem Saros 28.12.2010

"Uygulamalı

Girişimcilik

Eğitimi Kursu"

nun ilki dün

başladı

İŞ-KUR'un KOSGEB ile ortak organize ettiği ve Keşan TSO tarafından desteklenen

"Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi Kursu"nun ilki dün başladı.

26 Gündem Saros 04.01.2011

"Turizm

Köyleri

Projesi"

çalışmaları

başladı

Saros Körfezi kıyısında bulunan veya Saros Körfezi'ne ulaşan yolların üzerinde

bulunan köylerde, yerli ve yabancı turistlerin çokça gelmesi sonucu köylülerin

ürettikleri doğal ürünleri pazarlamak, turizm hizmetine sunmak amacıyla bütüncül bir

proje hazırlanmıştır. (İnşaat maliyetlerinin yüksek bulunması sebebiyle daha sonra

proje reddedilmiştir.)

27 Gündem Saros 04.01.2011

Yunan- Türk İş

Forumu

Gümülcine'de

yapılacak

Bu yılın ilk toplantısı TOBB-DEİK, Yunanistan Odalar Birliği, Yunanistan

Girişimciler Federasyonunca 14-15 Ocak 2011'de Gümülcine'de gerçekleştirilecek.

28 Medya Keşan 22.01.2011

Keşanlı Aylin

Hanım, masal

kurabiyelerini

TRT'de anlattı

Keşanlı ev hanımı Aylin Palabıyıkoğlu, yaptığı masal kurabiyelerinin resimlerini ve

hikayelerini paylaştığı bir site kurarak internetten sipariş aldığını anlattı.

106

29 Volkan 25.01.2011

İş adamlarının

olumlu

ifadeleri ile

karşılaştık

Keşan Belediye Başkanı Mehmet Özcan, Bulgaristan'ın Plovdiv kentinde düzenlenen

Doğu-Batı Trakya Belediyeler Birliği (TRAKYAKENT) toplantısını değerlendirdi.

"2000 yılında kurulmuş bir birlik. 2009 döneminden sonra faaliyetleri arttı. Trakya

Belediyeler Birliği'nin Yunanistan'da Trakyapolis, Bulgaristan'da Rami Trakya diye

benzer kuruluşları var. Zamanla yapılan bir protokolle görüşmeler yapılıyor. İki tarafın

da iş adamları gelişen süreç içerisinde karşılıklı iş yapma isteği içindeler. Dönüşte iş

adamlarının olumlu ifadeleriyle karşılaştık.”

30 Volkan 31.01.2011

KAPUM

Yürütme

Kurulu

Üyeleri, "Proje

Nasıl

Hazırlanır"

eğitimine

katıldı

Keşan Kaymakamlığı Proje Yürütme Kurulu üyeleri, 24-28 Ocak 2011 tarihlerinde

düzenlenen "Proje Nasıl Hazırlanır?" konulu eğitime katıldı.

31 Volkan 31.01.2011

KTSO ve

Avrupa

İşletmeler

Ağı'ndan

ihracat eğitimi

KTSO ile Avrupa İşletmeler Ağı Edirne İrtibat Bürosu işbirliğiyle 3 Şubat 2011

tarihinde "Avrupa İşletmeler Ağı İhracat Etkinlikleri ve İhracatta Devlet Destekleri"

konulu seminer düzenlenecek.

32 Gündem Saros 19.02.2011 Yunanca kursu

ilgi bekliyor…

Keşan Halk Eğitim Merkezi tarafından açılan Yunanca kursunun devam edebilmesi

için taleplerin gelmesi bekleniyor. Geçen yıllarda kursa 70 kişi başvururken kursa şu

an 4-5 kişi devam ediyor. Kurs 3 ay süreyle devam edecek ve kurs bitiminde pazar

esnafının gelen Yunanlı turistlerle diyalog kurmada herhangi bir zorluk çekmeyeceği

ifade edildi.

107

33 Gündem Saros 22.02.2011

Trakya' da ilk

olan

Galericiler

Sitesi, 2. el oto

pazarında

bölge lideri

olacak

"Trakya'da tek olan Oto Galericiler Sitesi, ikinci el pazarda bölge lideri olacak. Oto

Galericiler Sitesi, hem Keşan tarfiğini rahatlattı, hem de galericilerin cirolarını arttırdı.

Bu projeyle ne kadar doğru bir iş yapıldığını zamanla daha iyi anlayacağız."

34 Gündem Saros 22.02.2011

Bölge, Kalite

Yönetim

Sistemi Temel

Eğitimi ile

kalkınacak

KTSO yönetimi tarafından organize edilen ve iki haftada toplam 7 gün sürecek olan

‘TS EN ISO 9000 Kalite Yönetim Sistemi Temel Eğitim Semineri’ dün başladı. "Eğer

bölgemiz zenginleşecek ve kalkınacaksa, kaymakamlıklarımız, belediyelerimiz,

odalarımız, borsalarımız ve firmalarımız ile bu adımlardan geçmek zorundayız.

Kurumlarımız ve firmalarımızın alacağı ISO belgeleri, bölgeyi markalaştırıcaktır."

35 Medya Keşan 08.03.2011

Keşan TSO' da

ödül liderliği

eğitimi verildi

Keşan TSO ile Uluslar arası Gençlik Ödülü Derneği işbirliğinde düzenlenen iki günlük

'ödül liderliği' eğitimi sona erdi. Eğitim alan katılımcılar, 14-25 yaş arası gençleri

kişisel gelişim ve topluma yararlı olabilecekleri faaliyetlere yönlendirecekler.

Gönüllülük esasına göre dahil olunan programda, kişisel gelişim, özgüven kazanma,

girişimcilik ve yaratıcılık, sorumluluk alma, farklı kültürleri anlama ve doğaya saygı

duymaya teşvik gibi konular işlendi.

36 Medya Keşan 08.03.2011

ABD' de

ticaret yapan

Yabukoğlu

Keşan' da

konferans

verecek

Türkiye ve ABD'de ithalat ve ihracat yapan İşadamı Özcan Yabukoğlu, 10 Mart 2011

Perşembe günü, Keşan Yusuf Çapraz Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu öğrencilerine

"Amerika ile yapılacak ticarette dikkat edilmesi gerekenler" konulu panele katılacak.

108

37 Volkan 17.03.2011

Keşan

Kaymakamı

Narinoğlu:

Keşan,

ekonomik

anlamda kendi

kendine

kalkınabiliyor

"Klasik tüccar tipi vardır. Orta boy, şişman, saçı dökülmüş, göbekli, kasanın başından

ayrılmayan, evlatları genç ama okumamış, el pençe babalarının önünde, boynu bükük.

Keşan'da klasik tüccar tipini görmediğime seviniyorum. Bunu yerine genç adamları

görmekteyim. Keşan’ı Kahramanmaraş'a benzetiyorum. Kahramanmaraş kabuğunu

kırdı. Bunun da 3 temel nedeni var. Öncelikle babalar çocuklarına güvendi, adam gibi

eğittiler. Babalar çcocuklarına işletmelerde tam yetki verdi. Eğitimli çocuklar da

böylece dünyaya açıldı. ... Keşan'da, ciddi anlamda devletten kredi alarak büyüme

görülmüyor. Onun yerine kendi küçük sermayesini ya da aile sermayesini

dağıtmayarak, toparlayarak devam ediliyor. Keşan bu noktadan sonra farklı bir adım

atmalıdır, önünü görmelidir... Yunan bir yetkili, 'Biz artık Keşan'ı teğet geçiyoruz'

dedi. Daha önce aradıklarının hepsini Keşan'da bulduklarını ve kendilerini tatmin

ettiklerini ifade etti. Ancak Keşan'ın rakipleri arttı ve benzer ürünlerin daha kalitelisini

çevre bölgelerde bulunca burası teğet geçilmeye başlandı.

38 Medya Keşan 26.03.2011

Girişimcilerin

işsizliğe

çözüm olması

bekleniyor

Uygulamalı girişimcilik eğitim kursunun dün gerçekleştirilen bölge törenin konuşan

KOSGEB Tekirdağ İl Müdürü; işsizliği, devletin bir yere kadar çözebileceğini, asıl

çözümün ise girişimcilerde olduğunu söyledi…Girişimcilik kurslarımız önce 55 kadın

girişimcimize, daha sonra da 40 kişilik bir gruba yapıldı.

39 Medya Keşan 26.03.2011

Stratejik planla

ilgili, halka

açık toplantı

yapılacak

Keşan Kaymakamlığı tarafından gerçekleştirilen ve Keşan'ın "Stratejik Gelişim

Projesi"nin olağan toplantısında; kamuoyuyla halka açık toplantılar yapılacağı, bu

aşamada herkese rol düşeceği belirtildi.

109

40 Medya Keşan 26.03.2011

Yaşam

Kalitesini

Geliştirme

Projesi

çalışmaları

sürüyor

Keşan Kaymakamlığı ve Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü tarafından ortaklaşa

yürütülen 'Keşan Yaşam Kalitesini Yükseltme Projesi' kapsamında ilçedeki yaşam

kalitesi standartlarıyla ilgili verilerin toplandığını ve toplantıda verilerin iyileştirilmesi

amacıyla tartışılacağı belirtildi.

41 Medya Keşan 26.03.2011

Edirne, AB

hibelerinde 55.

sırada yer aldı

"Türkiye'deki tüm illerin arasında AB hibe programlarından en fazla yararlanan il,

yüzde 5,51 payla Kayseri oldu. Edirne ise 24 projeyle (%0,31) 55. sırada yer aldı."

42 Volkan 04.05.2011

Stratejik plan

alan

çalışmaları

start aldı Keşan Kaymakamlığının başlattığı "Stratejik Gelişim Planı" kapsamında Keşan Yusuf

Çapraz Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu'nda öğrenim göre 60 öğrencinin katılımıyla

anket çalışması yapılıyor. Köy ve beldeleri kapsalayan 'Yöre' anketi 20, Keşan merkezi

kapsayan 'Gelişim' anketi 60 sorudan oluşuyor.

43 Gündem Saros 04.05.2011

Uygulamalı

Bilimler

öğrencileri,

Keşan'ın alan

çalışması için

anket yapıyor

110

44 Volkan 05.05.2011

Öğrenciler,

Keşan'ın

imkanlarını

yeterli bulmadı

09:00 ve 14:00'da başlayan toplantılara Keşan'da eğitim gören öğrenciler ile kamu ve

özel kurumlarında görev yapan kadınlar katıldı. Öğrenciler, kültürel ve sosyal alanda

gelişme olmadığından, Saros Körfezi'nin yeterince tanıtılmamasından şikayetçi oldu.

Kadınlar ise kamu-belediye ve sivil toplum kuruluşları arasındaki diyalogların yeterli

olmamasından ve birliktelik sağlanamamasından dolayı Keşan'ın yeteri derecede

gelişmediğini belirttiler.

45 Medya Keşan 07.05.2011

Narinoğlu:

Keşan'ı, önce

Keşanlılar

sahiplenmeli

Kaymakam, 'Stratejik Alan Arama Toplantıları' sırasında ön plana çıkan 'eğitim'

konusunun sadece okullaşma olarak değil, toplumun genel manada eğitimi ve

bilinçlenmesi olarak ele alınması gerektiğini belirtti. Keşan'da en büyük eksikliğin

işbirliği yapılamaması olduğunu belirtti. "Keşan'ı önce Keşanlılar sahiplenmeli.

Gençler Keşan'a sahip çıkmalı. Eğer siz sahip çıkmazsanız, bir gün başka yerde

doğanlar gelip burayı sahiplenir."

46 Medya Keşan 10.05.2011

KTSO

Yönetim

Kurulu

Başkanı:

Keşan'da

ticaret el

yordamıyla

yön arıyor.

"Nisan-Eylül arasındaki dönemde Keşan'da ekonomi en az iki katı kadar büyür. Saroz

Körfezi'nin etkisiyle bölge ticari açıdan 500 bin nüfusa hizmet ediyor. Keşan açık bir

alışveriş merkezi olmaya aday. Beş yıl sonra alışveriş merkezlerinin modası geçecek,

cadde mağazacılığı önem kazanacak. Keşan'ın merkezini ve çarşıyı kafeteryaları, yol

yapımı, otoparkları, firmaların kendilerini yenilemelerini sağlarsak, personel eğitimi

yapıp tabela yenilenmesinden vitrin yenilenmesine kadar ortak bir çalışma sunarsak

Keşan'ın ekonomisi iki katına çıkar. Çocuklarımızı doğduğu yerde doyurmalıyız.

Keşan'ın genç ve kadın girişimcileri Trakya'nın 2, Türkiye'nin 3 katı önündedir."

111

47 Medya Keşan 11.05.2011

Keşan

TSO'dan 3

Kadın

Girişimci

Dünya

Projesinde

Kadın girişimcilere destek olmak amacıyla küresel finansal hizmetler şirketi Goldman

Sachs'ın 2008'de başlattığı dünya çapında 22 ülkede yürütülen ve 10 bin kadın

girişimciyi hedefleyen program Türkiye'de Özyeğin Üniversitesi tarafından hayata

geçirildi. Türkiye'de 340 kadın girişimcinin dahil edilmesi hedeflenen programa,

ekonomik büyüme potansiyeli yüksek bir işe veya fikre sahip olan, ancak gerekli

işletme eğitimlerini almamış ya da alamamış kadın girişimcilerin başvuruları

değerlendirildi. Bu projeyle gelişmekte olan ülkelerde kadınların girişimcilik ve

yöneticilik yönlerinin güçlendirilmesi, kadın-erkek eşitsizliğinin azaltılarak

paylaşımcı, sürdürülebilir ekonomik büyümenin desteklenmesi hedefleniyor. Programa

Edirne'den katılan ilk kadın girişimci Sevtap Engin'dir. Keşanlı Hatice Kontaş da

programa kabul edildi, Hati Demir'in sunduğu proje de kabul aşamasındadır. Kabul

edilenler 3 aya yayılmış bir sürede toplam 6 hafta, 150 saat girişimciliğin temel

ilkeleri, muhasebe ve finans, süreç yönetimi ve organizasyonel planlama, satış ve

pazarlama, sermayeye erişim ve iş planı geliştirme ve değerlendirme konularında

eğitim alıyor. Programı tamamlayıp sertifikasını alan her kadın girişimci, mezun

olduğu günden itibaren en az 1 yıl süreyle izlenecek ve işini büyütebilmesi için koçluk

hizmetlerinden yararlanacak.

48 Gündem Saros 11.05.2011

Dünya'da 10

bin, Türkiye'de

340 Kadın

Girişimciden

3'ü Keşanlı

49 Gündem Saros 15.05.2011

Yazarlar ve

gazeteciler,

Keşan'ın

gelişimini

tartıştı

Kaymakam: "Keşan'ın stratejik planının hazırlanması için 18. kez biraraya gelindi ve

toplamda 1000 paydaşın katılımı sağlandı." Bir yazar: "Para artık dünyada aranıp

bulunması en kolay meta haline geldi. Fikir ve bilgi sıkıntımız var. İlkokul, ortaokul ve

liseden sonra kaybettiğimiz öğrencilerin biz yüzde kaçını geri alabiliyoruz. Onları

buraya çekersek para kendiliğinden gelecek zaten." Bir yazar: "Ticaret zaten

kendiliğinden bölgesel olarak gelişiyor. Yunanistan'dan da gelerek burada insanlar

alışveriş yapıyor."

112

50 Volkan 18.05.2011

Avrupa

İşletmeler

Ağı'ndan,

KTSO

üyelerine

ziyaret

Avrupa İşletmeler Ağı Edirne İrtibat Bürosu Uzmanı ve KTSO yetkililer, üyeleri

işyerlerinde ziyaret etti. "Avrupa İşletmeler Ağı, 47 ülkede bulunan 570 kurum

aracılığıyla 2,5 milyon işletmeye AB mevzuatı, politikaları, standartları, hibeleri,

kredileri ve ihaleleri, yeni pazarlar ve ticari işbirliği fırsatları, yeni teknolojilere erişim

ve teknolojilerini geliştirme konusunda ücretsiz bilgi, danışmanlık ve iş desteği

sağlayan bir oluşumdur. Üyelerimize bu konuda çok çeşitli hizmetler sunuyoruz.

Bunlardan en önemlisi ticari ortak arayışı hizmetidir. Talep eden firmalarımızı 47

ülkedeki firmaların kayıtlı olduğu veritabanına kaydediyor, onlara uygun yurtdışındaki

firmaları tespit ederek, iletişim adreslerini firmalarımıza bildiriyoruz. Bununla birlikte

firmalarımızı geliştirmek için belirli aralıklarla dış ticaret eğitim programları

düzenliyoruz."

51 Gündem Saros 24.05.2011

Keşan TSO

Üyeleri,

ticaretini

geliştirip

markalaşarak

komşu

ilçelerde de

büyüyor

Kayahan'lara ait mobilya mağazasının Malkara Şubesi açıldı. KTSO Yönetim Kurulu

Başkan Yardımcısı: " Kayahan Mobilya'nın Keşan'daki mobilya mağazasının yanı sıra

Malkara sınırları içerisinde de şube açması memnuniyet yarattı. Yıllardır Keşan'da

istihdam sağlayan, ekonomiye değer katan, Keşan'da marka olan Kayahan Mobilyanın

bu şekilde büyüme göstermesi, KTSO üyelerinin ne kadar girişimci olduğunu ortaya

koyuyor. Bu girişim Malkara ticaretine de katkı sağlayacaktır."

113

52 Gündem Saros 26.05.2011

Narinoğlu:

"Çevre

ilçelerde

yapacağımız

toplantılar ile

Keşan'ın

planlar

arasındaki

yerini

göreceğiz."

Kaymakam, 'Stratejik Gelişim Planı' çalışmaları çerçevesinde Keşan'ın etkileşim

bölgesi içerisinde yer alan Enez, İpsala, Malkara, Gelibolu ve Uzunköprü'deki kamu

kuruluşları ve sivil toplum örgütleriyle bir araya gelineceğini ve yetkililerin

görüşlerine başvurulacağını söyledi.

53 Gündem Saros 27.05.2011

Kaymakam

Ahmet

Narinoğlu:

"Enez de

'Stratejik

Gelişim

Planı'nda yer

almak istiyor"

Kaymakam Narinoğlu, Trakya Kalkınma Ajansı'nın bölge planında Keşan'ın Bir alt

merkez olarak alındığını ve çevresi ile birlikte 400 bin nüfusun hesaplandığına dikkat

çekti. "Bu görüş doğru. Biz de meslek okullarının öğrenci kapasitesini hesap ederken

Enez ve İpsala'yı hesaba katıyoruz. Kamu hizmetleri, yerel hizmetler yönünden de iç

içe geçmişiz. Birbirimizden ayrılmaz parça haline gelmişiz. Enez'deki toplantıda da

bölgesel işbirliğine ihtiyaç duyulduğu anlaşılmıştır."

54 Volkan 28.05.2011

İTO Başkanı

Murat

Yalçıntaş:

Keşan,

İstanbul'un

terası olacak

bir yer

KTSO'nun 4 ayda bir düzenlediği "Ortak Komiteler Toplantısı"nın onur konuğu

İstanbul Ticaret Odası Başkanı ve TOBB Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Dr.

Murat Yalçıntaş ve 50'ye yakın İTO Meclis Üyesi oldu. Helvacıoğlu: "Keşan,

medeniyetlerin kavşağında olduğu için burayı ticaret merkezi olarak adlandırıyoruz.

Enez'i tarım ve turizmle Saroz'a bağlayarak şekillendiriyoruz. Dünyada birinci, İpsala

pirinci sloganıyla İpsala'da çeltikle çok önde gidiyoruz. Bu çerçeve içerisinde

ticaretimizi ve ekonomimizi geliştirmeye çalışıyoruz. Artık ulaşımdaki kolaylıkla

114

önemli bir noktada yer alıyoruz. Biz, İstanbul'un ön bahçesi, balkonu olmak istiyoruz.

Biz ekonomik olarak bu bölgeyi İstanbul'a yakınlaştırmak istiyoruz. Biz, yerel

yatırımcılarımızla, işbirliğiyle bu yakınlığı avantaja döndürmeliyiz. Biz zaten Enez,

İpsala ve Keşan olarak bir bölgeyiz. Bu bölgeyi tüm Türkiye'mize tanıtmalıyız. Ayrıca

Keşan sınır ticaretinde çok büyük önem taşıyor. Bu nedenle de her türlü yatırımcıya,

sanayiciye kapılarımız açık." Yalçıntaş: "Ben biraz evvel yapılan iki sunumdan da çok

etkilendim. Burada hakikaten birlik ve beraberliğin çok büyük örneği var. Ayrıca ben

sayın başkanım ve KTSO'nın eğitime verdiği önemin çok önemli olduğuna

inanıyorum. Ben bu konuda Keşanlı iş adamlarımızı, oda üyelerimizi, kadın

girişimcilerimizi ve gençlerimizi tebrik ediyorum. Keşan'ın Türkiye'de ayrı bir yeri

var. Keşan'ın 3 tane özelliği var. Bu 3 özelliği de aynı anda bulundurabilen çok az

bölge var. Bunlardan biri tarımsal üretim, diğeri tarıma bağlı sanayileşme ve üçüncüsü

de turizmdir. Turizm açısından burası, önemli bir potansiyeli ve el değmemiş

potansiyeli barındıran bir yer. Burası ben balkon demiyorum, Keşan İstanbul'un bence

terası olacak bir yer. Tarıma dayalı sanayi de çok önemli, bu sanayinin tarımın

bulunduğu yerde kurulması lazım. İstanbullu bir çok iş adamı için Keşan'da çok büyük

imkanlar var. Çünkü İstanbul'un büyüme planı içerisinde artık yeni sanayiye izin

vermiyorlar. Böyle olunca İstanbul'daki sanayici İstanbul dışına çıkmaya başladı. Bu

bağlamda da bu bölge bizim için çok enteresan hale geliyor. Mühim olan bugün değil,

yarındır, bu bölgenin yarınları çok parlaktır. Çünkü bu bölgeyi yarınlara taşıyacak

imkanlar burada var. Herkes için bu bölgenin yarınının nasıl oluşacağı çok önemli."

115

55 Gündem Saros 31.05.2011

İpsala'da da,

işbirliği öne

çıktı

Keşan'ın 2023 yılı vizyon ve misyonunu hazırlamak için Keşan Kaymakamlığı

tarafından gerçekleştirilen 'Stratejik Gelişim Planı' toplantıları, dün İpsala'da devam

etti. Kaymakam Narinoğlu, İpsala'da gerçekleştirilen toplantıda da, Enez'de olduğu

gibi plan kapsamında Keşan'ın çevresinde bulunan etkileşim bölgesindeki ilçelere plan

yapımı hakkında bilgi verdiklerini dile getirerek İpsala kaymakamı, belde ve belediye

başkanları, kurum yöneticileri, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri olmak üzere

toplamda 16 kişinin katıldığını bildirdi. "Keşan ve İpsala'nın hangi alanlarda işbirliği

yapabileceği sorulduğunda tarım, ticaret, eğitim gibi alanların ağırlıklı olduğu

cevapları geldi. İpsala'dan Keşan'a bakışı sorduğumuzda ise Keşan'ın gelişiminden

kendilerinin de yararlandıklarını söylediler. Ancak Keşan'ın gelişmesinin İpsala'nın

aleyhine olmamasını, hem Keşan'ın gelişmesini, hem de bu gelişmeden İpsala'nın

kazanmasını istediler. Bölge gelişsin, işbirliği yapalım, ortak alanlarımızı tespit

edelim, birlikte hareket edelim, ama bunun sonucunda da hem Keşan kazansın, hem de

İpsala kazansın. Biz de zaten Keşan'ın sadece kendi sınırları içerisine kapatılarak

gelişmesinin mümkün olmadığını, Keşan'ın; İpsala ve Enez'le beraber bölgesel

bütünlük teşkil ettiğini, Keşan gelişecekse bu bölgelerle beraber gelişmesi gerektiğini

düşündük. Keşan'a bir bölge olarak bakılması gerektiğini söyledik. Onlar da aynı

görüşe vardılar. Sonuç itibariyle İpsala da Keşan da Keşan'ın gelişiminde, Keşan'a

yapılacak Stratejik Gelişim Planı'nı destekliyor, bunun getireceği faydalardan kendisi

de faydalanmak istiyor.

56 Medya Keşan 26.03.2011

Stratejik planla

ilgili, halka

açık toplantı

yapılacak

Keşan Kaymakamlığı tarafından gerçekleştirilen ve Keşan'ın "Stratejik Gelişim

Projesi"nin olağan toplantısında; kamuoyuyla halka açık toplantılar yapılacağı, bu

aşamada herkese rol düşeceği belirtildi.

116

57 Medya Keşan 26.03.2011

Yaşam

Kalitesini

Geliştirme

Projesi

çalışmaları

sürüyor

Keşan Kaymakamlığı ve Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü tarafından ortaklaşa

yürütülen 'Keşan Yaşam Kalitesini Yükseltme Projesi' kapsamında ilçedeki yaşam

kalitesi standartlarıyla ilgili verilerin toplandığını ve toplantıda verilerin iyileştirilmesi

amacıyla tartışılacağı belirtildi.

58 Medya Keşan 26.06.2011

Edirne, AB

hibelerinde 55.

sırada yer aldı

"Türkiye'deki tüm illerin arasında AB hibe programlarından en fazla yararlanan il,

yüzde 5,51 payla Kayseri oldu. Edirne ise 24 projeyle (%0,31) 55. sırada yer aldı."

59 Gündem Saros 29.08.2011

Batı

Trakya'nın

Tatlısı

Keşan'dan

Keşan Cumartesi Pazarına gelen yüzlerce Batı Trakya'lının neredeyse tümü, en çok

hazır yufka ve unlu tatlılara hücum etti. Bayramı Keşan yufka ve unlu tatlılarıyla

geçirmek üzere Yunanistan'a döndüler.

60 Volkan 18.01.2012

KOSGEB,

KOBİ projesi

hazırlayan

KTSO

üyelerini

ziyaret etti

16 Ocak 2012 pazartesi günü KOSGEB, KOBİ projeleri devam eden KTSO üyelerine

yönelik gerçekleştirilen ziyeretlerde, üye firmaların ara faaliyet raporları incelenerek

projelerindeki aksamalar ve eksikliklerle ilgili bilgiler verdi.

117

61 Medya Keşan 21.01.2012

Keşan'ın güven

veren bir

yapısı var

Keşan Belediye Başkanlığı'nı ziyaret eden Gelibolu Belediye Başkanı, "Keşan çok

büyük gelişme gösteriyor ve bunu da hak ediyor. Halkıyla esnafıyla güven veren bir

yapısı var. Birçok ilçeden öne çıkmanızın nedeni sadece coğrafi değil. Bu insan

ilişkilerinizin sıcak ve iyi olmasından kaynaklanıyor. Keşan'ı kutluyoruz." dedi.

Gelibolu Belediye Başkanı Çanakkale Boğazı'na yapılması planlanan köprü hakkında

şöyle konuştu: "Boğaza köprü olacak ancak yakın zamanda yapılmasını beklemek

doğru değil. Biz henüz bölünmüş yolları bitirmiş değiliz. Boğaz köprüsü otobanlara

bağlanacak. Bunların yapılması için 10-15 yıl süreye ihtiyaç var. Bundan ötesini

söylemek hayalcilik olur. Ben doğaya zarar vermeden, denizin altından geçmesini

tercih ederim. Ancak bölgeden geçen insanları ilçelerimize yöneltmenin yollarını

bulamazsak köprünün ne size ne de bize çok birşey katacağını söylemek doğru olmaz."

dedi. Gelibolu Belediye Başkanı, "Keşan'ın stratejik plan arama toplantılarında 'Keşan

geliştikçe ilerledikçe Gelibolu kaybediyor' şeklinde bir anlayış ortaya çıkmıştı, siz bu

düşünceye katılıyormusunuz?" şeklindeki soruya şu yanıtı verdi: "Bu düşünceye tabi

ki katılmıyorum. Keşan ve Gelibolu olarak iç içe geçmiş ilçeleriz. Bölgeler kendi

gelişmişliklerini kendi becerileriyle geliştirirler. Gelibolu'nun bulunduğu coğrafya

anlamında artılarının olduğunu düşünüyorum."

62 Medya Keşan 21.01.2012

Trakya'nın

sosyal yapısı

analiz ediliyor

Trakya Kalkınma Ajansı, "Sosyal Yapı Analizi" çalışması çerçevesinde; Edirne,

Tekirdağ ve Kırklareli illerinin sosyal yapılarını analiz ediyor. Mayıs 2011'de

başlatılan çalışmayla insani kalkınma alanında eğitim, sağlık ve sosyal hizmetlere

erişim konusunda, Trakya Bölgesi'nde yaşanan sorunlar ve muhtemel çözüm önerileri

inceleniyor."Sosyal yapı, beşeri sermaye ve sosyal içerme" alanlarını kapsayan Trakya

Kalkınma Ajansı Sosyal Yapı Analizi çalışması, odak grup toplantıları ve sektörel

görüşmelerle yoğun biçimde sürüyor. Ajans uzmanları çalışma kapsamında, Trakya

Bölgesi'deki yerleşim yerlerinde toplam on odak grup toplantısı düzenledi.

118

63 Gündem Saros 26.01.2012

KTSO

Yönetim

Kurulu

Başkanı: "Yol

ticaretine

önem

vermeliyiz."

Keşan Sanayi ve Ticaret Odası'nın "26 Ocak Dünya Gümrük Günü" olması nedeniyle

yaptığı açıklamada; Edirne'nin gümrükler konusunda en aydınlık yüzlerden biri

olduğunu belirtti. Edirne'nin, Türkiye'de en çok sınır kapısı olan illerden biri

olduğunun altı çizilerek, şöyle devam edildi. "Edirne'nin bütün kapıları batıya açılıyor.

Gelişmiş ülkelerden gelenler, gelişmiş ülkelere gidenler gümrük olarak genelde

Edirne'ye ve bölgemize uğruyorlar. Edirne, Gümrükler noktasında önemli bir

konumdadır. KTSO Keşanlı esnafların gümrüklerden giriş yapan konuklara satış

konusunda ciddi yatırımlar yapması gerektiğini ifade edilen açıklamada, şunlara yer

verildi: "Müşteri, velinimetten öte kral oldu. Konuklara kötü davranıldığında bir

dahaki sefere ilçeye gelmediklerini gördükleri için gelenlere çok iyi davrandık.

Keşan'daki işletmeciler, yurtdışından gelen konuklara Trakya'da en iyi davrananlardır.

En iyi hizmet sektörü Keşan'da hayata geçiriliyor. İç piyasada da hareket için şehir içi

düzenleme ve otopark sisteminin bir an evvel hayata geçirilmesi önem arz etmektedir."

64 Gündem Saros 26.01.2012

"Alışveriş

merkezinden

esnafın

olumsuz

etkileneceği

görüşüne

katılmıyorum."

Keşan'a yapılacak olan alışveriş merkezinin firma yetkilisi: "Keşan'a yapılacak olan

alışveriş merkezi sadece Keşan'a değil bölgeye yapılan bir yatırımdır. Alışveriş

merkezi ile sınır turizminin de gelişip canlanacağını düşünüyoruz. Hem Batı

Trakyalılar hem de yabancı konuklar Keşan'a daha fazla gelmeye başlayacak. Ayrıca,

yerin konumundan dolayı uluslararası misafirleri de alışveriş merkezine çekeceğiz.”

119

65 Medya Keşan 27.01.2012

Türkiye-

Bulgaristan

İşbirliği

Seminer'nde

sıcak mesajlar

Türkiye Bulgaristan IPA Sınır Ötesi Programı kapsamında yürütülen, "Bölgesel

Bulgaristan-Türkiye İş Konseyi, Sınır Bölgesi Haskova-Edirne Ekonomik Rekabet

Edilebilirliğin Arttırılması için Ölçü" isimli proje kapsamında, iki ülke KOBİ'lerinin

ticari işbirliği ve tecrübe paylaşımının teşvik edilmesi için düzenlenen seminerlerin

3.sü Keşan'da yapıldı. Edirne Ticaret ve Sanayi Odası Proje Koordinatörü:

"Bulgaristan ve Türkiye arasında başlatılan programda programda AB kriterleri

işletiliyor. Bulgaristan adına Haskova TSO lider konumda, Türkiya adına Edirne TSO

ortak konumda, Keşan TSO da tüm faaliyetlerden yararlanıyor. Amacımız

işadamlarımızı bilgilendirerek Bulgaristan Türkiye arasında sınır ötesi işbirliğini

arttırmak ve Haskova-Edirne-Keşan arasında ticari faaliyet oluşturmaktır." ETSO

bünyesinde kurulacak bilgi merkezi ve KTSO'da yer alacak irtibat bürosu ile bilgi akışı

daha sistematik bir şekilde düzenlenecektir.

66 Medya Keşan 17.02.2012

"Aile şirketleri

Keşan

ticaretine

yetmiyor."

Keşan Kaymakamı Narinoğlu: "Keşan'da ticarete aile şirketleri hakim. Aile şirketleri

birkaç dalda faaliyet göstermeli, şirket kurmalı. Anadolu'nun kalkınmasındaki en

büyük engel beyin göçünün yaşanmasıdır. Keşan'da bu yaşanmadığı için büyümek

isteyen büyüyebilir. Büyümenin amacı daha büyüklerle rekabet etme pozisyonuna

geçmektir. Keşan Stratejik Gelişim Planı girişimcilere toplumun ve ticaretin ne yönde

ilerleyeceğine dair emredici olmayan fikirler sunacaktır."

120

121

EK B

Yarı - Şekillendirilmiş Görüşme

Girişimcinin kişisel özellikleri

Nerelisiniz? Kökeninizle ilgili bir şeyler söyleyebilir misiniz?

Kendinizi nasıl bir girişimci olarak tanımlarsınız?

Yaptığınız iş, işyerlerinizin yeri, büyüklüğü ve bu işe nasıl girdiğiniz

hakkında bilgi verebilir misiniz?

Sınır-ötesi işe nasıl başladınız? Size ilk yardım edenler kim oldu?

Girişimcinin ilişkileri, bunların yapısı ve mekansal özellikleri

Sınır-ötesi iş yapmanızda başkalarının davranış, düşünce veya yargıları size

engel oldu mu?

Sınır-ötesi işi yapabilmek için yeni ilişkiler kurmanız, yeni kişilerle

tanışmanız gerekti mi? Bu konuda Türkiye’den ve yurtdışından kimler size

yardımcı oldu? Yabancı ortağınız var mı?

Sınır-ötesi iş ortaklarınızla ya da müşterilerinizle sık sık yüz yüze görüşüyor

musunuz? Bunun için hangi şehirlerde buluşmayı tercih ediyorsunuz?

Sınır-ötesi işinizi yürütmek için başka firmalara ihtiyaç duyuyor musunuz?

Bunlara yakın yerleşmiş olmanız önemli mi?

İşinizi yürütmek için kamu kuruluşlarına ihtiyaç duyuyor musunuz? Bunlara

yakın yerleşmiş olmanız önemli mi?

Yeni fırsatlardan nasıl haberdar oluyorsunuz? Sizce sınır-ötesinde hangi

şehirlerde yeni fırsatlardan haberdar olmak daha kolay?

Ortaklarınız var mı? Ortaklarınız akrabanız mı?

Yanınızda işçi olarak çalışan akrabalarınız var mı?

Girişimcinin ilişkilerinin yerel ekonomik kalkınmadaki rolü

Sınır-ötesi iş sayesinde,

Yeni bir imalat tekniği öğrendiniz mi?

İşletmecilik açısından komşu ülkelerden bir şeyler öğrendiğinizi

söyleyebilir misiniz?

Yeni ürünlerin ve piyasaların farkına vardınız mı?

Öğrendiğiniz teknik, yöntem vb. şeyleri başkalarına da iş yapmaları için

öğrettiniz mi? Kimlere öğrettiniz?

Elde ettiğiniz gelirleri tekrar işinize mi yönlendiriyorsunuz, yoksa

gayrimenkul vb. yatırımlara mı yönlendiriyorsunuz? Bu yatırımlar nerededir?

Sınır-ötesi şehirlerde olmayıp, burada üretilen bir ürünü oraya sattığınız veya

orada üretmeye başladığınız oldu mu?

Mevcut koşullar devam ederse, sizce işyerleriniz için en uygun şehir

hangisidir? (Türk ve yabancı şehirler)

Eğer vize kalkarsa işyerinizi taşımayı düşünür müsünüz? Nereye?

Eğer vize kalkarsa yeni bir işyeri açmayı düşünür müsünüz? Nerede?

Diğer Türk girişimcilerin yatırım yaptığı yerlere yatırım yapmayı tercih eder

misiniz? Örnek bir yer gösterebilir misiniz?

122

Sizce kadın, genç vb. girişimciler için sınır-ötesi ticaret ve yatırım olanakları

var mıdır?

123

ÖZGEÇMİŞ

Ad Soyad: Güliz Gülizar USLUERGENLER

Doğum Yeri ve Tarihi: 12.08.1985, Keşan/EDİRNE

Adres: Keşan Belediyesi, İmar ve Şehircilik Müdürlüğü, Keşan/EDİRNE

E-Posta: gulizuslu1208@gmail.com

Lisans: İstanbul Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge

Planlaması Bölümü (2008)

Mesleki Deneyim ve Ödüller: İpsala Belediyesi (Ağustos 2009-Kasım 2099), Keşan

Belediyesi (Kasım 2009-…)