ts. phạm công trí 16/5/2018 -...

TS. Phạm Công Trí 16/5/2018

Mô hình NLKH áp dụng trên vùng đệm VQG 1

VIỆN KHOA HỌC KỸ THUẬT NÔNG LÂM NGHIỆP TÂY NGUYÊNWestern highlands Agriculture and forestry Scientific Institute (WASI)

Phân khu bảo vệ nghiêm ngặt

19.401 ha

Phân khu phục hồi sinh thái

39.526 ha

Phân khu dịch vụ hành chính

20 ha

Vùng đệm với diện tích khoảng

183.479 haThuộc địa phận 4 huyện Lạc Dương, Đam Rông (Lâm Đồng), Lắc, Krông Bông (Đắc Lắc).

Nguồn:http://tapchimoitruong.vn/pages/article.aspx?item=V%C6%B0%E1%BB%9Dn-qu%E1%BB%91c-gia-Ch%C6%B0-Yang-Sin----Vi%C3%AAn-ng%E1%BB%8Dc-xanh-

gi%E1%BB%AFa-%C4%91%E1%BA%A1i-ng%C3%A0n-40584

VQG Chư Yang Sin

nằm trên địa bàn

Đắc Lắc, với nhiệm

vụ chính là bảo vệ

các hệ sinh thái

rừng, bảo tồn động

thực vật quý hiếm.

Vườn có tổng diện

tích là 58.947 ha,

bao gồm 3 phân khu

và 1 vùng đệm

VƯỜN QUỐC GIA CHƯ YANG SIN

Design by: Phạm Công Trí - WASI

SINH KẾ

người dân sống gần rừng

TÀI NGUYÊN RỪNG

=> Cả hai mặt

quan trọng

Cải thiện, phục hồi, phát triển tài nguyên rừng hiệu

quả trên đất vùng đệm VQG tại khu vực chồng lấn <= Là vấn đề

then chốtNâng cao sinh kế cộng đồng sống gắn bó với rừng

bằng các giải pháp lâm sinh hợp lý có sự tham gia

Nguồn: http://sonongnghiep.dongnai.gov.vn/Pages/newsdetail.aspx?NewsId=1923&CatId=53

Mô hình lâm sinh/nông lâm kết hợp là một trong những giải pháp cốt lõicải thiện sinh kế/nhu nhập của cộng đồng địa phương vùng đệm nhằmmở rộng cảnh quan rừng trên các địa bàn (thôn, xã) ưu tiên, phù hợp.


PHỤC

HỒI

CẢNH

QUAN

RỪNG

BIỆN PHÁP TRỰC TIẾPTác động vào sinh cảnh để phục hồi bằngcác biện pháp kỹ thuật lâm sinh (Trồng lạirừng, khoanh nuôi, phục hồi, xúc tiến tái

sinh, làm giàu rừng …)

BIỆN PHÁP GIÁN TIẾPNâng cao sinh kế cho người dân vùng đệmVQG từ đó giảm tác động vào rừng thôngqua việc áp dụng các MH canh tác NLKH

PHỤC HỒI VÙNG ĐỆM & NÂNG CAO SINH KẾ MÔ HÌNH NÔNG LÂM KẾT HỢP

Cấp thiết của mô hình nông lâm kết hợp ở vùng đệm

Sinh kếChồng lấn

đất đai

Mô hìnhNLKH trên vùng

đệm VQG

Tài nguyên rừng&PTBV

Tiêu chí xuyên suốt đối với xây dựng mô hình NLKH

trong phục hồi cảnh quan rừng vùng đệm VQG là:

CANH TÁC ĐA TẦNG VÀ CÓ SỰ HIỆN DIỆN CỦA

TẦNG CÂY THÂN GỖ SỐNG LÂU NĂM



CÂY THÂN GỖ TẦNG CAOCây lấy gỗ Cây đặc sản rừngCây ăn quả Cây công nghiệp

CÂY THÂN GỖ TẦNG THẤP Cây công nghiệp; Cây dược liệu

Cây lương thực – thực phẩm

CÂY THÂN THẢOCây lương thực – thực phẩm;

Cây dược liệu

KẾT CẤU CỦA MÔ HÌNH NÔNG LÂM KẾT HỢP BỀN VỮNG

MÔ

HÌNH

NÔNG

LÂM

KẾT

HỢP

BỀN

VỮNG

(CÓ THỂ KẾT HỢP VỚI CHĂN NUÔI DƯỚI TÁN RỪNG)

GIỚI THIỆU MỘT SỐ MÔ HÌNH NÔNG LÂM KẾT HỢP

MÔ HÌNH TRỒNG SA NHÂN DƯỚI TÁN RỪNG


MÔ HÌNH TRỒNG SA NHÂN TÍM DƯỚI TÁN RỪNG


MÔ HÌNH TRỒNG BA KÍCH DƯỚI TÁN RỪNG


TRỒNG ĐINH LĂNG DƯỚI TÁN RỪNG


TRỒNG KIM TIỀN THẢODƯỚI TÁN RỪNG CAO SU




TRỒNG THIÊN NIÊN KIỆN DƯỚI TÁN RỪNG


TRỒNG MẠCH MÔN DƯỚI TÁN VƯỜN CÂY ĂN QUẢ


TÁI SINH RAU BÉP DƯỚI TÁN RỪNG


MÔ HÌNH RAU BÒ KHAI XEN DƯỚI TÁN VƯỜN CÂY ĂN QUẢ



TRỒNG SONG MÂY DƯỚI TÁN RỪNG


MÔ HÌNH CÀ PHÊ XEN ĐIỀU




MÔ HÌNH CA CAO XEN ĐIỀU


MÔ HÌNH TIÊU XEN ĐIỀU


MÔ HÌNH MUỒNG ĐEN – HỒ TIÊU – CÀ PHÊ


MÔ HÌNH MUỒNG ĐEN – HÔNG– CÀ PHÊ


MÔ HÌNH TRỒNG DỨA DƯỚI TÁN RỪNG

Design by: Phạm Công Trí - WASI Design by: Phạm Công Trí - WASI


MÔ HÌNH CÀ PHÊ CHÈ XEN DƯỚI TÁN RỪNG NON THƯA





MÔ HÌNH CÀ PHÊ XEN SẦU RIÊNG



MÔ HÌNH MẮC CA XEN CÀ PHÊ

HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA MỘT SỐ MÔ HÌNH TRỒNG XEN

Mô hình Địa điểm Thu nhập

(Triệu đồng/ha)

Nguồn

Sa nhân tím dưới

tán rừng

Xã Sơn Lang –

K’Bang – GiaLai

Xã Nghĩa An –

K’Bang

40-50 Baogialai

(2012)

Bời lời đỏ xen cà

phê

Huyện Mang Yang –

Gia Lai

67-71 Đặng Hải Phương

Đại học Nông Lâm

Thủ Đức

Bời lời đỏ xen sắn Huyện Mang Yang –

Gia Lai

75-78

Tiêu dưới tán

rừng

Xã Nâm N’Jang –

Daksong - DakNong

120-150 Báo Đăk Nông

(2016)

Tiêu xen điều Xã Ea Đa –huyện Ea

Kar – Dăk Lăk

150-200 BMLN – WASI

(2016)

Cà phê xen điều Xã Ea Đa –huyện Ea

Kar – Dăk Lăk

100-120 BMLN – WASI

(2016)

HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA MỘT SỐ MÔ HÌNH NLKH NLKH - TRỒNG CÂY XEN DƯỚI TÁN RỪNG

HIỆU QUẢ CAO NHƯNG CẦN THẬN TRỌNG

Hiệu quả kinh tế

Các cây trồng xen thường là cây chịu bóng nên sinh trưởng

và phát triển nhanh dưới tán rừng,

Năng suất cây trồng xen dưới tán năng suất và chất lượng

nông sản khá cao mà đầu tư thấp.

Ví dụ:

(1) Mô hình trồng tiêu dưới tán cây rừng của anh Sần Sùi Khìn ở xã Thanh Sơn, huyện

Định Quán: “Trồng 3 ha x 4 tấn/ha = 12 tấn tiêu/năm, với giá trên 50.000 đ/kg, đã thu vềhơn 600 triệu đồng, mà tiêu dưới tán rừng đất tốt sinh trưởng mạnh, ít dịch bệnh, không

tốn phân, nước nên chi phí đầu tư thấp lắm”.

(2) Theo Cty MTV Lâm Nghiệp La Ngà, “công ty đã giao chăm sóc và bảo vệ rừng hơn

3.000 ha, chủ yếu tập trung tại xã Thanh Sơn. Hiện, các mô hình NLKH như trồng xen

tiêu, cà phê, điều, quýt, xoài,… dưới tán cây rừng, thu lãi 110-250 triệu đồng/ha/năm, cábiệt có hộ lãi 500 triệu đồng/ha/năm. Người dân có nguồn thu nhập ổn định, vươn lên

khá giả, góp phần làm cho tình trạng chặt phá rừng tại địa bàn cũng giảm đi,…”


Tiềm ẩn nguy cơ

Nổi trội nhất là tình trạng người dân đã cố tình tỉa cành,

phá tán cây rừng để nhường chỗ cho cây xen canh phát

triển, gây ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng, phát triển

tự nhiên của cây rừng;

Một số trường hợp cây xen canh là ký chủ của các dịch hại

nguy hiểm cho cây rừng/hệ sinh thái rừng;

Ngoài ra, những trường hợp người dân tự ý lấn chiếm

phần đất rừng để trồng cây xen canh cũng là mối nguy cơ

không thể không nhắc đến.


NLKH - TRỒNG CÂY XEN DƯỚI TÁN RỪNG

HIỆU QUẢ CAO NHƯNG CẦN THẬN TRỌNG (tt)

Giải pháp khắc phục

Chấm dứt tình trạng đầu tư mô hình kiểu tự phát.

Kí kết các hợp đồng, kí cam kết giữa chủ rừng và người

dân bảo về rừng và NLKH dưới tán, là thật sự cần thiết để

phát triển hợp lý, bền vững nhất;

Hợp đồng quy định cụ thể về nghĩa vụ, quyền lợi, trách

nhiệm các bên trong thực hiện NLKH (xen canh) và bảo vệ,

chăm sóc rừng đã nhận khoán;

Quy định cụ thể các chế tài, xử phạt khi vi phạm hợp đồng,

gây ảnh hưởng đến rừng; kể cả bị tịch thu toàn bộ diện tích

NLKH dưới tán rừng.


NLKH - TRỒNG CÂY XEN DƯỚI TÁN RỪNG

HIỆU QUẢ CAO NHƯNG CẦN THẬN TRỌNG (tt)



KIỂM SOÁT CÁC NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN THẤT BẠI CỦA MÔ HÌNH NLKH

Sai mục tiêu

của hệ thống NLKH

Vườn tạp

(trồng hỗn loạn, …)

Chạy đua

theo phong trào

Kỹ thuật canh tác

chưa phù hợp

Cải tạo

vườn tạp

Quy hoạch,

truyền thông

Tập huấn,

huấn luyện

Kế hoạch

hướng mục tiêu

Nguồn: Phạm Công Trí & CS, WASI-TBI, 2017



ts. phạm công trí 16/5/2018 -...

Documents