1

2

Contents WELCOME / WELKOM .............................................................................................. 3

FRONT PAGE / VOORBLAD ..................................................................................... 4

PERSONALIA ............................................................................................................ 4

Johan Jacobs ......................................................................................................... 4

WEPENER’S PERAMBULATIONS ............................................................................ 4

2014-06-07 ....................................................................................................... 4

Phelophepa ................................................................................................... 6

2014-06-20 ....................................................................................................... 9

2014-06-28 ..................................................................................................... 11

DRIVER JAPIE TERBLANCHE’S CAREER / JAPIE TERBLANCHE SE LOOPBAAN:

'N LOOPBAAN VAN BENUTTE KANSE! DEUR FANJAN COETZEE ..................... 12

Certificates / Sertifikate ......................................................................................... 34

SPORE MAAR NIE VAN 'N TREINSPOOR NIE ...................................................... 38

Japie se eie hardloop verhaal met insette van Fanjan Coetzee ..................... 38

BONNYVALE STATION: PIET V STAADEN ............................................................ 45

2014-05-23 ..................................................................................................... 45

SUID-AFRIKAAANSE SPOORWEË / SA RAILWAYS / ULOLIWE .......................... 48

SAR Menu / SAS-spyskaart: Deon Bosman ......................................................... 48

Rail joints:Deon Bosman ...................................................................................... 50

Laingsburg: Deon Bosman ................................................................................... 51

Industrial Steam: Strand Somerset West: Marius de Vos ..................................... 51

Danskraal: Emergency Train / Hulpnood Trein: Bill Deyzel .................................. 53

NZ-Suburbans: Bill Deyzel .................................................................................... 54

Danskraal No 40117: Bill Deysel .......................................................................... 55

Concrete Construction Work along the line: Bill Deyzel ........................................ 57

Accident: Ben Greyling ......................................................................................... 60

Cold Sunrise: Ben Greyling .................................................................................. 62

Class 19E Ermelo to Richards Bay: Nicky Grobbelaar ......................................... 63

Full Steam a Head: Beautiful Steam Photos ......................................................... 66

Brackenfell: Deon Kotze ....................................................................................... 67

E1552 & E1468: Gemsbok: Karoo: Bennie Matthee ............................................. 70

Bennie Matthee Suid-Afrikaaanse Spoorweë / SA Railways / Ulolwe ................... 70

3

Track Maintenance / Spoorslypmasjien: Bennie Matthee ..................................... 70

Shosaloza Meyl: Francois Mattheüs ..................................................................... 72

35440 at Klipheuwel: Francois Mattheüs .............................................................. 74

Bospadda: Johannes Botha .................................................................................. 74

Montage: Johannes Botha .................................................................................... 75

Boys & Their Toys ................................................................................................ 76

1952: Worcester Steam Shed: Johan Pretorius .................................................... 77

Accident: E Cape .................................................................................................. 77

NOTES & REPORTS FROM ELSEWHERE ............................................................ 80

Railway Histiory Group ......................................................................................... 80

From the Pivnic Files ............................................................................................ 81

Russia’s own Phelopepha (HBH).......................................................................... 81

Press Cutting re: SAA (via J&J W) ........................................................................ 82

SAA – Johannes Botha ......................................................................................... 83

ZS-AUB ....................................................................................................... 83

ZS-SZD ................................................................................................................. 83

LETTERS ................................................................................................................. 84

Glenn McGaskill.................................................................................................... 84

From Les Pivnic .................................................................................................... 84

WW1: Armoured Trains in German....................................................................... 86

No 20553 / 15070 Pagel’s Circus: Geoff Pethick .................................................. 87

Specie Coach: Jacque Wepener .......................................................................... 87

SAR Uniforms: J Wepener .................................................................................... 88

VISIT TO KOEDOESPOORT: CHAPT 1 .................................................................. 90

No 26215 .............................................................................................................. 92

No 14344 Test Coach: Mobile Metrology Laboratory............................................ 95

Disclaimer and Greetings ......................................................................................... 97

WELCOME / WELKOM

Once again welcome to this issue. Thanks for keeping in touch via our Face Book

page and by email and sometimes by telephone. I am thinking about our Australian

friend, Ray Ellis, which telephones quite frequently from “down under”.

4

Please send your photographs and anecdotes and stories to uloliwe@gmail.com

FRONT PAGE / VOORBLAD

Boon Boonzaaier’s Bosveld Train Safaris at Rooikranse – date was 4 - 2 - 2004 by Hennie Heymans. We have left Oudtshoorn and we are passing Rooi-kranse on the the way to Toorwaterpoort and Port Elizabeth.

PERSONALIA

Johan Jacobs

It is with great regret that you are informed that our deputy editor, Johan Jacobs, has

passed away. Two weeks before his death we visited Val railway station and went to

the place where the Whisky Train was ambushed by the Boers during the Anglo

Boer War.

WEPENER’S PERAMBULATIONS

2014-06-07

Hi guys.

A bonus sightings, thanks to Eugene and Jean who came to visit for the

Phelophepa.

Once again Transnet showed their "efficiency" by forgetting to inform the

right parties that the points had been clamped at Bothaville. This meant

another several hour delay for the Phelophepa's departure from Bothaville...

This did however work in our favour as you will see at the Sand River

bridge.

5

My first train was Grindrod making a dash to get to Welkom station, the

Phelophepa was standing at Friedesheim, waiting. She came past still with 34

028 still not sounding healthy... Hoots from the driver.

The next shot is at Whites.

Then due the train being so late, the electric unit took over at Hennenman

for the run to Bloemfontein, instead of the train first running to

Kroonstad. Eugene informed me this was actually the diesel driver's idea.

Here I met up with Eugene and Jean. It was then decided to head down to the

Sand River bridge near Virginia. Here we got a very late running Algoa

passing the Phelophepa on the bridge, an anxious moment or two were had when

we noticed the Phelophepa behind the Algoa and it seemed that the Algoa was

going to block the Phelophepa - well thanks to Eugene's instructions I

managed these beautiful shots on the bridge.

Next stop was at old Saaiplaas 5 shaft where a load of waste rock was being

loaded, we got this train again at 4 shaft.

Lastly Welkom station and Grindrod. The two mielie trains were staged due to

the crews time being up. You can also see where our best mielies are

headed...

Cheers.

J, J, E & J.

6

Phelophepa

7

8

9

2014-06-20

Hi guys.

Not much...

I got 35-602 just after completing the Mondi timber shunt at Friedesheim.

Joined the crew for a bit of shunting. Have a look at how dirty the

assistant's window is ! Was told this is a Bethlehem diesel on loan.

Then at Odendaalsrus, Grindrod heading into 1 shaft, Then TFR with a load of

mielies from Wesselsbron and Grindrod returning from 1 shaft with a load of

ore for the gold plant.

Lastly 34-499 at Welkom with a return working from Protespan.

Cheers.

J & J.

10

11

2014-06-28

Hi guys. The 34-028 was heading through Welkom en-route to Kroonstad with a load of mielies from Protespan. Then - the illusive ex New Zeeland Metro coaches finally arrived here in Welkom. It was a train of 20 coaches, unfortunately due to Transnet not knowing the time of day, we only got the train when it had already arrived in Welkom. The load was split into two sections, the first photos are of the second 10 coaches being pushed back. Firstly TFR knew nothing about this train, then it was at Whites already heading into the branch... Apparently they stood over in Harrismith and Kroonstad. The usual problems were faced with locos and pilots. For the rest - the pictures can tell the story... The Grindrod guys told us that they are planning to refurbish the coaches where they stand. Spoke of a new coat of paint and needing volunteers, yeah right!! Cheers. J & J.

12

DRIVER JAPIE TERBLANCHE’S CAREER / JAPIE TERBLANCHE SE

LOOPBAAN: 'N LOOPBAAN VAN BENUTTE KANSE! DEUR

FANJAN COETZEE

1 Dagsê Hennie, Ek het met die uitgawe waarin ons Oom Archer gedek het, gehoor dat Japie Terblanche, 'n oud-kollega van my ook kommentaar daarop gelewer het en toe het ek die gedagte geopper dat ek graag 'n artikel oor Japie ook in die tydskrif sal wil sien. Ek het na 'n lang aanloop uiteindelik 'n artikel bymekaargekry. As hierdie artikel klaar is en aanvaar word vir die tydskrif, wil ek graag 'n opvolg deurstuur vir die volgende tydskrif, as die artikel reg is. Ek sal die artikel aanstuur en dan die foto’s wat daarby sal gaan en ek sal probeer om 'n voldoende byskrif vir elke foto te gee. Ek sal dan ook alles wat ek deurstuur vir hierdie artikel onder dieselfde onderwerp stuur nl. Japie Terblanche se hardloop loopbaan.

13

Baie groete en sterkte. Fanjan Coetzee. (Brief verkort)

2 Dagsê Hennie, Ek het hier die artikel oor Japie Terblanche se werksloopbaan. Ek stuur dit aan om u geleentheid te gee om self te besluit of dit sommer in dieselfde uitgawe geplaas moet word al dan nie. Die finale besluit sal by u lê. Ek sal die foto’s wat ek nou beskikbaar het aanstuur en daar is 'n paar dokumente wat ek net weer wil laat scan en dan stuur ek dit onder dieselfde titel wetende Japie Terblanche se werksloopbaan vir U aan. Nogmaals baie dankie dat ek hierdie artikel oor Japie kon doen. Groete Fanjan Coetzee.

MY LOOPBAAN - 'N LOOPBAAN VAN BENUTTE KANSE! DEUR FANJAN

COETZEE

Japie Terblanche is gebore in Koppies in die Oranje Vrystaat op 18 Oktober 1951. Oudste seun van ‘n trotse en stoere Spoorwegman wat begin het as ‘n Arbeider Baanmeester en onder sy Oupa gewerk het. Grootgeword in die onmiddellike omgewing van treinspore en saamgetrek het waar en wanneer sy ouers heen moes verhuis as gevolg van werksverpligtinge. Somtyds was huisvesting 'n kamphut by 'n sylyn of 'n tussenuitwykspoor saam met die Spoorbaanspan wat onder sy Pa gewerk het. Sy laerskoolopleiding het hy voltooi in 'n plaasskooltjie op Geneva stasie. Daarna verhuis hulle na Kroonstad waar hy in Hoërskool Kroonstad (Die Blou hoërskool) skoolgegaan het. Japie vertel: "Toe my Pa Betlehem toe verplaas is nadat hy 'n hoër pos aanvaar het, vra ek hom of ek skool kan verlaat, deels om 'n finansiële bydrae tot die huishouding te kan lewer deur byvoorbeeld, al sou dit selfs net wees om te betaal vir losies, maar grotendeels oor my bewondering vir die groot swart lokomotiewe waarop treindrywers my verskeie kere op die voetplaat getel het om die magtige vure te aanskou. My Pa was daarteen gekant dat ek skool verlaat omdat hy van opinie was dat ek die potensiaal gehad het om universiteit toe te gaan om te studeer vir 'n onderwyser. Gelukkig was my Moeder aan my kant. Ek het Pa belowe dat ek as ek 'n kans gegun sou word ek belowe om altyd 'n goeie werker te wees wat sal poog om 'n sukses te maak van alles wat ek aanpak, geskoei op die voorbeeld wat ek van hom en my Oupa ontvang het". "Op 14 Julie 1969, in die hartjie van die Vrystaatwinter is ek af na die Stasiemeester se kantoor om die nodige aansoekvorms in te vul vir die poste wat adverteer was vir stokers. Op 20 Julie 1969 is ek met die trein Bloemfontein toe. Daar het ek die nodige mediese- en ander toetse suksesvol voltooi maar "o wee" hier duik 'n probleem op. My drome is aan skerwe! Ek is te klein en te lig om as 'n stoker aanvaar te word. Ek weeg 'n skamele 100lb (skaars 46 kg). Hulle bied vir my 'n pos as 'n leerling-baanmeester onder my Pa se beheer aan. Wat 'n voorreg sou dit nie wees nie, maar my liefde lê ongetwyfeld by die groot stoomlokomotiewe. Ek smeek en soebat mnr. Kruger. Ek het later trane in my oë. Ek vertel hom later van my Oupa. My Oupa het my geleer dat goeie staal nie dikte nodig het nie. Op daardie oomblik

14

kom daar 'n man die kantoor binnegestap. Later het ek uitgevind dit was die welbekende lokomotiefinspekteur, Mnr. Van Zyl. Hy het die spulletjie so aanskou en toe vir mnr. Kruger gesê hy moet my 'n billike kans gee. Na deeglike oorweging is dit toe toegestaan." "Op 21 Julie 1969, die dag van die maanlanding wat Amerika so mee gespog het, ontbied die stasiemeester van Betlehem my na sy kantoor. Hy sê ek moet die volgende dag by die lokomotiefloods op Bloemfontein aanmeld by mnr Kaisie Eliah. Ek is op die trein. Treinnommer 82 soos ons dit sommer genoem het want die volle nommer was te lank. 'n Deurnagtrein. Ek wonder nog hoe my ou Moeder moes skarrel om so veel dinge so gou as moontlik agtermekaar moes kry sodat ek gereed kon wees daarvoor. En ek; ek kon nie slaap op die trein nie. Deels as gevolg van die opgewondenheid maar terselfdertyd ook die skielike betreding van die grootmenswêreld. Op die koue Wintersoggend van 22 Julie 1969 stap ek die klaskamer binne en ontdek dat die klas gevul is met mannetjies van my eie ouderdom. Ek wonder wat het hulle gedink van hierdie klein kortgat wat hier inkom. Hulle was almal groter in lyf as ek." "Ons begin toe ook dadelik met die induksie en daarna teoretiese opleiding wat opgevolg is met praktiese opleidingsritte op die groot en statige lokomotiewe. Op 04 Augustus 1969 kry ek 'n lekker verrassing. Dis my aanstellingsbrief as leerlingstoker, gestasioneer op Bloemfontein! Elke dag is 'n splinternuwe ervaring en op 15 September 1969 moet ek aanmeld by die Spoorwegkollege op Naval Hill, waar die beroemde Wit Perd 'n ogie oor ons hou. Hier voltooi ek my klasopleiding suksesvol onder leiding van mnr AP van Rooyen. Daarna begin ek werk as 'n stoker vir treindrywers soos Oom Tom van Biljon en Marais. Daarmee ook natuurlik saam met die loodsmanne in die loko. (Dis ons afkorting vir lokomotiefloods). Ek werk hard en geniet dit te midde van dekselse harde fisiese arbeid. Maar hier in my binneste verlang ek. En, ja niks anders as 'n bord boerekos en nie enigiemand s'n nie. My Moeder s'n. My hart trek sommer so 'n punt terug huis toe! Die gevolg was dat ek so op 'n dag by die lokovoorman se kantoor toe is om te vra of daar 'n moontlikheid bestaan dat ek dalk 'n oorplasing terug Betlehem toe kan kry. Op 'n Vaderlike manier verduidelik hy vir my dat dit in my beste belang sal wees om eerder op Bloemfontein te bly aangesien die lokomotiewe wat in Betlehem gebruik word omtrent almal "graaf"-lokomotiewe is en dat die meganiese lokomotiewe op Bloemfontein my baie beter sal baat met my lengte en gewig. Ek smeek maar weer en “Dankie Vader”, na twee weke is my versoek toegestaan. Op die 1ste Desember 1969 meld ek toe ook in Betlehem aan." Die ongelooflike harde werk van 'n stoker word dan ook beloon met die boerekos waarna ek so verlang het. So het die tyd aangestap en op 12 Mei 1972 is ek terug Bloemfontein toe vir my Finale Stokersopleiding en weereens as 'n student van mnr AP van Rooyen. Ek slaag dit en nou is ek 'n volwaardige stoker! Trots!" "Ek het die voorreg om as stoker op al 44 die 15E klas lokomotiewe wat ook my gunsteling lokomotief was, te werk. Daarmee saam stook ek verskeie ander lokomotiewe waaronder Nommer 641 en 544, die baie ou 6 klas lokomotiewe.

15

Gedurende my Stokerloopbaan los ek ook af op ander depots nl. Arlington, Heilbron en Harrismith. Dit het voortgeduur totdat ek 'n gereelde treindrywer gekry het in die persoon van Oom Bill Goldswain. Wow! Dit was nie net die voorreg van 'n gereelde Treindrywer nie; Ons het selfs 'n gereelde lokomotief gehad, nl 1940 'n 12R lokomotief in die rangeerterrein. En hoe wys jy jou dankbaarheid? Spit en polish dink ek is 'n gepaste term. My lokomotief blink. Ek kry toe later 'n geleentheid by Oom Gawie Greeff om op die skakel te werk met gereelde lokomotief 2983. Na verloop van tyd werk ek saam met Oom Dawie Kleinhans en hy leer my die volgende: Voor ons begin werk bid ons "LIEWE HEER WEES ONS HANDE, ONS Oë EN ONS VERSTAND GEDURENDE DIE RIT". Dis iets wat ek tot op die letter uitgevoer het tot met my aftrede. Dit het gepaardgegaan met wonderlike resultate en selfs wonderwerke wat gebeur het; wonderlik wonderbaar hoewel onverklaarbaar." "Later het ek saam met Oom Willem Weyers (vandag 84 jaar oud) op lokomotief 2980 begin werk totdat ek die amptelike oorskakelingsklasse van stoom na elektriese- en diesellokomotiewe bywoon en ook suksesvol voltooi. Dit was nadat die trajek tussen Kroonstad en Harrismith elektrifiseer word en Oom Gert Otto en Oom Piet “Woer-woer” van der Merwe die eerste treindrywers op die elektriese lokomotiewe klas 6E word. Die stoomlokomotiewe raak stadigaan minder. Lokomotiewe 2891 - 2899 (15E) vertrek na die destydse Rhodesië. (Zimbabwe). Alhoewel ek gekwalifiseer is om op elektriese eenhede te werk, word ek steeds gevra om as Stoker te werk en werk dan onder andere op die GEA en GO lokomotiewe deur Betlehem en na ander provinsies." "Op die elektriese lokomotiewe werk ek gereeld saam met Oom Gert Otto. Hy was ook die President van ons Vakbond (destyds LEMAS). Ons werk dan ook gereeld "Naamtreine" soos die Oranje-snel en die Drakensberg. Met die laaste rit ooit van die Staatspresidentstrein genaamd Die Wit Trein is ek die laaste treindrywersassistent en Oom Gert Otto die treindrywer wat die trein op Kroonstad oorneem by Oom Piet van der Merwe en wyle IB Nel, onderweg na Harrismith. Die elektriese eenhede se nommers was E805 en E804, baie aanskoulik met witgeverfde wielbande en lug- en vakuumpype." "Die tyd staan nie stil nie en toe die tyd ryp word vir my om my te bekwaam vir 'n treindrywer, weier ek drie keer om te gaan vir die amptelike opleiding, deels oor my liefde om op stoomlokomotiewe te werk. Later word ek deur destydse lokmotiefloodsvoorman oorreed om aan te beweeg en ek besluit toe dat ek bereid is om te gaan uit respek vir die vertroue wat hy in my gestel het deur my byvoorbeeld te gebruik as bediener op 'n volg-lokomotief te werk om omruil-lokomotiewe na Arlington en ander plekke waar daar nie 'n treindrywer op die agterste lokomotief beskikbaar was nie. Ek aanvaar die nominasies en die depot wat die laaste van 39 moontlikhede was, word die een waarheen ek gestuur word, genaamd Germiston." "Nou moet ek Esselenpark toe gaan vir my Dryweropleiding. Intussen het ek die droom van my lewe ontmoet. Op Reitz in die Vrystaat. 'n Rooikop Engel. 'n Geskenk uit die Hand van My Vader in die Hemel! Na 'n romanse van slegs 6 maande en 13, 000 kilometers trou ons op 1 April 1972. Uit hierdie huwelik word drie kinders

16

gebore. En met die genade van Hom wat die huwelik ingestel het, het ons onlangs die 42 ste herdenking van ons huwelik gevier!" "Om terug te keer na my Drywersopleiding in Esselenpark (vandag Centre of Exellence). Die kollege se naam is met goeie reg "gedoop" as Wewenaarshoogte. Terwyl ek hier was probeer ek alles in my vermoë om na afloop van my opleiding eerder terug te gaan Betlehem toe as om oor te plaas Germiston toe, maar ek het nie eers met die hulp van die destydse afdelingshoof, mnr du Toit, asook instrukteur, mnr Kleingeld, dit kon regkry nie. Jesus het hier besluit ek moet Germiston toe en dit is wat moet gebeur. Die destydse Hoof van Esselenpark het my dan ook geroep en die volgende aan my op 'n heel familiêre manier oorgedra: "Sorry Pêl. Jy gaan Germiston toe en gebruik die geleentheid om 'n moewiese sukses daarvan te maak". Ek slaag met 100% op 6 Desember 1974. Ek meld in my eie depot aan vir die praktiese opleiding (Deel IV) wat deur Oom Gert Otto gedoen word. Ek slaag en word deur wyle Hennie Klopper aangesê om op padkennistoetse te ondergaan omdat personeel benodig word om gedurende die Kersfees-seisoen treine te dryf en dit duur voort totdat ek op 2 Maart 1975 op Germiston moet aanmeld. Net voordat ek vertrek vanaf Betlehem kry ek die voorreg om met spesiale vergunning van die lokovoorman, mnr K Werner, en senior-lokomotiefloodsvoorman, mnr H Borraine, saam met treindrywer Oom Gert Pienaar die eerste 25NC (Non Condensor) 3411 stoomlokomotief in Bloemfontein te gaan haal vir toetse. Hierdie lokomotief het toe ook sy permanente lokomotief geword saam met Kleinboet Piet totdat Piet ook 'n stoomtreindrywer geword het." "Ek kom in Germiston aan. Hier het ek die voorreg om onder die bekwame leiding van treindrywers, Oom Jan Archer en Oom Jan Olivier, padkennisopleiding te ondergaan. Hierna werk ek op die rangeerskakels, later opelyn-treine en nadat ek vir ongeveer vier jaar hier aangestel was as 'n treindrywer skryf ek die gevreesde Bekwaamheidseksamen en nog 'n ruk later skuif ek op die destydse senioriteiskode op na die diagram waar ek die voorreg het om ten minste vooruit te weet hoe laat ek elke keer aan diens moet kom; dit in teenstelling met die jare wat dit voorafgegaan het waar jy nie eers twee dae vooruit kon beplanning vir enige sake van persoonlike belang kon doen nie; jy het bloot kom werk en na jy jou skof voltooi het, het jy eers uitgevind wanneer jy weer aan diens sou moes meld. Dit was "First-in-first-out" genoem. Net nadat ek my Bekwaamheidseksamen met lof geslaag het, ontvang ek saam met wyle Oom Bart van Rensburg 'n teleksberig dat ons moet aanmeld vir 'n sifting vir bevordering na lokomotief-inspekteurs. Alhoewel ek baie verbaas was oor die nominasie, het ek duidelik maar net geantwoord dat ek nie sou belangstel nie omrede dit lynreg in botsing is met die belofte wat ek in 1969 aan my Pa gemaak het nl. "Dat ek net 'n goeie Treindrywer wou wees." Gedurende 1980 kry ek opleiding in motorwa-treine en wel op die 5M2A treinstelle en in 1985 word ek bevorder na Germiston Voorstedelik waar ek werksaam was tot en met my aftrede op 31 Oktober 2009." "'n Ander geleentheid wat ek toe kry om my naaste te dien was toe ek onbestrede verkies is as die taksekretaris van Lemas/voetlaatpersoneelvereniging en later Utatu. Vandag staan die vakbond bekend as Utatu-Sarwhu. Ek dien hier van 1994 tot 2002

17

waar ek die voorreg het om saam met manne soos Theo van Rooyen en Martin Claasen te werk en ons te beywer om die lewensomstandighede van die jongpersoneel in alle grade te verbeter en te vergemaklik. Met die samewerking van hierdie twee manne het ons baie dinge reggekry en ook moontlike stakings afgeweer. Al vyf depots met wie ek dan ook saamgewerk het, het my altyd heelhartig ondersteun. Ek is ook dankbaar dat, soos in Betlehem hier manne soos wyle Koos van Wyngaardt en Dolf Kuhn die vakbond se leisels stewig kon vashou en ek daardeur baie by hulle kon leer. Ek was ook in die hoedanigheid van vakbondlid die voorreg gebied om met die toestemming van Chris de Vos en wyle Oom Faan Gouws opleiding te kon ondergaan by die Universiteit van Pretoria in Arbeidsake en verwante wette. Wat 'n geleentheid om as 'n treindrywer die universiteit te kon bywoon. So ontvang ek dan ook my sertifikaat saam met my familie by 'n amptelike gradeplegtigheid." "So was daar ook laagtepunte en alhoewel hulle nie baie was nie, was die grusame treinongeluk tydens 'n besetting op die Germiston - Kwesine trajek seker die een wat my ook die langste sal bybly. Ek was destyds die vakbondverteenwoordiger en dit was nie net onbeskryflik moeilik om twee van my beste vriende en kollegas aan die dood af te staan nie, dit het ook 'n sekere mate van opstandigheid in my gemoed gebring as ek dink hoe ons by bestuur gepleit het om die plaaslike werking tydens die besetting veiliger te maak. Ek en my kollegas was selfs bereid om op eie onkoste 'n "teken" te laat maak wat soortgelyk is aan die rymagtiging waarmee 'n trein op enkelyne afgestuur word om te verseker dat slegs een trein op 'n keer op 'n betrokke spoorlyn in 'n betrokke trajek is. Dit was seker die grootste hartseer en beproewing waaraan ek ooit onderwerp was tydens die hofsaak en die departementele ondersoeke. Die twee kollegas wat ons aan die dood afgestaan het was Hans van den Heever en Johan Smit. (Johan was altyd 'n bron van vriendelikheid en destyds toe ons op die goederetreine gewerk het saam met 'n assistent op die voetplaat, was hy seker die netjieste drywersassistent met wie ek die voorreg gehad het om mee saam te werk.) Hulle afsterwe, en vernaamlik op so grusame manier was absoluut onnodig gewees." "Van die hoogtepunte in my loopbaan as vakbondverteenwoordiger was die een wat vir my uitstaan die saak van 'n toesighouer, mnr Nhlapo, wie se saak en behartig het. Hy was toe eintlik 'n lid van 'n ander vakbond. Bestuur moes sy salaris met oortyd aan hom terugbetaal. Daarbenewens het ek vele sake van my vakbondlede met groot sukses behartig. Ek sal altyd aan Koos van Wyngaardt dank verskuldig wees vir die oop oor wat hy my altyd gegee het en my nooit mislei het nie. Ek het toe op 30 November 2002, na 'n baie bevredigende tydperk as vakbondverteenwoordiger bedank." "Ek sluit my loopbaan af as Treindrywer op 31 Oktober 2009 en tree af met 'n 35 jaar ongeluksvrye dryfdiens. Dit doen ek met baie opregte erkenning aan my Hemelse Vader. Ek betuig my dank aan alle departemente met wie ek saamgewerk het. Dis soos my Oupa my geleer het nl: "Dat al die Spories deel uitmaak van 'n ketting en elke departement is 'n skakel in hierdie ketting en as een vrot is kan die ketting nie gebruik word nie."

18

Dankie manne (en dames wat baie later gekom het) want my lewensketting was altyd vol vertroue en geloof in julle bydrae." "As ek vandag so terug sit en dink aan die 40 jaar wat verby is, flits daar baie dinge deur my gedagtes. Dingetjies soos:

Toe my drywer vir my gesê het ek is die kragstasie wat hierdie magtige stoommasjien aan die gang moet hou en dit nogal met my gewig en lengte wat aanvanklik nie aan die Spoorweë se standaard voldoen het nie;

Die eerste dag dat ek onafhanklik as 'n treindrywer gewerk het met die besef dat die Spoorweë my vertrou met hulle eiendom wat miljoene Rand werd is;

Die dag toe mnr. van der Merwe (Oom Boet) my aanbeveel het om nomineer te word om sifting te gaan aflê vir die pos van destyds lokomotief-inspekteur (trajekbestuurder);

Die dag toe mnr Breytenbach (Oom Willem) sy vertroue in my gestel tot so 'n mate dat hy my toestemming gegee het om, nog voordat ek die bekwaamheideksamen afgelê het, 'n spesiale snelpassasierstrein vanaf Kroonstad na Germiston te bedien;

Die dag toe ek die Drywersassistent op die laaste Wittrein was wat geloop het;

Die dag toe die Lokomotiefsuperintendent, wyle mnr Hilton Park, my vrygeskel het van 'n insident op Welgedag. Daarna het hy my beloon deur my voorstel te aanvaar om pyle aan te bring aan sinjale om hulle posisie vir treindrywers en alle ander spoorgebruikers te vergemaklik;

Die dag toe mnr Park tydens oorhandiging van my eerste veiligheidsmedalje in die vorm van 'n lapelknopie na my te verwys as "Eerlike Japie", iets wat my die res van my loopbaan gekenmerk het;

Die week toe ek saam met die destydse hoof-meganiese-ingenieur, mnr Arendt, met sy kenmerkende pyp wat hy gerook het, 'n toetstrein gewerk het. Die trein het bestaan uit NZR passasiersrytuie asook die wit treinwaens wat destyds by die Victoriabrug-onderhandelinge aangaande Rhodesië gebruik is en waar hy my vertrou het deur vir my te sê: - "Jaag op die toegemaakte hooflyne tussen Johannesburg en Kaalfontein totdat jy tevrede is dat die remme voldoende is vir die belangrike trein". "Ai, ek het die P&T personeel wat op die trein was later so jammer gekry met al die kere dat ons in die trajek moes stop om verstellings aan die remstelsel te doen en ook om remblokke te vervang ".

Die drie keer dat ek as eerste en een keer as derde treindrywer, met padwedlope permanente wedloopnommers ontvang het.

19

Die feit dat ek slegs twee keer laat aangemeld het vir diens (Geen treine vertraag nie).

Die feit dat ek slegs sewe keer, waarvan drie keer B.O.D., afsiek was. (Eer aan My Vader in die Hemel)".

"Dit is dan my verhaal van goeie tye toe die Spoorweë nog 'n plek was waar mens met trots kon sê: "Ek is 'n Sporie". Tye toe versekeraars en motorhandelaars jou oorval het as daar 'n verhoging toegestaan was". "My verhaal soos ek hierbo dit weergegee het dra ek op aan die persone wat 'n buitengewone invloed op my lewe gehad het en ek salueer julle.

My dierbare eggenote van 42 jaar (My versorger, kok, dokter, psigiater en Moeder van my kinders),

Oom Bill Goldswain,

Oom Gawie Greeff,

Oom Dawie Kleynhans,

Oom Willem Weyers,

Oom Gert Otto,

Oom Piet (Woer-woer) van der Merwe,

Instrukteurs AP van Rooyen en R Kleingeld.

Oom Willem Breytenbach,

Oom Boet van der Merwe,

Oom Tom van Zyl,

Oom Tom Coetzer,

Oom Jan Archer,

Oom Jan Olivier.

My Pa, Japie Terblanche (oud PWI - Spoorbaaninspekteur).

My Oupa Gert Lessing (Oud PWI - Spoorbaaninspekteur).

Koos van Wyngaardt,

At Botha,

Theo van Rooyen,

Martin Claasen,

Fanjan Coetzee,

Mnr Senny van den Oever en

Oom Johan Harmse asook al die mense wat die Liewe Here oor my pad gebring het."

"Ek sluit dan af met dit aan my kollegas wat nog in diens is: LEEF JOU DROOM EN BEWYS DIE KANSE EN VERTROUE WAT IN JOU GESTEL WORD ALTYD REG". Barend Wagner, 'n kollega van Japie, skryf die volgende: "Praat van Japie dan kom daar dadelik in my gedagte op toe ek nog 'n drywersassistent was en by geleentheid saam met hom gewerk het vanaf Germiston na Klerksdorp en terug. Destyds as jy gevoel het dat jy nou lank genoeg aan diens was en daar nog nie vooruitsigte was dat jy binne 'n afsienbare tyd sou afteken nie, het jy die voordeel gehad om die bedryfskantoor te versoek om vir jou aflospersoneel te reël of om ander reëlings te tref soos wat die diens die beste sou pas. Ons was nog in die GVB

20

(Gesentraliseerde Verkeerbeheer) gebied en dan word die versoek deur hulle herlei na bedryf toe. (Daar was destyds nog nie die voorreg van selfoonverbinding nie.). Japie was my Treindrywer op die betrokke dag. Japie het gestop om GVB in kennis te stel dat die tyd wat aflos versoek was, verstreke was. Die kontroleur het gevra of hy die trein sal werk tot by die eindbestemming en dis wanneer jy besef dat jy nie as 'n minderwaardige gesien word nie, want eie aan Japie se geaardheid, het hy nie by homself besluit nie; Nee, hy het hy gesê hy gaan eers die drywersassistent vra of hy ook bereid is om in te stem om dit te doen. Dit is wat ek van hom kan sê; hy het altyd ander se belange op sy hart gedra. Ons was ook baie bevoorreg om hom as ' n vakbondverteenwoordiger in Germiston te hê. Hy was altyd gewillig om jou te help; of dit met hoofkantoor was of met vakbond-aangeleenthede. Ek sê daarom graag: "Dankie Japie vir dit wat ek by jou kon leer; oor die werk in die algemeen asook oor vakbondaangeleenthede, aangesien ek self later die voorreg en eer gehad het om vakbondverteenwoordiger in Germiston te kon wees". Barend Wagner. Fanjan Coetzee skryf: "Japie was een van die mooi voorbeelde van 'n persoon wat deur sy eie ambisie en ywer sy deur loopbaan homself bekwaam het om 'n spesialis op sy eie gebied te wees. Ons hoor vandag so baie in die besigheidswêreld en ja soms ook in die Maatskappy van persone wat deur die invloed van familie en vriende in poste aangestel of daartoe bevorder of bevoordeel is. In sy geval was dit egter anders. Een van die mooi dinge wat ek hom eendag hoor sê het is dat niemand sy kontroles uit sy hande sal vat nie. Dit getuig van selfvertroue in dit waarmee jy jouself besig hou. In die tyd wat hy as vakbondverteenwoordiger gedien het, het ek, alhoewel ek nie in reïnkarnasie glo nie, somtyds gedink as reïnkarnasie 'n werklikheid was dan moes hy 'n terriër gewees het. Ek weet nie presies watter tipe terriër nie, maar sweerlik nie een wat jy kon paai nie. Hy het hom nie laat beïnvloed of intimideer deur iemand wat sy opinie wou laat verander het nie". Fanjan Coetzee skryf verder: "Japie se belangstellingswêreld het ook nie by treinspore geëindig nie. Hy het 'n intense belangstelling in blokkiesraaisels. As ek sê intens dan sien ek in hom iemand wat 'n positiewe bydrae kon lewer in die opstel van 'n opvolg Blokraaiwoordeboek. Hy het so gereeld as wat hy daarmee besig was, woorde wat hy op verskeie plekke gevind het, op 'n manier vergader (somtyds op papiertjies wat jou herinner aan iemand wat inkopiestrokies vergader, of selfs inskrywings in sy woordeboeke) en ek vermoed hy gaan 'n groot deel van sy pensioen kan spandeer om al die nuwe woorde wat hy bymekaargemaak het op rekenaar te plaas. Verder het hy my ook inspireer om 'n klompie jare gelede in te skryf om 'n hele ensiklopedie te vergader van tydskrifte oor treine - World of Trains - wat ons oor 'n tydperk van meer as twee jaar, elke tweede week ontvang het. Dit het inligting oor Spoorweë van reg oor die wêreld bevat. Ongelooflik interessant. Daar het dit ook nie gestop nie. Hy het selfs by geleentheid sy vaardigheid op die proef gestel en sy eie lokomotief met aanwysings uit 'n tydskrif te bou. Ongelooflik. Hy het hom selfs besig gehou met voëls. Nie bloot aankoop vir gewone tydverdryf nie. Hy het gebroei en navorsing

21

gedoen. Hy kon later aflei hoekom voëleiers vir so naby as 60 km uitmekaar uit sou uitbroei of nie en wat die redes daarvoor sou wees. En dan was hy geseën met 'n lewensmaat wat net so intense liefde vir diere in die algemeen, maar voëls in die besonder sou hê. Adrie het 'n slag met haar diere en voëls soos wat ek lanklaas teëgekom het. En ja sulke dinge kom uit op maniere wat die menslike brein nie altyd wil aanvaar nie. Byvoorbeeld waar voëls sou wegvlieg bloot deur 'n klein nalatigheid en dat sy die voël later sal opspoor en self verbaas staan wanneer die voël uit 'n boom uit afklim en op haar arm sal loop terug na haar toe en dit sommer klink of hulle sou sê: "Dankie Ma". En interessant genoeg het dit al by verskeie geleenthede gebeur, hetsy by die huis of selfs op plekke soos Warmbad wat 'n goeie paar ure se ry van hulle huis af is. Ek mag dan ook nie nalaat om te noem dat dit geen geheim is wie die Rugbyspan is vir wie Japie ondersteun nie. Die Blou Bulle! Dan was daar die inspirasie wat ek by Japie gekry het om te begin om aan padwedlope mee te doen, waarin ek in 'n ander artikel meer uitgebrei het. Wat 'n merkwaardige persoon". Fanjan Coetzee sluit af met die volgende: "As ek die eerste paragraaf van hierdie artikel lees, vra ek myself af hoeveel mense kan by aftrede terugkyk en sê kyk waar het my lewe begin en waar het ek geëindig? Dit is baie bemoedigend en dwing terselfdertyd respek af. Bravo Japie!" Heel gepas is hier dan ook die gebed van 'n graadverteenwoordiger:

DIE GEBED VAN 'N GRAADVERTEENWOORDIGER Liewe Heer help my om aan te bied:

My hand vir iemand wat vriendskap nodig het, My hart vir iemand wat liefde nodig het,

My begrip vir iemand wat wil hê 'n ander moet luister, My bedagsaamheid vir iemand wat nodig het om te weet dat 'n ander omgee, My vriendelikheid vir iemand wat onvriendelik deur die lewe behandel word,

My geselskap vir iemand wat eensaam is, My kalmte vir iemand wat onseker, veward of verdwaas is,

My vertroosting vir iemand wat treur, My welwillendheid teenoor heel U skepping,

My deernis vir alles wat lewe. Liewe Here, help my om my lig te laat skyn.

5

22

121 Die dag toe Japie sy Laaste Rit gery het. Hy en Adri

23

127 Die bord wat tradisioneel voor aan die trein wat gebruik word vir die laaste rit, vasgeheg word.

142 Japie in die kajuit van die treinstel toe hy sy Laaste Rit gery het.

24

149 "n Baie spesiale koek wat vir Japie gebak was om sy dienstydperk te gedenk en te geniet.

Drakensbergsneltrein. Hierdie was die oorspronklike Bloutrein wat omskep is om die Groen trein te word nadat die nuwe Bloutrein gebou en in bedryf gestel is.. Dit word

25

die Drakensberg genoem.

Genevastasie. Dis die stasie waar Japie as kind begin skoolgaan het.

Hennie, Ek stuur nog foto’s. As ek meer inligting kry oor die detail van sommige van hierdie foto’s, sal ek dit aanstuur met 'n verduideliking volgens die nommers aan die linkerkant van elke foto. Baie dankie Fanjan Coetzee

26

0032 Japie agter die kontroles van 'n lokomotief.

004 'n 10M5 metro-treinstel.

27

009 Victoria Waterval se brug

0022 Stoomlokomotief 12BR nommer 1940.

28

12BR

Foto: 0023 Stoomtrein Foto: 0034 Stoomtrein

7

Hennie,

29

Hier is nog foto’s van Japie se loopbaan. Ek wil graag ook net sê dat as ek meer detail het oor foto’s 0035 en 0036, dan sal ek dit aanstuur met die nuwe detail. Baie dankie. Fanjan Coetzee

0035 Stoomtrein.

0036 Stoomtrein

30

0038 Japie is die stoker op die lokomotief.

Japie wat nog in sy stokeruitrusting pas na 45 jaar!

31

Laaste rit - Toe Japie vakbondverteenwoordiger was. Dis hoe daar tradisioneel afskeid geneem word met 'n treindrywer se laaste rit. In hierdie geval was dit Johan

Boonzaaier. Op die foto v.l.n.r. is Fanjan Coetzee, Mac McMahorn, Japie Terblanche, Piet Liebenberg, Johan Boonzaaier, Hendrik Marx en Schalk Burger

(Staal).

Japie die groot Blou Bul ondersteuner!

32

Toekenning deur Metrorail - 'n Toekenning wat deur Bestuur op depot vlak gemaak was aan verdienstelike personeel. Trots in sy treindrywer uniform - Japie met een van die reekse uniform wat oor die jare aan Personeel uitgereik was.

Dagsê Hennie, Ek het hier die laaste bydrae van Japie se loopbaan. As dit nie geplaas kan word nie oor tyd of spasie, is dit goed so. As net 'n gedeelte hiervan plek kan kry sou ek graag nr 3 en nr 9 nog wou plaas. Ek neem aan die sertifikate kan verklein word. My kennis met dit is beperk. As ek so iets regkry is ek gewoonlik so opgewonde dat ek skoon vergeet hoe ek daarby uitgekom het. Nogtans bly dit heeltyd 'n uitdaging. Ek deel sommer so in die verbygaan iets wat ek so 'n paar maande gelede in Vereeniging ondervind het. My trein word op platform 2 binnegelaat i.p.v. platform 1. Dis die Johannesburg platform en ek is oppad terug Germiston toe. Hier kom 'n passasier aangestap en vra vir my: "Joburg?" "What?" "Joburg?" "No, Germiston" "Joburg?" "No Germiston" "Where are you going to?" "Joburg" Die man se hemp is oopgeknoop. Dis 10:48 op 'n Sondag en hy kom uit die rigting van die taxi-staanplek. Sy bors is vol bloed en hy het 'n sny oor sy gesig van ten meinste 10 cm. Hy is duidelik nog onder die invloed van drank.

33

Ek vra hom: "What happened to you?" "No , they stab me" "Where?" "At the taxi rank" Ek sê vir hom: "Look at your face!" Die gesig het ten minste 10-20 fyn steke nodig. Hy draai sy kop so 'n paar keer regs en links en antwoord met: "No sir, I cannot see my face". So met my innige jammer kry omdat ek weet as daar nie iets aan gedoen gaan word nie, gaan hy 'n lelike letsel vir die res van sy lewe oorhou, kon ek nie anders as om in my binneste te lag oor die manier hoe hy probeer om sy gesig te sien en hier voor hom is nie 'n spieël nie, net die geel verf van die trein. Baie dankie vir die voorreg om hierdie artikel van Japie te kon doen. Groete Fanjan Coetzee

34

Certificates / Sertifikate

1. Sy dienssertifikaat

35

2. Sy erkenning van die vakbond vir 8 jaar as Verteenwoordiger.

36

3. Sy sertifikaat van Pretoria Universiteit.

37

4. Japie en die President van UTATU-SRAWHU, George Strauss.

5. Vier treindrywers. Fanjan Coetzee, Carel du Preez, Japie Terblanche en Roelf Kotze tydens 'n naweek in Durban wat Bestuur ons geborg het as erkenning van 30 jaar ongeluksvrye dryfdiens.

Foto’s 6 en 7 Esselenpark Opleidingskollege (Wewenaarshoogte), waar ons as treindrywers opgelei was.

38

8. Stoomtrein 9. Japie en Adri tydens die oorhandiging van een van sy vele ongeluksvrye dryftoekennings. Hierdie was vir 30 jaar.

SPORE MAAR NIE VAN 'N TREINSPOOR NIE

Japie se eie hardloop verhaal met insette van Fanjan Coetzee

Hierdie verhaal van my lewe strek oor 'n tydperk, sover, van 28 jaar. Waarom sover? Ek is nog steeds op daardie pad. Dit het begin met 'n wegbreek by die Eiland Vakansieoord gedurende Desember van 1985. Terwyl ons daar vakansie hou bied die oord 'n pretloop oor 3 kilometer aan. Ek en vroulief besluit toe, so terwyl ek bietjie "gekuier" het, ons gaan hierdie Tzaneen boertjies aanvat op hierdie uitdaging. Die uiteinde was dat ons albei vir 'n paar dae gesukkel het om in en uit die karavaan te klim. Daar en dan besluit ek taboe met vet en seer bene en begin terstond op die teerpad oefen. Ek sluit by Boksburg Atletiekklub aan en ek is nog steeds 'n lid by dieselfde klub. 28 jaar later en een van die lede met die langste lidmaatskap tot op hede. Ek verneem toe dat jy vir ten minste 12 maande moet oefen voordat jy 'n groot wedloop aandurf. Ek dink toe by myself "A nee a bog en ek gaan sien my destydse Senior Roosteropsteller mnr Antonie Neethling (Oom Tone) en verduidelik my nuutgevonde ambisie en jou wrintie hy wys my die deur en sê "Boetie, hierdie is Germiston. Hier kry jy nie verlof vir nonsies nie". Ek besluit toe om na die destydse Senior Loodsvoorman Mnr. Tom Coetzer (Oom Tom) toe te gaan en so bietjie op Oom Tone te "klik" deur te herhaal wat hy gesê het en gelukkig breek hy die ys met sy kenmerkende glimlag en diep stem. Hy vra egter dat ek dit skriftelik sal motiveer as ek 'n paar dae in Meimaand verlof wil neem. Ek verduidelik dat ek gelees het dat die Comrades Maraton deur 'n Treindrywer, ene Mnr. Vic Clapham begin is en ek is van mening as hy dit kan doen, so kan ek ook. Oom Tom vra my so ewe of ek al gesien het hoe rol die atlete oor die wenstreep en of ek nou myself wil gaan verongeluk? Hy tel nogtans die telefoon op en bel Oom Tone om hom te verwittig dat hy op sy verlofrooster moet aanteken dat ek verlof gegun moet word om aan die Comrades

39

Maraton te gaan deelneem. Hy is selfs bereid om my treine te werk terwyl ek weg is sou dit nodig wees. Daar begin ek toe in alle erns oefen. Dit gaan gepaard met die inboet van kosbare rustyd tussen skofte. So neem ek deel aan my eerste amptelike wedloop met 'n paar goedkoop skoene en o alla wee; dis kniepyne, kuitpyne en blou toonnaels. Vroulief bederf my, nee sy kom letterlik tot my redding met 'n paar Nike hardloopskoene. Ek besluit - ek wil, ek kan en ek sal en dit word ook later my spreukwoord teen die opdraendes en tydens swaar tye op die pad. Om egter aan die Comrades Maraton deel te neem is nie bloot inskryf en gaan hardloop nie. Jy moet kwalifiseer en om te kwalifiseer moes jy destyds 'n standaard Maraton (42 km) aflê binne 4 ure 30 minute. Ek oefen dat dit bars, skryf in vir 'n Maraton en voltooi dit in 'n verstommende 4 ure 5 minute. Ek besef toe dat ek nie net vir die Comrades Marathon gekwalifiseer het nie, maar selfs vir die Two Oceans Marathon wat se Kwalifiseringstyd destyds 4 ure 15 minute was. Ek is so begeetserd dat ek sommer vir die Two Oceans sowel as die Comrades Marathon inskryf. Ek het toe al deeglik begin besef dat ek dringend hule nodig het en 'n tipe hulp wat ek nie by enigiemand gaan kry nie. Daar word die gedagte gebore wat ek toe begin het iets wat ek tot vandag toe, na 28 jaar, nog steeds toepas. Ek neeem twee papiertjies. Op die een skryf ek "EK IS NIE MOEG OF SEER NIE" en op die ander een "JESUS U IS MY HEER; U SAL MY NIE BEGEWE OF VERLAAT NIE". Hierdie twee papiertjies sit ek netjies onder my skoene se binnesole. Ek begin toe sommer dadelik met verblyfreëlings en hier begin 'n wedloop-loopbaan wat ek nie gedink het sou realiseer nie. Elf keer is ek Kaapstad toe en 25 keer Natal toe. Ek bly in die Natalia ATKV oord vir die agtereenvolgende 25 jaar. Ek dink dis 'n rekord. En so behaal ek my eerste medalje op vir albei wedlope wat die eerstes was van vele. Destyds moes jy die Two Oceans Marathon in 6 ure voltooi en die Comrades Marathon moes jy binne 11 ure voltooi. Dit beteken in Afrikaans dat jy jou stêre moes roer om dit te doen binne die afsnytyd. (Daar is gerugte wat die rondte gedoen het dat jy die Comrades Marathon kan voltooi binne die afsnytyd as jy net bly stap, maar dis bog.) Terug by die huis na die moordende wedlope sê jy vir jouself dat jy dit nie weer gaan doen nie. Polly Shorts was die groot vernieler op die Comrades Marathon. Ek het egter myself nie eers behoorlike ruskans gespaar nie en net aanhou hardloop en voor jy jouself kom kry skryf jy al weer in vir die volgende jaar se Marathon. So het ek dan natuurlik nie die opgewondenheid vir myself gehou nie. Ek het my kollegas by die werk daardeur geïnspireer en verduidelik dat dit nie nodig is om duisende kilometers op die pad te spandeer met hardloopskoene nie. So gebeur dit dan ook en gedurende 1993 word 'n nuwe rekord opgestel van 'n totale groep van 13 Treindrywers net in Germiston wat oefen en uiteindelik deelneem aan die Comrades Marathon. By onlangse navraag was dit bevestig dat in die 1993 Comrades wedloop nog die meeste Treindrywers regdeur die Republiek deelgeneem het. Die rekord staan steeds. Die gevolg was dat drie van my kollegas en groot vriende dan ook self soos ek permanente nommer op die Comrades verwerf. Hulle is Roelf Kotze, Steve Golden en Fanjan Coetzee. 'n Permanente wedloopnommer word uitgereik aan 'n

40

atleet wat die wedloop tien keer voltooi het binne die afsnytyd. Ek het op vier wedlope in die land permanente nommers verwerf. Ek het altyd my bes probeer om selfs gedurende wedlope die goeie beeld van 'n Spoorwegman uit te straal. Dit was soms net om 'n sakkie water aan 'n mede-atleet te gee al het jy geweet jy gaan dit dalk self later nodig kry, of soos met die Comrades Marathon in die laaste gedeelte van die roete om 'n mede-atleet te bemoedig en hom of haar te herinner aan die feit dat hulle 'n hele jaar geoefen het om tot hier te kom. Die alombekende en beminde atleet, wyle Oom Wally Hayward het my geleer dat jou wedloopnommer ook jou naam is en dat wat jy op die wedloop doen "gespoor" kan word. Gedurende my wedloopjare behaal ek vele uitsonderlike medaljes. Nou moet ek noem dat ek nie kan nalaat om te noem dat ek met die hulp en bystand en geduld van my wederhelf nie maklik sou kon vermag nie. Vir 25 jaar het sy met tye tot 12 ure vir my by die eindstreep gewag. Somtyds was dit nogal lagwekkend om te sien deur hoeveel trauma sy haarself gesit het om my veilig by die eindstreep te sien oorgaan. Dit was in alle weersomstandighede gewees en daarvoor sê ek uit die diepste van my hart “Dankie my Rooikop!”. My totale wedlope tot op datum het onder ander bestaan uit 123 Marathon wedlope en 63 Ultra Marathon wedlope (wedlope langer as 42 km) en al my medaljes is in totaal 423. Die die afstand vir die al die wedlope kom uit op ‘n totaal van 25 466 kilometer oor 28 jaar. Ek het ‘n sterk vermoede dat dit ‘n wêreldrekord vir ‘n Treindrywer is. Een van my drome wat vir my bewaarheid geword het was die dag toe wyle Oom Wally Hayward my permanente nommer aan my oorhandig het toe ek my 10de Comrades Marathon voltooi het. Ek het ook seker gemaak dat ek die Vic Clapham medalje op Comrades ontvang het en daarvoor moes ek behoorlik “tyd uitgehang” het. Ek het altesaam 5 permanente wedloopnommers, waarvan ek as Treindrywer die eerste was vir vier van hierdie nommers. (Two Oceans Marathon, City to City Marathon tussen Johannesburg en Pretoria, Loskopdam Marathon tussen Middelburg en Loskopdam en die Kersie Bergwedloop in Ficksburg). In my hardlooploopbaan het ek dan ook die voorreg gehad om saam met groot Geeste die teerpad en somtyds die grondpad gedeel. Manne soos ‘n eertydse Minister, Dr Dawie de Villiers, Mnr Roelf Meyer en helde soos Bruce Fordyce vir wie ek selfs eenkeer kon wen as gevolg van ‘n hewige maagaandoening wat hy in die Kaap ondervind het. Bob de la Mot, Frith van der Merwe wat ook ‘n klubmaat is, Uli Schmidt en Radio-omroeper John van Rensburg – 15 keer my maats by die Groennommertent by Comrades Marathon inskrywings. En as ek so lekker oor my hardlooploopbaan skryf moet ek doodeenvoudig ook spog met my lewensmaat wat ek by my Hemelse Vader gekry het. Adri het self later betrokke geraak by die padwedlope en ek kan met haar spog dat sy selfs wedlope soos die Two Oceans Marathon aangepak het. Dit het die wedloopervarings vir my verander in die sin dat sy nou self op die pad was en die lekker en swaar gedeel het en die wag op die einde was dan nie so ‘n eensame ervaring vir haar nie. En al het my kinders nie almal by padwedlope betrokke geraak nie, was dit vir my altyd lekker as ek met ‘n plakkaat in my arms ‘n wedloop kon eindig met die naam van een van my kleinkinders daarop. So het elkeen al ‘n kans gekry. Ek en Adri was albei lede van die Boksburg atletiekklub en ek het al 4 keer ‘n lang-lede toekenning gekry.

41

Ek dink ook gereeld aan die kere wat ek met God kon praat in my tye van blydskap, eensaamheid of seer, asook kere wat waar ek my oë kon opslaan na die berge en Hom kon prys vir berge wat Hy gemaak het wat ons kan gebruik om ons talente op te kan beoefen. Dit kon Satan nie maak nie. Aan God al die eer vir die voorreg wat ek kon hê om dit te kon doen sedert 1985. Aan Treindrywers wat dit nooit kon doen nie, aan inwoners op die wedlooproetes wat so mildelik hulle harte en huise en toilette tot ons beskikking gestel het en wat uit pure weldoening vir ons borde met versnaperings aangebied het, selfs roomysies, en onder die baie vrygewiges was daar selfs hulle wat iets sterker as die water en koeldranke van die wedlope aan atlete gebied het, aan parapleë en so baie andere wat langs die paaie gestaan het en ons aangemoedig het en met hulle oë gesmag het om self deel te neem, sê ek graag die volgende - Wat jou drome ook al is, leef dit uit! Moenie toelaat dat enigiets jou van stryk bring nie. Vir my mede-atlete deur die jare sê ek net “Dankie dat julle die raad wat ek altyd probeer gee het nie verwerp het nie. Dit was my bydrae om elkeen wat die vermoë gehad het om dit te doen, te bly bemoedig”. Fanjan Coetzee skryf: "Japie het so teen die einde van 1989 my uiteindelik beïnvloed om ook die pad aan te durf. Aanvanklik 'n vreemde gedagte, maar namate ek meer en meer dit begin doen het, het ek meer daarvan begin hou. Ek het vir die begin sommer hier langs ons huis in die parkie al in die rondte begin hardloop, maar dit was nie baie bemoedigend nie. Toe is ek ook pad toe. Interessant dat dit altyd net die eerste 5 kilometer was wat die moeilikste was en dan, namate jou bloedsomloop en spiere opgewarm word begin alles net lekkerder word. My eerste toets op die pad was die Herdenkingswedloop (eintlik was daar nooit na dit verwys as 'n wedloop nie) ter herinnering aan die destydse Helderberg vliegtuigramp. Dit was 'n 10 km roete (twee-rondtes van 5 km) van die Tegniese gebied van die destydse Jan Smuts lughawe tot by die Vragdepot en terug. Ek het gedink dit gaan nooit ophou nie." Fanjan Coetzee skryf: "Oor die volgende klompie jare het ek sommer 'n hele paar wedlope saam met Japie gehardloop. Een wedloop waaroor ek baie bly was ek kon hardloop was die 15 km Magalies Bergwedloop wat deur die NG Gemeente in Waverley in Pretoria aangebied is, en ek dink dit is omdat daardie wedloop nooit weer aangebied was nie. Ek onthou nog hoe Japie my vertel het dat ek moet oplet dat daar nie 'n geweerskoot sal klap om die wedloop af te set nie. Daar word in drie tale gebid (Afrikaans, Engels en 'n Afrika-taal) en as die persoon wat bid sê "Amen", spring die atlete weg. Daar trek almal weg al langs die berg af en ewe skieleik hier op teen die berg al langs 'n voetpaadjie waar die een atleet die ander nie kan verby-hardloop nie. Bo-oor die berg en ander kant af en dan weer al langs die berg tot by 'n punt waar jy weer teen die berg op hardloop en so hele ent bo-op die berg. Ek hoor vandag nog, na 24 jaar 'n dame se stem so ent agter my. Sy por almal aan wat voor haar is want sy weet sy kan nie verbyhardloop nie en sy is bang sy gaan nie die wedloop voltooi voor die afsnytyd nie. Dit kom met so skril stem van agter af "Broers, hardloop, ons gaan dit nie maak nie!" Ek dink dit moes een van die Gemeentesusters wees wat ook aan die wedloop deelgeneem het. Ek weet nie of sy dit gemaak het nie, maar ek het dit net-net gemaak. En ek spog vandag nog met die Bybelboekmerk wat ek daardie dag gekry het. As die sekondes na die volgende minuut nie in ag geneem was nie, het ek dit nie gemaak nie. Een van die redes

42

waarom die wedloop gekanselleer was, was blykbaar oor beserings wat bo-op die berg plaasgevind het en waar blykbaar somtyds van 'n helikopter gebruik gemaak moes word om atlete te gaan oppik. Lekker herinneringe". Fanjan Coetzee skryf: "Wat gedurende wedlope my die meeste van Japie sal bybly is sy houding teenoor ander atlete en beamptes op die roete. Dit het baie jare later, toe ek die eerste keer self gehelp het met die reël van verkeer by 'n wedloop, my laat besef hoekom daar atlete is wat op so manier eintlik hulle diepste dankbaarheid aan die beamptes van 'n wedloop betoon omdat dit 'n opoffering vir hulle is. Vroegoggend opstaan, alle weersomstandighede te trotseer, atlete aanmoedig; sommige wat selfs hulle eie musiek speel om atlete se gemoedstemming op te kikker en dan die ongskiktheid van motoriste asook die onvriendelikheid van atlete moet beleef en dit sonder enige vergoeding. Japie het seker nooit by een beampte verbygehardloop sonder om dankie te sê nie. " Fanjan Coetzee skryf: "Daar was ook geen wedloop waarheen ek moes gaan waar ek Japie gevra het hoe om daar te kom en hy nie geweet het nie. Hy het net altyd geweet. Ek weet nie hoeveel navorsing hy voor wedlope gemaak het nie, maar ek kon altyd by hom kers opsteek. En as dit gegaan het oor raad ten opsigte van oefeninge, kon hy altyd op die mees basiese maniere vir jou verduidelik wat om te doen. Iets so klein dalk vir 'n volgende persoon was as hy jou verduidelik om, as jy uit die bad uit klim nadat jy gebad het, met al jou beenspiere wat dan lekker warm is, was om net daar 'n klompie kuit-oefeninge te doen. Sulke praktiese dinge. En as hy jou een boek kon leen wat jy sommer net kon opslurp was die boek wat deur Bruce Fordyce geskryf is. Ek kan nie eers die titel daarvan meer onthou nie". Fanjan Coetzee skryf: "En daar kwalifiseer ek vir die 1990 Comrades Marathon. So is ek af Durban toe en baie opgewonde maar ook senuagtig. Japie het my geleer dat jy die dag voor die wedloop genoeg tyd moet deurbring met jou Skepper in gedagte omdat dit is waar jou krag en hulp vandaan kom. Ons is na die beginstreep toe. Daar was destyds nie die "Seedings" soos ons nou het by die wegspringplek nie. Ek is weg in Durban en die eerste 30 km was vir my gemeng met lekker en seer en moedeloosheid. Ek het al pynpille gedrink en so bly ek maar op die pad en sukkel later baie, vernaamlik toe ek by Inchanga kom en ek sien hier moet ons oor 'n berg hardloop. Ek het gedink dis afdraende Inchanga toe omdat ek 'n treindrywer in Durban was vir twee jaar en die stasie is onder in 'n laagte. So sukkel ek deur Harrison Flats en uiteindelik kom ek by Cato Ridge aan en ek kon my oë nie glo nie toe ek by die watertrog my gesig natmaak en sien wie is saam met my by die watertrog? Japie! Ek is so bly dat ek hom daar kry ek dog ek soen hom. Dit was al wat ek nodig gehad het om weer moed te skep vir die laaste 30 km. Hy help my kophou en ek onthou nog toe ons later onder die N3 snelweg deur is en op die lang afdraende oppad na Little Pollies toe is. Ek begin ewe skielik vinniger te hardloop en hy skree vir my "Waar gaan jy nou heen?" Ek weet nie waar kom die skielike krag vandaan nie en gelukkig help hy my reg en sê vir my dis Little Pollies! Polly Shorts kom eers later. So is ons deur die sproeiers wat die boer elke jaar met die "Op" wedloop vir die atlete uit die riviertjie uit aanlê en oppad Pollys toe. En wow wow wow, ons kom by die eindstreep aan op 10:52:51! My eerste Comrades! Ek is vandag nog dankbaar van voor af as ek an daardie dag dink. Dit was die eerste van 10 medaljes wat ek verwerf het".

43

Fanjan Coetzee skryf: "My wedlope het ek nie elke keer saam met Japie voltooi nie. Daar was kere wat ek die voorreg gehad het om saam met Adrie 'n wedloop te voltooi. Sy het net soos Japie die vermoë gehad om jou gedurende so wedloop te inspireer. So onthou ek nog die SABS se 21 km in Pretoria met sy genadelose ophellings en Adrie praat maar net moed in. En dan was daar vele wedlope waar sy langs die pad was om ons moed in te praat. In ons moderne taal sê ons dit was amazing om hulle twee te kon ken en wat elkeen hulle eie bydrae gelewer het om hardloop vir ons lekker te maak". Fanjan Coetzee skryf: "Die groot groep Treindrywers in Germiston wat toe saam aan die Comrades wedloop gaan deelneem het, is ek oortuig, kan elkeen getuig dat dit deur Japie se toedoen was dat hulle ook aan padwedlope begin deelneem het. Sulke dinge sou ek eintlik dink deur Bestuur eintlik erkenning verdien het, maar dit het nooit gebeur nie. Wat ek wel weet is dat my deelname aan padwedlope definitief daartoe bygedra het dat ek vandag 'n goeie gesondheid geniet. My enigste marathon wat ek onder 4 ure kon hardloop was saam met Japie. Dit was die Hyper to Hyper in November 1990 wat ons in Pretoria gaan hardloop het. En soos ek Japie deur die jare op wedlope leer ken het, het hy bv, daardie dag by die eindstreep aangekom met 'n bos rooi blomme wat hy langs die pad gekry het. So het hy as hy kon, nooit 'n Comrades voltooi waar blomme vir die dames uitgedeel was dat hy nie vir Adrie ook 'n roos sou saamneem nie. Dit was somtyds sommer in die vorm van ballonne".

Fanjan Coetzee skryf: "Ek en my vrou, Alta het baie keer gesê ons het baie

interessante plekke gesien saam met Arthur Murray toe ons daar danslesse geneem

het, maar ek dink ek kan met vrymoedigheid sê ons het net soveel nuwe en

interessante plekke gesien saam met Japie en Adrie tydens my padwedlope en

daarvoor sê ek vir hulle baie dankie en mag julle die Guns van Ons Vader geniet

solank julle met ons is".

3

Dagsê Hennie, Hier is die foto waar Japie my gehelp het om my eerste Comrades Marathon te voltooi, in 1990. Eerste van 10 wat ek voltooi het, danksy sy inspirasie. Die eindpunt in Pietermaritzburg. Groete.

44

Dagsê Hennie, Ek sou graag wou hê dat die Comrades medaljes geplaas word as dit nog moontlik is. Ek probeer om 'n scanner in die hande te kry, maar die meeste besighede was toe oor die langnaweek. Ek het 'n foto van myself en Japie waar ons op die Baan in Pietermaritzburg inkom met my eerste Comrades Marathon waar hy my gehelp het om te voltooi. So gou as ek dit gedoen kry, stuur ek dit aan. As dit te laat sal wees, moenie bekommerd wees nie want die artikel is immers oor Japie. Hier onder is 'n aanduiding van hoe medaljes in die Comrades Marathon verwerf word. Gouemedalje - Eerste 10 Mans- en Vroue- atlete. Wally Hayward-medalje - Atlete wat nie Goud gekry het nie, maar wat die wedloop binne 6 ure kan voltooi. Silwermedalje- Atlete wat die wedloop tussen 6 ure en 7:30 voltooi. Bill Rowan-medalje- Atlete wat die wedloop tussen 7:30 en 09:00 voltooi. Bronsmedaljes- Atlete wat die wedloop tussen 09:00 en 11:00 voltooi. Vic Clapham medalje - Atlete wat die wedloop tussen 11:00 en 12:00 voltooi. Baie dankie.

45

Groete. Fanjan Coetzee MEDALS SINCE 1921

A SILVER MEDAL . After the 10 Gold medals , Silver - sub 7:30,

The GOLD MEDAL, awarded to the first 10 men and women.

Bronze medals between 09:00 and 11:00 hrs.

The BILL ROWAN for a time from 7:30 to sub 9:00 hrs.

VIC CLAPHAM medal for finishing 11:00 to sub 12:00 hrs.

The WALLY HAYWARD. Do not finish in the top 10, yet within 6 hours.

BONNYVALE STATION: PIET V STAADEN

2014-05-23

46

47

48

SUID-AFRIKAAANSE SPOORWEË / SA RAILWAYS / ULOLIWE

SAR Menu / SAS-spyskaart: Deon Bosman

Deon Bosman: Suid-Afrikaaanse Spoorweë / SA Railways / Uloliwe Lekker cheap eet....

49

You, Div De Villiers, Paul Eybers and 8 others like this.

Rene Van Wyngaarden: En gestyfde wit tafeldoeke en servette en silwer eetgerei gedek vir elke gereg! En moenie vergeet nie. Donkerpak, wit hemp, das blink leerskoene. Mooi aandrok, fluweeljas en lang handskoene! Ai hoe verlang ek na my jeugvriende!

50

Rail joints:Deon Bosman

51

Laingsburg: Deon Bosman

Industrial Steam: Strand Somerset West: Marius de Vos

Marius de Vos 28 June at 11:57 · Strand Hallo julle! Ek het ook iets wat ek graag wil deel met julle manne. Nog nie iemand gehad wat hierin sou belang stel nie. Hierdie trein (dink ek) is spesiaal gemaak vir die plofstof fabriek hier in die Strand. Die hele lokomotief is net een groot stoomtenk met kleppe. Dit word hervul met stoom iewers en dan gaan doen hy maar sy werk. Geen steenkool word gebrand aan boord nie. Minimale instrumente. Sodat plofstof nie naby brandende oop vlamme moet kom nie. Phil du Plessis, Jacobus Marais, Willie Marais and 13 others like this.

Marius de Vos Is net jammer die enjin moet nou so staan en roes. Kan iemand nie hom in n museum kry nie?

Willie Marais Ons kan hom gebruik op Touwsrivier...vir kinders as 'n treintjie trekkrag in 'n park!!!!

Danie van Deventer Ja ja ja Willie is reg

52

53

Danskraal: Emergency Train / Hulpnood Trein: Bill Deyzel

54

NZ-Suburbans: Bill Deyzel

Bill Deyzel1 July at 23:47

Stel kom Danskraal binne oppad na Welkom.

55

Danskraal No 40117: Bill Deysel

You, Phil du Plessis, Jacobus Marais, Alexander James Knight and 6 others like this.

Paul Eybers Lyk soos 'n kombuis 24 June at 17:10 · Like

Bill Deyzel Dit was n pakkies trok. 24 June at 18:49 · Like

Phil du Plessis Ook lyke in hom vervoer. 25 June at 11:35 · Like · 1

56

Martin Nel So bietjie off topic. Oom Koos van der Merwe was 'n vlieënier hier in Bloemfontein. Is so paar jaar gelede oorlede. Hy hou die rekord vir die meeste ure op n Cessna 210. Ver oor die 14 000 as ek nie mis het nie. Het al die jare vir AVBOB gewerk en lyke oor die land heen gevlieg. Het altyd gesê sy passasiers praat nooit terug nie. Het ook paar benoude oomblikke gehad as die ou in kis afblaas as hy bietjie hoog vlieg. Kan net dink. Jy en hy alleen doer hoog in die lug. Ek het die voorreg gehad om saam met hom te vlieg. Hy kon. 25 June at 12:12 · Like · 2

Phil du Plessis Ek weet nie hoe waar die storie is nie, maar n paar van ons toetsspan se ouens hier in die vroee tagtigs reis met die trein na Oos-Kaap om n paar nuwe substasies in diens te stel met die hawe veranderings by PE. Hulle Caboose loop heelagter met die pakkies wa net voor hulle. So paar ure weg en die manne se ys is op. Hulle praat met die guard en die gee vir hulle ys. Klompie ure later se die guard hy kan nou nie verder ys vir hulle gee nie want dan is daar nie genoeg om die lyk koel te hou nie. Ou Ben het my persoonlik vertel, net daar skrik hy hom nugter en in n ander bloedgroep in. 25 June at 18:37 · Like · 2

Martin Nel Daai ene het ek ook gehoor. So ek glo jou. 25 June at 19:03 · Like · 1

Bill Deyzel Dit is reg,toe ek nog kondukteur was het ek ook baie lyke in hom vervoer en in die passasiers remwa.Dit was nou nie n lekker gevoel om te weet die lyk lê hier by jou in die van nie. 25 June at 19:05 · Like · 2

Martin Nel My pa het my vertel van so 'n geval. Dit was in sy tyd as stasievoorman. Goederetrein en in die remwa was 'n Joodse lyk oppad Joodse begraafplaas daar in Woltemade in die Kaap in. Die kondukteur het geweet van die lyk, maar nie dat Jode nie 'n lyk alleen laat ry nie. So daar is 'n man saam met die lyk. Dit was aand en die liggie binnekant in die remwa was maar flou. Toe die kondukteur teen die trappies opklim en sy kop binne-in steek, vra die Jood: " Good evening. What is the time please?". Dis toe dat die kondukteur neus eerste daar op die platform verbykom hardloop. Wit geskrik. Mind you, ek sou ook. 25 June at 19:33 · Like · 3

Bill Deyzel

23 June at 21:54

Padleer rytuig +5e loko in Danskraal loko met sy nuwe stel wiele.

57

Concrete Construction Work along the line: Bill Deyzel

58

Bill Deyzel 1 July at 23:58 Besig om concrete te laai vir maspaal fondasies net buite Ennersdale. Jacobus Marais, Jade Wilson, Andries Meiring and 19 others like this.

Jaco Haasbroek Is daai kraan nie naby aan die kragdraad nie? Yesterday at 04:58 · Like · 1

Nico Kleynhans Dit lyk soos 'n besetting so bobaan sal afgeskakel wees. Yesterday at 12:28 · Like · 1

Bill Deyzel Bobaan krag is af en aardings kabels is op.Daai kraan raak die rydraad en plekke kan jy sien hy beskadig ook die rydraad,op daai plek het hy twee hangdrade afgebreek. Yesterday at 17:13 · Like · 1

59

60

Accident: Ben Greyling 29 June

Ben Greyling 29 June at 10:51 Galion grader op ‘n lowbed het die oorgang opspoed geskip dis sy lot gewees Jacobus Marais, Bill Deyzel and 8 others like this.

Greg Hart more good diesels written off. 30 June at 21:41 · Like · 1

Edwin Andy Anderson Unbelievable what is happening on our railway system! 30 June at 23:24 · Like

Martin Nel Hierdie keer was dit darem nie die "system" se skuld nie. Ongelukke gebeur wat buite die beheer van die drywer is.

61

62

Cold Sunrise: Ben Greyling

Ben Greyling 29 June at 10:57 die vroeeeee winters oggend op Pietretief met die shutdown

63

Class 19E Ermelo to Richards Bay: Nicky Grobbelaar

Nicky Grobbelaar 28 June at 07:33 Ermelo to R/Bay

64

Above: 19E No 19-078; Below: control panel

More from Nickey

65

66

Full Steam a Head: Beautiful Steam Photos

Jaco Haasbroek 24 June at 18:09 Hier is 'n blad met baie mooi stoomlokomotief foto's. http://www.fullsteamahead.co.za/ You, Frans Kloppers, Jacobus Marais, Bill Deyzel and 14 others like this.

Peter Brixey Excellent pictures, thank you very much for posting the link. 24 June at 23:48 · Unlike · 1

67

Kobus Steyn Excellent site with beautiful pics

Brackenfell: Deon Kotze

Deon Kotze 26 June at 20:51 Het gou vanoggend gaan kyk of mens naby die treinspoor by Brackenfell stasie kon kom...terwyl ek vir die Shosholoza Meyl wag.....hy was 30 minute laat...die lig was ook nie so goed nie...

68

69

You, Phil du Plessis, Francois Mattheüs, Frans Kloppers and 30 others like this.

Francois Mattheüs Deon, hierdie is my geweste ek staan gewoonlik boontoe meer na ou paarl weg se brug toe... 26 June at 21:24 · Like · 2

Deon Kotze Francois Mattheüs ja ek het so geraai toe ek daar kom vanoggend... 26 June at 21:27 · Like · 2

Christiaan Johannes Matthee Dankie julle ouens vir die pragtige fotos. Julle kan maar... 27 June at 04:40 · Like · 3 Brett Vuurhoutjie Radloff Here's 36-019 back in May 2006, at Culemborg with 3655 in tow, having brought the 24 class in for roadworthy...

70

E1552 & E1468: Gemsbok: Karoo: Bennie Matthee

Bennie Matthee Suid-Afrikaaanse Spoorweë / SA Railways / Ulolwe

Trans Karoo by Gemsbok in die Karoo. Lokos 1552 / 1468 14 people like this.

Frikkie Gouws hoekom staan jy

Bennie Matthee Frikkie Gouws ja dit was gister nou weer een van daai dae die warm-askasverklikker het by die GVB afgegaan toe moes ek eers weer die trein ondersoek. Kon darem die probleem reg stel.

Stephen van Heerden Die 6e bestaan dit net in Kroonstad nog

Track Maintenance / Spoorslypmasjien: Bennie Matthee

Bennie Matthee 27 June at 15:45

71

72

Jacobus Marais, Bill Deyzel, Alexander James Knight and 7 others like this.

Hentie Brand Bennie dus seker ‘n spoorslyp trein 27 June at 15:54 · Like · 1

Leon Strydom dis nou net hy 28 June at 16:38 · Like · 1

Ben Greyling speno 4 van lennings rail

Shosaloza Meyl: Francois Mattheüs

SMeyl, net buite Wellington oppad na Soetendal, Woensdag 2 Julie 2014 Glenn Elsden, Phil du Plessis, Jacobus Marais and 40 others like this.

Steve Compion Mooi foto. Die Oranje Loko is nogal heel sigbaar so teen die groen gesaaide lande. 14 hours ago · Like · 2

Paul Eybers Is dit nou die ou trans karoo 14 hours ago · Like · 2

73

Francois Mattheüs Ek sien Bennie Matthee het 'n foto van waar hy by Gemsbok in die Karoo gestaan het. 14 hours ago · Like · 1

Paul Eybers 8 jaar hom gewerk 3 keer Jhb,1 keer Durban 1 Keer Rhodesië toe elke maand 14 hours ago · Like · 1

Willie Marais Sou darem mooi gelyk het as die treinwaens ook oranje was soos die Karooson wat sak oor die vlaktes....soos my voorstel vir 'n luukse 'Trans Karoo' MAKLIK SIGBAAR TUSSEN GROEN KORING EN WINGERDLANDE VIR VEILIGHEID!!!!

13 hours ago · Like · 1

Wilma Bester-Geldenhuys Yep, daardie kleure lyk darem te veel na " liquorice all sorts" 13 hours ago · Edited · Like · 2

Willie Marais Skep verwarring vir motors en voetgangers....in die nag by oorgange onsigbaar veral as die waens vuil is......lyk soos 'n gekamoefleerde oorlogstrein.....in beboste wêreld moeilik sigbaar!!!!!!Die waens in oranje en wit met die helder oranje Lokomotiewe aan die helm is ver sigbaar en in die nag by oorgange vir aankomende verkeer....tussen groen beboste areas duidelik onderskeibaar teen die groen beboste area!! 13 hours ago · Like · 1

Willie Marais Tydens my dae as Drywer was Veiligheid die belangrikste regulasie in die Spoorweg 'Bybel' (Regulasieboek) 12 hours ago · Edited · Like

Deon Gouws Ongelooflike pragtige foto. Hou so aan 7 hrs · Like

74

35440 at Klipheuwel: Francois Mattheüs

Bospadda: Johannes Botha

Willie Koorts 27 June at 13:59 Johannes Botha het hierdie in GRENSOORLOG / BODER WAR 1966-1989 geplaas. Dit was na aanleiding van iemand wat gepraat het van 'n "Spook"-tipe voertuig wat die troepetreine vergesel het. Daar was blykbaar twee van hulle en het bekendgestaan as die "Kobus-en-Chris-trollies". Ten tye van hul bekendstelling kon hulle op die pad, sowel as die spoor ry en was deur die Spoorwegpolisie gebruik. Sover hy weet het "Chris" in SWA en "Kobus" in die RSA diens gedoen. Hulle padwiele was later verwyder. Kobus word glo vandag steeds deur Metrorail gebruik.

75

UnlikeUnlike · You, Jacobus Marais, Bill Deyzel, Alexander James Knight and 6 others like this.

Phil du Plessis Die padwiele was nie n sukses nie. Ek verstaan by die bekendestelling te Essellenpark het een van die wiele gebreek en is die idee daarna laat vaar. Die een in a Metro kleure staan in die ou Bloutreinloods in Braamfontein. 27 June at 17:32 · Edited · Like · 1

Montage: Johannes Botha

76

Boys & Their Toys

Richard Niven added 2 new photos.26 mins · Boys and their toys

77

1952: Worcester Steam Shed: Johan Pretorius

You, Div De Villiers, Jacobus Marais, Mark Ruddy and 24 others like this.

Johann Pretorius Worcester steam shed 1952 24 June at 14:19 · Like · 2

Hector Loftus wow!!!! Ongelooflik! Ek bly minder as 'n kilometer van die stasie af! 24 June at 17:29 · Like · 1

Accident: E Cape

Noel Welch shared Algoa FM News's photo. 26 June at 13:33

78

Algoa FM News Developing story: A passenger train has derailed near the Port Elizabeth train station. Details are still sketchy as to the cause of the accident. No injuries have been reported but we did observe one person receiving treatment from ambulance services. Emergency services are at the scene. We will have more on this story in our news bulletins. Jacobus Marais, Chris De Vos, Bill Deyzel and 16 others like this.

Klasie Smit Dis nie n mooi gesig om te sien nie. 26 June at 13:36 · Like · 4

Lillian van Niekerk Ag nee dit is bad 26 June at 13:46 · Like · 2

David Settle Lyk nie te sleg nie hopeliks is alles weer oor n paar ure reg 26 June at 13:50 · Unlike · 3

Lillian van Niekerk Ja nee lyk nie sleg maar dit bad ding om oor te kom 26 June at 13:52 · Unlike · 3

David Settle Dis maar net gelukkig dit nie op hoog spoed gebeur get nie. En gelukkig is niemand beseer nie 26 June at 13:55 · Unlike · 4

79

Deon Kotze Oi.... 26 June at 15:32 · Like · 1

Japie Terblanche Dankie Noel Welch vir foto en info 26 June at 16:13 · Like · 3

Stephen van Heerden Dit 7E's daar 26 June at 16:20 · Like · 1

Frans Koekemoer Hulle het gou die spoor by Reclaim gaan haal

Johan Steenkamp dit klink nie goed nie ek ry elke jaar kaap tod met die transkaroo mar die ek hoop almal is ok 26 June at 17:43 · Like · 1

Frans Koekemoer Pak maar n paar stukke spaar spoor in. . . . net in case. 26 June at 17:47 · Like · 1

Johan Steenkamp ek weet die 7e is ongelooflik sterk ek hoop transnet weet skade word grooter

Andre Golden ja nee dus hartseer as n mens so iets sien ,nou al die vrae en ondersoeke wat voorle 26 June at 22:17 · Like · 1

Noel Welch Gehoor die oorsaak was skerp wielflense gewees op 7E 27 June at 06:05 · Like · 4

Fabian Maans 7095 is nxt 27 June at 13:17 · Like · 2

Japie Terblanche Ou Fabian Maans,jyt lekka goeie oge,my maat

Fabian Maans Oom da ws n mail uit ek wil ma ni t veel praat ni..

Lillian van Niekerk Ja nee Fye sal maar liewer niks se nie

Riaan Adriaan Laubscher So sorry to see this!May The Lord protect our railway system in SA.27 June at 18:07 · Like · 1

Christoffel Louw 26 June at 14:46 Chaos erupted near the PE train station when a train travelling from Bloemfontein to the city derailed just before noon. It is believed that the track broke causing the train to derail. Two people were seriously injured and taken to hospital. A second accident occurred when a fire truck rolled on the way to the scene. Three people travelling in the fire truck were injured and also taken to hospital.

80

NOTES & REPORTS FROM ELSEWHERE

Railway Histiory Group

Editor: Wally Greig

Bulletin No. 124 June 2014

This photo was taken between Albert Falls and Cramond in April 1968. The GCA was piloting a GMA.The GCA was returning to its home depot at Greytown from where it worked the Mt Alida branch. The Greytown line had become so busy by the 1960s that doubleheading was common and engines from outlying depots were usually put to work in

81

From the Pivnic Files

Morning Hennie,

I found an additional photo of the inspection trip that I did on the Kirkwood branch in

case you would like to use it?

It shows me with "Loggie" in front of his beautifully-maintained Wickham trolley.

Engineers Hahn and Crombie in the background.

Regards

Les Pivnic

Russia’s own Phelopepha (HBH)

A visit to the GP... Siberian style: Soviet-era train rumbles through frozen wilderness carrying doctors to treat isolated villagers still living a life unchanged in decades Operated by the Russian state railways agency, the Matvei Mudrov train has around 15 doctors, examination rooms and basic medical equipment. Full Story: http://www.dailymail.co.uk/news/article-2656578/Mobile-medical-train-Siberia-carries-doctors-treat-villagers.html

82

15 June 2014 http://www.dailymail.co.uk

Press Cutting re: SAA (via J&J W)

This press cutting has entered the public domain:

83

SAA – Johannes Botha

ZS-AUB

ZS-SZD

84

LETTERS

Glenn McGaskill

Ever see a train lay new track over the removed existing track? This is what is happening from Chicago to St. Louis for the high speed rail. People were stopping along the highway taking pictures. For those who live in the Springfield area and have seen all the machines running up and down the tracks, here is a link to a video that shows you how the concrete ties and rail are put in place. The road bed was raised 13 inches to accommodate the new high speed rail line between St. Louis, MO and Chicago, IL. There are only two of these track laying machines in the world, one here and one in Europe. I wonder what all those laborers who laid the first cross country tracks would think if they could see this! http://www.wimp.com/traintrack/

I had a look, absolutely amazing! HBH

From Les Pivnic

Morning Hennie, Just finished reading the latest Uloliwe. Comment: I fully agree with your editorial comment - any preservation of "white" SA history will have to be done privately. South Africa is fast becoming unique in a global sense, in that a major part of its history is being dumped and/or ignored by the people who now exercise political control over the Country. Our railway history has been decimated as is evidenced by that RMO coach stored at Krugersdorp (Uloliwe page 53) in a kraal that was originally established to store such items in safety for the planned major museum which never materialised at that centre. The RMO coach is just one of hundreds of items ranging from locomotives to inspection trolleys that have been literally abandoned with no hope of official preservation coming to the rescue. Just to quote two examples of the locomotives abandoned: The original class 25 no.3451 - the original and largest condensing locomotive type ever built!

85

The class 5R no.781 - a world record holder in the sense that it worked a particular express passenger train (Strand Express) for over 30 years - only being relieved when it required boiler washouts and/or repairs. All the other locomotives, coaches and goods wagons were also selected for valid historically-valuable reasons. The vast, varied and historically-priceless small artifact and model collection that we had in the S A Railway Museum in Johannesburg has also been decimated! There is very little evidence of that collection in the OTM in George! It is not only railway items that have been abandoned or neglected. I have heard from a reliable source that the maritime exhibits in Durban - notably the magnificent SAR steam tug, J R More and other craft are being neglected through a lack of funding to maintain them in good museum-worthy order. The day is fast approaching when there will be nothing left to preserve! General: Page 11: the green loco at SANRASM is a class 16DA - not a 16CR. Page 47: In Frank Garrison's photo of the 12A - the "Private coach" is actually a "Trainmen's Caboose" - used on extended loco working when two crews would go out on the road taking alternate shifts on the footplate. Finally, I would like to compliment Bruno Martin on his superb article on the Natal Main lines - old and new - around Pietermaritzburg. totally absorbing reading and a wonderful collection of photographs to illustrate the text. Thanks Hennie, for your major contribution to preserve the history of our railways which used to be one of the World's great Systems! Regards Les

Dear Hennie,

Sorry! I forgot to mention that with regard to the article by W.A.Bell on

the Railway Mission, I knew Mr Bell personally when he was employed in the SAR Publicity & Travel Department in Gloucester House, Rissik Street,

Johannesburg.

He was a railway enthusiast as well as a gentleman who lived a good

Christian life. I spent a lot of time with him in his office talking trains in the 1960s.

86

The last that I heard of him was when he retired to the SAR Old-Age

home at Ravensklip near Germiston.

A wonderful person!

Regards

Les

WW1: Armoured Trains in German

Introduction: Author Gordon McGregor in Namibia is doing research on armoured

trains in (German) Southwest Africa during the First World War. We had a chat and I

have sent him a draft of my research on the use of Armoured trains in Southern

Africa. I found evidence of No 2 Armoured Train operating in SWA during WW2. I

would be pleased if we could assist Gordon with more information. I have checked

with the SANDF Archive but not with the SA National Archives.

Dear Hennie, It was nice speaking to you ..... As I mentioned I am looking for info about the armoured trains that operated during the campaign in GSWA 1914-15. If you can help that would be great. Regards from Windhoek, Gordon McGregor

Hallo Gordon Nice to have had a chat! Have a look at: http://issuu.com/hennieheymans/docs/the_ulolwe_vol_1_no_1a___armoured_trains_ Let me know what you think about the above - not much about GSWA/SWA - It's all I have Hennie Heymans

Dear Hennie,

I am still busy with the armoured trains in SWA during 1914-15. What would it cost for me to get a copy of the magazine below?

Otherwise how are you and what are you researching these days?

Regards from a cold Windhoek,

Gordon McGregor

Dear Gordon,

87

R & H Magazine - Jan 1923 page 95

John James MacMillan was driver of No 2 Armoured Train under command of Capt Dickon in Walvis Bay. Attachment as requested Greetings Hennie Heymans

No 20553 / 15070 Pagel’s Circus: Geoff Pethick

Hi Hennie Les Pivnic mentions in his Dining Car book that C-10 487 was converted to a Private Saloon in 1940 and allocated to the Pagel's circus train having been renumbered 15070. This seems to fit in with the facts in the latest Uloliwe. It was built by Metropolitan Amalgamated in 1904 original number 20553. Regards Geoff Pethick

Specie Coach: Jacque Wepener

88

SAR Uniforms: J Wepener

Hi Hennie, Uniform – protective clothing schedules, of the Railways. [SAR / SAT]. Transportation department. Catering and other departments had smaller annexure. The Railways had two hard cover books with brass screw posts. [Easy to exchange complete pages of alterations], detailing all issues of these items, to staff entitled to them. Below those in the Coaching, Goods, Parcels, Operating, Cleaning, RTS and various inspectorate grades. Most staff dealing with the public received uniforms. [Excluding clerks, males had to wear jacket, shirt and tie. Females skirts or dresses, no pants / jeans]. Goods and Passenger/Goods/Passenger Superintendants - [At large Depots], Station Masters, Station Inspectors, Station Foremen, Yard Masters, Goods/Parcels Inspectors, Cartage officers, Ticket Examiners, on trains and Barrier Attendants/Lady Ticket Examiners at Suburban platform gates, Guards, Shunting staff, [Drivers could not take any operating instructions from an official, not in uniform and not wearing his cap], Messengers, Porters, Cloak room attendants, Operating Assistants, Staff in charge of carriage cleaning teams and Caretakers at large depots. Three piece uniforms navy, gold plated buttons, Springbok, then stylised bok, gold braid cuff strips and gold braid cloth cap badges. Senior staff. Three piece uniforms in black, chrome plated buttons, SAR-SAS, Bok, Stylised bok, silver braided cuff strips and chrome plated metal cap badges. Junior staff. Cap Senior broad gold alloy on cap peak. Cap Junior thin/broad silver strip/alloy on cap peak. Senior various gold cuff braid. Ranging from thin to broad plus combination thereof according to rank. [Lowest thin x 3 – Highest thick x 3]. Junior various silver cuff braid. Ranging from thin to broad plus combination thereof according to rank. [Lowest thin x 1 – Highest thick x 3]. Cloth cap badges had a crown at top until replaced by Union coat of arms. Metal cap badges had intertwined SAR-SAS, replaced with Springboks later. White/kaki shirts were issued to all above. [Kaki to Shunting staff and Guards]. Black shoes, boots [Elastic sides] issued to all above. All above issued with a Dual purpose coat. “Tweedoeljas”. Water proof outer with woollen removable insert. [Summer/Winter use]. [Mrs Hugo introduced the “Railway chocolate soldiers”, brown uniforms, which were detested by all staff members, looked awful].

89

Full uniforms discontinued, Transnet period, blue shirts with logo issued. Windbreakers had Yellow insets for Spoornet and Red insets for Autonet. Soft blue caps with neck protectors in place of peaked cap. The following grades received kaki dust coats later changed to light grey. Cartage drivers, Checkers, Inspectorate, RTS drivers/assistants, Trade Hands [All grades],Train drivers/assistants/firemen, [Steam had two piece blue overalls]. All above also issued with a Dual Purpose Overcoat. Labourers, Rail workers all grades, received brown later blue, bib-brace overalls. Bedding Attendants, Indunas, Messengers, Travelling guides on mine trains, Private saloon attendants, issued with kaki two piece uniforms and matching cap. Commissionaires at Stations and on trains issued with a smart black two piece uniform, with red piping and matching caps. Blue/kaki shirts issued to uniformed staff. Black/brown [Lace up] boots issued to all above. [Steel point in Goods/Parcels sheds, PWI, Works Inspector staff]. All above issued with thick/heavy woollen over coat. Protective clothing issued to staff working in outside, cold/damp/wet/rainy conditions. Yellow rainproof long jacket, leggings, sou-wester cap and gum boots. [Coal stage, Coach/RTS vehicle cleaning, Live Stock pens, Ablution/toilet duties, *Loading/unloading and cleaning LA/LO refrigerated/Insulated trucks, [*Also thick wool lined coats]. Staff working outside, Shunting, Operating, Checking staff. Safety goggles, mouth masks for loading/unloading fine powdered products – cement/lim. Long sleeved blue rubber gloves, Coach/vehicle/truck washing [Oxalic Acid]. Short type red rubber gloves, Toilet duties. *Long sleeved wool lined gloves for loading/unloading frozen goods. Chrome leather, grey long sleeved gloves, shunters, C & W examiners, connecting/disconnecting, passenger coach steam pipes. Chrome leather aprons, welding staff. Plastic aprons washing staff. Dual purpose coats/Thick overcoats issued every 60 months. Rain proof suits issued every 36 months. [New issues when, worn items produced]. Caps issued every 18 months. Three/Two piece uniforms issued every 12 months. Boots/Shoes/Gum boots, issued every 9 months. [Exchanged when worn out]. Boiler suits/Overalls issued every 9 months. Dust coats issued every 9 months. Gloves issued on appointment for personal use, not pool issue. Replaced when necessary.

90

Aprons issued on pool basis, replaced when necessary. Goggles/safety glasses/face masks issued on appointment, personnel issue. Replaced when necessary. Shirts issued every 6 months. [Could be bought by means of special form and payment of charges at Ticket office]. All badly worn/damaged items exchanged. [Should damage be servants fault, new items issued. Servant paying for remainder of useable period]. Stock various sizes, held on hand for worn/exchange items. Not part of uniform issues, but issued on appointment and exchanged when damaged or in need of repair. Ticket nippers, Whistles, Points keys, Key/Nipper chains with leather button hole eyelet. Paraffin tricolour hand lamps, [Silver coloured/Black painted], “Bardic” re-chargeable/4.5v battery tri-four colour hand lamps [Yellow coloured], “SAFT” re-chargeable/4.5v battery tri-four colour hand lamps [Grey coloured], “Diamon” Pocket tri-colour 4.5v battery lamps, [Black, Military green/Orange coloured]. All with two leather straps with eyelets for attaching to shirt buttons. Spare porcelain burners, paraffin pots, wicks, lenses. Plus supply of 3.8v MES torch bulbs. Large stock of “Eveready” 746 and “Duracell”/”Panasonic” 3R12U dry cell batteries, on hand. Plus stock of all types of lamps. Station Inspectors, Station Foremen offices and Signal cabins had the charging apparatus and stock of lamps/batteries. Lamp man responsible for issue of paraffin and parts to staff as well as filling, cleaning semaphore signal lamps and lighting before dusk and extinguishing after dawn. Greetings, J & J.

VISIT TO KOEDOESPOORT: CHAPT 1

We had the pleasure and privilege to visit Koedoespoort where Transnet manu-factures some of their rolling stock. Our host was Mr Phil du Plessis, an engineer, attached to Spoornet. Each photo taken by me (HBH) and will have an explanation by Phil. The new Test Coach, in Spoornet livery, that we

Phil du Plessis het my genooi om vandag, 17 Junie 2014, Koedoespoort te besoek - wat 'n wonderlike geleentheid om te sien hoe hulle diesel- en elektriese lokomotiewe bou. Die E20-XXX word deur die Chinese vervaardig & die klas 43-xxx is deur die Amerikaners ontwerp.

91

saw was actually Phil’s coach. This is one of the most modern coaches I have ever seen. According to Phil I was fortunate to take the first photos of this coach. Please note the bogies of this coach. Elsewhere I will supply the coach number because at the time of the visit the coach number.

Ons het ook Phil se nuwe toetsrytuig gesien. Hulle sny dik staal plate met 'n laser en dan sit hulle die "kit" aanmekaar. Stoomlokomotiewe van ouds was hoofsaaklik stuk vir stuk gegiet. Die wiele deesdae het geen speke nie.

Phil du Plessis: Toetslyn vir rytuie en Metro. Finale checks en remtoets word hier gedoen.

Phil du Plessis: Vakuumrem-toetseenheid op die trollie voor die Metrowa. HBH: Rooi Zambezi Express rytuig in die agtergrond. Ek kon nie ‘n behoorlike foto van die rytuig neem nie

92

No 26215

Phil du Plessis: Eerste foto van ons 1ste nuwe toetsrytuig. ʼn Verdere 5 toetsrytuie word beplan oor die volgende 2 jaar om die aanvaardingstoetse van die volgende 1064 lokomotiewe oor die volgende 5 jaar te ondersteun.

93

Phil du Plessis: Rekenaarkant van die toetsrytuig. Die kaste weerskante is om die veseloptisie kabel te stoor wat tussen rytuig en lokomotiewe gebruik word tydens lyn toetse. Oorlei-kabels/sokke kan links en regs onder gesien word sodat rytuig tussen lokomotiewe kan loop. Links is 11E, Regs is 7E series, 10E series, Diesel / 14E / D38, 9/18E, 15/19E. Ons wag nog vir die 20E materiaal om te pas.

94

Phil du Plessis: Rytuig het Bolsterless-bogies (beperk tot 160km/h met gewone remblokke) kan verander word met skuifremme en dan goed tot 250km/h). Die swart rubber lugsakke is die primêre skokbreker stelsel en die dempers is die sekondêre skokbreker stelsel.

Phil du Plessis: Rem-oorskakelingswa. Van die lokomotiewe beskik nie oor ECP (elektriese pneumaties rem) beheer nie. Hierdie is ʼn oorgang fase wa wat die

95

pneumatiese remsein vanaf die lokomotiewe oordra na ECP vir die opgradeerde waens.

Phil du Plessis: Remoorskakelingswa. Van die lokomotiewe beskik nie oor ECP (elektriese pneumatiese remme) beheer nie. Hierdie is ʼn oorgangfase-wa wat die pneumaties remsein vanaf die lokomotief oordra na ECP vir die opgradeerde waens.

No 14344 Test Coach: Mobile Metrology Laboratory

96

Phil du Plessis: Een van Treindinamika se toetsrytuie.

97

Phil du Plessis: E20001 op die toetslyn vir finale toetse en inspeksie.

Hallo Hennie

Hoop dit gaan goed. OK aan my kant, net bietjie dol. Die toetsrytuignommer is 26215. Groetnis

Phil du Plessis

Disclaimer and Greetings

We don’t like legalize, but it has to be there, so read the small print ….

Readers and/or Viewers may use content from The Uloliwe for non-commercial purposes on condition that such material is attributed to The Uloliwe and appropriate acknowledgement is given to the author and source. Where it is clear that any material and/or comment is not made by The Uloliwe, this must be clearly stated.

The Uloliwe makes every reasonable attempt to screen or edit content in The Uloliwe by third parties, but does not accept any liability for illegal, defamatory or obscene content. Readers and/or Viewers are encouraged to inform The Uloliwe of any content that may be offensive or illegal.

Save where the views expressed are clearly those of The Uloliwe, no responsibility is accepted for the view of other contributors.

98

The Uloliwe does not accept any liability, nor will it be responsible for any damages howsoever arising when this information is obtained and/or utilised in an unauthorised and/or illegal manner.

All advertisements are placed in the interest of our Readers and/or Viewers. Such advertisements are placed free of charge at the discretion of The Uloliwe. The Uloliwe does not accept any liability nor will The Uloliwe be responsible for any damages howsoever arising from such advertisements.

The main purpose of adverts is to be of an informative nature.

The next issue of “The Uloliwe” will be Vol 5 No 9 and will be published, DV,

sometime during late August 2014.

Send in your comments, anecdotes and photographs please.

Take care! Help met bewaring, stuur solank u stories, herinneringe en eie foto’s aan

uloliwe@gmail.com in jpg-formaat

Hennie Heymans – Pretoria, ZA © 2014