UNIVERZITET U ZENICI PEDAGOŠKI FAKULTET smjer: MATEMATIKA I INFORMATIKA akademska godina 2006/07 godina studija: IV predmet: Računarska grafika student: Tarik Kantić broj indeksa: 3578/MI nastavnik: v.as.mr. Samir Lemeš

Seminarski rad

Photoshop Layers

Tešanj, decembar 2006.

Photoshop Layers

2

Sadržaj

1. UVOD ....................................................................................................................... 3

2. ŠTA SU SLOJEVI (LAYERS) ............................................................................... 4

3. O FOTOMONTAŽI ................................................................................................ 4

4. TEHNIKA RADA SA SLOJEVIMA .................................................................... 6

4.1. DODAVANJE SLOJA ....................................................................................... 6

4.2. MIJENJANJE REDOSLIJEDA SLOJEVA ....................................................... 9

4.3. MIJENJANJE OBLIKA I VELI ČINE LIKOVA .............................................. 10

4.4. AKTIVAN SLOJ ............................................................................................... 10

4.5. VIDLJIVOST SLOJEVA .... .............................................................................. 11

4.6. ZAKLJU ČAVANJE SLOJEVA ........................................................................ 11

4.7. PROZIRNOST .................................................................................................. 12

4.8. SKUPNO ZAKLJUČAVANJE SLOJEVA ........................................................ 13

4.9. BRISANJE SLOJEVA ...................................................................................... 13

5. NAČINI PREKLAPANJA ..................................................................................... 14

6. SLOJEVI ZA PODEŠAVANJA ............................................................................ 15

7. MASKE ................................................................................................................... 17

8. ZAKLJUČAK ......................................................................................................... 18

9. LITERATURA ....................................................................................................... 18

Photoshop Layers

3

1. UVOD

Photoshop je potpun program za digitalnu obradu slike. Vjerovatno je najkvalitetniji u

svojoj klasi, ali i najskuplji. Koristi se u digitalnoj fotografiji, grafici, web dizajnu, ... a

kompatibilan je s drugim grafičkim programima. Prvenstveno je namijenjen Macintosh

platformi, ali se danas koristi i pod ostalim operativnim sistemima. Zbog toga je Photoshop dosta

drukčiji od ostalih Windows programa, pogotovo onima koji su navikli raditi u programima

Microsoft Office paketa.

Ono što svakako doprinosi kvalitetu ovog programa je mogućnost rada sa višestrukim

slojevima (Layers) o čemu će biti riječi u ovom radu. Prije toga potrebno je navesti promjene u

postavkama koje su urañene u odnosu na početne postavke programa poslije instalacije.

1. U meniju Edit > Preferences > General isključena je opcija «Use Shift Key for Tol

Svitch», a uključene su opcije «Zoom Resizes Windows» i «Auto-update open

documents»

2. U meniju Edit > Preferences > Units & Rulers izabrana je opcija pixels.

Photoshop Layers

4

2. ŠTA SU SLOJEVI (LAYERS)

Slojevi u Photoshopu mogu se zamisliti kao nekoliko prozirnih plastičnih listova

poslaganih jedan na drugog. Na svakom od njih može se crtati, slikati, umetati gotove slike,

podešavati jačina svjetla, kontrast, pisati tekst i slično. Pomoću njih mogu se izvesti bezbrojne

manipulacije, mogu se slagati kolaži i drugo. Manipulacija slojevima može se poistovjetiti sa

fotomontažom, jer je skoro nezamislivo danas uraditi fotomontažu ne koristeći tehniku

višestrukih slojeva, u kombinaciji sa drugim alatima. Na slikama ispod su primjeri fotomontaža

urañenih pomoću slojeva u Photoshopu.

3. O FOTOMONTAŽI

Moglo bi se reći da se fotomontaža počela koristiti nakon Prvog svjetskog rata, ali

manipulacija fotografijom postoji od trenutka kad je izumljena, polovicom 19. stoljeća. Danas je,

prvenstveno zahvaljujući kompjuterskim programima, fotomontaža dostigla novi nivo o kakvom

su umjetnici s početka 20. stoljeća mogli samo sanjati.

Klasičan primjer fotomontaže

Direktno štampanje predmeta postavljenih na fotografsku ploču i slaganje slika bilo je

popularno još u viktorijanskom dobu. Uz praktičnu upotrebu kombinovanja fotografija, kao na

Photoshop Layers

5

primjer kod slika pejzaža, ljudima je bilo zanimljivo stavljanje nečije glave na nepripadajuće

tijelo ili stvaranje čudovišnih ili nemogućih ljudskih likova. Meñutim, tek nakon Prvog svjetskog

rata umjetnici počinju shvatati fotomontažu kao novi umjetnički izraz. Centar ovog vala

kreativnosti bio je u Berlinu, gdje je grupa umjetnika, nazivajući se dada, tražila nove i što

šokantnije oblike izražavanja, pri čemu se nisu željeli izgubiti u pustoj apstrakciji, a istovremeno

su odbijali slijediti tradicionalne zakone figurativnog.

Dadaizam je u svojoj osnovi kulturni pokret koji se odrazio u književnosti, pozorištu,

slikanju i grafičkom dizajnu, a izmeñu ostalog, izražavao je protest protiv rata jednim

nefleksibilnim i strogim stilom. Djela dadaista karakterisana su iracionalnim i odbacivanjem

postojećih standarda u umjetnosti. U tom smislu, fotomontaža im se učinila kao idealno novo

sredstvo koje u kombinaciji s ionako nekonvencionalnim izrazom dodatno pojačava smisao

haosa na koji su htjeli ukazati. Njihova zasluga nije samo uvoñenje novog umjetničkog izraza,

oni su izmislili riječ fotomontaža. Hannah Höch, jedna od poznatih umjetnica koja je pripadala

njihovom krugu, novi izraz je objasnila: 'Svrha našeg pokreta je uklopiti predmete iz svijeta

mašina i industrije u svijet umjetnosti.' Mnogi njihovi rani radovi u kojima se koristila

fotomontaža poslužili su kao ilustracije za naslovnice časopisa i manifeste pokreta. Kad je

nadrealizam postao dominantna umjetnička forma u Europi, fotomontaža je pala u zaborav i tek

je šezdesetih godina ponovno procvalo zanimanje za takvu kompoziciju slika, u vrijeme kad su

se umjetnici počeli vraćati dadaističkim idejama. Povezani s pop artom, koristili su fotografije i

tekstove iz časopisa da bi izrazili osobnost i bit vremena. Osim toga, zahvaljujući popularizaciji

umjetnosti, reklamne firme počele su koristiti fotomontažu i učinile je popularnijom, a tako je

ostalo sve do danas.

Nakon što smo ukratko iznijeli kako je i zašto fotomontaža nastala, osvrnimo se na

njenu upotrebu u posljednje vrijeme. Zahvaljujući digitalnoj montaži i kompjuterskim

programima, kao što je Photoshop, mogućnosti su gotovo neograničene. Za početak su tu 'dječje

igrarije' kojima grafički urednici u raznim časopisima 'peglaju' svoje modele. Poznate osobe koje

se u tako savršenom izdanju pojavljuju na naslovnicama, naravno, nisu potpuno savršene. U

Photoshopu nije nikakav problem podići stražnjicu, izbrisati celulit ili uljepšati grudi i lice.

Druga strana mogućnosti fotomontaže se zove iskorištavanje. Ponajviše je to očito na

mnogim polupornografskim i pornografskim internetskim stranicama gdje autori tobože donose

ekskluzivne golišave fotografije poznatih osoba, dok je većina toga zapravo prevara – glava

'nalijepljena' na tuñe tijelo.

Photoshop Layers

6

Osim toga, montaža se koristi i u političkim kampanjama i reklamama. Zanimljivije su

ipak one slike kojima se izražava ironija i podsmijeh nečijoj gluposti. Od naših časopisa i novina,

najpoznatiji i najorginalniji po tom pitanju apsolutno je Feral Tribune koji se drži pravila da 'slika

govori tisuću riječi'.

Tokom godina druge polovine 20. stoljeća mnoga djela koja za svrhu nisu imala samu

umjetnost, već reklamu, na primjer, učinila su da umjetnost dobije novu dimenziju i drukčije

shvatanje. Unutar toga fotomontaža ima svoje mjesto pri samom vrhu umjetničkog izraza.

(Tekst, uz neznatne izmjene i skraćivanja, preuzet na:

http://www.hogarovaarka.com/forum/viewtopic.php)

4. TEHNIKA RADA SA SLOJEVIMA

4.1. Dodavanje sloja

o Nakon izbora boje pozadine i

podešavanja ostalih parametara, slijedi

otvaranje novog dokumenta.

o Rad u pojedinim slojevima kontroliše se pomoću palete slojeva. Ako je nema na ekranu,

može se aktivirati pritiskom na tipku F7.

o U paleti slojeva vidi se umanjeni prikaz slike koju

je Photoshop formirao kao novi dokument. Prvi sloj

zove se Background i odnosi se na pozadinu.

Postoji u većini novih slika, ali je zaključan

(pozadinski sloj je uvijek zaključan).

Photoshop Layers

7

o Pri dnu palete slojeva ima nekoliko dugmadi, a za

kreiranje novog sloja koristi se dugme Create a new

layer.

o U paleti slojeva pojavilo se novo polje pod nazivom

Layer 1.

o Rad sa više slojeva često može stvarati probleme u

snalaženju, zato je dobra navika da se svakom sloju

dodijeli logično (opisno) ime. Desnim klikom miša na

Layer 1 otvara se izbornik na kome se bira Layer

Properties. To će otvoriti dijaloški okvir u kojem se

može promijeniti ime sloja i njegovom dugmetu

dodijeliti drugačija boja.

o U ovom slučaju odabrano je ime Krug i zelena

boja dugmeta.

o Krug je, pored drugih mogućnosti, nacrtan

upotrebom alata Marquee (ili slovna kratica m) i

izborom Elliptical Marquee Tool . Da bi se iscrtao

krug treba držati pritisnutu tipku Shift.

Photoshop Layers

8

o U meniju Edit > Fill odabrana je boja

ispune kruga. Takoñer je uklonjena

oznaka selekcije klikom izvan kruga.

Biranjem alata za pomicanje (slovna

kratica v) može se krug slobodno

pomicati po radnoj površini.

o Sloj se može kreirati i iz menija Layer >

New > Layer ili kraticom Ctrl+Shift+n .

Tako se automatski otvara dijaloški okvir

u kome se može postaviti ime novog sloja.

o Time je formiran novi sloj na kome je, na sličan način

kao što je krug, postavljen plavi pravougaonik.

Photoshop Layers

9

4.2. Mijenjanje redoslijeda slojeva

Likovi u pojedinim slojevima mogu se lahko pomicati, a moguće je i promijeniti

redoslijed slojeva

o Odabran je alat za pomicanje iz kutije sa alatima (ili slovna

kratica v).

o U traci sa postavkama treba uključiti opciju Auto Select

Layer. Tako se može nesmetano kliknuti na bilo koji lik i

pomicati ga po radnoj površini. Inače se može pomicati

samo lik iz aktivnog sloja.

o Na slici je crveni krug djelimično zaklonjen plavim pravougaonikom. To je zato što se

sloj u kome je pravougaonik nalazi iznad sloja sa krugom. Da bi se promijenio redoslijed

slojeva, dovoljno je kliknuti na sloj sa krugom i odvući ga iznad sloja sa

pravougaonikom.

Photoshop Layers

10

4.3. Mijenjanje oblika i veli čine likova

Dok je aktivan alat za pomicanje, može se mijenjati oblik i veličina označenih likova.

o Potrebno je potvrditi opciju Show Bounding Box u traci sa

postavkama.

o Kada se klikne na neki od likova, oko njega se pojavi okvir. Pomoću označenih tačaka

tog okvira moguće je promijeniti veličinu lika ili lik zarotirati. Kada se izvrši odreñena

akcija, potrebno je potvrditi promjenu sa tipkom Enter.

o Uključene ove dvije opcije često mogu

izazvati zabunu, zato ih treba pažljivo

upotrebljavati.

4.4. Aktivan sloj

Aktivan sloj je onaj sloj u kome se trenutno radi. Sve što se radi sa slikom utiče samo

na aktivan sloj. Ukoliko je označen krug, aktivan je sloj sa krugom. To se može pročitati i u

naslovnoj traci slike.

Na naslovnoj traci su redom slijedeće informacije: naziv datoteke, postotak uvećanja,

aktivni sloj (Krug) i sistem boja. Kada se promijeni aktivni sloj, promijeni se i podatak u

naslovnoj traci.

Photoshop Layers

11

4.5. Vidljivost slojeva

Paleta slojeva sadrži razne informacije o slojevima. Na njoj se nalaze i sitne oči uz lijevi

rub. One pokazuju da je odreñeni sloj vidljiv.

o Klikom na oko u sloju Pravougaonik sa slike će nestati

pravougaonik. Ponovnim klikom, pravougaonik će se pojaviti.

o Ukoliko se isključe oči na svim

slojevima, vidjeće se samo šahovsko

polje pozadine.

4.6. Zaklju čavanje slojeva

Uz slojeve je pridruženo i vrlo važno svojstvo zaključavanja slojeva, čime se štite

slojevi od nehotičnih izmjena. To se postiže pomoću nekog od četiri dugmeta za zaključavanje.

o Da bi se sloj mogao zaključati potrebno je da je aktivan.

U sloju Pravougaonik izabrano je dugme za zaključavanje

Lock transparent pixels.

o Time je zaključan prozirni (transparentni) dio sloja.

Ujedno se u prozoru sa slojevima pojavi mali

katanac kao znak da je nešto zaključano.

Photoshop Layers

12

o U ovom slučaju ne može se ništa raditi na

prozirnom dijelu sloja (šahovsko polje

označava prozirni dio), dok se na

pravougaoniku mogu vršiti promjene.

o Za zaključavanje postoje četiri dugmeta sa slijedećim značenjem:

4.7. Prozirnost

Različiti elementi slike mogu biti jače ili slabije prozirni.

o Da bi se podesilo svojstvo prozirnosti, sloj treba biti

aktivan. Klikom u prozoru sa slojevima na trokutić

lijevo od riječi Opacity (prozirnost) pojavi se klizač na

kome je moguće podesiti prozirnost.

o Što je vrijednost manja, prozirnost je veća. Sa 0% lik je

nevidljiv, dok je sa 100% lik neproziran.

Photoshop Layers

13

4.8. Skupno zaključavanje slojeva

Ponekad treba nekoliko elemenata slike pomjeriti odjednom. Tada je korisno zajedno

zaključati željene slojeve.

Ukoliko je aktivan sloj Pravougaonik, a klikne se na polje desno od oka u sloju Krug,

pojaviće se dvije karike lanca što znači da su ova dva sloja zajedno zaključana. Tada ih je

pomoću alata za pomicanje moguće skupa pomicati. Ponovnim klikom na lanac, ta veza se

prekida.

4.9. Brisanje slojeva

Sloj se može obrisati na više načina. U meniju Layer > Delete > Layer. Moguće je i

desnim dugmetom miša kliknuti na sloj u paleti i izabrati Delete Layer. Može se kliknuti i na

malu korpu u dnu palete sa slojevima. Ove opcije brišu označeni sloj.

Photoshop Layers

14

5. NAČINI PREKLAPANJA

Slojevi, kao i ostali objekti, se mogu preklapati na mnogo različitih načina. Ta funkcija

se zove blend mode (način preklapanja) i ona se kao svojstvo može pridružiti slojevima. Rezultat

ove funkcije je preklapanje podataka (piksela) iz jednog sloja sa podacima iz drugog sloja koji je

odmah ispod njega. Na taj način pikseli u jednom sloju promijene boju ovisno o boji piksela u

sloju ispod.

Da bi se ostvarilo preklapanje potrebno je označiti sloj koji će se preklapati sa slojem

ispod njega. Zatim se u paleti sa slojevima klikne na strelicu desno od riječi Normal i izabere se

način preklapanja. Kada se ostvari željeno preklapanje, potrebno je ujediniti dva sloja naredbom

u meniju Layer > Merge Down.

Photoshop Layers

15

6. SLOJEVI ZA PODEŠAVANJA

Kada se rade podešavanja slike, ponekad se teško vratiti i ispraviti učinjeno

podešavanje. Zbog toga se često koristi sloj za podešavanja. Umjesto da se izmjene vrše direktno

na slici, podešavanja se urade u sloju koji se kasnije lahko može isključiti ili zamijeniti.

Photoshop Layers

16

o U meniju Layer > New Adjusment Layer

izabere se opcija za podešavanje slike, npr.

Brightness/Contrast.

o U otvorenom dijaloškom okviru klikom na

OK umetnut je novi sloj za podešavanje

jačine svjetla i kontrasta.

o Odmah je moguće izvršiti željena podešavanja.

o U paleti slojeva je dodan sloj za podešavanje i malo

je drugačiji od ostalih slojeva. Podešavanje se može

aktivirati dvostrukim klikom na ikonu podešavanja.

Photoshop Layers

17

Prednost slojeva za podešavanje je ta što se izvorne postavke slike zadržavaju

nepromijenjene. Tako se izbjegavaju promjene u samim pikselima slike. U svakom trenutku

može se ukloniti uticaj bilo kakvog podešavanja, ako se odgovarajući sloj za podešavanje izbriše.

Isto tako, može se privremeno poništiti uticaj podešavanja ako se klikne na oko pored željenog

sloja. Kasnije se mogu mijenjati postavke slojeva ako se dvaput klikne na na posebnu ikonu za

podešavanje. Ti postupci su potpuno nezavisni od rada na slici.

Slojevi za podešavanje utiču samo na slojeve ispod njih. Ako se slika sastoji od više

slojeva, može se mijenjati položaj slojeva za podešavanje i time odreñivati na koje će elemente

slike uticati odreñeno podešavanje.

7. MASKE

Značajno mjesto u radu sa Photoshopom zauzimaju slojne maske (Layer mask). Maska

je poseban sloj koji se može postaviti preko slike. Maska djeluje kao označeno područje. Kada je

slika maskirana, može se sastojati od tri vrste područja:

- Područja koja su skrivena, i time maskirana na bilo kakvu promjenu. Ta područja su

prikazana crnom bojom.

- Područja koja su vidljiva i koja se mogu mijenjati. Ona su kao označeni dijelovi slike.

Označena su bijelom bojom maske.

- Područja koja se mogu djelomično mijenjati. Označena su tonovima sive boje. Što je boja

svjetlija, to će promjena biti izraženija.

Zaštićena područja ostaće nepromijenjena, bez obzira za šta će se maska koristiti, dok

se sa nezaštićenim područjima mogu izvoditi razne manipulacije. Na maske se može djelovati i

raznim filterima i alatima, što daje skoro neograničene mogućnosti za kreativnu obradu slike.

Photoshop Layers

18

8. ZAKLJU ČAK

'Transformacija' je ključna riječ koju koriste fotografi danas, radeći u Photoshopu, da bi

izmijenili fotografije u bogate i neobične digitalne ilustracije. Mogućnosti ovog programa za

digitalnu obradu slike i za grafiku uopšte, su praktično neograničene. On nije, meñutim,

rezervisan samo za profesionalce. Uz mali angažman i amateri u ovom programu postižu

zapažene kreacije. U svemu tome, rad sa slojevima je neodvojivi dio bilo kojeg zahvata, pa

samim tim i jedno od glavnih oruña Photoshopa u njegovom suverenom vladanju svijetom

digitalne fotografije.

LITERATURA

1. Karbo M. B., Christiansen P. G., Photoshop 7.0, Egmont, Zagreb, 2004

2. Todić Milanka, Fotografija i slika, Cicero, Beograd, 2001

3. Kažić Dragoljub, Kratak pregled hronologije natanka i razvoja fotografije, Nolit,

Beograd

4. Internet resursi:

- http://www.pro-mil.hr/online/?A=T&T=Photoshop&ST=18

- http://www.cet.co.yu/arhiva/11/r11_dugme.htm

- http://www.znanje.org/knjige/computer/photoshop/03/

- http://www.adobe.com/products/photoshop/index.html