turuz.com · created date: 8/30/2010 1:06:10 am

53
$AZi SiREL 1{".N .t AYD I NLATMA TnniurEni So ZLUGU 'a .,_-..-. ..-?. l-r-,b I :,:. I !_r --L*-. -*,:- ;-r5.1 ANKARA UNIVERSITESI BASIMEVI . 1973 rUnrc oiI KURUMU YAYINLARI

Upload: others

Post on 20-Mar-2020

12 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

$AZi SiREL

1{".N

.t

AYD I NLATMATnniurEni So ZLUGU

'a .,_-..-.

..-?. l-r-,b I:,:. I

!_r --L*-. -*,:- ;-r5.1

ANKARA UNIVERSITESI BASIMEVI . 1973 rUnrc oiI KURUMU YAYINLARI

Page 2: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

TURK DiL KURUMU YAYINLARI T 386

T E R i m t e n o ze n I ru e

Atatiirk devriminin "Tiirkge" konusundaki tutumunu gtiylece <izet-

leyebiliriz: "Tiirkqeyi 9a!da9 sanat, bilim ve teknitin, ktlacasr gaidag uy-

garlrtrn biitiin gereklerini kargrlayacak bir dil durumuna getirmek."

Tijrk Dil Kurumu 1932 yrhnda kurulduiu zaman, yaprlacak dil gahgmalarr,

gu iki ana madde iginde saptanmrttr :

1, Tijrk dilinin 6z gi.izellitini ve zenginlitini ortaya gtkarmak;

2. Tilrk dilini, dtinya dilleri arasrnda deterine yaralr yiiksekliie ulag-

trrmak.

Bu maddelerden birincisini gergekle;tirmek i9in, eski ki.iltijr hazinelerl-mizi aragrrrmak, yayrmlamak; ikincisini gerEeklegtirmek igin de, blr yandan

ytizyrllar boyunca dillmize girmig olan yabancr sozciiklerin, terimlerinyerine Tiirkgelerini koymak, <jte yandan da Batt uygarltttnrn etki alantna

girmemizle dilimire srrmaya baglayan yenilerine engel olmak, boylece, di.limizi kendi olanaklarr igerisinde geligtlrmek gerekiyordu. Bu yabancr s<!z-

ciiklerin Eoiunlutu gegitli bilim dallarr ya da mesleklerle ilgili terimlerdi.Tijrk Dil Kurumunun kurulu;unda, bu terimler igl, Eetin bir sorun halinde

duruyordu. Yrllar yrh yaprlan gahpmalar verimsiz kalmadr. Dil i;inin olumlu

bir sonuca ba$lanmasrnr isteyen aydrnlar, bu alanda yaprlan gah;rnalarda

Kurum'u yalnrz brrakmadrlar.

ilk evrede, yalnrzca terimlerin TiirkEe kargrlrklarrnr bulmak yoluna gi-

diliyordu. Yaprlacak igler gok, eldeki olanaklar az otduiu igin, bunlar terims<jcliikleri olarak verilemiyordu. lkinci evrede ise, bir yandan yenl kartthklararanrrken, bir yandan da her konuda uzmanlrk s<izli,ikleri haztrlanmasrna glri-

9ildi.Bugiine deiin, Ti.irk Dil Kurumunun gegitli kuruluglar, kurumlar,'fakiil-

teler ve kigilerle yaptrtr gahgmalartn ancak kiigiik bir b6li.imij yayrmlanabil-

migtir. Bu galrgmalar, her konuda eser veren ya:rar ve aydrnlarda dil bilincininyerlegmesine yardrm ederken, okul srralartndakl gengleri de bu Tiirkge s6zlere

alrgtrrmrg, giderek onlarda dil sevgisinin k6klegmesini sailamrgtrr.

Page 3: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

Gerek Tiirkge-Osmantrca ve Batr dilleriyle ilgill olarak krtavuz nirelilin-de hazrrlanan terim listelerinde, gerekse gegitli konularda hazrrlanan s6zliik-lerde, elden geldiii dlgiide her terimi riirkge bir scizctikte kargrlamak yolunagidilmigtir. Tiirkge kargrhk bulunmadrlr durumlarda, Batr dillerinden aktarrlanterimlerde, bir birlik sallanmasrna Eahgrlmrgtrr. Yabancr bir terim ahnrrken,Batr dillerinde de olduiu gibi, Yunanca ve Latince asrllarrna gidilerek, bunlar,Tiirkgenin ses yaprsrna uydurulrnu;tua Yalnrz, daha 6nce bagka Batr dillerin-den Tiirkgeye girmig v€ yeni bir kargrhk bulunamayan terimler, eskidenoldutu gibi brrakrlmrglardrr.,

Gerek Kurum'da hazrrlanan, gerekse Kurum'ca uzmanlara hazrrlattr-rtlan terim s6zliiklerinin, gegitli yarkurullardan gegirilerek hem dil bakrmrn-dan, hem ilgill olduklarr bilim bakrmrndan yanhgsrzolmalarrnagahgrlmrgtrr.Onaya konan terimler oneri nltelilindedir, kesinlik anlamr tagrmamaktadrr.llerlde, bunlardan daha uygunlarrnrn bulunacalrnr g6zden rrak tutmamaktayrz.onerilen terimler, uzun sijreli uygulama sonucu kesin bigimlerini alacak-lardr r.

Dilimizin, kendi benli!ine kavugarak geligmele bagladrlr ve gi..iglii biruygarlrk dili olmaia yiineldiii bugi.inlerde, gahgmalarrmrzrn yararlr olacalrkanrsrndayrz.

TDK

6Ns6z

Aydtnlatma konusunun cinem kazanmasr ve aydrnlatmacrlrirn blr uzmanlrkdah olarak ortaya grkmasr oldukga yenidir, Bilim ve tekniiin belirli bir aga-

masrnda (1942-1948 yrllarr), insanlarrn ti,irlU eylemlerinden her. biri igin ni-cel ve nitel agrdan en uygun aydrnlrklarrn kllgrsal olarak sallanabilmesi olana-

irnrn elde edilmesi, aydrnlatma tekniiinin hrzla geligmesi ve yayrlmasr sonu-cunu dolurmugtur.

Aydrnlatma konularrnrn, insan yagamrnrn hemen her kesiminde belirlibir yeri olmasr, bununl;r ilgili temel bilgilerin, ileri iilkelerde ilkoiretime dekinmesine ve o orandt ili yaygrnlagmtsrna rreden olmugtur.

Bu hrzh geligme, goiu dillerde, bir uyugmaz terimler kalabalrir vebundan doian bir kavram kargagasr yaratmr$tlr.

1938'de yaytmlanan ilk "Uluslararasr Aydrnlatma Terimleri Sozliilii"ndeyalnrzcr 100 terim varken, 1948'de bu konuda yeniden baglayan ciddi ve dii-zenli galrgmalar sonunda 1957'de yayrmlanan sozlijktc, on dilden kargrlrklarrkesinlikle silptanmr$ ve iig dilden tanrmlarr verilmig 469 terim yer almrltrr.Uluslararasr Aydrnlatma Komisyonu (ClE), bu yoldaki galrgmalarrnr

sijrdi.irmiig, 1970'te yayrmladrir "Uluslararasr Aydrnlatma Terimleri Sozlii[i.i"-nde 579 terimin dort dilden kesin tanrmlarrnr ve dokuz dilden kargrlrklarrnrvererek bu alandalci kargagalria bir oranda son vermigtir.

1960 yrlrndan bu yana, aydrnlatma konularrna ijlkemizde de gereken

6nem verilmeye baglanmrl, bu konudaki derster, konferanslar, yazrlar giindengiine artmtg ve yaygrnlaSmrg, bu amagla, deiigik yabancr dillerden yaprlangevirilerle Tiirkgeye aktanlan yabancr terimler ya da aceleci ve konununtijmijnU dikkate almayan bir tutumla bulunan Ti.jrkge kargrlrklar, Ttirkgedede, aydrnlatma terimleri konusunda oldukga 6nemli bir karrgrklrk yaratmrtttr.

Tiirkge Aydrnlotma Terimleri Sdrliigi bir yandan CIE'ce saptanmrtolanlara uyan kesin tanrmlarryle soz konusu kavram kargalasrna son vermek,bir yandan en gok kullanrlan beg yijze yakrn terimin Tiirkgelerini vererek,

6

Page 4: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

ve boylece gevirilerde kolaylrk ve terim birliii sailayarak, yabancr terimlerinTiirkgeye tirmesini ya da Tijrkge yanlrl terimlerin dilimizde yerlelmesini

6nlemek, bir yandan da yakrn bir gelecekte, "Uluslararasr Aydrnlatma Terim-

leri 56zliilii"nde yer almrp diller arasrna Ti.irkgeyi de katmak amaglarryle ha-

zrrlan m rgtr r.

Sozlijk, tantmt verilmig 489 terimi ve belirli bir yerlegmilliii olan 66

yabancr, ya da yanlrg terim igin "gonderme"yi kapsamaktadrr.

istanbul' Mart 1973 gazi siREL

AYDINLATMATER.iIVITNi SOZLUGU

Page 5: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

1-

A

atrklrk [Alm. Helligkeit einer Kdrperfarbef lFr. clort6, leucie] [ing'

lightness]l Bir maddenin, ijzerine di.lgen rgrirn az ya da gok bir ora-

nrnr gegirdili ya da yaydrfr izleniminin dolmasrna bagl gorsel duyu'

lanrna vergisi,

Not: Bu vergi, bir rgrkolgiimsel bijyi.iklilk olan "rgrklrhk .garpant"ntnyaklalk ruhduyumsal (psikosarrsoriyel) karlirirdrr'

aftabaka [Alm. Netzirout] [Fr' r6tine] [ing. retino]: Koni ve gubuk

denen rgraltcrlar ve gorme sinirine altcl elementlerin uyarmalartnt

ileten sinir gozelerinin bulundufu, gciziin rgria duyarlr dip zart'

altabaka gukuru [Alm. Foveo centrolis, Netzhoutgrube] [Fr'' ing'

foveol: Sarr benegin deha ince vc' b,;;rCln otijrir daha zayrf olan orta

yeri, yalnrz konil,:rirr bulunduilu en ayrtntrlt gorme alant'

akkor lamba [Alnr Ghjhlompe] [Fr. lompe (€lectrique) ri incondescence]

[ing. incondescent (electric) lomp]: llrl< i.jretimi, elektrik alcrmt geq-

mesi ile akkorlagan bir cisirn aracrlrlr ile elde edilen lamba'

al<korrgr [Fr., ing. incondescence]: Kokeni, rsrsal yolla atom ya da

molekijllerin uyarrlnrasr olan, gori.lniir rgryan erke vaylml.

aksama aydrnlatmasr [Alm. Notbeleuchtung, sicherheitsbeleucht'

ungl [Fr. d.clairage de secours, 6clairoge de s6curit6] [ing' ernergency

l;ghting]: Olalan aydtnlatma aksadrf,rnda galrgan aydrnlatma diizeni'

akgam 96rmesi [Alm. Ddmmerungssehen, Ubergonssehen, mesopisches

Sehenl [Fr. vision mCsopique] [ing. mesopic vis:rn]: Gijndilz gorme-

siyle gece gcirmesi l<ogullarr arasrndaki kogullrrda gorme.

algak basrnglt ctva buharlr lamba [Alm. Queksi/berniederdrucklam'pel [Fr. lompe d (vapeur de) mercure ci bossepression] [ing, lowpressure

mercury (vapourl ionrpl: i9 yiizeyi rglyrcr bir maddeyle kaph olan (ya da

olmayan) ve igindelci bastnE, galrSma sijresincr: Lirkaq milimetre clva

basrncrnt gegmeyen, crva buharlr lamba.

2-

3-

4-

6-

7-

5-

B.

I1

Page 6: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

[9 231 alsr

9 - algr [Alm. Y,lohrnehmung] [Fr., int. perceptionl: Belletin katkr-larr ve bir duyusal izlenimle onaya grkan, karmagrk, nesnel bilingigeriti. 6zellikle gorsel algrlar, drgtmrzdaki varhirn, geylerin, nesnele-rin bigim ve durumlarr konusundaki betlmlemelerimizin yaprsrna girer.

10 - algr hrzr [Alm. Wohrnehmungsgeschwindigke,t] [Fr. vitesse de percep-

tionl [lng. speed ofperception]: Bir nelnenln belirmesiyle o nesneninbigimlnln algrsr arasrnda tegen zamanrn tersi. bkz. kargltltk algr hrzt.

11 - algrsel renk [Alm. ForbempfindungllFr.. couleur pergue) [ing. perceiv-

ed colourl: Gcizlemciye, gciriinen bigimi, boyutu, yaprsr ve dokusu

aynr olan iki nesne arasrnda ayrrmlar ayrrt etme olanairnr satlayan ve

gozlemde aracr olan rgrirn tay'sal bilegim ayrrmlartntn doiuracaitile aynr tiirden olan, gorsel algr 6iesi.

12 - ampul [Alm. Kolben] tFr. ompoulel [lng. bulb]: lgryrcr maddeyi saransaydam ya da yan saydam krlrf.Not: Endiistride akkor lamba ampulu: Kavanoz.

't 3 - ampul temlzleylci [Alm. 6etter (Fongstoff) [Fr., ing. getter]; Tam

boglutu sailamak ve kararmayr azaltmak igin ampulijn igine sokulankimyasal madde.

14 - ana dizi [Alm. Hauptreihel [Fr. s6rie Nincipole, sCries (voleurs) normol-esl [ing. standord rotingli Genellikle kullanrlan lambalarrn gerilimve gi.igleriyle ilgili dizi.

15 - ana Glcktrot [Alm. Houptelektroden] [Fr. dlectrode principolel llng,moin electrodel: Bogalma akrmrnrn gegtitl elektrot.

16 - apogtilb bkz. kandela b6lii metrekare.17 - ayakh rgrklrk [Alm. Stdnderleuchte, Stehlompe] lFr. lompadoire

(torclrere)l [ing. floor stondod lompli D6geme iizerinde duran,tagrnabilir, uzun ayaklr ya da yi.iksek tabanlr rgrklrk.

18 - aydrnlanma [Alm. BelichtungllFr. guontit' d'acloirement, exposition

lumineuse, luminotionl [ing. guontity of itluminotion, light cxposure]:Aydrnlrtrn si.iresiyle earprmr.

19 - aydrntatma [Alm. Eeleuchtung] lFr, {ctoirogel tine. lightingl: Nes-neler ve gevrelerinin gciriilebilmesl amacryle Igrk uygulanmasr.

20 - aydrnlatma arao bkz. rgrkltk.

21 - aydrnlatma ermatiirii bkz. rgrkhk.

22 - aydrnlatma .ygrtr bkz. rgrkhk.

23 - aydrnlatmacrhk [Alm. tichttechnik] [Fr. dcloirogisme] [ing' lightingtechno,ogyl: Aydrnlatmanrn bilimsel temel ve tekniklerinin t0mii'

l:l

azot larrbasr [2{-30]

24 - aydrnlrk (bir yijzuyin bir noktasrnda) [Alm.Eeleuchtungsstcirke(in einem

Punkt einer Fliiche\)lFr,Aclairement (en un point d'une surfoce), €claire'ment lumineux) ling. illuninotion (ot o point of a surfoce), illuminonce):

Bir yi.jzeyin, bir noktasrnt ggvreleyen sonsuz kilgiik bir pargacr[lnrn

aldrir rSrk aktstntn, bu yijzcy pargacrirnrn alantna boli.jmij. bkz. rgrnrm.lrlrk, (rgrnsal aydrnlrk), (erk*sel aydrnltk).

25 - aydrnlrk nicelili bkz. aydrnlanma.

26 - aydrnlrklartn diizgiinyayrlmrglrk farpanr [Alm. GlelchrncJssigkelts.

grod der Beleuchtungl lFr. facreur d'uniformit| des 6clairementsl [ing'uniformity rctio of illumination): Verilrnig bir yijzeyde en az aydrnlrirn

ortalama aydrnlria orant. Bazen en az aydtnlritn en qok aydrnlria oranr

kullan rlrr.

27 - aydrnlrkiilger [Alm. Eeleucftlungsmesser, (luxmeter)] [Fr. IuxrnAtre]

ling. il I umi nation photometer (l n gi ltere'de), i t lu mi notion meter /Ameri-ka'da)l: Aydrnlrklarr olgmeye yarayan aygr!.

28 - aynalr ampul [Alm. verspiegelter Kolben] fFr. ompoule mitol/isiel [ing.meta! cooted (mirror) bulb]: lgrk tgtnlarrnt yansttmak ijzere, yijzeyinin

bir bollimii igte ya da drgta metal bir ortiiyle kaplanmtg, orneiinglimi.i;lenmi; ampul.

29 - aynalr lamba [Alm. verspiegelte Lompe][Fr, lompe m6tollisCe] [ing. me'

tollized lomp]: Yansrmalardan otiiri.j rgrk yayrmt stntrlr dotrultulardaolacak biEimde ampulunUn igte ya da drgta bir bolijmij metallenmig

lamba.

30 - azot lambast bkz. neon lambasr.

t3

Page 7: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

31

B'Alm. spektroler Helligkeitsempfindlichkeitsgrodl

-ii.1.n.".,,1,:',,._1lij1;;ffi *; j'ah'gl';:^:!X!,::!iiit,.

lili],Tl:i ?1",1'r:ff ";;;;;;;;'"'ino,,h-",o'ique de t ongueu r

d'ondetr) (ing' of o ^'^"'n'"^"i" r:odiotionof w'ovetengt )r) Dalgaboyu )'''

oran rgrnrm akrsrn rn, #;i;,gikilmser rcopullaraa, egit yelinlikte tgrk'

sal duyulanmaf "t a"g'l"n "ui"["

uoy" ] olan tsrntm aktstna orant (tr"''

bu oran t nt n t"t'' t u'i'i"!";;i; ;; ":t''"'''":;n

bici mde seeild ili n e

pore). Tersi uerittirmemiiiJ' Uagrt '9'tt

eckinlili iqin kullanrlan deferler'

i.,r"",., nitetikteri a,-J:.i'i""iil"irii .r..i"ra goziin giindijz 96r'

ffii;; iis'tiii'' uk'' sundiiz git'T"'i: . ..^

2- (tekrenkli uit 'l'"ittn' gele gormesi ve rgrkolgiimsel referans

gozlemcisi igin) toL'"'f"t- "'iht"h'n filr den photometrischen

NormolbeobocfrteO tfr' d:'n 'oyonnurrrent -'monochromofique'

pour' lo

vision scotopiq 'u' oo')'';;;;*t de r6f6re'nce photometrique) (lng'

of o monochro'oti'' 'oai-ol"t' f" scotopic vision' for the photometrrc

,lronao, aobserver) D;; ;;v; i- :r"l Tl"lff$JJ:;:T:l Jl' lll:;;"i koeullarda' eeit vefinlikte 'u'n:" Y'jlil;';.d;"m deEeri

," Ooyu )' olan tlnrm aktstna orant (tr-' bu c

birime erit .rr."r uiei.a" *eira'gi.Jgore). Balrl rgrk etkinliii igin

kutlan rlan a"g"rtu.,"',lot"*' -

"n"u ntt:i t-t-t'*,

-1t:':sen mit orta'

lama goz0n gece gOrmesi ile ilgitidir' bkz' gece g6rmesl'

3- (tekrenkli bir t$tntmtn' kigisel"bir gozlemcive gore) (Alm' eines

i n d i v i d u e I I e n' *0 " i'it "i' 1 r r'' d' u n : " ":::::;i ^

I:: "'22"2I::"0';i

Pout un observoteur individuel) (ng' of 'o 1-ffi;;;j';t;isal eeltlik var'

il-'nii,' a, a'o"'Y::1,?'; "o :lit : T ^:tliil'' I i i,

" i "i., ".an

Ia'd a v ar

3,'j; i!1:"",1-i;i";1"'H#=ti'-"['' " "t, ot'n"''vtu' oranakr r or an dar'

ga bovlarr icin' atrgl'io'v; ;::' t1;;'"tf" uk'''n'n' dalga bovu i olan akt-

ya oranl'

32 - balrl renk [Atm' bezogene Forbe] [Fr'teinte relotive' teinte de con'

troste, couleur non i'o'iii'onolit6 ielotive' tonolitd de controste)l [lng'

r4

busarnakqrklar yiint€rni [33-391

relotive hue, contost hue, reloted {perceived) colour): Renkli bir alan

pargasrntn, genellikle agrk ve aynr ya da deiigik renkte bir fon (bir

arka) iizerinde g6riinen renk tijrij. bkz. iiz renk, renk turii, parrltr.

33 - balrl tayfsal dalrlrg elrisi [Alm. Kurve der relotiyen spektrolen

Verreilung] [Fr. courbe de reportition spectro,e relotive] [ing. relotive

spectrol distribution curvel:1- (akr, ye!inlik vb. gibi bir erkesel biiyi.ik'

li.i[i.in) (Alm. einer Stohlungsgrosse wie suahlungsf/uss, strohlstdrke,

usw.J (Fr. d'un grondeur dnergCtigue telle gue Ie flux, I'intensit6, etc')

1ing..of a radiometric quontity such os radiant flux, rodiont intensity'

etc.) loz konusu biiytikliiliin, dalga boyu (ya da frekans) foksiyonunda

ve bu biiyiikliilijn verilmig bir de[erine gore batrl olgiide, tayfsal

yolunlulu. bkz. tayfsal yolunluk.2- (rgrk aktsr, rgtk ye!inli!i vb. gibi bir rgrkcilgtimsel biiyiikliiiiin) (Alm'

einer photometrischen Grdsse wie z,B. des Lichtstromes, der Lichtstijrke

usw.) (Fr. d'un grondeur photomltrique te//e gue le flux lumineux, I'inten'

sitd lumineuse, etc.) (ing. of o plotometric quantity, such os lumlnious

flux, etc.) Soz konusu bijyiiklilli.in tayfsal yo!unlu[unun, dalga boyu

foksiyonunda ve bu bijyiiklijgljn verilmig bir deierine gorc bairl

olgiide, deiigimini gosteren e!ri.

34 - balrl tayfsal erke dairlrgr [Alm. Strohlungsfunktion (frilher: relo-

rive spektrole Strohldichteverteilungf lFr. r'portition spectrole relotive

d'6nergie] [ing. relotive spectro/ energy dis7ibution]: Bir rgtntmrn tayfsal

niteliklerinin (bir r9r!rn), bir erke biiyi.ikli.i!i.ini.in (rgrnlrlrk gibi) tayfsal

yolunlulunun tayf boyunca deligmesi yoluyle anlatlml.

35 - bakrgrmlr rprklrk [Alm. symmetrische Leuchte] [Fr. luminoire sym'

6trique) [ing. syrnmetrical tighting fitting]: lgrk dairtry, bir eksen,

bir ya da birkaq bai<rynr diizlemine gore bakrgrmlr olan rgrl<lrk'

36 - bakrgrmsrz r5rktrk [Alm. osyrnrnetrische leuchte] lFr. luminaireasy'

mltriquel [ing. osyrnnretrical lighting fittingl: llrk da!rtrlt bakrgtmstz

olan rgrklrl<.

37 - bakma alanr [Alnr. Btickfetd] lFr. chomp du regordl llne' field of

vie|' j; BaS lctmtldamadan, gozleri oyilatarak goriilebilen noktalartn

toplamr. Bakma alant tck gozlii ya da gift gozlij olabilir. bkz' 96rmealant.

38 - balast bkz. durultucu.39 - basarrrakgrklar ydntemi [Alrn. Kleinstufenverfohrenl lFr. m,thode du

pos <i pos, m6.thode de comporaison en coscode] Iir'g. cuscude, or step'by

15

Page 8: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

t4O-5Ol brrsrnaklr renksiz karna

-step, method of heterochrcmotic compotisonl: iki rgrlrn renk farkrntn'

ufakbasamaklaryapanbirdiziara6lgmelerleagrldrtr'deligikrenklirgrkolgme Y6ntemi.

40 - basemaklr renksiz kama [Alm. Groustufenkeil,GroutreppeJ [Fr' filtre

neutrc d tronsmission 6chelondel [lng. neutrol step wedge]: Gegme (gegir-

me) garpanr blr qizgi (dolru ya da e!ri) boyunca basamakh bigimde

detigen segmez siizgeg.

41 _ baikrn dalga boyu (purpura ,.yani krrmtzt mavi karrflmr" olma-

yan renkli bir r9r!rn) [Alm. forbtongleiche Wellenlcinge (eines forbigen-nichtpurpurnerr|iclrtes)][Fr.longeurd,ondedominante(d'unelumiare

colorte non pourpre)l [ing' dominont wovelength (of o coloured light' not

purple)]: Belirli bir renksiz rgrla uygun oranda kartgttrrltnca s6z ko'

nusu renkli r9r!rn rengini bulmaya yarayan tayfsal tgrnrmrn dalga boyu'

Not: Purpuralar iEin baskrn dalga boyu verilemeyecetinden tijmler

rengin baskrn dalga boYu verilir'

42_ba'|emadiizenleyicisi[Alm'Stortvorrichtung][Fr.dispositifd'omor.gogel [lng. storting device]: Bolalmantn baglamasr igin gerekli 6n ko'

gullart Yaratan aYgtt.

43 - baglrma elektrotu fAlm' Zilndelektrodel [Fr' Clectrode d'omorgo,gef

[ing. storting electrodel: Bogalmanrn baglamastna yarayan yardrmcr elek-

trot.44 - bagfema gerilimi [Alm' Zr'indsponnung] [Fr' tension d'ollumage ou

a'o^orgogll [lng. storting voltoge]: Bogalmah bir lambanrn elekrotlart

araslndabogalmayrbaglatmakigingerekliendiigiikelektrikgerilimi.

45 - baglatrcr [Alm., ing' Storter] [Fr' storter' reloi d'omorgoge]: Elek'

..oil..,n on rsrnmas'nr ve slra baglanmlt endiiktans bobiniyle birlikte

biryiiksekgerllimyaratarakbogalmalrlambantnveozelliklefliiorrlrllambanrn yanmaslnl sailayan aygtt'

46 - beyzz rlrklar bkz' tanrmlr renksiz rgrklar'

47 - birlmsel gegiricilik bkz' gegiricilik'48 - birinci g6rmezlik [Alm', Fr' Protonopie] [ing' protonopio]: Krrmtzt

rengi gormeme ile rralanan giftrenkgillik'

49 - blrlncl sapekllk [Alm', Fr' Protonomoliel [in8' protonomolous vision]:

Ktrmtzr renge duyarlrlrn azlrlr ile rralanan sapak tigrenkgillik'

50-blrlncilkaynak[Alm'Selbstleuchtet'Primiirlichquellel[Fr'sourceprimoire, source p,rimoire de lumi|re] tlng' primory sowce' primory

light sour.el: Bir erkesel doniigum ile uremi9 rgrk yayrmlayan yiizey

ya da nesne.

I (r

biiyiilteg lrrnbasr [5]-631

Not: lkincil kaynak ile karlrlagtlrtnrz.51 - birincil iilgi.in bkz. rgrkiilgtimsel birincil iilgiin.52 - birincil standart (tilgiin) bkz. rgrkiilgiimsel birincil iilgiin.53 - birincil uyartrlar [Alrn. Prrrnorvolenzen (eines Forbmosssystems)]

IFr. stimuli de rdf|rencc (stimuli primuires) ] [ing. refcrence stirnuli]:Toplamsal bilegimlc, niccl olarak, biiti.jn oteki uyarttlartn grkartla'

bilcceii, gizgil olalal< brgrnrstz arna ba;kaca istcnditi gibi segilcbilen

uyartrlar. Eunun igin, ij9 birincil uyartr gerekli ve yeterlidir.54 - bogalmalr boru lamba [Alm. rcihrenformige Entladungslornpe] [Fr.

lompe tubuloire i dicharge (tube luminescent) ] [ing. tubulor discharge

lomp]: DUz ya da yay boru bigiminde bogalmalr lamba.

55 - bogalmalr lamba [Alm. Entlodungslornpe] [Fr. lompe d d$chorgel

[ing. dlschorge lomp]: Bir gaz, bir metal buhart ya da birgok gaz ya da

buharlann bir karr;rmr iginde elektril< bogalmasr ile rgrk ijreten lamba'

56 - bogaltma borusu [Alm. Pumprohr (Pumpstengel) ] [Fr. gueusot)] [ing.exhoust tube]: Lambantn havastnt bogaltmaya ve gaz doldurmaya yara-

yan, ampultin igiyle bailanttlt cani boru.57 - bogluklu lamba [Alm" Vokuumlornpe] [Fr. Iompe d vide] [ing. Yocuum

/omp]: Ampulijniin igi bogluklu al<kor lpmba. bkz. gaz havall lamba.

58 * biilgelik aydrnlatma [Alm. Plotzbeleuchtung, Arbeitsplotzbeleuchtungf

[Fr. dcloiroge locolisC] [ ing. locol /ighiing]: Gerrcl aydrnlatma iginde,

belirli bolgelerde, ozel gcreksinrncler nedeniylc aydrnlrir srttrrmramacryle yaprlan aydrnlatnta. bl<2. gencl aydrnlatma.

59 - buzlu ampul [Alnr. innerrrrrottierter Ko/ben] [Fr. ompou/e sotin6e]

Iing. satin-etched bulbl: lgria hafif bir yayrnrklrk vermek iizere ig yiizeyi

buzlanmrg ampul.

60 - buzlu cam [Alm. Mirttgtos] lFr. verre d6polil 1ing. depolished g/ossl:

Yiizeyi mekanik (kumlama) ya da kirnyasal (asitle donuklagtrrma) biriglemle donuklagtrrrlmrt cam.

61 - buzlu lamba [Alm. rnottierte'Lompe] lFr. lompe d|potiel [ing. frostedlomp]: Cam yijzeyi, igten ya da drgtan pilrlizlendirilerek ampulii ya-

yrcr krlrnmrg lamba.

62 - biitiin yayrn deteri (rsrl-rgryan bir cismin) bkz. tiim rgryrcrllk deferi,tayfsal t;ryrcrlrk deleri.

63 - biiytilteg lambasr [Alm. Eildvergrosserungs-Lornpe] [Fr. lompe pour

ogrondissement] [ing. enlorger /omp]: Fototraf btiyijltmesinde ne-

Satifleri aydrnlatan, rgrk etkinliii ve ampuli.intin yayrolrir yiiksekakkor lamba.

17

Page 9: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

c64 - crmr kayneyan tel [Alm. Dichtungsdraht] [Fr. troverste de courontl

[lng. seol wire]: Akrm iletkeninin "srkrlmrg boyun"a kaynatrlmrgb6li.imii.Bu b6liimiin genlegme katsayrst, genellikle. ampul ve srkrlmrg boyunmalzemesi genlegme katsayrsrna yakrndrr,

65 - CIE'nln 6lgiln renkiilg0msel dizgesl [Alm. C|E-Forbrnosssystem

(1931 ), Normvolenzsystem] [Fr. syst]me de r6f{rence colorimftrique CIE(1931)l [lng. CIE (1931 ) stondort coloilmetic system] Herhangi birtay'sal erke dafrhgrnrn, iigrenksel dalrtma katsayrlarr i,, i, ? yararmr

ile, gizgil ve tek deierli, renkcilgiimsel deterlendirme dizgesi.

66 - CIE'nin 6lgiin renkiilgiimsel gdzlemclsi (1931) [Alm, Forbrness-

teclrnischer Normolbeobochter CIE (1931)l [Fr. observoteur de ft-ftrence colorimfitrique CIE (1931)l [lng. CIE (1931) stondord colorimetricobserverl: Renk6lg0msel ozellikleri 1931'de Uluslararasr AydrnlatmaKomisyonunca tanrmlanan iigrenksel datrtma katsaytlartna uyan rtrnrm

alrcrsr. bkz. CIE'nin llgrenksel dalrtrm katsayrlart.

67 - CIE'nin llgrenksel dalrtrm katsayrlarr [Alm. Norrnspektrolwerte]

[Fr. coefficients de distribution (uichtomotigues) CIE] [lng. ClE-distri-bution coefficients, CIE spectrcl tristimu/us volues]:ClE'nin tierenksel diz-gerlnde (sisteminde) (XYZ), blr egit erke tayfrnrn tekrenkli tgtntmlart-ntn iigrenksel bilegenleri. Bu i)., i>r, i), katsayrlarr, ytr katsayrlarr balrlrgrk etklnllti Vl katsayrlarryle aynr olacak bigimde segilmiglerdir.bkz. batrl rgrk etkinlitl.

68 - crva buharh lamba [Alm. Quecksilberdampflampe] [Fr. lompe d

(vopeur del mercuref ling. mercury (vopour) lompl: lgrirnrn b0yiik bti-l0mii, crva buharrnrn rgrmasryle elde edilen bogalmak lamba.

69 - gabuk bagramarl fr(iorrlrr ramba [Alm. leuchts toffrompe (F/uores,zenzrampe) fiir storter/osen Be{rieb] [ir. Iompe ;trorer..nt" I o'irrror"i n sto nta n6'J [i ng. gurck sto tt l o mp l ingiltere,ae),,

" p i i rr. rii o.;' ;;n' *rika'da)] : yaprmr.ve yardrmcr .yg,tt..,nd"n 6riirii elek*ik akrml veri.lince, duraksamadan ve pefpe$e lanrp scinrneden, hemen yanan ftii-orrtrl lanba.

70 - gakar lamba [Alm..B/itzlornpe] [Fr. Iompe ictoirl ling. photoftosh lomp]:Fotolrafr gekilecek bir nesnenin aydrnla'lmasr;; y;.;y"" ;;, uir'"n.,-pul iginde yrnrna ile, ;oL krsa siircli ve yolun bir rgrk yayrmlayan lamba.71 - galkantr genlill (rprksal yefinlifin) bkz. datgalrlrk.72 - janak [Alm. Leuchtenschole) [Fr. coupe] [ing. bowl]: Lambanln al,nayerlegtirilen, kupa bigimindeki yayrcr, [,r,., y" da yansrtrcr.73 - gevre alan kamagtrrmast bkz. dolaylr giizkamagmasr.74 - govre alanr (bir cilg0gtUrme_kargrlagtrrma_alanrnrn)

fAlm. lJmfeld, pho-romerriscl,es (forbmesstechnischesl ttmfe,d) [Fr. chomf pd,ripn6r1,qu;, 1i,r,chomp de comporoison).J ying. sur:round oio ,o^poriron fieldl: parrltrsr,g6rme organi i.tzerinde dolaylt bir etki drgrnda, gOrset r;rt<itgiimselcilgrigtijrmeye girmeyen, ve orgijgtiiriirecek parrrrrrar aranrnr srnrr-layan ve gevreleyen alan.

75 - gift krvrrmft lamba [Alm. Doppe/w endellompe] lFr, lompe d doubleboudinagel rlng. coiled-coir tampl: Teri gifr krvrrmrr oran akkor ramba.76 - gift ktvrtmtt tel [Alm. Doppctwendet) lFr. fitament d doubte boudi-noge (ou bispirorf)l fing. coited-ca;t firimint]: Daha bi.iyiik i,. r.r..,yapan sarmal tel.77 - gitr, renkgillik l.AIm.. Dichromosiel [Fr. dichromatismeJ [ing. dichro-motisml: Krrmrzr, yegir, mavi renkrere duyarlr i.i9 ti.ir koniden bir rijrijngahgmamasr sonucu bu rig renkten birini gormeme ile rralanan renkgdrme eksikli!i. bkz. birinci gdrmezlik, ikinc; garnre.lit, ilgiir.iigiirmezlik.

IB19

Page 10: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

t?S-?91 golr algalc gerilimli aydrnlatmr

78 - gok elgak gcrllimli aydrnlatma [Alm. Kleinsponnungsbelcuchtung]

llr. &loiragc d (trCs) bosse tensionl [lng. extro-low voltoge lighttng]:

Gerilimi diiz qkrmda 50, deli'ken aktmda fazlar arasrndz 42 ve laz'

la toprak arastnda 24 voltu tegmeyen' akkor lambalarla gerEekleg-

tirllmlg aYdrnlatma.

7j - gokyliksek besrngtr crva buharll lrmba [Alm. Quecksilberhcichstdru'

iXtonpel l1r, lompe d (vopeur de) mercure d tris houte pressionl [lng'

extra high ptcssure mercury (vopourl lompl: Lamba yandrtrnda, igindeki

ctvt buhart gok yiiksek bastnglara grkan ('10 atmosfer ve daha gok)

clva buharll llmba.

20 21

D

80 - datrlrm [Alm., Fr., ing. Dispersion]:'t- Karmagrk bir rgrnrmtn tek-renkli bilegenlerine ayrrlmasr. 2- Bu olayr doturan bir dizge ya da

ortamrn cizellifi. 3- Bu ozelliiin sayrsal deteri.

81 - dalrtrm katsayrtarr [tay'sal i.jgrenksel bilerenler) [Alm. Spektro/-werte] [Fr. coefficients de distribution, composanLes ilichrcmatiques spec-

troles] [ing. disttibution coefficients, spectrol vistimulus volues]:Verilmig bir renkolEiimsel dizgede, bir egit erke tayftntn tekrenklipargacrklartnrn (elementlerinin) ligrenksel bilegenleri,

82 - dalga boyu [Alm. Wellenlingef lFr. longueur d'ondef [ing. woveleng-

thl: Devirsel bir dalganrn yayrlma doirulrusunda, saltnrmt aynr evredeolan ve birbirini izleyen iki noktasr arasrndaki uzaklrk.

83 - dalgaltltk (deiiqken akrmla beslenen bir kayna!rn rgrk yeiinliiindeki)[Alm. Welllgkeit (der Emission einer Lichtguelle)] [Fr. omplitude de

fluctuotion de l'intensiti lumineuse (d'une source olim'ntde por un

couront alternotif)j [ing. omplitudc of fluctuotion of the the luminousintensity (of a source run on alternoting currentlf: lgrk yeiinliiinin en

kijgiik ve en biiyiik deferleri arasrndaki farkrn, en bi.iyi.ik deger*oranr ile <ilgiilen, tgrk yeiinliiinin devirsel galkantrsrnrn (dalgalanrna-

slnrn) genliEi. bkz. di,izensiz galkantr, rgrk titremesi.

84 - dallr tel [Alm. Zickzockwendel)lFr. filoment en festons] ling. vee filam-ent]: Ekseni lambanrnki ile aynr ol;rn bir silindir iizerinde p'egpege V'leryapacak bigimde sarrlmrg tel.

85 - dar agrlr rgrkllk bkz. toplayrcr rgrklrk.

86 - dara lamba [Alm. Vergleichslompe] [Fr. lornpe tore] [ing. comporisonlomp] incelenecek lamba ve olEiin lamba ile kargrlagtrrrlan (olgtigti.irii-len) ve rgrk yeiinliii deiigmeyen ama bilinmesi de gerekli olmayanlamba.

87 - deter diilme garpanr [Alm. Verminderungsfaktorl [Fr. focteur de

ddpr'ciation, facteur de mointenance] [ing. mointenance foctor, dep-

Page 11: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

ISS-97I devlr siireal

reciotionfoctorl : Bi r ayd rnlatma d6geminl n yeniyken sallad rir ayd r nh k'

la, aynr d6gemin Uetirti Uir kullanma siiresi sonunda sailadttl ay'

drnlrk arasrndaki oran (Ya da' bazen bu oranln tersi)'

88 - devlr s0resi [Alm' Schwingungsdouet'(Periodendouerl' Periode] [Fr'

peti.a.f tt.g. p"'ioatt o""it'ui bir o.layda' balrms-rz deiigkenin;

aynr belirtilerln yeniden olmasr iSin gerekli en ufak aralitt'

Not: lg,n,m olayrnda balrmstz defl;ken zaman'dtr'

89 - drl optlk yolunluk bkz' yanslmada karahk'

90 - dlflmll rzSan [Alm' Roster] [Fr' porolume ' (6cron-porolume)] [lng'

spill shield. lorrrui, Beltrli bakig agrla. lgln lambayr gozden glzlemeye

yarayan, ,aydam,i' ya da yarr saydam paletlerden yaprlmrl koruyucu'

91 - dlp[Alm. Sockel] [Fr' culot] [lng' cop (lngilrere'de)' bose (Amerika'da)]:

Lambanrn, .aty'i'l'n" i"t'ittttn" ve elektrlk baflanttsrnrn satlanma'

glna yarayan -UalUmti'

r "r- ,r^.1 rl-d /^,92 _ dip tepesr 1ntm.i ol"nkontokt, Kontoktprduchenl [Fr' plot] [lng. contoct

plotel: Elektrik baflanusrnr sallayan ve girig tellerinden birine bath

olan dlp g6mlelinden yalrtrlmrg ufak metal Parqast'

93 - dlp trrnalr [Alm. Ffjhrungsstift] [Fr. ergot] [lng' ptnl:- DjP g6mleii ii' '

zerlnde bulunan ve duyun (lamba tagryrcrnrn) ve ozellikle-s0ngii duy'

larln igindeki tettfe giren ufak metal grkrntl' bkz' silng0 dlp'

94 - dolrultulu aydrnlatma [Alm' Beleuchtung durch gerichtetesticht] [Fr'

tcloirogeairigq iitg' Jittctionol lightingl: Bir nesne ya da gahgma d0z'

lemi iizerine ut"'tti-aogtuftutu oltn blr rgrf,rn diigmesiyle elde edilen

aydrnlatma. bkz' yayrnrk aydrnlatma'

95 - dolaylr aydrnlatma [Alm' indirektc Eeleuchtungl ltt' lclairage indi'

rcctl [lng. nai'ut tieiting]: Aydrnlatrlacak diizleme' tgtk aktlartntn

yalntzca /"0 ile /"10 a'"'tnO" bir orantnt gonderen rgrklrklarla yaprlan

aYdtnlatma'

96 - dolaylr giizkamagmasr [Alm' indirekte Blendung' (lJmfeldblendung)7

[Fr. 6blouissemtt' itat^"f ftng' indirect glore]: Dolrultusu' g<irtilmesl

lstenen l"y't 'O"ft'ft*uyf"iO"ttl

dolrultusuyle) aynr olmayan bir

nesnenin y"tttili guiL"tCIrnttr' bkz' gdzkamagmast' dolaystz

g6zkamaSmast'97 - dolaysrt "yU'nitt-a

[Alm' direkte Beleuchtung] [Fr' lcloiroge direct]

[lng. direct t'g;t'"81; Aldrnlatrlacak diizleme (stntrsrz dUgiiniilen bir

diizlem) ,t,k ;;;;;;" J7"eo ilt ofi00 arasrnda blr orantnt dof,rudan

yollayan rgrkhklarla yaprlan aydrnlatma'

,q

diizensiz galkantr [98-f07]

98 - dolaysrz giizkamagmasr [Alm. direkte Blendung (lnfeldblendung)]

[Fr. 6blouissernent direct] [ing. direct glore]: Do!rultusu, goriilmesi is-

tenen geyin doirultusuyle aynr ya da hemen hemen aynr olan bir (rgrklr)

nesnenin yarattrir gozkamagmast. bkz. gtizkamatmasr, dolaylr giiz-kama;masr.

99 - doymugluk bkz. renksel doymugluk.

100 -.dtirt uyartr [Alm. Definitionsvolenzen (eines ttichrcmatischen S],stems)]

[Fr. stimuli cardinouxl ling. cordinal stimuli]: Uqrenksel bir dizgenintemel uyartr ve ijg birincil uyartrslnr tanrmlamaya yarayan belirli d6rtuyartr. CIE'nin benimscdiii d6rt uyartr dalga boyu 700, 546,1 ve

435,8 nanometre olan rgrnrmlarla B olgiini,j'diir,

101 - durultucu [Alm. YorscholtgerdtJ lFr. opporeil auxilioire, stobilisoteur("bol/ost")l [lng. control gear, stobilizer (bollosr)]: Bolalmah lambalarlabirlikte kullanrlan vc bogalmayr baglatmaya ve dijzenlemeye (durult-maya) yarayan arag,

102 - duvar r5rkhlr [Alm. Wandteuchte] [Fr. oppligue] [lng. woll fitting].Bir duvara tutturulmug rgrklrk.

103 - duy [Alm. FassungJlFr. douilte) [ing. socket, Iamp holder (ingiltere'de)]:Bir lambanrn "dip"ini yerleptirmeye ve elektrik ballantrsrnr saila-maya yarayan ParEa,

104 - duyulanma [Alm. Empfindungl [Fr., ing. sensotion]: Duyusal bir izleni-min zihinsel igeriiinden soyutlanan ve Eoz0mleyici olarak indirgeneme-yen kavram.

105 - duyulanma hlzl [Alrn. Empfindungsgeschwindigkeit] [Fr. vltesse de

sensotionl [ing. speed of sensotion of tight'!: Bir uyartrnrn baglama-

sryle (bir nesnenin belirmesiylc) o uyarrntn doiurduiu duyulanmanrnbaglamasr (o nesnenin bigiminin algrsr) arasrnda geqen zamantn tersi,

106 - d0z tel [Alm. linienfdrmiger Leucfitkorper] {Fr. filament rectilignef

[ing. line filamentl: Krvrrmlarrnrn ekseni bir dolru iizerinde bulunantel.

107 - diizensiz galkantr [Alm. Flockern] [Fr. tremblotement, vacillotionsde lo lumilre6mise por une source (primoire\) [ing. unsteodiness (of the

lightemitted by o sourceij: lgrk yayrmrnclaki di.izensiz Ealkantrlar (dalga-

lanmalar). (Eier rgrl< kaynair deiigken akrmla besleniyorsa, bu ti.irgalkantrlarrn, akrmrn frekansryle hig bir ilgisi yoktur,) bkz. dalgalrltk,

23

Page 12: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

lf08 ff2l diizgiin gesrne

rgrk tltremcri.108 - d0zg0n gegme [Alm, gerichtete Durchlossung, gerichtete rronsmission]

[Fr. tronsrnission rdguli1re'l [lng. direct tronsmission, regulor tronsmis'

sionl: lgrirn YaYlnmaslz Seemesi.

109 - diizgiin g€gme garpanr [Alm. 6rod der gerichteten Durchlossung]

lFr. focteur de rronsmjssion rdguliirel [lng. direct tronsmission foctor,

(ingiltere'de,) direct transmittonce (Amerika'da)]: Diizgiin gegme

yasalartna uyarak gegen r;r!rn, gelen biitiin rgtia orant'

110 - d0zgiin yanstma [Alm. gerichtete Reflexion] lFr. r,flexion r'guliEre' ou

specutoircl [ing. direct (regulor or speculor) ref'ection]: Aynalar igin ge'

Cerli oPtik yasalara uyan yanslma.

111 - diirgiin yansrma garpanr [Alm. Grod der gerichteten Reflexion] [Fr.

focteur de r1flexion i1gutiirel[ing. direct reflection foctor (ingiltere'de),

direct teflectance (Amerika'da)l: Diizgiin yansrma yasalarrna uyarak

yanslyan t;lk aktstntn gelen biittin tgtk aktstna orant'

ll2.dtiztemscltel[Alm,fliichenfirmigerLeuchtkorper||tr.filomentplonl [ing. uniplaner f itoment (ingiltere'de) monoplane filament (Ameri-

kada)]: Bir dijzlem iginde olan, ya da krvrrmlartntn eksenleri bir

diizlem iginde olan tel.

24

113 - edilgen korunma rprklrlr (karartma rpiklltll [Alm. luftschutzleuch-te] [Fr. luminoire de protection an:':'oerienne|ling. onti-oircroft fittingf:Edilgen korunma gereklerine uygun olarak gergeklegririlmig rgrklrk.

114 - Edison dibi bkz. vidalr dip.

115 - efik dairtrcr rgrklrk [Alm. Schrdgstrohler) lFr. luminoire d rlparti-tion obliguef [ing. ongle tighting f ittingl: Yayrmlanan r9r!r, bir ana do!-rultuya 96re bakrSrmsrz bir bigimde dalrtan ve genellii.:l* ig aydrnlat-mada kullanrlan ryklrk.

116 * el lambasr [Alrn. Hondleuchte] [Fr. bolodeusc) [irrg. /rorrd lomp]: Eldctutulan ve yalrtrlmrg bir iletkcnle clcktril< prizinc bailanan lamba.

117 - elektro-tgrltpr [Alm. Elektro/untineszenz]IFr.6lcctrolurninescencel flng.electroluminescence]: Gazlarda elektrik bogalmrsr ctkisiyle olan tgrlrlr.

Bir elektrik alanrnrn etkisiyle olan, kimi katr macjCelerin rgrlrgr olayr

iqin de kullanrlrr. bkz. rlrlrgr.

'l I8 - elektronik gal<ar lamba [Alm. l]/itzrohrel [Fr. lompe 6cloir 6lectro-nigue] [ing. electronic-flosh tomp]: Fotofrafr Eekilecck nesnelerinaydtnlattlmasr ya da stoboskopi olayryle ilgili gozlemler igin kullanrlanve gok krsa siirc (bir anlrk) yeiin bir rgrk yayrmr yapan bogalmalr

lamba.

119 - emay boyalr ampul [Alm. emaillierter Kolben] lFr. ompoule 6maill6e)ing. enamelled bulb]: Saydam ya da yay:cr L,ir cnray (enamel) boyaylakaplr ampul.

120 - erke diizeyi [Alnr. lnergienivcou).[Fr. niveou (j,lrgetiguc] [ing. ener.gy levelJ: Bir atom ya da molekijli.in uyarrlma erkelerini g6steren(belirleyen), aralrklr uyarma durumu.

121 - erkesel akr bkz. rlrnrm akrsr.

-l)

Page 13: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

[l22' f32l erkeael aydrnhk

122 - erkesel aydrnlrk (bir yiizeyin bir noktasrnda).bkz. rgrnrmlrlrk (bir

yiizeyin bir noktasrnda).

123 - erkesel verim (bir rlnrm kaynalrnrn) bkz. l;lnlm etkinli$i (bir

rgrnrm kaynaitnrn).

124 - erkesel yayrmlayrcrllk (bir yiizeyln bir noktasrnda) bkz. rgtytcrlrk

(bir yiizeyin bir noktasrnda).

125 * erkceel yellnlik (bir kaynalrn, blr dolrultuda) bkz. lltntmyellnliti (bir kaynairn, bir doirultuda).

126 - eg aydrnlrklar elrisl [Alm' Kurve gleicher Beleuchtungsstorke]

lFr. courbe isophote d'6clairementf [lng. isophot curve (lngiltere'de),

isolux line (Amerika'da)]: Bir yiizeyln aynr deierde aydrnlanmrg nok'

talarrnrn geometrik yeri.

127 - e1 dalrtrmlr nokta kaynak [Alm. gleichfdrmige punktortige Strohl'

ungsguellel [Fr. source ponctuelle uniforme'l fing. uniform point source]:

Biitiin dolrultularda egit yaytm yapan nokta kaynak.

128 - eg rglk yelinlikleri diyagramr [Alm. Diagramm gleicher Lichtstdrke,

lsocondelo-Diogramml [Fr. r6seou de courbes isophotes d'intensit6s] [lng.isocandelo diogroml: Egit rgrk yeiinlikleri eirileri dizisi.

129 - elit erke tayfr [Alm. energiegleiches Spektrum] [Fr, spectre d'6go'

Ie lnergie (ou lqui$nergfitique)f [lng. egui-energy spectrum]: Dalga

boyu foksiyonundatayfsal erke yotunluiu, b0tiin g6riinen alan boyunca

detigmeyen bir kaYnairn taYfr.

130 - egit rprk yef,inlikleri etrlsl [Alm. Kurve gleicher lichtstdrke] [Fr.courbe isophote d'intensit6] [ing. isocondelo curve'!: Bir kaynairn rgrk

yelinlifinin aynr oldu!u do!rultularr gosteren noktalart birlegtiren

etrl.

131 - egltlik rilkiilgerl [Alm. Gleichheitsphotometer (Kontrostphotorneter)]

[Fr. photom]tre ri ploges juxtoposdes d 6golit6 de brillonce(de controste)l

[ing. eguolity of luminosity (brightness) photometer, (equolity of con'

trost photometer)l Yan yana konmu; olan, kargrlagtrrrlacak (<ilgiigtiirii'

lecek) alan pargacrklartnrn, art arda g'6riilmesiyle, parrlttlartnln egdeier

ktltnmasr (egltlile getirilmesi) y6ntemlne dayanan g6rsel t;tk6lEer.

bkz. krrpr;malt rgtkiilger.

132 - etekli dip bkz. kanatgrklr dlp.

2tr

133 - farklrhk duyarlrtr bkz. karglthk duyarlrfr.'1 34 - filaman bkz. tel.135 - filtre bkz. siizgeg.

136 - firiksel rSrkiilgme [Alm. physikolische (objektive) Photometrie] [Fr'pholomefie physiquel [ing. physicol photometryli OlEmelerin fiziksel

altctlarla yaprldrlr rgrkolgme yontemi. bkz. nesnel tlrkblger'

137 - fizyoloiik giizkamagmasl [Alm. physiologische Blendung] lFr' 6bto'

uissement perturbateur) [ing. discbility g/ore]: Hog olmayan bir duyu'

lanma dolurmast zorunlu olmayan ama goriigli bozan g6zkamalmasl'

bkz. gtizkamatmasr, ruhbilimsel g6zkamagmasl.

139 - fliiorrgl [Alm. Fluoreszenz](Fr., ing. fluorescence]: Uyarmanrn bitimin-

den sonra ancak gok klsa bir siire (yaklalk olarak 10€ saniyeden az)

sijren tgrlrgt.

a39 - fluorrprl lamba [Alm. Leuchtstofflompe, (Fluoreszenzlompe), Leucht'

stoffrohre (Fl uoreszenzrdhre) I IFr. I ampe fluorescente] [i ng. fluorescent

lomp (ingitere'de), fluorescent tube (Amerika'da)l: lgrlrnrn biiyiik bcilii-

m[i ince bir kat fliiorrgryan maddenin, bogalmantn morijsti.j rgrntmryle

uyartlmasr ile elde edilen bogalmalr lamba'

Not: Ftiiorrlrl tiip (fliiongrl boru) terimi de, drha gokyijksekgeri'limli {lijorrgrl lambalarr anlatmak ijzere kullanrlrr'

140 - fosforrgt [Alm. Phosphoreszenz] [Fr., ing. phosphorescence]: Uyarmantn

bitiminden sonra gok krsa otmayan bir si,jre (yaklqrk olarak 10-8 sani-

yeden gok) siiren rgrlrgt.

't41 - fot bkz. liimen biili.i metrekare.142 - fototraf lambasr [Alm. Photo-Aufnahme-Lampel lFr. lompe pour

Photogtophiel [ing. p|otoflood lampl: Fotoirafr gekilecek nesneleri

.t4AI

Page 14: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

ll43 146l fotosel

aydrnlatmaya yarayan, goEu zaman

yiiksek akkor lamba.

143 - fotorel bkz. rgrk-elektrik giiz,

rgrk etkinliti ozellikle

144 - frekans (devir srklrfr) [Alm. Frequenzl lFr. friquence] [lng. freguen-cyl: Devir siiresinin tersi.

145 - futkandil (foot-condle) bkz. l0mcn bdlii metrekare.

146 - futlambert (footlombert) bkz. kandcla biilli metrekare.

:tI ::9

147 - gaz dola;rm iinleyicisi [Alm:,.Glirnmerscheibe"] [Fr. diflecteur] [ing.deflector): Gaz havalr lambalarda, srcak gazrn dip yakrnlarrnda dolagma-srnr engelleyen, mika ya da metal pul,

148 - gaz havalr lamba [Alm. gosgefijllte Lompef [Fr. lcrnpe ri otmosphdregozeusel [ing. gos-fllled lornp]: Ampulijni.in iginde, tele kimyasal etkiyapmayan bir gaz bulunan akkor lamba.

149 - ga'z uyarrlmasr [Alm. Anregurrg] [Fr. excitation d'un gazl [ing. exci-totion of o gos]: Bir gazrn, kimi atom ya da molekijllerinin, bir elekt-ronun bir erke dijzeyinden daha yiiksek bir erke dijzeyine gegmesiyleyaprstnln deiiSmesi.

150 - gazlarda (elektriksel) bogatma: [Atm Gasentlodungl lFr. dichorgedectrigue dons les gozl [ing. elecvic dischorge in o gos] : Gazlr ya da bu-harlr bir ortama uygulanan bir elektrik gizilgijcij erkisi ile oluganiyonlar aracrlrir ile, elektrik akrmrnrn bu ortamdan gegrnesi. Bu gegmesonucu, bu olaytn prarlk uygulamalarrnda onemli bir rol oynayan birelektromanyetik rgrnrm yayrmlanrr,

151 - gazlr rgrlrlrmalr lamba [Alm. Gosenr/adungslompef lFr. lompe lumi-nescente <i goz] [ing. goseous dischorge lomp): Gazda bopalmalr , rgrl-rgrmalr lamba.

152 - gece giirmesi [Alm. Nochtsehen] [Fr. yision scoropigue] [ing. scotopicvision]: Genellikle birkag cd /r;r, 'nin yijzde birinden daha di.igiik rgrk-lrlrk diizeylerine uyma durumunda, bi.iyiik olgiide ya da yalnrz sopacrk-larla olan gorme,

153 - gece kiirli.ifii [Alm. Hemerolopr'e (Nochtbtindheit)) [Fr. irirn*rolopie(cicitd scotopigue)l [ing. night-blindness, hemerolopia]: Gozijn karanl:!auymasrnda beliren g09li.j bir yetersizlik.

154 - gegiricilik [Alm. Reinrronsmissionsmodul (filr ein absorbierendes Medi-um)] [Fr. tronsmissivit6 (d'un milieu obsorbont)] [ing. tronsmissivity (of on

Page 15: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

[f55-f$I geqrne

obsorbing moteriol)l: Yutucu bir ortamtn, bu ortamtn stnlrlartntnhi9 bir etkisi olmamak koguluyle, birlm kalrnlrtrnrn ig geEme tarpant.

155 - gegme [Alm. Durchlossung (Tronsrnission)] [Fr., lng. ronsmission]: Bir11nlmrn, igindeki tekrenkli rgrnlartn frekanslan (devir srkhklart) deiig-mekslzin, bir ortamdan gegmesi.

156 - gcgme karalrtr [Alm. Schwdrzung (Dichte)] [fr. densitd optigue]

[ing. opticol density. ronsmission density]: Geqme farpantntn tersininondalrk logaritmasr. bkz. ig optlk yotunluk.

157 - gencl aydrnlatrna [Alm. Allgemernbeleuchtung] lFr. {cloiroge gEnE-

rolJ [lng. generol tightingf: Bir yerln, kimi bolgelerdeki 6zel gerekler,

6zel gereksinmeler gozetilmeksizin aydrnlatrlmasr. bkz. biilgelik ay'dtnlatma.

't58 - genlg agrlr rlrklrk: bkz. yayrcr rgtkltk.

159 - gerl yansrma [Alm. Retroreflexionl lFr. riflexion cotadioptrique,

retror$flexionl fing, reftex reflection, retrc-reflection]: Gelig agsl ne

olursa olsun, r9rir, gelig doirultusuna yakrn doirulqularda gerlyollayan yansrma.

160 - girigim [Alm. lnterferenz] [Fr. interfercnce) [ing. interference]: Birrlnrm titretimlerinin genliiinin, aynr dalga dizisinin b6'l0mlerininiist iiste gelmesiyle yer yer zayrflamasr ya da biiyiimesi.

161 - goliyat dip [Alm. Golioth-Sockel] [Fr. culot Gotiothl [ing. Golioth cop

(lngiltere'de) Mogul bose (Amerika'da)l: Vidalr, biiyiik boyutlu dip(E 40 tipi) (dip silindir gapr 40 mm.).

162 - gtibekti kiimiir [Alm. Dochtkohle] [Fr. chorbon d rndche] [lng. cored

carbonf: Ekseninden delinmig ve dellte, rgrk yaylnl durultmak ya da

yetinliiini artrrmak amactyle, 6zel bir maddeyle k6m[ir karrgrmt

doldurulmug kom0r.

163 - gdk garpanr (yapr iginde bir noktada) [Alm. Hirnmelslicht-Foktor(in einem Punkt eines Roumes)l [Fr. focteur de ciel (en un Point d'un locol)l

[ing. sky factor (at a given point inside o building)l: Yapr iginde bir nok-tadaki yatay aydrnftirn, duvar, tavan vb. yiizeylerden olan ig yanst-

malartn katkrsr grkanldrktan sonraki deierinin, aynt anda dtgarda

rgrklrhir dtjzgiin yayrlmrg kapalr bir gok altrndaki yatay aydtnltk deie.rlne oranl.

30

giirsel rgrktilgrne U64'-1711

164 - gtirme [Alm. Sehen] [Fr., ing. vr:ion]: Goze giren rgr!rn dolur<iu!uduyumsal izlerle drg gevredeki ayrrntrlarrn algrnlanmasr.

165 - gdrmealant [Alm. Gesichtsfeld] ltr. champ visuell [ing. visuol field]lGozve ba9 krmrldamadan gori.ilebilen noktalarrrr toplamr. bkz, bak-ma alanr.

166 - gcirme alanrnrn egdeier rgrklrlrfr [Alm. oeguivclente Leuchtdichte des

Hintergrundesf lFr. lunttnonce 6quivalente du chontp visue/] [ing. egui-

volent field luminonce]: Verilmig gozkamagmasr kogullarr ile rqrklrlrl<

ayrrma e9i$i aynr olan, ama gozkamagtrrrct olmayan bir gorme alanrnrrt

r1khlrgr.

167 - giirme keskinlili [Alm. Sehschorfe] [Fr. ocuit'6 visuellel [lng. visuo/

acuityl:1* Nitel olarak: Birbirinc Aok yakrn gibi g<iriinen iki nesneyiayrr algrlayabilrnc yetcrrc!1. 2- Niccl ol.rrak: Birbirirrc aol< yalcn giblgorUnen ikl nesneyi (iki nokta ya da il<i gizgi) gdzijn ayrr algrlaya-

bildiii en uti'k aErnrn dakika tijrijnden deierinin tersi.

168 - giirme organr [Alm. Sehorgon] [Fr. orgone de lavision (orgon visue/)]

[ing. orgcn of vision (visuo/ orgon)]: G<!2, gcirme sinirleri ve beynin,rgrk uyarilsrnr, oznel kargrlrir gorsel algr olan sinirsel uyarmalar bi.i-

tijniine Eeviren pargacrklartnrn topuna birden verilen ad.

169 - giirsel etkinlik (karmagrk bir rgrnrmtn) [Alm. visueller Nutzeffekt(einer n ich t mon och r o mati schen Str ahl u n g )) lF r. eff i co citd I u mi ne use r el a-

tive (d'un royonnement 666'plexe)] [ing. luminous efficiency (of complex

rodiotion)l: Karmagrk bir rgrnrmda rgrk akrstnrn, bu aktyr doiuranr'lnrm akrsrna orant. bkz. rgrk etkinli!i lbir rgrnrmrn), giirtniir tgtnt-mrn giirsel etkinlili, toplam rtlnrmrn giirsel .etkinlili.

170 - giirsel lgrkiilger [Alm. visuel/es (subjektives) Photometer, (Forbmess-

gerot)l [Fr. photomatre visuel (ou subjectif), (colorimdtre)] [ing. visuol (orsubjective) photometer, (colorimeter)l: incelenecek (cilgiilecek) rgrnrmla

cilgiigtiirme rtrnrmrnrn gozlc (gorerek) ulitlegtirildiii rgrkolger. En 9ol<

kullanrlan yontemler gunlardr: Yan yana iki alan pargaslnln parrltrla-nnrn egitlegtirilmesi ya da lki l<argttlr!rn egitlegtirilmesi ya da en az tit-remenin aranmasr. bkz. rgrk titremesi, krrprgmalr tlrkiilger, elit-lik rgrkiilgeri.

17'f - giirsel rgrkiilgme [Alm. visuelle (subjektive) Photometrie, (Forbmess-

ung)l [Fr. photomede visuellef [ing. visuol Photomety, (cotorimetry)):

3t

Page 16: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

I I72-fll giiriintii erinre frekanar

Olgirgtiirmeter (kargrlapurmalar) igin giizijn kullanrldrlr rgrkolEmey6ntemi. bkz. gdrsel rlrkiilger.

172 - jtiriintii crime frekansl [Alm. Verschmelzungsfrequenzf [Fr. fr6-quence de fusion des imogesl [ing. fusion frequencyl: Gciriintijlerinbirbirini izleme srkhlrnrn belirli bir deleri. (Bu deierin iistiindekifrekanslarda gori.intillerin renk ya da <iznel parrltr ayrrmlarr algrlana-maz.)

173 - giiriiniir ltrnrm (r9rk) [Alm. sichtbore Strohlung (ticht)] lFr. rayonne-ment visibre (lumilre)l [ing. visible rcdiotion (radiant energy)]: Dalgaboylan yaklagrk olarak 380 ile 780 nm. (nanometre) araslnda olan vedotrudan doiruya bir g6rsel duyulanma doiurabilen lgrnrm.

174 - gtiriiniir rgrnrmrn giirsel etkinliti [Alm. visueller Nutzeffekt dersichtboren Strohlungl : lgrk akrsrnrn, gdrijnen alandaki (380.780 nm.)rgrntm akrsrna orant.

175 - giiriiniir iayf alant (bir rgrnrmrn) [Alm. sichtbores Spektrolgebiet(einer Strahlung)] [Fr. domoine (specrol du rayonnemenr) visible ou lumi-neuxl [ing. visible region (of rodiotion)]l Yalnrzca goriiniir rgrnrmlarrnbulundutu dalga boylarr arahir.

176 - giiz [Alm, Auge] [Fr. oeil] [ing. eye]: Gorme organlnrn, iginde drg diin-yanrn goriintijsijniin olugtuiu ve bu g<iriint0niin sinirsel uyarmalaradciniigtiiiii, baglangrg parCasr.

177 - giizbebeli [Alm., Fr. Pupitte) [lng. pupil]: iriste, iginden gori.intUyiidoiuran rgrnrmlarrn geetigi, deiigken agrklrk,

178 - g6z kamagmasr [Alm. Blendung] [Fr. €b/ouissernent] [lng. glore]: lgrk-hlrklann uygun olmayan dairhgr, ya da gok yiiksek rsrkhlklar, ya dazaman ya'da uzay igindeki agrrr rgrklrlrk farklarr sonucu, nesneleriayrrt etme yetenetinde bir azalma, ya da gcirme eyleminin eziyetliolmasr ya da her ikisini de kapsayan gori.ig kogullarr. bkz. dolaylrg6rkamagmasr, dolaysrz giizkamagmasl, fizyoloiik gtizkamaS-merr, ruhbllimsel giizkamatmast, yanslmayla giizkamagmasr,korcltici giizkama'masl.

179 - grl cisim (g<iriiniir tayf alanrnda) bkz. segmez rgryrcr (g6riinijrtay' alanrnda).

180 - gri kama [Alm. Groukeitl [Fr. coin photomfitriquel [ing. neutrol wedge]

Gegme Carpanr. yi.izeyinin bir gizgisi (doiru ya da eiri) boyunca, ke-siksiz artan segmez srizgeg.

39

giindiiz giirmesi [IBl, 185]

181 - gri siizgeg bkz. segmez yutucu.

182 - gri yayrcr bkz. sesmez yayrcr.

183 - giin rgrir garpanr [Alm. Togeslicht-euotient] [Fr. focteur delumibredujour] [ing. doylightfactor]: Gi..in rglf r garpanr, bir yaprnrn bir noktasrndakigiin rgrir aydrnlr!rnrn bir <ilgi.isijdiir. Bu olgi.i, o noktadaki aydrnlr!rn,aynr anda, drgarda, hi9 bir bigimde engcllenmemig ve rgrklrlrk da!rlrmrbelli bir goiiin biitUn noktalarrndan rgrk alan yatay bir di.izlemdekiaydrnlria oranr bigiminde belirlenir. Dolaysrz gUneg r9r!r, igerdeki vedrgardaki aydrnlrklarrn dr;tnda tutulur (hesaba katrlmaz).

184 - giln rliir lambasr [Alm. Toges/tchtlompef lFr.lompe dlumidredu jour)fing. daytight tompl:Tayfsal bilepimi gijn rpr!rnrnkine yakrn bir rgrkveren lamba.

185 - g0ndiiz giirmesi [Alm. fogessehenJ [Fr. vision photopiquef [inS.photopic vision]: Genellikle, en az birkag cdlm, biiyi.iklij!i.inde rlrkhlrkdiizeylerine uyma durumunda biiyiik olgi.ide, ya da yalnrz konilerteolan gcirme.

.t.t

Page 17: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

186 -

187 -

halkalr tel tutucu [Alm. Holterdse] [Fr'toill: Ucunda bir halka olan tel tulucu'

helyum lambasr bkz. noon lamberl.

queue de cochonl [ing. Pig'

34

194

35

190

191

188 - rsrl rgrr [Alm, Iemperoturstrahler, (Wdrmestrofilcr] lFr, radiateur ther-nrigue, (corps thernoroyonnont)] [irrg. thcrtnal rodrutorf lsrl rgrma yapan

kaynak. bkz. rsrlrgr, rgtlrgr.

189 - rsrlrEr [Alnr. Ternperoturstrcrhlung) lFr.thermoroyonnoce] [lng. thermolrodiotionf: lgrnrm erkesinin kokeni, atom ve moleki,jllerin rsr yoluyleuyanlmasr olan rgryrollk si.ireci. bkz. rgrlrgt.Not: Almanca terimin ikinci bir anlamr vardrr. Bu anlam karptltitolan Tiirkge terim rsrgal rgrnrm'drr. Tanrmr: lgrnrm erkesinin ko-keni, atom ve molekiillerin tsr yoluyle uyarrlmasr olan tgtnrm.

- rgrk [Alm. licht] [Fr. Iumidref [ing. light] 1- Gornre organrna ballr ya

da gorme organr aracrlr!r ile olan bijttjn irryulanma ve algrlarrn vergisi.2- Gcirme ortanlnr uyarabilen rgrnrm.

- rgrk akrsr [Alm. Lichtstrorn] [Fr. flux lumineux) [ing. luminous f/ux]: Birrgrnrm akrsrnrn, bairl rgrk etkinligi delerine gore delerlendirilen bir-

rgrksal duyulanma do!urma yetene!ini anlatan, niteleyici biiyiikliiiii.bkz. tgrk etkinliii (bir rgrnrmrn), balrl rgrk etkinli!i, tgrnrm akrsr.

- rprk etkinli!i IFr. eff icacit| lumineuse] [ing. luminou s efficiencyf:1- (Bir rgrnrmrn) (Alm. photornetrisches Stroh/ungsoequivo/ent [einerStrohlungl) (Fr. d'un royonnement) (ing. of radiotion) lgtk akrstnrn,kargrlrir olan rgrnrm akrsrna boliimii (oranr) bkz. giirsel etkinlik(karmagrk bir rgrnrmrn) 2- (bir kayna!rn) (Alm. lichtousbeute [einerliclrtguellel (Fr. coefficient d'efficocitC lumineuse [d'une source] )

1ing. of o source) Kaynafrn, yayrmlandrir bijtiin rgrnrm akrsrnrn, harcadrlrbijtijn gijce bolilmii. bkz. baftl rgrk etkinliti.

- rgrk etkinlili (karmqrk bir rgrnrmrn) bkz. g6rsel etkinlik (karmagrkbir rgrnrmrn).

- rgrk krrrcr lFr. r6frurteurl [lng, refroctor]: l9r!rri l<rrrlmasr olayr ile birkaynalrn rgrk akrsrnrn uzaysal dalrlrgrnr deiigtirmeye yarayan parga.

192

193

Page 18: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

U95-2031 rgr& niceltgi

195 - rgrk nlcellll [Alm. lichtmenge] [Fr. guontitd de lumi]rel [ing. guontity

of lightl: lgrk akrsrnrn siireyle Carprmr. bkz. aydrnlanma.

196 - rgrk titrcmesi [Alm. Flirnmern] [Fr. popillotementl [lng. flicker]: Gtiz-lenen (algrlanan) detigme frekanst, saniyede birkag devir (birkag Hertz)ile "g6ri.intii erime frekansr" arastnda parrltr ya da renkte olan gal-

kantr, tltreme izlenimi. bkz. g0riintii erime frckanst, dalgalllrk,dllzensiz galkentr.

197 - rgrk u)rartrsr [Alm. tichtreiz] [Fr. stimulus (lumineux)] [lng. light stimu'lusl: Gdee girerek blr rprk (renkle blrlikte) duyulanmasr doturan'rgrnrm erkesi.

198 - rlrk yayr [Alm. Lichtbogen] [Fr., lng. orcl: Bir yay bogalmasrnda gazrn

rgrklr kolonu.

199 - rgrk yeyh bogalma [Alm. Bogcn-Entlodung] [Fr. dAchorge en(rtgimed'l arc (dans un goz)l [lng. orc dischorge (electric orc) (ingos)]: lgrlnlr

bogalmadaklne giire daha haflf blr katotsal diilme ile belirlenen

bolalma. bkz. katotsal diigme, rgrlttlt bogalma.

200 - rgrk ycilnllti (verilmi; bir dotrultuda) [Alm. Licfttstdrke (in einer

Richtung)t [Fr. intensitd lumineuse (dons une direction)] [lng. luminous

intensitf (in a given direction)l: Blr kaynak ya da bir kaynak pargacrit-

nrn, tepe aqtsl sonsuz ki.igiik ve ekseni verilmig dotrultudaki konilgine yayrmladrtr r;rk aktstntn, bu koninin oylum agtstna b6liimii.

201 - rgrk yetinlitinln bakr;rmlr dattlrmr [Alm. rototionssymmetrisches

tichtvertellungl [Fr. r6portition sym|trigue des intensitds de lo lumiire]

[lng. symrnetricol intensity distribution]: Yeiinlik datrhm yiizeyinin,

bir polar dalrhg eirislnin, llgili boylam di.izlemi iglndeki bir eksen

gevresinde d6ndiiriilmesiyle elde edllebilmesl durumundaki rgrk da-

trhmr.

202 - rlrk yetlnlllinln bakrgrmstz datrltmr [Alm. unsymrnetrische Licht'

verteilung! Ift. t$portition osymltrique de la lumiErc'l [lng. osymrnet'

ricol intcnsity distributionl: Yetinllk dairhm yiizeyinin, hig bir bakt-

;rm ekseni olmayrgr durumundaki rgrk dattltmt.

203 - rlrk-gotaltro 96z [Alm. Yervielfocher-Photozellc, Photovervielfacherl

[Fr. cellule (photoCmissive) multiplicatice, photomultiplicoteur] [lng.photo-multiplier celll: Elektron aktstnln, birgok ikincil yayrm (9r'

krgrm) basamaklarryle biiyiitiildCItii rgrk-yayrcr 96z.

36

rgrkhhk [20,f*213]

204 - rgrk-el€ktrikgiiz (Alm. lichtelektrjsche zelle, photozelle, Iichtelektri-scher Empfiinger] [Fr' ceilure (ou tube) photo|rectrique, recepteur photo-6lectriquel [ing. photoelectric cell, photocer!, photoeiectric rec.ptorj: t9,taldrf,rnda, bu rgrgrn doraysrz olarak, orgiirebirir bir erektriksel etkidoiurduiu ortan, arag.

205 - rgrk-elektrik rgrkiirger [Arm. ,ichre,ektrisches photorneter] [Fr.photombtre photodrectiguel [i ng. photoe rectilc photometer] : rgr rerektri k

gozlerin ozelliklerine dayanan 6zel bir fiziksel rgrk6lEer.

206 - rgrk-iletken giiz [Alm. widerstondszelle, photoleitzellc, photowider-stond] [Fr. cellure photoconductrice, ceilure photoconductivc) [ing. photo-conductive celr]: Erektrik iretkenrili rprlrn etkisiyle dolaysrz orarakdeiigen rgrleletrik goz,

207 - rgrklandrrma IFr., ing. illuntination):1- Bir nesne iizorlnc rgrk dtigiir_me. 2- Eski yapr, anrr ve benzeri yaprtlarrn drgtan aydrnlatrlmasr,

208 - rgrklandrrma rgrrdalr [Arm. F/utrichtscheinwerfer)fFr.projecteur pourilluminotion'j ling' floodrightl: rgrkrandrrmaya (yapr ve yaprsar karintr-larrn drgtan aydrnratrrmasrna) yarayan, geneilikre do!ruitusu ayarrana-bilen ve drl hava erkilerine dayanrklt lgrtdak.

209 * rgrklr el€ment [Arm. leuchtkcirper] [Fr. corps rumineuxl [lng. luminouselementl: Bir akkor lambanrn rgrk yaytmlayan bdlijmtj.

210 * rgrklrk [Alm. leuchtef lFr. luminaire] [ing. tightingfitting (lngiltere,de),luminoire (Amerika'da)]: Lambalarrn r9rlrnr dalrtmaya, si.izmeye ya dade!igtirmeye yarayan ve lambalarrn takrlmasr, korunmasr ve clekrrikbailantrlannrn yaprlmasr igin gerekli bi.itijn pargalarr olan aygrt.

21't - rgrklrk geriverimi [Arm. Leuchtenwirkungsgrod, optischer wirkungs-grad) [Fr. rendemenc d'un luminoire, focteur d,efficoctt|J [lng. tightoutput totio of o fitting (ingirtere'de), Iuminoire cfficlency lamorrr<a'a41:lgrkhirn yayrmladrlr 19rlrn, rgrklrlrn iEinde bulunan lambrnrn (ya dalambalarrn) yayrmladr!r rgrla oranr.

212 - rglklrk randrmanl bkz. tglklrk geriverimi.213 - rgrklrlrk [Arm. reuchtdichte] [Fr., ing. ruminonce)tSdz konuru noktayr

Eevreleyen sonsuz ki.iqilk bir yijzey pargacrlrnrn, vorllrnll do!rul.tudaki rgrk yeiinli!inin, bu yiizey pargacr!rnrn vcrllml; dogruituyadik bir diizlem tjzerindeki izdijgUmtini.in alanrna bOlUmi. U[2. Irr-nrmlrlrk.

,)l

Page 19: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

1214-2211 rtrlllhk ayrrlna etigi

214 - rgtkltlrk ayrrma e;itl [Alm. Unterschiedsschwelle filr Leuchtdichtenf

[Fr. seuil diff{rentiel de luminoncel [ing. luminonce difference threshold]:Algrlanabilen en ufak rgrklrlrk farkr.

215 - rgrklrlrk garpanr (kendiliiinden rgrk vermeyen bir cismin - bir ikincilkaynaf,rn - belirli aydtnlatma ve gozlem durumlarr iEin) [Alm. Rernis-

sionsgrod (eines nicht selbstleuchtenden Korpers, unter gekennzeichne-

ten Beleuchtungs - und Beobochtungs - bedingungen)l [Fr. focteur de lumi-nonce (d'un corps non lumineux por lui-m€me [source lumineuse secondo-

iref, pour des conditjons d'6cloiroge et d'observotion indiguCes)] [ing.luminonce foctor (of o non-luminous body lsecondory light sourcel, under

specified conditions of illuminotion and observotion)l: Soz konusu

cismin, belirli aydrnlatma ve g6zlem durumlarrndaki rgrklrlrtrnrn, aynr' aydrnlrtr alan bir tam yayrcrnrn rgrklrlrirna oranr. bkz. agrklrk, tam

yaylcl.

216 - rgrklrlrk salt egi!i [Alm. Absolutc Wohrnehmungsschwelle] [Fr. seuil

obsolu de luminoncef [ing. obsolute threshold of luminancel: Algrla-

nabllen en az rgrklrlrk.

217 - rlrklrlrkiilger [Alm. leuchtdichtemesser] l1r, tuminoncemAtrel [ing.luminonce meterl: llrklrlrklarr olgmeye yarayan aygrt.

218 - rgrk6lger [Alm., lng. Photometer] [Fr. photomatre]: lgrk6lgiimsel biiyiik-liikleri olgmeye yarayan aygrt. bkz. nesnel rltkiilger, giirsel tgtk-iilger.

219 - rlrkdlgme [Alm. Photometrie') fFr. photom|trie] [lng. photometryl:Benimsenmig kimi esaslara dayalr olarak doiurduklarr g6rsel izlenimeg6re de!erlendirilen rgrnrmlarla ilgili bi.iyiikliiklerin <ilgi.ilmesi.

220 - rprkdlgme k0resi [Alm. Ulbrichtsche Kugel] [Fr. SphCre photometriquel

[ing. integroting sphere, lJtbricht sphere]: Liimen<llgerin bir b6li,imi.j.

lg yiizeyi olabildilince az segici (renksiz) ve donuk (mat) bir boyayla

boyanmrg olan ve bir fiziksel alro ya da bir gorsel tgrkolgerin yerlegti-

ii ve lgerde bir engelle rgrk kaynairndan gelen dolaysrz rgtnlardan ko-runmut bir penceresi olan kiire,

221 - rgrkiilgme masasr [Alm. Photometerbonk] lFr. banc photom{triqueJ

ling. photometer benchl: Uzerinde 6lgi,i gizgileri bulunan ve boyunca,

rgrk kaynaklan ya da <ilgii araglannrn yer deiigtirdiii raylr ya da kaydrr-

ma diizenli masa.

38

p

rgrksal rgrhgr [222-230]

222 - rgrk6lgiimsel birincil iilgiin [Alm. lichteinheit, Primdrnormol) lFr.5talon prirnoire] [irrg. i;rinary stondat.Jf: Bel;rli bir tanrmlamaya uygun

olarak elde edilebilcn olgijn rgtk kaynair.

223 - rprkiilgiimsel galrgma iilgtin0 [Alm. Ansch/usslompe] [Fr. 5talon

pholomerique .de travoilJ [ing. working standardf: Zaman zaman, b!r

rgrkolEijmsel ikincil 6lgilnle olgiigtiiriilerek olgLinlegtirilen, gijnltikrSrkolgiimscl l<ullanrlrpta yararlanrlan r;rk kayna!r.

224 - rgrkiilg0msel deneme plakasr [Alm. Auffcngschirn] lFr. plaque

d'essoi photom€triguel Iing. photometer test plote]: Belli rgrk6lqi.imsel

<izcllikleri olan ve incclcncccl< rgrlila aydrnlacrlan plaka.

225 - rgrkiilgiimsel ikincil iilgiin [Alm. Stondordlompe] [Fr.dtcrlon photomdt-

rique secondoire,fltolon secondaire de lumibre) fing. secondory stondard

of lightl: lprk yeginliii (ya da rgrk akrsr, ya da rprklrlrgr), Igrk olgtimsc!birincil olEijnlc (dolaylr ya da dolaysrz) olgi.igtiirme sonucu belirlennril,rgrkolgiimsel olgmelere yarayan, dc!ipmez ve yenidcr elde edilebilir rprk

kaynair.

226 - rgrkiilgtimsel kafa [Alm Photorneterkopf] [Fr. t€te photom6trigue]

Iing. photometer heod): Bir gorsel rgrkolgerin, olgijptiirillecek rgrklarr

alan ve kargrlagtrran bol0mij, ya da, bir fiziksel rgtkolgerin, igindergrkolgiimsel alrcr bulunan bolijmi.i.

727 - rlrkilz0 [Alm., Fr., ing. Ptroton]: Dcleri, elektromanyetik tgrnrmrn. frekansr ile Planck deiigmezinin Carprmr olan rgrnrm erkesinin element-

sel kuantumu.

228 - rgrk-pil [Alm. Photoelement (Sperrschichtzel/e)] [Fr. photopile (cellu-le d couche d'orr€t)l [ing. photo-volroic cell (borrier-!ayer cell)]: Elekt-ronlarrn bir iletkenle bir yarr iletken arasrndaki srntr yiizeyi geg-

melerinde tgritn nedenstl rol oynadrir rgrlelektrik gciz.

229 - rgrksal gevre [Alm. ForbktimoJ lFr. ombionce lumineuse] [ing. lurnino-us environment]: Bir yerde, o yerin bigimi ile ilgili olarak, bir yandan

aydtnlrk diizeyi, rgrk dairlrgr, aydrnlatma bigimi ve rengi gibi rgrkla il-gili oieler, ote yandan kullanrtan rengin (renklerin) rijri.i, doymulluiu,bunlarrn oylunida dairlrglarr gibi renkle ilgili <i'f,eler ve renksel gerl-verim gibi ortak oielerden yararlanrlarak yaratrlan fizyolojik veruhbilimsel etkin gevre.

230 - rgrksal rprlrpl [Alm. Photolumineszenz] [Fr., lng. photoluminescenceJ:

Atom ya da molekijllerin, yeterli (uygun) erkeli rgrkozlerini (foton-larr) soiurmasr yoluyle uyanlma5r kokenine dayanan rllrgr.

39

Page 20: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

[23] 2391 rtrksal rtrrhk

231 - rgrksal rgrrlrk (bir ytizeyin bir noktastnda, verilmig bir doirultuda)bkz. rgrkltlrk.

232 - rgrksal rgryrcrlrk (bir yiizeyin bir noktasrnda) [Alm. Spezifische

Lichtousstrahlung (in einem Punkt einer Ffuiche)l t!r.6mittance lumineuse

(en un point d'une surface)l [ing. lurninous €mittonce (from o point of o

surfoce)]: Yi.izeyin, bir noktastnt gevreleyen sonsuz kiigiik bir parqa-

cr!rnrn yayrmladrtr rgrk akrsrnrn, o yizey pargacrirnln alantna boliimii.

233 - rgrksal yayrmlaylcrlrk (bir yiizeyin bir noktasrnda) bkz. l;rksalrgryrcrlrk (bir yiizeyin bir noktasrnda).

234 - rgrk-yayrmlayrcr giiz [Alm. Ernissions-Photozelle, Photozelle] [Fr. cellulephotodrnissive, tube photoelectriguel [ing. photo-ernissive cell, phototube\:

Bogluia ya da bir gaz atmosferine yerle$tirilmig duyarlagtrrllmtp biryiizeyin elektron yaytmtnda rgrlrn nedensel rol oynadrir rgrk-elektrikgoz.

235 - rgrf r;ryro madde [Alm. Leuchtstoff (Luminophor] [Fr. substonce lumin'escente (fluorescente)] [lng. luminescent materiol, phosphor]: lgrl rgrmaya

elverigli (go!u zaman katr) madde.

236 - rgrldatrn (ya da rlrklrtrn) gilglendlrme garpanr [Alm. Verstrirk'

ungszohl (oder-Foktor'1 eines Scheinwerfers, Verstcirkungszohl, Verstrjrk-

ungsfoktor (einer Leuchte)l [Fr. focteur de multiplication d'un proiecteur,

focteur de multiplicotion (d'un luminoire)l ting. magnificotion rctio of o

projector, magnification rotio(of o lighting Frtting)]: lgrldaitn (ya da tgtk'

lr!rn) en bijyiik yeiinliiinin, lambastnrn ortalama ki.iresel yeiinliiineboliimii.

237 - rgrldak [Alm. Scheinwerfer] [Fr. Prciecteur [ing. projector]: Ytiksek

bir rgrk yeginliti elde etmek iizere, r;rtr, oPtik bir diizenle (ayna ya da

mercekler) bellrli bir oylum agtsr igine toplayan rgrklrk.

238 - rprldaklr aydrnlatma [Alm. Flutlicht-Beleuchtung, Ansttohlungf lFr.ficlairege por projectionT [ing. floodlighting]: Bir nesnenin, bir sahnenin,

bir mimarlrk yaprtrnrn ya da 6zel bir b6lgenin, gevresinden gok daha

fazla aydrnlatrlmast amacryle ve goiunlukla genig agrlr rgrldaklarla yaprlan

aydrnlatma.

239 *. rgrlrgr [Alm. l-umineszenz] [Fr., ing' lurninescence]: Maddenin, kimi

dalga boylarr ya da ufak tayfsal alanlar igin aynr srcakhktaki tslsal t;t-nrmrndan daha giiglii, elektromanyetik bir rgrnrm yayrmlamast olayr. (Bu

rlrnlm, yaytmlayrcr cismin maddesinin ayrrt edicisi, tralaytct niteliiidir.)

Ir)

rlrnrrrtlama l:rrnbasr l-240 -249 )

240 - rlrltr lambasr [Alnr. 6linrrirlornpe] [Fr. lamp d effuves, lontpe d lueur)

[ing. negotive gtowtontpf: Ncgatif tlrlttttrn elektro tSrltptstnt kullanan

bopalmall lanrba.

241 - rgrltrlr bogalma [Alnr. GlimmentlodunS] [Fr. d€chorge luminescen'

te, dichorge en lueurJ [ing. glow dischargeJ : lsrl'elektronik yayrmla'

maya gore a!tr basarr, l<atotun bir ikincil yayrmlamasryle nitelenen ve

<inemli (70 volt ve daha 9ok) bir gerilim diigmesi ve katotta hafif (yak-

lagrk, nrA /cm:) bir akrm yo!unluiu ile belirlenen, kendi kendine

(ozerk) bogalma.

242 - rgrma [Alm. Strohlung] [Fr. royonnement] [ing' rodiotionf: Pargacrklar

ya da elektromanyetik dalgalar bigiminde erke yayrmt ya da tagrnmast.

bkz. rgtnrm,

243 - rlrnrm [Alm. Srrohiurrg] [Fr., ing. rodiotion]: Parqacrklar ya da elek-

tromanyetik dalgalar bigiminde yayrmlanan ya da tagrnan erke (enerji)

ya da gij9.

244 - rgrnrm akrsr '[Alm. Strohlungsf/uss (Energiefluss)] [Fr. flux Ener96'

tigue] [ing. rodiant power (or rodiont f/ux)]: llrnrm bigiminde yayrmla-

nar1, tagrnan, ya da alrnan gug. bkz. rSrk aklst.

245 - rgrnrm erkesi nicelili [Alm. Strohlungsmenge] [Fr. quantit| d'6nergie

royonnontel [ing. guontity of rodiant energyl: Bir tgrnrmrn ilettiii erkegokluiu, niceliii.

246 - rSrnrm etkinlifi [Alm. Strohlungsousbeute] lFr. rendement 6nerg4'

tigue] [ing. rodiant efficiency): Yayrmlanan tgtntm aktstntn harcanan

gijce orant.

247 - rgrnrm yefinlili (bir kaynalrn, bir doirultuda) [Alm- Strohl'

stdrke (einer Strohlungsquel!e in einer Richtung)] [Fr. intensitd 6nerg'6ti'

que (d' une source dons une di rection)) [i ng. rodiont intensity (of o source in

o given direction)l: Bir kaynak ya da bir kaynak pargacritnca, ekseni

belirli do!rultuda, sonsuz kiigijl< bir koni igine yaytmlanan tgtntm akt'sr (erke akrsr)nrn, bu koninin oylum agrstna bolumii. bkr. r5tk yeiin'riEi.

24g - rgrnrmlama [Alm. Bestrohlung) [Fr., ing. irrodiotionf:1- Bir tgrnrmrn

bir nesneye dijgi.irijlmesi.2- Bununla ilgili biiynklitk. bl<2. rfrnrfl"t-lanma.

249 - rgrnrmlama lambasr bl<2. yansrtrcr lamba.

It

Page 21: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

[25C-2571 rttilml,rntra

250 - rtrnlmlanma (bir yiizeyin bir noktasrnda) [Alm' Bestrohlung (in

einem Punkt einer F/oche)] lFr. irrodiotion (en un point d'une surfoce)l

fing. irrodiotion (at o point of a surfoce)l: lgrnrmlrhirn, siiresiyle garpr'

mr. bkz. aydrnlanma.

251 - rlrnrmsal aydrnhk (bir yi.izeyin bir noktasrnda) [Alm. Bestrohlungsst'

cr'rke (in einem Punkt einer Fklche)] lFr. 5cloiremeft enetgd'tique (en un

point d'une surfoce)l flng. irradiance (ot a point of o surfoce)]: Bir nok'

tayr gevreleyen sonsuz kiigi.ik yiizey pargactErna di.igen rgtnrm akrslnrn,

bu yiizey pargacrlrnrn alantna bolijmU. bkz. aydrnlrk'

252 - r$rnllllk (bir yiizeyin bir noktasrnda, bir Coirultuda) bkz' Itlnlm'lrlrk (bir yiizeyin bir noktasrnda, bir doirultuda).

253 - r9rn6l9mo [Alm. Strohlungsmessung] [Fr. radiom|tiel [lnS' rodi'

ometryl: lgrnrmlarla ilgili biiyiikliiklerln olgUlmesi'

254 - rgrnrmtrlrk (blr yiizeyin blr noktastnda, bir doirultuda) [Alm'Strohldichte (in einem Punkt einer Fliiche, in einer Richtung)l IFr'luminonce lnergdtique (en un poinl d'une surfoce, dons une direc-

tion)l [lng. rodiont intensity per unit orea(rodionce)(oto pointonosur'

face ond in a given direction)] : Bir noktayr Cevreleyen sonsuz kligUk

bir yiizey pargacr!tnrn belirli do!rultudaki rgrnrm yeiinliiinin, bu

yiizey pargacr!rnrn o dolruya dik bir diizlem ijzerindeki izdiigiimtine

bolijmii. bkz. rgrklrlrk.

255 - rlryrcr [Alm. Strohlerl lFr. rodioteu4 tlng. rodiotorli lgrnrm erkesi ya'

yrmlayan kaynak. bkz. tsrl Ittr, segmez tilyrcl, kara cisim, seger

rtryrcr.

256 - rlryrcrhk (bir ylizeyin bir noktasrnda) [Alm. spezifische Ausstrohl'

ung (in einem Punkt einer Fldche)l [Fr. €mittonce herg&tique (en un

point d'une surfoce)l ling. rodiant emittonce (ot o point of o surfoce)l:

Bir noktayr gevreleyen sonsuz kiiEUk yiizey pargastnrn yayrmladrir

rgrnrm aktstntn, bu yiizey pargacrlrnrn alantna boliimti' bkz. lgrksal

rgryrcrlrk.

257 - rgrylcrlrk deleri bkz. t0m lllytcrltk deteri, tayfsal lllyrcrllkdeteri.

42 43

258 - i9 gegme garPanr (bir siizgeq ya da bafdagrk saydam crtamln) [Alm'Reintronsmissionsgracl (Durchsichtigkeitsgrod) (eines kloren homogenen

Mediums)] [Fr. focteur de tronsrnission interne (d'un f iltre ou d'une lome)]

[ing. internol lron)-r]rission foctor (ofofitLetor o plote, (lngiltcrc'de)'

internol lronstttitlortcc lArrreril<a'da)]: tlir stizgcg ya da ba!,da;rk srydlnt

bit'ortatttrn, lrkrg yriziine var:rtt tgtk ll<tsrtlttl, giIi1 yiizUnij gegrnil olan

r;rk akrsrna orant,

259 - ig optik yolunluk [Alm. innere scwdrzurig (dek{c;scfie Extinction)] [Fr.

densit6 optique interne) [ing. internol opticol density]: i9 gegme garPanrnrn

tersinin ondaltk logaritmasr. bkz. gegme karalr!1, yanslmada ka'

ralrk.

260 - i9 yutma garpanr (bir siizgeE ya da baidqrk saydam ortamrn)

[Alm. Reinobsotptionsgrod (eines klcrcn, homogenen Mediums)] lFr'facteur d'absorption interne (d'un filtre'au d'une lome)] [ing' internol

obsorption factor (of of ilter cr o plort') (ingiltere'de), interncl absorptonce

(Amerika'da)]: Bir siizgeg ya da baldagrk saydam ortamln' girig ve

grkrg yi.izleri araslnda yutulan tgtk aktstntn, girig yilzijntj gegmiE olan

rgrk akrstna oranr.

261 - i9i opallegtirilmil lamba [Alm. innenopolisierte LampellFr' lompe

opolisde<i I'int|rieurl[ing. lomp wirh internal diffusingcootingli Ampulii'nijn igi ince bir kat yayrcr madcJe (ornelin silis) ile l<apllnmrl larnba'

262 - iki dipli boru lamba [Alm. zweiseitig gesockelte Soffitten/ompe] [Fr'lantpe linolite] [ing. double-copped tubular lomp]: igindeki tel, goiu

zaman eksensel bir dolru izleyerek, lamba boyunca bir dipten oteki

dibe uzanan, iki dipli silindirsel ampulli.i lamba.

263 - ikinci giirmezlik [Alm. Deuteronopie] [Fr. deutlranopief [ing' de'

utercnopioT: Yelil rengi gormeme ile tralanan gifrrenkgillik'

Page 22: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

1264 27ll ihinci eapahlrk

264 - ikinci sapakhk [Alm.DeuteronomolieTlFr. deut$ranornolie] [lng. deu-teronomolous vislonl: Yegil renge duyarlrirn azlrlr ile rralanan sapakij ErenkCillik.

265 - ikincif kaynak [Alm. Fremdleuchter, Sekunddrlichtguellel [Fr. sourcesecondoire de lumidrel [ing. secondorl source, secondary light source]:Kendi rgrk yayrmlamayan, aldrtr rgrtrn, hig olmazsa bir boliimi.inii, yan-sllmaya da gegirme ile geri veren yiizey ya da nesne.

266 - ikincll yayrmlamalr rgrk-elektrik gdz [Alm. Sekundrjr-emissions

-Photozellel lFr. cellule photodlecttique d 6mission secondoirel [ing.secondoty emissjon photocelll: lgrkla serbestlegen elektronlarrn, ikincibir madensel yiizeye garparak, bu y0zeyde ikincil bir elektron yayr-

mrna neden olmalarryle elektrik akrsrnrn biiyi,idiiiii bir rgrlrgryrcr goz.

267 - iletme teli [Alm. Stromzufi)hrung] I'Fr. entfte de courontl [ing. leo-ding-in wire, (ingiltere'de), /eod*in wire (Amerika'da)l: Elektrikakr-mrnr, dipten rgrklr elemente ya da elektrotlara ileten tel.

268 - im lambasr [Alm. Signollompe] [Fr. lompe de signolisotion] [ing. sig-nol lompl : Gdrsel imler iletmeye ya da, bir komut ya da denet tablo-sunda im vermeye yarayan lamba.

269 - iner grkar rgrklrk [Alm. Zugleuchte] [Fr. luminoire <i suspension rC-

globlel [ing. rise ond foll pendontl: Y0kseklili, bir makarah askr ve a-

irrlrk araolrtr ile detigtirilebilen ve durdurma dtizeni olmayan. sar-kan rgrklrk.

I

270 - i7 d0zlemi [Alm. Messebene, Nutzebene] [Fr. plon utile, plon de

trovoill [ing. worklng plone]: iginde, gafugmalarrn ve aydrnhk belirlemeve <ilgmelerinin yaprldrir gerEek (maddesel) ya da diigiincel diizlem.Bu dijzlem, tersine bir belirleme yoksa, yatay ve dcigemeden 85 san-timetre yiiksektedir.

271 - igleme gerillmi [Alm. Erennsponnungl [Fr. tension defonctionnementl

ling. running vottoge (ingiltere'de), opercting voltoge (Amerika'da)l:Durulmug reiimde galr$an bir bogalmalr lamb'anrn elektrotlanarasrndaki elektrik gerilimi. Detilken akrm durumunda, bu geriliminetkin deteri.

4,1 4'lt

272 -.kaba i9 lambasr [Alm. stossfeste lompe] lFr. lampe r6sistont oux

chocs (lompe antichoc)) [ing. rough service lomp]: Mekanik garpmalara

dayanacak bigimde yaprlmrg akkor lamba.

273 - kanatgrklr dip [Alm. f/onschsockel] [Fr. culot ti oilettes] [ing. flong'ed copl: Lambantn ortalanmastnt sailamak i,izere, duya yerlegen

kanatErklarr bulunan dip.

274 - kancah tel tutucu [Alm. Hulterhiikchenl [Fr. crochet] [ing. support

hookl: Ucu kanca bigiminde olan tel tutucu.

275 - kandela [Alm., Fr., ing' 6ondelo]: lgrk yeiinliii birimi. Kandelanrn

biiyiikltifi.i oyledir ki, platinin katrlagma srcakh!rndaki bir ram r9t'

ylcrnrn rgrkltlr!r santimetre karede 60 kandeladrr.

276 - kandela biilU metrekare [Alm. Condelo pro QuodratmeterJ [Fr. con-

delo per mdtre carrtJ [lng. conde/o per squorc aretre]: CIE'nin benimse'

di!i rgrklrlrk birimi.6teki birinrler: Metre sisteminde: nit (nt)' gtilb

(sb), apogtilb (asb), hmbert. ingiliz olgii sisteminde: futlambert.

277 - kapzlt yay lambasr [Alm. Douerbrandbogenlampe] [Fr' lompe d orc

en vose clos] [ing. enclosed orc lompTi Hava girigini stntrlamaya yarayan

kapalr bir gevredeki rgrk yayr lambasr'

278 - kaplamal! cam [Alm. U'berfongglos] [Fr' verre doubl€) [ing. f/oshed

glossl: Genellikle bir katr saydam,6teki katr (katlarr) ise opal, opalim-

si ya da renkli olan en az iki katlr cam'

279 - kart cisim [Alm. schwarzcr Strahler, schworzer Kiirper oder planck-

scher Strohlerl [Fr. corps noir (radiateur int|grol, radioaeur de plonck)]

[ing. full radiotor, block body\: Dolrultularl ve dalga boylarr ne olursa

olsun, iizerine dijgen biiti.in r;tnrmlart yutan, bdylece, belirli bir srcak'

lrkta maksimum rlyrcrlrk tayfsal yoiunluiunu veren tsrl'r;tylct cisim'

Page 23: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

[280 290] karanhk 6l9er

280 - karahkiilger [Alm., lng. Densitometer] [Fr. densitombtre]: Gegmede

karalrk ve yanstmada karallk 6lgmelerine yarayan blr tiir tgtk<!lger.

281 - karenlrkoda lambasl [Alm' Dunkelkammet-Lompel lFr. lompe pour

chombre noir] [lng. dorkroom lomp]: l9r!r, tayfsal bilegiminin <izel'

lili ve diigi.ik yefinlifinden <itijrti, karanlrk oda gahgmalarlnrn normal

sijreleri iginde, fotolrafgrlrkta kullanrlan duyarh maddeleri belirli birbigimde etkilemeyen lamba.

282 * karartma lambast [Alm. luftschutzlompe'! lFr. lampe d'obri] [lng.block-out lompl: Edilgen korunma karartmast igin, parrltrsr azve tgrtr

golu zaman doirultulu olan lamba.

283 - karbondlokslt lambast bkz. neon lambasr.

284 - karrgrk aydrnlatma [Alm. gleichfdrmige Belcuchtung] [Fr' &loirogemixtel [lng. generol diffused li ghtingl: Aydrnlatrlacak dijzleme (stntrsrz

dtigi.ini.ilen bir duzlem) r$rk akrlarrnrn /"40 ile /o60 arasrnda bir oranrnt

doirudan yollayan rlklrklarla yaprlan aydlnlatma.

285 - karrllk gefme [Alm. gemischte Durchlossung, gemischte Fronsrnisslon]

[Fr. tronsmission mixtel [ing. mixed tronsmission]: Birlikte olan dijzgiin

ve yayrnrk geeme.

286 - karrlrk rgtkh lamba [Alm' Mischlichtlompe) [Fr. lornpe d lurnidre

rnixtel [ing. mixed light lomp]: iginde, tgtntmlartntn tayfsal bilegimleri

birbirinden gok farkll olan (ornefin akkonl ve fliiorrgl gibi)' iki ya

da daha gok rgrk kaynatr bulunan lamba.

287 - karrgtk yanitma (yarr yayrnrk yansrma ya da yarr*dtizgiin yansrma)

[Alm. 6emischte Reflexion] [Fr. r6flexion mixte (rdflexion semi'diffuse, ou

semi-r6gulilrel [lng. mixed reflectionl: Birlikte olan diizglin ve yayrnrk

yanslma.

2g8 - karmaSrk t;tntm [Alm. zusommengesetzte Strahlung (Mischstroh/'

ung)] [Fr. royonnement complexe] [lng. complex rodiotion)t Birgok tek'renkli rprnrmdan bilegmig tgtntm.

289 - karpuz [Alm. leuchteng/ocke] [Fr., lng. globe]: Lambayr korumaya,

rgrlrnr yaymaya, dalrtmaya ya da rgrtrnrn rengini deiigtirmeye yara-

yan, saydam ya da yayrcr maddeden yaprlmrg klhf.

290 - karlrtlrk [Alm. Kontrost] [Fr. controste] [ing. controst] : 1-6znelolarak: Ozelikle, mekan ya da zaman lginde (aynr anda ya da art arda

- gecikmig - kargrtlrk) yan yana duyumsal uyartrlarda nicel ya da nitel

bii kargr olma etkisi. 2- Nesnel olarak: Agairdaki formijllerle belir"lenen biiyiikl0kler.

L6

ffi

47

krprqtnalr rsrkiilger [29]-300]

L"c)

Lr

291-kargltlrkatgrhrzl[Alm.Unterschiedsempfindungsgeschyindigkeit][Fr.vitesse de perception des controstes] [ing' speed of contast' percep-

iionl Bir kargrtlrIrn, sunulmasrndan, 6znel olarak algrlanmasrna dek

gegen zamantn tcrsi.

292 . karlrtlrk duyarlrlr [Aim. Unterschiedsempfindlichkeit, Kontrostern.

pfindlichkeitl [Fr. sensibilit6 difflrentietle] [ing' controst sensitivity]:

Algrlanabilen en ufal< b.rgrl rlrklrlrk farktntn tcrsi'

293 - katadiyoptrik yansrma bl<z' geri yanslma'

2g4 - katotsal diigme [Alril. Kotftodenfoll] [Fr. chutt' cothodigue] [ing. cot'

hode fttll (irrgiltcrc'<1t,), cothodc drop (Amerikr'da)]: Bir cle l<trikscl

bogalmada katottaki gerilim dtjgmesi'

2g5 - kesikli krvrrm [Alm. unterbrochene wendel] [Fr. boudinoge disconti'

nu][ing.spocewintltttg]:Krvrrmlrbolijmlerlarastndadijzbolijmlerolan tel.

296 - kesiksiz krvrrm [Alm. durchloufende wendel) lFr' boudinoge conti-

nu] [ing. conrinuous coitting): Krvrrmsrz (di.iz) boli.imi.i olmayan krvrtmlr

tel.

297 - krrrlma [Alm. Brechung (Refroktion)] lFr' rdfroctionl [!ng' refroction]:

Belirlibirlllnlmln'oPtikbaklmdanbaldaglkolmayanbirortamdayayrlma htzr deligimleriyle ya da bir ortamdan bagka bir ortama

geqmeyle yayrlma do!rultusunu degiltirmesi'

2g8 * krrrlma lndisi [Alm. Erechungszahtl [Fr. indice de refroction] [lng.

refroctive index]: optik ozellikleri ayrr iki ortamdir rptk htzlarrnrn

birbirine oranr. Krrrlma indisi, iki ortamt ayrran yiizeyi gegen bir

rptk rgtntnrn gelme ve krrllma agtlartntn sinijslerinin oranlna e;ittir"

299 - krrrnma [Alm. Beugung (Diffroktlorr)] [Fr" irrg' diffroction)" bt|llnlmlnyayrlmado!rultusunun,dalgalarrnengellerlestnlrltolrnalarrdurumunda,rilnrmrndalgasalyaprsrilebelirlenmilbirbigimdesaPmas!'

300 - krrprlmalr r9rk6lger [Alm. fiirnmerl)hotometer) lFr' photom|tre d

pop;,/otementl [ing. f/icker photon]eterl: Bir gorsel rSrkolger' Bu .rlrkol-Eerde r9rk, olgi.igti.iri.ilecek kaynaklarrn bir birinden bir obiiriinden'

artardadeligerekaydrnlatrlanayniYetekbiralanpargastndanyansl.

Page 24: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

I30f-3091 knrnsrz tel

yarak goze gelir. Krrprgmalr rgrkolgerde deiigme hrzr (frekanst), renk-lerin erime (birbiri iginde eriyip karrgma) frekanstndan yUksek, ama

parrltrlarrn erime frekansrndan algak olmak i.jzere, uygun bir bigimde

segilmalidir. bkz. gdr0nt0 erime frekansr, egitlik rgrk6lgeri.

301 - krvrrmsrz tel [Alrn. glotter Leuchtdroht (gestreckter, gerodliniger)] [Fr.filament droirl [ing. straight filomentf: Diz,ya da dijz b6lijmlerdenolugan, krvrrlmamrg tel.

102 - krzrlaltr rlrnrm [Alm. infrorote (ultrorote) Strohlung] lFr, royonnement

infrorougel ling. infrored rodiotion'l: Tekrenkli bilegenlerinin dalga boy-

larr yaklaglk olaral< 780 ile 105 nm. (nanometre) arastnda olan tgrntm.

303 - krzrlaltr lambasr [Alm. lnfrorot-Lompe (lnfrorot-Strohler)] [Fr. lornpe

(d royonnenent) lnfrorougel fing. infro-red lompl: lqrnrmr ozellikle kr-zrlaltr rgrnlar bakrmrndan zengin olan ve rgrksal niteliii pek cinemliolmayan lamba.

304 - kimyasal rgrlrgr [Alm. ChemilumineszenzllFr.chimiluminescence] [ing.chemi-luminescence]: Atom ya da molekiillerin, bir kimyasal tepkimesrrasrnda aqrla grkan (serbestlegen) erke ile ve kinetik erkenin et-kisi olmaksrzrn uyarrlmasr kokenine dayanan rgtltgr,

305 - koniler [Alm. Zopfenl [Fr. c6nes] [ing. cones]: Aitabakanrn, g6zijnrgrf,a alrgmrg durumunda rgrksal ve renksel izlerin iletitmesinde bellibaglr rolii oynayan ozel alrcr pargacrklart ya da bunlartn koni bigimin-deki rSria duyarlr uglarr. bkz. g0ndiiz 86rmesi.

306 - koruma camr [Alm. Schutzgloss] [Fr. verrc de protection] [ing. pro-

tecting grdssl: Agrk ya da kapalr bir rprkhirn, lambayr toz, pislik ya da

srvr, buhar ve gazlardan koruyan saydam b6liimi.i,

307 - koruma rzgarasr [Alm. Schutzgitter (einer leuchte)] lFr. grilloge de

protectionl [ing. guord]: Bir lamba ya da rgrkhir vurmalara kargr koru-yan ya da krnlma sonucu cam krrrklarrnrn diigmesini engelleyen rzgara,

308 * kiim0r telli lamba [Alm. Kohlefodenlompel lFr. lompe d filomentde carbonel (ing. carbon filament lompl : lykh elementi kdmijrdenbir tel olan akkor lamba,

309 - k6miir yayr lambasr [Alm. Reinkohlen-Bogenlompel [Fr. lornpe d orc d

ilecuodes de chorbon! fing. carbon orc lompl: lgrk yayr, katkr madde-

leri bulunmayan komlirden elektrotlar arasrnda olan algak ye{in-likti lamba.

,18

kullanrna garpanr [3I0-3f2I

310 - k6reltici giizkama3i'asr [Alm. Blindmachende Blendungl [Fr. 6blo-uissernenr aveuglontl [ing. blinding g/ore]: Birsiire, herhangi bir nes-nenin goriilmesine engel olacak derecede gijElij gozkamagmasr. bkz,giizkamagmasr.

311 - krater [Alm. KrotcrJ [Fr. crotdre] [ing. croter]: si.irekli al<rmla gatrganrgrk yayr larnbasrnda pozirif komijrijn ucunda olan gukurlul<,

312 - kullanma garpanr [Alm. Beleuchtungs-wirkungsgrod] [Fr, focreurd'uri/isotion][i ng, utilization foctor (ingiltere'de), coeffrc ient of utilizotion(Amerika'da)l 1- (verilmig bir diiztem iqin) (Alm. filr eine gegebeneEbene, einer 8e/euchtungsonloge flr eine gegebene Ebene) (Fr.1roorun plon donn6) (lng. for o given p/one) Verilmig dtizleme diigen rgrkakrsrnrn, lambalarrn yayrmladrir toplam rgrk akrsrna oranr. 2_ (biryerin -verilmig bir dijzlcm igin) (Alm, Rountwirkungsgrod lfi)r einegegebene Ebenel) (Fr. d'un locol lpour un plan donn6)) (ing. room utili.zotiott foctor lfor o given proneJ), utironce)i verilmig diizleme diigentgrk rkrsrnrn, rSrkltklarrn yayrmladr!r toplam rgrk akrstna oranr.

4,9

Page 25: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

313 - lamba [Alm., Fr. tarnpe] [ing. lomp]: lgrk Oretmek igin yaptlmtg yapay

kayoak.

314 - lamba ayalr [Alm' lompengestell] [Fr' pied de lompe] [lng' lornp mo'

untl: Akkor lambada, rgrklr elementl tagryan madenden ve camdan

pargalarln hePsinin birden adt.

315 - lamba tutucusu [Alm. lompenfuss] [Fr. support de tompel [lng' stern]:

Akkor lambada, iginden akrm girigleri tegen cam boliim'

316 - lambaltk [Alm. Leuchtenschirm] [Fr' obot-jour] [ing' shode]: Lambayr'

gozden gizlemeye yarayan, saydamsrz ya da yayrcr ti'irlii maddelerden

yaprlmrg ortl.i.

317 - lambert bkz. kandela biit0 metrekare'318 - lambert yiizeyi bkz. tam donuk yaylcr'

319 - liiks bkz. lilmen biilii metrekare.320 - liiks-saniye [Alm. luxsekunde] [Fr' luxseconde] [ing' lux-second]: Bir

saniye s0ren bir liiks biiyiikliiliindeki aydrnlrlrn doiurduiu aydrnlan'

ma birimi. bkz. aYdrnlanma.32't - liimen [Alm., Fr., lng. lumen]: lgrk yelinlili 1 kandela olan egit datr'

trmh bir nokta kaynalrn birim hacim agrsr (steradyan) igine yayrmla'

,r, _ Lll"uit;liii merrakere [Arm. Lumen pro Quodrotmeter, Lux] [Fr.

lumen por mCtre corr6,lux] [ing' lumen per sguore metre' lux]: CIE'nin

benimsedif i aydrnhk birimi. Oteki aydrnlrk birimleri, metre sisteminde:

fot, lngiliz cilgi.isij : futkandil.

323 - lilmen saat [Alm. Lumenstunde] [Fr' lumenheure] [ing' lumen-hourl:

Bir saat boyunca altnan, ya da rgrnrmlanan bir liimenlik rgtk'

324 - l0men saniye [Alm. Lumensekunde] [Fr. lumenseconde] [ing. lumen-se'

cond]:Birsaniyeboyuncaaltnan,yadatgrnrrnlananbirliimenlikrglk.325*lUmeniilger[Alm.Ljchtstrommesser,IntegrierendesPhotometer|

[Fr. lurnenm]tre] [ing' integrating photorneter]: Bir olgmede' tgrk akrstnt

belirlemeYi sailaYan aYgtt.

50

326 - masa rgrklrlr [Alrn. fiscileuchte] lFr. luminoire de toble (lompeportativc), (lompe da tol'le)l Iing. toble stondard /omp (ingiltcrc'de),toble lamp (Amerika'da)]: Krsa ayaklr, tagrnabilir, bir mobilya tizerinekoymak igin tasarlanmr; lamba.

327 - metal buharlr lamba [Alm. Metolldampflompe\ lFr. lompe d vopeurm€tollique! [ing. rrretol tupour lantpf: lqr!rn btiyiil< bciliirnijni.jn metalbuharlartnrn r gt masrylc i.i lutild i!i, bogalmalr lamba.

328 - metal telli lamba [Alm. Metol/drohtlompeJ lFr. lampe d filornentmdtalliquel [ing. metol filanent /omp]: lgrklr elementi n"rr.denden birtel olan akkor lamba.

329 - metalleptirilmig karbon [Alm. /mprrlgnierte Koh/e] lFr. charbonrnin6rolis6] [ing. inrpregn oted carbon)'. lgrl< etlcinlilinin artrrrlmasramacr ile komi.jr ve nraden t*zlarr kangrmrndan yaprlmrg elektrot.

330 - mikrop iildiiriicii lanrba [Alm. Entkermungslompe] [Fr. lornpe ger-micide) ling. boctericictat tampf: Ampulii, (ozellikle pozitif kolondangelen) moriistii rgrnlarrn mikrop oldiirilci..i boli.imij igin saydam, ku-artz'dan yaprlmrl, alqak basrnglr crva buharlr bogalmalr, boru bigimindelamba.

331 - moor rgrlr [Alm. Moorelichtf [Fr. /unridre de Moore)fing. Moore lightl:Yiilcsek gerilim altrnda bogalrnayla igleyen ve iginde azot ya da l<rrbon-diol<sit bulurran, fltiorrgrl maddesi olmayan cam borulalda Urerilenrgrk.

332 - moriistil rgrnrm [Alnr. Ultrovioleu.e Strahlung] [Fr. royonnement ul-travioletl [ing, ultrcviolet radiationf: Tekrerrl<li bilc;cnlcrinin dalga boy-larr yaklagrk olaral< 10 ile 380 nm. arasrnda olan rgrnrm.

moriisti.l-A (UV-A): l'l 5 ... 380 nm.mor dstij-B (UV-B): 280 . . . 315 nnr.

mortjstij-C (UV-C): 10 ... 280 nm.333 * moriistii lambasr lAlm. Ultroviolett-Lompe (U/trcvio/ett-Strohler)l [Fr.

Iompe (d royonnement) ultrovioletf ling, ultra-viloet lcillrl: lgrnrmr ozel-likle moriistij rgrnlar bal<rmrnd4n zengin oiari ve rgrksal niteli!i pel<

onemli olmayan lamba.

5l

Page 26: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

334 - nemgegirmez duy [Alm. Feuchtraumfossung] [Fr. duilledtonche] [lng.moisture-proof socketl: Nemli ve rslak yerlerle agrk havada kullanmakiizere, rslaklrta dayanrklr gereglerden, ya da srvr ve buharlara kargr

gegirmezliii sailanmrg bigimde yaprlmrg olan duy.

335 - neon (helyum, azot, karbondioksit) lambasr [Alm. Neon-, Helium-,Stickstoff-, Kohlensciure-Lompel [Fr. lompe (tube) au n6on, d I'h6lium,d l'ozote, ou goz corbonigue] [ing. neon-, helium-, nitrogen-, corbon

dioxide-lampl: lgrir, baghca (biiyiik oranda) neon, helyum, azot,karbondioksitin rgrmalanyle iiretilen bogalmalr bir lamba.

336 - nesnel rgrkdlger [Alm. physikolisches (objektives) Photometer] [Fr.photometre physigue (ou objectif)l [ing. physicol (or objective) photometerlz

Bir rgrnrmrn bir fizik alrcrdaki etkisinl kullanan rgrkolger, bkz. giirselrgrkOlger.

337 - nit bkz. kandela bdl0 metrekare.

338 - nokta kaynak [Alm. Punktortige Stohlungsguelle] [Fr. source pon-

ctuellel [ing. point source]: Boyutlart, ahcrya uzakhir yanrnda 9okufak olan rgrntm erkesi kaynait.

3]9 - nokta parrltr [Alm. Punkthelle] [Fr. 6clot opparentl [ing. point bril-lonce]: Bir rgrk kaynatrnrn, boyu ayrrt edilemeyecek bir uzaklrktan,dotrudan dotruya g6rsel gozleminde ortaya gtkan ve kaynattn, gozbe-

betlnde diigiini.ilen, tgtnlara dik bir diizlem pargacrtr iizerinde doiu-racafr aydrnhkla 6lgiilen biiyiikliik.

340 - noktasal lamba [Alm. Punktli chttompel lFr, tampe ponctuelle] [lng.point-source lompl: Genellikle, nokta kaynak olarak kullantlabilecek

bi6imde yaprlmrg, rprklrlir yiiksek lamba.

c.)JL

53

341 - odaklanmrg telli lamba [Alm. Prefocus-lompe] lFr. lompe d filo-ment centr|l [ing. pre-focus lomp]: Telinin, dibin belirli noktalarrnagore belirli bir konumu olan lamba.

342 - opal cam [Alm. Trilbgtosl [Fr. verre opole] [ing. opol gloss]: Yayrnma

olayr yiizeyinde deiil, kitlesi iginde olan, yayrcrlrit fazla, sijt beyaz ya

da buzumsu goriiniigli.i bir tijr cam.

343 - opal lamba [Alm. Opollonrpe.l [Fr. Iompe opolel [ing. opol lomp]: Am-pulii,opal camdan ya da kesitin yalntzca bir boli.jmii opal camdan olarr

lamba.

344 - opalimsi cam [Alm. Mitte,tru.ibe 6loser] lFr. verre opolescent] [ing.opolescent gloss]: Tam yayrct olmayan, biraz diizgiin gegirme ve daha

fazla yayrnrk gegirme ozcllil<leri gosteren cam.

345 - optik etkinlik (bir.rgrnrmrn optik etkinliii) [Alm. ODtischer Nutzef-

fekt erner Stohlung) lFr. efficocit{ optique d'un royonnementl: Bir r;t-nrm akrsrnrn 96rijnen alandaki bolijmijniin biitiin akrya orant.

346 - optik yo$unluk bkz. gegme karalrtr.

347 - ortalama k0reset rlrk yelinliii [Alm. Mittlere riiumliche (mittle-re sphorische) lichtstcirke] [Fr. intensiti sphCrique moyennef [ing. meon

spherical intenslty]: Bir kaynairn biitiin doirultularrnCaki tgtk yeiin-liii deterlerinin ortalamasr.

348 - ortalama yatay rgrk ye$inlifi [Alm. Mittlere horizontole Licht-

strirke] [Fr. intensitd horizontale moyenne') [ing. meon horizontol in-tensity]: Bir kaynairn, merkezinden gegen yatay diizlem lginde bi,itiindo!rultulardaki rSrk yeiinliiinin ortalamast.

349 - ortotrop yayrcr bkz. tam donuk yaytct.

Page 27: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

350 - iilfme yflzeya [Alm. Bezugsfloche, fiessf/<iche] [Fr. surfoce de r6f-

6rencel [ing. reference surfoce]: Aydrnhlrn 6lgiildiigii ya da belirlendi-

!i yi..izey.

351 * dlgiin ikincil lamba bkz. rprkiilg0msel galrgma iilgiinii.352 - iilgOn tayfsal deterler bkz. CIE'nln 0grenksel datrtrm katsayr-

larr.353 * iilgiiStiirme uyartrlarr [Alm. Messvolenzen] [Fr. stimuli de compa-

roison (stimuli primoires instrumentoux)] [ing. motching stimu,i (instr-umentol stimuli, primaries)!: Toplamsal bir renkolgerin fiziksel olaraktanrmlanmrg uyartrlarr.

354 - 6lgiiltiirme ytizeyi (bir g6rsel rgrk6lgerin) [Alm. Yergleichsfeld(eines visuellen Pl,otometersl [Fr. ploge de comporoison (d'un photo-

rnttre visuel)l tinS. comporison surfoce (of a visuol photometet)l:G6rsel olarak, bagka parrltrlarrn 6lgiigtiiri.ildi.iiii parrltr yi.izeyi.

355 - 6n odaklamalr dlp [Alm. Prefocus-sockel] [Fr. culot d prdcentroge]

[lng. pre-focus cop]: Dibin belirli noktalartna gdre, lamba tellerinin,yaplm srrasrnda, belirli bir konumdayerlegtirilmelerine olanak saila-yan dip. Sonradan, lamba uygun bir duya yerlegtirilince, yeniden

odaklama olanair sailanmrg olmaktadrr.356 - iinatrm lambasl [Alm. Lichtwurflampe (Projektionslornpe)J [Fr. lompe

pou projection de lumiEre (lonpe de Nojection, lampe pour ptojecteur)l

[lng. projector tomp (ingiltere'de), projection lomp (Amerika'da)]:lgrklr elementi toplanmrg, srkla;urrlmrl ve uygun bir konuma geti-rilmig (bazen, ampul ve dibi de uygun bigimlere getirilmi$) olan ve

amaca uydurulmug dzel bir optik dtizenin de yardrmryle, en az

kayrpla bir rgrk demeti yermeye yarayan lamba.

357 - 6z renk [Alm. Unbezogene fsr'$s, frei Forbe] [Fr. teinte en soi, tonoli-tlintinsEque)[ing. lntrinsic hue]: Renkli bir alan pargastnrn yalnrzbagrna karanlrk bir fon ijzerinde goriinen renk tijrii. bkz. renktiir0, batrl renk.

54

358 - parrltr [Alm. Heilrgkeir] [Fr. briilonce (subjective), ruminositc] [ing.luminosity (subjective brightness)]: Bir yi.lzeyin az ya da gok rgrk ya-yrmlar gorilnmesine ballr gorsel duyulanma vergisi.Not: Bu vergi rgrkorq(imser bir biiyi.lkriik oran rgrkhhlrn yakragrkruhduyumsal (psikosansoryel) karllr!rdrr.

359 - parlakllkcilger lAlm. Gronzmesserl IFr. luisoncemdtre] [lng. glossnre-ter]r Yansrmanrn diizgiin ve yayrnrk boli.imlerinin fonksiyonu olarakparlakftir belirleyen aygrr.

360 - Planck lttytctsr bkz. kara cisim.

361 - Planck yasasr [Alm. proncksches 6esetz] [Fr. /oi de ptonckl [ing. p/on-ck's rodiotion 1ow]: Berirri bir srcakrrk igin kara cismin rgryrcrrrlrnrn,dalga boyu foksiyonr.rrrda, tayfsal yo!unlu!unu veren yasa.

362 - projeksiyon lambasr bkz. 6natrm lambasr.

353 - Purkinye olayr fAlm. purkinje phcinomen'l fFr. phlnomdne de purki-njel [ing. Purkinje phonomenonf; Tayfsal dagrlrglarr de!igmeksizin,rgrkhlrklar aynr oranda azaran krrmrzr ve mavi iki rgrktan, krrmrzrolanrn panlnsrnrn mrvi lgrfra gcirc daha fazla azalrrrasl.

364 - purpuralar gizgisi fAlm. purpurtinie, purpurgerodel [Fr. ligne despoutpres, (limite des pourpres)l [ing. pure purples, (purpte boundory)l:

. Renksel bir diyagranrda, tayfrn ir<i ucurrdaki rgrrrrmrarrn topranrsar ka-rrgrmryle elde edilebiren tam doymug purpurararr gostcren noktalarrngeometrik yeri. bkz. tayfsal renk oranr.

55

Page 28: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

365 - Rayleigh yayrnmasr (bir ortamda) [Alm.Royleigh-Streuung(in einern

Mediumll [Fr. diffusion de royleigh (dons un milieu)] [ing. royleigh

scotter (in o medium\l: Bir rgtntmtn, dalga boyundan daha ufak parga'

ctklar bulunan bir ortamdan gegmesiyle olan yayrnma.

366 - renk [Alm. Forbe] [Fr' couleur] [lng.colour]: 1- Duyulanmantn nite-

liginde, rgr!rn tayfsal bilelim ayrtmlartntn doturabilecekleriyle aynr

cinsten olan ayrtmlarr gozlemeyi ve eytrt etmeyl satlayan, g6rsel blrduyulanmantn belirtisi, tralaytct niteliti. 2' "1" de tantmlanan gorsel

duyulanmayr doluran rgrk uyartllarrnrn (r9rk kaynatr ya da nesne)

r ralayrcr n itelifi. 3- "'l " ya da "2" de tant mlanan ama, siyah, gri' beyaz

gibi gciri.iler drgrnda kalan ve bir renksel doymugluiu olan ktrmrzt,

yegil, mavi vb. goriilerle stntrlanan tralaytcr nitelik. bkz. algrsal renk'ruhfiziksel renk.

367 - renk atlasr [Alm' Forbotlos, Forbenkortel [Fr. otlos des couleurs] [ing'colour otlos]: Renkleri gorsel kargllagtrrmayla deterlendirmeye ya'

rayan boyalr drnekler dizisi.

368 - renk deklemi [Alm. Forbgleichungl [lng. Cguotion de couleurs] [ing' co'

lour eguotion]: Biri, orneiin bir toplamsal kartgtmtn sonucunu goste-

ren iki uyartrnrn e;itlifinin geometrik ya da cebirsel anlatlmt.

369 - renk diyagramr bkz. renk iiggeni.

370 - renk d6nmesi fAlm, Forbverzetrung, farbmetrische Verzerrungi lFr.distorsion chromotique dA d flctairage, distorsion colorimdtrigue] [ing.chromotic distortion due the illuminotion, colorimetric shift] : Aydtnla'

tan rgrk kaynalrnrn talsal 6zeliklerine baih olarak renk tliri,indogoriilen detigme. bkz. renk saPmasl.

371 - renk d0zeltme garpanr (bir rgrk6lgerin) [Alm. Forb-Korrekturfoktor

eines (physikolischen) Photornetersl ltr. focteur de conversion d'un pho'

tornltre, focteur de corrgFtion d'un photomltre physiguel [lng. colour

s6

nenlc qagrnasr [372 - 3791

foctor for o (physicol) pl)otometer]: Bir fiziksel rgrkolgerin, ayarlan-mrg oldu!u tgrk bllegiminden bagka bilegimde bir r1l< igin verdiiideierlerden, balrl rgrk etkinliiine (VI) uygun deierler elde etmekiizere, ilk de$erlerlu qrrprlmasr gr:reken garpan.

372 - renk egleme [Aim. Fcrbobgleich] [Fr. 69olisation de couleur] [ing.colour matching]: Bir rengi, verilmig bir renge <izdeg krlma eylemi.

373 - renk g6rme [Alm, Forbensehen] [Fr. vision des couleurs ] [ing. co-

lour visionft Bir gozlemcinin deiigik renk duyulanmalartnr duymaya

anrk, yetenekli olmasr.

374 - renk giirme sapaltlrklarr [Alm. Forbenfehlsichtigkeit, Forbensinnstdr.

ungen] [Fr, onomoliesde lo vision des coui,.'.:'r, dyschrontotopsie] [lng.defective colour vision): Renk gormesi di,izgijlii bir olgijn renkolgLimsergozlemci ile bir kiginin da!rtrm e!rileri (bl<2. da!rtrm katsayrlarr) ara-

srndaki ayrrt edilir ayrrm (durum ayrrlrir). bkz. sapak iigrenklillik'giftrenl<9i llik, tel<renl<6il lik.

375 - renk kutrsr [Alm. Forbkdrperf [Fr, solide des couleurs] [ing. colour

solidl: Renksel uzayrn, cisimsel gergek renklerin ijgrenksel koordi-natlannca kaplanan bolijmij.

376 - renk kaymasr lAlm. Forbwondlungf [Fr. distorsion chromotique dA

ti /'entouroge, distorsion por odoptation chroilrctique] [ing. chromotic

distortlon due the surrounding, odoptive colour shift]: Qevre renklcrininetkisiyle, renk algrlamasrndal<i deiilmc. bkz. renk sapmasr.

377 - renk sapmasr [Alm. Forbverzertung, Farbwandlung, Farbverscltiebungl

[Fr, distorsion chronotiquel [ing. chrornotic distortion]: Aydrnlrk ve

qevre kogullarryle nraddesel renklcrirr, rcnk uyarcr delcrlerinind c!ig m esi.

378 - renk srcaklr!r [Alm. Vertei/ungstemperotur, FarhtemperotutJ [Fr.rcmperoute de couleur, temperoure de rlportition] [lng, discribution

temperotut, colout temperoture]: Gori.inen alanda, tayfsal dairltmeirisi ordinatlarr, soz konusu rgrnrmrnki ile orartttlt olan ve aynt

renksellikte bulunan kara cismin salt srcaklrir.

379 - renk talmasr [Alm. Forbverschiebung] [Fr. distorsion chromotique

dA d I'|clairage et d l'entourage, distorsion totole de /o couleurl [lng.chromotic distortion due the illuminotion and the surrounding, resultont

colour shiftl; Renk donmesi ve renk kaymastntn birlikte olmasl'

bkz. renk sapmasr.

57

Page 29: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

[380 390] renk tiirii

380 - renk tiirii [Alm. forbtonl [Fr. tonolitC (chromatique), teinte] [ing. hue]:

Mavi, yegil, sarr, ktrmtzt, mor vb. ile belirtilen gorsel duyulanma

vergisi. ,

Not: Bu vergi renk6lgiimsel bir biiy0kltik olan "basktn dalga boyu"-nun (yaklagrk) ruhduyumsal (psikosansoriyel) kargrlrf,rdtr'

381 - renk uyartr deleri [Alm' Forbvolenz) [Fr. stimulus (sens physigue)]

[ing. colour stimu,us specificotion]: Toplamsal renk kartgtmt igin renk

uyarusr deierini belirten biiyiikltik.

382 - renk uyartr elrisi [Alm. Forbreizfunktion] [Fr. courbe d'un stimulus

de couleurl [ing. coluor stimu,us functionl: Bir cismin yanslttlll ya da

gegirdi[i rlrnlmln, ba!rl delerde, tayfsal datrlrgr.

383 - renk uyarttst [Alm. Forbreiz] [Fr. stimulus de couleur] [lng. colour

stimu,usl: G6ze girerek bir renk duyulanmasr do!uran, yetinliiive tayfsal bilelimi belirli rgrnrm.

384 - renk uzayr [Alm. Forbroum, Vektorroum der Farbenl [Fr' espoce

chromotiquel [ing. colour spoce]: Renklerin iigboyutsal gegitliliiinin

uzaysal olarak gosterilmesi.

385 - renk iiggeni [Alm. Forbtofel, FarbdreieckllFr. diogromme chromotiq.ue,

triangle des couleursl [ing. chromoticity diagram, colour triongle]: Uq'

renksel koordinatlartn diizlemsel grafikle gt5steriligi'

386 - renklerin toplamsal kartglml [Alm. odditive Forbmischung] [Fr'mdlonge odditif des couleursl [ing' odditive mixture of colours]: Renk

uyarurlarrnln, altabakanrn aynr bciliimiine diigmek iizere, goze birlikteya da bi.iyijk bir hrzla art arda girmeleri. (Ya da aitabakada, ayrt

renk duyulanmalart do!uramayacak derecede yakrn parqaclklar

ijzerine dijgmeleri.)

387 * renkli cisim [Alm. forbiger Korper] [Fr. corps color6] [lng. coloured

bodyl: Tayfsal gegirme ya da tayfsal yansltma CarPanl dalga boyu iledeiigen cisim.

188 - renkll siizgeg bkz' seger siizgeg.

!89 - renklllik [Fr. chromief [lng. chrornoticness]: Renk ti.irii Ye doymuglu-

!un bilegimi olan gorsel duyulanma vergisi.

Not:Buvergl,renkolgi.imselbirbi,iyiikltikolan"renksellik"inyaklagrk ruhduyumsal (psikosansoriyel) kargtlrirdtr'

tgO - renkdlger [Alm. Eorbmessgerrjt] [Fr. colorimbref [ing. colorimeterJ

Bir renk uyartrstnrn iigrenksel bilegenlerini ya da i.igrenksel koor'dinatlannr olgmeye yarayan ayglt.

5B

bw

59

enksiz rgrklar [391-402]

391 - renkiilgme [Alm. Forbmessung] [Fr. co/orimdtrie] [ing. colorimet-

ryl: Renklerin, goz0n ozellikleriyle olanak kazanmr$ ve uzlalmalr

temeller ijzerine l<urulmug bir yontemle olgi,ilmesi'

392 - renktilgiimsel arllrk (garpanr) bkz. tayfsal renk yotunlutu'393 - (iilgiin) renkiilgiimsel dizge bkz. clE'nin iilgiin renk6l6iimsel

dizgesi (1931).

394 * (iilgiin) renkiilgiimsel giizlemci bkz.clE'niniilgi,inrenk6lglimselgdzlemcisi (1931).

395 - renksel doymugluk [Alm. Sdttigung] [Fr', ing. soturotion]: Tiim du-

yulanma iginde arr tayfsal (tekrenkli) renk oranlnr delerlendirmeyi

sallayan gorsel duyulanma vergisi.

Not: Bu vergi, renkolgiimsel bir biiyiiklijk olan "tayfsal renk

orant"ntn yaklagrk ruhduyumsal (psikosansoriyel) kargrlrirdrr' bkz'

tayfsal renk orant, tayfsal renk yolunluiu'396 - renksel geriverim [Alm. Forbwiedergabef lFr. rendu des couleurs]

[ing. colour rendering, colour rendition]: lgrnrmrn tayfsal dairlrgrnrn'

aydtnlanan nesnelerin renkleri ijzerindeki etkisi.

397 - renksel partaklrk (ing. chromo]: Renkset doymuglukla partltrntn

birlikte doiurduiu gorsel duyulanma vergisi.

Not: Parrltrsr ve renk tiirij aynt olan renkler igin doymuglukla renk-

sel parlaklrk aynr yonde deligirler. Egit doymulluk ve aynt renk

tijriinde, renkscl parlaklrk azalan panltlyla azaltr.

398 - renksel uyarma arrlrtl (garpanr) bkz. tayfsal renk oranl'

399 - renksel uyma [Alm. Farbumstimmung, Forbstimmung] [Fr. odop'

totion co,ordel: [ing. colour adoptotion) 1- Gozi.in renkli r9r!a alrS-

ma sijreci, 2- Gozrln renkli r9rla alrgmast sonundaki durum'

400 - renksellik [Alm. Forbart (Reizort eines Farbreizes)] [Fr. chromoticit')

[ing, chromoticity]: Bir r9r!rn, ilgrenksel koordinatlarr' ya da baskrn

datga boyu (ya da-purpuralar igin*tiimler dalga boyu) ve tayfsal

renk oranr ile tanrmlanabilen, renkolEi.)nrsel tralayto nitelikleri. bkz.

tiimler dalga boyu, renklilik.401 - renksiz (renkolgilmsel anlamda) [Alm. lJnbunt (im forbmetrisch

vcreinborten Sinne)] [Fr' achromotique (sensc<.rlrrrirnitrigue)] [ing. och'

romotic (in occepted colorinetric sense)l: 1- Birixiil bir rgrk kaynait

igin eg erkeli tgtnrm rengi (x: y : z :113).2- Nesneler igin, aydtn-

latma kaynefrntn rengi.

402 - renksiz rgrklar bkz. tanlmlr renksiz rglklar.

Page 30: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

[403-410] renkiiz s.ydarn ampul

403 - renksiz saydam ampul lAlm. Klarglosko/benl lFr. ompoule cloirel[ing. cleor bulb]: Gciriiniir rgrnlar igin saydam ve renksiz ampul.

404 - renkteg [Alm. gleichforbig, isocfirom, (glcichforbige (isochrome) Forb-reiz)] [Fr. homochrome, (stirnuli homochromes)] [ing. isochromotic,(isochromotic stimuli)l: Birlikte etki yaptrklarrnda, ozdeg renk duyulan-malarr doiuran renk uyartrlarr. bkz. salt renkteglik, ilgrenkselrenkteglik.

405 - renktegsiz [Alm. verschiedenfotbig, hetetochrom, {verschiedenfar-bige (heterochromel Forbreize)] [Fr. hfttrochrome, (stirnuli h6t6roch-romes)l [ing. heterochromotic, (heterochromotic stirnuli)]: Birlikte etkiyapnklannda farkll renk duyulanmalan doguran renk uyartrlarr.

406 - rezonans gizgisi [Alm. Resononzlinie] [Fr. rcie de rdsononce] [lng. re-sononcc linel: Diizgijlij durumla, uyarrlmrg durum arasrnda dolaysrz birgeqig ya da, bir ara durumdan gegmeksizln bir ters gegigle olan, tayf-sal yayrm ya da yutma Eiztileri (Orneiin Hg 253,7 nm).

407 - Rousseau diyagramr [Alm, Rousseou-Diogromm) (Fr. diogramme deRousseou] [ing, Rousseou diogroml: Noktasal ve eksensel bakrgrmlr birrgrk kaynairnrn, bir boylam dijzleminin belirli bir saytdakl dolrultu-larrnda bulunan rgrk yeiinlikleri bilinditinde, rgrk akrsr ve ortalamakiiresel yeiinliiini hesaplamaya ya.ayan ve koordinatlan, bir dofrul-tuda rgrk yeiinlikleriyle, oteki doirultuda oylum aetlanyle oranuholan grafik gosterme biEimi.

408 - ruhbllimsel giizkamatmasr [Alm. psychologische Btendungl lFr.€blouissement inconfortoble (g€nont)l [ing. discomfort glore]: Rahat-srz edici bir duyulanma doiuran ama g6riigii bozmasr ille de gerekliolmayan gozkamagmasr. bkz. g6zkamatmasr, flzyolojik g6t-kamalmasr.

409 - ruhfiziksel renk [Alm. Forbvolenz] [Fr. couleur psychophysique] [ing.psychophysical colourl: lgrtrn, g6riinen biglml, boyutu, yaptst ve dokusuaynr olan iki nesne arasrnda, gcizlemciye ayrrmlar aytrt etme olanalrsailayan ve tayfsal bilegim ayrrmlarrnrn doluracair ile aynr tijrdenolan, rralayrcr niteligi.

410 - Russell agrlarr [Alm. Russell-winkel] [Fr. ongles de Russell] [lng. Rus-sell onglesl: Bakrgrmh datrhgr olan bir kaynatrn uzaysal yelinlik da!r.lrgrndan rgrk yeiinliiine g6tijren enlegrasyonun bir aritmetik orta,lamaya lndirgenmesini sailamaya yarayan, egit oylum agrlarrnrn kail-Irtr olan agrlar.

60

411 - saf karbon [Alm. Retortenkohle] [Fr. charbon homogine] [lng. homo-

geneous (or plain) corbonl: Biryaprmsal bilegimli komijr.412 - salt renl<te5lik lAlr:,. unbedingt-gleiche Forben]: Tayfsal da!rlrglarrn

6zdegliiinden gelen renl<teglik.

413 - sapak iigrenkgillik [Alm. onooro/e Trichrontosief fFr. trichromotisme

onarntal) [ing. onor,,rl.",,/s trichrornotism]: Krrmrzr, ye5il, mavi renklereduyarlr i!9 tiir koniden birinin di.izgijlii galr;mamasr sonucu, bu [jg

renkten birini gornicdc zayrflrk. bkz. birinci sapakltk, ikincisapaklrk, iigiincij r*paklrk.

414 - sarrbenek [Alm. gelber Fleck, macula lutea] lFr. tache jaune (ma-

cu!a), macula luteal [ing. yellow spot, macula lutea]: Altabakanrn.sart renktel<i orta boltim(,i,

41 5 - sarkan r;rklrk [Alrn. Pendelleuchte] [Fr. Iuminoire suspendu, luminoire

d suspension] [ing. pendont lighting fitting]: Bir tagryrcr ucunda tavana

ya da duvarda bir gritriitrya asrlmrg tgrklrk,

416 - saydam ampul [Alm. Klorg/oskolben] lFr. ompoule claire!fing' clear

bulb]: lgrgr ayrrt edilecek derecede y^ymay^n ve renkli de olabilensaydam camdarr yaprlmlg ampul.

417 - saydam cisim [Alm. durchsiclrugcr Klrperl [Fr. corps tronspotentl

fing.tronsparent bodyf: lgrlr oldukga yijksek bir diizgtjn teeme qarpanr

ile bilyi.ik olgiide diizgi.in geCiren cisim.

418 - saydamsrz cisim [Alm. /rchtundurchlissiger Kdrper] [Fr. corps opoquel

[ing. opogue body]: Olaian olgiilcrde ryrk gegirmeyen cisim.

419 - seger rgryrcr [Alnr. 1iu/ektivstrch/erl lFr. rodioteur sC/ectlfl [lng. se/ec-

tive rodiotorl: Tayfrn gori.iniir alantnda, tayfsal rSryrcrltk de[cri dalga

boyuna bagll olrl' r;lYlcl.

420 - seger si.izgeg [Alm. Forbfi,lter] [Fr. frltre s6lectif oucolorel [lng. selec-

tive or coloured filter): Gegme ilc bir rgrnrmtn bileglminl de[igtirmekiEin kullanrlan cisim.

6r

Page 31: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

J42l 430I aeger yayrcr

.121 - seger yayrcr [Alm. selektjv streuender Kdrper'! [Fr. diffuseur sdlectif]

[ing. selective diffuserl: Yayma 6zellikleri gelen rgrirn dalga boyuna

baih olan yayrcr.

.122 - segmez tllyrcr (gciri.iniir tayf alanrnda) [Alm. grouer, nicht selekti-

ver Strohler (im sichtboren Spektrolbeich)l [Fr. corps gris, rodioteur

non s{lectif (dons le domoine visible)l [ing. grey body, non-selective

todiotor (over the visible region of the spectrum)l: Tayfrn gciriini.ir ala-

nrnda, tayfsal rgryrcrlrk deieri, dalga boyuna bailt olmayan tgtytct.

,123 - segmez yay.c. [Alm. neutrol (grou), nicht selektjv streuender Kdrper]

[Fr. diffuseur neutre, ou gris,ou non-s6lectif] [ing. neutrol,non-selective

diffuserf: Yayma ozellikleri gelen rgrirn dalga boyuna bailt olmayanyaytct.

,12,1 - segmez yutucu [Alm. Groufilter (neutol, grau oder nicht selektiv ab-sorbierender Kdrper] [Fr. obsorbont neutre, ou non s6lectif (filtre neutre,

ou gris)l [ing. neutrol or non-selective obsorber (neutrol filter)]: Tayf-

sal gegme garpanr bijtiin dalga boylarr igln aynt olan cisim.

125 - sert camh ampul [Alm. Hartgloskolbenl lFr. ompoule en verre durl

[ing. hord gloss bulb]: Erime noktasr yiikseltilmek ijzere 6zel bir bile-gimi olan camdan yaprlmrg ampul.

126 - srcak baglamalr lamba [Alm. Gft.ihstoftlampe, Wormstartlompe] [Fr.tompe d omortage d choudl [ing. hot-stort lomp]: Elektrotlarrn 6n-ceden rsrnmasrnr sallayan bir diizenle i;leyen srcak katotlu lamba.

127 - srcak etektrot [Alm. Gftjhelektrode] [Fr. Clectrode choudef [ing. hot

electrode]: Yay rejiminde galrgan bogalmalr bir lambantn elektrotu.

ll0 - srcak katottu lamba [Alm. Gkihkothodenlompel [Fr. lompe lcotho-de chaude) [ing. hot cothode lornp]: Katot kayrplarr olduk6a az olan

bogalmalr lamba,

lll - rrkrlmrp boyun [Alm. Quetschung] [Fr. ,incement] [lng. pinch (lngil-tere'de), stem press (Amerika'da)]: Dibin yantnda, ayak borusu ugla-

rrnrn ve bogaltma borusunun erimesiyle olugan ve yaptm strastnda

iki metal gene arasrnda srkrlan, ve iginde cama kaynayan teller bulu-nan parga. bkz. cama kaynayan tel.

ll0 - rrra batlantrll lamba [Alm. Serien/ompe] [Fr. lampe lpour montage

en) sirie] Iing. series |amp): Srra bailantrda kullanrlmak iizereyaprlmr; lamba.

0!

;u altr rgrkh$r [43] 44ll

431 - sinema lambasr [Alm. licltwurflarnpe K(Kinolompe)] [Fr. lornpe de

cindmof [ing cinemo lornp]: Genellikle sinema oynattmtnda lcullanrlan'

r;rklr elementi diizlemsel ve Iynrml lamba eksenine dik bir doirul-tuda olan onat,tm (proieksiyon) lambasr.

432 - sodyum tambast [Alm. Notriumlompe (NotriumdampF/ompe)] [Fr.tompe d (vopeur de) sodium) [ing. sodiurn (vopour) lomp]: lgrirnrn

biiyiik oranr sotlyumun rgtmasryle ijreyen bogalmalr lamba.

433 - solula dayanrklr fli.iorlgrl lamba [Alm. Tieftempetoturlampe,

kriltefeste Leuchtstofflompe] [Fr. Iampe fluorescente pour bosses tempC-

rdtures] [ing. low ternpetotute f/uorescent /ornp]: Ozel yaprmtndan

otiirii oldukga algak srcaklrklarda (srfrr derece ve daha agair' or'nelin krprn aqrk havada) yanmaya elverigli fliiorr;rl lamba.

434 - sofuk bagtamalt tamba [Alnr.Koltstortlompc] [Fr. lompe domorga-

gc d froidJ [ing. cold*stort lotrrp]: Elektrotlarrnda on tsttma olmadan

galrpmaya baglayan (ve galrgan) lamba.

435 - soluk elektrot [Alnr. kolte €lektrode] lFr.{lectrodefroidefling. cold

electrodel: lgrl rgtmalt rejimde galrgan bogalmalr lambanln elektrotu'

436 - soluk katotlu tamba [Alm' Koltkothodenlampe) lFr. lompe d cathode

frolde] [ing. cold cathode lornp]: Katotlarr drgtan tstttlmamtg, ka-

tot kaytPlart oldukga biiyiJk olan algak basrngh bogalmah ve baglama

diizeni olmadan, birdenbire yanabilen lamba'

437 - sopacrk{ar [Alm. stdbchen] [Fr. Bdtonnets] [ing. rods]: Altabakanrn,

goziin karanlrla alrgmrg durumunda gorsel izlerin iletilmesinde belli

baSlr roli.i oynayan ozel aircrlar, ya da buniarrn sopa bigimindeki ug-

larr.

438 - starter bkz, ba$latlcl.

439 - stefan-boltzmann yasasl [Alm' Stefon-Boltzmonnsches 6esetz] [Fr'loi de stefon-boltzmonn) [ing. stefon-boltimonn low]: Kara cismin, salt

srcaklr!r foksiyorrunda rgtyrcrlrirnt veren yasa.

440 - stroboskopi etl<isi [Alm. stroboskopischer Effekt] [Fr. effet strobos'

copiguc] [ing. stroboscopic effectJ: Bir nesnerrirt ger5cl< devinrminin,

bu devinimin devirsel olmast ve buna uygun frekanslr bir deiigken

aydrnlrkla aydtnlanmast durumunda, goriinijgte deiigmesi.

441 - su altr rlrklrlr [Alm. wosserdichte leuchte] lFr. luminaire ctonche <i

I'imrnersion] [ing. woterproof fittingl Yijri.jrli.ikteki yonetmelikler

tr.';

Page 32: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

I4dr2-4461 su gegirmez rErLIrk

uyannca, elektrik batlantrlanyle birlikte, stirekli olarak suya batmrg

durumda galrgmaya elverilll rgrkhk.

442 - su gegirmez rgrklrk [Alm. Spritzwossergeschiitzte leuchte] lFr. lumi-

noire ltanche oux jets d'eoul [lng. fitting proof ogoinst water jets]: Piis-

kiirtiilmiig, frgkrrtrlmrg sulardan korunmug olarak galrgmastnt satla-yacak pargalart olan rgrklrk.

443 - siingti dip [Alm. Bojonettsocke, (Swonsockel)] [Fr. culot d boionnette]

[ing. boyonet copl: Duyun kertiklerine girecek grktnttlart olan dip.

444 - siire deneyi [Alm. lebensdouerpriifung (Brenndouerpri)fung)i [Fr. es-

soi de durlel [lng. life test]: Kendine dz kogullar iginde ve kendine

oz bir sijre boyunca belirli zaman aralrklarryle rgrk 6lgmelerlnin yapr-

labildili kendine 6z bir s0re boyunca bir rgrk kaynalrnrn galrgtrrrlml'

sryle ilgili deney.

445 - siirttn0m rgrh;r [Alm. Iribolumineszenz] [Fr. triboluminescencel

1ing. tribo-lurninescence]: Kokeni, atom ya da moleki.illerin, kristal

a!larrntn krrtlmalarr ile uyarrlmasr olan 19rlr9r.

446 - suzgeq, [Alm., Fr., ing. Filter]: Bir rgrk.akrstnln yeiinliiini yadatayf'sal bilegimini (ya da ikisini birden), gegirig nedenine g6re, detigtir-meye yarayan tgtk gegirici cisim.

64 b5

447 - gtilb bkz. kandela biil0 metrekare.

Page 33: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

448 - tablo lambast (giisterge lambasl) [Alm. Arrnoturenbrettlompe, Sko'

tentompe) [Fr. lornpe groisseur, (tampe de tobleou)] fing, dashboard lamp

(ponel lomp)l : Otomobillerin g6stergelerinin bolgelik aydrnlatmasrna

yarayan ufak lamba.

449 - Talbot yasasr [Alm. Tolbotsches Gesetz] [Fr. loi de Tolbot] [lng' Iolbot's

lowl: E!er altabakanrn bir noktasr, yefinliiinin devirsel deiigme

frekansr, gdri.intij erime frekanstndan daha yiiksek blr rlrkla uyarrlr-

yorsa, dolan duyulanma, ye{inli!i, bir devir siiresl iglnde yayrmla'

nan deligken rgrlrn ortalama yelinliline egit yeiinlikte siirekli birr;rfrnki ile ozdegtir. bkz. giiriint0 erime frekansl.

450 - tem donuk yayrcr [Alm. Lombertfldche (vollkommen motte Fl6che,

vollkommen streuender KiSrperf [Fr. diffusseur orthotrope] [ing. uniform

diffuserl: Gelen r5r!rn dolrultusu ne olursa olsun, rgrkhlrirn doirultuyabaih olmadttr yizey.

451 - tam rgryrct bkz. kara cisim.

452 - tam yayrcr [Alm. vollkommen mottweisse Fliichel [Fr' diffuseur parfoitf

[ing. perfect diffuserf: Yutma garpant srfrr olan diigiincel tam donuk

yayrcr (ortotrop yayrcr).

453 - tam yayrnrk Sefme [Alm. vollkommen diffuse Durchlossung, (vollkom'

men gestreute fronsmission)] [Fr. tronsmission diffuse uniforme (orthot'

rope)] [ing. uniform diffuse tronsmission]: Gegen akrnrn uzaysal dairtt'mrnrn, bijtiin do!rultularda aynr rgrklrlrir verecek bigimde olduiuyayrnrk getme.

454 - tam yaytnlk yanstma [Alm. vollkommen diffuse (gestreute) Reflexion]

lFr. rdflexion diffuse uniforme (orthotrope)l [ing. uniform diffuse ref'

lection]: igrklrlr!rn biltiin doirultularda aynr olduiu yayrnrk yansrma.

455 * tam yayrnma [Alm. vollkommene Streuung] [Fr. diffusion porfaitef

[lng. perfectdiffusionl: Gelen rgrirn tamamrnln bijtiin doirultularda egit

66

tayfsal geqrrre garpirnt [456-463]

rgrklrlrklar verecek bigimde rarn bir egitlikle dilgiincel bir yaytnmasr.

Not: Bu ozelligi olan yilzeylere "tam donul<" denir. bkz' tam yaytcl'

456 - tanrmtl renksiz rgrklar [Alm. weisses Licht(im forbmetrisch uereinbor'

ten Sinn)l [Fr. lumiEre ochromotiques (r:ionches) :,pdcifiie)] [lng' spec'

ified ochromotic /ights]: 1- Egit-erke tayfr olan Igrkla aynr renksellik-

teki rgrk. 2- CIE'nin 1931'de tijrli.i bilimsel ve teknik kullanr;lara

gore erke dalrlrgrnr tanrmladr!r A, B ve C renl<6lEi.imscl olgijn rgtk-

larr.

Olgiin A: Renk srcaklr!r 2854' K olan akkor elektrik lambast.

Olgiin B: Tanrmlanmtg srvr bir siizgegle birlegtirilmig Olgi,in A. Renk

srcaklrlr yaklagrk olarak 4800" K.

Olgi.in C: Tanrmlanmrg srvt bir si.izgegle birlegtirilmig 6lgi'in A' Renk

srcaklr!r yaklagrk olaral< 6500" K.

3- Tanrmtanmrg biitijn oteki beyaz rgrklar.

457 - tavan rgrklrfir [Alrn. Deckcnlcucfitc] lFr. plofonnier,l [ing, ceiling fir-tingl: Do!rudan tavana tal<rlan rgrl<lrk'

45g - tayf (bir rgrnrmrn tayfr) [Alnr. Spektrum (einer strohlung)] [Fr. spectfe

(d'un royonnement)] [ing' spectrum (of a radiation)]: 1* Bir tgrnrmtn,

tekrenkli rgrnrmlarrna ayrrlmasryle beliren gorijntii. 2- Karmagtk bir

rirnrmtn bilegimi.

Not: 2. anlama ornekler: Kesiksiz tayf, gizgi tayft.

459 - tayfgizgisi [Alm. Spektrollinie] [Fr. roie spectrole] [ing. spectrum line]:

Bir tayf aygrtrnda (bir da!rtrcr aygrtta) tekrenkli bir rgrnrmla elde

edilen goriintij.

460 - tayf lambasr [Alm. Spektrollampe] [Fr. lornpe spectrale] [int' spec'

troscopic lomp]: lgrnrmr, kesinlikle belirlenmig bir gizgi tayft veren ve

sijzgeglerle tekrenkli bir rgrnrm elde etmeye yarayan bogalmalr lamba.

461 - tayfsal da!rlr9 e!risi [Alm. Kurve der spektrcrlen Verteilungf [Ft'courbe de reportition spectrolel [ing. spectrol distributic:rt curve]: Dalga

boyrr ya da frekans folcsiyonunda rgrnrm bilyiikliifiiini'in tayfsal yo!un-

lulunu gosteren egri. bl<2. tayfsal yolunluk'

462 - tayfsal delerler bkz. dalrtrm katsaytlarr'

463 - tayfsal gegme garpanr lAlm. spektroler Durchlossgrodl [Fr. focteur

spectrol de tronsmission] [ing. spectral tronsmission foctor lingiltere'de),spectrol trdnsmittonce (Amerika'da).1 : Verilmig bir dalga boyu igin'

67

Page 34: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

[464*468] teyfsal rgr&hhk Carpanr

tegen lttk aktslntn tay'sal yoiunlunun gelen rgrk akrsrnrn tayfsal

yoiunluiuna orant.

464 - taylsal rgrkltlrk garPanr [Alm. spektroler Remissiongrcd] [Fr. focte'ur specttol de luminoncel [ing. spectral luminonce foctorl: 56z konusu

cismin, belirli aydrnlatma Ye gozlem durumlarrnda, ve verilmig birdalga boyu i9in, lSrkhlrirnrn tayfsal yotunlulunun,. aynr aydrnhir

alan bir tam yaylctntn rlkhhirnln tayfsal yoiunluiuna orant.

465 * tayfsal r;rkiilger [Alm. spektrolphotorneter] [Fr. spectrophotome-

tre] [lng. spectrophotorneter]: Bir rllntmln tayfsal dairhgrnr bulmak, be'

lirlemek igin kullanrlan rgrk<ilger.

466 - tayfsal rgryroltk deterl (rsrl-rgryan bir eismin) [Alm. spektroler

Emissionsgrod eines Temperoturstrohlersl lFr. pouvoir drnissif specttol

d'un corps thermoroyonnont] [ing. spectrot emissivity of o thermol

rodiotorl: Bir cismin rgryrcrlrlrnrn tayfsal yoiunlulunun, aynr srcakhk'

taki kara cismin (tam rgryrcrnrn) rgryrcrlt!rnrn tayfsal yoiunluiunaorant. bkz. t0m r;ryrcrlrk deteri.

467 - taylsal iirti.iler yiintemi [Alm. Spektrolmoskenverfohren, Stoffel-

bleqdenverfohrenl [Fr. m6thode du diaphrogmespectrol] [ing' dispersion

ond mosk (templote) methodl: Bairl rgrk etkinliii V)"nln tayfsal eirisine

uygun 6lgmeleri sa!layan kolullarr gergeklegtirmek igin, tayfsal

da!rtrmla yayrlmrg olan tgr!rn, her dalga boyunda, erke aktstntn

istenen bir orantnt gegirecek gekilde bigimlendirilmig ortiilerle en-

gellenmesi yontemi.

468 - tayfsal renk oranr [Alm. spektroler Fotbanteill lFr. focteur de pure'

td d'excitotion, putete d'excitotionl [lng. excitotron purity]: Tayfsal

renk oranr (uyarma arrlrir) Pe alairdakl denklemle tanrmlanlr:

, _ I-yw ya da p"_ *-r*'a Ya-Y* Xd-X-

Bu denklemlerde:

x ve y soz konusu rengin ijgrenksel koordinatlarr'

x1 ve /4 bu rengin baskrn dalga boyunun iigrenksel koordinatlart'

xw ye yw ise belirli renksiz noktantn iigrenksel koordinatlarrdrr.

x'li ya da y'li formiillerden, sayrlarrnrn salt deleri daha bi.iyi.ik olant

segilmelidir.

68 69

. t^yfsal yutrna garpam [469-472]

Baskrn dalga boyu olmayan renkler igin (purpuralar) x4 ve y,1'ye, pur-

puralar gizgisi iizeri nde bul unacal< noktant n tiErenksel koord i natlarr nr n

delerleri verilmelidir. bkz. doymulluk.

469 - tayfsal renk yolunlufu [Alm. spektrole Forbdichte, spektroler

Leuchtdichteonteill [Fr. facteur de purete coloilm,trique, puret' colori'

rndtrigue] [ing. colorime tric putityfi T^'lfs^l renk yolunluiu (renk'

olgiimsel arrlrk] p" a;afrdaki form0lle bulunur:

YaPc:Pc y

Bu formi.ilde:

p"l Tayfsal renk orant (renksel uyarma arrlr!r)

y(l: Rengin baskrn dalga boyunun iiErenksel koordinatl

'li rengin i.iErenksel koordinatr

bkz. Tayfsal renk oranr (renksel uyarma arllrfl)' doymugluk'

470 - tayfsal yanstma garPanr [Alm. spektroler Ref/exionsgradJ lFr' foc'teur specrrol de r1ftexionf [ing. spectrol reflection foctor(ingiltere'de),specttol reflectance (Amerika'da)]: Verilmig bir dalga boyu iqin' yan'

sryan rgrk aktstnrn tayfsal yo!unlu!unun gelen rgrk akrsr yoiunlu'

iuna orant.

471 - taylsal yolunluk [Alm. spektrole Dichte] [Fr. densitd spectro'e]

[ing. spectrol concentrotionf ' 1- (bir rgrkolgiimsel biiyiikliiiiin) (Alm'

einer photometrischen Grosse) 1Fr. d'un grondeur photomdtrique) ling'of o photometric quontity) Verilmig bir '.Ialga boyunu gerqevelcyen

sonsuz kijgi.ik bir aralrkta alrrrmrg soz konusu bi.iyi.ikli.iii.in, o aralr!a

boli.i rrr ii.

Not: Frekanslar, dalga saytlart ya da bunlarrn logaritmalarr iEin de bu

deyim kullanrlrr. Karrgrklr!r onlemek i9in, orne[in, "frekans cinsittden

tayfsal yo!unluk" biEiminde agrkga belirtilmelidir'

2- (bir rgrnrm briyriklugunirn) (Alm. einer Strahlungsgrosse) [Fr' d'un

grondeur 6nergetlqr,c) (iri5. of c tadiometric quantity) Verilmig bir dalga

boyunu (ya da bir frekansr) gergeveleyen sonsuz kijgiik bir aralr!<t*ki

rgrnr m biiyii klijiii n ii n o arairia bol i..i mtj.

472 - tayfsat yutma farpanr lAlm. spektroler Absorptionsgrodl [Fr. focteur

spectrol d'obsorptionl [ing. spectrol obsorption foctor (ingiltere'de),

Page 35: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

[473 4BfI tek luvrrmh larnba

spectrol obsorptance (Amerika'da)l: Verilmig bir dalga boyu igin, yu'

tulan rgrk akrsr tayfsal yoiunluiunun gelen rgrk akrst tayfsal yoiunlu-

iuna orant.

473 * tek krvrrmlt lamba fAlm. Einfachwendellompei lFr' lampe d simple

boudinoge (tompe d filoment spirol6)l [lng. singme-coil lompl: Teli cek

krvrrmlr olan akkor lamba.

474 - tek ktvrrmlt tel [Alm. Einfachwendell lFr. filament d simple boudi'

noge (ouspiroldl [ing. single-coil filamentl: Tek bir sarmal yapacak

bigimde krvrtlmtg tel.

475 - tekrenkqilllk [Alm. Achromotopsie] l1r. ochromotopsiel [1n8. mono-

chromotism'l: Ktrmrzr, yegil, mavi renklere duyarlr ijC tijr koniden

iki t0riin Ealtgmamast sonucu renk detil, yalntzca rgrklrlrklarr algrlama

durumu ; renk korliifii,

476 - tekrenkli lgrnrm [Alm. monoch/omotische Stroh/ung] lFr. rodiotion

monochromotique] [ing. monochromatic rodiotionl: Bir tek frekansla

rralanan rgrnrm. Daha genig anlamda: $ok ufak bir frekans ya da dalga

boyu alanrna yayrlan ve tek bir frekans ya da dalga boyunun bildiril-mesiyle rralanabilen rgtntm,

477 - tekrenkli rqrnrmlar yeri [Alm. SpektrolfarbenzugllFr.lieu des radi'otions monochtomatiquel [ing. spectrum locus]: Renksel bir diyagramda

tekrenkli rltntmlarr g6steren noktalartn geometrik yeri.

,178 - tekrenkli rgrrhk srcaklrtr [Alm. schworze Temperatur] [Fr. tempC'

roture de luminonce monochromotique] [lng. luminance tempercture!:

Belirli bir dalga boyu igin, sdz konusu cisimle aynr rgrkhhk tayfsal

yolunlulu olan kara cismin salt srcakhir. Genellikle kullanrlan dalga

boyu 655 nanometredir.

479 - tel [Alm. Leuchtdroht] [Fr., ing. fitoment]: Elektrikaktmtntn gegmesiyle

akkorlagan, tel bigiminde, tungstenden ya da kcimi.irden lletken.

,l8O - tel tutucu [Alm. Holter] [Fr., ing' supportl: Lambanrn telini tutmaya

yarayan metal tel.

.{81 - temel uyartr [Alm. Mittelpunktsvolenz, Mittelpunktsforbartl [Fr,stirnulus de bose] [ing. bosic stimulus]: Herhangi bir ijgrenksel dizgenin

birincil uyartr birimlerini saPtamaga ya'a1an belirli, gok kez renksiz

uyartr. bkz. blrincil uYarttlar.

70

tiirnler dalga boYu [482-490]

482 - toptam |ttnlmrn giirsel etkinlili [Alm. yisuelJer Nutzeffekt der

Gesamtstroh/ung]: lgrk al<tstntn toplam tgtntm aklstna orant'

483 - toplayrcr rgrklrk [Alm. riefstrohler] [Fr. luminaire intensif (d r6par-

tition intensive] [ing' norrow ongle tighting fitting]: lgrir dar bir oylum

agrsr igine toPlaYan r;r klr l<.

.4S4.tungstengeritlilamba[Alm.Wolfrcrnband.Lompef|Fr.Iampedru.bon de tungstinel [ing. tungsten ribbon tompf: Ozellikle. yijksek srcal<hk

6lqmelerindeolgiinlambaolaral<kullanrlanvergrl<lrelementibirtunSsten geriti olan lamba'

485 - tungsten yayl lanrbast [Alm. Wolfrom'Bogenlompe) lFr' lompe d orc

ou tungsteneJ [ing. tungsten arc lontpf Yayrmlayrct odak olan tungsten

elektrotlar arastnda elektril< yaylr lamba'

486 - tiim gegme garpanr [Alnr. (totoler) fronsmissionsgrad (Durchlossgrod)

(eineiKOrpers)l [Fr. focteur (totol) de tronsmission (d'un corps)] [lng'

(totol) tronsrrtission foctor (of a body\ (ingiltere'de)' (totol) trons-

mitlance (Amerika'da)]: Bir cismin gegirdi!i rlrk aktsrntn aldr!t tgtk

aktstna orant. Karrgrk geqmede bijtiin gegme CarPanr' iki bilegimi

olan diizgiin Seqme garPanr ile yaylnrk Seqme garPanlnln toPlamldlr'

487-ti,imtglntmslcaklllr[Alm.Gesorntstrohlungstemperotur(einesTem.peraturstrohlers)][Fr.templrotulederayonnementtoto,(d'unradioteurtherrnique)l [ing. totol radiotiantemperoture, full radiator temperoture]:

Kara cismin' soz konusu cisimle (bi"itiin) rgryrcrlr!rnrn aynr olduiu

srcaklr k.

488 - tlim rglylctlrk deleri (rsrl-rirr bir cismin) [Alm. Emissionsgrod,Gesom-

temjssionsyermogen(einesrerllper.oturstrohlers)]|Fr.pouvoir6missifto.tol d'un catps thermoroyonnont) [ing' totol emissivity of a thermol rodi-

::J"r,. t'. cismin rgryrcrlrIrnrn, aynr srcaklrktaki kara cismin tgryrctlr!tna

489 - ti.im yansrma garpanr (bir cismin) [Alm' (totoler)Reflexionsgrad

(eines Ktirpers)l [Fr. focteur(totol)de r|flexion (d'un corps)] [ing' (totol)

reflection foctor (ingiltere'de), (totol) reflectonce (Amerika'da)l: cismin

yayrnmalr ya da yayrnmastz, yansrttr!t tgtk aktstntn aldrir rgrk aktstna

orant' Karrgtk yanstmada bUtiin yansrma garPanr' iki bilegeni olan

di.izgijn yanslma garPanl ile yayrnrl< yanslma garPanlnln toplamrdlr'

490-tiimlerdalSaboyu[Alm.kompensotiyeWellenlingef|Fr'Longueurd'onde compl'nentoire] [ing. complernentory wovelength]: Renkli bir

7L

Page 36: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

[49f-4931 tiimler rerhler

rfrga uytun oranda karrgtrnhnca, belirli renksiz rgrir veren tayfsalrgrnrmrn dalga boyu.

491 - tiimler renklcr [Alm. KornpensotionsForbe, kompensotive Farbel lFr.couleurs complfimentoiresl [ing. odditive com|lementory colours]: Uy-gun oranda karrgrmlarr bir belirli renksiz r;tk veren renkli lki rgrtrnrenkleri.

492 - tiirl0 renk 1- (algrsal anlamda) [Alm. bunte Forbel lFr. couleur

chromotique peryuel [lng. perceived chromatic colourl: Algrlanan, be-

lirli bir tiirij olan renk. 2- (ruhfiziksel anlamda) [Alm. bunte Forbvolenzl

fFr. couleur chromotique psychophysiquel [lng. psychophysicol chromoticcolourl: Tayfsal renk yoiunluiu srfrr olmayan, dolayrsryle, bir baskrn

dalgr boyu olan ruhfiziksel renk.

493 - t0rsiiz renk 1- (algrsal anlamda) [Alm. unbunte Forbel lFr. couleur

achromotique perguel [lng. perceived ochromotic colourl: Algrlanan,tiir 6iesinden yoksun renk. 2- (ruhfiziksel anlamda) [Alm. unbunte

Forbvolenz'l lFr, couleur ochromotique psychophysiquel [lng. psychophy-

sicol ochromotic colourl: Tayfsal renk yoiunluiu srfrr olan ruhfizikselrenk.

no ntIJ

494 - ufak dip [Alm. Miniotursockel] [Fr. culot minioture) llng. minioturecopl: Ufak boyutlu (E 14, E 10 vb.) lamba dibi.

495 - ufak lamba lAlm. Zwerglompel [Fr. lampe miniature] [ing. pygmy

lomp]: Boyu 30, ampul gapr 14 nrilimerreden az olan lamba.

496 - Ulbricht kiiresi bkz. lgrkiilgme kilresi.

497 - uyanlma silresi [Alm. Anregungsdauer] lFr. dur6,e d'excitotionl [ing.period of excitotion]: Uyarrlmrg bir atom ya da molek0ltjn, bu durumdakaldrir sUrenin en olasrlrl<lr deleri.

498 - uyma [Alm., Fr., ing. Adoptotion]: 1- Gcizi.in, gorme alanrnrn rgrkhhkya da renk kogullarrna alrgmasr. 2- Bu alrgmanrn sonunda vanlan durum.lgtklrlr!rn birkag cd /mz'den gok ya da bi.iyiikli.igi.in yiizde birindenaz olmasrna gore aydrnlria uyma (alrgma) ya da karanlrla uyma (alrqma)-

dan s<jz edilir. bkz. gOndiiz gtirmesi, tece giirmesi.499 - uyum [Alm. Akkornmodationl [Fr., ing. occommodation]: Belirli bir uzak-

lrktaki bir nesneye bakmak igin gozde (genellikle) kendiliiinden olandeiigme.

500 .- uzun telli lamba [Alm. Sofflrrenlompcf llampe d filoment rectilignel

[ing, tubulor line lomp): Borunun ekseni boyunca gerilmiS diiz telli,boru bigiminde akkor lamba.

Page 37: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

501 - iigrenkglllik [Alm. TrichromosiellFr.trichromatisrne] [ing. trichromo-tisml: Krrmrzr, ye;il, mavi renklere duyarlt ijg ti.ir koninin de dijzgiili.ibir bigimde galrgrr olmasr durumu. bkz. giftrenkgillik, tekrenkgillik.

502 - iigrenksel bilelenler [Alm. FarbwerleJ [Fr. composontes ttichromoti-gues] [lng. tristimulus volues]: Belirli bir i.igrenksel dizgede, bilinenbir rgrtr yeniden bulmaya yar^yan iig tanrklrk (referans) uyarmasrnrn

nicel anlatrmlarr,Not: Bu bilegenler, soz konusu rgrlr rralayan crkesel bi.iyiikli.iiiintayfsal yoiunlutu ile dairtrm katsayrlartnt garptP, bu garprmlartn tayfgeniglitince integralini alarak elde edilebilir.

503 = iigrenksel birlmler [Alm. Forbvolenzeinheit] [Fr. unitds trichromati-quesl [lng. ttichrohotic units]: Uyartr biiyiikliiiiiniin, herhangi birrenk uyartrsrna uygulanabilen balrl birimleri. 6yle ki, bu birimle anla-

trlan her uyartr deferi, i.igrenksel iig bilegeninin toplamtna egit olur't0,l - 0grcnkrel dizge [Alm. trichromotisches System, Forbvalenz-System)

IFr. syst]rne trichromotique, systeme colorim|trigue) fing. tichromoticsystem, colorimetric systeml : Bir rengi, uygun bigimde segilmig iiC oleiinuyartrnrn toplamsal bilegimi yoluyle yeniden bulma olanaltnr satlayan

bi.itijn renk belirleme dizgeleri.t05 - iigrenksel koordinatlar [Alm. Forbwertonteile] [Fr. coordonndes tri-

chromotigues! [ing. chromoticity co-ordinotes]: Bir rgrirn, iiSrenksel iig

bilegeninden her birinin iig bilegenin toplamtna orant.

106 - iigrenksel renkteplik [Alm. bedingt-gleiche Farbenl [Fr. stimuli de

couleur m6torndrcs] [ing. metomeric colour stimoli]: Tayfsal dairlrglarr

ozdeg olmayan renklerde, iigrenksel bilegenlerin aynt olmastndangelen renkte$lik.

107 - Ugiincil giirmezlik [Alm., Fr. Tritonopie] [lng. tritonopio]: Mavi rengigormeme ile rralanan giftrenkgillik.

108 - iigiincll sapakhk [Alm., Fr. Tritonomaliel [lng. tritonomolous vislon]:Mavi renge duyarhlrn azhlr ile rralanan sapak i.igrenkgillik.

74

509 - vidall dip [Alm. 6ewindesockel, Edisonsockel, Sclrroubsockel] [Fr. cu-!/ot ri vis, culot Edison) [ing, screw cop, F-di:;on screw copJ: Duya, vidalargibi d6ndiirijlerek rukrlan dip.

/5

Page 38: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

510-yalmurgegirmezrlrkltk[Alm.tropfwossergeschritzteleuchte][Fr.luminoire ltonche d lo pluiel [lng. roinproof fittingl: Yaf murun girmesine

kargr, y6netmeliline uygun koruyucuyle donatrlmrg rgrklrk'

511 - yalrm yayr lambasr [Alm. Beck-Bogenlompe (H'^l'-Lompe] [Fr' 'omped orc d flome] [lng. flame arc lornp]l Elektrotlan, bu lambayr bir "se-

ger t;tytcr" yaPma ya da lambantn rgrk etkinlilini yiikseltme amact ile

igine bagka maddeler de katllmr; olan, karbondan yaprlmrg, yijksek

yeiinlikli YaY lambasr.

512 - yalrmalmaz rgrkltk [Alm. explosionsgeschiitzte Leuchte] lFr.luminoireontideflogrontl [ing. flomeproof lighting fitting (ingiltere'de), explosion

proofluminoire(Amerika'da)]:Patlamatehlikesibulunanyerlerdekikullanrgla ilgili y6netmeliklere uygun, kapall yaprlrglr rgrklrk'

513 - yansrma [Alm. Reflexion (Rrlckwurf)] lFr. r6flexion'l [ing. reflection]:

Bir rgrnrmrn, igindeki tekrenkli rgrnlarrn frekanslarr deiigmeksizin' bir

yiizeyden geri donmesi. bkz. geri yanslma'

514 - yansrma farpanl bkz. tiim yanslma garPanl'

515 - yansrmada karalrk [Alm. Scwrirzung bei Reflexion] [Fr. densit€ optique

externel [ing. externol opticol density, reflection density]: Biitlin yanstma

carpantnrn tersinin ondalrk logaritmasl. bkz. i9 optik yogunluk'

Segme karalttt.

516 - yansrmayla gdz kamalmast [Alm. Reflexblendungl [Fr. dblouissement

por r|flexion) [ing. reflected glore]: Bakrlan, ya da bakrlana yakrn bir

yijzeyden, bir rgrk kaynalrnrn diizgiin yansrmayla gcizkama;ttrmast'

bkz. diizgiin yanslma' giiz kamagmasl.

517 - yansrmiilger [Alm. Reflektometer] [Fr. Rdflectomdtre] [ing' ref/ec'

tometerl: Yansrmayla ilgili biiyiikliikleri dlgmeye yarayan ay8rt.

?0

(iist ya da alt) y:ru kiirescl ala [5lB'527

518 - yansrpma [Alm. Mehrfochreflexion, lntereflexion] [Fr. rdflexions mut

uelles, interr€f/exionil [ing. inter-r*f/ection (ingiltere'de), interflexio'

(Amerika'da)]: lgr!rn, birkag yansrtrcr yizcy arastnda ar! arda yansrmasl

519 - yansrgma garPant [Alm. Interef/exionswirtr<ungsgrod] [Fr. focteur d

r6flexions mutuelles] [ing. inter-reflection rotio): Yansrgma sonucu

bir gevrenin bir yi.izeyine dolaylr olaral< ulagan rgrk (ya da erke) aktst

nrn, o gevrenin bir yiizeyine, ilkin, dolaystz olaral< dijSen akrya orant

520 - yansrtrct [Alm. Reflektor] [Fr. reflecteurT [ing. reflector]: Baglrcr

yansrma olayrndan yararlanarak, bir rgrk kayna!rnrn tgtk aktstntn uzay

sal dalrlrgrnr deiigtirmeye yarayan nesne.

521 - yansrttct lamba (rgrnrmlama lambasr) [Alm. Reflektorlompe(Stroh

teilompe! [Fr. lornpe d rlflecteur (tompe pour irrodiotion)l [ing. reflecto

lompl: AmpulijnUrr bigimi ve bir boli.imijniin metallenmesi (meta

kaplanmasr) ile, rgr!r belirli bir hacim agrst igine toplayan lamba.

522 - yansrtrcrlrk IFr. r|ftectivittl [ing. reflectivity]: Kalrnlrirntn daha 9o

artmastyle yansttma EarPanrnrn artrk deligmeyeceii kalrnlrkta mad

desel bir katrn btjtiin yansltma garPanl'

523 - yararlr akr [Alm. Nutzlichtstrorn] [Fr' flux utile.f [ing. utilized flux)Olgme yijzeyine dtigen rgtk akrsr.

524 - yart dolayll aydtnlatma [Alm. vorwiegend indirekte Beleuchtung] [Ft

6clairage serni-indirect] [ing. semi-indirect Iightingl: Aydrnlatrlacak d[iz

leme (stntrstz diigi.jniilen bir dtizlem), rgrk akrlarlnrn o/"10 ile /"40 ara

srnda bir orantnt doirudan yollayan rgrklrlclarla yaprlan aydrnlatma'

525 - yarr dolaysrz aydrnlatma [Alm. vorwiegend direkte Beleuchtung] [Fr

6clairage semi-direct] [ing. semi-drrect lightingl: Aydrnlatrlacak dijzlem

(srntrstz dtigiinijlen bir dijzlem), rgrk akrlartnrn 0/"60 ile /o90 arasrnd

bir orantnt doirudan yollayan rgrklrklarla yaprlan aydrnlatma.

526 - yarr diizgiin yansrma bkz. karlgtk yanslma

527 - (iist ya da alt) yarr kiiresel akr (bir noktasal kaynairn) [Alnoberer (unterer\ halbrdurt;;i:r;.'' {lrsmisphdrlscher) lichtstom einer Licht

guellel IFr, flux hdrnisph6rrgue superieur (inf6rieur) d'une sour<

ponctuellel [ing. upper (lowcr] hemisphericol flux from o point source[

Noktasal kaynaktan gegen yatay dljzlemin ijsti.ine ya da altrna yt

yrmlanan akr,

7',

Page 39: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

152&5381 y&n saydatrr catm

Not: Alt ya da iist durumu her kez bellrtilmelidir'

528-yarrsaydamcam[Alm'leichttrijbeGlriser][Fr'verretranslucide|[ing. tronrlr.tnt gloss]: Hafif yayrnma yaPan ve bundan 6tlirii arkastn-

daki nesneleri segik olarak gostermeyen cam'

52i - yan raydam clsim [Alm. durchscheinender Kdrper] [Fr' corps tronslu-

cidel [lng. translucent body]: l9r!r baghca yayrnrk olarak geglren ve

bundan <itijrii arkasrndakl nesneleri segik olarak gostermeyen cisim'

530 - yarr saydam yaytct siperlik (ekran) [Alm' Streuscheibe' Streu'

schirrnl lFr.6cron diffusont tronslucidel [ing' diffusing screen]: Genig

biryozeyedalrtarakrgrklrlrlrazaltmakiizerebirlgrklrirnlambalarrntorten, yart saydam maddeden, biiyiik y0zeyli slperlik'

5!1 - yarr yayrnrk yanslme bkz. kanglk yanslma'

532 - yay ayarlayrctst [Alm' Houptstrom- (Nebenschluss*) (Differentio'-) Re-

geiwerkl [Fr.rdguloreur sdrie, (r6guloteur shunt), (rdguloteur diff{rentiel))

1ing. t.ii.t (shunQ (differential) otc regulotorlt Srra ballanmrg elektro-

manyetik dijzenlerle yay ayarrnr sallayan aygtt'

533 - yay lambasr [Alm. Eogenlompe] [Fr' lampe d orc (arc dlectrigue)]

1in!. orclomp (electric orc)l: l9r!r, bir elektrik y^'ltya da elektrotlarla

elde edilen lamba.

53.1 - yayrct [Alm. Lichtstreuender Kdrper] [Fr' diffuseur] [lng' diffuser]:

Baglrca yayrnma olayrndan yararlanarak, bir kaynairn tglk akrstntn

uzaysal dalrhgrnl deiigtirmeye yarayan nesne'

135 - yayrct rgrklrk [Alm. Breitstrohler] [Fr. luminaire extensif (d rApartition

extensive)l [ing. wide angle lighting f'ttingl: lgrir genig bir oylum agt-

sr igine YollaYan rgrklrk.

536 - yayrm [Alm., Fr., lng. Emission]: Maddenln l$ryan erke vermesi olayr'

3!7 - yayrntk aydtnlatma [Alm. gestreute (diffuse) Eeleuchtung] [Fr' 6c-

ioiroee diffus|l [ing. diffused lighting): Bir nesne ya da gah;ma dijzlemi

ijzerinebaskrnbirdolrultusuolmayanbirrgrlrndiigmesiyleeldeedi.len aydrnlatma. bkz. do!rultulu aydtnlatma'

l!8 - yayrnrk t€tmc [Alm. gestreute (diffuse) Durchlossung (Tronsmission)]

[Fr. ronsmiss ion diffuseJ [ing' diffuse tronsmission]: l9r!rn' normal

olgekte, krrrlma yasalarlnln drgtnda, pek 9ok doirultuya dattlarak

gegmesi.

?B

yeiinlik dalrh; egrisi [539-54$]

539 - yayrnrk gegme garpanr [Alm. 6rod der gestreuten (diffusen) Durctulcss-

ung) lFr. focteur de tronsmission diffuse] [ing. diffuse tronsmission

foctor lingiltere'de), diffuse tronsmittonce (Ameri ka'da)l : Yayr nr k geg-

meyle (dijzgijn gcgrneden bagka yollarla) gegercl< bljtiin doirultulrrayayrnan rgrk akrsrnrn gclcn bt.itiin rSrk irkrsrna oranr.

540 " yayrntk yansrma [Alnr. l]c:rrr'trte (diffusu) Ref/cxion)] lFr, r6flaxian di{-

fuse] [ing. dif'fuse rcftectiorr.l : lgirrdc, olalan olgekcc, di.jzgijn yansrmanln

bulunmadrir bir yansrmayla rgrirn yayrnmasr.

541 - yaytntk yansrma garpanr [Alm. Grod der zers.reuten Ref/exion] [Fr.focteur de rlftexion diffuse) [ing. dlffuse reflection foctor (ingiltere'de),diffuse reflectonce (Amerika'da)l Yayrntk yansrmayla (di.izgi.jn yan-srmadan bagka yollarla) yansryarak biitiin doirultulara yayrnan rgrk

akrstnrn, gelen bijtiin r$rl( iii{rs,na oranr.

542 - yaynlayrcr madde [Alm. Emissionsoxydf [Fr. motidre 6mlssive] [ing.emissive moteriolj; Elektron yayrnrnr kolaylagtrrnrak iizere, metaldenbir elektrot iizerine koyulmug ol<sit karrgrmr.

543 - yayrnma [Alm. Streuung] [Fr., ing Crfflrrsion]: Do!rultulu bir rgrnrmrn

bir ortamdan gegerek ya da bir yiizeyden yansryarak uzaysal dalrlr-grnrn deiigmesi ye birgol( doirulculara yayrlmasr.

544 - yayrnma garpanr (il<incil bir kaynairn) [Alm. Streuvermogen (ei-nes lichtstreucnden Kb.pers)] [Fr. focteur de diffusion (d'une source se-

condaire)f [ing. diffusion fouor (of o secandory source)]: ikincil kaynak,yi.jzeyine dik bir bigimde gclen rSrkla aydrnlatrldrirnda, yi.jzeye dik do!-rultuyla 20 ve 70 derecelik agrlar yapan doirultularda olgijlen rgrklrlrk-lann aritmetik ortalamasrnrn, yl.izeye dik doirultuyla 5 derecelik agr

yapan doirultuda olgiilen rgrklrlr!a oranr.

545 - yayrnma giistergesi [Alm. Streuindikatrix] lFr. indicotrice de diffus-ionl [ing. indicatrix of diffusion]: Balrl rgrk yelinli!ini ya da balrl rprk-

lrlrir gosteren vektorleri, ikincil bir kaynairn bir yijzey pargacrirn-dan ya da bir yarr saydam oylum pargacrirndan baglayrp, bi.jtijn do!-rultulara tagryarak elde edilen yi.izey. Bu terim, soz konusu pargaoiadik bir diizlemde aynr bigimde elde edilmig bir eiriyi de anlatrr.

546 - yeginlik datrlrg elrisi [Alm. Lichtstrjrkeyerteilungskurve (einer Lompe

oder Leuchte)] [Fr. courbe photomettique, coutbe de t6,partition de I'in-tensitCl [ing. curve of intensity distrlbution]l lgrk kaynalrndan gegen

79

Page 40: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

[547-5s51 yclinlik datrhg yiizeyi

bir diizlem iginde rgrk yefinliiini, verilmig bir doirultuyla yelinlikvektoriinijn yaPtrlr agr foksiyonunda t6steren, genelikie kutupsal(polar) elri.

547 - yetinlik datrlrg yiizeyi [Alm. ticfttstdrkeyerteilungskdrper (lichtver-teilungsfloche)l [Fr. surfoce de r'portition d'intensit6] [ing. surfoce ofintensity distributionl: Baglangrg noktalarr aynr, biiyiikli.ikleri rgrk

kayna!tnrn aynr dofrultudaki yeiinlitiyle orantrh olan vekt6rterlnuglartntn geometrik Yeri.

548 - yer indlsi [Alm. Roum-lndex) [Fr. indice du locol (indice de forme)][ing. room index]: Kullanma garpanlnrn belirlenmesinde oylum boyut-lartnt hesaba krtmaya yarayan sayl ya da harf.

549 - yutma (yutulma) [Alm., Fr., ing. Absorption]: lgrnrm erkesinin, mad-de ile ara etki sonucu, bagka bir cins er(sys dciniigmesi.

550 - yutma farPanr [Alm' Absorptionsgrod (fri;her: Absorption)] lFr. foc-teur d'obsorptionl [ing. obsorption foctor (ingiltere'de), obsorptonce

(Amerika'da)l: Cismin yuttugu tgtk akrstnln aldlir rgrk akrsrna oranr.

551 - yutma (yutulma) katsaylsr [Alm. Extiatllionsmodul] [Fr. coefficlentd'obsorptionl [lng extinction coefficient, obsotption cofficient]: Birortamrn sonsuz ince bir katrntn if yutma garpantntn, bu katrnkalr nlrtrna boliimi.i.

552 * yutuculuk [Fr. obsorptivitd] [lng. obsorpl;vity]: Bir ortamrn, bu or-ramrn srnrrlarrnln hi6 bir etkisi olmamak kogulu ile, birim kahnlrlrnrnig yutma garPanl.

553 - yiiksek basrnglr crvc buharlr lamba [Alm. Quecks ilberhochdruck-

lompel [Fr. tompe d (vopeur de\ me.rcure' d houte pression] [ing. Itighpressure mercury (vopour) lcmpl: lginde, galrgma srrasrnda yaklattkolarak bir atmosfer bastng olan, fliiorrgtl maddeyle kaplanmrp (bazenda kaplanmamrg) crva buharlr lamba'

554 - yOksek yelinlikll ktim0r yayl lambasr [Alm. Hochstrorn-Kohlebo-genlampe (Flomrnen-Bogenlompe)J [Fr. orq d chorbon d, 6oute intensit6]

[ing. high intensity corbonorcl. Yay alevlnin rgrk yaytmtna katkrsr ola-cak bigimde 6zellikle yiiksek akrm giicOyle gah;an komi.irl0 yay lam-basr.

555 - yOzeyi bigimll cam [Alm. Ornomentglss (Profilglos)] fFr. verre fog-onn6l [ing. figured gloss]: Yiizeyi bigimli ya da dijzensiz camlar iginkullanrlan genel terim.

80

A!.MANCA, DiZiN

Aabsolute Wahrnehmungsschwelle 21 6

Absorption 549

Absorptionsgrad 550Achromatopsie 475Adaptation 498additive Farbmischung 385

aequivalente Leuchtdichte 166Akkommodation 499

Allgemeinbeleuchtung 157

anomale Trichromasie 413

Anregung 149

Anregunsdauer 497

Anschlusslamp e 223Anstrahlung 238

Arbeitsplatzbeleuchtung 58Armaturenbrettlampe 448asymmetrische Leuchte 36

Auffangschirm 224Auge 176

B

BaionettsockelBeck-Bogenlampebedingt-gleiche FarbenBeleuchtungBeleuchtung durch gerichtetes

443

501

506

19

Licht 94

Beleuchtungsmesser 27

BeleuchtungsstArke 24

Beleuchtungs-Wirkungsgrad 312Belichtung 18

Bestrahlung 248, 250

Bestrah I u ngsstarkeBeclicbswirkungsgrad (einer

Leu chte)Beugung

bezogene Farbe

BezugsfliicheBi ldvergr6sseru ngslam pe

BlendungBlicl<feld

blindmachende BlendungBlitzlampeBlitzroh reBodenkontaktBogen-EntladungBogenlampeBrechu ng

Brechu ngszahl

EreitstrahlerBren n dau erpriifu ng

Bren nspannungbunte Farbe

bunte Farbvalenz

cCandelaCandela pro QuadratmeterChemilumineszenzCl E-Farbmasssystem 1 931

DDim merungssehenDauerbrand bogenlampeDeckenleuchteDefinitionsvalenze n

251

211

29932

350

63

17837

310

70

118

92

199533

297

298158

444271

492

492

275276304

65

7

277

4s7

100

81

Page 41: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

Del<adische ExtinktionDekadischc AbsorPtionsmass

DensitometerDeuteranomalieDeuteranopieDiabaticDiagramm gleicher LichtstirlceDichromasieDlchteDlchtu ngsd raht

Differential regelwerk

Dlffraktiondiffuse Beleuchtung

diffuse Durchlassung

dlffuse Reflexion

rllffuse Transmission

dlrekte Beleuchtung

dlrekte Blendung

DispersionDochtkohle0oppclwcndelDoppclwcndellam Pc

L)unkell<rm merlam Pe

Durchlassgrad (eines KorPers)

Durchlassu ng

durchlaufende Wendel

durchscheinender KorPer

durchsichtiger KorPer

Ourchsichtigkeitsgrad

E

€dltonsockelElnfachwendel$lnfachwendellamPeEloktrolu mineszenz

r,trtolllierter Kolben

I rrtlrsion

t rrtlrsionsgradI rrrlrslonsoxYd

F rrr lrsions-PhotozelleI rrrpflndung

ill

259 Empfindungsgeschwindigkeit 105

259 Energiefluss 244

280 energiegleiches SPektrum 129

264 Energieniveau 120

263 EntkeimungslamPe 330

551 EntladungslamPe 55

128 explosionsgeschijtzte Leuchte 512

77 Extinktionsmodul 55'l

156 F64

532 Fangstoff 1 3

Zg9 Farbabgleich 372

537 Farbart 400

Slg Farbatlas 367

S4O Farbdreieck 369

Slo Farbe 366

97 FarbemPfindung 11

99 Farbenfehlsichtiglccit 374

175 Farbenkarte 367

162 Farbenraum 38'1

76 Farbensehen 373

ZS Farbensinnstorungcn 374

ZSI Farbfilter 420

486 Farbgleichung 368

155 farbiger KorPer 387

296 Farbklima 229

iZS Farbkorper 375

417 Farb-Korrekturfaktor 37"1

25g Farbmessger:it 170' 390

f4rbmesstechnischer Normal'beobachter CIE '1931

509 Farbmessung

474 farbmetrische Verzerrung

473 Farbreiz

117 Farbreizfunktion119 Farbstimmung

536 Farbtafel488 FarbtemPeratur542 Farbton214 farbtongleiche Wellenliinge

104 Farbstimmung

66

391

370

383

382

399

369

378

38041

399

Farbvalcnz J81, t0)Farbv:.rlcnzci,thcit 503

Farbviricnr*Systcnr 504

Farbverschicbung 377

Farbverzcrrun E 377

Farbwandlung 317

Farbwerte 502

Farbwertantcile 505

Farbwiedcr'gibe 396

Fassung 1 03

Feuchtraumfassung 334

Filter 146

fldchenformiger Leuchtl<olpcr 11'2

Flac l<e rn 107

Flamnrcnbogenlampc 554

i:lanschsockcl 132Flimmern 196Flimnrcrphotomctcr 300

Fluoreszcnz 1 l3Fluorcszcrrzllmpc 139

Fluorcszcnzrohrc 1 39

Flucliclrt*lJcluuclrturrg 2Jg

Flutliclrtschcinwcrfer 208

fovea ccntralis 3

freie Farbc 357

Fremdleuchrer 2o5

Frequenz 144Fijhrungsstift 93

G

GasentladungGasentladungslampegasgefiillte Lampegelber Flecl<

gemischte Durchlassunggemisclrcc Rcflcxiongemisclrtc Tlansmissiongeradlinigcr Leuchrdrahtgerichtete Durchlassu nggerichretc Rcflexiongerichcctc Tlansmissiorr

G*samtemissiolrsve rrnogen 488

Gcsamtstrahlungste mpcratu r 487

Gesichtsfcld 165

gestreckter Leuch'.sJraht 301

gestreutc Beleuchtung 537

gcstreutc Durchl;issung 538

gestreute Reflexion 540

gestreute Transmission 538

Gecrer 13

Gewirrdesocl<el 509

Glanzmesser 359

glacrer Leuchtdraht 301

gleiclrfarbig 404gleichfarbige (isoch rome) Farb-

reiz 404glciclrfornrige Brli--i',":hturtg 284glcichfornrige punl<r.rrtigc Strah-

lung:quelle 127

Glcichheitsphotonrcter 131

Cleichmis:igl<cit 26

Glcichm:issiglccitsgrrd 26(-,iulri:!{rnt!rdung 241

Glirrrrncrscheibe 147

Glirrrrrrlarnpe ?.40

Gliihelcktrode ,t27

Glijtil<athodenlampe 428

Gliihlanrpe 4

Gliihstarrlampe 426

Goli:rtir-Socl<el 161

Grad der diffusen Durchlassung 539

Grad der gerichteten Durchlass-

ung 109

Grad der gerichtcten Reflexion 111

Grad der testreutcn Durchlassung53gGrad der zerstreuten Reflexion 541

Grau absorbiererrdcr Korper 424Grau streuerrder Korper 423

grauer Korpergrauer StrahlerG raufilterG rau lceil

179

179424180

83

150'151

148414

285

287

285

301

108

110

108

Page 42: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

GraustufenkeilGrautreppe

HH.-1.-LampeHalterHalterh dckchenHaltrciseHandleuchteHartglaskolbenHauptelektrodenHauptreiheHauptstrom-RegelwerkHelium-Lampe (-R6hre)HelligkeitHelligkeit einer KrirperfarbeHemeralopieHeterochromH im melslichtfaktorHi m melslichtg u otientHochstrom-Kohlebogenlampe

Iimpriignlerte Kohleindirekte Beleuchrungindirekte Blendung

lnfeldblendunglnfrarot-LampeI nfrarot-Strahlerlnfrarote Strahlunginnenmattierter Kolbeninnenopalisierte Lampe

innere Schwirzungi ntegrierendes PhotometerlnterferenzlnterflexionI nterflexionswi rku ngsgrad

lsocandela-Diagram mlsochrom

Kkalte Elektrodek iltefeste Leuchtstofflampe

B4

KaltkathodenlampeKaltstartlampeKathodenfallKinolampeKlarglaskolbenKlelnstufenverfahrenKleinspannungsbeleuchtung

KohlefadenlampeKohlens iurelampe (-Riihre)KolbenKompensationsfarbekompensative Farbe

kompensative Wellenl iingeKomplementdrfarbeKontaktplitchenKontrastKontrastempfindlich keitKontrastphotometerKrater

4040

436434294431

41639

78

308

335

12

491

491

490

491

92

290

133

131

311

511,{80

274186

116425

15

14

534

335

358

1

153

405

163

163

554 Kurve der relativen spektralenVerteilung einer photomet-rischen Grrisse 33

072 Kurve der relativen spektralen

:: Verteilung einer Srrahlungs-

'e cr6sse 33

-:: Kurve'der spektralen Verteilung

1: einer Strahlungsgrrisse 461303

302 Kurve gleicher Beleuchtungs-

OS9 sterke 126

261 Kurve gleicher Lichtstirke 130

259325 L160 Lambertfliche 450518 Lampe 31 3

519 Lampenfuss 315128 Lampengestell 3'14404 Lebensdauerpri.ifung 444

leicht triibe Gliiser 528

435 Leuchtdichtemesser 217433 Leuchte 21O

LcuchtcnglockeLeuchtenschaleLeuchtenschirmLeuchtenwi rku ngsgradLeuchtd ichteLeuchtd rahtLeuchtk6rperLeucLrsroffLeuchrstofflam pe

Lu nr i n esze nz

LuminophorLuxLuxmeterLuxsekunde

Mmacula luteaMattglas

28972

Jlo

211

2't3479

209

235139

239

235

32227

320

414

60Leuchtstoff lampe (Fluoreszenzlam-

pe) fijr srarrerlosen Bet-rieb 69

Leuchcstoffrcihre 1 39Licht 144,190Lichtausbeute 192Lichtbogen 199Lichteinheic 222lichtelektrische Zelle 204lichtelekrischer Empfiinger 204lichcelektrisches Photonrcrer 205Lichtmenge j 95Lichtreiz $7Lichtstirke 2OO

Li chtst drkevertei I u ngsko rper 547Lichtstarkeverteilungskurve 546lichstreuender Korper 534Lichtstreuungskcirper S34Lichtstrom 191Lichtstrom-Messer 325Lichttechnik 23lichtundurchlissiger Kcirper 41gLlchtverteilungsflache 547Llchtwurflampe 356, J6ZLichtwurflampe K 431linienformigerLeuchtk6rper 106Luftschutzlampe ZgzLuftschutzleuchre 1 1 3Lumen 321Lumen pro Quadratmeter 322Lumensekunde 324Lumenstunde 323

matcierte Lampe 61

Mehrfachreflexion 518mesopisches Sehen 7Messebene 270Messfliiche 350Messvalenzen 353

Metalldampflampe 327

Metalldrahtlampe 328Miniatursockel 494Mischlichtlampc 286Mischstrahlung 288Mittelpunktsfarbart 491

Mittelpunktsvalenz 481

mittelrriibe Gl:iser 344mittlere horizontale Lichtst iirke 348mittlere riiumliche Lichtstiirke 347monochroma[ische Strahlun g 476Moorelicht 331

NNachtblindheitNachtsehenNatriumdampflampeNatriumlampeNebenschlussregelwerk

Neon-Lampe (-R6hre)

153

15243?.

432

532

335Netzhaut 2Netzhautgrubo 3

neutral absorieronder Kcirper 424neutral streuender Kcirper 423nicht selektiv absorbierender Kor-

per 424

B5

Page 43: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

nicht selchtiv streuender Korp-er

nicht seli:ktiver StrahlerNirNormfarbwertante ileNormlichtartenN or ms p e l<t ralwerteN ormvale nzsystem

NorbeleuchtungNutzebeneNutzlichtstrom

ooberer halbriiumlicher Lichts-

tromobiektive Photometrieohiektivcs PhotomctcrOpallampcoptische Dichteoptischer Nutzeffckt eincr Strah-

lungoptischer Wirkungsgrad (einer

Leuchte)

Ornamentglas

P

Pendel leuchtePeriodePeriodendauerPhosphoreszenzPhoto-Aufnahme LampePhotoelemenrPhotozelle

Photolu m ineszenz

PhotometerPhotometerbankPhotometerkopfPhotometriephotometrisches Strahlungsae-

qu ivalentphotomerrisches (farbmesstech-

nisches) Umfeld

B6

PhotonPhotovervielfacherPhotowiderstandPhotozelle 204,physikalische Photometriephysikalisches Photometerphysiologische BlendungPlanckscher StrahlerPlancksches GesetzPlatzbeleuchtu ng

Prefocus-LampePrefocus-SockelPrim iirlichtquellePri m irnormalPrim iirvalenzenProf ilglasProjektlonslam pe

ProtanomalieProtanopiepsychologische BlcndungPumprohrPumpstengelpu nktartige StrahlungsquellePunkthellePunktlichtlampePupillePurkin je Ph iinomenPurpurgeradePu rpu rlinie

IQueksilberdampf lampe

Quecksilberhochd rucklam pe

Quecksi lberhochstd rucklampe

QuecksilberniederdrucklampeQuetschung

RRasterRaum-lndexRau mwirkungsgradRayleigh-Streu ung

Sdttigu ng

S ch c inwe rfe rSci r:r3strahIerSch rau bsocl<el

Sch utzg i tte rSch utzgl as

schwarzc Tempcrrt,,rrschwarzer Korpcrschwarzer StrahlcrSchw irzu n g

Schwarzung bei RcflcxiorrSchwi ngu ngsdauer

Sehen

Sehorgan

Sehschiir"ie

423

179

272505

456

67

65

6

270

523

227

203

206234136

336

137

27936'l

58

341

355

50

22253

5s5

35649

4B

408

56

55

338

339

340

177

363

364364

68

553

79

I429

90

548

3't2365

Rcflclctorrrcte r 517 Sckundiir-Emissions Photozellc 266

Rcflel<tor 520 Sckurrd'irlichtquelle 265

Reflcl<torlamp e 5'22 Selbstleuchter 50

Reflexblendung 51 6 Sclektivstrahler 419

Reflexion 513 selektiv streuender Korper 421

- ^: Scrienlampe 430Ref*ktion 297 sicherheitsbeleuclrrung 6Reinabsorptionsgrad ?60 sic6rbare Strahlung 173Reinl<ohlen-Bogenlanr;;e 309 sichtbares Speks.algebier 175

Reintransnrissionsgrad 258 Signallampe 268

Reintransmissionsmodul 154 Sk:rlenlampe 448

Reizart eincs Farbreizes 400 Soclcel 91

Renrissionsgrad 21 5 Soffittenlampe 500

Resonarrzlir.iic 406 spel<trale Dichte einer photome-

Retortenl<ohle 411 trischen Grosse 471

rlr;, orrtcxio' r5./ torutil':3't'ttc cincr strahlunSs- ,,l

rolrrcnfulrtrige Errtlirduttgsllrrr;,e 54 up.l.r,:,,!" Farbdiclrte 469

rotltionssyrnutctrischl Licltr,vcr' spektralc Vertcilung 33,461tcilung ?01 spc!<tr'.,ler Absorprionsgrad 472

Rousscru-Diagrirnrrn 407 spe!<traler Durchlassgrad 463

Riickwurf 51 3 spel<traler Emissiortsgrad 466

Russell-Winl<el 410 spcl<traler tarbanteil 468

spe!<traler Hellcmpf ind lichkeics-

S grad 31

spol<tralr:r Hellenrpfindlichlceits-grad fijr dcn individuellcnBeobachtcr 31

spel<traler Hellcnrpfindlichlceits-grad filr Nachtsehen

spei<rr.:i :. ilellempfindlichlceits-grad fi.ir Tagcssehen

spcl<craler Hetlempfindlichkeits-grad eines individuellen Be-

obachtersspcl<traler Leuchtd ichtearrteil

spel<traler Reflexiorrsgrad

spektraler Remissionsgrad

S pe ktralfarbe nzug

Spektrallampe

577

136

336

343

156

345

211

555

415

88

88'|40142228206230

218221

226219

192

74

99

:):;J

115

509

307

306

'tl i)

279

279

i56

BB

'161

168

167

31

31

31

469

470

464

477

460

ot

Page 44: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

pektrall i niepektral maskenverfah renpektralphotorneter,pektralwerteipektrumi perrschichtzelle.pezif ische Ausstrahlu ng

;pezifische Lichtausstrahlung;pritzwassergeschiitzte Leuchte

itiibchenitaf f el bl e n d e nverfah re n

itandardlampeStanderleuchte5tar[erStartvorrichtu ng

Stefan-Boltzmanhsches GesetzStehlampeStickstoff-Lampe (-Rohre)stossfeste Lampe

Strahld ichteStrahlerStrahlerlampeStrahlstirkeStrahlungScrahlu ngsausbeute

StrahlungsflussStrahlu ngsfunktionStrahlungsmengeStrahlu ngsmessung

Streuind i katrixStreuscheibeStreuschirmStreuungStreuverm6genstroboskopischer EffektStromzufiihrungsubiektive Photometriesubjektives Photom meterSwansockel

symmetrische LeuchteTageslicht-Quotient

BB

4s9 T

i.i rageslichtlampeI acessenen

81 Tal"botsches Gesetz'158 Temoeraturstrahler

?12 T.rp"."trrrtrahlung256 Tiefstrahler2\ Tieftemperaturlampe442 Tischleuchte

467 ' ..:.KOrOerst

222 (totaler) Transmissionsgrad17: :t ransmtsston45 Trlbolumlneszenz

42I nchromasle

o1? trichromatisches. System17

I ntanomalre3t5

I rltanoDle272 t.oof*"".r".ouschi.itzte Leuchte254 - .1.

I ruDglas255

521 u247 Ulbrichtsche Kugel

242 ultrarote Strahlung

246 Ultraviolett-Lampe

244 ultraviolette Strahlung

34 Ultraviolett-Strahler

Z4S Umfeld

253 Umfeldblendung

545 unbedingt-glelcheFarben

S30 unbezogene Farbe

530 unbunt(/,r unbunte Farbe

unbunte Farbvalenz5! unsymmetrische Lichtverteilung440 unterbrocheneWendel267 unterer halbriiumlicher Licht-171 strom170' Unterschiedsempfindlichkeit+43 Unterschiedsempfindungsgesch-35 wlndigkeit

183 Unterschiedsschwelle

184

185

449

188

189

85

433

326

489

486155

445

501

s04508

507

510

342

220

302

333

332

333

7496

4'12

357401493493202295

527

133

291214

UU berfangglasUbergangsschen

VVakuumlampeVektorraum der Farben

VergleichsfeldVergleichslampe

Ve rm ind eru ngsfaktorverspiegelte Lampeverspiegelter Kolbenversch iedenfarbigverschiedcnfarbige (hetero-

chrome) FarbreizeVerschmelzungsfreq uenz

Schei n-

vollkommen srreuender Korper 450vollkommene Strcuung 455Vorschaltgeriit 101

vorwiegend dircl<re Beleucht-ung 525

vorwiegend indirekte Beleucht-un8 524

wWahrnehmung 9

Wahrnehmungsgeschwindigkeit 10

2787

s7

384

354

86

87

29

28

405

405't72

236378

203

171

169

170

102

188

426

44'l

456

82

83

206

484

485

30s

84

269

43

44

288

Verstdrkungszahl eincswerfers

Verteil u ngstem peraturVervielfacher-Photozellevisuelle Photometrievisueller Nutzeffektvisuelles Photometervollkommendiffuse Durchlass-

ung 453

vollkommen diffuse Reflexion 454

vollkommen testreure Reflexion 454vollkommen gestreute Transmis,

WandleuchteW irmestrahlerWarmstartlampewasserdichte Leuchteweisses LichtWcllenl:ingeWelligkeitWicicrstandszellcWolframbandlam pe

Wolfrim-Bogenlampe

zZapfenZickzackwendelZugleuchteZiindelektrodeZijndspannungzusammengesetzre Strahlung

sion 453 zweiseirig gesockelte Soffitten-vollkommen matte Flriche 450 lampe 262vollkommen matrweisse Fliiche 452 Zwerglampe 4gs

B9

Page 45: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

Aabat-jou rabsorbant neutreabsorptionabsorptivit6accommodationachromatiqueach romatopsieacuit6 visuelleadaptation colordeadaptatiolr

ambiance lumineusearnplitr.rde de fluctuationanrpouleAmpoule claireampoule imaill6eampoule m6tallis6eampole satin6eampoule en verre durangle de Russel

anomalies de la visioncou I eu rs

appareil auxiliairea ppliq u e

atc

arc i charbonatlas des couleurs

B

baladeuse

banc photomdtriqueb.ltonnetsboudinage continu

90

116 use

221 coin photom6trique437 colorimCtre296 colorim6trie

FRANSTZCA OiZitr

boudinage discontinu 295

316 brillance (subiectivc) 358

424 c549 candela 275552 candela par mitre carr6 276499 cicitc scotopigue 153401 cellule I couche d'arr6t 228475 cellule(photo6missive) multip-167 licatrice 203399 cellule photoconductive 206498 cellule photoconductrice 206229 cellule photodlectrique 20483 cellule photo6lectrique i. €mis-12 sion secondaire 266

403 cellule photo6missive 274119 charbon homogdne 41128 charbon ir mdche 16259 charbon min6ralis6 329

425 champ p6riph6rique 74410 champ du regard 37

des champ visuel '165

374 chimiluminescence 304

101 chromaticit6 400

102 chromie 389

198 chute cathodique 294

554 clart6, leucie 1

167 coefficient d'absorption 551

coefficient de distribution 67,81

coefficient d'efficacit6 lumine-192180

170391

composantes triclrrornatiqucs 502

composantes trichr<.iiri",riq ucs spec-trales CIE 67

c6nes 305

contrusre 290coordonn6es trichromatiqucs 505

corps colori 387

colps gris 179corps lurnirrcux i.09

corps noir 2i9corps opaque 418

corps thermr:riyonnant 1 88

corps trl;rslucidc 529

corps transparent 417

couleur 365

couleur aclrronretique pi:rqLrr: !,93

couleur aclrronracique psycho-

physiquc 493

coulcur chromatiquc pergue 412

couleur chrornatiquc psycho-plry;iquc 4r)-

couieur perque 11

couleur psychophysique 409

couleurs conrpldmentaires 491

coulcur non isolic (pcrquc) 32

coupe 72

courbe isophote d'6clairemror 126courbe isophote d'intensit6 lurni"

flcilse

cour bc plrotomitriquc130

546

courbc de rdpartitiorl de I'intcn-sici 546

cotir'!tr-' dc riplr"trciur) SpCCtt'il,:rclative d'une grandeur 6-n crg dtiq u e

courbc dc ripartiiion spect-ralc d'unc gr:rndeur pho-tomdrriquc 33

courbe rle rdparticion specrraled'urre grandeur 6nergi-tique 461

courbe d'un stirnr.rlus de

eufcrat dre

crochetcu lotculot ir ailettcsculot i baionnctteculot Edisonculot Goliathculot miniatureculoc i. prdcentrageculot i vis

cou l-

382

311

274

91

132

443

509

161

494

355

sc9

D

d6charge en (r6girne d') arc(dans un gaz) 199

ddcirarge 6lcctriclue dans les gaz 150

dccharge en lueur 241

duuliarge lumincscentc 241

dfflecteur 1,17

densit6 optique 1 56

di:nsit6 optiquc externe 515

dcnsic6 optiquc interne 529

dcnsit6 spectral': C'une gran-duur 6no'gicique 47'l

<Jensici spectralc d'unc grandcurphotom6triclu e 471

dcnsitorrrrltre 280

dcutir.irromalie 264<lcut6rarropic 263

di;rgranrrre chr,-rn,atique 369

r.,,rIr*r,iinc isoc;;rdela 128rll,r;rarnrlrc de Rousscau 4A7

dicirror:r.itlsm t: 77

Cilfracticn 299

diffuseur 534

diffuscur neutrc 423

diffuscur non-silcctif 423

diffuseur orthotrr:p!: ,450

diffuseur parfait 452diffuseur s6lectif 421

33

()r

Page 46: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

diffusiondiffusion parfaitediffusion de Rayleighdispersion

dispositif d'amorgagedistorsion chromatiquedistorsion colorim6triquedistorsion par adaptation

chromatlque 470distorsion totale de la couleur 471domaine (spectral du rayonne-

menr)douilledouille Atanchedur6e d'excitationdyschromatopsle

Eeblouissement 178eblouissement aveuglant 310eblouissement direct 98eblouissement inconfortable 408eblouissement indirect 96

eblouissementperturbateur 137eblouissement par r€flexion 516eclairage 19eclairage A basse tension 79eclairage diffusd 537eclairage direct 97eclairage dirig6 94eclairage g6n6ral '|'57

eclairage indirect 95eclairage localis6 58eclalrage mixte 284eclairage par projection 238eclairage de sdcurit€ 6eclairage de secours 6eclairage semi-indirect 524eclairage seml-direct 525eclairagisme 23eclairement (en un point d'une

surface) 24

92

eclalrement €nerg€tique (enpoint d'une surface)

eclairement lumineuxeclat apparentecran diffusant translucideecran-paralumeeffet stroboscopiqueefficacitd lumineuse (d'un

ralonnemenr)efficacltd lumineuse relative

(d'un rayonnement complexe)169

efficacit6 lumineuse relative 3't

efficacit6 optique d'un rayonne-menr 345

€galisation de couleurelectrode d'amorEageelectrode chaudeelectrode froideelectrode principaleelectrolu m lnesce nce

emission

37243

427

435

15

117

536

emittance 6nerg6tique (en unpoint d'une surface) 256

emittance lumineuse (en unpoint d'une surface) 232

entr6e de courant 267eguation de couleurs 368ertor 93

espace chromatique 384essai de durde 444etalon photom6trique seconda-

lre 225etalon photom6trlque de trav-

ail 223etalon secondaire de lumiEre 225etalon primaire 222exitance €nergdtigue 256

excitation 149

exposition 6nerg6tique 250

exposltion lumineuse 't8

543

455

365

8042

377

465

un

251

024339

530

90

440

192

175103334497374

F

facteur d'absorption 550

facteur d'absorption interne 260

facteur de ciel 163

facteur de conversion d'un pho-

tomdtre 371

facteur de correction d'un pho-

tomAtre physiquc 371

facteur de ddpreciation 87

facteur de diffusion (d'une sour-

filament 479

filament droit 301

filament i double boudinage 76

tilament bispirald 76

filament en festons *4I ilament plan 112filament rectiligne 106

filament i simple boudinage 474filament spirald 474filtre 446

filtre neutre, ou gris 474filtre neutre ir transnrission dclrc-

lonn6e 40

filtre sdlectif 420fluorescence 138

flux dnerg€tique 244flux h6misph6rique sup6rieur

(ou infdrieur) 527

t;rrx lumineux 191

flux utile 523

fovea 3

fr6quence 144friiirence de fusion 172

G

ce secondaire)facteur d'efficacitdfacteur de lumidre du jourfacteur de luminancefacteur de maintenancefacteur de riultiplication d'un

p roj ecte u rfactcur dc purctd d'cxcitationfacteur de puret6 colorinrct-

riq ue

544

211

183

21587

23646il

facteur (total) de rdflexion (d'uncorps)

facteur de rdflexion diffuse

facteur de r6flexions mutuell-es

facteur de rdflexion r€gulidrefacteu r spectral d'absorptionfacteur spectral de luminancefacteur spectral dc r€flexioniacteur spectral de transmissi-

onfacteur (total) de transmission

(d'un corps)facteur de transmission diffusefacteur de transmission internefacteur de transmission r69uli-

*re 109

facteur d'uniformit6 des 6clair-ements 26

facteur d'utilisation 312facteur d'utilisation d'un local 312

gctterglobegrillage de protection

Hh 6m 6ralopieh€t6rochromehomochrome

I

illuminationincandescence

indicatrice de diffusionindice de formeindice du local

indice de rdfractionintensit6 6nerg6tique

469

489

541

519

111

472464

470

463

486

539

2sB

13

289

307

153

405

404

207

005

545

548

548

298247

93

Page 47: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

rrrrcr)sir.i horizontalc rnoyenne 348irrtensiti lumineuse 200

intensitd sphdrique moyenne 347interf6rence 150inlerreflexions 518

irradiation 248irradiation (en un point d'une

surface) 250

L

lampe i filament spiral6lampe i lueurlampe fluorescentelampe fluorescente ir allumage

instantan6

473

240139

69

lampadairelampelampe d'abrilampe pour agrandissementlrnrpe i amorgage lir clraud

llnrpc ir amorgage ir froidlanrpe antichoclampe I arclampe i arc i 6lectrodes de

charbonlanrpeiarciflammelanrpe i arc au tungstenelanrpe ir arc en vase clos

lempe i atnosphdre gazeuse

larnpe i I'azotelampe i cathode chaude

lampe i cathode froidelampe pour chambre noirelampe de cin€malampe ir construction renforcdelanrpe i d6chargelampe d6polielampe i double boudinagelarnpe 6clairlampe 6clair 6lectroniquelarnpes i effluveslarnpes I filament bispiral6larnpe i filament de carbonelampe i filrment centr6lampe i filament rectilignelampe i filament metallique

1)l

lampe fluorescente pour base tem-

P6ratu relampe au taz carboniquelampe germicidelampe graisseurlampe ir I'h6liumlampe (6lectrique) ir incandes-

cencelampe (ir rayonnement) infraro-

u8e

lampe pour irr.rdiationlampe linolitelampe i lueurlanrpe i lumidre du jourlampe i lumidre mixtelampe luminescente ir gaz

lampe m6tallis6elampe miniaturelampe (tube) au n6on, ou i I'h6-

lium, i I'azote, au gaz car-

433

335

330

448

33s

4

303

521

262240184

286't51

29

495

bonique 335

lampe opale 343

lampe opalisde i I'intdrieur 261

lampe pour photographie 142lampe ponctuelle 340

lampe portatlve 326lampe pour projecteur 356,362

lanrpe pour proiection de lu-midre 356, 362

lampe i r6flecteur 521

lampe r6sistant auxchocs ?72

lampe ir ruban de tungstdne 484

lampe (pour montage en)

s6rie 430

lampe de signalisation 268lampe i simple boudinage 473

17

313

28263

426

434

272533

309

511

485

277

14833s

428436

281

431

27255

61

75

70

118

240

75

308

341

500

328

larnpc spcctralelarrrpe de tablelampe de tableau

lampe tarclampe cubulaire i d6charge

lampe (i rayonnement) ultravi'ol ec

lampe ir vapeur de mercurelampc i vaPeur de mrrcurc -

b;rsse pression

460

326.148

86

54

333

6B

o

lanrpe i vapeur de tnercure a

haute prcssion 553

larnpe i vapeur de nrecure ir tr6shaute pression 79

lampe ;i vapcur mctallique 327

lanrpe i vapcur dc sodiurlt 432

lampe i vide 57

leucie 'l

lieu de radiations monocliroma-tiques 477

ligne des pourPres 364

linrite drs pourpres 364

loi de Plancl< 361

loi de Stefan-Boltzmann 419

loi dc -i".rlbor 44,longueur d'onde 82

longueur d'onde compldnrent-al rc

lorrgueur d'onde donritrance

lu isance m dtrelu men

lumen par mdtre carr6

490

41

359

321

322323

324325

190

lumenhe u re

lu mensecond e

lumen m etrelu m idrclunridrc achromatiquc

spccificc)luntici c .ir Mooreluminairelurninairc antid iflagrrnt

lunrinaire asymitriquc 36

lurninaire 6tarrche i I'imnrcr'sion 441

luminairc itanche aux ietsd'eau 442

luminaire 6tanche i la Pluie 510

luminaire extensif 158

lumrnaire intensif 85

luminaire de protection antiadri-enne 113

luminaire i r6partition exten-sive

luminaire ir r6partition intensive

luminaire ir r6partition obliquelunrinaire suspcrtdululninaire i suspcnsiotr

lunrinaire i suspension r69lable

lurninaire symdtriquelurninaire de tablc

luminance (en un Point d'unesu rface)

luminance 6quivatente

luminance 6nerg6tiqueiurrrinanccnrdtrclu minationlu minescence

lu minosit6luxluxmdtrel u xsecond e

M

macula 414

macula lutea 414

matiere 6missive 542

nrLlJngc additif des couleurs 386

mcchode de comParaison cn

cascadc 39

mithode du dirPhrrgrrrc 4t7

nrithode du pis i Jr;ls 39

158

8541C

415

415

769

35

326

213166254217

1B

239

358

322

320

(blanch c

456

331

210

512

95

Page 48: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

Nniveau €nertdtique

o

pouvoir €missif sPectral

1ZO Pouvolr €missif total

Proiecteurproiecteur Pour illumlnation

observateur de r€f6rance Protanomalie

colorim6trique CIE (1931 ) 66 protanopie

oeil 176 PuPllleortane de ta vision 168 Puret6 colorim6trique

organe visuel 168 Puret6 d'excitation

POpapillotement 196 quantit6 d'6clairementparalume 90 quantlt6 d'dnergiepercePtion 9 rayonnantep€riode 88 quantit6 de lumidreph6nomAne de Purkinie 363 queue de cochonphosphorescence 140 queusotphotolunlinr:icsnce 230

photomctre 218 R

photomAtre I papillotement 300 raie de r6sonance

photomdtre i plages raie spectrale

iuxtapos6es 131 radiateur

photomdtrephotodlectrique 205 radiateurintdgralphotomdtre physique radiateur de Planck

(ou obiectif) 336 radiateur non sdlectif

photomdtre visuel radiateur s6lectif

(ou subiectif) 170 radiateur thermiquephotom6trie 219 radiation

photom€trie physique 136 radiation infrarouge

photomdtrie vlsuelle 171 radlation monochromatique

photomultipticateur 203 radlomdtriephoton 2Tl raYonnement

photopile 228 rayonnement complexe

pied de lamp 314 rayonnement infrarouge

pincement 429 rayonnement ultraviolet

plafonnier 457 radiation ultraviolet'te.

plage de comparaison 354 rayonnement visible

plan de travail 270 rdcepteur photo6lectrique

plan utile 270 r6flecteurplaqued'essai photom6trique 224 rdflectivit6plot 92 r6flectomdtre

96

466488237

20849

48177

469

468

18

245195

186

56

405

459

255

279

279179419

188

242302

476253

242288

302

332

332

173204520

522

5'.17

r6flexion 513

rdflexion catadioptrique 159

rdflexion diffuse 540

rdflexion diffuse orthotrope 454

rdflexion diffuse uniforme 454

rdflexion mixte 287

r6flexion rdgulidre 110

rdflexion spdculaire '110

rdflexions mutuelles 518

r€fracteur 194r6fraction 297

rdgulateur s€rie 532

r6gulatcur shunt 532

rdgulateur diffdrentiel 512

relais d'amorgage 45

rendemcnt 6nergdtique (d'unesource de rayonnement) 246

rendement d'un luminaire 211

rendement normalis6 (d'unluminaire) 211

rendement optique (d'un lumi-naire) 211

rendu des couleurs 396r€partition asym6trique dc la

lumidre 202r6partition spectrale relativc

d'6nergie 34

r6partition sym€triquc dcs

incensit6s de la lumicr'c 201

r6seau dc courbes isophotcs d'in-tensir6 128

rdtine 2

r6tror€flexion 159

ssaturationsensation

sensibilit6 diff6rentielleseries (valeurs) normales

s6rie principaleseuil absulu du luminance

99

104

133

14

't14216

seuil diff6rentiel de luminancesolide des couleurssource Ponctuellesource ponctuelle uniformesource primaire de lumiCresource secondaire de lumidresPectrespectre d'6gale 6nergiespectrophotom drresphdre photom6triguesph€re d'Ulbrichtstabi I isateu rstarte rstimuli cardinauxscimuli de comparaisonstirnuli de coulcur mdtamAresstimuli h6tdrochromesstimuli homochromcsstimuli prlmairesstimuli de r€ferencestimulus (sens physique)srimulus (lumincux)stimulus de basc

scimulus de coulcursubstancc lumirrcscentes u PPorf5uPPort dc l:rrnpe

su rfaco photonr Ctriquesurflcc dc rdfcrencc

systdnro colorirndtriquesystam0 ds rdfCrcnce colorim6-

trlquo CIE (1931)

syttamo trlchrornrtique

Ttilch. lrunotclntotolnto de contrastctolnto orl roltolnto relrtlYc

gurflcc do r6p:rltition d'intensic6 547

214

375

338

127

50

265

4s8129

465

220

220101

45

100

353

506

405

404

53

53

381

197

481

383

235

480

JIJ

547

350

504

65

504

414380

32

357

32

97

Page 49: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

tenlpdrature de couleurtenlp€rature de luminance

trlchromatisme anormaltritanomalietritanopietube luminescenttube photo6lectrique

Uunlt€s trichromatiquesutilance

vvacillationYerre d6poliverre doubl6verre faconnd

verre opale

verre oPalescentverre de protectionverre translucidevlsionvision des couleursvision mdsopique

vision photopiquevision scotopiquevitesse de perceptionvitesse de perception des

contrastesYitesse de sensation

378

mono-478

413

508

507

54

234

503

312

107

60

278555

342344306

528

164373

7

185

15210

291

105

chromatiquetemp6rature de

totalrayonnement

temperature de rdpartitiontension d'allumagotension d'amorgagetension de fonctionnementt€te photomdtriquethe rmorayonnancetonalit6 (chromatique)tonalit6 intrinsAguetonalitd relativetonalit6 de contrastetorch drEtransimlssiontrarrsmission di{fusetransmission d iffuse orthotropetransimission diffuse uniformetransmission rdgulidretransmission mixtetransmissivit6 (d'un milieu ab-

sorbant)travers6e de couranttremblottementtribolu minescencetrichromatisme

487

37844

44271

2,26

189

380

357

32

32

17

155

s38

453

453

108

28s

15464

147

445501

Gr;rl*t

c;ijua,*L-.;r "(r" )""g

9lt

Aabsulate thresholdabsorptanceabsorptionabsorption coeff icientabsorption factorabsorptivityaccommodationachromaticadaptationadaptive colour shiftadditive complementarY' col-

ou r5

additive mixture of colours

amplitude of fluctuationangle lighting fittinganomalous rr ichromacism

anti-aircraft fittingarcarc disharge

arc lamp

arc regulatorasymmetrical intensity distribu'

tionasymmetrical lighting fitting

B

bactericidal lampballastbarricr*layer cell

base

basic stimulusbayonet cap

irucilizcE DiziN

216550

549

551

550

s52499

401

498376

491

386

83

115

413

113

198

199

533

532

20236

330't 01

22891

481

441

black bodyblack-out lamp

blinding glare

bowlbulb

27,

28'.

31(

7t

1:

ccandela 27!

candela per square metre 27(cap 91

carbon arc lamp 30!

carbon dioxide lamP 335

carbon filament lamp 30€

cardinal stimuli 10C

cascade method 39

cathode fall 294

ceiling fitting 457

chemi-luminescence 30{

chroma 397

chromatic distortion 377

chromaticity 400

chromaticity co-ordinates 505

chromaticity diagram 369

chromaticness 389

CIE*distribution coefficients 69

CIE spectral trist,imulus values 67

CIE (1931) standart colorimetricobserver 66

CIE (1931) standard colorimetricsystem

cinema lamp

clear bulbcoefficient of utilizationcoiled-coil filamcnt

65

431

403

31?

7{,

99

Page 50: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

coiled-coil lamp

cold cathode lamp

cold electrodecold-start lamp

colorcolorimetercolorimetric puritycolorimetric shiftcolorimetric slstemcolorimetrycolourcolour matchingcolour adaptationcolour atlas

colour correction factorcolour equationcolour renderingcolour renditloncolour solidcolour space

colour stimuluscolour stimulus functioncolour stimulus specification

colour temperaturecolour visioncolored bodycomparison lampcomparison surfacecom Plementary wavelengthcomplex radlatlon

cones

contact plate

continuous coilintcontrastcontrast hue

contr:rst sensitivit)tcontrol gear

cored carbon

crater

curve of intensity distribution

100

D

darkroom lamp

dashboard lampdaylight factordaylight lampdefective colour visiondeflectordensitometerdepolished glass

depreciatlon factordeuteranomalous visiondeuteranopladichromatismedlfferential arc regulator

.

diffractiondiffuse reflectancediffuse reflectiondiffuse reflection factordiffuse transmission '

diffuse transmission factordiffuse transmittancediffused lightlngdiffuserdiffusing screendiffusiondirect glaredirect lightingdirect reflectancedirect reflectiondlrect reflecrion factordirect transmissiondirect transmission factordirect transmittancedirectional lightingdisability glare

discharge lampdiscomfort glaredispersion

dispersion and mask methoddistribution coefficients

75.136

43s434

366

170,39046?

370

504

391

366

372399

367

371

368

396

396

375384

383

382

381

378

373

387

86

354

490288

305

92

296290

32

133

101

162

311

s46

281

448183

184374147

280

60

87

264263

77

532

299541

540

s41

s38

539

539

537

s34

530

543

98

97

111

110

111

108

109

108

94

137

55

40880

467

81

distribution temperaturedominant wavelengthdouble-capped tubular lamp

E

Edison screw capelectric discharge in a gas

electrolu minescenceelectronic-flash lampemergency lightingemissionemissive materialenamelled bulbenclosed arc lampenergy levelenlarger lampequality of contrast photomct-

equality of luminosity photomet-er

equi-energy spectrumequivalent field luminanceexcitation (of a gas)

excitation purityexhaust tubeexplosion proof luminaireexternal oprical densityexrinction coefficientextra high pressure mercury vap-

our lampextra-low voltage lightingeye

F

field of viewfigured glass

filamentfilterfitting proof against warerflame arc lampflameproof lighting fitting

378 flanged cap

41 flashed glass

262 flickerflicker photometer

509

150

117

118

6

536

542119

277

12063

131

132

278

196300

208

238

17

138

139

139

3

146145144

471

61

279

487

172

floodlightfloodlightingfloor standard lampfluorescencefluorescent lampfluorescent tubefoveafoot lambertfoot-cand lefrequencyfrequency concentration of a ra-

diometric quantiryfrosted lampfull radiatorfull radiator temperatur (of a

thermal radiator)fusion frequency

Ggas-filled lampgaseous discharge lampgeneral diffused lightinggeneral lighting

Setterglareglobcglossmeterglow dischargegolirth capgrey bodyguard

Hhand lamphard glass bulbhelium lamphemeralopy

37

555

479

446

iets 442

511

512

131

129

166149

468

56

512s15

551

79

7B

176

148151

284157

115

178289

359

241

161

179307

116

425

335

153

r01

Page 51: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

heterochromatlc (stimuli)high lntensity carbon archigh pressure mercury

lamphomogenous carbonhot cathode lamphot electrodehot start lamphue

I

illuminanceillumlnationillumlnation

lsocandela curvelsocandela diagramlsochromatlclsochromatlc atlmulllsophot curve

Llamplamp mountlamp wlth internal diffusing co-

atlngleading-in wirelife testllghtlight exposurelight output ratlo of aflttlnSlight ltlmulusllghtlnglighting flttingligting technologylightnessline fllamentlocal lightlnglouvrelow pressure mercury vapour

lamplow temperature fluorescent

lamp

lower hemispherical fluxlumenlumen-hourlumen-secondlumen per square metreluminaireluminaire efficiencyluminance,luminance difference thresholdluminance factorluminance meterluminance temperaturelumlnescence

luminescent materialluminosityluminous efficiency (of complex

rad iation)luminous effeciency (of radiat.

ion)luminous efficiency (of a

source)luminous elementluminous emittanceluminous environmentluminous fluxluminous intensityluxlux-second

M

macula luteamagnification

tor

23s N358 narow angle lighting fitting

169 negative glowlampneon-lamp

1g2 neutral filterneutral, non-selective diffuser

,192 neutral absorber

209 neutral step wedge

232 neutral wedge

229 night-blindness191 nitrogen lamp200 non-selectiveabsorber3ZZ non-selective diffuser320 non-setective radiator

405

55,f

YaPour

553

411

428427

426380

24

207

2427

27

329

5

4545

96

95

303

302

353

325

220

160

518

2.60

260259

258

259

518

519

357

251

248, 250

130

1284U44't26

313

314

261

267

411

190

18

261

197

19

21023

1

10658

90

I

433

527

321

323

324322210211

21321421s217

478239

85

240335

424

423't 80

40

180{cl

335

424423

179

336

342343

344418271

156

211

168

illumlnatlon meterilluminatlon photometorimpregnated carbonincandescence

incandescent lampindicatrix of diffuslonindirect glareindirect lightlnginfra-red lampinfra-red radiationinstrumental stimuli primariesi ntegrating photometerintegrating sphereinterferenceinterflexionlnternal absorptanceinternal absorpion factorlnternal optical densitylnternal transmissioninternal transmission

densityi nter-reflectioninter-reflection ratiolntrinsic huelrradianceirradiation

102

main electrodemaintenance factormatching stimulimean horizontal intensitymean spherical intensitymercury vapour lampmesopic visionmetal coated (mirror) bulbmetal filament lamp

metal vapour lampmetallized lampmetameric colour stimuliminiature cap

miror bulbmixed light lampmixed reflectionmixed uransmission

mogul base

moisture*i:roof socketmonochromatic rad iationmonochromatismmoore light

414ratio of a projec-

23615

87

3s3

348

347

68

7

28

328

327

29

506

494

2B

2B&

28V

28s161

334476

475331

oobiective photometeropal glass

opal lampopalescent glass

opaque bodyoperating voltageoptical densityoptical output ratio (of a ligh-

ting fitting)organ of vision

P

panel lamp 448pendant lighting fitting 415

perceived achromalic colour 493perceived chrornatic colour 492perceived colour 11

PercePtion 9

perfect diffuser 452perfect diffusion 455period 88period of excitation 497

phosphor 235phosphorescence 140

photocell 204

103

Page 52: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

photo-conductive cellphotoelectric cellphotoelectric photometerphotoelectric r€ceptorphototubephoto - emissive cellphotoflash lampphotoflood lampphotoluminescencephotometerphotometer benchphotometer head

photometer test plate

photometryphoto-multiplier cellphotonphotopic visionphoto-voltaic cellphysical photometerphysical photometrypittailPinpinchplain carbonPlanck's radiatlon lawPlanckian radiatorpoint brillancepoint sourcepoint-source lamppre-focus cap

pre-focus lampprimariesprimary (light) sourceprimary standardproiectorprojector lampprotanomalous visionprotanopiaprotecting glass

pupilpure purples

104

206 Purkinje phenemenon

204 purple boundary205 psychophysical achromatic204 colour234 psychophysical chromatic234 colour70 psychophysical colour

142 pygmy lamp230

218 Gl

221 quantitY of illumination226 quantity of light224 quantity of radiant energy

219 quick start lamP

203 R227

1gS radiant efficiencY

2Zg radiant emittance

336 radiant enerSY

136 radiant exitance (at a Point

1g6 of a surface)

93 radiant exposure (at a point429 ofa surface)

411 radiant flux361 radiant lntensitYT79 radiant intensity per unit area

339 radiant Power338 radiator340 radiation355 radiometry341 rainproof fitting353 rapid start lamp

50 rayleigh scatter325 reference stimuli237 reference surface

356, 362 reflectance

49 reflected glare

48 reflection306 reflection densitY

177 reflection factor364 reflectivity

reflectometerreflectorreflector lampreflex reflectionrefractionrefractive indexrefractorregular reflectionregular transmissionrelated (perceived) colourrelative luminous efficiency

relative spectral distri butionrelative spectral energy distri-

butionresonance lineresultant colour shiftretinaretro-reflectionrise and fall pendantrods

room indexroom utilisation factorrough service lampRousseau diagramrunning voltageRussell angles

ssatin-etched bulbsatu rationscotopic visionscrew caP

seal wiresecondary emission photocellsccondary (light) soulccsecondary standard (of lighr)selective diffuserselective or coloured filtersclective radiatorsemi-direct lighting

of a monochromatic radiation 31

5'|,7 scrrri-indirect lighting520 sensation521 series lamp159 series arc regulator297 shade

298 shunt arc regulator194 signal lamp

single-coil filamentsingle-coil lampsky {actorsocketsodium (vapour) lampspace windingspecified achromatic lightsspectral absorption factorspectral concentration of a

photometric quanrityspectral concentration of a radi-

ometric quantityspectral distribution curve of a

radiometric quantityspectral emissivity of a thermal

radiatorspectral luminance factorspectral luminous efficiencyspectral reflectancespectral reflection factorspectral relative distribution cur-

ve of a photometric quanti-59 ty 33

99 spcctral distribution curve 461

152 spectral distribution curve of a

509 radiometric quantity 33

64 :ipectral transmission factor 463266 speccral transmittance 463265 spectloscopic lamp . 460225 lpectrophotomeler 465421 specrrum 458470 spectrum line 459419 spectrum locus 477

525 specular reflection 110

363

364

193

492

409

495

18

195

74569

2462s6173

256

250

244247

25424425s

242253510

69

365

53

350

489

516

s13

51s489

52,2

110

108

32

524

104430

532

316

532

268474

473

163

103

432295

456

472

47',|

471

461

466

46431

470470

33

34

406

J792

159

269

437

548

312

272407

271

410

r05

Page 53: turuz.com · Created Date: 8/30/2010 1:06:10 AM

speed of contrastspeed of percePtionsPeed of sensation

spill shield

stabilizerstandardcolorimetric obserYer

crE (1931)

standard colorimetric system CIE

291 (total) transmittance10 (total) transmisslon factor

105 translucent body90 translucent glass

101 transmlssion

visible radiation

visible region (of radiarion)

vision

visual acuity

visual field

visual organ

visual photometer

visual photometry

wwall fittingwaterproof fittingwavelengthwidc angle lighting fittingworking planeworking standard

Yyellow spot

66

486486529

528

155

156

486154

486417

445

s04503

50't

502

508

507

54

500

485

484

220

333

332

454

453

450

127

26

112

107527

312312

523

57

084

173

175

164

167

165

168

't70

171

102

441

82

158

270223

414(1 e31 )

standart ratlngstarterstarterless fluorescent lamp

startlng device

starting electrodestarting voltageStefan-Boltzmann law

stemstem Pressstep-by-step methodstraight filamentstroboscopic effectrubiective brightness

subjective photometer

su PPortsuPporr hooksurface of intensity distributionsurround of a comparison field

symmetrical lntensitY distri-bution

rymmerical lighting fltting

Ttable lamptablc standardTalbot's lawthermal radiationthermal radiatortotal emissivitytotal radiation temperature(total) reflectance(total) reflection factor

r06

transmission densitytransmission factortransmlsslvltytransmlttancetransParent bodytri bo-l u mi nescence

trlchromatic systemtrlchromatic unitstrlchromatismtristlmulus Yalues

tritanomitous visiontritanoplatubular discharge lamp

tubular line lamp

tungsten arc lamp

tunSsten ribbon lamP

uUlbricht sphereultra-vlolet lamp

ultra-violet radiationuniform diffuse reflectionuniform diffuse transmission

uniform diffuseruniform point source

uniformlty ratio of illuminatlonuniplanar filamentunsteadlness (of the light of a so'

urce)upper hemlspherical fluxutilanceutilizatlon factorutilized flux

vvacuum lampvee filament

.d r.s* /-to/(., 4--r r*brb0-J- .. FNJ

65

14

45

69

42

43

44439

315

429

39

301,140

358

170

480

274547

74

201

35

326

326

449

189

188

488487

489489

t?I

I

i

L07