TÜRKİYE’DE KÖMÜR SANTRALI YATIRIMLARI

ODTÜ MEZUNLARI DERNEĞİ, 23.02.2013

Oğuz BalAdularya Enerji Gen.Müd. Yardımcısı

İÇİNDEKİLER

Neden Yerli Linyit Kömür Santrali1

Yerli-İthal Kömür Santrali Karşılaştırmaları2

Finansman,Teşvikler ve Elektrik Satışı3

Santral Yapım İzinleri- İzlenilen Prosedürler4

ÇED Raporu Süreci5

6

Yunus Emre TS Projesinde KullanılanTeknoloji7

Resmi Makamlar,YöreHalkı,STK’larla Olan İlişkiler

8 Yerli-Yabancı Müteahhit Karşılaştırmalarıİstihdam9

10 Yeniden Kömür Santrali Yatırım Kararı

Sonuç ve Öneriler11

NEDEN YERLİ LİNYİT KÖMÜR SANTRALLERİ

• Dünyadaki birçok ülkede olduğu gibi, ülkemizde de stratejik önemi var

• Elektrik üretiminin güvenilir kaynağı,

• Santralın Linyit sahası yakınına kurulabilmesi,

• Düşük Elektrik Üretim Maliyeti,

• Serbest piyasada Ticari rekabet avantajı

• Madencilik faaliyetleri

• Yerli ekipman kullanımı

• Yüksek istihdam

• Oluşturulabilecek ulusal uzun

vadeli devlet politikaları ile yerli

Teknolojik katkıların ve yerli

Endüstrinin gelişmesinde

potansiyel sanayi altyapısı

kurulabilir.

ZORLUKLAR

• Ön Bilgi Eksikliği

Yakıtı (Linyiti) iyi tanımamak,

Kömür parametrelerinin

değerlendirme eksiklikleri

• Sınırlı Teknoloji Alternatifleri

Türk Linyitine dayalı yapılmış Çin kazan referansı yoktur. Yapmak isteyen yatırımcılar Çin’li için deney tesisi yapmış olur.

• Emisyon limitleri

• Yüksek kirleticilerin zorunlu önlemleri

• Lojistik Zorluklar

• Ekipmanları sahaya taşınmasında «mesafe ve yol şartları»

• İşletme Güçlükleri «Kömürün hazırlanması,külün depolanması,temizlik

NEDEN YERLİ LİNYİT KÖMÜR SANTRALLERİ

İTHAL KÖMÜR SANTRALI KARŞILAŞTIRMA

PARAMETRE Linyit İthal Kömür

Kalori (Kcal) <2000 >6000

Kül (%) >30 <10

Nem (%) >30 <10

Kükürt (%) >2,5 <1

İthal kömür ve Doğal gaz yakıtı;«Maliyeti yüksekliği«Temininde güvence riski ve «Uluslararası piyasalardan aşırı etkileşim riskleri içermektedir.

İthal Kömür Santralı yapımında;«Yakıt nakli gereği santralın deniz kenarına kurulması,ve Liman ihtiyacı,«Denizden soğutma suyu alınması«Kondenserde korozyana dayanıklı malzeme kullanımı«Soğutma suyu pompaları ve borularıda deniz suyuna uygun malzeden seçilme zorunluğu

YERLİ-İTHAL KÖMÜR SANTRALI YATIRIM MALİYETİ KARŞILAŞTIRMALARI

ÇİN VE BATI TEKNOLOJİSİ KARŞILAŞTIRMASI

YERLİ KÖMÜRDETürkiye’de düşük kalorili linyite dayalı Çin referansı yokturBatı Teknolojisi EPC maliyeti 1200-1400 €/Kw

İTHAL KÖMÜRDEÇin Teknolojisi EPC maliyeti 900 – 1100 $/kWBatı Teknolojisi EPC maliyeti 1100-1300 €/kW

Parametrelere göre;Kazan dizaynı, Kömür hazırlamaKül sevk ve depolamaBaca gazı arıtma tesislerinin değerlendirildiğinde,Linyit Santralının ilk Yatırım bedeli yüksektir.

FİNANSMAN VE TEŞVİKLER

Termik Santral yatırımlarında ulusal veya uluslararası finans kaynaklarının ilk aradığı koşul ESA (Offtake) anlaşmaları, «şimdilik piyasada böyle bir şey ancak ikili anlaşmalarla mümkün olabilir, fakat hiç kolay değil»

YERLİ LİNYİT ‘de YATIRIMCIYI CESARETLENDİRECEK TEŞVİK ALANLARI;

Kredi geri ödeme sürecinde elektrik alım garantisi

Gümrük Muafiyeti

Her Türlü Vergiler, Harçlar ve Sigorta giderlerinin karşılanması

Altyapı (Yol ve Arazi Çözümleme)

Su kaynaklarının kullanım kolaylıkları (Su bedellerinin hesaplama yöntemleri)

Yatırım sürecinde madencilik ve santralda kullanılacak elektrik tüketimine destek

FİNANSMAN VE ELEKTRİK SATIŞI

• Elektrik Satış Fiyatları• Serbest piyasa veya ikili anlaşmalarla belirlenebilen değişken yapı • 2012 Piyasa fiyat ortalaması 14,97 krş/kWh olmuştur.

• Finans• Yerli finans zorluğu, (Faiz oranları, tek banka yetersizliği)• Uzun dış kaynak finans süreçleri (Uluslararası hukuki prosedürler)

• Fiyat Araştırmaları

Fiyat

Yıl

A firması 14,4 c$

B firması 8,8 c$

2025

SANTRAL YAPIM İZİNLERİ-İZLENİLEN PROSEDÜRLER

• Valiliğin Faaliyet Yeri Hakkında Olumlu Kararı• Genel Kurmay İzni• Çevre düzeni plan değişikliği• ÇED Raporu Onayı ve Taahhütname• Sağlık Koruma Bandı Tespiti• Yeraltı Suyunun Arama ve Kullanılması için izin• Jeoteknik Etüd Raporu Onayı• İl İmar Müdürlüğünün Tesis Yeri Hakkındaki

Görüşünün Alınmasıı• Mevzi İmar Planı Onayı• Yer seçimi izni• Halihazır Harita Onayı• Parselasyon Planı Onayı• Nazım plan ve imar planı onayı (1/5000 ve 1/1000

planlar)• Kıyıda inşaat yapılması için onaylanmış kıyı

şeridinin tespiti• Karayoluna bağlanan bir tesis bağlantı yolu

yapılması için görüş• Bağlantı izni• Su kullanım izni• Emisyon ön izni• Proje Onayı, Tesis izni• Derin deniz suyu deşarj izni• Geçici atık depolama izni• Yapı Ruhsatı

• Arazi vasıf değişikliği• Enerji ile ilgili Tesisler ve müştemilatından

hangileri için ruhsat alınmayacağı ile ilgili izin• Tehlikeli atık taşıma lisansı• Yapı kullanma izni• Kuşat Belgesi• Deneme izni• Yerel itfaiye belgesi• Emisyon izni• İşletme Belgesi• Enerji Bakanlığından İşletme İzni• Açılma ruhsatı• İşyerinizin bölge çalışma müdürlüğüne

bildirilmesi• Şantiye su tahliye mutabakatı• Katı atık ve hafriyat tahliye mutabakatı• Şantiye elektrik, su ve telefon bağlantıları

başvurusu• Atıksu deşarj izni• Balıkçılara avlanma yasağı duyurusu için

başvuru• Patlayıcı madde kullanımı için başvuru• Zararlı ve patlayıcı maddelerin taşınması, geçici

depolanması ve kullanılması izni• Uzun ve ağır araç kullanım izni• Yabancı personele çalışma izni• Yabancı personel için oturma izni

ÇED RAPOR SÜRECİ

ÇED sürecinde;Yer seçimi faktörüTeknoloji seçimiHalkın doğru bilgilendirilmesi

ÇED RAPOR SÜRECİ

ÇED RAPORUNDA İSTENEN TEKNOLOJİK BİLGİLER• Proje kapsamındaki faaliyet ünitelerin konumu (varsa ünitelerin yerleşim planı, bunlar için belirlenen

kapalı ve açık alan büyüklükleri, binaların kat adetleri ve yüksekliklier), varsa resimleri-çizimleri

• Yatırım programı ve finans kaynakları termin planı

• Projenin fayda maliyet analizi (Fizibilite)

• Proje kapsamında kullanılacak su miktarları,her bir ünitede kullanılacak su miktarı varsa proses akım

şeması üzerinde su döngüsünün gösterimi

• Proje kapsamındaki tüm ünitelerin özellikleri, hangi faaliyetlerin hangi ünitelerde gerçekleşeceği,

kapasiteleri, her bir ünitenin proses akım şemaları, temel proses parametleri, proses açıklaması

• Proje kapsamında kullanılacak makina ve ekipmanlar, sayıları ve özellikleri

• Varsa suya uygulanacak ön işlemler, su hazırlama ana akım şeması

• Soğutma sistemine ilişkin bilgiler, soğutma suyu akım şeması, kullanılacak kimyasal maddeler ve

miktarları

• Proje kapsamında kullanılacak ana yakıtların ve yardımcı yakıtın hangi ünitelerde ne miktarda

yakılacağı ve kullanılacak yakma sistemleri

• Baca bilgileri (yükseklik,çap,hız,sıcaklık vb.) baca gazı arıtma sistemleri hakkında ayrıntılı bilgi

• Jeolojik ve jeoteknik etüt raporu (varsa)

• Kül depolama alanı ile ilgili yapılan sondajların sonuçları

• Hafriyat alanı koordinatları

• Kömür ve kireç ocağı ruhsat ve rezervleri

ÇED RAPOR SÜRECİ

ÇED HAZIRLIĞINDA TEKNİK BİLGİLER NASIL SAĞLANMALI;

• TEKNİK DİZAYN YÖNÜYLE;«GERÇEK VEYA COPY PASTE BİR ÇED Mİ?»

RESMİ MAKAMLAR-YÖRE HALKI-STK’LAR İLE OLAN İLİŞKİLER

• Rödevans sözleşmesi sonucu sürekli teftiş ve incelemeler baskısında kalınması

• Barajdan endüstri payından alınan katma suyuna hidrolik santralların enerji kaybı

maliyeti uygulanması

• İletim hattı kamulaştırma haritalarında tıkanıklık

• Kül stok sahasını zemine kil kaplanması için kil temini problemi

• Yapılan asılsız şikayetler üzerine Devletin tüm denetleme mekanizmaları tarafından

soruşturma

• Şantiye aşamasında DSİ izniyle açılan kullanım suyu kuyularına müfettiş soruşturması

• X Mühendis odasının Çevre düzen Planımızı

iptal ettirmesi

• Çevre köy muhtarlarının il makamlarına mera

şikayetleri

• İnşaat için agrega üretimi amaçlı taş ocağının

muhtemel baraj projesi nedeniyle engellenmesi

2X145 MW YUNUS EMRE TERMİK SANTRALI

PROJE YAPISI

EPC CONTRACTOR: Vitkovice Power Engineering

KREDİTÖR KURULUŞ: ÇEK EXPORT BANK

FİNANS YAPISI: % 85 Kredi, % 15 Özkaynak

KREDİ ÖDEME Periyot: Aralık 2014 + 10 Yıl

Santral Dizayn Kömürü ana Parametreleri

2X145 MW YUNUS EMRE TERMİK SANTRALİ

Genel Temrin;Proje hazırlıkları 2008 başında başlamış, ancak global kriz etkisiyle EPC kontrat Mart 2010 da imzalanabilmiştir.Proje Kontrat Aktive Tarihi: 28.02.20111. Ünite Ticari İşletme Tarihi: 30.07.20142. Ünite Ticari İşletme Tarihi: 30.10.2014Olmak üzere tamamlanma süreci 41 ve 44 ay olacaktır.

Kazan; Dolaşımlı akışkan

yatak

Ünite Kömür Tüketimi: 150

t/h

Ünite Kireçtaşı Tüketimi: 28

t/h

SANTRALDE KULLANILAN MÜHENDİSLİK-TEKNOLOJİ

KAZAN DİZAYNI: AE&E-ANDRITZ

(Austrian Energy & Environment)

KAZAN İMALATÇISI: AE&E-VİTKOVİCE

Buhar Parametresi: 440 t/h, 139 Bar 2X145 MW YUNUS EMRE TERMİK SANTRALİ

3DKAZAN

SANTRALDE KULLANILAN MÜHENDİSLİK-TEKNOLOJİ

JENERATÖR: SIEMENS

ELEKTRİK ve KONTOL SİSTEMLERİ: ABB

2X145 MW YUNUS EMRE TERMİK SANTRALİ

BUHAR TÜRBİNİ:SKODA POWER

SOĞUTMA KULESİ

YER SEVİYESİ KİRLİLİK ORANINDA ÖNEMLİ SEVİYEDE POZİTİF İYİLEŞME SAĞLAYAN KULE İÇİ BACA KULLANIMI UYGULANMIŞTIR

«Maden Üretim planlamasını proje danışmanımız Bucyrus International, Inc. ile birlikte yapmaktayız. Sahada şuana kadar 350 adet 86.560 m sondaj yapılmıştır«Havza 30 yıllık bir üretim süreci için A, B,D,E,F olmak üzere beş sektör (blok) olarak planlanmıştır. «Havzada bulunan Tümsan ruhsatı satın alınmasıyla havzanın tespit edilen rezerv 300 milyon ton üzerine ulaşmıştır. Araştırma çalışmalarımız devam etmekte ve rezerv artışı beklenmektedir.«Tam Mekanize Yeraltı Üretim yöntemi ile Yıllık 4.5 milyon ton tüvenan üretim gerçekleştirilecek ve kömürün tamamı 900 t/h kapasiteli lauvar’da yıkanacaktır.

2X145 MW YUNUS EMRE TERMİK SANTRALİ

MADENCİLİK FAALİYETLERİ

YERLİ-YABANCI MÜTEAHHİT KARŞILAŞTIRMALARI

Bu tür yatırımlarda EPC olarak yerli müteahhit bulunması pek mümkün değil, genellikle yabancı müteahhitler ana yüklenici olmaktalar. ANA YÜKLENİCİ YABANCI OLMASI;İnşaat-Montaj Yerli Müteahhitler Tarafından yapılmaktadır.Çinlilerin inşaat-montajda çalışmaları devlet tarafından yasal olarak engellenmiştir.Yabancılar sadece süpervizörlerini getirmekteler.Ancak Yerli Müteahhitlerde Kalifiye Personel Sıkıntısı yaşanmaktadır.Yunus Emre Santralının inşaat-montajı yerli firmalar tarafından yapılmakta, ayrıca inşaat detay dizaynlarında yerli bir mühendislik firması kullanılmaktadır. Tüm ekipmanların gümrükleme ve taşıması da yerli firma ile yürütülüyor.

İSTİHDAM

YERLİ LİNYİT KÖMÜR SANTRALLERİNDE

Yerli yatırım kullanım oranı ve istihdam (özellikle yeraltı madenlerinde)

Doğalgaz ve İthal Kömür Santrallerine oranla daha Yüksektir

YENİDEN KÖMÜR SANTRALİ YAPMA KARARI

Ciddiyetle tekrar tekrar düşünülür !!?

Acaba yapsak mı?

• Devletin yatırım süreci teşviklerine ihtiyaç (Vergiler, harçlar, sigortalar)

• Alt yapı (Arazi ve yollar) çözümü• Finans kolaylaştırıcı destekler

«Yakın gelecekte kayagazının enerji alanında muhtemel etkisi Linyit yatırımlarını teşviksiz imkansız hale getirebilir».

SONUÇ ve ÖNERİLER

YERLİ LİNYİT YATIRIMLARINA

DESTEKLERİNİZİ BEKLERSAYGILARIMLA..

TEŞEKKÜRLER…