Konu HaritasTOPLUMSAL DEMEToplumsal DeimeToplumsal Deime le lgili Temel KavramlarToplumsal Deimeyi Aklayan YaklamlarToplumsal Deimeyi Etkileyen FaktrlerToplumsal Deime TipleriTOPLUMSAL GELMENN UNSURLARIEkonomik BymeOrta Tabaka GenilemesiToplumsal BtnlemeTOPLUMSAL ZLME VE NEDENLERTRKYEDE TOPLUMSAL DEME

A.TOPLUMSAL DEMEEvrendeki deimeyi ilk sezen dnr Herakleitos her ey akar, insan bir rmakta bir kere ykanabilir szleriyle everende her eyin deitiini deimeyen tek eyin deiimin kendisi olduunu vurgulamtr.

1.Toplumsal Deiimin Tanm

TANIM:Toplumdaki ilikilerin, kurallarn, kurumlarn, zaman ierisinde yap ve ilevi asndan bakalamas, farkllamasdr.Toplumsal deimenin zellikleriToplumsal deime mutlaktr, nlenemez.Toplumsal deime ileriye veya geriye doru olabilir.Toplumsal deimenin hz ve yn farkl olabilir ve toplumdan topluma da farkllk gsterir.Toplumsal deimenin unsurlar, zaman, insan ve yerdir.Toplumsal deime planl veya plansz olabilir.Kurumlardaki deimeler birbirini etkiler.Toplumsal deimeler aama aama, zamana yayarak gereklemeyip ve toplumun da bnyesine uygun olmazsa toplumsal zlmeler olabilir.

2.Toplumsal Deime ile ilgili Temel KavramlarGelime: toplumun ekonomik, hukuk, teknik, eitim, salk birok alandaki ilerlemesidir.lerleme: Belli bir alanda daha iyiye, mkemmele doru olan deimedir. rnek, iletiimde ilerlemeEvrim: basitten karmaa, ilkelden mkemmele doru zaman iinde yava yava aamal olarak hem nicelik hem de niteliksel deimedir. Bireylerin davranlarndan bamsz olarak nesnel ve doal olarak uzun bir srete, kendiliinden olan ve mutlak bir deiimdir. Toplumlar gebelikten, yerleik hayata ve modern hayata doru deimesi

2.Toplumsal Deime ile ilgili Temel KavramlarEvrim kavramn iinde gelime ve ilerleme vardr. Gelime ve ilerleme belli ltlere gre olan, toplumsal ekonomik deimelerdir. lerleme ve gelimede yavalama, hzlanma olabilir, fakat evrimde geri dnlemez ve asrlarca sren yava bir deiimdir. nsan toplumlarn ilerlemesi ve gelimesine ahit olabilir. Fakat toplumlarn evrimi bir insan mrne smaz.lerleme ve gelime nitelik tanmlamalar insanlara gre deiebilir. Yani birisi iin ilerleme olan bir durum dieri iin gerileme olarak tanmlayabilir.

2.Toplumsal Deime ile ilgili Temel Kavramlarhtilal(devrim): toplumsal dzenin devrilerek yeni bir toplumsal dzenin kurulmasdr. 1917 bolevik, 1789 Fransz devrimi nklp(reform-slahat): Var olan toplumsal deerlere yeni yorumlar getirerek toplumsal kurumlar toplumun ihtiyalar dorultusunda deitirme, dzeltme, iyiletirmedir. Devrimde bir ykma, kargaa vardr. nklpta ise planl bir deitirme vardr.syan: Otoriteye ka gelme, ba kaldrma, ayaklanmadr. Amacna ulaamam ihtilaldir.

Toplumsal Deimeyi Aklayan YaklamlarByk Boy KuramlarToplumsal deimenin ilkelerinin tm toplumlar iin geerli olduunu savunan kuramlardr. Organizmac Yaklam: Toplumlar biyolojik organizma gibi doar, byr, geliir ve lrler. Toplumdaki iblmn de organlarn grevlerine benzetmilerdir. bni-i Haldun, A.Toynbee, A.KroeberEvrimci Yaklam: Toplumlarn da doada olduu gibi kendi kendine deierek mkemmele doru ilerleyip gelitiini savunur. . Bu durum tm toplumlar iin mukadderdir. Darwinin evrim teorisini model alrlar. A. Comte, M.Weber, H.Spencer Diyalektik Yaklam: Toplumlar tarihi sre iinde geliimlerini retim biiminin belirlediini savunur. Her toplum deiimi, tarihi sre iinde kendi zddn tayarak ve bu durum da atma, snf savana yol aarak (tez-antitez=sentez) yaar ve gerekleir. K.Marx

Toplumsal Deimeyi Aklayan YaklamlarOrta Boy KuramlarToplumsal deimeyi, toplumun btnndeki deimeyle deil, toplumsal yap iindeki unsurlarn deiimiyle aklar.Yapsal-Fonksiyonel Yaklam: Toplumu, kendisini oluturan kurumlar ve bunlar arasndaki ilikilerin farkllamalar deitirir. Bu deiim, aama aamadr ve dzenlidir. Fakat toplumdaki unsurlarnn deime hzlar farkldr. Toplumun bymesi ve gelimesi farkllamayla gerekleir. T.Parsons, Metron, W.Ogburnatmac Yaklam: Toplumdaki bireylerin, gruplarn karlar farkldr. Kaynaklarn ktl atmalara yol aar. Toplumsal sorunlarn artmas, kar atmalarnn toplumsal deimeyi tetikler. Dahrendof

Toplumsal Deimeyi Aklayan YaklamlarKk Boy KuramlarToplumsal deimeyi, birey-birey, birey-grup, grup-grup ilikilerinden hareket ederek aklayan kuramdr. Yani bir grubun zihniyeti veya birinin karizmasyla (byleyici zellik) aklamaktadr.

Toplumsal Deimeyi Etkileyen FaktrlerFiziki evre: Yeralt, yer st zenginlikleri, corafi konum, depremler, su basknlar, iklim, toplumsal hayatn deimesini etkiler. 1945 de Batman petrol rafinerisinin kurulmasyla meydana gelen deiiklikler: geleneksel aile ekirdek aileye dnmeye balamtr.Bilim ve Teknoloji: nsann tabiat kontrol etme abas bilimi dourmu, bu durum ise bilimsel ve teknolojik bululara, icatlara yol amtr. Elektrik, motor, arabalar toplumsal ilikileri derinden etkilemitir. Kitle iletiim aralar: TV, telefon, gazete gibi kitle iletiim aralar sayesinde dnya byk bir ky nitelii kazanmaya balamtr. Bu ekilde toplumlar aras etkileim ve toplumsal-kltrel deiimlere neden olmutur. Kltr: Maddi manevi kltrel deimeler birbirini etkiler. Kltrlerin birbirini etkilemesi deiime neden olur.Ekonomi: Ekonomik etkinliklerin yava-hzl olmas, sanayiye veya topraa dayal olmas, ekonomik sorunlar, isizlik gibi nitelikler toplumsal deimeyi etkiler. Demografi: Nfusun az-ok olmas, gen-yal olmas, eitim dzeyi, gler gibi nitelikleri toplumsal hareketlilik ve deiime yol aar.nsan: Liderler, nderler, peygamberler, devrimcilerUnutulmamaldr ki, bu faktrler birbiriyle sk bir iliki iinde olup dierlerinden soyutlanamaz.

Toplumsal Deime TipleriSerbest Toplumsal Deime: Herhangi bir mdahale olmadan toplumlarn etkileimiyle kendiliinden olan deiimdir. ten veya dtan bir mdahale yoktur. Doal nfus art ve kltrel etkileimlerle olur. Kitle iletiim aralarnn artmas serbest deiimleri arttrmtr. Mdahale Yoluyla toplumsal Deimeler: iki ekilde mdahale olur.Demokratik Planl Deime: Halkn talebi dorultusunda, toplumun aklc, sistemli bir yolla istenilen ynde, belirli bir srede deiim gerekletirilir. Siyasi partiler toplumsal deiim programlar hazrlayarak halka sunarlar. Devlet Planlama Tekilat da 5 yllk kalknma planlarn hkmete sunar, deiimi gerekletirir.Bask Yoluyla Deitirme: Bir lider veya grubun hazrlayarak veya bir baka toplumun basksyla zgrlkleri kstlayarak gerekletirilir. Irak, Japonya

B.TOPLUMSAL GELMENN UNSURLARIEkonomik Byme: Kii bana den milli gelirin, kalknma hznn niceliksel olarak artarak toplumun refah dzeyinin artmasdr. Sermayenin artmas, igcnn niteliinin artmas, retilenlerin ve gelirin retime katlanlar arasnda dengeli blm, sanayileme, tarm ve hizmet alanlarndaki dengeli gelimeler ekonomik gelimiliin gstergeleridir.

B.TOPLUMSAL GELMENN UNSURLARI2.Orta Tabaka Genilemesi: Toplumsal tabakalama sisteminde alt tabakada bulunan insan saysnn azalarak orta tabakann artmasdr. Yani genel olarak toplumun byk kesiminin yaama kalitesinin her ynden artmasdr. Orta tabaka, eitim, salk, barnma, dinlenme gibi imknlardan en st dzeyde yararlanabilmesidir. Baz meslekler baz lkelerde orta tabakada baz lkelerde ise alt tabakada yer almaktadr. rnein retmenlik Toplumsal gelimilik iin sosyal, kltrel, ekonomik, salk gibi imknlardan yararlanmann artmas gerekir.

B.TOPLUMSAL GELMENN UNSURLARI3.Toplumsal Btnleme: Toplumdaki gruplarn, kurumlarn, snflarn, deerlerin, normlarn rgtl bir toplumsal yaam gerekletirecek ekilde birbirlerini tamamlamamsdr. Toplumsal entegrasyon da denir. Toplumsal btnleme, ilevsel ve manevi btnlemeyle salanr. levsel(fonksiyonel) btnleme: Toplumdaki iblmne, uzmanlamaya, farkl mesleklere ramen, toplumdaki insanlarn birbirlerini organik dayanma erevesinde tamamlamalardr.Manevi Deerler etrafnda btnleme: levsel btnleme toplumun maddi alanndaki btnlemeyi salarken manevi btnleme de, milli duygu, milli ruh din ve dnce, lk birlii etrafnda sosyal-kltrel btnlemeyi salar.

TOPLUMSAL ZLME VE NEDENLERTanm: Toplumdaki bireylerin, toplumsal davran alkanlklarna, deerlere, normlara, kurumlara, denetim biimlerine, kaytsz kalmas, uyumlarn yitirerek toplumsal yaamn unsurlarnn dalmas, toplumsal yaamn imknszlamasdr. Emile Durkheim toplumsal zlmeyi Anomi(kuralszlk) olarak tanmlamaktadr. Anomi, toplumsal normlardan sapmadr.

Toplumsal zlmenin Nedenleri1. Blm Yetersizliiretime katlan unsurlar arasnda blmn eit yaplmamas, adaletsizlik olmas durumunda organik dayanma zayflar farkl ileri yapan insanlar dayanma olmas gerekirken atma ve kargaa ortaya kar. te yandan insanlar grevlerini yerine getirmemesi, gven kayb toplumsal zlme potansiyel tar.

Toplumsal zlmenin Nedenleri2.rgtlenme YetersizliiBireyler ihtiyalarn karlamada tek balarna yeterli olmayabilirler. Dolaysyla ortak amalarn gerekletirmek ve haklarn korumak iin bir takm rgtlenmeler olutururlar. Meslek odalar, dernekler, partiler, sendikalar gibi rgtlenmelerde yetersizlik bireylerin haklarn arayamamas, ihtiyalarn giderememesi, kendilerini ifade edememesi demektir. Bu rgtlenmelerin gelimemesi, aralarnda uyumun bozulmas toplumsal zlmeyi tetikler.

Toplumsal zlmenin Nedenleri3.Demokratik Kurumlama YetersizliiDemokrasinin bir takm ilkeleri vardr. Bu ilkeleri gerekletiren, toplumsal yaama yansmasn salayan kurumlama salanamazsa toplumsal zlme iin zemin uygun duruma gelir.

Toplumsal zlmenin Nedenleri4.Milli Birlik Bilincinin ZayflamasManevi btnlemenin salanamamas durumunda milli duygu, dnce zayflar toplumsal zlmeler balar. Milli birlik dncesini zayflamasnn nedenleri; blm ve gelirin dalmndaki adaletsizlikoulcu demokratik toplumsal ilikilerin gelimemesiKltrel gelerin, dilin yabanc dillerin olumsuz etkisine girmesiAydnlarn toplumsal sorunlara ve zm yollarna duyarsz kalmas

TRKYEDE TOPLUMSAL DEME

Tanzimat ncesiII. Mahmut dnemindeki Islahat Hareketleri, Yenieri Ocann kaldrlmas, kyafet alanndaki dzenlemeler, posta rgtnn kurulmas, harbiye ve tbbiye okullarnn almas toplumsal deiim rnekleridir.Tanzimat Sonras1839 Mustafa Reit Paa tarafndan ilan edilen Tanzimat Ferman yaynlamasyla kkl toplumsal deiim devam etmitir.

TRKYEDE TOPLUMSAL DEME

Cumhuriyet DnemiTrkiyedeki toplumsal deiim; 29 Ekim 1923 de Cumhuriyetin ilanyla devam etmitir. Bundan sonra srayla; 17 ubat 1923 de zmir ktisat Kongresiyle Trk ekonomi politikas belirlenmeye alld.3 Mart 1924 Halifelik kaldrld. Tevhidi Tedrisat Kanunu karld.25 Kasm 1925 apka kanunu karld30 Kasm 1925 Tekke ve Zaviyeler kaldrld.17 ubat 1926 de Medeni kanun kabul edildi.1 Kasm 1928 de Trk Harfleri Hakknda kanun kabul edildi.1931 de devletilik ilkesi benimsenmitir.21 Haziran 1934 de Soyad kanunu karld.1933 de Smerbank, 1935 de Etibank kurularak nemli yatrmlar yaplmaya balanmtr.1945 lerde ok partili sisteme geilmitir.1980 lerde serbest piyasa ekonomisi benimsenerek KT ler (Kamu ktisadi Teekklleri) zelletirilmeye balanmtr.