türkçe yazim kurallari
TRANSCRIPT
TÜRKÇE YAZIM KURALLARI
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
•Cümleler büyük harfle başlar. •Sıralı cümlelerde noktalı virgülden sonra
gelen cümle özel isimle başlamıyorsa cümle küçük harfle başlar.
Örnekler:•Bu şiiri on yıl önce yazmıştım; bunu şimdiye
dek kimseye göstermedim.
•Deneme, şimdi en cok okuduğum türlerden biridir; Nurullah Ataç´ın denemelerini okudum.
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
•Nokta, ünlem ve soru işaretinden sonra gelen cümleler her zaman büyük harfle başlar.
Örnekler:•Su karşıki evi görüyormusun?Burası,
benim doğduğum evdi.
•Yeter artık!Kaç defa söyleyeceğim bana hesap sormayın diye!
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
•Özel adlar büyük harfle başlar.
Örnekler:•Haklı bir savaştır, Kurtuluş Savaşı.
•İşgal edilen yerlerden biri de İstanbul´du.
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
•Kişi ad ve soyadları ile hayvan adları özel isimdir.
Örnekler:
•Mine Mengi´ye, Boncuk´a
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
•Dil, ulus, devlet, millet adları özel isimdir.
Örnekleri:
•Arapçanın, Türklerin, Amerikalılar…
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
•Din, mezhep, tarikat adları özel isimdir.
Örnekleri:
•Budizmin, Aleviliğe, Hanefilikten…
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
•Yer adları özel isimdir.
Örnekleri:
•Silivri´nin, Erzurum´dan, Adana´dan…
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
•Kurum, kuruluş ve iş yeri adları özel isimdir.
•Bu özel adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz.
•Örnekler:
•Türk Dil Kurumuna, Milli Eğitim Bakanlığının, Atatürk Lisesine…
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
DİKKAT!
Yapım eki ve çokluk eki alan özel isimler kesme işaretiyle ayrılmaz.
Örnekleri:
Atatürkçülüğün en güçlü savunucularındandır şair.
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
DİKKAT! II
Yapım eki almış olan özel isimlere gelen cekim ekleri kesme işaretiyle ayrılmaz.
Örnekler:
Adanalıların sıcak insanlar oldugunu kimse inkar edemez (‘‘Adanalı´lar‘‘şeklinde yazılamaz.)
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
DİKKAT! III
Türkçe özel adlara getirilen çokluk eki kesme isaretiyle ayrılmaz.
Örnekler:
Toroslar, Türkler, Araplar…
Ceylanlar, Cemillere gidecekti.
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
• Yer adlarında ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, dağ, boğaz, ova vs. tür bildiren ikinci isimler büyük harfle başlar.
Örnekler:
• Tuna Nehri, Toros Dağları, Aral Gölü…
• Not:Bu yer adlarında ‘‘dağ, nehir, göl‘‘ sözcükleri kullanılmadan da söz edilen yer anlaşılabileceğinden ilk isim tek başına kullanılabilir.
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
•Kitap, dergi, gazete adları özel isimdir.
Örnekler:
•Varlık´ta (dergi adı), Deniz Küstü´de (kitap adı),
Radikal´in (gazete adı)
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
•Özel isimlerden önce veya sonra gelen lakaplar, unvanlar ve meslek adları büyük harfle başlar.
Örnekler:
•Mustafa Kemal Paşa geliyor.
•Hasta, sadece Doktor Mustafa´ya güveniyordu.
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
DİKKAT!
Saygınlık ifadelerine (unvan, meslek adı) gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır.
Örnek:
Ali Bey´in, Kemal Paşa´ya …
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
Unvanlar ve saygı sözlerı yer adı olarak kullanıldıgında kullanıldıkları özel isim ile bitişik yazılırlar.
Örnek:
Gazipaşa Bulvari, Nedimbey Caddesi …
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
•Akrabalık bildiren sözcükler küçük harf ile baslar.
Örnekler:
•Meral teyzemin, Ali amcadan, Ceylan ablamın…
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
DİKKAT!
Akrabalık bildiren sözcükler tek kullanıldıgında küçük harf ile başlarlar.
Örnek:
Çiçeksiz bir çiçekçi dükkanın önünde durmuş ablam.
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
DİKKAT! II
Akrabalık bildiren sözcükler lakap oldugunda büyük harf ile başlarlar. Cekim ekleri kesme işareti ile ayrılır.
Örnek:
Dayı Kemal´in, Müslüm Baba´nın…
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
•Gök cisimlerinin (Ay, Dünya vs.) adları coğrafi terim olarak kullanıldığında büyük harfle başlar.
Örnekler:
•Işığını Güneş´ten alır Ay.
•Sen güneş gözlüm, ay yüzlümsün benim.
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI• Yön bildiren sözcükler, yönünü bildirdiği isimden
önce gelip sifat olduğunda büyük; sonra geldiğinde ise kücük harf ile başlarlar.
• Örnekler:
• Aslında, Kuzey Anadolu, ülkenin güneyinden daha soğuktur.
• Elbette ki Orta Asya´dan geldik.
• Avrupa´nın doğusu, batısına oranla daha yüksektir.
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
DİKKAT!
Yön bildiren isimler belli bir yeri kastediyorsa, büyük harfle başlar.
Örnek:
Öykü ve roman bize Batı´dan gelmiştir.
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
•Tarihler arasında kullanılan gün ve ay adları büyük harf ile başlar.
•Örnekler:
•15 Mart 1977 Çarşamba günü dogdu.
•Günlerden salıydı, evde yoktun.
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
•Tırnak içindeki cümleler her zaman büyük harfle başlar. Tırnak kapatıldıktan sonra özel isimle devam edilmedikçe cümle küçük harfle devam eder.
Örnekler:
•Yaban romanı icin Berna Moran:‘‘Türk köylüsünü geçrekçi bir gözle anlatan ilk romandır.‘‘ der.
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
DİKKAT!
Tırnak içine alınan söz, cümle değerinde veya özel isim değilse küçük harfle yazılır.
Örnek:
Berna Moran, Yaban´ın Türk Köylüsünü anlatan ‘‘gerçekçi bir roman‘‘ olduğunu belirtir.
KÜÇÜK VE BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI
•Burc adları, özel ad degerinde oldugundan büyük harfle baslar.
•Örnekler:
•Balık burcu, Aslan burcu, Yengeç burcu…
BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI
•Sözcüklerden biri veya ikisi anlam değişmesine uğramışsa birleşik sözcükler bitişik yazılır.
Örnekler:
•Başköşe, Yılbaşı, Aslanağzı…
BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI
•‘‘-r, -ar, -er, -an, -en, -maz, -mez‘‘ sıfat-fiil ekleriyle kurulan sıfat tamlaması yapısındaki birleşik sözcükler ayrı yazılır.
Örnekler:
•Güler yüz, yazar kasa, ucan daire…
BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI
•Emir kipiyle kurulan birleşik sözcükler bitişik yazılır.
Örnekler:
•Çekyat, Ateşkes, Kaçgöç, albeni…
BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI
•Sıfat-fiil ekleriyle kurulan birleşik sözcükler bitişik yazılır.
Örnekler:
•Sanatsever, yardımsever, yelkovan, günebakan…
BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI
•Ren adları bitişik yazılır.
Örnekler:
•Fildişi, narçiçegi, gülkurusu…
BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI
•‘‘Renk‘‘ sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim tamlaması yapısındaki renk adları ayrı yazılır.
Örnekler:
•Bal rengi, Gece mavisi, gümüş rengi …
BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI
•Renk adlarıyla kurulan bitki, hayvan ve hastalık adları bitişik yazılır.
Örnekler:
•Karasinek, alabalık, karahumma, karakuş…
BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI
•‘‘Üst‘‘ , ‘‘alt‘‘ ve ‘‘üzeri‘‘ sözcükleriyle kurulan birleşik sözcükler bitişik yazılır.
Örnekler:
•Akşamüstü, ayaküstü, gözaltı, akşamüzeri…
BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI
•Ara yönler bitişik yazılır.
Örnekler:
•Güneybatı, kuzeydoğu, güneydoğu, kuzeybatı
BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI
•‘‘Baş ‘‘ sözcüğüyle kurulan sıfat tamlamaları bitişik yazılır.
Örnekler:
•Başkent, başbakan, başkarakter, başyazar…
BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI
•Belgisiz sıfat ve zamirler bitişik yazılır.
Örnekler:
•Birkaç, biraz, birtakim, birçok…
BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI
•Kurallı birleşik fiiller bitişik yazılır.
Örnekler:
•Gercekleri görebiliyorum.
•Bilgisayarda yazıversin şunu.
BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI
•‘‘Etmek, eylemek, olmak, kılmak‘‘ gibi yardımcı fiillerle yapılan birleşik fiillerde ses olayı varsa sözcükler bitişik; yoksa ayrı yazılır.
Örnekler:
•Kaybolan yıllarını geri alamazdı.
•Zannediyorum ki şiir ömrünü tüketti.
BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI
•Gök cisimlerinin adları ayrı yazılır.
Örnekler:
•Kutup Yıldızı, Coban Yıldızı , gök taşı, meteor taşı …