türkiye ekonomisi 2016

11

Bu gösterge seti kullanıcılara Türkiye Ekonomisinin değişik alanları ile ilgili güncel bilgiler vermek amacıyla hazırlanmıştır.

Bu dosya her haftanın ilk günü itibarıyla güncellenmektedir.

Son güncelleme tarihi: 22 Şubat 2016

Şubat 2016

TÜRKİYE EKONOMİSİ

Hazine Müsteşarlığı

33

İÇİNDEKİLER

Türkiye Ekonomisinin Dünyadaki Yeri......................................................4Türkiye’nin Demografik Yapısı..................................................................7Büyüme...................................................................................................11 İstihdam...................................................................................................29Enflasyon.................................................................................................41Dış Ticaret ve Ödemeler Dengesi...........................................................53Kamu Maliyesi.........................................................................................73Borç Yönetimi..........................................................................................82Mali Sektör............................................................................................116Piyasa Göstergeleri...............................................................................128Yatırım Ortamı.......................................................................................139IMF ve AB ile İlişkiler.............................................................................145Sosyal Güvenlik.....................................................................................148İşgücü Piyasası.....................................................................................156AR-GE...................................................................................................167Enerji Sektörü........................................................................................182

44

TÜRKİYE EKONOMİSİNİN DÜNYADAKİ YERİ

55

Dünyanın En Büyük Ekonomileri (Satın Alma Gücü Paritesine Göre GSYH, Trilyon Dolar, 2014)

Kaynak: IMF, Dünya Ekonomik Görünümü Raporu, Ekim 2015

66

Avrupa’nın En Büyük Ekonomileri (Satın Alma Gücü Paritesine Göre GSYH, Trilyon Dolar, 2014)

0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0

Almanya

Fransa

İngiltere

İtalya

İspanya

Türkiye

Polonya

Hollanda

Belçika

İsviçre

İsveç

Avusturya

Romanya

Norveç

Çek Cumhuriyeti

Kaynak: IMF, Dünya Ekonomik Görünümü Raporu, Ekim 2015

77

TÜRKİYE’NİN DEMOGRAFİK YAPISI

88

(*) Tahmin

Kaynak: BM

Demografik AvantajÜlkelerin Demografik Profili* (Yüzde Pay, 2013 Yılı)

99Kaynak: BM

Demografik AvantajÜlkelerin Demografik Profili (Yüzde Pay, 2050 Tahminleri)

101010

Türkiye: Nüfus Öngörüleri (Milyon Kişi)

77,7 78,6 79,4 80,2

50

60

70

80

90

2015 2016 2017 2018

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, 2016-2018 Orta Vadeli Program

1111

BÜYÜME

1212

GSYH Büyüme Oranları (Yıllık % Değişim)

-16

-12

-8

-4

0

4

8

12

1601

Ç1

01 Ç

3

02 Ç

1

02 Ç

3

03 Ç

1

03 Ç

3

04 Ç

1

04 Ç

3

05 Ç

1

05 Ç

3

06 Ç

1

06 Ç

3

07 Ç

1

07 Ç

3

08 Ç

1

08 Ç

3

09 Ç

1

09 Ç

3

10 Ç

1

10 Ç

3

11 Ç

1

11 Ç

3

12 Ç

1

12 Ç

3

13 Ç

1

13 Ç

3

14 Ç

1

14 Ç

3

15Ç1

15Ç3

Kaynak: TÜİK

1313

GSYH Büyüme Oranı (Dönem Ortalaması, %)

5,3

4,3 4,4

1,5

7,2

3,4

0

2

4

6

8

1982-1986 1987-1991 1992-1996 1997-2001 2002-2006 2007-2014

Kaynak: TÜİK, Hazine Müsteşarlığı

1414

Büyüme Hedefleri (%)

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, 2016-2018 Orta Vadeli Program(*) 2015 yılı gerçekleşme tahmini, diğer yıllar ise Program Hedefidir.

4,04,5

5,0 5,0

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

2015* 2016 2017 2018

1515

Büyümenin Oynaklığı (Reel Büyüme Oranlarının Oynaklık Katsayısındaki Değişim)


1616

Kişi Başına Düşen GSYH (ABD Doları)

Kaynak: TÜİK

1717

Kişi Başına Gayri Safi Yurt İçi Hasıla, 2014(Satın Alma Gücü Standardı, AB-27=100)

Kaynak: Eurostat

Eğilim çizgisi: Hareketli ortalama

0

40

80

120

160

200

240

280

Lüks

embu

rgNo

rveç

İsvi

çre

ABD

İrlan

daHo

lland

aAv

ustu

rya

Dani

mar

kaİs

veç

Alm

anya

İzla

nda

Belç

ika

Finl

andi

yaİn

gilte

reFr

ansa

Japo

nya

İtaly

aİs

pany

aKı

brıs

Mal

taÇe

k C

um.

Slov

enya

Porte

kiz

Slov

akya

Litv

anya

Esto

nya

Yuna

nist

anPo

lony

aM

acar

ista

nLe

tony

aHı

rvat

ista

nRo

man

yaTü

rkiy

eBu

lgar

ista

nKa

radağ

Mak

edon

yaSı

rbis

tan

Arna

vutlu

kBo

sna

Her

sek

1818

Satın Alma Gücü Paritesine Göre Kişi Başına Düşen GSYH (ABD Doları)

20.29821.240

22.46023.829

6.000

7.500

9.000

10.500

12.000

13.500

15.000

16.500

18.000

19.500

21.000

22.500

24.000

25.500

2015* 2016 2017 2018

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, 2016-2018 Orta Vadeli Program(*) 2015 yılı gerçekleşme tahmini, diğer yıllar ise Program hedefidir.

1919

AB Ülkeleri ve Türkiye Reel GSYH (2001=100) Karşılaştırması

Kaynak: OECD

2020

GSYH Büyümesine Katkılar (%)

Kaynak: TÜİK

2121

AB Ülkeleri ve Türkiye’de Talebin Bileşenleri (2001=100)

Kaynak: OECD

Özel Tüketim İhracat

İthalat

Toplam Yatırımlar İthalat

2222

Özel Sektör Sabit Sermaye Yatırımlarının GSYH Büyümesine Katkısı (%)

0,61,5

2,5

3,3

0

2

4

6

1993-2002 2003-2014

Özel Sektör Sabit Sermaye Yatırımlarının Katkısı Diğer

Kaynak: TÜİK

2323

Toplam Sanayi Verimlilik Endeksi


70

75

80

85

90

95

100

105

110

11505

Ç1

05 Ç

3

06 Ç

1

06 Ç

3

07 Ç

1

07 Ç

3

08 Ç

1

08 Ç

3

09 Ç

1

09 Ç

3

10 Ç

1

10 Ç

3

11 Ç

1

11 Ç

3

12 Ç

1

12 Ç

3

13 Ç

1

13 Ç

3

14 Ç

1

14 Ç

3

15 Ç

1

15 Ç

3

Verimlilik Saat Başına

Doğrusal Eğilim (Verimlilik(saat başına))

70

80

90

100

110

120

130

140

15005

Ç1

05 Ç

3

06 Ç

1

06 Ç

3

07 Ç

1

07 Ç

3

08 Ç

1

08 Ç

3

09 Ç

1

09 Ç

3

10 Ç

1

10 Ç

3

11 Ç

1

11 Ç

3

12 Ç

1

12 Ç

3

13 Ç

1

13 Ç

3

14 Ç

1

14 Ç

3

15 Ç

1

15 Ç

3

2424

Toplam Sanayi Sektöründe Verimlilik ve Ücretler(Çalışılan Saat Başına)


Verimlilik Endeksi

Reel Ücret Endeksi Reel Birim Ücret Endeksi

252525

Sanayi Üretim Endeksi (Mevsimsel Düzeltilmiş)

Kaynak: TÜİK

70

80

90

100

110

120

13020

05-I II III IV

2006

-I II III IV20

07-I II III IV

2008

-I II III IV20

09-I II III IV

2010

-I II III IV20

11-I II III IV

2012

-I II III IV20

13-I II III IV

2014

-I II III IV20

15-I II III IV

25

İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (Mevsimsel Düzeltilmiş, %)

26

50

55

60

65

70

75

80

85

90

2007

-1 4 7 1020

08-1 4 7 10

2009

-1 4 7 1020

10-1 4 7 10

2011

-1 4 7 1020

12-1 4 7 10

2013

-1 4 7 1020

14-1 4 7 10

2015

-1 4 7 1020

16-1

Kaynak: TCMB

272727

Reel Kesim Güven Endeksi

Kaynak: TCMB 27

40

60

80

100

120

14020

07-1 4 7 10

2008

-1 4 7 1020

09-1 4 7 10

2010

-1 4 7 1020

11-1 4 7 10

2012

-1 4 7 1020

13-1 4 7 10

2014

-1 4 7 1020

15-1 4 7 10

2016

-1

282828

Tüketici Güven Endeksi

Kaynak: TÜİK

50

60

70

80

90

2007

-1 4 7 1020

08-1 4 7 10

2009

-1 4 7 1020

10-1 4 7 10

2011

-1 4 7 1020

12-1 4 7 10

2013

-1 4 7 1020

14-1 4 7 10

2015

-1 4 7 1020

16-1

28

2929

İSTİHDAM

3030

İşsizlik Oranı * (%)

9,59,0 9,2

10,0

13,1

11,1

9,18,4

9,0

9,9

10,7 10,5

7

8

9

10

11

12

13

14

15

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2014Kasım

2015Kasım

Kaynak: TÜİK

* Hanehalkı işgücü araştırmasında Avrupa Birliğine tam uyum amacıyla 2014 Şubat dönemiyle birlikte yeni seri veriler açıklanmaya başlanmış olup, 2005-Ocak 2014 dönem sonuçları ekonometrik model ile tahmin edilmiştir.

31

Genç Nüfusta İşsizlik Oranı (Mevsimsel Düzeltilmiş, %)

Kaynak: OECD

323232

İstihdam * (Mevsimsel Düzeltilmiş, Milyon Kişi)

Kaynak: TÜİK 32

20

21

22

23

24

25

26

2720

08-1 4 7 10

2009

-1 4 7 1020

10-1 4 7 10

2011

-1 4 7 1020

12-1 4 7 10

2013

-1 4 7 1020

14-1 4 7 10

2015

-1 4 7 10

* Kasım 2015 itibarıyladır. Hanehalkı işgücü araştırmasında Avrupa Birliğine tam uyum amacıyla 2014 Şubat dönemiyle birlikte yeni seri veriler açıklanmaya başlanmış olup, 2005-Ocak 2014 dönem sonuçları ekonometrik model ile tahmin edilmiştir.

30,0

3,1

2,0

2,2

2,4

2,6

2,8

3,0

3,2

3,4

22

23

24

25

26

27

28

29

3020

08-1 4 7 10

2009

-1 4 7 1020

10-1 4 7 10

2011

-1 4 7 1020

12-1 4 7 10

2013

-1 4 7 1020

14-1 4 7 10

2015

-1 4 7 10

İşgücü (Milyon Kişi) İşsiz (Milyon Kişi, sağ eksen)

İşgücü Göstergeleri * (mevsimsel düz.)

33Kaynak: TÜİK

*Kasım ayı itibarıyladır. Hanehalkı işgücü araştırmasında Avrupa Birliğine tam uyum amacıyla 2014 Şubat dönemiyle birlikte yeni seri veriler açıklanmaya başlanmış olup, 2005-Ocak 2014 dönem sonuçları ekonometrik model ile tahmin edilmiştir.

İşgücü Göstergeleri * (mevsimsel düz.)51,5

46,2

10,4

7

8

9

10

11

12

13

14

15

38

41

44

47

5020

08-1 4 7 10

2009

-1 4 7 1020

10-1 4 7 10

2011

-1 4 7 1020

12-1 4 7 10

2013

-1 4 7 1020

14-1 4 7 10

2015

-1 4 7 10

İşgücüne Katılım Oran ı (%) İstihdam Oranı (%) İşsizlik Oranı (%, sağ eksen)

34Kaynak: TÜİK

* Kasım ayı itibarıyladır. Hanehalkı işgücü araştırmasında Avrupa Birliğine tam uyum amacıyla 2014 Şubat dönemiyle birlikte yeni seri veriler açıklanmaya başlanmış olup, 2005-Ocak 2014 dönem sonuçları ekonometrik model ile tahmin edilmiştir.

3,54,04,55,05,56,06,5

2008-1 4 710

2009-1 4 710

2010-1 4 710

2011-1 4 710

2012-1 4 710

2013-1 4 710

2014-1 4 710

2015-1 4 710

Tarım İstihdam ı (mev.düz.) Tarım İstihdam ı

Tarım (milyon kişi)

Sektörlere Göre İstihdam Gelişmeleri *

35

3,84,04,24,44,64,85,05,25,45,6

20

08

-1 4 71

02

00

9-1 4 71

02

01

0-1 4 71

02

01

1-1 4 71

02

01

2-1 4 71

02

01

3-1 4 71

02

01

4-1 4 71

02

01

5-1 4 71

0

Sanayi İstihdamı (mev.düz.) Sanayi İstihdamı

Sanayi (milyon kişi)

0,91,11,31,51,71,92,12,3

2008-1 4 710

2009-1 4 710

2010-1 4 710

2011-1 4 710

2012-1 4 710

2013-1 4 710

2014-1 4 710

2015-1 4 710

İnşaat İstihdamı (mev.düz.) İnşaat İstihdamı

İnşaat (milyon kişi)

9,510,010,511,011,512,012,513,013,514,014,5

200

8-1 4 7

10

200

9-1 4 7

10

201

0-1 4 7

10

201

1-1 4 7

10

201

2-1 4 7

10

201

3-1 4 7

10

201

4-1 4 7

10

201

5-1 4 7

10

Hizmetler İstihdamı (mev.düz.) Hizmetler İstihdamı

Hizmetler (milyon kişi)

Kaynak: TÜİK

* Kasım ayı itibarıyladır. Hanehalkı işgücü araştırmasında Avrupa Birliğine tam uyum amacıyla 2014 Şubat dönemiyle birlikte yeni seri veriler açıklanmaya başlanmış olup, 2005-Ocak 2014 dönem sonuçları ekonometrik model ile tahmin edilmiştir.

36

Sektörlerin Toplam İstihdam İçindeki Payları (%)

İstihdamın Sektörel Değişimi

-4

-2

0

2

4

6

8

10

2010

-1 4 7 1020

11-1 4 7 10

2012

-1 4 7 1020

13-1 4 7 10

2014

-1 4 7 1020

15-1 4 7 10

Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler

İstihdam Değişimine Sektörlerin Katkısı (% puan)

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler

Kaynak: TÜİK

37

İşteki Duruma Göre İstihdam Edilenler (%)

Kaynak: TÜİK

Kayıt Dışı İstihdam Oranı (%)

38Kaynak: TÜİK

39

İşgücüne Katılım Oranı (%)

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014Kadın 23,3 23,6 23,6 24,5 26 27,6 28,8 29,5 30,8 30,3

Erkek 70,6 69,9 69,8 70,1 70,5 70,8 71,7 71 71,5 71,3

Toplam 46,4 46,3 46,2 46,9 47,9 48,8 49,9 50 50,8 50,5

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Kaynak: TÜİK

Eğitim Durumuna Göre İşgücüne Katılım Oranı (2014, %)

40

Erkek Kadın

Yükseköğrenim

Not: Balonun büyüklüğü her bir grubun ilgili cinsiyete göre işgücü içerisindeki payını göstermektedir.

Yükseköğrenim

Kaynak: TÜİK

4141

ENFLASYON

4242

Ortalama Enflasyon Oranı (%)

62,7

71,6

10,5 9,6

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1983-94 1995-2001 2002-2015 2016 Ocak

Kaynak: TÜİK

4343

8,8

7,5

6,0

5,0

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

2015* 2016 2017 2018

2016-2018 Enflasyon Tahminleri (%)

(*) Gerçekleşme.Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, 2016-2018 Orta Vadeli Program, Ocak 2016.

4444

Enflasyon Gelişmeleri

-5

0

5

10

15

20

25

30

35O

cak

06

Tem

muz

06

Oca

k 07

Tem

muz

07

Oca

k 08

Tem

muz

08

Oca

k 09

Tem

muz

09

Oca

k 10

Tem

muz

10

Oca

k 11

Tem

muz

11

Oca

k 12

Tem

muz

12

Oca

k 13

Tem

muz

13

Oca

k 14

Tem

muz

14

Oca

k 15

Tem

muz

15

Oca

k 16

Gıda Enerji İşlenmemiş Gıda ve Enerji Dışı TÜFE

Kaynak: TÜİK, TCMB

Gıda, Enerji ve Çekirdek Enflasyon(Ocak 2006 – Ocak 2016, yıllık % değişim)

4545

Enflasyon Gelişmeleri

0

5

10

15

20

25O

cak

06

Tem

muz

06

Oca

k 07

Tem

muz

07

Oca

k 08

Tem

muz

08

Oca

k 09

Tem

muz

09

Oca

k 10

Tem

muz

10

Oca

k 11

Tem

muz

11

Oca

k 12

Tem

muz

12

Oca

k 13

Tem

muz

13

Oca

k 14

Tem

muz

14

Oca

k 15

Tem

muz

15

Oca

k 16

Hizmetler Ulaştırma Kira Lokanta ve Otel


Hizmetler ve Bazı Alt Kalemler(Ocak 2006 – Ocak 2016, yıllık % değişim)

4646

Enflasyon Eğilimi(Ocak 2006 – Ocak 2016, yıllık % değişim)

(*) Ocak 2016 itibarıyladır. Aylık mevsimsel düzeltilmiş ÖKTG-I endeksi (3 aylık hareketli ortalama)

Enflasyon - Genel Eğilim*


0

2

4

6

8

10

1220

06-1 4 7 10

2007

-1 4 7 1020

08-1 4 7 10

2009

-1 4 7 1020

10-1 4 7 10

2011

-1 4 7 1020

12-1 4 7 10

2013

-1 4 7 1020

14-1 4 7 10

2015

-1 4 7 1020

16-1

(%)

29,8

5,6

59,6

5,0

0

10

20

30

40

50

60

70

Gıd

a

Ener

ji

Tütü

n

Diğ

er

4747

30,38

14,51

7,47

47,83

0

10

20

30

40

50

60Gıd

a

Ener

ji

Tütü

n

Diğ

er

Enflasyon - Temel Bileşenleri

Enflasyonun Bileşenleri(yüzde katkı)

2004 – 2015 Ortalaması Ocak 2016


7,967,29

9,58

2

4

6

8

10

12

1420

07-1 4 7 10

2008

-1 4 7 1020

09-1 4 7 10

2010

-1 4 7 1020

11-1 4 7 10

2012

-1 4 7 1020

13-1 4 7 10

2014

-1 4 7 1020

15-1 7

2016

-1 720

17-1 7

2018

-1

4848

Enflasyon ve Enflasyon Beklentileri* (Yıllık % Değişim)


2017 Hedef: % 5,02016 Hedef: % 5,0

TÜFE

12 Ay Sonrası24 AySonrası

(*) TCMB Beklenti Anketi – Şubat 2016TCMB Beklenti Anketi, 2013 yılı Ocak ayından itibaren ayda bir defa yayınlanmaktadır.

4949

Yıllık Enflasyon Oranı ve Beklentiler (%)

0

4

8

12

16

20

24

28

32

103

4 710104

4 710105

4 710106

4 710107

4 710108

4 710109

4 710110

4 710111

4 710112

4 710113

4 710114

4 710115

4 710116

4 710117

4 710118

Yılsonu Hedefi

Gelecek 12 AyGelecek

24 Ay

Kaynak: TCMB Beklenti Anketi

Enflasyon Beklentileri (Şubat 2016)

Yıl sonu 8,48

12 Ay Sonrası 7,96

24 Ay Sonrası 7,29

5050

50

250

450

650

850

105020

04-1 4 7 10

2005

-1 4 7 1020

06-1 4 7 10

2007

-1 4 7 1020

08-1 4 7 10

2009

-1 4 7 1020

10-1 4 7 10

2011

-1 4 7 1020

12-1 4 7 10

2013

-1 4 7 1020

14-1 4 7 10

2015

-1 4 7 1020

16-1

Enerji Metal Buğday Pirinç

Seçilmiş Ürünlerin Uluslararası Fiyat Endeksleri* (2005=100)

EnerjiMetalBuğday

Pirinç

Kaynak: IMF*Ocak 2016 itibarıyladır.

5151

Dünyada Enflasyon Gelişmeleri

-2

0

2

4

6

8

10

12

14O

cak

05

Ağus

tos

05

Mar

t 06

Ekim

06

Mayıs

07

Aralık

07

Tem

muz

08

Şuba

t 09

Eylü

l 09

Nisa

n 10

Kası

m 1

0

Hazi

ran

11

Oca

k 12

Ağus

tos

12

Mar

t 13

Ekim

13

Mayıs

14

Aralık

14

Kaynak: IMF, TÜİK

Türkiye

Dünya

Gelişmekte Olan Ülkeler

Gelişmiş Ülkeler

5252

Türkiye’nin Enflasyon Sıralamasında Dünyadaki Yeri

2014 yılı itibarıyla toplam ülke sayısı 188 olup sıralama büyükten küçüğe doğrudur.

57 6

103

7 9

36

48

29

64 61

40

61

31

50

27 25

0

10

20

30

40

50

60

70

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Kaynak: IMF

5353

DIŞ TİCARET veÖDEMELER DENGESİ

5454

36,147,3

63,273,5

85,5

107,3

132,0

102,1113,9

134,9

152,5 151,8157,6

143,9

0

25

50

75

100

125

150

175

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Yıllık İhracat (Milyar Dolar)

Kaynak: TÜİK

5555

Yıllık İthalat (Milyar Dolar)

Kaynak: TÜİK

51,669,3

97,5116,8

139,6

170,1

202,0

140,9

185,5

240,8 236,5251,7

242,2

207,2

0

25

50

75

100

125

150

175

200

225

250

275

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

5656

İhracat ve İthalat Büyüme Oranları(Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre Yıllıklandırılmış Yüzde Değişim)

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

5020

03-1 4 7 10

2004

-1 4 7 1020

05-1 4 7 10

2006

-1 4 7 1020

07-1 4 7 10

2008

-1 4 7 1020

09-1 4 7 10

2010

-1 4 7 1020

11-1 4 7 10

2012

-1 4 7 1020

13-1 4 7 10

2014

-1 4 7 1020

15-1 4 7 10

İhracat İthalat

Kaynak: TÜİK

5757

7090

110130150170190210230250270290310

01 Ç

101

Ç3

02 Ç

102

Ç3

03 Ç

103

Ç3

04 Ç

104

Ç3

05 Ç

105

Ç3

06 Ç

106

Ç3

07 Ç

107

Ç3

08 Ç

108

Ç3

09 Ç

109

Ç3

10 Ç

110

Ç3

11 Ç

111

Ç3

12 Ç

112

Ç3

13 Ç

113

Ç3

14 Ç

114

Ç3

15 Ç

115

Ç3

Türkiye Macaristan Polonya İspanyaPortekiz İtalya Avro Bölgesi

AB Ülkeleri ve Türkiye’de İhracat (2001=100)

Kaynak: OECD

5858

4,5

3,5

9,7

7,2

2,9

3,8

0

4

8

12

Dünya Euro Bölgesi Gelişmekte OlanAsya

Orta Doğu veKuzey Afrika

Latin Amerika Türkiye

İhracat Performansı (Yıllık Ortalama Değişim, 2005-2014)

Kaynak: TÜİK, IMF Dünya Ekonomik Görünümü Ekim 2015

5959

155,5

175,8

201,4

0

25

50

75

100

125

150

175

200

225

2016 2017 2018

İhracat Hedefleri (FOB, Milyar Dolar)


6060

0

5

10

15

20

25

30

35

1998 19992000 20012002 20032004 2005 20062007 20082009 20102011 20122013 2014

Sermaye Malları Ara Malları Tüketim Malları

İthalat (% GSYH)

Kaynak: TÜİK

6161

Brent Petrol Fiyatı (ABD Doları, varil)

Kaynak: Reuters

20

40

60

80

100

120

140

160H

02

E 02

Ş 03

H 0

3E

03Ş

04H

04

E 04

Ş 05

H 0

5E

05Ş

06H

06

E 06

Ş 07

H 0

7E

07Ş

08H

08

E 08

Ş 09

H 0

9E

09Ş

10H

10

E 10

Ş 11

H 1

1E

11Ş

12H

12

E 12

Ş 13

H 1

3E

13Ş

14H

14

E 14

Ş 15

H 1

5E

15Ş

16

6262

Enerji Fiyatlarının Enerji İthalatına Etkisi (Milyar Dolar)

38,5 41,7 44,5 43,8 46,2

0,0

12,515,6 12,1 8,7

50,2

-12,3

-20

-10

0

10

20

30

40

50

60

70

2010 2011 2012 2013 2014 2015

2010 Fiyatlarıyla Reel Enerji İthalatı Fiyat Etkisi Toplam Enerji İthalatı


6363

Makine ve Teçhizat İthalatı (Milyar Dolar)

12,215,7

21,926,1

29,935,9 36,4

29,435,9

43,9 42,647,9 46,1

43,2

0

10

20

30

40

50

60

1996-2002

Ortalama

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Kaynak: TÜİK

6464

-40-35-30-25-20-15-10-505

1015202530

İrlan

daN

orve

çÇ

ek C

um.

Rus

yaH

olla

nda

Alm

anya

İsvi

çre

Slov

akya

Mac

aris

tan

Slov

enya

Bel

çika

Dan

imar

kaİta

lya

İsve

çPo

lony

aFi

nlan

diya

Avu

stur

yaİz

land

aİs

pany

aJa

pony

aFr

ansa

Rom

anya

AB

DLi

tvan

yaB

ir. K

rallı

kPo

rtek

izEs

tony

aLe

tony

aB

ulga

rista

nTü

rkiy

eLü

ksem

burg

Yuna

nist

an Fas

G. Kıb

rısM

alta

Dış Ticaret Dengesi / GSYH (%), 2014

Kaynak: DTÖ, IMF Dünya Ekonomik Görünümü Ekim 2015


6565

-2,5

-3,6-4,5

-6,0 -5,8 -5,4

-1,9

-6,2

-9,7

-6,2

-7,9

-5,8

-0,3 -0,6-1,2 -1,4

0,1

2,2

-1,6

-3,6

0,5

-1,9

0,3

-12

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Cari İşlemler Dengesi/GSYH Cari İşlemler Dengesi/GSYH (Enerji Hariç)

Cari İşlemler Dengesi / GSYH (%)

Kaynak: TCMB, Hazine Müsteşarlığı

6666

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

Hol

land

aN

orve

çA

lman

yaİs

viçr

eSl

oven

yaD

anim

arka

İsve

çLü

ksem

bur

Mac

aris

tan

İrlan

daİz

land

aM

alta

Rus

yaİta

lya

Bel

çika

Yuna

nist

anİs

pany

aA

vust

urya

Çek

Cum

.Po

rtek

izJa

pony

aLi

tvan

yaEs

tony

aSl

ovak

yaB

ulga

rista

nR

oman

yaFr

ansa

Polo

nya

Finl

andi

yaA

BD

Leto

nya

G. Kıb

rıs Fas

Türk

iye

Bir.

Kra

llık

Cari İşlemler Dengesi / GSYH (%), 2014

Kaynak: IMF Dünya Ekonomik Görünümü Ekim 2015


6767

Cari İşlemler Açığının Finansmanı (Milyar Dolar)

Kaynak: TCMB

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Cari İşlemler Dengesi -14,2 -21,0 -31,2 -36,9 -39,4 -11,4 -44,6 -74,4 -48,0 -63,6 -43,6 -32,2

Sermaye Girişleri (Rezerv Hariç) 20,1 37,7 48,5 48,8 49,7 -3,5 49,1 51,4 68,7 67,6 41,8 25,7

Yurtiçinde Doğrudan Yatırımlar 2,8 10,0 20,2 22,0 19,9 8,6 9,1 16,2 13,3 12,4 12,5 16,6

Bankacılık Dışı Özel Sektörün Net Kredi Kullanımı 7,7 12,6 17,1 29,3 26,4 -13,0 -2,8 8,3 7,2 4,1 6,9 13,7

Diğer (Net) 9,7 15,1 11,2 -2,5 3,5 0,9 42,8 26,9 48,1 51,1 22,4 -4,5

Net Hata ve Noksan 0,8 1,5 -0,9 -0,3 2,0 2,3 -0,5 8,3 -0,9 1,4 1,6 9,7

Bankaların Yabancı Para Efektif ve Mevduatı 6,0 0,3 10,3 3,5 13,3 -12,7 -8,8 -12,9 -1,0 -4,5 0,3 15,0

Rezerv Değişimi 0,8 17,8 6,1 8,0 -1,1 0,1 12,8 -1,8 20,8 9,9 -0,5 -11,8

6868

1,1 1,72,8

10,0

20,222,0

19,9

8,6 9,1

16,2

13,312,4 12,5

16,6

0

5

10

15

20

25

1993-2002Ortl.

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Yurtiçinde Doğrudan Yabancı Sermaye Girişi (Milyar Dolar)

Kaynak: TCMB

6969

-20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Kısa Vade Uzun Vade Doğrudan Yatırım (Net) Portföy Yatırımı

69

Sermaye Girişi (Milyar Dolar)

Kaynak: TCMB

7070

Merkez Bankası Brüt Döviz Rezervleri (Milyar Dolar)

(*) 12 Şubat 2016 itibarıyla

Kaynak: TCMB

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120O

02 N T E

O 0

3 N T EO

04 N T E

O 0

5 N T EO

06 N T E

O 0

7 N T EO

08 N T E

O 0

9 N J EO

10 N T E

O 1

1 N T EO

12 N T E

O 1

3 N T EO

14 N T E

O 1

5 N T EO

16

*93,9 milyar dolar

7171

-31,7-28,6 -29,3 -29,9

-40

-30

-20

-10

02015 2016 2017 2018

Cari İşlemler Dengesi Tahminleri (Milyar Dolar)


72

-4,4-3,9 -3,7 -3,5

-6

-4

-2

02015 2016 2017 2018

Cari İşlemler Dengesi Tahminleri / GSYH (%)


7373

KAMU MALİYESİ

7474

5,5

3,6

1,42,1

1,2 1,3 1,2 1,3 1,0 0,81,11,81,6

0,6

11,911,5

8,8

5,2

0

2

4

6

8

10

12

1420

01

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

*

2016

*

2017

*

2018

*

Merkezi Yönetim Bütçe Açığı / GSYH (%)

(*) 2016-2018: Revize Orta Vadeli Program hedeflerini göstermektedir.

Kaynak: Maliye Bakanlığı, 2016-2018 OVP-Revize

7575

12,5

10,9

8,0

4,4

0,70,2

1,62,5

5,9

3,4

0,71,5 1,6 1,3

0,61,3

0,9 0,6

0

2

4

6

8

10

12

1420

01

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

*

2016

*

2017

*

2018

*


Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, 2016-2018 OVP-Revize

Genel Yönetim Bütçe Açığı (Özelleştirme Hariç) / GSYH (%)

7676

6,5

0,8 0,2 -0,21,2 2,31,5-0,7

23,7

10,18,9

4,42,9

-5

0

5

10

15

20

25

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

AB Tanımlı Genel Yönetim Bütçe Açığı / GSYH (%)

Maastricht Kriteri: % 3,0

Kaynak: EUROSTAT

7777

-0,2-2

0

2

4

6

8

10

12

14

16İrl

anda

Yuna

nist

an

İngi

ltere

Port

ekiz

İspa

nya

Leto

nya

Polo

nya

Slov

akya

Litv

anya

Fran

sa

Rom

anya

Slov

enya

Gün

ey Kıb

rıs

Hol

land

a

Çek

Cum

h.

İtaly

a

Avu

stur

ya

Alm

anya

Mac

aris

tan

Hırv

atis

tan

Bel

çika

Mal

ta

Bul

garis

tan

Türk

iye

Dan

imar

ka

Finl

andi

ya

Lüks

embu

rg

Esto

nya

İsve

ç

Genel Yönetim Bütçe Açığı (2013 Yılı, % GSYH)

Kaynak: Eurostat

Maastricht Kriteri: % 3,0

7878

Kamu Kesimi Borçlanma Gereği (GSYH %)

7,0

12,1

10,0

7,3

-0,1

-1,9

0,1

1,6

5,1

2,4

0,11,0

0,5 0,60,0 0,3 0,30,3

3,6

-3

-1

1

3

5

7

9

11

13

1990-2000Ort.

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015* 2016* 2017* 2018*


Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, 2016-2018 OVP-Revize

7979

2003-2014 Ortalaması: 2,3

Kamu Kesimi Faiz Dışı Fazlası (Program Tanımlı, % GSYH)

(*) 2016-2018: Revize Orta Vadeli Program hedeflerini göstermektedir.Kaynak: 2012 öncesi veriler için Hazine Müsteşarlığı, 2012 ve sonrası veriler ise Kalkınma Bakanlığı tarafından hesaplanmaktadır.

0,7

1,8

0,8 1,00,6 0,8 0,6

1,1 1,3

0,3

1,6

3,1

4,54,85,5

4,7

-1,0-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

1993-

2002

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015* 2016* 2017* 2018*

808080

Özelleştirme Uygulamaları (Milyar $)

8,2

56,7

0

10

20

30

40

50

60

1985-2003 2003 - 2014

Kaynak: Özelleştirme İdaresi Başkanlığı

8181

Orta Vadeli Program Büyüklükleri (% GSYH)

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, 2016-2018 Revize Orta Vadeli Program, Ocak 2016

2015 2016 2017 2018

Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi -1,2 -1,3 -1,0 -0,8

Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri 24,6 24,5 23,9 23,3

Merkezi Yönetim Bütçe Harcamaları 25,8 25,9 24,9 24,2

MYB Faiz Dışı Dengesi (Program Tanımlı) 0,4 0,1 0,5 1,0

Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri (Program Tanımlı) 23,5 23,4 23,0 22,9

Merkezi Yönetim Faiz Dışı Harcamaları (Program Tanımlı) 23,1 23,3 22,5 21,9

Diğer Kamu Faiz Dışı Dengesi (Program Tanımlı) 0,4 0,5 0,6 0,3

Toplam Kamu Faiz Dışı Dengesi (Program Tanımlı) 0,8 0,6 1,1 1,3

8282

BORÇ YÖNETİMİ

8383

AB Tanımlı Genel Yönetim Borç Stoku (% GSYH)

46,5 46,0

34,633,733,833,5

42,339,1

36,136,2

40,039,9

74,0

52,7

59,6

67,7

30

35

40

45

50

55

60

65

70

75

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015Ç1

2015Ç2

2015Ç3

Maastricht Kriteri: % 60

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

8484

Maastricht Kriteri: % 60

Genel Yönetim Borç Stoku (% GSYH, 2014)

0

40

80

120

160

200

240

280Ja

pony

a

Yuna

nist

an

İtaly

a

Porte

kiz

Gün

ey Kıb

rıs

İrlan

da

Bel

çika

ABD

İspa

nya

Fran

sa

İngi

ltere

Kan

ada

Avu

stur

ya

Slov

enya

Mac

aris

tan

Alm

anya

Mal

ta

Hol

land

a

Finl

andi

ya

Slov

akya

Polo

nya

Dan

imar

ka

İsve

ç

Çek

Cum

huriy

eti

Litv

anya

Leto

nya

Rom

anya

Türk

iye

Bul

garis

tan

Lüks

embu

rg

Esto

nya

Kaynak: Eurostat (08.02.2016 tarihli güncelleme), Hazine Müsteşarlığı (31.12.2015 itibarıyla)ABD, Kanada ve Japonya için: IMF Dünya Ekonomik Görünümü (Ekim 2015)

8585

AB Tanımlı Borç Stoku / GSYH (%)2009 2010 2011 2012 2013 2014

Euro Bölgesi (17 ülke) 78,6 84,0 86,2 89,6 91,4 92,4AB (27 ülke) 73,1 78,5 81,1 83,8 85,5 86,8Yunanistan 126,7 146,2 172,0 159,4 177,0 178,6İtalya 112,5 115,3 116,4 123,2 128,8 132,3Portekiz 83,6 96,2 111,4 126,2 129,0 130,2Belçika 99,5 99,6 102,2 104,1 105,1 106,7İspanya 52,7 60,1 69,5 85,4 93,7 99,3Fransa 79,0 81,7 85,2 89,6 92,3 95,6İngiltere 65,7 76,6 81,8 85,3 86,2 88,2Avusturya 79,7 82,4 82,2 81,6 80,8 84,2Macaristan 78,0 80,6 80,8 78,3 76,8 76,2Almanya 72,5 81,0 78,4 79,7 77,4 74,9Hollanda 56,5 59,0 61,7 66,4 67,9 68,2Türkiye 46,0 42,3 39,1 36,2 36,1 33,5

Kaynak: Eurostat, (Güncelleme Tarihi: 08.02.2016); Hazine Müsteşarlığı, (31.12.2015 itibarıyla)

8686

AB Tanımlı Borç Stoku Hedefleri (% GSYH)

32,6

31,7

30,5

29,5

28

30

32

34

2015 2016 2017 2018

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, 2016-2018 Orta Vadeli Program, Ocak 2016

8787

Kamu Net Borç Stoku / GSYH (%)

26,231,3 30,0 31,3 27,6 26,2 25,3 29,9 28,1

21,6 20,3 17,6 14,7 13,4 12,5 11,4

35,4 23,919,1

10,46,5

3,3 2,92,7

0,9

0,7

-3,3 -5,0 -4,0 -4,2 -4,1 -3,8

61,5

55,249,1

41,7

34,029,5 28,2 32,5 28,9

22,417,0

12,6 10,79,2 8,5 7,6

-10

0

10

20

30

40

50

60

70

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015Ç1

2015Ç2

2015Ç3

TL Döviz Cinsi


8888

Kamu Net Borç Stoku


Milyar TL 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ç1 2015 Ç2 2015 Ç3

I- Toplam Kamu Brüt Borç Stoku 497,1 546,5 562,9 623,4 650,2 673,0 690,7 734,0

• Merkezi Yönetim 473,6 518,4 532,2 585,8 612,1 633,6 651,8 690,2

• Diğer Kamu 23,6 28,2 30,7 37,5 38,1 39,4 38,9 43,8

II- Varlıklar ve Kamu Mevduatı 179,3 256,4 322,3 425,6 463,1 508,5 535,5 590,6

• Merkez Bankası Net Varlıkları 86,2 143,2 189,5 271,1 304,4 344,0 352,5 406,1

• Kamu Mevduatı 47,2 59,8 71,6 84,2 77,4 80,2 95,8 94,5

• İşsizlik Sigortası 45,9 53,5 61,2 70,4 81,4 84,4 87,2 90,0

III- Kamu Net Borç Stoku 317,8 290,1 240,6 197,7 187,1 164,4 155,3 143,4

8989

Kamu Net Borç Stoku (Milyar TL)

215,6

251,0

274,6 270,3258,2

248,4

268,0

309,9317,8

290,1

240,6

197,7187,1

164,4155,3

143,4

130

150

170

190

210

230

250

270

290

310

330

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015Ç1

2015Ç2

2015Ç3


9090

Merkezi Yönetim Faiz Harcamaları / GSYH (%)

Kaynak: Maliye Bakanlığı

14,812,9

10,1

7,06,1 5,8 5,3 5,6

4,43,3 3,4 3,2 2,9

0

5

10

15

20

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 20132014*

(*) Geçici

9191

85,7

70,9

56,3

38,233,4 31,9 30,1 30,9

22,916,6 17,4

15,3 14,2

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*

Merkezi Yönetim Faiz Harcamaları / Vergi Gelirleri (%)

Kaynak: Maliye Bakanlığı

(*) Geçici

9292

48,9 53,8 50,2 54,0 55,8 57,0 53,4 56,0 59,2 59,8 61,5 65,2 67,6 67,2

51,1 46,2 49,8 46,0 44,2 43,0 46,6 44,0 40,8 40,2 38,5 34,8 32,4 32,8

0

25

50

75

100

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016Ocak

Sabit Değişken

Merkezi Yönetim Brüt Borç Stoku Faiz Dağılımı (%)

Kaynak : Hazine Müsteşarlığı

9393

53,7 58,5 62,4 62,8 68,7 66,2 70,9 73,3 70,4 72,6 68,8 67,7 65,0 64,6

46,3 41,5 37,6 37,2 31,3 33,8 29,1 26,7 29,6 27,4 31,2 32,3 35,0 35,4

0

25

50

75

100

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016Ocak

TL Cinsinden Döviz Cinsinden

Merkezi Yönetim Brüt Borç Stoku Döviz Dağılımı (%)


9494

Genel Yönetim Borç Stokunun GSYH’ye Oranındaki Değişim

2001 2014

TL’nin yüzde 5 değer kaybı/kazancı + / - 2,2 Puan + / - 0,6 Puan

TL faiz seviyesinde

Yüzde 10 oranındaki değişim* + / - 2,1 Puan + / - 0,2 Puan

Yüzde 25 oranındaki değişim* + / - 5,2 Puan + / - 0,5 Puan

GSYH büyümesinde 2 puanlık değişim + / - 1,6 Puan + / - 0,7 Puan

Faiz dışı fazla/GSYH oranında 1 puanlık değişim + / - 1,0 Puan + / - 1,0 Puan

(*) TL faiz seviyesinde takip eden yıldaki yüzde değişimi yansıtmaktadır.

Not: 2001 ve 2014 yıl sonu gerçekleşme rakamları kullanılarak senaryoların baz senaryoya göre ESA tanımlı GenelYönetim Borç Stoku / GSYH oranında yol açabileceği etkiyi göstermektedir.


9595

Yurtdışı Yerleşiklerin İç Borç Stoku İçerisindeki Payı (%)

4,4

7,1

10,3

13,6 13,4

10,38,6

12,5

17,3

23,221,5 21,8

17,4

0

4

8

12

16

20

24

28

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Kaynak: TCMB

9696

Borçlanma Ortalama Vadesi

8,29,5 10,1

12,29,9

8,09,0

17,616,5

22,4

14,214,8

9,1

20,620,2

13,7

19,7

10,0 10,0

5,06,6

15,7

8,67,0

15,3

20,0

10,0

0

5

10

15

20

25

30

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

**

Avro Dolar Yen

Yurt içi Borçlanma (ay) Eurobond İhracı (yıl)

*Ocak 2016 itibarıyla**Şubat 2016 itibarıyla


9,4 11,614,8

31,735,3

44,144,7

60,8

74,368,5

71,870,4

34,028,027,7

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

*

9797

TL Cinsi İç Borç Stokunun Süresi* (Ay)


6,68,0

8,2

10,2

8,1 7,5

10,6

12,5

15,0

23,1

28,9

30,331,3

6

8

10

12

14

16

18

20

22

24

26

28

30

32

Ara

.04

Ara

.05

Ara

.06

Ara

.07

Ara

.08

Ara

.09

Ara

.10

Ara

.11

Ara

.12

Ara

. 13

Ara

.14

Ara

.15

Oca

.16

(*) Macaulay süresi

9898

Dış Tahvil Stokunun Süresi* (Yıl)


4,1

4,9

5,6

5,9

6,25,9

6,3 6,36,5

6,36,5 6,5 6,4

4,0

4,5

5,0

5,5

6,0

6,5

7,0

7,5

Ara

.04

Ara

.05

Ara

.06

Ara

.07

Ara

.08

Ara

.09

Ara

.10

Ara

.11

Ara

.12

Ara

. 13

Ara

.14

Ara

.15

Oca

.16

(*) Macaulay süresi

9999

Nakit İç Borç Stokunun Vadeye Kalan Süresi (Ay)

12,8 12,4 11,8

19,622,3

25,7 24,4 25,0

30,9 31,1

47,0

55,0 55,1

33,7

0

10

20

30

40

50

60

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

100100

10,7

7,0 7,36,2 5,8

4,94,3

5,8

4,7

7,3 7,3 6,9

8,1

10,1

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

*

Dış Borçlanma Maliyeti (%)

AVRODOLAR

4,5 4,25,0

6,05,45,3

6,3

9,9 9,9

3

4

5

6

7

8

9

10

11

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

*

*Şubat 2016 itibarıylaKaynak: Hazine Müsteşarlığı

101101

TL Cinsinden Kuponsuz Senetlerin Borçlanma Faizleri (Yıllık Bileşik, %)


05

101520253035404550556065707580

O02

M E O03

M E O04

M E O 05

M E O 06

M E O07

M E O08

M E O09

M E O10

M E O11

M E O12

M E O13

M E O14

M E O15

M E O16

Aylık Ortalama

Yıllık Kümülatif

102102

Reel Borçlanma Faiz Oranı (Bileşik, %)


Not: - Devlet iç borçlanma ihalelerinde belirlenen borçlanma faizleri 12 ay sonraki TÜFE değerleri ile reelleştirilmiştir. 2011 Mayıs ayından itibaren TCMB Beklenti Anketi’nde tahmin edilen 12 aylık enflasyon oranları kullanılmıştır.

- 2013 yılına kadar sadece kuponsuz borçlanmaların, 2013 yılından itibaren 2 yıl vadeli sabit kuponlu ile kuponsuz borçlanmaların ağırlıklı ortalama maliyetleri esas alınmıştır.

-10

0

10

20

30

40

5020

02-1 5 9

2003

-1 5 920

04-1 5 9

2005

-1 5 920

06-1 5 9

2007

-1 5 920

08-1 5 9

2009

-1 5 920

10-1 5 9

2011

-1 5 920

12-1 5 9

2013

-1 5 920

14-1 5 9

2015

-1 5 9

Reel Faiz

103103

0,0

-0,6

0,4

2,6

8,0

5,0

-2,4

-3,6-3,1

-2,6

-0,5

1,0

-1,3-1,8

-1,4

-6

-2

2

6

10

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Uluslararası Para Fonu’ndan Net Anapara Kullanımı (Milyar SDR)


104104

16,2

13,8

10,2

7,2

1,9

0,5 0

3,65,15,5

11,2

16,2

3,2

0,6

4,5

0

4

8

12

16

20

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Uluslararası Para Fonu’na Olan Borç Stoku (Milyar SDR)


Hazine Garantili Dış Borç Stoku (Milyon Dolar)


11.052

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

10.000

11.000

12.000

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Ç3

Hazine Garantili Dış Borç Stoku (Milyon Dolar)


Milyon ABD Doları 2015 Ç3KAMU 6.530

MERKEZİ YÖNETİM 300MAHALLİ İDARELER 838KAMU BANKALARI 4.503KİTler 888

ÖZEL 4.523BANKALAR 4. 523

GENEL TOPLAM 11.052

2,9

5,4 3,4

51,9

27,3

18,116,7

19,724,7

16,422,1

8,23,96,4

0

20

40

6020

02

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Ara

lık*

Hazine Garantili Borçlardan Üstlenim Oranları (%)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı* 2015 yılı Aralık ayı itibarıyla yıllıklandırılmış veridir.

107

0

100

200

300

400

500

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Ara

.15

Mahalli İdareler KİTler Diğer

Kuruluşlara Göre Garantili Borçlardan Üstlenimler (Milyon ABD Doları)


108

109109

Alacak Stokunun Gelişimi (Milyar TL)

1,8 2,4

6,3 5,98,8

12,9

8,0 7,1 7,3 8,2 9,0 8,3 8,6 7,95,0

0,4

3,9

3,84,4

7,5

13,4

12,4

10,0

13,3 15,313,6

17,4

19,1

17,0 15,9

13,9

14,9

16,3

13,8

0

5

10

15

20

25

30

Vadesi Geçmiş Vadesi Gelecek

5,66,8

13,8

19,3

21,222,9

21,3

22,4

20,9

28,1


25,624,5

21,8

25,3

19,9

16,717,7

110110

Borçlularına Göre

Alacak Stokunun Yapısı (2015 Aralık)

Kaynaklarına Göre


111111

Gerçekleşen Tahsilat (Milyon TL)


1.514

41735

1.5611.219

1.937

104

6992.188

1.9701.503

5.249

2.053

3.198

3.084

1.794

2.641

1.872

2.606 2.446 2.492

1.118

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

Ayni tahsilat Nakdi tahsilat

112112

Türkiye Brüt Dış Borç Stoku (Milyar Dolar)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı,TCMB

Milyar USD 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ç1 2015 Ç2 2015 Ç3TOPLAM 208,1 250,0 281,0 268,9 292,0 303,9 339,0 389,1 402,5 392,8 404,9 406,0

KISA VADE 42,9 43,1 52,5 49,0 77,2 81,6 100,2 130,4 132,8 129,5 127,1 120,8UZUN VADE 165,3 206,9 228,4 220,0 214,8 222,3 238,8 258,6 269,7 263,3 277,8 285,2KAMU SEKTÖRÜ 71,6 73,5 78,3 83,5 89,1 94,3 104,0 115,9 117,7 113,4 115,7 114,8

Kısa Vade 1,8 2,2 3,2 3,6 4,3 7,0 11,0 17,6 17,9 18,2 16,9 15,4Uzun Vade 69,8 71,4 75,1 79,9 84,8 87,3 93,0 98,3 99,8 95,2 98,8 99,4

TCMB 15,7 15,8 14,1 13,2 11,6 9,3 7,1 5,2 2,5 2,1 2,0 1,6Kısa Vade 2,6 2,3 1,9 1,8 1,6 1,2 1,0 0,8 0,3 0,3 0,3 0,2Uzun Vade 13,1 13,5 12,2 11,4 10,0 8,1 6,1 4,4 2,1 1,8 1,7 1,3

ÖZEL SEKTÖR 120,8 160,7 188,6 172,3 191,4 200,3 227,9 267,9 282,3 277,3 287,2 289,6Kısa Vade 38,5 38,7 47,4 43,6 71,4 73,3 88,1 112,0 114,6 111,0 109,9 105,3Uzun Vade 82,3 122,0 141,2 128,6 119,9 127,0 139,8 155,9 167,7 166,3 177,3 184,4

113113

Türkiye Brüt Dış Borç Stoku / GSYH (%)

49,5

52,454,7

50,4

47,3

43,1

39,339,9

43,6

37,938,539,5

35,5

41,3

47,3

56,2

30

40

50

60

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Ç1

2015

Ç2

2015

Ç3


114114

Türkiye Net Dış Borç Stoku / GSYH (%)

29,531,7 32,4

30,5

24,123,623,720,5

39,9 38,4

31,5

26,4

20,6 20,6 20,723,8

27,8

10

20

30

40

5020

01

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Ç1

2015

Ç2

2015

Ç3


115115

Dış Borç Stokuna İlişkin Oranlar (%)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, TCMB

% 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ç1 2015 Ç2 2015 Ç3

TOPLAM BRÜT DIŞ BORÇ STOKU / GSYH 39,5 38,5 37,9 43,6 39,9 39,3 43,1 47,3 50,4 49,5 52,4 54,7

ÖZEL SEKTÖR BRÜT DIŞ BORÇ STOKU / GSYH 23,0 24,8 25,4 27,9 26,2 25,9 29,0 32,5 35,3 34,9 37,2 39,0

TOPLAM BRÜT DIŞ BORÇ STOKU / İHRACAT (FOB) 243,3 233,1 212,8 263,3 256,4 225,3 222,4 256,3 255,4 254,2 268,1 277,2

ÖZEL SEKTÖR BRÜT DIŞ BORÇ STOKU / İHRACAT (FOB) 141,3 149,8 142,8 168,7 168,0 148,5 149,5 176,5 179,1 179,4 190,2 197,8

TCMB REZERVLER (BRÜT) / TOPLAM BRÜT DIŞ BORÇ STOKU 29,3 29,3 25,3 26,3 27,6 25,8 29,5 28,5 26,6 25,8 24,9 25,0

TCMB REZERVLER (BRÜT) / KISA VADELİ BRÜT DIŞ BORÇ STOKU 142,1 169,9 135,2 144,3 104,5 96,2 99,7 85,1 80,5 78,2 79,3 84,0

116116

MALİ SEKTÖR

20,619,0

16,617,9

15,3 16,3 15,6

23,7

28,8

30,9

25,1

21,9

18,9 18,0

0

5

10

15

20

25

30

35

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

117117

Bankacılık Sektörü: Sermaye Yeterlilik Oranı (%)

Kaynak: BDDK

0

4

8

12

16

20

24

2820

06-0

220

06-0

520

06-0

820

06-1

120

07-0

220

07-0

520

07-0

820

07-1

120

08-0

220

08-0

520

08-0

820

08-1

120

09-0

220

09-0

520

09-0

820

09-1

120

10-0

220

10-0

520

10-0

820

10-1

120

11-0

220

11-0

520

11-0

820

11-1

120

12-0

220

12-0

520

12-0

820

12-1

120

13-0

220

13-0

520

13-0

820

13-1

120

14-0

220

14-0

520

14-0

820

14-1

120

15-0

220

15-0

520

15-0

820

15-1

1

118118

Bankacılık Sektörü: Sermaye Yeterlilik Oranı (%)

Kaynak: BDDK

Hedef oran yüzde 12

Yasal sınır yüzde 8

Operasyonel risk dahil

119119

20,2

18,117,4 17,2

16,7 16,515,6 15,5 15,5 15,3 15,3

14,2

13,0 13,0 13,0 12,9

6

10

14

18

22En

done

zya

Rom

anya

Kolo

mbi

ya

Mac

aris

tan

Çek

Cum

.

Tayl

and

Türk

iye

Brez

ilya

Mal

ezya

Mek

sika

Polo

nya

Kore Şili

Çin

Rusy

a

Hind

ista

n

Bankacılık Sektörü: Seçilmiş Gelişmekte Olan Ülkelerde Sermaye Yeterlilik Oranları (%, 2015-Ç3*)

Kaynak: IMF-FSI, BDDK* 2015-Ç3 ya da mevcut en güncel veri.

36,3

51,056,0

65,772,6 75,3 77,0 79,6 81,4 81,6 82,0 81,6 81,1

77,6

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

120120

Bankacılık Sektörü: Serbest Sermaye*/ Özkaynak (%)

(*) Serbest Sermaye = Toplam Özkaynak – (Sabit Varlıklar + İştirakler, Bağlı Ortaklıklar ve Ortak Teşebbüs)

Kaynak: BDDK

121121

Bankacılık Sektörü: Özkaynak Kârlılığı (%)

Kaynak: BDDK

11,3

18,215,8

12,1

21,0

24,8

18,6

22,820,0

15,5 15,714,2

12,3 11,3

0

10

20

30

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

122122

Bankacılık Sektörü: Kredilerin Toplam Varlıklara Oranı (%)

Kaynak: BDDK

23,026,5

32,4

37,8

43,8

49,1 50,247,1

52,2

58,060,5

62,2 63,0

15

25

35

45

55

65

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

56,1

123123

Bankacılık Sektörü: Yabancı Para Net Genel Pozisyonu (Milyon Dolar)

(*) 12 Şubat 2016 itibarıyla.

Kaynak: BDDK

-549

187

-71 -63

141

-217

16408

41315

1.590

-363

-2.870

436 362

-3300

-2600

-1900

-1200

-500

200

900

1600

2300

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016*

124124

Bankacılık Sektörü: Takipteki Alacaklar / Toplam Krediler (%)

2,8 2,9 3,1

11,5

17,5

6,0

4,73,7

3,5 3,7

5,3

2,92,73,7

0,81,5

0,8 0,6 0,4 0,5 0,8

6,2

0,9 0,6 0,6 0,7 0,7 0,8

0

4

8

12

16

20

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Brüt Net

Kaynak: BDDK

125125

Firmaların Toplam Borçlarının Özkaynaklara Oranı ve Faiz Ödeme Gücü* (Faiz ve Vergi Öncesi Kâr / Faiz Ödemeleri) (%)

(*) Geçici VerilerKaynak: TCMB Sektör Bilançoları

050

100150200250300350400450

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Toplam Borç / Özkaynak Faiz Ödeme Gücü

126126

Hanehalkı Yükümlülükleri (% GSYH)

Kaynak: TCMB, Avrupa Merkez Bankası

18 19 21 24 23

62 63 6467 67 66 65 64

68

14121016

0

10

20

30

40

50

60

70

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Türkiye Avro Bölgesi

127127

Toplam Konut Kredileri (% GSYH)

83,6

71,8

40,7

6,20,2

60,352,1

29,6

0

20

40

60

80

100

İngiltere ABD Avro Bölgesi Türkiye*

2001 2010

Kaynak: ABD Merkez Bankası, Avrupa Merkez Bankası, Eurostat, İngiltere Merkez Bankası, İngiltere İstatistik Ofisi, TCMB, TÜİK, BDDK, TOKİ

*2010 yılı toplam konut kredileri bankalar ve tüketici finansman şirketlerince kullandırılan konut kredileri ile TOKİ’nin vadeli konut satışları karşılığı alacaklarından oluşmaktadır.

128128

PİYASA GÖSTERGELERİ

129129

Döviz Kuru (TL/Dolar)

Kaynak: TCMB

1,01,11,21,31,41,51,61,71,81,92,02,12,22,32,42,52,62,72,82,93,03,1

O 0

3N

03T

03E

03O

04

N 04

T 04

E 04

O 0

5N

05T

05E

05O

06

N 06

T 06

E 06

O 0

7N

07T

07E

07O

08

N 08

T 08

E 08

O 0

9N

09T

09E

09O

10

N 10

T 10

E 10

O 1

1N

11T

11E

11O

12

N 12

T 12

E 12

O 1

3N

13T

13E

13O

14

M 1

4A

14K

14Ş

15M

15

A 15

K 15

Ş 16

130130

Faiz Oranı (%)


0

8

16

24

32

40

48

56

64

72O

03

N 0

3T

03E

03O

04

N 0

4T

04E

04O

05

N 0

5T

05E

05O

06

N 0

6T

06E

06O

07

N 0

7T

07E

07O

08

N 0

8T

08E

08O

09

N 0

9T

09E

09O

10

N 1

0T

10E

10O

11

N 1

1T

11E

11O

12

N 1

2T

12E

12O

13

N 1

3T

13E

13O

14

M 1

4A

14

K 1

4Ş

15M

15

A 1

5K

15

Ş 16

İkincil Piyasa İç Borç Faiz Oranları

131131

BIST 100 Endeksi

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

100.000O

03

N 0

3T

03E

03O

04

N 0

4T

04E

04O

05

N 0

5T

05E

05O

06

N 0

6T

06E

06O

07

N 0

7T

07E

07O

08

N 0

8T

08E

08O

09

N 0

9T

09E

09O

10

N 1

0T

10E

10O

11

N 1

1T

11E

11O

12

N 1

2T

12E

12O

13

N 1

3T

13E

13O

14

M 1

4A

14

K 1

4Ş

15M

15

A 1

5K

15

Ş 16

Kaynak: Borsa İstanbul

132132

Dış Borç Risk Primi (bp)

Kaynak: JP Morgan

-400

-200

0

200

400

600

800

1.000

1.200O

02

T 02

Ş 03

E 03

N 0

4E

04M

05

A 0

5T

06O

07

A 0

7M

08

E 08

M 0

9K

09

H 1

0O

11

A 1

1Ş

12E

12N

13

K 1

3M

14

A 1

4T

15Ş

16

(EMBI+ Turkey) - (EMBI+)EMBI+ TurkeyEMBI+

133133

İkincil Piyasa ve TCMB Politika Faiz Oranları


2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

24

26O

ca 0

5N

is 0

5Te

m 0

5Ek

i 05

Oca

06

Nis

06

Tem

06

Eki 0

6O

ca 0

7N

is 0

7Te

m 0

7Ek

i 07

Oca

08

Nis

08

Tem

08

Eki 0

8O

ca 0

9N

is 0

9Te

m 0

9Ek

i 09

Oca

10

Nis

10

Tem

10

Eki 1

0O

ca 1

1N

is 1

1Te

m 1

1Ek

i 11

Oca

12

Nis

12

Tem

12

Eki 1

2O

ca 1

3N

is 1

3Te

m 1

3Ek

i 13

Oca

14

Nis

14

Tem

14

Eki 1

4O

ca 1

5M

ay 1

5Ağu

15

Kas

15

Şub

16

Bileşi

k Fa

iz O

ranı

(%)

İkincil Piyasa Oranı TCMB Politika Faiz Oranı

134134

Ülke Kredi NotuStandard & Poor’s Kredi Notu

Kaynak: Bloomberg

Oca

04

Nis

04

Tem

04

Eki 0

4O

ca 0

5N

is 0

5Te

m 0

5Ek

i 05

Oca

06

Nis

06

Tem

06

Eki 0

6O

ca 0

7N

is 0

7Te

m 0

7Ek

i 07

Oca

08

Nis

08

Tem

08

Eki 0

8O

ca 0

9N

is 0

9Te

m 0

9Ek

i 09

Oca

10

Nis

10

Tem

10

Eki 1

0O

ca 1

1N

is 1

1Te

m 1

1Ek

i 11

Oca

12

Nis

12

Tem

12

Eki 1

2O

ca 1

3N

is 1

3Te

m 1

3Ek

i 13

Oca

14

Nis

14

Tem

14

Eki 1

4O

ca 1

5N

is 1

5Te

m 1

5Ek

i 15

Oca

16

N

SP

BB-

N

SP

B

NS

PB-

N

SP

BB

N

SP

BB+

N

SP

B+

135135

Türkiye’nin Kredi Notları (Döviz Cinsinden, 22 Şubat 2016)

A2 Botsvana, Polonya, Slovakya A Trianidad ve Tobago, Slovenya A Malta, İrlanda

A3 Malta, Meksika, Peru, Litvanya, Letonya A- Botsvana, Litvanya, Letonya, Suudi Arabistan A- Polonya, Letonya, Litvanya

Baa1 Tayland, Mauritius, İrlanda BBB+ Tayland, Malta, Polonya BBB+ Tayland, İtalya, Meksika, SlovenyaPeru, Meksika, İspanya, İzlanda Peru, İspanya, İzlanda

Baa2 Kazakistan, Bulgaristan, İtalya, İzlanda BBB Panama BBB Kazakistan, Panama, İspanya, Uruguay, Kolombiya, Bahamalar Kolombiya, Filipinler, Uruguay Panama, Güney Afrika, Filipinler, Trianidad ve Tobago Kolombiya

Baa3 Türkiye (negatif), Namibya, Hindistan, Romanya, BBB- Fas, Hindistan, Kazakistan BBB- Türkiye (durağan), Fas, Namibya, Hindistan, Slovenya, Bahreyn, Brezilya Romanya, Güney Afrika Romanya, Endonezya, Filipinler, BulgaristanEndonezya İtalya, Bahamalar Azerbaycan, Uruguay, Rusya, Bahreyn, Güney Afrika

Ba1 Fas, Arnavutluk, Macaristan, Kosta Rika BB+ Türkiye (negatif), Endonezya BB+ Kosta Rika, BrezilyaGuatemala, Hırvatistan, Portekiz, Rusya, Paraguay Bulgaristan, Rusya, Macaristan MacaristanAzerbaycan Portekiz, Azerbaycan

Ba2 El Salvador, Angola BB Guatemala, Kosta Rika BB Guatemala, Hırvatistan, BolivyaHırvatistan, Bahreyn, Brezilya

Ba3 Bangladeş, Gürcistan, Karadağ, Bolivya, BB- Bangladeş, Gürcistan, Vietnam, El Salvador, BB- Sri Lanka, Gürcistan, Surinam,Surinam, Tunus Paraguay, Surinam, Bolivya, Karadağ, Ürdün El Salvador, Tunus, Vietnam, Bangladeş

B1 Senegal, Sri Lanka, Ürdün, B+ Senegal, Sri Lanka, Fiji B+ AngolaDominik Cumhuriyeti, Fiji, Papua Yeni Gine, Papua Yeni GineSaint Vincent ve Grenadinler, Vietnam Honduras, Arnavutluk

B2 Kamboçya, Moğolistan, Lübnan, Nikaragua B Bosna Hersek, Kamboçya, Jamaika B Lübnan, Ekvador, Mısır, Moğolistan, JamaikaTunus, Barbados, Ekvador, Moğolistan, Angola

B3 Moldova, Barbados, Mısır, Pakistan B- Pakistan, Beyaz Rusya, Lübnan, B-Bosna Hersek, Honduras, Ekvador Belize, Mısır, Ukrayna, Yunanistan

Caa1 Arjantin, Beyaz Rusya CCC+ CCC+Caa2 Belize, Küba, Yunanistan, Jamaika CCC Venezuela CCC Venezuela, Yunanistan, UkraynaCaa3 Venezuela, Yunanistan, Ukrayna CCC- CCC-Ca CC CCC C C

SD Arjantin DDDD/RD Arjantin

Kaynak: Bloomberg

Moody's Standard & Poor's Fitch

136136

EMBI+ Endeksi Diğer Ülkelerle KarşılaştırmaDeğişim (bp) (2 Ocak 2008 – 22 Şubat 2016)

Kaynak: Bloomberg

2597

565

302

201

172

162

116

115

88

40

-89

-400 0 400 800 1200 1600 2000 2400 2800

Venezuela

Ukrayna

Brezilya

EMBI+

Kolombiya

G. Afrika

Meksika

Rusya

Türkiye

Arjantin

Filipinler

137137

Hisse Senedi Piyasası (Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Piyasalar) % Değişim (2 Ocak 2008 – 22 Şubat 2016)

Kaynak: Bloomberg

51,135,3

25,719,9

16,616,2

3,4

-10,2-17,1

-33,9-44,5

-51,3-67,5

67,7

-80 -60 -40 -20 0 20 40 60 80

G. Afrika

Meksika

Türkiye

ABD (DJI)

Rusya

Malezya

Hindistan

G. Kore

Macaristan

Polonya

Brezilya

Çin

Japonya

Çek Cumh.

138138

Döviz Piyasaları% Değişim (2 Ocak 2008 – 22 Şubat 2016)

Kaynak: Bloomberg

-212,0

-151,8

-127,1

-124,3

-74,0

-66,2

-61,5

-60,5

-35,9

-32,7

-31,7

-26,8

-3,0

10,6

-240 -220 -200 -180 -160 -140 -120 -100 -80 -60 -40 -20 0 20

Rusya

Türkiye

Brezilya

G. Afrika

Hindistan

Meksika

Macaristan

Polonya

Çek Cumh.

Euro

G. Kore

Malezya

Japonya

Çin

139139

YATIRIM ORTAMI

140140

İş Yeri Açma (İşlem Sayısı)

13

13

12

9

6

6

6

5

5

5

4

4

4

4

0 4 8 12 16 20

Çin

Brezilya

Hindistan

Çek Cum.

Meksika

Hırvatistan

Türkiye

Avrupa&Merkez Asya

Güney Afrika

OECD

Polonya

Macaristan

Bulgaristan

Tayland

Kaynak: Dünya Bankası Doing Business Report, 2014

141141

İş Yeri Açma (Süre, Gün)

33,0

30,0

27,5

27,0

19,5

19,0

18,0

15,0

12,8

11,1

8,0

6,0

6,0

5,0

0 10 20 30 40 50

Çin

Polonya

Tayland

Hindistan

Çek Cum.

Güney Afrika

Bulgaristan

Rusya

Avrupa&Merkez Asya

OECD

Hırvatistan

Meksika

Türkiye

Macaristan


142142

İş Yeri Açma (Maliyet, % Kişi Başı GSYH)

1

1,3

2

3,6

4,6

6,7

6,7

8,2

8,6

9,3

12,7

14,3

19,7

0 5 10 15 20 25

Bulgaristan

Rusya

Çin

OECD

Brezilya

Tayland

Avrupa&Orta Asya

Çek Cum.

Macaristan

Hırvatistan

Türkiye

Polonya

Meksika


143143143

Gelir ve Kar Üzerinden Alınan Vergiler (% GSYH, 2012)

6,0

11,4

0

5

10

15

20

25

30

Mek

sika

Slo

vak

C.

Türk

iye

Pol

onya

*M

acar

ista

nE

ston

yaS

love

nya

Çek

C.

Kor

eŞ

iliY

unan

ista

nP

orte

kiz

Japo

nya

İsra

ilİs

pany

aH

olla

nda*

Fran

saA

lman

yaO

EC

D*

AB

Dİr

land

aİn

gilte

reA

vust

urya

İsvi

çre

Lüks

embu

rgK

anad

aİta

lya

Finl

andi

yaİs

veç

Avu

stra

lya*

Bel

çika

İzla

nda

Yen

i Zel

anda

Nor

veç

Dan

imar

ka

Kaynak: OECD Factbook, 2014(*) 2011 Verileri

144144

Vergi Geliri Karşılaştırmaları (% GSYH, 2011)

(*) Meksika, Kore, Çek Cum., Yunanistan, Macaristan, İrlanda, Polonya, Portekiz, Slovak Cum. ve İspanya’yı içermektedir.

Kaynak: OECD, Factbook 2014

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Toplam Vergi Geliri Gelir ve Karlar ÜzerindenAlınan Vergiler

Mal ve HizmetlerÜzerinden Alınan Vergiler

Türkiye OECD Karşılaştırma Grubu*

145145

IMF ve AB ile İLİŞKİLER

146146

IMF ile İlişkiler

Düzenlemeler Süre

Onaylanan Miktar (Milyon SDR)

Çekilen Miktar

(Milyon SDR)

Geri Ödeme (Milyon SDR)

Planlanan Ödemeler

(Milyon SDR)

17. Stand-By Düzenlemesi

(12.1999 - 02.2002) 15.038 11.739 11.739 0 18. Stand-By Düzenlemesi (02.2002 – 02.2005) 12.821 11.914 11.914 0

19. Stand-By Düzenlemesi (05.2005 – 05.2008) 6.662 6.662 6.662 0

TOPLAM 34.522 30.315 30.315 0


147147

I. Tarama Süreci: 3 Ekim 2005 - 13 Ekim 2006

Avrupa Birliği Katılım Müzakereleri Süreci

II. Müzakere Süreci:1 Fasıl İçin1- Bilim ve Araştırma

12 Fasıl İçin

2 Fasıl İçin1- Eğitim ve Kültür,2- Ekonomik ve Parasal Politika

8 Fasıl İçin

Diğer fasıllar

Müzakereler geçici olarak açılıp kapanmıştır.

Müzakereler açılmıştır. Ancak kapanış kriteri getirilmiştir.

Müzakere Pozisyon Belgemiz iletilmiştir. AB Ortak Pozisyon Belgesi beklenmektedir.

Müzakerelere açılabilmesi için getirilen açılış kriterlerinin karşılanması gerekmektedir.

Tarama Sonu Raporu beklenmektedir.

1- İşletme ve Sanayi Politikası, 2- İstatistik, 3- Mali Kontrol, 4- Tüketicinin ve Sağlığın Korunması, 5- Trans-Avrupa Şebekeleri, 6- Fikri Mülkiyet Hukuku, 7- Şirketler Hukuku 8- Sermayenin Serbest Dolaşımı9- Bilgi Toplumu ve Medya, 10-Vergilendirme, 11-Çevre 12- Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı

148148

SOSYAL GÜVENLİK

149149

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Reformu

İşçiler, kendi adına çalışanlar ve memurlar için norm ve standart birliğiEmeklilik yaşının kademeli olarak 65’e çıkartılmasıAylık bağlama oranının % 2’ye düşürülmesiGeçmiş kazançların güncellenmesi için % 100 enflasyon+ % 30 GSYH katsayısının kullanılmasıEmekli maaşlarının enflasyona endekslenmesiGenel Sağlık Sigortası2012 yılından itibaren yoksullar için gelir testine dayanan yeni bir sağlık sistemiSağlık hizmetlerinde katkı payı uygulamasıBazı sağlık harcamalarında global bütçe uygulaması

Ana Unsurlar

150150

Emeklilik Sistemi Açığının Azaltılması (2007-2075, % GSYH)

Kaynak: Dünya Bankası Uzman Tahminleri, 2007

Reform Öncesi

Reform Sonrası

151151

Aylık Bağlama Oranları, 2012

Kaynak: OECD, Pensions at a Glance, 2013

Düşük Kazançlılar Ortalama Kazançlılar

152152

Erkeklerde Emeklilik Yaşı (2010)

44,9

30

35

40

45

50

55

60

65

70Tü

rkiy

eYu

nani

stan

İtaly

aM

acar

ista

nK

ore

Lüks

embu

rgFr

ansa

Çek

Cum

.Sl

ovak

yaEs

tony

aSl

oven

yaO

ECD

Ort.

Japo

nya

Avu

stra

lya

Avu

stur

yaB

elçi

kaK

anad

aŞi

liD

anim

arka

Finl

andi

yaA

lman

yaİrl

anda

Mek

sika

Hol

land

aYe

ni Z

elan

daPo

lony

aPo

rteki

zİs

pany

aİs

veç

İsvi

çre

İngi

ltere

ABD

İzla

nda

İsra

ilN

orve

ç


153153

Kadınlarda Emeklilik Yaşı (2010)


154154

Erkeklerde Emeklilik Sonrası Yaşam Beklentisi (2010)


155155

Kadınlarda Emeklilik Sonrası Yaşam Beklentisi (2010)


156156

İŞGÜCÜ PİYASASI

157157

İşgücü Piyasası Reformuİşgücü Maliyetlerinin Azaltılması Kapsamında:

Sosyal güvenlik işveren primlerinde 5 puanlık indirim yapılmıştır.5 puanlık prim indirimi teşvikinden, diğer teşviklerle eş zamanlı olarak yararlanma imkanı sağlanmıştır.İstihdama yeni katılan, tüm kadın ve genç işçilerin işveren primlerinin İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanması sağlanmıştır.Özürlülerin işveren primlerinin bütçeden karşılanması öngörülmüştür.Kısa çalışma ödeneğinin uygulama alanlarına genel ekonomik krizin yanı sıra sektörel ve bölgesel krizler de eklenmiştir.Kısa çalışma ödeneği tutarı brüt kazancın %40’ından %60’ına yükseltilmiştir.

Aktif İşgücü Programlarına Ayrılan Kaynağın Artırılması Kapsamında:Aktif işgücü programlarına ayrılan kaynak 4 kat arttırılmış ve yıllık yaklaşık 1.5 Milyar TL’ye yükseltilmiştir. (Önceki düzenlemede devlet katkısının %30’u iken son düzenleme ile tüm prim gelirlerinin %30’u olmuştur.)

Doğrudan Olmayan Mali Yüklerin Azaltılması Kapsamında:Eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu kaldırılmıştır.Spor merkezi ve kreş zorunlulukları esnetilmiştir.Sağlık merkezi açma ve doktor bulundurma zorunlulukları esnetilmiştir.

İstihdam Piyasasının Esnekleştirilmesi Kapsamında:Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalılara borçlanma yoluyla tam süreli çalışmaya benzer şekilde emekli olma hakkı tanınmıştır.Kısmi süreli çalışan kişilerin İşsizlik Sigortası kapsamına alınması sağlanmıştır.

.

158158Kaynak: OECD Taxing Wages, 2013

Not: TÜR-07 ilgili vergi yükünde Türkiye’nin 2007 yılı seviyesini göstermektedir.

42,738,2

35,6

0

10

20

30

40

50

60B

elçi

kaFr

ansa

Alm

anya

Mac

aris

tan

Avu

stur

yaİta

lya

İsve

çTÜ

R-0

7Fi

nlan

diya

Çek

Cum

.Yu

nani

stan

AB

-21

İspa

nya

Slov

ak C

um.

Hol

land

aD

anim

arka

Türk

iye

Nor

veç

Port

ekiz

Lüks

embu

rgO

ECD

- Ort

.Po

lony

aİz

land

aİn

gilte

reJa

pony

aK

anad

aA

BD

Avu

stur

alya

İrlan

daİs

viçr

eK

ore

Mek

sika

Y. Z

elan

da

İstihdam Üzerindeki Vergi Yükleri(Ortalama Kazancın %100’ünü Alan İşçiler, Bekar ve Çocuksuz, 2012)

159159Kaynak: OECD Taxing Wages 2013

(*) Ortalama Kazançlı, Bekar ve Çocuksuz Çalışan

0 10 20 30 40 50 60

Y.ZelandaMeksika

Koreİsviçreİrlanda

AvusturalyaABD

KanadaJaponyaİngiltereİzlanda

PolonyaOECD-Ort.

LüksemburgPortekizNorveçTürkiye

HollandaDanimarkaİspanya

YunanistanÇek. Cum.Finlandiya

İsveçİtalya

AvusturyaMacaristan

AlmanyaFransaBelçika

Vergi İşçi Payı İşveren Payı

İstihdam Üzerindeki Vergi Yükleri*(Toplam maliyetin yüzdesi olarak, 2012)

160

Sigortalı Çalışan Sayısı (Milyon Kişi)

Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu, 2015 Ocak Sigortalı İstatistikleri

161

Sosyal Güvenlik Sisteminin Kapsamı (Milyon Kişi) (Çalışanlar ve Bakmakla Yükümlü Oldukları)

Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu, 2015 Ocak Sigortalı İstatistikleri

İllere Göre İşsizlik Oranları (2013)

Kaynak: TÜİK, 08.10.2014

Van

162

163163Kaynak: stats.oecd.org

Tarım Sanayi HizmetlerTürkiye 25,5 26,5 48,1

Meksika 13,4 24,4 62,2

Polonya 13,1 30,7 56,2

Kore 6,4 24,8 68,9

Macaristan 4,9 30,9 64,2

İspanya 4,2 21,9 73,9

İtalya 3,7 28,8 67,5

Japonya 3,5 24,8 71,7

Çek. Cum. 3,0 38,5 58,5

Kanada 2,1 19,8 78,1

İngiltere 1,2 19,1 79,7

İstihdamın İktisadi Faaliyet Kollarına Göre Dağılımı, 2011 (%)

164164

İstihdamı Koruma Mevzuatının Yarı Zamanlı Çalışanlar Üzerindeki Kısıtlayıcılığı (Endeks Skalası 0-6 Arasında En Az Kısıtlayıcıdan En Fazlaya)

OECD Ortalaması 1,77

Kaynak: OECD Labour Force Statistics Database, 2010

165165

Yarı Zamanlı Çalışma (%, 2011)

Kaynak: OECD, Labor Force Statistics Database

166166

Kıdem Tazminatı Yükü (2010)(20 Yıllık Hizmet Karşılığı Kaç Haftalık Ücret Tutarında Ödendiği)

87

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100Po

lony

a

AB

D

Rom

anya

Bul

gari

stan

Rus

ya

İrla

nda

İngi

ltere

Çek

Cum

.

Kan

ada

Mac

aris

tan

Fran

sa

Yuna

nist

an

Bre

zily

a

Alm

anya

İspa

nya

Port

ekiz

Türk

iye

Kaynak: Dünya Bankası Doing Business in 2011 Raporu Veritabanı

167167

AR-GE

168168

2002 yılında 3 milyar dolar

2012 yılında 12,7 milyar dolar

2002-2011 arasında % 320,6 artış

Kaynak: OECD, Main Science and Technology Indicators

Türkiye’nin Ar-Ge Harcamaları (Cari SAGP, Dolar)

169169

1.2921.843

2.1972.898

3.8354.400

6.0916.893

8.087

9.268

11.154

13.062

0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000

14.000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

*2011 fiyatlarıylaKaynak: TÜİK

Ar-Ge Harcaması* (Milyon TL)

170170

Kişi Başına Ar-Ge Harcaması (SAGP, Dolar)

145

166

132121

108100

7867

5343464644

3932

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Kaynak: TÜBİTAK

171171

2002 yılında 28.964 kişi 2012 yılında 105.122 kişi 2002-2012 yılları arasında % 262 artış

Kaynak: TÜİK

Türkiye’nin Tam Zaman Eşdeğer (TZE) Ar-Ge Personeli Sayısı

172172

Türkiye’nin Tam Zaman Eşdeğer (TZE) Ar-Ge Personeli Sayısı

Kaynak: TÜİK

49.252

73.521

105.122

92.80181.792

27.003

27.698

28.964 38.308

39.960

63.377

67.244

54.444

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

100.000

110.000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

173173

2002 yılında 23.995 kişi

2012 yılında 82.122 kişi

2002-2012 arasında % 242 artış

Kaynak: TÜİK

Türkiye’nin TZE Araştırmacı Sayısı

174174

TZE Ar-Ge İnsan Gücü (1000 Kişi)

23 24 27 28 2938 40

49 5463 67

7482

93

105

8272

6458

535043

393433

24232319 205

25

45

65

85

105

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

TZE Ar-GE Personeli TZE Araştırmacı

Kaynak: TÜBİTAK

175175

2002 yılında 8.975 yayın

2012 yılında 25.018 yayın

2002-2012 yılları arasında % 179 artış

Kaynak: TÜBİTAK

Türkiye’nin Bilimsel Yayın Sayısı

176176

Türkiye’nin Bilimsel Yayın Sayısı

Kaynak: TÜBİTAK

8.975

10.648

13.310

14.27515.222

18.120

19.572

21.87623.077

23.851

25.018

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

177177

Milyon Kişi Başına Düşen Bilimsel Yayın Sayısı

331319313

301

274257

219208

197

159

136

100

150

200

250

300

350

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Kaynak: TÜBİTAK

178178

2002 yılında 85 uluslararası patent başvurusu

2012 yılında 535 uluslararası patent başvurusu

2002-2012 arasında % 529 artış

Kaynak: WIPO, World Intellectual Property Indicators Report

Türkiye’nin Uluslararası Patent Başvuruları

179179

Türkiye’nin Uluslararası Patent Başvuruları

116

174

269

389

480

392

535539

85112

359

0

100

200

300

400

500

600

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Kaynak: WIPO, World Intellectual Property Indicators

180180

Yerli Patent Başvuru ve Tescilleri

414 490685

935 1.090

1.838

2.2682.588

3.250

4.087

4.543

1025

122956873 93338318

847

456642

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

4.500

5.000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Yerli Patent Tescilleri Yerli Patent Başvurusu

Kaynak: TPE

181181

Faydalı Model Başvuru ve Tescilleri (Adet)

376704 678

9649141.206

1.479

1.896

2.424

2.972 2.949 2.8422.994

3.175

3.725

2.2451.948

1.665

2.1481.833

2.151 2.022

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Faydalı Model Tescilleri Faydalı Model Başvurusu

Kaynak: TPE

182182

ENERJİ SEKTÖRÜ

183183

Türkiye’de Elektrik Arz ve Talebi (Milyar kWh)

Kaynak: TEİAŞ

0

50

100

150

200

250

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Arz Talep

250,4 255,5

184Kaynak: Eurostat

0

5

10

15

20

25

İsve

ç

Dan

imar

kaBos

naHer

sek

Liht

enşt

ayn

Finl

andi

ya

Portek

iz

Slov

enya

Yuna

nist

an

Hırv

atis

tan

Mak

edon

ya

Mac

aris

tan

Avu

stur

ya

Alm

anya

İrlan

da

Litv

anya

İspa

nya

Slov

akya

Polo

nya

Avr

o Böl

gesi

AB 2

8

Fran

sa

AB 2

7

Esto

nya

Leto

nya

Sırb

ista

n

Lüks

embu

rg

İngi

ltere

Bul

garis

tan

Hol

land

a

İtaly

a

Rom

anya

Çek

Cum

huriy

eti

Bel

çika

Türk

iye

Vergisiz Fiyat KDV Hariç Vergi ve Fonlar KDV

Sanayi Doğalgaz Fiyatları(Avro / GigaJoule, Yıllık Tüketimi 10.000 GJ-100.000GJ Olan Tüketiciler İçin, 2014 2. Yarı)

185185Kaynak: Eurostat

0

5

10

15

20

25

30

35

İsve

çPo

rtek

izİs

pany

aİta

lya

Dan

imar

kaLi

htenşt

ayn

Hol

land

aYu

nani

stan

Avr

o Böl

gesi

Fran

saİrl

anda

Avu

stur

yaAB 2

7AB 2

8Alm

anya

Bel

çika

İngi

ltere

Slov

enya

Çek

Cum

huriy

eti

Slov

akya

Lüks

embu

rgBos

na H

erse

kPo

lony

aLi

tvan

yaEs

tony

aLe

tony

aBul

garis

tan

Hırv

atis

tan

Sırb

ista

nTü

rkiy

eM

acar

ista

nRom

anya


Mesken Doğalgaz Fiyatları (Avro / GigaJoule, Yıllık Tüketimi 20 GJ – 200 GJ Olan Tüketiciler İçin, 2014 2. Yarı)

186Kaynak: Eurostat

0

5

10

15

20

25

30

Dan

imar

kaG

KR

Yİta

lya

Alm

anya

Mal

taİn

gilte

reLi

tvan

yaA

vro

Böl

gesi

AB

27

AB

28

Slov

akya

İrlan

daİs

pany

aPo

rteki

zLe

tony

aYu

nani

stan

Bel

çika

Avu

stur

yaM

acar

ista

nEs

tony

aH

olla

nda

Hırv

atis

tan

Fran

saÇ

ek C

um.

Slov

enya

Rom

anya

Polo

nya

Finl

andi

yaTü

rkiy

eK

osov

aN

orve

çB

ulga

rista

nB

osna

Her

sek

İsve

çM

aked

onya

Kar

adağ

Sırb

ista

nLü

ksem

burg


Sanayi Elektrik Fiyatlarında AB-Türkiye Karşılaştırması (Avrocent / kWh, Yıllık Tüketimi 2.000MWh – 20.000Mwh olan Tüketiciler İçin, 2014 2. Yarı)

187187Kaynak: Eurostat

-5

0

5

10

15

20

25

30

35Dan

imar

kaAlm

anya

İrlan

daİs

pany

aGKRY

İtaly

aPo

rtek

izAvr

o Böl

gesi

AB 2

7AB 2

8Bel

çika

İngi

ltere

Avu

stur

yaİs

veç

Yuna

nist

anLü

ksem

burg

Hol

land

aNor

veç

Slov

enya

Fran

saLi

htenşt

ayn

Finl

andi

yaSl

ovak

yaPo

lony

aEs

tony

aHırv

atis

tan

Litv

anya

Türk

iye

Leto

nya

Çek

Cum

.Rom

anya

Mal

taArn

avut

luk

İzla

nda

Mac

aris

tan

Kar

adağ

Bul

garis

tan

Mak

edon

yaBos

na H

erse

kSı

rbis

tan

Kos

ova


Mesken Elektrik Fiyatlarında AB-Türkiye Karşılaştırması (Avrocent / kWh, Yıllık Tüketimi 2.500 kWh- 5.000 kWh Olan Tüketiciler İçin, 2014 2. Yarı)

Şubat 2016

TÜRKİYE EKONOMİSİ

Hazine Müsteşarlığı

türkiye ekonomisi 2016

Economy & Finance