uc kademeli duz disli carklar

8/2/2019 Uc Kademeli Duz Disli Carklar

1/41

T.C.BALIKESR NVERSTES

MAKNE MHENDSL BLM

3 KADEMEL DZ DL ARKLAR

( REDKTR )

MAKNE PROJES

ENGN BAAK

( 2000204020 - 02)

2.RETM 3.SINIF

Danman :Yrd. Do. Dr. MEHMET REN

BALIKESR, 2003


2/41

NSZ

Dili kutularndan, g ve hareket iletim eleman olarak faydalanlr. G ekil bana dayal olarak

iletilir. Dili kutular bir milden dier bir mile hareket ve g iletiminde devir saysn kltp bytmekte ve

momenti deitirerek iletmek iin kullanlrlar.

Bu proje almasnda ise dili ark mekanizmalarndan 3 kademeli ( dz ) dili kutusunun mukavemet

hesaplar ve izimi yaplmtr.

Aratrma ve almalarmda bana yardmc olan deerli hocamz Yrd. Do. Dr. Mehmet REN e

teekkrlerimi arz ederim.

ENGN BAAK

ZET

Dili arklar dnen bir milden dier mile momentle hareketi iletirler. Dililer eksenleri paralel olaca

gibi eksenleri kesiebilir. Dili arklar evrim oran ( i ) > 1 ise hz azaltc yani redktr, evrim oran ( i ) < 1

ise hz azaltc, eer evrim oran ( i ) = 1 ise sadece hareketi iletirler.

. Tahrik edilen makinenin karakteristik zellikleri ok iyi bilinirse uygun Redktr seimi yaplabilir.

Redktrlerde kullanlan yalarn belli bir kalitede olmas gerekmektedir. Redktrde bulunan paralar belli bir

zaman sonunda sklp bakm yapldktan sonra temizlenerek montaj yaplmaldr.

ng = 3000 d/d , n = 183 d/d, P = 7,36 kW ve 3 kademeli olarak bu bilgiler dorultusunda dili

arkn boyutlar hesaplanmtr. Ayrca sehim ve mukavemet hesaplar da yaplmtr.

1


3/41

1 . VERLEN BLGLER VE STENENLER :

VERLENLER=

Giri gc = Pgiri = 7360 W Kademe says = 3

Giri mil devri = ng = 3000 devir/dakika 1.Kademe dili tipi = Dz dili ark

k mil devri = n = 183 devir/dakika 2.Kademe dili tipi = Dz dili ark

3,Kademe dili tipi = Dz dili ark

STENLENLER =

1 - Dili ark mekanizmasnn tam olarak hesab (dili arklar,miller,dili ark mil balantlar,yataklar)ve konstrksiyonu

2-Giri milinde eilme nedeniyle ortaya kan sehimin hesab. ( 0,005 .m ) , ( m = modl )

3-Mekanizmann k miline taklacak elastik kavramann hesab ve konstrksiyonu

4-Mekanizmann giri ve k millerinin ve zerlerindeki dili arklarn imalat resimleri

5-sistemin monte edilmi halde btn grntleri

2 . BALANGI N SELEN BLGLER :

Birinci kademe dililerin malzemesi : Ck15 (Sementasyon elii)kinci kademe dililerin malzemesi : 16 MnCr5 (Sementasyon elii)nc kademe dililerin malzemesi: 16 MnCr5 (Sementasyon elii)

Birinci kademe dz dililerin verimi = 12 = 0,94kinci kademe dz dililerin verimi = 34 = 0,81

nc kademe dz dililerin verimi= 56 = 0,94Rulmanl yataklarn verimi = y = 0,963 alnd.

Bylece, toplam verim = toplam = 12 . 34 . 56 .y = 0,94. 0,81. 0,94. 0,963 = 0,7 bulundu.

2


4/41

3 . DL SAYILARININ HESABI :

evrim oran toplam ; giri mil devrinin k mil devrine blnmesiyle bulunur.

top = ng/ n = 3000 / 183 = 16,393443 bulundu.

Toplam hz d 1.kademedeki hz d ,2.kademedeki hz d ve 3.kademedeki hz dnn

arplmasyla bulunabilir

top = 12 . 34 . 56

Birinci kademedeki hz d iin12 1,2 . top

12 = 4,858658

34 . 56 = top /12

34 . 56 =16,393443 /4,858658

34 = 1,85

56 = 1,81 alnr.

BU DURUMDA

z1 = 15 seildi.

z2 = 73 ( z1 says 1. kademedeki hz d olan 12 ile arplrsa z2 elde edilir. )

z3 = 17 seildi.

z4 = 31 ( z3 says 2. kademedeki hz d olan 34 ile arplrsa z4 elde edilir. )

z5 = 19 seildi.

Z6 = 34 ( z5 says 3. kademedeki hz d olan 56 ile arplrsa z6 elde edilir.)

4 . G HESABI :

Giri gc olan Pgiri = 7360 W idi

k gc olan Pk ; giri gc ile toplam verimin arplmas sonucunda bulunabilir.

Pk= Pgiri. top = 7360 . 0,7 = 5152 W bulunur.

Toplam redktrdeki g kayb ise Pgiri Pk= 7360 5152 = 2208 W olarak bulunur.

3


5/41

5 . DNDRME MOMENTLER HESABI :

Dndrme momentlerini hesaplamak iin ilk nce millerin dn hzlarn bulmamz iimize yaracaktr.

ng = n1 = 3000 d/d idi.n2= 617,454452 d/d ( kinci mildeki hz bulunurken n2 = n1/12 forml kullanlr. )n3 = n2 = 617,454452 d/d ( Ayn mil olduklarndan dolay )n4 = 333,759163 d/d (drdnc mildeki hz bulunurken n4 = n3 /34 forml kullanlr.)n5 = n4 = 333,759163 d/d ( Ayn mil olduklarndan dolay.)n6 = n = 183 d / d

Md1 = P / w1

w1 = ( 2 . . n1 ) / 60w1 = ( 2 . . 3000 ) / 60w

1= 314,159265 1 / s

Md1 = 7360 / 314,159265Md1 = 23,42760762 N . m = 23427,60762 N . mm

Md2 = 12 . Md1 . 12Md2 = 4,858658 .23427,60762 . 0,94Md2 = 106997,1288 N. mm

Md3 = 106997,1288 N.mm ( Md2 ve Md3 ayndr nk ayn mildir. )

Md4

= 34

. Md3

. 34

Md4 = 1,85 . 106997,1288 . 0,81Md4 = 160335,1975 N.mm

Md5 = 160335,1975 N.mm ( Md4 ve Md5 ayndr nk ayn mildir. )

Md6 = 56 . Md5 . toplamMd6 = 1,81 . 160335,1975 . 0,7Md6 = 203144,6952 N.mm

Mil ve dililerin boyutlandrlmasnda bu momentler S katsays ile arplarak muhtemel maximum momentler

bulunacaktr.

Emniyet darbe faktr S = 1,25 tercih edilmitir.

4


6/41

6 . MODLLERN VE DL ARKLARIN BOYUT HESAPLARI :

6 .1. BRNC KADEME N MODLN HESAPLANMASI :

Bir dili arkn m ve z deerleri bilindii takdirde, dier btn lleri hesaplanabilir.Burada m deerinin (yanimodln) hesaplanabilmesi iin bir takm seimler yapmamz gerekecek.

A - ) Genilik says () :

Genilik says modle gre (m), apa gre (d), yada adma gre (t), verilebilir.Burada modle gre seimyaplacaktr.Hassas ilenmi ve iki taraftan yataklanm dililerde m = 18 20 arasnda seilmesi uygundur.

m = 20 seildi.

B - ) Form faktr (Kf) :

= 20 iin z = 14 olmas durumunda tablodan baklarak bulunur.

Kf = 3,25 bulundu.

C - ) Kavrama oran () :

Kavrama oran 1,1 1,4 arasnda alnmas tavsiye edilir.Eer sistemin daha emniyetli almasn istiyorsakkk alnmasnda fayda vardr.

= 1,3 seildi.

D - ) Malzeme :

Birinci kademe dililerin malzemesi olarak Ck 15 seilmiti.Bu malzemenin deerleri aada verilmitir.

k = 740 N/mm2 ( Kopma mukavemeti )

HB = 1460 N/mm2 ( Brinel sertlik deeri )

E = 2,1 . 105 N/mm2 ( Elastisite katsays )d = 407 N/mm

2 ( Tam deiken mukavemet deeri )

K = 1,4 ( Di kknde entik faktr )em= d / K = 290 N/mm

2

em= (0,2 0,4) . Hb = 0,35 . 1460 = 511 N/mm2

Bylece di kk mukavemetine ve di yzeyi ezilmesine gre modlleri hesaplamak iin gereken tm deerlerseilmi oldu.

5


7/41

Di kk mukavemetine gre modl :

m = 3

1

1

...

...2

emm

fd

z

KMS

= 3

290.3,1.20.15

25,3.60762,23427.25,1.2= 1,189 mm

Di yzeyi ezilmesine gre modl :

m =3

22

1

12

121

...

1....2

emm

d

z

i

iEMS

+

=3

22

5

511.3,1.20.15858658,4

1858658,4.10.1,2.60762,23427.25,1.2

+

= 2,133 mm

m 1,189m = 2,25 olarak seilir.

m 2,133

Bulunan bu m deerini yzey ezilmesi asndan ve eilmeden tr di dibi krlmas asndan kontrol etmek

gerekir.

Eilmeden tr di dibi krlmas asndan kontrol :

evre kuvveti F = 2 . S .Md1 / d1 bantsyla bulunabilir.Burada d1 yuvarlanma dairesi apdr ve d1 = m . z1bantsyla bulunabilir.

d1 = m . z1 = 2,25 . 15 = 33,75 mm

F= (2 . 1,25 . 23427,60762) / 33,75 = 1735,378342 N alnr .

emax = Kf .

bm

F

..

em olmal.Burada Kf = 3,25 b = m . m = 20 . 2,25 = 45mm dur.

emax = 3,25 .45.3,1.25,2

378342,1735= 42,848848 290 N/mm2 olduundan EMNYETLDR

Yzey ezilmesi asndan kontrol :

Yzey ezilmesi asndan kontrol yapmak iin hertz bantsna baklr.

max = Km . K . K .

1

12

12

.

1

db

i

iF

+

em olmaldr.

Burada, malzeme katsays Km = E.35,0 bantsndan bulunabilir ( Dili arklarn malzemesi ayn seildiiiin )

Yuvarlanma noktas katsays K= cos.sin

1 bantsndan bulunabilir.Burada = 20 seilmiti.

6


8/41

Di uzunluk katsays K =

1bantsndan bulunabilir. = 1,3 alnmt.Bu durumda :

Km = 271,108834K = 1,763930

K = 0,877058 alnr .

max = 271,108834 . 1,763930 . 0.877058 .75,33.45

858658,4

1858658,4.378342,1735

+

= 492,320794 511 N/mm2

olduu iin EMNYETLDR

6. 2 . BRNC KADEME DL ARKLARIN BOYUTLARI :

Dndren dili (z1 = 15) Dndrlen dili (z2 =73)Modl (m) 2,25 mm 2,25 mmAdm t = . m , ( taksimat (P) ) 7,068583 mm 7,068583 mm

Di genilii b = m . m 45 mm 45 mmYuvarlanma dairesi apd1,2 = m . z1,2

33,75 mm 164,25 mm

Ba dairesi apda1,2 = d1,2 + 2.m

38,25 mm 168,75 mm

Taban dairesi ap

df1,2 = d1,2 2,5.m

28,125 mm 158,625 mm

Mil eksenleri arasndaki uzaklka = (d1 + d2 )/2

a = 99 mm

Di ba ykseklii =ha1,2 = ( da1,2 / 2 ) ( d1,2 / 2 ) = m 2,25 mm 2,25 mm

Di kalnl = s0 =P / 2 3,534292 mm 3,534292 mm

Di aral = e0 =P / 2 3,534292 mm 3,534292 mm

Taban ykseklii =hf1,2 1,2 . m 2,7 mm 2,7 mm

di ykseklii =h1,2 = ha1,2 + hf1,2 4,95 mm 4,95 mm

7


9/41

6. 3 . KNC KADEME N MODLN HESAPLANMASI :



m = 20 seildi.



Kf = 3,09 bulundu.



= 1,3 seildi.

D - ) Malzeme

kinci kademe dililerin malzemesi olarak 16 MnCr5 seilmiti.Bu malzemenin deerleri aada verilmitir.




2 ( Tam deiken mukavemet deeri )K = 1,6 ( Di kknde entik faktr )em= d / K = 302.5 N/mm

2

em= (0,2 0,4) . Hb = 0,35 . 1800 = 630 N/mm2



m = 3

3

3

...

...2

emm

fd

z

KMS

= 3

5,302.3,1.20.17

09,3.1288,106997.25,1.2= 1,835303 mm

8


10/41


m =3

22

3

34

343

...

1....2

emm

d

z

i

iEMS

+

=3

22

5

630.3,1.20.1785,1

185,1.10.1,2.1288,106997.25,1.2

+

= 3,072916 mm

m 1,835303m = 3,25 olarak seilir.

m 3,072916

Bulunan bu m deerini yzey ezilmesi asndan ve eilmeden tr di dibi krlmasasndan kontrol etmek gerekir.



d3 = m . z3 = 3,25 . 17 = 55,25 mm

F= (2 . 1,25 . 106997,1288 ) / 55,25 = 4841,499041 N alnr .

emax = Kf .bm

F

..em olmal.Burada Kf = 3,09 b = m . m = 20 . 3,25 = 65mm dir.

emax = 3,09 .

65.3,1.25,3

499041,4841= 54,475128 302,5 N/mm2 olduundan EMNYETLDR



max = Km . K . K .3

34

34

.

1

db

i

iF

+

em olmaldr.






9


11/41

Km = 271,108834K = 1,763930K = 0,877058 alnr .

max = 271,108834 . 1,763930 . 0.877058 .25,55.65

85,1185,1.499041,4841 +

= 604,445295 630 N/mm2

olduu iin EMNYETLDR

6. 4 . KNC KADEME DL ARKLARIN BOYUTLARI :



55,25 mm 100,75 mm


61,75 mm 107,25 mm

Taban dairesi apdf3,4 = d3,4 2,5.m

47,125 mm 92,625 mm

Mil eksenleri arasndaki uzaklka = (d3 + d )/2 a = 78 mm


Di kalnl = s0 =P / 2 5,105088 mm 5,105088 mm

Di aral = e0 =P / 2 5,105088 mm 5,105088 mm


di ykseklii =

h3,4 = ha3,4 + hf3,4 7,15 mm 7,15 mm

10


12/41

6 . 5 .NC KADEME N MODLN HESAPLANMASI :



m = 20 seildi.



Kf = 2,96 bulundu.



= 1,3 seildi.

D - ) Malzeme

nc kademe dililerin malzemesi olarak 16 MnCr5 seilmiti.Bu malzemenin deerleri aada verilmitir.




2 ( Tam deiken mukavemet deeri )K = 1,6 ( Di kknde entik faktr )em= d / K = 302.5 N/mm

2

em= (0,2 0,4) . Hb = 0,35 . 1800 = 630 N/mm2



m = 3

5

5

...

...2

emm

fd

z

KMS

= 3

5,302.3,1.20.19

96,2.1975,160335.25,1.2= 1,994968 mm

11


13/41


m =3

22

5

56

565

...

1....2

emm

d

z

i

iEMS

+

=3

22

5

630.3,1.20.1981,1

181,1.10.1,2.1975,160335.25,1.2

+

= 3,273542 mm

m 1,994968m = 3,50 olarak seilir .

m 3,273542

Bulunan bu m deerini yzey ezilmesi asndan ve eilmeden tr di dibi krlmasasndan kontrol etmek gerekir.



d5 = m . z5 = 3,50 . 19 = 66,5 mm

F= (2 . 1,25 . 160335,1975 ) / 66,5 = 6027,639004 N alnr .

emax = Kf .bm

F

..em olmal.Burada Kf = 2,96 b = m . m = 20 . 3,50 = 70 mm dir.

emax = 2,96 . 70.3,1.50,3

639004,6027= 56,018246 302,5 N/mm

2

olduundan EMNYETLDR



max = Km . K . K .5

56

56

.

1

db

i

iF

+

em olmaldr.




12




14/41

Km = 271,108834K = 1,763930K = 0,877058 alnr .

max = 271,108834 . 1,763930 . 0.877058 .5,66.70

81,1

181,1.639004,6027

+

= 594,676774 630 N/mm2

olduu iin EMNYETLDR

6. 6 . NC KADEME DL ARKLARIN BOYUTLARI :



66,5 mm 119 mm


73,5 mm 126 mm

Taban dairesi apdf5,6 = d5,6 2,5.m 57,75 mm 110,25 mm

Mil eksenleri arasndaki uzaklka = (d5 + d6 )/2

a = 92,75 mm


Di kalnl = s0 =P / 2 5,497787 mm 5,497787 mm

Di aral = e0 =P / 2 5,497787 mm 5,497787 mm


di ykseklii =h5,6 = ha5,6 + hf5,6 7,7 mm 7,7 mm

13


15/41

7 . D KUVVETLER VE YATAKLARA GELEN TEPKLER :

Di kuvvetleri ve yataklara gelen tepkileri hesaplamak iin aada sembolleri ile gsterilen kuvvetlerihesaplamamz gerekir.Kuvvetler ark numaralar ile birlikte belirtileceklerdir.

Fz = Di kuvveti, Fr= Radyal kuvvet, Fe = Eksenel kuvvet, Fn = Normal kuvvet,F = evresel kuvvet

arklarn birbirlerine uyguladklarevresel kuvvetler :

F21 = -F12 = 2 . S . Md1 / d1 = 2 . 1,25 . 23427,60762 / 33,75 = 1735,378342 NF34 = -F43 = 2 . S . Md2 / d3 = 2 . 1,25 . 106997,1288 / 55,25 = 4841,499041 NF65 = -F56 = 2 . S . Md4 / d5 = 2 . 1,25 . 160335,1975 / 66,5 = 6027,639004 N

Radyal kuvvetler :

Fr21 = -Fr12 = F21 . tg = 1735,378342 . tg 20 = 631,626062 NFr43 = -Fr34 = F34 . tg = 4841,499041 . tg 20 = 1762,16154 NFr65 = -Fr56 = F65 . tg = 6027,639004 . tg 20 = 2193,88118 N

Eksenel kuvvetler :

Fe12 = -Fe21 = 0Fe43= -Fe34 = 0Fe65 = -Fe56 = 0

Btn dililer dz olduklar iin eksenel kuvvet oluturmazlar

A B

C D

E F

G H

14


16/41

7 . 1 . YATAKLARA GELEN KUVVETLER :

1. Mil, A ve B yataklarna gelen kuvvetler :

Yataklar aras mesafe 180 mm alnd.(

AB = 180 mm)

(x y) dzleminde : Sadece radyal kuvvet vardr.

MA = 0; FBy . 180 Fr21 . 40 = 0FBy = 631,626062 . 40 / 180 = 140,361347 N

FAy= 631,626062 - FBy = 631,626062 140,361347 = 491,264715 N (y = 0 olduu iin )Mey1 = 19650,5886 N.mm bulunur.

FAy FBy

A B

Fr21

140,361347 N

491,264715 N

(-)

19650,5886 N.mm15


17/41

(x z) dzleminde : Sadece evre kuvveti vardr.

MA = 0; -FBz . 180 +F21 . 40 = 0FBz = 1735,378342 . 40 / 180 = 385,639632 NFAz= 1735,378342 - FBz = 1349,73871 N (y = 0 olduu iin )

Mez1 = 53989,5484 N.mm bulunu

F21

A B

FAz FBz

1349,73871 N

385,639632 N

53989,5484 N.mm

(+)

A ve B yatana gelen bileke radyal kuvvetler :

FAr =22

AzAy FF + =22 73871,1349264715,491 + = 1436,361934 N

FBr =22

BzBy FF + =22 639632,385361347,140 + = 410,389125 N

16


18/41

2. Mil, C ve D yataklarna gelen kuvvetler :

Yataklar aras mesafe 186 mm alnd..(

CD = 186 mm)

(x y) dzleminde (FCy , FDy ) :

Mc = 0 ; Fr12 . x1 - Fr43 . x2 + FDy . x3 = 0631,626062 . 53 1762,16154 .142,5 + FDy . 186 = 0FDy = 1170,063646 N

y = 0 , FCy Fr12 + Fr43 FDy = 0FCy 631,626062 + 1762,16154 1170,063646 = 0FCy = 39,528168 N

Fr12

FDy

C D

FcyFr43

1170,063646 N

39,528168 N

592,097894 N

2094,992904 N.mm

(+)

(-)

50897,76861 N.mm 17


19/41

(x z ) dzleminde ( FCz , FDz ) :

MC = 0 ; - F12 . x1 - F43 . x2 + FDz . x3 = 0-1735,378342 . 53 4841,499041 . 142,5 +FDz . 186 = 0FDz = 4203,702503 N

y = - 0 , FCz + F12 + F43 - FDz = 0-FCz + 1735,378342 + 4841,499041 4203,702503 = 0FCz = 2373,17488 N

FCz FDz

C D

F12 F43

4203,702503 N

637,796538 N2373,17488 N

(-)125778,2686 N.mm 182861,0589 N.mm

C ve D yatana gelen bileke radyal kuvvetler :

FCr =22

CzCy FF + =22 17488,2373528168,39 + = 2373,504052 N

FDr =22

DzDy FF + =22 702503,4203063646,1170 + = 4363,5036 N 18


20/41

3. Mil, E ve F yataklarna gelen kuvvetler :

Yataklar aras mesafe 190 mm alnd..(

EF= 190 mm)

(x y) dzleminde ( FEy, FFy ) :

ME = 0 ; Fr34 . x1 - Fr65. x2 + FFy . x3 = 01762,16154. 50 2193,88118 .150 + FFy . 190= 0FFy = 1268,284737 N

y = 0 , FEy Fr34 + Fr65 FFy = 0FEy 1762,16154 + 2193,88118 1268,284737 = 0FEy =836,565097 N

Fr34

FFy

E F

FEy

Fr65

1268,284737 N836,565097 N

925,596443 N

41828,25485 N.mm

(+)

(-)

50731,38945 N.mm 19


21/41

(x z ) dzleminde ( FEz , FFz ) :

ME = 0 ; - F34 . x1 - F65 . x2 + FFz . x3 = 0-4841,499041 . 50 6027,639004 . 150 +FFz . 190= 0FFz = 6032,741067 N

y = 0 ; - FEz + F34 + F65 FFz = 0

-FEz + 4841,499041 + 6027,639004 6032,741067 = 0FEz = 4836,396978 N

F34 F65

E F

FEz FFz

4836,396978 N 6032,741067 N

5,102063 N

241819,8489 N.mm 241309,6426 N.mm

(+)

E ve F yatana gelen bileke radyal kuvvetler :

FEr =22

EzEy FF + =22 396978,4836565097,836 + = 4908,215245 N

FFr =22

FzFy FF + =22 741067,6032284737,1268 + = 6164,617665 N

20


22/41

4. Mil, G ve H yataklarna gelen kuvvetler :

Yataklar aras mesafe 130 mm alnd.(

GH= 130 mm)

(x y) dzleminde : Sadece radyal kuvvet vardr.

MG = 0; - FHy . 130 + Fr56 . 90 = 0FHy = 2193,88118 . 90 / 130 = 1518,840817 N

y = 0 ; Fr56 FGy FHy = 0FGy= 2193,88118 FHy = 2193,88118 1518,840817 = 675,040363 NMey4= 60753,63267 N.mm

Fr56

G H

FGy FHy

675,040363 N

1518,840817 N

60753,63267 N.mm

21


23/41

(x z) dzleminde : Sadece evre kuvveti vardr.

MG = 0; -FHz . 130 +F56 . 90= 0FHz = 6027,639004 . 90 / 130 = 4172,980849 N

y = 0 ; FGz +FHz- F56 = 0FGz= 6027,639004 4172,980849 = 1854,658155 N

Mez4 = 166919,234 N.mm

FGz FHz

G H

F56

4172,980849 N

1854,658155 N

166919,234 N.mm

G ve H yatana gelen bileke radyal kuvvetler :

FGr =22

GzGy FF + =22 658155,1854040363,675 + = 1973,685984 N

FHr =22

HzHy FF + =22 980849,4172840817,1518 + = 4440,793464 N

22


24/41

8 . MLLERN MUKAVEMET VE DEFORMASYON KONTROLLER :

1.ML (GR ML ) :

Malzeme : Ck 15 seildi.z1 ark ile yekpare retilecektir.

AK () = 440 N / mm2

D (e) = 370 N / mm2

AK = 250 N / mm2

eT = 420 N / mm2

eTD = 280 N / mm2

T = 210 N / mm2

TD = 180 N / mm

2

1.mildeki bileke eilme momenti ve burulma momenti :

Me1 = Memax1 =2

1

2

1 ezey MM + =22 5484,539895886,19650 + = 57454,47736 N.mm (ark

merkezinde)

Mbmax = S . Md1 = 1,25 . 23427,60762 = 29284,50953 N.mm alnd.(S = alma emniyet katsays)

Mil ap iin n hesap :

em = AK / Smil = 250 / 12 = 20,833 N / mm2

d > 3 max

833,20..16

bM = 19,273123 mm (Sadece burulmann bulunduu giri ksm iin)

A yatann oturaca ksmn ap = 20 mmB yatann oturaca ksmn ap = 25 mm seildi. 23


25/41

Z1 kesitinin srekli mukavemet kontrol :

Kesit burulmaya ve dinamik eilmeye zorlanmaktadr.

Analitik yntem :

Eilme gerilmesi e =W

Me =

)27.(32

47736,57454

3= 29,732587 N / mm2

Burulma gerilmesi b =p

b

W

M=

)27.(16

50953,29284

3= 7,577340 N / mm2

hesap = em = 7,577340 = T / S( S = 12 ) seilirseT = em . S = 7,577340 .12 = 90,92808 N / mm

2

T = 210 > 90,92808 N / mm2

muk = 2 + 2 . 2

muk = 29,7325872 + 2 . 7,577340 2

muk = 31,604729 N / mm2

muk em = muk hesap / S ( S = 5 )

muk hesap = muk em . S

muk hesap = 31,604729 . 5

muk hesap = 158,023645 N / mm2

eTD = 280 > 158,023645 N / mm2 olduu iin EMNYETLDR

24


26/41

2 . ML ( ARA ML ) :

Malzeme : 16 MnCr5 seildi.

AK () = 640 N / mm2

D (e) = 440 N / mm2

AK = 360 N / mm2

eT = 700 (840 ) N / mm2

eTD = 420 N / mm

T = 430 N / mm2

TD = 270 N / mm

z2 dilisi mile kamalanacaktr.z3 dilisi ise mille yekpare retilecektir.

Me2 =22 2686,125778992904,2094 + = 125795,7147 N . mm

Me3 =22 0589,18286176861,50897 + = 189812,4066 N . mm

Mbmax = S . Md2 = 1,25 . 106997,1288 = 133746,411 N . mm


em = AK / Smil = 360 / 12 = 30 N / mm2

d > 3 max

30.

.16

bM = 28,316767 mm

Yataklarn oturaca ksmlarn aplar = 35 mm

25


27/41


Eilme gerilmesi e =WMe =

)35.(32

4066,1898123

= 45,094188 N / mm2


b

W

M=

)35.(16

411,133746

3= 15,887227 N / mm2

hesap = em = 15,887227 = T / S

( S = 12 ) seilirse

T = em . S = 15,887227 .12 = 190,646724 N / mm2

T = 430 > 190,646724 N / mm2

muk = 2 + 2 . 2

muk = 45,0941882 + 2 .15,8872272

muk =50,381482 N / mm2



muk hesap = 50,381482 . 5

muk hesap = 251,90741 N / mm2


26


28/41

3. ML (ARA ML ) :

Malzeme : 16 MnCr5 seildi.

AK () = 640 N / mm2

D (e) = 440 N / mm2

AK = 360 N / mm2

eT = 700 (840 ) N / mm2

eTD = 420 N / mm

T = 430 N / mm2

TD = 270 N / mm

z4 dilisi mile kamalanacaktr.z5 dilisi ise mille yekpare retilecektir.

Me4 =22 8489,24181925485,41828 + = 245410,7622 N . mm

Me5 =22 6426,24130938945,50731 + = 246584,7065 N . mm

Mbmax = S . Md4 = 1,25 . 160335,1975 = 200418,9969 N . mm


em = AK / Smil = 360 / 12 = 30 N / mm2

d > 3 max

30.

.16

bM = 32,403798 mm

E yatann oturaca ksmn ap = 40 mmF yatann oturaca ksmn ap = 35 mm

27


29/41


Eilme gerilmesi e = W

Me

= )40.(32

7065,246584

3 = 39,245175 N / mm

2


b

W

M=

)40.(16

9969,200418

3= 15,948837 N / mm2

hesap = em = 15,948837 = T / S

( S = 12 ) seilirse

T = em . S = 15,948837 .12 = 191,386044 N / mm2

T = 430 > 191,386044 N / mm2

muk = 2 + 2 . 2

muk = 39,2451752 + 2 . 15,948837 2

muk 45,264937 N / mm2



muk hesap = 45,264937 . 5

muk hesap = 226,324685 N / mm2


28


30/41

4.ML (IKI ML )

Malzeme : Ck 15 seildi.z6 dilisi mile kamalanacaktr

AK () = 440 N / mm2

D (e) = 370 N / mm2

AK = 250 N / mm2

eT = 420 N / mm2

eTD = 280 N / mm2

T = 210 N / mm2

TD = 180 N / mm2

4.mildeki bileke eilme momenti ve burulma momenti :

Me = Memax =22

ezey MM + =22 234,16691963267,60753 + = 177631,7386 N.mm (ark

merkezinde)

Mbmax = S . Md6 = 1,25 . 203144,6952 = 253930,869 N.mm alnd.(S = alma emniyet katsays)


em = AK / Smil = 250 / 12 = 20,833 N / mm2

d > 3 max

833,20..16

bM = 39,595388 mm (Sadece burulmann bulunduu giri ksm iin)

G yatann oturaca ksmn ap : 40 mmH yatann oturaca ksmn ap : 40 mm

29


31/41

Z6 kesitinin srekli mukavemet kontrol :


Analitik yntem :

Eilme gerilmesi e =W

Me =

)45.(32

7386,177631

3= 19,855605 N / mm2


b

W

M=

)45.(16

869,253930

3= 14,192146 N / mm2

hesap = em = 14,192146 = T / S

( S = 12 ) seilirse

T = em . S = 14,192146 .12 = 170,305751 N / mm2

T = 210 > 170,305751 N / mm2

muk = 2 + 2 . 2

muk = 19,8556052 + 2 . 14,192146 2

muk =28,232589 N / mm2



muk hesap = 28,232589 . 5

muk hesap =141,162944 N / mm2


30


32/41

8 . 1 . MLLERN DEFORMASYONLARININ KONTROL :

1 . ML (burulma kontrol) :

maxem olmal

Ip = . d4 / 32 = . (27)4 / 32 = 1669571,141 mm4

max = Mbmax . L / G . Ip = 29284,50953 . 180 / 80000 .1669571,141 = 0,000039

em =Gr

l

S

AK 1..

=80000

1.

5,13

180.

12

250= 0,003472

maxem koulu saland iin mil EMNYETLDR.


maxem olmal

Ip = . d4 / 32 = . (35)4 / 32 = 147323,5149 mm4

max = Mbmax . L / G . Ip = 133746,411 . 186 / 80000 . 147323,5149 = 0,002111

em =Gr

l

S

AK 1..

=80000

1.

5,17

186.

12

360= 0,003986


31


33/41


maxem olmal.

Ip = . d4 / 32 = . (40)4 / 32 = 251327,4123 mm4

max1 = Mbmax . L / G . Ip = 200418,9969 . 190 / 80000 . 251327,4123 = 0,001894

em =Gr

l

S

AK 1..

=80000

1.

20

190.

12

360= 0,003563


4 . ML ( burulma kontrol ) :

maxem olmal

Ip

= . d4 / 32 = . (45)4 / 32 = 402577,918 mm4

max = Mbmax . L / G . Ip = 253930,869 . 130 / 80000 . 402577,918 = 0,001025

em =Gr

l

S

AK 1..

=80000

1.

5,22

130.

12

250= 0,001505


32


34/41

9 . KAMALARIN BOYUTLANDIRILMASI :

z2 , z4 ve z6 dili arklar kamalarla balanmtr.Kama malzemeleri olarak St37 2 alnd.Kamalar mil vediliden daha yumuak alnd iin ezilme kontrolleri sadece kama asndan yaplacaktr.

AK = 240 N / mm2

AK = 140 N / mm2

emem = 120 N / mm2

em = 70 N / mm2

z2 arkn balayan kama :

Mil ap d = 35 mm iin kama genilii b =10mm , h = 8mm , t1 = 5 mm, t2 = 3,3 mm okundu.Kamayezilmeye ve kesmeye zorlayan kuvvet ;mil evresindeki evre kuvvetidir.

F = 2 . S . Md2 / d = 2 . 1,25 . 106997,1288 / 35 = 7642,652057 N

Kesilmeye gre kama boyunun belirlenmesi :

=lb

F

.em olmaldr. = em alnp l ekilirse.l F / ( b . em ) alnr.

L 7642,652057 / ( 10 . 70 ) = 10,918074 mm

z2 arknn gbek genilii (45 mm) de gznne alnarak standart bir boy olarak l = 20 mm alnd.

Ezilme kontrol :

=

2.. tl

F=

3,3.20

652057,7642= 115,797758 N / mm2 < em olduu iin EMNYETLDR.

z4 arkn balayan kama :

Mil ap d = 40 mm iin kama genilii b =12 mm, h = 8mm , t1 = 5 mm, t2 = 3,3 mm okundu.Kamayezilmeye ve kesmeye zorlayan kuvvet ;mil evresindeki evre kuvvetidir.

F = 2 . S . Md4 / d = 2 . 1,25 . 160335,1975 / 40 = 10020,94984 N


= lb

F

. em olmaldr. = em alnp l ekilirse.l F / ( b . em ) alnr.L 10020,94984 / ( 12 . 70 ) = 11,929702 mm

z4 arknn gbek genilii (65 mm) de gznne alnarak standart bir boy olarak l = 27 mm al nd.

Ezilme kontrol :

=2.. tl

F

=3,3.27

94984,10020= 112,468573 N / mm2 < em olduu iin EMNYETLDR. 33


35/41

Z6 arkn balayan kama :

Mil ap d = 45 mm iin kama genilii b =14mm , h = 9mm , t1 = 5,5 mm, t2 = 3,8 mm okundu.Kamayezilmeye ve kesmeye zorlayan kuvvet ;mil evresindeki evre kuvvetidir.

F = 2 . S . Md6 / d = 2 . 1,25 . 203144,6952 / 45 = 11285,8164 N


=lb

F

.em olmaldr. = em alnp l ekilirse.l F / ( b . em ) alnr.

L 11285,8164 / ( 14 . 70 ) = 11,516139 mm

Z6 arknn gbek genilii (70 mm) de gznne alnarak standart bir boy olarak l = 30 mm alnd.

Ezilme kontrol :

=2.. tl

F=

3,3.30

8164,11285= 113,998146 N / mm2 < em olduu iin EMNYETLDR.

34


36/41

10 . RULMANLI YATAKLARIN SELMES :

1 . MLN ( GR MLNN) YATAKLANMASI :

Eksenel yk yoktur.

n1 = ngiri = 3000 d / d , Lh = 12000 saat , = mr denklem ss = 3 , C = dinamik yk says

A yatann seimi :

Yatan oturaca ap =20 mm dir .

FAr = 1436,361934 N

L = ( Lh . n1 . 60 ) / 106

L = ( 12000 . 3000 . 60 ) / 106

L = 2160 milyon devir

L = ( C / FAr ) => 2160 = (C / 1436,361934 )3

C = 18567,28787 NC = 18,567 kN

ap 20 mm olan ve dinamik yk says gerekenden daha byk olan ( C = 23,6 kN )

6404 numaral yatak seildi .

B yatann seimi :


FBr = 410,389125 N

L = ( C / FBr ) => 2160 = ( C / 410,389125 )3C = 5304,939404 NC = 5,304939 kN


16005 numaral yatak seildi .35


37/41

2 . MLN ( ARA MLN) YATAKLANMASI :

n2 = n3 = 617,4544518 d / d , Lh = 12000 saat , = mr denklem ss = 3 , C = dinamik yk says

Eksenel yk yoktur.

C yatann seimi :


FCr = 2373,504052 N

L = ( Lh . n2 . 60 ) / 106

L = ( 12000 . 617,4544518 . 60 ) / 106

L = 444,567205 milyon devir

L = ( C / FCr ) => 444,567205 = ( C / 2373,504052 )3

C = 18114,89349 NC = 18,114893 Kn



D yatann seimi :


FDr = 4363,5036 N

L = ( C / FDr ) => 444,567205 = ( C / 4363,5036 )3

C = 33302,83043 NC = 33,302830 kN



36


38/41

3. MLN ( ARA MLN ) YATAKLANMASI :

n4 = n5 = 333,759163 d / d , Lh = 12000 saat , = mr denklem ss = 3 , C = dinamik yk says

Eksenel yk yoktur.

E yatann seimi :


FEr = 4908,215245 N

L = ( Lh

. n4

. 60 ) / 106

L = ( 12000 . 333,759163 . 60 ) / 106


L = ( C / FEr ) => 240,306597 = ( C / 4908,215245 )3

C = 30514,915 NC = 30,514915 kN



F yatann seimi :


FFr = 6164,617665 N

L = ( C / FFr ) => 240,306597 = ( C / 6164,617665 )3

C = 38326,10728 N

C = 38,326107 kN



37


39/41

4. ML (IKI MLNN ) YATAKLANMASI :

n6 = nk= 183 d / d , Lh = 12000 saat , = mr denklem ss = 3 , C = dinamik yksays

Eksenel yk yoktur.

G yatann seimi :

Yatan oturaca ap = 40 mm dir .

FGr = 1973,685984 N

L = ( Lh . n . 60 ) / 106

L = ( 12000 . 183 . 60 ) / 106


L = ( C / FGr ) => 131,76 = ( C / 1973,685984 )3

C = 10043,21097 NC =10,043211 kN



H yatann seimi :

Yatan oturaca ap = 40 mm dir .

FHr = 4440,793464 N

L = ( C / FHr ) => 131,76 = ( C / 4440,793464 )3

C = 22597,22469 NC = 22,597225 kN



38


40/41

Yalama Ve Ya

Yalamann amac di yzeylerindeki srtnmeyi ve anmay mmkn olduu kadarazaltmak ve ayrca srtnme ssn dar atmaktr. Redktrlerin uzun mrl olmas ve iyi

performansl alabilmesi iin kullanlan yan seiminin doru olmas ve belirtilen zamanlardadeiimlerinin yaplmas gerekir. Kullanlan ya ayn zamanda dililere yataklara ve keelere zararvermemeli ve yeteri kadar uzun mrl olmaldr.

Bu gaye iin en uygunu bilhassa madeni yalardr (katkl veya katksz).Dililerin verilenevre hzlarnda ve ykleme durumlarnda yaklak olarak sv srtnmeyi (di yzeylerinin mekanikolarak birbirine temas etmemesi) elde etmek iin vizkoziteleri yeterli ise madeni yalarla srtnme gkayb ok azaltlabilir.

Ancak bu art yerine getirilemiyorsa (kk evre hzlarnda)gresle yalamay bavurulur; okkk evre hzlarnda duruma gre kat yalama maddesi de (r: Mobilden-Dislfid) gibi kullanlabilir.Bununla beraber her iki halde de , srtnme katsays sv srtnme blgesindeki yalamadakindendaha yksek olur ve stelik burada yan srtnme ssn iletmesi hemen hemen sfr olur.

Yalama ekli

Genellikle dili arklarn yalanmasnda , nemsiz ve dk hzlarda elle,orta hzlardadaldrmal ve sratmal ve yksek hzlarda pskrtmeli ve ya sisi ile yalama yntemlerikullanlmaktadr.

-Daldrmal veya sratmal yntem Yaptm bu projemde de daldrmal ve sratmal yntemkabul edilmitir. Rulman ve yataklarn yalanmas da diliden srayan yala yaplmas kabul edilmitir

39


41/41

uc kademeli duz disli carklar

Documents