TOPLUMSAL YAPI VE TOPLUMSAL LKLERa.Toplumsal Yapb.Toplumsal likiler ve Temel Kavramlar1. Toplumsal Stat ve Roller2. Toplumsal Deerler3. Toplumsal Normlar4. Toplumsal Kontrol5. Toplumsal SapmaTOPLUMSAL GRUPLARa.Toplumsal Grup ve zelliklerib.Toplumsal Grup eitleric.Toplumsal Grup rnekleri1. Ky ncesi ve Ky2. Kent ve Metropoller3.MilletTOPLUMSAL TABAKALAMA VE TOPLUMSAL HAREKETLLKa.Toplumsal Tabakalama ve Trleri1. Kapal Tabakalama2. Yar Kapal Tabakalama3. Ak Tabakalamab.Toplumsal Hareketlilik ve Trleri1.Dikey Hareketlilik2. Yatay Hareketlilik

TOPLUMSAL YAPI VE TOPLUMSAL LKLERToplumsal Yap: Toplumsal ilikiler ve bu ilikilerin oluturduu toplumsal grup ve kurumlarn btnne toplumsal yap denir. Fiziksel Yn: toplumsal ilikilere yn veren doa koullarnn tmdr. Corafi konum, iklim, deniz, yer ekilleri nfus, teknoloji gibi etkenler Kltrel Yn: Toplumsal ilikiler sonucunda oluan deerler, normlar, kurumlar, stat ve rollerdir.

ALEETM

Neslin srdrlmesiToplumsal dzenin korunmasMal ve hizmetlerin retim ve dalm

Nesle ama kazandrma

Neslin toplumsallamasDNYA GRSYASAL KURUMEKONOMTOPLUMSAL YAPIYI OLUTURAN KURUMLARIN BRBRLERYLE LKLER

Toplumsal Yapya Etki Eden FaktrleraFiziki evre: zerinde yaanlan corafyann zellikleri toplumun ekonomik etkinlikleri, toplumsal ilikileri, ky tiplerini, yaam biimlerini, kltrlerini, aile, evlenme biimlerini etkiler.Demografik yap: Nfus younluu, nfusun eitim dzeyi, gen ve yallarn oran gibi nfus zellikleri ekonomik etkinlikleri, toplumsal ilikileri, yaam biimlerini, kltrlerini, aile, evlenme biimlerini etkiler.

Toplumsal Yapya Etki Eden FaktrleraTabakalama biimi: toplumun ekonomik etkinlikleri, eitimi, toplumsal ilikiler toplumdaki tabakalar oluturur. Bu tabakalama ise toplumsal yapy etkiler. Toplumsal deimeler: her toplumun kendine zg bir yaps vardr. Bu yap ierisinde bulunan grup ve kurumlar ilevlerini yerine getiremez olursa deiir, yeni grup ve kurumlar ortaya kar. Maddi ve manevi kltr elerindeki deimeler yani teknoloji, eitim, ekonomik dzey, gelenek, grenek, ahlak, hukuktaki deimeler birbirlerini tetikleyerek toplumsal yap da etkilenir. Fakat tm bu deimelere karn toplum kendi srekliliini koruyan bir dinamik bir btndr. Toplumdaki eitim, ekonomi, aile gibi kurumlarnn birbirleri ile ilevsel olarak oluturduklar ilikiler btnne toplumsal sistem denir. Yani her toplumsal kurumun bir birbirine ihtiyac olup birbirlerine kar grevleri vardr.

DLSANAT VE ETM

SYASETALEDNBLM VE TEKNKTOPLUMSAL SSTEMEKONOM

Toplumsal likiler ve Temel kavramalarToplumsal liki: Gnlk hayatta insanlar veya gruplar arasnda kurulan etkileime toplumsal iliki denir.Toplumsal likilerin zellikleriEn az iki insan arasnda olmasnsanlarn birbirinden haberdar olmasOrtak bir anlam ve amac olmasBelli bir sre devam etmesiBireyler arasnda etkileim olmasKitap okurken, ocuklarn kendi kendine oynamas, televizyon izlerken, ders alrken yaplan eylemelerde toplumsal iliki yoktur.Toplumsal iliki, olumlu-olumsuz olabilir. Dostluk-dmanlkToplumsal ilikiler ama ve ierik bakmndan farllk arz eder.nsann doa ile ilikisinden retim faaliyetleri, insann insanlarla ilikisinden toplumsal ilikiler doar.

Toplumsal ilikilerin TrleriBirey Saysna gre;Birey-Birey likisi; iki kii arasndaBirey-Grup likisi; retmen-snfGrup-Grup ilikisi; Okul-MEBlikinin Sresine Gre;Ksa Sreli likiler; yolculukta, durakta, kuyrukta marketteki ilikilerUzun Sreli likiler; Aile, ky, okulPeriyodik (devirli) ilikiler; olimpiyatlar, fuarlarlikilerin Niteliklerine Gre;Birincil ilikiler: likilerin yz yze samimi, duygusalln hakim olduu, daha ok rf, adetler gibi yazl olmayan kurallarla srdrlen, etkileimin gl olduu, uzun sreli ilikilerdir. Aile ii, arkada ilikisi bu tr ilikilerdir.kincil ilikiler: likilerin resmi, kara dayal, daha ok yazl kurallarla srdrlen ilikilerdir. Okullarda, devlet dairelerinde, i yerlerinde, kent toplumlarnda grlen ilikilerdir.

Toplumsal liki ile ilgili Temel Kavramlar1.Toplumsal stat ve RolToplumsal Stat: Bireyin toplumsal gruplardaki yerine, konumuna denir. Toplumsal statler toplumsal ilikilerle gerekletirilir.Bireyin toplumdaki statsn genelde toplumdaki egemen deerler belirler.Toplumsal stat bireye hak ve devler ykler.Bireylerin toplumsal statlerinin belirleyicileri;Servet sahiplii, ekonomik dzeySoy baEitim dzeyiDinsel inan ve fikirler Cinsiyet

Stat belirleyicilerin nem srasBirinci belirleyici olan servet, mlkiyet sahiplii, ekonomik dzey, genellikle tm toplumlarda statlerin belirlenmesinde evrensel bir lttr.

5. Cinsiyet4. Dinsel inan ve fikirler3. Eitim dzeyi2. Soy ba1. Servet sahiplii

Toplumsal statVerilmi statler: Doutan gelen ve genellikle deimeyen statlerdir. Staty belirleyen rk, cinsiyet, soy, ya, din. Trk olmak, Mslman olmak, erkek olmak, yal veya gen olmakKazanlm Statler: bireyin yaam sresince belli bir emek, eitim, deneyimle sonradan kazand statlerdir. Statnn belirleyicileri, servet, mlkiyet sahiplii, eitim dzeyidir. retmen, renci, doktor, tccar, anne-baba, kyl, kentli olmakBirey birden fazla statye sahip olabilir.Bireyin stat says zamanla deiebilir.Bireyler birbirlerini genellikle sahip olduu statlerle tanr.Statler resmi olan ve olmayan diye ikiye ayrlabilir.Gelimi lkelerde kazanlm statler daha fazladr.Bireyin sahip olduu statlerden en etkin statye anahtar stat denir.Toplumun statlere verdii deere, saygnla, itibara toplumsal prestij denir.Toplusal prestij zamanla deeri deiebilir lise mezunu olmak, niversite mezunu olmakToplumsal prestij kiinin davranlar ile de yakndan ilikilidir.Toplumsal prestij, o statde bulunan kiilere de geebilir.

Toplumsal RolToplumsal Rol: Toplumun belli bir statde bulunan kiiden bekledii davranlar btndr. Toplumsal rol, toplum tarafndan belirlenir.Roller toplumsallamayla renilir.Her statnn kendine gre rolleri vardr.Her toplumsal rol, beklenen, izin verilen ve yasaklanan davranlar ierir:Beklenen davranlar: retmeden beklenen rencileri eitmesi, doktordan beklenen hastalar tedavi etmesizin verilen davranlar: retmenin bir dergide yaz yazmasYasaklanan davranlar: toplumun adaletin yasaklad davranlardr. Bir ofrn alkol kullanmasRol atmas: Birden fazla statye sahip bireyin, o an iinde bulunduu statye gre davranamamasdr. Kendi ocuunun retmeni olan anne, akrabasnn mahkemesinde hkim olan kii rol atmas yaayabilir. Rol atmasna ak roller veya ak olmayan roller veya toplumsal deimeyle ortaya kan sorunlar da yol aabilir.Rol pekimesi: Bireyin sahip olduu statdeki rollerin birbirini kolaylatrmasdr. Yuva da alan birinin evlenerek anne olmas, avukatlk yapan birinin daha sonra yarg olmas roller birbirine benzedii iin birbirini kolaylatrr. Anahtar Rol: bireyin anahtar statsne bal toplumun bekledii davranlardr. Doktor, aile reisi, dernek bakan olan bir kii toplumda en etkin olan stats doktor ise anahtar rol de doktorluk davranlardr.

2.Toplumsal DeerlerBelli bir toplumda ya da grupta bireylerin uymak durumunda olduklar, olumlu tepki verdikleri dnceler, kurallar, uygulama biimi ve nesneleredir. zgrlk, bamszlk, yardm severlik, sevgi-sayg, adalet, eitlik, demokrasi byklerin ellerinden kklerin gzlerinden pme, bayrak, maryi-kt, gzel-irken, doru-yanl deerlendirme lleridir.Drstlk, saygl, hogrl olmak gibi toplumsal deerler ahlak gibi toplumsal kurumlar oluturur.Deerler, maddi veya manevi biimindedir.Toplumsal deerler uzun sre kklemesi sonucunda rfler, adetler, merasimlerle somutlaabilir.nsanlk tarihi boyunca ortaya kan davran biimlerinden srekli tekrarlananlar bireylerde alkanlklara yol am, alkanlklar ise deerleri dourmutur.Birey toplumsal deerleri toplumda hazr bulur.Toplumsal deerler toplumdan topluma ayn toplumda zamanla deiir. Kan davasToplumsal deerler; gelenekler, treler, adetler eklinde somutlar.

Toplumsal deerlerin ilevleri

Toplumsal yapy ekillendirir ve uyumu, dzeni salar.Bireyler aras dayanmay kuvvetlendirir.Bireyler, deerler sayesinde davran biimlerini renerek sosyalleir ve toplumsal kimlik kazandrr.Toplumsal rollerin renilmesinde katks vardr.Bireylere bask uygulayarak davranlar, toplumsal kontrol salar.

3.Toplumsal NormlarToplumsal dzeni salayan, bireylerin nasl davranmas gerektiini gsteren ve buyurucu ve yasaklayc gc olan kurallar sistemidir. Toplumsal deerler kesin bir hal kazannca normlam olur. Yani normlar deerlerin somutlam halidir.Deerler daha genel, normlar ise, daha zel ve emredicidir. rnein; insan yaamna saygl olmak bir deer iken, insann ldrlmesinin yasak olmas bir normdur. Drstlk, doruluk bir deerdir, yneticinin rvet yememesi ise bir normdur.Normlarn, kiiler iin yol gsterici, dzenleyici ve denetleyici ilevi vardr. Yalan syleyen toplumdan dlanr, hrszlk yapansa hapse atlr. Normlar yaptrm gc bakmnda ikiye ayrlr:Yazl, resmi normlar, yaptrm gc devlet ve hukuktur.Yazl, resmi olmayan normlar, yaptrm toplumdur. Ayplama, knama biiminde ortaya kar. rf, adetler, gelenek ve grenekler yazl olmayan normlardr.

Resmi Olmayan NormlarGrenekler: yaptrm zayf olan bireylerin birbirlerini grerek yaptklar tutum ve davranlardr. Sakal byk brakma, tespih ekmeAdetler: greneklerin yaygnlaarak kklemesiyle oluan alkanlklardr. Komuluk ilikilerinde evlenme trenlerinde karmza kar. Bayramlama, Gelenekler: adetlerin kklemesiyle oluan, toplumu dier toplumlardan ayran temel kltrel zelliklerdir. Yal greler, boa grei, ciritrfler: baz adetlerin toplum tarafndan yceltilmesi sonucu ortaya kan yaptrm dierlerine gre daha kuvvetli olan zelliklerdir. Kan davas, akraba evlilii, berdel, evli iftlerin baba evinde oturmas.Toplumsal normlarn zellikleriYaptrmlarla bireylerin davranlarn biimlendirir.Bir norm toplumun ihtiyacn karlamazsa deiir.Her toplumun kendine zg normu vardr.Srekli tekrarlanan normlar alkanlklara dnr.

4.Toplumsal Kontrol(denetim)Tanm1:Toplumun veya toplumsal bir grubun varln ve ileyiini srdrmek amacyla belli bir davran gerekletirme konusunda toplumun bireye uygulad baskdr.Tanm2: Bireylerin toplumun rf, adet, gelenek, grenek ve benzeri deerlere uygun biimde davranmalarn salayan nlemlerin tmne toplumsal kontrol denirAmac: toplumsal deerlerin benimsetilmesini ve toplumsal normlarn uygulanmasn denetleyerek toplumsal dzenin devamlln salamakToplumsal kontrol resmi veya resmi olmayan biiminde ikiye ayrlr.Toplumsal kontrol de toplumsallamayla renilir.Toplumsal kontrol, toplumsal norm ve deerlerle salanr.

5.Toplumsal SapmaToplumsal normlarn, deerlerin bireyin davranyla ihlal edilmesidir. Yani allm davranlara uymayan davranlardr. Toplumsal sapma olumlu veya olumsuz nitelikte olabilir.Olumlu sapma, toplumun onaylad davranlar ynndedir. Byle bir kii kahramanlkla, n ve prestijle dllendirilir. Atatrk..Olumsuz sapmalar ise, toplumun onaylamad davranlardr. Hrszlk, uyuturucu kullanma, trafik kurallarna uymama, plerini sokaa dkme, grevini ktye kullanma, annenin ocuunu terk etmesi...Toplumsal sapmalara toplum, dlama, dzeltme, iyiletirme veya cezalandrmayla tepki verir. Toplumsal denetim ne kadar sk olursa olsun yine de toplumsal sapmalarn olmad toplum yoktur.Toplumsal sapmalara bireyin biyolojik zellikleri (fiziksel engelliler; r sar topalvb), psikolojik bozukluklar (zihinsel engelliler, kiilik bozukluklar, zeka gerilii) veya toplumsal, kltrel etkenler(eitimsizlik, isizlik, G, kuak atmas, yoksulluk, ailevi sorunlar, hzl toplumsal deimeler) neden olabilir.

TOPLUMSAL GRUPLAR (KME)Tanm: Ortak amalarn gerekletirmek iin, belli kurallara gre, belli bir sre karlkl ilikide bulunan, en az iki kiiden oluan kendine zg yaps olan birimedir.Toplumsal Gruplarn zellikleriOrtak bir ama etrafnda toplanmaEn az iki kiiden olumayelerinin karlkl iliki ve etkileimde bulunmasGreli bir sreklilii olmaGrup yeler arasnda iblm yani stat ve rol dalm olmasKendine zg ortak deer, norm ve denetime sahip olmaKendine zg grup kimliine sahip olmaToplumsal Gruplarn levleriyelerinin ihtiyacn, beklentilerini karlar.Bireyi sosyalletirir.yelerine moral, motivasyon, gven verir, yalnzlktan kurtarr.Bireylerin kiilik ve yeteneklerini gelitirir.Bireyler arasnda etkileimi glendirerek toplumsal dayanmay, ball arttrr.

c.Toplumsal Grup eitleri

SnfGrup eitAklamarnekAye saysna gre1. Kk gruplaryesi az olanAile, arkada, oyun grubu, 2. Byk gruplaryesi ok olanehir, milletBSrekliliine gre1.Geici gruplarBelli bir ama iin kurulur, ama gerekletikten sonra sona erer.Kooperatif, dernek, inaat iiler.2.Srekli gruplarmr insan mr veya daha uzun srelidir.Devlet, millet, aile3.Devirli (Periyodik) gruplarYln belirli zamanlarnda bir araya gelirler.Pazarlar, fuarlar, olimpiyatlarCKatl Biimine gre1.stee bal gruplar Bireyin kendi zgr iradesiyle katlr.Arkada, dernek, siyasi parti2.stek d bal oluan gruplarBireyin kendi iradesi dnda katlr.Aile, millet,

SnfGrup eitAklamarnekDKurulu biimine gre1.Resmi gruplarYasalara gre oluur.Dernek, sendika, parti, irket2.Resmi olmaya gruplarYazl olmayan kurallara gre kurulur.Aile, arkada, etelerEGrevlerine gre1.Tek grevli gruplarTek bir ama, grev iin bir araya gelenlerMzik gruplar, ticari irketler2.ok grevli gruplarok ama, grev iin bir araya gelenlerBelediye, devlet, partiFlikilerine gre (C.H. Cooley)1.Birincil toplumsal gruplarlikilerin yz yze samimi, duygusalln yardmlama ve sevgi balarnn hkim olduu, ye says az biz bilincinin olduu gruplardr.Aile, arkada, komu, akraba2.kincil toplumsal gruplarYazl kurallara, kar ilikisine dayal ben bilincinin olduu gruplardr.Devlet, parti, sendika, irketler

Toplumsal Grup Dndaki Topluluklar1.Toplumsal ynlar (kalabalklar): Aralarnda fiziksel yaknlk olmasna ramen, karlkl bir ilikinin, ortak amacn olmad, sadece yzeysel bir etkileimin olduu birlikteliklerdir.Sradan kalabalklar: krmz kta bekleyenler, ayn yolda yryenler, kuyrukta bekleyenlerzleyici ve dinleyici kalabalklar: statta ma seyredenler, tiyatroda veya sinemadaki seyirciler, ayn salonda mzik, konser dinleyenlerGsteri kalabalklar: Bir inan, dnce veya bir olay ya da kiinin yannda veya karsnda yer aldklarn gstermek iin bir araya gelen kalabalklardr. Miting, tren, resmigeit, parti kalabalklarEtkin kalabalklar: Bir kkrtma sonucu harekete geip bir araya gelen sonra dalan kalabalklardr. Yamaclar, fanatikler, lin kalabalklarNOT: Kalaballardaki bireysel amalardaki benzerlik ortak ama zannedilmemelidir.

Toplumsal Grup Dndaki Topluluklar2.Toplumsal kategori: Aralarnda fiziksel yaknln olmamasna ramen, benzer zelliklere sahip topluluklardr. Kategoriler ya, cinsiyet, meslek, gelir, eitim, rk gibi zelliklere gre oluurlar. Kitle: Ayn uyarcdan etkilenip, benzer zelliklerin olduu, fiziksel yaknln olmad kategorilerdir. Ayn gazeteyi okuyanlar, ayn takm, partiyi tutanlar, renci, retmen, ii kitlesiToplumsal aznlk: toplumdaki ayrcalklardan yararlanamayan, toplumun genel yapsndan temel zellikleriyle farkllk gsteren kategorilerdir. Trkiyedeki Hristiyanlar Yunanistandaki Trkler

Toplumsal Grup rnekleriKy ncesi dnemGebeliin olduu, 5000 yl kadar srd tahmin edilen dnemdir. nsanlar genel olarak ihtiyalarn daha rahat karladklar tatl su boylar ve derelerde gebelik yapmlardr.Cinsiyete dayal iblm vardr.Ekonomi avclk ve toplayclktr. Yneten-ynetilen siyasi ayrm yoktur.Aile yaps anaerkildir.nan yaps korkulan soyut veya somut eyleredir.KyKy, halknn ounluunun tarmsal etkinliklerde bulunduu, ekonomik, toplumsal, siyasal imknlardan ok fazla yararlanamayan ve birincil, geleneksel ve doal evreyle ilikilerin olduu yerleim birimleridir. Topraa yerlemeyle birlikte ilk ky topluluklar olumaya balamtr. Toplumsal deimelere bal olarak geleneksel kyler de deimitir. Bu deimeyi tetikleyen etkenler:Teknoloji ve retim biimiToprak nfus dengesinin bozulmas

Geleneksel Ky yapsBugnk ky yapsAtaerkil aileTketim iin retimHayvan ve insan gcyle retimGelenek ve grenekler etkilidir.Aile reisinin egemenliinde retim yapmaGeni ailePazar iin retimTeknolojik aralarla retimGelenek ve greneklerle birlikte yazl yasalarda geerlidirirketlemi iftliklerde alan tarm iisi

Trkiyede Ky Toplumunun Sorunlar1950 den sonra tarmda teknolojilemeyle birlikte toplumsal hareketlilik, g yaanmtr.Krsal kesimde nfus art daha fazladr.Youn nfus art ve retim aralarn miras yoluyla paralanmakta ve verimlilii drmekte ve g artmaktadr.Gle gelen nfus genellikle vasfsz olmakta ve kentlerde isizlik, gecekondulama, arpk kentleme yaanmaktadr. G nedeniyle krsal alanda daha ok alamayacak nitelikteki yal insanlar kalmakta alacak tarm igc azalmakta ve tarmda verim olumsuz etkilenmektedir.Buna karlk, tarmsal maddelerin yerinde ilenmesi ve kalknmada ncelikli iller gibi projeleriyle g azaltlmaya kyler kalkndrlmaya allmaktadr.

Deien ky ve ehir dengesi

Kent ve MetropolKent yaam 5600 yl nce balad tahmin edilmektedir.Mezopotamya, Nil nehri, nds ve Sar nehir ilk kent zellikleri grlmtr.UNESCOnun tespitine gre ilk kent Gaziantep eski adyla Dlk kentidir. Sonra Kuds ve rakta Kskan.Hem tarma hem de ticarete elverili yerler seilmitir.M.. Babil nfus 350 bindir.Gnmzdeki ilk kentlerin ortaya kmas 18.yy sanayi devrimiyle olmutur.Tarihsel geliim sreci iinde kentlerSanayi ncesi kentlerSanayi kentleriMetropol kentler

Kent Toplumlarnn zellikleriHem saysal hem de ilevsel adan kyden farkldr.Siyasal, ekonomik, toplumsal ilevler asndan farkl, hem yazl hem de yazl olmayan kurallarn, ikincil ilikilerin vardr.blm, resmi veya zel rgtler vardr. Bireyler arasnda daha ok kar ilikisi vardr.Toplumsal hareketlilik youndur.Organik bir dayanma vardr.Birok etnik grup olabilir dolaysyla kylere gre daha heterojendir.

Kentlemenin dourduu sonularsizlikGecekondulamaevre kirliliiBlgeler aras dengesizlikKltrel zlmeMetropol (Ana kent): Birden fazla sanayi merkezinin, kentin birlemesi sonucu ortaya kan kentlerdir. Varlkl insanlarn kentin grlt ve hava kirliliinden kama istei de etkili olmutur. Bu ekilde yeni kent, uydu kentler domutur. Gelimi toplumlarda metropollerin zellii kent d, evre semtlerde yaayanlar varlkl insanlar iken az gelimi veya gelimi toplumlarda tersidir. Yani varlkl insanlar kent merkezinde otururken yoksul insanlar kent dnda banliyler de yaamaktadr. Baz toplumlarda izlene politikalar sonucunda farkl toplumsal yaplar oluabilir. Fransa gibi.

1.Toplumsal Tabakalama

Toplumsal Tabaka: Hayat standartlar, baz toplumsal zellikleri birbirine benzeyen insanlarn oluturduu btndr.Toplumsal Tabakalama: Ayn yaam tarzna sahip insanlarn oluturduu toplumsal tabakalarn st ste sralanmasdr. Toplumsal tabaka ve tabakalama yerine bazen toplumsal snf kavram da kullanlr. kle, ii, memur, kyl, zengin, derebeyi, burjuva snf gibi gnmzde toplumsal snf kavram daha ok yaam standardn, gelir dzeyine gre farkllamay ifade eder.

1.Toplumsal Tabakalama

Toplumsal tabakalamann nedenleri toplumlarn yaad koullara bal olarak deimekle birlikte, Tabakalamada temel etkenler:Ekonomik etken(gelir dzeyi yaam standard, mlkiyet fark)Siyasal etken(iktidarn eit olmayan dalmToplumsal etken(statlerin eit olmaya dalm)Eitim dzeyi,Dinsel inanlarSoy, rk, cinsiyet

Toplumsal Tabakalama Piramidi

Gelimi olan toplum piramidi

Orta Tabakast TabakaAlt Tabaka

Gelimekte olan toplum Piramidi

Gelimemi Toplum Piramidi

Toplumsal tabakalama sistemi toplumsal deerler yoluyla pekitirilir.Toplumsal tabaka, bireyin davranlarn, zevklerini, eitim dzeyini, toplumsal ilikilerini biimlendirir. rnein, st tabakada bulunan bireylerin tketimleri gelimi ve eitlenmitir. Kltrel, sanatsal etkinlikler ok fazladr. Alt tabakadaki bireyin tketimi, kltrel, sanatsal faaliyetlerden yararlanma snrldr.

Toplumsal Hareketlilik ve TrleriToplumdaki bireylerin tabakalar arasndaki veya ayn tabaka ierisindeki yer, konum deitirmeleridir.Dikey Hareketlilik: Bireylerin bulunduklar tabakadan baka bir tabakaya(aa-yukar) geiidir. Dikey hareketlilikte kiinin;Yaam standardGelir dzeyiEitim dzeyiToplumsal statsdeime olur. Milletvekilininbakan olmasinin iadam olmasFabrikatrn iflas etmesiBabakannmilletvekili olmas

Toplumsal Hareketlilik ve TrleriYatay Hareketlilik: Bireylerin ayna tabaka iindeki hareketliliidir. Yatay hareketlilikte;Yaam standardndaGelir dzeyindeEitim dzeyindeToplumsal statsnde pek bir deiiklik olmaz.Tarla iisifabrika ii olmasTayin dolaysyla bir retmenin yerinin deimesiManavclktanbakkal olmaToplumsal yapda yatay hareketlilik meslek, i deitirmesi anlamna gelir toplumsal statde bir artma-azalma olmaz.Corafi alanda yatay hareketlilikte g nedeniyle gereklemekte olup bireyin toplumsal stats, snf pek deimemektedir.

Toplumsal Tabakalama TrleriKapal Toplumsal Tabakalama: Tabakalar arasnda geiin(dikey) mmkn olmad sistemdir. Doutan getirilen zellikler, statler bireyin iinde yer alaca tabakay belirler ve tm hayat boyu devam eder. Tm toplumsal ilikiler bulunduu tabaka iinde gerekletirilir. Kle doan kle olara lr. Hindistandaki kast sistemi buna rnektir. Brahmanlar, Kshatriyalar (soylular, savalar, prensler), Vaiyalar(tccar, toprak sahibi, zanaatkar), Surdalar(kyller, hizmetkarlar) ve paryalar(ayak takm)

Toplumsal Tabakalama Trlerib) Yar Kapal Tabakalama: Bir tabakadan dierine geiin (dikey hareketliliin) ksmen serbest olduu sistemdir. Statler doutan ve srekli deildir. Kurallarla snrlandrlmtr. rnek, meslek zmreleri Feodal Avrupada grlmektedir. Toplumda, din adamlar, soylular, burjuva, zanaatkr gibi toplumsal snflar vardr. Meslek rgtleri iinde rak, kalfa, usta gibi statlere ykselmek belli kurallara balanmtr.

Toplumsal Tabakalama Trleric) Ak Snf Tabakalamas: Her trl toplumsal hareketliliin serbeste gerekletirildii tabakalamadr. Tabakalar aras gei bireyin almasna, yeteneklerine, baarlarna baldr. zgrlklerin olduu demokratik toplumlarda grlr.

Toplumsal Tabakalama Piramidinde Hareketlilik