turuz.com · created date: 8/30/2010 1:06:10 am
TRANSCRIPT
$AZi SiREL
1{".N
.t
AYD I NLATMATnniurEni So ZLUGU
'a .,_-..-.
..-?. l-r-,b I:,:. I
!_r --L*-. -*,:- ;-r5.1
ANKARA UNIVERSITESI BASIMEVI . 1973 rUnrc oiI KURUMU YAYINLARI
TURK DiL KURUMU YAYINLARI T 386
T E R i m t e n o ze n I ru e
Atatiirk devriminin "Tiirkge" konusundaki tutumunu gtiylece <izet-
leyebiliriz: "Tiirkqeyi 9a!da9 sanat, bilim ve teknitin, ktlacasr gaidag uy-
garlrtrn biitiin gereklerini kargrlayacak bir dil durumuna getirmek."
Tijrk Dil Kurumu 1932 yrhnda kurulduiu zaman, yaprlacak dil gahgmalarr,
gu iki ana madde iginde saptanmrttr :
1, Tijrk dilinin 6z gi.izellitini ve zenginlitini ortaya gtkarmak;
2. Tilrk dilini, dtinya dilleri arasrnda deterine yaralr yiiksekliie ulag-
trrmak.
Bu maddelerden birincisini gergekle;tirmek i9in, eski ki.iltijr hazinelerl-mizi aragrrrmak, yayrmlamak; ikincisini gerEeklegtirmek igin de, blr yandan
ytizyrllar boyunca dillmize girmig olan yabancr sozciiklerin, terimlerinyerine Tiirkgelerini koymak, <jte yandan da Batt uygarltttnrn etki alantna
girmemizle dilimire srrmaya baglayan yenilerine engel olmak, boylece, di.limizi kendi olanaklarr igerisinde geligtlrmek gerekiyordu. Bu yabancr s<!z-
ciiklerin Eoiunlutu gegitli bilim dallarr ya da mesleklerle ilgili terimlerdi.Tijrk Dil Kurumunun kurulu;unda, bu terimler igl, Eetin bir sorun halinde
duruyordu. Yrllar yrh yaprlan gahpmalar verimsiz kalmadr. Dil i;inin olumlu
bir sonuca ba$lanmasrnr isteyen aydrnlar, bu alanda yaprlan gah;rnalarda
Kurum'u yalnrz brrakmadrlar.
ilk evrede, yalnrzca terimlerin TiirkEe kargrlrklarrnr bulmak yoluna gi-
diliyordu. Yaprlacak igler gok, eldeki olanaklar az otduiu igin, bunlar terims<jcliikleri olarak verilemiyordu. lkinci evrede ise, bir yandan yenl kartthklararanrrken, bir yandan da her konuda uzmanlrk s<izli,ikleri haztrlanmasrna glri-
9ildi.Bugiine deiin, Ti.irk Dil Kurumunun gegitli kuruluglar, kurumlar,'fakiil-
teler ve kigilerle yaptrtr gahgmalartn ancak kiigiik bir b6li.imij yayrmlanabil-
migtir. Bu galrgmalar, her konuda eser veren ya:rar ve aydrnlarda dil bilincininyerlegmesine yardrm ederken, okul srralartndakl gengleri de bu Tiirkge s6zlere
alrgtrrmrg, giderek onlarda dil sevgisinin k6klegmesini sailamrgtrr.
Gerek Tiirkge-Osmantrca ve Batr dilleriyle ilgill olarak krtavuz nirelilin-de hazrrlanan terim listelerinde, gerekse gegitli konularda hazrrlanan s6zliik-lerde, elden geldiii dlgiide her terimi riirkge bir scizctikte kargrlamak yolunagidilmigtir. Tiirkge kargrhk bulunmadrlr durumlarda, Batr dillerinden aktarrlanterimlerde, bir birlik sallanmasrna Eahgrlmrgtrr. Yabancr bir terim ahnrrken,Batr dillerinde de olduiu gibi, Yunanca ve Latince asrllarrna gidilerek, bunlar,Tiirkgenin ses yaprsrna uydurulrnu;tua Yalnrz, daha 6nce bagka Batr dillerin-den Tiirkgeye girmig v€ yeni bir kargrhk bulunamayan terimler, eskidenoldutu gibi brrakrlmrglardrr.,
Gerek Kurum'da hazrrlanan, gerekse Kurum'ca uzmanlara hazrrlattr-rtlan terim s6zliiklerinin, gegitli yarkurullardan gegirilerek hem dil bakrmrn-dan, hem ilgill olduklarr bilim bakrmrndan yanhgsrzolmalarrnagahgrlmrgtrr.Onaya konan terimler oneri nltelilindedir, kesinlik anlamr tagrmamaktadrr.llerlde, bunlardan daha uygunlarrnrn bulunacalrnr g6zden rrak tutmamaktayrz.onerilen terimler, uzun sijreli uygulama sonucu kesin bigimlerini alacak-lardr r.
Dilimizin, kendi benli!ine kavugarak geligmele bagladrlr ve gi..iglii biruygarlrk dili olmaia yiineldiii bugi.inlerde, gahgmalarrmrzrn yararlr olacalrkanrsrndayrz.
TDK
6Ns6z
Aydtnlatma konusunun cinem kazanmasr ve aydrnlatmacrlrirn blr uzmanlrkdah olarak ortaya grkmasr oldukga yenidir, Bilim ve tekniiin belirli bir aga-
masrnda (1942-1948 yrllarr), insanlarrn ti,irlU eylemlerinden her. biri igin ni-cel ve nitel agrdan en uygun aydrnlrklarrn kllgrsal olarak sallanabilmesi olana-
irnrn elde edilmesi, aydrnlatma tekniiinin hrzla geligmesi ve yayrlmasr sonu-cunu dolurmugtur.
Aydrnlatma konularrnrn, insan yagamrnrn hemen her kesiminde belirlibir yeri olmasr, bununl;r ilgili temel bilgilerin, ileri iilkelerde ilkoiretime dekinmesine ve o orandt ili yaygrnlagmtsrna rreden olmugtur.
Bu hrzh geligme, goiu dillerde, bir uyugmaz terimler kalabalrir vebundan doian bir kavram kargagasr yaratmr$tlr.
1938'de yaytmlanan ilk "Uluslararasr Aydrnlatma Terimleri Sozliilii"ndeyalnrzcr 100 terim varken, 1948'de bu konuda yeniden baglayan ciddi ve dii-zenli galrgmalar sonunda 1957'de yayrmlanan sozlijktc, on dilden kargrlrklarrkesinlikle silptanmr$ ve iig dilden tanrmlarr verilmig 469 terim yer almrltrr.Uluslararasr Aydrnlatma Komisyonu (ClE), bu yoldaki galrgmalarrnr
sijrdi.irmiig, 1970'te yayrmladrir "Uluslararasr Aydrnlatma Terimleri Sozlii[i.i"-nde 579 terimin dort dilden kesin tanrmlarrnr ve dokuz dilden kargrlrklarrnrvererek bu alandalci kargagalria bir oranda son vermigtir.
1960 yrlrndan bu yana, aydrnlatma konularrna ijlkemizde de gereken
6nem verilmeye baglanmrl, bu konudaki derster, konferanslar, yazrlar giindengiine artmtg ve yaygrnlaSmrg, bu amagla, deiigik yabancr dillerden yaprlangevirilerle Tiirkgeye aktanlan yabancr terimler ya da aceleci ve konununtijmijnU dikkate almayan bir tutumla bulunan Ti.jrkge kargrlrklar, Ttirkgedede, aydrnlatma terimleri konusunda oldukga 6nemli bir karrgrklrk yaratmrtttr.
Tiirkge Aydrnlotma Terimleri Sdrliigi bir yandan CIE'ce saptanmrtolanlara uyan kesin tanrmlarryle soz konusu kavram kargalasrna son vermek,bir yandan en gok kullanrlan beg yijze yakrn terimin Tiirkgelerini vererek,
6
ve boylece gevirilerde kolaylrk ve terim birliii sailayarak, yabancr terimlerinTiirkgeye tirmesini ya da Tijrkge yanlrl terimlerin dilimizde yerlelmesini
6nlemek, bir yandan da yakrn bir gelecekte, "Uluslararasr Aydrnlatma Terim-
leri 56zliilii"nde yer almrp diller arasrna Ti.irkgeyi de katmak amaglarryle ha-
zrrlan m rgtr r.
Sozlijk, tantmt verilmig 489 terimi ve belirli bir yerlegmilliii olan 66
yabancr, ya da yanlrg terim igin "gonderme"yi kapsamaktadrr.
istanbul' Mart 1973 gazi siREL
AYDINLATMATER.iIVITNi SOZLUGU
1-
A
atrklrk [Alm. Helligkeit einer Kdrperfarbef lFr. clort6, leucie] [ing'
lightness]l Bir maddenin, ijzerine di.lgen rgrirn az ya da gok bir ora-
nrnr gegirdili ya da yaydrfr izleniminin dolmasrna bagl gorsel duyu'
lanrna vergisi,
Not: Bu vergi, bir rgrkolgiimsel bijyi.iklilk olan "rgrklrhk .garpant"ntnyaklalk ruhduyumsal (psikosarrsoriyel) karlirirdrr'
aftabaka [Alm. Netzirout] [Fr' r6tine] [ing. retino]: Koni ve gubuk
denen rgraltcrlar ve gorme sinirine altcl elementlerin uyarmalartnt
ileten sinir gozelerinin bulundufu, gciziin rgria duyarlr dip zart'
altabaka gukuru [Alm. Foveo centrolis, Netzhoutgrube] [Fr'' ing'
foveol: Sarr benegin deha ince vc' b,;;rCln otijrir daha zayrf olan orta
yeri, yalnrz konil,:rirr bulunduilu en ayrtntrlt gorme alant'
akkor lamba [Alnr Ghjhlompe] [Fr. lompe (€lectrique) ri incondescence]
[ing. incondescent (electric) lomp]: llrl< i.jretimi, elektrik alcrmt geq-
mesi ile akkorlagan bir cisirn aracrlrlr ile elde edilen lamba'
al<korrgr [Fr., ing. incondescence]: Kokeni, rsrsal yolla atom ya da
molekijllerin uyarrlnrasr olan, gori.lniir rgryan erke vaylml.
aksama aydrnlatmasr [Alm. Notbeleuchtung, sicherheitsbeleucht'
ungl [Fr. d.clairage de secours, 6clairoge de s6curit6] [ing' ernergency
l;ghting]: Olalan aydtnlatma aksadrf,rnda galrgan aydrnlatma diizeni'
akgam 96rmesi [Alm. Ddmmerungssehen, Ubergonssehen, mesopisches
Sehenl [Fr. vision mCsopique] [ing. mesopic vis:rn]: Gijndilz gorme-
siyle gece gcirmesi l<ogullarr arasrndaki kogullrrda gorme.
algak basrnglt ctva buharlr lamba [Alm. Queksi/berniederdrucklam'pel [Fr. lompe d (vapeur de) mercure ci bossepression] [ing, lowpressure
mercury (vapourl ionrpl: i9 yiizeyi rglyrcr bir maddeyle kaph olan (ya da
olmayan) ve igindelci bastnE, galrSma sijresincr: Lirkaq milimetre clva
basrncrnt gegmeyen, crva buharlr lamba.
2-
3-
4-
6-
7-
5-
B.
I1
[9 231 alsr
9 - algr [Alm. Y,lohrnehmung] [Fr., int. perceptionl: Belletin katkr-larr ve bir duyusal izlenimle onaya grkan, karmagrk, nesnel bilingigeriti. 6zellikle gorsel algrlar, drgtmrzdaki varhirn, geylerin, nesnele-rin bigim ve durumlarr konusundaki betlmlemelerimizin yaprsrna girer.
10 - algr hrzr [Alm. Wohrnehmungsgeschwindigke,t] [Fr. vitesse de percep-
tionl [lng. speed ofperception]: Bir nelnenln belirmesiyle o nesneninbigimlnln algrsr arasrnda tegen zamanrn tersi. bkz. kargltltk algr hrzt.
11 - algrsel renk [Alm. ForbempfindungllFr.. couleur pergue) [ing. perceiv-
ed colourl: Gcizlemciye, gciriinen bigimi, boyutu, yaprsr ve dokusu
aynr olan iki nesne arasrnda ayrrmlar ayrrt etme olanairnr satlayan ve
gozlemde aracr olan rgrirn tay'sal bilegim ayrrmlartntn doiuracaitile aynr tiirden olan, gorsel algr 6iesi.
12 - ampul [Alm. Kolben] tFr. ompoulel [lng. bulb]: lgryrcr maddeyi saransaydam ya da yan saydam krlrf.Not: Endiistride akkor lamba ampulu: Kavanoz.
't 3 - ampul temlzleylci [Alm. 6etter (Fongstoff) [Fr., ing. getter]; Tam
boglutu sailamak ve kararmayr azaltmak igin ampulijn igine sokulankimyasal madde.
14 - ana dizi [Alm. Hauptreihel [Fr. s6rie Nincipole, sCries (voleurs) normol-esl [ing. standord rotingli Genellikle kullanrlan lambalarrn gerilimve gi.igleriyle ilgili dizi.
15 - ana Glcktrot [Alm. Houptelektroden] [Fr. dlectrode principolel llng,moin electrodel: Bogalma akrmrnrn gegtitl elektrot.
16 - apogtilb bkz. kandela b6lii metrekare.17 - ayakh rgrklrk [Alm. Stdnderleuchte, Stehlompe] lFr. lompadoire
(torclrere)l [ing. floor stondod lompli D6geme iizerinde duran,tagrnabilir, uzun ayaklr ya da yi.iksek tabanlr rgrklrk.
18 - aydrnlanma [Alm. BelichtungllFr. guontit' d'acloirement, exposition
lumineuse, luminotionl [ing. guontity of itluminotion, light cxposure]:Aydrnlrtrn si.iresiyle earprmr.
19 - aydrntatma [Alm. Eeleuchtung] lFr, {ctoirogel tine. lightingl: Nes-neler ve gevrelerinin gciriilebilmesl amacryle Igrk uygulanmasr.
20 - aydrnlatma arao bkz. rgrkltk.
21 - aydrnlatma ermatiirii bkz. rgrkhk.
22 - aydrnlatma .ygrtr bkz. rgrkhk.
23 - aydrnlatmacrhk [Alm. tichttechnik] [Fr. dcloirogisme] [ing' lightingtechno,ogyl: Aydrnlatmanrn bilimsel temel ve tekniklerinin t0mii'
l:l
azot larrbasr [2{-30]
24 - aydrnlrk (bir yijzuyin bir noktasrnda) [Alm.Eeleuchtungsstcirke(in einem
Punkt einer Fliiche\)lFr,Aclairement (en un point d'une surfoce), €claire'ment lumineux) ling. illuninotion (ot o point of a surfoce), illuminonce):
Bir yi.jzeyin, bir noktasrnt ggvreleyen sonsuz kilgiik bir pargacr[lnrn
aldrir rSrk aktstntn, bu yijzcy pargacrirnrn alantna boli.jmij. bkz. rgrnrm.lrlrk, (rgrnsal aydrnlrk), (erk*sel aydrnltk).
25 - aydrnlrk nicelili bkz. aydrnlanma.
26 - aydrnlrklartn diizgiinyayrlmrglrk farpanr [Alm. GlelchrncJssigkelts.
grod der Beleuchtungl lFr. facreur d'uniformit| des 6clairementsl [ing'uniformity rctio of illumination): Verilrnig bir yijzeyde en az aydrnlrirn
ortalama aydrnlria orant. Bazen en az aydtnlritn en qok aydrnlria oranr
kullan rlrr.
27 - aydrnlrkiilger [Alm. Eeleucftlungsmesser, (luxmeter)] [Fr. IuxrnAtre]
ling. il I umi nation photometer (l n gi ltere'de), i t lu mi notion meter /Ameri-ka'da)l: Aydrnlrklarr olgmeye yarayan aygr!.
28 - aynalr ampul [Alm. verspiegelter Kolben] fFr. ompoule mitol/isiel [ing.meta! cooted (mirror) bulb]: lgrk tgtnlarrnt yansttmak ijzere, yijzeyinin
bir bollimii igte ya da drgta metal bir ortiiyle kaplanmtg, orneiinglimi.i;lenmi; ampul.
29 - aynalr lamba [Alm. verspiegelte Lompe][Fr, lompe m6tollisCe] [ing. me'
tollized lomp]: Yansrmalardan otiiri.j rgrk yayrmt stntrlr dotrultulardaolacak biEimde ampulunUn igte ya da drgta bir bolijmij metallenmig
lamba.
30 - azot lambast bkz. neon lambasr.
t3
31
B'Alm. spektroler Helligkeitsempfindlichkeitsgrodl
-ii.1.n.".,,1,:',,._1lij1;;ffi *; j'ah'gl';:^:!X!,::!iiit,.
lili],Tl:i ?1",1'r:ff ";;;;;;;;'"'ino,,h-",o'ique de t ongueu r
d'ondetr) (ing' of o ^'^"'n'"^"i" r:odiotionof w'ovetengt )r) Dalgaboyu )'''
oran rgrnrm akrsrn rn, #;i;,gikilmser rcopullaraa, egit yelinlikte tgrk'
sal duyulanmaf "t a"g'l"n "ui"["
uoy" ] olan tsrntm aktstna orant (tr"''
bu oran t nt n t"t'' t u'i'i"!";;i; ;; ":t''"'''":;n
bici mde seeild ili n e
pore). Tersi uerittirmemiiiJ' Uagrt '9'tt
eckinlili iqin kullanrlan deferler'
i.,r"",., nitetikteri a,-J:.i'i""iil"irii .r..i"ra goziin giindijz 96r'
ffii;; iis'tiii'' uk'' sundiiz git'T"'i: . ..^
2- (tekrenkli uit 'l'"ittn' gele gormesi ve rgrkolgiimsel referans
gozlemcisi igin) toL'"'f"t- "'iht"h'n filr den photometrischen
NormolbeobocfrteO tfr' d:'n 'oyonnurrrent -'monochromofique'
pour' lo
vision scotopiq 'u' oo')'';;;;*t de r6f6re'nce photometrique) (lng'
of o monochro'oti'' 'oai-ol"t' f" scotopic vision' for the photometrrc
,lronao, aobserver) D;; ;;v; i- :r"l Tl"lff$JJ:;:T:l Jl' lll:;;"i koeullarda' eeit vefinlikte 'u'n:" Y'jlil;';.d;"m deEeri
," Ooyu )' olan tlnrm aktstna orant (tr-' bu c
birime erit .rr."r uiei.a" *eira'gi.Jgore). Balrl rgrk etkinliii igin
kutlan rlan a"g"rtu.,"',lot"*' -
"n"u ntt:i t-t-t'*,
-1t:':sen mit orta'
lama goz0n gece gOrmesi ile ilgitidir' bkz' gece g6rmesl'
3- (tekrenkli bir t$tntmtn' kigisel"bir gozlemcive gore) (Alm' eines
i n d i v i d u e I I e n' *0 " i'it "i' 1 r r'' d' u n : " ":::::;i ^
I:: "'22"2I::"0';i
Pout un observoteur individuel) (ng' of 'o 1-ffi;;;j';t;isal eeltlik var'
il-'nii,' a, a'o"'Y::1,?'; "o :lit : T ^:tliil'' I i i,
" i "i., ".an
Ia'd a v ar
3,'j; i!1:"",1-i;i";1"'H#=ti'-"['' " "t, ot'n"''vtu' oranakr r or an dar'
ga bovlarr icin' atrgl'io'v; ;::' t1;;'"tf" uk'''n'n' dalga bovu i olan akt-
ya oranl'
32 - balrl renk [Atm' bezogene Forbe] [Fr'teinte relotive' teinte de con'
troste, couleur non i'o'iii'onolit6 ielotive' tonolitd de controste)l [lng'
r4
busarnakqrklar yiint€rni [33-391
relotive hue, contost hue, reloted {perceived) colour): Renkli bir alan
pargasrntn, genellikle agrk ve aynr ya da deiigik renkte bir fon (bir
arka) iizerinde g6riinen renk tijrij. bkz. iiz renk, renk turii, parrltr.
33 - balrl tayfsal dalrlrg elrisi [Alm. Kurve der relotiyen spektrolen
Verreilung] [Fr. courbe de reportition spectro,e relotive] [ing. relotive
spectrol distribution curvel:1- (akr, ye!inlik vb. gibi bir erkesel biiyi.ik'
li.i[i.in) (Alm. einer Stohlungsgrosse wie suahlungsf/uss, strohlstdrke,
usw.J (Fr. d'un grondeur dnergCtigue telle gue Ie flux, I'intensit6, etc')
1ing..of a radiometric quontity such os radiant flux, rodiont intensity'
etc.) loz konusu biiytikliiliin, dalga boyu (ya da frekans) foksiyonunda
ve bu biiyiikliilijn verilmig bir de[erine gore batrl olgiide, tayfsal
yolunlulu. bkz. tayfsal yolunluk.2- (rgrk aktsr, rgtk ye!inli!i vb. gibi bir rgrkcilgtimsel biiyiikliiiiin) (Alm'
einer photometrischen Grdsse wie z,B. des Lichtstromes, der Lichtstijrke
usw.) (Fr. d'un grondeur photomltrique te//e gue le flux lumineux, I'inten'
sitd lumineuse, etc.) (ing. of o plotometric quantity, such os lumlnious
flux, etc.) Soz konusu bijyiiklilli.in tayfsal yo!unlu[unun, dalga boyu
foksiyonunda ve bu bijyiiklijgljn verilmig bir deierine gorc bairl
olgiide, deiigimini gosteren e!ri.
34 - balrl tayfsal erke dairlrgr [Alm. Strohlungsfunktion (frilher: relo-
rive spektrole Strohldichteverteilungf lFr. r'portition spectrole relotive
d'6nergie] [ing. relotive spectro/ energy dis7ibution]: Bir rgtntmrn tayfsal
niteliklerinin (bir r9r!rn), bir erke biiyi.ikli.i!i.ini.in (rgrnlrlrk gibi) tayfsal
yolunlulunun tayf boyunca deligmesi yoluyle anlatlml.
35 - bakrgrmlr rprklrk [Alm. symmetrische Leuchte] [Fr. luminoire sym'
6trique) [ing. syrnmetrical tighting fitting]: lgrk dairtry, bir eksen,
bir ya da birkaq bai<rynr diizlemine gore bakrgrmlr olan rgrl<lrk'
36 - bakrgrmsrz r5rktrk [Alm. osyrnrnetrische leuchte] lFr. luminaireasy'
mltriquel [ing. osyrnnretrical lighting fittingl: llrk da!rtrlt bakrgtmstz
olan rgrklrl<.
37 - bakma alanr [Alnr. Btickfetd] lFr. chomp du regordl llne' field of
vie|' j; BaS lctmtldamadan, gozleri oyilatarak goriilebilen noktalartn
toplamr. Bakma alant tck gozlii ya da gift gozlij olabilir. bkz' 96rmealant.
38 - balast bkz. durultucu.39 - basarrrakgrklar ydntemi [Alrn. Kleinstufenverfohrenl lFr. m,thode du
pos <i pos, m6.thode de comporaison en coscode] Iir'g. cuscude, or step'by
15
t4O-5Ol brrsrnaklr renksiz karna
-step, method of heterochrcmotic compotisonl: iki rgrlrn renk farkrntn'
ufakbasamaklaryapanbirdiziara6lgmelerleagrldrtr'deligikrenklirgrkolgme Y6ntemi.
40 - basemaklr renksiz kama [Alm. Groustufenkeil,GroutreppeJ [Fr' filtre
neutrc d tronsmission 6chelondel [lng. neutrol step wedge]: Gegme (gegir-
me) garpanr blr qizgi (dolru ya da e!ri) boyunca basamakh bigimde
detigen segmez siizgeg.
41 _ baikrn dalga boyu (purpura ,.yani krrmtzt mavi karrflmr" olma-
yan renkli bir r9r!rn) [Alm. forbtongleiche Wellenlcinge (eines forbigen-nichtpurpurnerr|iclrtes)][Fr.longeurd,ondedominante(d'unelumiare
colorte non pourpre)l [ing' dominont wovelength (of o coloured light' not
purple)]: Belirli bir renksiz rgrla uygun oranda kartgttrrltnca s6z ko'
nusu renkli r9r!rn rengini bulmaya yarayan tayfsal tgrnrmrn dalga boyu'
Not: Purpuralar iEin baskrn dalga boyu verilemeyecetinden tijmler
rengin baskrn dalga boYu verilir'
42_ba'|emadiizenleyicisi[Alm'Stortvorrichtung][Fr.dispositifd'omor.gogel [lng. storting device]: Bolalmantn baglamasr igin gerekli 6n ko'
gullart Yaratan aYgtt.
43 - baglrma elektrotu fAlm' Zilndelektrodel [Fr' Clectrode d'omorgo,gef
[ing. storting electrodel: Bogalmanrn baglamastna yarayan yardrmcr elek-
trot.44 - bagfema gerilimi [Alm' Zr'indsponnung] [Fr' tension d'ollumage ou
a'o^orgogll [lng. storting voltoge]: Bogalmah bir lambanrn elekrotlart
araslndabogalmayrbaglatmakigingerekliendiigiikelektrikgerilimi.
45 - baglatrcr [Alm., ing' Storter] [Fr' storter' reloi d'omorgoge]: Elek'
..oil..,n on rsrnmas'nr ve slra baglanmlt endiiktans bobiniyle birlikte
biryiiksekgerllimyaratarakbogalmalrlambantnveozelliklefliiorrlrllambanrn yanmaslnl sailayan aygtt'
46 - beyzz rlrklar bkz' tanrmlr renksiz rgrklar'
47 - birlmsel gegiricilik bkz' gegiricilik'48 - birinci g6rmezlik [Alm', Fr' Protonopie] [ing' protonopio]: Krrmtzt
rengi gormeme ile rralanan giftrenkgillik'
49 - blrlncl sapekllk [Alm', Fr' Protonomoliel [in8' protonomolous vision]:
Ktrmtzr renge duyarlrlrn azlrlr ile rralanan sapak tigrenkgillik'
50-blrlncilkaynak[Alm'Selbstleuchtet'Primiirlichquellel[Fr'sourceprimoire, source p,rimoire de lumi|re] tlng' primory sowce' primory
light sour.el: Bir erkesel doniigum ile uremi9 rgrk yayrmlayan yiizey
ya da nesne.
I (r
biiyiilteg lrrnbasr [5]-631
Not: lkincil kaynak ile karlrlagtlrtnrz.51 - birincil iilgi.in bkz. rgrkiilgtimsel birincil iilgiin.52 - birincil standart (tilgiin) bkz. rgrkiilgiimsel birincil iilgiin.53 - birincil uyartrlar [Alrn. Prrrnorvolenzen (eines Forbmosssystems)]
IFr. stimuli de rdf|rencc (stimuli primuires) ] [ing. refcrence stirnuli]:Toplamsal bilegimlc, niccl olarak, biiti.jn oteki uyarttlartn grkartla'
bilcceii, gizgil olalal< brgrnrstz arna ba;kaca istcnditi gibi segilcbilen
uyartrlar. Eunun igin, ij9 birincil uyartr gerekli ve yeterlidir.54 - bogalmalr boru lamba [Alm. rcihrenformige Entladungslornpe] [Fr.
lompe tubuloire i dicharge (tube luminescent) ] [ing. tubulor discharge
lomp]: DUz ya da yay boru bigiminde bogalmalr lamba.
55 - bogalmalr lamba [Alm. Entlodungslornpe] [Fr. lompe d d$chorgel
[ing. dlschorge lomp]: Bir gaz, bir metal buhart ya da birgok gaz ya da
buharlann bir karr;rmr iginde elektril< bogalmasr ile rgrk ijreten lamba'
56 - bogaltma borusu [Alm. Pumprohr (Pumpstengel) ] [Fr. gueusot)] [ing.exhoust tube]: Lambantn havastnt bogaltmaya ve gaz doldurmaya yara-
yan, ampultin igiyle bailanttlt cani boru.57 - bogluklu lamba [Alm" Vokuumlornpe] [Fr. Iompe d vide] [ing. Yocuum
/omp]: Ampulijniin igi bogluklu al<kor lpmba. bkz. gaz havall lamba.
58 * biilgelik aydrnlatma [Alm. Plotzbeleuchtung, Arbeitsplotzbeleuchtungf
[Fr. dcloiroge locolisC] [ ing. locol /ighiing]: Gerrcl aydrnlatma iginde,
belirli bolgelerde, ozel gcreksinrncler nedeniylc aydrnlrir srttrrmramacryle yaprlan aydrnlatnta. bl<2. gencl aydrnlatma.
59 - buzlu ampul [Alnr. innerrrrrottierter Ko/ben] [Fr. ompou/e sotin6e]
Iing. satin-etched bulbl: lgria hafif bir yayrnrklrk vermek iizere ig yiizeyi
buzlanmrg ampul.
60 - buzlu cam [Alm. Mirttgtos] lFr. verre d6polil 1ing. depolished g/ossl:
Yiizeyi mekanik (kumlama) ya da kirnyasal (asitle donuklagtrrma) biriglemle donuklagtrrrlmrt cam.
61 - buzlu lamba [Alm. rnottierte'Lompe] lFr. lompe d|potiel [ing. frostedlomp]: Cam yijzeyi, igten ya da drgtan pilrlizlendirilerek ampulii ya-
yrcr krlrnmrg lamba.
62 - biitiin yayrn deteri (rsrl-rgryan bir cismin) bkz. tiim rgryrcrllk deferi,tayfsal t;ryrcrlrk deleri.
63 - biiytilteg lambasr [Alm. Eildvergrosserungs-Lornpe] [Fr. lompe pour
ogrondissement] [ing. enlorger /omp]: Fototraf btiyijltmesinde ne-
Satifleri aydrnlatan, rgrk etkinliii ve ampuli.intin yayrolrir yiiksekakkor lamba.
17
c64 - crmr kayneyan tel [Alm. Dichtungsdraht] [Fr. troverste de courontl
[lng. seol wire]: Akrm iletkeninin "srkrlmrg boyun"a kaynatrlmrgb6li.imii.Bu b6liimiin genlegme katsayrst, genellikle. ampul ve srkrlmrg boyunmalzemesi genlegme katsayrsrna yakrndrr,
65 - CIE'nln 6lgiln renkiilg0msel dizgesl [Alm. C|E-Forbrnosssystem
(1931 ), Normvolenzsystem] [Fr. syst]me de r6f{rence colorimftrique CIE(1931)l [lng. CIE (1931 ) stondort coloilmetic system] Herhangi birtay'sal erke dafrhgrnrn, iigrenksel dalrtma katsayrlarr i,, i, ? yararmr
ile, gizgil ve tek deierli, renkcilgiimsel deterlendirme dizgesi.
66 - CIE'nin 6lgiin renkiilgiimsel gdzlemclsi (1931) [Alm, Forbrness-
teclrnischer Normolbeobochter CIE (1931)l [Fr. observoteur de ft-ftrence colorimfitrique CIE (1931)l [lng. CIE (1931) stondord colorimetricobserverl: Renk6lg0msel ozellikleri 1931'de Uluslararasr AydrnlatmaKomisyonunca tanrmlanan iigrenksel datrtma katsaytlartna uyan rtrnrm
alrcrsr. bkz. CIE'nin llgrenksel dalrtrm katsayrlart.
67 - CIE'nin llgrenksel dalrtrm katsayrlarr [Alm. Norrnspektrolwerte]
[Fr. coefficients de distribution (uichtomotigues) CIE] [lng. ClE-distri-bution coefficients, CIE spectrcl tristimu/us volues]:ClE'nin tierenksel diz-gerlnde (sisteminde) (XYZ), blr egit erke tayfrnrn tekrenkli tgtntmlart-ntn iigrenksel bilegenleri. Bu i)., i>r, i), katsayrlarr, ytr katsayrlarr balrlrgrk etklnllti Vl katsayrlarryle aynr olacak bigimde segilmiglerdir.bkz. batrl rgrk etkinlitl.
68 - crva buharh lamba [Alm. Quecksilberdampflampe] [Fr. lompe d
(vopeur del mercuref ling. mercury (vopour) lompl: lgrirnrn b0yiik bti-l0mii, crva buharrnrn rgrmasryle elde edilen bogalmak lamba.
69 - gabuk bagramarl fr(iorrlrr ramba [Alm. leuchts toffrompe (F/uores,zenzrampe) fiir storter/osen Be{rieb] [ir. Iompe ;trorer..nt" I o'irrror"i n sto nta n6'J [i ng. gurck sto tt l o mp l ingiltere,ae),,
" p i i rr. rii o.;' ;;n' *rika'da)] : yaprmr.ve yardrmcr .yg,tt..,nd"n 6riirii elek*ik akrml veri.lince, duraksamadan ve pefpe$e lanrp scinrneden, hemen yanan ftii-orrtrl lanba.
70 - gakar lamba [Alm..B/itzlornpe] [Fr. Iompe ictoirl ling. photoftosh lomp]:Fotolrafr gekilecek bir nesnenin aydrnla'lmasr;; y;.;y"" ;;, uir'"n.,-pul iginde yrnrna ile, ;oL krsa siircli ve yolun bir rgrk yayrmlayan lamba.71 - galkantr genlill (rprksal yefinlifin) bkz. datgalrlrk.72 - janak [Alm. Leuchtenschole) [Fr. coupe] [ing. bowl]: Lambanln al,nayerlegtirilen, kupa bigimindeki yayrcr, [,r,., y" da yansrtrcr.73 - gevre alan kamagtrrmast bkz. dolaylr giizkamagmasr.74 - govre alanr (bir cilg0gtUrme_kargrlagtrrma_alanrnrn)
fAlm. lJmfeld, pho-romerriscl,es (forbmesstechnischesl ttmfe,d) [Fr. chomf pd,ripn6r1,qu;, 1i,r,chomp de comporoison).J ying. sur:round oio ,o^poriron fieldl: parrltrsr,g6rme organi i.tzerinde dolaylt bir etki drgrnda, gOrset r;rt<itgiimselcilgrigtijrmeye girmeyen, ve orgijgtiiriirecek parrrrrrar aranrnr srnrr-layan ve gevreleyen alan.
75 - gift krvrrmft lamba [Alm. Doppe/w endellompe] lFr, lompe d doubleboudinagel rlng. coiled-coir tampl: Teri gifr krvrrmrr oran akkor ramba.76 - gift ktvrtmtt tel [Alm. Doppctwendet) lFr. fitament d doubte boudi-noge (ou bispirorf)l fing. coited-ca;t firimint]: Daha bi.iyiik i,. r.r..,yapan sarmal tel.77 - gitr, renkgillik l.AIm.. Dichromosiel [Fr. dichromatismeJ [ing. dichro-motisml: Krrmrzr, yegir, mavi renkrere duyarlr i.i9 ti.ir koniden bir rijrijngahgmamasr sonucu bu rig renkten birini gormeme ile rralanan renkgdrme eksikli!i. bkz. birinci gdrmezlik, ikinc; garnre.lit, ilgiir.iigiirmezlik.
IB19
t?S-?91 golr algalc gerilimli aydrnlatmr
78 - gok elgak gcrllimli aydrnlatma [Alm. Kleinsponnungsbelcuchtung]
llr. &loiragc d (trCs) bosse tensionl [lng. extro-low voltoge lighttng]:
Gerilimi diiz qkrmda 50, deli'ken aktmda fazlar arasrndz 42 ve laz'
la toprak arastnda 24 voltu tegmeyen' akkor lambalarla gerEekleg-
tirllmlg aYdrnlatma.
7j - gokyliksek besrngtr crva buharll lrmba [Alm. Quecksilberhcichstdru'
iXtonpel l1r, lompe d (vopeur de) mercure d tris houte pressionl [lng'
extra high ptcssure mercury (vopourl lompl: Lamba yandrtrnda, igindeki
ctvt buhart gok yiiksek bastnglara grkan ('10 atmosfer ve daha gok)
clva buharll llmba.
20 21
D
80 - datrlrm [Alm., Fr., ing. Dispersion]:'t- Karmagrk bir rgrnrmtn tek-renkli bilegenlerine ayrrlmasr. 2- Bu olayr doturan bir dizge ya da
ortamrn cizellifi. 3- Bu ozelliiin sayrsal deteri.
81 - dalrtrm katsayrtarr [tay'sal i.jgrenksel bilerenler) [Alm. Spektro/-werte] [Fr. coefficients de distribution, composanLes ilichrcmatiques spec-
troles] [ing. disttibution coefficients, spectrol vistimulus volues]:Verilmig bir renkolEiimsel dizgede, bir egit erke tayftntn tekrenklipargacrklartnrn (elementlerinin) ligrenksel bilegenleri,
82 - dalga boyu [Alm. Wellenlingef lFr. longueur d'ondef [ing. woveleng-
thl: Devirsel bir dalganrn yayrlma doirulrusunda, saltnrmt aynr evredeolan ve birbirini izleyen iki noktasr arasrndaki uzaklrk.
83 - dalgaltltk (deiiqken akrmla beslenen bir kayna!rn rgrk yeiinliiindeki)[Alm. Welllgkeit (der Emission einer Lichtguelle)] [Fr. omplitude de
fluctuotion de l'intensiti lumineuse (d'une source olim'ntde por un
couront alternotif)j [ing. omplitudc of fluctuotion of the the luminousintensity (of a source run on alternoting currentlf: lgrk yeiinliiinin en
kijgiik ve en biiyiik deferleri arasrndaki farkrn, en bi.iyi.ik deger*oranr ile <ilgiilen, tgrk yeiinliiinin devirsel galkantrsrnrn (dalgalanrna-
slnrn) genliEi. bkz. di,izensiz galkantr, rgrk titremesi.
84 - dallr tel [Alm. Zickzockwendel)lFr. filoment en festons] ling. vee filam-ent]: Ekseni lambanrnki ile aynr ol;rn bir silindir iizerinde p'egpege V'leryapacak bigimde sarrlmrg tel.
85 - dar agrlr rgrkllk bkz. toplayrcr rgrklrk.
86 - dara lamba [Alm. Vergleichslompe] [Fr. lornpe tore] [ing. comporisonlomp] incelenecek lamba ve olEiin lamba ile kargrlagtrrrlan (olgtigti.irii-len) ve rgrk yeiinliii deiigmeyen ama bilinmesi de gerekli olmayanlamba.
87 - deter diilme garpanr [Alm. Verminderungsfaktorl [Fr. focteur de
ddpr'ciation, facteur de mointenance] [ing. mointenance foctor, dep-
ISS-97I devlr siireal
reciotionfoctorl : Bi r ayd rnlatma d6geminl n yeniyken sallad rir ayd r nh k'
la, aynr d6gemin Uetirti Uir kullanma siiresi sonunda sailadttl ay'
drnlrk arasrndaki oran (Ya da' bazen bu oranln tersi)'
88 - devlr s0resi [Alm' Schwingungsdouet'(Periodendouerl' Periode] [Fr'
peti.a.f tt.g. p"'ioatt o""it'ui bir o.layda' balrms-rz deiigkenin;
aynr belirtilerln yeniden olmasr iSin gerekli en ufak aralitt'
Not: lg,n,m olayrnda balrmstz defl;ken zaman'dtr'
89 - drl optlk yolunluk bkz' yanslmada karahk'
90 - dlflmll rzSan [Alm' Roster] [Fr' porolume ' (6cron-porolume)] [lng'
spill shield. lorrrui, Beltrli bakig agrla. lgln lambayr gozden glzlemeye
yarayan, ,aydam,i' ya da yarr saydam paletlerden yaprlmrl koruyucu'
91 - dlp[Alm. Sockel] [Fr' culot] [lng' cop (lngilrere'de)' bose (Amerika'da)]:
Lambanrn, .aty'i'l'n" i"t'ittttn" ve elektrlk baflanttsrnrn satlanma'
glna yarayan -UalUmti'
r "r- ,r^.1 rl-d /^,92 _ dip tepesr 1ntm.i ol"nkontokt, Kontoktprduchenl [Fr' plot] [lng. contoct
plotel: Elektrik baflanusrnr sallayan ve girig tellerinden birine bath
olan dlp g6mlelinden yalrtrlmrg ufak metal Parqast'
93 - dlp trrnalr [Alm. Ffjhrungsstift] [Fr. ergot] [lng' ptnl:- DjP g6mleii ii' '
zerlnde bulunan ve duyun (lamba tagryrcrnrn) ve ozellikle-s0ngii duy'
larln igindeki tettfe giren ufak metal grkrntl' bkz' silng0 dlp'
94 - dolrultulu aydrnlatma [Alm' Beleuchtung durch gerichtetesticht] [Fr'
tcloirogeairigq iitg' Jittctionol lightingl: Bir nesne ya da gahgma d0z'
lemi iizerine ut"'tti-aogtuftutu oltn blr rgrf,rn diigmesiyle elde edilen
aydrnlatma. bkz' yayrnrk aydrnlatma'
95 - dolaylr aydrnlatma [Alm' indirektc Eeleuchtungl ltt' lclairage indi'
rcctl [lng. nai'ut tieiting]: Aydrnlatrlacak diizleme' tgtk aktlartntn
yalntzca /"0 ile /"10 a'"'tnO" bir orantnt gonderen rgrklrklarla yaprlan
aYdtnlatma'
96 - dolaylr giizkamagmasr [Alm' indirekte Blendung' (lJmfeldblendung)7
[Fr. 6blouissemtt' itat^"f ftng' indirect glore]: Dolrultusu' g<irtilmesl
lstenen l"y't 'O"ft'ft*uyf"iO"ttl
dolrultusuyle) aynr olmayan bir
nesnenin y"tttili guiL"tCIrnttr' bkz' gdzkamagmast' dolaystz
g6zkamaSmast'97 - dolaysrt "yU'nitt-a
[Alm' direkte Beleuchtung] [Fr' lcloiroge direct]
[lng. direct t'g;t'"81; Aldrnlatrlacak diizleme (stntrsrz dUgiiniilen bir
diizlem) ,t,k ;;;;;;" J7"eo ilt ofi00 arasrnda blr orantnt dof,rudan
yollayan rgrkhklarla yaprlan aydrnlatma'
,q
diizensiz galkantr [98-f07]
98 - dolaysrz giizkamagmasr [Alm. direkte Blendung (lnfeldblendung)]
[Fr. 6blouissernent direct] [ing. direct glore]: Do!rultusu, goriilmesi is-
tenen geyin doirultusuyle aynr ya da hemen hemen aynr olan bir (rgrklr)
nesnenin yarattrir gozkamagmast. bkz. gtizkamatmasr, dolaylr giiz-kama;masr.
99 - doymugluk bkz. renksel doymugluk.
100 -.dtirt uyartr [Alm. Definitionsvolenzen (eines ttichrcmatischen S],stems)]
[Fr. stimuli cardinouxl ling. cordinal stimuli]: Uqrenksel bir dizgenintemel uyartr ve ijg birincil uyartrslnr tanrmlamaya yarayan belirli d6rtuyartr. CIE'nin benimscdiii d6rt uyartr dalga boyu 700, 546,1 ve
435,8 nanometre olan rgrnrmlarla B olgiini,j'diir,
101 - durultucu [Alm. YorscholtgerdtJ lFr. opporeil auxilioire, stobilisoteur("bol/ost")l [lng. control gear, stobilizer (bollosr)]: Bolalmah lambalarlabirlikte kullanrlan vc bogalmayr baglatmaya ve dijzenlemeye (durult-maya) yarayan arag,
102 - duvar r5rkhlr [Alm. Wandteuchte] [Fr. oppligue] [lng. woll fitting].Bir duvara tutturulmug rgrklrk.
103 - duy [Alm. FassungJlFr. douilte) [ing. socket, Iamp holder (ingiltere'de)]:Bir lambanrn "dip"ini yerleptirmeye ve elektrik ballantrsrnr saila-maya yarayan ParEa,
104 - duyulanma [Alm. Empfindungl [Fr., ing. sensotion]: Duyusal bir izleni-min zihinsel igeriiinden soyutlanan ve Eoz0mleyici olarak indirgeneme-yen kavram.
105 - duyulanma hlzl [Alrn. Empfindungsgeschwindigkeit] [Fr. vltesse de
sensotionl [ing. speed of sensotion of tight'!: Bir uyartrnrn baglama-
sryle (bir nesnenin belirmesiylc) o uyarrntn doiurduiu duyulanmanrnbaglamasr (o nesnenin bigiminin algrsr) arasrnda geqen zamantn tersi,
106 - d0z tel [Alm. linienfdrmiger Leucfitkorper] {Fr. filament rectilignef
[ing. line filamentl: Krvrrmlarrnrn ekseni bir dolru iizerinde bulunantel.
107 - diizensiz galkantr [Alm. Flockern] [Fr. tremblotement, vacillotionsde lo lumilre6mise por une source (primoire\) [ing. unsteodiness (of the
lightemitted by o sourceij: lgrk yayrmrnclaki di.izensiz Ealkantrlar (dalga-
lanmalar). (Eier rgrl< kaynair deiigken akrmla besleniyorsa, bu ti.irgalkantrlarrn, akrmrn frekansryle hig bir ilgisi yoktur,) bkz. dalgalrltk,
23
lf08 ff2l diizgiin gesrne
rgrk tltremcri.108 - d0zg0n gegme [Alm, gerichtete Durchlossung, gerichtete rronsmission]
[Fr. tronsrnission rdguli1re'l [lng. direct tronsmission, regulor tronsmis'
sionl: lgrirn YaYlnmaslz Seemesi.
109 - diizgiin g€gme garpanr [Alm. 6rod der gerichteten Durchlossung]
lFr. focteur de rronsmjssion rdguliirel [lng. direct tronsmission foctor,
(ingiltere'de,) direct transmittonce (Amerika'da)]: Diizgiin gegme
yasalartna uyarak gegen r;r!rn, gelen biitiin rgtia orant'
110 - d0zgiin yanstma [Alm. gerichtete Reflexion] lFr. r,flexion r'guliEre' ou
specutoircl [ing. direct (regulor or speculor) ref'ection]: Aynalar igin ge'
Cerli oPtik yasalara uyan yanslma.
111 - diirgiin yansrma garpanr [Alm. Grod der gerichteten Reflexion] [Fr.
focteur de r1flexion i1gutiirel[ing. direct reflection foctor (ingiltere'de),
direct teflectance (Amerika'da)l: Diizgiin yansrma yasalarrna uyarak
yanslyan t;lk aktstntn gelen biittin tgtk aktstna orant'
ll2.dtiztemscltel[Alm,fliichenfirmigerLeuchtkorper||tr.filomentplonl [ing. uniplaner f itoment (ingiltere'de) monoplane filament (Ameri-
kada)]: Bir dijzlem iginde olan, ya da krvrrmlartntn eksenleri bir
diizlem iginde olan tel.
24
113 - edilgen korunma rprklrlr (karartma rpiklltll [Alm. luftschutzleuch-te] [Fr. luminoire de protection an:':'oerienne|ling. onti-oircroft fittingf:Edilgen korunma gereklerine uygun olarak gergeklegririlmig rgrklrk.
114 - Edison dibi bkz. vidalr dip.
115 - efik dairtrcr rgrklrk [Alm. Schrdgstrohler) lFr. luminoire d rlparti-tion obliguef [ing. ongle tighting f ittingl: Yayrmlanan r9r!r, bir ana do!-rultuya 96re bakrSrmsrz bir bigimde dalrtan ve genellii.:l* ig aydrnlat-mada kullanrlan ryklrk.
116 * el lambasr [Alrn. Hondleuchte] [Fr. bolodeusc) [irrg. /rorrd lomp]: Eldctutulan ve yalrtrlmrg bir iletkcnle clcktril< prizinc bailanan lamba.
117 - elektro-tgrltpr [Alm. Elektro/untineszenz]IFr.6lcctrolurninescencel flng.electroluminescence]: Gazlarda elektrik bogalmrsr ctkisiyle olan tgrlrlr.
Bir elektrik alanrnrn etkisiyle olan, kimi katr macjCelerin rgrlrgr olayr
iqin de kullanrlrr. bkz. rlrlrgr.
'l I8 - elektronik gal<ar lamba [Alm. l]/itzrohrel [Fr. lompe 6cloir 6lectro-nigue] [ing. electronic-flosh tomp]: Fotofrafr Eekilecck nesnelerinaydtnlattlmasr ya da stoboskopi olayryle ilgili gozlemler igin kullanrlanve gok krsa siirc (bir anlrk) yeiin bir rgrk yayrmr yapan bogalmalr
lamba.
119 - emay boyalr ampul [Alm. emaillierter Kolben] lFr. ompoule 6maill6e)ing. enamelled bulb]: Saydam ya da yay:cr L,ir cnray (enamel) boyaylakaplr ampul.
120 - erke diizeyi [Alnr. lnergienivcou).[Fr. niveou (j,lrgetiguc] [ing. ener.gy levelJ: Bir atom ya da molekijli.in uyarrlma erkelerini g6steren(belirleyen), aralrklr uyarma durumu.
121 - erkesel akr bkz. rlrnrm akrsr.
-l)
[l22' f32l erkeael aydrnhk
122 - erkesel aydrnlrk (bir yiizeyin bir noktasrnda).bkz. rgrnrmlrlrk (bir
yiizeyin bir noktasrnda).
123 - erkesel verim (bir rlnrm kaynalrnrn) bkz. l;lnlm etkinli$i (bir
rgrnrm kaynaitnrn).
124 - erkesel yayrmlayrcrllk (bir yiizeyln bir noktasrnda) bkz. rgtytcrlrk
(bir yiizeyin bir noktasrnda).
125 * erkceel yellnlik (bir kaynalrn, blr dolrultuda) bkz. lltntmyellnliti (bir kaynairn, bir doirultuda).
126 - eg aydrnlrklar elrisl [Alm' Kurve gleicher Beleuchtungsstorke]
lFr. courbe isophote d'6clairementf [lng. isophot curve (lngiltere'de),
isolux line (Amerika'da)]: Bir yiizeyln aynr deierde aydrnlanmrg nok'
talarrnrn geometrik yeri.
127 - e1 dalrtrmlr nokta kaynak [Alm. gleichfdrmige punktortige Strohl'
ungsguellel [Fr. source ponctuelle uniforme'l fing. uniform point source]:
Biitiin dolrultularda egit yaytm yapan nokta kaynak.
128 - eg rglk yelinlikleri diyagramr [Alm. Diagramm gleicher Lichtstdrke,
lsocondelo-Diogramml [Fr. r6seou de courbes isophotes d'intensit6s] [lng.isocandelo diogroml: Egit rgrk yeiinlikleri eirileri dizisi.
129 - elit erke tayfr [Alm. energiegleiches Spektrum] [Fr, spectre d'6go'
Ie lnergie (ou lqui$nergfitique)f [lng. egui-energy spectrum]: Dalga
boyu foksiyonundatayfsal erke yotunluiu, b0tiin g6riinen alan boyunca
detigmeyen bir kaYnairn taYfr.
130 - egit rprk yef,inlikleri etrlsl [Alm. Kurve gleicher lichtstdrke] [Fr.courbe isophote d'intensit6] [ing. isocondelo curve'!: Bir kaynairn rgrk
yelinlifinin aynr oldu!u do!rultularr gosteren noktalart birlegtiren
etrl.
131 - egltlik rilkiilgerl [Alm. Gleichheitsphotometer (Kontrostphotorneter)]
[Fr. photom]tre ri ploges juxtoposdes d 6golit6 de brillonce(de controste)l
[ing. eguolity of luminosity (brightness) photometer, (equolity of con'
trost photometer)l Yan yana konmu; olan, kargrlagtrrrlacak (<ilgiigtiirii'
lecek) alan pargacrklartnrn, art arda g'6riilmesiyle, parrlttlartnln egdeier
ktltnmasr (egltlile getirilmesi) y6ntemlne dayanan g6rsel t;tk6lEer.
bkz. krrpr;malt rgtkiilger.
132 - etekli dip bkz. kanatgrklr dlp.
2tr
133 - farklrhk duyarlrtr bkz. karglthk duyarlrfr.'1 34 - filaman bkz. tel.135 - filtre bkz. siizgeg.
136 - firiksel rSrkiilgme [Alm. physikolische (objektive) Photometrie] [Fr'pholomefie physiquel [ing. physicol photometryli OlEmelerin fiziksel
altctlarla yaprldrlr rgrkolgme yontemi. bkz. nesnel tlrkblger'
137 - fizyoloiik giizkamagmasl [Alm. physiologische Blendung] lFr' 6bto'
uissement perturbateur) [ing. discbility g/ore]: Hog olmayan bir duyu'
lanma dolurmast zorunlu olmayan ama goriigli bozan g6zkamalmasl'
bkz. gtizkamatmasr, ruhbilimsel g6zkamagmasl.
139 - fliiorrgl [Alm. Fluoreszenz](Fr., ing. fluorescence]: Uyarmanrn bitimin-
den sonra ancak gok klsa bir siire (yaklalk olarak 10€ saniyeden az)
sijren tgrlrgt.
a39 - fluorrprl lamba [Alm. Leuchtstofflompe, (Fluoreszenzlompe), Leucht'
stoffrohre (Fl uoreszenzrdhre) I IFr. I ampe fluorescente] [i ng. fluorescent
lomp (ingitere'de), fluorescent tube (Amerika'da)l: lgrlrnrn biiyiik bcilii-
m[i ince bir kat fliiorrgryan maddenin, bogalmantn morijsti.j rgrntmryle
uyartlmasr ile elde edilen bogalmalr lamba'
Not: Ftiiorrlrl tiip (fliiongrl boru) terimi de, drha gokyijksekgeri'limli {lijorrgrl lambalarr anlatmak ijzere kullanrlrr'
140 - fosforrgt [Alm. Phosphoreszenz] [Fr., ing. phosphorescence]: Uyarmantn
bitiminden sonra gok krsa otmayan bir si,jre (yaklqrk olarak 10-8 sani-
yeden gok) siiren rgrlrgt.
't41 - fot bkz. liimen biili.i metrekare.142 - fototraf lambasr [Alm. Photo-Aufnahme-Lampel lFr. lompe pour
Photogtophiel [ing. p|otoflood lampl: Fotoirafr gekilecek nesneleri
.t4AI
ll43 146l fotosel
aydrnlatmaya yarayan, goEu zaman
yiiksek akkor lamba.
143 - fotorel bkz. rgrk-elektrik giiz,
rgrk etkinliti ozellikle
144 - frekans (devir srklrfr) [Alm. Frequenzl lFr. friquence] [lng. freguen-cyl: Devir siiresinin tersi.
145 - futkandil (foot-condle) bkz. l0mcn bdlii metrekare.
146 - futlambert (footlombert) bkz. kandcla biilli metrekare.
:tI ::9
147 - gaz dola;rm iinleyicisi [Alm:,.Glirnmerscheibe"] [Fr. diflecteur] [ing.deflector): Gaz havalr lambalarda, srcak gazrn dip yakrnlarrnda dolagma-srnr engelleyen, mika ya da metal pul,
148 - gaz havalr lamba [Alm. gosgefijllte Lompef [Fr. lcrnpe ri otmosphdregozeusel [ing. gos-fllled lornp]: Ampulijni.in iginde, tele kimyasal etkiyapmayan bir gaz bulunan akkor lamba.
149 - ga'z uyarrlmasr [Alm. Anregurrg] [Fr. excitation d'un gazl [ing. exci-totion of o gos]: Bir gazrn, kimi atom ya da molekijllerinin, bir elekt-ronun bir erke dijzeyinden daha yiiksek bir erke dijzeyine gegmesiyleyaprstnln deiiSmesi.
150 - gazlarda (elektriksel) bogatma: [Atm Gasentlodungl lFr. dichorgedectrigue dons les gozl [ing. elecvic dischorge in o gos] : Gazlr ya da bu-harlr bir ortama uygulanan bir elektrik gizilgijcij erkisi ile oluganiyonlar aracrlrir ile, elektrik akrmrnrn bu ortamdan gegrnesi. Bu gegmesonucu, bu olaytn prarlk uygulamalarrnda onemli bir rol oynayan birelektromanyetik rgrnrm yayrmlanrr,
151 - gazlr rgrlrlrmalr lamba [Alm. Gosenr/adungslompef lFr. lompe lumi-nescente <i goz] [ing. goseous dischorge lomp): Gazda bopalmalr , rgrl-rgrmalr lamba.
152 - gece giirmesi [Alm. Nochtsehen] [Fr. yision scoropigue] [ing. scotopicvision]: Genellikle birkag cd /r;r, 'nin yijzde birinden daha di.igiik rgrk-lrlrk diizeylerine uyma durumunda, bi.iyiik olgiide ya da yalnrz sopacrk-larla olan gorme,
153 - gece kiirli.ifii [Alm. Hemerolopr'e (Nochtbtindheit)) [Fr. irirn*rolopie(cicitd scotopigue)l [ing. night-blindness, hemerolopia]: Gozijn karanl:!auymasrnda beliren g09li.j bir yetersizlik.
154 - gegiricilik [Alm. Reinrronsmissionsmodul (filr ein absorbierendes Medi-um)] [Fr. tronsmissivit6 (d'un milieu obsorbont)] [ing. tronsmissivity (of on
[f55-f$I geqrne
obsorbing moteriol)l: Yutucu bir ortamtn, bu ortamtn stnlrlartntnhi9 bir etkisi olmamak koguluyle, birlm kalrnlrtrnrn ig geEme tarpant.
155 - gegme [Alm. Durchlossung (Tronsrnission)] [Fr., lng. ronsmission]: Bir11nlmrn, igindeki tekrenkli rgrnlartn frekanslan (devir srkhklart) deiig-mekslzin, bir ortamdan gegmesi.
156 - gcgme karalrtr [Alm. Schwdrzung (Dichte)] [fr. densitd optigue]
[ing. opticol density. ronsmission density]: Geqme farpantntn tersininondalrk logaritmasr. bkz. ig optlk yotunluk.
157 - gencl aydrnlatrna [Alm. Allgemernbeleuchtung] lFr. {cloiroge gEnE-
rolJ [lng. generol tightingf: Bir yerln, kimi bolgelerdeki 6zel gerekler,
6zel gereksinmeler gozetilmeksizin aydrnlatrlmasr. bkz. biilgelik ay'dtnlatma.
't58 - genlg agrlr rlrklrk: bkz. yayrcr rgtkltk.
159 - gerl yansrma [Alm. Retroreflexionl lFr. riflexion cotadioptrique,
retror$flexionl fing, reftex reflection, retrc-reflection]: Gelig agsl ne
olursa olsun, r9rir, gelig doirultusuna yakrn doirulqularda gerlyollayan yansrma.
160 - girigim [Alm. lnterferenz] [Fr. interfercnce) [ing. interference]: Birrlnrm titretimlerinin genliiinin, aynr dalga dizisinin b6'l0mlerininiist iiste gelmesiyle yer yer zayrflamasr ya da biiyiimesi.
161 - goliyat dip [Alm. Golioth-Sockel] [Fr. culot Gotiothl [ing. Golioth cop
(lngiltere'de) Mogul bose (Amerika'da)l: Vidalr, biiyiik boyutlu dip(E 40 tipi) (dip silindir gapr 40 mm.).
162 - gtibekti kiimiir [Alm. Dochtkohle] [Fr. chorbon d rndche] [lng. cored
carbonf: Ekseninden delinmig ve dellte, rgrk yaylnl durultmak ya da
yetinliiini artrrmak amactyle, 6zel bir maddeyle k6m[ir karrgrmt
doldurulmug kom0r.
163 - gdk garpanr (yapr iginde bir noktada) [Alm. Hirnmelslicht-Foktor(in einem Punkt eines Roumes)l [Fr. focteur de ciel (en un Point d'un locol)l
[ing. sky factor (at a given point inside o building)l: Yapr iginde bir nok-tadaki yatay aydrnftirn, duvar, tavan vb. yiizeylerden olan ig yanst-
malartn katkrsr grkanldrktan sonraki deierinin, aynt anda dtgarda
rgrklrhir dtjzgiin yayrlmrg kapalr bir gok altrndaki yatay aydtnltk deie.rlne oranl.
30
giirsel rgrktilgrne U64'-1711
164 - gtirme [Alm. Sehen] [Fr., ing. vr:ion]: Goze giren rgr!rn dolur<iu!uduyumsal izlerle drg gevredeki ayrrntrlarrn algrnlanmasr.
165 - gdrmealant [Alm. Gesichtsfeld] ltr. champ visuell [ing. visuol field]lGozve ba9 krmrldamadan gori.ilebilen noktalarrrr toplamr. bkz, bak-ma alanr.
166 - gcirme alanrnrn egdeier rgrklrlrfr [Alm. oeguivclente Leuchtdichte des
Hintergrundesf lFr. lunttnonce 6quivalente du chontp visue/] [ing. egui-
volent field luminonce]: Verilmig gozkamagmasr kogullarr ile rqrklrlrl<
ayrrma e9i$i aynr olan, ama gozkamagtrrrct olmayan bir gorme alanrnrrt
r1khlrgr.
167 - giirme keskinlili [Alm. Sehschorfe] [Fr. ocuit'6 visuellel [lng. visuo/
acuityl:1* Nitel olarak: Birbirinc Aok yakrn gibi g<iriinen iki nesneyiayrr algrlayabilrnc yetcrrc!1. 2- Niccl ol.rrak: Birbirirrc aol< yalcn giblgorUnen ikl nesneyi (iki nokta ya da il<i gizgi) gdzijn ayrr algrlaya-
bildiii en uti'k aErnrn dakika tijrijnden deierinin tersi.
168 - giirme organr [Alm. Sehorgon] [Fr. orgone de lavision (orgon visue/)]
[ing. orgcn of vision (visuo/ orgon)]: G<!2, gcirme sinirleri ve beynin,rgrk uyarilsrnr, oznel kargrlrir gorsel algr olan sinirsel uyarmalar bi.i-
tijniine Eeviren pargacrklartnrn topuna birden verilen ad.
169 - giirsel etkinlik (karmagrk bir rgrnrmtn) [Alm. visueller Nutzeffekt(einer n ich t mon och r o mati schen Str ahl u n g )) lF r. eff i co citd I u mi ne use r el a-
tive (d'un royonnement 666'plexe)] [ing. luminous efficiency (of complex
rodiotion)l: Karmagrk bir rgrnrmda rgrk akrstnrn, bu aktyr doiuranr'lnrm akrsrna orant. bkz. rgrk etkinli!i lbir rgrnrmrn), giirtniir tgtnt-mrn giirsel etkinlili, toplam rtlnrmrn giirsel .etkinlili.
170 - giirsel lgrkiilger [Alm. visuel/es (subjektives) Photometer, (Forbmess-
gerot)l [Fr. photomatre visuel (ou subjectif), (colorimdtre)] [ing. visuol (orsubjective) photometer, (colorimeter)l: incelenecek (cilgiilecek) rgrnrmla
cilgiigtiirme rtrnrmrnrn gozlc (gorerek) ulitlegtirildiii rgrkolger. En 9ol<
kullanrlan yontemler gunlardr: Yan yana iki alan pargaslnln parrltrla-nnrn egitlegtirilmesi ya da lki l<argttlr!rn egitlegtirilmesi ya da en az tit-remenin aranmasr. bkz. rgrk titremesi, krrprgmalr tlrkiilger, elit-lik rgrkiilgeri.
17'f - giirsel rgrkiilgme [Alm. visuelle (subjektive) Photometrie, (Forbmess-
ung)l [Fr. photomede visuellef [ing. visuol Photomety, (cotorimetry)):
3t
I I72-fll giiriintii erinre frekanar
Olgirgtiirmeter (kargrlapurmalar) igin giizijn kullanrldrlr rgrkolEmey6ntemi. bkz. gdrsel rlrkiilger.
172 - jtiriintii crime frekansl [Alm. Verschmelzungsfrequenzf [Fr. fr6-quence de fusion des imogesl [ing. fusion frequencyl: Gciriintijlerinbirbirini izleme srkhlrnrn belirli bir deleri. (Bu deierin iistiindekifrekanslarda gori.intillerin renk ya da <iznel parrltr ayrrmlarr algrlana-maz.)
173 - giiriiniir ltrnrm (r9rk) [Alm. sichtbore Strohlung (ticht)] lFr. rayonne-ment visibre (lumilre)l [ing. visible rcdiotion (radiant energy)]: Dalgaboylan yaklagrk olarak 380 ile 780 nm. (nanometre) araslnda olan vedotrudan doiruya bir g6rsel duyulanma doiurabilen lgrnrm.
174 - gtiriiniir rgrnrmrn giirsel etkinliti [Alm. visueller Nutzeffekt dersichtboren Strohlungl : lgrk akrsrnrn, gdrijnen alandaki (380.780 nm.)rgrntm akrsrna orant.
175 - giiriiniir iayf alant (bir rgrnrmrn) [Alm. sichtbores Spektrolgebiet(einer Strahlung)] [Fr. domoine (specrol du rayonnemenr) visible ou lumi-neuxl [ing. visible region (of rodiotion)]l Yalnrzca goriiniir rgrnrmlarrnbulundutu dalga boylarr arahir.
176 - giiz [Alm, Auge] [Fr. oeil] [ing. eye]: Gorme organlnrn, iginde drg diin-yanrn goriintijsijniin olugtuiu ve bu g<iriint0niin sinirsel uyarmalaradciniigtiiiii, baglangrg parCasr.
177 - giizbebeli [Alm., Fr. Pupitte) [lng. pupil]: iriste, iginden gori.intUyiidoiuran rgrnrmlarrn geetigi, deiigken agrklrk,
178 - g6z kamagmasr [Alm. Blendung] [Fr. €b/ouissernent] [lng. glore]: lgrk-hlrklann uygun olmayan dairhgr, ya da gok yiiksek rsrkhlklar, ya dazaman ya'da uzay igindeki agrrr rgrklrlrk farklarr sonucu, nesneleriayrrt etme yetenetinde bir azalma, ya da gcirme eyleminin eziyetliolmasr ya da her ikisini de kapsayan gori.ig kogullarr. bkz. dolaylrg6rkamagmasr, dolaysrz giizkamagmasl, fizyoloiik gtizkamaS-merr, ruhbllimsel giizkamatmast, yanslmayla giizkamagmasr,korcltici giizkama'masl.
179 - grl cisim (g<iriiniir tayf alanrnda) bkz. segmez rgryrcr (g6riinijrtay' alanrnda).
180 - gri kama [Alm. Groukeitl [Fr. coin photomfitriquel [ing. neutrol wedge]
Gegme Carpanr. yi.izeyinin bir gizgisi (doiru ya da eiri) boyunca, ke-siksiz artan segmez srizgeg.
39
giindiiz giirmesi [IBl, 185]
181 - gri siizgeg bkz. segmez yutucu.
182 - gri yayrcr bkz. sesmez yayrcr.
183 - giin rgrir garpanr [Alm. Togeslicht-euotient] [Fr. focteur delumibredujour] [ing. doylightfactor]: Gi..in rglf r garpanr, bir yaprnrn bir noktasrndakigiin rgrir aydrnlr!rnrn bir <ilgi.isijdiir. Bu olgi.i, o noktadaki aydrnlr!rn,aynr anda, drgarda, hi9 bir bigimde engcllenmemig ve rgrklrlrk da!rlrmrbelli bir goiiin biitUn noktalarrndan rgrk alan yatay bir di.izlemdekiaydrnlria oranr bigiminde belirlenir. Dolaysrz gUneg r9r!r, igerdeki vedrgardaki aydrnlrklarrn dr;tnda tutulur (hesaba katrlmaz).
184 - giln rliir lambasr [Alm. Toges/tchtlompef lFr.lompe dlumidredu jour)fing. daytight tompl:Tayfsal bilepimi gijn rpr!rnrnkine yakrn bir rgrkveren lamba.
185 - g0ndiiz giirmesi [Alm. fogessehenJ [Fr. vision photopiquef [inS.photopic vision]: Genellikle, en az birkag cdlm, biiyi.iklij!i.inde rlrkhlrkdiizeylerine uyma durumunda biiyiik olgi.ide, ya da yalnrz konilerteolan gcirme.
.t.t
186 -
187 -
halkalr tel tutucu [Alm. Holterdse] [Fr'toill: Ucunda bir halka olan tel tulucu'
helyum lambasr bkz. noon lamberl.
queue de cochonl [ing. Pig'
34
194
35
190
191
188 - rsrl rgrr [Alm, Iemperoturstrahler, (Wdrmestrofilcr] lFr, radiateur ther-nrigue, (corps thernoroyonnont)] [irrg. thcrtnal rodrutorf lsrl rgrma yapan
kaynak. bkz. rsrlrgr, rgtlrgr.
189 - rsrlrEr [Alnr. Ternperoturstrcrhlung) lFr.thermoroyonnoce] [lng. thermolrodiotionf: lgrnrm erkesinin kokeni, atom ve moleki,jllerin rsr yoluyleuyanlmasr olan rgryrollk si.ireci. bkz. rgrlrgt.Not: Almanca terimin ikinci bir anlamr vardrr. Bu anlam karptltitolan Tiirkge terim rsrgal rgrnrm'drr. Tanrmr: lgrnrm erkesinin ko-keni, atom ve molekiillerin tsr yoluyle uyarrlmasr olan tgtnrm.
- rgrk [Alm. licht] [Fr. Iumidref [ing. light] 1- Gornre organrna ballr ya
da gorme organr aracrlr!r ile olan bijttjn irryulanma ve algrlarrn vergisi.2- Gcirme ortanlnr uyarabilen rgrnrm.
- rgrk akrsr [Alm. Lichtstrorn] [Fr. flux lumineux) [ing. luminous f/ux]: Birrgrnrm akrsrnrn, bairl rgrk etkinligi delerine gore delerlendirilen bir-
rgrksal duyulanma do!urma yetene!ini anlatan, niteleyici biiyiikliiiii.bkz. tgrk etkinliii (bir rgrnrmrn), balrl rgrk etkinli!i, tgrnrm akrsr.
- rprk etkinli!i IFr. eff icacit| lumineuse] [ing. luminou s efficiencyf:1- (Bir rgrnrmrn) (Alm. photornetrisches Stroh/ungsoequivo/ent [einerStrohlungl) (Fr. d'un royonnement) (ing. of radiotion) lgtk akrstnrn,kargrlrir olan rgrnrm akrsrna boliimii (oranr) bkz. giirsel etkinlik(karmagrk bir rgrnrmrn) 2- (bir kayna!rn) (Alm. lichtousbeute [einerliclrtguellel (Fr. coefficient d'efficocitC lumineuse [d'une source] )
1ing. of o source) Kaynafrn, yayrmlandrir bijtiin rgrnrm akrsrnrn, harcadrlrbijtijn gijce bolilmii. bkz. baftl rgrk etkinliti.
- rgrk etkinlili (karmqrk bir rgrnrmrn) bkz. g6rsel etkinlik (karmagrkbir rgrnrmrn).
- rgrk krrrcr lFr. r6frurteurl [lng, refroctor]: l9r!rri l<rrrlmasr olayr ile birkaynalrn rgrk akrsrnrn uzaysal dalrlrgrnr deiigtirmeye yarayan parga.
192
193
U95-2031 rgr& niceltgi
195 - rgrk nlcellll [Alm. lichtmenge] [Fr. guontitd de lumi]rel [ing. guontity
of lightl: lgrk akrsrnrn siireyle Carprmr. bkz. aydrnlanma.
196 - rgrk titrcmesi [Alm. Flirnmern] [Fr. popillotementl [lng. flicker]: Gtiz-lenen (algrlanan) detigme frekanst, saniyede birkag devir (birkag Hertz)ile "g6ri.intii erime frekansr" arastnda parrltr ya da renkte olan gal-
kantr, tltreme izlenimi. bkz. g0riintii erime frckanst, dalgalllrk,dllzensiz galkentr.
197 - rgrk u)rartrsr [Alm. tichtreiz] [Fr. stimulus (lumineux)] [lng. light stimu'lusl: Gdee girerek blr rprk (renkle blrlikte) duyulanmasr doturan'rgrnrm erkesi.
198 - rlrk yayr [Alm. Lichtbogen] [Fr., lng. orcl: Bir yay bogalmasrnda gazrn
rgrklr kolonu.
199 - rgrk yeyh bogalma [Alm. Bogcn-Entlodung] [Fr. dAchorge en(rtgimed'l arc (dans un goz)l [lng. orc dischorge (electric orc) (ingos)]: lgrlnlr
bogalmadaklne giire daha haflf blr katotsal diilme ile belirlenen
bolalma. bkz. katotsal diigme, rgrlttlt bogalma.
200 - rgrk ycilnllti (verilmi; bir dotrultuda) [Alm. Licfttstdrke (in einer
Richtung)t [Fr. intensitd lumineuse (dons une direction)] [lng. luminous
intensitf (in a given direction)l: Blr kaynak ya da bir kaynak pargacrit-
nrn, tepe aqtsl sonsuz ki.igiik ve ekseni verilmig dotrultudaki konilgine yayrmladrtr r;rk aktstntn, bu koninin oylum agtstna b6liimii.
201 - rgrk yetinlitinln bakr;rmlr dattlrmr [Alm. rototionssymmetrisches
tichtvertellungl [Fr. r6portition sym|trigue des intensitds de lo lumiire]
[lng. symrnetricol intensity distribution]: Yeiinlik datrhm yiizeyinin,
bir polar dalrhg eirislnin, llgili boylam di.izlemi iglndeki bir eksen
gevresinde d6ndiiriilmesiyle elde edllebilmesl durumundaki rgrk da-
trhmr.
202 - rlrk yetlnlllinln bakrgrmstz datrltmr [Alm. unsymrnetrische Licht'
verteilung! Ift. t$portition osymltrique de la lumiErc'l [lng. osymrnet'
ricol intcnsity distributionl: Yetinllk dairhm yiizeyinin, hig bir bakt-
;rm ekseni olmayrgr durumundaki rgrk dattltmt.
203 - rlrk-gotaltro 96z [Alm. Yervielfocher-Photozellc, Photovervielfacherl
[Fr. cellule (photoCmissive) multiplicatice, photomultiplicoteur] [lng.photo-multiplier celll: Elektron aktstnln, birgok ikincil yayrm (9r'
krgrm) basamaklarryle biiyiitiildCItii rgrk-yayrcr 96z.
36
rgrkhhk [20,f*213]
204 - rgrk-el€ktrikgiiz (Alm. lichtelektrjsche zelle, photozelle, Iichtelektri-scher Empfiinger] [Fr' ceilure (ou tube) photo|rectrique, recepteur photo-6lectriquel [ing. photoelectric cell, photocer!, photoeiectric rec.ptorj: t9,taldrf,rnda, bu rgrgrn doraysrz olarak, orgiirebirir bir erektriksel etkidoiurduiu ortan, arag.
205 - rgrk-elektrik rgrkiirger [Arm. ,ichre,ektrisches photorneter] [Fr.photombtre photodrectiguel [i ng. photoe rectilc photometer] : rgr rerektri k
gozlerin ozelliklerine dayanan 6zel bir fiziksel rgrk6lEer.
206 - rgrk-iletken giiz [Alm. widerstondszelle, photoleitzellc, photowider-stond] [Fr. cellure photoconductrice, ceilure photoconductivc) [ing. photo-conductive celr]: Erektrik iretkenrili rprlrn etkisiyle dolaysrz orarakdeiigen rgrleletrik goz,
207 - rgrklandrrma IFr., ing. illuntination):1- Bir nesne iizorlnc rgrk dtigiir_me. 2- Eski yapr, anrr ve benzeri yaprtlarrn drgtan aydrnlatrlmasr,
208 - rgrklandrrma rgrrdalr [Arm. F/utrichtscheinwerfer)fFr.projecteur pourilluminotion'j ling' floodrightl: rgrkrandrrmaya (yapr ve yaprsar karintr-larrn drgtan aydrnratrrmasrna) yarayan, geneilikre do!ruitusu ayarrana-bilen ve drl hava erkilerine dayanrklt lgrtdak.
209 * rgrklr el€ment [Arm. leuchtkcirper] [Fr. corps rumineuxl [lng. luminouselementl: Bir akkor lambanrn rgrk yaytmlayan bdlijmtj.
210 * rgrklrk [Alm. leuchtef lFr. luminaire] [ing. tightingfitting (lngiltere,de),luminoire (Amerika'da)]: Lambalarrn r9rlrnr dalrtmaya, si.izmeye ya dade!igtirmeye yarayan ve lambalarrn takrlmasr, korunmasr ve clekrrikbailantrlannrn yaprlmasr igin gerekli bi.itijn pargalarr olan aygrt.
21't - rgrklrk geriverimi [Arm. Leuchtenwirkungsgrod, optischer wirkungs-grad) [Fr. rendemenc d'un luminoire, focteur d,efficoctt|J [lng. tightoutput totio of o fitting (ingirtere'de), Iuminoire cfficlency lamorrr<a'a41:lgrkhirn yayrmladrlr 19rlrn, rgrklrlrn iEinde bulunan lambrnrn (ya dalambalarrn) yayrmladr!r rgrla oranr.
212 - rglklrk randrmanl bkz. tglklrk geriverimi.213 - rgrklrlrk [Arm. reuchtdichte] [Fr., ing. ruminonce)tSdz konuru noktayr
Eevreleyen sonsuz ki.iqilk bir yijzey pargacrlrnrn, vorllrnll do!rul.tudaki rgrk yeiinli!inin, bu yiizey pargacr!rnrn vcrllml; dogruituyadik bir diizlem tjzerindeki izdijgUmtini.in alanrna bOlUmi. U[2. Irr-nrmlrlrk.
,)l
1214-2211 rtrlllhk ayrrlna etigi
214 - rgtkltlrk ayrrma e;itl [Alm. Unterschiedsschwelle filr Leuchtdichtenf
[Fr. seuil diff{rentiel de luminoncel [ing. luminonce difference threshold]:Algrlanabilen en ufak rgrklrlrk farkr.
215 - rgrklrlrk garpanr (kendiliiinden rgrk vermeyen bir cismin - bir ikincilkaynaf,rn - belirli aydtnlatma ve gozlem durumlarr iEin) [Alm. Rernis-
sionsgrod (eines nicht selbstleuchtenden Korpers, unter gekennzeichne-
ten Beleuchtungs - und Beobochtungs - bedingungen)l [Fr. focteur de lumi-nonce (d'un corps non lumineux por lui-m€me [source lumineuse secondo-
iref, pour des conditjons d'6cloiroge et d'observotion indiguCes)] [ing.luminonce foctor (of o non-luminous body lsecondory light sourcel, under
specified conditions of illuminotion and observotion)l: Soz konusu
cismin, belirli aydrnlatma ve g6zlem durumlarrndaki rgrklrlrtrnrn, aynr' aydrnlrtr alan bir tam yayrcrnrn rgrklrlrirna oranr. bkz. agrklrk, tam
yaylcl.
216 - rgrklrlrk salt egi!i [Alm. Absolutc Wohrnehmungsschwelle] [Fr. seuil
obsolu de luminoncef [ing. obsolute threshold of luminancel: Algrla-
nabllen en az rgrklrlrk.
217 - rlrklrlrkiilger [Alm. leuchtdichtemesser] l1r, tuminoncemAtrel [ing.luminonce meterl: llrklrlrklarr olgmeye yarayan aygrt.
218 - rgrk6lger [Alm., lng. Photometer] [Fr. photomatre]: lgrk6lgiimsel biiyiik-liikleri olgmeye yarayan aygrt. bkz. nesnel rltkiilger, giirsel tgtk-iilger.
219 - rlrkdlgme [Alm. Photometrie') fFr. photom|trie] [lng. photometryl:Benimsenmig kimi esaslara dayalr olarak doiurduklarr g6rsel izlenimeg6re de!erlendirilen rgrnrmlarla ilgili bi.iyiikliiklerin <ilgi.ilmesi.
220 - rprkdlgme k0resi [Alm. Ulbrichtsche Kugel] [Fr. SphCre photometriquel
[ing. integroting sphere, lJtbricht sphere]: Liimen<llgerin bir b6li,imi.j.
lg yiizeyi olabildilince az segici (renksiz) ve donuk (mat) bir boyayla
boyanmrg olan ve bir fiziksel alro ya da bir gorsel tgrkolgerin yerlegti-
ii ve lgerde bir engelle rgrk kaynairndan gelen dolaysrz rgtnlardan ko-runmut bir penceresi olan kiire,
221 - rgrkiilgme masasr [Alm. Photometerbonk] lFr. banc photom{triqueJ
ling. photometer benchl: Uzerinde 6lgi,i gizgileri bulunan ve boyunca,
rgrk kaynaklan ya da <ilgii araglannrn yer deiigtirdiii raylr ya da kaydrr-
ma diizenli masa.
38
p
rgrksal rgrhgr [222-230]
222 - rgrk6lgiimsel birincil iilgiin [Alm. lichteinheit, Primdrnormol) lFr.5talon prirnoire] [irrg. i;rinary stondat.Jf: Bel;rli bir tanrmlamaya uygun
olarak elde edilebilcn olgijn rgtk kaynair.
223 - rprkiilgiimsel galrgma iilgtin0 [Alm. Ansch/usslompe] [Fr. 5talon
pholomerique .de travoilJ [ing. working standardf: Zaman zaman, b!r
rgrkolEijmsel ikincil 6lgilnle olgiigtiiriilerek olgLinlegtirilen, gijnltikrSrkolgiimscl l<ullanrlrpta yararlanrlan r;rk kayna!r.
224 - rgrkiilg0msel deneme plakasr [Alm. Auffcngschirn] lFr. plaque
d'essoi photom€triguel Iing. photometer test plote]: Belli rgrk6lqi.imsel
<izcllikleri olan ve incclcncccl< rgrlila aydrnlacrlan plaka.
225 - rgrkiilgiimsel ikincil iilgiin [Alm. Stondordlompe] [Fr.dtcrlon photomdt-
rique secondoire,fltolon secondaire de lumibre) fing. secondory stondard
of lightl: lprk yeginliii (ya da rgrk akrsr, ya da rprklrlrgr), Igrk olgtimsc!birincil olEijnlc (dolaylr ya da dolaysrz) olgi.igtiirme sonucu belirlennril,rgrkolgiimsel olgmelere yarayan, dc!ipmez ve yenidcr elde edilebilir rprk
kaynair.
226 - rgrkiilgtimsel kafa [Alm Photorneterkopf] [Fr. t€te photom6trigue]
Iing. photometer heod): Bir gorsel rgrkolgerin, olgijptiirillecek rgrklarr
alan ve kargrlagtrran bol0mij, ya da, bir fiziksel rgtkolgerin, igindergrkolgiimsel alrcr bulunan bolijmi.i.
727 - rlrkilz0 [Alm., Fr., ing. Ptroton]: Dcleri, elektromanyetik tgrnrmrn. frekansr ile Planck deiigmezinin Carprmr olan rgrnrm erkesinin element-
sel kuantumu.
228 - rgrk-pil [Alm. Photoelement (Sperrschichtzel/e)] [Fr. photopile (cellu-le d couche d'orr€t)l [ing. photo-volroic cell (borrier-!ayer cell)]: Elekt-ronlarrn bir iletkenle bir yarr iletken arasrndaki srntr yiizeyi geg-
melerinde tgritn nedenstl rol oynadrir rgrlelektrik gciz.
229 - rgrksal gevre [Alm. ForbktimoJ lFr. ombionce lumineuse] [ing. lurnino-us environment]: Bir yerde, o yerin bigimi ile ilgili olarak, bir yandan
aydtnlrk diizeyi, rgrk dairlrgr, aydrnlatma bigimi ve rengi gibi rgrkla il-gili oieler, ote yandan kullanrtan rengin (renklerin) rijri.i, doymulluiu,bunlarrn oylunida dairlrglarr gibi renkle ilgili <i'f,eler ve renksel gerl-verim gibi ortak oielerden yararlanrlarak yaratrlan fizyolojik veruhbilimsel etkin gevre.
230 - rgrksal rprlrpl [Alm. Photolumineszenz] [Fr., lng. photoluminescenceJ:
Atom ya da molekijllerin, yeterli (uygun) erkeli rgrkozlerini (foton-larr) soiurmasr yoluyle uyanlma5r kokenine dayanan rllrgr.
39
[23] 2391 rtrksal rtrrhk
231 - rgrksal rgrrlrk (bir ytizeyin bir noktastnda, verilmig bir doirultuda)bkz. rgrkltlrk.
232 - rgrksal rgryrcrlrk (bir yiizeyin bir noktasrnda) [Alm. Spezifische
Lichtousstrahlung (in einem Punkt einer Ffuiche)l t!r.6mittance lumineuse
(en un point d'une surface)l [ing. lurninous €mittonce (from o point of o
surfoce)]: Yi.izeyin, bir noktastnt gevreleyen sonsuz kiigiik bir parqa-
cr!rnrn yayrmladrtr rgrk akrsrnrn, o yizey pargacrirnln alantna boliimii.
233 - rgrksal yayrmlaylcrlrk (bir yiizeyin bir noktasrnda) bkz. l;rksalrgryrcrlrk (bir yiizeyin bir noktasrnda).
234 - rgrk-yayrmlayrcr giiz [Alm. Ernissions-Photozelle, Photozelle] [Fr. cellulephotodrnissive, tube photoelectriguel [ing. photo-ernissive cell, phototube\:
Bogluia ya da bir gaz atmosferine yerle$tirilmig duyarlagtrrllmtp biryiizeyin elektron yaytmtnda rgrlrn nedensel rol oynadrir rgrk-elektrikgoz.
235 - rgrf r;ryro madde [Alm. Leuchtstoff (Luminophor] [Fr. substonce lumin'escente (fluorescente)] [lng. luminescent materiol, phosphor]: lgrl rgrmaya
elverigli (go!u zaman katr) madde.
236 - rgrldatrn (ya da rlrklrtrn) gilglendlrme garpanr [Alm. Verstrirk'
ungszohl (oder-Foktor'1 eines Scheinwerfers, Verstcirkungszohl, Verstrjrk-
ungsfoktor (einer Leuchte)l [Fr. focteur de multiplication d'un proiecteur,
focteur de multiplicotion (d'un luminoire)l ting. magnificotion rctio of o
projector, magnification rotio(of o lighting Frtting)]: lgrldaitn (ya da tgtk'
lr!rn) en bijyiik yeiinliiinin, lambastnrn ortalama ki.iresel yeiinliiineboliimii.
237 - rgrldak [Alm. Scheinwerfer] [Fr. Prciecteur [ing. projector]: Ytiksek
bir rgrk yeginliti elde etmek iizere, r;rtr, oPtik bir diizenle (ayna ya da
mercekler) bellrli bir oylum agtsr igine toplayan rgrklrk.
238 - rprldaklr aydrnlatma [Alm. Flutlicht-Beleuchtung, Ansttohlungf lFr.ficlairege por projectionT [ing. floodlighting]: Bir nesnenin, bir sahnenin,
bir mimarlrk yaprtrnrn ya da 6zel bir b6lgenin, gevresinden gok daha
fazla aydrnlatrlmast amacryle ve goiunlukla genig agrlr rgrldaklarla yaprlan
aydrnlatma.
239 *. rgrlrgr [Alm. l-umineszenz] [Fr., ing' lurninescence]: Maddenin, kimi
dalga boylarr ya da ufak tayfsal alanlar igin aynr srcakhktaki tslsal t;t-nrmrndan daha giiglii, elektromanyetik bir rgrnrm yayrmlamast olayr. (Bu
rlrnlm, yaytmlayrcr cismin maddesinin ayrrt edicisi, tralaytct niteliiidir.)
Ir)
rlrnrrrtlama l:rrnbasr l-240 -249 )
240 - rlrltr lambasr [Alnr. 6linrrirlornpe] [Fr. lamp d effuves, lontpe d lueur)
[ing. negotive gtowtontpf: Ncgatif tlrlttttrn elektro tSrltptstnt kullanan
bopalmall lanrba.
241 - rgrltrlr bogalma [Alnr. GlimmentlodunS] [Fr. d€chorge luminescen'
te, dichorge en lueurJ [ing. glow dischargeJ : lsrl'elektronik yayrmla'
maya gore a!tr basarr, l<atotun bir ikincil yayrmlamasryle nitelenen ve
<inemli (70 volt ve daha 9ok) bir gerilim diigmesi ve katotta hafif (yak-
lagrk, nrA /cm:) bir akrm yo!unluiu ile belirlenen, kendi kendine
(ozerk) bogalma.
242 - rgrma [Alm. Strohlung] [Fr. royonnement] [ing' rodiotionf: Pargacrklar
ya da elektromanyetik dalgalar bigiminde erke yayrmt ya da tagrnmast.
bkz. rgtnrm,
243 - rlrnrm [Alm. Srrohiurrg] [Fr., ing. rodiotion]: Parqacrklar ya da elek-
tromanyetik dalgalar bigiminde yayrmlanan ya da tagrnan erke (enerji)
ya da gij9.
244 - rgrnrm akrsr '[Alm. Strohlungsf/uss (Energiefluss)] [Fr. flux Ener96'
tigue] [ing. rodiant power (or rodiont f/ux)]: llrnrm bigiminde yayrmla-
nar1, tagrnan, ya da alrnan gug. bkz. rSrk aklst.
245 - rgrnrm erkesi nicelili [Alm. Strohlungsmenge] [Fr. quantit| d'6nergie
royonnontel [ing. guontity of rodiant energyl: Bir tgrnrmrn ilettiii erkegokluiu, niceliii.
246 - rSrnrm etkinlifi [Alm. Strohlungsousbeute] lFr. rendement 6nerg4'
tigue] [ing. rodiant efficiency): Yayrmlanan tgtntm aktstntn harcanan
gijce orant.
247 - rgrnrm yefinlili (bir kaynalrn, bir doirultuda) [Alm- Strohl'
stdrke (einer Strohlungsquel!e in einer Richtung)] [Fr. intensitd 6nerg'6ti'
que (d' une source dons une di rection)) [i ng. rodiont intensity (of o source in
o given direction)l: Bir kaynak ya da bir kaynak pargacritnca, ekseni
belirli do!rultuda, sonsuz kiigijl< bir koni igine yaytmlanan tgtntm akt'sr (erke akrsr)nrn, bu koninin oylum agrstna bolumii. bkr. r5tk yeiin'riEi.
24g - rgrnrmlama [Alm. Bestrohlung) [Fr., ing. irrodiotionf:1- Bir tgrnrmrn
bir nesneye dijgi.irijlmesi.2- Bununla ilgili biiynklitk. bl<2. rfrnrfl"t-lanma.
249 - rgrnrmlama lambasr bl<2. yansrtrcr lamba.
It
[25C-2571 rttilml,rntra
250 - rtrnlmlanma (bir yiizeyin bir noktasrnda) [Alm' Bestrohlung (in
einem Punkt einer F/oche)] lFr. irrodiotion (en un point d'une surfoce)l
fing. irrodiotion (at o point of a surfoce)l: lgrnrmlrhirn, siiresiyle garpr'
mr. bkz. aydrnlanma.
251 - rlrnrmsal aydrnhk (bir yi.izeyin bir noktasrnda) [Alm. Bestrohlungsst'
cr'rke (in einem Punkt einer Fklche)] lFr. 5cloiremeft enetgd'tique (en un
point d'une surfoce)l flng. irradiance (ot a point of o surfoce)]: Bir nok'
tayr gevreleyen sonsuz kiigi.ik yiizey pargactErna di.igen rgtnrm akrslnrn,
bu yiizey pargacrlrnrn alantna bolijmU. bkz. aydrnlrk'
252 - r$rnllllk (bir yiizeyin bir noktasrnda, bir Coirultuda) bkz' Itlnlm'lrlrk (bir yiizeyin bir noktasrnda, bir doirultuda).
253 - r9rn6l9mo [Alm. Strohlungsmessung] [Fr. radiom|tiel [lnS' rodi'
ometryl: lgrnrmlarla ilgili biiyiikliiklerln olgUlmesi'
254 - rgrnrmtrlrk (blr yiizeyin blr noktastnda, bir doirultuda) [Alm'Strohldichte (in einem Punkt einer Fliiche, in einer Richtung)l IFr'luminonce lnergdtique (en un poinl d'une surfoce, dons une direc-
tion)l [lng. rodiont intensity per unit orea(rodionce)(oto pointonosur'
face ond in a given direction)] : Bir noktayr Cevreleyen sonsuz kligUk
bir yiizey pargacr!tnrn belirli do!rultudaki rgrnrm yeiinliiinin, bu
yiizey pargacr!rnrn o dolruya dik bir diizlem ijzerindeki izdiigiimtine
bolijmii. bkz. rgrklrlrk.
255 - rlryrcr [Alm. Strohlerl lFr. rodioteu4 tlng. rodiotorli lgrnrm erkesi ya'
yrmlayan kaynak. bkz. tsrl Ittr, segmez tilyrcl, kara cisim, seger
rtryrcr.
256 - rlryrcrhk (bir ylizeyin bir noktasrnda) [Alm. spezifische Ausstrohl'
ung (in einem Punkt einer Fldche)l [Fr. €mittonce herg&tique (en un
point d'une surfoce)l ling. rodiant emittonce (ot o point of o surfoce)l:
Bir noktayr gevreleyen sonsuz kiiEUk yiizey pargastnrn yayrmladrir
rgrnrm aktstntn, bu yiizey pargacrlrnrn alantna boliimti' bkz. lgrksal
rgryrcrlrk.
257 - rgrylcrlrk deleri bkz. t0m lllytcrltk deteri, tayfsal lllyrcrllkdeteri.
42 43
258 - i9 gegme garPanr (bir siizgeq ya da bafdagrk saydam crtamln) [Alm'Reintronsmissionsgracl (Durchsichtigkeitsgrod) (eines kloren homogenen
Mediums)] [Fr. focteur de tronsrnission interne (d'un f iltre ou d'une lome)]
[ing. internol lron)-r]rission foctor (ofofitLetor o plote, (lngiltcrc'de)'
internol lronstttitlortcc lArrreril<a'da)]: tlir stizgcg ya da ba!,da;rk srydlnt
bit'ortatttrn, lrkrg yriziine var:rtt tgtk ll<tsrtlttl, giIi1 yiizUnij gegrnil olan
r;rk akrsrna orant,
259 - ig optik yolunluk [Alm. innere scwdrzurig (dek{c;scfie Extinction)] [Fr.
densit6 optique interne) [ing. internol opticol density]: i9 gegme garPanrnrn
tersinin ondaltk logaritmasr. bkz. gegme karalr!1, yanslmada ka'
ralrk.
260 - i9 yutma garpanr (bir siizgeE ya da baidqrk saydam ortamrn)
[Alm. Reinobsotptionsgrod (eines klcrcn, homogenen Mediums)] lFr'facteur d'absorption interne (d'un filtre'au d'une lome)] [ing' internol
obsorption factor (of of ilter cr o plort') (ingiltere'de), interncl absorptonce
(Amerika'da)]: Bir siizgeg ya da baldagrk saydam ortamln' girig ve
grkrg yi.izleri araslnda yutulan tgtk aktstntn, girig yilzijntj gegmiE olan
rgrk akrstna oranr.
261 - i9i opallegtirilmil lamba [Alm. innenopolisierte LampellFr' lompe
opolisde<i I'int|rieurl[ing. lomp wirh internal diffusingcootingli Ampulii'nijn igi ince bir kat yayrcr madcJe (ornelin silis) ile l<apllnmrl larnba'
262 - iki dipli boru lamba [Alm. zweiseitig gesockelte Soffitten/ompe] [Fr'lantpe linolite] [ing. double-copped tubular lomp]: igindeki tel, goiu
zaman eksensel bir dolru izleyerek, lamba boyunca bir dipten oteki
dibe uzanan, iki dipli silindirsel ampulli.i lamba.
263 - ikinci giirmezlik [Alm. Deuteronopie] [Fr. deutlranopief [ing' de'
utercnopioT: Yelil rengi gormeme ile tralanan gifrrenkgillik'
1264 27ll ihinci eapahlrk
264 - ikinci sapakhk [Alm.DeuteronomolieTlFr. deut$ranornolie] [lng. deu-teronomolous vislonl: Yegil renge duyarlrirn azlrlr ile rralanan sapakij ErenkCillik.
265 - ikincif kaynak [Alm. Fremdleuchter, Sekunddrlichtguellel [Fr. sourcesecondoire de lumidrel [ing. secondorl source, secondary light source]:Kendi rgrk yayrmlamayan, aldrtr rgrtrn, hig olmazsa bir boliimi.inii, yan-sllmaya da gegirme ile geri veren yiizey ya da nesne.
266 - ikincll yayrmlamalr rgrk-elektrik gdz [Alm. Sekundrjr-emissions
-Photozellel lFr. cellule photodlecttique d 6mission secondoirel [ing.secondoty emissjon photocelll: lgrkla serbestlegen elektronlarrn, ikincibir madensel yiizeye garparak, bu y0zeyde ikincil bir elektron yayr-
mrna neden olmalarryle elektrik akrsrnrn biiyi,idiiiii bir rgrlrgryrcr goz.
267 - iletme teli [Alm. Stromzufi)hrung] I'Fr. entfte de courontl [ing. leo-ding-in wire, (ingiltere'de), /eod*in wire (Amerika'da)l: Elektrikakr-mrnr, dipten rgrklr elemente ya da elektrotlara ileten tel.
268 - im lambasr [Alm. Signollompe] [Fr. lompe de signolisotion] [ing. sig-nol lompl : Gdrsel imler iletmeye ya da, bir komut ya da denet tablo-sunda im vermeye yarayan lamba.
269 - iner grkar rgrklrk [Alm. Zugleuchte] [Fr. luminoire <i suspension rC-
globlel [ing. rise ond foll pendontl: Y0kseklili, bir makarah askr ve a-
irrlrk araolrtr ile detigtirilebilen ve durdurma dtizeni olmayan. sar-kan rgrklrk.
I
270 - i7 d0zlemi [Alm. Messebene, Nutzebene] [Fr. plon utile, plon de
trovoill [ing. worklng plone]: iginde, gafugmalarrn ve aydrnhk belirlemeve <ilgmelerinin yaprldrir gerEek (maddesel) ya da diigiincel diizlem.Bu dijzlem, tersine bir belirleme yoksa, yatay ve dcigemeden 85 san-timetre yiiksektedir.
271 - igleme gerillmi [Alm. Erennsponnungl [Fr. tension defonctionnementl
ling. running vottoge (ingiltere'de), opercting voltoge (Amerika'da)l:Durulmug reiimde galr$an bir bogalmalr lamb'anrn elektrotlanarasrndaki elektrik gerilimi. Detilken akrm durumunda, bu geriliminetkin deteri.
4,1 4'lt
272 -.kaba i9 lambasr [Alm. stossfeste lompe] lFr. lampe r6sistont oux
chocs (lompe antichoc)) [ing. rough service lomp]: Mekanik garpmalara
dayanacak bigimde yaprlmrg akkor lamba.
273 - kanatgrklr dip [Alm. f/onschsockel] [Fr. culot ti oilettes] [ing. flong'ed copl: Lambantn ortalanmastnt sailamak i,izere, duya yerlegen
kanatErklarr bulunan dip.
274 - kancah tel tutucu [Alm. Hulterhiikchenl [Fr. crochet] [ing. support
hookl: Ucu kanca bigiminde olan tel tutucu.
275 - kandela [Alm., Fr., ing' 6ondelo]: lgrk yeiinliii birimi. Kandelanrn
biiyiikltifi.i oyledir ki, platinin katrlagma srcakh!rndaki bir ram r9t'
ylcrnrn rgrkltlr!r santimetre karede 60 kandeladrr.
276 - kandela biilU metrekare [Alm. Condelo pro QuodratmeterJ [Fr. con-
delo per mdtre carrtJ [lng. conde/o per squorc aretre]: CIE'nin benimse'
di!i rgrklrlrk birimi.6teki birinrler: Metre sisteminde: nit (nt)' gtilb
(sb), apogtilb (asb), hmbert. ingiliz olgii sisteminde: futlambert.
277 - kapzlt yay lambasr [Alm. Douerbrandbogenlampe] [Fr' lompe d orc
en vose clos] [ing. enclosed orc lompTi Hava girigini stntrlamaya yarayan
kapalr bir gevredeki rgrk yayr lambasr'
278 - kaplamal! cam [Alm. U'berfongglos] [Fr' verre doubl€) [ing. f/oshed
glossl: Genellikle bir katr saydam,6teki katr (katlarr) ise opal, opalim-
si ya da renkli olan en az iki katlr cam'
279 - kart cisim [Alm. schwarzcr Strahler, schworzer Kiirper oder planck-
scher Strohlerl [Fr. corps noir (radiateur int|grol, radioaeur de plonck)]
[ing. full radiotor, block body\: Dolrultularl ve dalga boylarr ne olursa
olsun, iizerine dijgen biiti.in r;tnrmlart yutan, bdylece, belirli bir srcak'
lrkta maksimum rlyrcrlrk tayfsal yoiunluiunu veren tsrl'r;tylct cisim'
[280 290] karanhk 6l9er
280 - karahkiilger [Alm., lng. Densitometer] [Fr. densitombtre]: Gegmede
karalrk ve yanstmada karallk 6lgmelerine yarayan blr tiir tgtk<!lger.
281 - karenlrkoda lambasl [Alm' Dunkelkammet-Lompel lFr. lompe pour
chombre noir] [lng. dorkroom lomp]: l9r!r, tayfsal bilegiminin <izel'
lili ve diigi.ik yefinlifinden <itijrti, karanlrk oda gahgmalarlnrn normal
sijreleri iginde, fotolrafgrlrkta kullanrlan duyarh maddeleri belirli birbigimde etkilemeyen lamba.
282 * karartma lambast [Alm. luftschutzlompe'! lFr. lampe d'obri] [lng.block-out lompl: Edilgen korunma karartmast igin, parrltrsr azve tgrtr
golu zaman doirultulu olan lamba.
283 - karbondlokslt lambast bkz. neon lambasr.
284 - karrgrk aydrnlatma [Alm. gleichfdrmige Belcuchtung] [Fr' &loirogemixtel [lng. generol diffused li ghtingl: Aydrnlatrlacak dijzleme (stntrsrz
dtigi.ini.ilen bir duzlem) r$rk akrlarrnrn /"40 ile /o60 arasrnda bir oranrnt
doirudan yollayan rlklrklarla yaprlan aydlnlatma.
285 - karrllk gefme [Alm. gemischte Durchlossung, gemischte Fronsrnisslon]
[Fr. tronsmission mixtel [ing. mixed tronsmission]: Birlikte olan dijzgiin
ve yayrnrk geeme.
286 - karrlrk rgtkh lamba [Alm' Mischlichtlompe) [Fr. lornpe d lurnidre
rnixtel [ing. mixed light lomp]: iginde, tgtntmlartntn tayfsal bilegimleri
birbirinden gok farkll olan (ornefin akkonl ve fliiorrgl gibi)' iki ya
da daha gok rgrk kaynatr bulunan lamba.
287 - karrgtk yanitma (yarr yayrnrk yansrma ya da yarr*dtizgiin yansrma)
[Alm. 6emischte Reflexion] [Fr. r6flexion mixte (rdflexion semi'diffuse, ou
semi-r6gulilrel [lng. mixed reflectionl: Birlikte olan diizglin ve yayrnrk
yanslma.
2g8 - karmaSrk t;tntm [Alm. zusommengesetzte Strahlung (Mischstroh/'
ung)] [Fr. royonnement complexe] [lng. complex rodiotion)t Birgok tek'renkli rprnrmdan bilegmig tgtntm.
289 - karpuz [Alm. leuchteng/ocke] [Fr., lng. globe]: Lambayr korumaya,
rgrlrnr yaymaya, dalrtmaya ya da rgrtrnrn rengini deiigtirmeye yara-
yan, saydam ya da yayrcr maddeden yaprlmrg klhf.
290 - karlrtlrk [Alm. Kontrost] [Fr. controste] [ing. controst] : 1-6znelolarak: Ozelikle, mekan ya da zaman lginde (aynr anda ya da art arda
- gecikmig - kargrtlrk) yan yana duyumsal uyartrlarda nicel ya da nitel
bii kargr olma etkisi. 2- Nesnel olarak: Agairdaki formijllerle belir"lenen biiyiikl0kler.
L6
ffi
47
krprqtnalr rsrkiilger [29]-300]
L"c)
Lr
291-kargltlrkatgrhrzl[Alm.Unterschiedsempfindungsgeschyindigkeit][Fr.vitesse de perception des controstes] [ing' speed of contast' percep-
iionl Bir kargrtlrIrn, sunulmasrndan, 6znel olarak algrlanmasrna dek
gegen zamantn tcrsi.
292 . karlrtlrk duyarlrlr [Aim. Unterschiedsempfindlichkeit, Kontrostern.
pfindlichkeitl [Fr. sensibilit6 difflrentietle] [ing' controst sensitivity]:
Algrlanabilen en ufal< b.rgrl rlrklrlrk farktntn tcrsi'
293 - katadiyoptrik yansrma bl<z' geri yanslma'
2g4 - katotsal diigme [Alril. Kotftodenfoll] [Fr. chutt' cothodigue] [ing. cot'
hode fttll (irrgiltcrc'<1t,), cothodc drop (Amerikr'da)]: Bir cle l<trikscl
bogalmada katottaki gerilim dtjgmesi'
2g5 - kesikli krvrrm [Alm. unterbrochene wendel] [Fr. boudinoge disconti'
nu][ing.spocewintltttg]:Krvrrmlrbolijmlerlarastndadijzbolijmlerolan tel.
296 - kesiksiz krvrrm [Alm. durchloufende wendel) lFr' boudinoge conti-
nu] [ing. conrinuous coitting): Krvrrmsrz (di.iz) boli.imi.i olmayan krvrtmlr
tel.
297 - krrrlma [Alm. Brechung (Refroktion)] lFr' rdfroctionl [!ng' refroction]:
Belirlibirlllnlmln'oPtikbaklmdanbaldaglkolmayanbirortamdayayrlma htzr deligimleriyle ya da bir ortamdan bagka bir ortama
geqmeyle yayrlma do!rultusunu degiltirmesi'
2g8 * krrrlma lndisi [Alm. Erechungszahtl [Fr. indice de refroction] [lng.
refroctive index]: optik ozellikleri ayrr iki ortamdir rptk htzlarrnrn
birbirine oranr. Krrrlma indisi, iki ortamt ayrran yiizeyi gegen bir
rptk rgtntnrn gelme ve krrllma agtlartntn sinijslerinin oranlna e;ittir"
299 - krrrnma [Alm. Beugung (Diffroktlorr)] [Fr" irrg' diffroction)" bt|llnlmlnyayrlmado!rultusunun,dalgalarrnengellerlestnlrltolrnalarrdurumunda,rilnrmrndalgasalyaprsrilebelirlenmilbirbigimdesaPmas!'
300 - krrprlmalr r9rk6lger [Alm. fiirnmerl)hotometer) lFr' photom|tre d
pop;,/otementl [ing. f/icker photon]eterl: Bir gorsel rSrkolger' Bu .rlrkol-Eerde r9rk, olgi.igti.iri.ilecek kaynaklarrn bir birinden bir obiiriinden'
artardadeligerekaydrnlatrlanayniYetekbiralanpargastndanyansl.
I30f-3091 knrnsrz tel
yarak goze gelir. Krrprgmalr rgrkolgerde deiigme hrzr (frekanst), renk-lerin erime (birbiri iginde eriyip karrgma) frekanstndan yUksek, ama
parrltrlarrn erime frekansrndan algak olmak i.jzere, uygun bir bigimde
segilmalidir. bkz. gdr0nt0 erime frekansr, egitlik rgrk6lgeri.
301 - krvrrmsrz tel [Alrn. glotter Leuchtdroht (gestreckter, gerodliniger)] [Fr.filament droirl [ing. straight filomentf: Diz,ya da dijz b6lijmlerdenolugan, krvrrlmamrg tel.
102 - krzrlaltr rlrnrm [Alm. infrorote (ultrorote) Strohlung] lFr, royonnement
infrorougel ling. infrored rodiotion'l: Tekrenkli bilegenlerinin dalga boy-
larr yaklaglk olaral< 780 ile 105 nm. (nanometre) arastnda olan tgrntm.
303 - krzrlaltr lambasr [Alm. lnfrorot-Lompe (lnfrorot-Strohler)] [Fr. lornpe
(d royonnenent) lnfrorougel fing. infro-red lompl: lqrnrmr ozellikle kr-zrlaltr rgrnlar bakrmrndan zengin olan ve rgrksal niteliii pek cinemliolmayan lamba.
304 - kimyasal rgrlrgr [Alm. ChemilumineszenzllFr.chimiluminescence] [ing.chemi-luminescence]: Atom ya da molekiillerin, bir kimyasal tepkimesrrasrnda aqrla grkan (serbestlegen) erke ile ve kinetik erkenin et-kisi olmaksrzrn uyarrlmasr kokenine dayanan rgtltgr,
305 - koniler [Alm. Zopfenl [Fr. c6nes] [ing. cones]: Aitabakanrn, g6zijnrgrf,a alrgmrg durumunda rgrksal ve renksel izlerin iletitmesinde bellibaglr rolii oynayan ozel alrcr pargacrklart ya da bunlartn koni bigimin-deki rSria duyarlr uglarr. bkz. g0ndiiz 86rmesi.
306 - koruma camr [Alm. Schutzgloss] [Fr. verrc de protection] [ing. pro-
tecting grdssl: Agrk ya da kapalr bir rprkhirn, lambayr toz, pislik ya da
srvr, buhar ve gazlardan koruyan saydam b6liimi.i,
307 - koruma rzgarasr [Alm. Schutzgitter (einer leuchte)] lFr. grilloge de
protectionl [ing. guord]: Bir lamba ya da rgrkhir vurmalara kargr koru-yan ya da krnlma sonucu cam krrrklarrnrn diigmesini engelleyen rzgara,
308 * kiim0r telli lamba [Alm. Kohlefodenlompel lFr. lompe d filomentde carbonel (ing. carbon filament lompl : lykh elementi kdmijrdenbir tel olan akkor lamba,
309 - k6miir yayr lambasr [Alm. Reinkohlen-Bogenlompel [Fr. lornpe d orc d
ilecuodes de chorbon! fing. carbon orc lompl: lgrk yayr, katkr madde-
leri bulunmayan komlirden elektrotlar arasrnda olan algak ye{in-likti lamba.
,18
kullanrna garpanr [3I0-3f2I
310 - k6reltici giizkama3i'asr [Alm. Blindmachende Blendungl [Fr. 6blo-uissernenr aveuglontl [ing. blinding g/ore]: Birsiire, herhangi bir nes-nenin goriilmesine engel olacak derecede gijElij gozkamagmasr. bkz,giizkamagmasr.
311 - krater [Alm. KrotcrJ [Fr. crotdre] [ing. croter]: si.irekli al<rmla gatrganrgrk yayr larnbasrnda pozirif komijrijn ucunda olan gukurlul<,
312 - kullanma garpanr [Alm. Beleuchtungs-wirkungsgrod] [Fr, focreurd'uri/isotion][i ng, utilization foctor (ingiltere'de), coeffrc ient of utilizotion(Amerika'da)l 1- (verilmig bir diiztem iqin) (Alm. filr eine gegebeneEbene, einer 8e/euchtungsonloge flr eine gegebene Ebene) (Fr.1roorun plon donn6) (lng. for o given p/one) Verilmig dtizleme diigen rgrkakrsrnrn, lambalarrn yayrmladrir toplam rgrk akrsrna oranr. 2_ (biryerin -verilmig bir dijzlcm igin) (Alm, Rountwirkungsgrod lfi)r einegegebene Ebenel) (Fr. d'un locol lpour un plan donn6)) (ing. room utili.zotiott foctor lfor o given proneJ), utironce)i verilmig diizleme diigentgrk rkrsrnrn, rSrkltklarrn yayrmladr!r toplam rgrk akrstna oranr.
4,9
313 - lamba [Alm., Fr. tarnpe] [ing. lomp]: lgrk Oretmek igin yaptlmtg yapay
kayoak.
314 - lamba ayalr [Alm' lompengestell] [Fr' pied de lompe] [lng' lornp mo'
untl: Akkor lambada, rgrklr elementl tagryan madenden ve camdan
pargalarln hePsinin birden adt.
315 - lamba tutucusu [Alm. lompenfuss] [Fr. support de tompel [lng' stern]:
Akkor lambada, iginden akrm girigleri tegen cam boliim'
316 - lambaltk [Alm. Leuchtenschirm] [Fr' obot-jour] [ing' shode]: Lambayr'
gozden gizlemeye yarayan, saydamsrz ya da yayrcr ti'irlii maddelerden
yaprlmrg ortl.i.
317 - lambert bkz. kandela biit0 metrekare'318 - lambert yiizeyi bkz. tam donuk yaylcr'
319 - liiks bkz. lilmen biilii metrekare.320 - liiks-saniye [Alm. luxsekunde] [Fr' luxseconde] [ing' lux-second]: Bir
saniye s0ren bir liiks biiyiikliiliindeki aydrnlrlrn doiurduiu aydrnlan'
ma birimi. bkz. aYdrnlanma.32't - liimen [Alm., Fr., lng. lumen]: lgrk yelinlili 1 kandela olan egit datr'
trmh bir nokta kaynalrn birim hacim agrsr (steradyan) igine yayrmla'
,r, _ Lll"uit;liii merrakere [Arm. Lumen pro Quodrotmeter, Lux] [Fr.
lumen por mCtre corr6,lux] [ing' lumen per sguore metre' lux]: CIE'nin
benimsedif i aydrnhk birimi. Oteki aydrnlrk birimleri, metre sisteminde:
fot, lngiliz cilgi.isij : futkandil.
323 - lilmen saat [Alm. Lumenstunde] [Fr' lumenheure] [ing' lumen-hourl:
Bir saat boyunca altnan, ya da rgrnrmlanan bir liimenlik rgtk'
324 - l0men saniye [Alm. Lumensekunde] [Fr. lumenseconde] [ing. lumen-se'
cond]:Birsaniyeboyuncaaltnan,yadatgrnrrnlananbirliimenlikrglk.325*lUmeniilger[Alm.Ljchtstrommesser,IntegrierendesPhotometer|
[Fr. lurnenm]tre] [ing' integrating photorneter]: Bir olgmede' tgrk akrstnt
belirlemeYi sailaYan aYgtt.
50
326 - masa rgrklrlr [Alrn. fiscileuchte] lFr. luminoire de toble (lompeportativc), (lompe da tol'le)l Iing. toble stondard /omp (ingiltcrc'de),toble lamp (Amerika'da)]: Krsa ayaklr, tagrnabilir, bir mobilya tizerinekoymak igin tasarlanmr; lamba.
327 - metal buharlr lamba [Alm. Metolldampflompe\ lFr. lompe d vopeurm€tollique! [ing. rrretol tupour lantpf: lqr!rn btiyiil< bciliirnijni.jn metalbuharlartnrn r gt masrylc i.i lutild i!i, bogalmalr lamba.
328 - metal telli lamba [Alm. Metol/drohtlompeJ lFr. lampe d filornentmdtalliquel [ing. metol filanent /omp]: lgrklr elementi n"rr.denden birtel olan akkor lamba.
329 - metalleptirilmig karbon [Alm. /mprrlgnierte Koh/e] lFr. charbonrnin6rolis6] [ing. inrpregn oted carbon)'. lgrl< etlcinlilinin artrrrlmasramacr ile komi.jr ve nraden t*zlarr kangrmrndan yaprlmrg elektrot.
330 - mikrop iildiiriicii lanrba [Alm. Entkermungslompe] [Fr. lornpe ger-micide) ling. boctericictat tampf: Ampulii, (ozellikle pozitif kolondangelen) moriistii rgrnlarrn mikrop oldiirilci..i boli.imij igin saydam, ku-artz'dan yaprlmrl, alqak basrnglr crva buharlr bogalmalr, boru bigimindelamba.
331 - moor rgrlr [Alm. Moorelichtf [Fr. /unridre de Moore)fing. Moore lightl:Yiilcsek gerilim altrnda bogalrnayla igleyen ve iginde azot ya da l<rrbon-diol<sit bulurran, fltiorrgrl maddesi olmayan cam borulalda Urerilenrgrk.
332 - moriistil rgrnrm [Alnr. Ultrovioleu.e Strahlung] [Fr. royonnement ul-travioletl [ing, ultrcviolet radiationf: Tekrerrl<li bilc;cnlcrinin dalga boy-larr yaklagrk olaral< 10 ile 380 nm. arasrnda olan rgrnrm.
moriisti.l-A (UV-A): l'l 5 ... 380 nm.mor dstij-B (UV-B): 280 . . . 315 nnr.
mortjstij-C (UV-C): 10 ... 280 nm.333 * moriistii lambasr lAlm. Ultroviolett-Lompe (U/trcvio/ett-Strohler)l [Fr.
Iompe (d royonnement) ultrovioletf ling, ultra-viloet lcillrl: lgrnrmr ozel-likle moriistij rgrnlar bal<rmrnd4n zengin oiari ve rgrksal niteli!i pel<
onemli olmayan lamba.
5l
334 - nemgegirmez duy [Alm. Feuchtraumfossung] [Fr. duilledtonche] [lng.moisture-proof socketl: Nemli ve rslak yerlerle agrk havada kullanmakiizere, rslaklrta dayanrklr gereglerden, ya da srvr ve buharlara kargr
gegirmezliii sailanmrg bigimde yaprlmrg olan duy.
335 - neon (helyum, azot, karbondioksit) lambasr [Alm. Neon-, Helium-,Stickstoff-, Kohlensciure-Lompel [Fr. lompe (tube) au n6on, d I'h6lium,d l'ozote, ou goz corbonigue] [ing. neon-, helium-, nitrogen-, corbon
dioxide-lampl: lgrir, baghca (biiyiik oranda) neon, helyum, azot,karbondioksitin rgrmalanyle iiretilen bogalmalr bir lamba.
336 - nesnel rgrkdlger [Alm. physikolisches (objektives) Photometer] [Fr.photometre physigue (ou objectif)l [ing. physicol (or objective) photometerlz
Bir rgrnrmrn bir fizik alrcrdaki etkisinl kullanan rgrkolger, bkz. giirselrgrkOlger.
337 - nit bkz. kandela bdl0 metrekare.
338 - nokta kaynak [Alm. Punktortige Stohlungsguelle] [Fr. source pon-
ctuellel [ing. point source]: Boyutlart, ahcrya uzakhir yanrnda 9okufak olan rgrntm erkesi kaynait.
3]9 - nokta parrltr [Alm. Punkthelle] [Fr. 6clot opparentl [ing. point bril-lonce]: Bir rgrk kaynatrnrn, boyu ayrrt edilemeyecek bir uzaklrktan,dotrudan dotruya g6rsel gozleminde ortaya gtkan ve kaynattn, gozbe-
betlnde diigiini.ilen, tgtnlara dik bir diizlem pargacrtr iizerinde doiu-racafr aydrnhkla 6lgiilen biiyiikliik.
340 - noktasal lamba [Alm. Punktli chttompel lFr, tampe ponctuelle] [lng.point-source lompl: Genellikle, nokta kaynak olarak kullantlabilecek
bi6imde yaprlmrg, rprklrlir yiiksek lamba.
c.)JL
53
341 - odaklanmrg telli lamba [Alm. Prefocus-lompe] lFr. lompe d filo-ment centr|l [ing. pre-focus lomp]: Telinin, dibin belirli noktalarrnagore belirli bir konumu olan lamba.
342 - opal cam [Alm. Trilbgtosl [Fr. verre opole] [ing. opol gloss]: Yayrnma
olayr yiizeyinde deiil, kitlesi iginde olan, yayrcrlrit fazla, sijt beyaz ya
da buzumsu goriiniigli.i bir tijr cam.
343 - opal lamba [Alm. Opollonrpe.l [Fr. Iompe opolel [ing. opol lomp]: Am-pulii,opal camdan ya da kesitin yalntzca bir boli.jmii opal camdan olarr
lamba.
344 - opalimsi cam [Alm. Mitte,tru.ibe 6loser] lFr. verre opolescent] [ing.opolescent gloss]: Tam yayrct olmayan, biraz diizgiin gegirme ve daha
fazla yayrnrk gegirme ozcllil<leri gosteren cam.
345 - optik etkinlik (bir.rgrnrmrn optik etkinliii) [Alm. ODtischer Nutzef-
fekt erner Stohlung) lFr. efficocit{ optique d'un royonnementl: Bir r;t-nrm akrsrnrn 96rijnen alandaki bolijmijniin biitiin akrya orant.
346 - optik yo$unluk bkz. gegme karalrtr.
347 - ortalama k0reset rlrk yelinliii [Alm. Mittlere riiumliche (mittle-re sphorische) lichtstcirke] [Fr. intensiti sphCrique moyennef [ing. meon
spherical intenslty]: Bir kaynairn biitiin doirultularrnCaki tgtk yeiin-liii deterlerinin ortalamasr.
348 - ortalama yatay rgrk ye$inlifi [Alm. Mittlere horizontole Licht-
strirke] [Fr. intensitd horizontale moyenne') [ing. meon horizontol in-tensity]: Bir kaynairn, merkezinden gegen yatay diizlem lginde bi,itiindo!rultulardaki rSrk yeiinliiinin ortalamast.
349 - ortotrop yayrcr bkz. tam donuk yaytct.
350 - iilfme yflzeya [Alm. Bezugsfloche, fiessf/<iche] [Fr. surfoce de r6f-
6rencel [ing. reference surfoce]: Aydrnhlrn 6lgiildiigii ya da belirlendi-
!i yi..izey.
351 * dlgiin ikincil lamba bkz. rprkiilg0msel galrgma iilgiinii.352 - iilgOn tayfsal deterler bkz. CIE'nln 0grenksel datrtrm katsayr-
larr.353 * iilgiiStiirme uyartrlarr [Alm. Messvolenzen] [Fr. stimuli de compa-
roison (stimuli primoires instrumentoux)] [ing. motching stimu,i (instr-umentol stimuli, primaries)!: Toplamsal bir renkolgerin fiziksel olaraktanrmlanmrg uyartrlarr.
354 - 6lgiiltiirme ytizeyi (bir g6rsel rgrk6lgerin) [Alm. Yergleichsfeld(eines visuellen Pl,otometersl [Fr. ploge de comporoison (d'un photo-
rnttre visuel)l tinS. comporison surfoce (of a visuol photometet)l:G6rsel olarak, bagka parrltrlarrn 6lgiigtiiri.ildi.iiii parrltr yi.izeyi.
355 - 6n odaklamalr dlp [Alm. Prefocus-sockel] [Fr. culot d prdcentroge]
[lng. pre-focus cop]: Dibin belirli noktalartna gdre, lamba tellerinin,yaplm srrasrnda, belirli bir konumdayerlegtirilmelerine olanak saila-yan dip. Sonradan, lamba uygun bir duya yerlegtirilince, yeniden
odaklama olanair sailanmrg olmaktadrr.356 - iinatrm lambasl [Alm. Lichtwurflampe (Projektionslornpe)J [Fr. lompe
pou projection de lumiEre (lonpe de Nojection, lampe pour ptojecteur)l
[lng. projector tomp (ingiltere'de), projection lomp (Amerika'da)]:lgrklr elementi toplanmrg, srkla;urrlmrl ve uygun bir konuma geti-rilmig (bazen, ampul ve dibi de uygun bigimlere getirilmi$) olan ve
amaca uydurulmug dzel bir optik dtizenin de yardrmryle, en az
kayrpla bir rgrk demeti yermeye yarayan lamba.
357 - 6z renk [Alm. Unbezogene fsr'$s, frei Forbe] [Fr. teinte en soi, tonoli-tlintinsEque)[ing. lntrinsic hue]: Renkli bir alan pargastnrn yalnrzbagrna karanlrk bir fon ijzerinde goriinen renk tijrii. bkz. renktiir0, batrl renk.
54
358 - parrltr [Alm. Heilrgkeir] [Fr. briilonce (subjective), ruminositc] [ing.luminosity (subjective brightness)]: Bir yi.lzeyin az ya da gok rgrk ya-yrmlar gorilnmesine ballr gorsel duyulanma vergisi.Not: Bu vergi rgrkorq(imser bir biiyi.lkriik oran rgrkhhlrn yakragrkruhduyumsal (psikosansoryel) karllr!rdrr.
359 - parlakllkcilger lAlm. Gronzmesserl IFr. luisoncemdtre] [lng. glossnre-ter]r Yansrmanrn diizgiin ve yayrnrk boli.imlerinin fonksiyonu olarakparlakftir belirleyen aygrr.
360 - Planck lttytctsr bkz. kara cisim.
361 - Planck yasasr [Alm. proncksches 6esetz] [Fr. /oi de ptonckl [ing. p/on-ck's rodiotion 1ow]: Berirri bir srcakrrk igin kara cismin rgryrcrrrlrnrn,dalga boyu foksiyonr.rrrda, tayfsal yo!unlu!unu veren yasa.
362 - projeksiyon lambasr bkz. 6natrm lambasr.
353 - Purkinye olayr fAlm. purkinje phcinomen'l fFr. phlnomdne de purki-njel [ing. Purkinje phonomenonf; Tayfsal dagrlrglarr de!igmeksizin,rgrkhlrklar aynr oranda azaran krrmrzr ve mavi iki rgrktan, krrmrzrolanrn panlnsrnrn mrvi lgrfra gcirc daha fazla azalrrrasl.
364 - purpuralar gizgisi fAlm. purpurtinie, purpurgerodel [Fr. ligne despoutpres, (limite des pourpres)l [ing. pure purples, (purpte boundory)l:
. Renksel bir diyagranrda, tayfrn ir<i ucurrdaki rgrrrrmrarrn topranrsar ka-rrgrmryle elde edilebiren tam doymug purpurararr gostcren noktalarrngeometrik yeri. bkz. tayfsal renk oranr.
55
365 - Rayleigh yayrnmasr (bir ortamda) [Alm.Royleigh-Streuung(in einern
Mediumll [Fr. diffusion de royleigh (dons un milieu)] [ing. royleigh
scotter (in o medium\l: Bir rgtntmtn, dalga boyundan daha ufak parga'
ctklar bulunan bir ortamdan gegmesiyle olan yayrnma.
366 - renk [Alm. Forbe] [Fr' couleur] [lng.colour]: 1- Duyulanmantn nite-
liginde, rgr!rn tayfsal bilelim ayrtmlartntn doturabilecekleriyle aynr
cinsten olan ayrtmlarr gozlemeyi ve eytrt etmeyl satlayan, g6rsel blrduyulanmantn belirtisi, tralaytct niteliti. 2' "1" de tantmlanan gorsel
duyulanmayr doluran rgrk uyartllarrnrn (r9rk kaynatr ya da nesne)
r ralayrcr n itelifi. 3- "'l " ya da "2" de tant mlanan ama, siyah, gri' beyaz
gibi gciri.iler drgrnda kalan ve bir renksel doymugluiu olan ktrmrzt,
yegil, mavi vb. goriilerle stntrlanan tralaytcr nitelik. bkz. algrsal renk'ruhfiziksel renk.
367 - renk atlasr [Alm' Forbotlos, Forbenkortel [Fr. otlos des couleurs] [ing'colour otlos]: Renkleri gorsel kargllagtrrmayla deterlendirmeye ya'
rayan boyalr drnekler dizisi.
368 - renk deklemi [Alm. Forbgleichungl [lng. Cguotion de couleurs] [ing' co'
lour eguotion]: Biri, orneiin bir toplamsal kartgtmtn sonucunu goste-
ren iki uyartrnrn e;itlifinin geometrik ya da cebirsel anlatlmt.
369 - renk diyagramr bkz. renk iiggeni.
370 - renk d6nmesi fAlm, Forbverzetrung, farbmetrische Verzerrungi lFr.distorsion chromotique dA d flctairage, distorsion colorimdtrigue] [ing.chromotic distortion due the illuminotion, colorimetric shift] : Aydtnla'
tan rgrk kaynalrnrn talsal 6zeliklerine baih olarak renk tliri,indogoriilen detigme. bkz. renk saPmasl.
371 - renk d0zeltme garpanr (bir rgrk6lgerin) [Alm. Forb-Korrekturfoktor
eines (physikolischen) Photornetersl ltr. focteur de conversion d'un pho'
tornltre, focteur de corrgFtion d'un photomltre physiguel [lng. colour
s6
nenlc qagrnasr [372 - 3791
foctor for o (physicol) pl)otometer]: Bir fiziksel rgrkolgerin, ayarlan-mrg oldu!u tgrk bllegiminden bagka bilegimde bir r1l< igin verdiiideierlerden, balrl rgrk etkinliiine (VI) uygun deierler elde etmekiizere, ilk de$erlerlu qrrprlmasr gr:reken garpan.
372 - renk egleme [Aim. Fcrbobgleich] [Fr. 69olisation de couleur] [ing.colour matching]: Bir rengi, verilmig bir renge <izdeg krlma eylemi.
373 - renk g6rme [Alm, Forbensehen] [Fr. vision des couleurs ] [ing. co-
lour visionft Bir gozlemcinin deiigik renk duyulanmalartnr duymaya
anrk, yetenekli olmasr.
374 - renk giirme sapaltlrklarr [Alm. Forbenfehlsichtigkeit, Forbensinnstdr.
ungen] [Fr, onomoliesde lo vision des coui,.'.:'r, dyschrontotopsie] [lng.defective colour vision): Renk gormesi di,izgijlii bir olgijn renkolgLimsergozlemci ile bir kiginin da!rtrm e!rileri (bl<2. da!rtrm katsayrlarr) ara-
srndaki ayrrt edilir ayrrm (durum ayrrlrir). bkz. sapak iigrenklillik'giftrenl<9i llik, tel<renl<6il lik.
375 - renk kutrsr [Alm. Forbkdrperf [Fr, solide des couleurs] [ing. colour
solidl: Renksel uzayrn, cisimsel gergek renklerin ijgrenksel koordi-natlannca kaplanan bolijmij.
376 - renk kaymasr lAlm. Forbwondlungf [Fr. distorsion chromotique dA
ti /'entouroge, distorsion por odoptation chroilrctique] [ing. chromotic
distortlon due the surrounding, odoptive colour shift]: Qevre renklcrininetkisiyle, renk algrlamasrndal<i deiilmc. bkz. renk sapmasr.
377 - renk sapmasr [Alm. Forbverzertung, Farbwandlung, Farbverscltiebungl
[Fr, distorsion chronotiquel [ing. chrornotic distortion]: Aydrnlrk ve
qevre kogullarryle nraddesel renklcrirr, rcnk uyarcr delcrlerinind c!ig m esi.
378 - renk srcaklr!r [Alm. Vertei/ungstemperotur, FarhtemperotutJ [Fr.rcmperoute de couleur, temperoure de rlportition] [lng, discribution
temperotut, colout temperoture]: Gori.inen alanda, tayfsal dairltmeirisi ordinatlarr, soz konusu rgrnrmrnki ile orartttlt olan ve aynt
renksellikte bulunan kara cismin salt srcaklrir.
379 - renk talmasr [Alm. Forbverschiebung] [Fr. distorsion chromotique
dA d I'|clairage et d l'entourage, distorsion totole de /o couleurl [lng.chromotic distortion due the illuminotion and the surrounding, resultont
colour shiftl; Renk donmesi ve renk kaymastntn birlikte olmasl'
bkz. renk sapmasr.
57
[380 390] renk tiirii
380 - renk tiirii [Alm. forbtonl [Fr. tonolitC (chromatique), teinte] [ing. hue]:
Mavi, yegil, sarr, ktrmtzt, mor vb. ile belirtilen gorsel duyulanma
vergisi. ,
Not: Bu vergi renk6lgiimsel bir biiy0kltik olan "basktn dalga boyu"-nun (yaklagrk) ruhduyumsal (psikosansoriyel) kargrlrf,rdtr'
381 - renk uyartr deleri [Alm' Forbvolenz) [Fr. stimulus (sens physigue)]
[ing. colour stimu,us specificotion]: Toplamsal renk kartgtmt igin renk
uyarusr deierini belirten biiyiikltik.
382 - renk uyartr elrisi [Alm. Forbreizfunktion] [Fr. courbe d'un stimulus
de couleurl [ing. coluor stimu,us functionl: Bir cismin yanslttlll ya da
gegirdi[i rlrnlmln, ba!rl delerde, tayfsal datrlrgr.
383 - renk uyarttst [Alm. Forbreiz] [Fr. stimulus de couleur] [lng. colour
stimu,usl: G6ze girerek bir renk duyulanmasr do!uran, yetinliiive tayfsal bilelimi belirli rgrnrm.
384 - renk uzayr [Alm. Forbroum, Vektorroum der Farbenl [Fr' espoce
chromotiquel [ing. colour spoce]: Renklerin iigboyutsal gegitliliiinin
uzaysal olarak gosterilmesi.
385 - renk iiggeni [Alm. Forbtofel, FarbdreieckllFr. diogromme chromotiq.ue,
triangle des couleursl [ing. chromoticity diagram, colour triongle]: Uq'
renksel koordinatlartn diizlemsel grafikle gt5steriligi'
386 - renklerin toplamsal kartglml [Alm. odditive Forbmischung] [Fr'mdlonge odditif des couleursl [ing' odditive mixture of colours]: Renk
uyarurlarrnln, altabakanrn aynr bciliimiine diigmek iizere, goze birlikteya da bi.iyijk bir hrzla art arda girmeleri. (Ya da aitabakada, ayrt
renk duyulanmalart do!uramayacak derecede yakrn parqaclklar
ijzerine dijgmeleri.)
387 * renkli cisim [Alm. forbiger Korper] [Fr. corps color6] [lng. coloured
bodyl: Tayfsal gegirme ya da tayfsal yansltma CarPanl dalga boyu iledeiigen cisim.
188 - renkll siizgeg bkz' seger siizgeg.
!89 - renklllik [Fr. chromief [lng. chrornoticness]: Renk ti.irii Ye doymuglu-
!un bilegimi olan gorsel duyulanma vergisi.
Not:Buvergl,renkolgi.imselbirbi,iyiikltikolan"renksellik"inyaklagrk ruhduyumsal (psikosansoriyel) kargtlrirdtr'
tgO - renkdlger [Alm. Eorbmessgerrjt] [Fr. colorimbref [ing. colorimeterJ
Bir renk uyartrstnrn iigrenksel bilegenlerini ya da i.igrenksel koor'dinatlannr olgmeye yarayan ayglt.
5B
bw
59
enksiz rgrklar [391-402]
391 - renkiilgme [Alm. Forbmessung] [Fr. co/orimdtrie] [ing. colorimet-
ryl: Renklerin, goz0n ozellikleriyle olanak kazanmr$ ve uzlalmalr
temeller ijzerine l<urulmug bir yontemle olgi,ilmesi'
392 - renktilgiimsel arllrk (garpanr) bkz. tayfsal renk yotunlutu'393 - (iilgiin) renkiilgiimsel dizge bkz. clE'nin iilgiin renk6l6iimsel
dizgesi (1931).
394 * (iilgiin) renkiilgiimsel giizlemci bkz.clE'niniilgi,inrenk6lglimselgdzlemcisi (1931).
395 - renksel doymugluk [Alm. Sdttigung] [Fr', ing. soturotion]: Tiim du-
yulanma iginde arr tayfsal (tekrenkli) renk oranlnr delerlendirmeyi
sallayan gorsel duyulanma vergisi.
Not: Bu vergi, renkolgiimsel bir biiyiiklijk olan "tayfsal renk
orant"ntn yaklagrk ruhduyumsal (psikosansoriyel) kargrlrirdrr' bkz'
tayfsal renk orant, tayfsal renk yolunluiu'396 - renksel geriverim [Alm. Forbwiedergabef lFr. rendu des couleurs]
[ing. colour rendering, colour rendition]: lgrnrmrn tayfsal dairlrgrnrn'
aydtnlanan nesnelerin renkleri ijzerindeki etkisi.
397 - renksel partaklrk (ing. chromo]: Renkset doymuglukla partltrntn
birlikte doiurduiu gorsel duyulanma vergisi.
Not: Parrltrsr ve renk tiirij aynt olan renkler igin doymuglukla renk-
sel parlaklrk aynr yonde deligirler. Egit doymulluk ve aynt renk
tijriinde, renkscl parlaklrk azalan panltlyla azaltr.
398 - renksel uyarma arrlrtl (garpanr) bkz. tayfsal renk oranl'
399 - renksel uyma [Alm. Farbumstimmung, Forbstimmung] [Fr. odop'
totion co,ordel: [ing. colour adoptotion) 1- Gozi.in renkli r9r!a alrS-
ma sijreci, 2- Gozrln renkli r9rla alrgmast sonundaki durum'
400 - renksellik [Alm. Forbart (Reizort eines Farbreizes)] [Fr. chromoticit')
[ing, chromoticity]: Bir r9r!rn, ilgrenksel koordinatlarr' ya da baskrn
datga boyu (ya da-purpuralar igin*tiimler dalga boyu) ve tayfsal
renk oranr ile tanrmlanabilen, renkolEi.)nrsel tralayto nitelikleri. bkz.
tiimler dalga boyu, renklilik.401 - renksiz (renkolgilmsel anlamda) [Alm. lJnbunt (im forbmetrisch
vcreinborten Sinne)] [Fr' achromotique (sensc<.rlrrrirnitrigue)] [ing. och'
romotic (in occepted colorinetric sense)l: 1- Birixiil bir rgrk kaynait
igin eg erkeli tgtnrm rengi (x: y : z :113).2- Nesneler igin, aydtn-
latma kaynefrntn rengi.
402 - renksiz rgrklar bkz. tanlmlr renksiz rglklar.
[403-410] renkiiz s.ydarn ampul
403 - renksiz saydam ampul lAlm. Klarglosko/benl lFr. ompoule cloirel[ing. cleor bulb]: Gciriiniir rgrnlar igin saydam ve renksiz ampul.
404 - renkteg [Alm. gleichforbig, isocfirom, (glcichforbige (isochrome) Forb-reiz)] [Fr. homochrome, (stirnuli homochromes)] [ing. isochromotic,(isochromotic stimuli)l: Birlikte etki yaptrklarrnda, ozdeg renk duyulan-malarr doiuran renk uyartrlarr. bkz. salt renkteglik, ilgrenkselrenkteglik.
405 - renktegsiz [Alm. verschiedenfotbig, hetetochrom, {verschiedenfar-bige (heterochromel Forbreize)] [Fr. hfttrochrome, (stirnuli h6t6roch-romes)l [ing. heterochromotic, (heterochromotic stirnuli)]: Birlikte etkiyapnklannda farkll renk duyulanmalan doguran renk uyartrlarr.
406 - rezonans gizgisi [Alm. Resononzlinie] [Fr. rcie de rdsononce] [lng. re-sononcc linel: Diizgijlij durumla, uyarrlmrg durum arasrnda dolaysrz birgeqig ya da, bir ara durumdan gegmeksizln bir ters gegigle olan, tayf-sal yayrm ya da yutma Eiztileri (Orneiin Hg 253,7 nm).
407 - Rousseau diyagramr [Alm, Rousseou-Diogromm) (Fr. diogramme deRousseou] [ing, Rousseou diogroml: Noktasal ve eksensel bakrgrmlr birrgrk kaynairnrn, bir boylam dijzleminin belirli bir saytdakl dolrultu-larrnda bulunan rgrk yeiinlikleri bilinditinde, rgrk akrsr ve ortalamakiiresel yeiinliiini hesaplamaya ya.ayan ve koordinatlan, bir dofrul-tuda rgrk yeiinlikleriyle, oteki doirultuda oylum aetlanyle oranuholan grafik gosterme biEimi.
408 - ruhbllimsel giizkamatmasr [Alm. psychologische Btendungl lFr.€blouissement inconfortoble (g€nont)l [ing. discomfort glore]: Rahat-srz edici bir duyulanma doiuran ama g6riigii bozmasr ille de gerekliolmayan gozkamagmasr. bkz. g6zkamatmasr, flzyolojik g6t-kamalmasr.
409 - ruhfiziksel renk [Alm. Forbvolenz] [Fr. couleur psychophysique] [ing.psychophysical colourl: lgrtrn, g6riinen biglml, boyutu, yaptst ve dokusuaynr olan iki nesne arasrnda, gcizlemciye ayrrmlar aytrt etme olanalrsailayan ve tayfsal bilegim ayrrmlarrnrn doluracair ile aynr tijrdenolan, rralayrcr niteligi.
410 - Russell agrlarr [Alm. Russell-winkel] [Fr. ongles de Russell] [lng. Rus-sell onglesl: Bakrgrmh datrhgr olan bir kaynatrn uzaysal yelinlik da!r.lrgrndan rgrk yeiinliiine g6tijren enlegrasyonun bir aritmetik orta,lamaya lndirgenmesini sailamaya yarayan, egit oylum agrlarrnrn kail-Irtr olan agrlar.
60
411 - saf karbon [Alm. Retortenkohle] [Fr. charbon homogine] [lng. homo-
geneous (or plain) corbonl: Biryaprmsal bilegimli komijr.412 - salt renl<te5lik lAlr:,. unbedingt-gleiche Forben]: Tayfsal da!rlrglarrn
6zdegliiinden gelen renl<teglik.
413 - sapak iigrenkgillik [Alm. onooro/e Trichrontosief fFr. trichromotisme
onarntal) [ing. onor,,rl.",,/s trichrornotism]: Krrmrzr, ye5il, mavi renklereduyarlr i!9 tiir koniden birinin di.izgijlii galr;mamasr sonucu, bu [jg
renkten birini gornicdc zayrflrk. bkz. birinci sapakltk, ikincisapaklrk, iigiincij r*paklrk.
414 - sarrbenek [Alm. gelber Fleck, macula lutea] lFr. tache jaune (ma-
cu!a), macula luteal [ing. yellow spot, macula lutea]: Altabakanrn.sart renktel<i orta boltim(,i,
41 5 - sarkan r;rklrk [Alrn. Pendelleuchte] [Fr. Iuminoire suspendu, luminoire
d suspension] [ing. pendont lighting fitting]: Bir tagryrcr ucunda tavana
ya da duvarda bir gritriitrya asrlmrg tgrklrk,
416 - saydam ampul [Alm. Klorg/oskolben] lFr. ompoule claire!fing' clear
bulb]: lgrgr ayrrt edilecek derecede y^ymay^n ve renkli de olabilensaydam camdarr yaprlmlg ampul.
417 - saydam cisim [Alm. durchsiclrugcr Klrperl [Fr. corps tronspotentl
fing.tronsparent bodyf: lgrlr oldukga yijksek bir diizgtjn teeme qarpanr
ile bilyi.ik olgiide diizgi.in geCiren cisim.
418 - saydamsrz cisim [Alm. /rchtundurchlissiger Kdrper] [Fr. corps opoquel
[ing. opogue body]: Olaian olgiilcrde ryrk gegirmeyen cisim.
419 - seger rgryrcr [Alnr. 1iu/ektivstrch/erl lFr. rodioteur sC/ectlfl [lng. se/ec-
tive rodiotorl: Tayfrn gori.iniir alantnda, tayfsal rSryrcrltk de[cri dalga
boyuna bagll olrl' r;lYlcl.
420 - seger si.izgeg [Alm. Forbfi,lter] [Fr. frltre s6lectif oucolorel [lng. selec-
tive or coloured filter): Gegme ilc bir rgrnrmtn bileglminl de[igtirmekiEin kullanrlan cisim.
6r
J42l 430I aeger yayrcr
.121 - seger yayrcr [Alm. selektjv streuender Kdrper'! [Fr. diffuseur sdlectif]
[ing. selective diffuserl: Yayma 6zellikleri gelen rgrirn dalga boyuna
baih olan yayrcr.
.122 - segmez tllyrcr (gciri.iniir tayf alanrnda) [Alm. grouer, nicht selekti-
ver Strohler (im sichtboren Spektrolbeich)l [Fr. corps gris, rodioteur
non s{lectif (dons le domoine visible)l [ing. grey body, non-selective
todiotor (over the visible region of the spectrum)l: Tayfrn gciriini.ir ala-
nrnda, tayfsal rgryrcrlrk deieri, dalga boyuna bailt olmayan tgtytct.
,123 - segmez yay.c. [Alm. neutrol (grou), nicht selektjv streuender Kdrper]
[Fr. diffuseur neutre, ou gris,ou non-s6lectif] [ing. neutrol,non-selective
diffuserf: Yayma ozellikleri gelen rgrirn dalga boyuna bailt olmayanyaytct.
,12,1 - segmez yutucu [Alm. Groufilter (neutol, grau oder nicht selektiv ab-sorbierender Kdrper] [Fr. obsorbont neutre, ou non s6lectif (filtre neutre,
ou gris)l [ing. neutrol or non-selective obsorber (neutrol filter)]: Tayf-
sal gegme garpanr bijtiin dalga boylarr igln aynt olan cisim.
125 - sert camh ampul [Alm. Hartgloskolbenl lFr. ompoule en verre durl
[ing. hord gloss bulb]: Erime noktasr yiikseltilmek ijzere 6zel bir bile-gimi olan camdan yaprlmrg ampul.
126 - srcak baglamalr lamba [Alm. Gft.ihstoftlampe, Wormstartlompe] [Fr.tompe d omortage d choudl [ing. hot-stort lomp]: Elektrotlarrn 6n-ceden rsrnmasrnr sallayan bir diizenle i;leyen srcak katotlu lamba.
127 - srcak etektrot [Alm. Gftjhelektrode] [Fr. Clectrode choudef [ing. hot
electrode]: Yay rejiminde galrgan bogalmalr bir lambantn elektrotu.
ll0 - srcak katottu lamba [Alm. Gkihkothodenlompel [Fr. lompe lcotho-de chaude) [ing. hot cothode lornp]: Katot kayrplarr olduk6a az olan
bogalmalr lamba,
lll - rrkrlmrp boyun [Alm. Quetschung] [Fr. ,incement] [lng. pinch (lngil-tere'de), stem press (Amerika'da)]: Dibin yantnda, ayak borusu ugla-
rrnrn ve bogaltma borusunun erimesiyle olugan ve yaptm strastnda
iki metal gene arasrnda srkrlan, ve iginde cama kaynayan teller bulu-nan parga. bkz. cama kaynayan tel.
ll0 - rrra batlantrll lamba [Alm. Serien/ompe] [Fr. lampe lpour montage
en) sirie] Iing. series |amp): Srra bailantrda kullanrlmak iizereyaprlmr; lamba.
0!
;u altr rgrkh$r [43] 44ll
431 - sinema lambasr [Alm. licltwurflarnpe K(Kinolompe)] [Fr. lornpe de
cindmof [ing cinemo lornp]: Genellikle sinema oynattmtnda lcullanrlan'
r;rklr elementi diizlemsel ve Iynrml lamba eksenine dik bir doirul-tuda olan onat,tm (proieksiyon) lambasr.
432 - sodyum tambast [Alm. Notriumlompe (NotriumdampF/ompe)] [Fr.tompe d (vopeur de) sodium) [ing. sodiurn (vopour) lomp]: lgrirnrn
biiyiik oranr sotlyumun rgtmasryle ijreyen bogalmalr lamba.
433 - solula dayanrklr fli.iorlgrl lamba [Alm. Tieftempetoturlampe,
kriltefeste Leuchtstofflompe] [Fr. Iampe fluorescente pour bosses tempC-
rdtures] [ing. low ternpetotute f/uorescent /ornp]: Ozel yaprmtndan
otiirii oldukga algak srcaklrklarda (srfrr derece ve daha agair' or'nelin krprn aqrk havada) yanmaya elverigli fliiorr;rl lamba.
434 - sofuk bagtamalt tamba [Alnr.Koltstortlompc] [Fr. lompe domorga-
gc d froidJ [ing. cold*stort lotrrp]: Elektrotlarrnda on tsttma olmadan
galrpmaya baglayan (ve galrgan) lamba.
435 - soluk elektrot [Alnr. kolte €lektrode] lFr.{lectrodefroidefling. cold
electrodel: lgrl rgtmalt rejimde galrgan bogalmalr lambanln elektrotu'
436 - soluk katotlu tamba [Alm' Koltkothodenlampe) lFr. lompe d cathode
frolde] [ing. cold cathode lornp]: Katotlarr drgtan tstttlmamtg, ka-
tot kaytPlart oldukga biiyiJk olan algak basrngh bogalmah ve baglama
diizeni olmadan, birdenbire yanabilen lamba'
437 - sopacrk{ar [Alm. stdbchen] [Fr. Bdtonnets] [ing. rods]: Altabakanrn,
goziin karanlrla alrgmrg durumunda gorsel izlerin iletilmesinde belli
baSlr roli.i oynayan ozel aircrlar, ya da buniarrn sopa bigimindeki ug-
larr.
438 - starter bkz, ba$latlcl.
439 - stefan-boltzmann yasasl [Alm' Stefon-Boltzmonnsches 6esetz] [Fr'loi de stefon-boltzmonn) [ing. stefon-boltimonn low]: Kara cismin, salt
srcaklr!r foksiyorrunda rgtyrcrlrirnt veren yasa.
440 - stroboskopi etl<isi [Alm. stroboskopischer Effekt] [Fr. effet strobos'
copiguc] [ing. stroboscopic effectJ: Bir nesnerrirt ger5cl< devinrminin,
bu devinimin devirsel olmast ve buna uygun frekanslr bir deiigken
aydrnlrkla aydtnlanmast durumunda, goriinijgte deiigmesi.
441 - su altr rlrklrlr [Alm. wosserdichte leuchte] lFr. luminaire ctonche <i
I'imrnersion] [ing. woterproof fittingl Yijri.jrli.ikteki yonetmelikler
tr.';
I4dr2-4461 su gegirmez rErLIrk
uyannca, elektrik batlantrlanyle birlikte, stirekli olarak suya batmrg
durumda galrgmaya elverilll rgrkhk.
442 - su gegirmez rgrklrk [Alm. Spritzwossergeschiitzte leuchte] lFr. lumi-
noire ltanche oux jets d'eoul [lng. fitting proof ogoinst water jets]: Piis-
kiirtiilmiig, frgkrrtrlmrg sulardan korunmug olarak galrgmastnt satla-yacak pargalart olan rgrklrk.
443 - siingti dip [Alm. Bojonettsocke, (Swonsockel)] [Fr. culot d boionnette]
[ing. boyonet copl: Duyun kertiklerine girecek grktnttlart olan dip.
444 - siire deneyi [Alm. lebensdouerpriifung (Brenndouerpri)fung)i [Fr. es-
soi de durlel [lng. life test]: Kendine dz kogullar iginde ve kendine
oz bir sijre boyunca belirli zaman aralrklarryle rgrk 6lgmelerlnin yapr-
labildili kendine 6z bir s0re boyunca bir rgrk kaynalrnrn galrgtrrrlml'
sryle ilgili deney.
445 - siirttn0m rgrh;r [Alm. Iribolumineszenz] [Fr. triboluminescencel
1ing. tribo-lurninescence]: Kokeni, atom ya da moleki.illerin, kristal
a!larrntn krrtlmalarr ile uyarrlmasr olan 19rlr9r.
446 - suzgeq, [Alm., Fr., ing. Filter]: Bir rgrk.akrstnln yeiinliiini yadatayf'sal bilegimini (ya da ikisini birden), gegirig nedenine g6re, detigtir-meye yarayan tgtk gegirici cisim.
64 b5
447 - gtilb bkz. kandela biil0 metrekare.
448 - tablo lambast (giisterge lambasl) [Alm. Arrnoturenbrettlompe, Sko'
tentompe) [Fr. lornpe groisseur, (tampe de tobleou)] fing, dashboard lamp
(ponel lomp)l : Otomobillerin g6stergelerinin bolgelik aydrnlatmasrna
yarayan ufak lamba.
449 - Talbot yasasr [Alm. Tolbotsches Gesetz] [Fr. loi de Tolbot] [lng' Iolbot's
lowl: E!er altabakanrn bir noktasr, yefinliiinin devirsel deiigme
frekansr, gdri.intij erime frekanstndan daha yiiksek blr rlrkla uyarrlr-
yorsa, dolan duyulanma, ye{inli!i, bir devir siiresl iglnde yayrmla'
nan deligken rgrlrn ortalama yelinliline egit yeiinlikte siirekli birr;rfrnki ile ozdegtir. bkz. giiriint0 erime frekansl.
450 - tem donuk yayrcr [Alm. Lombertfldche (vollkommen motte Fl6che,
vollkommen streuender KiSrperf [Fr. diffusseur orthotrope] [ing. uniform
diffuserl: Gelen r5r!rn dolrultusu ne olursa olsun, rgrkhlrirn doirultuyabaih olmadttr yizey.
451 - tam rgryrct bkz. kara cisim.
452 - tam yayrcr [Alm. vollkommen mottweisse Fliichel [Fr' diffuseur parfoitf
[ing. perfect diffuserf: Yutma garpant srfrr olan diigiincel tam donuk
yayrcr (ortotrop yayrcr).
453 - tam yayrnrk Sefme [Alm. vollkommen diffuse Durchlossung, (vollkom'
men gestreute fronsmission)] [Fr. tronsmission diffuse uniforme (orthot'
rope)] [ing. uniform diffuse tronsmission]: Gegen akrnrn uzaysal dairtt'mrnrn, bijtiin do!rultularda aynr rgrklrlrir verecek bigimde olduiuyayrnrk getme.
454 - tam yaytnlk yanstma [Alm. vollkommen diffuse (gestreute) Reflexion]
lFr. rdflexion diffuse uniforme (orthotrope)l [ing. uniform diffuse ref'
lection]: igrklrlr!rn biltiin doirultularda aynr olduiu yayrnrk yansrma.
455 * tam yayrnma [Alm. vollkommene Streuung] [Fr. diffusion porfaitef
[lng. perfectdiffusionl: Gelen rgrirn tamamrnln bijtiin doirultularda egit
66
tayfsal geqrrre garpirnt [456-463]
rgrklrlrklar verecek bigimde rarn bir egitlikle dilgiincel bir yaytnmasr.
Not: Bu ozelligi olan yilzeylere "tam donul<" denir. bkz' tam yaytcl'
456 - tanrmtl renksiz rgrklar [Alm. weisses Licht(im forbmetrisch uereinbor'
ten Sinn)l [Fr. lumiEre ochromotiques (r:ionches) :,pdcifiie)] [lng' spec'
ified ochromotic /ights]: 1- Egit-erke tayfr olan Igrkla aynr renksellik-
teki rgrk. 2- CIE'nin 1931'de tijrli.i bilimsel ve teknik kullanr;lara
gore erke dalrlrgrnr tanrmladr!r A, B ve C renl<6lEi.imscl olgijn rgtk-
larr.
Olgiin A: Renk srcaklr!r 2854' K olan akkor elektrik lambast.
Olgiin B: Tanrmlanmtg srvr bir siizgegle birlegtirilmig Olgi,in A. Renk
srcaklrlr yaklagrk olarak 4800" K.
Olgi.in C: Tanrmlanmrg srvt bir si.izgegle birlegtirilmig 6lgi'in A' Renk
srcaklr!r yaklagrk olaral< 6500" K.
3- Tanrmtanmrg biitijn oteki beyaz rgrklar.
457 - tavan rgrklrfir [Alrn. Deckcnlcucfitc] lFr. plofonnier,l [ing, ceiling fir-tingl: Do!rudan tavana tal<rlan rgrl<lrk'
45g - tayf (bir rgrnrmrn tayfr) [Alnr. Spektrum (einer strohlung)] [Fr. spectfe
(d'un royonnement)] [ing' spectrum (of a radiation)]: 1* Bir tgrnrmtn,
tekrenkli rgrnrmlarrna ayrrlmasryle beliren gorijntii. 2- Karmagtk bir
rirnrmtn bilegimi.
Not: 2. anlama ornekler: Kesiksiz tayf, gizgi tayft.
459 - tayfgizgisi [Alm. Spektrollinie] [Fr. roie spectrole] [ing. spectrum line]:
Bir tayf aygrtrnda (bir da!rtrcr aygrtta) tekrenkli bir rgrnrmla elde
edilen goriintij.
460 - tayf lambasr [Alm. Spektrollampe] [Fr. lornpe spectrale] [int' spec'
troscopic lomp]: lgrnrmr, kesinlikle belirlenmig bir gizgi tayft veren ve
sijzgeglerle tekrenkli bir rgrnrm elde etmeye yarayan bogalmalr lamba.
461 - tayfsal da!rlr9 e!risi [Alm. Kurve der spektrcrlen Verteilungf [Ft'courbe de reportition spectrolel [ing. spectrol distributic:rt curve]: Dalga
boyrr ya da frekans folcsiyonunda rgrnrm bilyiikliifiiini'in tayfsal yo!un-
lulunu gosteren egri. bl<2. tayfsal yolunluk'
462 - tayfsal delerler bkz. dalrtrm katsaytlarr'
463 - tayfsal gegme garpanr lAlm. spektroler Durchlossgrodl [Fr. focteur
spectrol de tronsmission] [ing. spectral tronsmission foctor lingiltere'de),spectrol trdnsmittonce (Amerika'da).1 : Verilmig bir dalga boyu igin'
67
[464*468] teyfsal rgr&hhk Carpanr
tegen lttk aktslntn tay'sal yoiunlunun gelen rgrk akrsrnrn tayfsal
yoiunluiuna orant.
464 - taylsal rgrkltlrk garPanr [Alm. spektroler Remissiongrcd] [Fr. focte'ur specttol de luminoncel [ing. spectral luminonce foctorl: 56z konusu
cismin, belirli aydrnlatma Ye gozlem durumlarrnda, ve verilmig birdalga boyu i9in, lSrkhlrirnrn tayfsal yotunlulunun,. aynr aydrnhir
alan bir tam yaylctntn rlkhhirnln tayfsal yoiunluiuna orant.
465 * tayfsal r;rkiilger [Alm. spektrolphotorneter] [Fr. spectrophotome-
tre] [lng. spectrophotorneter]: Bir rllntmln tayfsal dairhgrnr bulmak, be'
lirlemek igin kullanrlan rgrk<ilger.
466 - tayfsal rgryroltk deterl (rsrl-rgryan bir eismin) [Alm. spektroler
Emissionsgrod eines Temperoturstrohlersl lFr. pouvoir drnissif specttol
d'un corps thermoroyonnont] [ing. spectrot emissivity of o thermol
rodiotorl: Bir cismin rgryrcrlrlrnrn tayfsal yoiunlulunun, aynr srcakhk'
taki kara cismin (tam rgryrcrnrn) rgryrcrlt!rnrn tayfsal yoiunluiunaorant. bkz. t0m r;ryrcrlrk deteri.
467 - taylsal iirti.iler yiintemi [Alm. Spektrolmoskenverfohren, Stoffel-
bleqdenverfohrenl [Fr. m6thode du diaphrogmespectrol] [ing' dispersion
ond mosk (templote) methodl: Bairl rgrk etkinliii V)"nln tayfsal eirisine
uygun 6lgmeleri sa!layan kolullarr gergeklegtirmek igin, tayfsal
da!rtrmla yayrlmrg olan tgr!rn, her dalga boyunda, erke aktstntn
istenen bir orantnt gegirecek gekilde bigimlendirilmig ortiilerle en-
gellenmesi yontemi.
468 - tayfsal renk oranr [Alm. spektroler Fotbanteill lFr. focteur de pure'
td d'excitotion, putete d'excitotionl [lng. excitotron purity]: Tayfsal
renk oranr (uyarma arrlrir) Pe alairdakl denklemle tanrmlanlr:
, _ I-yw ya da p"_ *-r*'a Ya-Y* Xd-X-
Bu denklemlerde:
x ve y soz konusu rengin ijgrenksel koordinatlarr'
x1 ve /4 bu rengin baskrn dalga boyunun iigrenksel koordinatlart'
xw ye yw ise belirli renksiz noktantn iigrenksel koordinatlarrdrr.
x'li ya da y'li formiillerden, sayrlarrnrn salt deleri daha bi.iyi.ik olant
segilmelidir.
68 69
. t^yfsal yutrna garpam [469-472]
Baskrn dalga boyu olmayan renkler igin (purpuralar) x4 ve y,1'ye, pur-
puralar gizgisi iizeri nde bul unacal< noktant n tiErenksel koord i natlarr nr n
delerleri verilmelidir. bkz. doymulluk.
469 - tayfsal renk yolunlufu [Alm. spektrole Forbdichte, spektroler
Leuchtdichteonteill [Fr. facteur de purete coloilm,trique, puret' colori'
rndtrigue] [ing. colorime tric putityfi T^'lfs^l renk yolunluiu (renk'
olgiimsel arrlrk] p" a;afrdaki form0lle bulunur:
YaPc:Pc y
Bu formi.ilde:
p"l Tayfsal renk orant (renksel uyarma arrlr!r)
y(l: Rengin baskrn dalga boyunun iiErenksel koordinatl
'li rengin i.iErenksel koordinatr
bkz. Tayfsal renk oranr (renksel uyarma arllrfl)' doymugluk'
470 - tayfsal yanstma garPanr [Alm. spektroler Ref/exionsgradJ lFr' foc'teur specrrol de r1ftexionf [ing. spectrol reflection foctor(ingiltere'de),specttol reflectance (Amerika'da)]: Verilmig bir dalga boyu iqin' yan'
sryan rgrk aktstnrn tayfsal yo!unlu!unun gelen rgrk akrsr yoiunlu'
iuna orant.
471 - taylsal yolunluk [Alm. spektrole Dichte] [Fr. densitd spectro'e]
[ing. spectrol concentrotionf ' 1- (bir rgrkolgiimsel biiyiikliiiiin) (Alm'
einer photometrischen Grosse) 1Fr. d'un grondeur photomdtrique) ling'of o photometric quontity) Verilmig bir '.Ialga boyunu gerqevelcyen
sonsuz kijgi.ik bir aralrkta alrrrmrg soz konusu bi.iyi.ikli.iii.in, o aralr!a
boli.i rrr ii.
Not: Frekanslar, dalga saytlart ya da bunlarrn logaritmalarr iEin de bu
deyim kullanrlrr. Karrgrklr!r onlemek i9in, orne[in, "frekans cinsittden
tayfsal yo!unluk" biEiminde agrkga belirtilmelidir'
2- (bir rgrnrm briyriklugunirn) (Alm. einer Strahlungsgrosse) [Fr' d'un
grondeur 6nergetlqr,c) (iri5. of c tadiometric quantity) Verilmig bir dalga
boyunu (ya da bir frekansr) gergeveleyen sonsuz kijgiik bir aralr!<t*ki
rgrnr m biiyii klijiii n ii n o arairia bol i..i mtj.
472 - tayfsat yutma farpanr lAlm. spektroler Absorptionsgrodl [Fr. focteur
spectrol d'obsorptionl [ing. spectrol obsorption foctor (ingiltere'de),
[473 4BfI tek luvrrmh larnba
spectrol obsorptance (Amerika'da)l: Verilmig bir dalga boyu igin, yu'
tulan rgrk akrsr tayfsal yoiunluiunun gelen rgrk akrst tayfsal yoiunlu-
iuna orant.
473 * tek krvrrmlt lamba fAlm. Einfachwendellompei lFr' lampe d simple
boudinoge (tompe d filoment spirol6)l [lng. singme-coil lompl: Teli cek
krvrrmlr olan akkor lamba.
474 - tek ktvrrmlt tel [Alm. Einfachwendell lFr. filament d simple boudi'
noge (ouspiroldl [ing. single-coil filamentl: Tek bir sarmal yapacak
bigimde krvrtlmtg tel.
475 - tekrenkqilllk [Alm. Achromotopsie] l1r. ochromotopsiel [1n8. mono-
chromotism'l: Ktrmrzr, yegil, mavi renklere duyarlr ijC tijr koniden
iki t0riin Ealtgmamast sonucu renk detil, yalntzca rgrklrlrklarr algrlama
durumu ; renk korliifii,
476 - tekrenkli lgrnrm [Alm. monoch/omotische Stroh/ung] lFr. rodiotion
monochromotique] [ing. monochromatic rodiotionl: Bir tek frekansla
rralanan rgrnrm. Daha genig anlamda: $ok ufak bir frekans ya da dalga
boyu alanrna yayrlan ve tek bir frekans ya da dalga boyunun bildiril-mesiyle rralanabilen rgtntm,
477 - tekrenkli rqrnrmlar yeri [Alm. SpektrolfarbenzugllFr.lieu des radi'otions monochtomatiquel [ing. spectrum locus]: Renksel bir diyagramda
tekrenkli rltntmlarr g6steren noktalartn geometrik yeri.
,178 - tekrenkli rgrrhk srcaklrtr [Alm. schworze Temperatur] [Fr. tempC'
roture de luminonce monochromotique] [lng. luminance tempercture!:
Belirli bir dalga boyu igin, sdz konusu cisimle aynr rgrkhhk tayfsal
yolunlulu olan kara cismin salt srcakhir. Genellikle kullanrlan dalga
boyu 655 nanometredir.
479 - tel [Alm. Leuchtdroht] [Fr., ing. fitoment]: Elektrikaktmtntn gegmesiyle
akkorlagan, tel bigiminde, tungstenden ya da kcimi.irden lletken.
,l8O - tel tutucu [Alm. Holter] [Fr., ing' supportl: Lambanrn telini tutmaya
yarayan metal tel.
.{81 - temel uyartr [Alm. Mittelpunktsvolenz, Mittelpunktsforbartl [Fr,stirnulus de bose] [ing. bosic stimulus]: Herhangi bir ijgrenksel dizgenin
birincil uyartr birimlerini saPtamaga ya'a1an belirli, gok kez renksiz
uyartr. bkz. blrincil uYarttlar.
70
tiirnler dalga boYu [482-490]
482 - toptam |ttnlmrn giirsel etkinlili [Alm. yisuelJer Nutzeffekt der
Gesamtstroh/ung]: lgrk al<tstntn toplam tgtntm aklstna orant'
483 - toplayrcr rgrklrk [Alm. riefstrohler] [Fr. luminaire intensif (d r6par-
tition intensive] [ing' norrow ongle tighting fitting]: lgrir dar bir oylum
agrsr igine toPlaYan r;r klr l<.
.4S4.tungstengeritlilamba[Alm.Wolfrcrnband.Lompef|Fr.Iampedru.bon de tungstinel [ing. tungsten ribbon tompf: Ozellikle. yijksek srcal<hk
6lqmelerindeolgiinlambaolaral<kullanrlanvergrl<lrelementibirtunSsten geriti olan lamba'
485 - tungsten yayl lanrbast [Alm. Wolfrom'Bogenlompe) lFr' lompe d orc
ou tungsteneJ [ing. tungsten arc lontpf Yayrmlayrct odak olan tungsten
elektrotlar arastnda elektril< yaylr lamba'
486 - tiim gegme garpanr [Alnr. (totoler) fronsmissionsgrad (Durchlossgrod)
(eineiKOrpers)l [Fr. focteur (totol) de tronsmission (d'un corps)] [lng'
(totol) tronsrrtission foctor (of a body\ (ingiltere'de)' (totol) trons-
mitlance (Amerika'da)]: Bir cismin gegirdi!i rlrk aktsrntn aldr!t tgtk
aktstna orant. Karrgrk geqmede bijtiin gegme CarPanr' iki bilegimi
olan diizgiin Seqme garPanr ile yaylnrk Seqme garPanlnln toPlamldlr'
487-ti,imtglntmslcaklllr[Alm.Gesorntstrohlungstemperotur(einesTem.peraturstrohlers)][Fr.templrotulederayonnementtoto,(d'unradioteurtherrnique)l [ing. totol radiotiantemperoture, full radiator temperoture]:
Kara cismin' soz konusu cisimle (bi"itiin) rgryrcrlr!rnrn aynr olduiu
srcaklr k.
488 - tlim rglylctlrk deleri (rsrl-rirr bir cismin) [Alm. Emissionsgrod,Gesom-
temjssionsyermogen(einesrerllper.oturstrohlers)]|Fr.pouvoir6missifto.tol d'un catps thermoroyonnont) [ing' totol emissivity of a thermol rodi-
::J"r,. t'. cismin rgryrcrlrIrnrn, aynr srcaklrktaki kara cismin tgryrctlr!tna
489 - ti.im yansrma garpanr (bir cismin) [Alm' (totoler)Reflexionsgrad
(eines Ktirpers)l [Fr. focteur(totol)de r|flexion (d'un corps)] [ing' (totol)
reflection foctor (ingiltere'de), (totol) reflectonce (Amerika'da)l: cismin
yayrnmalr ya da yayrnmastz, yansrttr!t tgtk aktstntn aldrir rgrk aktstna
orant' Karrgtk yanstmada bUtiin yansrma garPanr' iki bilegeni olan
di.izgijn yanslma garPanl ile yayrnrl< yanslma garPanlnln toplamrdlr'
490-tiimlerdalSaboyu[Alm.kompensotiyeWellenlingef|Fr'Longueurd'onde compl'nentoire] [ing. complernentory wovelength]: Renkli bir
7L
[49f-4931 tiimler rerhler
rfrga uytun oranda karrgtrnhnca, belirli renksiz rgrir veren tayfsalrgrnrmrn dalga boyu.
491 - tiimler renklcr [Alm. KornpensotionsForbe, kompensotive Farbel lFr.couleurs complfimentoiresl [ing. odditive com|lementory colours]: Uy-gun oranda karrgrmlarr bir belirli renksiz r;tk veren renkli lki rgrtrnrenkleri.
492 - tiirl0 renk 1- (algrsal anlamda) [Alm. bunte Forbel lFr. couleur
chromotique peryuel [lng. perceived chromatic colourl: Algrlanan, be-
lirli bir tiirij olan renk. 2- (ruhfiziksel anlamda) [Alm. bunte Forbvolenzl
fFr. couleur chromotique psychophysiquel [lng. psychophysicol chromoticcolourl: Tayfsal renk yoiunluiu srfrr olmayan, dolayrsryle, bir baskrn
dalgr boyu olan ruhfiziksel renk.
493 - t0rsiiz renk 1- (algrsal anlamda) [Alm. unbunte Forbel lFr. couleur
achromotique perguel [lng. perceived ochromotic colourl: Algrlanan,tiir 6iesinden yoksun renk. 2- (ruhfiziksel anlamda) [Alm. unbunte
Forbvolenz'l lFr, couleur ochromotique psychophysiquel [lng. psychophy-
sicol ochromotic colourl: Tayfsal renk yoiunluiu srfrr olan ruhfizikselrenk.
no ntIJ
494 - ufak dip [Alm. Miniotursockel] [Fr. culot minioture) llng. minioturecopl: Ufak boyutlu (E 14, E 10 vb.) lamba dibi.
495 - ufak lamba lAlm. Zwerglompel [Fr. lampe miniature] [ing. pygmy
lomp]: Boyu 30, ampul gapr 14 nrilimerreden az olan lamba.
496 - Ulbricht kiiresi bkz. lgrkiilgme kilresi.
497 - uyanlma silresi [Alm. Anregungsdauer] lFr. dur6,e d'excitotionl [ing.period of excitotion]: Uyarrlmrg bir atom ya da molek0ltjn, bu durumdakaldrir sUrenin en olasrlrl<lr deleri.
498 - uyma [Alm., Fr., ing. Adoptotion]: 1- Gcizi.in, gorme alanrnrn rgrkhhkya da renk kogullarrna alrgmasr. 2- Bu alrgmanrn sonunda vanlan durum.lgtklrlr!rn birkag cd /mz'den gok ya da bi.iyiikli.igi.in yiizde birindenaz olmasrna gore aydrnlria uyma (alrgma) ya da karanlrla uyma (alrqma)-
dan s<jz edilir. bkz. gOndiiz gtirmesi, tece giirmesi.499 - uyum [Alm. Akkornmodationl [Fr., ing. occommodation]: Belirli bir uzak-
lrktaki bir nesneye bakmak igin gozde (genellikle) kendiliiinden olandeiigme.
500 .- uzun telli lamba [Alm. Sofflrrenlompcf llampe d filoment rectilignel
[ing, tubulor line lomp): Borunun ekseni boyunca gerilmiS diiz telli,boru bigiminde akkor lamba.
501 - iigrenkglllik [Alm. TrichromosiellFr.trichromatisrne] [ing. trichromo-tisml: Krrmrzr, ye;il, mavi renklere duyarlt ijg ti.ir koninin de dijzgiili.ibir bigimde galrgrr olmasr durumu. bkz. giftrenkgillik, tekrenkgillik.
502 - iigrenksel bilelenler [Alm. FarbwerleJ [Fr. composontes ttichromoti-gues] [lng. tristimulus volues]: Belirli bir i.igrenksel dizgede, bilinenbir rgrtr yeniden bulmaya yar^yan iig tanrklrk (referans) uyarmasrnrn
nicel anlatrmlarr,Not: Bu bilegenler, soz konusu rgrlr rralayan crkesel bi.iyiikli.iiiintayfsal yoiunlutu ile dairtrm katsayrlartnt garptP, bu garprmlartn tayfgeniglitince integralini alarak elde edilebilir.
503 = iigrenksel birlmler [Alm. Forbvolenzeinheit] [Fr. unitds trichromati-quesl [lng. ttichrohotic units]: Uyartr biiyiikliiiiiniin, herhangi birrenk uyartrsrna uygulanabilen balrl birimleri. 6yle ki, bu birimle anla-
trlan her uyartr deferi, i.igrenksel iig bilegeninin toplamtna egit olur't0,l - 0grcnkrel dizge [Alm. trichromotisches System, Forbvalenz-System)
IFr. syst]rne trichromotique, systeme colorim|trigue) fing. tichromoticsystem, colorimetric systeml : Bir rengi, uygun bigimde segilmig iiC oleiinuyartrnrn toplamsal bilegimi yoluyle yeniden bulma olanaltnr satlayan
bi.itijn renk belirleme dizgeleri.t05 - iigrenksel koordinatlar [Alm. Forbwertonteile] [Fr. coordonndes tri-
chromotigues! [ing. chromoticity co-ordinotes]: Bir rgrirn, iiSrenksel iig
bilegeninden her birinin iig bilegenin toplamtna orant.
106 - iigrenksel renkteplik [Alm. bedingt-gleiche Farbenl [Fr. stimuli de
couleur m6torndrcs] [ing. metomeric colour stimoli]: Tayfsal dairlrglarr
ozdeg olmayan renklerde, iigrenksel bilegenlerin aynt olmastndangelen renkte$lik.
107 - Ugiincil giirmezlik [Alm., Fr. Tritonopie] [lng. tritonopio]: Mavi rengigormeme ile rralanan giftrenkgillik.
108 - iigiincll sapakhk [Alm., Fr. Tritonomaliel [lng. tritonomolous vislon]:Mavi renge duyarhlrn azhlr ile rralanan sapak i.igrenkgillik.
74
509 - vidall dip [Alm. 6ewindesockel, Edisonsockel, Sclrroubsockel] [Fr. cu-!/ot ri vis, culot Edison) [ing, screw cop, F-di:;on screw copJ: Duya, vidalargibi d6ndiirijlerek rukrlan dip.
/5
510-yalmurgegirmezrlrkltk[Alm.tropfwossergeschritzteleuchte][Fr.luminoire ltonche d lo pluiel [lng. roinproof fittingl: Yaf murun girmesine
kargr, y6netmeliline uygun koruyucuyle donatrlmrg rgrklrk'
511 - yalrm yayr lambasr [Alm. Beck-Bogenlompe (H'^l'-Lompe] [Fr' 'omped orc d flome] [lng. flame arc lornp]l Elektrotlan, bu lambayr bir "se-
ger t;tytcr" yaPma ya da lambantn rgrk etkinlilini yiikseltme amact ile
igine bagka maddeler de katllmr; olan, karbondan yaprlmrg, yijksek
yeiinlikli YaY lambasr.
512 - yalrmalmaz rgrkltk [Alm. explosionsgeschiitzte Leuchte] lFr.luminoireontideflogrontl [ing. flomeproof lighting fitting (ingiltere'de), explosion
proofluminoire(Amerika'da)]:Patlamatehlikesibulunanyerlerdekikullanrgla ilgili y6netmeliklere uygun, kapall yaprlrglr rgrklrk'
513 - yansrma [Alm. Reflexion (Rrlckwurf)] lFr. r6flexion'l [ing. reflection]:
Bir rgrnrmrn, igindeki tekrenkli rgrnlarrn frekanslarr deiigmeksizin' bir
yiizeyden geri donmesi. bkz. geri yanslma'
514 - yansrma farpanl bkz. tiim yanslma garPanl'
515 - yansrmada karalrk [Alm. Scwrirzung bei Reflexion] [Fr. densit€ optique
externel [ing. externol opticol density, reflection density]: Biitlin yanstma
carpantnrn tersinin ondalrk logaritmasl. bkz. i9 optik yogunluk'
Segme karalttt.
516 - yansrmayla gdz kamalmast [Alm. Reflexblendungl [Fr. dblouissement
por r|flexion) [ing. reflected glore]: Bakrlan, ya da bakrlana yakrn bir
yijzeyden, bir rgrk kaynalrnrn diizgiin yansrmayla gcizkama;ttrmast'
bkz. diizgiin yanslma' giiz kamagmasl.
517 - yansrmiilger [Alm. Reflektometer] [Fr. Rdflectomdtre] [ing' ref/ec'
tometerl: Yansrmayla ilgili biiyiikliikleri dlgmeye yarayan ay8rt.
?0
(iist ya da alt) y:ru kiirescl ala [5lB'527
518 - yansrpma [Alm. Mehrfochreflexion, lntereflexion] [Fr. rdflexions mut
uelles, interr€f/exionil [ing. inter-r*f/ection (ingiltere'de), interflexio'
(Amerika'da)]: lgr!rn, birkag yansrtrcr yizcy arastnda ar! arda yansrmasl
519 - yansrgma garPant [Alm. Interef/exionswirtr<ungsgrod] [Fr. focteur d
r6flexions mutuelles] [ing. inter-reflection rotio): Yansrgma sonucu
bir gevrenin bir yi.izeyine dolaylr olaral< ulagan rgrk (ya da erke) aktst
nrn, o gevrenin bir yiizeyine, ilkin, dolaystz olaral< dijSen akrya orant
520 - yansrtrct [Alm. Reflektor] [Fr. reflecteurT [ing. reflector]: Baglrcr
yansrma olayrndan yararlanarak, bir rgrk kayna!rnrn tgtk aktstntn uzay
sal dalrlrgrnr deiigtirmeye yarayan nesne.
521 - yansrttct lamba (rgrnrmlama lambasr) [Alm. Reflektorlompe(Stroh
teilompe! [Fr. lornpe d rlflecteur (tompe pour irrodiotion)l [ing. reflecto
lompl: AmpulijnUrr bigimi ve bir boli.imijniin metallenmesi (meta
kaplanmasr) ile, rgr!r belirli bir hacim agrst igine toplayan lamba.
522 - yansrtrcrlrk IFr. r|ftectivittl [ing. reflectivity]: Kalrnlrirntn daha 9o
artmastyle yansttma EarPanrnrn artrk deligmeyeceii kalrnlrkta mad
desel bir katrn btjtiin yansltma garPanl'
523 - yararlr akr [Alm. Nutzlichtstrorn] [Fr' flux utile.f [ing. utilized flux)Olgme yijzeyine dtigen rgtk akrsr.
524 - yart dolayll aydtnlatma [Alm. vorwiegend indirekte Beleuchtung] [Ft
6clairage serni-indirect] [ing. semi-indirect Iightingl: Aydrnlatrlacak d[iz
leme (stntrstz diigi.jniilen bir dtizlem), rgrk akrlarlnrn o/"10 ile /"40 ara
srnda bir orantnt doirudan yollayan rgrklrlclarla yaprlan aydrnlatma'
525 - yarr dolaysrz aydrnlatma [Alm. vorwiegend direkte Beleuchtung] [Fr
6clairage semi-direct] [ing. semi-drrect lightingl: Aydrnlatrlacak dijzlem
(srntrstz dtigiinijlen bir dijzlem), rgrk akrlartnrn 0/"60 ile /o90 arasrnd
bir orantnt doirudan yollayan rgrklrklarla yaprlan aydrnlatma.
526 - yarr diizgiin yansrma bkz. karlgtk yanslma
527 - (iist ya da alt) yarr kiiresel akr (bir noktasal kaynairn) [Alnoberer (unterer\ halbrdurt;;i:r;.'' {lrsmisphdrlscher) lichtstom einer Licht
guellel IFr, flux hdrnisph6rrgue superieur (inf6rieur) d'une sour<
ponctuellel [ing. upper (lowcr] hemisphericol flux from o point source[
Noktasal kaynaktan gegen yatay dljzlemin ijsti.ine ya da altrna yt
yrmlanan akr,
7',
152&5381 y&n saydatrr catm
Not: Alt ya da iist durumu her kez bellrtilmelidir'
528-yarrsaydamcam[Alm'leichttrijbeGlriser][Fr'verretranslucide|[ing. tronrlr.tnt gloss]: Hafif yayrnma yaPan ve bundan 6tlirii arkastn-
daki nesneleri segik olarak gostermeyen cam'
52i - yan raydam clsim [Alm. durchscheinender Kdrper] [Fr' corps tronslu-
cidel [lng. translucent body]: l9r!r baghca yayrnrk olarak geglren ve
bundan <itijrii arkasrndakl nesneleri segik olarak gostermeyen cisim'
530 - yarr saydam yaytct siperlik (ekran) [Alm' Streuscheibe' Streu'
schirrnl lFr.6cron diffusont tronslucidel [ing' diffusing screen]: Genig
biryozeyedalrtarakrgrklrlrlrazaltmakiizerebirlgrklrirnlambalarrntorten, yart saydam maddeden, biiyiik y0zeyli slperlik'
5!1 - yarr yayrnrk yanslme bkz. kanglk yanslma'
532 - yay ayarlayrctst [Alm' Houptstrom- (Nebenschluss*) (Differentio'-) Re-
geiwerkl [Fr.rdguloreur sdrie, (r6guloteur shunt), (rdguloteur diff{rentiel))
1ing. t.ii.t (shunQ (differential) otc regulotorlt Srra ballanmrg elektro-
manyetik dijzenlerle yay ayarrnr sallayan aygtt'
533 - yay lambasr [Alm. Eogenlompe] [Fr' lampe d orc (arc dlectrigue)]
1in!. orclomp (electric orc)l: l9r!r, bir elektrik y^'ltya da elektrotlarla
elde edilen lamba.
53.1 - yayrct [Alm. Lichtstreuender Kdrper] [Fr' diffuseur] [lng' diffuser]:
Baglrca yayrnma olayrndan yararlanarak, bir kaynairn tglk akrstntn
uzaysal dalrhgrnl deiigtirmeye yarayan nesne'
135 - yayrct rgrklrk [Alm. Breitstrohler] [Fr. luminaire extensif (d rApartition
extensive)l [ing. wide angle lighting f'ttingl: lgrir genig bir oylum agt-
sr igine YollaYan rgrklrk.
536 - yayrm [Alm., Fr., lng. Emission]: Maddenln l$ryan erke vermesi olayr'
3!7 - yayrntk aydtnlatma [Alm. gestreute (diffuse) Eeleuchtung] [Fr' 6c-
ioiroee diffus|l [ing. diffused lighting): Bir nesne ya da gah;ma dijzlemi
ijzerinebaskrnbirdolrultusuolmayanbirrgrlrndiigmesiyleeldeedi.len aydrnlatma. bkz. do!rultulu aydtnlatma'
l!8 - yayrnrk t€tmc [Alm. gestreute (diffuse) Durchlossung (Tronsmission)]
[Fr. ronsmiss ion diffuseJ [ing' diffuse tronsmission]: l9r!rn' normal
olgekte, krrrlma yasalarlnln drgtnda, pek 9ok doirultuya dattlarak
gegmesi.
?B
yeiinlik dalrh; egrisi [539-54$]
539 - yayrnrk gegme garpanr [Alm. 6rod der gestreuten (diffusen) Durctulcss-
ung) lFr. focteur de tronsmission diffuse] [ing. diffuse tronsmission
foctor lingiltere'de), diffuse tronsmittonce (Ameri ka'da)l : Yayr nr k geg-
meyle (dijzgijn gcgrneden bagka yollarla) gegercl< bljtiin doirultulrrayayrnan rgrk akrsrnrn gclcn bt.itiin rSrk irkrsrna oranr.
540 " yayrntk yansrma [Alnr. l]c:rrr'trte (diffusu) Ref/cxion)] lFr, r6flaxian di{-
fuse] [ing. dif'fuse rcftectiorr.l : lgirrdc, olalan olgekcc, di.jzgijn yansrmanln
bulunmadrir bir yansrmayla rgrirn yayrnmasr.
541 - yaytntk yansrma garpanr [Alm. Grod der zers.reuten Ref/exion] [Fr.focteur de rlftexion diffuse) [ing. dlffuse reflection foctor (ingiltere'de),diffuse reflectonce (Amerika'da)l Yayrntk yansrmayla (di.izgi.jn yan-srmadan bagka yollarla) yansryarak biitiin doirultulara yayrnan rgrk
akrstnrn, gelen bijtiin r$rl( iii{rs,na oranr.
542 - yaynlayrcr madde [Alm. Emissionsoxydf [Fr. motidre 6mlssive] [ing.emissive moteriolj; Elektron yayrnrnr kolaylagtrrnrak iizere, metaldenbir elektrot iizerine koyulmug ol<sit karrgrmr.
543 - yayrnma [Alm. Streuung] [Fr., ing Crfflrrsion]: Do!rultulu bir rgrnrmrn
bir ortamdan gegerek ya da bir yiizeyden yansryarak uzaysal dalrlr-grnrn deiigmesi ye birgol( doirulculara yayrlmasr.
544 - yayrnma garpanr (il<incil bir kaynairn) [Alm. Streuvermogen (ei-nes lichtstreucnden Kb.pers)] [Fr. focteur de diffusion (d'une source se-
condaire)f [ing. diffusion fouor (of o secandory source)]: ikincil kaynak,yi.jzeyine dik bir bigimde gclen rSrkla aydrnlatrldrirnda, yi.jzeye dik do!-rultuyla 20 ve 70 derecelik agrlar yapan doirultularda olgijlen rgrklrlrk-lann aritmetik ortalamasrnrn, yl.izeye dik doirultuyla 5 derecelik agr
yapan doirultuda olgiilen rgrklrlr!a oranr.
545 - yayrnma giistergesi [Alm. Streuindikatrix] lFr. indicotrice de diffus-ionl [ing. indicatrix of diffusion]: Balrl rgrk yelinli!ini ya da balrl rprk-
lrlrir gosteren vektorleri, ikincil bir kaynairn bir yijzey pargacrirn-dan ya da bir yarr saydam oylum pargacrirndan baglayrp, bi.jtijn do!-rultulara tagryarak elde edilen yi.izey. Bu terim, soz konusu pargaoiadik bir diizlemde aynr bigimde elde edilmig bir eiriyi de anlatrr.
546 - yeginlik datrlrg elrisi [Alm. Lichtstrjrkeyerteilungskurve (einer Lompe
oder Leuchte)] [Fr. courbe photomettique, coutbe de t6,partition de I'in-tensitCl [ing. curve of intensity distrlbution]l lgrk kaynalrndan gegen
79
[547-5s51 yclinlik datrhg yiizeyi
bir diizlem iginde rgrk yefinliiini, verilmig bir doirultuyla yelinlikvektoriinijn yaPtrlr agr foksiyonunda t6steren, genelikie kutupsal(polar) elri.
547 - yetinlik datrlrg yiizeyi [Alm. ticfttstdrkeyerteilungskdrper (lichtver-teilungsfloche)l [Fr. surfoce de r'portition d'intensit6] [ing. surfoce ofintensity distributionl: Baglangrg noktalarr aynr, biiyiikli.ikleri rgrk
kayna!tnrn aynr dofrultudaki yeiinlitiyle orantrh olan vekt6rterlnuglartntn geometrik Yeri.
548 - yer indlsi [Alm. Roum-lndex) [Fr. indice du locol (indice de forme)][ing. room index]: Kullanma garpanlnrn belirlenmesinde oylum boyut-lartnt hesaba krtmaya yarayan sayl ya da harf.
549 - yutma (yutulma) [Alm., Fr., ing. Absorption]: lgrnrm erkesinin, mad-de ile ara etki sonucu, bagka bir cins er(sys dciniigmesi.
550 - yutma farPanr [Alm' Absorptionsgrod (fri;her: Absorption)] lFr. foc-teur d'obsorptionl [ing. obsorption foctor (ingiltere'de), obsorptonce
(Amerika'da)l: Cismin yuttugu tgtk akrstnln aldlir rgrk akrsrna oranr.
551 - yutma (yutulma) katsaylsr [Alm. Extiatllionsmodul] [Fr. coefficlentd'obsorptionl [lng extinction coefficient, obsotption cofficient]: Birortamrn sonsuz ince bir katrntn if yutma garpantntn, bu katrnkalr nlrtrna boliimi.i.
552 * yutuculuk [Fr. obsorptivitd] [lng. obsorpl;vity]: Bir ortamrn, bu or-ramrn srnrrlarrnln hi6 bir etkisi olmamak kogulu ile, birim kahnlrlrnrnig yutma garPanl.
553 - yiiksek basrnglr crvc buharlr lamba [Alm. Quecks ilberhochdruck-
lompel [Fr. tompe d (vopeur de\ me.rcure' d houte pression] [ing. Itighpressure mercury (vopour) lcmpl: lginde, galrgma srrasrnda yaklattkolarak bir atmosfer bastng olan, fliiorrgtl maddeyle kaplanmrp (bazenda kaplanmamrg) crva buharlr lamba'
554 - yOksek yelinlikll ktim0r yayl lambasr [Alm. Hochstrorn-Kohlebo-genlampe (Flomrnen-Bogenlompe)J [Fr. orq d chorbon d, 6oute intensit6]
[ing. high intensity corbonorcl. Yay alevlnin rgrk yaytmtna katkrsr ola-cak bigimde 6zellikle yiiksek akrm giicOyle gah;an komi.irl0 yay lam-basr.
555 - yOzeyi bigimll cam [Alm. Ornomentglss (Profilglos)] fFr. verre fog-onn6l [ing. figured gloss]: Yiizeyi bigimli ya da dijzensiz camlar iginkullanrlan genel terim.
80
A!.MANCA, DiZiN
Aabsolute Wahrnehmungsschwelle 21 6
Absorption 549
Absorptionsgrad 550Achromatopsie 475Adaptation 498additive Farbmischung 385
aequivalente Leuchtdichte 166Akkommodation 499
Allgemeinbeleuchtung 157
anomale Trichromasie 413
Anregung 149
Anregunsdauer 497
Anschlusslamp e 223Anstrahlung 238
Arbeitsplatzbeleuchtung 58Armaturenbrettlampe 448asymmetrische Leuchte 36
Auffangschirm 224Auge 176
B
BaionettsockelBeck-Bogenlampebedingt-gleiche FarbenBeleuchtungBeleuchtung durch gerichtetes
443
501
506
19
Licht 94
Beleuchtungsmesser 27
BeleuchtungsstArke 24
Beleuchtungs-Wirkungsgrad 312Belichtung 18
Bestrahlung 248, 250
Bestrah I u ngsstarkeBeclicbswirkungsgrad (einer
Leu chte)Beugung
bezogene Farbe
BezugsfliicheBi ldvergr6sseru ngslam pe
BlendungBlicl<feld
blindmachende BlendungBlitzlampeBlitzroh reBodenkontaktBogen-EntladungBogenlampeBrechu ng
Brechu ngszahl
EreitstrahlerBren n dau erpriifu ng
Bren nspannungbunte Farbe
bunte Farbvalenz
cCandelaCandela pro QuadratmeterChemilumineszenzCl E-Farbmasssystem 1 931
DDim merungssehenDauerbrand bogenlampeDeckenleuchteDefinitionsvalenze n
251
211
29932
350
63
17837
310
70
118
92
199533
297
298158
444271
492
492
275276304
65
7
277
4s7
100
81
Del<adische ExtinktionDekadischc AbsorPtionsmass
DensitometerDeuteranomalieDeuteranopieDiabaticDiagramm gleicher LichtstirlceDichromasieDlchteDlchtu ngsd raht
Differential regelwerk
Dlffraktiondiffuse Beleuchtung
diffuse Durchlassung
dlffuse Reflexion
rllffuse Transmission
dlrekte Beleuchtung
dlrekte Blendung
DispersionDochtkohle0oppclwcndelDoppclwcndellam Pc
L)unkell<rm merlam Pe
Durchlassgrad (eines KorPers)
Durchlassu ng
durchlaufende Wendel
durchscheinender KorPer
durchsichtiger KorPer
Ourchsichtigkeitsgrad
E
€dltonsockelElnfachwendel$lnfachwendellamPeEloktrolu mineszenz
r,trtolllierter Kolben
I rrtlrsion
t rrtlrsionsgradI rrrlrslonsoxYd
F rrr lrsions-PhotozelleI rrrpflndung
ill
259 Empfindungsgeschwindigkeit 105
259 Energiefluss 244
280 energiegleiches SPektrum 129
264 Energieniveau 120
263 EntkeimungslamPe 330
551 EntladungslamPe 55
128 explosionsgeschijtzte Leuchte 512
77 Extinktionsmodul 55'l
156 F64
532 Fangstoff 1 3
Zg9 Farbabgleich 372
537 Farbart 400
Slg Farbatlas 367
S4O Farbdreieck 369
Slo Farbe 366
97 FarbemPfindung 11
99 Farbenfehlsichtiglccit 374
175 Farbenkarte 367
162 Farbenraum 38'1
76 Farbensehen 373
ZS Farbensinnstorungcn 374
ZSI Farbfilter 420
486 Farbgleichung 368
155 farbiger KorPer 387
296 Farbklima 229
iZS Farbkorper 375
417 Farb-Korrekturfaktor 37"1
25g Farbmessger:it 170' 390
f4rbmesstechnischer Normal'beobachter CIE '1931
509 Farbmessung
474 farbmetrische Verzerrung
473 Farbreiz
117 Farbreizfunktion119 Farbstimmung
536 Farbtafel488 FarbtemPeratur542 Farbton214 farbtongleiche Wellenliinge
104 Farbstimmung
66
391
370
383
382
399
369
378
38041
399
Farbvalcnz J81, t0)Farbv:.rlcnzci,thcit 503
Farbviricnr*Systcnr 504
Farbverschicbung 377
Farbverzcrrun E 377
Farbwandlung 317
Farbwerte 502
Farbwertantcile 505
Farbwiedcr'gibe 396
Fassung 1 03
Feuchtraumfassung 334
Filter 146
fldchenformiger Leuchtl<olpcr 11'2
Flac l<e rn 107
Flamnrcnbogenlampc 554
i:lanschsockcl 132Flimmern 196Flimnrcrphotomctcr 300
Fluoreszcnz 1 l3Fluorcszcrrzllmpc 139
Fluorcszcnzrohrc 1 39
Flucliclrt*lJcluuclrturrg 2Jg
Flutliclrtschcinwcrfer 208
fovea ccntralis 3
freie Farbc 357
Fremdleuchrer 2o5
Frequenz 144Fijhrungsstift 93
G
GasentladungGasentladungslampegasgefiillte Lampegelber Flecl<
gemischte Durchlassunggemisclrcc Rcflcxiongemisclrtc Tlansmissiongeradlinigcr Leuchrdrahtgerichtete Durchlassu nggerichretc Rcflexiongerichcctc Tlansmissiorr
G*samtemissiolrsve rrnogen 488
Gcsamtstrahlungste mpcratu r 487
Gesichtsfcld 165
gestreckter Leuch'.sJraht 301
gestreutc Beleuchtung 537
gcstreutc Durchl;issung 538
gestreute Reflexion 540
gestreute Transmission 538
Gecrer 13
Gewirrdesocl<el 509
Glanzmesser 359
glacrer Leuchtdraht 301
gleiclrfarbig 404gleichfarbige (isoch rome) Farb-
reiz 404glciclrfornrige Brli--i',":hturtg 284glcichfornrige punl<r.rrtigc Strah-
lung:quelle 127
Glcichheitsphotonrcter 131
Cleichmis:igl<cit 26
Glcichm:issiglccitsgrrd 26(-,iulri:!{rnt!rdung 241
Glirrrrncrscheibe 147
Glirrrrrrlarnpe ?.40
Gliihelcktrode ,t27
Glijtil<athodenlampe 428
Gliihlanrpe 4
Gliihstarrlampe 426
Goli:rtir-Socl<el 161
Grad der diffusen Durchlassung 539
Grad der gerichteten Durchlass-
ung 109
Grad der gerichtcten Reflexion 111
Grad der testreutcn Durchlassung53gGrad der zerstreuten Reflexion 541
Grau absorbiererrdcr Korper 424Grau streuerrder Korper 423
grauer Korpergrauer StrahlerG raufilterG rau lceil
179
179424180
83
150'151
148414
285
287
285
301
108
110
108
GraustufenkeilGrautreppe
HH.-1.-LampeHalterHalterh dckchenHaltrciseHandleuchteHartglaskolbenHauptelektrodenHauptreiheHauptstrom-RegelwerkHelium-Lampe (-R6hre)HelligkeitHelligkeit einer KrirperfarbeHemeralopieHeterochromH im melslichtfaktorHi m melslichtg u otientHochstrom-Kohlebogenlampe
Iimpriignlerte Kohleindirekte Beleuchrungindirekte Blendung
lnfeldblendunglnfrarot-LampeI nfrarot-Strahlerlnfrarote Strahlunginnenmattierter Kolbeninnenopalisierte Lampe
innere Schwirzungi ntegrierendes PhotometerlnterferenzlnterflexionI nterflexionswi rku ngsgrad
lsocandela-Diagram mlsochrom
Kkalte Elektrodek iltefeste Leuchtstofflampe
B4
KaltkathodenlampeKaltstartlampeKathodenfallKinolampeKlarglaskolbenKlelnstufenverfahrenKleinspannungsbeleuchtung
KohlefadenlampeKohlens iurelampe (-Riihre)KolbenKompensationsfarbekompensative Farbe
kompensative Wellenl iingeKomplementdrfarbeKontaktplitchenKontrastKontrastempfindlich keitKontrastphotometerKrater
4040
436434294431
41639
78
308
335
12
491
491
490
491
92
290
133
131
311
511,{80
274186
116425
15
14
534
335
358
1
153
405
163
163
554 Kurve der relativen spektralenVerteilung einer photomet-rischen Grrisse 33
072 Kurve der relativen spektralen
:: Verteilung einer Srrahlungs-
'e cr6sse 33
-:: Kurve'der spektralen Verteilung
1: einer Strahlungsgrrisse 461303
302 Kurve gleicher Beleuchtungs-
OS9 sterke 126
261 Kurve gleicher Lichtstirke 130
259325 L160 Lambertfliche 450518 Lampe 31 3
519 Lampenfuss 315128 Lampengestell 3'14404 Lebensdauerpri.ifung 444
leicht triibe Gliiser 528
435 Leuchtdichtemesser 217433 Leuchte 21O
LcuchtcnglockeLeuchtenschaleLeuchtenschirmLeuchtenwi rku ngsgradLeuchtd ichteLeuchtd rahtLeuchtk6rperLeucLrsroffLeuchrstofflam pe
Lu nr i n esze nz
LuminophorLuxLuxmeterLuxsekunde
Mmacula luteaMattglas
28972
Jlo
211
2't3479
209
235139
239
235
32227
320
414
60Leuchtstoff lampe (Fluoreszenzlam-
pe) fijr srarrerlosen Bet-rieb 69
Leuchcstoffrcihre 1 39Licht 144,190Lichtausbeute 192Lichtbogen 199Lichteinheic 222lichtelektrische Zelle 204lichtelekrischer Empfiinger 204lichcelektrisches Photonrcrer 205Lichtmenge j 95Lichtreiz $7Lichtstirke 2OO
Li chtst drkevertei I u ngsko rper 547Lichtstarkeverteilungskurve 546lichstreuender Korper 534Lichtstreuungskcirper S34Lichtstrom 191Lichtstrom-Messer 325Lichttechnik 23lichtundurchlissiger Kcirper 41gLlchtverteilungsflache 547Llchtwurflampe 356, J6ZLichtwurflampe K 431linienformigerLeuchtk6rper 106Luftschutzlampe ZgzLuftschutzleuchre 1 1 3Lumen 321Lumen pro Quadratmeter 322Lumensekunde 324Lumenstunde 323
matcierte Lampe 61
Mehrfachreflexion 518mesopisches Sehen 7Messebene 270Messfliiche 350Messvalenzen 353
Metalldampflampe 327
Metalldrahtlampe 328Miniatursockel 494Mischlichtlampc 286Mischstrahlung 288Mittelpunktsfarbart 491
Mittelpunktsvalenz 481
mittelrriibe Gl:iser 344mittlere horizontale Lichtst iirke 348mittlere riiumliche Lichtstiirke 347monochroma[ische Strahlun g 476Moorelicht 331
NNachtblindheitNachtsehenNatriumdampflampeNatriumlampeNebenschlussregelwerk
Neon-Lampe (-R6hre)
153
15243?.
432
532
335Netzhaut 2Netzhautgrubo 3
neutral absorieronder Kcirper 424neutral streuender Kcirper 423nicht selektiv absorbierender Kor-
per 424
B5
nicht selchtiv streuender Korp-er
nicht seli:ktiver StrahlerNirNormfarbwertante ileNormlichtartenN or ms p e l<t ralwerteN ormvale nzsystem
NorbeleuchtungNutzebeneNutzlichtstrom
ooberer halbriiumlicher Lichts-
tromobiektive Photometrieohiektivcs PhotomctcrOpallampcoptische Dichteoptischer Nutzeffckt eincr Strah-
lungoptischer Wirkungsgrad (einer
Leuchte)
Ornamentglas
P
Pendel leuchtePeriodePeriodendauerPhosphoreszenzPhoto-Aufnahme LampePhotoelemenrPhotozelle
Photolu m ineszenz
PhotometerPhotometerbankPhotometerkopfPhotometriephotometrisches Strahlungsae-
qu ivalentphotomerrisches (farbmesstech-
nisches) Umfeld
B6
PhotonPhotovervielfacherPhotowiderstandPhotozelle 204,physikalische Photometriephysikalisches Photometerphysiologische BlendungPlanckscher StrahlerPlancksches GesetzPlatzbeleuchtu ng
Prefocus-LampePrefocus-SockelPrim iirlichtquellePri m irnormalPrim iirvalenzenProf ilglasProjektlonslam pe
ProtanomalieProtanopiepsychologische BlcndungPumprohrPumpstengelpu nktartige StrahlungsquellePunkthellePunktlichtlampePupillePurkin je Ph iinomenPurpurgeradePu rpu rlinie
IQueksilberdampf lampe
Quecksilberhochd rucklam pe
Quecksi lberhochstd rucklampe
QuecksilberniederdrucklampeQuetschung
RRasterRaum-lndexRau mwirkungsgradRayleigh-Streu ung
Sdttigu ng
S ch c inwe rfe rSci r:r3strahIerSch rau bsocl<el
Sch utzg i tte rSch utzgl as
schwarzc Tempcrrt,,rrschwarzer Korpcrschwarzer StrahlcrSchw irzu n g
Schwarzung bei RcflcxiorrSchwi ngu ngsdauer
Sehen
Sehorgan
Sehschiir"ie
423
179
272505
456
67
65
6
270
523
227
203
206234136
336
137
27936'l
58
341
355
50
22253
5s5
35649
4B
408
56
55
338
339
340
177
363
364364
68
553
79
I429
90
548
3't2365
Rcflclctorrrcte r 517 Sckundiir-Emissions Photozellc 266
Rcflel<tor 520 Sckurrd'irlichtquelle 265
Reflcl<torlamp e 5'22 Selbstleuchter 50
Reflexblendung 51 6 Sclektivstrahler 419
Reflexion 513 selektiv streuender Korper 421
- ^: Scrienlampe 430Ref*ktion 297 sicherheitsbeleuclrrung 6Reinabsorptionsgrad ?60 sic6rbare Strahlung 173Reinl<ohlen-Bogenlanr;;e 309 sichtbares Speks.algebier 175
Reintransnrissionsgrad 258 Signallampe 268
Reintransmissionsmodul 154 Sk:rlenlampe 448
Reizart eincs Farbreizes 400 Soclcel 91
Renrissionsgrad 21 5 Soffittenlampe 500
Resonarrzlir.iic 406 spel<trale Dichte einer photome-
Retortenl<ohle 411 trischen Grosse 471
rlr;, orrtcxio' r5./ torutil':3't'ttc cincr strahlunSs- ,,l
rolrrcnfulrtrige Errtlirduttgsllrrr;,e 54 up.l.r,:,,!" Farbdiclrte 469
rotltionssyrnutctrischl Licltr,vcr' spektralc Vertcilung 33,461tcilung ?01 spc!<tr'.,ler Absorprionsgrad 472
Rousscru-Diagrirnrrn 407 spe!<traler Durchlassgrad 463
Riickwurf 51 3 spel<traler Emissiortsgrad 466
Russell-Winl<el 410 spcl<traler tarbanteil 468
spe!<traler Hellcmpf ind lichkeics-
S grad 31
spol<tralr:r Hellenrpfindlichlceits-grad fijr dcn individuellcnBeobachtcr 31
spel<traler Hellcnrpfindlichlceits-grad filr Nachtsehen
spei<rr.:i :. ilellempfindlichlceits-grad fi.ir Tagcssehen
spcl<craler Hetlempfindlichkeits-grad eines individuellen Be-
obachtersspcl<traler Leuchtd ichtearrteil
spel<traler Reflexiorrsgrad
spektraler Remissionsgrad
S pe ktralfarbe nzug
Spektrallampe
577
136
336
343
156
345
211
555
415
88
88'|40142228206230
218221
226219
192
74
99
:):;J
115
509
307
306
'tl i)
279
279
i56
BB
'161
168
167
31
31
31
469
470
464
477
460
ot
pektrall i niepektral maskenverfah renpektralphotorneter,pektralwerteipektrumi perrschichtzelle.pezif ische Ausstrahlu ng
;pezifische Lichtausstrahlung;pritzwassergeschiitzte Leuchte
itiibchenitaf f el bl e n d e nverfah re n
itandardlampeStanderleuchte5tar[erStartvorrichtu ng
Stefan-Boltzmanhsches GesetzStehlampeStickstoff-Lampe (-Rohre)stossfeste Lampe
Strahld ichteStrahlerStrahlerlampeStrahlstirkeStrahlungScrahlu ngsausbeute
StrahlungsflussStrahlu ngsfunktionStrahlungsmengeStrahlu ngsmessung
Streuind i katrixStreuscheibeStreuschirmStreuungStreuverm6genstroboskopischer EffektStromzufiihrungsubiektive Photometriesubjektives Photom meterSwansockel
symmetrische LeuchteTageslicht-Quotient
BB
4s9 T
i.i rageslichtlampeI acessenen
81 Tal"botsches Gesetz'158 Temoeraturstrahler
?12 T.rp"."trrrtrahlung256 Tiefstrahler2\ Tieftemperaturlampe442 Tischleuchte
467 ' ..:.KOrOerst
222 (totaler) Transmissionsgrad17: :t ransmtsston45 Trlbolumlneszenz
42I nchromasle
o1? trichromatisches. System17
I ntanomalre3t5
I rltanoDle272 t.oof*"".r".ouschi.itzte Leuchte254 - .1.
I ruDglas255
521 u247 Ulbrichtsche Kugel
242 ultrarote Strahlung
246 Ultraviolett-Lampe
244 ultraviolette Strahlung
34 Ultraviolett-Strahler
Z4S Umfeld
253 Umfeldblendung
545 unbedingt-glelcheFarben
S30 unbezogene Farbe
530 unbunt(/,r unbunte Farbe
unbunte Farbvalenz5! unsymmetrische Lichtverteilung440 unterbrocheneWendel267 unterer halbriiumlicher Licht-171 strom170' Unterschiedsempfindlichkeit+43 Unterschiedsempfindungsgesch-35 wlndigkeit
183 Unterschiedsschwelle
184
185
449
188
189
85
433
326
489
486155
445
501
s04508
507
510
342
220
302
333
332
333
7496
4'12
357401493493202295
527
133
291214
UU berfangglasUbergangsschen
VVakuumlampeVektorraum der Farben
VergleichsfeldVergleichslampe
Ve rm ind eru ngsfaktorverspiegelte Lampeverspiegelter Kolbenversch iedenfarbigverschiedcnfarbige (hetero-
chrome) FarbreizeVerschmelzungsfreq uenz
Schei n-
vollkommen srreuender Korper 450vollkommene Strcuung 455Vorschaltgeriit 101
vorwiegend dircl<re Beleucht-ung 525
vorwiegend indirekte Beleucht-un8 524
wWahrnehmung 9
Wahrnehmungsgeschwindigkeit 10
2787
s7
384
354
86
87
29
28
405
405't72
236378
203
171
169
170
102
188
426
44'l
456
82
83
206
484
485
30s
84
269
43
44
288
Verstdrkungszahl eincswerfers
Verteil u ngstem peraturVervielfacher-Photozellevisuelle Photometrievisueller Nutzeffektvisuelles Photometervollkommendiffuse Durchlass-
ung 453
vollkommen diffuse Reflexion 454
vollkommen testreure Reflexion 454vollkommen gestreute Transmis,
WandleuchteW irmestrahlerWarmstartlampewasserdichte Leuchteweisses LichtWcllenl:ingeWelligkeitWicicrstandszellcWolframbandlam pe
Wolfrim-Bogenlampe
zZapfenZickzackwendelZugleuchteZiindelektrodeZijndspannungzusammengesetzre Strahlung
sion 453 zweiseirig gesockelte Soffitten-vollkommen matte Flriche 450 lampe 262vollkommen matrweisse Fliiche 452 Zwerglampe 4gs
B9
Aabat-jou rabsorbant neutreabsorptionabsorptivit6accommodationachromatiqueach romatopsieacuit6 visuelleadaptation colordeadaptatiolr
ambiance lumineusearnplitr.rde de fluctuationanrpouleAmpoule claireampoule imaill6eampoule m6tallis6eampole satin6eampoule en verre durangle de Russel
anomalies de la visioncou I eu rs
appareil auxiliairea ppliq u e
atc
arc i charbonatlas des couleurs
B
baladeuse
banc photomdtriqueb.ltonnetsboudinage continu
90
116 use
221 coin photom6trique437 colorimCtre296 colorim6trie
FRANSTZCA OiZitr
boudinage discontinu 295
316 brillance (subiectivc) 358
424 c549 candela 275552 candela par mitre carr6 276499 cicitc scotopigue 153401 cellule I couche d'arr6t 228475 cellule(photo6missive) multip-167 licatrice 203399 cellule photoconductive 206498 cellule photoconductrice 206229 cellule photodlectrique 20483 cellule photo6lectrique i. €mis-12 sion secondaire 266
403 cellule photo6missive 274119 charbon homogdne 41128 charbon ir mdche 16259 charbon min6ralis6 329
425 champ p6riph6rique 74410 champ du regard 37
des champ visuel '165
374 chimiluminescence 304
101 chromaticit6 400
102 chromie 389
198 chute cathodique 294
554 clart6, leucie 1
167 coefficient d'absorption 551
coefficient de distribution 67,81
coefficient d'efficacit6 lumine-192180
170391
composantes triclrrornatiqucs 502
composantes trichr<.iiri",riq ucs spec-trales CIE 67
c6nes 305
contrusre 290coordonn6es trichromatiqucs 505
corps colori 387
colps gris 179corps lurnirrcux i.09
corps noir 2i9corps opaque 418
corps thermr:riyonnant 1 88
corps trl;rslucidc 529
corps transparent 417
couleur 365
couleur aclrronretique pi:rqLrr: !,93
couleur aclrronracique psycho-
physiquc 493
coulcur chromatiquc pergue 412
couleur chrornatiquc psycho-plry;iquc 4r)-
couieur perque 11
couleur psychophysique 409
couleurs conrpldmentaires 491
coulcur non isolic (pcrquc) 32
coupe 72
courbe isophote d'6clairemror 126courbe isophote d'intensit6 lurni"
flcilse
cour bc plrotomitriquc130
546
courbc de rdpartitiorl de I'intcn-sici 546
cotir'!tr-' dc riplr"trciur) SpCCtt'il,:rclative d'une grandeur 6-n crg dtiq u e
courbc dc ripartiiion spect-ralc d'unc gr:rndeur pho-tomdrriquc 33
courbe rle rdparticion specrraled'urre grandeur 6nergi-tique 461
courbe d'un stirnr.rlus de
eufcrat dre
crochetcu lotculot ir ailettcsculot i baionnctteculot Edisonculot Goliathculot miniatureculoc i. prdcentrageculot i vis
cou l-
382
311
274
91
132
443
509
161
494
355
sc9
D
d6charge en (r6girne d') arc(dans un gaz) 199
ddcirarge 6lcctriclue dans les gaz 150
dccharge en lueur 241
duuliarge lumincscentc 241
dfflecteur 1,17
densit6 optique 1 56
di:nsit6 optiquc externe 515
dcnsic6 optiquc interne 529
dcnsit6 spectral': C'une gran-duur 6no'gicique 47'l
<Jensici spectralc d'unc grandcurphotom6triclu e 471
dcnsitorrrrltre 280
dcutir.irromalie 264<lcut6rarropic 263
di;rgranrrre chr,-rn,atique 369
r.,,rIr*r,iinc isoc;;rdela 128rll,r;rarnrlrc de Rousscau 4A7
dicirror:r.itlsm t: 77
Cilfracticn 299
diffuseur 534
diffuscur neutrc 423
diffuscur non-silcctif 423
diffuseur orthotrr:p!: ,450
diffuseur parfait 452diffuseur s6lectif 421
33
()r
diffusiondiffusion parfaitediffusion de Rayleighdispersion
dispositif d'amorgagedistorsion chromatiquedistorsion colorim6triquedistorsion par adaptation
chromatlque 470distorsion totale de la couleur 471domaine (spectral du rayonne-
menr)douilledouille Atanchedur6e d'excitationdyschromatopsle
Eeblouissement 178eblouissement aveuglant 310eblouissement direct 98eblouissement inconfortable 408eblouissement indirect 96
eblouissementperturbateur 137eblouissement par r€flexion 516eclairage 19eclairage A basse tension 79eclairage diffusd 537eclairage direct 97eclairage dirig6 94eclairage g6n6ral '|'57
eclairage indirect 95eclairage localis6 58eclalrage mixte 284eclairage par projection 238eclairage de sdcurit€ 6eclairage de secours 6eclairage semi-indirect 524eclairage seml-direct 525eclairagisme 23eclairement (en un point d'une
surface) 24
92
eclalrement €nerg€tique (enpoint d'une surface)
eclairement lumineuxeclat apparentecran diffusant translucideecran-paralumeeffet stroboscopiqueefficacitd lumineuse (d'un
ralonnemenr)efficacltd lumineuse relative
(d'un rayonnement complexe)169
efficacit6 lumineuse relative 3't
efficacit6 optique d'un rayonne-menr 345
€galisation de couleurelectrode d'amorEageelectrode chaudeelectrode froideelectrode principaleelectrolu m lnesce nce
emission
37243
427
435
15
117
536
emittance 6nerg6tique (en unpoint d'une surface) 256
emittance lumineuse (en unpoint d'une surface) 232
entr6e de courant 267eguation de couleurs 368ertor 93
espace chromatique 384essai de durde 444etalon photom6trique seconda-
lre 225etalon photom6trlque de trav-
ail 223etalon secondaire de lumiEre 225etalon primaire 222exitance €nergdtigue 256
excitation 149
exposition 6nerg6tique 250
exposltion lumineuse 't8
543
455
365
8042
377
465
un
251
024339
530
90
440
192
175103334497374
F
facteur d'absorption 550
facteur d'absorption interne 260
facteur de ciel 163
facteur de conversion d'un pho-
tomdtre 371
facteur de correction d'un pho-
tomAtre physiquc 371
facteur de ddpreciation 87
facteur de diffusion (d'une sour-
filament 479
filament droit 301
filament i double boudinage 76
tilament bispirald 76
filament en festons *4I ilament plan 112filament rectiligne 106
filament i simple boudinage 474filament spirald 474filtre 446
filtre neutre, ou gris 474filtre neutre ir transnrission dclrc-
lonn6e 40
filtre sdlectif 420fluorescence 138
flux dnerg€tique 244flux h6misph6rique sup6rieur
(ou infdrieur) 527
t;rrx lumineux 191
flux utile 523
fovea 3
fr6quence 144friiirence de fusion 172
G
ce secondaire)facteur d'efficacitdfacteur de lumidre du jourfacteur de luminancefacteur de maintenancefacteur de riultiplication d'un
p roj ecte u rfactcur dc purctd d'cxcitationfacteur de puret6 colorinrct-
riq ue
544
211
183
21587
23646il
facteur (total) de rdflexion (d'uncorps)
facteur de rdflexion diffuse
facteur de r6flexions mutuell-es
facteur de rdflexion r€gulidrefacteu r spectral d'absorptionfacteur spectral de luminancefacteur spectral dc r€flexioniacteur spectral de transmissi-
onfacteur (total) de transmission
(d'un corps)facteur de transmission diffusefacteur de transmission internefacteur de transmission r69uli-
*re 109
facteur d'uniformit6 des 6clair-ements 26
facteur d'utilisation 312facteur d'utilisation d'un local 312
gctterglobegrillage de protection
Hh 6m 6ralopieh€t6rochromehomochrome
I
illuminationincandescence
indicatrice de diffusionindice de formeindice du local
indice de rdfractionintensit6 6nerg6tique
469
489
541
519
111
472464
470
463
486
539
2sB
13
289
307
153
405
404
207
005
545
548
548
298247
93
rrrrcr)sir.i horizontalc rnoyenne 348irrtensiti lumineuse 200
intensitd sphdrique moyenne 347interf6rence 150inlerreflexions 518
irradiation 248irradiation (en un point d'une
surface) 250
L
lampe i filament spiral6lampe i lueurlampe fluorescentelampe fluorescente ir allumage
instantan6
473
240139
69
lampadairelampelampe d'abrilampe pour agrandissementlrnrpe i amorgage lir clraud
llnrpc ir amorgage ir froidlanrpe antichoclampe I arclampe i arc i 6lectrodes de
charbonlanrpeiarciflammelanrpe i arc au tungstenelanrpe ir arc en vase clos
lempe i atnosphdre gazeuse
larnpe i I'azotelampe i cathode chaude
lampe i cathode froidelampe pour chambre noirelampe de cin€malampe ir construction renforcdelanrpe i d6chargelampe d6polielampe i double boudinagelarnpe 6clairlampe 6clair 6lectroniquelarnpes i effluveslarnpes I filament bispiral6larnpe i filament de carbonelampe i filrment centr6lampe i filament rectilignelampe i filament metallique
1)l
lampe fluorescente pour base tem-
P6ratu relampe au taz carboniquelampe germicidelampe graisseurlampe ir I'h6liumlampe (6lectrique) ir incandes-
cencelampe (ir rayonnement) infraro-
u8e
lampe pour irr.rdiationlampe linolitelampe i lueurlanrpe i lumidre du jourlampe i lumidre mixtelampe luminescente ir gaz
lampe m6tallis6elampe miniaturelampe (tube) au n6on, ou i I'h6-
lium, i I'azote, au gaz car-
433
335
330
448
33s
4
303
521
262240184
286't51
29
495
bonique 335
lampe opale 343
lampe opalisde i I'intdrieur 261
lampe pour photographie 142lampe ponctuelle 340
lampe portatlve 326lampe pour projecteur 356,362
lanrpe pour proiection de lu-midre 356, 362
lampe i r6flecteur 521
lampe r6sistant auxchocs ?72
lampe ir ruban de tungstdne 484
lampe (pour montage en)
s6rie 430
lampe de signalisation 268lampe i simple boudinage 473
17
313
28263
426
434
272533
309
511
485
277
14833s
428436
281
431
27255
61
75
70
118
240
75
308
341
500
328
larnpc spcctralelarrrpe de tablelampe de tableau
lampe tarclampe cubulaire i d6charge
lampe (i rayonnement) ultravi'ol ec
lampe ir vapeur de mercurelampc i vaPeur de mrrcurc -
b;rsse pression
460
326.148
86
54
333
6B
o
lanrpe i vapeur de tnercure a
haute prcssion 553
larnpe i vapeur de nrecure ir tr6shaute pression 79
lampe ;i vapcur mctallique 327
lanrpe i vapcur dc sodiurlt 432
lampe i vide 57
leucie 'l
lieu de radiations monocliroma-tiques 477
ligne des pourPres 364
linrite drs pourpres 364
loi de Plancl< 361
loi de Stefan-Boltzmann 419
loi dc -i".rlbor 44,longueur d'onde 82
longueur d'onde compldnrent-al rc
lorrgueur d'onde donritrance
lu isance m dtrelu men
lumen par mdtre carr6
490
41
359
321
322323
324325
190
lumenhe u re
lu mensecond e
lumen m etrelu m idrclunridrc achromatiquc
spccificc)luntici c .ir Mooreluminairelurninairc antid iflagrrnt
lunrinaire asymitriquc 36
lurninaire 6tarrche i I'imnrcr'sion 441
luminairc itanche aux ietsd'eau 442
luminaire 6tanche i la Pluie 510
luminaire extensif 158
lumrnaire intensif 85
luminaire de protection antiadri-enne 113
luminaire i r6partition exten-sive
luminaire ir r6partition intensive
luminaire ir r6partition obliquelunrinaire suspcrtdululninaire i suspcnsiotr
lunrinaire i suspension r69lable
lurninaire symdtriquelurninaire de tablc
luminance (en un Point d'unesu rface)
luminance 6quivatente
luminance 6nerg6tiqueiurrrinanccnrdtrclu minationlu minescence
lu minosit6luxluxmdtrel u xsecond e
M
macula 414
macula lutea 414
matiere 6missive 542
nrLlJngc additif des couleurs 386
mcchode de comParaison cn
cascadc 39
mithode du dirPhrrgrrrc 4t7
nrithode du pis i Jr;ls 39
158
8541C
415
415
769
35
326
213166254217
1B
239
358
322
320
(blanch c
456
331
210
512
95
Nniveau €nertdtique
o
pouvoir €missif sPectral
1ZO Pouvolr €missif total
Proiecteurproiecteur Pour illumlnation
observateur de r€f6rance Protanomalie
colorim6trique CIE (1931 ) 66 protanopie
oeil 176 PuPllleortane de ta vision 168 Puret6 colorim6trique
organe visuel 168 Puret6 d'excitation
POpapillotement 196 quantit6 d'6clairementparalume 90 quantlt6 d'dnergiepercePtion 9 rayonnantep€riode 88 quantit6 de lumidreph6nomAne de Purkinie 363 queue de cochonphosphorescence 140 queusotphotolunlinr:icsnce 230
photomctre 218 R
photomAtre I papillotement 300 raie de r6sonance
photomdtre i plages raie spectrale
iuxtapos6es 131 radiateur
photomdtrephotodlectrique 205 radiateurintdgralphotomdtre physique radiateur de Planck
(ou obiectif) 336 radiateur non sdlectif
photomdtre visuel radiateur s6lectif
(ou subiectif) 170 radiateur thermiquephotom6trie 219 radiation
photom€trie physique 136 radiation infrarouge
photomdtrie vlsuelle 171 radlation monochromatique
photomultipticateur 203 radlomdtriephoton 2Tl raYonnement
photopile 228 rayonnement complexe
pied de lamp 314 rayonnement infrarouge
pincement 429 rayonnement ultraviolet
plafonnier 457 radiation ultraviolet'te.
plage de comparaison 354 rayonnement visible
plan de travail 270 rdcepteur photo6lectrique
plan utile 270 r6flecteurplaqued'essai photom6trique 224 rdflectivit6plot 92 r6flectomdtre
96
466488237
20849
48177
469
468
18
245195
186
56
405
459
255
279
279179419
188
242302
476253
242288
302
332
332
173204520
522
5'.17
r6flexion 513
rdflexion catadioptrique 159
rdflexion diffuse 540
rdflexion diffuse orthotrope 454
rdflexion diffuse uniforme 454
rdflexion mixte 287
r6flexion rdgulidre 110
rdflexion spdculaire '110
rdflexions mutuelles 518
r€fracteur 194r6fraction 297
rdgulateur s€rie 532
r6gulatcur shunt 532
rdgulateur diffdrentiel 512
relais d'amorgage 45
rendemcnt 6nergdtique (d'unesource de rayonnement) 246
rendement d'un luminaire 211
rendement normalis6 (d'unluminaire) 211
rendement optique (d'un lumi-naire) 211
rendu des couleurs 396r€partition asym6trique dc la
lumidre 202r6partition spectrale relativc
d'6nergie 34
r6partition sym€triquc dcs
incensit6s de la lumicr'c 201
r6seau dc courbes isophotcs d'in-tensir6 128
rdtine 2
r6tror€flexion 159
ssaturationsensation
sensibilit6 diff6rentielleseries (valeurs) normales
s6rie principaleseuil absulu du luminance
99
104
133
14
't14216
seuil diff6rentiel de luminancesolide des couleurssource Ponctuellesource ponctuelle uniformesource primaire de lumiCresource secondaire de lumidresPectrespectre d'6gale 6nergiespectrophotom drresphdre photom6triguesph€re d'Ulbrichtstabi I isateu rstarte rstimuli cardinauxscimuli de comparaisonstirnuli de coulcur mdtamAresstimuli h6tdrochromesstimuli homochromcsstimuli prlmairesstimuli de r€ferencestimulus (sens physique)srimulus (lumincux)stimulus de basc
scimulus de coulcursubstancc lumirrcscentes u PPorf5uPPort dc l:rrnpe
su rfaco photonr Ctriquesurflcc dc rdfcrencc
systdnro colorirndtriquesystam0 ds rdfCrcnce colorim6-
trlquo CIE (1931)
syttamo trlchrornrtique
Ttilch. lrunotclntotolnto de contrastctolnto orl roltolnto relrtlYc
gurflcc do r6p:rltition d'intensic6 547
214
375
338
127
50
265
4s8129
465
220
220101
45
100
353
506
405
404
53
53
381
197
481
383
235
480
JIJ
547
350
504
65
504
414380
32
357
32
97
tenlpdrature de couleurtenlp€rature de luminance
trlchromatisme anormaltritanomalietritanopietube luminescenttube photo6lectrique
Uunlt€s trichromatiquesutilance
vvacillationYerre d6poliverre doubl6verre faconnd
verre opale
verre oPalescentverre de protectionverre translucidevlsionvision des couleursvision mdsopique
vision photopiquevision scotopiquevitesse de perceptionvitesse de perception des
contrastesYitesse de sensation
378
mono-478
413
508
507
54
234
503
312
107
60
278555
342344306
528
164373
7
185
15210
291
105
chromatiquetemp6rature de
totalrayonnement
temperature de rdpartitiontension d'allumagotension d'amorgagetension de fonctionnementt€te photomdtriquethe rmorayonnancetonalit6 (chromatique)tonalit6 intrinsAguetonalitd relativetonalit6 de contrastetorch drEtransimlssiontrarrsmission di{fusetransmission d iffuse orthotropetransimission diffuse uniformetransmission rdgulidretransmission mixtetransmissivit6 (d'un milieu ab-
sorbant)travers6e de couranttremblottementtribolu minescencetrichromatisme
487
37844
44271
2,26
189
380
357
32
32
17
155
s38
453
453
108
28s
15464
147
445501
Gr;rl*t
c;ijua,*L-.;r "(r" )""g
9lt
Aabsulate thresholdabsorptanceabsorptionabsorption coeff icientabsorption factorabsorptivityaccommodationachromaticadaptationadaptive colour shiftadditive complementarY' col-
ou r5
additive mixture of colours
amplitude of fluctuationangle lighting fittinganomalous rr ichromacism
anti-aircraft fittingarcarc disharge
arc lamp
arc regulatorasymmetrical intensity distribu'
tionasymmetrical lighting fitting
B
bactericidal lampballastbarricr*layer cell
base
basic stimulusbayonet cap
irucilizcE DiziN
216550
549
551
550
s52499
401
498376
491
386
83
115
413
113
198
199
533
532
20236
330't 01
22891
481
441
black bodyblack-out lamp
blinding glare
bowlbulb
27,
28'.
31(
7t
1:
ccandela 27!
candela per square metre 27(cap 91
carbon arc lamp 30!
carbon dioxide lamP 335
carbon filament lamp 30€
cardinal stimuli 10C
cascade method 39
cathode fall 294
ceiling fitting 457
chemi-luminescence 30{
chroma 397
chromatic distortion 377
chromaticity 400
chromaticity co-ordinates 505
chromaticity diagram 369
chromaticness 389
CIE*distribution coefficients 69
CIE spectral trist,imulus values 67
CIE (1931) standart colorimetricobserver 66
CIE (1931) standard colorimetricsystem
cinema lamp
clear bulbcoefficient of utilizationcoiled-coil filamcnt
65
431
403
31?
7{,
99
coiled-coil lamp
cold cathode lamp
cold electrodecold-start lamp
colorcolorimetercolorimetric puritycolorimetric shiftcolorimetric slstemcolorimetrycolourcolour matchingcolour adaptationcolour atlas
colour correction factorcolour equationcolour renderingcolour renditloncolour solidcolour space
colour stimuluscolour stimulus functioncolour stimulus specification
colour temperaturecolour visioncolored bodycomparison lampcomparison surfacecom Plementary wavelengthcomplex radlatlon
cones
contact plate
continuous coilintcontrastcontrast hue
contr:rst sensitivit)tcontrol gear
cored carbon
crater
curve of intensity distribution
100
D
darkroom lamp
dashboard lampdaylight factordaylight lampdefective colour visiondeflectordensitometerdepolished glass
depreciatlon factordeuteranomalous visiondeuteranopladichromatismedlfferential arc regulator
.
diffractiondiffuse reflectancediffuse reflectiondiffuse reflection factordiffuse transmission '
diffuse transmission factordiffuse transmittancediffused lightlngdiffuserdiffusing screendiffusiondirect glaredirect lightingdirect reflectancedirect reflectiondlrect reflecrion factordirect transmissiondirect transmission factordirect transmittancedirectional lightingdisability glare
discharge lampdiscomfort glaredispersion
dispersion and mask methoddistribution coefficients
75.136
43s434
366
170,39046?
370
504
391
366
372399
367
371
368
396
396
375384
383
382
381
378
373
387
86
354
490288
305
92
296290
32
133
101
162
311
s46
281
448183
184374147
280
60
87
264263
77
532
299541
540
s41
s38
539
539
537
s34
530
543
98
97
111
110
111
108
109
108
94
137
55
40880
467
81
distribution temperaturedominant wavelengthdouble-capped tubular lamp
E
Edison screw capelectric discharge in a gas
electrolu minescenceelectronic-flash lampemergency lightingemissionemissive materialenamelled bulbenclosed arc lampenergy levelenlarger lampequality of contrast photomct-
equality of luminosity photomet-er
equi-energy spectrumequivalent field luminanceexcitation (of a gas)
excitation purityexhaust tubeexplosion proof luminaireexternal oprical densityexrinction coefficientextra high pressure mercury vap-
our lampextra-low voltage lightingeye
F
field of viewfigured glass
filamentfilterfitting proof against warerflame arc lampflameproof lighting fitting
378 flanged cap
41 flashed glass
262 flickerflicker photometer
509
150
117
118
6
536
542119
277
12063
131
132
278
196300
208
238
17
138
139
139
3
146145144
471
61
279
487
172
floodlightfloodlightingfloor standard lampfluorescencefluorescent lampfluorescent tubefoveafoot lambertfoot-cand lefrequencyfrequency concentration of a ra-
diometric quantiryfrosted lampfull radiatorfull radiator temperatur (of a
thermal radiator)fusion frequency
Ggas-filled lampgaseous discharge lampgeneral diffused lightinggeneral lighting
Setterglareglobcglossmeterglow dischargegolirth capgrey bodyguard
Hhand lamphard glass bulbhelium lamphemeralopy
37
555
479
446
iets 442
511
512
131
129
166149
468
56
512s15
551
79
7B
176
148151
284157
115
178289
359
241
161
179307
116
425
335
153
r01
heterochromatlc (stimuli)high lntensity carbon archigh pressure mercury
lamphomogenous carbonhot cathode lamphot electrodehot start lamphue
I
illuminanceillumlnationillumlnation
lsocandela curvelsocandela diagramlsochromatlclsochromatlc atlmulllsophot curve
Llamplamp mountlamp wlth internal diffusing co-
atlngleading-in wirelife testllghtlight exposurelight output ratlo of aflttlnSlight ltlmulusllghtlnglighting flttingligting technologylightnessline fllamentlocal lightlnglouvrelow pressure mercury vapour
lamplow temperature fluorescent
lamp
lower hemispherical fluxlumenlumen-hourlumen-secondlumen per square metreluminaireluminaire efficiencyluminance,luminance difference thresholdluminance factorluminance meterluminance temperaturelumlnescence
luminescent materialluminosityluminous efficiency (of complex
rad iation)luminous effeciency (of radiat.
ion)luminous efficiency (of a
source)luminous elementluminous emittanceluminous environmentluminous fluxluminous intensityluxlux-second
M
macula luteamagnification
tor
23s N358 narow angle lighting fitting
169 negative glowlampneon-lamp
1g2 neutral filterneutral, non-selective diffuser
,192 neutral absorber
209 neutral step wedge
232 neutral wedge
229 night-blindness191 nitrogen lamp200 non-selectiveabsorber3ZZ non-selective diffuser320 non-setective radiator
405
55,f
YaPour
553
411
428427
426380
24
207
2427
27
329
5
4545
96
95
303
302
353
325
220
160
518
2.60
260259
258
259
518
519
357
251
248, 250
130
1284U44't26
313
314
261
267
411
190
18
261
197
19
21023
1
10658
90
I
433
527
321
323
324322210211
21321421s217
478239
85
240335
424
423't 80
40
180{cl
335
424423
179
336
342343
344418271
156
211
168
illumlnatlon meterilluminatlon photometorimpregnated carbonincandescence
incandescent lampindicatrix of diffuslonindirect glareindirect lightlnginfra-red lampinfra-red radiationinstrumental stimuli primariesi ntegrating photometerintegrating sphereinterferenceinterflexionlnternal absorptanceinternal absorpion factorlnternal optical densitylnternal transmissioninternal transmission
densityi nter-reflectioninter-reflection ratiolntrinsic huelrradianceirradiation
102
main electrodemaintenance factormatching stimulimean horizontal intensitymean spherical intensitymercury vapour lampmesopic visionmetal coated (mirror) bulbmetal filament lamp
metal vapour lampmetallized lampmetameric colour stimuliminiature cap
miror bulbmixed light lampmixed reflectionmixed uransmission
mogul base
moisture*i:roof socketmonochromatic rad iationmonochromatismmoore light
414ratio of a projec-
23615
87
3s3
348
347
68
7
28
328
327
29
506
494
2B
2B&
28V
28s161
334476
475331
oobiective photometeropal glass
opal lampopalescent glass
opaque bodyoperating voltageoptical densityoptical output ratio (of a ligh-
ting fitting)organ of vision
P
panel lamp 448pendant lighting fitting 415
perceived achromalic colour 493perceived chrornatic colour 492perceived colour 11
PercePtion 9
perfect diffuser 452perfect diffusion 455period 88period of excitation 497
phosphor 235phosphorescence 140
photocell 204
103
photo-conductive cellphotoelectric cellphotoelectric photometerphotoelectric r€ceptorphototubephoto - emissive cellphotoflash lampphotoflood lampphotoluminescencephotometerphotometer benchphotometer head
photometer test plate
photometryphoto-multiplier cellphotonphotopic visionphoto-voltaic cellphysical photometerphysical photometrypittailPinpinchplain carbonPlanck's radiatlon lawPlanckian radiatorpoint brillancepoint sourcepoint-source lamppre-focus cap
pre-focus lampprimariesprimary (light) sourceprimary standardproiectorprojector lampprotanomalous visionprotanopiaprotecting glass
pupilpure purples
104
206 Purkinje phenemenon
204 purple boundary205 psychophysical achromatic204 colour234 psychophysical chromatic234 colour70 psychophysical colour
142 pygmy lamp230
218 Gl
221 quantitY of illumination226 quantity of light224 quantity of radiant energy
219 quick start lamP
203 R227
1gS radiant efficiencY
2Zg radiant emittance
336 radiant enerSY
136 radiant exitance (at a Point
1g6 of a surface)
93 radiant exposure (at a point429 ofa surface)
411 radiant flux361 radiant lntensitYT79 radiant intensity per unit area
339 radiant Power338 radiator340 radiation355 radiometry341 rainproof fitting353 rapid start lamp
50 rayleigh scatter325 reference stimuli237 reference surface
356, 362 reflectance
49 reflected glare
48 reflection306 reflection densitY
177 reflection factor364 reflectivity
reflectometerreflectorreflector lampreflex reflectionrefractionrefractive indexrefractorregular reflectionregular transmissionrelated (perceived) colourrelative luminous efficiency
relative spectral distri butionrelative spectral energy distri-
butionresonance lineresultant colour shiftretinaretro-reflectionrise and fall pendantrods
room indexroom utilisation factorrough service lampRousseau diagramrunning voltageRussell angles
ssatin-etched bulbsatu rationscotopic visionscrew caP
seal wiresecondary emission photocellsccondary (light) soulccsecondary standard (of lighr)selective diffuserselective or coloured filtersclective radiatorsemi-direct lighting
of a monochromatic radiation 31
5'|,7 scrrri-indirect lighting520 sensation521 series lamp159 series arc regulator297 shade
298 shunt arc regulator194 signal lamp
single-coil filamentsingle-coil lampsky {actorsocketsodium (vapour) lampspace windingspecified achromatic lightsspectral absorption factorspectral concentration of a
photometric quanrityspectral concentration of a radi-
ometric quantityspectral distribution curve of a
radiometric quantityspectral emissivity of a thermal
radiatorspectral luminance factorspectral luminous efficiencyspectral reflectancespectral reflection factorspectral relative distribution cur-
ve of a photometric quanti-59 ty 33
99 spcctral distribution curve 461
152 spectral distribution curve of a
509 radiometric quantity 33
64 :ipectral transmission factor 463266 speccral transmittance 463265 spectloscopic lamp . 460225 lpectrophotomeler 465421 specrrum 458470 spectrum line 459419 spectrum locus 477
525 specular reflection 110
363
364
193
492
409
495
18
195
74569
2462s6173
256
250
244247
25424425s
242253510
69
365
53
350
489
516
s13
51s489
52,2
110
108
32
524
104430
532
316
532
268474
473
163
103
432295
456
472
47',|
471
461
466
46431
470470
33
34
406
J792
159
269
437
548
312
272407
271
410
r05
speed of contrastspeed of percePtionsPeed of sensation
spill shield
stabilizerstandardcolorimetric obserYer
crE (1931)
standard colorimetric system CIE
291 (total) transmittance10 (total) transmisslon factor
105 translucent body90 translucent glass
101 transmlssion
visible radiation
visible region (of radiarion)
vision
visual acuity
visual field
visual organ
visual photometer
visual photometry
wwall fittingwaterproof fittingwavelengthwidc angle lighting fittingworking planeworking standard
Yyellow spot
66
486486529
528
155
156
486154
486417
445
s04503
50't
502
508
507
54
500
485
484
220
333
332
454
453
450
127
26
112
107527
312312
523
57
084
173
175
164
167
165
168
't70
171
102
441
82
158
270223
414(1 e31 )
standart ratlngstarterstarterless fluorescent lamp
startlng device
starting electrodestarting voltageStefan-Boltzmann law
stemstem Pressstep-by-step methodstraight filamentstroboscopic effectrubiective brightness
subjective photometer
su PPortsuPporr hooksurface of intensity distributionsurround of a comparison field
symmetrical lntensitY distri-bution
rymmerical lighting fltting
Ttable lamptablc standardTalbot's lawthermal radiationthermal radiatortotal emissivitytotal radiation temperature(total) reflectance(total) reflection factor
r06
transmission densitytransmission factortransmlsslvltytransmlttancetransParent bodytri bo-l u mi nescence
trlchromatic systemtrlchromatic unitstrlchromatismtristlmulus Yalues
tritanomitous visiontritanoplatubular discharge lamp
tubular line lamp
tungsten arc lamp
tunSsten ribbon lamP
uUlbricht sphereultra-vlolet lamp
ultra-violet radiationuniform diffuse reflectionuniform diffuse transmission
uniform diffuseruniform point source
uniformlty ratio of illuminatlonuniplanar filamentunsteadlness (of the light of a so'
urce)upper hemlspherical fluxutilanceutilizatlon factorutilized flux
vvacuum lampvee filament
.d r.s* /-to/(., 4--r r*brb0-J- .. FNJ
65
14
45
69
42
43
44439
315
429
39
301,140
358
170
480
274547
74
201
35
326
326
449
189
188
488487
489489
t?I
I
i
L07