កម្ពុជា របាយការណ៍

ប្រចាំឆ្នាំ

ប្រជាជន ១៤,៣លាន១

អត្រកំណើនប្រជាជនប្រចាំឆ្នាំ ១,៣៤%២

ផលទុនក្នុងស្រុក (GDP) សរុបក្នុងឆ្នាំ ២០១១ ១២,៩ ពាន់លានដុលា្លារអាម្ររិក៣

កំណើន GDP ក្នុងឆ្នាំ ២០១១ ៧,១% ៤

GDP ក្នុងម្នាក់ៗ ក្នុងឆ្នាំ ២០១១ ៩០៩ ដុលា្លារអាម្ររិក៥

អត្រភាពក្រីក្រ ២៦,១%៦

អាយុកាលនៅព្រលកើត (បុរស និងស្រ្តី) ៦២/៦៨,៣៧

អត្រមនុស្រសព្រញវ័យច្រះអក្រសរ (បុរស និងស្រ្តីអាយុ ១៥ ឆ្នាំឡើង) ៨៥%/៧១%៨

អត្រមរណភាពកុមរ អាយុក្រម ៥ ឆ្នាំ (ក្នុងកំណើតរស់ ១០០០, បា៉ាន់ស្មាន ឆ្នាំ២០១០)

៥៤៩

កុមរអាយុក្រម ៥ ឆ្នាំ ដ្រលចាត់ទុកថាមិនគ្រប់ទម្ងន់ (បា៉ាន់ស្មាន ២០១០)

២៨%១០

អត្រមរណភាពមតា (ក្នុងកំណើតរស់ ១០០.០០០ បា៉ាន់ស្មាន ២០១០) ២០៦១១

ប្រវ៉ាឡង់ម្ររោគអ្រដស៍ក្នុងចំណោមមនុស្រសព្រញវ័យអាយុ ១៥-៤៩ (បា៉ាន់ស្មាន ២០១០)

០,៦%១២

ភាគរយន្រអ្នកជនបទដ្រលមនទឹកស្អាតប្រើប្រស់ ៤៦% ១៣

ជនសុីវិលរងគ្រះដោយសរគ្រប់មីន និងយុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះ ឆ្នាំ ២០១១ ២១១១៤

ជំនួយអភិវឌ្រឍន៍ផ្លូវការ (បា៉ាន់ស្មានឆ្នាំ ២០១១) ១,២ ពាន់លានដុលា្លារអាម្ររិក១៥

១ ផែនការយុទ្ធសាសែ្តអភិវឌែឍន៍ជាតិបច្ចុបែបន្នកម្ម ២០០៩-២០១៣

២ ផែនការយុទ្ធសាសែ្តអភិវឌែឍន៍ជាតិបច្ចុបែបន្នកម្ម ២០០៩-២០១៣

៣ កែសួងសែដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ www.mef.gov.kh

៤ កែសួងសែដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថ ុwww.mef.gov.kh

៥ កែសួងសែដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថ ុwww.mef.gov.kh

៦ ផែនការយុទ្ធសាសែ្តអភិវឌែឍន៍ជាតិបច្ចុបែបន្នកម្ម ២០០៩-២០១៣ (ឯកសារពិនិតែយពាក់កណ្តាលអាណត្តិ ២០១២)

៧ ផែនការយុទ្ធសាសែ្តអភិវឌែឍន៍ជាតិបច្ចុបែបន្នកម្ម ២០០៩-២០១៣

៨ ការអង្កែតបែជាសាសែ្ត និងសុខភាពកម្ពុជា ២០១០ ទំព័រ ១

៩ ការអង្កែតបែជាសាសែ្ត និងសុខភាពកម្ពុជា ២០១០ ទំព័រ ១១៤

១០ ការអង្កែតបែជាសាសែ្ត និងសុខភាពកម្ពុជា ២០១០ ទំព័រ ១៤៩

១១ ការអង្កែតបែជាសាសែ្ត និងសុខភាពកម្ពុជា ២០១០ ទំព័រ xxi១២ ផែនការយុទ្ធសាសែ្តអភិវឌែឍន៍ជាតិបច្ចុបែបន្នកម្ម ២០០៩-២០១៣១៣ ផែនការយុទ្ធសាសែ្តអភិវឌែឍន៍ជាតិបច្ចុបែបន្នកម្ម ២០០៩-២០១៣១៤ អាជា្ញាធរកម្ពុជាគែប់គែងសកម្មភាពកំចាត់មីន និងរងគែះពិការដោយសារមីន (CMAA)១៥ របាយការណ៍បែសិទ្ធភាពអភិវឌែឍន៍កម្ពុជា ២០១១ Photo credit:

All pictures© UNDP, UNV, Mlub Baitong

ទិន្ន័យសំខាន់ៗអំពីកម្ពុជា

1

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

អារម្ភកថា . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ២

ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ៤

សរៈសំខាន់ន្រការអភិវឌ្រឍមូលធនមនុស្រស . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ៤

ជួយការចិញ្ចឹមជីវិតនៅជនបទឲ្រយកាន់ត្រមននិរន្តរភាព . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ៥

តាមដានវឌ្រឍនភាពន្រគោលដៅអភិវឌ្រឍន៍សហ្រសវត្រសរ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ៧

កំណត់របៀបវរៈ និងការគ្រប់គ្រងវិស័យសំខាន់ៗប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ៧

ការបោសសំអាតគ្រប់មីនសម្រប់សហគមន៍ប្រើប្រស ់. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ៧

ពង្រឹងភាពជាម្ចាស់ ប្រសិទ្ធភាព និងការសម្របសម្រួលជំនួយ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ៩

អភិបាលកិច្ចតាមប្របប្រជាធិបត្រយ្រយ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ១០

កសងអភិបាលកិច្ចមូលដា្ឋានដ្រលឆ្លើយតបតម្រូវការរបស់ពលរដ្ឋបានកាន់ត្រប្រសើរជាងមុន . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ១០

ការចូលរួម និងភាពជា តំណាង . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ១០

បង្កើតលំហសម្រប់ការវ្រកញ្រកប្របប្រជាធិបត្រយ្រយ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ១១

បរិស្ថាន ថាមពល និងការប្រប្រួលអាកាសធាត ុ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ១៤

ការអភិរក្រស និងការប្រើប្រស់ធនធានធម្មជាត.ិ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ១៤

ការប្រប្រួលអាកាសធាតុ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ១៥

ជំរុញការអនុវត្តទំលាប់ល្អៗក្នុងវិស័យកសិកម្មធន់នឹងការប្រប្រួលអាកាសធាត ុ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ១៥

កម្មវិធីបន្រសាំុសហគមន ៍. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ១៦

ជំរុញសមភាពយ្រនឌ័រ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ២០

ធ្វើការរួមគ្នា . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ២២

កិច្ចសហប្រតិបត្តិការត្របូង-ត្របូង . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ២៤

ចំណាយរបស់កម្មវិធ ី. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ២៦

មាតិកា

គោលដៅ អភិវឌ្រឍន ៍សហស្រសវត្រសរ៍ កម្ពុជា

2

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

នៅខ្រមិនា ឆ្នាំ២០១១ UNDP ប្រចាំកម្ពុជាបានសម្ភោធកម្មវិធីការងារអភិវឌ្រឍន៍របស់ខ្លួនសំរាប់ឆ្នាំ ២០១១-២០១៥ ដ្រលផ្តោតលើការបង្កើនល្របឿនវឌ្រឍនភាពក្នុងការសំរ្រចគោលដៅ អភិវឌ្រឍន៍សហស្រសវត្រសរ៍។ កម្មវិធីការងារន្រះត្រូវបានតាក់ត្រងឡើងនៅជុំវិញបញ្ហាស្នូលបី គឺ កំណើនដោយមនការគិតគូរដល់គ្រប់មជ្រឈដា្ឋានប្រជាពលរដ្ឋ ការចូលរួមរបស់ពលរដ្ឋក្នុងកិច្ច អភិវឌ្រឍន៍ និងការធ្វើឲ្រយមនចីរភាពបរិស្ថាន។

ក្នុងកិច្ចខិតខំរបស់យើងដើម្របីរួមចំណ្រកដល់លទ្ធផលន្រកិច្ចអភិវឌ្រឍន៍ យើងទទួលស្គាល់ ថា UNDP ត្រូវត្ររួមកំលាំងនិងធនធានជាមួយដ្រគូទាំងអស់។ ជាសមជិកម្នាក ់ ក្នុងសហគមន៍អភិវឌ្រឍន៍ យើងមនស្រចក្តីសោមនស្រសរីករាយជាមួយនឹងទំនាក់ទំនងរឹងមំដ្រលយើងមនជា មួយដ្រគូទាំងអស់។

វិស័យសំខាន់ៗរបស់យើងមនផ្ន្រកកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ អភិបាលកិច្ចតាមប្របប្រជា- ធិបត្រយ្រយ បរិស្ថាន និងថាមពល។ ការលើកស្ទួយសមភាពយ្រនឌ័រជាការងារអន្តរវិស័យដ្រល ផ្តោតទៅលើសកម្មទាំងឡាយសំដៅជួយស្ត្រីកម្ពុជាឲ្រយមនស្ថានភាពសង្គម-នយោបាយ និង ភាពអង់អាចផ្ន្រកស្រដ្ឋកិច្ចកាន់ត្រប្រសើរជាងមុន។ ក្នងុឆ្នា ំ២០១១ យើងធ្វើការជាមួយរដា្ឋាភិបាល ដោយផ្តោតលើការរកវិធីកសងមូលធនមនុស្រស គាំពារដល់វិស័យកសិកម្ម និងការអភិវឌ្រឍ ឧស្រសាហកម្ម។ កិច្ចខិតខំរបស់យើងក្នុងផ្ន្រកបោសសំអាតគ្រប់មីនបានរំដោះដីឲ្រយសហគមន ៍យកទៅធ្វើកសិកម្ម និងកសងហ្រដា្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ ជាមួយគា្នាន្រះដ្ររ យើងក៏បានធ្វើការងារ ជួយក្រលំអជីវភាពប្រជាជនក្នុងទីជនបទតាមរយៈគំរោងបង្កើតចំណូលប្រកបដោយចីរភាព។

កិច្ចគំាពារដល់កំណ្រទម្រង់វិមជ្រឈការ និង ការបង្ខិតកិច្ចដឹកនាំតាមប្របប្រជាធិបត្រយ្រយ ឲ្រយកាន់ត្រជិតប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវបានធ្វើឡើង តាមរយៈគំរោងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ អន្តរ- ឃុំ។ រីឯរបាយការណ៍អភិវឌ្រឍន៍មនុស្រសកម្ពុជា ២០១១ ដ្រលត្រូវបានផលិតឡើងរួមគា្នាជា មួយរាជរដា្ឋាភិបាល ធ្វើការសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើ សរៈសំខាន់ ន្រការប្រើប្រស់អភិក្រមប្រប សមហរណកម្ម ក្នងុការល្រលកជាមួយបញ្ហា ការប្រប្រួលអាកាសធាតុ។

ឥទ្ធិពលន្រការប្រប្រួល អាកាសធាតុ កំពុងកើតមននៅទូទាំងប្រទ្រស ហើយ ដោយសរមូលហ្រតុន្រះ ការងាររបស់យើង បានផ្តោតលើវិស័យដ្រលចាំបាច់បំផុត រួម មនវិស័យធនធានទឹក កសិកម្ម ព្រឈើ និង ន្រសទ ដោយផ្រសារភា្ជាប់ការអភិរក្រសជាមួយ វិធីប្រកបច្ន្រប្រឌិត និងចីរភាព ដើម្របីក្រលំអ ជីភាពពលរដ្ឋនៅជនបទ។

លោក សេត ឃឿន អាយុ ៤៨ ឆ្នាំ កំពុងពិនិតេយមើលផ្លេននោង

ក្នុងសួនបន្លេនៅមុខផ្ទះរបស់គាត់ក្នុងខេត្តសៀមរាប។

អារម្ភកថា

3

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

អ្នកសេី មុត ផល្លា និងចៅសេីរបស់គាត់ កំពុងដាំតេប់ក្នុងសួនបន្លេគាត់នៅ ខេត្តសៀមរាប។

សួនបន្លេនេះតេូវបានបំពាក់ដោយបេព័ន្ធសេចសេពដេលតេូវបានឧបត្ថម្ភ

ពីគមេងមួយរបស់ UNDP។

អ្នកសេី មុត ផល្លា និងចៅសេីរបស់គាត់ កំពុងដាំតេប់ក្នុងសួនបន្លេគាត់នៅ ខេត្តសៀមរាប។

សួនបន្លេនេះតេូវបានបំពាក់ដោយបេព័ន្ធសេចសេពដេលតេូវបានឧបត្ថម្ភ

ពីគមេងមួយរបស់ UNDP។

អ្នកសេី មុត ផល្លា និងចៅសេីរបស់គាត់ កំពុងដាំតេប់ក្នុងសួនបន្លេគាត់នៅ ខេត្តសៀមរាប។

សួនបន្លេនេះតេូវបានបំពាក់ដោយបេព័ន្ធសេចសេពដេលតេូវបានឧបត្ថម្ភ

ពីគមេងមួយរបស់ UNDP។

អ្នកសេី មុត ផល្លា និងចៅសេីរបស់គាត់ កំពុងដាំតេប់ក្នុងសួនបន្លេគាត់នៅ ខេត្តសៀមរាប។

សួនបន្លេនេះតេូវបានបំពាក់ដោយបេព័ន្ធសេចសេពដេលតេូវបានឧបត្ថម្ភ

ពីគមេងមួយរបស់ UNDP។

ការលើកយកបញ្ហាយ្រនឌ័រទៅដាក់ក្នុងរបៀបវរៈកិច្ចពិភាក្រសាកំរិតខ្ពស់ គឺជាចំណុច យកចិត្តទុកដាក់ពិស្រសនៅឆ្នាំ ២០១១។ កិច្ចផ្តួចផ្តើមគំនិតចំនួនប្រំផ្ន្រកបរិស្ថាន និងការ ប្រប្រួលអាកាសធាតុ ត្រូវបានបន្ថ្រមការយល់ដឹងអំពីយ្រនឌ័រ ដើម្របីជាប្រយោជន៍ដល់ស្ត្រី។ ផ្រនការសកម្មភាពយ្រនឌ័រត្រូវបានបង្កើតសំដៅធ្វើឲ្រយកាន់ត្រប្រសើរនូវការអប់រំសិក្រសា និង សុខភាពស្ត្រី បង្កើនការរកចំណូល និងភាពងង់អាចរបស់ពួកគ្រឈានទៅកាន់តួនាទីដឹកនាំ។

តទៅមុខ យើងនឹងបន្តការងារដោយឈរលើមូលដា្ឋានរឹងមំ ដ្រលយើងបានកសងរួចមក ហើយន្រះ និងខិតខំសំរ្រចឲ្រយបានថ្រមទៀតនូវគោលដៅអភិវឌ្រឍន៍សហស្រសវត្រសរ៍ ដ្រលតាមរយៈ ន្រះ ជនកម្ពុជាគ្រប់រូប បុរស ស្ត្រី កុមរ អាចទទួលបាននូវផលប្រយោជន៍ពីសង្គមប្រជាធិបត្រយ្រយ ស្រដ្ឋកិច្ចរឹងមំ មនការគិតគូរដល់ទាំងអស់គា្នា និងបរិស្ថានមនចីរភាព និងភាពស្វិតស្វាញ ទប់ទល់នឹងការប្រប្រួលអាកាសធាតុ។

4

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

សរៈសំខាន់ន្រការអភិវឌ្រឍមូលធនមនុស្រស

កម្ពុជាបានស្តោរស្រដ្ឋកិច្ចយ៉ាងឆប់រហ័សនៅឆ្នាំ ២០១១ ដោយមនកំណើន GDP តាមអត្របា៉ាន់ស្មាន ៧,១%។ តាមអត្រនិទស្រសន៍ន្រះ កម្ពុជានឹងចាប់ផ្តើមកា្លាយជាប្រទ្រសមន ប្រក់ចំណូលកម្រិតមធ្រយមទាបនៅក្នុងរយៈព្រលប្រំឆ្នាំខាងមុខ។ អាស្រ័យហ្រតុន្រះ រដា្ឋាភិបាល បានបង្កើនកិច្ចប្រឹងប្រងដើម្របីពង្រីកមូលដា្ឋានន្រកំណើន ដោយផ្តោតលើកសិកម្ម ឧស្រសាហកម្ម និងមូលធនមនុស្រស។ កម្ពុជាទទួលស្គាល់ថា ការអភិវឌ្រឍមូលធនមនុស្រសមនសរៈសំខាន់ ជាស្នូលន្រការកសងកម្លាំងពលកម្មដ្រលរឹងមំប្រកបដោយគុណភាព និងមនជំនាញដ្រល កម្ពុជាត្រូវការជាចាំបាច់ដើម្របីជម្រុញចក្ខុវិស័យ និងយុទ្ធសស្រ្តន្រការអភិវឌ្រឍន្រះ។

សរៈសំខាន់បានផ្តោតលើការអភិវឌ្រឍជំនាញ ដោយផ្រសារភា្ជាប់ទៅនឹងការអភិវឌ្រឍក្នុង ដំណាក់កាលដំបូងរបស់កុមរ អាហារូបត្ថម្ភ សុខភាព ការទទួលបានការសិក្រសាអប់រំជាមូលដា្ឋាន ស្របគា្នានឹងការបង្កើនការអប់រំជាន់ខ្ពស់ និងបណ្តុះបណា្តាលវិជា្ជាជីវៈបច្ច្រកទ្រស។ កិច្ចគាំពារ សង្គមក៏មនសរៈសំខាន់ដ្ររក្នុងទិដ្ឋភាពន្រះ។

ចំណុចល្រចធ្លា គឺភាពចាំបាច់ដើម្របីអភិវឌ្រឍន៍ជំនាញនៅក្នុងវដ្តរបស់វដ្រលផ្រសារភា្ជាប់ ការអភិវឌ្រឍតាំងពីកុមរភាព អាហារូបត្ថម្ភ សុខភាព និងការអប់រំបឋម ជាមួយការក្រលំអលើការបណ្តុះបណា្តាលវិជា្ជាជីវៈ និងការអប់រំជាន់ខ្ពស់ និងការគូសបញ្ជាក់អំពីសរៈសំខាន់ន្រកិច្ច គាំពារសង្គម។ របាយការណ៍មូលធនមនុស្រសច្រងអំពីកម្លាំងពលកម្ម ដ្រលបំពាក់ដោយមិនត្រឹម ត្រសមិទ្ធផលខាងការសិក្រសាវិទ្រសាសស្រ្ត ប៉ុន្ត្រចំណ្រះដឹងបច្ច្រកទ្រស និងជំនាញជាមូលដា្ឋាន ខាងផ្ន្រកទំនាក់ទំនងផងដ្ររ ដូចជាការអនុវត្តការងារជាក្រុមការគ្រប់គ្រងខ្លួនឯង ឬការ ដោះស្រយបញ្ហា គឺជាអ្វីដ្រលកម្ពុជាពិតជាត្រូវការ ដើម្របីដាក់ប្រទ្រសន្រះទៅក្នុងលំនាំផ្លូវមួយ ន្រការលូតលាស់ដ្រលមននិរន្តរភាព និងប្រកបដោយភាពធន់ទ្រំ។ របាយការណ៍ន្រះ ក៏គូស

បញ្ជាក់ផងដ្ររ អំពីសរៈសំខាន់ន្រការជម្រុញ វិទ្រយាសស្រ្ត បច្ច្រកវិទ្រយា និងវិស្វកម្ម នៅក្នុង ការសិក្រសាជាន់ខ្ពស់។

វ្រទិកាស្រដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាលើកទី៤ ស្តីពី ការធ្វើពិពិធកម្មស្រដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្រឍ ឧស្រសាហកម្ម ត្រូវបានធ្វើឡើងនៅខ្រកុម្ភៈ ២០១១។ វ្រទិកានោះបានដាក់ច្រញនូវរបៀប វរៈនយោបាយស្រដ្ឋកិច្ច ដោយផ្តោតលើ សរៈសំខាន់ន្រការវិនិយោគលើការអប់រំ និង បណ្តុះបណា្តាលជំនាញ។ បនា្ទាប់មកទៀត ការសិក្រសាមួយ ដ្រលមនការគាំទ្រដោយ UNDP ស្តពីីមូលធនមនុស្រសសំរាប់ធ្វើពិពិធកម្មស្រដ្ឋកិច្ច បានជួយគូសទិសដៅ និងជំហាន ឆ្ពោះទៅធ្វើផ្រនទីបងា្ហាញផ្លូវសំរាប់ការអភិវឌ្រឍ

មូលធនមនុស្រសផងដ្ររ។អឿន សុហ៊ត អាយុ ២៤ ឆ្នាំ កំពុងជួសជុលទូរទសេសន៍ក្នុងរោងជាងនៅមុខផ្ទះរបស់ គាត់ក្នុងខេត្តតាកេវ។

កម្ពុជាតេូវការបណ្តុះបណ្តាលនិងពងេឹងថេមទៀតនូវមូលធនមនុសេសដេលមានចំណេះដឹង និងជំនាញ

សមេប់ជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចបេកបដោយចីរភាព។

សមិទ្ធផលកំណើនគួរឲេយ កត់សំគាល់របស់កម្ពុជា

នឹងមានចីរភាព បេសិនបើ កម្ពុជាពងេីកការយកចិត្តទុកដាក់

បន្ថេមលើវិស័យមួយចំនួន ដេលជាទីសងេឃឹម និងផ្តោតលើ

ការអភិវឌេឍធនធានធម្មជាតិ ដោយចីរភាព។ ដើមេបីកា្លាយខ្លួន

ជាបេទេសមានបេក់ ចំណូលកមេិតមធេយម ទន្ទឹមនឹង

ការធ្វើវឌេឍនភាពឆ្ពោះ ទៅកាត់បន្ថយភាពកេីកេ

កម្ពុជាតេូវធានាថា យុទ្ធសាសេ្ត កំណើន និងអន្តរាគមន៍

សមេប់រយៈពេលមធេយមរបស់ ខ្លួនមានលក្ខណៈពេញលេញ

មាននិរន្តរភាពជាងមុន និងជាមួយសា្ថាប័ន

ដេលរឹងមាំជាងមុន។

ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ

5

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

វិទ្រយាស្ថានបច្រ្ចកវិទ្រយាកម្ពុជា (ITC) បានរៀបចំឡើងវិញនូវដ្របា៉ាតឺម៉ង់ធនធានភូគព្ភសស្រ្ត និងវិស្វកម្មបច្ច្រកទ្រសភូគព្ភសស្រ្ត ក្រយពីបានបិទទា្វារនៅក្នុងទសវត្រសរ៍ឆ្នាំ ១៩៩០។ វិទ្រយាស្ថានន្រះមនគោលដៅដើរតួនាទីសំខាន់មួយ ក្នុងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនៅកម្ពុជា ដោយផ្តល់ឲ្រយនិស្រសិតនូវជំនាញបច្ច្រកទ្រសទំនើប និងចំណ្រះធ្វើខាងវិទ្រយាសស្រ្តភូគព្ភសស្រ្ត និងវិស្វកម្មបច្ច្រកទ្រសភូគព្ភសស្រ្ត និងមុខវិជា្ជាដ្រលពាក់ព័ន្ធ។

ការអប់រំ គឺជាផ្ន្រកគន្លឹះមួយន្រការកសងវិស័យអាជីវកម្មរ៉្រ និងប្រងកាត និងឧស្ម័ន ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវនៅកម្ពុជា។ តាមរយៈចំណ្រះដឹង ជនកម្ពុជានឹងមនចំណ្រះដឹង ក្នុងការចាប់យកជម្រើសត្រឹមត្រូវសម្រប់វិស័យឧស្រសាហកម្មនិស្រសារណកម្ម ដ្រលមនលក្ខណៈ ឌីណាមិក និងប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវទាំងខាងសង្គម និងបរិស្ថាន។

ជួយការចិញ្ចឹមជីវិតនៅជនបទឲ្រយកាន់ត្រមាននិរន្តរភាព

នៅឆ្នាំ ២០១១ ពលរដ្ឋកម្ពុជារាប់ពាន់នាក់នៅទីជនបទបានទទួលផលប្រយោជន៍ពីបណា្តា គំរោងនានា ដ្រលជួយក្រលំអការចិញ្ចឹមជីវិតរបស់ពួកគ្រឲ្រយប្រសើរឡើង។ កម្មវិធីបន្រសាំុនៅ តាមសហគមន៍ (Cambodia Community-Based Adaptation Programme) បានផ្តល់មូលនិធិដល់គម្រងចំនួន ៤៥ ដើម្របីបងា្ហាញអំពីបច្ច្រកទ្រសធន់ទ្រំទៅនឹងអាកាសធាតុ ទាំងនៅកម្រិតសហគមន៍ និងគ្រួសរ។

គម្រងទាំងនោះ ធ្វើក្នុងភាពជាដ្រគូជាមួយអង្គការមិនម្រនរដា្ឋាភិបាលក្នុងមូលដា្ឋាន និងអង្គការសហគមន៍នានា សំដៅធ្វើឲ្រយប្រសើរឡើងនូវសមត្ថភាពរបស់អ្នកស្រុកក្នុងការស្មាន ទុក និងបន្ថយស្ថានភាពអាក្រក់ន្រការប្រប្រួលអាកាសធាតុ។ វបានជួយគ្រួសរជនបទនូវ ពូជស្រូវដ្រលមនភាពធន់នឹងភាពរាំងស្ងួត និងទឹកជំនន់ និងបានណ្រនាំពួកគ្រអំពីបច្ច្រកទ្រស ក្នុងការគ្រប់គ្រងធនធានទឹកសម្រប់ធ្វើការដាំដុះ។ ថ្រមពីលើន្រះ គម្រងទាំងនោះបាន លើកទឹកចិត្តកសិករឲ្រយបង្កើនចម្រុះភាពក្នុងការដាំដុះរបស់ខ្លួន ដូចជា ការធ្វើស្រូវប្រពលវប្របកម្ម ការដាំបន្ល្រ ការចិញ្ចឹមសត្វ ដ្រលទាំងអស់ន្រះសុទ្ធត្រមនប្រយោជន៍ជួយបង្កើនសន្តិសុខស្របៀង របស់ពួកគ្រចំពោះមុខឥទ្ធិពលពីការប្រប្រួលអាកាសធាតុ។

ឆ្នាំ ២០១១ ជាឆ្នាំចុងក្រយន្រកម្មវិធីរួមគា្នារបស់ អ.ស.ប ដ្រលក្នុងនោះ UNDP បានសម្រចក្នុងការគាំទ្រដល់ពលរដ្ឋជាជនជាតិដើម ក្នុងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មផលិតផលវប្របធម៌មួយ ចំនួនរបស់ពួកគ្រ។ កិច្ចការន្រះបាននាំឲ្រយមនកំណើនផលចំណូលប្រចាំខ្រសម្រប់សហគមន៍ បានពង្រឹងផលិតកម្ម និងសមត្ថភាពក្នុងការលក់ និងការបង្កើតទីផ្រសារថ្មីៗ ដ្រលផ្រសារភា្ជាប់រវង សហគមន៍ និងអ្នកទិញនៅថា្នាក់ជាតិ។

ផលិតផលវប្របធម៌របស់ជនជាតិដើម ត្រូវបានដាក់តាំងបងា្ហាញតាមរយៈអ្នកច្ន្រប្រឌិតជា ជនជាតិដើមនៅក្នុងការប្រកួតប្រជ្រង និងពិព័រណ៍ប្រចាំឆ្នាំ។ ពិព័រណ៍ដ្រលមនរយៈព្រល ប្រំសបា្តោហ៍ ត្រូវបានធ្វើឡើងនៅក្នុងសរមន្ទីរជាតិកម្ពុជា ក្រមកិច្ចសហការជិតស្និទ្ធជាមួយ ក្រសួងវប្របធម៌ និងវិចិត្រសិល្របៈ និងក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។ ន្រះ គឺជាព្រឹត្តិការណ៍លំដាប់ខ្ពស់មួយ ដ្រលមនការបញ្ជាទិញផលិតផលរបស់ជនជាតិដើមតាមរយៈសមគមសិប្របករកម្ពុជា ដើម្របី សកល្របងទីផ្រសារនៅក្នុងប្រទ្រសអាល្លឺម៉ង់។

ការថ្ររក្រសាវប្របធម៌ជនជាតិដើម និងការពង្រឹងភាពអង់អាចខាងស្រដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងមូលដា្ឋាន ត្រូវបានពិភាក្រសានៅថា្នាក់ជាតិជាមួយរដ្ឋបាលនៅថា្នាក់ក្រមជាតិ និងកម្មវិធីជាតិសម្រប់ការ អភិវឌ្រឍតាមប្របប្រជាធិបត្រយ្រយ អង្គការសង្គមសុីវិល និងសហគមន៍ជនជាតិដើម។

៉ ន្រះជាលើកដំបូងដ្រលយើងប៉ុនប៉ង ដោះស្រយបញ្ហាមូលធនមនុស្រស ដោយផ្អ្រកតាមទស្រសនវិស័យន្រ ការអភិវឌ្រឍឧស្រសាហកម្ម។ ន្រះជាជំហានថ្មីមួយ ជាការចាប់ ផ្តើមដ៏ល្អមួយ ដ្រលបើទោះជាមន ការប្រឈមនៅខាងមុខក៏ដោយ នឹងអនុញ្ញាតឲ្រយរដា្ឋាភិបាលកំណត់ ចំណុចដៅសម្រប់អន្តរាគមន៍ គោលនយោបាយបានប្រសើរ ជាងមុន។ របាយការណ៍មូលធន មនុស្រសមិនត្រឹមត្រចង្អុលបងា្ហាញ អំពីចំណុចខ្វះខាតប៉ុណោ្ណោះទ្រ ប៉ុន្ត្រក៏ផ្តល់នូវការណ្រនាំ និងផ្រនទី បងា្ហាញផ្លូវដើម្របីដោះស្រយផងដ្ររ។ ៉

ឯកឧត្តម រស់ សីលវ៉ា អគ្គល្រខាធិការរងន្រ ឧត្តមក្រុមប្រឹក្រសាស្រដ្ឋកិច្ចជាតិ

6

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

លើកស្ទួយសិប្របកម្មតម្របាញជនជាតិភាគតិចតម្របាញ គឺជាផ្ន្រកមួយន្រអត្តសញ្ញាណវប្របធម៌របស់

ភូមិខា្នាច នៅក្នុងខ្រត្តរតនៈគិរី ភាគឦសនន្រប្រទ្រសកម្ពុជា ដ្រលសិល្របៈន្រះ ត្រូវបានបញ្ជូនបន្តគា្នាពីជំនាន់មួយទៅ ជំនាន់មួយទៀត។ ប៉ុន្ត្រក្នុងព្រលថ្មីៗន្រះ អ្នកភូមិបានចាប់ ផ្តើមរៀនសូត្រអំពីគោលគំនិតថ្មីអំពីសហគ្រិន ដ្រលពួកគ្រមើលឃើញការត្រួតពិនិត្រយគុណភាព និងទំនាក់ទំនងទីផ្រសារ គឺជាគន្លឹះន្រការលក់ផលិតផលរបស់ពួកគ្រ។

ផ្លាញ់ ព្រលាវ ន្រក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចគ្រឿន គឺជាអ្នកភូមិម្នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកភូមិ ១៩៥ នាក់ នៅក្នុង ភូមិចំនួន ១០ ដ្រល UNDP ជួយ ស្វ្រងរកវិធីប្រសើរជាងមុន ដើម្របីលក់ផលិតផលសិប្របកម្មរបស់ពួកគ្រ ដើម្របីបង្កើនប្រក់ ចំណូល។

អន្តរាគមន៍របស់ UNDP គឺជាផ្ន្រកមួយន្រកម្មវិធីគាំទ្រឧស្រសាហកម្មច្ន្រប្រឌិត ដ្រលជាកិច្ចផ្តួចផ្តើមពហុទីភា្នាក់ងារដ្រលមន UNDP,

UNESCO, អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ និងអង្គការស្របៀង និងកសិកម្ម។ ក្រមកិច្ចសហការជាមួយមូលនិធិសមិទ្ធផលគោលដៅសហស្រសវត្រសរ៍ន្រ អ.ស.ប និងប្រទ្រសអ្រស្របា៉ាញ (MDG-F), កម្មវិធីន្រះធ្វើការ ដើម្របីថ្ររក្រសា និងលើកកំពស់ប្រតិកភណ្ឌវប្របធម៌កម្ពុជា និងការចិញ្ចឹមជីវិតរបស់ជនជាតិដើម និងសិប្របករខ្ម្ររចំនួនច្រើនជាង ៨០០នាក់។ កម្មវិធីន្រះធ្វើការនៅក្នុងខ្រត្តចំនួនបួន គឺកំពង់ធំ ព្រះវិហារ មណ្ឌលគិរី និងរតនៈគិរី។

នៅរតនៈគិរី អង្គការអភិវឌ្រឍន៍អនុផលព្រឈើកម្ពុជា (CANDO), បានជួយអ្នកភូមិជនជាតិដើមក្នុងការស្វ្រងរកទីផ្រសារសម្រប់វត្ថុសិប្របកម្មរបស់ពួកគ្រ។ អង្គការមិនម្រនរដា្ឋាភិបាល ក៏បានបណ្តុះបណា្តាលអ្នកភូមិអំពីការកសងផ្រនការជំនួញ ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុ ការកំណត់ថ្ល្រ ការត្រួតពិនិត្រយគុណភាព និងទំនាក់ទំនងទីផ្រសារ ពោល គឺចំណ្រះដឹងដ្រលអាចឲ្រយពួកគ្រប្រើប្រស់ទីផ្រសារបានធំទូលាយ។

ហ្រង សុជាតិ មកពីអង្គការ CANDO បានពោលថា ៉កាលពីមុន ពួកគ្រមិនយល់ថា តើទីផ្រសារដំណើរការប្របណាឡើយ ៉។

៉ប៉ុន្ត្រតាមរយៈការបណ្តុះបណា្តាល បច្ចុប្របន្នពួកគ្រយល់បានល្អជាងមុនអំពីទំនាក់ទំនងរវងការទិញ និងលក់។ ពួកគ្រដឹងអំពី របៀបគិតបញ្ចូលថ្ល្រវត្ថុធាតុដើម ពលកម្ម និងឧបករណ៍ផលិត និងថ្ល្រចំណាយផ្រស្រងទៀត និងរបៀបកំណត់ថ្ល្រលក់ផលិតផលរបស់ ពួកគ្រ។ ៉

លោកសេី គុល ប៉ុល ជនជាតិដើមភាគតិចគេឹង កំពុងតេបាញកនេសេងជនជាតិ

មួយដេលជា ផលិតផលសិបេបកម្មក្នុងការរកចំណូលសមេប់គេួសាររបស់គាត់នៅ

ខេត្តរតនគីរី។

7

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

តាមដានវឌ្រឍនភាពន្រគោលដៅអភិវឌ្រឍន៍សហ្រសវត្រសរ៍

នៅក្នុងប៉ុនា្មានឆ្នាំកន្លងទៅន្រះ កម្ពុជាសម្រចបាននៅកម្រិតថា្នាក់ជាតិនូវវឌ្រឍនភាពជា ដំុកំភួនក្នងុការកាត់បន្ថយភាពក្រកី្រ អមដោយវឌ្រឍភាពគួរឲ្រយកត់សំគាល់ក្នុងគោលដៅអភិវឌ្រឍន ៍សហស្រសវត្រសរ៍មួយចំនួនផង។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយវឌ្រឍនភាពទាំងនោះមនលក្ខណៈ ខុសៗគា្នាយ៉ាងច្រើនរវងតំបន់ក្នុងប្រទ្រស។

ក្នុងគោលបំណងកំណត់ឧបសគ្គរាំងស្ទះ ដល់ការឆ្ពោះទៅសម្រចគោលដៅអភិវឌ្រឍន៍ សហស្រសវត្រសរ៍ ដ្រលនឹងតម្រូវឲ្រយមនអន្តរាគមន៍ជាចាំបាច់នោះ តារាងពិន្ទុ CMDG ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយផ្អ្រកលើកម្រងទិន្នន័យឃុំ។ ទិន្នន័យន្រះជាសំណុំព័ត៌មនស្ថិតិដ៏មនតម្ល្រស្តីព ីនិនា្នាការប្រជាសស្ត្រ និងសង្គមស្រដ្ឋកិច្ចនៅថា្នាក់ក្រមជាតិ។ នៅឆ្នាំ ២០១១ កម្រង សំណួរទិន្នន័យឃុំ ត្រូវបានក្រលំអឆ្លងតាមដំណើរការមួយ ដ្រលមនការចូលរួមមនុស្រសជាង ១០០ នាក់ មកពីមន្ទរីពាក់ព័ន្ធខ្រត្ត។ ការពិនិត្រយឡើងវិញន្រះ បានបញ្ចូលសំណួរថ្រមទៀត មកពីថា្នាក់ស្រុក។ ដំណើរការន្រះ ធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងធ្វើឲ្រយកាន់ត្រប្រសើរនូវភាពគ្រប់ ជ្រុងជ្រយរបស់ទិន្នន័យស្តីពីឧទាហរណ៍ផលិតកម្មកសិកម្ម ភាពខុសគា្នាតាមតំបន់ន្រការ ប្រប្រួលអាកាសធាតុ ការអប់រំ ភាពអង់អាចផ្ន្រកស្រដ្ឋកិច្ចរបស់ស្ត្រី ការបំពាន និងអំពើហិង្រសា ក្នុងគ្រួសរ លទ្ធភាពទទួលបានទឹកនិងអនាម័យ និងមរណភាពដោយជំងឺផ្រស្រងៗ។ ជាលទ្ធផល កម្រងសំណួរថ្មីត្រូវបានបង្កើត និងធ្វើការសកល្របងមគ្គុទ្រសក៍សម្រប់ប្រមូលទិន្នន័យ ត្រូវ បានធ្វើបច្ចុប្របន្នភាព ហើយមន្ត្រីផ្រនការ និងមន្ត្រីខ្រត្តក្រុងទាំង ២៤ ក៏បានទទួលការហ្វឹកហ្វឺក អំពីការប្រមូលទិន្នន័យដ្ររ។ កម្រងសំណួរថ្មីន្រះបាននាំដល់ការបង្កើតនូវតារាងពិន្ទុ CMDG ថ្មីផងដ្ររសម្រប់រដា្ឋាភិបាលមនព័ត៌មនព្រញល្រញជាងមុនយកទៅធ្វើផ្រនការ និងការសម្រច ចិត្ត និងពន្លឿនការសម្រចគោលដៅអភិវឌ្រឍន៍សហស្រសវត្រសរ៍ផង។

កំណត់របៀបវារៈ និងការគ្រប់គ្រងវិស័យសំខាន់ៗ ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ

វិស័យឧស្រសាហកម្មនិស្រសារណកម្ម ត្រូវបានរាជរដា្ឋាភិបាលកំណត់ថាជា វិស័យអាទិភាព សម្រប់ពិពិធកម្មស្រដ្ឋកិច្ច។ នៅឆ្នាំ ២០១១ រដា្ឋាភិបាល បានបង្កើនកម្រិតចំណាប់អារម្មណ៍ និងការត្រៀមខ្លួនដើម្របីធ្វើការលើគោលនយោបាយយុទ្ធសស្រ្ត និងក្របខ័ណ្ឌសំខាន់ៗ។ វិស័យចំនួនពីរ គឺការអភិវឌ្រឍក្របខ័ណ្ឌគោលនយោបាយប្រងនិងឧស្ម័នជាមួយអាជា្ញាធរ ប្រងកាតជាតិកម្ពុជា និងគោលនយោបាយរ៉្រ ជាមួយក្រសួងឧស្រសាហកម្ម រ៉្រ និងថាមពល។

ការកសងគោលនយោបាយប្រងកាត គឺជាទិដ្ឋភាពសំខាន់មួយនៅក្នុងការគ្រប់គ្រង ធនធានប្រងកាតរបស់កម្ពុជា និងជាជំហានសំខាន់ថ្មីមួយទៅមុខនៅក្នុងកិច្ចប្រឹងប្រង ដើម្របី ជួយកម្ពុជាអភិវឌ្រឍន៍វិស័យប្រងកាត និងឧស្ម័នដ្រលទើបល្រចឡើងថ្មី។

បោសសំអាតគ្រប់មីនយកដីជូនសហគមន៍

កម្ពុជាបានធ្វើឲ្រយមនការរីកចម្រើនយ៉ាងល្អនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១១ លើសកម្មភាពបោស សំអាតគ្រប់មីនដោយរដា្ឋាភិបាល និងភា្នាក់ងារប្រតិបត្តិបង្កើនកិច្ចប្រឹងប្រងបោសសំអាតគ្រប ់មីន។

កិច្ចប្រងឹប្រងជាច្រើនលើការបោសសំអាតគ្រប់មីន និងការអប់រំអំពីហានិភ័យន្រគ្រប់មីន បាននាំឲ្រយមនការថយចុះជាខា្លាំងន្រករណីរងរបួសនៅក្នុងបណា្តាឆ្នាំកន្លងមកន្រះ។ ក្នុងឆ្នាំ ២០១១ កម្ពុជាមនអត្រទាបបំផុតន្រករណីគ្រះថា្នាក់ ដោយសរគ្រប់មីនបង្កប់ក្នុងដី និង យុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះ (២១១) នៅក្នុងប្រវត្តិសស្រ្តរបស់ខ្លួន។

៉ បនា្ទាប់បានឃើញនូវការ អនុម័ត និងការចូលជាធរមន ជាប្រវត្តិសស្រ្តនៅក្នុងព្រល ថ្មីៗន្រះន្រអនុសញ្ញាស្តីពី គ្រប់ប្រកចង្កោម កិច្ចប្រជុំលើកទី ១១ ន្រះ ក៏ជាឱកាស ដើម្របីទទួលស្គាល់ អំពីអំណាចន្រភាពជាដ្រគូ រវងរដ្ឋនានា សង្គមសុីវិល និងអង្គការអន្តរជាតិ ក្នុងការ ជម្រុញកិច្ចការទូតសម្រប់ការងារ មនុស្រសធម៌ផងដ្ររ ដ្រលជា ការទប់ស្កោត់ និងជួយកសង ពិភពលោកមួយ ដ្រលមន សន្តិភាព និងសន្តិសុខជាងមុន ផងដ្ររ។ ៉

ហ្រឡិន កា្លាក ប្រធាន UNDP

8

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

"បើគា្មានការបង្កើនលេបឿន និង បេសិទ្ធភាពនេវិធីដេលយើង ដោះសេយបញ្ហារៀងៗខ្លួន

របស់យើងទេនោះ គោលដៅ ចុងកេយរបស់យើងនេការ

ធ្វើឲេយមានពិភពលោកមួយ ដេលគា្មានគេប់មីន នឹងនៅ

តេស្ថិតនៅឆ្ងាយពីយើង ដដេល។ ៉

នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ស្រន

កម្ពុជាបានបង្កើនផលិតភាព និងប្រសិទ្ធភាពន្រកម្មវិធីបោសសំអាតគ្រប់មីនរបស់ខ្លួន។ នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១១ តាមរយៈគម្រងរបស់ UNDP កម្មវិធីបោសសំអាតដើម្របីលទ្ធផលជំហានទី ២ ផ្ទ្រដីទំហំ ៨,៩ គីឡូម៉្រត្រក្រឡានៅក្នុងតំបន់ដ្រលមនគ្រប់មីនច្រើនជាងគ្រ និងដ្រល មនហានិភ័យខ្ពស់ជាងគ្រ ត្រូវបានរំដោះពីគ្រប់មីន។ បច្ចុប្របន្នន្រះ ការយកចិត្តទុកដាក់បាន ផ្តោតលើការធ្វើឲ្រយប្រកដថា ដីដ្រលបានដោះមីនរួច នឹងត្រូវប្រគល់ទៅឲ្រយសហគមន៍សម្រប ់ការប្រើប្រស់ក្នុងផលិតកម្ម។

ការដ្រលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះន្រកិច្ចប្រជុំលើកទី ១១ ន្ររដ្ឋជាភាគីនៅក្នុងអនុសញ្ញាហាម ឃាត់គ្រប់មីនប្រឆំងមនុស្រសនៅឆ្នាំ២០១១ វបានបងា្ហាញអំពីសមត្ថភាពរបស់រដា្ឋាភិបាលក្នុង តួនាទីនំាមុខលើសកម្មភាពបោសសំអាតគ្រប់មីន និងក្នងុការបងា្ហាញពីបទពិសោធន៍របស់កម្ពជុា នៅក្នុង MDG9 ស្តីពីការបោសសំអាតគ្រប់មីន។ មនប្រសសន៍នៅក្នុងពិធីបើកសន្និសីទន្រះ សម្ត្រច ហ៊ុន ស្រន នាយករដ្ឋមន្ត្រី បានអំពាវនាវឲ្រយមនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់ត្ររឹងមំ ជាងមុនក្នុងចំណោមរដ្ឋភាគីទាំងអស់នៅក្នុងអនុសញ្ញាន្រះ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធនានា ដើម្របីធ្វើការ ជាមួយគា្នា "ឆ្ពោះទៅបុព្វហ្រតុដ៏ត្រឹមត្រូវរបស់យើង ដើម្របីពិភពលោកមួយដ្រលគា្មានគ្រប់មីន "។

ក្រយកិច្ចប្រជុំន្រះ កម្ពុជាបានទទួលការសន្រយាផ្តល់ហិរញ្ញវត្ថុសម្រប់បោសសំអាត គ្រប់មីន និងប្រើប្រស់ដីសម្រប់ការអភិវឌ្រឍ។ ប្រទ្រសអូទ្រីសបានប្រកាសវិភាគទានចំនួន ៤០០.០០០ អឺរ៉ូ សម្រប់ការដោះមីន និងជួយជនរងគ្រះប្រទ្រសនូវ៉្រលហ្រស្រឡង់ នឹងរួម ចំណ្រកច្រើនជាង ១ លានដុលា្លារ នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១២ សម្រប់គម្រងដោះមីននៅភាគពាយព្រយ ន្រប្រទ្រស និងប្រទ្រសអ្រស្របា៉ាញ បានសន្រយាផ្តល់ប្រមណ ៤០០.០០០ អឺរ៉ូ។

កាលពីឆ្នាំទៅ ជនកម្ពុជានៅជនបទប្រមណ ៣.៣២៩ គ្រួសរ បានទទួលដីពីការបោស សំអាតគ្រប់មីនសម្រប់សង់ផ្ទះ និងប្រើប្រស់សម្រប់កសិកម្ម។ គ្រួសរចំនួន ៤១.៩៥១ ផ្រស្រងទៀត ដ្រលមនសមជិកសរុបចំនួន ២០៥.៣៧០ នាក់ ក៏បានទទួលផលដោយផ្ទាល់ពីដីដ្រលសំអាតពីគ្រប់មីនផងដ្ររ ដ្រលបានប្រើប្រស់ដើម្របីសងសង់ផ្លូវថ្នល់ វត្ត និងសលារៀន។

ប្រធាន UNDP លោកស្រី ហ្រឡិន កា្លាក បានធ្វើសុន្ទរកថាបើកទៅកាន់កិច្ចប្រជុំលើកទី ១១ ន្ររដ្ឋជាភាគី នៅក្នុងអនុសញ្ញាហាមឃាត់គ្រប់មីនប្រឆំងមនុស្រស ដោយអំពាវឲ្រយមន ការយកចិត្តទុកដាក់ ឲ្រយមនការគាំពារតស៊ូមតិកាន់ត្រខា្លាំងថ្រមទៀត ដើម្របីកំចាត់មីនប្រឆំង

មនុស្រសឲ្រយអស់ពីពិភពលោក យើងន្រះ។ លោកស្រី ក៏បានជួបជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ស្រន ដើម្របីពិភាក្រសាអំពីបច្ចុប្របន្នភាព របស់កម្ពុជា និងរបស់ UNDP ក្នុងការបោសសំអាតគ្រប់មីន។ លោកស្រី បាន គូសបញ្ជាក់អំពី ចំណងទាក់ទងជិតស្និទ្ធ រវងការដោះមីន ដោយប្រសិទ្ធភាព និងការ រីកចម្រើនក្នុងការសម្រចគោលដៅ អភិវឌ្រឍន ៍សហស្រសវត្រសរ៍។ លោកស្រីមនប្រសសន៍ថា សន្និសីទនៅភ្នំព្រញ គឺជាឱកាសមួយ ដើម្របី អបអរការរីកចម្រើនក្នុង ការជំនះបាននូវការ គំរាមកំហ្រងពីគ្រប់មីនប្រឆំងមនុស្រស និង ដើម្របីទទួលស្គាល់ថា នៅមនកិច្ចការជាច្រើន ដ្រលនៅស្រសសល់ក្នុងការកំចាត់គ្រប់មីន ពីពិភពលោកន្រះ។

លោកសេី ថុង យើយ អាយុ ៤២ ឆ្នាំ កំពុងបេះផ្លេមា្នាស់ក្នុងចំការរបស់គាត់នៅខេត្តបាត់ដំបង។ គាត់ដាំ

មា្នាស់នេះនៅលើដីដេលពីដើមជាចំការមីន តេបេតិបត្តិការបោសសំអាតមីនបាន រំដោះដីបន្តិចម្តងៗ

សំរាប់អ្នកជនបទយកទៅធ្វើកសិកម្មរកចំណូលចិញ្ចឹមគេួសារ។

9

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

ពង្រឹងភាពជាមា្ចាស់ ប្រសិទ្ធភាព និងការសម្របសម្រួលជំនួយ

មកទល់ព្រលន្រះ សមត្ថភាពរបស់រដា្ឋាភិបាលនិងរបស់ក្រុមប្រឹក្រសាអភិវឌ្រឍកម្ពុជាក្នុងការ ដឹកនាំរបៀបវរៈប្រសិទ្ធភាពជំនួយមនការកើនឡើងគួរឲ្រយកត់សំគាល់។

អភិក្រមផ្អ្រកលើកម្មវិធីត្រូវបានបង្តើតឡើងដើម្របីធានាថា ធនធានរបស់ជាតិនិងមកព ីក្រប្រទ្រស ត្រូវបានបន្រសុីគា្នាព្រញល្រញជាមួយថវិកាតាមវិស័យរបស់រដា្ឋាភិបាល។ អភិក្រម ទាំងនោះជួយពង្រឹងប្រព័ន្ធរបស់រដា្ឋាភិបាលសម្រប់ការបង្កើតកម្មវិធី ការកសងផ្រនការ ការ ពិនិត្រយតាមដាន ការសម្របសម្រួល និងការកៀងគរធនធាននៅក្នុងវិស័យមួយចំនួន ដ្រលរួម ទាំងយ្រនឌ័រ រដ្ឋបាលជលផល និងព្រឈើ និងការដោះមីនផងដ្ររ។

កម្ពុជាត្រូវបានទទួលស្គាល់នៅកម្រិតពិភពលោកផងដ្ររថា ជាអ្នកនាំមុខក្នុងការរួមវិភាគ ទានដល់ការអភិវឌ្រឍទៅអនាគតន្រគោលនយោបាយគ្រប់គ្រងជំនួយ អភិបាលកិច្ច និងការ ពិនិត្រយតាមដាន។ កម្រងទិន្នន័យជំនួយអភិវឌ្រឍន៍ផ្លូវការ ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាឧទាហរណ៍មួយន្រទម្លាប់អនុវត្តល្អលើពិភពលោក។

លទ្ធផលសម្រចបាន៖

• រដា្ឋាភិបាលបានបញ្ច្រញនូវការពិនិត្រយឡើងវិញពាក់កណា្តាលអាណត្តិន្រ ផ្រនការយុទ្ធសស្ត្រអភិវឌ្រឍន៍ជាតិ ក្នងុកិច្ចត្រៀមសម្រប់ធ្វើបច្ចបុ្របន្នភាព គោលដៅអភិវឌ្រឍន៍សហស្រសវត្រសរ៍ជាតិ។ ការពិនិត្រយឡើងវិញនោះផ្តោតទៅលើ ការតាមដាន និងការកំណត់ សកម្មភាពសម្រប់ពន្លឿនការសម្រចគោលដៅអភិវឌ្រឍន៍សហស្រសវត្រសរ៍ជាតិ។

• កិច្ចសន្ទនាអំពីការពន្លឿនការសម្រចគោលដៅអភិវឌ្រឍន៍សហស្រសវត្រសរ៍ជាតិ បានជួយកសងកុងសង់ស៊ុសលើការ វិនិយោគនានាដ្រលចាំបាច់សម្រប់ ពន្លឿនវឌ្រឍនភាពក្នុងការដោះមីន (CMDG 9)។

• សមជិកក្រុមប្រឹក្រសាឃុំសងា្កោត់ជាង ៩០០ នាក់ ចាប់ផ្តើមប្រើតារាងពិន្ទុ CMDG ដើម្របីត្រៀមរៀបចំផ្រនការ និងថវិការថា្នាក់ស្រុក និងខ្រត្ត។

• របាយការណ៍ធនធានមនុស្រសដ្រលផ្រសាភា្ជាប់ការអប់រំ និងការហ្វឹកហ្វឺន វិជា្ជាជីវៈបច្ច្រកទ្រសទៅនឹងជំនាញ និងពិពិធកម្មស្រដ្ឋកិច្ច ត្រូវបានសម្ពោធ ក្នងុកចិ្ចសកម្មភាពបន្តពវី្រទកិាស្រដ្ឋកចិ្ច កម្ពុជាលើកទី ៤។ ជំហានបនា្ទាប់ គឺ ការរៀបចំផ្រនទីបងា្ហាញផ្លូវសម្រប់ អភិវឌ្រឍន៍ធនធានមនុស្រសក្នុងប្រទ្រស។

• កិច្ចប្រជុំលើកទី ១១ ន្ររដ្ឋសមជិកអនុសញ្ញាហាមប្រមគ្រប់មីនប្រឆំង មនុស្រស ត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយ ជោគជ័យ។ ប្រទ្រសហា្វាំងឡង់បាន ចូលជាសមជិកអនុសញ្ញាន្រះ។ ប្រទ្រសអូទ្រីសបានចុះហត្ថល្រខា លើឯកសរគោលការណ៍ភាពជាដ្រគូ និងបានរួមវិភាគទានហិរញ្ញវត្ថុដល់ សកម្មភាពកំចាត់មីនផងដ្ររ។

• ទឹកប្រក់ចំនួន ១៧ លានដុលា្លារអាម្ររិក ត្រូវបានកៀងគរបន្ថ្រមទៀតសម្រប់ ទ្រទ្រង់ដល់វិស័យសកម្មភាពមីននៅកម្ពុជា។

កុមារា ចាន់ វាសនា កំពុងសប់ទឹកដាក់ធុងបង្ហូរតាមបេព័ន្ធសេចសេពសួនបន្លេ នៅខេត្ត សៀមរាប។ បេព័ន្ធ

សេចសេពនេះជាការឧបត្ថម្ភពីសំណក់គំរោងមួយរបស់ UNDP សំដៅជួយពងេីកលទ្ធភាពកសិករក្នុង

ការបង្កើនផលចិញ្ចឹមគេួសារ។

10

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

អ្នកភូមិកំពុងចូលរួមក្នុងកិច្ចបេជុំនៅកណ្តាលវាលដើមេបីពិភាកេសាផេនការអភិវឌេឍន៍

ជាមួយមន្តេីឃុំនៅខេត្តកោះកុង។

អភិបាលកិច្ចល្អ គឺជាលក្ខខណ្ឌបឋមសម្រប់ការអភិវឌ្រឍក្នុងគ្រប់វិស័យនៅកម្ពុជា។ ដោយសរហ្រតុផលន្រះ មួយផ្ន្រកធំន្រការងាររបស់ UNDP បានផ្តោតលើអភិបាលកិច្ច។

ការយកចិត្តទុកដាក់របស់យើង គឺមកលើការលើកកំពស់យន្តការដ្រលកាន់ត្រមន ប្រសិទ្ធភាពជាងមុនសម្រប់ការពិភាក្រសា ការចូលរួម ដើម្របីឲ្រយពលរដ្ឋគ្រប់គា្នាមនសម្ល្រងនៅក្នុង ការធ្វើស្រចក្តីសម្រចតាមប្របប្រជាធិបត្រយ្រយ។ ការលើកកំពស់ការចូលរួមរបស់ស្រ្តីនៅក្នុង តំណ្រងធ្វើស្រចក្តីសម្រចនៅថា្នាក់ជាតិ និងថា្នាក់មូលដា្ឋាន ក៏ជាផ្ន្រកមួយទៀតសំខាន់ដ្ររ។

មនកិច្ចប្រឹងប្រងកំពុងអនុវត្តមួយចំនួន ដ្រលជម្រុញ និងពង្រឹងការពិភាក្រសារវងស្ថាប័ន រដ្ឋ និងសង្គមសុីវិល ក្រសួងពាក់ព័ន្ធ ព្រឹទ្ធសភា និងក្រុមប្រឹក្រសាឃុំ/សងា្កោត់។ វ្រទិកាដ៏សំខាន់ មួយផ្រស្រងទៀតគឺវ្រទិកានៅថា្នាក់ខ្រត្ត និងថា្នាក់ស្រុក ដ្រលជួយឲ្រយប្រជាពលរដ្ឋសំដ្រងកង្វល់ របស់ខ្លួន និងបង្កើនទំនាក់ទំនងជាមួយតំណាងជាប់ឆ្នាតរបស់ខ្លួន អាជា្ញាធរមូលដា្ឋាន ស្ថាប័ន រដា្ឋាភិបាល និងសង្គមសុីវិល។

កសងអភិបាលកិច្ចមូលដា្ឋានដ្រលឆ្លើយតបតម្រូវការរបស់ពលរដ្ឋបានកាន់ត្រប្រសើរជាងមុន

នៅឆ្នាំ ២០១១ ជាការឈានដល់ទីបញ្ចប់របស់គម្រងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរឃុំ។ គំរោងន្រះជម្រុញលើកទឹកចិត្តក្រុមប្រឹក្រសាឃុំ ដ្រលធម្មតាមនថវិកាមនកំរិតសំរាប់ធ្វើការឲ្រយ សហការគា្នាក្នុងការធ្វើគំរោងអភិវឌ្រឍន៍ ដើម្របីនាំមកនូវផលប្រយោជន៍ជាអតិបរមដល់សហគមន ៍របស់ខ្លួន។ គំរោងន្រះផ្តល់ជំនួយបច្ច្រកទ្រស និងមូលនិធិសំរាប់ការងារដ្រលផ្តោតលើ ហ្រដ្ឋរចនាសម្ព័ន្ធខា្នាត និងការផ្តល់ស្រវកម្មសធារណៈក្នុងចំនួន ១២ ខ្រត្ត។

វក៏បានរួមចំណ្រកផងដ្ររ ដល់- គោលនយោបាយជាតិ សំរាប់ការអភិវឌ្រឍ ប្របប្រជាធិបត្រយ្រយ ការអភិវឌ្រឍសមត្ថភាពនៅថា្នាក់កណា្តាល និងថា្នាក់មូលដា្ឋាន និងក្នុង ការជួយបង្កើតសមគមក្រុមប្រឹក្រសា ថា្នាក់ មូលដា្ឋានរបស់កម្ពុជា។

ការចូលរួម និងភាពជាតំណាង

ក្នុងឆ្នាំ ២០១១ គណបក្រសធំពីរ គឺ គណបក្រសប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្រស សម រង្រសុី បានបង្កើតយុទ្ធសស្រ្តយ្រនឌ័រ និងកំណត់ចំណុចដៅ ៣០ ភាគរយ និង ១៥ ភាគរយ រៀងៗខ្លួន ដើម្របីបង្កើនប្រក្ខភាព ស្រ្តីនៅក្នុងការបោះឆ្នាត ក្រុមប្រឹក្រសាឃុំឆ្នាំ

២០១២។

អភិបាលកិច្ចតាមប្រប ប្រជាធិបត្រយ្រយ

11

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

លទ្ធផលសម្រចបាន ៖

• សម្ព័ន្ធភាពជាតិ ឃុំ/សងា្កោត់ ដ្រលតំណាងឲ្រយ ១.៦៣៣ ឃុំ និងសងា្កោត់ ដ្រលបានបង្ហើយ ផ្រនការយុទ្ធសស្រ្តលើកទីពីរ (២០១១-២០១៥) របស់ខ្លួន។

• សមគមឃុំ/សងា្កោត់ នៅថា្នាក់ខ្រត្ត ត្រូវបានបង្កើតនៅក្នុងខ្រត្តទាំង ២៣ និងរាជធានី។

• សម្ព័ន្ធភាពជាតិឃុំ/សងា្កោត់ គឺជាសមជិកអចិន្ត្រយ៍ន្រអនុគណៈ កម្មាធិការនៅក្នុងគណៈកម្មាធិការ- ជាតិសម្រប់ការអភិវឌ្រឍតាមប្រប ប្រជាធិបត្រយ្រយនៅថា្នាក់ក្រមជាតិ និងដើរតួយ៉ាងសំខាន់មួយនៅក្នុង ការពិភាក្រសាគោលនយោបាយ និង ដំណើរការក្រទម្រង់ស្តីពីវិមជ្រឈការ និងអភិបាលកិច្ចនៅមូលដា្ឋាន។

• ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងនិងបទប្របញ្ញត្តិនានាត្រូវបានបង្កើតឡើង ដើម្របីជួយ រដ្ឋបាលនៅថា្នាក់ក្រមជាតិ និង សម្ពន័្ធភាពជាតិ ធ្វើការឆ្លើយតប បានប្រសើរជាងមុនទៅនឹង តម្រូវការរបស់អតិថិជនខ្លួន និងដើម្របីលើកគម្រងគ្រប់គ្រង ពិនិត្រយតាមដាន និងរាយការណ៍ អំពីសកម្មភាពលទ្ធផលនានា និងការប្រើប្រស់ធនធាន។

ជាមួយគា្នាន្រះដ្ររ កំណ្រទម្រង់ការបោះឆ្នាតបាននាំឲ្រយមនការពន្រយារសុពលភាព អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណរបស់ពលរដ្ឋដំណាក់កាលចុះឈ្មាះបោះឆ្នាត និងការដាក់ឲ្រយប្រើនូវទម្រង់ ប្របបទបណោ្តាះអាសន្នសំរាប់អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណដ្រលមនលក្ខណៈប្រសើរជាងមុន។

UNDP បានផ្តោតជាបឋមលើការតសូ៊មតិ ជាពិស្រសដ្រលទាក់ទងនឹងការចុះឈ្មាះអ្នកបោះឆ្នាតពីក្នុងចំណោមក្រុមអ្នកទន់ខ្រសាយ ដូចជា ជនពិការ ជនជាតិដើម ក្រុមជនភាគតិច ជនអនាថា និងកម្មករចំណាកស្រុក។

បង្កើតលំហសម្រប់ការវ្រកញ្រកប្របប្រជាធិបត្រយ្រយ

យុវជនកម្ពុជាត្រៀមខ្លួនចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងជីវភាពសង្គមរបស់ប្រទ្រស។ ការសិក្រសា ឈ្មាះ ៉ចំណ្រះដឹង, ឥរិយបថ និងការប្រព្រឹត្ត ៉ (Knowledge, Attitude and Practices (KAP)

Study) ដ្រលបានធ្វើឡើងកាលពីឆ្នាំ ២០១០ ដើម្របីស្វ្រងយល់អំពីការចូលរួមរបស់យុវជនក្នុងជីវភាពសង្គមបានរកឃើញថា យុវជនមនសុទិដ្ឋនិយមអំពីអនាគតប្រទ្រសរបស់ខ្លួន ប៉ុន្ត្រ នៅជួបប្រទះឧបសគ្គច្រើននៅឡើយចំពោះការចូលរួមរបស់ពួកគ្រ។

ប្រព័ន្ធព័ត៌មនផ្តល់នូវវ្រទិកាមួយសម្រប់យុវជន ដើម្របីទាក់ទងជាមួយសង្គមទាំងមូល។ ប្រព័ន្ធព័ត៌មនក៏ជាមធ្រយាបាយ ដ៏មនប្រសិទ្ធភាពសម្រប់ផ្តល់ការអប់រំដល់ពលរដ្ឋតាមវិធី ដ្រលផ្តល់នូវបរិយកាសកំសន្ត និងមិនផ្លូវការផងដ្ររ និងជាគំរូអំពីគ្រប់ទិដ្ឋភាពន្រការចូលរួម ដើម្របីលោកទឹកចិត្តឲ្រយមនភាពចម្រុះ និងឌីណាមិកក្នុងចំណោមយុវជននៅកម្ពុជា។ ម្រនអី! ដ្រលជាកម្មវិធីតាមវិទ្រយុដ្រលទទួលការទូរស័ព្ទចូល បានដំណើរការចាប់ពីខ្រម្រស ដោយមន ២៥ ភាគ អំពីប្រធានបទអប់រំប្រជាពលរដ្ឋ ដូចជា របៀបធ្វើការជាក្រុម ការសំដ្រងមតិផ្ទាល់ខ្លួន និងការបោះឆ្នាត។

កម្មវធិសីមធមប៌្រចាសំបា្តោហ ៍តាមទរូទស្រសន ៍បានបន្តផលតិ នងិចាក់ផ្រសាយការសដំ្រងនានា ដ្រលគូសបញ្ជាក់អំពីបញ្ហាដ្រលមនសរៈសំខាន់ខាងនយោបាយ សង្គម ស្រដ្ឋកិច្ច និងបរិស្ថាន ចំពោះកម្ពុជា។ ការអង្ក្រតនៅឆ្នាំ ២០១១ បានឲ្រយដឹងថា ការទទួលយកកម្មវិធីន្រះក្នុងចំណោម អ្នកកសងគោលនយោបាយ សមជិកសភា និងអ្នកពាក់ព័ន្ធដទ្រទៀតខាងផ្ន្រកប្រជាធិបត្រយ្រយ ដ្រលសម្រប់ពួកគ្រ កម្មវិធីន្រះ គឺជាប្រភពដ៏សំខាន់មួយន្រព័ត៌មនអំពីបញ្ហាបច្ចុប្របន្នភាពរបស់កម្ពុជា។

បណា្តាញប្រស្រ័យទាក់ទងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពមួយ ត្រូវបានបង្កើតសំរាប់ជនជាត ិដើមភាគតិចនៅទូទាំងប្រទ្រស។ ការពិគ្រះយោបល់មួយអំពីវិទ្រយុជាភាសជនជាតិដើម និង ប្រព័ន្ធព័ត៌មនសហគមន៍នៅកម្ពជុា គឺជាគំរូមួយដ្រលមនប្រយោជន៍សម្រប់ច្រករំល្រកព័ត៌មន ជាមួយមន្ត្រីរដា្ឋាភិបាល អំពីគំរូខុសៗគា្នាន្រភាសជនជាតិដើម និងព័ត៌មនសហគមន៍នៅ កម្ពុជា។

12

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

12

ស្ពានថ្មីសម្រួលការធ្វើដំណើររបស់អ្នកភូមិ

ខែត្តកោះកុង - នៅព្រលអ្នកស្រី សូ ផន សម្រលកូនទីមួយកាលពីបីឆ្នាំមុន គាត់ត្រូវជិះម៉ូតូឌុបពីផ្ទះរបស់ គាត់ទៅកាន់ព្រកមួយដ្រលនៅទីនោះ គាត់ត្រូវផ្ទ្ររឡើងជិះ ទូកឆ្លង។ ទៅដល់ត្រើយម្ខាង គាត់ត្រូវគ្រលើកដាក់លើ រុឺម៉កម៉ូតូមួយ ឆ្ពោះទៅកាន់មណ្ឌលសុខភាពនៅក្នុងឃុំបឹង ព្រវ។ ការធ្វើដំណើរន្រះអ្នកស្រីត្រូវចំណាយព្រលពីរម៉ាង។

លោកស្រ ីសូ ផន រស់នៅឃំុជ្រយស្វាយ ខ្រត្តកោះកុង បាននិយយរំលឹកពីបទពិសោធន៏របស់គាត់ថា "ការធ្វើ ដំណើរនោះយ៉ាប់ខា្លាំងណាស់"។

ការឆ្លងព្រកកំពង់ស្តម្ភដ្រលមនទទឹង ៤០ម៉្រត្រ ន្រះ បច្ចបុ្របន្នត្រវូបានធ្វើអោយមនភាពស្រលួដោយ ស្ពោនប្រតុងមួយដ្រលសងសង់ឡើងដោយគម្រងសហការរវង UNDP និងEuropean Union ដ្រលមនឈ្មាះថា "ពង្រឹងអភិបាលកិច្ចមូលដា្ឋានតាមប្របប្រជាធិបត្រយ្រយ និងវិមជ្រឈការនៅកម្ពុជា"។

ចំពោះអ្នករស់នៅឃុំជ្រយស្វាយ និងបឹងព្រវ ចំនួន ១០០០០នាក់ ដ្រលត្រូវខ័ណ្ឌច្រកដោយព្រកន្រះ ការប្រព្រឹត្តន្រជីវភាព ប្រចាំថ្ង្រត្រូវការព្រលវ្រលាតិចជាងមុន ក្រយពីស្ពោនន្រះត្រូវបើកអោយប្រើប្រស់កាលពីខ្រមិនា ឆ្នាំ២០១១។

ពីមុនធា្លាប់មនស្ពោនឈើដ្ររ ប៉ុន្ត្រ ស្ពោននោះមនគ្រះថា្នាក់ណាស់ សូម្របីត្រចំពោះអ្នកថ្មើរជើងក៏អាចមនគ្រះថា្នាក់ដ្ររ។ កម្រល ស្ពោនន្រះមនសុទ្ធត្រប្រហោងដោយសរកា្តោរស្ពោនពុកផុយអស់។ ស្ពោនទាំងមូលគា្មានលំនឹងទ្រ។ អ្នកជិះមូ៉តូត្រូវដាក់ម៉ូតូរបស់ខ្លួននៅលើ ដដ្រលមនទូកពីរចងផ្អាបគា្នាដោយកម្រលឈើមួយផ្ទាងំដើម្របីឆ្លងព្រកន្រះដោយបង់ប្រក់ចំនួន ៥០០រៀល សម្រប់ការឆ្លងកាត់មួយជើង (ប្រហ្រលជា ០,១២ ដុលា្លារ)។ ចំនួនទឹកប្រក់ន្រះតិចតួចណាស់ ប៉ុន្ត្រនៅក្នុងប្រទ្រសមួយ ដ្រលបនា្ទាត់ន្រភាពក្រីក្រមនប្រហ្រល ជា ០,៦០ ដុលា្លារ ក្នុងមួយថ្ង្រថ្ល្រធ្វើដំណើរន្រះអាចមនតម្ល្រខ្ពស់ សម្រប់អ្នកភូមិ។

លោក ហ្រ សុីន ម្រឃុំជ្រយស្វាយ បានអោយដឹងថា "គ្រត្រូវចំណាយព្រលជាច្រើន ដើម្របីនាំអ្នកជំងឺទៅកាន់មន្ទីរព្រទ្រយឬ ដឹកនំាទំនិញទៅកាន់ទីផ្រសារ។ នៅព្រលយប់អ្នកដឹកទំនិញមិនអាចឆ្លងស្ពោនន្រះបានទ្រមនអ្នកខ្លះធា្លាក់ទៅក្នងុស្ទងឹជាមួយមូ៉តូ។ ហ្រតុដូច្ន្រះ ហើយបានជាស្ពោនន្រះ ជាតម្រូវការជាអាទិភាពបំផុតរបស់អ្នកស្រុក"។

នៅឆ្នាំ២០១០ លោក ហ្រ សុីន បានអញ្ជើញម្រឃុំបឹងព្រវ ដ្រលនៅជិតដើម្របីប្រមូលផ្តុំថវិកាពីគម្រងថវិកាមូលដា្ឋានដ៏ស្តួចស្តើង របស់ខ្លួន រួចហើយរៀបចំសំណើរួមគា្នាដើម្របីស្វ្រងរកមូលនិធិពីសហប្រតិបត្តិការអន្តរឃុំ ។ គម្រងការណ៍របស់ពួកគ្រទទួលបានជោគជ័យ បានទទួលទឹកប្រក់ចំនួន ៤០.០០០ ដុលា្លាអាម្ររិក ពីសហប្រតិបត្តិការអន្តរឃុំដើម្របីសងសង់ស្ពោនន្រះ។

លោកពោលថា "ក្នុងនាមក្រុមប្រឹក្រសាឃុំយើងមិនគួរ គិតត្រអំពីសហគមន៏របស់យើងផ្ទាល់ទ្រ។ យើងអាចធ្វើការ រួមគា្នាដើម្របីនាំមកនូវផលប្រយោជន៍ សម្រប់ប្រជាជនទាំង អស់"។

អ្នកស្រី សូ ផន ដ្រលជិតសម្រលកូនទីពីររបស់ គាត់បានថ្ល្រងថា "ឥឡូវន្រះគា្មានទូកដ្រលត្រូវបង់ថ្ល្រឆ្លង ព្រកទៀតទ្រ"។ គាត់និយយថា គាត់សប្របាយចិត្តណាស់ ដ្រលគាត់អាចចំណាយព្រលត្រ ៣០នាទីបុ៉ណោ្ណោះ ធ្វើដំណើរ តាមផ្លូវគោកទៅកាន់មន្ទីរ ព្រទ្រយដោយសរត្រស្ពោនថ្មីន្រះ។

សា្ពោនថ្មតេវូបានជំនួសសា្ពោនឈើចាស់សមេប់ឆ្លងពេកកំពង់ស្តំជួយសមេួលដល់

ការធ្វើដំណើររបស់អ្នកភូមិ។

សា្ពោនចាស់ឆ្លងពេកកំពង់ស្តខំេត្តកោះកុង។

13

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

13

បង្ខិតសលារៀនឲ្រយមកនៅជិតផ្ទះសូយ ភាព ជាម្តោយដ្រលមនកូន ៧នាក់ បានធ្វើ

ការសម្រចចិត្តយ៉ាងលំបាកកាលពីប៉ុនា្មានឆ្នាំមុនន្រះ នៅ ព្រលដ្រលកូនស្រីរបស់ គាត់ម្នាក់បានចាប់ផ្តើមចូលរៀន ថា្នាក់មធ្រយមសិក្រសា។ ដោយគា្មានសលារៀននៅក្នុងភូមិនៅ ខ្រត្តបនា្ទាយមនជ័យ គាត់សម្រចចិត្តបញ្ជូនកូនស្រីទៅ រស់នៅជាមួយជីដូនរបស់កូន នៅខ្រត្តបាត់ដំបង ដ្រលស្ថិត នៅចម្ងាយ ១៣០គ.ម ពីផ្ទះ ដើម្របីកូនអាចបន្តការសិក្រសា។

ប៉ុន្ត្រ ម្តោយដ្រលមនអាយុ ៣៩ឆ្នាំរូបន្រះ ពុំចាំបាច់ជ្រើសយកការស្រម្រចចិត្តប្របបន្រះទៀតឡើយ សម្រប់ កូនស្រីបនា្ទាប់របស់គាត់ ដោយសរបច្ចុប្របន្នន្រះសលា មធ្រយមសិក្រសាពង្របានបើកទា្វារដំណើរការហើយ។

កាលពីមុន កុមរជាច្រើនត្រូវធ្វើដំណើរលើផ្លូវចម្ងាយ៨គ.ម ពីដងក្នុងមួយថ្ង្រ ដើម្របីទៅរៀនថា្នាក់មធ្រយមសិក្រសានៅក្នុងឃុំមួយផ្រស្រងទៀត។ សិស្រសខ្លះបោះបង់ចោលសលារៀនដើម្របីឃា្វាលគោ ឬ ធ្វើការនៅតាមស្រជាមួយឪពុកម្តោយរបស់ពួកគ្រ។ ក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងការចាំបាច់របស់កុមរ មន្រ្តីនៅមូលដា្ឋានបានគ្រងសងសង់សលារៀនថ្មីមួយទៀត។

គឹម មន ប្រធានឃុំទួលពង្រ បានចាត់ច្រងរកបានដីមួយកន្ល្រងដ្រលទើបត្របានដោះមីនរួច។ ប៉ុន្ត្រជាជាងអនុវត្តត្រឯង គាត់បានសម្រចចិត្តចូលរួមជាមួយសមជិក្រុមប្រឹក្រសាឃុំនៅក្នុងឃុំសំពណ៌ដ្រលនៅជិតខាង។ លោក គឹម មន ពោលថា "នៅព្រលយើងដឹងថា មនមូលនិធិពីគម្រងសហប្រតិបត្តិការអន្តរឃុំ ឃុំយើងទាំងពីរបានធ្វើការជាមួយគា្នា ដើម្របីស្នើសុំប្រក់មូលនិធិន្រះ។ បនា្ទាប់មក យើងបានទទួលប្រក់នោះ។"

សំណើពីឃុំទាំងពីរបានទទួលថវិកាគាំទ្រចំនួន ៣៧.៨២០ដុលា្លាពីមូលនិធិ ICC។ ពួកគ្រក៏បានស្វ្រងរកប្រក់ចំនួន ៣០០ដុលា្លាជាបន្ថ្រមពីអ្នកភូមិផងដ្ររ។ ប៉ុន្ត្រចំនួនសរុបបានគ្រប់សម្រប់ត្រសងសង់អាគារដ្រលមន៤បន្ទប់ ក្នុងចំណោម ១០បន្ទប់ត្រប៉ុណោ្ណោះ ដ្រលជាចំនួនពួកគ្រត្រូវការជាចាំបាច់។ ដូច្ន្រះឃុំទាំងពីរត្រូវត្រស្វ្រងរកថវិកាថ្រមទៀត។

ដោយសរត្រពួកគ្រគោរពបានតាមលក្ខខណ្ឌចំបងៗន្រដំណើរការដ្រញថ្ល្រប្រកបដោយតម្លាភាព ឃុំទាំងពីរអាចទាក់ទាញមូលនិធិ ៧០.០០០ដុលា្លាជាបន្ថ្រម ពីយុទ្ធនាការដោះមីន (CMC) ដ្រលជាក្រុមដោះមីនសម្រប់មនុស្រសធម៌មួយ ដើម្របីបង្ហើយសលារៀនន្រះ។

ហុីរ៉ូសុិ អាក្រ នាយក CMC ប្រចាំនៅកម្ពុជាបានពោលថា "ក្រុមប្រឹក្រសាមូលដា្ឋាននៅកម្ពុជា នៅត្រមនភាពទន់ខ្រសាយនៅឡើយខាងផ្ន្រករដ្ឋបាល និងហិរញ្ញវត្ថុ ដូច្ន្រះប្រសិនបើពួកគ្រធ្វើការជាមួយគា្នាដូចជាអង្គភាពត្រមួយ ពួកគ្រនឹងអាច ផ្តល់ប្រយោជន៍កាន់ត្រច្រើនដល់សហគមន៍របស់ពួកគ្រ។

លោកមនប្រសសន៍ថា ក្រមុរបស់គាត់បានសម្រច គាំទ្រ ដល់កិច្ចផ្តួចផ្តើមន្រះ ដោយសរត្រកម្រិតន្រទំនុកចិត្ត និងការដ្រញថ្ល្រប្រកបដោយតម្លាភាព ដ្រលឃុំទាំងពីរន្រះបានបងា្ហាញឲ្រយឃើញ។

សូយ ភាពសប្របាយចិត្តណាស់ដ្រលអាចឲ្រយកូនស្រីនៅជិតខ្លួន។ គាត់បានពោលថា "សលារៀនថ្មីន្រះស្ថិតនៅជិតផ្ទះខ្ញុំណាស់ឥឡូវន្រះ ដូច្ន្រះ ខ្ញុំនឹងអាចបញ្ជូនកូនទៅរៀននៅទីនោះជាជាងទៅបាត់ ដំបង"។ ៉

អាគារសិកេសាមួយខ្នងដេលបានសាងសង់ដោយគមេងឧបត្ថម្ភពី សហគមន៍អឺរ៉ុប

បានជួយបង្កើនលទ្ធភាពទទួលការសិកេសារបស់ក្មេងជនបទនៅប៉េកពាយ័ពេយបេទេស

កម្ពុជា។

សិសេសកំពុងរៀនក្នុងថា្នាក់ដេលបានសាងសង់ឡើងដោយគមេង

ឧបត្ថម្ភពីសហគមន៍អឺរ៉ុប ។

14

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

ទុយោនាំទឹកពីក្នុងបេឡាយមួយទៅសេចសេពវាលសេក្នុងខេត្តសា្វាយរៀង។

បេឡាយនេះតេូវបានសា្តោរតាមរយៈគមេងមួយរបស់ UNDP សំដៅជួយ

កសិករបង្កើនទិនផលសេូវ។

៉រូបភាពជនរង គ្រះទឹកជំនន់គ្រប់គ្រន់ហើយ

សម្រប់យើងទាំងអស់គា្នា ដើម្របីចាត់វិធានការជាបនា្ទាន់

ក្នុងការកាត់បន្ថយភាពឈឺចាប់ ទាំងន្រះ និងពង្រឹងភាពធន់ទ្រំ របស់ប្រជាជន និងសមត្ថភាព

បន្រសា៊ាំនៅក្រមលក្ខខណ្ឌប្រប្រួល អាកាសធាតុ។ ប្រសិនបើ

យើងត្រូវគិតអំពីកូនចៅជំនាន់ ក្រយរបស់យើង យើងត្រូវត្រប្តូរ

លំនាំន្រការអភិវឌ្រឍទៅរកលំនាំ ដ្រលប្រតងជាងមុន ពោល គឺគំរូ

ដ្រលបំភាយកាបូនកម្រិតទាប និងដ្រលកាន់ត្រធន់ទ្រំទៅនឹង

អាកាសធាតុ ៉។

ឯកឧត្តម បណ្ឌិត ម៉ុក ម៉ារ៉្រត ទ្រសរដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រី

ក្រសួងបរិស្ថាន

បរិស្ថាន ថាមពល និង ការប្រប្រួលអាកាសធាតុ

បរិស្ថាននៅកម្ពុជាកំពុងស្ថិតក្រមសម្ភោធកាន់ត្រខា្លាំងឡើងៗ ដោយសរការអភិវឌ្រឍ យ៉ាងឆប់រហ័ស និងកង្វល់ថ្មីៗ ដូចជា ការប្រប្រួលអាកាសធាតុជាដើម។

អាទិភាពគួរត្រមនលើការអភិវឌ្រឍធនធានមនុស្រស និងស្ថាប័ន ការស្រវជ្រវ ការអនុវត្ត បច្ច្រកវិទ្រយាសមស្រប និងធនធានហិរញ្ញវត្ថុ ក្នុងគោលដៅពង្រឹងសមត្ថភាព ដើម្របីឆ្លើយតបយ៉ាងមនប្រសិទ្ធភាពទៅនឹងការប្រប្រួលអាកាសធាតុ។ កិច្ចការន្រះត្រូវត្រធ្វើឡើងនៅក្នុង វិស័យនានា ដ្រលជាឆ្អឹងខ្នងន្រស្រដ្ឋកិច្ចជាតិ ដូចជា កសិកម្ម ធនធានទឹក ជលផល ព្រឈើ ថាមពល និងហ្រដា្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវន្ត។

ទឹកជំនន់បង្កការខូចខាតមកលើប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ១,៥ លាននាក់ និងបានបំផ្លាញ យ៉ាងហោចណាស់ដំណាំ ៩,៤% នៅឆ្នាំ ២០១១ ដ្រលនាំឲ្រយមនកំណើនការយកចិត្តទុកដាក់ លើការប្រប្រួលអាកាសធាតុ និងការកាត់បន្ថយហានិភ័យន្រគ្រះមហន្តរាយនៅក្នុងរបៀប វរៈអភិវឌ្រឍន៍ជាតិ។

ដោយសរត្រគ្រះមហន្តរាយធម្មជាតិ គឺជាឥទ្ធិពលយ៉ាងខា្លាំងកា្លាបណា្តាលពីការប្រប្រួល អាកាសធាតុ កិច្ចការនានាក៏កំពុងត្រអនុវត្ត ដើម្របីបង្កើនការត្រៀមលក្ខណៈ និងភាពធន់ទ្រំ របស់សហគមន៍ផងដ្ររ។ ជំនួយឥតសំណងចំនួន ៤,៣ លានដុលា្លារអាម្ររិក ត្រូវបានអនុម័ត រួចមកហើយសម្រប់កិច្ចផ្តួចផ្តើម ភាពធន់ទ្រំរបស់សហគមន៍ចំនួន ៣៤១ ហើយការប្រប្រួល អាកាសធាតុ ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងផ្រនការវិនិយោគឃុំរបស់ឃុំចំនួន ៨៥។

ការអភិរក្រស និងការប្រើប្រស់ធនធានធម្មជាតិ

ការគ្រប់គ្រងបានសមស្របនូវធនធានទឹក កសិកម្ម ព្រឈើ និងជលផល មនសរៈសំខាន់ ជាស្នូលសម្រប់សហគមន៍នៅកម្ពុជា ក្នុង ការល្រលក ជាមួយផលប៉ះពាល់ន្រការ ប្រប្រួលអាកាសធាតុ។

ការកសងផ្រនការ និងសកម្មភាព របស់រដ្ឋបាលមូលដា្ឋាន ក៏មនសរៈសំខាន់ ក្នុងការជួយអ្នកក្រឲ្រយមនភាពធន់ទ្រំ មិន ត្រមឹត្រក្នងុការឆ្លើយតបទៅនឹងផលប៉ះពាល់ ន្រការប្រប្រលួអាកាសធាតបុ៉ណុោ្ណោះទ្រ ប៉នុ្ត្រ ថ្រមទាំងនៅក្នុងការស្តោរឡើងវិញ នូវស្ថាន ភាពច្រញពីគ្រះមហន្តរាយធម្មជាតិ ឬវិបត្តិ ស្រដ្ឋកិច្ចណាមួយទៅអនាគតផងដ្ររ។

សកម្មភាពបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ក្នុង ព្រឈើជាបញ្ហាធំមួយ។ ក្នុងឆ្នាំ ២០១១ មន្ត្រលី្របាតព្របាន ទទួលការបណ្តះុបណា្តាល អំពីបច្ច្រកទ្រសល្របាតព្រ ត្រួតពិនិត្រយសត្វ ព្រ និងធ្វើស្រចក្តីរាយការណ៍អំពីបទល្មើស

15

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

លទ្ធផលសម្រចបាន៖• វ្រទិកាជាតិលើកទីពីរស្តីពីការប្រប្រួល

អាកាសធាតុ កាលពីខ្រតុលា បាននាំមកបញ្ចូលគា្នានូវភា្នាក់ងារ អនុវត្តការងារប្រប្រួលអាកាសធាតុ អ្នកកសងគោលនយោបាយ និង អ្នកកសងផ្រនការ។ លទ្ធផលពី វ្រទិកាន្រះ គឺថាការប្រយុទ្ធប្រឆំងនឹង ការប្រប្រួលអាកាសធាតុ ត្រូវបាន ទទួលស្គាល់ថាជាផ្ន្រកមួយន្រកិច្ចការ អភិវឌ្រឍន៍ ដ្រលទាមទារឲ្រយមនការ ឆ្លើយតបក្នុងវិស័យជាច្រើន។

• អង្គការមិន្រមនរដា្ឋាភិបាលជាតិ និងអន្តរជាតិ និងស្ថាប័នរដា្ឋាភិបាល សរុបប្រមណ ៥០ បានទទួលជំនួយ ឥតសំណង ៥០.០០០ ដុលា្លារ និង ជំនួយខា្នាតមធ្រយម ៣០០.០០០ ដុលា្លារ ដើម្របីលើកកំពស់ការបន្រសា៊ាំផ្អ្រកលើ សហគមន៍ និងវិធានការឆ្លើយតបទៅ នឹងការប្រប្រួលអាកាសធាតុនៅតាម មូលដា្ឋាន ជាក់ស្ត្រងនៅទូទាំងប្រទ្រស កម្ពុជា។ អន្តរាគមន៍ទាំងន្រះនឹងបង្កើត ជាការអនុវត្តល្អៗ និងម្ររៀនដ្រលមន គោលដៅផ្តល់ឥទ្ធិពលមកលើគោល-នយោបាយប្រប្រួលអាកាសធាតុ។

• គម្រងជំនួយខា្នាតតូចចំនួន ៤៦ សម្រប់ជម្រញុការបន្រសា៊ារំបស់សហគមន៍ទៅនឹងការប្រប្រួលអាកាសធាតុ ត្រូវបានអនុម័ត។

• ភូមិចំនួន ៣៥៣, ឃុំចំនួន ៩៧, ស្រុកចំនួន ៤៨ និងខ្រត្តចំនួន ១៨ ក្នុង ប្រទ្រសកម្ពុជា បានទទួលការគាំទ្រ សម្រប់អនុវត្តបងា្ហាញអំពីបច្ច្រកទ្រស ធន់ទ្រំនឹងអាកាសធាតុនៅថា្នាក់ សហគមន៍ និងគ្រួសរ។

• សមជិកក្រុមប្រឹក្រសាឃុំចំនួន ៩៧ មន ការយល់ដឹងប្រសើរជាងមុនអំពីផលប៉ះពាល់ន្រការប្រប្រួលអាកាសធាតុ តាមរយៈការចូលរួមនៅក្នុងការវយ តម្ល្រភាពងាយរងគ្រះដោយហានិភ័យ (VRA), សិកា្ខាសលាបង្កើនការយល់ ដឹងអំពីការប្រប្រួលអាកាសធាតុ និង ការបង្កើត និងអនុវត្តគម្រងបន្រសា៊ាំនៅ មូលដា្ឋាននៅក្នុងឃុំរបស់ពួកគ្ររៀងៗ ខ្លួន។ ភាពជាដ្រគូ និងភាពជាម្ចាស់ ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅថា្នាក់ជាតិ ថា្នាក់ក្រមជាតិ និងក្នុងចំណោម តំណាងអង្គការសង្គមសុីវិលតាមរយៈ កិច្ចប្រជុំ និងសិកា្ខាសលាមួយចំនួន។

ក្នុងវិស័យព្រឈើ ដូចជាការកាប់ឈើខុសច្របាប់ និងការចាប់សត្វព្រជាដើម។ ការតស៊ូមតិ ជាប់ជាប្រចាំ បានកាត់បន្ថយការកាប់ឈើល្មើសច្របាប់នៅក្នុងព្រការពារនៅខ្រត្តព្រះវិហារ ហើយបានជួយគ្រប់គ្រងការគំរាមកំហ្រងពីដីសម្របទានសង្គមថ្មីៗសម្រប់យោធាផងដ្ររ។

ចំនួនគ្រួសរចូលរួមក្នុងកម្មវិធីដាំស្រូវការពារសត្វត្រយ៉ងក្នុងវលទំនាប នាប៉្រកខាងជើង ប្រទ្រសកម្ពុជា មនការកើនឡើងជិតបីដង គឺរហូតដល់ ១៨,៧% ក្នុងឆ្នាំ ២០១០-២០១១ ពី ៦,៤% នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៨-២០០៩។ ជាលទ្ធផល តម្ល្រសរុបបានមកពីការលក់អង្ករដ្រលគ្រឲ្រយឈ្មាះថា អង្ករសត្វត្រយ៉ង ក្នុងឆ្នាំ២០១១ កើនជិតទ្វ្រដង គឺរហូតទៅដល់ ៦០.០០០ ដុលា្លារអាម្ររិក ប្រៀបនឹង ៣៦.៦០០ ដុលា្លារអាម្ររិក ក្នុងឆ្នាំ ២០១០។

គម្រង "ការគ្រប់គ្រងព្រឈើដោយនិរន្តរភាព" ត្រូវបានសម្ពោធនៅឆ្នាំ ២០១១ ដោយ ផ្តោតលើខ្រត្តចំនួនបួននៅកម្ពុជា ៖ កំពង់ស្ពឺ កំពង់ឆ្នាំង ពោធិសត់ និងបាត់ដំបង។ ខ្រត្តទាំងន្រះជាជម្រកព្រឈើដ្រលមនជីវៈចម្រុះមនតម្ល្រជាសកល និងដើរតួជាអាងស្តុកកាបូនធំផងដ្ររ។ គោលបំណងមួយរបស់គម្រងន្រះ គឺបង្កើត និងគ្រប់គ្រងមុខរបរក្នុងមូលដា្ឋានព្រសហគមន ៍ប្រមណជា ៣០ និងក្នុងតំបន់ព្រការពារចំនួន ១០។ អ្នកស្រុក ជាពិស្រសស្ត្រីនឹងទទួលបាននូវ ការហ្វឹកហ្វឺនក្នុងការផលិតចង្កោ្រនប្រើថាមពលតិច ដើម្របីលក់យកចំណូល និងជួយកាត់បន្ថយ តម្រូវការអុសដុតផង។ គម្រងន្រះនឹងរួមចំណ្រកដល់កម្មវិធីព្រឈើជាតិរបស់រដា្ឋាភិបាលដ្រល សំដៅបង្កើតឲ្រយបានព្រសហគមន៍ចំនួន ២ លានហិកតា នៅទូទាំងប្រទ្រសដល់ឆ្នាំ ២០២៩។

ការប្រប្រួលអាកាសធាតុ

ការប្រប្រួលអាកាសធាតុត្រូវបានគ្ររំពឹងទុកថា នឹងបន្ថ្រមទំងន់ទៅលើភាពប្រឈមក្នុង កិច្ចអភិវឌ្រឍន៍នៅកម្ពុជាថ្រមទៀត។ ក្នុងន័យជួយដល់រដា្ឋាភិបាលក្នុងការល្រលកជាមួយភាពប្រឈមទាំងនោះ មូលនិធិត្រស់មួយន្រសម្ព័ន្ធភាពកម្ពុជាសំរាប់ការប្រប្រួលអាកាសធាតុ (Cambodia Climate Change Trust Fund) ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងភាពជាដ្រគូរវង UNDP សហភាពអឺរ៉ុប ប្រទ្រសស៊ុយអ្រត និងទីភា្នាក់ងារអភិវឌ្រឍន៍អន្តរជាតិប្រទ្រស ដាណឺម៉ាក។ ផ្រនទីបងា្ហាញផ្លូវមួយសំរាប់ឈានទៅបង្កើតផ្រនការ យុទ្ធសស្ត្រកម្ពុជាសំរាប់ការប្រប្រួលអាកាស ធាតុត្រូវបានបង្កើតឡើង ដើម្របីជាជំនួយដល់ការបញ្ជា្របការប្រប្រួលអាកាសធាតុក្នុងវិស័យ អភិវឌ្រឍន៍សំខាន់ៗ។

មូលនិធិត្រស់ន្រះបានផ្តល់ប្រក់ឲ្រយគំរោងចំនួន ៨ រួចមកហើយ ក្នុងគំរោង ៦ ជារបស់ អង្គភាពរដា្ឋាភិបាល និង គំរោង ២ ទៀតជារបស់អង្គការមិនម្រនរដា្ឋាភិបាល។ គំរោងទាំង ៨ នោះធ្វើការទៅលើខ្រត្តចំនួន ១០ ក្នុងការល្រលកបញ្ហាមួយចំនួន មនផ្រនការ អភិវឌ្រឍន ៍ទីប្រជុំជន ការគ្រប់គ្រងជលផល ការគ្រប់គ្រងតំបន់ការពារ ការគ្រប់គ្រង់ព្រសហគមន៍ ការអភិវឌ្រឍសហគមន៍ ការផលិតស្រូវ និង ការរៀបចំផ្រនការថា្នាក់ក្រមជាតិ។

នៅខ្រតុលា ២០១១ វ្រទិកាជាតិលើកទីពីរស្តីពីការប្រប្រួលអាកាសធាតុ ត្រូវបានធ្វើឡើង ហើយធ្វើការសង្កត់បញ្ជាក់បន្ថ្រម អំពីភាពចាំបាច់ឲ្រយមនការឆ្លើយតបជាលក្ខណៈទូលំទូលាយនិងពួតដ្រគា្នាទៅនឹងឥទ្ធិពលការប្រប្រួលអាកាសធាតុ។

ការសម្ភោធផ្រសព្វផ្រសាយរបាយការណ៍អភិវឌ្រឍន៍មនុស្រសកម្ពុជាស្តីពីការប្រប្រួលអាកាសធាតុ ជាផលិតផលពុទ្ធិមួយនៅលើប្រធាន បទន្រះនៅកម្ពុជា ដ្រលអាចប្រើជាឧបករណ៍តស៊ូមតិមួយមនប្រយោជន៍សំរាប់ការរៀបចំផ្រនការនិងការធ្វើស្រចក្តីសំរ្រចចិត្តផ្ន្រក នយោបាយទៀតផង។

ជំរុញការអនុវត្តទំលាប់ល្អៗក្នុងវិស័យកសិកម្មធន់នឹងការប្រប្រួលអាកាសធាតុ

មូលនិធិបរិស្ថានសកល (Global Envrionment Facility) និង UNDP បានផ្តល់មូលនិធិគំរោងមួយដ្រលមនឈ្មាះថា Cambodia National Adaptation Programme

16

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

of Actions (NAPA) ដោយផ្តោតលើការបង្កើតភាពធន់ទ្រំការប្រប្រួលអាកាសធាតុ ក្នុង វិស័យកសិកម្ម និងធនធានទឹក។ គំរោងន្រះត្រូវបានអនុវត្តន៍ដោយក្រសួងកសិកម្ម រុកា្ខាប្រមញ់ និងន្រសទ ក្រសួងធនធានទឹកនិង ឧតុនិយម និងក្រសួងកិច្ចការនារី។

ការវយតម្ល្រភាពងាយរងគ្រះដោយហានិភ័យមួយដ្រលធ្វើឡើងនៅឆ្នាំ ២០១១ បាននាំ ឲ្រយមនការធ្វើសមហរណកម្ម អាទិភាពការប្រប្រួលអាកាសធាតុនានាទៅក្នុងផ្រនការអភិវឌ្រឍន៍ និងកម្មវិធីវិនិយោគ (២០១១-២០១៤) របស់ខ្រត្តគោលដៅពីរ គឺខ្រត្ត ក្រច្រះ និង ខ្រត្តព្រះវិហារ។

បន្ថ្រមលើនោះ កម្មវិធីបង្រៀនជាលើកដំបូងមួយស្តពីីប្រព័ន្ធធារាសស្ត្រធន់ទ្រកំារប្រប្រលួ អាកាសធាតុ ត្រូវបានបង្កើតឡើង ហើយវគ្គហ្វឹកហ្វឺនក៏ត្រូវបានផ្តល់ជូនមន្ត្រីរដា្ឋាភិបាលដ្រល ទទួលបន្ទុករៀបចំផ្រនការធារាសស្ត្រ។

កម្មវិធីបន្រសាំុសហគមន៍

ជាមួយមូលនិធិពីរដា្ឋាភិបាលស៊ុយអ្រត និងទីភា្នាក់ងារជំនួយអន្តរជាតិអូស្តោ្រលី UNDP តាមរយៈកម្មវិធីជំនួយគំរោងខា្នាតតូច បានផ្តល់មូលនិធិដល់គំរោងចំនួន ៤៦ គំរោង ក្នុងនោះ ៣៨ ជាគំរោងរបស់អង្គការមិនម្រនរដា្ឋាភិបាលក្នុងស្រុកនិង ៨ ផ្រស្រងទៀត ជាគំរោងអង្គការ សហគមន៍មូលដា្ឋាន។ គំរោងទំាងនោះអនុវត្តន៍វិធានការសំដៅកសងភាពធន់ទ្ររំបស់សហគមន៍ ដ្រលងាយរងគ្រះពី សំណាក់ឥទ្ធិពលការប្រប្រួលអាកាសធាតុ។ សហគមន៍ទាំងនោះមននៅក្នងុភូមិចំនួន ៣៥៣ ឃំុ ៩៧ ស្រកុ ៤៨ ក្នងុខ្រត្ត ១៨ ន្រប្រទ្រសកម្ពជុា។ តាមរយៈគំរោងទំាងនោះ ៖

គ្រួសរចំនួន ៦០.១៧៣ ទទួលបានផលប្រយោជន៍ពីការស្តោរប្រព័ន្ធធារាសស្រ្តខា្នាតតូច (សំរាប់ស្រចស្រពស្រូវប្រំង ១១.៩៧៨ ហិកតា និងស្រូវវស្រសា ២៩.៨១៧ ហិកតា)

ស្រះសហគមន៍និងគ្រួសរចំនួន ១៨៥ ត្រូវបានស្តោរឡើងវិញ

ក្រុមអ្នកប្រើប្រស់ទឹកសហគមន៍ចំនួន ៦៩ ក្រុម ត្រូវបានបង្កើតឡើង

ក្រុមស្ត្រីសន្រសំប្រក់ចំនួន ២៧០ ក្រុម ធនាគារស្រូវចំនួន ៤៧ និង ធនាគារគោចំនួន ១៥ ត្រូវបានបង្កើតឡើង

ក្រុមន្រសទសហគមន៍ចំនួន ១៨ និង ក្រុមព្រសហគមន៍ចំនួន ១៦ ទទួលបានការទទួល ស្គាល់ជាផ្លូវការពីក្រសួងកសិកម្ម រុកា្ខាប្រមញ់ និងន្រសទ

អ្នកភូមិចំនួន ៨.០៤៨ នាក់ ទទួលការបណ្តុះបណា្តាលអំពីបច្ច្រកទ្រសកសិកម្មធន់ទ្រំ អាកាសធាតុ

មនុស្រស ៣៤.៦២៨ នាក់ពីសហគមន៍គោលដៅបានចូលរួមក្នុងសកម្មភាពលើកកំពស់ ការយល់ដឹងអំពីការប្រប្រួលអាកាសធាតុ

17

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

បណ្តាញបំពង់ទឹកផ្តល់ជូនអ្នកភូមិនូវ ការចាប់ផ្តើមថ្មី

ខែត្តកំពង់ស្ពឺ - គ្រពុំឃើញមនសល់ដីទំន្ររសោះនៅលើដីខាងក្រយផ្ទះរបស់ គ្រី វ៉្រន។ រងត្រកួន ស្ព្រ ឆ្រថាវ និងអំពៅ កំពុងប្រជ្រៀតគា្នាដុះនៅលើដីទំហំ ៣០០ ម៉្រត្រការ៉្រ តំាងពីព្រលដ្រលគ្រហដា្ឋានរបស់លោក បានតភា្ជាប់បណា្តាញ បំពង់ទឹក។

លោក គ្រី វ៉្រន អាយុ ២៨ ឆ្នាំរស់នៅក្នុងឃុំចំបក់ ក្នុងខ្រត្តកំពង់ស្ពឺ បាននិយយថា "ខ្ញុំមនស្រចក្តីរីករាយ យ៉ាងខា្លាំង ចំពោះការមនកសិដា្ឋានខ្លួនឯងផ្ទាល់សម្រប់ដាំ បន្ល្រដើម្របីប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិត"។

នៅក្នុងឃុំន្រះ នៅចម្ងាយប្រមណ ១២០ គីឡូម៉្រត្រ ខាងលចិរាជធានភី្នពំ្រញ សមយ័កាលន្រកង្វះទកឹបានកន្លង ផុតទៅហើយ។ បណា្តាញបំពង់ទឹក " ដ្រលមកដល់ព្រលន្រះមនត្រសម្រប់អ្នកនៅក្នុងទីប្រជុំជនប៉ុណោ្ណោះ "បានមកដល់លំនៅឋានជនបទ របសគ់្រសួរប្រហ្រល ៦០០ ហើយ។ ដោយសរស្រវថ្មនី្រះ អ្នកភមូនិៅព្រលន្រះមនិបង្អ្ររបង្អងឡ់ើយ ក្នងុការប្រកា្លាយដកី្រយផ្ទះរបសខ់្លនួ ឲ្រយកា្លាយទៅជាសួនបន្ល្រសម្រប់បរិភោគខ្លួនឯងផង និង សម្រប់លក់យកប្រក់ផង ដើម្របីទ្រទ្រង់គ្រួសររបស់ខ្លួន។

បណា្តាញទឹកន្រះ ត្រូវបាននាំមកជូនពួកគ្រដោយគម្រងមួយដ្រល ខិតខំជួយសហគមន៍ជនបទនៅកម្ពុជាក្នុងការបន្រសាំុទៅនឹង បម្របម្រួលអាកាសធាតុ។ គម្រងន្រះត្រូវបានឧបត្ថម្ភដោយទី ភា្នាក់ងារអភិវឌ្រឍន៍អន្តរជាតិស៊ុយអ្រដ (SIDA) និងត្រូវបានអនុវត្តដោយ កម្មវិធីអភិវឌ្រឍន៍សហប្រជាជាតិ (UNDP) តាមរយៈកម្មវិធីអំណោយហិរញ្ញប្របទាន។

នៅក្នុងរដូវប្រំង ទឹកស្អាតគឺជាទំនិញកម្រមួយ ហើយអ្នកភូមិបានចំណាយព្រលជាមធ្រយម ពីរម៉ាងក្នុងមួយថ្ង្រដើម្របីយកទឹកពីអូរ ឬអណ្តូងទឹកសម្រប់ការប្រើប្រស់។ អ្នកភូមិខ្លះត្រូវចំណាយប្រក់ ២.៥០០ រៀល (០,៦៥ ដុលា្លារអាម្ររិក) សម្រប់ទឹកមួយធុងចំណុះ ២០០ លីត្រ ដ្រលប្រើបានពីរបីថ្ង្រ។ តម្ល្រន្រះហាក់បីដូចជាមិនច្រើនទ្រ ប៉ុន្ត្រសម្រប់ប្រជាជនក្រីក្រជនបទជាច្រើន វគឺជាបន្ទុកដ៏ធ្ងន់មួយ។

បងស្រី រស់ ហ្រង មតាអាយុ ២៩ ឆ្នាំដ្រលមនកូនចំនួនបីនាក់ និយយថា "និយយអំពីការលំបាកក្នុងការយកទឹកមក ប្រើកាលពីមុននោះគឺវពិបាកក្រល្រង។ ប្តីរបស់ខ្ញុំមិនមនព្រលទំន្ររទ្រ ដោយសរគាត់ត្រូវទៅដងទឹកពីអណ្តូងទឹកសម្រប់ ដាំស្លរ ផឹក និង បោកគក់"។

កាលពីខ្រ វិច្ឆិកា ឆ្នាំទៅ ការងារបានបញ្ចប់លើបណា្តាញបំពង់ទឹកប្រវ្រង ២០ គីឡូម៉្រត្រមួយ ដើម្របីបង្ហូរទឹកពីជ្រះ។ បច្ចុប្របន្ន គ្រួសរនីមួយៗន្រគ្រួសរចំនួន ៦០០ នៅក្នុងឃុំន្រះបានតភា្ជាប់ទៅនឹងបណា្តាញទឹកម្រន្រះតាមរយៈបំពង់ទឹកតូចៗ។ ដោយកសង លើលទ្ធផលវិជា្ជាមនពីការងារ ដូចគា្នាមួយក្នុងឆ្នាំ ២០០៧ បណា្តាញទឹកថ្មីន្រះ ផ្តល់ទឹកជូនអ្នកភូមិគ្រប់ព្រលក្នុងមួយឆ្នាំៗសម្រប់ បង្កើនការដាំដំណាំដើម្របីក្រលម្អជីវភាព និងភាពរឹងបឹុងរបស់ពួកគ្រប្រឆំងនឹងហ្រតុប៉ះពាល់ន្របម្របម្រួលអាកាសធាតុ។

ការជួយកាត់បន្ថយការពឹងផ្អ្រករបស់អ្នកភូមិលើទឹកភ្លៀងសម្រប់ការធ្វើកសិកម្ម ក៏គឺជាគោលដៅមួយផងដ្ររន្របណា្តាញទឹកន្រះ ដ្រលគឺជាសមសភាគមួយន្រកម្មវិធីបន្រសាំុផ្អ្រកលើ សហគមន៍កម្ពុជាដ្រលឧបត្ថម្ភដោយអង្គការ SIDA។ ពូ ទូច ម៉ន ប្រធានសហគមន៍ ទ្រសចរណ៍ធម្មជាតិចំបក់ បាននិយយថាអត្ថប្រយោជន៍ដ្រលនាំមកដោយទឹកម៉ាសុីន គឺមនលក្ខណៈធំធ្រងច្រើនជាងការដ្រលគ្រន់ ត្រជួយឲ្រយគ្រួសរអាចរកបានចំណូលបន្ថ្រម។ លោកបាននិយយថាកុមរនៅព្រលន្រះអាចចំណាយព្រលច្រើនលើការសិក្រសាដោយសរ ពួកគ្រល្រងចាំបាច់ខ្វល់ខា្វាយអំពីការយកទឹកឲ្រយគ្រួសរពួកគ្រទៀតហើយ។ បណា្តាញទឹកន្រះ ក៏បានជួយឲ្រយអ្នក ភូមិលើកស្ទួយអនាម័យ របស់ពួកគ្រផងដ្ររ។ ចំនួនបង្គន់គ្រួសរបានកើនឡើង។ អ្នកភូមិអាចងូតទឹកញឹកញាប់ជាងមុន ចិញ្ចឹមបសុសត្វថ្រមទៀត និងដាំបន្ល្រ ក្នុងរដូវប្រំងដើម្របីរកប្រក់។

ពូ ទូច ម៉ន បាននិយយថា "យើងអាចមើលឃើញការប្រប្រួលច្រើននៅក្នុងទម្លាប់របស់ប្រជាជន។ គ្រន់ត្រនៅក្នុងភូមិ ខ្ញុំមួយប៉ុណោ្ណោះ ចំនួនបង្គន់គ្រួសរបានកើនឡើងដល់ ២០ នៅព្រលន្រះ ពីត្រឹមត្រពីរប៉ុណោ្ណោះកាលពីព្រលមុន" ។

គ្រី វ៉្រន បានរំលឹកថាដោយសរខ្វះទឹកក្នុងរដូវប្រំងមុនៗ គាត់បានទុកបណោ្តាយឲ្រយដីនៅខាងក្រយផ្ទះគាត់ដុះស្មាព្រញខណៈ ដ្រលគាត់បានទៅបើកត្រក់ទ័រឲ្រយអ្នកជំនួញមូលដា្ឋានម្នាក់ដើម្របីចិញ្ចឹមជីវិត។ ប៉ុន្ត្រ ក្រយព្រលដ្រលគ្រហដា្ឋានរបស់គាត់បានតភា្ជាប់ បណា្តាញទឹកម៉ាសុីន គាត់បានឈប់ធ្វើការដើម្របីប្រកបអាជីវកម្មខ្លួនឯងវិញ។

អ្នកភូមិកំពុងនាំគា្នាតបំពង់ទឹកសមេប់នាំទឹកសា្អាតពីទឹកធា្លាក់មកបេើបេស់

ក្នុងគេួសារ ក្នុងឃុំចំបក់ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។

18

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

ពង្រឹងការអភិរក្រសព្រឈើគម្រងរបស់ UNDP-មូលនិធិបរិស្ថានពិភពលោក

ដ្រលមនតម្ល្រជាទឹកប្រក់ ៣,៨លានដុលា្លា មនគោលដៅ ជួយកម្ពុជាថ្ររក្រសាព្រឈើរបស់ខ្លួន ផ្តល់ប្រយោជន៍ដល់ ជនក្រីក្រនៅជនបទ និងរួមចំណ្រកកាត់បន្ថយការបំភាយ ឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់។ គម្រងគ្រប់គ្រងព្រឈើដោយនិរន្តរភាព កំពុងស្ថិតក្រមការអនុវត្តពីសំណាក់រដ្ឋបាល ព្រឈើន្រ ប្រទ្រសកម្ពុជា។

រដា្ឋាភិបាលមនគោលដៅ បង្កើតទីតាំងសហគមន៍ ព្រឈើទហំ ំពរីលានហកិតា នៅទទូាងំប្រទ្រសរហតូដលឆ់្នា ំ២០២៩។ បច្ចុប្របន្នន្រះ មនទីតាំងសហគមន៍ព្រឈើចំនួន ៤៣០ ដ្រលគ្របដណ្តប់លើព្រឈើដ្រលមនវិសលភាព ប្រមណ ៤០០.០០០ហិកតា ដ្រលត្រូវជា ប្រមណ មួយភាគប្រំន្រចំណុចដាំរួម។

ដើម្របីជួយទប់ស្កោត់ការរ្រចរឹលព្រឈើជាបន្ថ្រមទៀត គម្រងន្រះដ្រលនឹងបន្តអនុវត្តរហូតដល់ឆ្នាំ ២០១៥ នឹង ធ្វើការបង្កើត និងគ្រប់គ្រងធុរកិច្ចដ្រលផ្អ្រកលើព្រឈើ នៅ ក្នុងសហគមន៍ព្រឈើប្រមណ ៣០ និងសហគមន៍ តំបន់ការពារធម្មជាតិចំនួន ១០។ អ្នកភូមិជាពិស្រស ស្រ្តី នឹងរៀនផលិតចង្រ្កានដ្រលមនប្រសិទ្ធភាព ថាមពល ដោម្របីបង្កើនប្រក់ចំណូល និងជួយកាត់បន្ថយតម្រូវការ អុស។

ព្រឈើរួមចំណ្រកពី ៣០ ទៅ ៤០% ន្ររបរចិញ្ចឹម ជីវិតប្រចាំគ្រួសររបស់ប្រជាជន ដ្រលរស់នៅជិតព្រឈើ។ ទោះវមិនម្រនជាប្រភពន្រការបំភាយឧស្ម័ន ផ្ទះកញ្ចក់ធំ ជាងគ្រក៏ដោយ កម្ពុជាងាយរងគ្រះចំពោះផលប៉ះពាល់ពី ការប្រប្រួលអាកាសធាតុ ប៉ុន្ក្រការយល់ដឹងជាសធារណៈ អំពីបញ្ហាន្រះមនកម្រិតទាបណាស់។ គម្រងន្រះអះអាង អំពីកង្វល់រួមរបស់ UNDP និងការប្ត្រជា្ញាដើម្របីដោះស្រយការ រ្រចរឹលព្រឈើ និងក្រលម្អការគ្រប់គ្រងព្រឈើនៅកម្ពុជា ឲ្រយមននិរន្តរភាព។

នៅក្នុងព្រលដ្រលមនកំណើនផលប៉ះពាល់ ពីការ ប្រប្រួលអាកាសធាតុ មហាសន្និបាតសហប្រជាជាតិ បាន ប្រកាសនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១១ ថាជាឆ្នាំអន្តរជាតិន្រព្រឈើ ដើម្របីបង្កើនការយល់ដឹងអំពីការគ្រប់គ្រងព្រឈើ។ នៅ កម្ពុជា ប្រការន្រះសង្កត់ធ្ងន់លើថាតើការគ្រប់គ្រង ព្រឈើ បានសមស្របអាចរួមចំណ្រក ប្របណាទៅក្នុងការកាត់ បន្ថយភាពក្រីក្រ និងជួយរដា្ឋាភិបានសម្រចគោលដៅ ចំបងមួយន្រគោលដៅអភិវឌ្រឍន៍សហស្រសវត្រសរ៍ ពោលគឺ រក្រសា គម្របព្រឈើឲ្រយនៅ ៦០% ន្រផ្ទ្រប្រទ្រស។

ទិដ្ឋភាពគមេបពេនៅពេសហគមន៍ក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ។

19

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

អ្នកភូមិរីករាយដោយសរអាងទឹក ត្រូវបានស្តារឡើងវិញ

សា្វាយរៀង - ជាលើកដំបូងក្នុងរយៈព្រលជិតមួយទសវត្រសរ៍ នាង តី និងអ្នកភូមិជាមួយគា្នាអាចធ្វើស្របាន ពីរដងក្នុងមួយរដូវ នៅក្នុងឃុំទួលស្តី ខ្រត្តស្វាយរៀង។

ការខ្វះទឹក ធា្លាប់បានបង្ខំពួកគ្រឲ្រយធ្វើដំណើរឆ្ងាយពីផ្ទះ ដើម្របីស្វ្រងរកការងារធ្វើ។ ប៉ុន្ត្រ ទំនប់បង្ហៀរមួយដ្រលទើប បានសងសង់ក្នុងព្រលថ្មីៗន្រះ ដ្រលជាជញ្ជាំងប្រតុង សម្រប់គ្រប់គ្រងទឹកភ្លៀងនៅក្រមស្ពោនមួយ បច្ចុប្របន្នន្រះ កំពុងឆ្លើយតបទៅ នឹងការលំបាករបស់អ្នកភូមិដោយរក្រសា ទឹកទុកគ្រប់គ្រន់នៅក្នុងបឹងមួយសម្រប់ពួកគ្របង្កើន ការ ដាំដំណាំ និងបង្កើនទិន្នផលផងដ្ររ។

នាង តី អាយុ ៥៥ ឆ្នាំ បានពោលថា "ខ្ញុំនឹងត្រូវទៅសុំទានដូចមុនទៀត ប្រសិនបើពុំមនទំនប់បង្ហៀរន្រះទ្រ "។ តំបន់ទំនាបធំល្វឹងល្វើយ ដ្រលអ្នកក្នុងមូលដា្ឋានស្គាល់ថាជា បឹងបាធូ គឺជាគន្លឹះន្រការរស់រានន្រស្រដ្ឋកិច្ចសម្រប់ប្រជាជន ២.៥០០នាក់ នៅក្នុងឃុំន្រះ។ កាល ពីមុន ជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅក្រយរដូវប្រមូលផលស្រូវ គឺជារដូវន្រក្តីអស់សង្រឃឹម។ ដោយសរត្រកង្វះខាតទឹក អ្នកភូមិធ្វើស្រត្រមួយលើក នៅរវងខ្រឧសភា និងតុលា។ បនា្ទាប់មកពួកគ្រជាច្រើន ត្រូវត្រស្វ្រងរកការងារធ្វើនៅកន្ល្រងដទ្រ ដ្រលរួមទាំង នៅក្នុងប្រទ្រសវៀតណាម ដ្រលស្ថិតនៅជិតខាងដ្រលពួកគ្រនិយយថា នៅទីនោះជាញឹកញាប់ពួកគ្រច្រើនត្រកា្លាយជាអ្នកសូមទាននៅតាមដងផ្លូវដើម្របីរស់។

សុក ស្រក ប្រធានឃុំ បានពោលថា "យើងធា្លាប់ឃើញប្រជាជនច្រញពីភូមិ ក្នុងចំនួនច្រើនជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដ្រលធ្វើឲ្រយភូមិមនសភាព ស្ងាត់ជ្រងំ។ កុមរត្រូវបោះបង់ចោលសលារៀន ដោយសរត្រពួកគ្រត្រូវទៅជាមួយឪពុកម្តោយ"។

គាត់មនប្រសសន៍ថា នៅទីន្រះធា្លាប់មនទា្វារទឹកធ្វើពីដ្រកនៅត្រង់ទំនប់ពីក្រមស្ពោនន្រះ ដើម្របីគ្រប់គ្រងទឹក។ ប៉ុន្ត្រ ដោយត្រូវ ច្រះសុី ទា្វារទឹកនោះក៏ខូចខាតទាំងស្រុង ដោយបន្រសល់ទុកនូវច្រកយ៉ាងធំមួយដ្រលទឹកភ្លៀងត្រូវហូរចោលទៅភាគខាងក្រមទាំងអស់។ នៅព្រលចប់រដូវប្រមូលផលស្រូវក្នុងខ្រធ្នូ បឹងន្រះចាប់ផ្តើមរីងស្ងួតបន្តិចម្តងៗ។

គាត់ពោលថា "មិនម្រនត្រកសិករទ្រដ្រលប្រឈមការលំបាកនៅក្នុងរដូវប្រំង សូម្របីត្រសត្វក្របី និងគោ ក៏ពុំមនទឹកគ្រប់គ្រន់ សម្រប់ផឹកផងដ្ររ"។ ស្ថានភាពចាប់ផ្តើមផ្លាស់ប្តូរហើយ នៅក្នុងខ្រឧសភា ឆ្នាំ ២០១១ នៅព្រលដ្រលការកសងសង់ទំនប់បង្ហៀរ បានចប់រួចរាល់។ ជញ្ជាំងប្រតុងដ្រលមនកំពស់ ២.២ម និងប្រវ្រង ៣២ម ស្ទាក់ទឹកពីការហូរចោលដោយផ្តល់ទឹកសម្រប់ធ្វើស្រ។

យោងតាមលោកស្រី ហ្រង ចាន់ថុន នាយកអង្កការវឌ្រឍនភាព ដ្រលជាក្រុមអង្គការមិនម្រនរដា្ឋាភិបាលមួយដ្រលអនុវត្ត ការសងសង់នៅព្រលមនភ្លៀងច្រើន ទំនប់បង្ហៀរអាចរក្រសាទឹកទុកសម្រប់ស្រចស្រពដីស្រប្រមណ ៨៣០ហ.ត ធៀបនឹងកាលពីមុន ដ្រលអាចត្រឹម ២៥០ហ.ត ដ្រលន្រះជាការកើនឡើងជាងបីដង។

ការសងសង់ទំនប់បង្ហៀរន្រះ ស្ថិតក្នុងចំណោម សកម្មភាពនៅក្រមគម្រងចំនួន ៤៦ ដ្រលកម្មវិធី អភិវឌ្រឍន៍សហប្រជាជាតិ និងកម្មវិធីជំនួយខា្នាតតូចន្រមូល និធិបរិស្ថានពិភពលោក កំពុងអនុវត្តដើម្របីជួយអ្នកភូមិនៅ ក្នុងតំបន់ជាច្រើនន្រផ្ទ្រប្រទ្រសកម្ពុជា ក្នុងការក្រលម្អការ ចិញ្ចមឹជីវិត ដើម្របីអាចធន់ទ្រនឹំងផលប៉ះពាល់ពីការប្រប្រលួ អាកាសធាតុ។ គម្រងទាំងន្រះទទួលមូលនិធិគំាទ្រពីរដា្ឋា ភិបាលសុ៊យអ្រដ និងទីភា្នាក់ងារអូស្រ្តាលីសម្រប់ការអភិវឌ្រឍ អន្តរជាតិ (AusAid) ។ ការសងសង់ ទំនប់បង្ហៀរន្រះបាន ចំណាយអស់ប្រមណ ២១.១០០ ដុលា្លាអាម្ររិក ក្នុងនោះ ១៩,០០០ ដុលា្លាអាម្ររិក ជាជំនួយឥតសំណង ពីរដា្ឋាភិបាល សុ៊យអ្រដ និងទឹកប្រក់បន្ថ្រមចំនួន ២.០០០ ដុលា្លាអាម្ររិក ដ្រលអ្នកភូមិនៅក្នុងឃុំទួលស្តី ភាគច្រើនរស់ក្នុងផ្ទះជញ្ជាំង ធ្វើពីភក់បានប្រឹងកៀរគរសម្រប់ជាវិភាគទានដល់គម្រងន្រះ។

កសិករកំពុងចេូតកាត់សេូវបេំងក្នុងឃុំទួលស្តី ដេលនៅទីនោះ ការសាងសង់ទំនប់

បង្ហៀរទឹកមួយបានអនុញ្ញាតឲេយកសិករធ្វើសេបានពីរដងក្នុងមួយឆ្នាំ។

ទំនប់បង្ហៀរទឹកនៅឃុំទួលស្តីតេូវបានសាងសង់ដោយគមេងខ្នាតតូចរបស់ UNDP

និង មូលនិធិបរិសា្ថានសាកលសំដៅជួយបង្កើនជីវភាពរស់នៅរបស់អ្នកសេុកដេល

ទទួលរង ផលប៉ះពាល់ពីសំណក់ការបេបេួលអាកាសធាតុ។

20

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

ជំរុញសមភាពយ្រនឌ័រ

នៅព្រលដ្រលកិច្ចប្រឹងប្រងអភិវឌ្រឍន៍មនបញ្ចូលទាំងស្រុងនូវទស្រសនវិស័យ និងការ ចួលរួមរបស់ស្រ្តី វនឹងបង្កឱកាសល្អបំផុតក្នុងការធ្វើឲ្រយមនការរីកចម្រើនសម្រប់ទាំងអស់ គា្នា។ UNDP ធ្វើការដើម្របីពង្រឹងភាពអង់អាចផ្ន្រកស្រដ្ឋកិច្ចរបស់ស្រ្តី ជំនាញដឹកនាំនយោបាយ និងតួនាទីធ្វើស្រចក្តីសម្រច។

វឌ្រឍនភាពគួរឲ្រយកត់សម្គាល់បានកើតមនក្នុងគោលនយោបាយ ប៉ុន្ត្រគម្លាតខាងយ្រនឌ័រ នៅត្រមននៅឡើយ។ ស្រ្តីក្នុងចំនួនតិចតួចជាងបុរសស្ថិតក្នុងតំណ្រងធ្វើស្រចក្តីសម្រច ក្នុងវិស័យសធារណៈ និងឯកជន និងកុមរីក្នុងចំនួនតិចតួចជាងកុមរា បន្តទៅសិក្រសា ជាន់ខ្ពស់។ ក្នុងកម្លាំងពលកម្មបច្ចុប្របន្ន ស្រ្តីច្រើនជាងបុរស ទំនងជាមិនច្រះអក្រសរ ឬមន ជំនាញទាបជាងបុរស។

ក្រសួងកិច្ចការនារីខិតខំក្នុងការធានាឲ្រយបានថា គោលនយោបាយនិងផ្រនការនានា ដ្រល មនការយល់ដឹងអំពីយ្រនឌ័រ ពិតជាត្រូវបានអនុវត្តឲ្រយមនឥទ្ធិពលប្រប្រួលប្រសើរឡើងដល ់ស្ថានភាព សិទ្ធិ និងជម្រើសរបស់ស្ត្រីកម្ពុជា។ គោលបំណងជាចំបងគឺបង្កើនការចូលរួម របស់ស្ត្រីក្នុងការធ្វើស្រចក្តីសម្រចចិត្ត ក្នុងសិទ្ធិទទួលបានការងារមនកម្រសមរម្រយ ការបញ្ចូល សម្ល្រងក្នុងផ្រនការអភិវឌ្រឍន៍មូលដា្ឋាន និងរកកំណត់ឲ្រយឃើញនូវការវិនិយោគផ្ន្រកថវិកាសម្រប ់ពន្លឿនការសម្រចគោលដៅអភិវឌ្រឍន៍សហស្រសវត្រសរ៍កម្ពុជា។

UNDP គាំទ្រដល់ក្រសួងកិច្ចការនារីក្នុងការរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលថា្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីអាសុីបូពា៌ស្តីពីសមភាពយ្រនឌ័រ ដ្រលមនប្រតិភូមកពី ១៦ ប្រទ្រសចូលរួម។ កិច្ចប្រជុំន្រះធ្វើការពិនិត្រយ មើលការបង្កើនតូនាទីស្ត្រីក្នុងការកសងភាពធន់ទ្រំតល់នឹងវិបត្តិស្រដ្ឋកិច្ចនិងបរិស្ថាន បង្កើន ការចូលរួមរបស់ស្ត្រីក្នុងកំណើនស្រដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្រឍ ដ្រលពង្រឹងភាពអង់អាចរបស់ពួកគ្រក្នុងការប្រឈមនឹងការលំបាកតាមរយៈស្រដ្ឋកិច្ចប្រតង ជីវភាពមនតុល្រយភាពក្នុងការងារ និង ឱកាសស្រដ្ឋកិច្ចកាន់ត្រប្រសើរជាងមុន។

ក្រមការដឹកនាំរបស់ក្រសួង UNDP និង UNFPA បានគាំទ្រការសិក្រសាលទ្ធភាពមួយអំពីមណ្ឌលស្រវកម្មច្រកច្រញចូលត្រមួយ (One-Stop Service Centre) ដើម្របី បម្រើស្ត្រីនិងប្រជាជនដ្រលទទួលរងអំពើហិង្រសាខាងយ្រនឌ័រ។ វជាការសិក្រសាបា៉ាន់ប្រមណ សុីជម្រមួយអំពីស្រវកម្មដ្រលមនស្រប់ផ្ន្រកសុខាភិបាល ការប្រឹក្រសាយោបល់ វិធានការ ទប់ស្កោត់និងការពារ និងធនធានាដ្រលត្រូវការចាំបាច់សម្រប់បង្កើតមជ្រឈមណ្ឌលប្របន្រះនៅកម្ពុជា។

ការលើកកំពស់ការបញ្ជា្របយ្រនឌ័រក្នុងរដ្ឋបាលសធារណៈ ជាពិស្រសនៅថា្នាក់ក្រម ជាតិ គឺស្ថិតនៅខ្ពស់ក្នុងរបៀបវរៈរបស់រដា្ឋាភិបាល។ ជាកិច្ចខិតខំយូរអង្វ្រងសំដៅលើកកំពស់សមភាពយ្រនឌ័រ រដា្ចាភិបាលកំពុងរៀបចំ លក្ខន្តិកៈសម្រប់ក្របខ័ណ្ឌមន្រ្តីសុីវិល ក្នុងគោលដៅបង្កើនអត្រស្រ្តីនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌមន្រ្តីសុីវិល និងការធ្វើស្រចក្តីសំរ្រចចិត្ត។

៉ដំណោះស្រយដ្រលមន និរន្តរភាព ដើម្របីពង្រឹងភាពអង់អាច

ខាងផ្ន្រកស្រដ្ឋកិច្ចរបស់ស្រ្តី មនសរៈសំខាន់ណាស់ក្នុង

ការឈានទៅមុខរបស់កម្ពុជា។ វសំខាន់នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌន្រ

ការសម្រចបាន MDGs,

និងកាន់ត្រសំខាន់ទៅទៀត នៅក្នុងបរិបទន្រភាពមិន

ប្រកដប្រជាខាងស្រដ្ឋកិច្ច ៉។

លោកជំទាវ បណ្ឌិត អឹុង កនា្ថា ផវី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកិច្ចការនារី

21

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

ស្រ្តីកម្ពុជាទទួលបានជំនាញថ្មីសម្រប់ ការរស់នៅរបស់ខ្លួន

គង់ ធារា៉ា រីករាយណាស់នៅព្រលដ្រលនាងទទួលបានម៉ាសុីនដ្ររ មួយ ដោយសរត្រនាងបានពិន្ទុខ្ពស់ជាងគ្រនៅក្នុងវគ្គសិក្រសាកាត់ដ្ររមួយ។ នាងនិយយអំពីផ្រនការរបស់ខ្លួនក្នុងការបើកហាងកាត់ដ្ររមួយ និងអំពីជីវភាពប្រសើរជាងមុន ដ្រលនាងសង្រឃឹមថាបានមកពីមុខរបរថ្មីដ្រលនាងនឹងមននៅថ្ង្រខាងមុខ។

ក្នុងវ័យ ២២ ឆ្នាំ នាងពោលថា ៉ខ្ញុំមិនគិតថា ខ្ញុំនឹងនៅត្រក្រទៀតទ្រ ទៅអនាគត ៉។

នាងជាមនុស្រសម្នាក់ក្នុងចំណោម ១៧ នាក់ ដ្រលបានបញ្ចប់ វគ្គកាត់ដ្ររនៅក្នុងសមគមស្រ្តីដើម្របីសន្តិភាព និងការអភិវឌ្រឍ ដ្រលជាអង្គការមិនម្រនរដា្ឋាភិបាលមួយនៅខ្រត្តកំពង់ចាម។

វគ្គដ្រលមនរយៈព្រលប្រំមួយខ្រន្រះ គឺជាកិច្ចប្រឹងប្រងរួមគា្នាមួយរបស់ EU និង UNDP តាមរយៈគម្រងសហប្រតិបត្តិការ អន្តរឃុំ ដ្រលជួយក្រុមប្រឹក្រសាមូលដា្ឋានប្រមូលផ្តុំគំនិត និងមូលនិធិ ដើម្របីដោះស្រយតម្រូវការរបស់អ្នកភូមិក្នុងមូលដា្ឋាន។ គម្រងន្រះ ត្រូវបានអនុវត្តនៅក្នុងខ្រត្តចំនួន ១២។

នៅខ្រត្ត្កំពង់ចាម ម្រដឹកនាំឃុំជាប់គា្នាចំនួនបួន បានឯកភាពចាត់ច្រងឲ្រយមនវគ្គបណ្តុះបណា្តាលមួយអំពីការកាត់ដ្ររ ដ្រលជា អាទិភាព ដើម្របីជួយស្រ្តីនៅក្នុងសហគមន៍របស់ពួកគ្ររកប្រក់ចំណូល។

ដួង សុផ ប្រធានឃុំល្ងៀង មនប្រសសន៍ថា ៉ជំនួញកាត់ដ្ររត្រូវការដើមទុនតិចតួចដើម្របីចាប់ផ្តើម។ គ្រួសរក្រីក្រដ្រលមន ម៉ាសុីនដ្ររអាចរកប្រក់ពីការដ្ររអាវ ឬសំពត់។ ពួកគ្រពុំចាំបាច់ទៅឆ្ងាយពីផ្ទះរបស់ខ្លួនឡើយ ហើយយុវតីដ្រលមនការសិក្រសាតិចតួច អាចរៀនសូត្រជំនាញន្រះបានដោយងាយ ៉។

នៅក្រមកិច្ចផ្តួចផ្តើមន្រះ ឃុំទាំងបួនបានរៀបចំសំណើរួមគា្នាមួយដ្រលបានទទួលប្រក់ ៥.១៨០ ដុលា្លារ ពីមូលនិធិគម្រងសហ- ប្រតិបត្តិការអន្តរឃុំ ។ វគ្គបណ្តុះបណ្តលន្រះបានចាប់ផ្តើមនៅ ខ្រធ្នូ ឆ្នាំ ២០១០ ហើយនៅព្រលពួកគ្របញ្ចប់ការសិក្រសាក្នុងខ្រឧសភា ឆ្នាំ ២០១១ ស្រ្តីបានទទួលម៉ាសុីនដ្ររម្នាក់មួយគ្រឿង និងឧបករណ៍ដទ្រទៀតដ្រលចាំបាច់ ដើម្របីបង្កើតជំនួញកាត់ដ្ររមួយ។

សូ សមុត ប្រធានមជ្រឈមណ្ឌលបណ្តុះបណា្តាល បានពោលថា ៉សិកា្ខាកាមទាំងអស់មកពីគ្រួសរក្រីក្រ។ ប្រសិនបើពួកគ្រ មនត្រជំនាញ ប៉ុន្ត្រគា្មានមធ្រយាបាយ ពួកគ្រនឹងត្រូវធា្លាក់ចូលទៅក្នុងការធ្វើចំណាកស្រុកទៅធ្វើការជាកម្មករកាត់ដ្ររដូចពីមុន។ ប៉ុន្ត្រ ជាមួយម៉ាសុីនដ្ររ ពួកគ្រអាចប្រើប្រស់សម្រប់រកប្រក់ដោយពុំចាំបាច់ចាកច្រញពីផ្ទះឡើយ ៉។ សិកា្ខាកាមខ្លះដ្រលបានបញ្ចប់ការសិក្រសាន្រះពោលថា ពួកគ្រគ្រងចូលរួមជាក្រុម ដើម្របីបង្កើតជំនួញកាត់ដ្ររ។

ស្តេីកំពុងទទួលការបណ្តុះបណ្តាលការកាត់ដេរនៅខេត្តកំពង់ចាម តាមរយៈគមេងឧបត្ថម្ភដោយ UNDP សំដៅជួយពងេឹងភាពអង់អាចផ្នេកសេដ្ឋកិច្ចរបស់ស្តេី។

22

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

22

ធ្វើការរួមគ្នា

សកម្មភាពនានារបស់ UNDP ត្រូវបានធ្វើក្រមកិច្ចសហការជិតស្និទ្ធជាមួយរដា្ឋាភិបាល ទីភា្នាក់ងារ អ.ស.ប និងដ្រគូអភិវឌ្រឍន័ដទ្រទៀត។ ភាពជាដ្រគូជាមួយសហភាពអឺរ៉ុប ស៊ុយអ្រដ អ្រស្របា៉ាញ នូវ៉្រលហ្រស្រឡង់ និងកាណាដា មនសរៈសំខាន់ជាស្នូលសម្រប់សម្រចបាន លទ្ធផលនានា។

UNDP បានបង្កើតភាពជាដ្រគូជាមួយរដ្ឋសភា ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ក្រសួងមហាផ្ទ្រ ក្រសួងបរិស្ថាន ក្រសួងកិច្ចការនារី ក្រសួងផ្រនការ ក្រសួងព័ត៌មន ក្រសួងកសិកម្ម រុកា្ខាប្រមញ់ និងន្រសទ ក្រសួងសធារណការ និងដឹកជញ្ជូន ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា។ UNDP ធ្វើការជាមួយអភិបាលខ្រត្ត មន្ទីរពាក់ព័ន្ធក្រសួងនៅថា្នាក់ជាតិ។

UNDP បានធ្វើការជិតស្និទ្ធជាមួយឧត្តមក្រុមប្រឹក្រសាស្រដ្ឋកិច្ចជាតិ គណៈកម្មាធិការជាតិបោះឆ្នាត គណៈកម្មាធិការជាតិទន្ល្រម្រគង្គ អាជា្ញាធរប្រងកាតជាតិកម្ពុជា ក្រុមប្រឹក្រសាស្តោរ និងអភិវឌ្រឍន៍កសិកម្ម និងជនបទ អាជា្ញាធរសកម្មភាពមីន និងជួយជនរងគ្រះកម្ពុជា ស្ថានីយ៍ ទូរទស្រសន៍ជាតិកម្ពុជា និងគណៈកម្មាធិការស្តោរ និងអភិវឌ្រឍន៍កម្ពុជា ន្រក្រុមប្រឹក្រសា អភិវឌ្រឍន៍កម្ពុជា គណៈកម្មាធិការដើម្របីការបោះឆ្នាតដោយស្ររី និងយុត្តិធម៌ និងអង្គការមិនម្រនរដា្ឋាភិបាល ក្នុងស្រុកជាច្រើនទៀត។

ក្របខ័ណ្ឌជំនួយអង្គការសហប្រជាជាតិ (UN Development Assistance Framework/

UNDAF) ត្រូវបានបន្រសុីជាមួយយុទ្ធសស្ត្រចតុកោណដំណាក់កាលទីពីររបស់រដា្ឋាភិបាល និង ផ្រនការយុទ្ធសស្ត្រអភិវឌ្រឍន៍ជាតិ។ UNDAF មនមូលដា្ឋានលើសមិទ្ធផល និងវឌ្រឍនភាពនានាដ្រលសម្រចបានក្នុងមួយទសវត្រសរ៍កន្លងមកន្រះ ដ្រលបានធ្វើឲ្រយក្រុមអង្គការសហប្រជាជាតិ ជាដ្រគូអភិវឌ្រឍន៍គួរឲ្រយទុកចិត្តនិងអព្រយាក្រិតមួយ។

ក្រុមអង្គការសហប្រជាជាតិប្រកាន់យកអភិក្រមសិទ្ធមនុស្រស ក្នុងការវិភាគស្ថានភាព ប្រទ្រស និងការតស៊ូមតិដើម្របីអាទិភាពក្នុងក្របខ័ណ្ឌអភិវឌ្រឍន៍ប្រទ្រស។ គោលការណ៍ទាំងន្រះទាមទារឲ្រយមនការផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់លើក្រុមប្រជាជនទន់ខ្រសាយ ដ្រលវជាស្នូលមួយ ក្នុងការរៀបចំផ្រនការការងាររបស់ UNDAF។

នៅឆ្នាំ ២០១១, UNDP មនបុគ្គលិកជាតិ ១១៧ នាក់ និងអន្តរជាតិ ១៦នាក់។ ក្នុងចំណោមអ្នកទាំងន្រះ ស្រ្តីមន ៦២ នាក់ ធៀបនឹង ៤៦ នាក់ នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១០។

UNDP ជួយសម្របសម្រួលការធ្វើលទ្ធកម្មទំនិញ និងស្រវ ដ្រលមនតម្ល្រសរុបប្រមណ ៨,៤ លានដុលា្លារអាម្ររិក ក្នុងនោះ មនការចុះកិច្ចសន្រយាជាមួយបុគ្គល និងអង្គការនានា ដើម្របីផ្តល់ស្រវវិជា្ជាជីវៈ និងស្រវកម្មទីប្រឹក្រសាដល់ UNDP និងទីភា្នាក់ងារ អ.ស.ប ដទ្រទៀត។

កម្មវិធីអ្នកស្ម័គ្រចិត្តន្រ អ.ស.ប (UNV) គឺជាអង្គភាពដ្រលរួមចំណ្រកទៅក្នុងសន្តិភាព និងការអភិវឌ្រឍតាមរយៈសកម្មភាពស្ម័គ្រចិត្តនៅទូទាំងពិភពលោក។

23

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

នៅឆ្នាំ ២០១១ អ្នកស្ម័គ្រចិត្តអន្តរជាតិចំនួន ៣២ នាក់ និងជាតិចំនួន ៥ នាក់ បាន បម្រើការនៅក្នុងទីភា្នាក់ងារ អ.ស.ប ចំនួន ១២ ក៏ដូចជានៅក្នុងក្រសួងនានាន្រកម្ពុជាផងដ្ររ ដោយធ្វើការនៅក្នុងវិស័យប្រស្រ័យទាក់ទង និងការតស៊ូមតិ ការក្រលំអអភិបាលកិច្ច និង សិទ្ធិមនុស្រស យ្រនឌ័រ ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ សិទ្ធិមនុស្រស កិច្ចការពារជនភៀសខ្លួន សន្តិសុខ ស្របៀង កិច្ចគាំពារសង្គម និងគោលនយោបាយសង្គម ការប្រប្រួលអាកាសធាតុ ប្រសិទ្ធភាព ជំនួយ និងការស្ម័គ្រចិត្ត។ លើសពីន្រះ ជនកម្ពុជា ៩ នាក់ បានបម្រើការជាអ្នកស្ម័គ្រចិត្ត អ.ស.ប នៅក្នងុប្រសកកម្មខុសៗគា្នារបស់ អ.ស.ប នៅអា្រហ្វកិ ដ្រលរួមទំាងសធារណរដ្ឋប្រជាធិបត្រយ្រយ កុងហោ្គា លីប៊ី រ្វ៉ាន់ដា និងស៊ូដង់ ផងដ្ររ។

អ្នកស្ម័គេចិត្តអង្គការសហបេជាជាតិកំពុងចូលរួមជាមួយអ្នកភូមិក្នុងការដាំកូនឈើ

កោងកាងនៅភូមិតំបន់ឆ្នេរមួយប៉េកខងតេបូបេទេសកម្ពុជា។

អ្នកស្ម័គេចិត្តអង្គការសហបេជាជាតិកំពុងចូលរួមជាមួយអ្នកភូមិក្នុងការដាំកូនឈើ

កោងកាងនៅភូមិតំបន់ឆ្នេរមួយប៉េកខងតេបូបេទេសកម្ពុជា។

អ្នកស្ម័គេចិត្តអង្គការសហបេជាជាតិកំពុងចូលរួមជាមួយអ្នកភូមិក្នុងការដាំកូនឈើ

កោងកាងនៅភូមិតំបន់ឆ្នេរមួយប៉េកខងតេបូបេទេសកម្ពុជា។

អ្នកស្ម័គេចិត្តអង្គការសហបេជាជាតិកំពុងចូលរួមជាមួយអ្នកភូមិក្នុងការដាំកូនឈើ

កោងកាងនៅភូមិតំបន់ឆ្នេរមួយប៉េកខងតេបូបេទេសកម្ពុជា។

អ្នកស្ម័គេចិត្តអង្គការសហបេជាជាតិកំពុងចូលរួមជាមួយអ្នកភូមិក្នុងការដាំកូនឈើ

កោងកាងនៅភូមិតំបន់ឆ្នេរមួយប៉េកខងតេបូបេទេសកម្ពុជា។

អ្នកស្ម័គេចិត្តអង្គការសហបេជាជាតិកំពុងចូលរួមជាមួយអ្នកភូមិក្នុងការដាំកូនឈើ

កោងកាងនៅភូមិតំបន់ឆ្នេរមួយប៉េកខងតេបូបេទេសកម្ពុជា។

អ្នកស្ម័គេចិត្តអង្គការសហបេជាជាតិកំពុងចូលរួមជាមួយអ្នកភូមិក្នុងការដាំកូនឈើ

កោងកាងនៅភូមិតំបន់ឆ្នេរមួយប៉េកខងតេបូបេទេសកម្ពុជា។

អ្នកស្ម័គេចិត្តអង្គការសហបេជាជាតិកំពុងចូលរួមជាមួយអ្នកភូមិក្នុងការដាំកូនឈើ

កោងកាងនៅភូមិតំបន់ឆ្នេរមួយប៉េកខងតេបូបេទេសកម្ពុជា។

អ្នកស្ម័គេចិត្តអង្គការសហបេជាជាតិកំពុងចូលរួមជាមួយអ្នកភូមិក្នុងការដាំកូនឈើ

កោងកាងនៅភូមិតំបន់ឆ្នេរមួយប៉េកខងតេបូបេទេសកម្ពុជា។

អ្នកស្ម័គេចិត្តអង្គការសហបេជាជាតិកំពុងចូលរួមជាមួយអ្នកភូមិក្នុងការដាំកូនឈើ

កោងកាងនៅភូមិតំបន់ឆ្នេរមួយប៉េកខងតេបូបេទេសកម្ពុជា។

អ្នកស្ម័គេចិត្តអង្គការសហបេជាជាតិកំពុងចូលរួមជាមួយអ្នកភូមិក្នុងការដាំកូនឈើ

កោងកាងនៅភូមិតំបន់ឆ្នេរមួយប៉េកខងតេបូបេទេសកម្ពុជា។

24

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

កិច្ចសហប្រតិបត្តកិារត្របូង-ត្របូង

ភាពជាដ្រគូរបស់ UNDP ជាមួយប្រទ្រសនានានៅក្នុង និងក្រតំបន់អាសុី ផ្តល់ឲ្រយកម្ពុជានូវឱកាសកាន់ត្រច្រើនជាងមុន ក្នុងការច្រករំល្រក និងផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍ជាមួយប្រទ្រសដទ្រ។

បនា្ទាប់ពីការចុះហត្ថល្រខាលើអនុស្រសារណៈការយោគយល់គា្នា ដ្រលចូលរួមជាសក្រសីដោយលោកស្រី ហ្រឡិន កា្លាក ប្រធាន UNDP និងលោក វ្រន ជាបាវ (Wen Jiabao) នាយករដ្ឋមន្ត្រីន្រសធារណរដ្ឋប្រជាមនិតចិន និងតាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដ្រគូរវងកម្ពុជា ចិន និង UNDP, ភា្នាក់ងារកសិកម្មកម្ពុជាចំនួន ៣០ នាក់ បានធ្វើដំណើរទៅប្រទ្រសចិនរយៈព្រលបីសបា្តោហ៍ ដើម្របីសិក្រសាអំពីបច្ច្រកទ្រសដាំដំឡូងមី។ តាមរយៈការសិក្រសាតាមមូលដា្ឋាន និងការបណ្តុះបណា្តាលក្នុងបន្ទប់រៀន សិកា្ខាកាមពីកម្ពុជាបានឃើញការបកស្រយបច្ច្រកទ្រសនានា ដ្រលរួមទាំង ការរៀបចំដី ការគ្រប់គ្រងដំណាំពីសត្វល្អិត ការប្រមូលផល និងការគ្រប់គ្រងដី និងទឹក។ សិកា្ខាកាមខ្លះនឹងកា្លាយជា ៉គ្រូបងា្ហាត់ ៉ សម្រប់អ្នកកសងផ្រនការ និងបុគ្គលិកផ្រសព្វផ្រសាយអំពីការដាំដំឡូវមីផងដ្ររ។

ទីភា្នាក់ងាររដា្ឋាភិបាលចំនួនបួន បានចូលរួមនៅក្នុងសិកា្ខាសលាថា្នាក់តំបន់ស្តីពីហិរញ្ញប្របទានការប្រប្រួលអាកាសធាតុ និងប្រសិទ្ធភាពជំនួយ។ ពួកគ្របានសិក្រសាអំពីសរៈសំខាន់ន្រការបា៉ាន់ប្រមណក្នុងក្របខ័ណ្ឌស្ថាប័នលើការចំណាយសធារណៈសម្រប់ការប្រប្រួលអាកាសធាតុ និងវិធីសស្រ្តបា៉ាន់ប្រមណរបស់ពួកគ្រ។ កម្ពុជាបានបងា្ហាញជូនអំពីការ រីកចម្រើនរបស់ខ្លួនលើហិរញ្ញប្របទានប្រប្រួលអាកាសធាតុ និងការសម្របសម្រួលជំនួយ។ ជាកិច្ចបន្ត ប្រសកកម្មមួយ បានពង្រឹងការយល់ដឹងក្នុងចំណាមអ្នកពាក់ព័ន្ធនានាអំពីអភិក្រមន្រះ និងជំហាននានា ន្រការត្រួតពិនិត្រយការចំណាយ សធារណៈ និងស្ថាប័នប្រប្រួលអាកាសធាតុផងដ្ររ។ ក្របខ័ណ្ឌសម្រប់ធ្វើការពិនិត្រយន្រះត្រូវបានរៀបចំឡើង និង ឯកភាពពីរដា្ឋាភិបាល និងត្រូវដាក់ឲ្រយអនុវត្តនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១២ ដ្រលនឹងនាំទៅរកការបង្កើតយន្តការហិរញ្ញប្របទាន ប្រប្រួលអាកាសធាតុកម្ពុជា។

មន្ត្រីកម្ពុជាចំនួន ២៥ នាក់ ដ្រលមនអ្នកកសងគោលនយោបាយ អ្នកកសងផ្រនការ និងមន្ត្រីបច្ច្រកទ្រសមកពីមន្ទីរវិស័យនានាន្ររដា្ឋាភិបាល និងអាជា្ញាធរខ្រត្តចំនួនពីរ បានធ្វើទស្រសនកិច្ចរយៈព្រលប្រំថ្ង្រនៅប្រទ្រសវៀតណាម ភាគខាងត្របូង ដើម្របីរៀនសូត្រអំពីទម្លាប់ល្អៗ និងម្ររៀននានា អំពីប្រព័ន្ធស្រចស្រពដ្រលធន់ទ្រំនឹងអាកាសធាតុ នៅក្នុងតំបន់ទំនាបលិចទឹក បច្ច្រកទ្រសកសិកម្មសមស្រប ការគ្រប់គ្រងធនធានទឹកឲ្រយមនប្រសិទ្ធភាព និងស័ក្តិសិទ្ធ សម្រប់កាត់បន្ថយហានិភ័យន្រគ្រះមហន្តរាយ ការអភិរក្រសដី និងប្រព័ន្ធប្រកាសអាសន្នជាមុន។ ជាកិច្ចបន្ត ក្រសួងបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិន្រប្រទ្រសវៀតណាម គ្រងផ្តល់ការបណ្តុះបណា្តាលមន្ត្រីបច្ច្រកទ្រសកម្ពុជាអំព ីកសិកម្មដ្រលធន់ទ្រំនឹងអាកាសធាតុ ការគ្រប់គ្រងធនធានទឹក និងបច្ចក្រទសដាំដំណាំ ដ្រលកាត់បន្ថយហានិភ័យន្រគ្រះមហន្តរាយ។

អង្គការមិនម្រនរដា្ឋាភិបាលកម្ពុជាមួយចំនួនបានរៀនសូត្រ អំពីការបង្កើតប្រព័ន្ធព័ត៌មនសហគមន៍សម្រប់ក្រុមជនជាតិដើមមកពីប្រទ្រសឡាវ និងប្រទ្រសថ្រ។

អ្នកកសងគោលនយោបាយ និងសមជិកសភាមកពីប្រទ្រសហ្វីលីពីន និងអាហ្រសង់ទីន បានមកទស្រសនកិច្ចនៅកម្ពុជាដើម្របីច្រករំល្រកបទពិសោធន៍នយោបាយ និងការចូលរួមរបស់ស្រ្តីនៅក្នុងនយោបាយជាមួយគណបក្រសនយោបាយ នានានៅកម្ពុជា អង្គការសង្គមសុីវិល និងក្រុមយុវជន។

25

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

មន្ត្រីចំនួន ១០ រូប មកពីសម្ព័ន្ធភាពជាតិឃុំ/សងា្កោត់ បានធ្វើទស្រសនកិច្ចនៅឥណ្ឌូន្រសុី ដើម្របីសិក្រសាអំពីសមគមរដា្ឋាភិបាលមូលដា្ឋានន្រប្រទ្រសឥណ្ឌូន្រសុី។ ទស្រសកិច្ចន្រះបានផ្តល់ឲ្រយមន្ត្រីនានានូវឱកាស ដើម្របីរៀនសូត្រអំពីការបង្កើត និង ការប្រព្រឹត្តទៅន្រសមគមរដា្ឋាភិបាលមូលដា្ឋាននៅលំដាប់ថា្នាក់ខុសៗគា្នាន្ររដា្ឋាភិបាលមូលដា្ឋាន និងក្រុមប្រឹក្រសានានា តួនាទី និងមុខងារគន្លះឹរបស់ពួកគ្រនៅក្នងុទស្រសនវិស័យន្រកំណ្រទម្រង់វិមជ្រឈការនៅប្រទ្រសឥណ្ឌនូ្រសីុ។ ជាកិច្ចបន្ត សម្ពន័្ធភាពជាតិ ឃុំ/សងា្កោត់ នឹងពិចារណាគំរូន្រប្រព័ន្ធនៅឥណ្ឌូន្រសុីក្នុងការបង្កើតយុទ្ធសស្រ្តនិរន្តរភាពហិរញ្ញវត្ថុ។ សម្ព័ន្ធភាពជាតិន្រះ នឹងដើរតួនាទីមួយនៅក្នុងការសម្របសម្រួលការបង្កើតសមគមន្រក្រុមប្រឹក្រសាផ្រស្រងទៀតនៅថា្នាក ់រាជធានី ខ្រត្ត ក្រុង និងស្រុកផងដ្ររ។

នៅខ្រសីហា ឆ្នាំ ២០១១ មន្ត្រីមកពីអាជា្ញាធរប្រងកាតជាតិកម្ពុជា (Cambodian National Petroluem Authority/

CNPA) បានធ្វើទស្រសនកិច្ចនៅទីម័រខាងកើត ដើម្របីសិក្រសាអំពីការងារ និងបទពិសោធន៍របស់អាជា្ញាធរប្រងកាតទីម័រខាងកើត ក៏ដូចជាបទពិសោធន៍របស់ប្រទ្រសន្រះក្នុងការគ្រប់គ្រងកិច្ចសន្រយាប្រងកាត និងផលចំណូលពីប្រងកាត ផងដ្ររ។ ទាំងមន្ត្រីទីម័រខាងកើត និងមន្ត្រីកម្ពុជា វយតម្ល្រខ្ពស់ចំពោះឱកាសក្នុងការច្រករំល្រកចំណ្រះដឹង និង បទពិសោធន៍ក្នុងវិស័យប្រងកាត និងឧស្ម័ន។ ដំណើរទស្រសនកិច្ចន្រះបានធ្វើឡើងសំដៅជួយ CNPA លើការកសងគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន។

មន្ត្រីបួនរូបមកពីអគ្គនាយកដា្ឋានធនធានរ៉្រន្រក្រសួងឧស្រសាហកម្ម រ៉្រ និងថាមពល បានធ្វើដំណើរទៅប្រទ្រសឡាវ កាលពីខ្រ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១១ ដើម្របីសិក្រសាអំពីការគ្រប់គ្រងធនធានរ៉្រ។ មន្ត្រីទាំងន្រះបានធ្វើទស្រសនកិច្ចនៅការិយល័យ រដា្ឋាភិបាល និងបានផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍ជាមួយមន្ត្រីឡាវ អំពីគោលនយោបាយរ៉្រ និងការគ្រប់គ្រងផលចំណូល។ ពួកគ្រក៏បានធ្វើទស្រសនកិច្ចនៅតាមទីតាំងអណ្តូងរ៉្រសំខាន់ៗខ្លះៗផងដ្ររ ដើម្របីស្វ្រងយល់ឲ្រយបានច្របាស់ជាងមុនអំពី ការប្រឈមសំខាន់ៗ ក៏ដូចជា អំពីស្តង់ដារន្រការអនុវត្តល្អៗ/ស្តង់ដារអន្តរជាតិ ក្នុងការគ្រប់គ្រងសកម្មភាពអាជីវកម្មរ៉្រ និងការអភិវឌ្រឍសហគមន៍ដោយក្រុមហ៊ុនរ៉្រផងដ្ររ។

សមិទ្ធផលរបស់កម្ពុជាក្នុងការដោះមីនស្ថិតក្នុងចំណោមការគូសបញ្ជាក់សំខាន់ៗនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី១១ ន្របណា្តារដ្ឋភាគីក្នុងអនុសញ្ញាហាមឃាត់គ្រប់មីនប្រឆំងមនុស្រស ដ្រលកម្ពុជាបានធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ កាលពីខ្រវិច្ឆិកាកន្លង ទៅ។ កម្ពុជាបានឆ្លៀតឱកាសន្រះ ដើម្របីបងា្ហាញជូនអំពីការរីកចម្រើន និងការប្រឈមរបស់ខ្លួនដល់ប្រទ្រសដទ្រទៀតដ្រលរងគ្រះដោយសរគ្រប់មីន និងដើម្របីធ្វើការអំពាវនាវឡើងវិញដល់សហគមន៍អន្តរជាតិឲ្រយបន្តរក្រសាការគាំទ្រដល់សកម្មភាពបោសសំអាតគ្រប់មីននៅទូទាំងពិភពលោក។ កម្ពុជាបានច្រករំល្រកជំនាញបច្ច្រកទ្រសរបស់ខ្លួនជាមួយ បណា្តារដ្ឋរងគ្រះដទ្រទៀត តាមរយៈសិកា្ខាសលាមួយស្តីពីការរំដោះដីធ្លី ដ្រលបានចាត់ច្រងឡើងនៅសៀមរាប កាលពីខ្រកញ្ញា ដ្រលក្នុងនោះមនប្រទ្រសច្រើនជាងដប់បានចូលរួម និងតាមរយៈការធ្វើទស្រសនកិច្ចរបស់មន្ត្រីពី ប្រទ្រសន្របា៉ាល់ ប៉្ររូ និងថ្រ។

អ្នកស្ម័គេចិត្តអង្គការសហបេជាជាតិកំពុងចូលរួមជាមួយអ្នកភូមិក្នុងការដាំកូនឈើ

កោងកាងនៅភូមិតំបន់ឆ្នេរមួយប៉េកខងតេបូបេទេសកម្ពុជា។

អ្នកស្ម័គេចិត្តអង្គការសហបេជាជាតិកំពុងចូលរួមជាមួយអ្នកភូមិក្នុងការដាំកូនឈើ

កោងកាងនៅភូមិតំបន់ឆ្នេរមួយប៉េកខងតេបូបេទេសកម្ពុជា។

អ្នកស្ម័គេចិត្តអង្គការសហបេជាជាតិកំពុងចូលរួមជាមួយអ្នកភូមិក្នុងការដាំកូនឈើ

កោងកាងនៅភូមិតំបន់ឆ្នេរមួយប៉េកខងតេបូបេទេសកម្ពុជា។

អ្នកស្ម័គេចិត្តអង្គការសហបេជាជាតិកំពុងចូលរួមជាមួយអ្នកភូមិក្នុងការដាំកូនឈើ

កោងកាងនៅភូមិតំបន់ឆ្នេរមួយប៉េកខងតេបូបេទេសកម្ពុជា។

26

របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១១

ចំណយរបស់កម្មវិធី

ការគាំទ្រពីដ្រគូអភិវឌ្រឍន៍ ចំនួនទឹកប្រក់ជាដុលា្លារអាម្ររិក

UNDP (មូលនិធិស្នូល) ៥.៤៨៤.២២៥

SIDA (ស៊ុយអ្រដ) ៤.០២៦.០០៩

AusAID (អូស្រ្តាលី) ២.៦៨៥.៣៩៦

EU (សហភាពអឺរ៉ុប) ២.១៨៤.៣៤៦

CIDA (កាណាដា) ដ្រលរួមទាំង DFAIT ២.០០៤.១៤០

GEF (កាណាដា) ដ្រលរួមទាំង DFAIT ១.៥៨៤.១៣៤

DANIDA ៥៦៤.៥៦៥

នូវ៉្រលហ្រស្រឡង់ ៤៦០.៨៨២

អ្រស្របា៉ាញ ៣០៥.៣១៥

DGTTF ២៥០.០០០

ន័រវ្រស និងណូរា៉ាដ ២១៦.៧១៨

DFID ១៥០.៥៧៧

UN-REDD ៦២.៦០៧

UNDP 11888 ៣៤.០៥២

អុកស្វាមអាម្ររិក ២៧.៦៣៤

UNFPA ២១.៤០០

មជ្រឍមណ្ឌលតំបន់ន្រ TTF HIV/AIDS ១១.២៥៣

បារាំង ១០.៨៨៧

មូលនិធិសមធម៌យ្រនឌ័រ (តំបន់) ៩.៦២៧

UNAIDS ២.០០០

អៀរឡង់ ១២០

សរុប (លានដុលា្លារអាម្ររិក) ២០.០៩៦.៨៨៨

United Nations Development Programme

Pasteur Street, Boeung Keng Kang P. O. Box 877, Phnom Penh, CambodiaTel : (855) 23 216 167 or 214 371Fax : (855) 23 216 257 or 721 042E-mail : registry.kh@undp.orghttp: //www.undp.org

United Nations Development Programme

Pasteur Street, Boeung Keng Kang P. O. Box 877, Phnom Penh, CambodiaTel : (855) 23 216 167 or 214 371Fax : (855) 23 216 257 or 721 042E-mail : registry.kh@undp.orghttp: //www.undp.org

Des

ign

by G

rap

hic

Ro

ots

: ww

w.g

raph

icro

ots.n

et