Metoda projektówMetoda projektówjak może wyglądaćjak może wyglądać

Multimedia Chmura Sieciowisko

nr 2 luty/marzec 2012

Cena: 20 zł (w tym VAT)

innowacyjna szkoła • innowacyjny nauczyciel • innowacyjny uczeń

Metoda projektów

4-55 Mitów – dlaczego stronimy od technologii w szkoleGdy rozmawiamy między nami – nauczycielami – o możliwości zastosowania technologii informacyjnej w projektach edukacyjnych lub na lekcjach, wciąż spotykamy się z tymi samy-mi argumentami przeciw: brak sprzętu, oprogramowania, dostępu do internetu, nierówne szanse dla uczniów. Postanowiliśmy obalić mity narosłe wokół tego zagadnienia.

7-9Metoda projektów edukacyjnych – założenia i podstawyOmawiamy podstawowe założenia związane z metodą projektów edukacyjnych. Przedsta-wiamy poszczególne fazy realizacji projektu, oczekiwane efekty oraz wady i zalety korzysta-nia z tej metody. Mimo że praca nią stała się obowiązkowa w gimnazjum, to mniejsze i więk-sze projekty edukacyjne nie tylko można, ale warto wprowadzać na każdym etapie edukacji.

10-12Jak zorganizować projekt, nie tylko gimnazjalnyPraktyczne porady: jak zaplanować i poprowadzić projekt edukacyjny w gimnazjum.

13-22Wespół w zespół, czyli metoda projektu w praktyceOpisujemy projekt edukacyjny z powodzeniem realizowany od ponad 10 lat w warszawskim gimnazjum na Twardej. Mimo że wymyślony na długo przed rozporządzeniem wprowadza-jącym obowiązek powszechnego stosowania metody zespołowego projektu edukacyjnego, doskonale spełnia jego założenia. Jeżeli nadal zastanawiacie się, w jaki sposób zorganizo-wać realizację projektu u siebie w szkole – warto przeczytać praktyczne wskazówki, poznać harmonogram lub skorzystać z gotowych wzorów – np. umowy czy karty recenzji.

Multimedia

24-27Film animowany? Ależ tak!Animacja nie jest jeszcze często stosowaną w polskich szkołach techniką. A szkoda. Zarów-no badania, jak i doświadczenia zdobyte przez nauczycieli z innych krajów wskazują, że two-rzenie przez uczniów fi lmów animowanych niesie ze sobą wiele korzyści pedagogicznych. Technika ta jest nowym narzędziem motywowania uczniów, angażowania ich w między-przedmiotowe projekty, daje im możliwość aktywnego zdobywania wiedzy i umiejętności.

28Komiks na lekcji, ale bez uwagi w dzienniczku uczniaNauczyciel mówi do ucznia: Jasiu, tłumaczę ci to zagadnienie już po raz dziesiąty, rozumiesz, o co chodzi? Jaś robi maślane oczy i mówi: yhyhy… nie bardzo. Załamany nauczyciel pró-buje ponownie wyjaśnić Jasiowi zagadnie, niestety, bez powodzenia. W końcu w przypływie rozpaczy wrzeszczy do Jasia: Skoro po ludzku do ciebie nie dociera to co, może mam ci to narysować?!

36Voki – gadający i animowany avatar w sieciVoki to dość nietypowa i ciekawa usługa internetowa pozwalająca stworzyć postać animo-waną (avatara), który będzie mówił. Mówić może naszym głosem lub przy użyciu dźwięków generowanych przez komputer. Czy taka usługa może się przydać w szkole?

W numerze:

Uczę Nowocześnie2

Dwumiesięcznik oświatowy

Wydawca: Benild s.c., Warszawaul. Barei 5/64, 03-141 Warszawa,tel/fax 22 300 23 19redakcja@uczenowoczesnie.plreklama@uczenowoczesnie.pl

Redaguje zespół:

Maciej KułakRedaktor naczelny

Janusz S. WierzbickiZastępca redaktora naczelnego

Małgorzata BłachnioZastępca redaktora naczelnego

Autorzy:Marta WnukowiczMichał GrześlakOla PiontekAgnieszka BorowieckaDariusz StacheckiAnna Koludo,Danuta Brzezińska,Anna Grzegory,Dorota Janczak,Marek Jakubowski

Reklama: Marika Perkowskamarika.perkowska@uczenowoczesnie.pltel.: 22 243 23 74

Inna Łukasikinna.lukasik@uczenowoczesnie.pltel.: 22 243 23 74

Prepress:

G.W. GABIwww.gabi4net.com

Projekt graficzny: Anna Stępień

Informatyka

52-54Projekt i programowanieProjekty stały się bardzo ważnym elementem procesu nauczania w polskich szkołach. Każdy uczeń przynajmniej raz podczas swojej nauki zetknie się z pracą metodą projektu. Czy algorytmy i szeroko rozumiane programowanie powinny stanowić element projektu? Je-śli tak, to w jakiej formie?

Chmura dla edukacji

76-78Technologia informacyjna i usługi sieci społecznościowych w projektach edukacyjnych i zarządzaniu nimiRozważając o zastosowaniu technologii informacyjnej w projektach edukacyjnych najczęściej mamy na myśli użycie jej przez uczniów do wykonania określonego zadania lub zaprezentowania efektów pracy podczas obrony. Rzadko myślimy o tym, że technologia może pomóc w prowadzeniu i zarządzaniu projektami. W artykule skupiamy się na wykorzystaniu bezpiecznych edukacyjnych sieci społecznościowych do zarządzania projektami edukacyjnymi.

Opiekunowie szkolnych pracowni

83-87Chmura kontra serwer szkolnyZastanawiamy się, czy usługi świadczone w modelu chmury obliczenio-wej, a mówiąc prościej – na serwerach w sieci internet – są w stanie zastąpić lokalne serwery szkolne. Może nie ma sensu z nich korzystać? Może chmura to tylko chwyt marketingowy, nie mający nic ciekawego do zaoferowania szkole? A może warto mieć zarówno serwer szkolny, jak i korzystać z usług w chmurze?

89-90Na biurku, w plecaku czy w kieszeni – dokumenty zawsze w zasięgu rękiUsługi działające w chmurze coraz bardziej zadomowiają się w rzeczy-wistości szkolnej. Dzięki dostępowi do internetu są zawsze „na wycią-gnięcie ręki”. W tej samej chmurze działa też wiele mechanizmów, które dają nam możliwość dostępu do dokumentów z poziomu komputerów, tabletów czy smartfonów, dbając jednocześnie o to, aby z tych samych dokumentów można było skorzystać także wtedy, gdy nie mamy do-stępu do internetu. Podpowiadamy, w jaki sposób wykorzystać chmurę obliczeniową do synchronizacji dokumentów pomiędzy wieloma urzą-dzeniami i współdzielić między różnymi użytkownikami.

Szkolne centra informacji

68-73Czy inwestowanie w bibliotekę szkolną przekłada się na edu-kacyjną wartość dodaną?Nikt już nie podważa wpływu czytania na rozwój emocjonalny i intelek-tualny, szczególnie dziecka. Ale też mało kto zauważa związek między poziomem umiejętności czytelniczych, a istnieniem dobrze wyposażo-nej biblioteki szkolnej, kierowanej przez kompetentnego nauczyciela bibliotekarza.

Sieciowisko

58Materiały do projektów dostępne w interneciePodpowiadamy, jak znaleźć i wykorzystać treści, których użycie może znacznie uatrakcyjnić lekcje.

Krok po krokuKrok po kroku

29-34Toondoo – jak stworzyć komiks37Jak automatycznie przetłumaczyć tekst korzystając z internetu38-51Voki – jak stworzyć avatara59-60Wyszukiwanie otwartych zasobów w internecie91-94Dysk internetowy i synchronizacja dokumentów między kom-puterami, telefonami i tabletami95-96Jak udostępniać dokumenty innym za pomocą Dropboksa

Rozmaitości

6Z pamiętnika gimnazjalistkiJak projekt gimnazjalny mogą postrzegać uczniowie? O ich wyobrażeniach pisze Agnieszka Borowiecka w swoim felietonie z przymrużeniem oka.

81-82Co w dysku piszczy?Pierwsza część poradnika dotyczącego bezpieczeństwa danych i ich odzyskiwania z uszkodzonych nośników.

79-80Logopeda radzi – czytanie z komputeremPodpowiadamy, jak uatrakcyjnić zajęcia i zastąpić zwykłe żmudne ćwiczenia pracą z komputerem.

23, 57, 65Konferencje, zjazdy, spotkania

Mobilna Edukacja w XXI w.

Spotkania Opiekunów Pracowni Komputerowych w Kołobrzegu

Konferencja Administratorów Szkolnych Sieci Komputerowych w Nowym Tomyślu

Ogólnopolski Zjazd Opiekunów Szkolnych Pracowni Internetowych w Mrozach

97-99Z ośrodków doskonaleniaalenia nauczycieli

61Konkursy

3luty/marzec 2012

Metoda projektów

Trzymany przez państwa numer Uczę Nowocześnie poświęcamy w sporej czę-ści zastosowaniu i roli technologii infor-macyjnej i komunikacyjnej w projektach edukacyjnych (tzw. metodzie projektów). Na początku jednak chciałem podzielić się przemyśleniami dotyczącymi najczęściej wymienianych przez nauczycieli powo-dów, które – ich zdaniem – uniemożliwiają stosowanie technologii na lekcjach.

Dlaczego nie wykorzystujemy jej w pracy z uczniami – nie tylko w projektach, ale na co dzień? Najczęściej pojawiające się odpo-wiedzi brzmią mniej więcej tak:

1. Nie wiem, nie znam się, zarobiony je-stem.

2. Nikt mi nie pomoże, nikt tego nie robi.3. Nie mamy w szkole sprzętu.4. Uczniowie nie mają dostępu do kom-

putera i/ lub internetu.5. Projekt się nie uda, bo uczniowie nie

mają równych szans (sprzęt, dostęp do sieci).

StrachPierwsza odpowiedź świadczy o tym,

że jej autor się boi. Tymczasem strach to zupełnie normalna i naturalna reakcja. Nie ma się czego wstydzić. Większość z nas odczuwa strach, tremę, niepewność zawsze, ilekroć musimy wystąpić przed publicznością a czujemy, że nie jesteśmy ekspertami w danej dziedzinie. Ba – czę-sto nawet jeśli jesteśmy, możemy mieć

5 mitów – dlaczego stronimy od

technologii w szkole

obawy przed samym wystąpieniem. Teraz wróćmy do prowadzenia lekcji i wyko-rzystania na niej technologii – doskona-le wiemy, że wielu naszych uczniów jest znacznie bieglejszych w posługiwaniu się komputerem i siecią internet od nas (choć czasem to tylko pozory). Młodzież ma znacznie więcej czasu niż my, łatwiej i szybciej przyswaja nowinki i używa tech-nologii na co dzień we wzajemnych kon-taktach. Boimy się więc, że uczniowie będą od nas lepsi. Mówiąc wprost: boimy się zbłaźnić, wygłupić. Czy tak musi być?

Oczywiście, że nie! Wręcz przeciwnie.

Powinniśmy wykorzystać ich umiejętności. Uczniowie będą mieli do nas zdecydowanie większy szacunek, gdy przyznamy się, że nie wiemy wszystkiego. Jeśli będą mogli zade-monstrować, że są mistrzami w dziedzinie, która kryje przed nami jeszcze wiele tajem-nic – świetnie. My musimy być mistrzami tylko w dwóch aspektach. Po pierwsze, po-winniśmy wiedzieć, jaki efekt mogą i jaki powinni uzyskać uczniowie stosując tech-nologię. Nie musimy wiedzieć, jak to robią ani umieć zrobić tego samego. Po drugie, efekt ich pracy powinniśmy móc rzetelnie ocenić. To podstawa sukcesu.

Pomoc pod rękąPowyższe rozważania odnoszą się także

do drugiej odpowiedzi. Jeśli od początku jasno wytłumaczymy, czego od uczniów oczekujemy, określimy co i jak będzie-my oceniali, ewentualnie wskażemy, gdzie mogą szukać pomocy (np. miejsca w sieci internet), ale przy okazji damy wyraźnie do zrozumienia, że w kwestii posługiwania się komputerem, w czym uczniowie są czę-sto bieglejsi od nas, liczymy na ich pomoc

– mamy szansę osiągnąć zaskakująco dobre efekty. Uczniowie poproszeni o pomoc poczują, że traktujemy ich jak partnerów i ekspertów, więc w wielu sytuacjach chętnie nam pomogą (np. gdy nie będziemy umieli otworzyć ich pracy itp.).

Problem, którego nie ma

Przeszkody, które nie pozwalają nauczycielom sięgać po technologie informa-cyjne na lekcjach, są mocno przesadzone. Obalamy mity narosłe wokół tego zagadnienia.

Młodzież ma znacznie więcej czasu niż my, łatwiej i szybciej przyswaja nowinki i używa technologii na co dzień we wzajemnych kontaktach. Boimy się więc, że uczniowie będą od nas lepsi. Mówiąc wprost: boimy się zbłaźnić, wygłupić. Czy tak musi być?

Janusz S.Wierzbicki

Uczę Nowocześnie4

Problem, który istnieje, odkąd zaczę-to mówić o komputerach – brak sprzętu i oprogramowania w szkole. Łączy się z drugim – uczniowie nie mają komputerów i dostępu do sieci internet. O ile problem dotyczący oprogramowania rozwiązać coraz łatwiej – w sieci znajdziemy sporo aplikacji i usług działających w chmurze, które z łatwością można wykorzystać w szkole, o tyle sprzęt… Czy jednak nie przesadzamy? Żeby nie było wątpliwości – zgadzam się, że brakuje sprzętu, że w każdej klasie powinni-śmy dysponować komputerem, a pracowni powinno być więcej i lepiej wyposażonych, także w sprzęt wspomagający nauczanie konkretnych przedmiotów. Dla mnie to oczywista oczywistość. Ale czy w warun-kach, jakie dzisiaj panują w naszym kraju możemy coś zrobić?

Możemy. Z badań przeprowadzonych w Polsce jakiś czas temu wynika, że ponad 90 proc. gospodarstw domowych z dziećmi w wieku szkolnym ma dostęp do internetu. A oznacza to, że możemy zadawać prace i wymagać stosowania w projektach edu-kacyjnych wykorzystania komputera czy sieci internet. Co jednak z tymi, którzy nie mają dostępu w domu? Sprawa jest pro-sta – mogą skorzystać u kolegów, rodziny. Jestem pewien, że korzystają w ten sposób w celach rozrywkowych. Grają, korzystają z sieci, oglądają filmy. Dlaczego nie mogli-by skorzystać, by odrobić zadanie domowe lub wykonać projekt edukacyjny (który naj-częściej jest zadaniem grupowym, więc taka współpraca wydaje się naturalna)? Poza tym, w zdecydowanej większości szkół w biblio-tece istnieje centrum multimedialne wyposa-żone w kilka komputerów. Jeśli nie ma innej możliwości, uczeń może z niego skorzystać. Właśnie w takim celu zostało stworzone.

Szanse są równePiąta odpowiedź zakłada, że projekt uda

się tylko wtedy, gdy wszyscy uczniowie będą mieli równe szanse. Skoro nie mają (ucznio-wie dysponują różnym sprzętem i umiejęt-nościami) – projekt nie może się udać. Pyta-nie tylko, co ma jedno z drugim wspólnego? Do dzisiaj pamiętam jedno z najciekaw-szych zadań, jakie wykonywałem w ramach

języka polskiego w liceum. Omawialiśmy wówczas, czym jest reportaż. Na koniec otrzymaliśmy zadanie: zrobić reportaż. Spe-cjalnie nie piszę, że mieliśmy go napisać. Mieliśmy go zrobić. Na dowolny temat. I w dowolny sposób. W postaci artykułu, audycji radiowej lub filmu. Pracowaliśmy w zespołach, a każdy wybierał taką technikę, której był w stanie podołać i dla której posia-dał odpowiednie narzędzia.

Czy dzisiaj taki projekt można zreali-zować? Oczywiście – i to zdecydowanie łatwiej, bo większość uczniów dysponuje sprzętem, który na to pozwala – np. tele-fonem komórkowym z wbudowaną ka-merą. Pozwala ona robić nie tylko zdjęcia, ale także rejestrować filmy. Prawie każdy telefon wyposażony jest w dyktafon, więc

nagrania do audycji radiowej nie są pro-blemem. Zawsze można też zrobić zdjęcia i napisać artykuł. Co więcej – niezależnie od przyjętej techniki, zawsze znajdziemy darmowe narzędzia pozwalające zmonto-wać film czy audycję, bezpłatny podkład dźwiękowy itp. materiały.

Nauczycielka, która prowadziła ze mną język polski, nie wnikała, jakich narzędzi i w jaki sposób użyjemy. Jasne było także, co i jak będzie oceniane. Nie brała pod uwagę, czy wybrana technika była bardziej, czy mniej pracochłonna. Nie oceniała ja-kości nagrań, jeśli wynikały one z jakości sprzętu, którym dysponowaliśmy. Oceniała przygotowanie, profesjonalizm wykonania i wszystkie elementy, które składają się na dobry reportaż. Mieliśmy równe szanse. Każdy mógł zdobyć maksymalną ocenę. Nie liczyło się, jakimi narzędziami dyspo-nował. Ważne było, jak ich użył.

5luty/marzec 2012

Felieton

Projekt2 stycznia 2012 r.Święta, święta i po świętach . Nawet nie zdą-żyłam dobrze wypocząć, a już trzeba z po-wrot em do szkoły. Dobrze chociaż, że zaraz będą ferie , to tylko dwa tygodnie . Szkoda tylko, że dzień taki krótki i szybko robi się ciemno.

3 stycznia 2012 r.Na przerwie słyszałam, jak takie dwie z 3a szeptały do siebie pod klasą: „No bo wiesz, ten projekt…”. Dalej nie usłyszałam, bo zawołała mnie Ewka. Pewnie boją się infy, a przecież to nie takie straszne . Ja zrobiłam tę kart -kę świąteczną, nie była taka trudna i nawet dziadek się nią chwalił podczas Wigilii .Tak bym zaraz o tym zapomniała, ale te ich miny…

4 stycznia 2012 r.Jakaś zaraza, czy co? Piot rek mówił , że jego brat go straszył , że będzie musiał robić pro-jekt i wtedy sam zobaczy, bo to ho-ho! Nic z tego nie rozumiem, co za ho-ho? No ale to podobno coś większego niż myślałam.

7 stycznia 2012 r.Na obiedzie u dziadka coś tam wspomnia-łam o tym projekcie i dopiero się zaczęło.

Najpierw tata powiedział , że on żadnych pro-jektów nie robił . Na to mama się zapytała, co robił w takim razie . Na to babcia, że w szkole za jej czasów to było zupełnie inaczej. Ale jak dziadek powiedział : „A za króla Ćwieczka…”, to tata kazał mi iść popracować na komputerze i dalej nic już nie słyszałam. No i nie wiem, o co chodzi z tym projektem.

8 stycznia 2012 r.Rozmawiałam jeszcze raz z babcią . Ona to miała dobrze , przychodziła sobie do klasy, posłuchała nauczyciela i porobiła not atki , no może jeszcze poczytała trochę w podręczniku i już. Wystarczyło jej wszystkiego na klasówki i wypracowania. Żadnych projektów, ani nic w tym stylu. No, ale z drugiej strony infy też nie było. I w ogóle komputerów, a przynajmniej takich jak teraz. Bo właściwie to kiedy powstał pierwszy komputer? Muszę sprawdziç w Wiki-pedii…

10 stycznia 2012 r.Kochany dzienniczku,Wychowawczyni powiedziała, że ten projekt to „projekt gimnazjalny”. I każdy musi w takim uczestniczyć w czasie gimnazjum chociaż raz. Całe szczęście , że mam jeszcze prawie trzy lata. Bo wychowawczyni mówi , że o naszym projek-cie to nam powie we wrześniu, a teraz mamy się przygot owywać. Szkoda, że nie dodała, jak to zrobić.

Agnieszka Borowiecka

Z dziennika gimnazjalistki

7 stycznia 2012 r.Na obiedzie u dziadka coś tam wspomnia-łam o tym projekcie i dopiero się zaczęło.

posłucmożei już.i wyprw tym nie byłtakich jpierwszpedii…

10 stycKochanyWychowa„projektuczestnicCałe szczęBo wychocie to namsię przygotto zrobić.

-o-az da się

3a ten ł

ta powiedział , że on żadnych pę zapytała

Uczę Nowocześnie6

Metoda projektowa polega na tym, iż uczniowie realizują zazwyczaj dość duże zadania problemowe koordynowane przez nauczycieli. Najczęściej pracują w zespo-łach kilkuosobowych. Zazwyczaj wspólnie ustalają ramy projektu, dzielą się obowiąz-kami. Pracują nad rozwiązaniem postawio-nego przed nimi zadania, przy czym każdy z nich samodzielnie opracowuje przydzie-loną mu część. Następnie łączą swoje opra-cowania w całość. Oczywiście podczas reali-zacji wymieniają się opiniami i ewentualnie modyfikują ramy całości projektu. Korzy-stają również z pomocy nauczycieli, którzy przede wszystkim pełnią rolę konsultantów – udzielają rad i wskazówek dotyczących wykonania zadania.

W metodzie projektowej najważniejsze jest to, iż uczeń pracuje samodzielnie – bez ingerencji nauczyciela. Sam ustala, w ramach stojącego przed nim zadania, co i w jaki spo-sób (za pomocą jakich narzędzi) zrealizo-wać. Samodzielnie szuka literatury i innych potrzebnych materiałów, opracowuje roz-wiązania zadań cząstkowych, ewentualnie konsultując swoje pomysły z nauczycielem. Nabywa więc umiejętność samodzielnej pra-cy, a przy okazji kształtuje zdolność analitycz-nego myślenia, dzielenia większych zadań na części, twórczego rozwiązywania proble-mów. Uczy się również podejmowania de-cyzji – w jakim kierunku rozszerzyć wiedzę, by móc rozwiązać stojące przed nim zadania. Kształtuje więc umiejętność samodzielnego uczenia się. Dodatkowo, pracując w zespole, uczy się współpracy: wspólnego podejmo-wania decyzji i rozwiązywania problemów, a także odpowiedzialności za wykonanie przy-dzielonej części zadania.

Na koniec, każdy zespół prezentuje swój projekt przed publicznością.

Metoda projektów edukacyjnych założenia i podstawyMetoda projektowa znana jest od lat. W gimnazjum prowadzenie zajęć w ten sposób stało się obowiązkowe. Czy pamiętamy jednak, jakie są podstawowe założenia projektów edukacyjnych?

Pięć etapówW metodzie projektowej istotne jest, aby nie narzucać wyboru tematów projektowych ani sposobów ich realizacji. Uczniowie powinni mieć możliwość podjęcia decyzji, nad czym chcą pracować. Jeśli zadanie będzie dla nich interesujące, będą mieli większą motywację, żeby je rozwiązać. Dlatego nauczyciele po-winni przygotować sporą pulę tematów do wyboru i zorganizować na nie zapisy wśród uczniów.

Podczas realizacji całego projektu można wyróżnić pięć faz:1. Przygotowanie tematów i ich zaprezen-

towanie uczniom.2. Wybór tematów przez uczniów

i uzgodnienie ich zakresu z nauczycielami.3. Realizacja projektów.4. Publiczna prezentacja (obrona projektów).5. Ocena wykonanych projektów.

Faza 1. W tej fazie nauczyciele przygotowują tematy projektów. Przygotowywany jest ogólny za-kres projektu i wskazówki skąd zaczerpnąć materiały do jego wykonania, aby ucznio-wie mogli zorientować się, jakich zagadnień dotyczy. Zazwyczaj są to tematy nowe, nie-omawiane jeszcze przez nauczycieli. Często są powiązane z materiałem omawianym, ale znacznie wykraczają poza jego zakres.

Faza 2. Uczniowie zapoznają się z tematami. Mają czas na przejrzenie materiałów i wybranie tematu, który najbardziej ich interesuje. Później przystępują do gromadzenia in-formacji i materiałów niezbędnych do jego realizacji. Przygotowują wstępny plan pra-cy, określają co i w jaki sposób zamierzają wykonać w ramach projektu. Tak przygo-

Janusz S. Wierzbicki

towani udają się na konsultację do opie-kuna danego tematu i uzgadniają z nim plan pracy. Nauczyciel, występujący jako opiekun, nie powinien zbytnio ingerować w treść konspektu. Może jedynie zwrócić uwagę na to, że uczniowie coś pominęli, wprowadzić nieznaczne poprawki – pod warunkiem, że konspekt nie mija się zupeł-nie z założeniami danego tematu. Jeśli tak jest, wówczas należy poprosić o powtórne przemyślenie tematu, ewentualnie zastano-wić się czy był on prawidłowo sformuło-wany i wyjaśnić wątpliwości. Zakładamy, iż konspekt ma być przede wszystkim dzie-łem uczniów opracowanym na podstawie znalezionych przez nich materiałów. Jeśli uczniowie mają problem z opracowaniem jakiejś części projektu, wówczas nauczy-ciel może udzielić wskazówek, gdzie lub w jaki sposób należy poszukać informacji na jej temat.

Efektem pracy może być np. przygoto-wanie referatu, wystawy malarskiej lub mo-delu jakiegoś urządzenia. Może i powinno być to zadanie problemowe – polegające na samodzielnym znalezieniu rozwiązania i na tej podstawie przygotowania jego publicznej prezentacji (obrony). Charakter konspektu czy zakresu prac będzie więc w dużej mierze zależał od typu samego zadania.

Po ustaleniu konspektu (zakresu pra-cy) oraz sposobu realizacji powinno nastą-pić spisanie umowy między nauczycielem i uczniem oraz podpisanie jej przez obie strony. Jest to dodatkowy element mo-tywujący uczniów do pracy. W umowie muszą zostać umieszczone wcześniej wymienione elementy (konspekt, zakres prac i sposób ich realizacji) oraz podane powinny zostać terminy konsultacji oraz data ostatecznego oddania projektu i jego obrony. Wzór umowy przygotowuje na-uczyciel. Chodzi o to, żeby uczniowie przy okazji zapoznali się z podstawowymi elementami umowy, sposobem jej zapisu i użytym słownictwem (np. strony umowy, paragrafy).

7luty/marzec 2012

Faza 3.Realizacja projektu może przebiegać podczas zajęć szkolnych (lekcyjnych lub dodatkowych) albo poza szkołą. W dużej mierze zależy to od charakteru projektu. Zazwyczaj część pracy ucznio-wie wykonują na zajęciach a część w domu. W szczególności, jeśli praca wymaga wyko-rzystania sprzętu lub materiałów dostęp-nych dla ucznia tylko w szkole, powinni-śmy przewidzieć wystarczającą ilość czasu, żeby to umożliwić.

Podczas realizacji projektu uczniowie muszą mieć możliwość kontaktu z na-uczycielem, z którym zawarli umowę, a który pełni rolę konsultanta. Dlatego w umowie powinny być przewidziane ter-miny: kiedy uczeń może przyjść i uzyskać poradę. Zakłada się również możliwość częściowej modyfikacji zadań związanych z projektem. Może to nastąpić z wielu powodów, np. gdy literatura, na podsta-wie której uczeń mógłby daną część zre-alizować, jest niedostępna lub gdy jedna z części została bardziej przez ucznia roz-budowana i na inną (np. mniej istotną z punktu widzenia wartości całego projek-tu) może nie wystarczyć czasu. Jeśli powo-dy zaproponowanej przez ucznia zmiany są uzasadnione, nauczyciel może (i powinien) zgodzić się na modyfikację konspektu a tym samym zmianę umowy. Powinno to jednak nastąpić na piśmie w formie aneksu do umowy. Umowa jest tutaj elementem istot-nym i nie należy jej zaniedbywać. Powinna być także podstawą rozliczenia projektu.

Istotnym elementem realizacji projektu jest przygotowanie się przez uczniów do jego publicznej obrony.

Faza 4.Obrona projektu jest bardzo ważna. Uczeń ma szansę (często po raz pierwszy) zapre-zentować swoją pracę (wykonaną w znacz-nym zakresie samodzielnie – od zebrania materiałów, przygotowania planu pracy czy konspektu, do zrealizowania projektu) i zdobytą wiedzę publicznie. Publiczność mogą stanowić jego rówieśnicy, jak również nauczyciele. W szczególnych przypadkach może to być uroczyste spotkanie z udziałem

dyrektora placówki, ewentualnie zaproszo-nych gości – np. rodziców.

Przedstawienie przez ucznia pracy oraz udzielanie odpowiedzi na pytania, które może zadawać publiczność, jest cennym doświadczeniem. Uczeń ma szansę zdobyć bardzo ważne kompetencje, jakimi są pre-zentacja swojej wiedzy, umiejętności i pracy. Szczególnie dobrze brak tych umiejętności uwidacznia się podczas ustnych egzaminów (np. wstępnych). Często uczniowie posiada-jący szeroką wiedzę nie potrafią jej w sposób rzeczowy przedstawić. Dlatego przygoto-wanie do obrony powinno stanowić ważną część realizacji projektu.

Faza 5.Ocena projektu powinna być podsumowa-niem pracy wykonanej przez ucznia. Nie może to być jedynie ocena „cyfrowa”. Po-winna zawierać uzasadnienie, co nam się w pracy ucznia podobało, a co jest błędne. Powinna być podzielona na kilka składni-ków. Można je przedstawić w formie nastę-pujących pytań:

• Czy uczeń wywiązał się z zawartej umowy?

• Czy wartość merytoryczna wyko-nanej pracy stoi na odpowiednim poziomie?

• Czy uczeń potrafił zaprezentować swoją pracę?

• Czy umiał obronić ją i odpowie-dzieć na związane z nią pytania?

W zależności od charakteru pracy, jaką wykonał uczeń można ocenę jeszcze bar-dziej uszczegółowić. Ważne jest jednak, by kryteria były znane uczniowi od początku realizacji projektu.

Uwaga do ocenianiaOcena pracy powinna być roz-szerzona o dwa ważne elementy. Po pierwsze, o recenzję własne-go projektu dokonywaną przez uczniów. Po drugie, co dla uczniów jest znacznie łatwiejsze, o recen-zję pracy wykonanej przez inny zespół. Pozwala to uczniom zasta-nowić się nad własną pracą, jak również uczy ich rzetelnego oce-niania pracy innych. Wprowadzenie tych elementów pozwala też nauczycielowi spraw-dzić, czy popełniane przez uczniów błędy wynikają z braku wiedzy czy też z braku umiejętności jej zasto-sowania.Recenzja dokonywana przez uczniów musi podlegać ocenie nauczyciela. Nie wymaga jednak zbytniego nakładu pracy. Szcze-gólnie, gdy posługujemy się kar-tami oceny czy recenzji. Wówczas uczeń wypełnia taką samą kartę jak nauczyciel. Nauczyciel może dokonać oceny przez porównanie uwag własnych oraz ucznia.

o

eńe-

cz-nia acy

ktu) nośćnieżkach ałem

kryteria byłyrealizacji projektu.

Wszystkich zainteresowanych opubliko-waniem swoich pomysłów, opisów do-brych praktyk lub doświadczeń i uwag na łamach Uczę Nowocześnie i/lub na-szych serwisów internetowych prosimy o kontakt na adres: redakcja@uczenowoczesnie.pl

Uczę Nowocześnie8

Zalety metody projektowej• Nabycie wielu kompetencji

przez uczniów, m. in.: - wyszukiwania i selekcjono-

wania wartościowych infor-macji,

- samodzielnego i zespołowego twórczego rozwiązywania pro-blemów (zadań) związanych z projektem,

- prezentowania swojej wiedzy i pracy,

- pracy w zespołach, tj. umie-jętności podziału pracy, po-

rozumienia się co do formy projektu, odpowiedzialności za wykonanie swojego zadania przed innymi członkami zespo-łu, itp.,

- umiejętności niezwiązanych bezpośrednio z tematem pro-jektu, ale niezbędnych do jego realizacji.

• Możliwość oceny pracy uczniów pod wieloma względami – rów-nież takimi, na które prawdopo-dobnie nauczyciel nie zwróci na co dzień uwagi.

Wady metody projektowej• Konieczność poświęcenia dużej

ilości czasu na poprowadzenie projektu, w szczególności:

- na przygotowanie tematów, - na realizację zadań przez

uczniów i konsultacje, - na publiczne obrony projektów

(prezentacje uczniów).• Trudno dokonać sprawiedliwej

oceny pracy uczniów przy du-żym zróżnicowaniu charakteru pracy (niemożliwe jest ocenienie wykonanego modelu jakiegoś urządzenia czy referatu w tych samych kategoriach, co pracy malarskiej). Ten problem jednak można stosunkowo łatwo roz-wiązać narzucając pewne ramy.

Do czego można zastosować technologię informacyjną w metodzie projektów edukacyjnych

Komputer z dostępem do sieci internet można wykorzystać do znakomitej więk-szości zadań związanych z projektem edu-kacyjnym. Po pierwsze, do spraw związa-nych z organizacją pracy nad projektem i komunikacji między osobami w nim uczestniczącymi – uczniami i nauczyciela-mi. Więcej na ten temat na stronach 76-78.

Po drugie, technologia jest bardzo przydatna do realizacji projektów. Temat, zadanie projektowe może wręcz bazować na wykorzystaniu technologii (stworzenie strony WWW, nakręcenie filmu, opraco-wanie animacji), może pomóc przygoto-wać się do projektu (np. wyszukanie po-trzebnych informacji, porad, wskazówek) lub pomóc opracować zdobyte materiały, przeprowadzić obliczenia, symulację, stworzyć trójwymiarowy model, ale także napisać aplikację, bazę danych itd. W koń-cu technologię możemy użyć do zapre-zentowania pracy podczas obrony projek-tu (np. przygotowując galerię wykonanych zdjęć, prezentację, pokaz multimedialny czy film).

Z założenia Uczę Nowocześnie w całości poświęcone jest używa-niu technologii także w mniejszych i większych projektach edukacyjnych a celem jest zainspirowanie do opracowy-wania własnych ciekawych pomysłów. Za-chęcamy do dzielenia się nimi przez udział w konkursach, ale także do opisywania ich na łamach Uczę Nowocześnie.

9luty/marzec 2012

Za przebieg i organizację projektu gim-nazjalnego odpowiada dyrektor szkoły, który zwykle zleca to zadanie nauczycielom. Warto, żeby przed jego realizacją mała grupa nauczy-cieli przemyślała, przedyskutowała i zapisała swoje pomysły. Następnie zaproponowała na posiedzeniu rady pedagogicznej powstałe w ten sposób koncepcje pod dyskusję.

Zastanawiając się nad wdrożeniem projek-tu należy wziąć pod uwagę wiele kwestii, np.:

1. Kiedy rozpocząć projekt dla danego rocznika? W którym semestrze?

2. Jakiego rodzaju projekty będą realizowane:

a) Czy będzie to duży projekt składają-cy się z wielu małych, ale o ujednoli-conej organizacji i harmonogramie?

b) Czy będą to małe projekty, których organizacja pod-lega całkowicie nauczycie-lowi prowadzącemu?

3. W jaki sposób dopasować harmonogram projektów do harmonogramu szkolnego?

4. W jaki sposób, kiedy i komu zostaną zaprezentowane prace uczniów?

5. Kto i dlaczego będzie odpowiedzialny za organizację oraz przebieg projektów?

6. Jak zapewnić przepływ informacji między nauczycielami zaangażo-wanymi w pracę nad projektem?

7. W jaki sposób zostanie udoku-mentowana realizacja projektu?

8. Kto i w jaki sposób będzie decydował o wyborze tematu projektu, nauczy-ciela prowadzącego grupę projektową oraz o składzie grupy projektowej (uczeń czy nauczyciel)?

9. W jaki sposób doprowadzić do sytuacji, żeby wszyscy uczniowie zrealizowali projekt edu-kacyjny? Co zrobić w sytuacjach losowych, np.:

a) projekt jest w trakcie realiza-cji albo został zakończony a do klasy dołącza nowy uczeń,

b) uczniowie nie chcą pracować, c) uczniowie nie chcą wziąć udziału

w projekcie, d) uczniowie nie chcą podpisać z opie-

kunem projektu umowy dotyczącej realizowanego przez nich zadania.

10. W jaki sposób uczniowie będą oceniani za swoją pracę?

a) Czy jest możliwość wystawienia ocen cząstkowych z przedmiotu, a może również za dotrzymanie

terminów realizacji projektu? Czy uwzględniamy tylko sposób pracy nad projektem wystawiając uczniom ocenę z zachowania?

b) Czy powstanie jedna karta oceny dla wszystkich uczniów w przypadku

dużego projektu, z ujednoliconą organizacją i harmonogramem, czy też karty ocen dostosowane zostaną do specyfiki pracy kon-kretnej grupy lub grup pod opie-ką konkretnego nauczyciela?

c) Czy karty oceny zostaną opraco-wane przez koordynatora projektu, czy przez nauczyciela prowadzącego konkretną grupę projektową?

11. Czy będą wykorzystywane karty pracy i kto je będzie przygotowywał?

12. Co zrobić, żeby dokumenty, które przechowują uczniowie (np. kar-ta pracy, umowa) nie zginęły?

Jak zorganizować projekt

praktyczne rady

Marta Wnukowicz

Prowadzenie projektu nie jest proste. Szczególnie, gdy obejmuje trzecią część uczniów chodzących do szkoły. Podpowiadamy, jak uniknąć błędów i nieporozumień.

Pracę należy zorganizować tak, żeby ustalone zasa-dy projektu były jasne dla wszystkich jego uczestni-ków – zarówno nauczycieli, uczniów, jak i rodziców. Decyzja, którą podejmiemy, musi być wiążąca i nie-zmienna dla konkretnego rocznika uczniów. Zasa-dy realizacji projektu i jego cele możemy zmieniać, w zależności od możliwości uczniów i szkoły, dopie-ro w kolejnych latach.

Uczę Nowocześnie10

13. Czy uczniowie będą zawierać umo-wę z nauczycielem (opiekunem pro-jektu) w formie papierowej? Jeśli tak, to jakie punkty powinna taka umowa zawierać? Jakie będą konsekwencje jej niepodpisania przez ucznia? Jakie korzyści będą wynikały z jej zawarcia (organizacyjne i wychowawcze)?

WskazówkaWzór umowy, którą podpisują uczestnicy projektu w Gimnazjum na Twardej w Warszawie, można znaleźć na k12blog.edu.pl.Proponowane punkty umowy: - data podpisania umowy, - strony umowy, - temat projektu i szcze-

gółowy zakres jego realizacji (konspekt),

- zakres odpowiedzialności każ-dego ucznia, przydział zadań,

- daty konsultacji opiekuna projektu,

- termin publicznej prezentacji, - konsekwencje wynikające

z niedotrzymania umowy, - podpisy obu stron.

14. W jaki sposób technologia informacyjna może pomóc w organizacji projektu?

WskazówkaDobrym pomysłem jest wykorzy-stanie technologii w zarządzaniu projektem do organizacji pracy osób biorących w nim udział oraz zapewnienia sprawnego przepły-wu informacji i dokumentów. Wię-cej na ten temat można przeczytać na stronach 76-78, 88-90.

Pytań może nasunąć się jeszcze wie-le, zwłaszcza takich, które wynikają ze specyfiki szkoły. Pracę należy zorgani-zować tak, żeby ustalone zasady pro-jektu były jasne dla wszystkich jego uczestników: zarówno nauczycieli, uczniów, jak i rodziców. Decyzja, którą podejmiemy, musi być wiążąca i niezmienna dla konkretnego roczni-ka uczniów. Zasady realizacji projektu i jego cele możemy zmieniać, w zależności od możliwości uczniów i szkoły, dopiero w kolejnych latach.

Zwłaszcza w szkole liczącej dużo uczniów, w której będzie spora grupa na-uczycieli odpowiedzialnych za realizację projektu, warto przydzielić zadania konkret-nym osobom – propozycja zależności mię-dzy tymi osobami została przedstawiona na schemacie.

Szkolny koordynator projektu

Skoro co roku inna grupa uczniów bę-dzie przystępowała do projektu, warto wy-brać szkolnego koordynatora, który będzie czuwał nad przebiegiem całości, podejmo-wał ostateczne decyzje, kompletował do-kumentację i przekazywał ją dyrektorowi szkoły. Jego zadaniem będzie również or-ganizacja spotkań i ścisła współpraca z ko-ordynatorami projektów poszczególnych roczników a także konsultacje z nauczycie-lem informatyki.

Przykładowy schemat zależności między osobami odpowiedzialnymi za realizację projektu gimnazjalnego.

Wychowawca klasy wypełnia świadectwa ukończenia gimnazjum i wystawia ocenę z zachowania uwzględniającą sposób realizacji projektu, dlatego to na nim spoczywa obowiązek dopilnowania, aby każdy uczeń z klasy, którą się opiekuje, miał możliwość realizacji projektu.

11luty/marzec 2012

Zadania koordynatora konkretnego rocznika uczniów przystępujących do projektu:

1. razem z wychowawcami klas konkretnego rocznika uczniów i szkolnym koordynatorem projektu ustala zasady organizacji projektu i jego harmonogram,

2. monitoruje przebieg projektu, pilnuje terminowej realizacji zadań i zbiera dokumentację projektową od opiekunów po-szczególnych grup projektowych,

3. przekazuje dokumentację wychowawcom klas i szkolnemu koordynatorowi projektów.

Opiekun grup projektowych

Osobami bezpośrednio odpowiedzial-nymi za realizację projektów są nauczycie-le opiekujący się poszczególnymi grupami projektowymi. Ich zadaniem jest:

1. prowadzenie grup projektowych, czyli: a) zapoznanie uczniów

z celami projektu, b) uzgadnianie z uczniami zakresu

tematu, problemu, sposobu realizacji itp.,

c) przygotowanie z uczniami har-monogramu ich projektu (jeżeli decyzją rady pedagogicznej organi-zacja projektu podlega całkowicie nauczycielowi prowadzącemu) bądź poinformowanie ich o na-rzuconym harmonogramie pracy,

d) ustalenie z uczniami zakresu ich odpowiedzialności w ramach realizacji projektu,

e) zapoznanie uczniów ze sposobem oceniania,

f) pełnienie roli konsultanta merytorycznego,

g) pomaganie uczniom w rozwiązywa-niu problemów wynikających ze współpracy w grupie czy problemów organizacyjnych,

2. przekazanie kompletnej dokumenta-cji koordynatorowi projektu danego rocznika uczniów i wychowawcy.

Informacje, które musi przekazać: a) skład grupy, b) temat projektu, c) stopień realizacji projektu, d) ocena zaangażowania w pracę nad

projektem poszczególnych uczniów (ma umożliwić wychowawcy wy-stawienie oceny z zachowania),

3. szybkie poinformowanie wychowaw-cy klasy, że uczniowi grozi niezalicze-nie projektu (żeby odpowiednio wcze-śnie można było tej sytuacji zaradzić).

Jeżeli uczniowie otrzymają od opiekuna projektu jakiekolwiek dokumenty projekto-we, np. kartę pracy czy umowę, to istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że taki dokument zgubią. Dlatego polecam jedno z dwóch rozwiązań:

- nauczyciel posiada kopię wypeł-nianego przez uczniów doku-mentu (dostarczaną mu po reali-zacji poszczególnych etapów),

- dokument przechowuje nauczyciel w dokumentacji projektu a uczeń przy-chodzi, aby go na bieżąco uzupełniać.

WychowawcaWychowawca wpisuje na świadectwie

ukończenia gimnazjum informację o re-alizacji projektu przez ucznia. Wystawiając ocenę z zachowania konkretnemu ucznio-wi musi też wziąć pod uwagę sposób, w jaki pracował nad projektem. Dlatego zobowiązany jest do:

1. ścisłej współpracy – zarówno z opiekunami grup, jak i z koordynatorami projektu,

2. przekazania informacji rodzicom (m.in. o formie realizacji projektu, jego celach, sposobie oceny, konse-kwencjach niezaliczenia oraz o tym,

że informacja o realizacji projektu znajdzie się na świadectwie),

3. zebrania informacji na temat sposobu i stopnia realizacji projektu przez uczniów,

4. dopilnowania, aby każdy uczeń jego klasy miał możliwość zrealizowania projektu.

Nauczyciel informatyki

Warto poprosić o współpracę nauczyciela informatyki, który pomoże wybrać konkret-ne usługi i oprogramowanie umożliwiające sprawną pracę nad projektem oraz ułatwiające gromadzenie dokumentacji. Przepływ infor-macji pomiędzy nauczycielami jest sporym wyzwaniem w każdej szkole, zwłaszcza takiej, w której jest dużo uczniów. Nauczyciele pra-cują w różnych godzinach, niektórzy rzad-ko się widują. Natomiast podczas realizacji projektów wymiana informacji pomiędzy wychowawcami, opiekunami projektów, ko-ordynatorami, a nawet uczniami w grupach projektowych jest bardzo ważna. Technologia informacyjna przychodzi wtedy z pomocą.

Wszystkie powyższe wskazówki są tylko propozycją. Wynikają z moich kilkunasto-letnich doświadczeń w prowadzeniu rów-noległych projektów, z bardzo dużą grupą uczniów i nauczycieli, w charakterze koor-dynatora każdego rocznika. Dotyczą przede wszystkim organizacji projektu gimnazjal-nego, ale wiele z nich może być wykorzysta-nych na każdym poziomie nauczania.

Jeżeli uczniowie otrzymają od opiekuna projektu jakiekolwiek dokumenty projektowe, np. kartę pracy czy umowę, to istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że taki dokument zgubią. Dlatego polecam jedno z dwóch rozwiązań:1. nauczyciel posiada kopię wypełnionego przez uczniów dokumentu, 2. uczeń przychodzi do nauczyciela, aby uzupełniać dokument na

bieżąco i zostawia go u nauczyciela.

Uczę Nowocześnie12

Od 11 lat wszyscy uczniowie naszego gimnazjum mają obowiązek realizacji pro-jektu z wybranego przedmiotu, opraco-wując i przygotowując się do jego obrony przez minimum jeden semestr. Oznacza to dużą liczbę uczniów, z którą pracuje się równocześnie (od około 180 do 250 – 6 do 8 klas). Projekt wymusił dostosowanie sposo-bów realizacji programu nauczania różnych przedmiotów a także modyfikację programu nauczania informatyki.

PoczątkiW 1999 roku rozpoczęłam pracę w Gim-

nazjum nr 42 jako nauczyciel informatyki. Razem z Januszem Wierzbickim, współpra-cownikiem Ośrodka Edukacji Informatycz-nej i Zastosowań Komputerów w Warszawie, zastanawialiśmy się, w jaki sposób poprowa-dzić lekcje informatyki, żeby były nie tylko interesujące, ale przede wszystkim dawały uczniom umiejętność praktycznego wyko-rzystania poznanych narzędzi informatycz-nych. Zależało nam, by uczniowie wiedzieli, w jaki sposób i do czego można wykorzystać technologię informacyjną, potrafili samo-

Wespół w zespół, czyli metoda

projektu w praktyceRozporządzenie, które weszło w życie we wrześniu 2010 roku nakłada na na-uczycieli obowiązek powszechnego stosowania metody zespołowego projek-tu edukacyjnego. Fakt, że uczniowie muszą mieć na świadectwie ukończenia klasy trzeciej informację o realizacji projektu oraz uwzględniony w ocenie z zachowania sposób pracy nad projektem i stopień zaangażowania, przyspa-rza nieco kłopotów natury organizacyjnej. Nauczyciele opiekujący się gru-pami projektowymi powinni prowadzić dokumentację pracy, żeby przekazać wychowawcom niezbędne informacje. To spore wyzwanie dla szkoły.

dzielnie wybrać odpowiednie oprogramo-wanie, szukać właściwych opcji do realiza-cji zadań. Chcieliśmy, żeby wykorzystywali technologię informacyjną do rozwiązywania problemów postawionych przed nimi przez nauczycieli różnych przedmiotów. Zależa-ło nam, żeby mając określony cel, potrafili wskazać kroki jego realizacji, wyszukać wia-rygodne źródła materiałów, odpowiednio je opracować, ale również zaprezentować in-

nym to, co przygotowali. Żeby nauczyli się współpracy w grupie i odpowiedzialności a zarazem pracy w ramach narzuconego har-monogramu.

Mając na względzie, że pracujemy z uczniami gimnazjum, wśród których wielu nie miało w szkole podstawowej ele-

mentów informatyki, wyzwanie było nie-małe. Zadanie, które sobie wyznaczyliśmy, wymagało dokładnego przygotowania, tym bardziej że zamierzaliśmy zmodyfikować program nauczania informatyki dla wszyst-kich uczniów gimnazjum – nie tylko dla zdolnych bądź chętnych. Ponadto, planowa-liśmy, że uczniowie będą na lekcjach wybra-nych przedmiotów prezentować swoją pracę z wykorzystaniem prezentacji multimedial-

nej a w szkole był tylko jeden rzutnik. Przy-gotowania merytoryczne i organizacyjne trwały cały rok.

Dokładnie opisaliśmy samą metodę, przygotowaliśmy niezbędne materiały i po-prosiliśmy o wsparcie pozostałych nauczy-cieli informatyki oraz dyrekcję gimnazjum.

Szczegółowe opracowania na temat realizacji projektu we-dług wytycznych ministerstwa edukacji można znaleźć na stronie www.ceo.org.pl/portal/projekt. Znajdują się tam przy-kłady projektów, systemów wystawiania ocen z zachowania z uwzględnieniem realizacji projektu, karty realizacji poszcze-gólnych zadań.

Marta Wnukowicz

Projekty w Gimnazjum na Twardej

13luty/marzec 2012

Wskazówka Materiały opisywane w artykule, w szczególności karty recenzji (oceny) referatu, prezentacji, wzór umowy na realizację projektu moż-na znaleźć i pobrać w edytowalnym formacie z serwisu k12blog.edu.pl.

W czerwcu 2000 r., na spotkaniu rady pedagogicznej, zaproponowaliśmy nauczy-cielom współpracę w ramach realizacji dużego projektu międzyprzedmiotowego. Od tamtej pory co roku jest on realizowa-ny. Fakt, że zostało wprowadzone w życie rozporządzenie niewiele zmienił w orga-nizacji naszej pracy – musieliśmy jedynie zmodyfikować system oceniania zachowa-nia i przerzucić trochę odpowiedzialności na wychowawców klas, żeby wiedzieli, jaką informację napisać na świadectwie 3 klasy każdego ucznia.

ZasadyUczniowie jednego rocznika – obecnie

klas drugich (około 180 osób) – w pierw-szym semestrze przygotowują projekt na lekcjach informatyki. Ich zadaniem jest zaprezentowanie wyników swojej pracy przed całą klasą na lekcji wybranego przed-miotu realizowanej w drugim semestrze.

Na 45 minut stają się nauczycielami. Mają przekazać kolegom w przystępny i cieka-wy sposób wiedzę, spostrzeżenia, wnio-ski i informacje, które zdobyli podczas pracy nad projektem. Spoczywa na nich duża odpowiedzialność, ponieważ najczę-ściej tematy wchodzą w zakres podstawy programowej wybranego przedmiotu. Uczniowie muszą więc być przygotowani perfekcyjnie. Dlatego projekt składa się z kilku etapów (każdy z nich podlega recen-zji i ocenie) a zwrotna informacja trafiająca do uczniów pozwala na poprawienie błę-dów i dopracowanie ostatecznego zadania polegającego na poprowadzeniu lekcji.

Wybór tematów i tworzenie zespołów

Na początku roku szkolnego nauczycie-le informatyki przedstawiają listę tematów projektowych przekazaną im przez na-uczycieli pozostałych przedmiotów. Z tych propozycji uczniowie wybierają dla siebie najbardziej interesujący temat. Jedynym ograniczeniem jest zasada, że określony temat w klasie nie może się powtórzyć. Wynika to z konieczności zaprezentowania tematu podczas lekcji (nie można omawiać go kil-kukrotnie w jednej klasie).

Uczniowie łączą się w zespoły (najczęściej czteroosobowe) biorąc pod uwagę między innymi wspólne zainteresowania, sympatie, umiejętności. Ich najważniejszym zadaniem będzie zaprezentowanie przed klasą efektów swojej pracy z wykorzystaniem, między in-nymi, prezentacji multimedialnej.

Temat opracowują pod kierunkiem na-uczyciela informatyki, jako opiekuna tech-nicznego, i nauczyciela drugiego przed-miotu – autora wybranego tematu zwanego opiekunem merytorycznym. Uczniowie mają również możliwość zaproponowania własnego tematu wybranemu nauczycielo-wi uczącemu w ich klasie. Jeśli wyrazi zgo-dę – mogą zrealizować go zamiast jednego z proponowanych tematów. Ważne jest, aby to nad czym pracują, było dla nich interesujące.

Ustalanie spraw organizacyjnych, roz-wiązywanie problemów czy ewentualnych konfliktów następuje na lekcji informatyki. W efekcie powstaje plan precyzujący kto realizuje jaki projekt, z jakiego przedmiotu i u którego nauczyciela. Po jego spisaniu rozpo-czyna się faktyczna praca nad realizacją zadań.

Ważne jest, aby nauczyciel informatyki:1. nie narzucał składu grup. Jego zada-

niem jest jedynie doradzać, sugerować rozwiązania, pomagać w wyborze – decyzja należy jednak do uczniów. Musi doprowadzić do sytuacji, w której każdy uczeń będzie przynależał do jakiejś grupy,

2. pilnował, żeby temat w klasie się nie powtórzył i udzielił pomocy w rozwiązaniu konfliktu, jeżeli kilka grup jest zainteresowanych tym samym zagadnieniem.

Założenia i przebieg projektu

Uczniowie spotykają się z opiekunem merytorycznym podczas wyznaczonych konsultacji i uzgadniają z nim zakres tema-tu. Przygotowują szczegółowy konspekt

Wszyscy uczniowie gimna-zjum muszą mieć na świa-dectwie informacje o reali-zacji projektu oraz mający odzwierciedlenie w ocenie z zachowania sposób pracy uczniów. Dlatego każdy na-uczyciel, który opiekuje się grupą projektową, powinien prowadzić dokumentację pracy. To spore wyzwanie or-ganizacyjne dla szkoły. Chcę podzielić się z Państwem mo-imi doświadczeniami w pra-cy tą metodą z dużą liczbą uczniów równocześnie.

Chcieliśmy, żeby uczniowie wykorzystywali technologię informacyjną do rozwiązy-wania problemów posta-wionych przed nimi przez nauczycieli różnych przed-miotów. Zależało nam, żeby – mając określony cel – po-trafi li wskazać kroki jego realizacji, wyszukać wiary-godne źródła materiałów, odpowiednio je opracować, ale również zaprezentować innym to, co przygotowa-li. Żeby nauczyli się współ-pracy w grupie i odpowie-dzialności a zarazem pracy w ramach narzuconego har-monogramu.

Projekty w Gimnazjum na Twardej

Uczę Nowocześnie14

i wstępnie omawiają źródła, z których zamierzają korzystać. Przygotowują refe-rat (według podanych przez nauczyciela informatyki wytycznych) zamieszczając w nim szczegółową bibliografię. Następnie, korzystając już z własnego opracowania, przygotowują swój wykład oraz wspierającą go prezentację multimedialną. Obrona pro-jektu polega w tym wypadku na poprowadze-niu lekcji, podczas której omówione zostaną zagadnienia przedstawione w referacie.

UwagaW czasie pracy nad projek-tem uczniowie muszą opra-cować konspekty do reali-zowanych projektów, które stanowią swoisty plan i po-dział pracy w ramach grupy. Podczas lekcji informatyki dowiadują się, na co zwra-cać uwagę podczas wyszu-kiwania materiałów, jak roz-poznać, które materiały są wartościowe a z których nie należy korzystać. Poszerzają także swoją wiedzę na temat praw autorskich. Uwzględ-niając ten aspekt wyszukują i gromadzą materiały (wraz z bibliografi ą) a po dokonaniu ich selekcji przedstawiają na-uczycielowi (opiekunowi me-rytorycznemu) do akceptacji. Przygotowują referat w edy-torze tekstu według wytycz-nych uzyskanych od nauczy-ciela informatyki i zgodnie z tzw. wzorcem referatu. W tym celu poznają także zasady pisania długich do-kumentów – techniki pre-zentacji pisanej. Uzyskują także umiejętności korzysta-nia z narzędzi ułatwiających i automatyzujących proces redagowania i formatowania dłuższego tekstu (np. auto-matycznego numerowania

rozdziałów, wstawiania odsy-łaczy, podpisywania grafi ki, generowania spisu treści czy ilustracji). W trakcie przygo-towywania slajdów zapozna-ją się z technikami prezen-tacji mówionej – dowiadują się, jak opracować prezenta-cję pod kątem technicznym, merytorycznym i artystycz-nym, a także jak przygoto-wać się i prowadzić wykład przed publicznością. Pracują w grupach, muszą wywiązy-wać się z zadań w terminie. Korzystają także z technolo-gii, by komunikować się mię-dzy sobą i nauczycielami.

Istotnym założeniem projektu jest za-poznanie uczniów z technikami prezenta-cji. Chodzi o to, aby uczniowie nie tylko umieli zdobyć wiedzę na określony temat, ale także potrafili ją wyrazić (pisemnie i werbalnie). Powinni nauczyć się stoso-wania wybranych przez siebie środków przekazu, np. dobrać adekwatne do tematu animacje, nagrać film lub odegrać scenkę. Każdy etap realizacji projektu ujęty jest w ścisłe ramy czasowe. Duży nacisk kła-dziemy na to, żeby uczniowie na każdym etapie pracy mogli przyjść do nauczyciela i podzielić się swoimi kłopotami, np. w kwe-stii organizacji pracy zespołu. Istotnym jest, żeby nauczyciel nie był odbierany jako żan-darm, ale jako osoba wspierająca i pomocna w rozwiązywaniu problemów. Zwłaszcza związanych z wywiązywaniem się poszcze-gólnych członów grupy z przydzielonych im zadań lub terminów.

Projekt – począwszy od wyboru przez uczniów tematu, a skończywszy na popro-wadzeniu przez nich lekcji – trwa zwykle jeden rok szkolny (niekiedy półtora). Re-alizacja tak szeroko zakrojonego przed-sięwzięcia nie byłaby możliwa, gdyby nie wsparcie dyrekcji szkoły, pozostałych nauczycieli informatyki a także – a może przede wszystkim nauczycieli pozostałych przedmiotów.

HarmonogramOrganizacją i koordynacją pracy zaj-

mują się nauczyciele informatyki. To oni opracowują ramowy harmonogram pro-jektu identyczny dla wszystkich uczniów i nauczycieli biorących udział w realizacji zadań oraz przechowują pełną dokumen-tację projektu. Pilotują i kontrolują pracę uczniów, aby była wykonywana zgodnie z przyjętymi uzgodnieniami. Wszelkie od-stępstwa od harmonogramu muszą być konsultowane i zaaprobowane przez na-uczyciela informatyki, nie tylko z uwagi na fakt, że to on odpowiada za organizację projektu, ale również dlatego, że uczniowie za systematyczną pracę na koniec projektu otrzymują cząstkową ocenę z informatyki o wadze ważnego sprawdzianu.

Harmonogram projektu co roku jest dostosowywany do harmonogramu roku szkolnego. Uwzględniane są również pro-pozycje nauczycieli oraz dyrekcji. Nato-miast niezmienne są etapy realizacji i czas trwania całego projektu – musi zamknąć się na informatyce (etap przygotowania i opracowywania tematu) w ciągu jednego semestru. Natomiast uczniowie swoje pra-ce prezentują na lekcji danego przedmiotu w kolejnym semestrze.

Opiekunem merytorycznym projektu jest zawsze nauczyciel, który zaproponował jego temat lub zaakceptował temat zgłoszo-ny przez uczniów. Jego zadaniem jest pomoc uczniom w wykonaniu zadania poprawnie merytorycznie, jak również w zaprezento-waniu osiągniętych efektów. Koordynuje pracę grupy projektowej.

Nauczyciel informatyki pełni rolę opie-kuna technicznego wobec uczonych przez siebie grup uczniowskich.

Jednym z ważniejszych założeń realizacji projektów jest wywiązywanie się uczniów z kolejnych etapów (zadań projektowych) zgodnie z przyjętym harmonogramem. Gdy jest w nim mowa o zaliczeniu jakiegoś termi-nu – chodzi o zakończenie kolejnego etapu pracy (np. dostarczenie konspektu, umowy, oddanie referatu, prezentacji itd.). Za syste-matyczną i terminową pracę uczniowie na koniec projektu otrzymują oddzielną ocenę.

Projekty w Gimnazjum na Twardej

15luty/marzec 2012

Czas i zadanie Realizacja / odpowiedzialność

CzerwiecPrzypomnienie nauczycielom wszystkich przedmiotów o konieczności opracowania minimum 3 tematów projektowych dla uczniów.

Nauczyciel informatyki lub dyrektor szkoły.

Koniec sierpniaNa pierwszej radzie nauczyciele wszystkich przedmiotów (poza informatyką) powinni przekazać nauczycielom informatyki przygotowane tematy – najlepiej przesyłając mailem.

Tematy oddają wszyscy nauczyciele,zbiera je nauczyciel informatyki.

Wprowadzenie do projektu i wybór tematów

Wrzesień Omówienie zasad realizacji projektu, harmonogramu i sposobu oceny

(pierwsza lekcja informatyki). Wywieszenie informacji dotyczących tematu i opiekuna merytorycznego

– uczniowie mogą wybrać temat podany przez nauczyciela, który ich uczy (najpóźniej do końca drugiego tygodnia września).

Trzeci tydzień września Deklaracje uczniów – podają: skład grupy, wybrany temat, przedmiot i nazwisko nauczyciela – opiekuna merytorycznego.

Uczniowie mogą podać również temat uzgodniony indywidualnie z opiekunem mery-torycznym – wymaga to jednak potwierdzenia w postaci podpisanej przez niego zgody na realizację.

Nauczyciele informatyki.

Uczniowie i nauczyciele informatyki.Uwaga: jeżeli w jednej klasie uczy więcej niż jeden nauczyciel informa-tyki – ważne, żeby nauczyciele in-formatyki dopilnowali, aby temat nie powtórzył się w jednej klasie.

Opracowanie konspektu ogólnegoOd trzeciego tygodnia września do pierwszego tygodnia październikaUczniowie opracowują tzw. konspekt ogólny: przygotowują główne zagadnienia, jakie będą poruszali (zapisują w punktach), wyznaczają osoby odpowiedzialne za realizację konkretnych punktów w konspekcie (podział pracy), wyszukują i gromadzą materiały, omawiają przydatność wyszukanych materiałów i zatwierdzają konspekt u opiekuna merytorycznego.

Uczniowie i nauczyciele merytoryczni.

Zwrot zatwierdzonego konspektu ogólnego Pierwszy tydzień październikaUczniowie oddają wydrukowany konspekt ogólny z parafką opiekuna merytorycznego na lekcji informatyki.

Nauczyciel informatyki – zbiera zatwierdzone konspekty ogólne i zalicza grupom I termin.

Konspekt szczegółowyPaździernikUczniowie opracowują tzw. konspekt szczegółowy – w punktach uszczegółowiają zaproponowane wcześniej zagadnienia (na bieżąco uzupełniają materiały).Uczniowie przynoszą na lekcję informatyki konspekty szczegółowe, których stopień szczegółowości omawiają z nauczycielem. Jeśli wszystko jest solidnie opracowane, idą na konsultacje do opiekuna merytorycznego, jeśli nie – przynoszą poprawiony konspekt na lekcję informatyki w 3-4 tygodniu października.

Uczniowie.Nauczyciele informatyki sprawdzają stopień uszczegółowienia konspektu.

Nauczyciel informatyki zbiera do-pracowane konspekty szczegółowe w postaci elektronicznej i zalicza grupom II termin – najpóźniej 3-4 tydzień października.

Projekty w Gimnazjum na Twardej

Uczę Nowocześnie16

Przygotowanie i podpisanie umowy Do drugiego tygodnia listopadaGrupy, które przygotowały szczegółowy konspekt pracy zgodnie z założeniami, otrzy-mują wydruk umowy celem jej uzupełnienia i podpisania z opiekunem merytorycznym. Umowa określa między innymi: kto ją zawiera, na realizację jakiego projektu, terminy konsultacji opiekuna merytorycznego, przybliżony termin poprowadzenia prezentacji projektu oraz dołączony, również podpisany przez opiekuna, konspekt szczegółowy.Zespoły, które wcześniej przygotują konspekt szczegółowy i podpiszą umowę z nauczycielem merytorycznym, mogą wcześniej zacząć pracę nad referatem.Oddanie podpisanej umowy nauczycielowi informatyki powinno nastąpić nie później niż w drugim tygodniu listopada.

Uczniowie i nauczyciele merytoryczni (ok. 2 tygodni na zatwierdzenie i podpisanie umowy).

Nauczyciel informatyki zalicza grupom III termin.

WskazówkaCzasem uczniowie nie chcą podpisać umowy. W takim wypadku mają niezaliczony jeden termin (tym samym obniżoną ocenę za terminową re-alizację harmonogramu). Jednocześnie realizu-ją projekt jako zwykłe szkolne zadanie. Tra-cą przywileje wynikają-ce z podpisanej umowy (np. terminy konsulta-cji). Poza tym, jeśli nie ma umowy, to nauczy-ciel może zmienić swoje oczekiwania lub wyma-gania w stosunku do za-kresu realizacji projektu w trakcie trwania prac. Bywały takie sytuacje, wtedy zawsze sięgali-śmy do umowy z załą-czonym konspektem, co rozwiewało wątpliwości.

Wzór umowy, którą podpisują uczniowie Gimnazjum na Twardej z opiekunem merytorycznym projektu.

Praca nad referatemListopadUczniowie opracowują referat. Każdy odpowiada za przygotowanie fragmentu określonego w konspekcie, ale jako grupa muszą połączyć go w logiczną i spójną całość. Muszą również wykorzystać narzędzia automatyzujące pracę z długimi dokumentami, np. automatyczną numerację rozdziałów, podpisy pod ilustracjami, spis treści. Dokument musi być sformatowany przy użyciu styli tekstu zgodnie z narzuconym wzorcem i zawartymi w nim wytycznymi.

Uczniowie pod kierunkiem nauczycie-la informatyki (konsultacje dotyczące strony technicznej dokumentu).

Projekty w Gimnazjum na Twardej

17luty/marzec 2012

Oddanie referatu w pliku i techniczna ocena Ostatni tydzień listopadaUczniowie przynoszą na lekcję informatyki przygotowany referat.Dokonywana jest ocena techniczna referatu, sprawdzana zgodność ze wzorcem, zastosowanie styli i korzystanie z narzędzi (np. automatyczny spis treści).

Nauczyciel informatyki: zbiera pliki referatów – zalicza grupom IV termin, wystawia ocenę za techniczne przygotowanie referatu, wykorzystując kartę oceny.

Praca nad prezentacją multimedialną GrudzieńUczniowie przygotowują prezentację. Każdy opracowuje fragment, za który odpowiada i który będzie prezentował. Jako grupa muszą scalić przygotowany materiał w jedną prezentację z ujednoliconym wyglądem.

Uczniowie pod kierunkiem nauczycie-la informatyki (konsultacje dotyczące strony technicznej prezentacji zgodnie z technikami prezentacji mówionej).

Oddanie prezentacji w plikuPo przerwie świątecznejOcena techniczna przygotowania pliku prezentacji z uwzględnieniem znajomości technik prezentacji mówionej.

Nauczyciel informatyki: zbiera referaty i zalicza grupom

V termin (wystawia ostateczną ocenę za dotrzymanie terminów w projekcie), wystawia ocenę za techniczne

przygotowanie prezentacji i jej zgod-ność z technikami prezentacji mó-wionej, wykorzystuje kartę oceny.

Przekazanie wychowawcom informacji o zaliczeniu przez uczniów projektu w zakresie realizowanym na informatyce Początek II semestruInformacja zawiera: nazwiska członków zespołu, temat pracy, nazwisko nauczyciela opiekuna merytorycznego, przedmiot, z zakresu którego jest realizowany projekt, zaliczenie lub nie poszczególnych etapów realizacji projektu, ostateczna ocenę za dotrzymanie harmonogramu, ocenę z informatyki za referat i prezentację, informację o zaliczeniu lub nie projektu na informatyce.

Nauczyciel informatyki przekazuje informacje w postaci wydruków z pliku lub wysyła pocztą elektroniczną plik z dokumentacją projektu: - wychowawcom, - dyrektorowi szkoły.Wywiesza w pokoju nauczycielskim informację dla nauczycieli opiekunów merytorycznych grup projektowych.

Obrona projektuII semestr klasy II lub I semestr klasy III

Uczniowie przed całą klasą prezentują opracowane zagadnienia.Każdy uczeń z zespołu powinien poprowadzić lekcję w zakresie merytorycznym, za który odpowiadał. Termin prezentacji jest ustalony już na etapie podpisania umowy z opiekunem merytorycznym, a wynika m.in. z rozkładu materiału oraz terminu, w którym odbywać się będzie lekcja na temat objęty realizowanym przez uczniów projektem. Uczniowie otrzymują cząstkową ocenę z przedmiotu, każdy taką samą.

Nauczyciel opiekun merytoryczny i uczniowie: uczniowie prowadzą lekcję, nauczyciel merytoryczny ocenia przy-gotowanie całej grupy, sposób zapre-zentowania i wiedzę merytoryczną – wystawia ocenę dla całej grupy. Tylko w bardzo wyjątkowych okolicznościach dokonuje oceny indywidualnej (duża dysproporcja w przygotowaniu).

Projekty w Gimnazjum na Twardej

Uczę Nowocześnie18

Przekazanie informacji o zakończeniu projektu przez uczniów (zaliczeniu lub nie) do wychowawcy klasy przez nauczyciela – opiekuna merytorycznego – na bieżąco.Ostatecznym efektem realizacji projektu jest właśnie zaprezentowanie wyników projektu przed całą klasą. Wtedy nauczyciel opiekun merytoryczny przekazuje informację wychowawcy o realizacji projektu przez poszczególnych uczniów – do uwzględnienia przy wystawieniu oceny z zachowania.

Nauczyciel opiekun merytoryczny przekazuje informację do wychowawcy o zaliczeniu projektu przez uczniów, oraz sposobie jego realizacji.Wychowawca uwzględnia informację o realizacji projektu na świadectwie klasy III oraz podczas wystawiania oceny z zachowania na koniec II klasy lub w I semestrze klasy III (w zależności od terminu przedstawienia projektu przez grupę).

Wychowawca przekazuje dyrektorowi szkoły ostateczną informację o realizacji projektu w swojej klasie (ewentualnie uzupełnia plik albo wydruk) – koniec II semestru klasy II lub I semestr klasy III.

Przykładowe karty recenzji prezentacji uczniowskiej. W zależności od preferencji mogą być bardziej lub mniej szczegółowe, skupiać się na opisie lub punktacji. Powinny jednak jasno określać kryteria oceny dla uczniów.

Projekty w Gimnazjum na Twardej

19luty/marzec 2012

Terminy podane w harmonogramie są tylko terminami granicznymi (należy to uczniom i nauczycielom podkreślić). Nie wolno ich uczniom przekroczyć, zawsze jednak istnieje możliwość wcześniejszego oddania pracy. W wyjątkowych okoliczno-ściach (np. długa choroba opiekuna meryto-rycznego lub ucznia) nauczyciel informatyki może przesunąć (wydłużyć) termin.

KartyW pierwszym tygodniu września na-

uczyciel informatyki omawia z uczniami ogólne zasady projektu i kolejne etapy jego realizacji. Przekazuje informacje doty-czące otrzymywanych ocen cząstkowych z informatyki i przedmiotu, z którego re-alizować będą projekt. Opiekunowie mery-toryczni projektu mogą wykorzystać karty oceny (recenzji) zarówno referatu, jak i prezentacji. Karty są przygotowane rów-nież dla nauczycieli informatyki – uspraw-niają sprawdzanie prac, pomagają ujed-nolicić sposób oceny. Ponadto dokładnie zapoznają uczniów z popełnianymi przez nich błędami, co – zwłaszcza w przypad-ku referatu (najczęściej praca ok. 30 – 40 stronnicowa) – jest niebagatelną pomocą.

Uczniowie otrzymują dostęp do kart przed rozpoczęciem pracy. Stanowią dla nich dodatkowe źródło informacji o tym, w jaki sposób wykonać poszczególne zada-nia, by otrzymać pozytywną recenzję. Mają do dyspozycji również kartę oceny materia-łów, zawierającą wskazówki, na co należy zwracać uwagę, aby znalezione materiały zawierały wiarygodne dane. W pierwszych latach realizacji projektu opiekunowie me-rytoryczni usiłowali wystawiać oceny za przyniesione przez uczniów materiały. Jed-nak szybko z tego zrezygnowali – wiązało się to bowiem z olbrzymim nakładem pracy i trudnością w ocenie. Zdecydowali, że przekażą uczniom komunikat ustny, pody-skutują na temat zasadności wykorzystania zaproponowanych przez nich źródeł lub za-sugerują inne.

Oceny z informatyki

Łącznie uczniowie mogą otrzymać trzy oceny z informatyki.

1. Ocena za terminowe roz-liczanie się z etapów realizacji projektu – za terminowe zaliczenie po-szczególnych etapów uczeń może otrzymać plus a liczba otrzymanych plusów decyduje o ostatecznej ocenie. Plusy można otrzymać za terminowy zwrot:

- konspektu ogólnego, - konspektu szczegółowego,- podpisanej umowy z zatwierdzonym

przez opiekuna merytorycznego konspektem szczegółowym,

- referatu, - prezentacji.Za pięć plusów uczniowie otrzymują

ocenę celującą. Każdy plus mniej oznacza obniżenie oceny o jeden stopień. Niedo-trzymanie żadnego terminu to ocena niedo-stateczna. Ocenę otrzymuje każdy członek zespołu, jest to ocena cząstkowa o wadze sprawdzianu.

2. Ocena za formatowanie re-feratu w edytorze tekstu. Jest wy-stawiana za zastosowanie się do wymagań określonych w specjalnym dokumencie – wzorcu referatu. Określa on wymagania dotyczące formatowania referatu, użycie mechanizmów automatyzujących (wstawia-nie spisu treści, numerowanie rozdziałów,

podpisywanie ilustracji oraz odwołania do nich). Otrzymuje ją każdy członek zespołu, jako ocenę cząstkową o wadze sprawdzianu.

Uczniowie zostają uprzedzeni, że w przypadku oddania plagia-tu, nawet jeśli dotyczy to tylko jednej osoby z zespołu, cała gru-pa solidarnie otrzymuje ocenę niedostateczną. Uczniowie już w klasie pierwszej są zapozna-wani z prawami autorskimi – do-brze więc znają prawidłowy spo-sób zapisu wykorzystanych źró-deł i bibliografi i.

3. Ocena za techniczne przy-gotowanie prezentacji multime-dialnej. Nauczyciel informatyki ocenia pod kątem technicznym praktyczne zasto-sowanie zasad technik prezentacji mówionej w przygotowanych prezentacjach. Ocenę otrzymuje każdy członek zespołu, jako oce-nę cząstkową o wadze sprawdzianu. Dla na-uczycieli informatyki przygotowane są karty recenzji prezentacji ułatwiające dokonanie oceny.

Uczniowie mają możliwość popra-wienia zarówno referatu jak i prezenta-cji. Mogą wykorzystać uwagi otrzymane od nauczycieli w kartach oceny. Dopiero po otrzymaniu ostatecznej oceny z prac poprawionych przekazują wydrukowa-

Projekty w Gimnazjum na Twardej

Uczę Nowocześnie20

ny referat opiekunowi merytorycznemu i omawiają z nim swoje wystąpienie pokazując prezentację.

Ocena obronyUczniowie otrzymują ocenę za obro-

nę projektu, czyli poprowadzenie lekcji. Podczas obrony ocenie podlega nie tylko opracowanie merytoryczne, ale również sposób poprowadzenia wykładu oraz sto-pień zaangażowania każdego z członków grupy. Ocenie podlega umiejętność prak-tycznego zastosowania się do technik pre-zentacji mówionych.

Przygotowana karta recenzji prezentacji umożliwia w miarę ujednolicony sposób oceny w sytuacji, gdy przy realizacji projektu bierze udział duża liczba nauczycieli. Jednak jedni nauczyciele chętnie korzystają z kart, inni są ich przeciwnikami. Dlatego w prak-tyce nie narzucamy nauczycielom koniecz-ności korzystania z kart. Niemniej ważne jest dla nas, żeby nauczyciele i uczniowie wiedzieli, na co należy zwracać uwagę przy-gotowując obronę projektu, a także ocenia-jąc jego realizację. Istotne jest, aby stosowa-ne kryteria były jednolite, niezależnie od nauczyciela, dla wszystkich uczniów. Pod-czas obrony projektu ocenie podlega sposób poprowadzenia wykładu, stopień zaangażo-wania każdego z członków grupy oraz opra-cowanie merytoryczne. Nauczyciel może wystawić ocenę każdemu uczniowi oddziel-

nie lub jedną ocenę dla całej grupy.

Uwaga Ważne jest, żeby zapoznawać nowo zatrudnionych nauczycieli z ideą i sposobem realizacji projek-tu. W przypadku projektu na Twar-dej także z zasadami technik pre-zentacji mówionej. Podczas obrony projektu zarówno nauczyciele, jak i uczniowie powinni zwracać uwagę na podobne zagadnienia – ważne podczas ustalania oceny. Na początku II semestru spoty-kamy się z nowo zatrudnionymi nauczycielami, żeby przybliżyć im zasady technik prezentacji mówio-nej oraz przekazać informację na temat wymagań, do jakich musieli stosować się uczniowie przygoto-wując prezentację.

Czasami nauczyciel opiekun meryto-ryczny za zasadne uważa wystawienie do-datkowej oceny za opracowanie referatu. Referat powinien być przeczytany przez nauczyciela przed przygotowaniem przez ucznia prezentacji, najpóźniej na 2 tygo-dnie przed wystąpieniem – żeby uczniowie, w razie konieczności, mogli zmodyfikować prezentację według wskazówek nauczycie-la. Nauczyciel zatwierdził główne punkty projektu zapisane w konspekcie szczegóło-wym. Dzięki temu niezwykle rzadko zdarza się, żeby referat zawierał wiele błędów czy nieścisłości. Niektórzy uczniowie starają się zgromadzić materiały i własnymi słowami napisać opracowanie tematu – sporadycznie tylko stosując cytaty. W takiej sytuacji war-to premiować pracę uczniów wystawiając im za nią dodatkową dobrą ocenę. Nieste-ty niektórzy przekopiowują całe fragmenty różnych prac ze stron internetowych lub przepisują z książek (oczywiście zgodnie z zasadami zachowania praw autorskich). W takim przypadku referat stanowi tylko źródło materiałów do przygotowania pre-zentacji i poprowadzenia lekcji – trudno wystawić za tę część pracy dodatkową oce-

nę. Jednak głównym celem napisania przez uczniów referatu jest ułatwienie im przy-gotowania prezentacji – skonkretyzowanie i uporządkowanie wiedzy merytorycznej oraz własnych spostrzeżeń. Łatwiej jest uło-żyć logiczną strukturę wypowiedzi, zwrócić uwagę na główne wątki. Dzięki temu, że nauczyciel otrzymuje referat przed wystą-pieniem uczniów, jest w stanie zorientować się, jaki zakres wiedzy będą przekazywali, do jakich wniosków doszli. Może udzielić uczniom ostatnich wskazówek, ma pew-ność, że problem, który we wrześniu po-stawił uczniom do rozwiązania, zostanie w sposób merytorycznie poprawny zapre-zentowany przez grupę podczas lekcji.

Ocena z zachowania

Odrębnym problemem jest uwzględnie-nie w ocenie z zachowania ucznia sposobu pracy nad projektem. Rada pedagogiczna podjęła decyzję, żeby zbytnio nie uszcze-góławiać ocen z zachowania pod kątem re-alizacji przez ucznia projektu. Przy ocenie pod uwagę brana jest postawa uczniów i ich umiejętność rozwiązywania napotykanych problemów, szczególnie związanych z pracą w grupie. W statucie naszej szkoły znalazł się następujący zapis:Uczeń, który w szczególny sposób wyróżnił się przy realizacji projektu edukacyjnego otrzymuje ocenę z zachowania o jeden stopień wyżej w sto-sunku do tej, jaka wynikałaby z innych kryteriów. Uczeń, który nie ukończył projektu edukacyjnego otrzymuje ocenę z zachowania obniżoną o jeden stopień w stosunku do tej, jaka wynikałaby z in-nych kryteriów.

Na koniec roku szkolnego wychowaw-cy klas drugich otrzymują od nauczycie-la informatyki wykaz grup projektowych z informacją, w jakim stopniu uczniowie zrealizowali wybrany projekt edukacyjny na informatyce oraz od nauczycieli opiekunów merytorycznych – czy dokonali jego obro-ny. Wychowawcy otrzymują też informację, jeżeli jacyś uczniowie w sposób szczególny

Projekty w Gimnazjum na Twardej

21luty/marzec 2012

wyróżniali się podczas realizacji projektu.UwagaNauczyciel opiekun merytoryczny spotyka się z uczniami głównie podczas konsultacji i nadzoruje część merytoryczną projektu, na-tomiast nauczyciele informatyki w przeważającym stopniu nadzo-rują pracę uczniów przy projekcie. To najczęściej do nich zwracają się uczniowie z prośbą o pomoc, jeśli mają kłopoty z nawiązaniem do-brej współpracy w grupie. Bardzo cenimy sobie ten fakt. Nie chcemy, żeby uczeń będąc pod presją oce-ny z zachowania, nie przyznał się, że ma problem, ponieważ kolega czy koleżanka nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań i całą pracę zostawia innym. Staramy się wte-dy rozmawiać z całą grupą i tak kierujemy rozmową, żeby ucznio-wie sami znaleźli rozwiązanie. W drastycznych przypadkach na-rzucamy je. Oczywistym jest, że przy równoczesnej pracy około 180 uczniów nie wszyscy będą równie sumiennie wywiązywać się z powierzonych im zadań. Ważne jest dla nas, że uczniowie mogą zwrócić się do nauczyciela z kło-potami wiedząc, że zachowanie ich i kolegów nie będzie podlegało krytycznej ocenienie, tylko zosta-ną wysłuchani i uzyskają pomoc. Efektem takiego postępowania jest chociażby fakt, że każdego roku prawie 100 proc. uczniów kończy projekt z sukcesem prezentując pracę na forum klasy.

Wiedza, która zostaje na dłużej

Projekt realizowany w naszym gimna-zjum jest zakrojony na dużą skalę i wymaga doskonałej współpracy nauczycieli a także bardzo dobrej organizacji i skrupulatnej do-kumentacji. Jego formuła jest dostosowana do realiów naszej szkoły. Nauczyciele infor-matyki mogą pozwolić sobie na przygoto-wanie uczniów (wykorzystanie technologii informacyjnej) do projektu i prowadzenie części technicznej na lekcjach informatyki przez cały semestr, ponieważ mamy więcej godzin informatyki niż przewiduje siatka godzin. Taka konwencja projektu przyno-si zadowalające rezultaty. Nasi absolwen-ci cenią sobie, że właśnie dzięki realizacji projektu wykształcili szereg przydatnych kompetencji (choć jako uczniowie bardzo narzekali). Dopiero teraz – jako licealiści, studenci – zwracają uwagę, jak bardzo przy-

dała im się umiejętność planowania czasu pracy (harmonogram), rozkładu materiału (konspekty) czy znajomość pracy z długim dokumentem zgodna z zasadami technik prezentacji pisanej. Ponadto, co podkreślają, znajomość technik prezentacji mówionej i możliwość zaprezentowania wyników swo-jej pracy w sposób jasny i ciekawy była dla nich cennym doświadczeniem, które mają okazję wykorzystywać przy realizacji róż-nych projektów, także w pracy zawodowej.

Gimnazjum z Oddziałami Dwujęzycz-nymi nr 42 w Warszawie prowadzi klasy dwujęzyczne: polsko-niemieckie i polsko-angielskie, w których przed-mioty takie jak geografi a, koss, fi zy-ka, matematyka, chemia są nauczane również w języku obcym. Od kilku lat szkoła uzyskuje dyplomy za najwięk-szą liczbę fi nalistów i laureatów kon-kursów gimnazjalnych w wojewódz-twie mazowieckim.

Projekty w Gimnazjum na Twardej

Uczę Nowocześnie22

Uczestnicy konferencji dowiedzą się, z ja-kimi zmianami technologicznymi w edukacji zmierzymy się w najbliższym czasie i jak się do nich przygotować; jak efektywnie wykorzysty-wać urządzenia mobilne w szkole i w bibliote-ce; zobaczą praktyczne zastosowanie techno-logii i urządzeń oferowanych przez partnerów projektu (wizualizery, tablety, aparaty fotogra-ficzne, usługi w chmurze), a także przekonają się, jak zabójczo skuteczne mogą być właści-wie zredagowane treści prezentowane na stro-nach WWW.

W imieniu organizatorów (Sekcji Bi-bliotek Pedagogicznych i Szkolnych SBP oraz redakcji Uczę Nowocześnie i k12blog) do udziału w konferencji zapra-szamy bibliotekarzy bibliotek szkolnych i pedagogicznych, nauczycieli różnych przedmiotów (w tym informatyków), dy-rektorów szkół i bibliotek oraz przedsta-wicieli organów prowadzących i nadzoru-jących placówki oświatowe.

Konferencje są realizowane w marcu 2012 roku w dziesięciu bibliotekach peda-gogicznych na terenie kraju.

Udział w konferencji jest bezpłatny. W związku z ograniczoną liczbą miejsc obowiązuje kolejność zgłoszeń. Zgłoszenia przyjmują poszczególne biblioteki – na ich stronach należy szukać szczegółowych in-formacji.

Program ramowy

10.00 – 11.00 Rejestracja uczestników

11.00 – 11.15 Otwarcie konferencji

11.15 – 12.15 Mobilna edukacja w XXI w.

12.15 – 13.15 Zabójczo skuteczne treści internetowe

13.15 – 14.00 Poczęstunek i zwiedza-nie stoisk sponsorskich

14.00 – 15.00 Technologia a edukacja i projekty edukacyjne

15.00 – 15.30 Podsumowanie konferen-cji i losowanie nagród

Uwaga!Szczegółowy program, godziny rozpo-częcia i zakończenia, mogą różnić się w poszczególnych placówkach.

Partnerzy wspierający:

Harmonogram konferencjiTermin

Miejscowość Nazwa placówki i adres strony Adres miejsca konferencji

7 marca Białystok

Biblioteka Pedagogiczna Centrum Edukacji Nauczycieli

http://biblioteka.bialystok.edu.pl

ul. Złota 415-016 Białystok

8 marca Warszawa

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. KENhttp://www.pbw.waw.pl

ul. Gocławska 403-810 Warszawa

14 marcaToruń

Biblioteka Pedagogiczna im. gen. bryg. prof. Elżbiety Zawackiej

http://www.bptorun.edu.pl

ul. Dąbrowskiego 487-100 Toruń

15 marcaGdańsk

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Gdańskiej Macierzy Szkolnej

http://www.pbw.gda.pl

Al. Gen. J. Hallera 1480-401 Gdańsk

16 marcaElbląg

Warmińsko-Mazurska Biblioteka Pedagogicznahttp://wmbp.edu.pl

ul. Świętego Ducha 2582-300 Elbląg

20 marcaKatowice

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Józefa Lompy

http://pbw.katowice.pl

ul. Ks. kard. S. Wyszyńskiego 740-132 Katowice

21 marcaCzęstochowa

Publiczna Biblioteka Pedagogiczna Regionalnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli

http://biblioteka.womczest.edu.pl/index.php

Siedziba bibliotekiAleja Jana Pawła II 126/130

42-200 Częstochowa

22 marcaŁódź

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. prof. Tadeusza Kotarbińskiego

http://www.pbw.lodz.pl/index2.htm

Wojewódzki Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli

ul. Wólczańska 20290-531 Łódź

28 marcaOlsztyn

Warmińsko-Mazurska Biblioteka Pedagogiczna im. Profesora Tadeusza Kotarbińskiego

http://www.wmbp.olsztyn.pl

ul. Natalii Żarskiej 210-165 Olsztyn

29 marcaPiła

Centrum Doskonalenia Nauczycieli Publiczna Biblioteka Pedagogiczna

http://www.bp.cdn.pila.pl

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowaul. Podchorążych 10 Budynek C

64-920 Piła

Wskazówka: Aktualności dotyczące całego cyklu konferencji oraz linki do szczegółowych informacji w poszczególnych miastach można znaleźć również na stronie: k12blog.edu.pl/?page_id=919

Konferencje, zjazdy, spotkania...

Serdecznie zapraszamy na konferencje poświęcone roli technologii mobilnej w edukacji, prezentacji ciekawych rozwiązań zastosowania technologii (między innymi w realizacji projektów edukacyjnych) oraz organizacji i redagowaniu treści w witrynach internetowych szkół i bibliotek.

Mobilna Edukacja w XXI w.

23luty/marzec 2012

MultimediaDorotaJanczak

Animacja nie jest jeszcze często stosowaną w polskich szkołach techniką. A szkoda. Zarówno badania, jak i doświadczenia zdobyte przez nauczycieli z in-nych krajów wskazują, że tworzenie przez uczniów filmów animowanych niesie ze sobą wiele korzyści pedagogicznych. Technika ta jest nowym narzędziem moty-wowania uczniów, angażowania ich w międzyprzedmiotowe projekty, narzędziem dającym im możliwość aktywnego zdobywania wiedzy i umiejętności.

Każdy z nas zna filmy animowane. Kojarzymy je głównie z animacjami rysunkowymi, np. Disneya, a przecież są jeszcze animacje lalkowe (np. „Miś Uszatek”, „Bob Budowni-czy”), wycinankowe („South Park”), plastelinowe i oczywiście komputerowe („Toy Sto-ry”, „Gdzie jest Nemo?”).

Już malowidła w jaskiniach tworzone były po to, żeby przy świetle ogniska sprawiać

wrażenie ruchu.

A mało kto wie, że historia animacji sięga czasów prehistorycznych. Potem były jesz-cze historie przedstawiane na greckich wazach, teatr cieni w Chinach i Indiach. Aż na-stała era kina. Pierwszy film animowany, zatytułowany „Humorous Phases of Funny Faces”, stworzono już w roku 1906. Od tego czasu powstała niejedna przełomowa pro-dukcja, która zmieniała podejście to tworzenia filmów animowanych. Teraz możemy je tworzyć sami, czy to w domowym zaciszu, czy też z uczniami w szkole. Wszystko dzięki

Film animowany? Ależ tak!

Animacja poklatkowa (kadry z fi lmu pt. „Anna Maria, czyli jak zatonął Titanic”).

Uczę Nowocześnie24

wykorzystaniu komputera. Wystarczy podłączyć do niego kamerę (może być internetowa) czy aparat cyfrowy, by klatka po klatce za-chować na dysku poszczególne sekwencje. Dodatkowo trochę cier-pliwości, dużo wyobraźni i film animowany gotowy.

Sama możliwość tworzenia tego typu filmów to nie wszystko. Najważniejsze są korzyści, jakie osiągniemy stosując tę technikę w szkole. Uczniowie tworząc film animowany zdobywają wiele cennych umiejętności. Animacja ćwiczy:

• umiejętności językowe – komunikowanie się członków grupy w czasie współpracy, pisanie scenariusza, opracowy-wanie scenorysu i tworzenie dialogów,

• umiejętności matematyczne, myślenia logicznego i prze-strzennego – organizacja projektu, układanie klatek w se-kwencje, edycja materiału filmowego,

• umiejętność współpracy w grupie – przy wspólnej pracy nad projektem,

• umiejętności kinetyczne – realistyczne pokazywanie ru-chu postaci,

• kreatywność – tworzenie postaci, przygotowanie sceno-grafii, wymyślanie opowieści.

Początek pracySytuacja idealna to taka, kiedy uczniowie sami wybierają tematy-

kę filmu i sami wymyślają historię. Praca nad własnymi pomysłami utrzymuje ich zainteresowanie projektem. Przy współpracy grupo-wej warto korzystać z „burzy mózgów”, w czasie której wykluwają się czasem niesamowite pomysły na opowieści. Uczniowie mogą spisać ostateczną wersję historii, tworząc opowiadanie, które z po-wodzeniem zastąpi scenariusz i pozwoli usystematyzować pomysł.

Kadr z fi lmu promującego zdrowy tryb życia pt. „W zdrowym ciele zdrowy duch ”.

Scenorys, czyli historia w obrazkach

Scenorys jest głównym elementem każdego projektu. Dzięki stworzeniu scenorysu przez uczniów mamy pewność, że film jest dobrze opracowany. Młodzi twórcy zaczynają myśleć jak filmow-cy. Oprócz wizualizacji animacji, mają możliwość wyboru rodzaju ujęć, uporządkowania kadru, zaplanowania długości scen, dialogów i efektów dźwiękowych. Dobrze wykonany scenorys zaoszczędza kłopotów w fazie realizacji filmu. Jest po prostu niezbędny.

Postacie i scenografi aPo wybraniu techniki animacji przystępujemy do przygotowania

„aktorów” i scenografii. Przed rozpoczęciem pracy z kamerą dobrze jest dokonać testu. Pamiętajmy, że wycinanki nie mogą być zbyt lek-kie i cienkie, a postacie z plasteliny i zabawki muszą być stabilne. Tło animacji powinno być proste i nie może się poruszyć podczas animowania postaciami.

Postacie mogą być wykonane z plasteliny a scenografi a z po-malowanego papieru (kadr z teledysku przygotowywanego do piosenki pt. „Tyle słońca w całym mieście”).

Sprzęt i oprogramowanieOprócz komputera potrzebujemy jeszcze urządzenia, które za-

pisze obraz. Możemy do tego użyć kamery – fotografowany obraz będziemy widzieli bezpośrednio na ekranie monitora. Pozwoli to na wykonanie lepszej animacji początkującym animatorom. Innym rozwiązaniem jest użycie cyfrowego aparatu fotograficznego, który wykorzystamy w połączeniu ze statywem (niezbędnym, by obraz był stabilny).

25luty/marzec 2012

Do łączenia poszczególnych klatek w sekwencje wideo posłuży nam oprogramowanie stworzone specjalnie do tego celu. Istnieje wiele tego typu aplikacji, ja proponuję darmowe Stop motion ani-mator lub MonkeyJam. Są proste w obsłudze, choć nie mają dodat-kowych narzędzi, dostępnych w odpowiednikach komercyjnych.

Zdjęcia wykonane za pomocą kamery internetowej (kadry

z fi lmu pt. „Zebra, która nie chciała pasków”).

Animacja i edycja fi lmuPrzed przystąpieniem do pracy musimy się upewnić, że mamy

przy sobie niezbędne materiały. Uczniowie mogą w tym celu przy-gotować ich listę, która nie pozwoli im niczego zapomnieć.

Animacja to manipulacja obrazem. Tworzenie jej polega na wy-konaniu serii zdjęć, w których kolejne kadry różnią się od poprzed-nich minimalnym przesunięciem elementu. Przesunięcie musi być bardzo małe – w przeciwnym wypadku, po połączeniu zdjęć ruch elementu nie będzie płynny lecz skokowy i nienaturalny.

Wykonując zdjęcia należy też pamiętać o związku liczby klatek z czasem ich wyświetlania. Najpierw musimy zdecydować, ile klatek na sekundę filmu planujemy wyświetlać. Najlepszym rozwiąza-niem wydaję się wybór 15 klatek – pozwala na stworzenie animacji z płynnym ruchem, przy jednoczesnym wykonaniu stosunkowo niewielkiej liczby zdjęć. Będzie to wprawdzie 450 fotek na 30 se-kund filmu, ale przy tradycyjnym filmie liczba ta wyniosłaby 720 (24 klatki na sekundę).

Głównym problemem przy animacji jest konieczność utrzyma-nia tego, co ma się nie ruszać w bezruchu (tło, aparat czy kamera) i minimalne przesuwanie tego, co ma być wprawione ruch. Tu uwa-ga: jeśli korzystamy z kamery podłączonej do komputera, nie mu-simy dotykać sprzętu nawet w monecie wykonywania zdjęcia. Jest ono robione poprzez kliknięcie myszką przycisku znajdującego się na ekranie. Przy wykorzystaniu aparatu narażamy się na poruszenie nim przy wciskaniu spustu migawki. Jest to pewna niedogodność, którą rekompensuje fakt, że przy stosowaniu aparatu nie musimy mieć przy sobie komputera.

Postacie znalezione w pokoju dziecięcym. Zdjęcia wykonane za pomocą aparatu cyfrowego (kadry z teledysku nakręconego do piosenki pt. „Zakręcona”).

Uczę Nowocześnie26

Gotowe, sklejone sekwencje wideo edytujemy dodając do nich napisy początkowe i końcowe, nagrywając efekty dźwiękowe i dia-logi, wprowadzając tło muzyczne.

Nie zapominajmy o dźwięku – 80 proc. przekazu zawartego w filmie animowanym stanowi właśnie dźwięk. Doskonale uzupeł-nia obraz i pozwala pełniej go odebrać. Do jego nagrywania nie-zbędny będzie mikrofon podłączony do komputera. Do tego celu nadaje się też dyktafon cyfrowy, który pozwala nam wyłapywać dźwięki z dala od komputera, np. na ulicy. Muzykę uczniowie wy-szukują korzystając z zasobów internetowych lub własnych płytotek z zachowaniem praw autorskich. Mogą ją też tworzyć sami – gra-jąc na instrumentach czy komponując przy użyciu komputerów i przygotowanego do tego celu oprogramowania.

Wykorzystanie w szkole

Tworząc animacje uczniowie pracują nad projektami interdy-scyplinarnymi. W zależności od tematu filmu możemy realizować zagadnienia dotyczące różnych przedmiotów:

• historii – np. przedstawienie wydarzenia historycznego, ważnego momentu z życia postaci historycznej, sposobu życia charakteryzującego dany okres historyczny,

• przedmiotów przyrodniczych – np. przedstawienie działa-nia określonego narządu czy układu, cyklu życia zwierząt, zjawisk przyrodniczych, reakcji chemicznych, wybuchu wulkanu, ruchów tektonicznych itd.,

• literatury – np. przedstawienie kluczowych momen-tów powieści, inscenizacje poezji, własnych opowiadań uczniów.

ProblemyNie oszukujmy się – wykorzystanie tej techniki w szkole wią-

że się z pewnymi ograniczeniami. Przede wszystkim musimy mieć do dyspozycji czas i odpowiedni sprzęt. Czas możemy zaoszczędzić dobrze planując pracę. Sama animacja, która zajmuje go najwięcej, może być bardzo skrócona, jeśli dokładnie się do niej przygotujemy. Przy tworzeniu filmu animowanego uczniowie pracują w grupie, w której mogą podzielić się zadaniami tak, by zespół pracował nad wieloma elementami filmu w tym samym czasie.

Zadań jest wiele: wykonywanie zdjęć, animowanie postaciami, wykonanie scenografii i „aktorów”, nagranie lub wyszukanie muzy-ki i efektów dźwiękowych, edycja materiału filmowego, promocja filmu. Żeby utrzymać zainteresowanie członków grupy, co jakiś czas mogą się zamieniać rolami.

Animować potrafi nawet dziecko (zdjęcie wykonane na planie fi lmu pt. „Zebra, która nie chciała pasków”).

K ażda grupa powinna mieć do dyspozycji przynajmniej jeden komputer i jedną kamerę/aparat. Tworzenie animacji jako projekt interdyscyplinarny możemy realizować na lekcjach różnych przed-miotów. Jeśli dobrze się do niego przygotujemy, będziemy współ-pracować z nauczycielami innych przedmiotów, na pewno uda się nam go z powodzeniem zrealizować w naszej szkole.

Animacja na lekcjachPrzed zastosowaniem tej techniki z uczniami warto stworzyć wła-

sny film animowany. Nic nas lepiej nie zapozna z zasadami tworzenia animacji, niż własna praktyka. Zanim nabierzemy wprawy w wyko-rzystaniu animacji w szkole, proponuję pracować z mniejszą grupą uczniów niż 30-osobowa klasa. Wykorzystajmy podział uczniów na grupy, np. na lekcjach informatyki lub zajęciach pozalekcyjnych. Za-czynajmy od krótkich form, np. 30- sekundowych. Lepiej jest stwo-rzyć kilka krótkich filmów niż jeden dłuższy. Uczniowie nabywają doświadczenia, które procentuje przy kolejnych produkcjach i nie nużą się zbyt długą pracą.

Pamiętajmy o bardzo ważnym etapie planowania pracy, zostaw-my też uczniom czas na ewentualne poprawki. Tworzenie filmu animowanego przyniesie dzieciom wiele satysfakcji. Pozwólmy im podzielić się swoimi sukcesem z jak największą liczbą osób. Pokaż-my ich filmy nie tylko kolegom z klasy, rodzicom, nauczycielom, ale i szerszej publiczności, choćby lokalnej.

Tworząc animacje uczniowie selekcjonują i przekształcają in-formacje, wykorzystują swoją kreatywność do tworzenia własnego, oryginalnego filmu, jednocześnie świetnie się bawią. Są zaangażowa-ni emocjonalnie w akt twórczy, więc zdobyta przy tej okazji wiedza i umiejętności są znaczące i długotrwałe. Można z tego wyciągnąć tylko jeden wniosek – należy tę technikę wprowadzać do naszych szkół.

Jeśli nie zaznaczono inaczej, fotografie pochodzą ze zbiorów autorki i zostały wykonane na zajęciach z młodzieżą w szkole (Gimnazjum nr 133 w War-szawie) lub w czasie przygotowywania filmu animowanego z piecioletnią córką (film pt. „Zebra, która nie chciała pasków”).

27luty/marzec 2012

Skąd my, nauczyciele, to znamy? Spotykamy się z takimi Jasia-mi na co dzień w polskiej publicznej szkole. Nie działają na nich żadne sposoby: prośby, groźby, tłumaczenia. Co zrobić, żeby nie wyjść z siebie, ale żeby nie zniechęcić uczniów, a wręcz przeciw-nie – zainteresować tematem? Może faktycznie im to narysować? Może spróbować wykorzystać doświadczenia ludów pierwotnych i ważne zagadnienia przekazać za pomocą historyjek obrazkowych? W zamierzchłych czasach to się sprawdzało, takie malowidła prze-kazujące historie przecież zostały odkryte w wielu miejscach, np. w świątyniach starożytnego Egiptu, i pozwalają zdobyć wiedzę o życiu tamtych ludzi.

Mamy jeszcze malować dla nich obrazki? – zapytacie. Nieko-niecznie, przecież to uczniowie mogą je narysować. To, że w więk-szości przypadków uczeń nie jest w stanie się czegoś nauczyć wynika głównie z faktu, że nie poświęcił temu wystarczającej ilości czasu. Temat go nie zainteresował i się nie uczył, bo uznał, że lepiej pograć

Komiks na lekcji, ale bez uwagi w dzienniczku

MichałGrześlak

Nauczyciel mówi do ucznia: Jasiu, tłumaczę ci to zagadnienie już po raz dzie-siąty, czy rozumiesz, o co chodzi? Jaś robi maślane oczy i mówi: yyy... nie bardzo. Załamany nauczyciel próbuje ponownie wyjaśnić zagadnie, niestety, bez powodzenia. Nauczyciel prawie wychodzi z siebie i w przypływie rozpa-czy krzyczy do Jasia: To co, może mam ci to narysować?!

w piłkę a nie ćwiczyć dialogi z niemieckiego czy studiować życiorys wieszcza. Ale gdyby miał stworzyć historyjkę obrazkową związaną z tematem lekcji, może by mu coś w głowie zostało. To od nas zależy, czy zainteresujemy ucznia tematem. Czy będzie mu się chciało – to inna sprawa. Oczywiście pomysł na komiks, bo o nim tu piszę, nie sprawdzi się na każdej lekcji, poza tym ta forma może szybko znudzić uczniów. Jednak od czasu do czasu można spróbować, np. na lekcji języka, zamiast suchych dialogów zapisywanych w zeszytach, ucznio-wie mogą narysować scenki z ich wykorzystaniem. Innym pomysłem jest użycie komiksu jako prezentacji wiadomości zdobytych podczas realizacji projektu gimnazjalnego. Czasem taka forma może się spraw-dzić lepiej niż tradycyjna prezentacja zagadnienia. Jestem przekonany, że uczniowie z dużo większym zainteresowaniem przeczytają dobrze przygotowany komiks na temat Powstania Warszawskiego, czy pracy Marii Curie-Skłodowskiej, niż wysłuchają tego samego tematu przed-stawionego w tradycyjny sposób.

Stop – powiecie – przecież żeby narysować komiks, trzeba być doskonałym rysownikiem a wśród uczniów może znajdziemy kilku dobrych w tej dziedzinie w całej szkole. Zgadzam się, lecz przypomi-nam, że czytacie pismo poświęcone wykorzystaniu technologii infor-macyjnej w szkole. W tym artykule prezentujemy narzędzie dostępne w internecie, darmowe w podstawowej wersji, służące do tworzenia komiksów. Wyobraźcie sobie, że istnieje strona w sieci, na której każ-dy, nawet rysunkowy laik, jest w stanie stworzyć interesujący komiks. Wystarczy komputer podłączony do internetu, trochę zacięcia oraz odrobina czasu. Adres strony to www.toondoo.com. Jest anglojęzycz-na, lecz nawet jeśli nie władamy tym językiem nie powinniśmy się zbytnio martwić, gdyż jej obsługa jest bardzo łatwa i intuicyjna. Po wejściu na stronę musimy utworzyć konto podając nazwę, hasło oraz adres email. Po chwili możemy się zalogować i brać się do pracy. Wy-starczy tylko mieć pomysł na historyjkę obrazkową. Jak posłużyć się tym narzędziem podpowiadamy w samouczku.

Uczę Nowocześnie28

Cel: Założenie konta w serwisie toondoo.com i stworze-nie historyjki obrazkowej składającej się z dwóch ramek przedstawiającej sfrustrowanego nauczyciela podczas udzielania korepetycji.

Spodziewany efekt końcowy po wykonaniu instrukcji:

Cześć I Jak założyć bezpłatne konto w serwisie www.toondoo.com?

1. Połącz się ze stroną www.toondoo.com i naciśnij przycisk ekranowy Sign up for FREE!

2. Kolejny krok to wybór rodzaju konta – my wybieramy konto in-dywidualne – Public Toondoo, wybieramy przycisk ekranowy Sign up for Toondoo.

3. W formularzu, który się pojawi, wpisujemy wymyśloną przez nas nazwę użytkownika,

4. wymyślone hasło, 5. oraz nasz adres e-mail.6. Wybieramy przycisk Register.

Cześć II Logowanie do serwisu i tworzenie nowej historyjki obrazkowej

7. O poprawnym przebiegu operacji poinformuje nas stosowny komunikat.

8. Konto jest założone, teraz logujemy się do serwisu. Wpisujemy do formularza naszą nazwę użytkownika.

9. Wpisujemy hasło (zamiast znaków dla bezpieczeństwa będą pojawiały się kropki).

10. Wybieramy przycisk ekranowy Sign in.

Krok po kroku

Toondoo ‒ jak stworzyć własny komiks?Michał Grześlak

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

29luty/marzec 2012

11. Aby rozpocząć tworzenie komiksu, na głównej stronie serwisu wybieramy przycisk ekranowy CREATE.

12. Pojawi się opcja wyboru layoutu – my wybieramy styl pozio-my z dwiema podłużnymi ramkami.

13. Otworzy się okno główne projektu.

14. Teraz wstawimy tło do ramek. Na górnej wstążce najeżdżamy kursorem na przycisk z konturami miasta i z podmenu, które rozwinie się poniżej, wybieramy przycisk Indoors zawierający tła z wnętrzami.

15. Z okna zawierającego tła wybieramy tło przedstawiające wnę-trze klasy i przeciągamy je myszką do pierwszej ramki (obrazek z klasą znajduje się na drugiej stronie, przechodzimy do niej używając przycisków przewijania znajdujących się w prawej dolnej części sekcji teł).

11

12

13

14

15

Uczę Nowocześnie30

16. Wybieramy przycisk Characters (z postaciami) i w analo-giczny sposób jak poprzednio w ramce umieszczamy postać nauczyciela (znajduje się pod przyciskiem Men na drugiej stronie z postaciami).

17. Kolejny krok to umieszczenie postaci ucznia. Tym razem wybieramy Charakters a następnie Kids.

18. Wybieramy całą postać ucznia.19. Przeciągamy ją na przycisk EDIT (uczeń będzie siedział za

stolikiem – musimy go skrócić).

20. Po chwili postać otworzy się w oknie edycji.

21. Za pomocą myszy przesuwamy postać do obszaru roboczego.22. Na dolnej wstążce w sekcji ImagineR możemy między

innymi zmieniać wygląd postaci.23. Klikamy kilkukrotnie przycisk z twarzą w części

FINE TUNE, aby zmieniać wyraz twarzy.

16

17

18

19

20

21

22 23

31luty/marzec 2012

24. Za pomocą punktów na rogach obszaru roboczego zaznaczamy fragment postaci, który będzie potrzebny w naszym komiksie.

25. Liczbę punktów ustalamy przyciskami POINTS w sekcji ImagineR.

26. Po zaznaczeniu interesującego nas fragmentu postaci musimy ją zapisać.

27. Wybieramy przycisk SAVE w sekcji ImagineR.28. Wybieramy przycisk CLOSE X w prawym górnym rogu

obszaru edycji w celu jego zamknięcia.

Efekt pracy został zapisany w naszej galerii.

29. Na wstążce górnej wybieramy My Gallery – My Images.

30. Przeciągamy korpus chłopca w odpowiednie miejsce.

2425

26

27

28

29

30

Uczę Nowocześnie32

31. Po umieszczeniu chłopca może się okazać, że jest za duży do ławki.

32. Klikamy przycisk SHRINK, aby zmniejszyć rozmiar postaci.

33. Wybieramy przycisk klonowania ramki, aby skopiować zawartość pierwszej do drugiej.

34. Z wstążki górnej wybieramy Texts i umieszczamy w ramkach napisy.

35. W drugiej ramce wskazujemy postać nauczyciela, następnie na dolnej wstążce wybieramy przycisk DELETE. Zmieniamy postać na taką jak powyżej korzystając z przycisku Charac-ters, dodajemy do drugiej ramki gazetę i komputer korzysta-jąc z przycisku Open Clipart. Oba przyciski znajdują się na wstążce górnej.

36. Zapisujemy projekt korzystając z przycisku SAVE znajdującego się w sekcji TOONDO MAIN MENU na wstążce górnej.

31

32

33

34

33luty/marzec 2012

37. W oknie zapisu wpisujemy tytuł komiksu. Wybieramy przycisk PUBLISH (możemy też zdecydować dla kogo projekt będzie dostępny – wybieramy keep it private! w sek-cji options aby zachować go tylko dla siebie).

UwagaJeśli twój komiks jest gotowy, by się nim po-dzielić, możesz wybrać opcję Share with friends i wpisać w polu poniżej adresy zna-jomych, którzy mają mieć możliwość ogląda-nia go. Jeśli wybierzesz opcję Publish to the world, twój komiks będzie dostępny publicz-nie, bez żadnych ograniczeń.

38. Po zapisaniu komiksu wybieramy przycisk OK. Komiks został zapisany, możemy zamknąć przeglądarkę internetową.

39. Aby zobaczyć nasz komiks po ponownym wejściu na stronę toondoo.com i zalogowaniu się do serwisu, wybieramy przy-cisk Toons a następie My ToonDoos.

37

38

39

Uczę Nowocześnie34

Zachęcenie dzieci do ćwiczenia czytania jest nie lada wyzwaniem dla nauczyciela: maluchy szybko się nudzą i nie chcą wielokrotnie czytać tego samego tekstu. Co zatem zrobić, by osiągały lepsze wy-niki – większą płynność, szybkość i bezbłędność? Anna Grzegory, logopeda, znalazła na to sposób – wykorzystać komputer (jej arty-kuł na stronie 79). Mnie przyszedł do głowy jeszcze jeden pomysł: przypomniałem sobie usługę, którą omawialiśmy na zajęciach z za-stosowania technologii informacyjnej w pracy z uczniami nauczania wczesnoszkolnego. Chodzi o Voki – animowany avatar, który może mówić głosem przez nas nagranym lub syntetycznym – generowa-nym przez komputer na postawie wpisanego tekstu. Czy taką usługę możemy wykorzystać w pracy z dzieciakami?

Tak. Choćby właśnie do ćwiczenia w czytaniu. Jeśli uczeń może nagrać i odsłuchać siebie samego, sprawdzając, ile czasu przeczyta-nie danego fragmentu mu zajęło – to już sporo. To działanie zachę-cające do robienia powtórek i obserwowania postępów. A jeśli na dodatek nagranym przez ucznia głosem może mówić postać animo-wana, która rusza przy tym ustami, robi miny i śledzi oczami kur-sor myszy? Takie działanie przypomina bardziej zabawę niż naukę a efekty mogą być jeszcze lepsze. Ograniczenie, które jest przypi-sane do usługi – maksymalny czas nagrania to 60 sekund – staje się jej zaletą, bo uczeń musi odczytać określony fragment w czasie nie dłuższym niż minuta. Jest więc dodatkowa motywacja, by tekst przeczytać sprawnie i płynnie.

To oczywiście tylko jedno z możliwych zastosowań. Innym może być nagrywanie i wysyłanie w tej formie zadań czy poleceń dla uczniów. Uatrakcyjniamy w ten sposób zajęcia i prace domowe. W dodatku każdy uczeń może pracować we własnym tempie. Po zrobieniu jednego ćwiczenia może przejść do następnego i wysłu-chać polecenia.

Voki to także dobre narzędzie dla nauczycieli języków obcych. Korzystając z animowanych postaci możemy przygotować zestawy ćwiczeń, a uczniowie mogą nagrywać siebie, odsłuchiwać, popra-wiać – aż uznają, że wykonali zadanie najlepiej jak potrafią.

Voki – mówiący i animowany avatar w sieci

Twoi uczniowie mają problem z czytaniem? Ciężko ich zmusić do kilkukrotne-go przeczytania tego samego fragmentu tekstu? A może masz stronę, blog lub inny serwis internetowy przeznaczony dla uczniów i chesz go uatrakcyjnić? Skorzystaj z Voki.

To także świetne ćwiczenie w krótkim i zwięzłym przedstawia-niu swoich racji. W ten sposób uczniowie mogą raportować wyniki swoich działań, przedstawiać swoje zdanie czy punkt widzenia.

Jeśli prowadzimy blog lub stronę WWW, szczególnie skierowa-ną dla młodszych uczniów, taki sposób prezentowania treści także może ją uatrakcyjnić.

Na stronie serwisu Voki pod adresem www.voki.com można znaleźć mnóstwo przykładów (niestety, są one zapisane tylko w ję-zyku angielskim). W samouczku na następnej stronie podpowiada-my, w jaki sposób skorzystać z usługi tłumaczenia w sieci internet. Publikujemy też samouczek pokazujący jak można zarejestrować się w usłudze, stworzyć swoją postać, udźwiękowić ją i wykorzystać.

Szczur informujący o nowościach w serwisie k12blog.edu.pl.

Janusz S. Wierzbicki

Uczę Nowocześnie36

Janusz S. Wierzbicki

Jak automatycznie przetłumaczyć tekst korzystając z internetu

1. Na stronie serwisu Voki pod adresem www.voki.com przejdź do planów lekcji (zakładka LESSON PLANS).

2. Odszukaj wysoko oceniony plan – poznasz go po dużej liczbie jabłek w ocenie (Rating), zaznacz fragment tekstu znajdujący się za tekstem Brief Description a następnie skopiuj go używając menu prawego klawisza myszy lub skrótu klawia-turowego Ctrl+C.

3. Otwórz stronę tłumacza Google w nowym oknie lub zakładce przeglądarki łącząc się z adresem in-ternetowym translate.google.pl.

1. Na stronie usługi tłumacza (translate.google.pl) wklej skopiowany tekst do pola znajdującego się po lewej stronie. Upewnij się, że wybranym językiem jest język angielski nad tym polem.

2. W oknie po prawej stronie odczytaj tłumaczenie. Nie będzie doskonałe, ale powinno pozwolić zrozumieć sens streszczenia. Jeśli tłumaczenie budzi wątpliwości – upewnij się, czy językiem tłumaczenia nad prawym polem jest język polski.

W ten sposób możesz przetłumaczyć dowolny tekst.

WskazówkaW sieci jest więcej stron umożlwiających automatyczne tłumaczenie lub skorzystanie ze słownika. Warto poznać więcej tego typu serwisów. Bardzo podobną usługę ofe-ruje Microsoft pod adresem: www.microsofttranslator.comWa rto zauważyć, że można również tłumaczyć całe strony. Niektóre przeglądarki domyśl-nie oferują taką funkcjonal-ność, do innych można pobrać tzw. wtyczki, czyli dodatki roz-szerzające ich możliwości.

Na stronie www.voki.com przedstawione są ciekawe pomysły na lekcje. De-monstrujemy, jak skorzystać z usług translacyjnych, by przetłumaczyć je na język polski.

1

1

2

2

Krok po kroku

37luty/marzec 2012

Voki – tworzymy avataraKrok 0

Przed przystąpieniem do rejestracji przygotuj się. Sprawdź, czy pamiętasz swój adres poczty elektronicznej (e-mail) i czy możesz z niego odebrać pocztę oraz wymyśl hasło, którego nie zapomnisz, a które będzie służyło do logowania się w serwisie Voki. Następ-nie wykonaj opisane kroki tworzenia własnego avatara.

Krok 1

W celu utworzenia własnego mówiącego avatara łączymy się z usługą Voki za pomocą dowolnej przeglądarki internetowej pod adresem www.voki.com.

1. Na stronie serwisu Voki wybieramy przycisk ekranowy REGISTER.

WskazówkaPrzycisku REGISTER używamy tylko raz, gdy rejestrujemy się w usłudze. Łącząc się kolejny raz będziemy wybierali przycisk LOGIN.

Krok po kroku

Janusz S. Wierzbicki

1

Uczę Nowocześnie38

Krok 2

Rejestrujemy się w usłudze Voki.

1. Kolejno wypełniamy pola formularza: - Your Name – imię i nazwisko, - Email – adres poczty elektronicznej, - Confirm Email – powtarzamy adres poczty elektronicznej, - Sign me up for voki’s… – zaznaczamy tę opcję, jeśli chcemy otrzymywać co miesiąc biuletyn informacyjny, - Password – podajemy hasło (należy je zanotować, by w przyszłości móc się ponownie dostać do usługi), - Confirm Password – potwierdzamy hasło wpisując je ponownie, - Your Birthday – podajemy datę naszych urodzin w formacie: miesiąc/dzień/rok, np. 12/29/1960, - Zaznaczamy, że akceptujemy warunki korzystania z usługi.

2. Wybieramy przycisk SIGN UP, aby przesłać formularz rejestracyjny.

3. Zamykamy komunikat informujący o przesłaniu na nasz adres poczty elektronicznej wiadomości zawierającej łącze aktywacyjne. Dopiero po jego odebraniu nasze konto będzie w pełni funkcjonalne.

1

2

3

39luty/marzec 2012

Krok 3

Odbieramy pocztę i aktywujemy konto używając łącza zawartego w wiadomości.

UwagaJeżeli po wybraniu adresu łącza potwierdzające-go zawartego w poczcie elektronicznej nie nastąpi przekierowanie do strony opisanej w następnym kro-ku, skopiuj adres i wklej go ręcznie w pole adresu przeglądarki. Następnie połącz się z tym adresem. Niektóre programy pocztowe powodują blokadę lub odcięcie łączy internetowych znajdujących się w wia-domościach pocztowych.

1. Musimy odebrać przesłany na naszą pocztę elektroniczną list, otworzyć go i wybrać łącze aktywacyjne jak na rysun-ku. W ten sposób udowodnimy, że podaliśmy prawdziwy, należący do nas adres poczty elektronicznej. Po wybraniu łącza powinno zostać otwarte okno domyślnej przeglądarki a w nim załadowana strona z potwierdzeniem aktywacji oraz możliwością zalogowania się do serwisu, co opisane zastało w następnym kroku.

1

Uczę Nowocześnie40

Krok 4

Pierwsze logowanie po aktywowaniu konta.

UwagaJeżeli pracujemy na swoim komputerze, możemy za-znaczyć opcję Remember Me. Jeśli jednak korzysta-my z komputera, do którego mają dostęp także inne osoby – nie powinniśmy tego robić.

Krok 5

Tworzymy pierwszego avatara.

WskazówkaNowego avatara można również stworzyć poprzez wybranie zakład-ki głównej CREATE.

1. Po połączeniu się z adresem określonym w przesłanej nam wiadomości zobaczymy komunikat potwierdzający aktywację naszego konta (Your Account Has Been Activated).

2. W celu zalogowania należy wypełnić pola: - Email – swoim adresem poczty elektronicznej, - Password – hasłem wymyślonym i wpisanym w formularzu

rejestracyjnym.

3. Po uzupełnieniu pól wybieramy przycisk ekranowy Login.

1. Po prawidłowym zalogowaniu się w serwisie Voki powinni-śmy automatycznie zostać przekierowani do głównej zakładki MY VOKI.

2. Na wewnętrznej zakładce Voki For My Site widoczne będą wszystkie wcześniej stworzone i zapisane avatary.

3. W celu stworzenia nowego avatara należy wybrać przycisk ekra-nowy Crate A New Voki.

12

3

1

2

3

41luty/marzec 2012

Krok 6

Wybieramy postać.

1. Po wejściu w tryb tworzenia avatara na początek losowana jest jego postać a jej podgląd dostępny jest w lewej części okna kreatora.

2. Jeśli wylosowana postać nam nie odpowiada – możemy wyloso-wać inną używając w tym celu symbolu kostki do gry. Po użyciu symbolu lupy, znajdującego się po prawej stronie, w dowolnym momencie możemy naszą postać zmniejszać lub zwiększać oraz przemieszczać w obszarze okna.

3. Możemy także określić naszego avatara samodzielnie, po-czynając od wyboru postaci, ubrania bądź dodatków (oku-larów, biżuterii). Klikając w symbol postaci przechodzimy do kroku 7. Po jego wykonaniu wrócimy tutaj i przejdziemy do punktu 4.

4. Możemy także, gdy już dobierzemy odpowiadającą nam postać, ustalić kolor np. oczu (zakładka color pod podglądem postaci) lub wielkość takich elementów jak usta, oczy (zakładka tweak).

5. Następnym punktem kreacji naszego avatara powinno być udźwiękowienie. Do wyboru mamy możliwość nagrania pod-kładu przez telefon, wpisania treści na klawiaturze, nagrania na żywo za pomocą podłączonego do komputera mikrofonu lub

wysłania wcześniej nagranego dźwięku. Jeśli chcemy, by avatar mówił głosem wygenerowanym przez komputer – należy przejść do kroku 8a. Jeśli nagranym z podłączonego do komputera mi-krofonu – do kroku 8b. Następnie należy wrócić do punktu 6.

6. Kolejną opcją do wyboru jest ustawienie tła. Wybieramy opcję Backgrounds i przechodzimy do kroku 9. Po jego wykonaniu wracamy do punktu 7.

7. Wybierając opcję Players możemy dostosować wygląd (kolor) odtwarzacza (ramki), w którym avatar będzie funkcjonował. Je-śli wejdziesz w tę opcję, po dokonaniu wyboru zatwierdzamy go przyciskiem ekranowym DONE.

8. Jeśli avatar ma automatycznie zacząć mówić po wyświetleniu, możemy wybrać symbol kół zębatych w prawym górnym naroż-niku kreatora a następnie zaznaczyć opcję Play on load.

9. Po zatwierdzeniu wszystkich opcji możemy zatwierdzić i opubli-kować naszego avatara. Wybieramy w tym celu przycisk Publishi przechodzimy do kroku 10.

Wybór odtwarzacza (krok 6 punkt 7).

Ustawienie automatycznego odtwarzania dźwięku (krok 6 punkt 8).

1

2

3

4

5

6

7

8

9

7

8

Uczę Nowocześnie42

Krok 7

Wybieramy postać - c.d.

1. Domyślnie wybraną jest zakładka postaci wraz z wyborem ogól-nego wyglądu postaci.

WskazówkaNie wszystkie opcje (np. wybór ubrania, dodatków, określenie fryzury czy kształtu ust) będą dostępne dla każdej postaci. Dlatego warto najpierw wybrać postać główną, a dopiero później ustalać szczegóły jej wyglądu.

2. Na początek możemy wybrać jedną z kategorii postaci. W naszym przypadku, aby znaleźć łosia należy wybrać ANIMALS. Dla niektórych kategorii możemy także zaznaczyć, że szukamy postaci męskich (MALE) lub żeńskich (FEMALE) lub zostawić domyślną opcję (ALL), jeśli płeć nie ma znaczenia.

3. W oknie wyboru odszukujemy interesującą nas postać i klikamy w nią. Wybór zostanie potwierdzony pojawieniem się postaci w oknie podglądu po lewej stronie. W naszym wypadku powin-na to być postać łosia.

4. Po dokonaniu ustawień możemy je zatwierdzić wybiera-jąc przycisk ekranowy DONE. Wracamy do okna z kroku 6 i przechodzimy do punktu 4.

1

2

3

4

43luty/marzec 2012

Krok 8a

Udźwiękowienie avatara mową syntezatora.

1. Klikamy w pole tekstowe a następnie wprowadzamy treść, która ma zostać przeczytana przez Avatara – np.: „Cześć – jestem kosmicznym Łosiem!”.

WskazówkaDługość tekstu jest ograniczona. Wypowiedź nie może trwać dłużej niż około minuty. Używając symbolu mi-krofonu możemy także nagrać nasz głos – tutaj rów-nież będzie obowiązywało ograniczenie do minuty, a proces ten opisany został w kroku 8b.

2. Klikając na symbolu odtwarzania możemy odsłuchać, w jaki spo-sób tekst będzie wypowiedziany. Domyślnie jednak wybrany jest głos czytający w języku angielskim. Aby to zmienić, przechodzi-my do punktu trzeciego. W każdej chwili możemy wrócić, by ponownie posłuchać głosu po zmianie jego parametrów.

3. Ustawiamy język polski wybierając ustawienie Polish z listy rozwijanej Accent/Language a następnie wybieramy jeden z trzech głosów (Agata, Krzysztof, Zosia) na liście Voice.

4. Zatwierdzamy wybór przyciskiem DONE. Wracamy w ten sposób do okna kreatora jak w kroku 6 (wracamy do znajdujące-go się w nim punktu 6).

1

3

2

4

Uczę Nowocześnie44

Krok 8b

Udźwiękowienie avatara nagraniem naszego głosu.

1. Podczas pierwszego uruchomienia nagrywania w serwisie Voki może się pojawić komunikat z prośbą o zezwolenie na wykorzystanie mikrofonu podłączonego do komputera. Należy zaznaczyć opcję Zezwól a następnie wybrać przycisk Zamknij.

2. Nagrywanie rozpoczynamy wybierając czerwony przycisk RECORD. Kończymy wybierając ten sam przycisk (napis na nim zmieni się na STOP).

WskazówkaJeśli opcja nagrywania lub odtwarzania nie działa, na-leży sprawdzić, czy mikrofon i głośniki podłączone są prawidłowo.

3. Nagrania możemy wysłuchać wybierając przycisk odtwarzania.

4. Jeśli nagranie nam się podoba, możemy wybrać przycisk SAVE, aby je zachować.

5. W wyskakującym oknie Name Your Audio w polu Name wpi-sujemy nazwę, pod jaką nagrany dźwięk zostanie zapisany (nie wolno używać polskich liter, a nazwa nie może być dłuższa niż 20 znaków).

6. Wybieramy przycisk OK, by zachować nazwę i zamknąć okno Name Your Audio.

7. Możemy zatwierdzić przypisanie nowego dźwięku naszemu avatarowi poprzez wybranie przycisku DONE. Wracamy w ten sposób do okna kreatora jak w kroku 6. Powinniśmy przejść więc do tego kroku do punktu 6.

1

23

4

7 65

45luty/marzec 2012

Krok 9

Wybieramy tło.

1. W celu wybrania gotowego tła wybieramy symbol drzewka w sekcji Backgrounds.

2. Wśród opcji znajdujących się niżej odszukujemy i wybieramy ANIMATED, jeśli chcemy wybrać tło jak w naszym przy-kładzie.

WskazówkaAnimacja tła nie powinna być zbyt szybka, gdyż po dłuższym czasie może irytować odbiorcę.

3. Przesuwamy suwakiem aż zobaczymy interesujące tło (w naszym wypadku powinna to być obracająca się kula ziemska).

4. Wybieramy tło lewym klawiszem myszy – zmiana powinna zo-stać wprowadzona na podglądzie automatycznie.

5. Zatwierdzamy wybór przyciskiem ekranowym DONE. Wróci-liśmy do okna kreatora jak w kroku 6. Przechodzimy do znajdu-jącego się w nim punktu 7.

12

4

35

Uczę Nowocześnie46

Krok 10

Zapisujemy i publikujemy avatara.

1. W okienku Name Your Scene, które pojawi się po wybraniu opcji Publish, wpisujemy nazwę avatara bez polskich liter.

2. Zatwierdzamy nazwę wybierając przycisk SAVE.

3. Czekamy na zapisanie zmian.

4. W oknie Your Scene has been saved oznaczającym popraw-ne zapisanie avatara wybieramy przycisk ekranowy Close. Ava-tar został zapisany i opublikowany w sieci. Jednak nikt o tym

jeszcze nie wie. Dlatego warto się nim podzielić. Przejdźmy do ostatniego kroku – poinformowania o naszym avatarze. Może-my to zrobić na kilka sposobów:

• Pobieramy kod, który wkleimy na naszej stronie WWW, opublikujemy na blogu, w sieci społecznościowej lub pobie-ramy łącze, które będziemy mogli wysłać znajomym za po-mocą poczty elektronicznej. Żeby to zrobić,przechodzimy do kroku 11a.

• Jeżeli chcemy wysłać pocztę elektroniczną z linkiem do na-szego avatara, przechodzimy do kroku 11b.

1

2

3

4

47luty/marzec 2012

Krok 11a

Informujemy o naszym avatarze w serwisach WWW.

1. Możemy podejrzeć, jak wygląda, zachowuje się oraz mówi nasz avatar przed opublikowaniem go na stronie WWW, serwisie społecznościowym lub pocztą elektroniczną.

2. Upewniamy się, czy wybraliśmy zakładkę Add To Your Site.

3. Wybieramy z listy rozwijanej wielkość naszego avatara. Do-myślnie wybrana jest średnia.

4. Jeżeli chcemy opublikować naszego avatara w jednym z ser-wisów społecznościowych, takich jak Facebook, czy na blogu – wówczas musimy odszukać jego ikonkę i postępować zgodnie z instrukcją. Wymagane może być zalogowanie się do danego serwisu, jeśli wcześniej tego nie zrobiliśmy.

5. Możemy także skopiować (wybierając przycisk ekranowy Copy) kod HTML, który można wstawić na własną stronę WWW.

6. Możemy również wybrać z listy rozwijanej typ łącza (najle-piej wybrać Standard Voki Link). Następnie zaznaczamy za pomocą myszy tekst łącza, który pojawi się w polu poniżej (np. trzykrotnie klikając na nim). Zaznaczony tekst należy sko-piować używając menu prawego klawisza myszy lub skrótu kla-wiaturowego Ctrl+C. Łącze można następnie wysłać używając komunikatora internetowego lub użyć go w treści wiadomości poczty elektronicznej.

Po wysłaniu łącza możemy przejść do tworzenia nowego avatara, edycji wcześniej stworzonego lub po prostu zamknąć okno przeglądarki.

1

23

4

5

6

Uczę Nowocześnie48

Krok 11b

Informujemy o naszym awatarze pocztą elektroniczną.

1. W celu wygenerowania wiadomości pocztowej bezpośrednio z serwisu Voki przechodzimy do zakładki Send To A Friend.

2. Upewniamy się, że system prawidłowo wpisał nasze dane w po-lach Your Name oraz Your Email .

3. Wybieramy pole Your Friend Email i wpisujemy adres e-mail osoby, do której chcemy wysłać avatara. Po wpisaniu wciskamy klawisz Enter na klawiaturze.

4. Sprawdzamy, czy adres e-mail prawidłowo dodał się na liście Recipient List.

5. W polu Subject wpisujemy temat listu, np. „Mój Avatarek dla Ciebie”.

6. W polu Your Message wpisujemy treść wiadomości (nie dłuż-szą niż 250 znaków).

7. Aby wysłać, wybieramy przycisk Send.

Do naszych znajomych przyjdzie list o treści jak na ilustracji zamieszczonej dalej. Na drugim obrazku pokazaliśmy, jak będzie wyglądała strona, jeśli odbiorca wiadomości użyje zawartego w niej łącza.

Po wysłaniu łącza możemy przejść do tworzenia nowego avatara, edycji tego, który stworzyliśmy lub po prostu zamknąć okno prze-glądarki.

1

2

3

4

5

6

7

49luty/marzec 2012

List, jaki otrzyma adresat.

Widok strony po wybraniu łącza z listu.

WskazówkaNiestety, wiadomość wysyłana przez serwis jest w języku angielskim, co może być mylące dla odbiorcy, jeśli się jej nie spodziewa. Zdecy-dowanie lepszym sposobem jest pobranie łącza do strony w sposób opisany w kroku 11a i wklejenie go do listu napisanego osobiście – po polsku.

Uczę Nowocześnie50

Dodatek

Ponowne logowanie do serwisu.

0. Łączymy się ze stroną www.voki.com.

1. Wypełniamy pole adresu e-mail (musimy podać adres, na który rejestrowaliśmy usługę Voki) oraz pole hasła.

2 Wybieramy przycisk ekranowy LOGIN.

3. W zakładce MY VOKI widzimy wcześniej stworzone ava-tary. Jeśli chcemy stworzyć nowy avatar – przechodzimy do kroku 5. Jeśli chcemy zmienić lub opublikować ponownie wcześniej stworzony – wybieramy jego miniaturkę widoczną w głównej części strony.

4. Możemy podejrzeć działanie wybranego avatara w polu pod-glądu po lewej.

5. Możemy wysłać łącze do avatara za pomocą poczty elektro-nicznej wybierając Send to a Friend. Dalej postępujemy zgodnie z krokiem 11b. Wybierając przycisk Edit możemy w dowolny sposób zmodyfikować wygląd, zachowanie oraz udźwiękowienie avatara. Przycisk Delete usunie go – bę-dziemy musieli tę decyzję potwierdzić wybierając przycisk Delete w wyskakującym okienku.

6. Wybranie przycisku Publishy our Voki umożliwi pobra-nie łącza do naszego avatara. Postępujemy zgodnie z kro-kiem 11a.

7. Po zakończeniu pracy możemy wybrać przycisk Logout.

1

2

3

4

5

6

7

51luty/marzec 2012

Informatyka

Wiele mówi się o pracy metodą projektu, projektach w edukacji i wprowadzonym niedawno projekcie gimnazjalnym. Jak wygląda praca z projektem? Po wybraniu tematu i celów należy umówić się z uczniami co do zadań, jakie mają realizować oraz zasad roz-liczania – zawierając z nimi kontrakt. Później opracowujemy har-monogram, realizujemy projekt, a po zakończeniu pracy następuje prezentacja efektów i ocena projektu. Czy mogą się tu pojawić ele-menty programowania? I na jakim etapie? Nie będę się skupiać na wykorzystaniu programowania przez nauczyciela, ale raczej na uży-waniu różnych narzędzi przez ucznia. Zacznijmy od tego elementu, w którym ciekawie napisany program najłatwiej zastosować – od prezentacji efektów projektu.

Prezentacja projektu – album fotografi czny

Wyniki projektu można zaprezentować w rozmaity sposób – za-równo w komputerze, jak i w „realu”. Możemy np. przygotować gazetkę szkolną lub klasową w wersji elektronicznej na portalu szkolnym, lub w wersji papierowej udostępnianej np. w szkolnej bibliotece. Wyniki można także podsumować w postaci referatu, pokazu slajdów, filmu czy plakatu.

Przypuśćmy, że podczas opracowywania naszego projektu po-wstało wiele ciekawych zdjęć i chcemy utworzyć z nich galerię elektroniczną. Oczywiście są różne bezpłatne narzędzia pozwa-lające na publikowanie takich galerii w internecie. Możemy także przygotować prezentację w programie PowerPoint lub Prezi zawie-rającą wybrane przez nas fotografie. Jednak czy to nam wystarczy? O ile ciekawsza byłaby taka praca metodą projektu, by nawet pre-

Projekt i programowanie

Projekty stały się bardzo ważnym elementem procesu nauczania w polskich szkołach. Każdy uczeń przynajmniej raz podczas swojej nauki zetknie się z pracą metodą projektu. Czy algorytmy i szeroko rozumiane programowanie powinny stanowić element projektu? Jeśli tak, to w jakiej formie? Niniejszy artykuł jest próbą odpowiedzi na te pytania.

zentowanie wyników nauczyło młodzież czegoś nowego. Jak zatem uczniowie szkoły podstawowej lub gimnazjum mogliby przygotować galerię zdjęć podsumowującą pracę z projektem? Oczywiście w Logo.

W pracy z młodszymi uczniami często stosuję język programo-wania Logo. Jest on o tyle wygodny, że pozwala łatwo uzyskiwać ciekawe efekty wizualne za pomocą prostych poleceń. Uczeń może poznawać złożone algorytmy widząc ich reprezentację graficzną, za-miast skomplikowanych danych liczbowych i tekstowych. Do pracy z Logo można wykorzystać środowisko Logomocji, w którym – poza standardem Logo – dostępne są elementy programowania obiekto-wego i sterowanego zdarzeniami.

Przygotowanie albumu w Logomocji nie jest bardzo skompliko-wane, ale wymaga troszkę pracy. Najpierw należy wybrać zdjęcia.

Agnieszka Borowiecka

Uczę Nowocześnie52

W przykładowym projekcie wykorzystałam ich osiem – bo tyle się mieści elegancko rozłożonych na stronie. Oczywiście możemy ina-czej rozmieścić miniaturki zdjęć, nieco powiększyć stronę albumu lub zaplanować kilka kartek ze zdjęciami. Zgromadzone zdjęcia warto przeskalować za pomocą dowolnego programu graficznego do wielkości, w jakiej będzie wyświetlane ich powiększenie. Przy okazji zwracamy uwagę uczniów na znaczenie wielkości plików graficznych wstawianych do różnych dokumentów i uczymy, jak prosto (a nawet „hurtowo”) można je zmniejszać. W aplikacjach przygotowywanych za pomocą Logomocji grafika jest pamiętana jako zwykła bitmapa i bardzo zwiększa objętość pliku wynikowego. Gotowe zdjęcia warto gromadzić w jednym folderze.

Po przygotowaniu zdjęć czeka nas chwila namysłu. Należy za-planować rozmieszczenie i kolejność miniaturek na stronie albumu, ewentualnie ich podział na grupy – jeśli album będzie składał się z kilku stron. Gdy wiemy, jak ma wyglądać gotowa prezentacja, za-bieramy się za jej przygotowanie.

Uruchamiamy program Logomocja. We właściwościach strony możemy ustalić wielkość kartki albumu, wybrać jej kolor lub wczy-tać grafikę wyświetlaną jako tło. Dodajemy miniaturki zdjęć i jedną powiększoną fotografię. Jak to zrobić? Po prostu umieszczamy na stronie kolejne żółwie, zmieniamy ich postać na wybraną fotografię. Dla miniaturek dodatkowo ustalamy skalę wyświetlanej postaci na odpowiedni ułamek powiększonego zdjęcia, np. dla zdjęcia o wy-miarach 300x200 możemy przyjąć rozmiary miniaturki 90x60, czyli skalę 0.3.

Czy album jest gotowy? Prawie. Głównym celem wykorzystania Logomocji do tworzenia albumu jest możliwość dopisania progra-mu, czyli zdefiniowania prostego zdarzenia: Kliknięcie myszką w miniaturkę zdjęcia spowoduje wyświetlenie obrazu w powiększeniu. Jak to uzyskać? Należy zmienić żółwia-miniaturkę dodając mu specjal-ne zdarzenie gdyKlik. Jako obsługa tego zdarzenia wystarczy jedna prosta linijka: powiekszenie’ustalPostać Postać. Powiekszenie to nazwa żółwia będącego dużym zdjęciem. Jak rozumieć ten tekst? Gdy klikniemy w żółwia-miniaturkę, to żółw-powiększenie zmieni swój obrazek (postać). Duża fotografia będzie się teraz różniła od miniaturki jedynie rozmiarem.

Album gotowy. Można jeszcze dodać pole tekstowe z podpowie-dziami lub tytułem pokazu. Opisana wersja albumu jest najprost-sza, ale można ją rozbudowywać dodając np. dźwięk lub animacje. Kliknięcie w żółwia-miniaturkę może dodatkowo wyświetlać od-powiedni podpis pod powiększonym zdjęciem. Cały album można również zapisać jako stronę WWW i udostępnić na witrynie szkoły.

Prezentacja projektu –gra Memory

Innym sposobem podsumowania wyników może być przygoto-wanie gry, za pomocą której zaprezentujemy poruszane w projekcie zagadnienia. Jeśli będzie to gra logiczna, a nie zwykła „strzelanka”, uczniowie mogą łatwiej zapamiętać związki między omawianymi problemami. Przykładem takiej prostej gry może być Memory, gra polegająca na łączeniu obrazków w pary. Na początku widocznych jest 16 kwadratowych kart odwróconych wierzchnią stroną do góry. Po kliknięciu w wybraną kartę odkrywany jest ukryty pod spodem rysunek. Jeśli zostaną odsłonięte dwa odpowiadające sobie rysunki, odgadnięta para znika z ekranu. Gra kończy się po zebraniu wszyst-kich par.

53luty/marzec 2012

Przypuśćmy, że tematem projektu są obyczaje świąteczne. Gra mogłaby np. łączyć w pary nazwę konkretnego święta oraz foto-grafię najbardziej się z nim kojarzącą. Z uczniami bardziej za-awansowanymi możemy przygotować odpowiednią aplikację w Logomocji od podstaw. Dla uczniów młodszych można udostęp-nić gotowy szablon, który dostosowują do własnego projektu. Nie będę w tym miejscu opisywać aplikacji Memory, ponieważ ucze-nie języka Logo nie jest naszym celem. Spróbuję jednak przybliżyć kolejne etapy tworzenia gry. Zaczynamy od przygotowania grafiki. W najprostszej wersji potrzebnych będzie 8 par (parę stanowią identyczne ilustracje) lub 16 zdjęć. Należy je odpowiednio przy-ciąć, by otrzymać grafiki w formie kwadratów o tej samej rozdziel-czości – np. 100x100. Za pomocą Edytora postaci – specjalnego edytora graficznego dostarczanego w pakiecie z Logomocją – mo-dyfikujemy otrzymane grafiki tak, by składały się z trzech części zwanych klatkami. Pierwsze dwie klatki to obrazki stanowiące parę, ostatnia to wierzchnia część karty do gry.

W Logomocji umieszczamy na stronie 16 żółwi przypisując im odpowiednie postaci. Kliknięcie żółwia będzie powodowało wyświetlenie odpowiednio pierwszej lub drugiej klatki postaci. Najtrudniejszym elementem jest nauczenie żółwi, jak mają rozpo-znawać, że stanowią parę, ale to właśnie może być udostępnione uczniom w formie odpowiedniego szablonu. Przykładowe rozwią-zanie zostało opublikowane na stronie portalu Uczę Nowocześnie (www.uczenowoczesnie.pl).

Jeszcze więcej programowania

Opisane przykłady nie wyczerpują wszystkich możliwości wy-korzystywania programowania w pracy nad projektem. Istotnym elementem pracy metodą projektu jest wyszukiwanie i analizowa-nie informacji. Uczniowie budują nową wiedzę w oparciu o swoje poszukiwania, kontaktują się z wieloma osobami, gromadzą dane. Uzyskane materiały opracowują za pomocą różnorodnych narzędzi. Elementy programowania mogą im ułatwić wszystkie te działania. Starsi uczniowie mogą tworzyć skrypty w języku PHP, np. do prze-prowadzania ankiet i podsumowywania zdobytych za ich pomocą informacji. Makropolecenia w Visual Basicu mogą przyspieszyć i ułatwić pracę z pakietem Microsoft Office. W projektach dotyczą-cych matematyki lub fizyki również mogą pojawić się elementy algo-rytmiki, np. jako aplety Javy ilustrujące omawiane zagadnienia.

Nie zapominajmy także o możliwości wybrania jako tematu projektu różnych zagadnień informatycznych – wówczas progra-mowanie stanie się zarówno środkiem, jak i celem pracy uczniów. „Żółw rysuje wielokąty – geometria w Logo”, „Jak rozumieć sorto-wanie – historia i zastosowanie algorytmów sortowania”, „Informa-cja – gromadzenie, wyszukiwanie, analiza” – to również mogą być tematy ciekawych projektów. Nie rezygnujmy z nauki programo-wania. Może ono pomóc naszym uczniom rozwijać umiejętność logicznego myślenia i pozwoli inaczej spojrzeć na konstruowaną przez nich wiedzę.

Czy widzieli Państwo film demonstrujący algo-rytm quick-sort za pomocą ludowego tańca węgierskiego (www.youtube.com/watch?v=ywWBy6J5gz8)? To dopiero intere-sujący projekt! Zachęcam do obejrzenia i pokazania uczniom.

Uczę Nowocześnie54

Kształtowanie kompetencji kluczowych, a nie jedynie umiejętności – to powinien być cel nowoczesnego kształcenia. Czym są owe kompetencje? To nic innego jak połą-czenie wiedzy, umiejętności i postaw odpo-wiednich do sytuacji. W jednej z publikacji jako najważniejsze w nowoczesnej szko-le określono: planowanie, organizowanie i ocenianie własnego uczenia się; skuteczne porozumiewanie się w różnych sytuacjach; efektywne współdziałanie w zespole; roz-wiązywanie problemów w twórczy sposób; sprawne posługiwanie się komputerem.

Analityczne myślenie to podstawa

Już w latach siedemdziesiątych profesor Marian Mazur, wybitny polski psychocyber-netyk, wskazywał, że monodyscyplinarna struktura nauki tradycyjnej prowadzi do po-znawania rzeczywistości fragmentarycznej. Nazwał ten stan tradycyjną „podwórkowa-tością” w nauce, przeciwstawiając go struk-turze nauki nowoczesnej, która postrzega rzeczywistość jako integralną całość, a nie jedynie zbiór fragmentów.

Według wybitnego naukowca edukacja także u swoich podstaw powinna mieć roz-

Promocja

Youngcoder, czyli pomocna dłoń w nauce algorytmiki

i programowania

Tomasz Pieper, ProgMan S.A.tomasz.pieper@progman.com.pl

W nowej podstawie programowej już na trzecim etapie edukacyjnym wyma-ga się, aby uczniowie rozwiązując różnego rodzaju problemy podejmowali decyzje z wykorzystaniem komputera, stosując przy tym podejście algorytmiczne.

wiązywanie problemów w logice i matema-tyce, aby otworzyć przed uczniami drogę do zrozumienia rzeczywistości. Logiczne, ana-lityczne myślenie powinno stać się podstawą nowoczesnego nauczania.

Kształtowanie i doskonalenie analityczne-go myślenia jest kluczowym elementem każ-dej dziedziny wiedzy. Zrozumienie umożli-wia zastąpienie nieracjonalnych działań lub bezradności przez działania racjonalne1.

W nowej podstawie programowej już na trzecim etapie edukacyjnym wymaga się,

aby uczniowie rozwiązując różnego rodzaju problemy podejmowali decyzje z wykorzy-staniem komputera, stosując przy tym podej-ście algorytmiczne. W gimnazjum uczniowie powinni zatem zetknąć się z elementami myślenia algorytmicznego2. Powinni umieć zbudować i opisać prosty algorytm, a także, za pomocą komputera, korzystać ze zbudo-wanych przez siebie rozwiązań.

Obecnie niski poziom kompetencji w tym obszarze sprawia, że uczniowie mają trudności z rozwiązywaniem zadań i pro-

Struktura nauki według prof. Mariana Mazura

55luty/marzec 2012

blemów. Trudności z logicznym tokiem postępowania przy osiąganiu rozwiązania, z opracowaniem algorytmu postępowania.

Wspomaganie umiejętności

Aby rozwijać wspomniane zdolności uczniów przygotowaliśmy narzędzie wspo-magające progres umiejętności analityczne-go myślenia – platformę Youngcoder.

To pomoc, która w znacznym stopniu ułatwia, a jednocześnie wzbogaca kształce-nie w zakresie algorytmiki i programowania, od podstawowych elementów aż po roz-budowane, wymagające wysokiego stopnia skomplikowania programy. Rozwiązywane problemy dotykają szerokiego spektrum zagadnień matematycznych, fizycznych i oczywiście logicznych.

Głównym atutem platformy jest automa-tyzm sprawdzania rozwiązań przesyłanych przez uczniów, a co za tym idzie – korzyści, jakie platforma daje nauczycielowi prowa-dzącemu nauczanie.

Nauczyciel ma ponadto możliwość bardzo szybkiego przygotowania konkur-su, czy po prostu sprawdzianu dla swoich

uczniów. Automatycznie uzyskuje infor-macje na temat poziomu rozwiązań każde-go ucznia. Platforma pozwala nauczycielo-wi na monitorowanie procesu kształcenia każdego z podopiecznych, a dodatkowo umożliwia publikowanie i drukowanie zestawień wyników klasowych czy szkol-nych. Wyposażona jest w narzędzia do komunikowania się z uczniami poprzez komunikator.

Każdy użytkownik przystępujący do te-stowania swojego rozwiązania otrzymuje wynik punktowy uzależniony od czasu wy-konania algorytmu, zajętości pamięci kom-putera i oczywiście będący potwierdzeniem poprawności rozwiązania. Sam wynik zwra-cany jest on-line w kilka sekund po przesła-niu kodu do serwera.

Bogactwo konfiguracji zadań do spraw-dzianów daje ogromne możliwości bu-dowania zestawów przystosowanych do umiejętności i poziomu wiedzy konkret-nych grup użytkowników, co zapewnia indywidualizację nauczania. Grupy użyt-kowników mogą być tworzone przez na-uczyciela z zachowaniem charakteru klasy szkolnej, a także w sposób nieformalny, jako element społeczności uczniowskiej lub internetowej.

Nauczyciel najważniejszy

Platforma umożliwia nauczycielowi pu-blikowanie materiałów edukacyjnych. Za-rządzanie nimi, a także ich edycja, są reali-zowane poprzez przeglądarkę internetową.

Dzięki dostępowi do platformy ucznio-wie mogą kształcić się samodzielnie. Rozwiązania poszczególnych zadań są sprawdzane automatycznie po wysłaniu. Uczniowie mają możliwość prowadzenia nauki, uczestniczenia w konkursach, spraw-dzianach także poza salą lekcyjną.

Organizowany w ten sposób proces dy-daktyczny łączy elementy e-learningu z tra-dycyjną lekcją. Najważniejszą rolę w takiej „lekcji” pełni nauczyciel. To on dba o to, by nauka nie przekształciła się w tradycyjny kurs internetowy. Tam bowiem obecność prowadzącego zajęcia nie jest konieczna. Na platformie youngcoder to właśnie na-uczyciel przedmiotu decyduje o tym, jakie treści i kiedy są dostępne dla określonych grup uczniów. Na jakim poziomie trudności uczniowie otrzymują zadania do rozwiąza-nia. W każdej chwili może modyfikować ze-stawy zadań czy treści teoretycznych. Może ukierunkować edukację uczniów, indywidu-alizować nauczanie. Jego rola, także w tym nowoczesnym kształceniu, jest kluczowa, a e-learning staje się jego narzędziem.

Wykorzystanie platformy zapewne przy-czyni się do wzrostu atrakcyjności proce-su dydaktycznego. Obejmuje ona istotne elementy zawarte w podstawie programo-wej nauczania informatyki w gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej. Sprawi, że al-gorytmika nie będzie tajemniczą dziedziną wiedzy, a jedynie płaszczyzną treningową dla uczniów. W efekcie zaś rozwinie się u nich kluczowa, w społeczeństwie infor-macyjnym, umiejętność: sztuka analitycz-nego myślenia.

Przypisy:1. Cybernetyka i charakter, Warszawa 1976,

Marian Mazur.2. Komentarz do podstawy programowej przed-

miotu Informatyka, Maciej Sysło, Wanda Jochemczyk

Youngcoder w pigułce:

Baza wiedzyPlatforma to źródło wiedzy o algorytmice i programowaniu. Obejmuje swoim zakre-sem języki programowania: C, C++, Pascal, a już wkrótce także JAVA

EdytorEdycja treści publikowanych na platformie to możliwość przygotowania toku nauki dostosowanego do poziomu wiedzy i potrzeb uczniów. Każda lekcja może być wypo-sażona w zadania odpowiadające wymaganiom edukacyjnym poszczególnych grup uczniów.

On-line JudgeRozwiązania zadań wysyłane są na serwer w celu weryfi kacji. Informacja zwrotna w postaci wyniku, przekazywana jest on-line w ciągu kilku sekund. System sprawdza poprawność działania programu oraz bada jakość rozwiązania na podstawie tekstów obciążenia pamięci i czasów wykonania.

KonkursyPlatforma umożliwia szybkie i łatwe przygotowanie sprawdzianu/konkursu wiedzy z programowania. Zawody mogą mieć charakter szkolny, międzyszkolny, a nawet krajowy.

Promocja

Uczę Nowocześnie56

Konferencje, zjazdy, spotkania...

57luty/marzec 2012

Rekordowa liczba uczestników, liczne warsztaty, wykłady i spotkania kuluarowe – to cechy rozpoznawcze odbywających się od prawie dekady spotkań w Kołobrzegu. Z roku na rok przybywa uczestników.

Nic może dziwić więc, że konferencja or-ganizowana przez miejscowy Zespół Szkół im. Henryka Sienkiewicza od lat należy do czołowych tego typu przedsięwzięć w Polsce.

Nauczyciele podczas licznych paneli i warsztatów mogli dowiedzieć się m.in. jak pokonać biurokrację za pomocą technologii, czy też jak wykorzystać mobilne pracow-nie komputerowe w nauczaniu wszystkich

przedmiotów szkolnych.

Szczegó l -nym zaintere-

sowaniem cieszyły się warsztaty organizowa-ne przez naszą redakcję. Intrygujące tematy zajęć (np. Chmura kontra serwer) przycią-gnęły dziesiątki zainteresowanych. Tłumy brały też udział w zajęciach poświęconych technikom prezentacji, czy mobilnym tech-nologiom. – Z roku na rok konferencja się rozrasta – mówi Artur Rudnicki, wicedyrek-tor Zespołu Szkół Technicznych w Rado-miu. – Wierzę, że w przyszłym roku będzie gościć jeszcze więcej osób. – Liczba zajęć jest imponująca – zachwyca się Edyta Bieńko, gość konferencji. – Organizacja na najwyż-szym poziomie, ogrom wiedzy, wspaniałe

warsztaty. Żałuję tylko, że nie we wszystkich mogłam wziąć udział.

Nic straconego. Okazja już za rok.maku

Zapraszamy do udziału w VIII Konferen-cji Administratorów Szkolnych Sieci Kom-puterowych. Motto tegorocznego spotkania brzmi: „Cyfrowa edukacja, czyli jak uczyć skutecznie i nowocześnie?”

Konferencja trwać będzie 3 dni. Na uczestników czekają wykłady, warsztaty i pa-nele tematyczne. Nie zabraknie też odniesień do rządowego projektu „Cyfrowa szkoła”.

Organizatorzy chcą podzielić się też własny-mi doświadczeniami. Nauczyciele gimnazjum im. Feliksa Szołdrskiego od października 2011 r. realizuje unikatowy w skali kraju projekt „Tech-nologie mobilne w szkole – iPad 2 w edukacji”.

Zapisy na konferencję odbywają się wy-łącznie drogą elektroniczną, poprzez for-mularz rejestracyjny na stronie internetowej kassk.pl . Liczba miejsc ograniczona.

KASSK organizowana jest przez Gimna-zjum im. Feliksa Szołdrskiego w Nowym Tomyślu, noszące tytuł Innowacyjnej Szkoły.

Uczę Nowocześnie jest patronem konfe-rencji.

Kołobrzeskie SOPK pod hasłem mobilnych technologii

KASSK po raz ósmy. Trwają zapisy

Kołobrzeskie spotkanie opiekunów pracowni komputerowych po raz kolejny okazało się sporym sukcesem.

Warsztaty Uczę Nowocześnie prowadzo-ne przez Janusza Wierzbickiego podczas SOPK 2012.

Materiały do projektów dostępne w internecie

Internet pełen jest treści, których użycie może znacznie uatrakcyjnić lekcje. Podpowiada-my jak je znaleźć i nie narazić się przy tym na zarzuty o łamanie prawa.

Michał Grześlak

Adresy stron wyszukiwarek otwartych zasobów

Wyszukiwarka Typ zasobów Formularz (licencje)

Google.pl www.google.pl/advanced_search Teksty.

W formularzu zaawansowanym Google w polu Prawa do ko-rzystania należy wybrać opcję pozwalającą na wykorzystanie znalezionych materiałów, np.: darmowe do użytku i mody-fikacji.

Google Grafika www.google.pl/advanced_image_search Grafika.

W formularzu zaawansowanym Google w polu Prawa do ko-rzystania należy wybrać opcję pozwalającą na wykorzystanie znalezionych materiałów.

Search Creative Commonssearch.creativecommons.org/?lang=pl

Europeana (media), Flickr (obraz), Fotopedia (obraz), Google (sieć), Google Images (obraz), Jamendo (muzyka), Open Clip Art Library (obraz), SpinXpress (media), Wikimedia Commons (media), YouTube (wideo).

Pozwala na wyszukiwanie zasobów do dowolnego wykorzystania. Należy zaznaczyć opcję: Szukam czegoś, co można by... wykorzystać dla celów komercyjnych oraz modyfikować, adaptować lub dalej wykorzystywać. Au-torzy zastrzegają, że nie jest to typowa wyszukiwarka, dlatego zalecają sprawdzenie, czy wyniki wyszukiwania są opatrzone odpowiednią licencją.

FlickrCCflickrcc.bluemountains.net

Zasoby bazy Flickr pub-likowane na licencjach Cre-ative Commons w serwisie Flickr.

Pozwala na wyszukiwanie zasobów, które mogą być zmieniane oraz na komercyjne wyszukiwanie. Należy zaznaczyć opcje Commercial oraz For editing.

Wikiwixwww.wikiwix.com/

Zasoby projektów Wikimedia.

Pozwala na wyszukiwanie tekstów i plików multimedial-nych przechowywanych we wszystkich projektach Wiki-media. Ponieważ niemal wszystkie one są udostępniane na wolnych licencjach lub znajdują się w domenie publicznej, wyszukiwarka nie oferuje opcji szukania z uwzględnieniem użytych licencji.

Wolne lekturywww.wolnelektury.pl/

Zasoby wolnej biblioteki in-ternetowej (teksty, audio).

Pozwala na wyszukiwanie tekstów i plików multimedialnych z lekturami.

Sieciowisko

Przygotowując się do lekcji czy wystąpie-nia często zastanawiamy się, co zrobić, aby było ono atrakcyjne dla słuchaczy. Jednym ze sposobów jest wzbogacenie prelekcji prezen-tacją ciekawych treści, materiałów graficznych, dźwiękowych czy wideo. Oczywiście nie ma żadnego problemu, jeśli takie materiały posia-damy – wtedy je po prostu zabieramy na wystą-pienie i prezentujemy publiczności. Gorzej jest wówczas, kiedy takiego materiału nie mamy.

Często pierwszym, co przychodzi nam w takiej sytuacji do głowy jest samodzielne wy-konanie pomocy w postaci zdjęć czy rysunków. Niestety zwykle jest to niemożliwe z bardzo pro-zaicznych powodów. Co mamy bowiem zrobić, jeśli w naszym projekcie chcemy pokazać zdję-cie cudownej nadmorskiej plaży w środku lata, a jako tło muzyczne do tego podłączyć frag-ment koncertu skrzypcowego Vivaldiego, tym-czasem za oknem mróz sięga -20° C a o skrzyp-cach wiemy tyle, że używają ich w filharmonii i bywają brązowe?

Powiecie zapewne: przecież można zdobyć takie zdjęcie, muzykę w różny sposób, skopio-wać z kalendarza czy nagrać z płyty znajdującej się w domowej audiotece. To prawda, ale czy zdobyte w ten sposób materiały są legalne? Czy możemy ich używać podczas publicznych wy-stąpień?

Proponujemy inne rozwiązanie, na do-datek w wielu przypadkach zdecydowanie mniej praco- i czasochłonne. Pobierzmy ob-razy, dźwięki czy filmy z internetu. Musimy jednak pamiętać, że nie wszystko, co znajduje się w sieci możemy w dowolny sposób wyko-rzystywać w naszych projektach. Tu też musi-my pamiętać o prawie autorskim i jeśli nie ma na to zgody, nie możemy z takich materiałów korzystać w pracy.

Wiele stron oferuje możliwość zakupu pu-blikowanych treści, ale my przecież nie chcemy dopłacać do pracy. Jednak i na ten problem znaj-dujemy rozwiązanie: w sieci jest wiele serwisów pozwalających na publikowanie treści z pra-

wem pozwalającym na ponowne wykorzystanie w celach edukacyjnych czy komercyjnych. Jak w internetowym gąszczu odnaleźć te ma-teriały? Nic prostszego: możemy użyć do tego znanej wyszukiwarki google.pl. No do-brze, ale przecież to, co znajdujemy w wy-nikach wyszukiwania na stronach google nie zawsze jest opublikowane z prawem do po-nownego wykorzystania. To prawda, dlatego powinniśmy użyć zaawansowanych narzę-dzi wyszukiwania. Aby się do nich dostać, w przeglądarce internetowej wpisujemy adres: www.google.pl/advanced_search, któ-ry przeniesie nas na stronę szukania za-awansowanego. A tam zaznaczamy, iż in-teresują nas tylko materiały darmowe i z prawem do rozpowszechniania. Wiele inte-resujących informacji na temat otwartych zaso-bów edukacyjnych znajdą państwo na stronie pl.wikibooks.org/wiki/Przewodnik_po_OZE. Zapraszam też do zaglądania na k12blog.edu.pl.

Wyszukiwanie otwartych zasobów

Cel: wyszukanie zdjęcia piramid w Egipcie z prawem do wykorzystania w projekcie.

1. Otwórz w przeglądarce internetowej stronę: www.google.pl/advanced_search.

2. W polu wszystkie te słowa w sekcji Znajdź strony zawie-rające... wpisz szukane hasło, np. piramidy Egipt.

3. Rozwiń Data, prawa do użytkowania, region i inne dane.

4. Rozwiń poprzez kliknięcie listę Prawa do korzystania.

Krok po kroku

5. Wybierz z listy rozwijanej opcję do darmowego użytku i rozpowszechniania.

6. Naciśnij przycisk ekranowy Wyszukiwanie zaawansowane.

7. W efekcie otrzymamy spis stron z treściami do wykorzystania.

8. Ponieważ interesuje nas tylko grafika, należy nacisnąć przy-cisk ekranowy Grafika w celu wyszukania obrazów.

W samouczku podpowiadamy, w jaki sposób wyszukać w sieci materiały, które możemy użyć we własnych projektach.

1

2

3

4

5

6

7

8

59luty/marzec 2012

9. Jeśli nie jesteśmy zadowoleni z wyników wyszukiwania, możemy spróbować jako zapytania użyć haseł w języku angielskim.

10. Przy wyszukiwaniu w języku angielskim możemy znaleźć znacznie więcej materiałów o lepszej jakości.

11. Aby zobaczyć grafikę w pełnych rozmiarach, należy ją otworzyć poprzez wybranie jej miniatury lewym klawi-szem myszy.

Uwaga Po otwarciu obrazu w pełnym rozmiarze, zapisujemy go w wybranym przez siebie miejscu, aby wykorzystać w przyszłości.

Uwaga W naszej pracy pamiętajmy o podaniu autora i źródła, z którego pochodzi obraz. Przy pobieraniu danych z sieci internet powinniśmy także podać datę (a nawet godzi-nę) pobrania. Materiały, które dzisiaj są w sieci dostęp-ne, jutro mogą z niej zostać usunięte lub przeniesione w nowe miejsce.

Uwaga Korzystając z wyszukiwarki z opcją wyszukiwania mate-riałów na odpowiedniej licencji Creative Commons pa-miętajmy, aby przed pobraniem znalezionego materiału upewnić się, że to właśnie jego dotyczy dana licencja. Zdarzyć się może, iż na tej samej stronie internetowej zostało opublikowanych wiele materiałów na różnych licencjach, a wyszukiwarka błędnie odczytała ich przy-porządkowanie.

9

10

11

Uczę Nowocześnie60

Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów w Warszawie po raz kolejny jest organizatorem ogólnopolskie-go konkursu na pokaz w Logomocji. Ponownie zapraszamy uczniów szkół podstawowych i gimnazjów do rywalizacji. Ogłasza-my konkurs na samodzielne wykonanie multimedialnego opowia-dania lub gry własnego autorstwa w środowisku Logomocja – polska edycja Imagine na temat zgodny z tegoroczną edycją.

Autorzy najlepszych prac otrzymają nagrody rzeczowe i dyplomy.

W 2012 roku uczniowie mogą tworzyć projekty z następujących tematów:

• Uczniowie szkoły podstawowej – opowiadanie multimedial-ne Mądrość komputera? lub gra Piłkarzyki,

• Uczniowie gimnazjów – opowiadanie multimedialne Ciekawe zastosowania komputerów lub gra Piłkarzyki.

Konkurs na pokaz w Logomocji

Gra Piłkarzyki powinna być związana tematycznie z Mistrzostwa-mi Europy w Piłce Nożnej Euro 2012. Mile widziany jest wkład pracy w postaci własnej grafiki czy też nagranie dialogów własnego autorstwa. Honorowy patronat nad konkursem na pokaz objął Mar-szałek Województwa Mazowieckiego pan Adam Struzik.

Dodatkowo ogłaszamy niezależny konkurs na naj-ciekawszą animowaną postać piłkarzyka przygoto-waną w Edytorze postaci i zapisaną w formacie lgf.

Dalsze informacje i szczegóły technicznie oraz dokładny terminarz wraz z regulaminem konkursu znajduje się na stronie internetowej http://logo.oeiizk.waw.pl.

Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Nauczycieli we Wło-cławku i redakcja Uczę Nowocześnie zapraszają uczniów gimna-zjów i szkół ponadgimnazjalnych do udziału w Ogólnopolskim Konkursie Internetowym.

Celem konkursu jest zapoznanie z życiem i dorobkiem Janusza Korczaka i wykorzystanie środków masowego przeka-zu oraz otwartych zasobów edukacyjnych jako płaszczyzny nauki i doskonalenia umiejętności technologicznych uczniów. Nowa-torska formuła konkursu realizowanego na platformie zdalnego nauczania pozwoli na realizację projektu edukacyjnego w środo-wisku wirtualnym.

Podczas konkursu jego uczestnicy wykonają różne typy zadań: korzystać będą z oprogramowania graficznego, napiszą recenzje, stworzą prezentacje multimedialne i blogi, zmontują film, przygo-tują interaktywne zadania. Wszystkie te działania służą popularyzacji myśli pedagogicznej i postaci Janusza Korczaka.

Konkurs Pasje Janusza Korczaka

Konkurs odbywa się na platformie zdalnego naucza-nia Moodle na stronie http://www.etest.cen.info.pl. Zgłoszenia przyjmowane są do 31 marca 2012 r.

Organizatorzy konkursu przewidzieli atrakcyjne nagrody dla zwycięzców, m.in.: tablet, edukacyjne programy komputerowe, mp4, audiobooki oraz certyfikaty uczestnictwa i ukończenia kursu e-learningowego dla uczniów i nauczycieli. Redakcja ufundowała ponadto trzy roczne prenumeraty Uczę Nowocześnie.

Szczegółowe informacje: Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Nauczycieli ul. Nowomiejska 15 A, 87-800 Włocławek e-mail: konkurspasjekorczaka@cen.info.plwww.cen.org.pltel. 54-231-33-42 wew. 25

Konkursy

61luty/marzec 2012

Kupując tablicę interaktywną war-to zapewnić sobie poczucie bezpieczeń-stwa wybierając dostawcę, który zaoferuje sprawną obsługę posprzedażową – insta-lację, szkolenia oraz pomoc w przypadku awarii. Trzeba przy tym pamiętać, że ta-blica interaktywna do działania potrzebu-je projektora i komputera – warto nabyć taki zestaw u jednego dostawcy, nie tylko

Tablica z interaktywnymi funkcjami

ze względu na zwykle bardziej atrakcyjną ofertę, ale kompatybilność poszczegól-nych elementów. Bezawaryjność to bardzo ważny aspekt przy wyborze każdego sprzę-tu – tym bardziej urządzeń, które pracu-ją w edukacji. Taką informację możemy mieć jednak tylko o urządzeniach, które mają swoją historię w polskich szkołach i sprawdziły się w boju.

Bezpieczne na wiele sposobów

Okres adaptacyjny z tablicą interak-tywną to dla nauczyciela stres związany z możliwością przypadkowego uszkodze-nia urządzenia przez uczniów, a także oba-

Ciężko podsumować, ile ta-blic interaktywnych działa dziś w polskich szkołach, prawdo-podobnie jest ich około 30 000. Nie ulega jednak wątpliwości, że trudno dziś znaleźć nauczyciela, który nie słyszał o tych urządze-niach – podobnie jak dyrektora szkoły, który nie sprawdzałby ich cen. Pomimo kosztów, jakie wiążą się z wyposażeniem w nie placówki, stają się one z dnia na dzień coraz bardziej powszech-ne. Naturalną odpowiedzią rynku jest mnogość dostawców i bo-gactwo ofert, które kuszą po-tencjalnego nabywcę. Rok 2012 z pewnością przyniesie nowości, zarówno wśród ofert jak i dostaw-ców. Wybór nie jest i nie będzie łatwy, dlatego warto wziąć pod uwagę kilka istotnych elementów przed jego dokonaniem: bezpie-czeństwo, wygodę eksploatacji, oprogramowanie i możliwość roz-budowy systemu – to kluczowe z nich. Dobrze byłoby nie kiero-wać się wyłącznie ceną i bardzo dokładnie sprawdzić możliwości sprzętu, który potem przez lata będzie w salach lekcyjnych – wy-korzystywany lub nie.

Sprzęt

Uczę Nowocześnie62

wa przed kompromitacją w licznej klasie krytycznych podopiecznych. Można te obawy minimalizować wybierając tablice z odporną na uszkodzenia powierzchnią, którym nie straszne uderzenia nawet wbi-cie cyrkla. Warto czy rozważyć też zakup tablicy wielozadaniowej – interaktywnej, suchościeralnej i magnetycznej. Takie rozwiązanie to dla nauczyciela czas na po-znanie interaktywnych funkcji i szansa na stopniowe wdrażanie nowoczesnych tech-nologii w szkolną codzienność. Dostęp-ność urządzeń spełniających te oczekiwa-nia na naszym rynku jest bezdyskusyjna. Połączenie tradycyjnych tablic suchoście-ralnych z interaktywnymi funkcjami ofe-ruje już dziś wielu producentów urządzeń pracujących w różnych technologiach. Ta-blice interaktywne no (PolyVision) łączą w sobie powierzchnię ceramiczną e3 oraz technologię nadruku punktowego. Tablica nie ma elementów elektronicznych – je-

dynym jest specjalne pióro elektroniczne, które za pomocą technologii Bluetooth łą-czy się z komputerem. Technologia tablicy Qomo obsługiwanej palcem ukryta jest w ramie – łączy ona odporność na uszkodze-nia powierzchni z możliwością obsługi palcem i bezproblemowym wykorzysty-waniem w charakterze tradycyjnej białej tablicy. Urządzenie działa w popularnej technologii IR (pozycjonowania pod-czerwieni). Producent dostarcza również tablice obsługiwane specjalnym pisakiem (elektromagnetyczne). Interwrite również proponuje urządzenia w dwóch technolo-giach – IR (obsługiwane palcem Interwri-te TouchBoard) oraz elekromagnetyczne – obsługiwane specjalnym pisakiem (In-terwrite Dualboard). Ciekawą propozycją jest tablica dotykowa zapewniająca moż-liwość pracy dwóch osób jednocześnie. Możliwość taka w przypadku technologii elekromagnetycznej (obsługiwanej elek-

tronicznym pisakiem) jest dostępna u kil-ku producentów (m.in. IQ Board ET-Du-al Pro).

Tablice SMART Board z kolei to cie-kawe połączenie tradycji z nowoczesno-ścią. Komunikacja, a także praca na tablicy, odbywa się przy użyciu palca. Można też trzymać w ręku na przykład długopis lub wskaźnik i również obsługiwać tablicę. Jej powierzchnia jest przyjazna tradycyjnym markerom suchościeralnym. Co więcej, wszelkie notatki i rysunki można skopio-wać do postaci cyfrowej i zapisać.

Wygodna eksploatacja

Nie ma idealnych rozwiązań, uniwer-salnie dobrych dla każdego. Warto więc wybierać w oparciu o własne potrzeby

Ze względu na liczne bodźce zewnętrzne ucznio-wie XXI wieku coraz szybciej dekoncentrują się podczas zajęć. Przekaz pochodzący z Internetu, telewizji, gier komputerowych, etc. stanowi ogromny kontrast w porównaniu z tradycyjną szkołą oraz klasyczną lekcją. Dlatego też coraz częściej nauczyciele skarżą się na brak skupie-nia oraz zainteresowania przedmiotem lekcji ze strony uczniów. W jaki sposób przeprowadzać interesujące lekcje dla młodego pokolenia? Jak skupić uwagę uczniów, którzy coraz szybciej się dekoncentrują? Nie możemy zatrzymać ciągle rozwijającej się epoki cyfrowej, która bombar-duje nas informacjami, natomiast jako nauczy-ciele możemy tworzyć nowoczesne lekcje, które będą inspirowały oraz zarażały uczniów pasją do zdobywania wiedzy.

Szwajcarski psychiatra i psycholog Carl Gustav Jung uważał, że tworzenie czegoś nowego osiąga się nie

poprzez sam intelekt, ale przez instynkt zabawy, ponieważ twórczy umysł bawi się obiektami, któ-re kocha. Młode pokolenie pragnie edukacji po-przez zabawę oraz interaktywność, z tego wzglę-du Edutainment (ang.) – inaczej Edurozrywka może okazać się istotnym kierunkiem rozwoju współczesnej edukacji.

Dla wielu uczniów najprzyjemniejszą formą nauki jest nauka poprzez zabawę, aktywne korzystanie z nowoczesnych rozwiazań tech-nologicznych, programów mul medialnych, gier edukacyjnych, zabaw czy prezentacji. Jed-nym ze współczesnych udogodnień w naucza-niu jest tablica interaktywna. To dzięki niej w sprawny i szybki sposób nauczyciele mogą zaprezentować mapy geografi czne, działania matematyczne, wykresy, fi lmy, pliki grafi czne i dźwiękowe. Ponadto dzięki podłączeniu do In-ternetu nauczyciele mogą korzystać z ogromnej bazy danych oraz licznych zasobów dostępnych w sieci. Na rynku istnieje coraz więcej podręcz-ników mul medialnych, które zawierają gotowe lekcje wyselekcjowane w taki sposób, aby po-przez zastosowanie nowoczesnych technologii uczyć poprzez zabawę.

Umiejętne wykorzystanie tablicy interaktywnej ēno w połączeniu z systemem dźwiękowym ēno play, spowoduje, iż każda lekcja będzie niezapo-mnianym przeżyciem dla uczniów. PolyVision wprowadził na rynek innowacyjny produkt o na-zwie ēno play, który bez widocznych głośników może wypełnić całe pomieszczenie klasy boga-tym, czystym oraz równomiernym dźwiękiem. Tego typu urządzenie naprawdę pomaga kiedy nauczamy słuchowców, wzrokowców oraz kine-stetyków.

Nowoczesna technologia XXI wieku oferu-je współczesnej edukacji wiele udogodnień. Być może jest czas, aby nauczyciele zaczęli w aktywny sposób korzystać z rozwiązań in-teraktywnych, które mogą przeobrazić lekcje, a w rezultacie całą szkołę, w nowoczesną pla-cówkę, do której uczniowie będą uczęszczać z radością i pasją do zdobywania wiedzy.

Jeśli chcieliby Państwo skontaktować się ze mną w sprawach związanych z zastosowaniem tech-nologii w edukacji lub Państwa szkołach bardzo proszę o email: mszczerba@polyvision.com.

Magdalena SzczerbaKonsultant do spraw edukacyjnych na te-renie Polski i Europy Wschodniej w fi rmie PolyVision

Jak nauczać w XXI wieku?

R E K L A M A

63luty/marzec 2012

i preferencje. Tablice interaktywne można obsługiwać za pomocą specjalnych pisa-ków (np. technologia elektromagnetycz-na) albo dotykowo. Tablice elektroma-gnetyczne bez dedykowanych pisaków nie zadziałają, kłopoty oznacza również rozła-dowanie baterii w czasie zajęć.

Tablice dotykowe pomimo wygody eks-ploatacji miewają delikatną powierzchnię, która może ulegać uszkodzeniom. Reno-mowani producenci dbają jednak o jakość.

Za wygodę eksploatacji odpowiada tak-że oprogramowanie. Możliwość tworzenia profilu nauczyciela, który logując się do komputera uzyskuje dostęp do wybranych przez siebie skrótów i aplikacji i nie musi tracić czasu na poszukiwania właściwych narzędzi. Przydatna jest też funkcja au-to-zapisu, która pozwala wrócić do wy-branego fragmentu zajęć, bo całe utrwala w pamięci komputera.

Tablica interaktywna to przede wszystkim urządzenie wskazujące

Liczne możliwości edycji, rozpoznawa-nie odręcznego pisma, poprawianie figur geometrycznych tak, aby były idealnie równe i kształtne – to niektóre funkcje dobrego oprogramowania do tablic inte-raktywnych. Katalog ten może być bardzo szeroki. Warto zwrócić uwagę na to, czy w cenie tablicy znajduje się bogata galeria obrazów, które pomogą stworzyć inte-resujące, interaktywne zajęcia. Oprogra-mowanie do tablicy dostajemy zasadniczo w zestawie. Jest to software, który odpo-wiada za nasze możliwości, często dosta-jemy także gotowe materiały, które moż-na wykorzystać podczas zajęć – animacje i obrazki. Istnieją również produkty, które mają za zadanie dostarczyć gotowych roz-wiązań do wykorzystania podczas zajęć i

są kompatybilne, ze wszystkim tablica-mi interaktywnymi. Przykładem może być Ediba Interak-tywna – program przeznaczony dla nauczycieli, któ-rzy w swojej pracy wykorzystują ta-blice interaktyw-ne. Zawiera cztery moduły – w tym przedszkole, język angielski i edukację specjalną. Produkt jest stale rozwijany, a wraz z jego zaku-pem otrzymujemy dostęp do znacznej puli zadań dostęp-nych wyłącznie po zalogowaniu na de-dykowanym portalu. Internet jest źró-dłem wielu atrak-cyjnych materiałów, które dla kreatyw-nych nauczycieli sta-ją się szybko podsta-wowym narzędziem p r a c y. Ws z y s t k o , z czego możemy ko-rzystać na kompute-rze, może być poka-zywane na tablicy interaktywnej.

Innym nowatorskim produktem jest program interaktywny IQ BOARD, do-datkowo rozszerzony o aplikację MA-KER, umożliwiającą tworzenie i roz-wiązywanie testów. Mogą to być testy wielokrotnego wyboru, odpowiedzi otwarte, wypełnianie pustych miejsc wybór pomiędzy prawdą a fałszem. Ta funkcja pozwoli także zorganizować gło-sowanie lub automatyczne sprawdzanie obecności. Zapisane informacje i zada-nia można przenieść do szkolnego kom-putera i przeprowadzić szybką powtórkę wiedzy na początku lekcji. Program ten ponadto udostępnia wiele funkcji przy-datnych podczas prezentacji i naucza-nia. I co ważne w przypadku produktu

skierowanego do szkół, ma nieograniczo-ną liczbę licencji i możliwości rejestracji na dowolnych komputerach. Program ten można zainstalować na własnym do-mowym komputerze co ułatwia nauczy-cielom przygotowanie się do lekcji pro-wadzonej w środowisku interaktywnym.

Katalog urządzeń tworzący system in-teraktywny to nie tylko ogromne możli-wości, ale też znaczne koszty. Nie zawsze wszystkie elementy można nabyć w jed-nym czasie, dlatego istotne jest planowanie zakupów. Każdy kolejny element, jak np. wizualizer, tablet czy system do głosowa-nia, musi być kompatybilny z pozostałymi urządzeniami i o tym warto pamiętać.

Uczę Nowocześnie64

Konferencje, zjazdy, spotkania...

W tym roku już po raz jedenasty spotkamy się na Ogólnopol-skim Zjeździe Opiekunów Szkolnych Pracowni Internetowych w Mrozach. Hasło tegorocznego spotkania to Cyfrowa Szkoła. W do-myśle pozostaje pytanie: Cyfrowa Szkoła, czyli jaka? Przez kilka dni nad odpowiedzią będziemy zastanawiali się wspólnie w gronie nauczycieli, dyrektorów szkół, przedstawicieli organów prowadzą-cych, kuratoriów i rządu oraz firm.

Wraz z organizatorami XI Ogólnopolskiego Zjazdu Opiekunów Szkolnych Pracowni Internetowych zapraszamy do zgłaszania refe-ratów konferencyjnych. Po raz pierwszy podczas spotkania zostanie zorganizowana sesja, na której będzie szansa podzielić się swoimi pomysłami i dobrymi praktykami oraz przedyskutować je w gronie zjazdowiczów. Nadesłane referaty zostaną zrecenzowane a autorzy zakwalifikowanych tekstów zostaną poproszeni o przygotowania około 10-minutowego wystąpienia na ten temat. Zakwalifikowa-ne referaty zostaną opublikowane na stronie zjazdu, OEIiZK oraz uczenowoczesnie.pl. Najciekawsze pomysły mają szansę na publi-kacje na łamach Uczę Nowocześnie.

Sesja konferencyjna odbędzie się 27 lub 28 maja (sobota lub niedziela).

Autorzy zakwalifikowanych prac będą mieli zagwarantowany udział w zjeździe poza kolejnością zapisów. Referaty opracowane zgodnie z przygotowanym szablonem, nie dłuższe niż 4 strony A4, będzie można zgłaszać do 9 kwietnia włącznie. Informacje o zakwa-lifikowaniu pracy zostaną podane do końca kwietnia.

Chcesz mieć zagwarantowane miejsce podczas zjazdu w Mrozach? Zgłoś referat lub warsztaty

UwagaAutorzy zakwalifi kowanych prac otrzymają pomoc w przygotowaniu swoich wystąpień publicznych w postaci udziału w bezpłatnych warsztatach zor-ganizowanych przez Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów w Warszawie oraz redak-cję Uczę Nowocześnie, a poprowadzonych przez m.in. Janusza Wierzbickiego, Martę Wnukowicz oraz Michała Grześlaka. Warsztaty będą miały charakter stacjonar-ny lub zostaną poprowadzone metodami pracy zdal-nej – w zależności od liczby zgłoszonych uczestników i możliwości logistycznych.

Druga możliwość zagwarantowania sobie wzięcia udzia-łu w zjeździe to zaproponowanie tematu warsztatu lub semina-rium, które autor chciałby poprowadzić dla zjazdowiczów. Najlep-sze pomysły zostaną włączone do programu, a ich autorzy zostaną nagrodzeni nie tylko gwarancją udziału w zjeździe, ale koszt ich udziału zostanie pokryty w całości przez organizatorów (za wyjąt-kiem kosztów dojazdu).

Pomysły opracowane według przygotowanego szablonu będzie można nadsyłać do 9 kwietnia. Do końca kwietnia orga-nizatorzy skontaktują się z autorami najciekawszych prac.

Wszystkie szczegóły oraz szablon zgłoszenia wkrótce zo-staną opublikowane na stronie zjazdu: www.mrozy.net.

65luty/marzec 2012

Sprzęt

Lada moment ruszy rządowy pro-gram „Cyfrowa szkoła”. Pilotaż będzie kosztować 50 mln zł. Przybędzie sprzę-tu – to dobra wiadomość. Niestety przy-będzie też problemów.

Wśród tych głównych wybijają się pro-blemy związane z wykorzystaniem dotych-czasowej infrastruktury teleinformatycznej, włączeniem do użytku istniejącego dorobku informatycznych zasobów edukacyjnych, uniwersalnością zastosowania oraz bepie-czeństwem. Należy również brać pod uwa-gę perspektywę co najmniej 4-5 lat szkolnej eksploatacji, zgodność z systemami zarzą-dzania i użyteczność w perspektywie roz-woju rynku TIK w edukacji.

Ambitni też by chcieli od czasu do czasu znaleźć gotowy, profesjonalny kontent.

Polskie wydawnictwa edukacyjne tworzą coraz większą ilość treści cyfrowych, ale do za-spokojenia wszystkich potrzeb jest wciąż bar-dzo daleko. IRS, jako dystrybutorowi tablic, zależy nie tylko na ich sprzedaży, ale także, aby nasze tablice nie były ozdobami magazynków przy gabinetach dyrektorów szkół. Nasi do-radcy edukacyjni organizują dla nauczycieli szkolenia, zarówno tradycyjne jak i online dotyczące zarówno obsługi tablicy, jak i two-rzenia interaktywnego kontentu. Wspieramy wiele konkursów dotyczących przygotowania interaktywnych lekcji na tablicę. Jako jedyni w Polsce posiadamy w swoich zasobach ponad 600 lekcji tworzonych przez polskich nauczy-cieli. Część z nich została już opublikowana na stronie www.tablice.net.pl.

Do końca roku spodziewamy się kolejnych 400 lekcji. Strona posiada również inne zasoby wspierające pracę nauczycieli z tablicą.

Szkoły liczą każdy grosz. W wielu krajach popularne są programy oparte na wolnych licencjach. Może nauczy-ciele tu powinni szukać ciekawych po-mysłów?

Istnieje wiele różnorodnych rozwiązań, jednak poszukując ich osoby decydujące o wyborze powinny brać pod uwagę spój-ność, skalowalność, rozwojowość i bezpie-czeństwo wybranych produktów. Ważnym jest to, aby po ukończeniu edukacji absol-wenci „przylegali” do rynku pracy. Byli ela-styczni, umieli się poruszać w wielu środo-wiskach.

Czyli nauczyciel musi się zmienić z osoby przekazującej suchą wiedzę w mentora, przewodnika, który nie tyle da na wszystko odpowiedź, co wskaże gdzie bądź jak do tej odpowiedzi do-trzeć?

Tak, jest to zdecydowanie przyszłość oświaty i roli nauczycieli w tejże.

Czy tablice interaktywne ostatecznie zadomowiły się w polskich szkołach?

Chyba tak. Nasza firma ma ok. poło-wy krajowego rynku, na który dostarczyli-śmy ponad 10 tys. urządzeń. Myślę, że we wszystkich szkołach może być ok. 20 tys. tablic interaktywnych.

Czy są optymalnie wykorzystywane?To dobre pytanie. Sama tablica stanowi

wytrych do tego, aby budować nowocze-sną technologicznie szkołę. Jest interfej-sem, zastępuje mysz komputerową, tylko taką, której mogą używać wszyscy w kla-sie. Pytanie kolejne, czy jest ona łatwa, przystępna dla osób korzystających? Czy

jest solidna, nie psuje się, nie rozkalibro-wuje, jest kompatybilne z nią oprogramo-wanie, pozostały sprzęt? To spore wyzwa-nie. Mnóstwo jest sprzętu pochodzenia chińskiego. Nie chodzi o miejsce produk-cji, ale stosowanej technologii. Są tablice nieprzystosowane do potrzeb uczniów, w których gesty są wykonywane nienatural-nie, bardzo skomplikowane, np. powięk-szanie bądź zmniejszanie przedstawianego obiektu, dodawanie kolejnych. Są takie, które mają przerost funkcji nad treścią, mają bogaty interfejs, ale jednocześnie mocno skomplikowany, zniechęcający do pracy. Są też takie, do których obsługi po-trzebne są zewnętrze przyciski umieszczo-ne na ramie tablic. Te wszystkie elemen-ty, mimo iż wydają się pozytywne, często uprzykrzają użytkowanie tych tablic.

Tablica optymalnaŁatwość użycia, intuicyjność, kompatybilność, czyli zdolność do uruchomienia różnych rodzajów plików, integracja z innymi systemami, licencjonowanie oprogramowania tak, aby można było je zainstalować na wielu komputerach. O to należy pytać przed zakupem – radzi Maria Sołtan, dyrektor marketingu Image Recording Solutions, jednego z największych dystrybutorów tablic interaktywnych.

Uczę Nowocześnie66

Na co należy zwrócić uwagę przy wyborze tablicy interaktywnej. Na co powinni zwrócić uwagę dyrektorowie wszelkich palcówek oświatowych przy zakupie sprzętu?

Nie kupujmy samej tablicy. Potrzebny jest do niej projektor. Ten, który najczę-ściej już szkoły mają, może być niewystar-czający. Idealnie byłoby mieć taki o krót-kiej albo ultrakrótkiej ogniskowej. Jest to spowodowane koniecznością oświetlenia całej powierzchni tablicy z małej odległo-ści. Pozwala to na uniknięcie zasłaniania obrazu przez osoby stojące przy tablicy. Zwiększa komfort pracy osoby prowadzą-cej lekcje a odwracającej się często w stro-nę lampy projektora. Należy pamiętać, że rozdzielczość uzyskanego obrazu zależy od rozdzielczości matrycy projektora a nie samej tablicy; jeżeli posiadamy projektor o rozdzielczości 1024x768, rozdzielczość tablicy wynosząca ponad 4000 linii nie ma żadnego znaczenia.

Ważny jest też dobór mocowania tabli-cy do wieku uczniów. W przypadku dzie-ci młodszych potrzebne będzie obniża-nie i podwyższanie tablicy. Na rynku jest ogromny wybór, niestety nie wszystkie rozwiązania w tej dziedzinie spełniają wy-mogi szkół zarówno ergonomii, jak i pod względem posiadanych certyfikatów bez-pieczeństwa.

O co winni pytać dyrektorzy szkół przy zakupie tablicy? Na jakie atesty, certyfikaty należy zwrócić uwagę?

Przy współpracy z województwem ku-jawsko-pomorskim wzięliśmy pod uwagę dwie firmy: jedną niemiecką, drugą holen-derską. Obie posiadały certyfikaty TÜV. Branie na swoje barki odpowiedzialności, że np. uchwyt projektora uderzy kogoś w gło-wę jest zbyt wielkim ryzykiem dla kogokol-wiek. Bardzo ważna jest również instalacja. Spotykamy się często z prowizorycznymi rozwiązaniami, w których np. projektor podłączony nie jednym kablem, a trzema przedłużaczami. Kable były zaś niskiej jako-ści, bo liczy się cena, utrata jakości sygnału wizyjnego była ogromna. Jest to kwestia odpowiedniego zamocowania projekto-rów. Przy tych wyposażonych w ultrakrótką ogniskową należy zwrócić uwagę na krawę-dzie obrazu, mają one tendencje to tworze-nia tzw. poduszki.

Czy konstrukcja powłoki tablicy po-winna być specjalnie zaprojektowana?

Nasza firma reprezentantuje firmę SMART Technologies. Naszym flagowym produktem są tablice dotykowe – rezystan-cyjne. Dotyk powoduje zwarcie dwóch warstw tablicy, co wysyła sygnał do kompu-tera o koordynatach wyświetlanych obiek-tów. Ma to znaczenie przy młodszych dzie-ciach nieprzyzwyczajonych do trzymania pióra. To jak z pisaniem kredą na tablicy: zbyt słaby docisk nie spowoduje pojawienia się napisu na czarnym tle, zbyt mocny spra-wi, że kreda się się złamie. Trzeba się tego wszystkiego nauczyć. Możliwość pisania palcem czy innym przedmiotem jest bardzo dogodna dla najmłodszych użytkowników. Dodatkową zaletą są specjalne pisaki do tejże tablicy: są nieaktywne, nie wymagają użycia baterii.

Przed każdym zakupem warto się dobrze zastanowić. Odpowiedzieć sobie na pytania: Do czego cały ten sprzęt ma służyć? Jak ma być wykorzystany? Przez kogo ma być uży-wany? Kto ma o niego dbać?

A oprogramowanie? Jak ważnym jest ono elementem? Czym się kierować, kogo słuchać przy wyborze?

To niezwykle istotny aspekt. Łatwość użycia, intuicyjność, kompatybilność,

czyli zdolność do uruchomienia róż-nych rodzajów plików, integracja z inny-mi aplikacjami – oprogramowaniem do nadzoru komputerów uczniowskich, li-cencjonowanie oprogramowania umoż-liwiające jego instalację jednocześnie na wielu komputerach, praca z oprogramo-waniem bez konieczności podłączenia komputera do tablicy. O to należy pytać przed zakupem. Warto też wiedzieć, czy istnieje możliwość udostępnienia pracy online tak, aby zapewniony był dostęp zdalny do stworzonych materiałów.

A czego należy się wystrzegać, co po-winno nas zaalarmować? Na co zwró-cić uwagę?

Przede wszystkim cena. Im niższa cena, tym mniejsze budzi zaufanie. W tej dzie-dzinie nie jest tak, że coś z niższą ceną da nam dokładnie to samo, co sprzęt droższy. Zawsze odbywa się to jakimś kosztem – najczęściej jakości wykonania, użytecz-ności w różnych środowiskach, bądź też ergonomią w codziennym użyciu. Cena nie musi stanowić natomiast negatywnej cechy, w sytuacji gdy dokładnie wiemy, czego potrzebujemy i czego szukamy.

Czym ryzykujemy najbardziej?Brakiem oprogramowania i ogranicze-

niem możliwości użycia sprzętu. Dlatego niezbędne jest odpowiednie zaplecze pro-gramów, elementów, sposobów wykorzy-stania, aby nauczyciel miał skąd czerpać po-mysły czy też metody na przeprowadzenie lekcji.

Ostatnim ryzykiem przy kierowaniu się ceną jest brak wsparcia, bądź jego zaprze-stanie przez producenta. A kupując sprzęt nieznanych producentów z Chin podej-mujemy takie ryzyko. Częstą praktyką jest to, że sprzęt produkuje się tam przez rok lub dwa, a potem fabrykę przestawia się na produkcję czegoś innego, na co aktualnie jest zbyt. O starych produktach się zapo-mina. I taki nabywca, który zainwestował w tanią tablicę, zostaje z problemem sam na sam.

Rozmawiał Maciej Kułak

67luty/marzec 2012

W rozważaniach o przyszłości bibliotek podkreśla się, że „(...) są dzisiaj w pewnym sensie instytucjami paradoksalnymi – jedno-cześnie tradycyjnymi i nowoczesnymi; wy-magającymi szybkich reform i czerpiącymi siłę ze swej niezmienności” 1.

Zauważalnie wzrosło zainteresowa-nie opinii społecznej stanem czytelnictwa w Polsce! Z jednej strony to światowe ten-dencje wymuszające nowy model funk-cjonowania jednostki w społeczeństwie informacyjnym, uczestnictwa w kulturze, a z drugiej – przemiany edukacyjne, zwią-zane z potrzebą kształtowania niezbędnych uczniom umiejętności kluczowych.

Czy potrzebna jest biblioteka w szkole?

Nikt już nie podważa wpływu czytania na rozwój emocjonalny i intelektualny, szczegól-nie dziecka. Ale też mało kto zauważa zwią-zek między poziomem umiejętności czytel-niczych, a istnieniem dobrze wyposażonej biblioteki szkolnej, kierowanej przez kompe-tentnego nauczyciela bibliotekarza. Tymcza-sem szkolna biblioteka jest pierwszą, czasem jedyną, do której na pewno trafi młody czło-wiek. Od tego początkowego kontaktu zależy stosunek czytelnika do postrzegania bibliotek w całym przyszłym życiu.

Czy więc współczesna szkoła może funk-cjonować bez biblioteki? Profesor Sławomir Jacek Żurek, współtwórca najnowszej pod-stawy programowej, stwierdził, że „cała kul-tura europejska ufundowana została m.in. na gmachu starożytnej i średniowiecznej biblioteki. Odpowiedź jest więc prosta –

Czy inwestowanie w bibliotekę szkolną przekłada się na

edukacyjną wartość dodaną?

Szkolne centra informacji

również współczesna europejska szkoła bez biblioteki funkcjonować nie może. Chodzi tu jednak o bibliotekę, rozumianą nie jako wypożyczalnia książek, lecz nowoczesne multimedialne centrum informacji, swo-ista pracownia interdyscyplinarna, w której uczniowie i nauczyciele mogliby znaleźć po-moc w dotarciu do wiedzy i rozwijać swoją kreatywność. (…) Nauczyciele biblioteka-rze powinni wchodzić także do zespołów międzyprzedmiotowych odpowiedzialnych za budowanie w gimnazjach i liceach warsz-tatów modułowych” 2.

W ostatecznej wersji obowiązującej już podstawy programowej zamieszczono wy-raźne wskazanie biblioteki, jako miejsca nie-zbędnego do realizacji zadań szkoły. Wize-runek biblioteki jako interdyscyplinarnego multimedialnego centrum szkoły nie jest futurologią. Wiele współczesnych bibliotek w szkołach już oferuje informacje w formie najdogodniejszej dla czytelnika, nie tylko w postaci tradycyjnych dokumentów pi-śmienniczych. Nowoczesne technologie dostępne w większości szkół pozwalają na poszukiwania w bazach bibliotek cyfrowych. Zdigitalizowane zbiory dostępne są w sieci.

A nauczyciele? „Powinni stwarzać uczniom warunki do nabywania umiejęt-ności wyszukiwania, porządkowania i wy-korzystania informacji z różnych źródeł z zastosowaniem technologii informacyjno--komunikacyjnych na zajęciach z różnych przedmiotów. Realizację powyższych celów powinna wspomagać dobrze wyposażona biblioteka szkolna, dysponująca aktualnymi zbiorami, zarówno w postaci księgozbioru, jak i w postaci zasobów multimedialnych.

Nikt już nie podważa wpływu czytania na rozwój emocjonalny i intelektu-alny, szczególnie dziecka. Ale też mało kto zauważa związek między pozio-mem umiejętności czytelniczych, a istnieniem dobrze wyposażonej biblioteki szkolnej, kierowanej przez kompetentnego nauczyciela bibliotekarza.

Danuta Brzezińska

Uczę Nowocześnie68

Nauczyciele wszystkich przedmiotów po-winni odwoływać się do zasobów biblioteki szkolnej i współpracować z nauczycielami bibliotekarzami w celu wszechstronnego przygotowania uczniów do samokształcenia i świadomego wyszukiwania, selekcjonowa-nia i wykorzystania informacji” 3.

To nie lada wyzwanie dla tych szkół, w których biblioteki dotąd były traktowane po macoszemu: niedoinwestowane, niedo-posażone a nawet niedostępne dla czytelni-ków; szkoły, w których zbiory biblioteczne nie były aktualizowane od lat, a większość nowości, to przypadkowe dary; szkoły, w których prowadzenie biblioteki powierza-

no osobom niekompetentnym albo kom-petentnym powierzano inne zadania, np. zastępstwa za wszystkich nieobecnych na-uczycieli. Zdarzają się sytuacje wręcz absur-dalne, jak chociażby umieszczona na koryta-rzu szafa biblioteczna, otwierana w terminach nieprzewidywalnych albo sala wyposażona w zbiory i sprzęt, ale niedostępna dla czytelni-ków, gdyż przez cały dzień odbywają się w niej lekcje przedmiotowe (nie bibliotecz-ne); niestety, znam też przypadki bibliotek szkolnych z wyodrębnioną wypożyczalnią, czytelnią i Centrum Multimedialnym, któ-re są zamykane na przerwach, by nauczyciel bibliotekarz mógł pełnić dyżur na korytarzu!

Czym biblioteka różni się od biblioteki?

Biblioteka to instytucja, która gromadzi, opracowuje, przechowuje, udostępnia do-kumenty i informuje o nich. Każda bibliote-ka. Skąd więc różnice? Dobór treści, formy i sposobów udostępniania dokumentów4

stosowanych w konkretnej bibliotece zależy od potrzeb jej czytelników. To najistotniejsze kryterium decydujące o zadaniach biblio-tek i funkcjach, które one realizują. To też podstawa podziału na biblioteki publiczne, naukowe, branżowe, szkolne, pedagogiczne,

Biblioteka szkolna jest nierozerwal-nie związana ze szkołą, programowo i fi-nansowo. Stąd zawartość oraz sposób organizacji i opracowania zbiorów jest do-stosowany do potrzeb i możliwości uczniów. Biblioteka powinna być bazą do realizacji szkolnej polityki edukacyjnej, prowadzonych w niej programów nauczania i wychowania. Nauczyciele bibliotekarze ściśle współpra-cują z innymi członkami rady pedagogicznej w przygotowaniu uczniów do roli odpowie-dzialnych obywateli. Dostarczają użytkow-nikom informacji, pomysłów i wzorców; wyposażają ich w umiejętności uczenia się, przygotowują do funkcjonowania w społe-czeństwie informacyjnym, rozwijają wyobraź-nię i kreatywność. Specyfikę bibliotek szkol-nych wyznaczają ich podstawowe funkcje: dydaktyczna, informacyjna, wychowawcza, kulturalna. Odpowiednio do nich dobiera się zbiory; tu nie sprawdzi się kolekcja przypad-kowych darów. Zasoby biblioteki szkolnej po-winny być na bieżąco aktualizowane, dostoso-wane do realizowanych w szkole programów,

spójne ze zmieniającymi się wymaganiami w zakresie nauczanych przedmiotów, uwzględ-niające nowe metody i techniki pedagogiczne. Niezbędne są odpowiednie warunki lokalowe do prowadzenia zajęć indywidualnych i lekcji z całymi zespołami klasowymi, również lek-cji przedmiotowych z wykorzystaniem zgro-madzonego sprzętu i różnorodnych źródeł informacji. Fakt, że pracujemy z dziećmi i młodzieżą, kształtujemy ich świadomość czytelniczą, wymusza też odpowiedni dobór literatury pięknej (zarówno w treści, jak i w formie zewnętrznej).

W zasadzie odwiedzanie biblioteki szkol-nej nie jest obowiązkowe, ale wszyscy na-uczyciele wspólnie dążą do pełnego zapozna-nia czytelników ze zbiorami, możliwościami ich wykorzystania i innymi usługami. Mówi się, że mamy czytelników „z urzędu”, to zna-czy zobowiązanych do kilkurazowego choć-by odwiedzania biblioteki szkolnej w czasie trwania nauki. Do każdej innej biblioteki w przyszłości nasz absolwent będzie chciał (?), mógł, ale nie musiał trafić. Dlatego tak ważne są okoliczności tych spotkań.

Jakie są potrzeby czytelników szkolnych bibliotek?

Biblioteki, to z założenia instytucje usłu-gowe. O zasobach i zasadach ich udostęp-niania decydują oczekiwania czytelników. Są one systematycznie badane, a zebrane wnio-ski wprowadza się do praktyki bibliotecznej.

Umberto Eco już w 1981 roku przewi-dywał, „że biblioteka będzie coraz bardziej na miarę człowieka, ale że, aby być na mia-rę człowieka, musi być również na miarę maszyny, od fotokopiarki do czytnika, i w związku z tym wzrosną obowiązki szkoły, instytucji miejskich i tak dalej, jeśli chodzi o uczenie młodzieży i dorosłych korzystania z biblioteki. (...) Jest to sztuka bardzo subtelna, ale do jej wpajania trze-ba wezwać właśnie szkołę i tych, którzy z urzędu zajmują się ustawicznym kształce-niem dorosłych, gdyż, jak wiemy, bibliote-ka jest sprawą szkoły, gminy, państwa. To problem cywilizacyjny i nie przeczuwamy nawet, do jakiego stopnia narzędzie, jakie stanowi biblioteka, jest nieznane większo-ści ludzi”5.

69luty/marzec 2012

Najliczniejszą grupę czytelników stano-wią uczniowie. Jak wiadomo, ich kompeten-cje czytelnicze i kultura informacyjna nie są wrodzone. Dlatego istnieje potrzeba ugrun-towania umiejętności i wykształcenia przy-jemności z czytania, przygotowania dzieci i młodzieży do samokształcenia, zapoznania ich z metodami i technikami uczenia się, zapamiętywania, twórczego myślenia, doku-mentowania informacji. Tego rodzaju zajęcia, zorganizowane w cykl lekcji prowadzonych przez nauczyciela bibliotekarza, gwaranto-wałyby integrację wiedzy i umiejętności oraz ich praktycznego wykorzystania w oparciu o bazę biblioteki szkolnej. Janusz Morbit-zer zauważa, że „coraz wyraźniej rysuje się konieczność wspierania młodych ludzi nie tylko w nabywaniu sprawności instrumental-nych – gdyż z tym sobie dobrze radzą – ale przede wszystkim w przygotowaniu do re-fleksyjnego życia” 6.

Potrzeby czytelnicze nauczycieli stymulo-wane są programami nauczania, instrukcja-mi, zaleceniami władz, formami dokształca-nia i doskonalenia się w zawodzie. Trafiają do biblioteki szkolnej po literaturę pedagogiczną i metodyczną, zarówno klasyczne opraco-wania, jak i stale aktualizowane omówienia współczesnych tendencji, kierunków roz-woju myśli pedagogicznej. Oczekują też materiałów i pomocy dydaktycznych do prowadzenia lekcji oraz możliwości wyko-rzystania sprzętu multimedialnego. Często potrzebne jest też wsparcie nauczyciela bi-bliotekarza w docieraniu i poruszaniu się w gąszczu informacji. W zbiorach biblio-tek szkolnych nauczyciele i inni pracownicy szkoły poszukują też przepisów prawa oświa-towego i wiadomości o nim. Równie cennym elementem warsztatu informacyjnego biblio-teki są autorskie opracowania nauczycieli. W pożółkłym poradniku z 1921 roku zna-lazłam ciekawą notkę: „skoro nauczyciel za-szedł tak daleko, że poza lekką powieścią nie czytuje żadnej książki, że go nic nie interesuje w sferze myśli ludzkiej i nauki, to stał się ma-szyną, poruszającą się jeszcze przez czas jakiś, ale już bez pożytku dla szkoły” 7.

Rodzice uczniów stanowią niewielki od-setek czytelników bibliotek szkolnych, ale i oni trafiają tu po literaturę dotyczącą wy-chowania i kształcenia swoich dzieci. W ramach współpracy z nauczycielami i wy-chowawcami biorą udział w spotkaniach,

pogadankach, prezentacjach na temat kształ-towania kultury czytelniczej, informacyj-nej i medialnej dzieci i młodzieży. Bywają zainteresowani projektami tematycznymi, szkoleniami, np. na temat wyszukiwania in-formacji, jej selekcji i oceny, zapobiegającymi pogłębianiu się zjawiska cyfrowego wyklu-czenia społecznego, tzw. digital social divi-de. Tematem wychodzącym naprzeciw po-trzebom rodziców są z pewnością szkolenia w zakresie bezpiecznego korzystania z in-ternetu. „Rola bibliotekarzy we wdrażaniu nowych użytkowników do poruszania się w cyberprzestrzeni jest trudna do zastąpienia przez najbardziej nawet wymyślne systemy zautomatyzowane” 8.

Czy oferta jest odpowiednia do potrzeb?

W połowie lutego 2011 roku emocje Po-laków uruchomiło ogłoszenie wyników ba-dań czytelnictwa przeprowadzonych przez Bibliotekę Narodową. Przedstawiona pro-centowo aktywność czytelnicza obywateli, porównana do znacznie wyższej średniej z lat 90. i zestawiona z europejskimi lide-rami czytelnictwa faktycznie budzi zgrozę. Dla instytucji odpowiedzialnych za eduka-cję młodego pokolenia alarmujące powinny być m.in. stwierdzenia, że: w grupie między 15. a 19. rokiem życia aż 33% badanych nie przeczytało ani jednej książki w roku; co trzeci uczeń gimnazjum i szkoły średniej nie czyta lektur; tekstu dłuższego niż trzy strony w ciągu miesiąca nie przeczytała jedna trze-cia uczniów i studentów; licealiści czytają mniej od gimnazjalistów, a studenci – mniej od licealistów. Zdaniem dyrektora Biblioteki Narodowej, Tomasza Makowskiego, sytu-ację mogą uratować m.in. biblioteki szkolne!

Niewątpliwie do popularności tematów nawiązujących do czytania i czytelnictwa w polskich mediach przyczyniło się też ogło-szenie najnowszych wyników badań PISA (Program Międzynarodowej Oceny Umie-jętności Uczniów) przeprowadzanych co trzy lata. Określają one poziom alfabetyzmu funkcjonalnego piętnastolatków. Badanie to traktuje czytanie i rozumowanie w naukach humanistycznych jako podstawę do rozwija-nia wszelkich innych umiejętności. Definicja

czytania obejmuje: przetwarzanie informacji, rozumowanie, interpretację i refleksję nad tekstem dla osiągnięcia celu stawianego sobie przez czytającego oraz poszerzenia wiedzy i pełnego uczestnictwa w życiu społecznym. Biegłość w czytaniu diagnozowana jest co pięć lat również na populacji dziesięciolat-ków. W roku 2011 odbyło się kolejne (drugie, w którym uczestniczy Polska) badanie PIRLS (Międzynarodowe Badanie Postępów Czyta-nia ze Zrozumieniem) 9.

W większości szkół to właśnie nauczycie-le bibliotekarze zajmują się doskonaleniem umiejętności czytania. W tym celu organi-zują stałe zajęcia dodatkowe dla zaintereso-wanych uczniów, zajęcia wyrównawcze dla osób wymagających pracy indywidualnej, zajęcia specjalne przygotowujące uczniów do udziału w olimpiadach i konkursach; stwarzają uczniom możliwość rywalizacji w przeglądach, festiwalach czytania; pielę-gnują czytelnicze pasje; nie poprzestają na stwierdzeniu faktu, że młodzi nie chcą czy-tać, lecz starają się, by mieli co czytać.

Edukacja medialna„Media są dzisiaj głównym źródłem in-

formacji, likwidują problem przestrzeni i czasu, są także znakomitymi narzędziami pracy intelektualnej i zawodowej. (…) Me-dia szczególnie silnie kształtują nasz system wartości i postawy społeczno-moralne. (…) Rolę mediów w życiu współczesnego czło-wieka trzeba widzieć nie tylko w aspekcie ich niesamowitych możliwości i stwarzania ogromnych szans, ale również w aspekcie

Uczę Nowocześnie70

ich niebezpieczeństw i zagrożeń, zwłaszcza wychowawczych i społecznych” 10.

Edukacja medialna to nauka o me-diach, przez media i dla mediów. Zajmuje się kształceniem i upowszechnianiem tzw. kompetencji medialnych, czyli umiejętno-ści świadomego i krytycznego korzystania ze środków społecznego przekazu. Przed szkołą stoi ogromne zadanie oswojenia swoich uczniów ze światem przeładowa-nym informacjami: newsami, komenta-rzami, sondażami, opiniami, e-mailami, sms-ami, blogami i reklamami. W latach 80. nauczyciele bibliotekarze realizowali przedmiot: przysposobienie czytelnicze i informacyjne, w latach 90. przydzielano im koordynację ścieżki edukacji czytelniczej i medialnej. Z początkiem XXI wieku coraz bardziej wzrasta zapotrzebowanie na prze-wodnika po świecie mediów, a w szkole nie określa się konkretnego zespołu osób odpo-wiedzialnych za ich „oswojenie”. Proponuję wykorzystać zbiory biblioteki szkolnej i do-świadczenie nauczyciela bibliotekarza.

Wprowadzenie do samokształcenia

Tendencje rozwoju szkolnych oddziały-wań edukacyjnych zmierzają do uzupełnia-nia tradycyjnego nauczania kształtowaniem umiejętności uczenia się. W toku zajęć lek-cyjnych dominują aktywizujące metody na-uczania, teorie przekłada się na praktyczne działania, od uczniów wymaga się kreatyw-ności. Nie pomyślano jednak o systemo-

wym wprowadzaniu technik uczenia się. W podstawie programowej jedynie zobligo-wano wszystkich nauczycieli do współpra-cy w celu wszechstronnego przygotowania uczniów do samokształcenia. Bez wskazania czasu, miejsca czy osoby odpowiedzialnej za ten wycinek edukacji. Idealnym rozwią-zaniem jest cykl lekcji wprowadzających techniki samokształcenia, z uwzględnie-niem zróżnicowanych predyspozycji psy-chologicznych (wzrokowcy, słuchowcy, ki-nestetycy). Biblioteka szkolna, dysponująca warsztatem, materiałami do ćwiczeń oraz kompetentnym przewodnikiem w osobie nauczyciela bibliotekarza, jest najlepszym poligonem do tego typu zajęć. Wiele biblio-tek szkolnych proponuje treningi szybkiego czytania, doskonalenia koncentracji i spo-sobów zapamiętywania. Takie i podobne działania realizowane w bibliotekach szkol-nych skierowane są nie tylko do uczniów, nauczycieli, czasem też do rodziców. Popu-larną formą są szkolenia rad pedagogicznych i konsultacje indywidualne w zakresie wy-szukiwania oraz selekcji informacji, obsługi programów komputerowych czy przygoto-wywania przedmiotowych materiałów dy-daktycznych. W bibliotekach szkolnych na-uczyciele i inni pracownicy mogą zapoznać się z aktualnymi aktami prawnymi, również wewnątrzszkolnymi, uzyskać pomoc w do-tarciu do informacji bibliograficznych zdigi-talizowanych zbiorów czy zrealizować wy-pożyczenia międzybiblioteczne.

Baza do realizacji projektów

Biblioteka jest idealnym wręcz miejscem do realizacji projektów edukacyjnych. Ta for-ma pracy pedagogicznej, wcale nie nowa, ale obecnie przeżywająca swoisty renesans, często podejmowana jest we współpracy z nauczy-cielami bibliotekarzami. Wydzielony, ogól-nodostępny lokal, wyposażony w niezbędne materiały informacyjne, dostęp do internetu, możliwość przetworzenia wyszukanych infor-macji przy pomocy sprzętu komputerowego i fachowa pomoc nauczyciela, to atuty jedynej takiej pracowni w szkole. To również ko-rzyść dla biblioteki – uczeń, który trafi tu przy okazji realizacji zadań projektowych, znajdzie wsparcie i zrozumienie potrzeb, ma szanse zainteresować się zgromadzonymi zbiorami,

dostrzec interesujące „okazy”, opowiedzieć o tym kolegom, wrócić z nimi do biblioteki …

Coraz częściej biblioteki szkolne realizu-ją, bądź włączają się w realizację projektów w ramach międzynarodowej współpracy szkół eTwinning, koordynowanej przez Fundację Rozwoju Edukacji. Szkoły kontak-tują się ze sobą poprzez technologie kompu-terowe, posługując się wybranym językiem i równolegle wykonują zadania projektowe. Prezentacja efektów odbywa się z wykorzy-staniem kamer, rzadziej zaangażowane gru-py odwiedzają się w swoich szkołach.

Biblioterapia i progra-my profi laktyczne

To kolejna działalność, która może mieć miejsce w bibliotece szkolnej. Szczególnie podkreśla jej pedagogiczny charakter. Progra-my biblioterapeutyczne są przygotowywane odpowiednio do zdiagnozowanych potrzeb. Istnieje jednak możliwość organizowania zajęć dla całej klasy z wykorzystaniem od-powiedniej literatury. W odróżnieniu od profesjonalnej biblioterapii, w bibliotekach szkolnych często wykorzystuje się tylko jej wybrane elementy.

Bibliotekarze, jako nauczyciele najbar-dziej dyspozycyjni w szkole, włączani by-wają w realizację różnorodnych programów profilaktycznych. Oferujemy również swój czas oraz umiejętności do rozwijania pasji i zainteresowań uczniów zdolnych; w ob-szarze naszych oddziaływań trafiają się rów-nież uczniowie niedostosowani społecznie.

W ramach dodatkowych godzin wynika-jących z art. 42 Karty Nauczyciela, podej-mujemy dodatkowe zajęcia będące odpo-wiedzią na potrzeby naszych uczniów.

Czy, jak i kto może zostać sojusznikiem szkolnej biblioteki?

W polskim parlamencie toczą się procesy legislacyjne kilku aktów prawnych dotyczą-cych działalności bibliotecznej: w ubiegłym roku zatwierdzono nowelizację Ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej; nadal rozpatrywany jest pro-jekt modyfikacji Ustawy o bibliotekach; po pierwszym czytaniu w sejmowej Komisji

71luty/marzec 2012

Edukacji Nauki i Młodzieży jest też projekt zmian w Ustawie o systemie oświaty, za-kładający silniejsze umocowanie biblioteki w szkole. Organizacje bibliotekarskie opra-cowały i przedłożyły w Ministerstwie Edu-kacji Narodowej Standardy pracy biblioteki szkolnej. Krajowa Rada Biblioteczna zaini-cjowała prace nad opracowaniem Raportu o stanie bibliotek polskich.

9 grudnia 2010 roku, pod hasłem „Czy-tanie włącza”, powołano do życia Republikę Książki – wielką koalicję na rzecz czytel-nictwa i bibliotek. Założyciele, reprezen-tujący władze państwowe i samorządowe, naukowcy, pisarze, dziennikarze, księgarze, wydawcy i bibliotekarze, przedstawiciele organizacji pozarządowych, świata mediów i biznesu, wspólnie podzielają troskę o miej-sce książki, czasopism i prasy we współcze-snej kulturze. W ogłoszonym Manifeście Republiki czytamy m.in.: „Pragniemy, aby polska szkoła kształtowała kompetentnych uczestników kultury, a nie biernych konsu-mentów informacji i wrażeń” 11.

Zatem i akty prawne, i opinia społeczna zgodnie wskazują biblioteki szkolne, jako niezbędne do wspierania realizacji polityki oświatowej państwa.

Niestety Ministerstwo Edukacji Naro-dowej nie wykazuje wystarczającego zain-teresowania warunkami funkcjonowania bibliotek szkolnych. Wszelkie zespoły po-woływane do rozpatrywania oświatowych problemów, reformowania, poszukiwania nowatorskich rozwiązań, w dłuższych czy krótszych opracowaniach nie odnoszą się do działań podejmowanych przez nauczycieli bibliotekarzy w bibliotekach szkolnych, na-wet w kontekście dbałości o jakość edukacji. Przedstawiciele nadzoru pedagogicznego z rzadka kojarzą osiągnięcia dydaktyczne lub ich brak ze stanem wyposażenia i kon-dycją biblioteki w szkole. Dane ilościowe zawarte w Systemie Informacji Oświatowej dostarczają tylko wiedzy o zbiorach, a nie o stopniu ich wykorzystania. Pożądane by-łoby określenie ilościowych i jakościowych wymogów dla poszczególnych rodzajów szkół. Organizacje zrzeszające nauczycieli bibliotekarzy wielokrotnie zgłaszały propo-zycje standardów w Ministerstwie Eduka-cji Narodowej; ostatnią złożyliśmy w lipcu 2010 roku. Czekamy na odpowiedź.

Z kolei samorządy lokalne, będące or-ganami prowadzącymi dla większości szkół, borykają się z niedoinwestowaniem. Odpowiedzialność za funkcjonowanie złożonych organizmów gmin, miast czy powiatów: za infrastrukturę, gospodarkę, politykę kulturalną, edukację itp., prowadzi do konieczności poszukiwania oszczędno-ści. Utrzymywanie szkoły (a w niej biblio-teki szkolnej) oraz biblioteki publicznej (do czego zobowiązuje ustawa o bibliotekach), zdaje się nadmiernym obciążeniem dla gmin. Podejmowane są więc próby likwi-dowania, łączenia lub zastępowania jed-nych drugimi. Takie działania są niezgodne z obowiązującym prawem, całkowicie lek-ceważą założoną w ustawie odmienność bibliotek. Różnica w nazwie pociąga bo-wiem za sobą różne zadania i funkcje oraz odpowiednie do nich różne zbiory i sposo-by ich wykorzystywania. Cięcia budżetowe w oświacie to tylko chwilowa i pozorna oszczędność.

Nie ulega wątpliwości, że najbliższą (dlatego bardzo ważną) instancją w całym ciągu edukacyjnym jest dyrektor szkoły. Choć jest on zobligowany do wypełniania wymogów prawa oświatowego, zaleceń nadrzędnych władz, oczekiwań nadzoru pedagogicznego, a z drugiej strony – ro-dziców uczniów, klientów edukacji, to od niego właśnie najbardziej zależy usytuowa-nie biblioteki w strukturze oddziaływań szkoły. To dyrektor organizuje miejsce pracy, zapewnia niezbędne warunki, ana-lizuje potrzeby, przydziela środki (najle-piej wcześniej ujęte w planach), ale też za-trudnia nauczycieli, obserwuje i analizuje ich pracę, wspiera i radzi, sam przestrzega i wymaga przestrzegania standardów, dbając o jakość edukacji. Idealną sytuacją jest wza-jemne uzupełnianie się cech osobowych dyrektora szkoły i nauczyciela biblioteka-rza. Jeśli zachodzi między nimi sprzężenie zwrotne, tj. obustronne zainteresowanie i informowanie o zakładanych aspektach oddziaływań dydaktycznych i wychowaw-czych, to z zasady przekłada się ono na suk-ces pedagogiczny. Uzupełniając te relacje o aktywność, profesjonalizm, odpowie-dzialność, konsekwencję i dobrą wolę można spodziewać się solidnego przygo-towania uczniów do satysfakcjonującego funkcjonowania w społeczeństwie. Wszak

„Wzrastanie i rozwój ucznia to cele, pod któ-rymi podpisują się obiema rękami wszyscy nauczyciele i wszystkie szkoły 12.

Czy biblioteka szkol-na może być wizy-tówką placówki?

Biblioteka, jedyna szkolna pracownia interdyscyplinarna, jest ważnym a niedo-cenianym czynnikiem realizacji zadań dy-daktycznych i wychowawczych placówki, może być kartą przetargową w dokonywa-niu wyborów kandydatów do kształcenia. Uważam, że jakość bazy i usług biblioteki szkolnej powinna być priorytetem. Kilka-dziesiąt tysięcy szkół zostało wyposażonych w Internetowe Centra Informacji Multime-dialnej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Nauczyciele bibliotekarze zo-stali przeszkoleni do ich obsługi. Ta wiedza i umiejętności powinny być szerzej wyko-rzystywane. W myśl definicji Edwarda De-minga: jakość, to coś, co zadowala, a nawet zachwyca klienta, powinniśmy starać się spełniać oczekiwania uczniów, nauczycieli i rodziców kreując w ich oczach wizerunek biblioteki jako niezbędnego ogniwa w reali-

Uczę Nowocześnie72

zacji zamierzeń szkoły. To inwestycja, która zaprocentuje. Wymiernym skutkiem będą wyniki uzyskiwane przez naszych uczniów na egzaminach, wiedza i umiejętności we-ryfikowane na olimpiadach i konkursach, liczba nagród, dyplomów i podziękowań; niewymierny skutek to świadomość, że ab-solwenci naszej szkoły zostali wyposażeni w kompetencje niezbędne do satysfakcjonu-jącego funkcjonowania w społeczeństwie. Efekty działań zadbanej i dobrze zorganizo-wanej biblioteki szkolnej oraz kompetent-nego nauczyciela bibliotekarza są istotnym elementem pracy szkoły, tworzenia eduka-cyjnej wartości dodanej.

Stwierdzenie Jana Amosa Komeńskiego: „Duszą szkoły jest biblioteka”, uzupełniła-bym swoim: Biblioteka szkolna może też być jej wizytówką!

Bibliografi a• Andrzejewska Jadwiga, Bibliotekar-

stwo szkolne. Teoria i praktyka, War-szawa, 1996.

• Barański Czesław, Uwarunkowania działalności innowacyjnej nauczycieli, Warszawa, 1986

• Biblioteka i informacja w systemie

edukacji. Red. Marcin Drzewiecki, Warszawa,1993

• Bonstingl John Jay, Szkoły jakości, wyd. 2 popr., Warszawa, 1999

• Brzezińska Danuta, Rozmowa z prof. Sławomirem Jackiem Żurkiem, „Bi-blioteka w Szkole” 2008 nr 9, s. 6-7

• Brzezińska Danuta, Reklama, pro-mocja, propaganda, marketing, public relations. Czy tego potrzeba bibliotece szkolnej?, „Biblioteka Centrum Infor-macji” 2010 nr 2, s.3-6

• Cembrzyńska Krystyna, Uczniowskie „czytam wiec jestem” w społeczeń-stwie informacyjnym, „Meritum” 2010 nr 3, s. 31-37

• Eby Judy W., Smutny Joan F., Jak kształcić uzdolnienia dzieci i młodzie-ży, Warszawa, 1998

• Eco Umberto, O bibliotece, Warszawa 2007

• Elsner Danuta, Doskonalenie kiero-wania placówką oświatową, Chorzów, 1999

• Fisher Robert, Uczymy, jak się uczyć, Warszawa, 1999

• Gordon Thomas, Wychowanie bez porażek w szkole, Warszaw, 1995

• Hamer Hanna, Klucz do efektywności nauczania, Warszawa, 1994

• Laskowski Wacław Skarbimir, Jeden dzień w szkole powszechnej, Warsza-wa, 1921

• Manifest Republiki Książki [online], [dostęp 29 marca 2011], tryb dostępu: http://www.republikaksiazki.pl/mani-fest

• Morbitzer Janusz, Edukacja informa-tyczna i medialna – razem czy osob-no, czyli o ewentualnej integracji tych edukacji, „Edukacja Medialna” 2003 nr 4, s. 21-26

• Perrott Elizabeth, Efektywne naucza-nie, Warszawa, 1995

• Radwański Aleksander, Komputery, biblioteki, systemy, Warszawa, 1996

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wy-chowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2008 r. Nr 4 poz. 17)

• Saniewska Danuta i in., Vademecum

współczesnego nauczyciela bibliote-karza, Warszawa, 2011

• Strykowski Wacław, Nasze czasopi-smo, „Edukacja Medialna” 1996 nr 1

• Tarkowski Alek, Bendyk Edwin, Sce-nariusze przyszłości bibliotek, [online], [dostęp 10 stycznia 2012], tryb dostę-pu: www.biblioteki.org/pl/publikacje

Przypisy:1. Alek Tarkowski, Edwin Bendyk, Sce-

nariusze przyszłości bibliotek, [on-line], [dostęp 10 stycznia 2012], tryb dostępu: http://www.biblioteki.org/pl/publikacje, s.15

2. Danuta Brzezińska, Rozmowa z prof. Sławomirem Jackiem Żurkiem, „Bib-lioteka w Szkole” 2008 nr 9, s. 6-7.

3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczegól-nych typach szkół (Dz. U. z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17).

4. Dokumentem jest każdy zapisany na jakimkolwiek nośniku wyraz myśli ludzkiej.

5. Umberto Eco, O bibliotece, Warszawa 2007, s. 41-42.

6. Janusz Morbitzer, Edukacja informa-tyczna i medialna – razem czy osobno, czyli o ewentualnej integracji tych edukacji, „Edukacja Medialna” 2003 nr 4 s. 24.

7. Palmer, cyt. za: Wacław Skarbimir Laskowski, Jeden dzień w szkole pow-szechnej, Warszawa, 1921, s. 38.

8. Aleksander Radwański, Komputery, bib-lioteki, systemy, Warszawa 1996, s. 104.

9. Krystyna Cembrzyńska, Uczniowskie „czytam, więc jestem” w społeczeństwie informacyjnym, „Meritum” 2010 nr 3, s. 32-34

10. Wacław Strykowski, Nasze czasopis-mo, „Edukacja Medialna” 1996 nr 1,s. 1.

11. Manifest Republiki Książki [online], [dostęp 29 marca 2011], tryb dostępu: http://www.republikaksiazki.pl/manifest

12 Thomas Gordon, Wychowanie bez porażek w szkole, Warszawa 1995, s.19-20.

73luty/marzec 2012

Promocja

Epson: tanie drukowanie dzięki „zasilaniu” w oryginalne atramenty

Jeśli sporo drukujemy, to uciążliwe są nie tylko koszty ale i częste wymienianie po-jemników z atramentem. Jest to szczególnie kłopotliwe, jeśli sprzęt wykorzystywany jest intensywnie na lekcjach czy innych zajęciach do drukowania zdjęć. Trudno przewidzieć, którego koloru zabraknie najwcześniej i bę-dzie trzeba go uzupełnić wymieniając po-jemnik.

Epson zdecydował się ułatwić życie użyt-kownikom swoich urządzeń oraz obniżyć koszty druku – jako pierwszy na świecie pro-ducent drukarek atramentowych, wprowa-dza na rynek trzy nowe drukarki z własnym systemem stałego zasilania w atrament. Są to trzy popularne, budżetowe urządzenia A4: fotograficzna drukarka Epson L800, urzą-dzenie wielofunkcyjne Epson L200 i jed-nofunkcyjna drukarka Epson L100. Duże, zewnętrzne pojemniki można uzupełniać specjalnym, oryginalnym, nowym atra-mentem Epson, dostępnym w butelkach. Bez uzupełniania atramentu można wy-drukować co najmniej 1.800 zdjęć 10x15cm lub 4.000 stron tekstu czarno-białego oraz ok. 6.500 kolorowych stron tekstowych.

Użytkownicy, którzy sporo drukowali i doskwierała im częsta wymiana pojem-ników z atramentem, rozważali czy nawet sięgali po zewnętrzne systemy zasilania atramentem oferowane przez firmy trzecie. Wiązało się to zawsze z koniecznością prze-rabiania drukarki – np. wycięcia otworów w obudowie, co automatycznie powodowa-ło utratę gwarancji. Dodatkowo, stosowanie nieoryginalnego atramentu powodowało dość szybkie zabrudzenie, a potem trwałe uszkodzenie głowicy drukującej. W przy-padku Epsona, głowica jest stała, niezależna od pojemników z atramentem, co prowadzi-ło do konieczności wymiany całego urządze-nia. Instalacja takiego zestawy wymagała tak-że sporej wprawy i precyzji np. umieszczenia pojemników na wysokości głowicy. Efektem ubocznym stosowania takich „wynalazków”

było także brudzenie atramentem rąk i oto-czenia – przy każdym dolewaniu atramentu do pojemników drukarki – trzeba było pa-miętać o przestrzeganiu procedury, otwiera-niu i zamykaniu zaworków, odpowietrzaniu itp. Podsumowując wszystkie koszty i nie-dogodności, stosowanie takich rozwiązań, delikatnie mówiąc, nie bardzo się opłacało.

Epson rozwiązał ten problem w sposób systemowy, elegancki i wygodny – zapro-jektował własny, prosty w obsłudze i eko-nomiczny system zewnętrznego zasilania atramentem i zintegrował go z trzema naj-nowszymi urządzeniami, które trafią na pol-ski rynek już w marcu br.

Bez problemów i z gwarancją

Inżynierowie Epsona zaprojektowali sys-tem stałego zasilania atramentem od podstaw tak, by zapewniał prostotę i wygodę obsługi, wysoka jakość wydruków i najniższe koszty eksploatacji spośród produktów Epsona.

Duże, 70 ml pojemniki na atrament zain-stalowano na zewnątrz. Dla ułatwienia do-

stępu do nich w czasie napełniania można je odchylać. Zaprojektowano także precyzyjny system szczelnych korków, filtrów i zawo-rów ssących, który kontroluje przepływ atra-mentu, zapobiega przepływowi zwrotnemu, wyrównuje ciśnienie i eliminuje ryzyko wy-cieku. Przewidziano także odcinanie prze-pływu atramentu na czas przestawiania czy przewożenia drukarki. Dzięki temu obsługa drukarek jest prosta, oryginalny atrament Epsona zapewnia najwyższą jakość, a cały system objęty jest gwarancją.

Epson L800Epson L800 to jednofunkcyjna drukar-

ka fotograficzna wykorzystująca technolo-gię druku atramentowego MicroPiezo™ ze zmienną wielkością kropli atramentu (od 1,5 piko litra) oraz 6 kolorów fotograficz-nych, nowych atramentów Epson (C, light C, M, light M, Y i K). Każdy kolor znajduje się w oddzielnym, dużym, 70 ml pojemniku umieszczonym na zewnątrz drukarki. Duże pojemniki zapewniają niskie koszty eksplo-atacji i wykonanie dużej liczby wydruków bez uzupełniania atramentu. Drukarka

Uczę Nowocześnie74

Najważniejsze cechy L800 L200 L100Sugerowana cena detaliczna (z VAT) 1.349 zł 899 zł 799 zł

Sugerowana cena detaliczna butelki z atramentem (każdy kolor) 74 zł 28 zł 28 zł

Kolorowa drukarka, skaner i kopiarka ze zintegrowanym, bardzo pojemnym, zewnętrznym układem atramentowym

tylko drukarka + tylko drukarka

Skaner 600 dpi - + -

Wydruk zdjęcia 10 × 15 cm 1) 12 sekund 92 sekundy 92 sekundy

Drukowanie zdjęć wysokiej jakości bez marginesów w formacie do A4

+ - -

Drukowanie bezpośrednio na płytach CD/DVD + - -

Drukowanie do 4.000 stron monochromatycznie i 6.500 stron w kolorze2) przy najniższym koszcie wydruku strony spośród produktów Epson

- + +

Drukowanie nawet 1.500 zdjęć wysokiej jakości w formacie 10 × 15 cm przy najniższym koszcie wydruku strony spośród produktów Epson

+ - -

6-kolorowe pojemniki o pojemności 70 ml z oryginalnym atramentem firmy Epson w zestawie

+ - -

4-kolorowe pojemniki o pojemności 70 ml z oryginalnym atramentem firmy Epson w zestawie

- + +

2 dodatkowe butelki z oryginalnym czarnym atramentem firmy Epson o pojemności 70 ml

- + +

Bezproblemowe drukowanie dzięki gwarancji firmy Epson + + +

Certyfikat ENERGY STAR + + +

1. Szybkość drukowania (strony na minutę) wyliczono na podstawie wydruku na pa-pierze zwykłym A4 w najszybszym trybie, prędkość drukowania zdjęć 10 × 15 cm na błyszczącym papierze fotograficznym Ep-son Premium Glossy Photo Paper może różnić się w zależności od konfiguracji sytemu, trybu drukowania, złożoności dokumentu, oprogramowania, rodzaju używanego papieru i łączności. Nie obe-jmuje czasu przetwarzania na komputerze.

2. Podana wydajność/koszt wydruku strony przewidywane w oparciu o oryginalną metodologię firmy Epson z symulacji dru-ku wzorców testowych zgodnie z normą ISO/IEC24712. Podanej wydajności/kosztu wydruku strony NIE oparto na normie ISO/IEC24711. Podana wydajność/koszt wydruku strony mogą różnić się w zależności od drukowanych obrazów, rodzaju wykorzystywanego papieru, częstotliwości wydruków oraz warunków środowiskowych, np. temperatury. Po-dana wydajność/koszt wydruku strony nie zawierają kosztów nośników.

pozwala uzyskać realistyczne, trwałe wydru-ki wysokiej jakości zdjęć bez marginesów, o maksymalnym rozmiarze A4 (297×210 mm) lub wykonać bezpośrednie nadruki na płytach CD i DVD. Wysokonakładowe zadania wydruku zdjęć można wykonać szybko i skutecznie – drukowanie zdjęcia w formacie 10 ×15 cm zajmuje zaledwie 12 sekund1). Bez uzupełniania pojemników z atramentem można wydrukować co naj-mniej 1.800 zdjęć formatu 10 ×15 cm.

Epson L200 i Epson L100

Epson L200 jest wielofunkcyjnym urzą-dzeniem atramentowym, które szybko i z łatwością drukuje, skanuje i kopiuje do-kumenty, a Epson L100 to autonomiczna drukarka dla użytkowników, którzy nie po-trzebują funkcji skanowania i kopiowania. Obydwa modele wykorzystująca techno-logię druku atramentowego MicroPiezo™ i cztery kolory (CMYK) nowych atramen-tów Epson w zewnętrznych, oddzielnych 70 ml pojemnikach. Drukarki te oferują dosko-nały stosunek wartości do ceny, ponieważ bez uzupełniania atramentu użytkownicy mogą drukować do 4.000 stron czarno-bia-łych lub 6.500 stron w kolorze2), uzyskując niskie koszty eksploatacji. Ponadto obydwie drukarki zawierają w komplecie dwie dodat-kowe butelki z czarnym atramentem, które

zwiększają wydajność druku monochroma-tycznego o kolejne 8.000 stron.

Przewidywane obciążenie drukarek to ok. 600 stron miesięcznie.

Promocja

75luty/marzec 2012

Chmura dla edukacji

Rola technologii informacyjnej w projek-cie może być dwojaka. Po pierwsze, może posłużyć uczniom do wykonania zadań projektowych. Używając komputera i sieci internet uczniowie mogą znaleźć wiele in-formacji i nauczyć się selekcjonować warto-ściowe i cenne materiały. Informacje mogą posłużyć do opracowania referatu czy przy-gotowania prezentacji. Znalezione materia-ły mogą też mówić o tym, jak dane zadanie wykonać czy rozwiązać postawiony przed nimi problem.

Dzięki użyciu komputera prace uczniów mogą być znacznie ciekawsze i różnorod-niejsze. Zamiast referatu mogą opracować stronę WWW, poprowadzić bloga, nagrać film (także animowany), wykonać pokaz czy galerię zdjęć (również pseudotrójwymiaro-wych), przygotować komiks, nagrać słucho-wisko radiowe. Dzięki dostępowi do sieci i usługom, takim jak blogi, Youtube, Face-book, uczniowie w łatwy sposób mogą dzie-lić się nie tylko pomysłami, ale także swoją twórczością. Dzięki wyszukiwarkom inter-netowym twórczość ta może stać się bardzo popularna i zdobyć uznanie nie tylko wśród ich przyjaciół, rodziny czy znajomych. Jesz-cze inne narzędzia pozwalają w sieci internet zorganizować coś, co niegdyś było bardzo praco- i kosztochłonne – na przykład ba-dania ankietowe. Nie tylko szybko może-my zebrać opinie, ale także przedstawić je

Technologia informacyjna i usługi sieci społecznościowych

w projektach edukacyjnychRozważając o technologii informacyjnej w projektach edukacyjnych zazwy-czaj skupiamy się tylko na tym, do czego można jej użyć przy realizacji zadań. Szkoda, ponieważ może być bardzo przydatna na poziomie zarządzania pro-jektami czy szkołą.

w czytelnej graficznej formie. Możliwości są ograniczone praktycznie tylko wyobraźnią.

Drugim zastosowaniem technologii, znacznie częściej pomijanym, jest pomoc w organizacji i prowadzeniu samego projek-tu. W tym celu można wykorzystać pocztę elektroniczną, wspólne kalendarze, udostęp-nianie folderów i plików a także edytowanie plików online (w aplikacjach uruchamia-nych w przeglądarce), ich współdzielenie oraz korzystanie z komunikatorów.

Warto zauważyć, że wszystkie te usługi zawierają w sobie sieci i portale społecz-nościowe, z których na co dzień korzystają młodzi ludzie (duża część młodzieży pozo-staje niemal bez przerwy zalogowana w sie-ci, jeśli tylko jest to możliwe). By zachęcić uczniów do pracy nad projektem, a z drugiej strony usprawnić jego prowadzenie – zapro-ponujmy im pracę metodami dla nich natu-ralnymi.

Janusz S. Wierzbicki

Uczę Nowocześnie76

Edukacyjna sieć społecznościowa w pracy metodą projektów

Poniżej opisujemy najważniejsze z nasze-go punktu widzenia usługi i wskazujemy, do czego podczas realizacji projektów eduka-cyjnych mogą się przydać.

Wskazówka Warto zauważyć, że szkoła nie musi ponosić żadnych inwestycji, by wdrożyć opisane w artykule mechanizmy. Usługi te bowiem są oferowane dla sektora edukacji zupełnie bezpłatnie. Najbardziej kompleksowe, zawierające wszyst-kie opisane w artykule funkcje, są dwie usługi: Microsoft Windows Live@edu oraz GoogleApps dla edukacji. W następnych numerach Uczę Nowocześnie oraz w naszych serwisach internetowych będzie-my demonstrowali ich wdrożenie i użycie. W niektórych przypadkach jednak wdrożenie powyższych rozwiązań na poziomie szkoły nie jest moż-liwe. Dla nauczycieli z takich szkół będziemy przedstawiać mniej roz-budowane narzędzia, z których z powodzeniem może skorzystać pojedynczy nauczyciel i zastoso-wać do współpracy z uczniami w ramach swojego przedmiotu. Takie narzędzia opisuje między in-nymi Dariusz Stachecki w artykule na stronie 88 .

Poczta elektroniczna

Z alety używania poczty elektronicznej w projektach edukacyjnych są powszechnie znane. Przypomnijmy, że jest to najszybszy sposób komunikacji z uczniami biorącymi udział w projekcie, w szczególności gdy z różnych powodów zmianie ulega harmo-nogram projektu – np. godziny i dni spotkań konsultacyjnych. Olbrzymią zaletą szkolne-go systemu kont pocztowych jest fakt, iż mamy do dyspozycji książkę teleadresową obejmującą wszystkich uczniów i nauczy-cieli. Można utworzyć grupy dystrybucyjne dla poszczególnych klas czy grup projek-towych. Dzięki temu łatwo nauczycielowi zorganizować całą pracę.

KalendarzeKalendarze można w projektach eduka-

cyjnych wykorzystać na dwa sposoby: do prowadzenia prac projektowych (zarządza-nia projektem) oraz jako zadanie/przedmiot projektu. W pierwszym wypadku kalendarz może posłużyć do uporządkowania pracy – stworzenia, udostępniania i aktualizowania harmonogramu. Może zostać stworzony harmonogram ramowy projektu dla całej szkoły, harmonogram dla grup projekto-wych opracowany przez nauczyciela wspól-nie z uczniami (np. z datami konsultacji czy rozliczenia poszczególnych etapów pracy). Uczniowie (członkowie grupy projektowej) mogą poprowadzić odrębny, wewnętrzny kalendarz wspólnych działań. Takie kalen-darze stają się swoistymi sprawozdaniami z postępów prac zespołów projektowych.

WskazówkaKalendarze w dowolny sposób mogą być udostępniane i współ-dzielone przez poszczególne oso-by jak i grupy, które mogą mieć prawo tylko odczytu lub odczytu i zapisu. O zmianach w kalendarzach użyt-kownicy mogą być powiadamia-

ni dodatkowo pocztą elektronicz-ną i/lub wiadomościami SMS. Ka-lendarze (jak również pocztę elek-troniczną, a coraz częściej również pozostałe funkcje) można łatwo zsynchronizować nie tylko z do-mowymi i szkolnymi komputerami uczniów oraz nauczycieli, ale tak-że z większością nowoczesnych te-lefonów komórkowych, czy coraz częściej spotykanymi tabletami.

Z drugiej strony warto wspomnieć, że kalendarz może być wykorzystany jako narzędzie do prowadzenia zapisów z ob-serwacji zjawisk czy procesów (choćby ob-serwacji rozwoju rośliny, notowania zmian w pogodzie, zapisów dotyczących wydarzeń społecznych i wielu, wielu innych). Jego uzupełnianie może stać się jednym z zadań realizowanych w ramach projektu. Wymiana dokumentów,wspólna praca nad projektem

Pracę w ramach projektu znakomicie ułatwia możliwość publikacji i udostępnia-nia opracowanych dokumentów na serwe-rze, do którego mamy dostęp zarówno w szkole, jak i w domu. Uczniowie mogą w ten sposób udostępniać opracowane frag-menty pracy zarówno innym członkom swojego zespołu, jak również opiekującym się nimi nauczycielom. Mogą wspólnie pracować nad dokumentami, np. notesem projektowym, w którym zbierają materiały, tworzą konspekt, zapisują uwagi lub znaj-dują recenzje i komentarze do swojej pracy zamieszczane przez nauczycieli.

Dodatkowo bardzo przydatną funkcją może okazać się możliwość edycji opu-blikowanych dokumentów bezpośrednio w przeglądarce internetowej. Dzięki temu uczniowie nie potrzebują w domu pełnych (płatnych) wersji aplikacji, z których korzystają w ramach prac projektowych w szkole –mogą użyć ich bezpłatnych wersji online.

77luty/marzec 2012

Galeria fotografi i – pokazy

W pracy nad projektami dość często przydatną okazuje się możliwość groma-dzenia, opisywania, dzielenia się i komen-towania zbiorów zdjęć. Mogę one stanowić pracę samą w sobie lub być zbiorem ma-teriałów pomocniczych, np. do prezentacji w projekcie.

KomunikatorZastosowań komunikatora może być

bardzo wiele. Począwszy od wykorzystania go do prowadzenia konsultacji online dla uczniów przez nauczycieli, poprzez komu-nikację na żywo między uczniami, aż po przesyłanie dokumentów w czasie rzeczy-wistym.

Coraz częściej możliwa jest komunikacja nie tylko tekstowa, ale także audio-wideo. Jeśli dołączymy do tego możliwość wspól-nej, jednoczesnej pracy nad dokumentem – możemy realizować w łatwy sposób zdalne konsultacje oraz projekty międzyszkolne i międzynarodowe. Ze spotkaniami w czasie rzeczywistym włącznie i to bez ponoszenia dodatkowych kosztów.

Podsumowanie Korzystanie w pracy z uczniami (szcze-

gólnie przy projektach edukacyjnych) z usług, które znają z życia prywatnego ma wiele zalet. Po pierwsze, są to dla nich natu-ralne metody komunikacji i pracy. Po dru-gie, znacznie ułatwiają, czasem umożliwiają, wykonanie wielu zadań, w tym komunika-cyjnych i związanych z planowaniem pracy i jej organizacją. Pokazują, że komputer może stanowić bardzo przydatne narzędzie nie tylko rozrywki, ale także pracy i nauki.

Jedynym zastrzeżeniem jest to, by korzy-stać z uczniami tylko z usług bezpiecznych. Najlepiej z usług zaprojektowanych i dedy-

kowanych dla edukacji. Teoretycznie nic nie stoi na przeszkodzie, by użyć Facebooka czy innej otwartej sieci społecznościowej na po-trzeby projektów i zadań szkolnych. Różnica jednak polega na tym, że na Facebooku nie mamy żadnej kontroli nad uczniami, nad tym co i dla kogo publikują. Jeśli wykryjemy karygodne zachowania, obraźliwe lub naru-szające prawa autorskie treści opublikowa-ne przez naszych uczniów – nie będziemy mieli możliwości ich zablokowania. Każdy uczeń bowiem samodzielnie zakłada tam konto. Jeśli uczniowie zrobili to w ramach wykonywanych szkolnych zadań – preten-sje będą kierowane pod naszym adresem. W przypadku korzystania z usług zapro-jektowanych i przeznaczonych dla edukacji (takich jak GoogleApps dla edukacji, czy Microsoft Windows Live@edu) to szkoła zakłada i zarządza kontami użytkowników. W razie potrzeby może konto zablokować i zlikwidować opublikowane na nimtreści. Z punktu widzenia szkoły i nauczyciela ta-kie rozwiązanie jest znacznie lepsze.

WskazówkaUsługi opisane jako pomoce w zarządzaniu projektami eduka-cyjnymi mogą okazać się bardzo przydatne w zarządzaniu szkołą. Mogą posłużyć do efektywnej ko-munikacji w ramach rady peda-gogicznej i administracji szkoły. Wspólna praca nad dokumenta-mi, ich wzajemne udostępnianie, kalendarze, poczta elektroniczna, komunikator – to narzędzia, które pracę w ramach szkoły mogą bar-dzo usprawnić.

W kolejnych numerach Uczę Nowo-cześnie pokażemy, w jaki sposób urucho-mić dla szkoły usługi społecznościowe oraz jak z nich korzystać. Dodatkowe materiały będziemy zamieszczać także na stronach uczenowoczenie.pl oraz na k12blog.edu.pl.

Uczę Nowocześnie78

Dobre przykłady, dobre praktyki

Anna Grzegory

Głośne czytanie doskonalimy systematycz-nie na zajęciach edukacji wczesnoszkolnej, korekcyjno–kompensacyjnych, logopedycz-nych, wyrównawczych, świetlicowych i wielu innych. Proponuję kilka metod posłużenia się komputerem w celu ułatwienia dzieciom na-uki czytania na głos oraz recytacji.

Niech się usłysząUczniowie zazwyczaj niechętnie czytają

kilkakrotnie ten sam tekst, tylko dlatego, że ich o to poprosimy. Nie powinno to budzić zdziwienia, ponieważ czyta się po to, by za-poznać się z informacją. Nauczyciel chciał-by jednak doskonalić płynność, intonację, głośność i ekspresję wypowiedzi swoich uczniów. Łatwo ów cel osiągnąć, gdy po-służymy się komputerem i nagramy mowę. Oczywiście komputer musi być wyposażo-ny w mikrofon oraz w głośniki lub słuchaw-ki, szczególnie gdy pracujemy z kilkorgiem uczniów jednocześnie.

Polecam najprostsze narzędzie (rejestra-tor dźwięku) dołączone do systemu Win-dows. W systemie Windows XP znajduje się ono w zakładce Start/Wszystkie programy/Akcesoria/Rozrywka/Rejestrator dźwięku. W Windows 7 najprościej nacisnąć przy-cisk Start i wpisać w okienko wyszukiwanie programów i plików nazwy narzędzia, czyli rejestrator dźwięku. Uruchamiamy je naci-skając czerwoną kropkę, czytamy tekst do

Logopeda radziNauka czytania może

być przyjemna

mikrofonu i zapisujemy plik. To tylko tyle, a ileż daje możliwości!

Naturalnie zaraz po nagraniu każdy chce siebie usłyszeć, dowiedzieć się, jak mu po-szło. Należy od razu wytłumaczyć dzieciom, że usłyszą swój głos nieco zmieniony, mię-dzy innymi dlatego, że urządzenia przetwa-rzając mowę zmieniają jej barwę. Dobrze jest omówić z dziećmi nagranie: co wyszło dobrze, a co można poprawić. Zazwyczaj

Coraz częściej szkolne pracownie są wyposażone w sprzęt komputerowy i różnorodne urządzenia multimedialne. Czasem mamy możliwość korzystania z najnowocześniejszych zdobyczy techniki, częściej jednak jest to sprzęt kil-kuletni. Zawsze jednak przyciąga uwagę naszych uczniów. Podpowiadamy, jak uatrakcyjnić zajęcia i zastąpić zwykłe żmudne ćwiczenia pracą z komputerem.

każdy uczeń prosi o możliwość powtórne-go nagrania, sam nabiera chęci do pracy nad tempem, intonacją czy dykcją.

A jakie teksty, zamiast tradycyjnych czy-tanek, możemy zaproponować uczniom? W internecie znajdzie się wiele ciekawych stron dla dzieci. Wystarczy powiększyć tekst na monitorze, aby dziecko lepiej wi-działo litery i zabawa gotowa. Moi ucznio-wie lubią wcielać się w rolę prezenterów

79luty/marzec 2012

przedstawiających wiadomości, czytają więc i nagrywają ciekawostki (Dzisiaj ze szkoły nr… wiadomości przedstawi państwu Adam Nowak). Przykłady stron z takimi „newsami” to np.: ciekawostki.eu, cieka-wostka.pl, czywiesz.pl, przyroda.polska.pl, twojezwierzaki.org. Możemy też wy-korzystać strony internetowe z wierszami i baśniami dla dzieci, np.: wierszykidla-dzieci.pl, wierszedladzieci.pl, basn.pl, bajki.info. Być może niektóre dzieci będą wolały czytać przepisy kulinarne bardzo cie-kawie przedstawione graficznie w formie gry na stronie tajemniczakuchnia.edziecko.pl. Jeżeli w pracowni nie mamy dostępu do in-ternetu, dobrze wykonać wcześniej zrzuty ekranu.

Komiks, słuchowisko i echo

Można też przygotować slajdy z teksta-mi do czytania dla dzieci. Da nam to moż-liwość dostosowania tematyki i stopnia trudności do wieku i możliwości uczniów. Takie slajdy dzieci chętnie przygotowują na zajęciach oraz ilustrują je dowolną grafiką w PowerPoincie. Mogą później przedsta-wić prace innym, przeczytać teksty swoje i kolegów. Łatwo je opublikować. Ze zbio-ru takich właśnie prac powstała w mojej

szkole witryna z „łamańcami językowymi” (https://sites.google.com/site/logofigle).

Jeżeli zamierzamy doskonalić z dziećmi intonację, polecam wykorzystanie dialo-gów. Rozmówki takie znajdziemy w goto-wych kursach językowych. Na zajęciach z dziećmi korzystam z ingla.pl (Angielski w piżamie), wykorzystując tylko polską wer-sję różnorodnych sytuacji. Gotowe scenki dzieci chętnie przedstawiają w formie komik-sów. Bardzo wiele możliwości ich tworzenia daje np. serwis toondoo.com. Na temat tworzenia komiksów w ten sposób można przeczytać na stronie 28. Po przygotowaniu historyjki obrazkowej uczniowie wcielają się w role bohaterów i tworzą dubbing, użycza-jąc swoich głosów.

Gdy nasi uczniowie oswoją się już z mi-krofonem, nagrywaniem mowy, dialogami, możemy przejść do tworzenia minisłucho-wisk z kilkoma bohaterami, dodawać tło muzyczne i inne dźwięki.

A jak skorzystać z nagrań, które już wspólnie z uczniami przygotowaliśmy? Mogą nam służyć jako dokumentacja po-stępów w nauce czytania, pracy nad wymo-wą, stają się motywacją do dalszych ćwi-czeń. Łatwo też zastosować je jako ścieżkę dźwiękową w krótkich filmikach, stwo-rzonych na przykład w programie Photo Story 3 (dokładne informacje na stronie uczenowoczesnie.pl oraz w poprzednim numerze).

Na uwagę zasługuje też program prze-znaczony do poprawy płynności mowy

w terapii jąkania: Komputerowy korek-tor mowy, zwany też echokorektorem. Jego działanie polega na tym, że oso-ba mówiąca słyszy własną wypowiedź z minimalnym opóźnieniem (jak echo). Sprawdza się świetnie jako „symulator mowy mikrofonowej”. Chętnie korzy-stają z niego dzieci przygotowujące się do występu na uroczystościach szkolnych. Echokorektor pozwala w zaciszu znanej dziecku pracowni stworzyć warunki aku-styczne identyczne do tych, jakie panują w sali gimnastycznej. Ćwicząc tekst z ta-kim programem dzieci w sposób łatwy i przyjazny uczą się mówić powoli oraz wy-raźnie. Jednoczesne cyfrowe nagrywanie mowy daje dodatkowy efekt autokontroli. Program można bezpłatnie pobrać ze strony orator.lome.pl (Orator – trening płynności mowy) i za pomocą czterech suwaczków do-stosować ustawienia do naszych potrzeb.

To oczywiście tylko kilka rozwiązań, któ-re pomogą dzieciom przezwyciężać niechęć do ćwiczeń w czytaniu. Nasi uczniowie na pewno znajdą jeszcze inne sposoby, gdy tylko brak tej umiejętności przeszkodzi im w zdo-byciu kolejnego poziomu w ulubionej grze. Poznałam już niejedno dziecko, które liter nauczyło się właśnie po to, aby przeczytać in-formacje w grze – niekoniecznie edukacyjnej.

Wystarczy więc czasem odpowiednio przekierować naturalne zainteresowanie uczniów zabawami z komputerem, by w sposób łatwy i przyjemny osiągnąć zapla-nowane cele edukacyjne.

80 Uczę Nowocześnie

Rozpoczęty niedawno rok 2012 – we-dług niektórych teorii – ma zakończyć się wielkim kataklizmem, w tym serią przepięć i wyładowań spowodowanych nadaktyw-nością Słońca, w efekcie których większość urządzeń elektronicznych zostanie znisz-czonych. Zanim to jednak nastąpi, będzie-my mieli do czynienia z całą serią drobnych usterek pojedynczych stacji roboczych, skutkujących utratą danych zapisanych w ich elektronicznych pamięciach. Patrząc z perspektywy globalnej – pojedyncza awa-ria nie zasługuje na większą uwagę. Jed-nakże dla wielu użytkowników kompute-rów utrata danych to ich osobisty koniec świata, a brak dostępu do strategicznych z punktu widzenia funkcjonowania przed-siębiorstwa danych może prowadzić do strat porównywalnych do efektu wywoła-nego przez kataklizm.

To nie koniec świata

W pamięciach elektronicznych (dys-kach komputerowych, masowych pa-mięciach przenośnych, pendrive’ach, kartach) przechowywane są niezliczone ilości informacji, a wśród nich cenne dane firmowe, mające wartość sentymentalną zdjęcia czy chronione prawem informacje dotyczące naszych danych osobowych lub dostępu do rachunków bankowych. Co-raz mniej osób przechowuje dane w innej postaci niż elektroniczna i chyba nikt już nie wyobraża sobie funkcjonowania nawet niewielkiej firmy bądź instytucji bez tego podstawowego narzędzia pracy. Trudno się dziwić, gdzież bowiem przechowywać te stosy dokumentów? Przeciętnej wiel-

Co w dysku piszczy

Marek Jakubowski

Wnętrze dysku – talerz magnetyczny i głowica.

Wnętrze dysku – elektronika sterująca.

Odzyskiwanie danych

81luty/marzec 2012

kości dysk twardy jest w stanie pomieścić równowartość zawartości kilku tysięcy se-gregatorów z dokumentami.

Wśród specjalistów z branży data reco-very (odzyskiwania danych) mówi się, że użytkownicy komputerów dzielą się na tych, którzy wykonują systematyczne kopie zapasowe oraz tych, którzy dopiero będą je wykonywać. Biorąc pod uwagę fakt, iż z każdym dniem przybywa komputerów i ich użytkowników, twierdzenie to jest w pełni uzasadnione. Statystycznie, można się spodziewać, iż prędzej czy później każdy, kto używa komputera spotka się z jego awa-rią skutkującą brakiem dostępu do zawarto-ści dysku twardego. Tyle że nie każdy będzie musiał je odzyskiwać.

A przyczyn utraty danych jest wiele – od awarii sprzętu wynikających z jego wad bądź zwyczajnego zużycia, przez przepięcia w sieci po błędy samych użytkowników. Tych ostatnich jest chyba najwięcej – pośpiech, nieuwaga, brak odpowiedniej wiedzy, a czę-sto też zaniedbania i odkładanie wykonywa-nia kopii zapasowych na później sprawiają, że w najmniej odpowiednim momencie traci-my dostęp do naszych dokumentów.

Mimo że w zasobach internetu można znaleźć wiele informacji na temat odzyski-wania danych, to niestety żadna z nich nie będzie na tyle konkretna, by z poważnymi przypadkami awarii sprzętu poradzić sobie we własnym zakresie, w zaciszu domowego ogniska.

Ale cóż to za przeszkoda dla domoro-słych ekspertów: „przecież odzyskiwanie nie może być takie skomplikowane” – my-ślą sobie i zaczynają działać. Podłączają dysk raz za razem z nadzieją, że za którymś wreszcie zaskoczy, co niejednokrotnie po-głębia usterkę, a niekiedy wręcz zamyka drogę do przywrócenia dostępu do da-nych. „Nie udało się, do tego jeszcze ten dziwny dźwięk… no cóż, trzeba otwierać, nie może to być trudne, w końcu to nie operacja na otwartym sercu”. Nic bardziej mylnego. Proces odzyskiwania danych w tych najpoważniejszych przypadkach fizycznych uszkodzeń nośników wymaga wiedzy, doświadczenia, zaawansowanych

narzędzi, odpowiedniego zaplecza tech-nicznego oraz laboratoryjnych warunków pracy, zbliżonych do tych, w których od-bywa się produkcja nośników.

Na szczęście awaria nośnika i brak do-stępu do informacji nie muszą oznaczać ich bezpowrotnej utraty. Firmy takie jak Streamdata.pl od lat zajmują się profesjo-nalnym odzyskiwaniem danych z wszelkich rodzajów nośników dla wszystkich grup uszkodzeń, a ich skuteczność jest wysoka.

Samo życieCykl naszych artykułów będzie opie-

rał się na opisach typowych przypadków uszkodzeń dysków twardych, zarówno tych powstałych samoistnie, często na skutek zaawansowanego wieku sprzętu kompu-terowego czy wad technologicznych, jak też powstałych przy niekiedy rozmyślno--spontanicznym zaangażowaniu samych użytkowników. Czasami nawet najbardziej

wybujała wyobraźnia nie podsunęłaby sce-nariuszy, które pisze życie przy udziale fan-tazji właścicieli komputerów. A pokrętnych historii tworzonych na potrzeby zmycia winy własnej i zatuszowania udziału w uni-cestwieniu dysku twardego nie powstydził-by się sam Sherlock.

W kolejnych odsłonach przeprowadzimy Państwa przez krótką historię nośników i rozwoju rynku data recovery, wskażemy na przyczyny utraty danych oraz poradzimy, jak się ich wystrzegać oraz co należy zrobić w przypadku usterki nośnika. Opiszemy najczęstsze awarie, wytkniemy zaniedba-nia towarzyszące utracie danych i najczęst-sze błędy popełniane przez użytkowników oraz popisy samych producentów nośni-ków, wskażemy też na aktualne tendencje panujące na rynku odzyskiwania danych, polecimy narzędzia do samodzielnej pracy z dyskami. A to wszystko wzbogacone zosta-nie o najciekawsze przypadki utraty danych okraszone licznymi zdjęciami.

Profesjonalne stanowiska odzyskiwania danych z nośników uszkodzonych w różny sposób w warszawskim laboratorium fi rmy Streamdata.pl.

Biblioteka dysków - dawców elemen-tów zastępczych. Z niej fi rma korzy-sta, gdy trzeba wymienić uszko-dzoną elektronikę w dysku klienta.

Uczę Nowocześnie82

Opiekunowie szkolnych pracowni

Usługi działające w chmurze to synonim usług działających w sieci internet. Inaczej mówiąc: to usługi, które nie wymagają in-stalacji żadnych aplikacji na komputerach. Do ich uruchomienia wystarcza urządzenie z zainstalowaną przeglądarką internetową i dostępem do sieci.

Serwer do wynajęcia

Większość z nas korzysta z takich usług nawet nie wiedząc, że „pracuje w chmu-rach” – by nie powiedzieć, że w nich buja. Gdy sięgamy do konta bankowego i robimy przelew używając przeglądarki internetowej – korzystamy z aplikacji online, czyli usługi w chmurze. Jeśli odbieramy pocztę elektronicz-ną przez stronę WWW – tak samo. W obu wy-padkach nie instalujemy aplikacji na swoim urządzeniu. Uruchamiamy jedynie aplikację działającą na bliżej nieokreślnym komputerze w sieci internet – serwerze. Ma to dodatkową zaletę. Nawet jeśli pracuję na komputerze, który do mnie nie należy (np. w szkole, kafej-ce internetowej, hotelu) to nadal mam dostęp do używanych przez siebie aplikacji, usług czy dokumentów. Dla przeciętnego użytkownika ma to olbrzymie zalety.

Podobnie sytuacja wygląda, gdy chce-my uruchomić usługę (np. serwis WWW, blog, pocztę elektroniczną, portal społecz-nościowy, platformę zdalnego nauczania)

Chmura kontra serwer szkolny

Chmura, chmura obliczeniowa, usługi w chmurze – to sformułowania, z któ-rymi spotykamy się od dłuższego czasu na co dzień. Czym owa chmura jest? Czy jest przydatna w szkole? Czy może zastąpić szkolny serwer? Czy to tylko nowy chwyt marketingowy?

i to niezależnie, czy jako osoba prywatna, czy jako instytucja. Uproszczony klasycz-ny scenariusz zakłada wtedy inwestycje w sprzęt, oprogramowanie serwerowe, po-rządne łącze (umożliwiające nie tylko po-bieranie ale i szybkie wysyłanie informacji do sieci), skonfigurowanie systemu, uru-chomienie usługi. Potem trzeba się jeszcze martwić, czy będzie działała 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Takie po-dejście najczęściej nie ma sensu, o ile nie jesteśmy dużą korporacją lub firmą żyjącą z usług internetowych. Koszty inwestycji i obsługi tego typu instalacji są olbrzymie. W dodatku obsługa powinna być perma-nentna, bo internet nigdy nie śpi. Nie ma wakacji. Nie ma ferii.

Nawet duże firmy często korzystają z innego rozwiązania: wynajmują serwer dla swojej usługi. Większość z nas wie, że w celu uruchomienia np. strony WWW nie trzeba kupować serwera. Wystarczy wynająć na nim miejsce u hostera – firmy świadczą-cej takie usługi. W niektórych przypadkach nawet nie musimy za to płacić.

Istnieje olbrzymia liczba serwisów ofe-rujących różnorodne aplikacje i usługi działające w sieci. Pokrywają dużą część naszego zapotrzebowania. Część z nich jest kierowana do edukacji. Część jest bezpłatna. O niektórych pisaliśmy w poprzednim nu-merze Uczę Nowocześnie, opisy innych znalazły się w bieżącym. Kolejne na pewno będziemy jeszcze nie raz zamieszczać na ła-mach pisma.

Za i przeciwCzy to oznacza koniec szkolnych serwe-

rów? Czy usługi w chmurze mogą zastąpić serwer szkolny?

Wszystko zależy od tego, jaka usługa jest nam potrzebna i jakie są warunki w naszej szkole. W dalszej części artykułu rozważamy konkretne przypadki i wyjaśniamy, czy do ich obsłużenia lepiej nadają się w przypadku prze-ciętnej szkoły serwisy oferowane w chmurze czy na lokalnym, szkolnym serwerze.

Zastanawiając się nad konkretną usługą należy wziąć pod uwagę przede wszystkim następujące parametry:

- koszty vs. możliwości,- wygoda obsługi,- dostęp do usługi, czyli dostępne łącze

sieciowe,- zgodność z prawem – szczególnie

z ustawą o ochronie danych osobo-wych, gdybyśmy daną usługę chcieli zamieścić na serwerze poza szkołą.

Ogólna zasada mówi, że jeśli chcemy uru-chomić dla szkoły usługę, która powinna być dostępna przede wszystkim z sieci zewnętrz-nej (internetu) – opłaca się skorzystać z usług w chmurze. Usługi te zapewniają zazwyczaj lepszą dostępność naszego serwisu w inter-necie, niż możemy to osiągnąć w warunkach szkolnej serwerowni. Szczególnie chodzi tutaj o parametry łącza do sieci internet. Na drugim zaś miejscu należy wziąć pod uwagę konieczność zapewnienia obsługi technicznej

Janusz S. Wierzbicki

83luty/marzec 2012

i administracyjnej serwera. Jeśli coś wysiądzie na naszym szkolnym serwerze w weekend lub w wakacje, a usługa jest potrzebna (np. poczta elektroniczna, strona www szkoły, platforma nauczania zdalnego) – wówczas odpowie-dzialna osoba jest ściągana z urlopu. Gdy ko-rzystamy z chmury – nie mamy tego proble-mu, bo ciągłość pracy zapewnia usługodawca.

W przypadku usług świadczonych na terenie szkoły, które zazwyczaj wymagają lokalnego serwera, sprawa wygląda inaczej. Gdy serwer znajduje się w szkole, wówczas wewnątrz sieci lokalnej zapewnia szybszy dostęp i realizację poszczególnych usług. Do komunikacji z nim uczniowie nie wyko-rzystują łącza internetowego, które w takich przypadkach jest wąskim gardłem. Odpada-ją też ewentualne wątpliwości prawne doty-czące choćby ochrony danych osobowych lub praw autorskich. Do takich usług można zaliczyć np. przechowywanie dokumentów, nad którymi uczniowie pracują na lekcjach, obrazy systemu stacji roboczych, kopie za-pasowe dokumentów i baz danych.

Jednak sytuacja nie zawsze jest tak prosta. Zastanówmy się nad konkretnymi przypad-kami.

Przechowywanie dokumentów uczniowskich

Dokumenty, z których uczniowie korzy-stają na lekcjach (zarówno przygotowane dla nich przez nauczycieli, jak i opracowane sa-modzielnie) powinny być przechowywane na szkolnym serwerze. Zazwyczaj łącze do sieci internet nie zapewnia komfortu pracy z dokumentami trzymanymi w usługach ze-wnętrznych. O ile pobieranie dokumentów, szczególnie niewielkich, prawdopodobnie nie będzie sprawiało kłopotów, o tyle ich publikacja – tak. Szczególnie, gdy nadejdzie koniec lekcji i wszyscy jednocześnie będą usiłowali zapisać swoje dzieło. Szkolne łącze

Prezentacja działająca w przeglądarce internetowej Safari w usłudze Microsoft Live@edu (tryb edycji).

do internetu zostanie przeciążone a operacja może potrwać kilka-kilkanaście minut.

Usługa w chmurze jednak może być w tym przypadku wykorzystana w inny sposób. Na przykład w celu publikacji dla uczniów prac domowych, dodatkowych materiałów i dokumentów. Uczniowie mogą także zapisywać niedokończone za-dania, dokumnety, celem dalszej pracy nad nimi w domu. Jeśli to oni będą decydowali co i kiedy zapiszą, a nie będziemy tego robili jednocześnie, wówczas taka usługa okaże się bardzo przydatna w szkole.

WebApps, czyli aplikacje online

Czy możliwe jest dzisiaj darmowe korzy-stanie (bez instalacji) z aplikacji typu Word na komputerze z Linuksem, Windows lub Mac OS X? Tak. Wystarczy przeglądarka internetowa. Gdzie jest haczyk? Na dobrą sprawę – nigdzie. Znajdziemy nawet specjal-

ne darmowe wer-sje umożliwiają-cych to serwisów przeznaczonych specjalnie dla sek-tora edukacyjne-go. Czy jest więc sens kupować i/lub instalować aplikacje typu edytor tekstu, ar-kusz kalkulacyj-ny czy program do prezentacji na szkolnych kom-puterach? Niestety – tak.

Uczę Nowocześnie84

Powody są dwa. Po pierwsze, nadal apli-kacje oferowane przez przeglądarkę mają ograniczoną funkcjonalność w stosunku do instalowanych na komputerze. Nie damy rady pokazać na ich przykładzie zaawanso-wanych funkcji. Po drugie – problem łącza. Jeśli wszyscy uczniowie jednocześnie zechcą skorzystać z aplikacji działających w przeglą-darce internetowej, prawdopodobnie będą one działać na tyle wolno, że praca stanie się niemożliwa.

Chmurę w tym wypadku można wyko-rzystać jak w poprzednim przykładzie. War-to, szczególnie jeśli jest to bezpłatne, sko-rzystać z niej, by umożliwić uczniom pracę nad prezentacjami, referatami, arkuszami obliczeniowymi w domu, bez konieczności zakupu czy instalacji dodatkowych aplikacji. Poza tym aplikacje te często wyposażone są w opcję pracy zespołowej, co doskonale wpisuje się w realizację projektów edukacyj-nych.

N@ jednym koncie

Komunikacja i poczta elektroniczna dla uczniów i nauczycieli to przykłady usług, które zdecydowanie lepiej uruchomić w chmurze. Argumentów jest kilka. Na po-czątek ekonomiczny – szkoła nic za to nie zapłaci (na rynku działa kilku usługodaw-ców mających specjalną bezpłatną ofertę dla edukacji). Po drugie, odpada obsługa tech-niczna i problem niedziałającego serwera w wakacje. Po trzecie, obsługa takiego sys-temu zazwyczaj jest znacznie prostsza niż w przypadku szkolnego serwera. Te same konta służą do komunikacji na żywo (czat, konferencje wideo), jak i do poczty elektro-nicznej. Wszystko w domenie szkoły.

Wątpliwości, jakie mogą się w tym przy-padku pojawić, dotyczą prawnego aspektu funkcjonowania takiej usługi. Ale przecież

nie musimy przechowywać na kontach pocztowych danych osobowych.

WWW chmurzeSzkolna strona WWW lub platforma

zdalnej edukacji to klasyczne usługi, które warto uruchomić w chmurze. W zależno-ści od tego, do czego szkolna witryna ma być użyta (czy ma zawierać tylko podsta-wowe informacje na temat szkoły, czyli być jej wizytówką, czy ma być rozbudo-wanym serwisem), bez trudu znajdziemy odpowiednią ofertę. W przypadku prostej wizytówki zapewne uda się znaleźć wersję bezpłatną. W drugim przypadku można dobrać usługę, której koszt nie przekro-czy kilkuset złotych rocznie. Dopiero przy bardzo rozbudowanych projektach lub korzystaniu z usług oferujących dodatko-wo dostęp do gotowych treści edukacyj-nych koszt może być większy.

Prezentacja działająca w przeglądarce internetowej Safari w usłudze GoogleApps (tryb edycji).

85luty/marzec 2012

WskazówkaMożna założyć, że uczniowie będą przechowywali swoje dokumen-ty na lokalnych komputerach lub podłączali do nich swoje nośniki pamięci USB. Jednak jest to roz-wiązanie niewygodne. Jeśli uczeń zapomni pamięci USB – nie będzie miał dostępu do swoich danych. Warto także wziąć pod uwagę, że coraz częściej będziemy pra-cować w szkole na urządzeniach przenośnych (np. tabletach). Nie zawsze da się do nich podłączyć zewnętrzną pamięć, a wbudowa-nej mają niewiele. Podłączanie uczniowskich pamięci USB do szkolnych komputerów może bu-dzić wątpliwości, bo zawsze wiąże się ze zwiększeniem ryzyka zain-fekowania przyniesionymi z domu wirusami. Dlatego lokalny serwer przechowujący pliki z danymi użytkowników, chroniony syste-mem antywirusowym, wydaje się znacznie lepszym rozwiązaniem.

Problem adminaZarządzanie szkolnymi komputerami

oraz kontami użytkowników to problem dobrze znany każdemu szkolnemu admi-nistratorowi. W większości przypadków do zarządzania komputerami i użytkownikami lepiej nadaje się serwer lokalny niż usługa w chmurze. Po pierwsze, z powodu łączy, które zapewnią znacznie szybszy dostęp do lokalnego serwera.

Po drugie, w przypadku kont uczniow-skich wątpliwości budzić może kwestia ochrony danych osobowych – choć tutaj wiele zależy od tego, jak konta są skonfigu-rowane i jakie zapisy znajdą się w szkolnym regulaminie. Po trzecie – z powodów czysto

administratorskich – lokalny serwer podłą-czony do szkolnej sieci będzie miał sporo zalet. Zaliczymy do nich między innymi możliwość:

- przechowywania i odtwarzania obra-zów systemu operacyjnego stacji robo-czych (szczególnie w szkolnych labora-toriach komputerowych),

- instalacji systemu na stacjach robo-czych,

- tworzenia i przechowywania kopii bez-pieczeństwa,

- dystrybucji aktualizacji oprogramowania.Główną zaletą będzie w tym wypadku

wielokrotnie szybszy dostęp do serwera po-przez sieć lokalną w porównaniu z łączem internetowym.

Niekiedy jednak warto zastanowić się nad zastosowaniem rozwiązań działających w chmurze a służących do zarządzania sta-cjami roboczymi. Takie usługi mogą być bardzo przydatne, gdy szkoła ma kilka bu-dynków oddalonych od siebie i trzeba zarzą-dzać znajdującymi się w nich komputerami. System działający w chmurze może wtedy znacznie ułatwić zadanie.

Zdjęcia, fi lmy i notatki

Kalendarze, notatki, galerie fotografii i multimedia – to usługi, które lepiej jest udostępnić w chmurze. Istnieje wiele darmowych rozwiązań oferujących taką funkcjonalność. Wiele z nich jest zinte-growanych z innymi usługami, takimi jak poczta, aplikacje online czy dysk sieciowy. Istnieją ich bezpłatne wersje dla edukacji. A są to usługi, do których chcemy mieć dostęp nie tylko w szkole, a przede wszyst-kim poza nią. Na domowym komputerze czy w telefonie. Zawsze. Fotografiami, multimediami, jak również kalendarzami czy notatkami często chcemy się dzielić. Nie tylko w ramach zadań czy projek-tów, ale też ze znajomymi, przyjaciółmi czy rodziną.

Własny obłokNiekiedy dobrym pomysłem jest uru-

chomienie własnej chmury, czyli skon-figurowanie i udostępnienie uczniom i nauczycielom usług działających na szkolnym serwerze poprzez sieć internet. Warunkiem jest posiadanie odpowiednie-go łącza, umiejętność zarządzania danym serwisem oraz utrzymanie go w pracy cią-głej – również podczas wakacji, świąt, ferii i weekendów. Stworzenie swojej pry-watnej minichmury możliwe jest nawet w domu, a co dopiero w szkole. O takich rozwiązaniach wspomina w swoim arty-kule praktyk: dyrektor szkoły, nauczyciel informatyki i administrator rozbudowanej szkolnej infrastruktury w jednej osobie – Dariusz Stachecki (str. 88).

Usługi w chmurze można także wy-korzystać do synchronizacji komputerów i urządzeń. Nie chodzi tylko o pocz-tę, kalendarz czy notatki, lecz o wszyst-kie dokumenty – tekstowe, pdf, zdjęcia, muzykę, filmy, arkusze czy prezentacje. Dzięki chmurze możemy mieć te same dokumenty w komputerze służbowym, laptopie i telefonie – niezależnie od za-instalowanych systemów operacyjnych. Chmura pozwala wymieniać dokumenty między Windows XP, Vista, 7, Windows Phone, iOS, Mac OS X, Androidem. Dzięki niej zawsze będziemy aktualni. I będziemy mieć kopię bezpieczeństwa (o tym, dlaczego warto ją mieć, pisze Ma-rek Jakubowski na str. 81).

Warto pamiętaćUsługi świadczone w chmurze jeszcze

długo nie zastąpią w pełni serwera dzia-łającego w sieci lokalnej. Serwer lokalny jednak nie zdoła sprostać wszystkim usłu-gom, jakie dzisiaj możemy i powinniśmy wykorzystywać w szkole. Byłoby to nie-ekonomiczne. Dlatego należy się spo-dziewać, że przez pewien czas będziemy

Uczę Nowocześnie86

korzystali z obu rozwiązań do realizacji różnych celów.

Wybierając konkretne rozwiązania w chmurze warto zawsze mieć na uwadze kilka aspektów. Jeśli chcemy założyć konta dla każdego z uczniów – dobrze, by dało się zintegrować system kont istniejących na lo-kalnym serwerze z tym, który będzie funk-cjonował w chmurze.

Dobrze, aby z usług w chmurze można było korzystać niezależnie od posiadanego w szkole i w domu systemu operacyjnego i oprogramowania.

Wybierając usługodawcę dla prowadze-nia szkolnej strony WWW kierujmy się rozwiązaniami otwartymi. Takimi, któ-re pozwolą nam przenieść nasz serwis do innego usługodawcy, jeśli dotychczasowy przestanie nam z jakichś powodów odpo-wiadać.

W kolejnych numerach postaramy się opisać, w jaki sposób uruchomić i skonfi-gurować usługi zintegrowane – oferujące większość z opisanych w tym artykule funk-cjonalności.

UwagaCzy skoro nie korzystamy z serwera w nocy, bo usługi przenieśliśmy do chmury, wychodząc ze szkoły możemy wyłączać szkolny serwer? Zdecydowanie nie należy tego robić. Większość serwerów domyślnie skonfi gurowana jest tak, aby w godzinach najmniejszego obciążenia, a więc zazwyczaj nocą, wykonywać wszelkie zaplanowane prace serwi-sowe. Oznacza to, że nocą, gdy jest najmniej użytkowników, serwery wykonują aktualizacje, porządkują dyski i bazy danych, zapisują kopie bezpieczeństwa. Jeśli nie zmienimy ich konfi guracji i zaczniemy wyłą-czać serwer na noc, po pewnym czasie zacznie gorzej (wolniej i mniej stabilnie) pracować, by w końcu nawet ulec awarii. Jeśli nie jesteśmy pewni gdzie i jaką konfi gurację trzeba zmienić, by czynności te były wy-konywane na serwerze wówczas, gdy jest włączony – nie wyłączajmy go wychodząc ze szkoły.

Rozwiązania zintegrowane

Microsoft Live@edumicrosoft.com/poland/edukacja/liveatedu

Zawiera między innymi: pocztę, kalendarze, no-tatki, komunikator, dysk sieciowy o pojemności 25 GB dla każdego użytkownika, aplikacje on-line (edytor tekstu, arkusz obliczeniowy, rozbu-dowany notes, program do prezentacji). Możliwa jest integracja z mobilnym i stacjonarnym pakie-tem Microsoft Offi ce. Możliwa jest współpraca grupowa. Łatwa integracja ze szkolnym serwe-rem działającym w systemie Windows. Istnieje zestaw aplikacji współpracujących z usługami – Windows Live Essential. Usługi pozwalają na

synchronizację dokumentów użytkownika po-między siecią a wieloma urządzeniami (kompu-terami, telefonami komórkowymi).

Google Apps dla edukacjiwww.google.com/apps/intl/pl/edu/

Zawiera między innymi: pocztę, kalendarze, komunikator, aplikacje online, (edytor tekstu, arkusz obliczeniowy, notes, program do pre-zentacji, rysunki, tabele, formularze), strony in-ternetowe, grupy. Oferuje współpracę grupową.

W sieci istnieją także inne usługi, często rów-nież w wersji dla szkół, płatne i bezpłatne, jed-nak opisane wyżej oferują kompleksowy i bez-płatny zakres funkcji.

Bezpłatne usługi w chmurze dla edukacji i osób indywidualnych

87luty/marzec 2012

Na biurku, w plecaku czy w kieszeni

– dokumenty zawsze w zasięgu ręki

Usługi w chmurze obliczeniowej coraz częściej goszczą w naszych domach i szkołach. Powszechnie korzystamy z chmury zaglądając do dziennika lek-cyjnego, sprawdzając stan konta, wykonując przelewy, robiąc w sieci zaku-py, korzystając z portali społecznościowych. Używamy też poczty elektronicz-nej czy nawet redagujemy dokumenty posługując się aplikacjami dostępnymi w chmurze. Jak jeszcze możemy ją wykorzystać, aby mieć dostęp do ważnych dokumentów gdziekolwiek jesteśmy? Jak dzięki niej możemy współdzielić za-soby? Jak usprawnić pracę grupową z innymi nauczycielami lub uczniami? Odpowiedź na to pytanie jest jedna: bardzo prosto i całkiem za darmo!

Dariusz Stachecki

Era urządzeń mobilnych nie tylko puka do bram każdej polskiej szkoły, ale dzięki temu, że niektóre z nich uchyliły już lek-ko drzwi, rozgościła się tam wygodnie i ma się coraz lepiej powodując, że korzystanie z TIK (technologii informacyjno-komuni-kacyjnych) staje się coraz przyjemniejsze i powszechniejsze. Tegoroczne targi BETT w Londynie wyraźnie pokazały, że mobil-ne technologie, a zwłaszcza wszechobecny iPad, jest nie tylko narzędziem do kon-sumpcji treści, ale do ich kreacji. Za pomocą małego i poręcznego urządzenia możemy tworzyć dokumenty niczym nie różniące się od tych, które „produkują” komputery sta-cjonarne, ba, często edycja prezentacji czy arkusza kalkulacyjnego za pomocą tabletu jest bardzo wygodna i po prostu sprawia przyjemność.

W szkole natomiast powinna obowiązy-wać zasada „3i” – innowacyjność, interak-tywność i intuicyjność. Skorzystajmy z niej.Dziś, aby przeprowadzić ciekawą lekcję wcale nie trzeba mieć do dyspozycji znako-micie wyposażonej pracowni komputero-wej z najlepszym i najszybszym sprzętem. Często wystarczy telewizor, laptop, rzutnik

czy kilka telefonów komórkowych, które pozwolimy wyjąć z kieszeni uczniom. Nie zakazujmy im używania ich, tylko skorzy-stajmy z tego, że technologia jest obecna, że niesie za sobą duży potencjał. Przecież można sfilmować doświadczenie na lekcji fizyki, zrobić zdjęcie preparatu pod mikro-skopem, zarejestrować dialogi na lekcjach języka obcego, nagrać ciekawe wypowiedzi czy przeprowadzić wywiad. Wszystko zależy od tematu, od charakteru zajęć, ale w rów-nej mierze też od naszych pomysłów, naszej kreatywności i innowacyjności. Spróbujmy wyzwolić ją w naszych uczniach. Technolo-gia bardzo nam w tym pomoże.

Aby skutecznie korzystać z mobilnych technologii i integrować jej możliwości i zasoby z różnego typu sprzętami w szkole i w domach naszych uczniów potrzebne są rozwiązania, które zapewnią dostęp do do-kumentów bez względu na to, czy na na-szym komputerze zainstalowany jest Win-dows XP, Windows 7, Mac OS X, czy mamy tablet z Androidem, iOS, czy może telefon Blackbery, HTC lub iPhone.

Janusz Wierzbicki w swoim artykule (na stronie 83) rozważa, na ile chmura oblicze-

niowa już zadomowiła się w warunkach szkolnych i czy będzie mogła zastąpić kla-syczne szkolne serwery. Wskazuje te obszary funkcjonowania szkoły, w których usługi dostępne w chmurze sprawdzają się znako-micie, pisze także o tym, że często z punktu widzenia bezpieczeństwa i zapewnienia nie-zawodności warto niektóre funkcje szkol-nych serwerów przenieść do chmury, zlecić ich utrzymanie zewnętrznym hosterom, którzy mają niewspółmiernie większe moż-liwości zapewnienia wysokiego poziomu tych usług, przeważnie też dysponują o wie-le bardziej wydajnym łączem internetowym niż szkoła.

Gdy nie mamy swoich komputerów

Nasza przestrzeń w chmurze to taki dysk dostępny w sieci. Jest jak pendrive, którego nie sposób zapomnieć zabrać z domu, zo-stawić w innych spodnich lub zwyczajnie

Uczę Nowocześnie88

zgubić. Chmura sprawia, że nasze materia-ły dostępne są nawet wtedy, gdy nie mamy przy sobie swoich komputerów. Większość usług zapewniających dostęp do dokumen-tów ma możliwość dostępu dzięki przeglą-darkom internetowym. Jeśli nie mamy przy sobie swojego komputera, tabletu czy nawet smartfona, możemy skorzystać z dowolnego komputera. Wystarczy podejść do szkolnej biblioteki i skorzystać z urządzenia, jakie się tam znajduje. Nie musimy się zastanawiać, jaki to komputer: czy jest to PC, Mac czy może terminal. Nie jest ważne, jaki ma zain-stalowany system operacyjny: czy jest to jakaś wersja Windows, Mac OS czy może Linux. Zazwyczaj również nie musimy się zastana-wiać, jaka przeglądarka jest zainstalowana w tym komputerze. Większość serwisów działa doskonale zarówno na Internet Explo-rerze, Firefoxie, Safari czy Google Chro-me. Dostęp do naszych plików może być równie prosty jak korzystanie z Facebooka czy Naszej Klasy. Wystarczy uruchomić przeglądarkę, wpisać adres serwisu, podać swoje dane dostępowe i już.

Usługi w chmurze często też oferują możliwość edycji dokumentów dzięki apli-kacjom dostępnym za pomocą przeglądarki. Takie możliwości ma między innymi chmu-ra od Microsoft czy Google. Dzięki temu nie tylko możemy swój dokument wysłać komuś pocztą, udostępnić, skopiować na przykład na klucz usb czy wydrukować. Możemy również dokonać w nim popra-wek, albo wręcz utworzyć nowy materiał na lekcję, zrobić notatki lub przygotować efektowną prezentację. Oczywiście mobilne aplikacje nie są tak bogate w funkcje jak ich odpowiedniki instalowane na komputerach, ale do większości zastosowań w zupełności wystarczają.

Udostępnianie dokumentów

Jedną z najważniejszych funkcji chmu-ry, która znakomicie sprawdza się w szko-le, jest możliwość współpracy w grupie i udostępnianie sobie różnych materiałów.

Często nad jednym projektem pracuje grupa uczniów. Co-raz częściej pracu-jemy też za pomocą metody projektów. W gimnazjach jest ona już od roku obo-wiązkową formą, którą zaliczyć musi każdy uczeń. Trud-no dziś wyobrazić sobie projekt, który prowadzony jest bez technologii. Dzięki rozwiąza-niom chmuro-wym dysponu-jemy ogromnym p o t e n c j a ł e m , który warto wykorzystać.

Podczas pracy z uczniami, gdy nadzo-rujemy ich projekt, musimy przygotować dla nich zadania, kontrolować postępy ich prac. Uczniowie często pytają nas o recenzję, proszą o pomoc. Chmura daje nam możliwość nanoszenia uwag bezpośrednio na do-kument stworzony przez uczniów. Na-uczyciel może pewne zasoby udostępniać całej klasie, grupie projektowej lub po-jedynczym uczniom. Udostępniać mo-żemy zdjęcia, dokumenty, prezentacje i inne materiały. Możemy również spra-wić, że nad jednym dokumentem będzie mogło pracować jednocześnie kilka osób. Takie możliwości daje nam między inny-mi Live@edu.

W załączonym do tekstu samouczku przeczytacie, w jaki sposób można udostęp-niać dokumenty za pomocą Dropboksa.

Czasami warto, aby niektóre doku-menty – prócz tego, że są w chmurze – były również fizycznie dostępne na lo-kalnym dysku komputera, a dostęp do

nich niekoniecznie odbywał się poprzez logowanie do serwisu internetowego z poziomu przeglądarki. Czy nie zdarzyło się wam, że dokument, który kliknęliście w internecie otwierał się i otwierał…?

Właśnie! Czasami po-łączenia internetowe są zbyt wolne do edycji dokumentu, bo prze-cież komputer musi za-ładować jeszcze specjal-ne oprogramowanie. Bywa też tak, że sieć lokalna działa na grani-cy swoich możliwości. A poza tym połączenie internetowe nie za-wsze jest możliwe. Czy

można uzyskać dostęp do dokumentów z chmury w inny sposób? Oczywiście.

Przecież o wiele bardziej naturalne i wygodne jest posługiwanie się systemem folderów w komputerze. Bez koniecz-ności utrzymywania ciągłego połączenia z siecią internet. Czy nie byłoby świetnie, gdyby dokument, który utworzyliśmy, po zapisaniu na dysku naszego komputera był dostępny od razu na dysku kompute-ra, który mamy w domu? A może jedno-cześnie będzie dostępny na iPadzie i bę-dziemy mogli go jeszcze przeredagować

Dzięki usługom w chmu-rze możemy sprawić, że dokument stworzony na komputerze w domu au-tomatycznie pojawi się na naszym laptopie, kom-puterze w szkole oraz na tablecie lub w telefonie.

Dostęp do zasobów w chmurze za pomocą serwisu internetowego z poziomu przeglądarki.

89luty/marzec 2012

– na przykład jadąc pociągiem? A co po-wiecie na to, że notatka z lekcji, którą przygotowujemy wspólnie z uczniami, za-pisuje się jednocześnie na dysku naszego komputera i dyskach domowych kompu-terów uczniów? A może jednocześnie tra-fia do pamięci telefonów, iPadów, iPodów, które mają w plecakach lub w kieszeniach? To jak najbardziej możliwe.

Producenci mobilnych urządzeń pro-ponują użytkownikom własne chmury, które doskonale sprawdzają się w obrębie własnych rozwiązań. Na przykład usługa iCloud od Apple potrafi automatycznie synchronizować dokumenty, pocztę, kalen-darze, notatki, czy nawet strumień zdjęć. W praktyce oznacza to, że zdjęcie wykona-ne za pomocą iPhone’a jest momentalnie synchronizowane i dostępne na MacBooku czy iPadzie.

Co zrobić, kiedy używamy urządzeń różnych producentów? Nadal jest to moż-liwe. Już dziś, już teraz i dla każdego! Taką usługę zapewnia nam Dropbox, który coraz powszechniej wykorzystywany jest w szko-łach. I, co ważne, jest usługą darmową.

Internetowy dysk

Dropbox jest aplikacją powiązaną z usłu-gą w chmurze. To bardzo wygodny dysk in-ternetowy, który może być synchronizowa-ny na komputerze stacjonarnym, laptopie, tablecie lub telefonie komórkowym. Ko-rzystanie z Dropboksa jest banalnie proste. Wystarczy dodać plik do folderu Dropbox zlokalizowanego na dysku naszego kompu-tera i już – aplikacja Dropbox sama zadba o to, żeby plik ten popłynął sobie w chmury, a stamtąd znalazł się błyskawicznie na dys-kach tych urządzeń, które są z usługą zsyn-chronizowane. Wystarczy więc, że wkleimy do folderu Dropbox plik, a za moment mamy go już na urządzeniu przenośnym. W dalszej części w dwóch samouczkach omawiamy uruchomienie i konfigurację usługi Dropbox.

Dodatkowe materiały można znaleźć na stronach uczenowoczesnie.pl oraz k12blog.edu.pl.

Gdy chmura to za mało

Czasem jednak warto się zastanowić nad uruchomieniem własnej chmury na szkol-nym serwerze. Powodów może być wiele. Jednym z nich jest np. używanie urządzeń mobilnych, takich jak tablety. Jeśli w szko-le mamy pracownię iPad lub nauczyciele i uczniowie ich używają, to przyda się do-datkowe miejsce na przechowywanie do-kumentów. Takim miejscem mogą być ser-wery obsługujące protokół WebDav. Dzięki niemu łatwo dostać się do dokumentów na serwerze zarówno z komputerów (z syste-mem Windows, Mac OS X czy Linux) jak również z poziomu urządzeń mobilnych – takich właśnie jak iPad czy iPhone. Inny powód to taki, że bardzo często aplikacje na mobilnych urządzeniach nie potrafią zapisywać tam, gdzie byśmy tego chcieli, a opcja wysłania dokumentu za pomocą poczty elektronicznej nie zawsze jest naj-lepszym wyborem. Wiele aplikacji oferuje opcję zapisu dokumentów bezpośrednio na serwer WebDav. Niestety, wiele chmur, np. SkyDrive, nie wspiera protokołu WebDav i trzeba stosować rozwiązania pośrednie (opiszemy je w kolejnych numerach Uczę Nowocześnie). Chmury, które oferują taką możliwość najczęściej za tę funkcjonalność pobierają opłatę (czasami niezbyt wysoką). W warunkach szkolnych może to być jednak bardzo istotną przeszkodą.

Uruchomienie takiego serwisu na szkol-nym serwerze i zapewnienie dostępu do niego uczniom i nauczycielom może być więc bardzo przydatne. Oczywiście wiąże się to z pewnymi wymaganiami dotyczą-cymi szkolnego serwera. Jego dostępności – a więc działania 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. No i łącza, które wytrzy-ma dodatkowe obciążenie. Przydałby się też administrator, który usługę skonfiguruje i będzie miał nad nią pieczę. Nie zawsze jest to możliwe.

Często bezpłatne konta na ser-werach obsługujących WebDav o pojemności 1 GB to praw-dziwy luksus, a przecież dzięki innym usługom, np. Microsoft Live@edu i działającej w jej ra-mach usłudze SkyDrive, może-my mieć dostęp do nawet 25 GB przestrzeni dyskowej. Zupełnie za darmo. Jednak Live@edu nie oferuje dostępu przez protokół WebDav. Dlatego przydatny był-by serwis, który będzie pośred-niczył, scalał kilka przestrzeni oferowanych przez różne usługi i dodawał do nich np. protokół WebDav. Czy istnieją tego typu serwisy? Oczywiście!Jednym z ciekawszych i użytecz-nych z punktu widzenia szkoły wydaje się serwis SMEStorage. Za pomocą tej usługi możemy korzystać z przestrzeni do prze-chowywania dokumentów, ale także podłączyć do niej inne posiadane przez nas usługi, na przykład SkyDrive z live@edu czy Dropbox. Dzięki temu zyska-my dostęp do naszych zasobów z jednego miejsca. Mało tego, możemy mieć ten dostęp z po-ziomu przeglądarki internetowej albo sprawić, że zasoby pojawią się w postaci dysku, który bę-dzie dostępny w aplecie kom-puter. Więcej na temat SME-Storage napiszemy w kolejnych numerach Uczę Nowocześnie oraz na k12blog.edu.pl.

Uczę Nowocześnie90

Krok 1

Zakładanie konta w usłudze Dropbox.

Na początek należy założyć konto w serwisie Dropbox. W tym celu uruchamiamy dowolną przeglądarkę i wpisujemy adres: www.dropbox.com.

Po załadowaniu strony, w oknie przeglądarki mamy dostęp do krótkiego filmu, który przedstawia możliwości usługi. Możemy go obejrzeć, ale kolejne samouczki będą dostępne dopiero po zalogo-waniu się do serwisu.

1. Klikamy w strzałkę rozwijająca przycisk Log in znajdujący się w prawym górnym narożniku aplikacji.

Dariusz Stachecki

Jak wejść w posiadanie internetowego dysku i synchronizować dokumenty między używanymi przez nas komputerami, telefonami i tabletami

2. W okienku, które się rozwinie wybieramy opcję Create an account.

Krok po kroku

1

2

91luty/marzec 2012

3. Wypełniamy formularz rejestracyjny:– First name – podajemy imię,– Last name – nazwisko,– Email – adres poczty elektronicznej,– Password – hasło, jakiego chcemy używać,

4. Zaznaczamy pole I agree to Dropbox Terms (zgadzam się na warunki, na jakich świadczone są usługi Dropbox):

– warto się z nimi wcześniej zapoznać , – napis Dropbox Terms jest łączem do strony, która je zawiera.5. Wybieramy przycisk Create account.Rozpoczyna się automatyczne pobieranie pakietu instalacyjnego

aplikacji Dropbox, właściwej dla systemu operacyjnego, z którego właśnie korzystamy. Jeśli wypełnialiśmy formularz rejestracyjny w systemie Windows, pobierze się plik instalacyjny dla Windows. Jeśli z MacBooka, to otrzymamy aplikację dla systemu Mac OS X. Analogicznie w przypadku systemu Linux.

Krok 2

Instalacja programu Dropbox na komputerze z systemem Windows.

Instalację należy przeprowadzić na każdym komputerze, na któ-rym chcemy, aby odbywała się automatyczna synchronizacja plików.

UwagaProces zakładania konta opisany w kroku pierwszym przeprowadzamy tylko raz. Chcąc zainstalować pro-gram Dropbox do synchronizacji z innymi komputera-mi, łączymy się na nich ze stroną www.dropbox.comi wybieramy opcję Download Dropbox. Później przecho-

1

3

2

3

dzimy do następnego kroku.

Po pobraniu aplikacji należy ją uruchomić. Prześledźmy proces instalacji na przykładzie systemu operacyjnego Windows.

1111111111111111111111111111111111111111111

1. Po uruchomieniu aplikacji w oknie powitalnym kreatora instalacji wybieramy przycisk Install.

222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222

3333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333

2. W kolejnym oknie kreatora zaznaczamy opcję I already have a Dropbox account (Mam już konto Dropbox).

3. Wybieramy przycisk Next.

Uczę Nowocześnie92

4. Podajemy dane naszego konta wpisując w polach:

– Email – adres poczty elektronicznej,– Password – hasło użyte podczas zakładania konta

w serwisie www.dropbox.com.

5. Wybieramy przycisk Next.

6. W kolejnym oknie wybieramy poziom usługi. W związku z tym, że zdecydowaliśmy się na bezpłatną, wybieramy pierwszą opcję: 2GB – Free.

7. Wybieramy przycisk Next.

8. W następnym kroku wybieramy typ instalacji. Opcja Typical(typowa i rekomendowana) zainstaluje aplikację z domyśl-nymi ustawieniami. Jeśli wybierzemy opcję Advanced, bę-dziemy mogli określić położenie folderu do synchronizacji oraz wybrać, które elementy mają się synchronizować. Dla większości użytkowników najlepszym wyborem jest opcja Typical.

9. Wybieramy przycisk Install.

10. Na kolejnych ekranach aplikacja proponuje nam przejrzenie krótkiego samouczka w języku angielskim, który stanowi przegląd możliwości Dropboksa. Proponuję pominąć kolej-nych 5 ekranów z opowieścią i wybrać przycisk Skip tour.

4

5

6

7

8

9

10

93luty/marzec 2012

11. W ostatnim kroku wybieramy przycisk Finish, aby zakoń-czyć instalację. Aplikacja i usługa są gotowe do użytku. Od tego momentu możemy współpracować z Dropboksem.

WskazówkaInstalacja aplikacji na urządzeniach mobilnychInstalacja Dropboksa nie stwarza żadnych problemów nawet początkującym użytkownikom komputera. Apli-kację możemy zainstalować również na urządzeniach mobilnych. Dropbox jest dostępny na iPhone’a, iPad’a, Androida i Blackberry. Aby pobrać odpowiednią aplika-cję wystarczy połączyć się z adresem: www.dropbox.com/anywhere. Użytkownicy iPhone’a i iPada znajdą Dropboksa w AppStore.

Krok 3 Używanie Dropboksa.

Po zainstalowaniu aplikacji Dropbox dostępny jest na dysku fol-der o nazwie dropbox, który jest synchronizowany z przestrzenią dyskową w chmurze oraz z podobnym dyskiem na innym kompu-terze lub urządzeniu przenośnym. Wystarczy założyć w nim folder, skopiować do niego plik a synchronizacja rozpocznie się automa-

tycznie. O aktywności usługi jesteśmy informowani za pomocą dys-kretnych dymków, które oznajmiają nam wszelkie zmiany w zakre-sie synchronizowanego foldera, na przykład dodanie lub usunięcie plików, zmianę nazwy albo położenia.

W systemie Windows aktywność Dropboksa sygnalizowana jest też ikoną w zasobniku systemowym (tzw. tray) w prawym dolnym narożniku na pasku zadań tuż obok daty systemowej. Użytkownicy komputerów z jabłuszkiem znajdą ją na pasku menu.

Dropbox w systemie Windows.

Dropbox w systemie Mac OS X.

Po kliknięciu prawym klawiszem myszki otwiera się menu kon-tekstowe. Niektóre z dostępnych opcji to:

- Open Dropbox folder (otwórz folder Dropbox) – otwiera okno z folderem Dropbox,

- Launch Dropbox Webside (otwórz stronę internetową Dropbox) – otwiera przeglądarę internetową i ładuje do niej in-ternetową wersję aplikacji Dropbox,

- Recently changed files (ostatnio zmienione pliki) – pokazu-je dokumenty, które zostały do foldera dodane lub zmienione w ostatnim czasie,

- Pause syncing (wstrzymaj synchronizację) – zatrzymuje pro-ces synchronizacji naszych dokumentów,

- Preferences (preferencje) – pozwala dostosować poszczególne parametry pracy aplikacji,

- Exit (wyjście) – powoduje wyłączenie usługi. Aktywność programu sygnalizowana jest za pomocą zielonego

i niebieskiego znacznika.

11

Uczę Nowocześnie94

Część 1

Udostępnianie przez stronę WWW.1. Łączymy się ze stroną Dropbox pod adresem: www.dropbox.

com i logujemy się wybierając opcję Log In w prawym górnym rogu lub wybieramy opcję Launch Dropbox Website z menu kontekstowego aplikacji.

2. W dostępnym oknie menedżera wybieramy zakładkę Sharing.

3. W oknie Shared Folders widzimy udostępnione już zasoby. Aby udostępnić nowy zasób klikamy w przycisk Share a folder.

Dariusz Stachecki

Jak udostępniać dokumenty innym za pomocą Dropboksa

4. W oknie Share a folder wybieramy jedną z opcji: - I’d like to create and share a new folder (chcę utworzyć

i udostępnić nowy folder), - I’d like to share an existing folder (chcę udostępnić istnieją-

cy folder).Jeśli wybierzemy pierwszą opcję, musimy podać nazwę folderu,

który chcemy utworzyć. Jeśli zaś zdecydujemy się na udostępnienie istniejącego, musimy wskazać go na drzewku dyskowym (tę opcję wybraliśmy i opisaliśmy w przykładzie). Po dokonaniu wyboru naci-skamy przycisk Next.

5. Jeśli wybraliśmy druga opcję, to w oknie Choose Folder to Sha-re wskazujemy folder (w naszym przykładzie jest to BETT 2012), który chcemy udostępnić i wybieramy przycisk Next.

Krok po kroku

2

3

4

5

UwagaMożesz zwiększyć limit przestrzeni dyskowej dostępnej w darmowej usłudze dropbox do 8, a nawet 16 gigabajtów. Jak to zrobić? Po prostu zachęć do skorzystania z tej usługi innych. Za każdego zaproszonego użytkownika otrzymasz 250 MB dodatkowej przestrzeni. Mało tego, jeśli twój znajomy założy konto dzięki twojemu zaproszeniu, również powiększy sobie przestrzeń o 250 MB. Jeżeli udo-wodnisz, że jesteś studentem lub wykładowcą – możesz ten limit pod-nieść do 500 MB za każdego zaproszonego i aktywowanego użytkowni-ka. Wystarczy wejść na stronę www.dropbox.com/edu i wysłać e-mail, w którym potwierdzisz swoją przynależność do jednostki edukacyj-nej. Niestety, jest jeden warunek. Twój adres musi pochodzić z do-meny edu lub edu.pl. Dodatkową pojemność możesz uzyskać również za połączenie swojego konta z Facebookiem oraz za śledzenie drop-boksa na Tweeterze. A za zapoznanie się z dropboksem otrzymasz kolejne 250 MB.

95luty/marzec 2012

6. W oknie Share NAZWA FOLDERU with others (w naszym przykładzie jest to BETT 2012), w polu Invite collaborators to this folder wpisujemy adresy email tych osób, którym chce-my udostępnić nasze dokumenty. Możemy również skorzystać z książki adresowej programu pocztowego lub zaprosić znajo-mych z Facebooka.

7. Następnie (opcjonalnie) możemy wypełnić drugie pole Send a personal message with your invitation (wyślij oso-bisty komunikat ze swoim zaproszeniem). Możemy tu wpisać treść komunikatu, jaki chcemy przesłać, na przykład swoim uczniom. Po wypełnieniu formularza klikamy w przycisk Share folder.

Od tego momentu folder jest udostępniony dla tych użytkowni-ków, których adresy wpisaliśmy w kroku 6, a zaproszeni otrzyma-li powiadomienie na swoje skrzynki pocztowe wraz z linkiem (po kliknięciu będą mogli skorzystać z udostępnionych im zasobów).

Część 2

Udostępnianie za pomocą zainstalowanej na komputerze aplikacji na przykładzie zdjęć i folderu Public.

Standardowo podczas instalacji tworzone są podfoldery Photos i Public. Dropbox umożliwia tworzenie galerii zdjęć i udostępnianie jej każdemu, nawet tym, którzy nie są użytkownikami usługi. Zdjęcia mogą być prezentowane i przeglądane online. Aby udostępnić zdjęcia należy:

1. utworzyć folder wewnątrz folderu Photos i nadać mu dowolną nazwę,

2. przeciągnąć lub wkleić do utworzonego folderu wybrane fotografie,

3. potm możemy wejść na stronę www.dropbox.com/photos i wy-brać galerię,

4. w celu udostępnienia galerii znajomym wystarczy skopiować link i wyslać go, np. pocztą elektroniczną.

Udostępnianie folderu ze zdjęciami.

Folder Public służy do łatwego udostępniania innym jego za-wartości. Aby udostępnić zawartość folderu publicznego wystarczy:

1. utworzyć folder wewnątrz folderu Public lub umieścić tam do-wolny plik,

2. kliknąć prawym klawiszem myszy na pliku lub folderze, który chcemy udostępnić,

3. z menu kontekstowego Dropbox wybrać opcję Copy Public Link,

4. wkleić skopiowany link do wiadomości e-mail i wysłać go zna-jomym.

WskazówkaJeżeli pracujemy z uczniami nad projektami korzystając z różnych urządzeń (komputerów, netbooków, tabletów, smartfonów) a naszym priorytetem jest szybka wymiana dokumentów pomiędzy członkami zespołu projektowe-go, to możemy korzystać ze wspólnego konta.W praktyce już dla wielu szkół funkcjonują tzw. przed-miotowe dropboksy. Na przykład zakładamy konto o nazwie biologia@szkolnadomena.pl a hasło udostęp-niamy uczniom. Na podobnej zasadzie nauczyciel inne-go przedmiotu tworzy swoje konto. Wtedy uczniowie mają dostęp do plików z biologii, geografi i, chemii czy języka polskiego. Trzeba tylko mieć świadomość tego, że jeśli wszyscy mają równy dostęp do tych zasobów i mogą edytować pliki, to zmiana dokumentu przez jednego użytkownika powoduje automatyczną zmianę dokumentu u innych użytkowników, na-wet na fi zycznym dysku ich komputerów.Lepszym rozwiązaniem na poziomie szkoły jest wdro-żenie usługi Windows Live@edu, gdzie możemy bardzo dokładnie zdefi niować, kto i jakie uprawnienia posiada do udostępnionych zasobów. Wymaga to jednak decyzji na poziomie dyrekcji i rady pedagogicznej. Wdrożenie przedmiotowego dropboksa jest o wiele szybsze.

6

7

Uczę Nowocześnie96

Z ośrodków doskonalenia nauczycieli

Zagraniczne edukacyjne programy wyjazdowe przeznaczone dla kadry kierowniczej oświaty, nauczycieli i bibliotekarzy organi-zowane są w celu umożliwienia poznania doświadczeń związanych z wykorzystywaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych w systemach bibliotecznych oraz systemach edukacyjnych w Eu-ropie. Kadra kierownicza oświaty oraz nauczyciele uczestniczą w wyjazdach poruszających tematy wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych w nauczaniu dzieci i dorosłych oraz organizacji i zarządzaniu szkołą w krajach Europy. Podczas wyjazdów uwzględniana jest tematyka dotycząca metodyki na-uczania i uczenia się z wykorzystaniem technologii informacyj-nej. Bibliotekarze poznają systemy biblioteczne w krajach Europy, metody i formy pracy z czytelnikami, rozwiązania metodyczne i organizacyjne związane z wdrażaniem komputeryzacji i wyko-rzystywaniem technologii informacyjnych w bibliotekach. Każdy wyjazd edukacyjny zawiera elementy turystyczne, mające na celu przedstawienie dziedzictwa kulturowego danego kraju.

W 2012 roku (wrzesień/październik) nauczyciele, kadra kierow-nicza oświaty oraz bibliotekarze wezmą udział w następujących pro-gramach:• „Skomputeryzowane biblioteki – centra informacyjne i multi-

medialne Francji na przykładzie Paryża” (Montmorency – Paryż, 07-14.10.2012).

• „Biblioteki Słowenii, Austrii i Włoch – nowoczesne centra multi-medialne” (St. Stefan k. Villach, 29.09-06.10.2012).

• „Wykorzystanie technologii informacyjnej w nauczaniu oraz do-skonalenie nauczycieli w tym zakresie w Niemczech i Szwajcarii” (Tuttlingen, 15-22.09.2012).Wyjazdy realizowane są we współpracy z Unią Europejskich

Federalistów z siedzibą w Łodzi (www.uef.lodz.pl). Zapraszamy do udziału w wyjazdach.

Szczegółowe informacje dostępne są na stronie www.oeiizk.waw.pl w zakładce Współpraca.

Edukacyjne programy wyjazdowe dla kadry kierowniczej oświaty, nauczycieli i bibliotekarzy

Curriki – giełda narzędzi TIKJest to cykl seminariów warsztatowych przeznaczony dla

wszystkich nauczycieli (każdego poziomu edukacyjnego, wszyst-kich przedmiotów) zainteresowanych poznawaniem narzędzi TIK (Web 2.0) i wykorzystaniem ich w pracy dydaktycznej, zwłaszcza przy pracy metodą projektu edukacyjnego.

Celem warsztatów jest promowanie wykorzystania narzędzi technologii informacyjno-komunikacyjnych w edukacji, zapozna-nie nauczycieli z różnymi narzędziami Web 2.0 przydatnymi w pra-cy dydaktycznej oraz wspólne wypracowanie nowych sposobów wykorzystania narzędzi Web 2.0 w procesie kształcenia.

Te narzędzia to np. tworzenie prezencji Pecha Kucha (PowerPoint), publikowanie blogów (Blogger), tworzenie i publi-kowanie niezwykłych prezentacji (Prezi), tworzenie interaktyw-nych plakatów (Glogster), projektowanie i robienie komiksów (ToonDoo), zarządzanie, współdzielenie i tworzenie dokumen-tów online (DokumentyGoogle), wykorzystanie serwisów spo-łecznościach do celów dydaktycznych i wychowawczych itp.

Zajęcia odbywają się w czwartki, co dwa tygodnie, od godz. 16.00 – warsztaty po 5 godzin na wybrany temat.

Planowane rozpoczęcie zajęć: 1 marca 2012 roku (1, 15, 29 marca, 12, 26 kwietnia i 10, 24 maja).

Zapraszamy na szkolenia

97luty/marzec 2012

Tworzenie komiksów za pomocą narzędzi Web 2.0

Szkolenie jest przeznaczone dla nauczycieli różnych przedmio-tów, którzy chcą zastosować dydaktycznie komiks, jako ciekawą for-mę wizualizacji i nauczyć uczniów jego tworzenia. Podczas szkolenia uczestnicy zapoznają się z bezpłatnym internetowym narzędziem do tworzenia komiksów wyposażonym w bogatą bibliotekę grafik, umożliwiającym wstawianie własnych zdjęć i tworzenie własnych postaci. Wykonane sceny komiksowe można drukować, zapisy-wać na dysku komputera, umieszczać na stronach WWW/blogach. Komiks można zastosować na każdym etapie edukacji. To, jakie treści zawiera i dla kogo jest przeznaczony zależy od jego twórcy i pomysłu, jaki ma na jego wykonanie oraz późniejsze wykorzystanie.

Szkolenie trwa 10 godzin, najbliższy planowany termin: 14-15 kwietnia 2012 roku.

Prezentowanie i publikowanie efektów projektu za pomocą narzędzi Web 2.0

Szkolenie jest przeznaczone dla nauczycieli różnych przedmio-tów – opiekunów projektów edukacyjnych oraz nauczycieli infor-matyki lub innych specjalności, którzy chcą pracować z uczniami wykorzystując bezpłatne narzędzia Web 2.0 przeznaczone do pre-zentowania i publikowania wykonanych prac. Wybrane na szkolenie narzędzia umożliwiają tworzenie oraz współtworzenie prezentacji (w ZOHO Show) i multimedialnych plakatów, udostępnianie two-rzonych prac członkom grupy projektowej, proste publikowanie efektów wykonanej pracy, dostęp do prezentacji i multimedialnych plakatów w dowolnym miejscu i czasie.

Szkolenie trwa 15 godzin, najbliższy planowany termin rozpoczęcia to 10 lutego 2012 roku.

WebQuest – jak to łatwo powiedzieć i zrobić Szkolenie przeznaczone jest dla nauczycieli różnych przed-

miotów, szkół i różnych poziomów nauczania. Jest to szkolenie e-learningowe, odbywa się na platformie szkoleniowej Ośrodka http://moodle.oeiizk.waw.pl. Celem szkolenia jest promowanie wykorzystania narzędzi technologii informacyjno-komunikacyj-nych w edukacji, przygotowanie nauczycieli do tworzenia i publiko-wania WebQuestów oraz zapoznanie nauczycieli z możliwościami wykorzystania WebQuestów w procesie kształcenia. Równie waż-nym celem jest praktyczne poznanie platformy edukacyjnej Moodle (i jego składowych, jak np. fora dyskusyjne, blog, słownik, zada-nie, głosowanie, wiki...), a także doświadczenie przez uczestników

uczenia się zdalnego, społecznego i refleksyjnego. Każdy uczestnik szkolenia tworzy i publikuje swój własny WebQuest.

Planowany termin rozpoczęcia trzeciej edycji to 22 lute-go 2012 roku, zaś czwartej edycji – 18 kwietnia.

„Chmura w Internecie” wspiera dyrektora w sprawnym zarządzaniu szkołą opartą na wiedzy

Szkolenie jest przeznaczone dla dyrektorów i wicedyrektorów wszystkich typów szkół, pracowników wydziałów oświaty urzędów gminnych i miejskich (pracowników samorządów terytorialnych od-powiedzialnych za oświatę). Głównym celem szkolenia jest przedsta-wienie istotnych uwarunkowań informatyzacji placówki oświatowej poprzez wybrane aspekty zarządzania (zarządzanie zmianą, zarządzanie jakością, w tym sprawowanie nadzoru pedagogicznego, zarządzanie zasobami ludzkimi, zarządzanie wiedzą) oraz zapoznanie uczestników ze sposobami wdrażania technologii informacyjno-komunikacyjnych w oświacie, z możliwościami jej wykorzystania w usprawnianiu pracy szkoły oraz kreowaniu wizerunku szkoły. Planowanych jest 5 spotkań po 5 godz., w tym 2 spotkania on-line na platformie Moodle.

Planowane rozpoczęcie zajęć: 13 lutego 2012 roku.

Program C.a.R.Metal w nauczaniu i uczeniu się matematyki

W trakcie szkolenia uczestnicy poznają C.a.R.Metal – bezpłat-ny program komputerowy do nauczania i uczenia się matematyki, a w szczególności geometrii. Program umożliwia dynamiczną zmia-nę położenia punktów, pokazywanie miar odcinków, kątów, pól wielokątów, wykonywanie przekształceń geometrycznych na płasz-czyźnie, konstruowanie wielościanów, tworzenie dynamicznych stron WWW z wykorzystaniem wykonanych wcześniej konstrukcji. Uczestnicy szkolenia nauczą się wykorzystywania tego programu do tworzenia pomocy dydaktycznych wspierających prowadzenie lekcji matematyki. Do szkolenia przygotowano materiały z opisami wykony-wanych konstrukcji i pomocy dydaktycznych oraz aplikacje wykonane w programie C.a.R.Metal opisane w materiałach tekstowych.

Planowany termin rozpoczęcia zajęć to 25 lutego 2012 roku, szkolenie realizowane jest w ciągu dwóch spotkań stacjonar-nych po 3 godziny oraz w ciągu 24 godzin pracy online na plat-formie szkoleniowej Ośrodka: http://moodle.oeiizk.waw.pl.

Pomiary i modelowanie zjawisk przyrodniczych z Pakietem ICT for IST

Szkolenie jest przeznaczone dla nauczycieli fizyki, chemii i biologii szkół ponadgimnazjalnych, zainteresowanych tematyką pomiarów wspomaganych komputerowo, wideopomiarów i mode-lowania w oparciu o materiały dydaktyczne, opracowane w ramach projektu ICT for Innovative Science Teachers.

Zajęcia trwają 20 godzin podczas 4 spotkań 5-godzin-nych. Planowany najbliższy termin rozpoczęcia zajęć: 13 lutego 2012 roku.

Aktualne informacje o tych i innych szkoleniach można znaleźć na stronach Ośrodka: http://www.oeiizk.waw.pl oraz http://www.oeiizk.waw.pl/kursy.

Uczę Nowocześnie98

Projekt „ICT for Innovative Science Teachers – Technologie informacyjne i komunikacyjne dla innowacyjnych nauczycieli przedmiotów przyrod-niczych”

W październiku 2011 r. zakończył się dwuletni projekt ICT for Innovative Science Teachers (ICT for IST), koordynowany przez Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów w Warszawie w ramach programu Leonardo da Vinci (nr projek-tu 2009-1-PL1-LEO05-0546). Uczestnikami projektu byli auto-rzy oprogramowania edukacyjnego, dedykowanego przedmiotom przyrodniczym, naukowcy i edukatorzy zajmujący się doskonale-niem nauczycieli z Austrii, Cypru, Czech, Holandii, Polski i Wiel-kiej Brytanii.

Opracowane materiały szkoleniowe do nauczania/uczenia się przedmiotów przyrodniczych (fizyki, chemii i biologii) z wyko-rzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych nazwano Pakietem ICT for IST. Składa się on z płyty DVD zawierającej:

- 12 modułów tematycznych, złożonych z części teoretycznej oraz opisu ćwiczeń uczniowskich, doświadczeń wspomaga-nych komputerowo, wideo pomiarów i zadań z wykorzysta-niem modeli i symulacji zjawisk przyrodniczych,

- zestaw plików do wykonania ćwiczeń w środowisku Coach 6 i Insight oraz przykładowe wyniki,

- filmy instruktażowe do wybranych doświadczeń wspomaga-nych komputerowo, opisanych w modułach tematycznych,

- symulacje opisane w modułach wraz z przeglądarką Simula-tion Insight Player,

- poradnik metodyczny dla nauczycieli przedmiotów przyrod-niczych i trenerów,

- wartościowe artykuły, opublikowane przez uczestników pro-jektu, dotyczące m. in. pedagogicznych aspektów nauczania przedmiotów przyrodniczych wspieranego przez nowoczesne technologie.

Materiały te były testowane w czasie szkoleń pilotażowych we wszystkich krajach partnerskich i są rozpowszechniane podczas różnych konferencji krajowych i zagranicznych. Otrzymali je uczestnicy ogólnopolskiej konferencji podsumowującej projekt, która odbyła się 28 października 2011 r. w Ośrodku Rozwoju Edu-kacji w Warszawie.

Pakiet może być stosowany podczas szkoleń nauczycieli przed-miotów przyrodniczych oraz na zajęciach edukacyjnych, głównie

Nowoczesne nauczanie/uczenie się przedmiotów przyrodniczych

w szkołach ponadgimnazjalnych. Może być cenną pomocą w dwu-języcznym nauczaniu fizyki, chemii i biologii – moduły tematycz-ne i przewodnik występują w angielskiej i polskiej wersji językowej, a niektóre z nich zostały też przetłumaczone na język niemiecki, ho-lenderski i czeski.

Więcej informacji na stronie internetowej projektu: http://ictforist.oeiizk.waw.pl

Istnieje możliwość prezentacji materiałów podczas konferencji dla nauczycieli przedmiotów przyrodniczych lub organizacji 20-go-dzinnego szkolenia „Pomiary i modelowanie zjawisk przyrodniczych z Pakietem ICT for IST”. Program szkolenia dostępny na stronie internetowej: www.oeiizk.waw.pl/programy_pdf/ict4ist.pdf

99luty/marzec 2012

Tablice interaktywne wprowadzone zostały do polskich szkół już kilka lat temu. Nadal jednak nauczyciele mają problem pozyskania zasobów, które wykorzystają ich możliwości. Oprogramowanie do-łączane do tablic najczęściej daje wiele możliwości przygotowania ciekawych lekcji, ale wymaga opanowania wielu funkcji, na co po-trzeba czasu. Rok temu firma Agraf, dystrybutor tablic interaktyw-nych Interwrite DualBoard, biorąc to pod uwagę przygotowała dla nauczycieli łatwe w obsłudze oprogramowanie do tworzenia wła-snych ćwiczeń interaktywnych „Zrób to Sam! Pomocnik nauczy-ciela”. Oprogramowanie to zawiera gotowe szablony ćwiczeń, które nauczyciel uzupełnia tylko swoją wiedzą. Żeby pokazać Państwu, jak łatwo przygotowuje się własne ćwiczenia w tym programie, prezen-tujemy poniżej przewodnik „krok po kroku” na przykładzie jednego z 19 dostępnych szablonów.

1. Uruchamiamy program Zrób to Sam! Pomocnik nauczyciela.

2. Z galerii Szablony ćwiczeń wybieramy ćwiczenie Przypo-rządkuj opis i przeciągamy je na „obszar roboczy”.

3. Z rozwijanego Menu w prawym górnym rogu wybieramy opcję Konfiguruj.

4. W oknie Konfiguracja ćwiczenia wybieramy tryb ćwiczenia Test lub Nauka.

WskazówkaW przypadku ćwiczeń w formie nauki uczeń zazna-cza rozwiązanie do czasu, aż wskaże prawidłową odpowiedź. Przy każdym wyborze pojawia się infor-macja, czy zrobił to dobrze, czy źle. Może też poja-wić się komentarz, dlaczego dana odpowiedź jest dobra lub zła. Dopiero, gdy uczeń wskaże prawi-dłowe rozwiązanie, program umożliwi mu przejście dalej. W ćwiczeniach w formie testu poprawność rozwiązania sprawdzana jest na końcu. Przechodząc przez jego poszczególne elementy po wskazaniu odpowiedzi program automatycznie przechodzi do kolejnego punktu. Zakończenie ćwiczenia następuje dopiero po naciśnięciu przycisku Sprawdź. Pojawia się wówczas informacja o liczbie błędnych i prawi-dłowych odpowiedzi.

5. W polu Opis wpisujemy polecenie związane z ćwiczeniem, któ-re ma wykonać uczeń.

6. Używając przycisku Z pliku możemy wstawić w programie zdjęcie lub grafikę z dysku komputera.

Promocja

Zrób to Sam!Pomocnik nauczyciela

fi rmy Agraf

Uczę Nowocześnie100

7. Na obrazku kliknięciem wskazujemy punkty, do których będzie trzeba przyporządkować opisy. W pojawiających się prostokątach na-leży wprowadzić opis.

UwagaMożna wprowadzić maksymalnie 12 punktów z opisem.

8. Gdy wszystkie punkty mają już przyporządkowane opisy, klika-my przycisk Zapisz konfigurację.

Teraz na ekranie widzimy przygotowane właśnie ćwiczenie. Na-

leży je jeszcze zapisać w pliku Moje ćwiczenia. Jeśli tego nie zrobimy i wyjdziemy z programu, nasze ćwiczenie nie zostanie zapamiętane.

9. Z Menu w prawym górnym rogu wybieramy Zapisz w moje ćwiczenia.

10. W oknie Wpisz nazwę swojego ćwiczenia wprowadzamy wymyślona nazwę i zatwierdzamy przyciskiem OK. Ćwiczenie zo-staje zapisane w folderze Moje ćwiczenia.

WskazówkaGotowe ćwiczenie interaktywne można wykorzy-stać również niezależnie od programu Zrób to Sam! Pomocnik nauczyciela. W tym celu nale-ży wyłączyć widok pulpitu programu ZtS i wybrać ćwiczenie z folderu Moje ćwiczenia.

Przeciągamy je na pulpit komputera lub do innego wybranego katalogu w komputerze. Teraz ćwicze-nie można wykorzystać na tablicy interaktywnej Interwrite DualBoard lub innej, albo po prostu na komputerze.

Promocja

101luty/marzec 2012

Agnieszka BorowieckaNauczycielka konsultantka w Ośrodku Edu-kacji Informatycznej i Zastosowań Kompute-rów w Warszawie. Współautorka polskiej wer-sji Imagine Logo, lokalizacji podręcznika Intel Learning Series i wielu publikacji dotyczących wykorzystania TIK w nauczaniu różnych przedmiotów.

Danuta BrzezińskaUkończyła Bibliotekoznawstwo i informa-cję naukową w Bydgoszczy. Tam też mieszka i pracuje w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 2. Jest prezesem Rady Głównej Towarzystwa Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół Polskich i kie-ruje jego bydgoskim oddziałem. Niestrudzenie zabiega o należną pozycję bibliotek szkolnych w systemie edukacji.

Anna GrzegoryLogopeda. Od wielu lat prowadzi zajęcia dla dzieci i dorosłych, stale poszukując skutecz-nych metod zdobywania oraz przekazywa-nia wiedzy. W 2010 roku zdobyła I miejsce w konkursie Nauczyciel Innowacyjny or-ganizowanym przez Microsoft Partners in Learning. Pełni funkcję wiceprzewodniczą-

cej Łódzkiego Stowarzyszenia Pomocy Szkole, pracuje też w Radzie Klubu Przodujących Szkół.

Dorota JanczakNauczycielka z bogatym doświadczeniem w nauczaniu dzieci i dorosłych. Konsultantka w Ośrodku Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów w Warszawie. Specjalistka od wykorzystania nowoczesnych technologii i metod nauczania. Autorka wie-lu kursów komputerowych dla nauczycieli,

w tym szkoleń dotyczących wykorzystania animacji poklatkowej w edukacji. Strona WWW: about.me/dorotajanczak

Marta WnukowiczWieloletni współpracownik Ośrodka Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów w Warszawie. Od lat prowadzi szkolenia dla na-uczycieli z zakresu wykorzystania TI na lekcjach różnych przedmiotów. Autorka programów szkoleń, materiałów edukacyjnych. Współpra-cowała przy projekcie Otwarta Szkoła System

Wsparcia Uczniów Migrujących przygotowując nauczycieli do prowadzenia zajęć metodą wideokonferencji. Egzaminator ECDL (Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych). Od 1999 roku nauczyciel informatyki w Gimnazjum z Oddzia-łami Dwujęzycznymi nr 42 w Warszawie. Współzałożycielka Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli Centrum Edukacji Telein-formatycznej.

Michał Tycjan GrześlakTrener i konsultant w Ośrodku Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów w Warszawie. Prowadzi szkolenia i warszta-ty dla nauczycieli oraz kadry kierowniczej. Trener projektu INTEL – Nauczanie ku Przyszłości. Egzaminator ECDL e-Citizen. Współorganizator konkursu Innowacyjny

Nauczyciel 2011. Od 1997 roku pracuje również jako na-uczyciel informatyki, obecnie w Gimnazjumim. ks. Alek-sandra Fedorowicza w Izabelinie oraz administrator sieci komputerowej w Zespole Szkół w Izabelinie.

Marek JakubowskiGłówny specjalista działu odzyskiwania da-nych w Streamdata.pl – firmie zajmującej się profesjonalnym odzyskiwaniem danych z wszelkich rodzajów nośników dla wszyst-kich grup uszkodzeń.

Dariusz StacheckiNauczyciel informatyki w gimnazjum i przedmiotów informatycznych w policeal-nym studium informatycznym. Wicedyrektor Gimnazjum im. Feliksa Szołdrskiego w No-wym Tomyślu. Wykładowca Wyższej Szko-ły Pedagogiki i Administracji im. Mieszka I w Poznaniu. Organizator Ogólnopolskich

Konferencji Administratorów Szkolnych Sieci Kompute-rowych KASSK w Nowym Tomyślu, egzaminator ECDL i ECDL Advanced, egzaminator OKE, instruktor Akademii In-formatycznej Cisco, trener Ogólnopolskiej Fundacji Edu-kacji Komputerowej, Apple Distinguished Educator (ADE) oraz Apple Proffesional Development Trainer (APD). Członek Polskiego Towarzystwa Informatycznego. Prowa-dzi szkolenia dla nauczycieli, opiekunów Internetowych Centrów Informacji Multimedialnych, opiekunów pra-cowni komputerowych. Za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania odznaczony w 2009 roku Medalem Komisji Edukacji Narodowej.

Janusz S. Wierzbicki Od 1996 roku prowadzi zajęcia dla nauczy-cieli na kursach doskonalących, warszta-tach metodycznych oraz studium pody-plomowym informatyki prowadzonym przez Uniwersytet Warszawski oraz Ośro-dek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów w Warszawie. Uczestniczył

w opracowaniu wielu programów nauczania a także mate-riałów dydaktycznych i metodycznych. Za działalność na rzecz edukacji informatycznej został wyróżniony Medalem Komisji Edukacji Narodowej w roku 2007 oraz Brązowym Krzyżem Zasługi w roku 2011.

O autorach

Zawodowa rewolucja Tadeusz Sławecki, wiceszef MEN,

o zmianach w szkolnictwie zawodowym

Uczę Nowocześnie102

Zerówkowy problem Prawo i oświata Innowacyjna szkoła

Nr 1

6 lu

ty 2

012

Cena 8 zł (w tym VAT)

Zawodowa rewolucja Zawodowa rewolucja Tadeusz Sławecki, wiceszef MEN, Tadeusz Sławecki, wiceszef MEN,

o zmianach w szkolnictwie zawodowymo zmianach w szkolnictwie zawodowym

ISSN-2083-53-53

Prenumerata EduFaktów w atrakcyjnej cenie

Szczegóły na www.edufakty.pl