Ürİner sİstemİn konjenİtal anomalİlerİ - anasayfa · ektopik üreterosellerin %25'inde...
TRANSCRIPT
ÜRİNER SİSTEMİN KONJENİTAL ANOMALİLERİ
VE ÜRINER SİSTEM TAŞLARI
Dr.Ercan KOCAKOÇ Bezmialem Vakıf Üniversitesi
İstanbul
KONULAR
Üriner Sistem Görüntüleme Yöntemleri
Üriner Sistemin Konjenital Hastalıkları
Üriner Sistem Taşları
ÜRİNER SİSTEM GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ
Direkt Üriner Sistem Grafisi
İntravenöz Pyelografi
Ultrasonografi
Renkli Doppler İnceleme
Bilgisayarlı Tomografi
Manyetik Rezonans İnceleme
Anjiografi
Özel İncelemeler (sistografi, voiding sistoüretragrafi, retrograd-
antegrad pyelografi)
Direk Üriner Sistem Grafisi
İntravenöz ürografinin ilk grafisi Böbrekler, mesane dahil tüm üriner
sistem
Böbreklerin lokalizasyonu, konturu, büyüklüğü, psoas kenarları
Taş, kalsifikasyon, anormal opasite
İntravenöz Pyelografi
İntravenöz 1 ml/kg noniyonik kontrast
Nefrogram fazı (1. dk) Pyelogram fazı (5. dk) Toplayıcı sistem Geç faz (15. dk) Mesane Böbrek (pozisyon, kontur, boyut, kaliks
şekli, itilme ve yaylanmaları, pelvis renalis) Üreterler ve mesane
İntravenöz Pyelografi Avantajlar:
• Tüm üriner sistem(ürotelyum) • Taş ve kalsifikasyonlar • Ucuz
Dezavantajları : • Böbrek fonksiyonu • Radyasyon • Kontrast madde • Parankim ön ve arka yüzü
Ultrasonografi
Kolay ulaşılır, ucuz, noninvazif
Böbrek kontur, boyut, parankim kalınlığı,
ekojenitesi
Böbrek santral sinüs ekojenitesi
Proksimal ve distal üreter, mesane, prostat
değerlendirmesi
Ultrasonografi
Hidronefroz, tümör, kist, abse, taş
Parankimal böbrek hastalıkları
Biyopsi ve girişimsel işlemlerde kılavuz
Renkli Doppler İnceleme
Renal parankimal hastalık
Renal hipertansiyon
Renal ven trombozu
Renal lezyonların vaskülaritesi
Taş hastalığı
Bilgisayarlı Tomografi
Üriner sistemle beraber çevre yapılar ve
diğer abdominal organlar
Renal kitlelerin saptanması, ayırıcı tanısı,
evrelendirmesi
Mesane, prostat ve pelvis değerlendirmesi
Taş
BT Ürografi
Böbrekler, üreterler ve mesaneyi değerlendirmek için geliştirilen görüntüleme yöntemi
İVKM kullanılarak ÇKBT ile ince kesitlerle ekskretuar fazda yapılan inceleme
Erken veya geç ekskretuar fazda görüntüleme herhangi bir BT Ürografi için zorunlu
BTÜ Çalışma grubu; Eur Radiol 2008
Kullanılan Fazlar Kontrastsız faz (Tüm batın) Arteriyal faz: İVKM enjeksiyonunu
takiben 25 – 30 sn sonra Anjiyonefrografik faz: İVKM enjeksiyonu
sonrası 35-40 sn Nefrografik faz: İVKM enjeksiyonunu
takiben 100 sn sonra (Üst batın; kanser riski yüksek ise tüm batın)
Geç (ekskretuar) faz: İVKM enjeksiyonunu takiben 5 – 15 dakika sonra (Tüm batın)
Parametre
Kontrastsız Nefrografik
faz
Pyelografik
faz
Kolimasyon 16x1.5 16x1.5 16x1.5
Kesit kalınlığı 3 mm 2 mm 2 mm
Pitch 0.75 0.5 0.5
Rotasyon süresi 0.5 sn 0.5 sn 0.5 sn
Kvp/mAs 120/245 120/245 120/245
CTDIvol (mGy) 16.3(45 cm için) 16.3 16.7 (45 cm için)
Oral KM Yok Yok Yok
IV KM Yok 100-120 ml
(3ml/sn)
Yok
Gecikme Yok 100 sn 10 dakika
BT Ürografi Protokolü
*16 detektör MX8000 IDT (Philips Medical Systems, Cleveland, Ohio)
Kocakoc E ve ark. Radiol Clin North Am 2005
Bezmialem Vakıf Üniversitesi
Oral 1 litre su 1 saat önce içmeye başlıyor
Ortalama 100 ml 350 mgI/ml KM, 3ml/sn
KM enjeksiyonunu takiben 50 – 100 ml İV salin
Kontrastsız
Nefrografik 100. sn
Ekskretuar 15. dakika
128x0.25 mm, kVp 120; mAs; otomatik modülasyon (düşük doz ve düşük mAs 20 – 150 mAs), 9 – 10 sn her bir faz
Doz: 75 kg standart olgu; 240 mAs; CTDI vol 16.5 mGy (Her bir faz)
Öncelikle kaynak görüntüler; daha sonra MIP, MPR, CPR
Geniş pencere aralığı kullanılması önemli
21 Y E, Sol üreter alt uç taşı ?
Manyetik Rezonans İnceleme
MRA (Renal HT)
MR ürografi
Renal tümör değerlendirilmesi,tamamlayıcı
Mesane tabanı ve prostat değerlendirmesi
Anjiografi
Renal vasküler anatomi:transplantasyon
öncesi değerlendirme
Tedavi amaçlı; arteriyel stenoz ,
anevrizma, fistül, dilatasyon, emboli
Renal venöz kan örneklemesi
Diğer İnceleme Yöntemleri
Retrograd-antegrad Pyelografi : Obstrüksyon düzeyi ve natürü,TCC araştırılması
Sistografi,Voiding Sistoüretrografi : Rezidü idrar ,vezikoüreteral reflü,üretra patolojiler,travma
KONJENİTAL ANOMALİLER
Rotasyon Anomalileri
Pozisyon Anomalileri
Füzyon Anomalileri
Kalisiyel Divertikül, Hidrokaliks
Primer Megaüreter
Üreteropelvik Bileşke Obstrüksiyonu
Üreter Duplikasyonu
Ektopik Üreter
Atnalı Böbrek
En yaygın doğumsal böbrek anomalisi
1/400 doğum
Orta hatta aorta anteriorundan geçen istmusla birleşen alt poller
Böbrek dokusu ya da fibröz bir bant
Vasküler yapıda da anomali
Rotasyon anomalisi, üreterlerin istmusu geçmesi
Böbrekte değişik derecelerde obstrüksiyon
Taş ve enfeksiyon gelişme sıklığında artış
Renal Ektopi
1/1000
Sıklıkla asemptomatik ,insidental tanı
Aynı taraflı / çapraz ektopi
Çapraz ektopi %85 füzyone
Üriner infeksiyon ve taş sıklığı
Diğer konjenital anomalilerle sıklığı
Renal Ektopi
Renal Ektopi
Renal Ektopi (füzyone)
Renal Agenezi
Kalisiyel Divertikül-Megakaliks
Bir kaliks genişlemesi Kalisiyel Divertikül
Birden fazla kaliks genişlemesi Megakaliks
Her 2 durumda da renal pelvis genişlemesi eşlik etmez
Primer Megaüreter Primer megaüreter yenidoğan ve fetusta
hidronefrozun en sık 2.nedeni
Vezikoüreteral bileşkede anatomik darlık olmaksızın , aperistaltik segment varlığı
Non-herediter konjenital dilatasyon
En sık prezentasyon üriner enfeksiyon
Sol > sağ , spontan düzelme sık
Üreteropelvik Bileşke Obstrüksiyonu Pediatrik dönemde hidronefrozun en sık
nedeni
E/K :2 , sol > sağ
En sık konjenital
Skar, VUR ,neoplazma sekonder akiz
%10-40 bilateral,multikistik displazi ile birlikteliği sık
UPJ Obstrüksiyonunda Görüntüleme Bulguları
Normal kalibrasyondaki üreterin tam olmayan
vizualizasyonu
Negatif pyelogram
Dilate papiller duktuslar
Dev hidronefroz,pyelektazi
Kabuk nefrogram
Balon-ip bulgusu : Dilate renal pelvisten üreterin
yüksekte veya egzantrik çıkışı
Balon-ip Bulgusu Kabuk Nefrogram
BT ANJİOGRAFİ ile …
3 boyutlu rekonstrüksiyon
Endoskopik pyelotomi planı
Pelvis ve komşu damar ilişkisi
Pyelotomi öncesi damar anatomisi
Üreteral Duplikasyon Üreterin en sık konjenital anomalisi
Komplet/inkomplet
K/E :10 /1
Üreterolitiazis ,abse ,böbrek yetmezliği
En iyi görüntüleme ;IVP,BT Ürografi
Solmuş Nilüfer Çiçeği Bulgusu
Üreterosel
Üreterin intravezikal parçasının distal kısmının kistik dilatasyonu
Kistik dilate distal üreterin mesane lümenine
protrüzyonu Üreterosel sıklıkla dupleks sistemlerde üst
kutbu drene eden üreterin (%80) veya ektopik bir üreterin ucunda (%60) yer alır
Üreterosel - Kobra başı işareti
IVP ‘de mesane içinde dolma defekti(%90):Kobra Başı İşareti
Aynı taraf üreter ve böbreğinde hidroüreteronefrotik değişiklikler ve parankimal fonksiyonlarda azalma veya displazi
Ektopik üreterosellerin %25'inde karşı taraftaki böbrekte de reflü veya hidronefroz görülür
Posterior Üretral Valv
Çocuklardaki en ciddi obstrüktif üropati nedeni
Olguların 1/3’ünde KBY /Son dönem Böbrek Hastalığı
VSÜG/USG : Kalın duvarlı , trabeküle konturlu mesane (çam ağacı)
Mesane divertikülleri
Dilate posterior üretra
Hidroüreteronefroz
mesane Posterior
üretra
valv
Vezikoüreteral Reflü
Üreterovezikal bileşkenin immatüritesi
Reflü, enfeksiyon, skar ATROFİ
US duyarsız
VSÜG altın standart
Vezikoüreteral Reflü
G 1: Üretere reflü
G 2: Üreter, pelvis, kalikse reflü
G 3: Kalikse uzanan reflüye ilave dilatasyon ve hafif kalisiyel küntleşme
G 4: Daha belirgin pyelokalisiyel dilatasyon, üreteral tortiozite, belirgin kalisiyel forniks küntleşmesi
G 5: Belirgin dilatasyon, üreteral tortiozite
VUR
VUR
Diğer Konjenital Lezyonlar
Değişik parankimal ve toplayıcı sistem anomalileri BT ürografi ile gösterilebilir
UV Darlık
Konjenital üreter darlıkları
Travma dışı üriner ekstravazasyonlar
ÜRİNER SİSTEM TAŞLARI
Opak taş (kalsiyum, kalsiyum sütü) : >% 50
Kalsiyum sütü ; Kalisiyel divertikül ya da üreterosel içerisinde kalsiyum içeren sıvı seviyelenmesi
Lüsen taş (ürik asit, sistin, ksantin): Dolum defekti
Strüvit taşları; üriner trakt enfeksiyonu,staghorn kalkül
Üriner Sistem Taşları
USG : Akustik gölgelenmesi olan
opak foküs (kimyasal içerikten bağımsız)
Doppler USG : Üreteral jet
Twinkling artefaktı
Her iki böbrek arasında RI farkı
BT: Taş ya da sekonder
bulguları
Yumuşak doku rim bulgusu
MR: Sinyal void
Yumuşak Doku Halkası İşareti
Twinkling İşareti
Perirenal Örümcek Ağı Bulgusu
Geyik Boynuzu İşareti
Persistan Nefrogram
Psödoüreterosel
Üriner Sistem Taşları Ayırıcı Tanı
Flebolit: Pelvik ve gonadal ven duvar kalsifikasyonu
Radyografide yuvarlak, santral lüsen alan
BT ‘de kuyruklu yıldız bulgusu
Renal arter kalsifikasyonu
Nefrokalsinozis
Kuyruklu Yıldız İşareti
Dr. Aslı Serter
Dr. Şeyma Yıldız
1- BT’de böbrekte kitle saptanması için en uygun faz aşağıdakilerden hangisidir?
a) Kontrastsız inceleme
b) Arteriyal faz
c) Venöz faz
d) Nefrografik faz
e) Pyelografik faz
Nefrografik faz
2- Hangisi yanlıştır ?
a- Üriner sistem taşlarında en iyi tanı aracı kontrastsız BT’dir
b- Vezikoüreteral reflü tanısında en iyi yöntem voiding sistoüretrografidir
c- Kuyruklu yıldız işareti görülmesi flebolit tanısı koydurur
d- Persistan nefrogram kronik üriner obstruksiyon bulgusudur
e- Örümcek ağı bulgusu taşın sekonder bulgularındandır
d- Persistan nefrogram kronik üriner obstruksiyon bulgusudur