TURISTI ČKA PONUDA PRIJEDORA Fascinantne prirodne ljepote, koje impresioniraju snagom pojave i bude intenzivne osjećaje sa svojim tajnovitim svijetom, imaju magičnu privlačnost i trajan su izazov ljudskoj znatiželji. Uz golemu privlačnu snagu planinskih vrhova sa atraktivnostima panorama i simbola života i zdravlja - vodu - moguće je uživati i u mozaiku kulturne baštine. To je Prijedor, mjesto koje budi emocije i potiče na razmišljanje. Otkrivanje grada je avantura i doživljaj za svakog ko ga posjeti prvi put, jer Prijedor je grad koji treba doživjeti! Prijedorska opština je smještena u sjeverozapadnom dijelu Republike Srpske i Bosne i Hercegovine na obalama rijeka Sane i Gomjenice, te na brežuljcima kojima se planina Kozara spušta u prijedorsko polje. Područje opštine Prijedor zauzima 834 km², a sam grad se nalazi na nadmorskoj visini od 135 metara i po svom geografskom položaju područje opštine Prijedor pripada pojasu umjereno-kontinentalne klime. Opština Prijedor ima veliki turistički potencijal zahvaljujući značajnim prirodnim bogatstvima od kojih posebno treba istaći planinu Kozaru i rijeku Sanu, te brojna izletišta i prostore uređene za boravak turista koji pružaju mogućnosti za aktivan odmor. Pješačenje, planinarenje, vožnja biciklom, lov, ribolov, plivanje, kampovanje, kao i uživanje u netaknutoj prirodi, samo je dio onoga što Prijedor nudi svojim posjetiocima. Planina Kozara Kozara, dinarska planina, duga 75 km, prostire se između tokova rijeka Save na sjeveru, Vrbasa na istoku, Sane na jugu i Une na zapadu. Spada u niske planine dinamičnog reljefa, čiji vrhovi ne prelaze 1 000 metara nadmorske visine. Njeni najviši vrhovi su Lisina 978 m i Rudine 920 m. Umjereno kontinentalna klima, velik broj sunčanih dana i pitomi planinski vrhovi daju posebnu vrijednost ovoj planini. Ističe se očuvanim šumskim kompleksima sa bogatom i raznovorsnom florom i faunom, a poseban kvalitet doživljaju Kozare daju čisti planinski izvori i predjeli guste crnogorične šume. Kozara je svojevrsna vazdušna banja koja pruža sve pogodnosti za sportsko-rekreativne aktivnosti tokom cijele godine.

U centralnom dijelu planine Kozare, a sa ciljem zaštite kulturno-istorijskih i prirodnih vrijednosti planine Kozare, 1967. Godine, osnovan je Nacionalni park „ Kozara“ površine od 3.494,51 ha. Nacionalni park predstavlja idealno odredište za ljubitelje prirode. Centralni dio Nacionalnog parka zauzima područje Mrakovice, gdje je podignut i memorijalni kompleks u spomen na borce poginule u Drugom svjetskom ratu.

Na području Nacionalnog parka nalaze se izvori većih potoka i rijeka (Mlječanice, Moštanice, Kozaračke rijeke-Starenice) što Nacionalnom Parku „ Kozara“ čini orohidrografskim čvorištem istoimene planine. Geomorfološki posmatrano teritorija parka je veoma heterogena i orografski jako izražena, što se posebno manifestovalo specifičnom vegetacijom i klimatskim promjenama. Nacionalni park „ Kozara“ svojim prelijepim i, prema kriterijima IUCN - zaštićenim pejzažima, oplemenjuje doživljaj svakog posjetioca Parka. Nacionalni Park „ Kozara“ član je Federacije nacionalnih parkova Evrope – EUROPARC i kao takav je jedan od dragulja turističke ponude Republike Srpske. U okviru Nacionalnog parka “Kozara” se nalazi i nekoliko uređenih pješačkih staza namjenjenih ljubiteljima prirode, kao i skijaške staze pogodne za skijaše svih uzrasta. Nacionalni park „Kozara“ odlikuje se bogastvom i raznolikošću biljnog svijeta. O bogastvu flore Parka govori podatak o registrovanih 865 biljnih vrsta, među kojima se nalazi 19 rijetkih i ugroženih biljaka u Bih. Od ukupno registrovanih vrsta 117 su gljive, 11 lišajevi, 80 mahovine i 657 vrsta viših biljaka. Šume Nacionalnog parka „Kozara“ stanište su brojnih životinjskih vrsta: srna, divlja svinja, zec, lisica, divlja mačka, jazavac, kuna, fazan, jarebica, jastreb. Lov u samom parku je zabranjen, ali ljubiteljima lova na raspolaganju je posebno lovište“Kozara“ površine 16.700 ha, kojim upravlja Nacionalni park. Uticaji umjereno-kontinentalne, a na najvišim dijelovima Kozare i kontinentalne klime definišu ovo mjesto kao izuzetno atraktivno za sve vidove turizma. Povoljna nadmorska visina idealna je za održavanje dobre fizičke kondicije i zdravstvenog stanja, što doprinosi sticanju pozitivnog emocionalnog iskustva. U jednodnevnim šetnjama neponovljivim planinskim stazama možete osjetiti sve blagodeti koje je priroda podarila ovom području. Posebna pažnja se posvećuje razvoju lovnog turizma, u čemu vodeću ulogu imaju lovište „ Kozara“. Čari zimskih sportova ovdje jednako doživljavaju i mladi i stari, od profesionalnih sportista do rekreativaca željnih druženja i razonode. Blizina brojnih manastira i hramova, drevnih crkvi brvnara i drugih atraktivnih odredišta, samo je jedan od razloga da posjetite planinu Kozaru. Rijeka Sana Osnovno hidrografsko obilježje opštine Prijedor daje vodotok rijeke Sane sa svojim pritokama. Rijeka Sana izvire kod Medne u opštini Ribnik, a ulijeva se u Unu kod Novog Grada i svojim tokom spaja 6 opština: Ribnik, Ključ, Sanski Most, Oštru Luku, Prijedor i Novi Grad. Legenda kaže da su joj ime dali još stari Latini zbog njenog ljekovitog dejstva (lat. sana - zdrava). U donjem toku, od izvora pa sve do Ključa, Sana je veoma hladna i čista rijeka. U donjem dijelu toka može se okarakterisati kao kraška rijeka. Od Sanskog Mosta pa dalje, Sana gubi sve odlike kraške rijeke i poprima odlike normalnog riječnog toka. U mjestu Vrhpolje, Sana prima svoju najveću pritoku, rijeku Sanicu, koja dotiče iz pravca Grmeča. Od izvora pa sve do Prijedora, tok rijeke Sane zadržava pravac od juga prema sjeveru, a u Prijedoru, Sana pravi ugao od tačno 90 stepeni i otiče na zapad prema Novom Gradu. 300 m prije nego što promjeni tok prema zapadu, u Sanu se ulijeva njena desna pritoka Gomjenica. U drugoj polovini toka između Prijedora i Novog Grada, Sana predstavlja granicu između dva istorijska regiona, Potkozarja i Podgrmeča.

Na samom ulazu u Novi Grad nalazi se i ušće Sane u Unu. Na teritoriji opštine Prijedor, dužina rijeke Sane iznosi 40 km, a duž obale, nalazi se velik broj mjesta uređenih za kupanje i uživanje u čarima koje pruža ova rijeka. Eko centar “Ljekarice” Povoljna klima, darežljivost prirode, jezera, izvori, potoci, rijeke, livade, šumski proplanci, brežuljci su dio ponude Eko centra “Ljekarice” koje treba doživjeti. U centru postoji 10 bazena, pogodnih za ribolov i sportove na vodi, od kojih je jedan uređen za kupanje. Posjetiocima se nudi i mogućnost šetnje u prirodi, kao i sakupljanja ljekovitog bilja i šumskih plodova. U skladu sa osnovnom vizijom eko centra „Ljekarice“, da se čovjeku ponudi zdravo i prirodno okruženje, u sastavu centra se pored bazena, nalaze i improvizovani sportski tereni, trim staza, kamping prostor i mjesta uređena za boravak u prirodi.

Na 30 ha prostora centar može ugostiti oko 5.000 posjetioca. Sa izgradnjom centra su kvalitetno iskorišteni i očuvani prirodni potencijali ovih prostora i danas svojim posjetiocima centar daruje kvalitetan odmor. Plivanje i razni vidovi rekreacije na vodi su sastavni dio ekološke turističke ponude eko centra „ Ljekarice“. Ribnjak “Sani čani” Ribnjak “Saničani” je poseban ekosistem sa bogatom florom i faunom, kao i stogodišnjom tradicijom u proizvodnji ribe. Ukupna površina ribnjaka je 1300 ha, od čega je u proizvodnji (pod vodom) 1160 ha, podjeljenih u 34 ribnjaka površine od 2 do 130 ha. Godišnja proizvodnja ribe je od 1200 do 1500 tona. Šaran je osnovna i glavna uzgojna vrsta ribe, dominira u strukturi nasada kao i u izlovu. Sem šarana u ribnjaku se uzgajaju još: amur, tolstolobik, som, smuđ, štuka i druge manje važne vrste ribe. Oduvijek je bio mjesto koje je privlačilo brojne ljubitelje prirode, posebno lovce. Lovište Saničani predstavlja pogodnu sredinu za uzgoj, zaštitu i odstrel divljači, a najinteresantija divljač je divlja patka čija je zastupljenost u lovištu stalna.

Manifestacije Na području opštine Prijedor se održava nekoliko tradicionalnih manifestacija, različitog sadržaja i karaktera, koje okupljaju velik broj posjetilaca. Održavaju se tokom cijele godine i imaju veliki značaj za razvoj turizma opštine Prijedor. Najznačajnije manifestacije na području opštine Prijedor su: “Dani zime na Kozari”, “Pozdrav proljeću”, Međunarodne ulične trke, Međunarodni festival horova “Zlatna vila”, „Prijedorsko kulturno ljeto“, „Dani rijeke Sane“, ATP Futures Prijedor, „Petrovdanski padobranski kup“, etno izložba “Zlatne ruke Potkozarja”, Motorijada, Likovna kolonija “Sreten Stojanović”, Gastro prezentacija „Veče domaće kuhinje“, „Književni susreti na Kozari“, „Dani meda“, Međunarodni sajam “Dani knjige”. Smještaj Na području opštine Prijedor nalazi se: četiri hotela:

- hotel „Prijedor“ (340 kreveta - 104 sobe, 7 apartmana. Ostalo: aperitiv bar, restoran, poslovni salon, dve banket sale, press centar, turistička agencija, teretana, solarijum, kafe slastičarna, tržni centar, frizerski salon, salon namještaja)

- hotel „Monument“ (130 kreveta - 31 soba, 11 apartmana. Ostalo: aperitiv bar, restoran, kongresna sala, poslovni salon, kamin sala, internet sala, dnevni boravak, sauna, fitness)

- hotel „Bomar“ (52 kreveta - 17 soba, 1 apartman. Ostalo: restoran, svadbeni salon, mini pivara, konferencijska dvorana, fitness salon, sauna, masaža)

- hotel „Staccato“ (60 kreveta - 21 soba, 3 apartmana. Ostalo: kafe bar, restoran, nocni klub, kongresna dvorana, svadbeni salon);

tri motela: - motel „Le Pont“ (28 kreveta - 6 soba, 3 apartmana. Ostalo: kafe bar, restoran, noćni klub,

konferencijska sala) - motel „Evropa“ (12 kreveta - 4 sobe, 1 apartman. Ostalo: restoran, zoo vrt) - motel „Peti neplan“ (40 kreveta - 20 apartmana. Ostalo: kafe bar, restoran, svadbeni salon,

diskoteka, folkoteka, benzinska pumpa, market); dva pansiona:

- pansion „Bijele vode“ (27 kreveta - 11 soba. Ostalo: restoran, igralište za djecu) - pansion „Ribarska priča“ (22 kreveta - 7 soba, 1 apartman. Ostalo: restoran, igralište za

djecu); dva prenoćišta:

- prenoćište „Vučković“ (28 kreveta - 9 soba. Ostalo: kafe bar, auto praonica, cvjećara, tehnički pregled, osiguranje vozila)

- prenoćište „Babylon“ (15 kreveta - 6 soba. Ostalo: disco club); dva bungalova

- bungalovi NP „Kozara“ (14 kreveta - 2 bungalova. Ostalo: uređen prostor za odmor i djecu);

dva planinarska doma - planinarski dom „Ljubijski rudar“ (29 kreveta – 8 soba) - planinarski dom „Previja“ (20 kreveta – 2 sobe).

Privatni smještaj nude članovi Udruženja Promotur sa 40 kreveta u 15 kuća. Udruženje za promociju kulture, tradicije i običaja “Promotur” se prije svega bavi ugošćavanjem turista na seoskim domaćinstvima i pripremanjem tradicionalnih jela.