tÜtÜn gerÇeĞİ
DESCRIPTION
TÜTÜN GERÇEĞİ. Toraks Derneği Tütün ve Sağlık Çalışma Grubu 2005. Sigara Salgını. Günümüzde dünyada 1.3 milyar kişinin sigara içtiği tahmin edilmektedir Önlenemezse 2025’te bu sayı 1.7 milyarı aşacaktır Bu içicilerin %84’ü gelişmekte olan ülkelerde yaşamaktadır - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
TÜTÜN GERÇEĞİ
Toraks DerneğiTütün ve Sağlık Çalışma Grubu
2005
Sigara Salgını
• Günümüzde dünyada 1.3 milyar kişinin sigara içtiği tahmin edilmektedir
• Önlenemezse 2025’te bu sayı 1.7 milyarı aşacaktır
• Bu içicilerin %84’ü gelişmekte olan ülkelerde yaşamaktadır
(Economics of Tobacco Control Paper No.6 February 2003)
Dünyada Sigara İçim Oranları
Bölge Tüketim Kuzey Amerika % 4.7Latin Amerika % 8.9Batı Avrupa % 9.3Orta ve Doğu Avrupa % 10.8Afrika ve Orta Doğu % 11.8Asya % 54.5
SORUN: SİGARA SALGINISORUN: SİGARA SALGINI
Sigara Salgını
• SALGIN HASTALIK
• SALGIN HASTALIK ÖLÜM
Sigaraya Bağlı Ölümler
Dünyada 1.1 milyar sigara içen
4.9 milyon ölüm / yıl ---- 10 milyon (2025)
(günde 12 bin ölüm)
Türkiye’de17 milyon sigara içen
70-100 bin ölüm / yıl
(günde 200-250 ölüm)
Önümüzdeki 30 yıl içinde sigara,
AIDS, Tüberküloz, Trafik kazaları, Anne ölümleri, İntihar, Cinayetlerin
toplamından daha fazla insan öldürecektir
Bugünkü sigara içme oranları aynı şekilde devam ettiği takdirde halen yaşayan 250 milyon çocuk sigara nedeniyle ölecektir
Ülkeler Düzeyinde İse
• Sosyoekonomik düzey
• Eğitim düzeyi düştükçe
SİGARA TÜKETİMİ ARTMAKTADIR
31 Mayıs Sigarasız Bir Dünya Günü
• Her yıl 31 Mayıs “Sigarasız Bir Dünya Günü” olarak kutlanır
• Dünya Sağlık Örgütüne üye devletler 1987 yılında bu günü sigara salgını ile oluşan önlenebilir hastalık ve ölümlere dikkat çekebilmek için etkinlik günü olarak belirlemişlerdir
Sigara Gerçeği
• Her dozu zararlıdır• Vücudun her kısmına zarar veren
binlerce kimyasal içerir • Yüksek bağımlılık yapıcı etkiye
sahiptir• Dünyanın en güçlü endüstrisi
tarafından saldırgan reklam ve promosyon taktikleri ile satılır
• Sadece kullanana değil, maruz kalana da zarar verir
• Üreticinin önerdiği gibi kullanıldığında kullanıcıyı öldürür
Sigara içimi /bağımlılığı bir hastalıktır
(International Classification of Diseases,10th Revision;F.17)
Türkiye Tütün Üreticisi Ülkedir
Ülke Üretim (1000 ton) Toplamın yüzdesi
Çin 3390 42.1
ABD 746 9.3
Hindistan 624 7.8
Brezilya 577 7.2
Türkiye 296 3.7
Zimbabwe 192 2.4
Endonezya 184 2.3
Diğerleri 2039 27.3
Dünya toplamı 8048 100.0
Ülkemizde Tütün Kullanımı Yaygındır
Toplum genelinde
• Farklı meslek gruplarında
• Çocuklar arasında
• Gençlerde
• Kadınlarda
Sigara içimi yaygındır
Türkiye’de 17 milyon kişi sigara içmektedir
Türkiye’de Yetişkinlerin Sigara İçme Sıklığı Yüksektir
(Bilir N., Güçiz B., Yıldız N.)
Grup Sayı Yıl Sıklık (%)
Doktor 1128 1999 43.1
Öğretmen 1044 1999 48.6
Gazeteci 109 1996 63.9
Şöför 338 1999 74.3
Polis 718 1999 64.7
İmam-müezzin 279 1999 25.1
Artist 130 1996 46.2
Sporcu 149 1996 34.9
Ülkelerde Sigara İçme Sıklığı (yetişkinler)
Erkek (%) Kadın (%)
Çin (1984) 61 7
Japonya (1994) 59 (1966; 84) 15 (1966; 15)
Kanada (1994) 29 (1966; 50) 31 (1966; 50)
ABD (1993) 28 (1970; 44) 23 (1970; 32)
Rusya Fed. (1993) 67 (1985; 53) 30 (1985; 10)
Singapore (1995) 32 (1970; 42) 3 (1970; 5)
Yunanistan (1994) 46 (1987; 61) 28 (1987; 25)
İngiltere (1994) 28 (1980; 42) 26 (1980; 37)
Türkiye (1993) 58 (1988; 62) 13 (1988; 24)
DÜNYA 47 12
Türkiye’de sigaraya başlama yaşı düşüktürTürkiye’de sigaraya başlama yaşı düşüktür
Öğrencilerde Sigara İçme Sıklığı Yüksektir
(Bilir N., Güçiz B., Yıldız N.)
Grup Sayı Yıl Sigara içen
(%)
7. Sınıf
(12-13 yaş)
512
1453
1720
1996
1998
1999
3.5
2.0
0.8
10. Sınıf
(15-16 yaş)
552
1317
1497
1996
1998
1999
28.3
16.3
14.8
Gençlerin Sigara İçimi
• Sigara başlama yaşı 11.9’a düşmüştür• Sigara başlama nedenleri:
– Akran etkisi– Sigaranın kolay ulaşılabilirliği – Rol modellerin sigara içici oluşu– Görsel basın, film, klip – Gizli reklam ve promosyonlardır
Sigarayı bir kez deneyen 4 kişinin 3 tanesi sigara bağımlısı olur
Ergenler Sigaraya Ulaşabilmektedir
• Oysa ülkemizde 18 yaş altına tütün ürünlerinin satışı yasaktır
• Satın alabilmek için kanuni olarak belirlenmiş yaş sınırının üstünde olduklarını kanıtlamaları gereklidir
Ülkemizde
•Sigara ucuz
•Tane ile satış !!!
•Aile ortamından edinebilme mümkün
•Arkadaş ortamından edinebilme olası
Çocuklar ve Sigara
• Ülkemizde çocuklar pasif içicidir– Şimdiki hastalık
riskleri artmıştır– Gelecekteki hastalık
riskleri artmaktadır
• Gizli reklam ve promosyonlara hedeftirler
Kadınlarda Sigara İçimi
• Global olarak kadınların sigara içim oranı %12 yaklaşık, 236 milyon kadın olarak tahmin edilmektedir
• Ancak sigara salgını kadınlarda özellikle genç kadınlarda hızla artmaktadır
Kadınlarda Sigara İçimi
• Kadınların daha fazla eğitim olanağına ve ekonomik güce kavuşması ile sigaraya ulaşma olanakları artmıştır
• Bu durum kadınlar arasında sigara alışkanlığının yaygınlaşmasında rol oynamaktadır
• Sigara firmalarının özellikle kadınlara yönelik üretim ve pazarlama yaklaşımları da kadınlar arasında sigara kullanımının artışında önemli rol oynamıştır
• Kadınlar açısından sigara içme davranışı– Kendini ve ekonomik gücünü
kanıtlama– Bağımsızlık– Kendine güvenin göstergesi
olarak görülmüştür
Kadınlarda Sigara İçimi
Ülkemizde Kadınlarda Sigara İçimi
• Türkiye’de sigara içme alışkanlığı kadınlarda erkeklere göre biraz daha düşüktür
• Kırsal alandaki kadınlar arasında sigara içimi çok azdır ancak kentlerde kadınların sigara içim oranı yüksektir
Ülkemizde Kadınlarda Sigara İçimi
• Ülkemizde kadınlar arasındaki sigara alışkanlığı eğitim düzeyi ile doğru ilişkilidir
• Eğitim düzeyi arttıkça sigara alışkanlığı da artmaktadır
Meslek Sigara içen (%)Doktor 33,9
Öğretmen 53,8
Anne (ev kadını) 30,2
Hemşire-ebe 50.2
Sporcu 27,9
Sanatçı 40,0
Türkiye geneli 24,2
Türkiye’de Kadınlar Arasında Sigara İçme Alışkanlığı (1996)
Ülkemizde Tütün Mamülleri Ucuzdur
Ucuz fiyatlar alım gücü az olan grupların sigaraya ulaşabilirliğini kolaylaştırmaktadır
• Çocuk• Genç• Kadın
Türkiye 1990-1999 Yılları Arasında Sigara Tüketiminde Artışın En Fazla Olan Ülkelerdendir
Ülkeler
Yurt İçi Tüketim
1990
(milyon ton)
Yurt İçi Tüketim
1999
(milyon ton)
Yüzde Değişim
Pakistan 31,934 54,500 70.66%
Bulgaristan 12,200 19,000 55.74%
Türkiye 73,270 111,500 52.18%
Endonezya 140,936 207,685 47.36%
Hollanda 23,251 30,124 29.56%
Toplam 4,538,890 4,351,770 -4.12%
Dünya Bankası Raporu
Türkiye’deki Sigara Tüketimi 1960-2000
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
1960
1962
1964
1966
1968
1970
1972
1974
1976
1978
1980
1982
1984
1986
1988
1990
1992
1994
1996
1998
2000
Seneler
Topl
am S
igar
a Tü
ketim
i (m
ilyon
ad
et)
0
20
40
60
80
100
120
140
160
Yet
işki
n B
aşın
a Y
ıllık
Sig
ara
Tüke
timi (
pake
t)
Toplam Tüketim
Yetişkin Başına Tüketim
Dünya Bankası Sınıflamasına Göre Ülkelerdeki Ortalama Sigara Fiyatları ve
VergilerÜlkeler Fiyat
(ABD$)
Vergi
(ABD$)
Vergi Oranı
Yüksek Gelirli Ülkeler 3,23 2,26 % 68.6
Orta Yüksek Gelirli Ülkeler 0,81 0,43 % 51.9
Orta Düşük Gelirli Ülkeler 0,34 0,17 % 49.9
Düşük Gelirli Ülkeler 0,34 0,15 % 45.6
Türkiye 0,51 0,22 % 42
Türkiye, 1960-2000 0,35 0,18 % 49.2
Kaynak: Jha ve Chaloupka (2000).
Türkiye Ortalama Sigara Paketi Fiyatı ile Avrupa’nın En Ucuzu
Avrupa'da ve Türkiye'de ortalama sigara fiyatı 1999-2000
02468
Turk
ey
Spain
Portu
gal
Italy
Gre
ece
Aust
ria
Ger
man
y
Switz
erlan
d
Neth
erlan
ds
Fran
ce
Belgi
um
Finla
nd
Swed
en
Irelan
d
Denm
ark UK
Norw
ayOrta
lam
a fiy
at U
S$
Sigara fiyatları ve vergileri artırıldığında, halkın sigara içme oranı düşmektedir
Sigara fiyatları ve vergileri artırıldığında, halkın sigara bırakma oranı yükselmektedir
“Sigara üreticileri gelişmiş ülkelerde yasaklardan dolayı satamadıkları yüksek
katranlı ve yüksek nikotinli sigaraları gelişmemiş ülkelerin pazarına
sürmektedir”
Dünya Sağlık Örgütü
Light, Düşük Nikotin ve Düşük Katran
• Yanıltıcı "light", "mild“ vs. kelimeler veya yanıltıcı marka isimleri kullanılabilmektedir
• Bunların esas amacı düşük katran ve nikotin ölçümlerine dayandırırak riskin daha azaldığını vurgulanmaktadır
• Böylece reklam ve promosyon aracı olarak kullanmaktır
Zarar Azaltılabiliyor mu?
• Düşük katranlı ve ‘light’ sigaraların sağlıkla ilgili riskleri daha azalttığı gösterilememiştir
• Bağımlılığın oluşumu için yeterli nikotini içerirler
• Bu sigaraların sigarayı bırakmaya yardımcı oldukları da gösterilmemiştir
Çevresel Sigara Dumanı
• Ana dumana göre daha fazla nikotin içerir• Karsinojenler daha yüksek konsantrasyondadır • Özellikle ev içi çevresel sigara dumanına
maruziyet büyük boyutlardadır• İş olarak kahvehane, gazino çalışanları, restoran
ve bar çalışanları vs. maruz kalmaktadır• 1992 yılında çevresel tütün dumanı Grup A
karsinojen olarak tanımlanmıştır
Ülkemizde Halka Açık Tüm Alanlarda Maruziyet Devam Etmektedir
• Eğitim kurumlarında kapalı ve açık alanlarda sigara içilebilmektedir
• Sosyal organizasyonlarda sigara içilebilmektedir• Cafe, restoran ve barlarda sigara
içilebilmektedir• İşyerlerinde sigara içilebilmektedir• Halkı bilgilendirme kampanyaları yeterli
olmamaktadır
Sponsorluklar
• Tütün endüstrisinin pazarlama stratejilerinde sponsorluklar hızla artmaktadır
• Eğlence sektörü• Spor• Sanat
• Amaç • Prestij ve kredi kazanmak• Endüstriye karşı olan eleştiriyi azaltmak• Sigara içimini sosyal olarak kabul edilebilir hale
getirmek• Destek alan organizasyonları yanına almak• Tütün endüstrisine karşıt olan duyguları nötralize
edebilmektir
Popüler Kültüre Ulaşmak
Tütün endüstrisi sigarayı popüler kültürün bir parçası haline getirmek için
• Filmleri• Televizyonu• Müziği ve• İnterneti
kullanmaktadır
Çocuklara Yönelik Filmlerde Dahi Gizli Reklamlar Yer Almaktadır
Sigara ve Gençlik• Özellikle gençlere sigara
satışını özendirecek en etkili araç sigara reklamlarıdır
• Gençlere yönelik sigara reklamları sigaranın sağlık, zenginlik ve güç gibi öğelerle bağdaştırılmasını amaçlar
• Dünya Bankası raporuna göre 101 ülkede yapılan araştırma sonucunda sigara reklamları yasak olan ülkelerde sigara tüketiminin daha hızlı düştüğü saptanmıştır
ULUSAL TÜTÜN KONTROLÜ
KANUNLAR
Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun (1996)
No. 4207• Çocuklara sigara satışını yasaklar
– 18 yaşından küçüklere• Reklamı yasaklar
– Basın, TV, bilboard, sponsorluk,...• Sigara paketi üzerine uyarı yazısı – “Sağlığa
zararlıdır” konmasını zorunlu kılar• Toplu yerlerde sigara içmeyi yasaklar
– Sağlık, eğitim, kültür, spor, toplu taşıma, 5+ kişi• Sigara karşıtı eğitimi zorunlu kılar
– TV eğitim yayınları – ayda 90 dak.
Tütün Kontrol Çerçeve Sözleşmesi
• Türkiye Dünya Sağlık Örgütüne üye diğer ülkelerle birlikte Tütün Kontrol Çerçeve Sözleşmesini imzalamıştır
• Bu sözleşme gereği Ulusal Tütün Kontrol Programı oluşturulmuştur
• Tütün çerçeve sözleşmesi ile halkın tütün mamülleri konusunda yanıltması son bulacaktır
• Bu anlaşma ile sigara paketleri üzerine tütünün sağlık üzerine etkilerini yazan uyarıcı yazılar yazılması zorunlu hale gelmektedir
Tütün Kontrol Çerçeve Sözleşmesi
•Sigara dumanında kanserojen, irritan özelliklere sahip 4000’den fazla kimyasal madde vardır•Bu maddelerden NİKOTİN bağımlılık yapıcı özelliğe sahiptir•Sigara içiminin devamlılığında bağımlılık rol oynamaktadır
Sigara Bağımlılık Yapmaktadır
Sigaranın Bırakılması
• Sigaranın bırakılmasıyla bırakan kişinin sağlayacağı sağlık yararı çok önemlidir
• Bırakma ne kadar erken gerçekleşirse, bu yarar o ölçüde artmaktadır
• Bu yarar ömür süresiyle ve yaşam kalitesiyle ile ilgilidir
Sigaranın Bırakılması Konusunda Sağlık Hizmeti Açığı Vardır
• Sigarayı bırakma çabası, güçlü bir bağımlılık söz konusu olduğu için gerekli desteklerin yokluğunda genellikle başarısızlıkla sonlanmaktadır
• Bu konuda yetişmiş insan gücünün, ilaç ve hekim desteğinin devreye girmesi halinde ise başarı şansı önemli ölçüde artmaktadır
Sigara Bırakma Tedavisi
• Sigara bırakma tedavisi için kullanılan ilaçların sosyal güvenlik kapsamında olmaması ilaç kullanımını çok önemli düzeyde engellemektedir
• Bırakmada kullanılan ilaçları bulma ve satın alma zorluğu vardır
• Bırakma hizmetlerinin örgütlülük durumu yetersizdir
Sigara Bırakma Tedavisi
• Sigara bağımlılığı bir hastalıktır ve her hastalık gibi tedavisi hekimler tarafından yapılmalıdır
• Ülkemizde sigara bırakma hizmetinin kötü kullanımı vardır
• Bilimsel kanıta dayalı olmayan (etkisi olmayan veya etkisi kanıtlanmamış) bırakma hizmeti sunulması yoluyla bireyler yanıltılmaktadır
HER HEKİM SİGARA HASTALIĞINI TEDAVİ ETMELİDİR
• Sigara bağımlılığı Dünya Sağlık Örgütü tarafından tanımlanmış bir hastalıktır
• Her kronik hastalık gibi hekimler kişinin sigara içim durumunu sorgulamalı ve tedavi edebilmelidir
• Hekiminden bir kez bile olsa “Sigarayı Bırakın” mesajını duyan içicilerin %5‘i sigarayı bırakmaktadır
• Hekimler sigara bırakmak için yardım isteyen hastalarını tedavi etmelidir
ULUSAL TÜTÜN KONTROL PROGRAMLARINI DESTEKLEMEK VE SİGARASIZ SAĞLIKLI BİR TÜRKİYE İÇİN ÇALIŞMAK GÖREVİMİZDİR
SAĞLIKLI YARINLAR DİLEĞİ İLE
KAYNAKLAR
• Prof. Dr. Nazmi Bilir• Prof. Dr. Elif Dağlı• Doç. Dr. Savaş Alper• Dr. Zeynep Önder• Dr. Ayda Yürekli• Dr. Tahir Soydal• Dr. Toker Ergüder• Uz. Dr. Mesut Kosku• Kamil Yavuz• www.toraks.org.tr • Tütün ve Sağlık Çalışma Grubu
Teşekkürlerimizle……
SİGARAYI BIRAKIYORUZ
TORAKS DERNEĞİTORAKS DERNEĞİ TÜTÜN ve SAĞLIK ÇALIŞMA TÜTÜN ve SAĞLIK ÇALIŞMA
GRUBUGRUBU20052005
SİGARA GERÇEĞİ
• Sigara tiryakiliği, en öldürücü toplumsal zehirlenme olayıdır
• Ölüm, sigara nedeniyle oluşan hastalıklar sonucu gelişir
SİGARA GERÇEĞİ
• Her bir sigarada vücut için zehirli, tahriş edici, kanser yapıcı ya da kanserin ortaya çıkmasını kolaylaştırıcı 4000’den fazla kimyasal madde bulunmaktadır
• Bunlardan 50 tanesinin doğrudan kansere sebep olduğu ispatlanmıştır
SİGARA ve BAĞIMLILIK: NİKOTİN
• Kişiyi sigaraya bağımlı hale getiren madde nikotindir
• Nikotin bağımlılığın yanısıra• kalp atışlarını
hızlandırır• tansiyonu yükseltir• kanın pıhtılaşma riskini
artırır
SİGARA ve KARBONMONOKSİT
• Sigara dumanında bulunan karbon monoksit gazı, kanın oksijen taşımasına engel olur
• Bunun sonucunda sigara içenler egzersiz sırasında daha çabuk yorulurlar
SİGARA ve ERKEN ÖLÜM
• Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, her yıl 4.9 milyon kişi sigara nedeniyle oluşan hastalıklar yüzünden ölmektedir
• 2025 yılında bu rakamın 10 milyona çıkması beklenmektedir
• Bunun 7 milyonunun bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde olacağı belirtilmektedir
• Tiryakilerin %25-30’u zamanından önce ölmektedir
SİGARA ve KANSER
• Erkeklerde tüm kanser türlerine bağlı ölümlerin %35’inin, kadınlarda ise %15’inin nedeni sigaradır
• Akciğer kanserine bağlı ölümlerin %90’ının nedeni sigaradır
SİGARA ve KANSER
• Akciğer kanseri, kanser nedeniyle ölümler içinde birinci sırada yer almaktadır
• Sigara içenlerde akciğer kanseri riski içmeyenlerden 20 kat fazladır
SİGARA ve KANSER
• Sigara içenlerde akciğer dışında • Ağız• Dil ve dudak• Gırtlak ve yemek borusu• Pankreas• Böbrek• Mesane• Prostat
• Rahim ağzı kanseri riski de artmaktadır
• Hiç içmediği halde dumana maruz kalan kadınlarda da kanser riski artmaktadır
SİGARA ve AKCİĞER
• Sigara, kronik bronşit ve amfizem gibi nefes darlığı yapan solunum sistemi hastalıklarının en önemli nedenidir
• Bu hastalıklar nedeniyle ölüm, hiç içmeyenlerindekinden 40 kat fazladır
SİGARA ve DOLAŞIM SİSTEMİ
• Sigara içenlerde kalp krizi geçirme riski 3 kat artmaktadır
• Sigara, kan dolaşımını ve damarları etkiler
• Beyin damarı hastalıkları ve felç olma riskini artırır
• Bacak kangrenlerine neden olur
SİGARA ve KADIN SAĞLIĞI
Sigara içen kadınlarda ;• düşük yapma
• erken doğum
• düşük ağırlıklı bebek doğurma
• kısırlık ve
• doğum kontrol hapı kullananlarda kalp krizi geçirme riski artmaktadır
SİGARAYI BIRAKMAKTA NEDEN ZORLANIYORSUNUZ?
• Sigaradaki nikotin bağımlılık yapıcı etkisi güçlü bir maddedir
• Kokain, eroin ve alkol gibi güçlü bağımlılık yapar
• Tesadüfen denemiş kişilerde bile sigaranın bağımlılık yapma olasılığı vardır
NEDEN SİGARAYI BIRAKMAKTA ZORLANIYORSUNUZ ?
• Nikotin, sigara içilen bir soluktan 7 saniye sonra beyine ulaşır
• Kendinizi iyi hissetmenizi sağlar ve daha çok nikotin istemenize neden olur
NEDEN SİGARAYI BIRAKMAKTA ZORLANIYORSUNUZ ?
• Sigara içenlerde el ve ağız alışkanlığı vardır
• Günde içilen sigara sayısı ne kadar fazlaysa, bu alışkanlık o kadar güçlüdür
SAĞLIK ZARARLARI
• Sigaranın zararları uzun bir sürede ortaya çıkar
• Bu nedenle sigara içen kişiler, tehlikenin bilincinde olmadan içmeye devam ederler
• Sigara, kullanıcıların günlük yaşantısının bir parçası haline geldiğinden, gün içinde pek çok şey içme dürtüsü uyandırır• Yemek yemek
• Sohbet ortamları
• Stres anları
SİGARAYI NASIL BIRAKACAKSINIZ?
SİGARAYI NASIL BIRAKACAKSINIZ?
Sigarayı bırakmada birkaç yöntem vardır:
• Kendi kendine bırakma • Bağımlıların bir kısmı sigarayı birden, kendi kendine
bırakabilir• Kendi kendine bırakmakta zorlanan kişilerde en etkili
tedavi, hekim gözetiminde bilimsel yöntemlerin kullanılmasıdır
• Etkinliğini kanıtlamış tıbbi tedavi
ETKİNLİĞİNİ KANITLAMIŞ TIBBİ TEDAVİ
İLAÇ TEDAVİSİ
• İlaç tedavisi hekim kontrolü ve danışmanlığında uygulanmalıdır• Nikotin yerine koyma tedavisi
• Bupropion HCl tedavisi
NİKOTİN TEDAVİSİ
• Nikotin yerine koyma tedavisi bağımlılarda sigara bırakırken oluşan yoksunluk belirtilerini giderir
• Farklı formları vardır• nikotin bandı
• nikotin sakızı
• nikotin burun spreyi
• nikotin kartuşu
BUPROPİON HCl :BUPROPİON HCl :
• Nikotin içermeyen, tedavi rehberlerine girmiş bir ilaçtır
• Beyinde etkilidir
• Sigara bırakırken oluşan nikotin yoksunluk belirtilerinin azalmasına neden olmaktadır
SİGARAYI KENDİ BAŞINIZA BIRAKACAKSANIZ………
SİGARAYI BIRAKMAYA HAZIRLANIN
• Sigarayı bırakamayacağınızı asla düşünmeyin, karamsarlığa izin vermeyin
• Bırakmak için kendinize bir gün belirleyin ve o gün bırakma konusunda kararlılığınızı koruyun
SİGARA BIRAKMA NEDENLERİNİZİ YAZIN
• Sigarayı bırakmayı isteme nedenlerinizi listeleyin
• Bırakma nedenleri listesini her zaman görebileceğiniz yerlerde bulundurun• yanınızda taşıyın• çevrenize asın
• Bırakma kararınızı arkadaşlarınız ve ailenizle paylaşın ve size destek olmalarını isteyin
SİGARA, ÇAKMAK ve KÜLLÜĞÜ KALDIRIN
• Evinizde ve işyerinizde sigara ve sigarayı hatırlatacak eşyaları kaldırın
• Çakmak
• Sigaralık
• Küllük
• Cebinizde veya çantanızda sigara, çakmak taşımamaya çalışın
ETKİNLİKLER ve HOBİLER
• Bıraktığınız zaman mücadelenizi kolaylaştıracak yeni günlük etkinlikler geliştirin
• Yaşınıza uygun egzersiz programına başlayabilirsiniz• Yürüyüş
• Aerobik
• Yapmak istediğiniz hobi ve zevkleriniz varsa bunlara zaman ayırmaya çalışın
LÜTFEN UNUTMAYIN!
• Bağımlılık yapıcı bir maddeden kurtulmak güçtür, ancak imkansız değildir
• Kararlılıkla başarılır• Pek çok bağımlının zorlandığı
nikotin yoksunluk belirtileri geçicidir
• En çok zorlayacağı süre ilk 2-3 haftadır
SİGARAYI BIRAKIRKEN
• Olumsuz beklenmedik olaylar sizi sigara içmeye teşvik edebilir
• Sigaranın aynı zamanda bir alışkanlık olduğunu ve üstesinden gelebileceğinizi hatırlayın
• Sigaranın içinde bulunduğunuz olumsuzlukları değiştirmeyeceğini unutmayın
SİGARAYI BIRAKIRKEN
• Sigara içmeniz sorunlara çözüm getirmeyecektir
• Tekrar başlamış olmanız sizi üzecek ve kendinize güveninizi sarsacaktır
TEKRAR BAŞLAMA RİSKİ
• Bıraktıktan sonra tekrar başlama riskiniz ilk haftalarda en yüksek düzeydedir
• Kararlılık ve azminizi kullanmanız gereken bu en önemli dönemde, size yardım eden hekiminizden destek alabilirsiniz
DENEME BAŞARISIZ OLURSA
İlk deneme başarısız olursa• kendinize olan güveninizi
yitirmeyin• hayal kırıklığına uğramayın• mücadelenize devam edin
SİGARAYI BIRAKTINIZ GÜN…
• Bıraktığınız gün gerginliğinizi giderecek uğraşılar bulun
• Bu uğraş yürüyüşe çıkmak, alışverişe gitmek, sigara içmeyen bir arkadaşınızla sohbet etmek olabilir
BIRAKTIĞINIZ GÜN
• Aile ve arkadaşlarınızın desteğini isteyin
• Bu aynı zamanda eğer sigara içiyorlarsa, sizin yanınızda içmelerini engelleyecektir
• Bıraktığınız günü kutlayabilirsiniz
• Kendinize hediye alabilir ya da özel bir şey yapabilirsiniz
BIRAKTINIZ
• Sigarayı bıraktıktan sonra bol su, meyve suyu için
• Çay ve kahve içmek sigarayı hatırlatıyorsa bir süre bu içeceklerin miktarını azaltın
ZORLANIYORSANIZ
• El ve ağız alışkanlığınız sizi zorluyorsa
• Kalem ya da stres topu ile oynayabilir
• Ağzınızda kürdanla oynayabilir• Şekersiz sakız
çiğneyebilirsiniz• Ya da elinize bir bardak su
alarak sigara aradığınızda içebilirsiniz
İLK HAFTALAR
• İlk 2-3 hafta sigaranın yoğun içildiği ortamlara girmemeye çalışın
• Bir süre sigarayı hatırlatıcı günlük alışkanlıklarınızdan vazgeçmeyi deneyin
• Bırakmaya çalıştığınız dönemde diğer bağımlıların çabalarınızı engellemesine izin vermeyin
ZORLANDIĞINIZDA
• Eğer sabretmeyi başarırsanız, istek geldiğinde 3-5 dakika sürüp geçtiğini göreceksiniz
• Bu kısa süreyi atlatmak sizin elinizde• Meyve ya da çiğ yenebilen sebzeler (havuç, salatalık
gibi) atıştırın• 10 kez derin nefes alıp verme egzersizi uygulayın• Basit egzersiz hareketleri yapın• Duş alın• Yemek sonrası istek geldiğinde sofrada oyalanmayın,
hemen kalkıp dişlerinizi fırçalayın
ZORLANDIĞINIZDA
• O anda bir işle meşgul iseniz, kısa bir süre yaptığınız işi bırakıp başka bir şeyle ilgilenin
• Bu aşırı istek gelen dönemlerde• Bırakmaya hazırlık aşamasında önerilen hobilerinizle
uğraşabilir• Evde oturuyorsanız dışarı çıkabilir• İş başındaysanız kısa bir süre odanızdan çıkıp bir
arkadaşınızla kısa bir sohbet yapabilir• Gazete okumayı deneyebilirsiniz
ZORLANDIĞINIZDA
• Asla “Bir tane içsem ne çıkar” diye düşünmeyin
• İçeceğiniz tek bir sigara, yeniden başlama riskinizi artıracaktır
• “Demek bırakabiliyorum, istersem kontrol edebiliyorum” diyerek yanılgıya düşmeyin
• Sadece kendinizi aldatmış olursunuz
SİGARAYI BIRAKTIĞINIZDA YAŞAYABİLECEĞİNİZ OLUMSUZLUKLAR NELERDİR?
NİKOTİN YOKSUNLUK NİKOTİN YOKSUNLUK BELİRTİLERİBELİRTİLERİ
• Bağımlıların üçte ikisinde yoksunluk belirtileri oluşur ve geçicidir
• Çoğu 2-3 hafta içinde kaybolur
• Bazen biraz daha uzun sürebilir
NİKOTİN YOKSUNLUK BELİRTİLERİ
• Huzursuzluk• Uykusuzluk• Gerginlik• Düşünceleri
toplamada güçlük• Aşırı tepki verme• Sinirlilik• Yorgunluk
• Titreme• Baş ağrısı• Kabızlık• Ağız kuruluğu• İştah artması• Kilo alma
NELER YAPABİLİRSİNİZ
• Huzursuzluk, gerginlik ve sinirlilik durumlarında yürüyüşe çıkabilir, spor yapabilir, duş alabilir müzik dinleyebilirsiniz
• Uykusuzluk çekiyorsanız, • Akşam 18:00’den sonra çay, kahve gibi kafeinli içecekleri
olabildiğince az içmeniz yada bir süre içmemeniz
• Ilık duş almanız
• Ilık süt içmeniz yararlı olabilir
• Baş ağrısı varsa• Duş almak• Yürüyüş ya da hafif egzersizler yapmak
• Kabızlık oluştuysa• Bol su ve meyve suyu içmek • Posa bırakan lifli yiyeceklere ağırlık vermek
• Ağız kuruluğu olursa• Su içmek• Sakız çiğnemek
• Bu sorunlar geçicidir• Vücudunuz nikotinsizliğe alışmaya çalışmaktadır
NELER YAPABİLİRSİNİZ?
SİGARAYI BIRAKIRKEN
• İştah artması ve kilo alma, sigarayı bırakanlarda sık karşılaşılan bir durumdur
• Genellikle yaklaşık 3-5 kg’lık kilo artışı beklenir
• Pek çok kişi bundan korkmakta ve yeniden sigaraya başlamak için bunu gerekçe olarak kullanmaktadır
SİGARAYI BIRAKIRKEN
• Düzenli ve düşük kalorili beslenmek• Egzersiz yapmak• El alışkanlığını geçiştirmek için yenilen
kuruyemiş, cips, bisküvi gibi yağlı, kalorisi yüksek gıdalardan uzak durmak
KİLO ALINMASINI ENGELLER• Egzersiz kilo almayı engellediği için kendinizi
daha iyi hissetmesini sağlar
NİKOTİN YOKSUNLUK BELİRTİLERİ
• Sigara bırakıldığında ortaya çıkması olası nikotin yoksunluk belirtileri, sigarayı bırakmaya çalışan kişinin işini zorlaştırır
• Hekiminiz uygun gördüğü taktirde, uygulanacak tıbbi tedavi• Aşırı içme isteğini azaltır• Yoksunluk belirtilerini kontrol altına alır• Sigarasızlığa alışmayı kolaylaştırır
SİGARAYI BIRAKMANIN FAYDALARI
İLK 20 DAKİKA İÇİNDE
• Nabzınız
• Kan basıncınız
• El ve ayaklarınızın ısısı
NORMALE DÖNER
SEKİZ SAAT SONRA
• Kan oksijen seviyeniz normal düzeye çıkar
• Kan karbonmonoksit düzeyiniz normal düzeye iner
• Dokularınıza giden oksijen miktarı artar
• Enerjiniz artar
KALP KRİZİ GEÇİRME RİSKİNİZ AZALIR
• Kalp krizi geçirme riskiniz ilk günlerden itibaren azalmaya başlar, 1 yılın sonunda risk %50 azalır
• Beyin kanaması ve bacaklardaki damar hastalığı (buerger) riski %30-50 oranında azalır
İKİNCİ GÜNÜN SONUNDA
• Tat ve koku duyularınız artar
• Dilinizdeki acı tat azalmaya başlar
ÜÇÜNCÜ GÜNDEN İTİBAREN
Rahat nefes almaya başladığınızı hissedersiniz
İKİ HAFTA-ÜÇ AY SONRA
• Akciğer kapasiteniz %30 artar
• Dolaşımınız normale gelir
• Rahat spor yapabilirsiniz, yürüyebilirsiniz
İKİ HAFTA-ÜÇ AY SONRA
• Efor kapasiteniz artar• Öksürük azalır ve 3 ay içinde kaybolur• Balgam miktarı 2 haftada yarı yarıya azalır• Soluk alıp vermeniz kolaylaşır• Koku ve tat alma duyularınız iyileşir• Bağışıklık sisteminiz güçlenmeye başlar• Kendinizi daha dayanıklı ve güçlü hissetmeye
başlarsınız• Diş ve parmaklarınızdaki sarı lekeler kaybolur
BİR-DOKUZ AY SONRA
• Akciğerleriniz kendini temizleyecek
• İnfeksiyon riskiniz azalacak
• Kendinizi iyi hissedeceksiniz
BEŞ YIL SONRA
Akciğer kanseri olma riskiniz günde bir paket sigara içmeye devam eden kişiye göre %50 azalacak
ON YIL SONRA
• Felç olma riskiniz 5- 10 yıl içinde hiç sigara içmemiş olanlarla aynı düzeye iner
• Akciğer kanseri, ağız, gırtlak, yemek borusu, idrar torbası, böbrek, pankreas kanseri riski azalır
ONBEŞ YIL SONRA
• Koroner damar hastalığı ve kalp krizi riski, hiç içmeyenlerinkiyle aynı olur
SİGARAYI BIRAKMANIN SOSYAL FAYDALARI
• Evde, işyerinde, arkadaş ortamında sigara içmeyen ve siz içtiğiniz için rahatsız olanlar ve sevdikleriniz artık dumana maruz kalmayacaktır
• Çocuklarınıza iyi örnek model olabileceksiniz• Çocuklarınızı pasif içicilikten kurtarıp kulak
iltihabı, bademcik iltihabı, sinüzit, bronşit, hışıltılı solunum, astım gibi hastalıklara yakalanma risklerini azaltacaksınız
SİGARAYI BIRAKMANIN SOSYAL FAYDALARI
• Çevrenizdeki insanlara örnek olarak onların da bırakmasını kolaylaştıracaksınız
• Eviniz, arabanız, giysilerinize sinmiş sigara kokusu kaybolacağından çevreyi rahatsız etmeyeceksiniz
• Artık sigara içerek topluma zarar vermeyen bir bireysiniz
EKONOMİK YÖNÜ
• Sigaraya ayırdığınız para cebinizde kalacağı için tasarruf etmiş olursunuz
• Üç ay sonuna bir TV ya da müzik seti alabilirsiniz
• Birinci yılın sonunda evinize bir bilgisayar alabilirsiniz
• Yirmi yıl sonra da bir araba sahibi olabilirsiniz
• Sigaranın neden olduğu hastalıklar nedeniyle doktor, hastane, tedavi giderleriniz azalacaktır
TEKRAR SİGARAYA BAŞLAMAMANIN PÜF
NOKTALARI• Sigaraya tekrar başlamamak büyük çaba
gerektirir• İçme dürtüsü zaman zaman sizi zorlayabilir• İçme dürtüsünün ne zaman ortaya çıktığına
dikkat edin• İçme dürtüsüne neden olan faktörleri
belirleyin (stres, yemek sonrası, çay – kahve içmek, alkol, arkadaş ortamı, sigarayı görmek gibi)
• Bu faktörlere karşı önceden hazırlıklı olun• Sigarayı neden bıraktığınızı kendinize
hatırlatın• Dürtü geldiğinde daha önce anlatılan
yöntemlere başvurun (derin nefes alıp vermek, su içmek, egzersiz yapmak vb)
TEKRAR SİGARAYA BAŞLAMAMANIN PÜF NOKTALARI
TEKRAR SİGARAYA BAŞLAMAMANIN PÜF
NOKTALARI• Sigara içilen bir ortamdaysanız uzaklaşın• İçmemeyi başardığınızda kendinizi ödüllendirin• Herhangi bir sebeple sigara içecek olursanız,
kendinize karşı acımasız olmayın, güveninizi yitirmeyin
• Güçlü bir bağımlılık yapıcı maddeyle mücadele ettiğinizi unutmayın, kendinizi suçlamayın
• Bir kez içmeniz, başarısız olduğunuzu göstermez
BAŞARABİLİRSİNİZ
TORAKS DERNEĞİTORAKS DERNEĞİ TÜTÜN ve SAĞLIK ÇALIŞMA TÜTÜN ve SAĞLIK ÇALIŞMA
GRUBUGRUBU