truØng trÒ tyØ-ni - thuvienhoasen.org · taÄp ii – quyeÅn thÖÙ ... giaët cho pheùp töï...
TRANSCRIPT
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 211 212 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
Thaønh kính ñaûnh leã Ñöùc Theá Toân
Ngaøi laø baäc ÖÙNG CUÙNG
Ñaáng CHAÙNH BIEÁN TRI
TRUØNG TRÒ TYØ-NI
SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN
I. PHAÙP VEÀ Y1
Cho pheùp duøng 10 loaïi y phaán taûo sau ñaây2:
1) Y traâu nhôi.
2) Y chuoät gaëm.
3) Y bò chaùy.
4) Y nguyeät thuûy.
5) Y saûn phuï.
6) Y trong mieåu thaàn.
7) Y nôi goø maû, do chim tha, gioù thoåi bay caùc nôi.
8) Y caàu nguyeän3.
1 Y ôû ñaây neân hieåu laø vaûi.
2 Töù phaàn luaät 39, phaàn thöù ba Kieàn-ñoä y, tr. 850a24, Ñaïi
22n1428.
3 Y caàu nguyeän: Vaûi löôïm töø baõi tha ma ñem veà chia giöõa caùc
Tỳ-kheo, do coù giao öôùc tröôùc. (cht. Töù phaàn luaät, HT Thích
Ñoãng Minh dòch).
9) Y nhaän vöông chöùc.
10) Y vaõng hoaøn.
- Khoâng neân duøng y cuûa ngöôøi cheát nôi huyeät maû.
- Khoâng neân duøng y phaán taûo phôi treân töôøng
treân raøo (vì coù theå laø cö só giaët phôi).
- Khoâng neân duøng y nôi choã ngöôøi bò xöû töû. (ñao
phuû haønh söï roài, côûi aùo cuûa töû thi boû ñoù roài laáy).
- Khoâng neân laáy y cuûa ngöôøi cheát chöa muïc hö.
Ngöôøi cheát chöa muïc hö khoâng neân ñaïp cho hoaïi ñeå
laáy y.
- Khoâng neân laáy y cuûa ngöôøi ta chaát ñoáng4 (töùc y
cuûa cö só côûi ra).
- Y phaán taûo khoâng coù chuû thì thuoäc ngöôøi naøo laáy
tröôùc. Neáu cuøng laáy thì cuøng chia.
- Khoâng neân laáy y trang nghieâm cuùng döôøng nôi
thaùp.
- Cho pheùp duøng y caét roïc may thaønh. Y aáy chöa
giaët cho pheùp töï giaët, hay nhôø ngöôøi giaët. Cho pheùp
saém ñoà ñeå giaët, taám vaùn ñeå giaët, dao ñeå caét roïc.
- Neân duøng y 5 ñieàu, khoâng neân duøng y 6 ñieàu.
Neân duøng 7 ñieàu, khoâng neân duøng 8 ñieàu. Cho ñeán 19
ñieàu khoâng neân duøng 20 ñieàu. Neáu quaù soá löôïng ñieàu
soá naøy thì khoâng neân chöùa.
4 Töù phaàn luaät 39: Coù soá ñoâng cö só tuï hoïp nôi goø maû, côûi y boû
moät ñoáng, ñeå choân ngöôøi cheát. Tỳ-kheo trì phaán taûo thaáy,
töôûng y phaán taûo, neân laáy ñi.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 213 214 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
- Cho pheùp duøng chieàu daøi 4 khuyûu tay, roäng 2
khuyûu tay laøm y An-ñaø-hoäi. Roäng 3 khuyûu tay, daøi 5
khuyûu tay laøm y Uaát-ña-la-taêng vaø Taêng-giaø-leâ. (Roäng
laø beà ñöùng, daøi laø beà ngang).
HOÛI: - Ba y cuûa Tyø-kheo, caùc boä ñeàu duøng möùc
löôïng ñöùng 3 khuyûu tay, ngang 5 khuyûu tay. Nay may
phaùp y möùc löôïng ñaâu phaûi khoâng vöôït quaù, vaäy coù
toäi hay khoâng? Hôn nöõa, luaät Töù phaàn noùi y Taêng-
giaø-leâ khoâng quaù 19 ñieàu, luaät Taêng kyø noùi khoâng quaù
15 ñieàu. Chæ coù luaät Caên baûn cho pheùp ñeán 25 ñieàu.
Nay ñeàu goïi y 25 ñieàu laø thöôïng thöôïng y. Ñoù laø ñònh
löôïng chaêng?
ÑAÙP: - Ba khuyûu tay, naêm khuyûu tay, quyeát
khoâng theå vöôït qua ñònh möùc aáy. Cho neân Luaät nhieáp
noùi raèng: ‚Quaù möùc löôïng naøy ñeàu maéc toäi aùc taùc‛.
Thôøi nay, may phaùp y beà ñöùng tuy chöa chaéc ñaõ quaù
3 khuyûu tay, nhöng beà ngang thì ñaâu khoâng hôn 5
khuyûu tay. Laïi nguïy bieän raèng: ‚Tuøy theo phong tuïc
ñòa phöông‛. Neân bieát thoï trì nhö vaäy, ñaép maëc thì
moãi böôùc phaïm moät Ñoät-kieát-la. Hôn nöõa, y beân Taây
quoác, hoaëc laø y phaán taûo, hoaëc laø do Ñaøn-vieät daâng,
coù tröôøng hôïp nhaän ñöôïc daøi vaø roäng maø ñieàu caùch coù
theå ít. Coù tröôøng hôïp nhaän ñöôïc y taïp toaùi5 thì ñieàu
5 Y taïp toaùi 雜碎衣: Do soá maûnh caét ra ñeå may nhieàu nhaát,
neân goïi teân nhö theá. Nhöng caùch giaûi thích naøy chöa thoaû
ñaùng; phaûi coù nghóa laø nhaët nhieàu maûnh vaûi raùch khaâu laïi
thaønh y môùi, töùc laø y phaán taûo.
caùch laïi nhieàu. Khoâng nhöõng luaät Taêng kyø, luaät Töù
phaàn khoâng quyù troïng nhieàu ñieàu caùch, maø luaät Caên
baûn cuõng chæ noùi ba caáp ñaàu, ba caáp keá, ba caáp sau,
chöù chöa töøng goïi laø thöôïng trung haï vaäy. Huoáng nöõa,
kinh Phaïm voõng chæ noùi: Caø-sa6 9 ñieàu, 7 ñieàu, 5 ñieàu.
Ñöùc Phaät phuù cho Toå Ca-dieáp truyeàn ñeán ngaøi Di-laëc,
cuõng chæ laø caø-sa baèng tô vaøng 13 ñieàu maø thoâi. Nay
duøng 25 ñieàu thì toán coâng phí cuûa bieát chöøng naøo.
Thaät ñaùng buoàn cöôøi!
- May y môùi, An-ñaø-hoäi vaø Uaát-ña-la-taêng thì may
moät lôùp, Taêng-giaø-leâ thì hai lôùp. Neáu vaûi cuõ thì An-
ñaø-hoäi vaø Uaát-ña-la-taêng hai lôùp, coøn Taêng-giaø-leâ thì
boán lôùp. Neáu laø y phaán taûo thì nhieàu hay ít lôùp tuøy yù.
- Tröôøng hôïp nhaän ñöôïc man y7, daøi roäng vöøa ñuû,
caét roïc ra thì thieáu, cho pheùp may eùp laù vaøo laøm ñieàu
soá.
- Khoâng neân khoâng maëc y caét roïc vaøo xoùm laøng.
Khoâng neân maëc y laät ngöôïc vaøo xoùm laøng. Ngoaøi xoùm
laøng cho pheùp maëc laät ngöôïc.
- Khoâng ñöôïc maëc moät y, tröø ñeán choã ñaïi tieåu
tieän.
- Khoâng neân maëc y 5 maøu, y baèng coû, y baèng da, y
baèng voû caây, y baèng laù caây, y baèng chaâu anh laïc, y
6 Caø-sa 袈裟: Pāli. kāsāya, y maøu vaøng naâu, y hoaïi saéc.
7 Man y 縵衣: Skt. Patta, y trôn, khoâng caét roïc.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 215 216 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
baèng loâng chim Thöùu, y baèng toùc ngöôøi, y baèng loâng
ñuoâi ngöïa, y baèng loâng ñuoâi traâu Mao.
- Y raùch cho pheùp may vaù laïi, cho pheùp maëc y
chaèm vaù nhieàu lôùp, tuøy theo choã raùch lôùn nhoû vuoâng
troøn maø vaù laïi.
- Coù cö só ñem y ñeán noùi: ‚Y naøy cho Tyø-kheo teân
laø…‛ Tyø-kheo noùi: ‚Toâi khoâng caàn duøng‛. Cö só neân
ñem y ñeán ñaët tröôùc maët Tyø-kheo roài ñi. Tröôøng hôïp
nhö vaäy cho pheùp vì thí chuû neân duøng tay xeáp laáy.
Ñeán khi caàn duøng cho pheùp thoï trì.
- Y quyù giaù traûi döôùi ñaát, khoâng neân böôùc leân treân
ñoù maø ñi. Khoâng neân duøng y quyù giaù traûi phuû treân
maët ñaát. Cho pheùp duøng laøm meàn naèm, toøa ngoài, goái
ñaàu, ñaép leân treân y.
- Khoâng neân laøm tröôùng (duøng treo boán beân trong
phoøng). Khoâng neân laøm hieân (treo quanh nhaø).
Cho pheùp saém ñaïi caø-sa coù maøu saéc, roäng ba ngoùn
tay, quaán quanh löng ba voøng. Neáu daây quaù nhoû,
thöôøng coät deã ñöùt neân laøm caùi khuy ñeå coät, khoâng
neân duøng vaät quyù baùu ñeå laøm.
- Laïnh cho pheùp maëc aùo aám (may hai lôùp vaûi beân
trong ñoän boâng vaøo), quoác ñoä coù söông giaù laïnh cho
pheùp mang bít taát, cho pheùp ñoäi muõ aám.
- Thaân theå coù gheû hoâi thuùi cho pheùp saém khaên lau
thaân, maët nhôùp cho pheùp saém khaên lau maët. Beänh
chaûy nöôùc maét cho pheùp saém khaên lau nöôùc maét.
Luaät Taêng kyø noùi:
Y phi thôøi maø dö neân bieáu cho Taêng. Y ñuùng thôøi
nhieàu quaù, neân laáy phaân nöûa bieáu cho Taêng.
Trì ba y, bình baùt töùc laø thieåu duïc thieåu söï.
May ñöôøng vieàn ñöôøng neïp roäng nhaát baèng 4
ngoùn tay, heïp nhaát nhö beà ngang cuûa hoät luùa lôùn. Y
5 ñieàu phaûi 1 daøi 1 ngaén, 7 ñieàu ñeán 13 ñieàu 2 daøi 1
ngaén, 15 ñieàu 3 daøi 1 ngaén.
Luaät Caên baûn noùi:
Baûo veä phaùp y, nhö baûo veä da cuûa mình. Caàn neân
giaët nhuoäm chaèm vaù tuøy töøng vieäc maø söû duïng.
Taêng-giaø-chi (Taêng-giaø-leâ) coù 9 loaïi. Töø 9 ñeán 25
ñieàu. Ba loaïi thöù nhaát 2 daøi 1 ngaén, ba loaïi thöù hai 3
daøi 1 ngaén, ba loaïi thöù ba 4 daøi 1 ngaén, neân may neân
maëc. Quaù soá aáy trôû leân töùc thaønh phaù naïp.
Loaïi thöôïng (cao nhaát) beà ñöùng 3 khuyûu tay, beà
ngang 5 khuyûu tay. Loaïi haï (thaáp nhaát) beà ñöùng 2
khuyûu röôõi, beà ngang 4 khuyûu röôõi. Khoaûng giöõa 2
loaïi aáy laø thuoäc loaïi trung. OÁt-ñaùt-la-taêng-giaø (Uaát-ña-
la-taêng) vaø An-ñaùt-baø-ta (An-ñaø-hoäi) möùc löôïng cuõng
nhö Taêng-giaø-chi (Taêng-giaø-leâ). Laïi coù 2 loaïi An-ñaùt-
baø-ta:
1) Ñöùng 2 khuyûu tay, ngang 5 khuyûu tay.
2) Ñöùng 2 khuyûu tay, ngang 4 khuyûu tay.
Trong boä Taïp söï noùi:
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 217 218 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
Treân vai may moät caùi khaâu, tröôùc ngöïc may moät
caùi khaâu. Töôùng cuûa laù coù ba côõ: lôùn nhaát beà roäng boán
ngoùn tay, hoaëc nhö caùi chaân con chim soøe ra. Côõ nhoû
baèng 2 ngoùn tay, hoaëc nhö moùng tay caùi, khoaûng giöõa
cuûa hai côõ naøy laø baäc trung.
Khoâng neân maëc ba y maø caïo toùc, neân saém caùi y
rieâng ñeå caïo toùc. Hay laø duøng Taêng-cöôùc-kyø8 ñeå che
thaân maø caïo.
Neân duøng moät caùi ñoà ñöïng y, caùi y naøo thöôøng
duøng thì ñeå treân, caùi ít duøng thì ñeå döôùi.
Caùi muøng che muoãi ñeå ngoài thieàn giaùp voøng 12
khuyûu tay, beân treân may moät caùi traàn muøng. Beà daøi
boán khuyûu tay, beà roäng hai khuyûu tay. Tuøy theo thaân
ngöôøi cao thaáp maø xoå xuoáng cho vöøa. Treo treân moät
sôïi daây ñeå noù ruõ xuoáng. Laøm moät caùi cöûa giaùp laïi,
noùng thì duøng quaït ñeå quaït. Beân döôùi laáy bieân cuûa
chieác chieáu ñeø leân treân ñeå muoãi khoûi chui vaøo.
Y Taêng-giaø-chi ñoùng vai chuû trong caùc y, khoâng
neân ñaép maëc böøa baõi maø neân duøng vaøo caùc vieäc nhö:
khi vaøo tuï laïc, khi khaát thöïc, khi thoï trai, luùc nhaäp
chuùng, leã baùi thaùp, leã baùi Phaät, Phaùp, leã baùi hai thaày
vaø ñoàng phaïm haïnh coù theå maëc ñaïi y. Y OÁt-ñaùt-la-
taêng-giaø neân maëc nôi saïch seõ vaø khi aên v.v.. y An-
ñaùt-baø-ta coù theå ñaép maëc luùc naøo cuõng ñöôïc.
Boä Muïc-ñaéc-ca noùi:
8 Taêng-cöôùc-kyø: Xem cht. 40, Truøng trò q.9 (baûn Vieät).
Boïn giaëc cöôùp ñoaït cuûa caûi (vaûi v.v…) cuûa ñoaøn con
buoân, boû soùt laïi, khoâng ñöôïc laáy. Neáu ngöôøi chuû cuûa
ñoaøn buoân tuøy yù cho thì ñöôïc nhaän. Tröôøng hôïp ngöôøi
chuû cuûa baõi tha ma vaø thaàn mieáu cuõng vaäy.
Luaät cho pheùp caùc Tyø-kheo chöùa caát 13 vaät duïng
nhö sau:
1) Y Taêng-giaø-chi (Taêng-giaø-leâ).
2) Y OÁt-ñaùt-la-taêng-giaø (Uaát-ña-la-taêng).
3) Y An-ñaùt-baø-ta (An-ñaø-hoäi).
4) Ni-sö-ñaõn-na (Ni-sö-ñaøn).
5) Quaàn (y taém).
6) Quaàn cuït (Nieát-baøn-taêng).
7) Taêng-cöôùc-kyø (aùo loùt).
8) Taêng-cöôùc-kyø phuï (aùo loùt cuït tay).
9) Khaên lau maët.
10) Khaên lau thaân.
11) Y che gheû.
12) Y caïo toùc.
13) Y uoáng thuoác.
Tuøy theo moãi moùn ñeàu coù teân rieâng ñeå goïi maø thoï
trì. Ñoái tröôùc moät Tyø-kheo noùi theá naøy: ‚Cuï thoï ghi
nhaän cho, ñaây laø y Taêng-giaø-chi, nay toâi thoï trì. Ñaõ
may thaønh y, thaønh ñoà thoï duïng‛. Noùi nhö vaäy 3 laàn.
Bao nhieâu y khaùc, caên cöù theo ñaây maø thöa ñeå thoï trì.
Chæ coù y uoáng thuoác thì neân theâm ‚vì beänh duyeân‛.
Ngoaøi ra, neáu theâm loaïi y naøo neân ñoái tröôùc hai thaày
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 219 220 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
maø thöa gôûi, phaân bieät ñeå thoï trì. Ñoái tröôùc moät Bí-soâ
thöa nhö theá naøy: ‚Cuï thoï ghi nhaän cho. Toâi Tyø-
kheo… Coù caùi y dö naøy, chöa vì noù maø phaân bieät, nay
ñeå hôïp thöùc hoùa vaán ñeà phaân bieät. Toâi nay ñoái tröôùc
Cuï thoï vì noù phaân bieät, duøng ñeå kyù gôûi cho Tyø-kheo…
Toâi nay thoï trì‛. Noùi nhö vaäy 3 laàn (ñaây laø vaán ñeà
tònh thí).
Tröôøng hôïp y bò raùch neân duøng chæ chaèm vaù laïi.
Neáu luûng loã neân vaù laïi. Neáu beân trong bò hö muïc neân
duøng hai mieáng vaûi vaù eùp laïi. Neáu hö muïc quaù khoâng
theå vaù ñöôïc, neân xeù ra laøm tim ñeøn. Hoaëc coù theå baèm
nhoû troän vôùi hoà ñeå treùt, traùm vaøo nhöõng loã troáng, hay
laø treùt vaøo vaùch töôøng. Söû duïng nhö vaäy laøm cho
ngöôøi thí chuû phöôùc ñöùc ñöôïc taêng theâm.
Luaän Taùt-baø-ña noùi:
Ba y bò raùch khoâng keå loã luûng lôùn hay nhoû, nhöng
ñöôøng vieàn khoâng bò ñöùt ñoaïn vaãn phaûi thoï trì. Neáu y
laâu bò phai maøu, vaãn cöù thoï trì. Sau nhuoäm laïi maøu
cuõng khoâng maát vieäc thoï trì.
Hoûi: - Hieän nay, töông truyeàn raèng: Neáu ba y bò
raùch khoâng cho pheùp töï chaèm vaù, vaø vieäc Tyø-kheo
vieân tòch, ñem y treo treân caây laø theá naøo?
Ñaùp: - Nhöõng gì luaät cho pheùp thì y theo maø laøm,
nhöõng gì khoâng phaûi luaät cheá thì khoâng neân töï cheá.
Neáu töï cheá thaønh phi phaùp. Vaán ñeà y raùch khoâng cho
pheùp töï vaù ruùt töø Nguõ baùch vaán kinh9. Boä saùch naøy
ña phaàn laø nhaàm, nhö trong quyeån ñaàu cuûa boä Luaät
naøy ñaõ noùi roõ: Tyø-kheo vieân tòch ba y cuûa ñöông söï
cho ngöôøi nuoâi beänh. Nhö vaên trong Luaät ñaõ noùi roõ
raøng, laøm sao coù theå laøm khaùc ñi ñöôïc? Giaû nhö
muoán traùnh khoûi naïn kim-sí ñieåu10
, thì aét caàn Long
vöông ñeán caàu xin. Hoaëc muoán coät sau coå treû nhoû
cuõng phaûi caàn cha meï noù ñeán caàu xin. Tröôøng hôïp
ñem treo cao treân caây, thaät söï khoâng lôïi ích gì; khoâng
thaáy luaät naøo ghi cheùp nhö vaäy. Thaät laø buoàn cöôøi!
Toån hao cuûa tín thí laøm sao traùnh khoûi toäi?
Boä Ma-ñaéc-laëc-giaø noùi:
Khoâng ñöôïc caát chöùa y phaán taûo nhô nhôùp, khoâng
saïch. Tröôøng hôïp nhaän ñöôïc y phaán taûo neân giaët
nhuoäm söûa sang cho saïch seõ töû teá roài môùi thoï trì.
Luaät Thaäp tuïng noùi:
Ba y khoâng neân thieáu, khoâng neân dö, thieáu thì
maéc toäi Ñoät-kieát-la, chöùa nhieàu thì maéc toäi Xaû ñoïa.
9 Nguõ baùch vaán kinh: 1. Phaät thuyeát Muïc-lieân vaán giôùi luaät
trung nguõ baùch khinh troïng söï (1 quyeån), maát teân ngöôøi dòch,
tr. 972, Ñaïi 24n1483; 2. Phaät thuyeát Muïc-lieân vaán giôùi luaät
trung nguõ baùch khinh troïng kinh (2 quyeån, bieät baûn), maát teân
ngöôøi dòch, tr. 983, Ñaïi 24n1483.
10 Kim-sí ñieåu 金翅鳥: laø loaøi chim thuø thaéng nhaát trong loaøi
chim Kim-sí. Chim naøy do nghieäp baùo neân aên ñöôïc caùc loaøi
roàng.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 221 222 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
Neáu laø y phaán taûo, hay y cö só kheùo caét roïc tu boå,
chaèm vaù cho töû teá, duøng laøm nhaân duyeân rieâng bieät
ñeå boá thí. Neáu vaûi (may y) thieáu, khoâng neân caét roïc,
neân may treân maët vaûi ñöôøng vieàn laøm ñieàu soá cuûa y:
5 ñieàu, 7 ñieàu, 9 ñieàu cho ñeán 15 ñieàu.
Luaät Nguõ phaàn noùi:
Maëc y ngoaïi ñaïo maéc toäi Thaâu-lan-giaù. Neáu khoâng
bieát ñoù laø y ngoaïi ñaïo maø laø thöù y khoâng phaûi Phaät
cho pheùp ñaép maëc thì neân phaù huûy ñi. Neáu bieát laø y
ngoaïi ñaïo neân xeù vaø traûi döôùi ñaát baûo ngöôøi ñaïp leân
treân khieán cho mau hö hoaïi.
Caùch may: Ñieàu soá phía beân traùi thì phuû qua phía
beân traùi, ñieàu soá beân maët thì phuû qua phía beân maët,
ñieàu chính giöõa thì phuû qua hai beân.
Muøng che muoãi neân tuøy theo caùi giöôøng lôùn hay
nhoû maø may.
Giaây löng ngoài thieàn khoâng neân roäng quaù 8 ngoùn
tay, heïp khoâng döôùi naêm ngoùn tay.
Ba y neân thoï trì. AÙo loùt, aùo nguû, aùo taém möa, aùo
che gheû, muøng, vaûi traûi choã ñi kinh haønh, y ngaên raän,
y traûi giöôøng nhoû, toïa cuï, y baûo veä tay, y baûo veä chaân,
y baûo veä ñaàu, y lau thaân, y lau maët, ñaõy ñöïng kim
chæ, ñaõy ñöïng baùt, ñaõy ñöïng guoác deùp, ñaõy loïc nöôùc.
Caùc loaïi y nhö vaäy, hình theå gioáng y, taát caû ñeàu neân
thoï trì.
Sôï ñaàu laïnh maéc beänh, cho pheùp duøng y truøm leân,
cuõng cho pheùp may maõo. Khi aám roài thì thoâi.
Khaên Phuù-la khoâng neân may quaù daøi, cho pheùp
may ñeán treân maéc caù thoâi.
Nhaän ñöôïc vaûi môùi, tröôùc heát neân giaët, roài caêng
ra ño, sau môùi caét, may, nhuoäm, nhö phaùp maø thoï trì.
Khoâng ñöôïc duøng ñeå goùi ñoà vaät, chæ neân duøng ñeå hoä
lôùp da moûng nôi thaân hình maø thoâi.
Luaät Thieän kieán noùi:
Thoï trì ba y khoûi phaûi thuyeát tònh. AÙo möa thoï trì
4 thaùng, quaù 4 thaùng thì thuyeát tònh. Thoï trì Ni-sö-
ñaøn khoûi phaûi thuyeát tònh. Y che gheû khoûi phaûi
thuyeát tònh, gheû laønh roài thuyeát tònh. Thoï trì phu cuï
khoûi phaûi thuyeát tònh. Thoï trì y taïp toaùi khoûi phaûi
thuyeát tònh. Thoï trì ba y, xaû roài, khi thoï trì y môùi
phaûi duøng thaân khaåu ñoái tröôùc Tyø-kheo noùi thuyeát
tònh. Neáu khoâng coù Tyø-kheo thì töï laáy tay caàm y töï
noùi ñeå thuyeát tònh. Neáu tay khoâng caàm y maø noùi
thuyeát tònh thì khoâng thaønh. Neân noùi teân goïi cuûa moãi
y ñeå thuyeát tònh. Ba y ñaõ xaû, laøm y taïp toaùi neân
thuyeát tònh. Ni-sö-ñaøn thoï trì moät caùi; khoâng ñöôïc
thoï trì hai caùi. Phu cuï thì chöùa nhieàu ít tuøy yù, y che
gheû thì chöùa moät caùi khoâng neân chöùa nhieàu. Khaên lau
tay thì chöùa hai caùi. Y taïp toaùi tuøy theo coù nhieàu ít
noùi ñeå thoï trì thì khoâng phaïm. Meàn chieáu v.v.. ñeàu
thuoäc veà vaät cuûa phoøng khoûi phaûi thuyeát tònh.
Luaät nhieáp noùi:
Phaøm ñaép maëc y phuïc neân boû ba loaïi taâm:
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 223 224 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
1) Taâm öa thích xem ngaém laøm ñeïp.
2) Taâm thoï duïng moät caùch khinh thöôøng.
3) Maëc vôùi taâm tìm caàu danh voïng. Traù hieän maëc
y xaáu raùch, muoán cho ngöôøi khaùc goïi mình coù ñöùc coù
haïnh.
AÁy laø ba taâm khoâng neân khôûi nieäm, chæ neân mong
caàu hoaïi saéc, ñuû baûo hoä thaân theå, thuaän theo lôøi daïy
cuûa vò Ñaïi sö, taán tu thieän phaåm. Neân phaùt sanh naêm
loaïi taâm:
1) Bieát caân nhaéc, söû duïng coù ñoä löôïng, khoâng ñeå
thöông toån.
2) Bieát thay ñoåi, khoâng neân maëc luoân moät y ñeå
nhôùp, mau hö muïc.
3) Bieát suy nghó quaùn saùt, nhôø khoù khaên môùi coù
ñöôïc. Nghó traû ôn khi thoï duïng, chôù laøm ñieàu phi
phaùp.
4) Bieát ñuùng thôøi, noùng laïnh söû duïng ñuùng luùc.
5) Bieát soá löôïng, trong 13 moùn tö cuï, ñuû duøng ñeå
giuùp thaân; neáu caát chöùa nhieàu y seõ nuoâi lôùn loøng
tham, pheá boû ñaïo nghieäp.
II. PHAÙP VEÀ BÌNH BAÙT
Phaàn thöù tö11
noùi:
11 Töù phaàn luaät 51, 52, phaàn thöù tö Kieàn-ñoä Taïp, tr. 945a21,
951c21, Ñaïi 22n1428.
Neáu coù vò Tyø-kheo naøo vaøo trong Taêng thoï trai
maø khoâng coù bình baùt thì vò ngoài gaàn cho möôïn, hay
laø Taêng trong truù xöù ñoù cho möôïn.
Khoâng neân baùt khoâng röûa maø duøng ñeå aên.
Baùt baèng caây laø baùt cuûa ngoaïi ñaïo khoâng neân
chöùa. Baùt baèng ñaù laø baùt cuûa Nhö Lai khoâng neân
duøng. Baùt baèng vaøng, baïc, löu ly, baûy baùu laø baùt cuûa
baïch y, khoâng neân duøng.
Cho pheùp Tyø-kheo laøm baùt baèng thieác, cho pheùp
chöùa taát caû vaät duïng ñeå laøm baùt, cho pheùp xoâng baùt.
Khoâng neân duøng baùt chöùa vaät gì khaùc, ngoaøi vaät
thöïc.
Khoâng neân khoâng röûa baùt maø ñem caát.
Cho pheùp laøm ñaõy ñöïng baùt, laøm daây ñeå ñeo baùt
nôi vai, ñeå baùt thoøng döôùi naùch, mieäng cuûa baùt höôùng
ra phía tröôùc.
Luaät Taêng kyø noùi:
Khoâng cho pheùp ngaên töøng oâ trong baùt. Neáu duøng
baùnh hay côm ngaên khoâng toäi.
Luaät Caên baûn noùi:
Baûo veä bình baùt nhö baûo veä troøng con maét, neân
treùt thì treùt, neân xoâng thì xoâng.
Luaät Thaäp tuïng noùi:
Bình baùt laø tieâu bieåu cho haèng sa caùc ñöùc Phaät,
khoâng neân ñöïng ñoà baát tònh.
Luaät Nguõ phaàn noùi:
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 225 226 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
Quaù ngoï khoâng neân duøng bình baùt ñeå uoáng, cho
pheùp laøm ñoà ñöïng uoáng, hoaëc baèng ñoàng, baèng thieác,
baèng ñaát. Cho pheùp laøm rieâng moät caùi ñeå duøng chaùo.
III. PHAÙP VEÀ AÊN VAØ UOÁNG THUOÁC
Kieàn-ñoä döôïc (thuoác)12
noùi:
Tröôøng hôïp thôøi döôïc13
hoøa vôùi thôøi döôïc hay laø
phi thôøi döôïc14
, thì neân duøng nhö thôøi döôïc. Tröôøng
hôïp phi thôøi döôïc hoøa vôùi thaát nhaâït döôïc15
, neân thoï
duïng nhö phi thôøi döôïc. Tröôøng hôïp thaát nhaâït döôïc
hoøa vôùi taän hình thoï döôïc16
, neân duøng nhö thaát nhaâït
döôïc. Tröôøng hôïp taän hình thoï döôïc ñöôïc hoøa vôùi taän
hình thoï döôïc thì neân duøng nhö taän hình thoï döôïc.
Khoâng neân töï naáu töï uoáng. Khoâng ñöôïc trong giôùi
cuøng nguû vôùi ñoà aên, cuøng naáu ñoà ñeå aên. Neân ôû beân
phoøng hoaëc choã vaéng kieát nhaø tònh truø ñeå naáu.
Cö só nhaø vöôøn, chôû moïi thöù ñoà aên, thöùc uoáng,
treân ñöôøng ñi cuùng Phaät vaø Taêng. Tröôøng hôïp qua
ñoàng hoang moâng quaïnh, ñoà aên cuõ, baûo ngöôøi ñem
12 Töù phaàn luaät 42, phaàn thöù ba Kieàn-ñoä thuoác, tr. 870b25,
Ñaïi 22n1428.
13 Thôøi döôïc 時藥: chæ thöïc phaåm chính, nguõ coác vaø caù, thòt,
khoâng ñöôïc tröõ duøng sau ñöùng boùng.
14 Phi thôøi döôïc 非時藥: ñöôïc tröõ duøng sau ngoï.
15 Thaát nhaät döôïc 七日藥: thuoác chæ ñöôïc pheùp tröõ duøng trong
voøng baûy ngaøy.
16 Taän hình thoï döôïc 盡形壽藥: thuoác tröõ duøng cho ñeán heát ñôøi.
cuùng heát cho Tyø-kheo. Tyø-kheo baïch Phaät, Phaät cho
pheùp khôûi nieäm Ñaøn-vieät roài thoï nhaän, sai tònh nhôn
laáy chôù khoâng neân töï laáy. Khi caàn tuøy yù söû duïng.
- Coù taùm loaïi nöôùc traùi caây:
1) Nöôùc traùi leâ.
2) Nöôùc dieâm-phuø.
3) Nöôùc traùi taùo.
4) Nöôùc mía.
5) Nöôùc traùi thò.
6) Nöôùc xaù-laâu-giaø17
.
7) Nöôùc traùi baø-laâu-sö18
.
8) Nöôùc traùi nho.
Neáu khoâng laøm say ngöôøi thì uoáng khi phi thôøi,
neáu laøm say ngöôøi thì khoâng neân uoáng. Cuõng khoâng
neân ngaøy nay nhaän nöôùc traùi caây ñeå ñeán ngaøy mai
môùi uoáng.
Khoâng neân aên loaïi quaû baát tònh, neân aùp duïng
naêm thöù tònh phaùp (phaùp laøm cho saïch)19
:
1) Taùc tònh bôûi löûa (Hoûa tònh).
17 Nöôùc Xaù-laâu-giaø 舍樓伽: Pāli. Sālūkapāna, Thieän kieán luaät
17, Kieàn-ñoä thuoác, tr. 795b17, Ñaïi 24n1462: Xaù-laâu-giaø, laø
duøng ngoù sen xanh (Uppala), ngoù sen traéng (Kumuda) giaõ naùt
loïc laáy nöôùc trong, goïi laø Xaù-laâu-giaø (nöôùc ngoù sen).
18 Baø-laâu-sö 婆樓師: Pāli. Phārusaka. Thieän kieán luaät 17, Ba-laâu-
sö gioáng nhö traùi Am-la (Pāli. Amba – quaû xoaøi).
19 Töù phaàn luaät 43, phaàn thöù ba Kieàn-ñoä thuoác, tr. 875a18,
Ñaïi 22n1428.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 227 228 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
2) Taùc tònh bôûi dao (Ñao tònh).
3) Taùc tònh bôûi muït nhoït (Sang tònh20
).
4) Taùc tònh bôûi chim moå aên (Ñieåu traùc phaù tònh).
5) Taùc tònh bôûi moät loaïi hoät træa maø khoâng moïc
(Baát trung chuûng tònh).
Taùc tònh bôûi dao, muït nhoït, chim moå aên neân boû
hoät maø aên; taùc tònh bôûi löûa, hoät træa khoâng moïc thì
aên heát.
Coù ngöôøi cuùng vöôøn caây aên traùi thì Taêng neân
nhaän roài giao cho daân trong Taêng-giaø-lam hay Öu-baø-
taéc lieäu lyù (troâng coi). Hoï muoán chia phaàn thì tính
theo giaù thueâ maø chia cho hoï. Sa-di lo lieäu cuõng ñöôïc.
Khi aên, nuoát luoân hoät, sau khi ñaïi tieän, hoät aáy
moïc caây, khoâng phaïm.
Tyø-kheo troàng rau quaû, gieo vaõi, böùng troàng choã
naøy sang choã khaùc, sau ñoù ñeàu cho pheùp duøng ñeå aên.
Bình ñöïng toâ, bình ñöïng daàu cho pheùp ñaäy. Neáu
ai khoâng coù tònh nhôn thì caàm caùi daây coät treân naép,
khoâng neân duøng tay chaïm vaøo (ñaây laø loaïi toâ, du ‘daàu’
trong Taêng chöù khoâng phaûi loaïi thuoác uoáng baûy ngaøy
vaäy).
Khoâng neân aên thöù rau baát tònh, khoâng neân töï taùc
tònh. Khoâng neân töï tay caàm baûo ngöôøi taùc tònh, neân
ñeå döôùi ñaát khieán tònh nhôn taùc tònh. Taùc tònh roài
neân nhaän ñeå duøng.
20 Sang tònh 瘡淨.
Khoâng neân coá yù xuùc chaïm ñoà aên tònh kia ñeå trôû
thaønh baát tònh. Xuùc chaïm phaïm Ñoät-kieát-la. Ngöôøi
kia khoâng xuùc chaïm thì khoâng phaïm.
Tröôøng hôïp Cö só ñem ñoà aên ñeán gôûi cho Tyø-kheo,
sau ñoù neáu töï hoï aên, hay ñem veà; hoaëc cho Tyø-kheo
thì cho pheùp nhaän. Tyø-kheo beänh caàn chaùo, baûo tònh
nhôn laáy nöôùc, laáy gaïo vo saïch, röûa tay saïch nhaän
laáy, sau ñoù töï ñun naáu cho chín.
Khoâng ñöôïc cuøng nguû vôùi chaùo trong giôùi, trong
cuøng giôùi naáu chaùo, hoaëc töï mình naáu. Tröôøng hôïp
chaùo nguoäi haâm laïi thì cho pheùp. (Kieát giôùi tònh truø
thì traùnh ñöôïc 2 caùi toäi: cuøng nguû, cuøng naáu).
Muoán nhaän toâ (vaùng söõa) maø nhaän nhaàm daàu,
muoán nhaän daàu nhaän nhaàm toâ v.v.. ñeàu khoâng thaønh
thoï nhaän.
Luùc luùa gaïo khan hieám, cho pheùp Tyø-kheo ñöôïc
laøm taùm vieäc:
1) Trong giôùi cuøng nguû vôùi ñoà aên.
2) Naáu ñoà aên trong giôùi.
3) Töï tay mình naáu ñoà aên.
4) Töï tay nhaän ñoà aên.
5) Sôùm mai nhaän ñoà aên, aên no roài, khoâng laøm
phaùp dö thöïc ñöôïc aên theâm.
6) Töø choã nhaän thöùc aên, böng bao nhieâu thöùc
aên ñeán cuõng ñöôïc.
7) AÊn traùi nho v.v.. cuõng ñöôïc.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 229 230 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
8) Trong nöôùc coù vaät thöïc coù theå aên ñöôïc, cuõng
ñöôïc aên21
.
Neáu luùa gaïo deã daøng trôû laïi thì khoâng cho pheùp.
Khoâng theå aên theo sôû thích, theo yù muoán. Tyø-
kheo coù beänh, thuoác taän hình thoï neân uoáng.
Kieàn-ñoä Ni22
noùi:
Ni ñöôïc pheùp nhaän thöùc aên cuûa Tyø-kheo. Thöùc aên
caùch ñeâm (tuùc thöïc) cuûa Ni trao cho Tyø-kheo trôû
thaønh tònh. Tyø-kheo cuõng ñöôïc pheùp nhaän thöùc aên töø
Ni. Thöùc aên caùch ñeâm cuûa Tyø-kheo trao cho Ni cuõng
trôû thaønh tònh .
Phaàn thöù tö noùi:
Ñoà aên thöùc uoáng daønh cuùng döôøng Thaùp, thì Sa-
di, Öu-baø-taéc, hay laø ngöôøi xaây döïng neân duøng23
. (Ñoà
21 Töù phaàn luaät 43, tr. 876b12: Baáy giôø, caùc Tỳ-kheo aên xong,
nhaän ñöôïc thöùc uoáng, trong ñoù coù ngoù sen, goác sen… coù theå aên
ñöôïc, ñeán caùc Tỳ-kheo laøm phaùp dö thöïc. Vò kia aên moät phaàn
hoaëc aên heát. Caùc Tỳ-kheo nghó: ‚Luùc luùa gaïo quí, mong ñöùc
Theá Toân cho chuùng ta aên roài nhaän ñöôïc nöôùc, trong ñoù coù
thöùc aên nhö vaäy, khoâng taùc phaùp dö thöïc maø ñöôïc aên‛. Baïch
Phaät, Phaät daïy: ‚Khi luùa gaïo quí, aên xong nhaän ñöôïc nöôùc,
trong ñoù coù thöùc aên nhö vaäy, khoâng laøm phaùp dö thöïc vaãn
ñöôïc aên.‛
22 Töù phaàn luaät 49, phaàn thöù ba Kieàn-ñoä Tỳ-kheo-ni, tr. 928a,
Ñaïi 22n1428.
23 Ñoaïn naøy ngaøi Trí Huùc trích daãn thieáu (Truøng trò tyø-ni söï
nghóa taäp yeáu 14, tr. 456c14, Vaïn 40n719). Töù phaàn luaät 52,
phaàn thöù tö Kieàn-ñoä taïp, tr. 957a1, Ñaïi 22n1428: …Coù vò
aên thöùc uoáng daønh cuùng Thaùp phaûi ñuû tam ñöùc luïc
vò24
; neáu rau traùi coøn töôi thì phaûi taùc tònh. Thôøi nay
duøng ñaäu naønh naáu caû traùi laãn xaùc, khoâng duøng rau
ñeå cuùng laø ñieàu raát laï. Ñoà vaät cuùng Thaùp, taát caû
khoâng cho pheùp Tyø-kheo duøng. Vaán ñeà naøy khoâng
nhöõng chæ trong Maät boä maø thoâi).
Luaät Taêng kyø noùi:
Toûi cuû, toûi laù, toûi teùp, toûi soáng, toûi chín ñeàu khoâng
ñöôïc aên. Tröôøng hôïp duøng ñeå trò gheû thì cho pheùp
duøng ñeå trò. Thôøi gian trò beänh gheû phaûi ôû nôi vaéng,
khoâng neân ôû trong chuùng. Khi beänh gheû laønh, taém
röûa saïch seõ, môùi trôû vaøo phoøng Taêng. Khi beänh,
khoâng neân duøng toûi, neáu beänh khoâng laønh thì cho
pheùp duøng. Duøng roài, baûy ngaøy khoâng ñöôïc naèm treân
neäm giöôøng cuûa Taêng, ñi tieâu nôi nhaø xí cuûa Taêng.
Vaøo trong nhaø taém cuûa Taêng, nhaø söôûi, nhaø giaûng,
nhaø aên, khoâng ñöôïc nhaän söï thænh môøi theo thöù töï
cuûa Taêng, cho ñeán thuyeát phaùp Boá-taùt, taát caû ñeàu
khoâng ñöôïc coù maët. Khoâng ñöôïc nhieãu Thaùp, neáu
Thaùp ôû nôi ñaát troáng thì ñöôïc pheùp ôû döôùi ñuoâi gioù
höôùng veà Thaùp ñeå leã baùi. Ñeán ngaøy thöù taùm taém röûa,
quaàn aùo xoâng öôùp roài môùi ñöôïc vaøo trong chuùng.
khoâng bieát thöùc aên cuùng döôøng nôi Thaùp roài, ai thoï nhaän
duïng. Phaät daïy: ‚Tyø-kheo, Sa-di, Öu-baø-taéc, hay ngöôøi xaây
döïng aên thöùc aên cuùng döôøng aáy.‛
24 Tam ñöùc luïc vò: Tam ñöùc, laø meàn goïn, thanh tònh, nhö
phaùp. Luïc vò laø ñaéng, chua, cay, ngoït, maën, nhaït.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 231 232 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
Luaät Caên baûn noùi:
Khoâng vì vieäc gì maø ñoaïn thöïc (nhòn aên) thì maéc
toäi Vieät phaùp.
(HOÛI: - Nhö Phoù Ñaïi Só, ngöôøi ñôøi xöng laø Di-laëc
hoùa thaân, moãi laàn tuyeät thöïc laøm caùc khoå haïnh. Ngaøi
Trí Tích Boà-taùt laïi uoáng nöôùc khoâng. Ngöôøi ñôøi sau
baét chöôùc theo laïi coù toäi hay chaêng?
ÑAÙP: - Phoù Ñaïi Só khoå haïnh tuyeät thöïc vì muoán
thay theá caùi khoå cho chuùng sanh. Ngaøi Trí Tích Boà-
taùt giaûm aên chæ uoáng nöôùc laø muoán ñieàu phuïc thoùi
quen cuûa phieàn naõo. Cho ñeán y vaøo Maät toâng, laïi coù
bao nhieâu phöông phaùp ñeàu khoâng phaûi laø voâ côù maø
ñoaïn thöïc cho neân khoâng coù toäi vaäy. Song hoaëc möôïn
vaán ñeà uoáng nöôùc khoâng, tuyeät thöïc v.v… ñeå mong caàu
danh lôïi thì thuoäc veà loaïi taø maïng, maéc toäi heát söùc
naëng vaäy).
Boä Ni-ñaø-na noùi:
Neân baûo tònh nhôn chia traùi cho Taêng. Neáu khoâng
coù tònh nhôn neân sai Sa-di. Sa-di khoâng coù, thì tröôùc
heát phaûi taùc tònh roài Bí-soâ thoï laáy, töùc laø ñöôïc pheùp
töï chia.
Luaät Thaäp tuïng noùi:
Ñoà aên uoáng chöa chín neân naáu laïi, neáu ñoà aên coøn
soáng thì cho pheùp hoûa tònh roài môùi ñöôïc naáu. Theá naøo
goïi laø hoûa tònh? Nghóa laø cho noù chaïm vôùi löûa.
Tyø-ni töïa noùi:
Coù 5 tröôøng hôïp cho pheùp aên thaïch maät25
:
1) Ñi xa veà.
2) Beänh.
3) AÊn ít.
4) AÊn khoâng ñöôïc.
5) Choã chæ thí nöôùc laõ.
Neáu khoâng uoáng nöôùc thì khoâng cho pheùp aên.
Luaät Nguõ phaàn noùi:
Khoâng neân leo leân treân caây rôø haùi traùi caây.
Tröôøng hôïp ghe hay xe chôû ñoà aên uoáng, neáu
khoâng coù tònh nhôn caàm cöông ñieàu khieån (hay laùi)
thì cho pheùp Tyø-kheo töï caàm cöông (hay laùi).
Tröôøng hôïp Taêng duøng xe chôû luùa, coù moät Baø-la-
moân laáy moät naém luùa chöa taùc tònh cuûa Taêng lieäng
vaøo trong xe, Phaät baûo: ‚Neáu ñöôïc, neân löïa rieâng ra
maø boû ñi, neáu khoâng theå löïa rieâng thì cho hoát moät
naém maø boû ñi.‛
Ñoà aên baèng goác (caên 根) coù naêm caùch laøm cho
saïch (tònh phaùp):
1) Baùt tònh (goït).
2) Tieät tònh (chaët).
3) Phaù tònh (laøm cho beå).
4) Taåy tònh (röûa).
5) Hoûa tònh (hô löûa).
25 Thaïch maät: Skt. Phāṇ ita, ñöôøng mía hay maät mía.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 233 234 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
Ñoà aên baèng coïng, laù (haønh, dieäp 莖葉) coù ba caùch
laøm cho saïch:
1) Ñao tònh (dao)
2) Taåy tònh (röûa).
3) Hoûa tònh (hô löûa).
Ñöïng trong moät caùi gì hay nhoùm thaønh moät ñoáng,
trong ñoù moät ñôn vò tònh thì goïi laø toång tònh (moät
ñôn vò saïch töùc laø taát caû ñeàu saïch).
Trong gaïo coù thoùc, cho pheùp saém coái chaøy, baûo
tònh nhôn giaõ giuøm.
Luaän Taùt-baø-ña noùi:
Neáu duøng thôøi döôïc v.v… trôï giuùp ñeå thaønh thaát
nhaät döôïc, duøng nhö thaát nhaät döôïc thì khoâng loãi.
Hoaëc duøng thaát nhaät döôïc v.v… trôï giuùp ñeå thaønh
chung thaân döôïc, duøng nhö chung thaân döôïc thì
khoâng coù loãi. Hay laø duøng thaát nhaät döôïc v.v… trôï
giuùp ñeå thaønh thôøi döôïc, duøng nhö thôøi döôïc. Theo soá
löôïng nhieàu, cuøng nhau trôï giuùp maø thaønh vaäy.
IV. PHAÙP NHAÄN THÖÙC AÊN
Kieàn-ñoä phaùp26
noùi:
Neáu muoán thoï thænh neân ñeán trong Taêng, vaøo böõa
côm saùng hay böõa ngoï, Ñaøn-vieät ñöùng choã thaáy ñöôïc
baïch: ‚Thôøi ñaùo‛. Thöôïng toïa ñaày ñuû oai nghi ñi tröôùc
26 Töù phaàn luaät 49, phaàn thöù ba Kieàn-ñoä phaùp, tr. 934c24, Ñaïi
22n1428.
daãn ñaàu. Neáu coù vieäc Tam baûo hay laø nuoâi beänh, neân
baïch Thöôïng toïa roài ñi tröôùc. Hoaëc vì maïng naïn,
phaïm haïnh naïn, cho pheùp khoâng thöa hoûi cöù ñi. Ñeán
choã thoï trai, khoâng neân ngoài laãn loän, phaûi ngoài theo
thöù töï thöôïng, trung, haï toïa. Phaûi xem xeùt oai nghi
cho nhau. Neáu coù ngöôøi ngoài khoâng nhö phaùp, khoâng
kheùo che thaân, neân buùng moùng tay caûnh giaùc hoï.
Hoaëc nhôø ngöôøi noùi cho hoï bieát. Khoâng neân tham caàu
söï cung kính maø coù yù ñeán sau, ñeå caùc Tyø-kheo khaùc
phaûi ñöùng daäy.
Neáu coù Ñaøn-vieät ñem traùi ñeán daâng cho Thöôïng
toïa, neân hoûi traùi ñoù ñaõ taùc tònh chöa? Neáu chöa taùc
tònh, neân baûo hoï taùc tònh, neáu hoï taùc tònh roài neân
hoûi: ‚Ñöa ñeán cho vò naøo?‛ Neáu noùi: ‚Xin daâng cho
Thöôïng toïa‛, thì ñöôïc pheùp tuøy yù nhaän. Neáu noùi: ‚Vì
Taêng maø daâng.‛ thì baûo trao khaép trong chuùng. Ñem
canh ñeán cuõng vaäy.
Tröôøng hôïp coù Tyø-kheo khoâng nhaän ñöôïc ñoà aên,
cho pheùp vò ngoài gaàn nhaéc tín chuû. Neáu khoâng coù vò
ngoài gaàn thì sôùt bôùt phaân nöûa phaàn aên cuûa mình cho
vò aáy.
Khoâng ñöôïc nhaän thöùc aên roài aên lieàn maø phaûi ñôïi
khi coâng boá raèng: ‚Taát caû ñeàu ñaõ nhaän roài‛. Sau ñoù
môùi aên.
Khoâng neân co khuyûu tay maø aên, ñeà phoøng trôû
ngaïi ngöôøi ngoài gaàn.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 235 236 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
Khoâng neân khaïc nhoå lôùn tieáng, phaûi khaïc nhoå
nheø nheï, neáu caàn.
Trong thöùc aên coù vaät gì caàn loaïi boû, neân taäp trung
boû gaàn beân goùt chaân, khi ñi ñem ra boû beân ngoaøi.
Thoï trai xong, neân vì Ñaøn-vieät noùi phaùp caàu
nguyeän, cho ñeán chæ moät baøi keä. Caùc vò Tyø-kheo khaùc
khoâng neân ñi tröôùc, neáu vì vieäc Tam baûo hay nuoâi
beänh, neân thöa roài sau môùi ñi.
Ñaøn-vieät muoán nghe baøi phaùp naøo neân tuøy nghi
maø trình baøy.
Phaàn thöù tö27
noùi:
Khoâng neân hai ngöôøi aên chung moät baùt.
Khoâng neân naèm döïa treân baøn maø aên (thaân döïa
vaøo baøn nhö traâu naèm aên vaäy). Tyø-kheo naøo giaø beänh
cho pheùp ñeå baùt goùc ñaàu giöôøng hay ñeå treân caùi bình
maø aên.
Luaät Taêng kyø noùi:
Khoâng cho pheùp cuøng aên trong moät baùt. Neáu
khoâng coù baùt thì neân duøng ñoà söù, saønh hay baèng ñaát
ñeå aên. Neáu laïi khoâng coù nöõa, thì neân ñeå trong laù maø
aên vôùi nhau. Khoâng ñöôïc cuøng moät luùc ñöa tay xuoáng
boác ñoà aên, tröø naêm moùn thöùc aên chính, naêm moùn
thöùc aên taïp, coøn bao nhieâu thöù baùnh, traùi rau … cuøng
aên khoâng coù toäi.
27 Töù phaàn luaät 52, phaàn thöù tö Kieàn-ñoä Taïp, tr. 594c03, Ñaïi
22n1428.
Khoâng beänh khoâng neân döïa gheá ñeå aên.
Thöôïng toïa neân töø töø aên, khoâng neân aên mau, aên
roài ngoài ngoù laøm cho haøng thieáu nieân voäi vaõ khoâng
no.
Boä Caên baûn taïp söï noùi:
Khoâng ñöôïc maëc moät quaàn (An-ñaø-hoäi) maø aên. Tyø-
kheo giaø beänh khi aên neân maëc Taêng-cöôùc-kyø moûng
nheï. Tröôøng hôïp beänh naëng, luùc aên, neáu ôû choã vaéng
veû thì chæ caàn maëc moät caùi quaàn, cuõng ñöôïc.
Khi löu thöïc phoå thí quaàn sanh, khoâng neân giôùi
haïn vaøo moät loaøi naøo. Côm thì neân duøng nöôùc röôùi
leân, baùnh buùn thì xeù nhoû ra, raûi döôùi ñaát, tuøy yù chuùng
duøng khoâng neân ngaên chaën.
AÊn xong, neân vì hoï maø noùi phaùp. Hoaëc Thöôïng
toïa hay thöù toïa noùi, hay laø tuøy vò naøo coù khaû naêng thì
neân môøi tröôùc.
Khi ñang noùi phaùp ban keä tuïng, khoâng neân aên,
ñôïi noùi keä tuïng roài, sau ñoù môùi aên khoâng loãi.
Luaät Nguõ phaàn noùi:
Cö só thænh Taêng thoï trai, khoâng thænh khoâng
neân ñeán. Neáu coù duyeân söï, khoâng vì vaán ñeà thoï trai
maø ñeán thì khoâng sao. Coù khaùch Tyø-kheo ñeán neân
hoûi thí chuû, môøi vaøo ñöôïc khoâng. Neáu hoï khoâng baèng
loøng, thì neân noùi vôùi hoï raèng: ‚Phaàn aên cuûa chuùng
toâi, chuùng toâi seõ chia nhau maø duøng.‛ Neáu thí chuû
vaãn khoâng chòu, thì moãi ngöôøi duøng baùt nhaän laáy
phaàn aên cuûa mình roài böng ra ngoaøi chia cho nhau
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 237 238 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
cuøng duøng. Tröôøng hôïp naøy neáu khoâng ñöôïc nöõa thì
trong kho cuûa Taêng coù vaät thöïc gì ñem ra trao cho
Tyø-kheo khaùch aáy.
Khoâng neân cuøng vôùi baïch y aên chung moät baùt.
Tröôøng hôïp veà nhaø baø con, hoï noùi: ‚Chuùng ta khoâng
phaûi ai xa laï, cuõng khoâng phaûi baát tònh, taïi sao
khoâng cuøng aên vôùi nhau moät maâm moät baùt?‛ Tröôøng
hôïp nhö vaäy thì cho pheùp buoäc nieäm taïi tieàn cuøng aên,
chæ ñöøng ñeå ñuïng tay vôùi nhau maø thoâi.
V. PHÖÔNG PHAÙP NUOÂI BEÄNH
Phaàn thöù ba28
ghi raèng:
Moät hoâm, Phaät ñi thaêm caùc phoøng, thaáy moät Tyø-
kheo beänh, khoâng coù ngöôøi chaêm soùc, naèm trong vuõng
nöôùc tieåu vaø phaân. Ñöùc Phaät hoûi:
- Taïi sao khoâng coù ai chaêm soùc?
Vò Tyø-kheo beänh thöa:
- Khi con khoâng coù beänh, con khoâng chaêm soùc
beänh nhöõng vò khaùc, neân nay con beänh, khoâng coù ai
chaêm soùc.
Phaät daïy:
- OÂng khoâng chaêm soùc cuùng döôøng ngöôøi bò beänh
ñoù laø moät ñieàu khoâng lôïi ích, laø moät ñieàu maát maùt.
28 Töù phaàn luaät 41, phaàn thöù ba Kieàn-ñoä y, tr. 861b21, Ñaïi
22n1428.
Caùc oâng khoâng chaêm soùc cho nhau, lôõ khi beänh ai seõ
chaêm soùc cho?
Ñöùc Phaät lieàn ñôõ Tyø-kheo beänh ngoài daäy, lau ñoà
baát tònh nôi ngöôøi cuûa vò aáy. Sau khi lau roài röûa saïch,
Phaät vì oâng ta maø giaët y phôi khoâ, vaát boû nhöõng laù
loùt hö muïc, queùt saïch choã ôû, lau nöôùc saïch seõ. Phaät
loùt laïi laù môùi, vaø traûi leân treân baèng moät caùi y. Ñeå vò
Tyø-kheo naèm laïi choã cuõ, roài laáy moät caùi y phuû leân
treân vò Tyø-kheo beänh aáy, môùi ra khoûi phoøng. Sau böõa
aên, vì nhaân duyeân naøy, ñöùc Phaät baûo caùc Tyø-kheo:
- Cho ngöôøi thaêm beänh, khoâng neân khoâng cho
ngöôøi thaêm beänh. Phaûi cöû ngöôøi chaêm soùc beänh,
khoâng neân khoâng cöû. Neáu coù ngöôøi muoán cuùng döôøng
Toâi (Nhö Lai) thì neân cuùng döôøng ngöôøi beänh. Cho
pheùp Hoøa thöôïng vaø ñeä töû chaêm soùc laãn nhau, neáu
khoâng coù ngöôøi chaêm soùc thì Taêng neân cho ngöôøi
chaêm soùc. Tröôøng hôïp khoâng ai chòu chaêm soùc thì
theo thöù töï sai, neáu theo thöù töï sai maø khoâng ai chòu
nhaän, thì y nhö phaùp maø trò. Tröôøng hôïp khoâng coù
Tyø-kheo thì Tyø-kheo-ni, cho ñeán Öu-baø-taéc v.v… neân
chaêm soùc. Trong khi chaêm soùc neáu laø Tyø-kheo-ni,
Thöùc-xoa-ma-na, Sa-di-ni, Öu-baø-di khoâng neân xuùc
chaïm thaân theå cuûa Tyø-kheo.
Ngöôøi beänh coù naêm vieäc khoù chaêm soùc:
1) Nhöõng thöùc aên khoâng neân aên, laïi muoán aên.
2) Khoâng chòu uoáng thuoác.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 239 240 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
3) Ngöôøi muoâi beänh coù chí taâm, maø khoâng noùi
nhö söï thaät.
4) Tröôøng hôïp neân ñi maø khoâng ñi, neân ñöùng maø
khoâng ñöùng.
5) Cô theå coù söï ñau nhöùc, khoâng theå cam chòu.
Vieäc nhoû coù theå laøm ñöôïc, maø khoâng chòu laøm, laïi
nhôø ngöôøi.
Hôn nöõa khoâng theå ngoài im, nín thinh trong loøng.
Ngöôïc laïi naêm ñieàu noùi treân thì goïi laø deã nuoâi.
Ngöôøi coù naêm phaùp sau ñaây môùi nuoâi beänh ñöôïc:
1) Bieát ngöôøi coù beänh coù theå aên thöù gì, khoâng theå
aên thöù gì, thöù coù theå aên thì neân cho aên.
2) Khoâng nhôøm gôùm ñôøm, daõi, ñaïi tieåu tieän cuûa
ngöôøi beänh.
3) Coù loøng töø maãn chöù khoâng vì y thöïc.
4) Coù khaû naêng chu toaøn thuoác thang cho ñeán
beänh laønh hay qua ñôøi.
5) Coù khaû naêng vì beänh nhôn maø noùi phaùp khieán
cho hoï vui möøng.
Cho pheùp ngöôøi nuoâi beänh nhaän söï thænh môøi hay
khoâng nhaän söï thænh môøi, vaø aên nhöõng thöùc aên cuûa
ngöôøi beänh khoâng duøng.
Phaàn thöù tö (luaät Töù phaàn) noùi:
Cho pheùp cuøng ngöôøi beänh tuøy yù aên, tuøy beänh
uoáng thuoác, vaø chaêm soùc toát ngöôøi beänh.
Tyø-kheo beänh khoâng neân ñeå ôû ngay phoøng lôùn
treân taàng laàu.
Luaät Taêng kyø noùi:
Luùc Phaät coøn taïi theá, ôû phöông Nam coù hai vò Tyø-
kheo, treân ñöôøng cuøng nhau ñeán yeát kieán ñöùc Phaät.
Moät vò Tyø-kheo beänh, sau hai, ba ngaøy chôø ñôïi, vò Tyø-
kheo kia noùi:
Toâi muoán ñi tröôùc ñeå yeát kieán ñöùc Phaät. Thaày
maïnh roài ñeán sau. Thaày Tyø-kheo beänh noùi:
- Chôø toâi maïnh roài cuøng ñi.
Tyø-kheo kia noùi:
- Ñaõ laâu toâi khoâng thaáy ñöùc Theá Toân, loøng toâi raát
khao khaùt, khoâng cho pheùp toâi ñôïi thaày maïnh roài
cuøng ñi. Vò Tyø-kheo aáy noùi nhö vaäy roài lieàn ñeán choã
ñöùc Phaät, Phaät bieát maø vaãn hoûi:
- Thaày ôû ñaâu ñeán?
Thaày Tyø-kheo kia thöa roõ ñaày ñuû nhaân duyeân nhö
treân vôùi ñöùc Phaät. Phaät daïy:
- Ñoù laø moät vieäc laøm aùc. Tyø-kheo naøo buoâng lung,
giaûi ñaõi, khoâng tinh taán, khoâng hoä trì caùc caên, chaïy
theo saùu moùn duïc, vò aáy tuy gaàn Ta maø khoâng thaáy
ta, Ta khoâng thaáy vò aáy. Tyø-kheo naøo hoä trì caùc caên
taâm khoâng buoâng lung, chuyeân nieäm caàu giaûi thoaùt,
tuy caùch xa Ta maø laïi thaáy Ta, Ta cuõng thaáy vò aáy.
Taïi sao vaäy? Vì vò aáy ñaõ tuøy thuaän Phaùp thaân cuûa
Nhö Lai, phaù hoaïi caùc ñieàu aùc, xa lìa söï tham duïc, tu
phaùp tòch tònh vaäy. Caùc thaày ñoàng xuaát gia tu phaïm
haïnh, maø caùc thaày khoâng chaêm soùc cho nhau thì ai
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 241 242 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
chaêm soùc cho? Thaày neân trôû laïi chaêm soùc vaø nuoâi
döôõng vò Tyø-kheo beänh aáy ñi.
Tröôøng hôïp Tyø-kheo cuøng ñi vôùi ngöôøi laùi buoân
ñeán nôi khoaùng daõ (ñoàng khoâng moâng quaïnh) bò
beänh. Ñoàng baïn neân thay theá mang y baùt cho hoï, gaàn
guõi dìu daét hoï ñi, khoâng neân ñi caùch xa. Tröôøng hôïp
vò aáy khoâng theå ñi ñöôïc neân nhôø ñeán phöông tieän
chuyeân chôû cuûa ngöôøi laùi buoân, hoaëc löông thöïc ñeå
giuùp ñôõ hoï. Khoâng ñöôïc chuyeân chôû baèng xe do suùc
vaät loaïi caùi keùo. Neân trôû baèng xe do suùc vaät loaïi ñöïc
keùo. Tröôøng hôïp beänh naëng traàm troïng khoâng coøn söï
phaân bieät thì chôû khoâng sao (töùc laø khoâng maéc toäi).
Neáu khoâng theå thöïc hieän ñöôïc baèng phöông tieän
chuyeân chôû, thì neân ñeå laïi moät, hai, ba ngöôøi coù khaû
naêng chaêm soùc beänh, roài vaøo trong xoùm laøng tìm
phöông tieän chuyeân chôû ñeå röôùc veà. Neân ñeå löông
thöïc cho nhöõng ngöôøi ôû laïi ñuû duøng. Neáu khoâng coù vò
naøo chòu ôû laïi trong khoaùng daõ thì khoâng ñöôïc boû ñi
lieàn, phaûi laøm moät caùi nhaø tranh, traûi coû laøm neäm,
nhuùm löûa, ñeå cuûi nöôùc, thöùc aên, thuoác men, thuoác
ngaøy, ñeâm, thuoác baûy ngaøy, thuoác suoát ñôøi (taän hình
döôïc), taát caû ñaày ñuû, vaø noùi vôùi ngöôøi beänh raèng:
‚Tröôûng laõo an taâm ôû laïi ñaây, toâi ñeán xoùm tröôùc ñeå
tìm phöông tieän ra ñoùn ngaøi vaøo‛. Khi ñeán tuï laïc
khoâng caàn nhieãu Thaùp, hay chaøo hoûi hai thaày (Hoøa
thöôïng, A-xaø-leâ) theo nghi thöùc, maø neân noùi lieàn vôùi
Tyø-kheo trong tuï laïc raèng:
- Trong khoaùng daõ coù vò Tyø-kheo beänh naëng,
chuùng ta neân tìm caùch ñeán ñoùn vò aáy veà.
Neáu trong tuï laïc hoï noùi:
- Choã khoaùng daõ aáy coù nhieàu hoå lang thuù döõ, sôï
raèng chuùng ñaõ aên thòt roài.
Tuy nghe noùi nhö vaäy, nhöng chuùng ta caàn phaûi
ñeán xem. Neáu ñaõ cheát thì cuùng döôøng töû thi. Neáu coøn
soáng thì ñem veà laøng xoùm, vaø noùi vôùi vò cöïu Tyø-kheo
nôi tuï laïc raèng:
- Vò Tyø-kheo beänh naøy, ôû truù xöù… toâi ñaõ chaêm soùc
cuùng döôøng trong khoaùng daõ, nay ñem veà ñaây, ñeán
phieân Tröôûng laõo chaêm soùc.
Neáu khoâng chaêm soùc thì maéc toäi vöôït qua luaät
ñònh (Vieät tyø-ni).
Tröôøng hôïp khoâng coù Tyø-kheo, neân noùi vôùi vò Öu-
baø-taéc: ‚Tröôøng thoï! Nôi khoaùng daõ coù Tyø-kheo beänh,
chuùng ta neân tìm phöông tieän chôû veà.‛ Ñöa ñeán nhaø
Ñaøn-vieät, vaø ñeå naèm nôi rieâng bieät, kín ñaùo.
Neáu coù nhieàu ngöôøi, neân nhôø hai, ba ngöôøi coù khaû
naêng ñeå chaêm soùc ngöôøi beänh. Tröôøng hôïp beänh
nhôn caàn nhieàu ngöôøi cuøng ôû cho vui thì neân ôû. Cuøng
nhau khuyeán hoùa cung caáp ñaày ñuû böõa aên tröôùc, böõa
aên sau cho ñeán taän hình thoï döôïc.
Tröôøng hôïp coù khaùch Tyø-kheo ñeán, khoâng ñöôïc
baûo hoï chaêm soùc ngöôøi beänh lieàn, phaûi röôùc y baùt hoï
ñeå ñuùng choã, chôø ñeán khi aên uoáng nghæ ngôi xong roài
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 243 244 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
môùi noùi: ‚Tröôûng laõo thay toâi tieáp tuïc chaêm soùc giuøm
cho, neáu voâ thöôøng ñeán thì neân cuùng döôøng xaù-lôïi.‛
Tröôøng hôïp Tyø-kheo vaø Tyø-kheo-ni cuøng ñi vôùi
ngöôøi laùi buoân. Tyø-kheo-ni bò beänh, Tyø-kheo khoâng
ñöôïc boû ñi. Neân baûo chò em hoï cuøng ñi chung, cuøng
thay nhau daét dìu ngöôøi beänh. Nhö trong Tyø-ni noùi:
‚Chæ tröø oâm choaøng. Neáu caàn xoa daàu trong thaân thì
baûo ngöôøi nöõ laøm vieäc ñoù.‛
Tröôøng hôïp voâ thöôøng ñeán, Tyø-kheo-ni beänh aáy coù
y baùt, neân nghó ñeán ngöôøi hoûa thieâu. Neáu khoâng hoûa
taùng ñöôïc, neân boû ñi. Neáu ngöôøi ñôøi hieàm traùch, neân
khôûi nieäm nhö ñaát roài khieâng ñeå choã xa.
Tröôøng hôïp Ñaïi ñöùc Tyø-kheo beänh, neân ñeå naèm
nôi phoøng thoaùng roäng, ñeä töû thöôøng haàu hai beân,
queùt lau phoøng khoâ saïch, ñoát höông, traûi toøa ngoài.
Neáu coù Tyø-kheo ñeán thaêm beänh neân lo ñuû böõa aên
chính, böõa aên phuï, cho ñeán nöôùc uoáng phi thôøi. Neáu
coù hoûi ñieàu gì, beänh nhôn neân traû lôøi. Neáu beänh nhôn
yeáu söùc thì ngöôøi haàu thay lôøi. Tröôøng hôïp Öu-baø-taéc
ñeán thaêm hoûi neân noùi: ‚Quyù hoùa thay Phaät töû ñeán
thaêm!‛ Baûo hoï ngoài roài noùi baøi phaùp nhö sau: ‚Phaät
töû coâng ñöùc raát lôùn, nhö Ñöùc Theá Toân daïy: Chaêm soùc
nuoâi döôõng Tyø-kheo trì giôùi beänh, nhö chaêm soùc nuoâi
döôõng Ta (Phaät) khoâng khaùc.‛ Neáu hoï coù cuùng döôøng
thì neân chuù nguyeän roài thoï nhaän.
Tröôøng hôïp ngöôøi beänh phieàn lo, ngöôøi ñeán thaêm
hoûi beänh nhôn, khoâng ñöôïc cho hoï ñöùng laâu, neân baûo
hoï ra veà.
Tröôøng hôïp ngöôøi beänh khoâng ñi ra ngoaøi ñöôïc
thì neân duøng ba caùi boâ:
- Moät caùi ñem vaøo thay cho ngöôøi beänh duøng.
- Moät caùi mang ra ngoaøi.
- Moät caùi röûa saïch boâi daàu phôi khoâ. Phaûi coù saün
nhö vaäy ñeå beänh nhôn tuaàn töï duøng.
Phaûi coù ngöôøi ñöùng moät beân cöûa, ñöøng cho ngöôøi
vaøo ñoät ngoät. Moät ngöôøi luoân luoân ôû beân beänh nhôn,
tuøy thuaän noùi phaùp.
Tröôøng hôïp Tyø-kheo nhoû tuoåi beänh, khoâng neân ñeå
choã troáng traûi, muøi hoâi thoái coù theå bay ra ngoaøi. Cuõng
khoâng neân ñeå choã chaät heïp vaéng veû, khi cheát khoâng
ai bieát, maø neân ñeå ôû choã coù ngöôøi.
Tröôøng hôïp ngöôøi beänh coù thaày vaø ñeä töû, thì hoï
cuøng nhau chaêm nuoâi. Neáu khoâng coù, thì Taêng phaûi
sai moät, hai, ba ngöôøi chaêm nuoâi.
Tröôøng hôïp ngöôøi beänh coù thuoác thì neân laáy söû
duïng cho hoï, neáu khoâng coù thì Taêng neân lo lieäu.
Tröôøng hôïp Taêng khoâng coù, thì beänh nhôn coù y baùt
quyù giaù neân ñoåi laáy y baùt thöôøng, vaø laáy soá tieàn thöøa
ra ñoù duøng vaøo vieäc thuoác thang. Neáu beänh nhôn tieác
y baùt khoâng chòu ñoåi thì neân baïch vôùi Taêng, Tyø-kheo
beänh khoâng nghó voâ thöôøng neân tieác y baùt quyù khoâng
chòu trao ñoåi. Baïch Taêng roài neân kheùo leùo giaûng noùi
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 245 246 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
ñeå beänh nhôn khai giaûi (côûi môû). Sau ñoù môùi trao ñoåi.
Neáu khoâng ñöôïc nöõa thì neân xin tieàn maø lo lieäu thuoác
men cho beänh nhôn.
Tröôøng hôïp ñoà aên thöùc uoáng xin khoâng ñöôïc, thì
trong böõa aên cuûa Taêng neân laáy thöùc aên ngon ñeå cung
phuïng beänh nhôn. Neáu phöông thöùc ñoù khoâng ñöôïc,
thì ngöôøi nuoâi beänh neân duøng hai caùi baùt ñi khaát
thöïc, choïn laáy thöùc aên ngon phuïng söï beänh nhôn.
Luaät Caên baûn noùi:
Khoâng neân sai ngöôøi voâ trí chaêm soùc beänh nhôn.
Ñoái vôùi ngöôøi khoâng raønh nuoâi beänh caàn phaûi daïy
baûo höôùng daãn hoï. Ñöøng ñeå beänh nhôn bò tai haïi moät
caùch phi lyù; hoaëc bò ngaõ nôi nöôùc, nôi löûa, aên phaûi caùc
thöùc aên ñoäc; hoaëc naém laáy ñoà beùn nhoïn; hoaëc bò teù
nôi haàm hoá hay treøo leân caây cao, aên phaûi thöùc aên
caám kî v.v… nhöõng toån haïi nhö vaäy caàn phaûi ngaên
chaën traùnh ñi.
Chöa hoûi thaày thuoác, khoâng neân voäi cho beänh
nhôn uoáng thuoác.
Ngöôøi beänh vaø ngöôøi nuoâi beänh naèm chung moät
giöôøng coù ñeøn saùng thì khoâng phaïm.
Luaät Thaäp tuïng noùi:
Ngöôøi nhoû tuoåi nuoâi Tyø-kheo beänh ñöôïc cuøng
beänh nhôn ngoài.
Luaät Nhieáp thuyeát minh:
Tröôøng hôïp ngöôøi beänh ngheøo khoâng coù thuoác ñeå
duøng, thì thaày baïn quen bieát v.v… neân vì hoï maø lo
lieäu, hoaëc thí chuû quen thaân lo lieäu; hoaëc duøng vaät
cuûa Taêng-giaø; hoaëc vaät cuûa Thaùp; hoaëc duïng cuï trang
trí ñem baùn ñeå mua thuoác. Sau khi beänh laønh neân traû
laïi. Neáu khoâng coù khaû naêng ñeå traû laïi, thì khoâng toäi;
vì con cuûa vò Ñaïi sö laø cha ñeû ra cuûa caûi vaäy.
Neáu vì lyù do chaêm soùc beänh cho Bí-soâ, cung caáp
ngöôøi beänh, thì tröø vieäc cuûa taùnh toäi, ngoaøi ra ñeàu coù
theå laøm ñöôïc.
Hoûi: - Caùc boä luaät vì vaán ñeà beänh quyeàn khai vaø
quy ñònh phaùp nuoâi beänh, ñeå coù ñònh möùc. Duy chæ coù
Luaät nhieáp noùi: Tröø taùnh toäi, ngoaøi ra ñeàu coù theå laøm
ñöôïc. Nhö vaäy, taát caû giaù toäi, ñeàu khoâng phaïm hay
chaêng?
Ñaùp: - Khi caàn baûo veä maø khoâng nghieâm tuùc baûo
veä thì caùi toäi do khinh giôùi vaãn thaønh. Khi naïn duyeân
maø thieáu quyeàn bieán thì ngöôøi maéc beänh ñau khoå e
phaûi laâm nguy. Neân bieát: Tröø taùnh toäi, ngoaøi ra ñeàu
coù theå laøm ñöôïc laø moät caùch noùi cuøng toät chöù khoâng
phaûi laø moät lôøi noùi ñeå tha hoà buoâng xuoâi.
VI. PHOØNG XAÙ
Phaàn thöù tö29
noùi:
29 Töù phaàn luaät 50, phaàn thöù tö Kieàn-ñoä phoøng xaù, tr. 937a28,
Ñaïi 22n1428.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 247 248 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
Tuøy theo nhu caàu laøm phoøng ñuùng nhö phaùp, taát
caû ñeàu cho pheùp.
Cho pheùp laøm nhaø lôùn ñeå Boá-taùt, cho pheùp laøm
giöôøng lôùn.
Cho pheùp laøm nhaø ñi kinh haønh. Tyø-kheo giaø
beänh suy nhöôïc oám yeáu quaù cho pheùp duøng daây beän
thaønh caùi giöôøng coät hai ñaàu khieâng ñi. Naém tay
khieâng ñi, neáu tay bò ñau, cho pheùp laøm thaønh caùi
cuoán, hoaëc baèng oáng tre, hoaëc laáy daây xaâu qua oáng
tre, duøng tay khieâng ñi. Khi ñi kinh haønh moûi meät,
cho pheùp ñeå giöôøng hai ñaàu loái ñi kinh haønh ñeå ngoài
nghæ.
Khoâng neân laøm hình con roàng, con raén hai beân
caùnh cöûa. Cho pheùp laøm hình daây nho hay hình boâng
sen. Cho pheùp treân cöûa laøm hình caønh laù, khoâng cho
pheùp laøm hình binh maõ.
Khoâng neân suoát ñôøi chæ lo söûa sang moät phoøng,
neáu muoán laøm moät caùi laàu to lôùn sang troïng, thì cho
pheùp xaây caát trong voøng 12 naêm. Trong voøng 6 naêm
phaûi lôïp heát. Coøn bao nhieâu côõ khaùc, tuøy theo ñoù maø
löôïng nghi.
Khoâng neân luùc naøo cuõng nhaän laáy phoøng cuûa
Taêng roài söûa sang. Cho pheùp ba thaùng haï xong, tuøy
Thöôïng toïa chia phaàn cho.
Khoâng neân choã naøo cuõng nhaän phoøng cuûa Taêng
söûa sang ñeå nghæ ngôi, maø phaûi 90 ngaøy trôû leân môùi
nhaän laáy moät choã ôû.
Ngöôøi lo lieäu coâng vieäc khoâng neân ôû nôi truù xöù
ñoâng ngöôøi.
Khoâng neân vì vieäc laøm nhoû maø laáy moät caùi phoøng
söûa sang ñeå ôû.
Tyø-kheo lo lieäu coâng vieäc qua ñôøi, phoøng naøy tuøy yù
Taêng giaûi quyeát. Tyø-kheo lo lieäu coâng vieäc nhôø ngöôøi
baïch Taêng ñeå nhaän phoøng roài qua ñôøi, phoøng aáy cuõng
tuøy Taêng giaûi quyeát. Keû söù giaû kia qua ñôøi, phoøng ñoù
giao cho ngöôøi lo lieäu coâng vieäc,
Tyø-kheo lo lieäu coâng vieäc, khi chöa chia phoøng ñaõ
ñi vaéng, nhôø ngöôøi nhaän, neân chæ roõ nôi choán phoøng
aáy.
Cho pheùp laøm nhaø taém, phoøng taém.
Moät Tyø-kheo laøm phoøng, cho pheùp thay nhau ôû,
nhöng Thöôïng toïa ôû tröôùc.
Haï an cö, nhaän phoøng söûa sang xong, khoâng neân
nhaän laïi phoøng khaùc.
Phoøng cuûa Taêng cuõ hö, coù ngöôøi cö só noùi: ‚Xin
giao cho toâi, toâi seõ tu boå laïi‛. Cho pheùp Baïch nhò yeát-
ma giao cho hoï.
OÂng La-haàu-la, thôøi gian ôû trong röøng Na-leâ, moät
cö só phaùt taâm laøm moät caùi phoøng cuùng cho oâng ta.
Khi La-haàu-la ñi du haønh trong nhaân gian, cö só aáy
laïi laáy caùi phoøng cuùng cho Taêng. La-haàu-la trôû veà
ñem vaán ñeà aáy baïch Phaät. Phaät baûo La-haàu-la ñeán
choã cö só hoûi raèng: ‚OÂng coù thaáy toâi ñaây khoâng? Toâi
coù ñieàu gì ñaùng traùch khoâng? Coù ñieàu gì khoâng phaûi
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 249 250 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
phaùp Sa-moân khoâng? Hoaëc (coù loãi) do mieäng noùi, hoaëc
baèng haønh ñoäng cuûa thaân hay chaêng?‛. Cö só ñaùp:
‚Khoâng‛. La-haàu-la veà baïch laïi Phaät. Phaät baûo Tyø-
kheo: ‚Tröôøng hôïp coù ngöôøi töï taâm vui möøng laøm
phoøng thí cho moät ngöôøi, hoaëc thí cho nhieàu ngöôøi,
hoaëc thí cho Taêng roài, laïi thí cho ngöôøi khaùc hay thí
cho nhieàu ngöôøi, hay thí cho Taêng, hoaëc thí cho ñoàng
boä, hoaëc thí cho khaùc boä, ñeàu goïi laø thí phi phaùp,
nhaän phi phaùp, ôû phi phaùp. Tröôøng hôïp coù ngöôøi vui
möøng laøm phoøng thí cho moät ngöôøi, hoaëc thí cho
nhieàu ngöôøi hay thí cho Taêng, thí cho hai boä Taêng,
ñeàu goïi laø thí nhö phaùp, nhaän nhö phaùp, ôû nhö
phaùp.‛
Tröôøng hôïp coù Sa-di nhoû, cho pheùp ngaên trong
phoøng cho Sa-di aáy ôû.
Cho pheùp laøm caùi phoøng sau ôû beân trong, laøm cöûa,
laøm töôøng vaùch hay ½ töôøng vaùch.
Cho pheùp duøng ñaù, gaïch, caây, laøm ñöôøng ñi. Cho
pheùp ñoùng cöø, laøm ao, duøng ñaù, gaïch, caây, ngaên hai
beân.
Luaät Taêng kyø noùi:
Khi khôûi coâng xaây caát Taêng-giaø-lam, tröôùc heát
quy hoaïch choã ñaát naøo toát nhaát ñeå laøm Thaùp. Thaùp
neân laøm nôi höôùng Ñoâng, höôùng Baéc. Ñaát daønh cho
Phaät, ñaát daønh cho Taêng ôû phaûi coù giôùi haïn roõ raøng;
khoâng ñöôïc ñeå nöôùc chaûy töø ñaát Taêng vaøo ñaát Phaät,
nöôùc nôi ñaát Phaät ñöôïc chaûy qua ñaát Taêng. Thaùp neân
caát choã cao raùo. Khoâng ñöôïc ôû trong Thaùp vieän giaët,
nhuoäm, hong phôi y, mang giaøy deùp, truøm ñaàu, truøm
vai, khaïc nhoå treân ñaát. Boâng hoa trong vöôøn cuûa
Thaùp neân cuùng döôøng Thaùp. Neáu Ñaøn-vieät noùi: ‚Hoa
thì cuùng Phaät, traùi thì cuùng Taêng‛, thì theo yù kieán
cuûa Ñaøn-vieät. Tröôøng hôïp hoa nhieàu, ñöôïc pheùp ñöa
cho nhaø laøm traøng hoa, baûo hoï: ‚Laøm traøng hoa cho
toâi, coøn bao nhieâu neân cho toâi bieát giaù.‛ Soá tieàn thu
ñöôïc mua nhang ñeøn cuùng Phaät, hoaëc tu boå Thaùp.
Neáu thu hoaïch ñöôïc nhieàu thì boû vaøo quyõ phaåm vaät
voâ taän cuûa Phaät. Hoa trong ao cuûa Thaùp cuõng vaäy.
Trong ao cuûa Thaùp khoâng ñöôïc giaët y, taém, röûa tay,
röûa maët, röûa baùt. Choã cuoái doøng nöôùc thoaùt ra thì
ñöôïc söû duïng
tuøy yù.
Nhaø xí khoâng ñöôïc xaây caát nôi höôùng Ñoâng,
höôùng Baéc, ôû giöõa phaûi coù vaät ngaên caùch ñeå hai beân
khoâng cuøng troâng thaáy nhau.
Boä Caên baûn taïp söï noùi:
Laøm nhaø xí neân laøm goùc Taây-Baéc, phía sau chuøa.
Döôùi caây truï nôi 4 goùc chuøa neân ñeå oáng nhoå, nhoå
ñaøm daõi.
Luaät Thaäp tuïng noùi:
Neáu coù nöôùc hoa (dung dòch baèng nöôùc hoa) neân
raûy trong nhaø, nôi giöôøng, nôi vaùch, treân ñaát. Boá thí
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 251 252 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
traøng hoa cho Taêng duøng ñinh ñoùng treân vaùch, phoøng
xaù coù muøi hoa, ngöôøi thí ñöôïc phöôùc.
Luaät Nguõ phaàn noùi:
Trong caùc phoøng cho pheùp trong ngoaøi vaø treân
ñeàu treùt buøn. Taêng neân saém ñaày ñuû caùc thöù buùa, ñuïc,
dao, cöa, thang v.v… caùc duïng cuï ñeå laøm phoøng oác.
VII. PHAÙP VEÀ NGOÏA CUÏ
Phaàn thöù tö30
noùi:
Cho pheùp laøm caùi neäm, hoaëc baèng loâng mòn, hay
baèng kieáp boái, laøm caùi neäm coù ñoän beân trong neáu sôï
nhôùp neân duøng daï boïc beân ngoaøi.
Cho pheùp laøm caùi goái, hoaëc vuoâng, hoaëc troøn hay
ba goùc.
Khoâng ñöôïc ñem ngoïa cuï cuûa Taêng maø duøng
rieâng, cho pheùp laøm caùi daáu hieäu ñeå nhôù. Khoâng ñöôïc
vaät rieâng cuûa mình laøm daáu hieäu cuûa Taêng. Cho pheùp
vaät rieâng nhuoäm laøm daáu hieäu, nhö laøm moät ñöôøng
nöôùc chaûy treân ñaát hay laøm moät baùnh xe ñeå phaân
bieät31
.
30 Töù phaàn luaät 50, phaàn thöù tö Kieàn-ñoä phoøng xaù, tr. 937b06,
Ñaïi 22n1428.
31 YÙ ñoaïn vaên naøy ngaøi Trí Huùc trích daãn thieáu chöõ neân Dòch
giaû chuyeån ngöõ chöa roõ nghóa, Truøng trò tyø-ni söï nghóa taäp
yeáu 14, tr. 459b14, Vaïn
40n719:作幖幟作如水灑地標識(幖幟),作輪幖幟. Töù phaàn luaät 50,
tr. 938a01: … cho pheùp laøm nhö gioït nöôùc rôi treân maët ñaát,
Khoâng ñöôïc dôøi ngoïa cuï ñaõ ñeå nhaát ñònh trong
phoøng qua moät phoøng khaùc, choã khaùc.
Khoâng ñöôïc hai ngöôøi naèm nguû chung treân moät
giöôøng tröø ngöôøi beänh. Khoâng ñöôïc hai ngöôøi naèm
chung vaø ñaép moät caùi meàn, neáu chæ coù moät caùi meàn,
cho pheùp caû hai phaûi maëc aùo loùt.
Caên baûn taïp söï noùi:
Caùi giöôøng naèm hay caùi gheá döïa toát nhaát ñöôïc
cuùng, Taêng-giaø neân thoï nhaän, caù nhaân khoâng ñöôïc
pheùp.
Luaät Nguõ phaàn noùi:
Cho pheùp trong 10 caùi y duøng moät caùi laøm meàn
ñaép. Duøng loâng deâ, loâng ngöïa, boâng goøn cho ñeán caùc
loaïi coû meàm maïi ñoän vaøo beân trong ñeå laøm neäm
boâng, neäm daøy nhaát laø 8 ngoùn tay maø thoâi.
VIII. PHAÙP VEÀ ÑOÀ VAÄT
Phaàn thöù ba32
noùi:
Cho pheùp chöùa noài baèng ñoàng, noài baèng thieác, noài
baèng ñaát, bình baèng ñoàng, baèng thieác, baèng saønh, caùi
ngao naáu baùnh, caùi aáu baèng ñoàng, caùi maùc. – Cho
pheùp laøm caùi giaù moùc aùo.
hay laøm nhö vieân phaân traâu, hoaëc laøm caùi baùnh xe…
聽作如水渧灑地幖幟,作牛屎摶幖幟,作輪幖幟.
32 Töù phaàn luaät 41, phaàn thöù ba Kieàn-ñoä y, tr. 859b, Ñaïi
22n1428.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 253 254 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
Cho pheùp ñoát ñeøn, cho pheùp laøm ñeøn baèng thieác.
Tyø-kheo giaø beänh, cho pheùp ñeå ñoà ñaïi tieän vaø ñoà
nhoå ñaøm trong phoøng.
ÔÛ choã ñoâng ngöôøi, khoâng ñöôïc baét raän boû döôùi
ñaát. Cho pheùp laøm caùi oáng baèng ñoàng boû noù trong ñoù.
Cho pheùp saém dao caïo toùc, chöùa ñoà höùng toùc33
.
Nhieáp nhoå loâng muõi, dao caét moùng tay. Cho pheùp
laøm oáng ñoàng ñeå ñöïng, laøm nuùt (naép) ñeå ñaäy. Khoâng
neân laøm baèng ñoà quyù.
Khoâng neân caàm duø troøn lôùn ñeïp. Khoâng neân naém
loaïi quaït troøn lôùn cuûa vua. Tröôøng hôïp nhaän ñöôïc vaät
ñaõ hoaøn thaønh thì cho pheùp thoï, nhöng neân chuyeån
cho thaùp.
Khoâng neân caát giöõ caây quaït deät baèng loâng ñuoâi
chim.
Cho pheùp saém caùi phaát traàn.
Cho pheùp nhaän nhöõng ñoà laøm do thôï loø goám saûn
xuaát. Coù ba thöù khoâng neân caát giöõ: Giöôøng ngoài baèng
saønh, hoäc baèng saønh, gheá baèng saønh.
- Cho pheùp saém ñoà caïo löôõi, caây xæa raêng, caùi moùc
loã tai.
Luaät Taêng kyø noùi:
33 Töø ñoaïn naøy laø Phaàn thöù tö Kieàn-ñoä Taïp, Töù phaàn luaät 51,
tr. 945a27, Ñaïi 22n1428.
Khoâng neân caát giöõ rieâng baùt baèng ñoàng, cho tònh
nhôn roài möôïn duøng thì khoâng coù loãi.
Luaät Caên baûn taïp söï noùi:
Cho pheùp duøng ba caùi ñaõy: Moät caùi ñöïng baùt, moät
caùi ñöïng thuoác, moät caùi ñöïng ñoà vaät. Ñeå ñoà vaøo ñaõy
phaûi theo thöù töï, daøi ngaén töông xöùng, caàn ñeå cho
roäng raõi ngaên naép. Beân trong loùt ñoà meàm maïi, duøng
daây coät laïi, ñöøng ñeå cho noù cong.
Cö só tònh tín ñem cuùng cheùn baùt, Phaät cho pheùp
vì ñaïi chuùng nhaän, nhaän roài caát trong kho, nhöng
vaãn aên baèng bình baùt. Thí chuû thaéc maéc, chæ ñöôïc
phöôùc thí cuùng, chöù khoâng ñöôïc phöôùc thoï duïng. Phaät
baûo: ‚Cho pheùp vì hoï maø ñem duøng‛.
Quaït coù hai loaïi: Moät loaïi laøm baèng tre, moät loaïi
laøm baèng laù. Loaïi quaït coù veõ vôøi röïc rôõ, Taêng-giaø
ñöôïc pheùp nhaän.
Phuû phaát (Phaát traàn: phuûi buïi) coù naêm loaïi:
1) Laøm baèng loâng deâ soøe ra.
2) Laøm baèng daây gai.
3) Laøm baèng vaûi mòn xeù ra.
4) Laøm baèng vaät cuõ phaù ra.
5) Laøm baèng nhaùnh caây.
Neáu duøng vaät quyù baùu maø laøm, maéc toäi aùc taùc.
Coù hai tröôøng hôïp cho pheùp ñi xe:
1) Giaø yeáu suy nhöôïc.
2) Beänh taät maát söùc.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 255 256 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
Caàn xaùch nöôùc gieáng, thì duøng daây daøi nhaát laø
150 khuyûu tay, ngaén nhaát laø 10 khuyûu tay. Giöõa hai
côõ naøy laø baäc trung.
Höùa khaû vì Taêng saém vaø caát giöõ dao caïo toùc, keå
caû nhöõng vaät caàn duøng vuïn vaët.
Luaät Nguõ phaàn noùi:
Muøa laïnh cho pheùp laøm loø söôûi. Nhen löûa ngoaøi
nhaø, chôø heát khoùi môùi ñem vaøo trong. Duøng ñoàng,
thieác, ñaát, ñaù laøm loø.
Cho pheùp caát giöõ ba caây kim may.
Cho pheùp caát giöõ caùi caân, caùi ñaáu. Khoâng cho
pheùp giöõ laáy ruoäng ñaát, quaùn haøng buoân baùn. Neáu coù
thí chuû cuùng, cho pheùp Taêng thoï nhaän roài giao cho
tònh nhôn coi ngoù. Khoâng cho pheùp caát chöùa nhieàu
caùi aâu nhoû baèng ñoàng. Khoâng cho pheùp caát chöùa caùi
aâu lôùn baèng ñoàng. Neáu caát chöùa treân moät thaêng maéc
toäi Ñoät-kieát-la.
Luaät nhieáp noùi:
Dao con, aán nhoû Bí-soâ ñöôïc caát giöõ. Dao coù ba
loaïi: Loaïi lôùn daøi 6 ngoùn tay, roäng moät ngoùn tay. Loaïi
nhoû daøi 4 ngoùn tay. Giöõa hai côõ ñoù laø loaïi trung; hình
daùng cuûa chuùng nhö caùnh gaø hay caùnh chim. AÁn coù
boán loaïi: Ñoàng traéng, ñoàng ñoû, ñaù vaø caây. Taát caû
khoâng neân duøng vaät quyù giaù ñeå laøm.
IX. PHAÙP VEÀ TÍCH TRÖÔÏNG
Caên baûn taïp söï noùi:
Neân laøm caây tích tröôïng, treân ñaàu tích tröôïng
treo caùi voøng troøn baèng mieäng cheùn. Treo caùi voøng
nhoû, moãi khi di ñoäng taïo thaønh tieáng, duøng ñeå caûnh
giaùc. Khoâng neân duøng tích tröôïng ñeå ñaùnh choù, chæ
neân ñöa leân khuûng boá noù maø thoâi. Neáu choù noåi giaän
xoâng tôùi, neân laáy moät vaøi hoät côm boû döôùi ñaát cho noù
aên. Hai ba laàn khua ñoäng, maø khoâng coù ngöôøi ra hoûi,
caàn phaûi ñi.
Luaät Thaäp tuïng noùi:
Neân khua ñoäng tieáng gaäy ñeå xua ñuoåi ñoäc truøng.
Kinh Tyø-ni maãu noùi:
Choã ñaùng sôï ban ñeâm, cho pheùp khua ñoäng tích
tröôïng thaønh tieáng, khieán cho aùc ñoäc truøng traùnh xa.
Hoûi: - Nay y cöù theo kinh Ñaéc ñaïo ñaêng theâ34
, thì
vaán ñeà laøm tích tröôïng laø chuù troïng oai nghi nhöng
raát khoù hoä trì. Vaán ñeà naøy taïi sao laïi maâu thuaãn vôùi
yù cuûa luaät?
Ñaùp: - Tích tröôïng ôû trong luaät, ñaët naëng vaán
ñeà duøng ñeå qua soâng, coøn trong kinh thì ñaët naëng
choã tieâu bieåu cho Chaùnh phaùp. Bieåu phaùp thì coù
moät duïng yù, moät ñöôøng höôùng rieâng naøo ñoù. Coøn
qua soâng thì nhaèm vaøo vieäc lôïi ích. Coøn vieäc ngöôøi
34 Baûn Truøng trì in nhaàm teân kinh naøy (Truøng trò tyø-ni söï
nghóa taäp yeáu 14, tr. 460a08, Vaïn 40n719). Ñính chính: Kinh
Ñaéc ñaïo theâ ñaéng tích tröôïng 得道梯橙錫杖經, 1 quyeån, maát
teân ngöôøi dòch, tr. 724a22, Ñaïi 17n785.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 257 258 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
thôøi nay laïi duøng tích, tònh bình, vieäc naøy voán laø
cuûa Maät boä khoâng quan heä gì ñeán Luaät toâng. Nhöng
trong boä kinh kia cuõng noùi raèng: Vì laõo beänh neân
chöùa giöõ tröôïng. Vaán ñeà naøy tuy phuø hôïp vôùi luaät,
nhöng khoâng khoûi tröôùc sau töï maâu thuaãn nhau.
Neân bieát boä kinh ñoù ñaõ maát teân ngöôøi dòch, coù theå
xeáp vaøo loaïi khuyeát nghi.
X. PHAÙP VEÀ TOØNG LAÂM
Luaät Taêng kyø noùi:
Ngaøi Ñaït-nò-giaø töùc laø Ñaøn-ni-ca nghó raèng: ‚Ta
laøm moät caùi phoøng, Thöôïng toïa baûo ta ñeå cho Ngaøi,
buoäc ta phaûi ra khoûi. Ñeán caùi thöù hai, thöù ba cuõng
theá, ta cuõng phaûi ra khoûi thaát cuûa ta. Keá ñeán ta laøm
nhaø baèng gaïch ngoùi, ñöùc Theá Toân laïi sai caùc Tyø-kheo
phaù maát. Sau ñoù ta laáy goã cuûa vua caát nhaø, laïi bò Theá
Toân quôû traùch. Ta luoân luoân chòu söï khoå sôû, heát vieäc
naøy ñeán vieäc noï! Töø nay, ta muoán chaám döùt vaán ñeà
khoå sôû naøy, baèng caùch tuøy theo chuùng Taêng soáng theá
naøo ta soáng theá aáy, qua ngaøy maø thoâi.‛ Khi aáy, Ñaït-
nò-giaø beøn taäp neáp soáng voâ söï, ngaøy ñeâm tinh thaønh,
chuyeân tu ñaïo nghieäp, ñaëng caùc thieàn ñònh, thaønh töïu
ñaïo quaû, khôûi saùu thaàn thoâng, töï tri taùc chöùng (töï
bieát mình ñaõ chöùng), heát söùc vui möøng. Ngaøi noùi keä
raèng:
- Muoán ñöôïc vui voâ ngaõ
Phaûi theo phaùp Bí-soâ
Thaân nöông nôi tònh xaù
Nhö raén troï hang cua.
- Muoán ñöôïc vui voâ ngaõ
Phaûi theo phaùp Bí-soâ
AÙo côm cho töù ñaïi
Ñeïp xaáu dôû ngon tuøy … (tuøy chuùng).
- Muoán ñöôïc vui voâ ngaõ
Phaûi theo phaùp Bí-soâ
Troïn ñôøi ñeàu bieát ñuû
Chuyeân luyeän ñaïo voâ vi.
Luaät Thaäp tuïng noùi:
Tyø-kheo coi ngoù coâng vieäc cuûa Taêng, neân thöïc
haønh nguyeän theá naøy: Caùc Tyø-kheo chöa ñeán seõ ñeán,
caùc vò ñaõ ñeán ñöôïc cung caáp y phuïc, aåm thöïc, ngoïa cuï,
thuoác thang, khoâng ñeå thieáu thöù gì. Vò naøo coù khaû
naêng thöïc haønh ñöôïc yù nguyeän nhö vaäy, Taêng tuøy
theo yù nguyeän cuûa hoï maø giao coâng vieäc. Neáu caàn
thöùc aên thì cung caáp theo yù muoán cuøng ñoà aên ngon,
neáu caàn phoøng xaù, ngoïa cuï thì cuõng neân theo yù muoán
cuûa hoï maø cung caáp.
Ngöôøi coù phaän söï trong moät truù xöù, ñöôïc pheùp
duøng 19 tieàn cung caáp khaùch Taêng, khoûi phaûi baïch
Taêng. Neáu caàn duøng hôn nöõa thì phaûi baïch Taêng môùi
ñöôïc pheùp söû duïng.
Trong chöùc naêng Duy-na, neân bieát thôøi haïn, neân
bieát giôø naøo cho vieäc gì, neân bieát ñaùnh kieàn chuøy, bieát
lau queùt tu boå nhaø giaûng, nhaø aên, bieát thöù lôùp tieáp tuïc
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 259 260 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
traûi giöôøng, choõng, bieát daïy caùch taùc tònh rau traùi,
bieát xem xeùt coân truøng trong thöùc aên chua vaø ñaéng;
bieát luùc naøo aên luùc naøo uoáng, ñeå phaân phoái nöôùc, vaø
luùc chuùng oàn aøo naùo loaïn bieát buùng moùng tay ñeå hoï
im laëng.
Phaàn thöù ba35
noùi:
Hieän tieàn taêng thu nhaän ñöôïc nhieàu y vaät, cho
pheùp Baïch nhò yeát-ma kieát giôùi kho taøng, baïch nhò
Yeát-ma sai ngöôøi giöõ. Tröôøng hôïp coù Tyø-kheo khoâng
chòu nhaän laøm ngöôøi giöõ vaät cuûa Taêng, neân daønh
phaàn boài döôõng cho hoï, nhö theâm phaàn chaùo v.v…
Neáu hoï coá yù khoâng nhaän thì taát caû nhöõng vaät thu
nhaän ñöôïc chia cho hoï hai phaàn. Neáu hoï vaãn khoâng
chòu giöõ thì neân nhö phaùp trò hoï.
Luaät Thieän kieán noùi:
Lôïi döôõng töø beân ngoaøi thu nhaän ñöôïc, Tyø-kheo
tri khoá nhaän ñöôïc hai phaàn. Neáu laø Tyø-kheo ñaàu-ñaø,
tuy ôû trong chuøa, nhöng khoâng ôû phoøng cuûa Taêng,
khoâng aên thöùc aên cuûa chuùng. Ñaøn-vieät töï xaây caát
phoøng cho oâng ta, Taêng khoâng ñöôïc sai oâng ta laøm
Duy-na hay tri söï. Ñoái vôùi Tyø-kheo trong boä moân ñoïc
tuïng, giaùo hoùa thuyeát phaùp thöôøng thu nhaän ñöôïc lôïi
döôõng coù lôïi cho chuùng Taêng, Taêng khoâng ñöôïc sai hoï
laøm tri söï Taêng. Coù phoøng xaù y baùt neân tröôùc duøng
35 Töù phaàn luaät 41, phaàn thöù ba Kieàn-ñoä y, tr. 864a06, Ñaïi
22n1428.
vaät trao cho caùc vò aáy, thöùc aên caây traùi neân caáp theâm
phaàn cho hoï.
Tröôøng hôïp coù ngöôøi ñeán chuøa, khoâng luaän sang
heøn toát xaáu neân hoûi han söùc khoûe hoï, neáu hoï caàn gì,
mình coù, thì cung öùng cho hoï. Neáu laø vaät cuûa Taêng
thì phaûi thöa Taêng tröôùc môùi trao cho hoï, neáu Taêng
ñoàng yù. Tröôøng hôïp coù ngöôøi aùc duøng söùc maïnh ñeán
xin, ngöôøi giöõ vaät cuûa Taêng, vì baûo veä truù xöù, ñöôïc
quyeàn tuøy yù trao cho hoï. Trao cho hoï roài sau ñoù Taêng
khoâng ñöôïc quôû traùch.
Phaàn thöù tö36
noùi:
Coù boán haïng ngöôøi ñoaùn söï:
1) Haïng ít hoïc maø khoâng taøm quyù.
2) Haïng hoïc nhieàu maø khoâng taøm quyù.
3) Haïng ít hoïc maø coù taøm quyù.
4) Haïng hoïc nhieàu maø coù taøm quyù.
Trong soá naøy haïng ít hoïc maø khoâng taøm quyù vaø
haïng hoïc nhieàu maø khoâng taøm quyù, ôû trong Taêng noùi
vieäc ñoaùn söï, Taêng neân duøng moïi caùch ñeå khieån traùch
hoï moät caùch tích cöïc ñeå cho haïng ngöôøi khoâng taøm
quyù ñoù khoâng laøm vieäc aáy nöõa.
Neáu haïng ngöôøi coù taøm quyù maø ít hoïc, trong Taêng
noùi chuyeän xöû ñoaùn, Taêng neân yeåm trôï cho hoï ñeå
36 Töù phaàn luaät 58, phaàn thöù tö Tyø-ni taêng nhaát, tr. 999b06,
Ñaïi 22n1428.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 261 262 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
saùng toû vaán ñeà, cho haïng ngöôøi coù taøm quyù naøy tieáp
tuïc laøm vieäc ñoaùn söï cho Taêng. Ñoái vôùi haïng ngöôøi coù
taøm quyù maø hoïc nhieàu, trong Taêng laøm vieäc xöû ñoaùn,
Taêng cho pheùp hoï noùi roài neân khen ngôïi hoï, khieán
haïng ngöôøi coù taøm quyù naøy sau naøy vaãn ôû trong Taêng
noùi vieäc ñoaùn söï.
Phaàn thöù ba37
noùi:
Khaùch Tyø-kheo muoán vaøo trong chuøa. Khi ñeán cöûa
ngoõ, tay ñaåy cöûa ra, neáu cöûa coù then khoùa thì neân môû.
Neáu môû khoâng ñöôïc thì neân goõ thong thaû ñeå ngöôøi
beân trong nghe. Neáu khoâng coù ai nghe thì neân goõ
maïnh. Neáu khoâng coù ai môû, thì ñeán döôùi bôø töôøng
hay raøo, tìm caùch vaøo ñeå môû, khoâng neân ñi quanh
phía beân taû cuûa Thaùp. Neân hoûi: Toâi bao nhieâu tuoåi ñoù,
coù phoøng cung caáp cho toâi khoâng? Laïi neân hoûi: Phoøng
naøy coù ai ôû khoâng? Coù ñaày ñuû tieän nghi nhö meàn, ñoà
duøng, ngoïa cuï vaø y khoâng? Neáu noùi coù, maø caàn nhaän
thì neân noùi: Toâi seõ nhaän phoøng naøy. Nhaän xong neân
ñeán choã phoøng, môû cöûa. Neáu coù truøng hay raén, ñuoåi
ra, lau queùt, röûa saïch, khoâ raùo, traûi laïi giöôøng naèm,
gheá ngoài, vaø phaûi ñaày ñuû bình nöôùc saïch, nöôùc röûa, ñoà
ñöïng nöôùc uoáng. Neân hoûi: Choã ñaïi tieåu tieän ôû ñaâu?
Choã naøo laø tònh ñòa, choã naøo laø baát tònh ñòa? Thaùp
Phaät choã naøo? Thaùp Thanh vaên ôû ñaâu? Phoøng
Thöôïng toïa thöù nhaát choã naøo? Cho ñeán phoøng
37 Töù phaàn luaät 49, phaàn thöù tö Kieàn-ñoä phaùp, tr. 930c19, Ñaïi
22n1428.
Thöôïng toïa thöù tö ôû ñaâu? Phaûi theo thöù töï leã chaøo.
Neân hoûi choã naøo laø choã aên tröa, choã naøo laø choã aên
saùng, choã naøo taäp hôïp buoåi toái, choã naøo thuyeát giôùi,
ngöôøi naøo ñöôïc Taêng sai nhaän vaät thöïc do Ñaøn-vieät
daâng ñoà aên moàng taùm, raèm, moàng moät? Ñaøn-vieät môøi
aên ngaøy keá ñeán choã naøo? Coù Ñaøn-vieät naøo Taêng vì hoï
taùc phuù baùt khoâng? Ai laø keû hoïc gia? Choã naøo coù choù
döõ, choã naøo ngöôøi toát? Keû xaáu ôû ñaâu?
Cöïu Tyø-kheo nghe coù khaùch Tyø-kheo ñeán neân ra
ngoaøi ñeå ñoùn röôùc vaøo, vì hoï caàm y, mang baùt, môøi
ngoài; trao ñoà muùc nöôùc röûa chaân, cuøng nöôùc noùng.
Neân hoûi: ‚Ñaïi ñöùc bao nhieâu tuoåi?‛ Neáu hoï noùi bao
nhieâu tuoåi roài, neân noùi: Ñaây laø phoøng, ñaây laø giöôøng
daây, giöôøng caây, meàn, goái, khaên traûi ñaát, oáng nhoå, ñoà
tieåu tieän, ñaây laø choã ñaïi tieåu tieän, ñaây laø tònh ñòa, cho
ñeán ñaây laø choã ngöôøi toát, ñaây laø choã ngöôøi xaáu.
Luaät Thaäp tuïng noùi:
Khaùch Tyø-kheo ñeán, neân leã boán vò Thöôïng toïa.
Neáu thôøi gian coù theå gaëp thì leã, coøn khoâng gaëp (Ngaøi
baän) thì thoâi.
Luaät Nguõ phaàn noùi:
Ñaùnh chuoâng troáng thoåi oác vaø 3 laàn xöôùng, ‚thôøi
ñeán‛. Neân baûo Sa-di vaø ngöôøi coi vöôøn laøm, ñaùnh
kieàn chuøy, neáu khoâng coù Sa-di thì Tyø-kheo cuõng ñaùnh
ñöôïc.
Neáu coù Tyø-kheo gôûi y, sau 12 naêm khoâng trôû laïi
laáy, hoïp Taêng bình phaåm giaù trò duøng laøm vaät cuûa
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 263 264 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
boán phöông Taêng. Sau ñoù Tyø-kheo kia trôû laïi ñoøi,
duøng vaät cuûa boán phöông Taêng traû laïi. Neáu hoï khoâng
nhaän thì toát.
Neáu coù luùa gaïo cuùng döôøng cho boán phöông Taêng,
khi töù phöông Taêng laøm, cho pheùp hoï tuøy yù duøng.
Tröø thaùp cuûa Phaät vaø Bích-chi Phaät, coøn bao
nhieâu vaät dö cuûa Thaùp khaùc, cho pheùp duøng laøm vaät
boán phöông Taêng. Neáu Thaùp aáy thôøi gian sau, caàn
duøng thì laáy vaät cuûa boán phöông Taêng traû laïi.
Luaät Caên baûn noùi:
Bí-soâ neân trôï giuùp trong coâng vieäc taïo taùc cuûa
chuøa, nhöng khoâng neân laøm troïn ngaøy. Muøa laïnh neân
laøm sau giôø ngoï. Muøa noùng neân laøm tröôùc giôø ngoï.
Tuøy theo thôøi gian cuûa ngaøy, neân nghæ sôùm. Ngöôøi coù
traùch nhieäm coi ngoù coâng vieäc, bieát saùng ngaøy aáy coù
ngöôøi laøm coâng taùc thì neân lo lieäu böõa aên saùng cho
hoï. Neáu sau giôø ngoï laøm thì neân tìm nöôùc buoåi chieàu
(phi thôøi töông) vaø daàu thoa tay chaân. Khoâng vaäy thì
maéc toäi Vieät phaùp.
Troïng löôïng ngöôøi ñôøi gaùnh moät gaùnh thì Bí-soâ
neân chia laøm hai gaùnh.
Taïp söï noùi:
Taêng-giaø khoâng neân laäp phi phaùp cheá. (khoâng
phaûi Phaät cheá thì goïi laø phi phaùp cheá. Nhö trieàu
Nguyeân phuï hoäi Baùch Tröôïng thanh quy v.v… ).
Ngöôøi lo lieäu coâng vieäc neân cho thoï duïng vaät
chuøa.
Ny-ñaø-na noùi:
Tònh ñòa cuûa Taêng-giaø maø boû toùc, moùng tay… maéc
toäi aùc taùc.
Laøm töôïng Boà-taùt chæ tröø xuyeán vaø boâng tai coøn
bao nhieâu ñoà trang söùc khaùc ñeàu cho pheùp laøm.
Luaät nhieáp noùi:
Thaùp cuûa ñöùc Nhö Lai neân laøm troøn tròa ñaày ñuû.
Neáu laø Thaùp cuûa Ñoäc giaùc thì treân khoâng coù baûo bình.
Neáu laø Thaùp cuûa A-la-haùn thì ñaëc töù töôùng luaân38
.
Coøn ba quaû kia, moãi quaû giaûm bôùt moät luaân. Neáu laø vò
Tyø-kheo thuaàn thieän treân khoâng coù luaân naøo goïi laø
‚bình ñaàu cheá-ñeå‛ (Thaùp ñaàu baèng).
Boä Muïc-ñaéc-ca noùi:
Tröôøng hôïp taïo Thaùp neáu nhoû coù theå taêng theâm
cho lôùn, neáu lôùn khoâng neân giaûm cho nhoû. Neáu coù
ngöôøi theá tuïc coù khaû naêng laøm lôùn thì caøng toát. Baèng
khoâng theå laøm ñöôïc thì Bí-soâ neân khuyeán hoùa trôï
giuùp cho hoï laøm. Neáu laâu naêm bò hö hao neân tu boå.
Neáu töôïng Phaät baèng ñaát, baèng tô traéng… hö hoaïi,
hoaëc muoán cho lôùn hôn, hoaëc töông tôï tuøy yù laøm. Caùc
töôïng veõ khoâng ñöôïc saùng suûa trang nghieâm, neân xoùa
ñi laøm laïi töôïng môùi. Caùc boä kinh Phaät baèng laù hay
baèng giaáy bò moøn hö cuõ kyõ neân xoùa caùi cuõ in laïi caùi
38 Töôùng luaân 相輪: coøn goïi laø luaân töôùng, chæ cöûu luaân (chín
voøng) ôû treân ñænh thaùp. Töôùng laø bieåu töôùng, bieåu töôùng cao
vöôït haún ra goïi laø töôùng.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 265 266 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
môùi. Vò naøo thoâng suoát Kinh boä, Luaät boä, Luaän boä,
khoâng neân sai hoï laøm ngöôøi tri söï cuûa Taêng.
Vì Taêng-giaø neân coù theå nhaän ruoäng, hoa lôïi thu
hoaïch ñöôïc neân thoï duïng. Phaûi y vaøo luaät cuûa nhaø
nöôùc maø traû coâng cho ngöôøi caøy caáy ruoäng ñaát aáy.
Tyø-kheo coù traùch nhieäm coi ngoù lo lieäu coâng vieäc,
tröôùc neân baùo trình vôùi vò Kyø tuùc trong chuøa, sau môùi
cho ngöôøi vay möôïn, hay laäp baèng khoaùn baûo chöùng
phaân minh.
Luaät Taêng kyø noùi:
Ruoäng ñaát cuûa chuùng Taêng khoâng ñöôïc cho möôùn
hay baùn ñöùt, khoâng ñöôïc thoï duïng rieâng. Neáu ruoäng
ñaát vöôøn toát, coù keû aùc muoán xaâm chieám, thì ñöôïc
pheùp noùi vôùi Ñaøn-vieät neân bieát ñaát naøy. Neáu Ñaøn-vieät
noùi: Ñaây laø ruoäng vöôøn toát, Sao phaûi bieát? Neân noùi
vôùi Ñaøn-vieät raèng: Ruoäng vöôøn naøy tuy toát, nhöng coù
ngöôøi aùc muoán xaâm chieám, tuøy yù Ñaøn-vieät chuyeån ñoåi.
Taêng coù ñaát troáng, coù ngöôøi ñeán xin Taêng ñeå caát
Taêng phoøng, neân noùi tröôùc khi laøm nhöõng ñieàu caàn
yeáu nhö: Thôøi gian laøm bao laâu? Neáu hoï noùi bao laâu
ñoù laø laøm xong, thì noùi hoï laø: Neáu thôøi gian aáy maø
khoâng laøm xong, hay khoâng laøm thì seõ giao cho ngöôøi
khaùc.
Tröôøng hôïp coù hai ngöôøi xin laøm. Moät ngöôøi noùi:
‚Toâi vì Taêng laøm moät taàng laàu‛. Moät ngöôøi noùi: ‚Toâi
laøm hai taàng laàu‛. Taêng neân giao cho ngöôøi laøm hai
taàng laàu. Nhö vaäy cho ñeán baûy taàng. Neáu caû hai ñeàu
noùi xaây baûy taàng, thì neân giao cho ngöôøi coù khaû naêng
laøm thaønh. Neáu caû hai ñeàu coù khaû naêng laøm thaønh
thì neân giao cho ngöôøi coù quyeán thuoäc ñoâng hôn. Neáu
khoâng noùi nhöõng ñeàu caàn yeáu, tröôùc khi giao cho hoï
thì maéc toäi Vieät tyø-ni.
Phaùp (tö caùch) cuûa cöïu Tyø-kheo, khoâng ñöôïc töï
mình ôû phoøng toát, giöôøng, neäm, goái toát, coøn ñeå ñoà
xaáu, hö, nhô nhôùp ñaõi khaùch.
Boä Nam haûi kyù quy noùi:
Y phuïc cuûa Bí-soâ, phaàn nhieàu do thöôøng truï Taêng,
hoaëc laø do cuûa ruoäng vöôøn thöøa ra, hoaëc laø do hueâ lôïi
nôi caây traùi, haèng naêm duøng moät phaàn vaøo vieäc y
phuïc. Bôûi vì boån taâm cuûa thí chuû, khi daâng cuùng ñaát
ñai laø ñeå cung caáp teá ñoä cho chuùng Taêng, ñaâu phaûi chæ
duøng cho vieäc aåm thöïc, maø khoâng duøng vaøo vieäc y
phuïc hay sao? Ngoaøi vieäc aên uoáng, duøng vaøo y phuïc
coù gì toån haïi ñaâu?
Ñaây laø moät vaán ñeà maø chuùng Taêng beân Taây quoác
baøn luaän roäng raõi, soâi noåi. Hôn nöõa nôi ñaïo traøng
Thaàn Chaâu39
hoaëc coù choã vöøa cung caáp y phuïc, vöøa
39 Thaàn Chaâu 神州: Traâu Dieãn (鄒衍 – khoaûng 305-240 tröôùc
CN), tö töôûng gia thôøi Chieán Quoác ñeà xuaát thuyeát ‚Ñaïi cöûu
chaâu‛ (chín vuøng ñaát lôùn), cho raèng Trung Quoác chia ra 9
chaâu, 9 chaâu aáy hôïp laïi goïi laø ‚Xích Huyeän Thaàn Chaâu‛
(赤縣神州), ñaây laø caùch suy ñoaùn ñòa lyù theá giôùi luùc aáy. Nhaân
ñoù haäu theá goïi Trung Quoác laø Thaàn Chaâu.
TAÄP II – QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN 267 268 TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
nhaän ñöôïc vaät thöïc, keå caû keû ñaïo laãn tuïc, ñaây laø caên
cöù theo taâm phaùt nguyeän cuûa thí chuû. Giaû nhö, keå caû
vaán ñeà aên uoáng cho chuùng Taêng, thaät söï khoâng coù gì
laø ñieàu ñaùng lo ngaïi. Tröôøng hôïp ban ñaàu coù yù nghóa
voâ taän voâ chöôùng, thì tuy boá thí cho nhaø chuøa maø söï
thaät trong ñoù goàm taát caû. Chæ duøng vaøo vieäc aên chöù
khoâng duøng vaøo vieäc gì laø do thí chuû, ban ñaàu coù
phaân ñònh vaäy.
Nhaø chuøa laøm ruoäng, phaûi cuøng laøm ‚aên chia‛ vôùi
tònh nhôn. Taêng cung caáp traâu vaø ñaát, ngoaøi ra khoâng
bieát caùc vieäc khaùc. Neáu vì loøng tham, khoâng cuøng vôùi
cö só laøm, töï mình thueâ ngöôøi, coi ngoù vieäc caáy caøy thì
Bí-soâ hoä trì giôùi khoâng neân aên nuoát mieáng aên nhö
vaäy. Taêng töï laøm luïng, nuoâi thaân baèng taø maïng, sai
khieán ngöôøi laøm thueâ, noùng giaän laø ñieàu khoâng traùnh
khoûi. Phaù hoaïi hoät gioáng, caøy phaù ñaát ñai, toån haïi
truøng kieán. Moãi ngaøy aên khoâng quaù moät thaêng, ai laø
ngöôøi phaûi chòu traêm loãi. Keû só coù khí tieát phaûi traùnh
nhöõng phieàn phöùc nhö vaäy. Ngöôøi caàm tröôïng mang
baùt, xa traùnh ñöôøng ñôøi, rieâng ôû nôi röøng saâu vaéng
veû, soáng cuøng chim thuù höôu nai, caét ñöùt vaán ñeà oàn
aøo danh lôïi, tu tòch dieät Nieát-baøn. Neáu vì chuùng Taêng,
kinh doanh caàu lôïi, ñieàu ñoù thì luaät cho pheùp, coøn caøy
ñaát haïi maïng, giaùo moân ñaâu höùa khaû, toån haïi loaøi
truøng, thì trôû ngaïi ñaïo nghieäp, nhaän laáy ñieàu sai laàm
toäi loãi vaäy.
TRUØNG TRÒ TYØ-NI SÖÏ NGHÓA TAÄP YEÁU
HEÁT QUYEÅN THÖÙ MÖÔØI BOÁN