trong số này -...

Chịu trách nhiệm xuất bản

TS. Lê Minh ThôngGiám đốc Sở KH&CN Thanh Hóa

Ban biên tập

Tổng biên tậpTS. Nguyễn Ngọc Túy

Phó Giám đốc Sở KH&CN Thanh Hóa

Biên tập viênThS. Lê Xuân MinhKS. Nguyễn Văn HùngCN. Hoàng Quốc Khánh

Thư ký biên tậpCN. Lưu Thị Hoài

2. Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện để khoa học vàcông nghệ thực sự là khâu đột phá trong phát triển kinh tế -xã hội ở Thanh Hóa CN. Lê Giang Ky

5 Mô hình thành phố thông minh (Smart City) Thanh Hóathích ứng với cách mạng công nghiệp lần thứ tư 4.0

TS. Nguyễn Ngọc Túy

14 Tái cơ cấu nông nghiệp gắn liền với tích tụ ruộng đất TS. Mai Nhữ Thắng

20 Tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh về hợp tác xã ThS. Nguyễn Thị Lan Hương

23 Giải pháp thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin trongsản xuất nông nghiệp thông minh tại Thanh Hóa

TS. Nguyễn Thế Cường, KS. Trần Đức Nghĩa

27 Giải pháp thúc đẩy và nâng cao hiệu quả áp dụng các hệthống quản lý chất lượng tiên tiến trong các doanh nghiệpnhỏ và vừa tỉnh Thanh Hóa CN. Lê Công Chiến

33 Kết quả nuôi vỗ và sinh sản nhân tạo phi tiến vua(Sanguinolaria diphos, linnaeus, 1771) tại Thanh Hóa

ThS. Nguyễn Văn Hà, ThS. Nguyễn Thanh Dũng,

ThS. Phạm Trường Giang, TC. Hoàng Ngọc Tùng

35 Kết quả đề tài “Giải pháp phát huy giá trị văn hóa ứngxử của cư dân vùng biển Thanh Hóa đáp ứng yêu cầuphát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh quốc phòngbiển đảo” PGS.TS. Mai Thị Hảo Yến

38 Nghiên cứu ứng dụng phân hữu cơ sinh học 1-3-1-HC15trong canh tác cây mía trên đất dốc, bạc màu huyệnThạch Thành và Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa

TS. Trần Công Hạnh

44 Mô hình trồng dược liệu theo tiêu chuẩn GACP và sảnxuất một số loại thuốc đông dược tại Thanh Hóa

ThS. Lê Văn Ninh

47 Ứng dụng công nghệ Webgis xây dựng Atlas điện tử tàinguyên và môi trường Thanh Hóa ThS. Đào Ngọc Đức

51 Áp dụng công nghệ mới nuôi cấy vi sinh vật xử lý ô nhiễmnitơ trong nước thải bệnh viện ThS. Hoàng Quốc Cường

55 Công khai thông tin trong thực hiện nhiệm vụ khoa họcvà công nghệ cấp tỉnh sử dụng ngân sách nhà nước

CN. Lê Văn Tư

Trong số này

In 500 cuốn tại Công ty CP in báoThanh Hóa; Giấy phép xuất bảnsố: 112/GP-STTTT ngày 27/9/2017của Sở Thông tin và Truyền thôngThanh Hóa. In xong và nộp lưu chiểuQuý III năm 2017.

SỐ 03/2017 1

Ảnh bìa : Đồng chí Nguyễn Đức Quyền -Ủy viên BTV Tỉnh ủy, Phó Chủ tịchThường trực UBND tỉnh trao Bằng khencho các đơn vị, cá nhân đã có thành tíchtrong phong trào Giải thưởng chấtlượng quốc gia tại Hội nghị Tổng kếtGiải thưởng chất lượng quốc gia năm2016, phát động phong trào Giảithưởng chất lượng quốc gia năm 2017,trao Giấy chứng nhận doanh nghiệpKH&CN (tháng 5/2017).

Khoa hoïc vaø Coângngheä (KH&CN) coùvò trí, vai troø ñaëc

bieät quan troïng ñoái vôùiphaùt trieån kinh teá - xaõ hoäicuûa ñaát nöôùc. Ñoái vôùiThanh Hoùa, nhöõng naêmqua, trong ñieàu kieän coùnhieàu thôøi cô vaø thuaän lôïinhöng cuõng khoâng ít khoùkhaên ñoái vôùi vieäc phaùttrieån KH&CN, nhö: cô sôûvaät chaát, nguoàn voán phuïcvuï cho phaùt trieån KH&CN;ñoäi nguõ caùn boä KH&CNcoøn nhöõng baát caäp, chöacoù nhieàu chuyeân gia ñaàungaønh treân moät soá lónhvöïc quan troïng; laø tænh xa caùc trung taâmkhoa hoïc lôùn cuûa caû nöôùc... Song, vôùi söïquan taâm laõnh ñaïo, chæ ñaïo cuûa caùc caáp uûy,chính quyeàn vaø hoã trôï cuûa Trung öông; söïvaøo cuoäc tích cöïc cuûa ñoäi nguõ trí thöùc,KH&CN ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû nhaátñònh, ñoùng goùp quan troïng vaøo phaùt trieånkinh teá - xaõ hoäi cuûa tænh.

Hoaït ñoäng nghieân cöùu, öùng duïng KH&CNtreân ñòa baøn tænh giai ñoaïn 2011 - 2016 coùnhieàu chuyeån bieán tieán boä: treân lónh vöïc noâng

nghieäp, ñaõ coù 92 nhieäm vuï KH&CN vôùi toångsoá voán 184,6 tyû ñoàng ñöôïc trieån khai thöïchieän; goùp phaàn quan troïng chuyeån dòch côcaáu noâng nghieäp theo höôùng khai thaùc toáttieàm naêng, lôïi theá cuûa tænh, naâng cao hieäu quaûvaø gaén vôùi nhu caàu thò tröôøng. Treân lónh vöïccoâng nghieäp, ñaõ trieån khai 19 nhieäm vuïKH&CN (1 nhieäm vuï caáp nhaø nöôùc, 18 nhieämvuï caáp tænh), vôùi toång kinh phí 74,9 tyû ñoàng.Beân caïnh ñoù, caùc doanh nghieäp coøn chuû ñoängtöï nghieân cöùu, öùng duïng haøng traêm ñeà taøi, ñeàaùn KH&CN vôùi kinh phí khoaûng 270 tyû ñoàng;

TAÊNG CÖÔØNG LAÕNH ÑAÏO, CHÆ ÑAÏO THÖÏC HIEÄNÑEÅ KHOA HOÏC VAØ COÂNG NGHEÄ THÖÏC SÖÏ LAØ KHAÂU ÑOÄT PHAÙ

TRONG PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ - XAÕ HOÄI ÔÛ THANH HOÙA

CN. Leâ Giang Ky *

SỐ 03/20172

* Phoù Tröôûng ban Tuyeân giaùo Tænh uûy.

nghieân cöùu - trao ñoåi

ÖÙng duïng coâng ngheä cao trong saûn xuaát noâng nghieäp - troàng caøchua trong nhaø löôùi taïi Coâng ty CP Mía ñöôøng Lam Sôn.

ñaàu tö hôn 770 tyû ñoàng ñoåi môùi thieát bò coângngheä. Treân lónh vöïc coâng ngheä thoâng tin, ñaõtrieån khai 19 nhieäm vuï KH&CN caáp tænh, vôùitoång kinh phí thöïc hieän khoaûng 20,392 tyûñoàng. Trong lónh vöïc y döôïc, ñaõ trieån khai45 nhieäm vuï KH&CN, trong ñoù, coù 23/45 nhieämvuï veà chuyeån giao caùc coâng ngheä kyõ thuaättieán boä trong chaån ñoaùn vaø ñieàu trò beänh;11 nhieäm vuï KH&CN caáp tænh veà nghieân cöùuvaø phaùt trieån caùc loaïi caây döôïc lieäu vaø saûnxuaát thuoác töø caây döôïc lieäu, vôùi kinh phí hôn10 tyû ñoàng. Lónh vöïc baûo veä moâi tröôøng,trieån khai 10 nhieäm vuï KH&CN, vôùi kinh phíhôn 7 tyû ñoàng...

Tuy nhieân, hoaït ñoäng nghieân cöùu, öùngduïng KH&CN cuûa tænh ta vaãn coøn nhöõng toàntaïi haïn cheá, nhö: chöa thöïc söï goùp phaàn ñeåphaùt trieån noâng nghieäp beàn vöõng, chöa taïo rañöôïc saûn phaåm haøng hoùa lôùn, chaát löôïng, giaùtrò vaø khaû naêng caïnh tranh cao. Trình ñoä coângngheä cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn tænhphaàn lôùn ôû möùc trung bình trôû xuoáng; thòtröôøng CNTT ôû Thanh Hoùa ñaõ hình thaønhnhöng chöa phaùt trieån caû veà quy moâ laãn chieàusaâu; soá löôïng saûn phaåm phaàn meàm, noäi dungsoá phuïc vuï saûn xuaát noâng nghieäp, du lòch, yteá, thöông maïi ñieän töû coøn ít. Nhieàu coângngheä, kyõ thuaät cao ñaõ ñöôïc öùng duïng taïi caùcthaønh phoá lôùn trong caû nöôùc nhöng chöa ñöôïctrieån khai öùng duïng ôû Thanh Hoùa, ñaëc bieät laøcoâng ngheä, kyõ thuaät cao mang tính ñoät phaù...

Nghò quyeát Ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù XII ñaõkhaúng ñònh “Phaùt trieån maïnh meõ KH&CN,laøm cho KH&CN thöïc söï laø quoác saùch haøngñaàu, laø löïc löôïng quan troïng nhaát ñeå phaùttrieån löïc löôïng saûn xuaát hieän ñaïi, kinh teá trithöùc, naâng cao naêng suaát, chaát löôïng, hieäuquaû vaø söùc caïnh tranh cuûa neàn kinh teá; baûoveä moâi tröôøng, ñaûm baûo quoác phoøng, anninh”; Nghò quyeát Ñaïi hoäi Ñaûng boä tænh laànthöù XVIII, cuõng ñaõ xaùc ñònh moät trong 4 khaâuñoät phaù cuûa nhieäm kyø 2016 - 2020 laø “Naângcao naêng löïc nghieân cöùu, öùng duïng vaøchuyeån giao KHKT phuïc vuï phaùt trieån kinh teá -xaõ hoäi, naâng cao ñôøi soáng nhaân daân, goùpphaàn quan troïng thöïc hieän caùc muïc tieâu ñaïi

hoäi quyeát ñònh”. Ñaëc bieät, hieän nay theá giôùiñang trong cuoäc caùch maïng coâng nghieäp laànthöù tö (4.0) vôùi söï phaùt trieån maïnh meõ cuûaKH&CN vaø xu theá hoäi nhaäp toaøn caàu ñaõ vaøñang taùc ñoäng saâu saéc ñeán taát caû caùc quoácgia, caùc neàn kinh teá. Trong boái caûnh ñoù,chuùng ta phaûi thöïc söï coi troïng vaø coù chieánlöôïc phaùt trieån ñeå KH&CN thöïc söï trôû thaønhñoät phaù, laø ñoäng löïc goùp phaàn vaøo phaùt trieånkinh teá - xaõ hoäi cuûa tænh. Ñeå thöïc hieän ñöôïcñieàu ñoù, thôøi gian tôùi, chuùng ta caàn taäp trunglaõnh ñaïo, chæ ñaïo trieån khai toát moät soá nhieämvuï troïng taâm, ñoù laø:

- Treân cô sôû caùc chuû tröông, chính saùchcuûa Ñaûng, Nhaø nöôùc cuûa Trung öông vaø cuûatænh, caùc quy hoaïch, ñeà aùn ñaõ xaây döïng, caùccaáp uûy, chính quyeàn raø soaùt nhieäm vuï nghieâncöùu, öùng duïng KH&CN cuûa ñòa phöông, ñônvò ñeå coù chöông trình, keá hoaïch toång theå vöøamang tính chieán löôïc, vöøa coù tính caáp thieátgiaûi quyeát nhöõng yeâu caàu ñaët ra vôùi muïc tieâu:ñaåy maïnh nghieân cöùu, öùng duïng vaø chuyeångiao tieán boä KHKT, coâng ngheä, thu huùt caùcdöï aùn saûn xuaát kinh doanh saûn phaåm coù haømlöôïng KH&CN cao, taïo ñoät phaù veà öùng duïngKH&CN treân taát caû caùc lónh vöïc, naâng caonaêng löïc KH&CN treân ñòa baøn tænh.

- Trong laõnh ñaïo, chæ ñaïo hoaït ñoängKH&CN phaûi coi troïng vaø öu tieân taäp trungñaàu tö tröôùc moät böôùc hoaït ñoäng cuûa caùcngaønh, caùc caáp. Moãi ñòa phöông, ñôn vò,doanh nghieäp treân cô sôû chöùc naêng, nhieämvuï vaø yeâu caàu chính trò cuûa mình, xaây döïngchính saùch khuyeán khích phaùt trieån KH&CN,taïo ñieàu kieän moâi tröôøng thuaän lôïi ñeå KH&CNthöïc söï trôû thaønh ñoäng löïc quan troïng, khaâuñoät phaù trong phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi.

- Hoaït ñoäng KH&CN cuûa caùc ngaønh, caùctoå chöùc phaûi thöïc hieän toát nhieäm vuï cung caápcô sôû khoa hoïc cho vieäc xaây döïng vaø trieånkhai chuû tröông, ñöôøng loái cuûa Ñaûng, chínhsaùch phaùp luaät cuûa Nhaø nöôùc. Caùc chöôngtrình, döï aùn, keá hoaïch phaùt trieån kinh teá - xaõhoäi ñeàu phaûi xaây döïng treân nhöõng cô sôû khoahoïc vöõng chaéc.

SỐ 03/2017 3


4 SỐ 03/2017


- Tieáp tuïc ñoåi môùi maïnh meõ, ñoàng boä côcheá quaûn lyù, toå chöùc, hoaït ñoäng KH&CN,nhaát laø cô cheá quaûn lyù, phöông thöùc ñaàu tö vaøcô cheá taøi chính. Coù cô cheá thuùc ñaåy ñoåi môùicoâng ngheä theo höôùng öùng duïng coâng ngheämôùi, hieän ñaïi, coi troïng thu huùt coâng ngheächuyeån giao töø beân ngoaøi vaø chuyeån giao töøcaùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøiñang hoaït ñoäng treân ñòa baøn tænh; taêng cöôønghôïp taùc KH&CN giöõa caùc ñòa phöông trongtænh, vôùi caùc tænh vaø caùc trung taâm KH&CNcuûa caû nöôùc.

- Ñaåy maïnh xaõ hoäi hoùa hoaït ñoäng KH&CN,huy ñoäng caùc nguoàn löïc xaõ hoäi taïi choã vaønguoàn löïc beân ngoaøi ñaàu tö cho phaùt trieånKH&CN. Phaùt treån naâng cao naêng löïc cuûacaùc toå chöùc hoaït ñoäng KH&CN, phaùt trieån thòtröôøng KH&CN; khuyeán khích taïo ñieàu kieänñeå ngöôøi lao ñoäng, caùc doanh nghieäp, ñoäinguõ trí thöùc tham gia nghieân cöùu, chuyeångiao öùng duïng KHKT, ñoåi môùi coâng ngheä.

- Caùc caáp uûy, chính quyeàn phaûi thöïc söïquan taâm xaây döïng vaø thöïc hieän chính saùchñaøo taïo, boài döôõng, troïng duïng, ñaõi ngoä, toânvinh ñoäi nguõ caùn boä KH&CN, nhaát laø caùc

chuyeân gia gioûi, coù nhieàu ñoùng goùp. Taïo ñieàukieän, moâi tröôøng thuaän lôïi caû vaät chaát vaø tinhthaàn; thöïc haønh daân chuû, toân troïng vaø phaùthuy töï do tö töôûng trong hoaït ñoäng nghieâncöùu, saùng taïo, tö vaán, phaûn bieän cuûa caùc nhaøkhoa hoïc. Ñoàng thôøi phaûi quan taâm xaây döïng,cuûng coá, kieän toaøn vaø naâng cao chaát löôïnghoaït ñoäng cuûa boä maùy, ñoäi nguõ nhöõng ngöôøilaøm coâng taùc quaûn lyù KH&CN.

- Caùc ngaønh, caùc caáp phaûi xaùc ñònh ñaåymaïnh hoaït ñoäng nghieân cöùu, öùng duïngKH&CN laø nhieäm vuï quan troïng, thöôøngxuyeân, lieân tuïc; laø traùch nhieäm tröôùc heát cuûacaáp uûy, chính quyeàn vaø cuûa caû heä thoángchính trò; coi troïng coâng taùc toå chöùc, caùn boälaøm KH&CN; taêng cöôøng toång keát thöïc tieãn,nhaân roäng caùc moâ hình ñieån hình tieân tieántrong hoaït ñoäng KHC&CN; laáy hieäu quaû cuûahoaït ñoäng naøy laøm tieâu chí ñaùnh giaù xeáp loaïicaùn boä, toå chöùc. Ñoàng thôøi, coù chính saùch hoãtrôï, vinh danh kòp thôøi, xöùng ñaùng ñoái vôùi caùctoå chöùc, caù nhaân coù caùc coâng trình nghieâncöùu, öùng duïng KH&CN mang laïi hieäu quaûthieát thöïc ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäicuûa ñòa phöông, ñôn vò./.

Thaáp nhaát ôû loâ thí nghieäm soác ñoä maën keáthôïp vôùi doøng chaûy chæ ñaït 51,9%.

Keát quaû sinh saûn nhaân taïoKeát quaû 6 ñôït cho ñeû naêm 2016 cho

thaáy, tyû leä thuï tinh, tyû leä nôû vaø tyû leä soáng cuûaaáu truøng trung bình ñaït treân 50%. Rieâng tyûleä nôû chöa oån ñònh vaø coù söï cheânh leäch khaùlôùn qua caùc ñôït cho ñeû.

Tyû leä soáng con gioáng soáng ñaùy (giai ñoaïnspat) böôùc ñaàu ñaït trung bình ñaït 1,83%trong ñoù 2 ñôït aáu truøng xuoáng ñaùy hao huïthoaøn toaøn coù theå do söï taùc ñoäng töø yeáu toámoâi tröôøng nhö ñoä maën, pH vaø cheá ñoä chaêm

soùc chöa phuø hôïp. Caùc ñôït sau coù söï ñieàuchænh moät soá khaâu kyõ thuaät phuø hôïp ñaõnaâng cao ñöôïc tyû leä soáng giai ñoaïn xuoángñaùy laø 5,3%. Ñeå naâng cao tyû leä soáng trongsinh saûn nhaân taïo caàn tieáp tuïc nghieân cöùumoät soá yeáu toá kyõ thuaät nhaèm hoaøn thieän quytrình saûn xuaát gioáng nhaân taïo Phi, taïo racoâng ngheä saûn xuaát gioáng. Thôøi gian nuoâi töøkhi tröùng thuï tinh ñeán giai ñoaïn xuoáng soángñaùy laø 7 - 10 ngaøy.

AÁu truøng sau khi xuoáng soáng ñaùy lôùn raátnhanh. Keát quaû sau moät thaùng öông nuoâi ñaït kíchcôõ 2 - 3 mm, keát thuùc giai ñoaïn gioáng caáp 1./.

KEÁT QUAÛ NUOÂI VOÃ VAØ SINH SAÛN NHAÂN TAÏO...(Tiếp theo trang 34)

5SỐ 03/2017


I. BOÁI CAÛNH, ÑAËC ÑIEÅM VAØ TAÙC ÑOÄNGCUÛA CMCN 4.0

1. Boái caûnh:Ngaøy 20/01/2016, Dieãn ñaøn Kinh teá Theá

giôùi (WEF) laàn thöù 46 khai maïc taïi thaønh phoáDavos-Klosters cuûa Thuïy Só, vôùi chuû ñeà“Cuoäc caùch maïng coâng nghieäp laàn thöù 4”,thu huùt söï tham döï cuûa 40 nguyeân thuû quoácgia vaø hôn 2.500 quan khaùch töø hôn 100 quoácgia, trong ñoù coù Phoù Toång thoáng Myõ Joe Biden,Thuû töôùng Anh David Cameron, Bill Gates,CEO cuûa Microsoft Satya Nadella, Chuû tòchcuûa Alibaba Jack Ma,... Khaùi nieäm Cuoäccaùch maïng coâng nghieäp (CMCN) laàn thöù 4hay Coâng nghieäp 4.0 ñaõ ñöôïc laøm roõ taïi dieãnñaøn naøy.

Theo GS. Klaus Schwab, Chuû tòch Dieãnñaøn Kinh teá Theá giôùi, Industry 4.0 (tieáng Ñöùclaø Industrie 4.0) hay Cuoäc CMCN laàn thöù 4,laø moät thuaät ngöõ bao goàm moät loaït caùc coângngheä töï ñoäng hoùa hieän ñaïi, trao ñoåi döõ lieäu vaøcheá taïo. Cuoäc CMCN laàn thöù 4 ñöôïc ñònhnghóa laø “moät cuïm thuaät ngöõ cho caùc coângngheä vaø khaùi nieäm cuûa toå chöùc trong chuoãi giaùtrò” ñi cuøng vôùi caùc heä thoáng vaät lyù trong khoânggian aûo, Internet keát noái vaïn vaät (IoT) vaøInternet cuûa caùc dòch vuï (IoS). Baûn chaát cuûaCMCN laàn thöù 4 laø döïa treân neàn taûng coângngheä soá vaø tích hôïp taát caû caùc coâng ngheäthoâng minh ñeå toái öu hoùa quy trình, phöôngthöùc saûn xuaát; nhaán maïnh nhöõng coâng ngheäñang vaø seõ coù taùc ñoäng lôùn nhaát laø coâng

ngheä in 3D, coâng ngheä sinh hoïc, coâng ngheä vaätlieäu môùi, coâng ngheä töï ñoäng hoùa, ngöôøi maùy,...

Cuoäc CMCN laàn thöù Nhaát söû duïng naênglöôïng nöôùc vaø hôi nöôùc ñeå cô giôùi hoùa saûnxuaát. Cuoäc CMCN laàn thöù 2 söû duïng ñieännaêng ñeå taïo ra saûn xuaát ñaïi traø. Cuoäc CMCNlaàn thöù 3 söû duïng caùc thieát bò ñieän töû vaø coângngheä thoâng tin ñeå töï ñoäng hoùa saûn xuaát. Giôøñaây, nhaân loaïi ñang böôùc vaøo cuoäc CMCNlaàn thöù 4, ñöôïc xaây döïng treân cuoäc CMCNthöù 3, ñoù laø cuoäc caùch maïng kyõ thuaät soá ñaõñöôïc xuaát hieän töø giöõa theá kyû tröôùc, laø söïhôïp nhaát caùc coâng ngheä laøm môø ñi ranh giôùigiöõa caùc lónh vöïc vaät lyù, kyõ thuaät soá vaø sinhhoïc. Vieäc öùng bieán vôùi cuoâc caùch maïng naøyñoøi hoûi phaûi coù söï phoái hôïp toaøn dieän vaøñoàng boä lieân quan ñeán taát caû caùc toå chöùc, caùnhaân, chính theå treân theá giôùi, töø khu vöïccoâng vaø tö tôùi giôùi khoa hoïc vaø toaøn xaõ hoäi.Maëc duø chaáp nhaän quan ñieåm cuûa moät soángöôøi coi cuoäc CMCN 4.0 chæ laø cuoäc caùchmaïng laàn thöù 3 môû roäng, GS. Klaus Schwabcho raèng nhöõng thay ñoåi veà toác ñoä, phaïm vivaø aûnh höôûng cuûa nhöõng coâng ngheä môùinhaát xöùng ñaùng ñöôïc coi laø moät cuoäc caùchmaïng coâng nghieäp môùi.

2. Tính chaát CMCN 4.0:Hieän nay, caùc coâng ngheä soá hoùa vaø keát noái

khoâng chæ döøng laïi ôû vieäc keát noái noäi dungthoâng qua caùc trang web, heä thoáng email(Internet of content) maø ñaõ tieáp tuïc phaùt trieånñeå keát noái caùc dòch vuï (Internet of service) vôùi

MOÂ HÌNH THAØNH PHOÁ THOÂNG MINH (SMART CITY) THANH HOÙA THÍCH ÖÙNG VÔÙI CAÙCH MAÏNG COÂNG NGHIEÄP LAÀN THÖÙ TÖ 4.0

TS. Nguyeãn Ngoïc Tuùy *

* Phoù Giaùm ñoác Sôû Khoa hoïc vaø Coâng ngheä Thanh Hoùa.

6 SỐ 03/2017


söï ra ñôøi cuûa “Web 2.0” laø caùc neàn taûng vaødòch vuï coâng ngheä thoâng tin (CNTT) thoângminh; ñeå keát noái moïi ngöôøi (Internet ofpeople) vôùi söï ra ñôøi cuûa caùc maïng truyeànthoâng xaõ hoäi (Social Media) vaø caùc ñieänthoaïi, öùng duïng thoâng minh; vaø môùi nhaát laøñeå keát noái moïi vaät (Internet of things - IoT)cuøng vôùi caùc khaùi nieäm thieát bò, döõ lieäu, ñoáitöôïng thoâng minh. Söï hoäi tuï cuûa nhöõng phaùttrieån ñoät phaù veà coâng ngheä soá hoùa vaø keát noáicuøng vôùi vôùi caùc thaønh töïu khoa hoïc, coângngheä trong vaät lyù, sinh hoïc vaø naêng löôïngnhö In 3D, Coâng ngheä gen theá heä môùi, Coângngheä vaät lieäu môùi, Coâng ngheä nano, Coângngheä naêng löôïng taùi taïo,… ñang laøm thay ñoåiboä maët cuûa saûn xuaát vaø kinh doanh theonhöõng caùch khoù coù theå hình dung ñöôïc. Xutheá öùng duïng caùc coâng ngheä môùi naøy trongsaûn xuaát ñöôïc goïi laø Saûn xuaát Tieân tieán(Advanced Manufacturing), taïo ra nhöõng khaûnaêng hoaøn toaøn môùi trong saûn xuaát vaø kinhdoanh, coù taùc ñoäng saâu saéc tôùi caùc heä thoángchính trò, xaõ hoäi, kinh teá cuûa theá giôùi. Caùc heäthoáng saûn xuaát toaøn caàu seõ ñöôïc keát noái vôùinhau, keát noái vôùi söùc maïnh cuûa nhöõng coângngheä tính toaùn, phaân tích tieân tieán, keát noái vôùiheä thoáng caûm bieán giaù reû thoâng qua caùcphöông thöùc keát noái môùi döïa treân Internet.Ñieàu naøy, ngoaøi vieäc giuùp caét giaûm chi phí,coøn taïo ra toác ñoä, ñoä chính xaùc, söï hieäu quaûvaø linh hoaït cho caùc coâng ty saûn xuaát. Söïphaùt trieån buøng phaùt cuûa caùc heä thoáng saûnxuaát tieân tieán döïa treân soá hoùa vaø keát noái, haycoøn ñöôïc goïi laø caùc “Heä thoáng tích hôïp soá -vaät lyù”, seõ mang laïi nhöõng saûn phaåm vaø dòchvuï ñuû toát, reû, soá löôïng nhieàu, phong phuùphuïc vuï nhu caàu caù nhaân hoùa töùc thôøi vaø tieátkieäm naêng löôïng, phuø hôïp moâi tröôøng.

Ñaây ñöôïc cho laø nhöõng bieåu hieän cuûacuoäc CMCN laàn thöù Tö ñöôïc xaây döïng döïatreân cuoäc Caùch maïng Soá hoùa - ñöôïc coi laøcuoäc CMCN laàn thöù Ba. Moät soá hoïc giaûkhaùc cho raèng ñaây vaãn laø nhöõng bieåu hieäntieáp dieãn cuûa cuoäc CMCN laàn thöù Ba ñang

xaûy ra. Thaäm chí moät soá khaùc coøn cho raèngñaây môùi chæ laø nhöõng bieåu hieän ban ñaàu cuûacuoäc CMCN laàn thöù Ba ñang saép dieãn ra(cuoäc caùch maïng Soá hoùa chöa ñöôïc coi laøCMCN). Tuy nhieân, duø döôùi caùi teân naøo, thìxu theá naøy ñang dieãn ra vôùi toác ñoä khaùc nhautaïi caùc quoác gia treân theá giôùi, daãn ñeán söïbieán ñoåi boái caûnh toaøn caàu vaø coù taùc ñoängngaøy moät gia taêng ñeán Vieät Nam, xeùt caû veàmaët tích cöïc cuõng nhö tieâu cöïc. Xu theá naøytaïm ñöôïc goïi laø Coâng nghieäp 4.0 nhö ñangphoå bieán hieän nay.

3. Taùc ñoäng cuûa CMCN 4.0:ÖÙng duïng nhöõng coâng ngheä môùi nhaát

Cuoäc CMCN trong lòch söû: (1) Cô giôùi hoùa, naênglöôïng nöôùc, naêng löôïng hôi nöôùc. (2) Ñoäng cô ñieänvaø daây chuyeàn saûn xuaát haøng loaït. (3) Maùy tính vaøtöï ñoäng hoùa. (4) Caùc heä thoáng lieân keát thöïc - aûo.

Phaïm vi taùc ñoäng cuûa CMCN 4.0.

7SỐ 03/2017


cho CMCN 4.0 taïo ra tieàm naêng naâng cao möùc thu nhaäp toaøn caàu vaø caûi thieän chaátlöôïng cuoäc soáng cho ngöôøi daân. Cho ñeán nay, nhöõng ngöôøi ñöôïc höôûng lôïi nhieàu nhaátlaø ngöôøi tieâu duøng coù ñuû khaû naêng söû duïng vaø truy caäp vaøo theá giôùi kyõ thuaät soá. Coângngheä ñaõ giuùp taïo caùc saûn phaåm vaø dòch vuï môùi coù theå gia taêng hieäu quaû vaø thoûa maõncuoäc soáng caù nhaân cuûa chuùng ta. Taát caû vieäc nhö goïi taxi, ñaët veù maùy bay, mua saûnphaåm, thanh toaùn, nghe nhaïc, xem phim, troø chôi,... ñeàu coù theå thöïc hieän töø xa thoângqua maïng Internet.

Trong töông lai, saùng taïo coâng ngheä cuõng seõ daãn ñeán söï thay ñoåi lôùn töø phía nguoàn cung,vôùi nhöõng lôïi ích laâu daøi veà hieäu quaû vaø naêng suaát. Chi phí giao thoâng vaän taûi vaø thoâng tin lieânlaïc seõ giaûm xuoáng, haäu caàn vaø caùc chuoãi cung öùng toaøn caàu seõ trôû neân hieäu quaû hôn, vaø caùcchi phí thöông maïi seõ giaûm, taát caû nhöõng ñieàu ñoù seõ giuùp môû roäng thò tröôøng vaø thuùc ñaåy taêngtröôûng kinh teá.

3.1. Taùc ñoäng ôû phaïm vi saûn xuaát, kinh doanh:a. Taïo ra caùc saûn phaåm ñaàu ra ñöôïc tuyø bieán caù nhaân vaø saûn xuaát taïi choã CMCN 4.0 cho pheùp möùc ñoä töï do vaø linh hoaït cao hôn trong quaù trình saûn xuaát. Noù cho

pheùp taïo ra caùc saûn phaåm ñöôïc “may ño” theo yeâu caàu cuûa ngöôøi duøng vôùi giaù caû thaáp. Ngoaøira, quaù trình phaân phoái phuï tuøng thay theá hoaëc nhöõng haøng hoùa khoâng quaù phöùc taïp seõ trôûneân deã daøng hôn khi chæ coù döõ lieäu (caùc yeâu caàu vaø thoâng soá kyõ thuaät) caàn phaûi chuyeån chocaùc toå chöùc meï coøn phaàn saûn xuaát seõ ñöôïc thöïc hieän taïi choã. Ñieàu naøy ñang trôû thaønh hieänthöïc vôùi söï öùng duïng roäng raõi cuûa caùc maùy in 3D, cho pheùp taïo ra caùc saûn phaåm cho töøng caùnhaân. Caùc nhaø maùy söû duïng maùy in 3D seõ kinh teá hôn vaø caïnh tranh hôn do khoâng phuï thuoäcvaøo nhaân coâng. Vieäc keát noái vôùi theá giôùi sinh hoïc cuõng giuùp caùc saûn phaåm, dòch vuï coù khaûnaêng thoâng minh vaø caù nhaân hoùa cao hôn.

Taùc ñoäng tröïc tieáp cuûa CMCN 4.0 ñeán saûn xuaát, kinh doanh(nguoàn: Roland Berger).

8 SỐ 03/2017


b. Taïo ra nhöõng maët traän caïnh tranh môùiNhöõng maët traän caïnh tranh môùi seõ ñöôïc

taïo ra, heä quaû töø vieäc ranh giôùi giöõa caùcngaønh coâng nghieäp truyeàn thoáng, ranh giôùigiöõa caùc öùng duïng coâng nghieäp vaø phi coângnghieäp seõ bò xoùa nhoøa. Khoâng chæ caùc saûnphaåm maø caùc dòch vuï cuõng seõ ñöôïc taïo rahaøng loaït baèng phöông phaùp coâng nghieäp.Chính vì vaäy, caùc dòch vuï soá chaát löôïng caovaø moät cô sôû haï taàng soá an toaøn, toaøn dieän laøñieàu kieän tieân quyeát cho söï thaønh coâng cuûaCMCN 4.0. Caùc coâng ty CNTT-TT seõ khôùpnoái chaët cheõ hôn vôùi caùc coâng ty saûn xuaáttruyeàn thoáng.

c. Taùi ñònh nghóa chuoãi giaù trò trong caùc moâhình kinh doanh

Trong moät maïng löôùi saûn xuaát phöùc hôïpvaø keát laïi vôùi nhau, vai troø cuûa caùc nhaø thieátkeá, caùc nhaø cung caáp saûn phaåm vaät lyù vaø caùcgiao dieän vôùi khaùch haøng seõ thay ñoåi. Caùccoâng ty ñöôïc xaây döïng döïa treân caùc phöôngtieän môùi seõ coù ñöôïc nguoàn taøi chính doài daøo(ví duï nhö Whatsapp ñöôïc mua vôùi giaù 19 tyûUSD). Caùc coâng ty seõ phaûi taäp trung vaøo vieäctieáp caän gaàn hôn tôùi ngöôøi tieâu duøng. TrongCMCN 4.0, heä thoáng phaân caáp nhaø phaân phoáicuõng seõ thay ñoåi.

d. Yeâu caàu nhaân löïc coù tö duy ña ngaønhNhöõng coâng ngheä chieám öu theá trong

CMCN 4.0 seõ laø CNTT-TT, ñieän töû vaø robot.CMCN 4.0 cuõng seõ thuùc ñaåy caùc lónh vöïckhaùc nhö coâng ngheä sinh hoïc vaø coâng ngheänano. Nhaân löïc trong CMCN 4.0 seõ caàn coùnhöõng kieán thöùc, kyõ naêng ña ngaønh, cuõngnhö seõ caàn coù caû caùc kyõ naêng xaõ hoäi vaø caùckyõ naêng kyõ thuaät.

3.2. Taùc ñoäng ôû phaïm vi quoác gia:a. Taùc ñoäng ñoái vôùi chính phuûCoâng ngheä vaø thieát bò seõ ngaøy caøng cho

pheùp ngöôøi daân tieáp caän gaàn hôn tôùi chínhphuû ñeå neâu yù kieán, ñeå cuøng phoái hôïp hoaïtñoäng. Ñoàng thôøi, caùc chính phuû cuõng sôû höõusöùc maïnh veà coâng ngheä ñeå taêng cöôøng söïlaõnh ñaïo cuûa mình ñoái vôùi ngöôøi daân döïa treânnhöõng heä thoáng giaùm saùt roäng raõi vaø khaû

naêng ñieàu khieån haï taàng soá. Tuy nhieân, xeùtveà toång theå, caùc chính phuû seõ ngaøy caøng phaûiñoái maët vôùi aùp löïc phaûi thay ñoåi caùch thöùc tieápcaän hieän nay cuûa hoï ñoái vôùi söï tham gia cuûacoâng chuùng vaø quy trình ñöa ra quyeát ñònhkhi vai troø trung taâm cuûa hoï trong vieäc thöïc thichính saùch bò suy giaûm tröôùc söï xuaát hieäncuûa caùc nguoàn caïnh tranh môùi, söï phaân phoáilaïi vaø phaân boå quyeàn löïc döôùi söï hoã trôï ñaéclöïc cuûa coâng ngheä.

b. Taùc ñoäng ñoái vôùi kinh doanh/doanh nghieäpCMCN 4.0 coù 4 taùc ñoäng chính ñoái vôùi

doanh nghieäp, bao goàm: (1) veà kyø voïng cuûakhaùch haøng; (2) veà naâng cao chaát löôïng saûnphaåm; (3) veà ñoåi môùi hôïp taùc; vaø (4) veà caùchình thöùc toå chöùc.

Toác ñoä cuûa caùc ñoåi môùi vaø caùc ñoå vôõ keùotheo ñaõ lieân tuïc gaây baát ngôø ngay caû ñoái vôùicaùc doanh nghieäp coù lieân keát toát nhaát vaø coùñöôïc thoâng tin toát nhaát. Veà phía cung, trongnhieàu ngaønh coâng nghieäp, ñang xuaát hieäncaùc coâng ngheä taïo ra nhöõng phöông thöùchoaøn toaøn môùi ñaùp öùng caùc nhu caàu hieän taïivaø phaù vôõ ñaùng keå caùc chuoãi giaù trò coângnghieäp hieän coù. Nhöõng thay ñoåi lôùn veà phíacaàu cuõng ñang xaûy ra, nhö söï minh baïchngaøy caøng taêng, söï tham gia cuûa ngöôøi tieâuduøng, vaø caùc hình maãu môùi veà haønh vi cuûangöôøi tieâu duøng (ngaøy caøng ñöôïc xaây döïngdöïa treân söï truy caäp vaøo caùc maïng di ñoängvaø döõ lieäu) buoäc caùc coâng ty thích nghi vôùicaùch hoï thieát keá, tieáp thò vaø cung caáp caùc saûnphaåm vaø dòch vuï. Töø ñoù taïo ra söï phaùt trieåncuûa caùc neàn taûng coâng ngheä môùi, cho pheùpkeát hôïp caû cung vaø caàu ñeå phaù vôõ caáu truùcngaønh coâng nghieäp hieän coù, chaúng haïn nhönhöõng neàn taûng maø chuùng ta thaáy trong neànkinh teá “chia seû” hoaëc “theo yeâu caàu”.

Vôùi CMCN 4.0, caùc coâng ty saûn xuaáttoaøn caàu coù cô hoäi ñöa saûn xuaát veà laïi nöôùcmình, giaønh laïi coâng vieäc töø caùc nöôùc coù giaùnhaân coâng thaáp, nhö Trung Quoác (voán ñöôïcmeänh danh laø “coâng xöôûng cuûa theá giôùi”).Moät ñaëc ñieåm khaùc cuûa CMCN 4.0 laø soá voán

9SỐ 03/2017


ñaàu tö ban ñaàu coù theå khoâng lôùn, nhöng lôïinhuaän thu veà cao, taïo ñieàu kieän thuaän lôïicho caùc doanh nghieäp khôûi nghieäp saùng taïohình thaønh.

c. Taùc ñoäng ñoái vôùi ngöôøi daânCMCN 4.0 seõ laøm thay ñoåi baûn saéc cuûa

con ngöôøi vaø taát caû nhöõng vaán ñeà lieân quantôùi baûn saéc ñoù, bao goàm: söï rieâng tö, yù thöùcveà söï sôû höõu, phöông thöùc tieâu duøng, thôøigian daønh cho coâng vieäc, giaûi trí vaø caùch thöùcphaùt trieån söï nghieäp, trau doài kyõ naêng, gaëp gôõmoïi ngöôøi vaø cuûng coá caùc moái quan heä.

d. Taùc ñoäng ñoái vôùi thò tröôøng lao ñoängCMCN 4.0 coù theå mang laïi söï baát bình

ñaúng lôùn hôn, ñaëc bieät laø ôû khaû naêng phaù vôõthò tröôøng lao ñoäng. Khi töï ñoäng hoùa thay theácho ngöôøi lao ñoäng trong toaøn boä neàn kinh teácoù theå laøm traàm troïng theâm söï cheânh leächgiöõa lôïi nhuaän so vôùi voán ñaàu tö vaø lôïi nhuaänso vôùi söùc lao ñoäng. Maët khaùc, quaù trình conngöôøi ñöôïc thay theá baèng coâng ngheä naøycuõng coù theå seõ daãn ñeán söï gia taêng caùc vieäclaøm ñöôïc ñaûm baûo vaø coù thu nhaäp cao hôn.

ÔÛ moät khía caïnh khaùc, duø caùc cuoäc caùchmaïng coâng ngheä thöôøng thoåi buøng nhöõng longaïi veà thaát nghieäp khi maùy moùc laøm taát caûmoïi vieäc, nhöng caùc nhaø nghieân cöùu tin raèngtoång soá vieäc laøm seõ khoâng giaûm. Lyù do vì töïñoäng hoùa coù theå thay theá con ngöôøi, naângcao naêng suaát ñoái vôùi nhöõng coâng vieäc hieäntaïi ñoàng thôøi taïo ra nhu caàu veà nhöõng coângvieäc hoaøn toaøn môùi.

ñ. Taùc ñoäng ñoái vôùi giaùo duïcCMCN 4.0 ñaët ra nhöõng yeâu caàu môùi veà kyõ

naêng cuûa ngöôøi lao ñoäng. Nhöõng kyõ naêng cuûangöôøi lao ñoäng coù theå ñöôïc phaân thaønh 3 nhoùm:(1) Caùc kyõ naêng lieân quan ñeán nhaän thöùc;(2) Caùc kyõ naêng veà theå chaát; vaø (3) Caùc kyõnaêng veà xaõ hoäi. Caùc kyõ naêng lieân quan ñeánnhaän thöùc bao goàm: tö duy phaûn bieän, kyõnaêng giao tieáp, kyõ naêng giaûi quyeát vaán ñeà, kyõnaêng töï pheâ bình; khaû naêng saùng taïo tri thöùc,hay chieán löôïc hoïc taäp. Caùc kyõ naêng veà theåchaát bao goàm: kyõ naêng ngoân ngöõ, kyõ naêng veàcuoäc soáng, kyõ naêng soá. Caùc kyõ naêng veà xaõ

hoäi bao goàm: kyõ naêng giao tieáp öùng xöû vaø taïolaäp quan heä, öùng xöû.

e. Taùc ñoäng ñoái vôùi an ninh, quoác phoøngNhöõng coâng ngheä saûn xuaát môùi cuõng seõ

aûnh höôûng saâu saéc tôùi vaán ñeà an ninh quoácgia vaø quoác teá, taùc ñoäng tôùi caû baûn chaát vaøkhaû naêng xaûy ra xung ñoät. Lòch söû chieántranh vaø an ninh quoác teá laø lòch söû cuûa söïsaùng taïo veà coâng ngheä, vaø ngaøy nay cuõngkhoâng phaûi ngoaïi leä. Caùc cuoäc xung ñoät hieännay giöõa caùc quoác gia ñang ngaøy caøng “laitaïp” veà baûn chaát, keát hôïp caùc kyõ naêng chieánñaáu truyeàn thoáng vôùi caùc yeáu toá coù lieân quantröôùc ñoù, caùc ñoái töôïng phi Nhaø nöôùc. Ranhgiôùi giöõa chieán tranh vaø hoøa bình, giöõa chieánbinh vaø daân thöôøng, thaäm chí laø giöõa baïo löïcvaø phi baïo löïc (chaúng haïn nhö chieán tranhmaïng) ñang trôû neân ngaøy caøng mong manh.Böùc xuùc xaõ hoäi cuõng coù theå gia taêng bôûi söïthaâm nhaäp cuûa caùc coâng ngheä kyõ thuaät soá vaøcaùc ñoäng löïc cuûa vieäc chia seû thoâng tin tieâubieåu cuûa truyeàn thoâng xaõ hoäi.

3.3. Caùc taùc ñoäng ôû phaïm vi toaøn caàu:a. Taùc ñoäng ñeán töông quan söùc maïnh

toaøn caàuNhieàu toå chöùc quoác teá nhaän ñònh döôùi taùc

ñoäng cuûa caùc coâng ngheä saûn xuaát môùi, quaùtrình chuyeån dòch töông quan söùc maïnh kinhteá giöõa caùc quoác gia trong nhöõng naêm tôùi seõgaäp gheành vaø phöùc taïp hôn thôøi gian qua.Cuï theå:

- Moät soá nöôùc phaùt trieån (nhö Myõ, Ñöùc…)ñang coù vò theá thuaän lôïi ñeå daãn daét xu theáCMCN 4.0. Neáu vieäc trieån khai dieãn ra thaønhcoâng nhö caùc döï baùo hieän nay, thì töø khoaûnggiöõa thaäp nieân 2020 caùc nöôùc phaùt trieån seõcoù ñoäng löïc lôùn thuùc ñaåy taêng tröôûng vaø caûithieän söùc caïnh tranh. Söùc maïnh chính trò -kinh teá seõ thuoäc veà nhöõng nöôùc saùng taïo vaølaøm chuû caùc coâng ngheä saûn xuaát loõi, chöùkhoâng phaûi caùc nöôùc sôû höõu nhieàu taøi nguyeânvaø lao ñoäng. Vì vaäy, neáu caùc nöôùc ñang phaùttrieån khoâng tranh thuû ñöôïc caùc coâng ngheänaøy, thì khoaûng caùch vôùi caùc nöôùc phaùt trieånseõ bò nôùi roäng hôn.

10 SỐ 03/2017


- Thôøi gian qua, caùc neàn kinh teá ñang noåiñaõ thu heïp ñaùng keå khoaûng caùch vôùi caùcnöôùc phaùt trieån veà quy moâ kinh teá (veà löôïng),nhöng khoaûng caùch veà khoa hoïc - coâng ngheävaø chaát löôïng theå cheá (veà chaát) vaãn coøn lôùn.Neáu caùc neàn kinh teá ñang noåi khoâng caûi caùchsaâu roäng veà theå cheá kinh teá, xaõ hoäi ñeå taïodöïng neàn kinh teá coù hieäu quaû, khuyeán khíchñoåi môùi vaø saùng taïo, thì khoù coù theå ñuoåi kòpcaùc nöôùc phaùt trieån.

b. Ñaåy nhanh hôn tieán trình chuyeån sangkinh teá tri thöùc - thoâng minh

Caùc thaønh töïu môùi cuûa khoa hoïc - coângngheä ñeàu ñöôïc öùng duïng hoäi tuï ñeå toái öu hoùaquy trình saûn xuaát, quaûn lyù, tieâu duøng nhö haïtaàng thoâng minh, xaây döïng thoâng minh, daâychuyeàn thoâng minh, saûn phaåm thoâng minh,quaûn trò thoâng minh... Trong neàn kinh teá trithöùc - thoâng minh, nguoàn löïc phaùt trieån quantroïng nhaát laø tri thöùc, nhaân löïc coù naêng löïcthích öùng vaø saùng taïo coâng ngheä. Neàn kinh teánaøo sôû höõu nhieàu tri thöùc, nhaân löïc chaátlöôïng cao seõ giaønh öu theá lôùn trong caïnhtranh toaøn caàu.

c. Laøm thay ñoåi tö duy vaø toå chöùc laïi caùcchuoãi saûn xuaát - giaù trò

Vôùi tính tích hôïp vaø linh hoaït cao, CMCN4.0 xoùa môø daàn ranh giôùi giöõa caùc khaâu/coângñoaïn vaø quy trình saûn xuaát, ñaëc bieät laø caùckhaâu thieát keá, gia coâng, laép raùp saûn phaåmcheá taïo, laøm thay ñoåi caên baûn caùch thöùc conngöôøi taïo ra saûn phaåm, töø ñoù taïo neân "caùchmaïng" veà toå chöùc caùc chuoãi saûn xuaát - giaù trò.

d. Thuùc ñaåy chuyeån dòch cô caáu lao ñoäng -xaõ hoäi

CMCN 4.0 ñang thuùc ñaåy maïnh chuyeåndòch cô caáu lao ñoäng ôû nhieàu nöôùc. Ñangxuaát hieän ngaøy caøng ñoâng ñaûo taàng lôùp/giaicaáp saùng taïo trong lónh vöïc khoa hoïc, coângngheä, thieát keá, ngheä thuaät, vaên hoùa, giaûi trí,truyeàn thoâng, giaùo duïc - ñaøo taïo, y teá, phaùpluaät. Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa CMCN 4.0 vaøkinh teá saùng taïo, lao ñoäng saùng taïo ngaøycaøng chieám vò trí chuû ñaïo trong löïc löôïng laoñoäng xaõ hoäi, ñaët ra vaán ñeà nhìn nhaän laïi vai

troø cuûa caùc giai caáp, taàng lôùp trong xaõ hoäihieän ñaïi, ñaëc bieät laø giai caáp coâng nhaân vaøtaàng lôùp trí thöùc.

3.4. Taùc ñoäng ñeán Vieät Nam:Vieät Nam khoâng naèm ngoaøi nhöõng taùc

ñoäng cuûa vieäc öùng duïng caùc coâng ngheä soáhoùa vaø keát noái vaøo saûn xuaát vaø kinh doanhnhö ñaõ neâu ôû treân. Cuï theå hôn, nhöõng ñoätphaù veà coâng ngheä, ñaëc bieät laø nhöõng tieán boävöôït baäc trong töï ñoäng hoùa vaø coâng ngheä in3D ñang laøm ñaûo ngöôïc doøng thöông maïitheo höôùng baát lôïi cho caùc nöôùc nhö VieätNam do laøm giaûm maïnh lôïi theá lao ñoäng giaùreû. Ngaønh deät may Vieät Nam, vôùi 27 tyû USDkim ngaïch xuaát khaåu naêm 2015, ñang ñöùngtröôùc nhieàu khoù khaên thaùch thöùc vôùi ñônhaøng xuaát khaåu cuûa caùc doanh nghieäp deätmay Vieät Nam giaûm maïnh, vaø khaùch haøngyeâu caàu giaûm giaù ñaùng keå. Coâng nhaân trongcaùc doanh nghieäp deät may cuûa Vieät Namñang bò keït ôû giöõa trong cuoäc caïnh tranhkhoác lieät treân toaøn caàu, vôùi moät beân laø nhaâncoâng reû hôn töø caùc nöôùc Campuchia,Bangladesh, Myanmar v.v…, vaø beân kia laøcaùc robot ñang ñöôïc öùng duïng ngaøy moätroäng raõi ôû caùc nöôùc phaùt trieån vaø caû ôû TrungQuoác. Ñieàu naøy daãn ñeán söï chuyeån dòch cuûasaûn xuaát trong phaân khuùc coù giaù trò cao hôntrôû laïi caùc nöôùc phaùt trieån vaø trôû laïi TrungQuoác ñeå gaàn hôn vôùi thò tröôøng tieâu thuï lôùn,caùc trung taâm nghieân cöùu - phaùt trieån vaø caùctrung taâm cung caáp nguyeân vaät lieäu, phuïkieän. Trieån voïng cuûa ngaønh deät may hieän nayheát söùc baáp beânh, daãn ñeán vieäc caùc doanhnghieäp hieän ñang hoaït ñoäng keâu goïi khoângñaàu tö theâm vaøo ngaønh naøy nöõa. Trongngaønh ñieän töû, khaû naêng thay theá coâng nhaânbaèng robot taïi caùc taäp ñoaøn ña quoác gia seõdaãn tôùi vieäc laøm cuûa haøng traêm nghìn laoñoäng bò aûnh höôûng. Caùc hoaït ñoäng kinhdoanh coù lieân quan nhö cung caáp suaát aên haychoã ôû, vaän chuyeån coâng nhaân ñi laøm maø caùcdoanh nghieäp Vieät Nam ñang cung caáp chocaùc taäp ñoaøn naøy cuõng bò aûnh höôûng theo.

Trong lónh vöïc Taøi chính ngaân haøng, Ngaânhaøng Trung öông seõ gaëp khoù khaên trong vieäc

11SỐ 03/2017


kieåm soaùt heä thoáng tieàn teä quoác gia neáu moätheä thoáng tieàn teä toaøn caàu vôùi nhöõng giao dòchñieän töû dieãn ra theo thôøi gian thöïc ñöôïc hìnhthaønh; gaëp khoù khaên trong vieäc quaûn lyù caáppheùp, giaùm saùt hoaït ñoäng cuõng nhö kieåmsoaùt doøng tieàn thanh toaùn töø caùc coâng tycoâng ngheä taøi chính (Fintech). Caùc toå chöùctín duïng seõ phaûi ñaàu tö ñeå thay ñoåi moâ hìnhkinh doanh, moâ hình quaûn trò thích öùng vôùiCMCN 4.0, cuï theå laø phaùt trieån caùc keânhphaân phoái môùi, caùc saûn phaåm dòch vuï ngaânhaøng hieän ñaïi, mang tính tích hôïp cao, giaûmdaàn vai troø cuûa caùc chi nhaùnh, ñaûm baûo baûomaät thoâng tin vaø an ninh maïng taøi chínhquoác gia.

Trong lónh vöïc Du lòch, truyeàn thoâng xaõ hoäiqua maïng Internet seõ taùc ñoäng maïnh ñeánquyeát ñònh löïa choïn ñieåm ñeán vaø ñaët dòch vuïtaïi Vieät Nam cuûa khaùch du lòch, taïo ñieàu kieäncho phaùt trieån du lòch ôû Vieät Nam neáu ñöôïcquan taâm ñaàu tö ñuùng höôùng.

Trong lónh vöïc Y teá, CMCN 4.0 seõ taïo ñieàukieän cho ngaønh Y teá Vieät Nam nhanh choùngtieáp caän vôùi nhöõng tieán boä khoa hoïc - coângngheä y teá cuûa theá giôùi vaø khu vöïc, ruùt ngaénthôøi gian trong quaù trình phaùt trieån heä thoáng yteá vôùi kyõ thuaät cao, chuyeân saâu nhôø söï giataêng ôû caáp soá nhaân cuûa söùc maïnh ñieän töû vaøsöï tieáp caän nguoàn döõ lieäu y teá roäng lôùn, töøphaàn meàm ñöôïc söû duïng ñeå tìm ra caùc loaïithuoác, vaéc xin môùi tôùi caùc thuaät toaùn ñöôïc söûduïng ñeå tieân ñoaùn, hoã trôï ra quyeát ñònh laâmsaøng cho baùc só. Vieäc soá hoùa caùc giao dòch,töông taùc trong lónh vöïc chaêm soùc söùc khoûedöïa treân beänh aùn ñieän töû seõ taïo ra kho döõ lieäulôùn phuïc vuï caùc öùng duïng trí tueä nhaân taïo,höùa heïn mang laïi nhieàu ñoät phaù veà öùng duïngvaø phaùt trieån coâng ngheä trong lónh vöïc y teá taïiVieät Nam.

ÔÛ Vieät Nam, cuõng nhö caùc nöôùc ÑoângNam AÙ, hieän chöa coù chieán löôïc rieâng veà thuùcñaåy CMCN 4.0 hay Saûn xuaát tieân tieán döïatreân soá hoùa vaø keát noái. Tuy nhieân, trong töønglónh vöïc lieân quan, ñaõ coù nhöõng ñònh höôùngvaø chieán löôïc bao goàm: Chæ thò soá 50-CT/TW,ngaøy 04/3/2005 cuûa Ban Bí thö veà vieäc ñaåy

maïnh phaùt trieån vaø öùng duïng coâng ngheä sinhhoïc phuïc vuï söï nghieäp coâng nghieäp hoùa,hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc, Chieán löôïc phaùt trieånCNTT-TT Vieät Nam ñeán naêm 2010 vaø ñònhhöôùng ñeán naêm 2020; Chieán löôïc phaùt trieånKhoa hoïc vaø Coâng ngheä giai ñoaïn 2011-2020vôùi vieäc xaùc ñònh caùc lónh vöïc öu tieân baogoàm: CNTT-TT, coâng ngheä sinh hoïc, coângngheä vaät lieäu môùi, coâng ngheä cheá taïo maùy -töï ñoäng hoùa; vaø Chính saùch phaùt trieån Coângnghieäp ñang ñöôïc xaây döïng. Gaàn ñaây Chínhphuû, Thuû töôùng Chính phuû ñaõ coù nhieàu chæñaïo quan troïng ñeå Vieät Nam sôùm tieáp caän vôùiCMCN 4.0. Ñaëc bieät, Chæ thò soá 16/CT-TTgngaøy 04/5/2017 cuûa Thuû töôùng Chính phuû veàvieäc taêng cöôøng naêng löïc tieáp caän CMCN 4.0.

II. XAÂY DÖÏNG THAØNH PHOÁ THOÂNGMINH (SMART CITY) THÍCH ÖÙNG VÔÙICUOÄC CMCN 4.0

1. Khaùi nieäm Thaønh phoá thoâng minh:Lieân minh vieãn thoâng quoác teá (ITU) vaø UÛy

ban kinh teá Chaâu AÂu cuûa Lieân hôïp quoác(UNECE) ñaõ thoáng nhaát veà khaùi nieäm Thaønhphoá thoâng minh, nhö sau: “Ñoâ thò thoâng minhbeàn vöõng laø ñoâ thò ñoåi môùi, ñöôïc öùng duïngcoâng ngheä thoâng tin vaø truyeàn thoâng vaø caùcphöông tieän khaùc ñeå caûi thieän chaát löôïng cuoäcsoáng, hieäu quaû quaûn lyù vaän haønh, cung caápdòch vuï vaø möùc ñoä caïnh tranh ñoâ thò, trong khivaãn ñaûm baûo ñaùp öùng nhöõng nhu caàu cuûa caùctheá heä hieän taïi vaø töông lai veà khía caïnh kinhteá, moâi tröôøng, vaên hoùa xaõ hoäi”.

Cuoäc CMCN 4.0 vôùi ñaëc tröng laø ñieàukhieån heä vaø Robot, keát noái heä thoáng theá giôùithöïc vaø theá giôùi aûo. Treân theá giôùi töøng xuaáthieän moâ hình caùc thaønh phoá: Thaønh phoá xanh(Green city); Thaønh phoá sinh thaùi, ña daïngsinh hoïc (Eco-city); Thaønh phoá vöôøn (Gardencity); Thaønh phoá sinh thaùi - thaønh phoá kinh teá(ECO2); Thaønh phoá phaùt trieån beàn vöõng (döïatreân 3 truï coät kinh teá - xaõ hoäi - moâi tröôøng);Thaønh phoá ñaùng soáng (Liverable City);Thaønh phoá coù khaû naêng phuïc hoài ( Resiliencecity); Ñoâ thò ñieàu khieån hoïc, ñoâ thò soá, ñoâ thòaûo, ñoâ thò tri thöùc; Thaønh phoá ñaït chuaån ISO37120 (veà quaûn lyù theo chuaån quoác teá).

12 SỐ 03/2017


Hieän nay, nhaän thöùc thaønh phoá laø moät heäsinh thaùi thích öùng vôùi cuoäc CMCN 4.0 thìkhaùi nieäm Thaønh phoá thoâng minh ñöôïc thoángnhaát: “Thaønh phoá thoâng minh: Laø thaønh phoásöû duïng coâng cuï ñieàu khieån heä tích hôïp keátnoái giöõa heä thoáng theá giôùi thöïc vaø theá giôùi aûo,chuû ñaïo laø tö duy heä thoáng, phöông tieän laø söûduïng coâng ngheä thoâng tin vaø truyeàn thoâng;Muïc tieâu xaây döïng thaønh phoá coù giaù trò, coùsöùc soáng, coù khaû naêng phuïc hoài vaø caïnhtranh, thöôùc ño laø söï haøi loøng cuûa coäng ñoàngdaân cö; Tieâu chí ñaït chuaån caùc chæ soá Anninh, An sinh, An toaøn veà kinh teá, xaõ hoäi vaømoâi tröôøng”.

2. Smart City thích öùng vôùi Cuoäc CMCN 4.0:Muïc ñích cuûa Smart Cities: Phaùt trieån

beàn vöõng vaø khaû naêng phuïc hoài cuûa thaønhphoá ñöôïc naâng cao.

YÙ nghóa cuûa Smart Cities: Phaùt trieån beànvöõng laø ñích ñeán, thoâng minh (smart) laø coângcuï thuùc ñaåy.

Tính chaát cuûa Smart Cities: Laáy con ngöôøilaø trung taâm (daân cö, doanh nghieäp, ngöôøi laoñoäng, khaùch du lòch…); Baûo ñaûm an ninh - ansinh - an toaøn; Ñieàu haønh chính quyeàn toát; Söïtham gia cuûa coäng ñoàng vaø khuyeán khíchsaùng taïo; Thoâng tin vaø ñieàu haønh minh baïch;Cô sôû haï taàng vaø dòch vuï ñoâ thò ñoàng boä; Chuûñoäng hoïc taäp vaø phaùt trieån.

Xaây döïng thaønh phoá thoâng minh SmartCity theo chuaån ISO 37122:

Thaønh phoá seõ trôû neân thoâng minh khi: Öutieân ñaàu tö vaøo giaùo duïc thoâng minh taïo nhaânlöïc chaát löôïng cao, coâng daân thoâng minh;ñaàu tö vaøo haï taàng thoâng minh taïo söï dichuyeån thoâng minh; ñaàu tö vaøo keát noái thoângminh taïo neàn taûng cho ñieàu khieån heä thoângminh thöïc - aûo; Caûi thieän moâi tröôøng ñaàu tötaïo ñoäng löïc taêng tröôûng kinh teá beàn vöõng,chaát löôïng cuoäc soáng cao; quaûn lyù vieäc khaithaùc caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân, baûo veämoâi tröôøng; tieâu chí ñaït chuaån caùc chæ soá: Anninh, An sinh, An toaøn. Thöïc hieän 4 moïi nôi

(caûm bieán moïi nôi, keát noái moïi nôi, döõ lieäu moïinôi, dòch vuï moïi nôi).

3. Smart City Thanh Hoùa thích öùng vôùiCuoäc CMCN 4.0:

Moâ hình Smart City Thanh Hoùa thích öùngvôùi Cuoäc CMCN 4.0 trong giai ñoaïn hieännay ñöôïc xaùc ñònh laø “Xaây döïng Chính quyeànñieän töû vaø phaùt trieån caùc dòch vuï thaønh phoáthoâng minh tænh Thanh Hoùa, giai ñoaïn 2017 -2020” vôùi caùc muïc tieâu cuï theå nhaèm taèngcöôøng naêng löïc tieáp caän cuoäc CMCN 4.0nhö sau:

a. Xaây döïng Chính quyeàn ñieän töû tænhThanh Hoùa theo kieán truùc Chính quyeàn ñieän töûtænh Thanh Hoùa vôùi caùc noäi dung chuû yeáu:

- Trieån khai caùc dòch vuï coâng tröïc tuyeántheo Nghò quyeát 36a/NQ-CP cuûa Chính phuûveà Chính phuû ñieän töû;

- Trieån khai öùng duïng caùc CSDL Quoác giavaø xaây döïng caùc phaàn meàm, CSDL troïngñieåm cuûa tænh;

- Phaùt trieån cô sôû haï taàng CNTT cho Chínhquyeàn ñieän töû tænh Thanh Hoùa: xaây döïngTrung taâm Big Data cuûa tænh, xaây döïng heäthoáng giao ban tröïc tuyeán töø caáp tænh ñeáncaáp huyeän; phaùt trieån, naâng caáp haï taàng kyõthuaät CNTT cho caùc cô quan nhaø nöôùc treânñòa baøn tænh;

- Trieån khai caùc giaûi phaùp ñaûm baûo an toaønan ninh maïng: xaây döïng Trung taâm an toaønan ninh maïng cuûa tænh ñaûm baûo keát noái, töôngtaùc vôùi caùc Trung taâm cuûa Trung öông;

- Ñaøo taïo vaø phaùt trieån nguoàn nhaân löïcphuïc vuï Chính quyeàn ñieän töû cuûa tænh;

- Ñaàu tö trang thieát bò, phaàn meàm choTrung taâm haønh chính coâng caùc caáp.

b. Xaây döïng Trung taâm ñaøo taïo vaø chuyeångiao coâng ngheä vôùi caùc noäi dung chuû yeáu:

- Thaønh laäp vaø ñöa vaøo hoaït ñoäng Trungtaâm ñaøo taïo ngoaïi ngöõ, tin hoïc vaø chuyeångiao coâng ngheä trong khu CNTT taäp trungcuûa tænh;

- Trieån khai caùc hoaït ñoäng hoã trôï doanhnghieäp KH&CN, doanh nghieäp khôûi nghieäpñoåi môùi saùng taïo trong lónh vöïc CNTT.

13SỐ 03/2017


c. Phaùt trieån caùc dòch vuï Thaønh phoá thoângminh (Smart City) tænh Thanh Hoùa vôùi caùc noäidung chuû yeáu:

- Phaùt trieån caùc dòch vuï Smart City trongGiaùo duïc vaø Ñaøo taïo: trieån khai heä thoáng giaoban tröïc tuyeán trong ngaønh giaùo duïc; Xaâydöïng moät soá phaàn meàm, CSDL veà lónh vöïcGiaùo duïc & Ñaøo taïo; Nghieân cöùu xaây döïng thíñieåm moâ hình tröôøng hoïc, lôùp hoïc thoâng minhôû caùc caáp hoïc, baäc hoïc; Trieån khai ñoàng boämoâ hình öùng duïng CNTT phuïc vuï coâng taùcquaûn lyù, ñaøo taïo vaø nghieân cöùu khoa hoïc cuûaTröôøng Ñaïi hoïc Hoàng Ñöùc.

- Phaùt trieån caùc dòch vuï Smart City trong Yteá: Naâng caáp hoaøn thieän keát noái lieân thoângcaùc phaàn meàm öùng duïng CSDL ngaønh Y teá;Nghieân cöùu xaây döïng thí ñieåm moâ hình Beänhvieän thoâng minh.

- Phaùt trieån caùc dòch vuï Smart City tronglónh vöïc Taøi nguyeân Moâi tröôøng: Xaây döïngheä thoáng quan traéc giaùm saùt moâi tröôøng taïikhu KT Nghi Sôn vaø moät soá vò trí troïng ñieåmcuûa tænh; Ñaàu tö naâng caáp cô sôû haï taàng vaøcaùc phaàn meàm CSDL lónh vöïc Taøi nguyeânmoâi tröôøng.

- Phaùt trieån caùc dòch vuï Smart City veà antoaøn, an ninh traät töï, ñieàu haønh giao thoâng:Xaây döïng Trung taâm chæ huy taïi Coâng an tænh;Xaây döïng phaàn meàm CSDL giaùm saùt an ninhtraät töï an toaøn giao thoâng treân moät soá tuyeánñöôøng vaø khu vöïc troïng yeáu cuûa tænh; Khaithaùc söû duïng CSDL daân cö phuïc vuï coâng taùcquaûn lyù treân ñòa baøn tænh.

- Phaùt trieån caùc dòch vuï Smart City trongphoøng chaùy, chöõa chaùy: Xaây döïng phaàn meàmCSDL thoâng tin lieân laïc phuïc vuï coâng taùcPCCC tænh Thanh Hoùa.

d. Xaây döïng CSDL Khoa hoïc coâng ngheäthoâng minh tænh Thanh Hoùa:

Thöïc hieän Quyeát ñònh soá 2538/QÑ-UBNDngaøy 17/7/2017 cuûa UBND tænh Thanh Hoùaveà vieäc pheâ duyeät Ñeà aùn “Xaây döïng Chínhquyeàn ñieän töû vaø phaùt trieån caùc dòch vuï thaønhphoá thoâng minh tænh Thanh Hoùa, giai ñoaïn2017-2020”, Sôû Khoa hoïc vaø coâng ngheä

ñang trieån khai xaây döïng döï aùn “Xaây döïngCô sôû döõ lieäu Khoa hoïc Coâng ngheä thoângminh tænh Thanh Hoùa”, vôùi caùc noäi dung chuûyeáu nhö sau:

D1. Söï caàn thieát ñaàu tö döï aùn: NgaønhKH&CN phaûi coù moät Heä thoáng thoâng tin vôùicô sôû haï taàng CNTT hieän ñaïi, caùc phaàn meàmcoâng cuï tieân tieán vaø CSDL ñaày ñuû ñoàng boä ñeåhoã trôï Sôû KH&CN thöïc hieän toát coâng taùcquaûn lyù nhaø nöôùc cuûa ngaønh trong boái caûnhthích öùng vôùi cuoäc Caùch maïng coâng nghieäplaàn thöù tö 4.0; Phaûi thöïc hieän Döï aùn thì ngaønhKH&CN môùi ñuû ñieàu kieän ñeå ñaûm baûo thöïchieän caûi caùch thuû tuïc haønh chính theo chöùcnaêng nhieäm vuï ñöôïc giao phuïc vuï ngöôøi daân,doanh nghieäp trong vieäc cung caáp caùc dòchvuï haønh chính coâng möùc ñoä 3 trôû leân; Döï aùnñöôïc thöïc hieän giuùp cho ngaønh KH&CN coùñöôïc CSDL KHCN thoâng minh phuïc vuï toáthôn vieäc chuyeån giao caùc tieán boä KHCN vaøosaûn xuaát vaø ñôøi soáng, keát noái cung - caàu coângngheä vaø caùc saûn phaåm, keát quaû KH&CN giöõacaùc caù nhaân, caùc toå chöùc, caùc doanh nghieäptrong tænh, trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi.

D2. Muïc tieâu: Xaây döïng ñöôïc Heä thoángthoâng tin vôùi cô sôû haï taàng CNTT hieän ñaïi,caùc phaàn meàm coâng cuï tieân tieán vaø CSDLñaày ñuû ñoàng boä ñeå hoã trôï Sôû KH&CN thöïchieän toát coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc cuûangaønh trong boái caûnh thích öùng vôùi cuoäcCaùch maïng coâng nghieäp laàn thöù tö 4.0; Xaâydöïng ñöôïc CSDL Khoa hoïc coâng ngheä thoângminh ñuû ñieàu kieän ñeå ñaûm baûo thöïc hieän caûicaùch thuû tuïc haønh chính theo chöùc naêngnhieäm vuï ñöôïc giao phuïc vuï ngöôøi daân,doanh nghieäp trong vieäc cung caáp caùc dòchvuï haønh chính coâng möùc ñoä 3 trôû leân; CSDLKHCN thoâng minh (trong ñoù coù Saøn giao dòchcoâng ngheä tröïc tuyeán) phuïc vuï toát hôn vieäcchuyeån giao caùc tieán boä KHCN vaøo saûn xuaátvaø ñôøi soáng, keát noái cung - caàu coâng ngheä vaøcaùc saûn phaåm, keát quaû KH&CN giöõa caùc caùnhaân, caùc toå chöùc, caùc doanh nghieäp trongtænh, trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi.

(Xem tiếp trang 32)

14 SỐ 03/2017


Ñaát ñai saûn xuaát noâng nghieäp laø nguoàntaøi nguyeân quoác gia voâ cuøng quyù giaù,laø nguoàn tö lieäu saûn xuaát ñaëc bieät;

trong moãi giai ñoaïn lòch söû khaùc nhau, vieäcsôû höõu, söû duïng ñaát ñai ñöôïc nhaø nöôùc ñieàuchænh ñeå phuø hôïp vôùi thöïc teá vaø nhu caàuphaùt trieån.

Trong giai ñoaïn 1945 - 1954: Ñaây laø thôøikyø thöïc hieän chính saùch giaûm toâ. Ngaøy20/10/1945 Chính phuû ban haønh saéc leänhgiaûm toâ ñeán 25% so vôùi möùc ñòa toâ tröôùcCaùch maïng thaùng Taùm. Ñeán thaùng 11/1953Hoäi nghò laàn thöù 5 Ban Chaáp haønh Trungöông Ñaûng khoùa II ñaõ thoâng qua Cöông lónhgoàm 23 ñieåm, theo ñoù, tòch thu toaøn boä ruoängñaát vaø taøi saûn cuûa thöïc daân phaùp; laáy xaõ laømñôn vò chia ruoäng ñaát vaø chia coâng baèng theoñaàu ngöôøi.

Thôøi kyø naêm 1954 - 1958 caûi caùch ruoängñaát: Thaùng 12/1953, Quoác hoäi ñaõ thoâng quaLuaät Caûi caùch ruoäng ñaát. Ñeán naêm 1954,sau chieán thaéng Ñieän Bieân Phuû, Nhaø nöôùcñaõ giaûm toâ thueá cho noâng daân ngheøo. Ñaátñai ñöôïc chia laøm 3 loaïi: nhaø nöôùc, taäp theåvaø tö höõu. Ñeán thaùng 7/1956, coâng cuoäc caûicaùch ruoäng ñaát cô baûn hoaøn thaønh ôû mieànBaéc, sôû höõu ruoäng ñaát cuûa ñòa chuû, phongkieán bò thuû tieâu.

Thôøi kyø naêm 1958 - 1986: Thaùng 8/1955,Hoäi nghò laàn thöù 8 Ban Chaáp haønh Trung

öông Ñaûng khoùa II ñaõ thoâng qua chuû tröôngthí ñieåm xaây döïng hôïp taùc xaõ (HTX) noângnghieäp. Thaùng 11/1958, Hoäi nghò laàn thöù 14Ban Chaáp haønh Trung öông khoùa II ñaõ ñeà rakeá hoaïch 3 naêm caûi taïo vaø böôùc ñaàu phaùttrieån kinh teá mieàn Baéc, laáy HTX noâng nghieäplaøm chính trong daây chuyeàn saûn xuaát noângnghieäp. Cuoái naêm 1960 cô baûn mieàn Baéc ñaõhoaøn thaønh xaây döïng HTX noâng nghieäp. Saukhi thoáng nhaát hai mieàn Nam - Baéc, Ñaïi hoäiÑaûng laàn thöù IV - 12/1976, thöïc hieän vieäc söûduïng quaûn lyù ñaát taäp trung, thoáng nhaát treânquy moâ HTX. Ñeán Hieán phaùp naêm 1980, neànkinh teá quoác daân chia laøm 2 khu vöïc: khu vöïcnhaø nöôùc laø do toaøn theå nhaân daân laøm chuû vaøkhu vöïc sôû höõu taäp theå do ngöôøi lao ñoäng laømchuû. Ngaøy 13/01/1981, Ñaûng Coäng saûn VieätNam ban haønh Chæ thò 100 veà vieäc môû roängsaûn xuaát noâng nghieäp cho lao ñoäng vaø toåchöùc lao ñoäng trong HTX, theo ñoù HTX ñaõphaân ñaát noâng nghieäp cho caùc nhoùm saûnxuaát noâng nghieäp vaø caù nhaân chòu traùchnhieäm saûn xuaát. Ñeán ngaøy 18/01/1984, BanBí thö Trung öông Ñaûng ban haønh Chæ thò 35veà khuyeán khích vaø phaùt trieån kinh teá hoä giañình. Ngaøy 29/01/1985, Ban Bí thö Trungöông Ñaûng ban haønh Chæ thò 56 veà cuûng coáquan heä saûn xuaát ôû noâng thoân mieàn nuùi chopheùp aùp duïng linh hoaït caùc hình thöùc saûnxuaát noâng nghieäp töø thaáp ñeán cao.

TAÙI CÔ CAÁU NOÂNG NGHIEÄPGAÉN LIEÀN VÔÙI TÍCH TUÏ RUOÄNG ÑAÁT

TS. Mai Nhöõ Thaéng *

* Phoù Giaùm ñoác Sôû Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân Thanh Hoùa.

15SỐ 03/2017


Töø naêm 1986 ñeán nay, thaùng 12/1987Quoác hoäi ñaõ ban haønh Luaät Ñaát ñai ñaàu tieân.Böôùc ngoaët tieáp theo laø Nghò quyeát soá 10cuûa Boä Chính trò ban haønh thaùng 4/1988,quyeát ñònh phaân chia ñaát noâng nghieäp chonoâng daân vôùi thôøi haïn töø 5 - 20 naêm tuøy töøngloaïi ñaát;

Luaät Ñaát ñai naêm 1993 ñöôïc ban haønh ñaõtaùch baïch quyeàn sôû höõu vaø quyeàn söû duïngñaát nhaø nöôùc ñaïi dieän quyeàn ñaïi dieän chuû sôûhöõu toaøn daân veà ñaát ñai, noâng daân ñöôïc chiavaø söû duïng ñaát laâu daøi vaø oån ñònh vaø ñöôïctrao 5 quyeàn bao goàm: chuyeån nhöôïng, traoñoåi, cho thueâ thöøa keá vaø theá chaáp; thôøi haïn söûduïng laø 20 naêm ñoái vôùi ñaát troàng caây ngaénhaïn vaø nuoâi troàng thuûy saûn; 50 naêm cho ñaáttroàng caây laâu naêm. Möùc haïn ñieàn laø: 2ha ôûmieàn Baéc vaø 3ha ôû mieàn Nam, ñoái vôùi ñaáttroàng caây laâu naêm 10ha ñoái vôùi caùc xaõ ñoàngbaèng vaø 30ha ñoái vôùi caùc xaõ mieàn nuùi;

Luaät Ñaát ñai naêm 2003 khoâng coù thay ñoåinhieàu veà thôøi haïn söû duïng ñaát vaø haïn ñieànñoái vôùi ñaát noâng nghieäp nhöng laàn ñaàu tieân“ñaát ñöôïc tham gia thò tröôøng baát ñoäng saûn”;

Luaät Ñaát ñai naêm 2013 môû roäng thôøi haïngiao ñaát noâng nghieäp cho hoä gia ñình, caùnhaân saûn xuaát noâng nghieäp, cuï theå naâng thôøihaïn giao ñaát noâng nghieäp trong haïn möùc ñoáivôùi hoä gia ñình, caù nhaân töø 20 naêm leân 50 naêm,cho pheùp hoä gia ñình, caù nhaân tích tuï lôùnhôn nhöng khoâng quaù 10 laàn haïn möùc giaoñaát noâng nghieäp haïn ñieàn vaãn giöõ nhö möùccuõ laø 3ha;

Vôùi nhieàu laàn thay ñoåi, boå sung vaø daànhoaøn thieän veà Luaät Ñaát ñai, nhaát laø coù söï môùiveà quaûn lyù, giao ñaát vaø söû duïng ñaát neân ñaõgoùp phaàn quan troïng taïo ra söï chuyeån bieán,ñoät phaù veà saûn xuaát löông thöïc. Töø nöôùcthieáu löông thöïc, Vieät Nam ñaõ trôû thaønh nöôùcxuaát khaåu löông thöïc ñöùng thöù 2 treân theá giôùi.

Ñaïi hoäi toaøn quoác laàn thöù XI, laàn thöù XIIcuûa Ñaûng ñaõ tieáp tuïc khaúng ñònh: “Khuyeán

khích taäp trung ruoäng ñaát, phaùt trieån trangtraïi, doanh nghieäp noâng nghieäp phuø hôïp veàquy moâ vaø ñieàu kieän cuûa töøng vuøng”.

Thöïc hieän chuû tröông, ñöôøng loái cuûa Ñaûng,Nhaø nöôùc, tænh Thanh Hoùa ñaõ taäp trung laõnhñaïo, chæ ñaïo tích tuï, taäp trung ruoäng ñaát trongnoâng nghieäp vôùi caùc hình thöùc phuø hôïp. Ngaøy03/9/1998, Ban Thöôøng vuï Tænh uûy ñaõ coù Chæthò soá 13/CT-TU veà thöïc hieän cuoäc vaän ñoängthöïc hieän ñoåi ñieàn, doàn thöûa. Sau 17 naêm,nhieàu huyeän ñaõ thöïc hieän “ñoåi ñieàn, doàn thöûa”laàn 2, laàn 3, ñeán nay ñaõ coù 393 xaõ, thò traán ôûkhu vöïc ñoàng baèng thöïc hieän. Dieän tích bìnhquaân moät thöûa taêng töø 330m2 leân 1.000m2; töøtreân 10 thöûa/hoä giaûm xuoáng coøn 3 thöûa/hoä, coùnôi chæ coøn 0,7 ñeán 01 thöûa/hoä. Keát quaû ñaõtöøng böôùc khaéc phuïc ñöôïc tình traïng manhmuùn, taïo ñieàu kieän ñaåy maïnh thaâm canh,chuyeån ñoåi caây troàng, vaät nuoâi, naâng cao hieäuquaû saûn xuaát kinh doanh.

Beân caïnh ñoù, vaán ñeà khuyeán khích tích tuïruoäng ñaát ñeå phaùt trieån saûn xuaát noâng nghieäpquy moâ lôùn cuõng ñöôïc caùc caáp, caùc ngaønhtrong tænh quan taâm chæ ñaïo vaø ñaït ñöôïc keátquaû böôùc ñaàu. Ñaõ xuaát hieän nhieàu moâ hìnhtích tuï, taäp trung ruoäng ñaát mang laïi keát quaûcao, nhö: Coâng ty CP Mía ñöôøng Lam Sônthueâ ñaát taïi caùc huyeän Thieäu Hoùa, Thoï Xuaân,Trieäu Sôn ñeå saûn xuaát mía vaø luùa höõu cô;Coâng ty TNHH Taâm Thuaän Thaønh thueâ ñaáttaïi Caåm Thuûy, Thöôøng Xuaân ñeå saûn xuaátchuoái tieâu hoàng theo tieâu chuaån VietGAP;Coâng ty CP Gioáng caây troàng Trung öông vaøCoâng ty CP Gioáng caây troàng Thanh Hoùa thueâñaát vaø lieân keát ñeå saûn xuaát gioáng taïi caùchuyeän: Yeân Ñònh, Ñoâng Sôn, Noâng Coáng;Coâng ty CP Xuaát nhaäp khaåu Thuûy saûn ThanhHoùa thueâ ñaát ñeå nuoâi caù roâ phi xuaát khaåu.Ngoaøi ra, coøn nhieàu doanh nghieäp töø khaépcaùc ñòa phöông trong caû nöôùc thueâ ñaát, thueâmaët nöôùc cuûa caùc ñòa phöông vaø noâng daânñeå toå chöùc saûn xuaát caùc loaïi caây aên quaû, rau

16 SỐ 03/2017


an toaøn, nuoâi troàng haûi saûn ñeå xuaát khaåu,...Nhöõng moâ hình treân ñeàu ñem laïi hieäu quaûkinh teá cao hôn so vôùi saûn xuaát thoâng thöôøngtöø 1,5 ñeán 2 laàn trôû leân.

Quaù trình tích tuï ruoäng ñaát treân ñòa baøntænh ñaõ taïo ra quy moâ lôùn hôn cho ñôn vò saûnxuaát. Thöïc teá sau khi tích tuï, hình thaønh vuøngsaûn xuaát noâng nghieäp coù quy moâ lôùn ñaõ giaûmchi phí lao ñoäng, gioáng, phaân boùn…; thuaän lôïicho vieäc söû duïng maùy moùc, öùng duïng kyõthuaät, coâng ngheä môùi; taêng hieäu quaû söû duïngñaát vaø taêng lôïi nhuaän cho ngöôøi saûn xuaát.Quan troïng hôn laø coù söï phaân coâng lao ñoängvaø laøm thay ñoåi tö duy canh taùc nhoû leû, phaântaùn truyeàn thoáng sang höôùng saûn xuaát quymoâ lôùn, gaén keát vôùi thò tröôøng.

Tuy vaäy, quaù trình tích tuï ruoäng ñaát ñeå saûnxuaát taäp trung, quy moâ lôùn treân ñòa baøn tænhta vaãn coøn haïn cheá, tình traïng manh muùn vaãncoøn phoå bieán. Töø ñoù daãn ñeán vieäc thöïc hieäncô giôùi hoùa, öùng duïng tieán boä khoa hoïc, coângngheä, phaùt huy lôïi theá cuûa tænh trong ñieàukieän hoäi nhaäp kinh teá quoác teá coøn gaëp khoùkhaên. Ñaây cuõng laø moät trong nhöõng nguyeânnhaân cuûa nhöõng haïn cheá, yeáu keùm kìm haõmsöï phaùt trieån cuûa noâng nghieäp.

Veà thöïc traïng tích tuï, taäp trung ruoängñaát phaùt trieån saûn xuaát noâng nghieäp taïiThanh Hoùa, qua khaûo saùt ban ñaàu cho thaáy:

Ñeán nay, toaøn tænh ñaõ coù 14/27 ñôn vò caáphuyeän thöïc hieän tích tuï, taäp trung ruoäng ñaátphaùt trieån saûn xuaát noâng nghieäp vôùi toång dieäntích ñaït 6.146,7ha; trong ñoù: lónh vöïc troàngtroït 2.625ha, chaên nuoâi 1.523,3ha vaø thuûysaûn 1.998,4ha. Hình thöùc tích tuï: coù 3 hìnhthöùc tích tuï chuû yeáu goàm chuyeån nhöôïngquyeàn söû duïng ñaát, thueâ ñaát vaø goùp ñaát. Dieäntích chuyeån nhöôïng laø 281,7ha, trong ñoù lónhvöïc troàng troït 88,8ha, chaên nuoâi 185,9ha,thuûy saûn 7ha. Dieän tích ñaát thueâ 5.943,55ha,trong ñoù lónh vöïc troàng troït 2.843,65ha, chaênnuoâi 1.108,42ha, thuûy saûn 1.991,48ha. Dieäntích ñaát goùp ñeå saûn xuaát 354,8ha, trong ñoù

lónh vöïc troàng troït 154,8ha vaø chaên nuoâi200ha. Caùc ñoái töôïng tham gia tích tuï goàm coù:

Doanh nghieäp: coù 29 doanh nghieäp thamgia tích tuï ñaát ñai saûn xuaát noâng nghieäp, trongñoù: 16 doanh nghieäp hoaït ñoäng treân lónh vöïctroàng troït, dieän tích ñaát tích tuï 431,5ha; bìnhquaân 27 ha/doanh nghieäp; 11 doanh nghieäphoaït ñoäng treân lónh vöïc chaên nuoâi, dieän tíchñaát tích tuï 125,3ha; bình quaân 12 ha/doanhnghieäp; 2 doanh nghieäp hoaït ñoäng trong lónhvöïc thuûy saûn, dieän tích ñaát tích tuï 31ha.Phöông thöùc tích tuï chuû yeáu laø thueâ ñaát daøihaïn, ñaàu tö haï taàng khaù ñaûm baûo vaø toå chöùcsaûn xuaát quy moâ taäp trung gaén vôùi tieâu thuïsaûn phaåm.

Hôïp taùc xaõ: coù 11 HTX tham gia tích tuïñaát saûn xuaát noâng nghieäp, trong ñoù: 9 HTXhoaït ñoäng treân lónh vöïc troàng troït, dieän tích ñaáttích tuï 87ha, saûn xuaát chuû yeáu laø rau maøu caùcloaïi thoâng qua hôïp ñoàng tieâu thuï saûn phaåm;2 HTX hoaït ñoäng trong lónh vöïc chaên nuoâi,dieän tích ñaát tích tuï 200ha.

Hoä gia ñình caù nhaân: coù 1.529 hoä gia ñình,caù nhaân, trong ñoù: lónh vöïc troàng troït 901 hoä,dieän tích ñaït 2106,5ha, bình quaân 2,3 ha/hoä;chaên nuoâi 954 hoä, dieän tích ñaát tích tuï1.198ha, bình quaân 1,3 ha/hoä; thuûy saûn 654 hoä,dieän tích ñaát tích tuï 1.967,4ha, bình quaân3,0 ha/hoä.

Tuy nhieân, trong quaù trình thöïc hieänchuyeån ñoåi, tích tuï ruoäng ñaát Thanh Hoùañaõ nhìn thaáy moät soá khoù khaên:

Moät soá caùc quy ñònh veà ñaát ñai coøn chöathaät phuø hôïp nhö: möùc haïn ñieàn ñaát saûn xuaátnoâng nghieäp hieän nay chöa taïo ñieàu kieän ñeåthu huùt caùc nhaø ñaàu tö. Thuû tuïc thueâ, chuyeånnhöôïng ñaát saûn xuaát noâng nghieäp coøn phöùctaïp, vieäc caáp quyeàn söû duïng ñaát noâng nghieäpvaãn coøn moät soá ñòa phöông chöa thöïc hieänxong gaây khoù khaên trong vieäc thöïc hieän caùcthuû tuïc cho thueâ, chuyeån nhöôïng, goùp ñaát; söûduïng ñaát noâng nghieäp nhö taøi saûn, ñoàng thôøigiaù trò thieát bò, haï taàng treân ñaát noâng nghieäp

17SỐ 03/2017


chöa ñöôïc xem laø taøi saûn ñeå thueá chaáp vaytín duïng taïo nguoàn voán taùi ñaàu tö saûn xuaátkinh doanh gaëp khoù khaên.

Naêng löïc tieáp caän thò tröôøng, tieáp caän coângngheä cuûa noâng daân haïn cheá; chuyeån dòch laoñoäng tuy coù dieãn ra song vaãn chöa ñaûm baûosöï oån ñònh laâu daøi, chöa ñaûm baûo nhu caàucuoäc soáng trong noâng thoân daãn ñeán taâm lyùgiöõ ñaát, döï phoøng ñaát ñeå taùi saûn xuaát khi gaëpbaát oån; ñaát ñai vaãn laø caên cô cuûa noâng daân doñoù ñaây laø khoù khaên lôùn nhaát trong vieäc toåchöùc tích tuï ñaát ñai, phaùt trieån saûn xuaát quymoâ lôùn.

Taâm lyù ngaïi khoù, ngaïi phöùc taïp, thieáukieân quyeát cuûa moät boä phaän caùn boä vaø nhaândaân vaãn coøn toàn taïi; hieåu bieát veà Luaät Ñaátñai coøn haïn cheá, caùc quyeàn vaø nghóa vuï côbaûn cuûa caùc toå chöùc, caù nhaân vaø hoä gia ñìnhtrong vieäc quaûn lyù, söû duïng ñaát ñai ñöôïc quyñònh trong Luaät Ñaát ñai chöa ñöôïc thöïc hieänñaày ñuû.

Veà caùc hình thöùc chuû yeáu tích tuï ñaát,phaùt trieån saûn xuaát noâng nghieäp hieän naytreân ñòa baøn tænh, bao goàm:

1. Doàn ñieàn, ñoåi thöûa: Veà baûn chaát laø laømgiaûm soá thöûa ruoäng treân 1 hoä noâng daân,nhaèm xoùa boû tình traïng ruoäng ñaát phaân taùn,manh muùn, töø ñoù laøm cô sôû ñeå toå chöùc saûnxuaát taäp trung taïo ñieàu kieän cho hoä noâng daânöùng duïng tieán boä kyõ thuaät, ñaåy maïnh cô giôùihoùa, chuyeån ñoåi cô caáu caây troàng, vaät nuoâi,naâng cao hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh vaø coùñieàu kieän thöïc hieän caùc quyeàn maø Luaät Ñaátñai ñaõ quy ñònh ñöôïc thuaän lôïi.

2. Goùp ruoäng ñaát ñeå taïo thaønh vuøng saûnxuaát lôùn: Ñaây laø hình thöùc maø ngöôøi daân tröïctieáp tham gia goùp ñaát, goùp voán, goùp söùc ñeåñaàu tö hình thaønh vuøng chuyeân canh saûnxuaát haøng hoùa döôùi söï ñieàu haønh cuûa Hôïp taùcxaõ, Toå hôïp taùc, moät doanh nghieäp hay moätmoät caù nhaân; coù söï phaân coâng, phaân chia roõraøng caû veà lao ñoäng, nguoàn voán, lôïi nhuaän.Hình thöùc naøy khoâng chòu aùp löïc lôùn veà vaán

ñeà giaûi quyeát vieäc laøm cho lao ñoäng noângthoân maø vaãn coù theå aùp duïng ñöôïc cô giôùi hoùanoâng nghieäp, ñöa tieán boä khoa hoïc vaøo trongsaûn xuaát, hình thöùc naøy ñöôïc söï chæ ñaïo, ñieàuhaønh nhaát quaùn cuûa moät caù nhaân hoaëc moättaäp theå laõnh ñaïo. Noâng daân vaãn coù theå saûnxuaát treân maûnh ñaát cuûa mình, lôïi nhuaän manglaïi cao hôn, ít ruûi ro hôn do coù söï quaûn lyù taäptrung, aùp duïng ñöôïc cô giôùi hoùa vaø thuaän lôïitrong vieäc lieân keát tieâu thuï saûn phaåm. Hìnhthöùc tích tuï naøy caàn ñöôïc khuyeán khích phaùttrieån ñeå hình thaønh nhöõng caùnh ñoàng lôùn,caùnh ñoàng lieân keát mang laïi hieäu quaû saûnxuaát cao hôn.

Ñeå thöïc hieän toát hình thöùc naøy cô quannhaø nöôùc coù thaåm quyeàn phaûi coù ñònh höôùng,raø soaùt nhu caàu söû duïng ñaát ñai phuïc vuï saûnxuaát noâng nghieäp; xaây döïng keá hoaïch söûduïng ñaát theo höôùng taäp trung, chuyeân canh,quy moâ lôùn treân cuøng caùnh ñoàng; qua ñoù caùchoä saûn xuaát khoâng theo quy hoaïch, keá hoaïchñöôïc chuyeån ñoåi ruoäng ñaát sang vò trí khaùc.

3. Giao ñaát, thueâ quyeàn söû duïng ruoängñaát: Ñaây laø hình thöùc maø caùc toå chöùc, caùnhaân coù döï aùn ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaátnoâng nghieäp ñöôïc Nhaø nöôùc giao ñaát, chothueâ ñaát ñeå saûn xuaát kinh doanh caây troàng,vaät nuoâi, thuûy saûn. Hoaëc caùc toå chöùc, caùnhaân thueâ laïi quyeàn söû duïng ñaát cuûa noângdaân hay cuûa Nhaø nöôùc (ñaát coâng ñieàn) ñeåñaàu tö saûn xuaát.

Hình thöùc naøy seõ taïo ra moät dieän tích ñuûlôùn theo yeâu caàu ñeå ñaàu tö phaùt trieån cô giôùihoùa, aùp duïng tieán boä kyõ thuaät vaøo saûn xuaáttheo höôùng taäp trung. Giaù thueâ ñaát theo quyñònh cuûa phaùp luaät hoaëc theo thoûa thuaän giöõabeân thueâ ñaát vaø beân cho thueâ ñaát.

Trong tröôøng hôïp ñoàng thueâ quyeàn söûduïng ñaát ñang coù hieäu löïc nhöng do nhu caàuveà quoác phoøng, an ninh, lôïi ích quoác gia, lôïiích coâng coäng vaø phaùt trieån kinh teá maø Nhaønöôùc thu hoài ñaát thì beân cho thueâ ñaát ñöôïcNhaø nöôùc boài thöôøng thieät haïi do thu hoài ñaát

18 SỐ 03/2017


theo quy ñònh cuûa phaùp luaät, coøn beân thueâñaát ñöôïc Nhaø nöôùc boài thöôøng thieät haïi veàhoa lôïi coù treân ñaát vaø thieät haïi veà cô sôû haïtaàng ñaõ ñaàu tö treân ñaát.

4. Chuyeån nhöôïng quyeàn söû duïngruoäng ñaát: Xuaát phaùt töø vieäc ngöôøi daânkhoâng coøn nhu caàu söû duïng ñaát ñeå saûn xuaátdo chuyeån dòch lao ñoäng, hoaëc chuyeån ñoåingheà nghieäp nhöng vaãn coøn nhaän quyeàn söûduïng ñaát neân tröïc tieáp thoûa thuaän vôùi doanhnghieäp, toå chöùc, caù nhaân coù nhu caàu saûnxuaát. Hoaëc moät toå chöùc trung gian (HTX)döôùi söï chæ ñaïo cuûa chính quyeàn (caáphuyeän, caáp xaõ) ñöùng ra thueâ ñaát cuûa caùc hoädaân vaø chuyeån nhöôïng laïi cho caùc doanhnghieäp ñeå saûn xuaát kinh doanh caây troàng,vaät nuoâi, thuûy saûn.

Chuû theå nhaän chuyeån nhöôïng laïi quyeànsöû duïng ñaát thöôøng laø caùc doanh nghieäpsaûn xuaát noâng nghieäp, caùc HTX, caùc caùnhaân coù naêng löïc toå chöùc saûn xuaát kinhdoanh toát, ñaëc bieät coù nguoàn löïc taøi chínhkhaù; coù thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm truyeànthoáng hoaëc nhaïy caûm, linh hoaït trong vieäctìm kieám thò tröôøng.

Hình thöùc chuyeån nhöôïng quyeàn söûduïng ñaát coù öu ñieåm laø: ngöôøi ñöôïc chuyeånnhöôïng hoaøn toaøn chuû ñoäng trong keá hoaïchsöû duïng ñaát theo quy ñònh cuûa Phaùp luaät vaønaêng löïc cuûa baûn thaân; cô sôû haï taàng ñöôïcñaàu tö, chaát löôïng ñaát ñai ñöôïc caûi thieän; tuynhieân haïn cheá laø haïn ñieàn coøn thaáp khoângthu huùt ñöôïc caùc nhaø ñaàu tö lôùn, nguoàn kinhphí ban ñaàu toán keùm, trong khí lôïi nhuaän töøsaûn xuaát noâng nghieäp thöôøng thaáp vaø chòunhieàu ruûi ro.

Veà caùc giaûi phaùp ñaåy maïnh thöïc hieäntích tuï ruoäng ñaát.

1. Naâng cao nhaän thöùc cho caùn boä vaønhaân daân: Tuyeân truyeàn vaän ñoäng ñeå naângcao nhaän thöùc cuûa ngöôøi saûn xuaát, cuûa caùc toåchöùc kinh teá, xaõ hoäi veà vieäc thöïc hieän tích tuïruoäng ñaát, giaûi quyeát toát taâm lyù hoaøi nghi bò

maát ñaát, giöõ ñaát cuûa moät boä phaän noâng daãndaãn ñeán tình traïng manh muùn, nhoû leû; saûnxuaát thì khoâng hieäu quaû song vaãn khoângchuyeån nhöôïng, cho thueâ, goùp ñaát. Phoå bieán,höôùng daãn caùc quy ñònh, quan ñieåm, nguyeântaéc, lôïi ích, quyeàn lôïi trong quaù trình tích tuïñaát ñai ñeå caùn boä, noâng daân hieåu roõ vaø trieånkhai thöïc hieän. Ñaåy maïnh tuyeân truyeàn ñeåthay ñoåi nhaän thöùc cuûa nhaân daân veà vai troøhoaït ñoäng, tính taát yeáu, lôïi ích vaø hieäu quaûcuûa kinh teá taäp theå, HTX, toå hôïp taùc.

2. Veà coâng taùc quy hoaïch: Trieån khaithöïc hieän Nghò quyeát soá 16-NQ/TU, ngaøy20/4/2015 cuûa Ban Chaáp haønh Ñaûng boä tænhvaø quy hoaïch phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûatænh Thanh Hoùa vaø cuûa töøng huyeän ñeå raøsoaùt, boå sung quy hoaïch, keá hoaïch söû duïngñaát, gaén vôùi vieäc chæ ñaïo thöïc hieän quy hoaïchngaønh, saûn phaåm ñaõ ñöôïc pheâ duyeät; xaùcñònh roõ caùc saûn phaåm chuû löïc vaø saûn phaåmcoù lôïi theá cuûa ñòa phöông.

3. Taïo theå cheá, haønh lang phaùp lyù thuaänlôïi cho quaù trình tích tuï ñaát ñai: Tieáp tuïc ñeàxuaát Quoác hoäi, Chính phuû ñieàu chænh caùc quyñònh cuûa Nhaø nöôùc veà luaät, chính saùch quaûnlyù ñaát ñai, nhaát laø Ñieàu 109, 129 Luaät soá 45(Luaät Ñaát ñai); nôùi roäng haïn ñieàn vaø ñieàuchænh thôøi haïn söû duïng ñaát, caùc quy ñònh veàgiao ñaát, söû duïng, thu hoài ñaát. Ban haønh theåcheá, quy ñònh theo höôùng taïo ñieàu kieän hoã trôïcho ngöôøi ñöôïc nhaän quyeàn söû duïng ñaát,ñöôïc thueâ ñaát, ñaõ ñaàu tö caùc coâng trình, taøisaûn treân ñaát ñöôïc söû duïng, ñònh giaù laø taøi saûnñeå coù theå giao dòch tín duïng, ngaân haøng taïora nguoàn voán taùi saûn xuaát.

Xaây döïng, ban haønh “boä” caùc thuû tuïc haønhchính veà chuyeån nhöôïng, cho thueâ, goùp ñaát;veà chuyeån ñoåi cô caáu caây troàng, vaät nuoâi; thuûtuïc giao ñaát, cho thueâ, möôïn ñaát, chuyeån ñoåiquyeàn söû duïng ñaát noâng nghieäp; thuû tuïc veàñaàu tö, thuoäc thaåm quyeàn quaûn lyù cuûa töøngcaáp moät caùch nhanh goïn theo höôùng ñôn

19SỐ 03/2017


giaûn hoùa caùc thuû tuïc, taïo thuaän lôïi cho ngöôøidaân, toå chöùc, doanh nghieäp thöïc hieän.

4. Huy ñoäng nguoàn löïc ñaàu tö vaøo noângnghieäp: Huy ñoäng caùc nguoàn löïc ñaàu tö coùtroïng ñieåm vaøo caùc vuøng chuyeân canh noângnghieäp, ñaàu tö cô sôû haï taàng phaùt trieån caùccuïm troïng ñieåm noâng nghieäp. Xaây döïng caùctoå hôïp lieân keát noâng nghieäp, coâng nghieäp cheábieán noâng saûn; caùc cô sôû cung caáp dòch vuïnghieân cöùu, ñaøo taïo, tö vaán phaùt trieån saûnphaåm noâng nghieäp.

5. Giaûi phaùp phaùt trieån HTX, toå hôïp taùc:Cuûng coá, kieän toaøn heä thoáng toå chöùc quaûn lyùnhaø nöôùc ñoái vôùi kinh teá taäp theå, thoáng nhaátmoät ñaàu moái laø phoøng Taøi chính - Keá hoaïchtham möu giuùp UBND caùc huyeän, thò xaõ,thaønh phoá thöïc hieän coâng taùc quaûn lyù nhaønöôùc treân ñòa baøn; thöïc hieän toát Keá hoaïch soá119/KH-UBND ngaøy 06/11/2013 cuûa UBNDtænh veà vieäc thöïc hieän Keát luaän soá 56-KL/TWngaøy 21/02/2013 cuûa Boä Chính trò veà ñaåymaïnh thöïc hieän Nghò quyeát Trung öông 5khoùa IX veà tieáp tuïc ñoåi môùi phaùt trieån vaø naângcao hieäu quaû kinh teá taäp theå.

Raø soaùt, ñaùnh giaù ñuùng veà tình hình ñaêngkyù kinh doanh, tình hình hoaït ñoäng cuûa caùcHTX, toå hôïp taùc treân ñòa baøn; treân cô sôû lôïitheá cuûa ñòa phöông, ñònh höôùng ngaønh ngheàhoaït ñoäng cuûa caùc hôïp taùc xaõ vaø caùc toå hôïptaùc. Maïnh daïn giaûi theå caùc hôïp taùc xaõ hoaïtñoäng khoâng hieäu quaû, löïa choïn, nhaân caáycaùc toå hôïp taùc saûn xuaát, cheá bieán tieâu thuïcuøng saûn phaåm coù hieäu quaû cao, töø ñoùhöôùng tôùi thaønh laäp caùc HTX kieåu môùi theoLuaät HTX 2012.

6. Thu huùt doanh nghieäp ñaàu tö vaøo lónhvöïc noâng nghieäp, taêng cöôøng lieân keátdoanh nghieäp vaø hoä noâng daân: Tieáp tuïc trieånkhai thöïc hieän toát Nghò quyeát soá 02-NQ/TUngaøy 27/6/2011 cuûa Ban Chaáp haønh Tænh uûyveà taêng cöôøng söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng trongvieäc caûi thieän moâi tröôøng ñaàu tö kinh doanhvaø Chöông trình haønh ñoäng cuûa UBND tænh

veà caûi thieän chæ soá naêng löïc caïnh tranh cuûatænh, ñeå taïo moät moâi tröôøng ñaàu tö caïnhtranh, laønh maïnh cho doanh nghieäp yeân taâmñaàu tö vaøo noâng nghieäp, noâng thoân.

7. Giaûi phaùp veà khoa hoïc coâng ngheä:Taäp trung ñaàu tö phaùt trieån khoa hoïc coângngheä vaø taêng cöôøng khaû naêng öùng duïng khoahoïc coâng ngheä ñeå phaùt trieån caùc saûn phaåmnoâng nghieäp coù lôïi theá cuûa tænh vaø theo nhucaàu thò tröôøng. Xaùc ñònh nhu caàu thò tröôøng laøñoái töôïng höôùng tôùi ñeå nghieân cöùu vaø chuyeångiao khoa hoïc coâng ngheä; chaát löôïng vaø hieäuquaû cuûa saûn phaåm laø muïc tieâu ñeå phaán ñaáu(tröôùc maét laø tieâu chuaån chaát löôïng trongnöôùc song phaûi laáy tieâu chuaån quoác teá ñeåhöôùng tôùi).

8. Giaûi phaùp chuyeån dòch cô caáu kinh teágaén lieàn vôùi ñaøo taïo, chuyeån dòch löïc löôïnglao ñoäng trong saûn xuaát noâng nghieäp:Chuyeån dòch cô caáu kinh teá, chuyeån dòch laoñoäng noâng nghieäp sang ngaønh ngheà khaùc laøgiaûi phaùp mang tính then choát, chuyeån dòchcô caáu kinh teá gaén vôùi chuyeån dòch lao ñoänglaøm cho nhu caàu söû duïng ñaát noâng nghieäpcuûa moät boä phaän gia ñình, coâng nhaân, laoñoäng khoâng coøn song vaãn ñaûm baûo ñôøi soánglaø ñieàu kieän cô sôû cho vieäc thöïc hieän tích tuïruoäng ñaát vaø phaùt trieån saûn xuaát quy moâ lôùn.

9. Giaûi phaùp veà cô cheá chính saùch:Ngoaøi caùc cô cheá chính saùch cuûa Trungöông, cuûa tænh ñaõ ban haønh nhieàu chínhsaùch lôùn, nhaát laø chính saùch khuyeán khíchthöïc hieän taùi cô caáu ngaønh noâng nghieäptheo Quyeát ñònh 5643/2015/QÑ-UBND, ngaøy31/12/2015 theo ñoù hoã trôï moãi naêm töø 150 -200 tyû ñoàng ñeå thöïc hieän. Tuy nhieân, ñeå tieáptuïc hoã trôï maïnh meõ hôn nöõa vieäc saûn xuaátlôùn, taäp trung thì chuùng ta caàn tieáp tuïc coùnhöõng chính saùch mang tính chaát caên cô vaøtaùc ñoäng tröïc tieáp ñeán 2 ñoái töôïng ñoù laøngöôøi toå chöùc saûn xuaát vaø caù nhaân tröïc tieápsaûn xuaát./.

20 SỐ 03/2017


Trong kho taøng di saûn tö töôûng cuûa Chuûtòch Hoà Chí Minh vaán ñeà phaùt trieån kinhteá hôïp taùc xaõ ñöôïc Ngöôøi daønh nhieàu

söï quan taâm. Bôûi leõ, nöôùc ta laø nöôùc noângnghieäp laïc haäu, phaàn ña daân soá laø noâng daân.Ñeå xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi khoâng coù conñöôøng naøo khaùc laø phaûi höôùng noâng daân ñitheo con ñöôøng xaõ hoäi chuû nghóa, thoâng quaphong traøo hôïp taùc hoùa.

Ñeå tìm con ñöôøng giaûi phoùng cho noâng daân,ñem laïi haïnh phuùc, aám no cho nhaân daân,nhöõng naêm thaùng boân ba tìm ñöôøng cöùu nöôùc,Ngöôøi ñaõ quan taâm nghieân cöùu phong traøohôïp taùc xaõ (HTX) ôû Anh, Phaùp,v.v…, trong taùcphaåm “Ñöôøng kaùch meänh”, Ngöôøi ñaõ daønh moätchöông ñeå neâu roõ muïc ñích, yù nghóa cuûa vieächôïp taùc trong kinh teá vaø hình thöùc toå chöùc phaùttrieån moâ hình HTX. Ñaây laø keát quaû nhaän thöùc,söï ñuùc ruùt lyù luaän vaø kinh nghieäm HTX cuûanhieàu nöôùc treân theá giôùi. Coù theå noùi, tö töôûngHoà Chí Minh veà HTX laø söï keá thöøa nhöõng tinhhoa cuûa nhaân loaïi, ñöôïc vaän duïng saùng taïovaøo hoaøn caûnh cuï theå cuûa Vieät Nam. Tö töôûngñoù taäp trung ôû caùc noäi dung sau:

Thöù nhaát, veà baûn chaát cuûa hôïp taùc xaõTheo Chuû tòch Hoà Chí Minh, HTX laø toå

chöùc töï nguyeän cuûa ngöôøi daân, hôïp nhau laïiñeå taêng söùc maïnh. Baùc lyù giaûi “Nhoùm laïithaønh giaøu, chia nhau thaønh khoù”, hay “moätcaây laøm chaúng leân non, nhieàu caây nhoùm laïineân hoøn nuùi cao”, neân “Lyù luaän HTX ñeàu ôûtrong nhöõng ñieàu aáy”(1). Ngöôøi coøn chæ ra,

HTX tröôùc heát laø nhöõng ngöôøi ngheøo, ngöôøikhoù khaên, yeáu theá trong xaõ hoäi... hôïp nhau laïiñeå cuøng toàn taïi vaø phaùt trieån. Quan heä trongHTX laø daân chuû vaø cuøng coù traùch nhieäm. Trôûthaønh xaõ vieân HTX thì baát kyø goùp nhieàu haygoùp ít, vaøo tröôùc hay vaøo sau, ai cuõng bìnhñaúng nhö nhau veà traùch nhieäm. Neân Baùcnhaán maïnh: “Ñöôøng loái caûi taïo xaõ hoäi chuûnghóa cuûa Ñaûng ñoái vôùi noâng nghieäp laø ñöanoâng daân töø laøm aên rieâng leû ñi daàn töø toå ñoåicoâng (coù maàm moáng xaõ hoäi chuû nghóa), tieánleân hôïp taùc xaõ caáp thaáp (nöûa xaõ hoäi chuûnghóa) roài tieán leân hôïp taùc xaõ baäc cao (xaõ hoäichuû nghóa)”(2). Theo Hoà Chí Minh, HTX coùnhieàu muïc tieâu ñoàng nhaát vôùi muïc ñích chuûnghóa xaõ hoäi (CNXH), ôû moät nöôùc tieåu noângkhi toaøn boä noâng daân tham gia HTX, ñoù laøcon ñöôøng ñi ñeán aám no, haïnh phuùc, thì cuõngcoù nghóa toaøn boä xaõ hoäi ñöôïc aám no, haïnhphuùc, ñoù thöïc chaát laø cheá ñoä xaõ hoäi chuû nghóa(XHCN); vaø cheá ñoä HTX vaên minh theå hieänñaày ñuû, troïn veïn caùc ñaëc tröng, baûn chaát cuûaCNXH: “... Cho neân HTX tröôùc laø coù lôïi chodaân, sau laø bôùt söùc boùp naën cuûa tuïi tö baûn vaøñeá quoác chuû nghóa"(3).

Thöù hai, veà muïc ñích cuûa hôïp taùc xaõHTX laø töông trôï, giuùp ñôõ laãn nhau, cuøng

möu lôïi chung; Hôïp taùc vôùi nhau ñeå cuøngmaïnh leân, vöôn leân, choáng laïi tình traïng khoângbình ñaúng veà kinh teá, xaõ hoäi. Ngöôøi chæ roõ: “Tuycaùch laøm coù khaùc nhau ít nhieàu, nhöng muïcñích thì nöôùc naøo cuõng nhö nhau”(4) vaø “Laø ñeå

TÌM HIEÅU TÖ TÖÔÛNG HOÀ CHÍ MINH VEÀ HÔÏP TAÙC XAÕThS. Nguyeãn Thò Lan Höông *

* Tröôøng Chính trò tænh Thanh Hoùa.

21SỐ 03/2017


caûi thieän ñôøi soáng noâng daân, laøm cho noâng daânñöôïc aám no, maïnh khoûe, ñöôïc hoïc taäp, laømcho daân giaøu, nöôùc maïnh. Ñoù laø muïc ñíchrieâng vaø muïc ñích chung cuûa vieäc xaây döïnghôïp taùc xaõ(5). Theo Baùc, muïc ñích cuûa HTX vaømuïc ñích cuûa chuû nghóa xaõ hoäi laø töông ñoàng.Do ñoù, tham gia xaây döïng HTX cuõng chính laøxaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi. Söï nghieäp xaâydöïng HTX ñaõ bieán ngöôøi daân - xaõ vieân töø ñòa vòcaù theå, laøm thueâ thaønh ngöôøi chuû moïi maët ñôøisoáng xaõ hoäi, tröôùc heát laø laøm chuû HTX. Cuõngnhö V.I.Leâ-nin ñaõ töøng cho raèng: “Khi nhaândaân ñaõ vaøo hôïp taùc xaõ tôùi moät möùc ñoàng nhaátthì chuû nghóa xaõ hoäi… töï noù seõ ñöôïc thöïc hieän”,vaø “… trong hoaøn caûnh nöôùc ta, cheá ñoä hôïp taùcxaõ laø hoaøn toaøn ñoàng nhaát vôùi chuû nghóa xaõhoäi”, hay “Neáu chuùng ta toå chöùc ñöôïc toaøn theånoâng daân vaøo hôïp taùc xaõ thì chuùng ta ñöùngvöõng ñöôïc hai chaân treân mieáng ñaát chuû nghóaxaõ hoäi”(6)

Thöù ba, veà vai troø cuûa hôïp taùc xaõNhaän thöùc roõ vai troø cuûa HTX trong phaùt

trieån kinh teá quoác daân, Ngöôøi ñaõ chæ roõ, HTX laøcon ñöôøng ñi leân cuûa ngöôøi daân vöôït qua khoùkhaên, ngheøo ñoùi, xaây döïng coäng ñoàng vaênminh, töông thaân, töông aùi; giuùp nhau vöôn leân,choáng laïi moïi söï baát coâng, aùp böùc veà kinh teá -xaõ hoäi; laø moät toå chöùc daân chuû vaø caùch maïng.Ngöôøi vieát: “Noùi toùm laïi, HTX laø hôïp voán, hôïpsöùc vôùi nhau, voán nhieàu, söùc maïnh, thì khoùnhoïc ít maø lôïi ích nhieàu”(7). Ngaøy 11/4/1946,Chuû tòch Hoà Chí Minh ñaõ göûi thö keâu goïi ñieànchuû, gia noâng tham gia HTX. Trong thö göûiñieàn chuû, gia noâng, Ngöôøi nhaán maïnh: “Noângdaân muoán giaøu, noâng nghieäp muoán thònh, thìcaàn phaûi coù HTX”. Töø ñoù, haøng loaït cô sôû kinhteá hôïp taùc (khi ñoù goïi laø toå vaàn noâng, ñoåi coâng)ñöôïc hình thaønh, daàn phaùt trieån maïnh.

Theo Chuû tòch Hoà Chí Minh, HTX laøphöông tieän ñeå phuïc vuï xaõ vieân, ñem laïi lôïiích cho xaõ vieân. Xaõ vieân laø chuû ñích thöïc cuûahôïp taùc xaõ, ñoù laø “hôïp taùc xaõ laø nhaø, xaõ vieânlaø chuû”. Lyù giaûi “taïi sao xaõ vieân caàn phaûi thamgia hôïp taùc xaõ”, Chuû tòch Hoà Chí Minh ñaõ chæroõ, vaøo HTX: ngöôøi saûn xuaát, nhaát laø noângdaân ñöôïc chia seû lôïi ích phaùt sinh caû trong

quaù trình trao ñoåi, tieâu thuï saûn phaåm, taïo tieátkieäm cho xaõ hoäi thoâng qua giaûm chi phí trunggian, taïo lôïi ích cho ngöôøi tieâu duøng cuoáicuøng thoâng qua giaù reû. Töø ñoù, Ngöôøi keát luaän:“Phong traøo hôïp taùc hoùa phaùt trieån maïnh meõ,môû ñöôøng cho noâng daân tieán tôùi no aám”(8).Nhö vaäy, theo Hoà Chí Minh HTX laø caùch thöùcñeå phaùt trieån kinh teá, taïo vieäc laøm, oån ñònh xaõhoäi, goùp phaàn cuûng coá an ninh chính trò vaøtraät töï an toaøn xaõ hoäi.

Thöù tö, veà nguyeân taéc toå chöùc vaø quaûn lyùcuûa hôïp taùc xaõ

Theo Chuû tòch Hoà Chí Minh, HTX laø toåchöùc kinh teá thöïc söï daân chuû, töï nguyeän. Doñoù, phaûi phuø hôïp vôùi thöïc tieãn cuoäc soáng,khoâng raäp khuoân cöùng nhaéc, phaùt trieån moätcaùch tuaàn töï, khoâng noùng voäi, tieán haønh töøhình thöùc thaáp ñeán cao vaø “phaûi theo nguyeântaéc töï nguyeän, töï giaùc, khoâng goø eùp”(9). Vieäcquaûn lyù phaûi daân chuû, traùnh quan lieâu, meänhleänh; phaân phoái “phaûi chuù yù phaân phoái chocoâng baèng” vaø “Phaûi laøm theá naøo cho xaõ vieântrong hôïp taùc xaõ thu nhaäp nhieàu hôn noângdaân trong toå ñoåi coâng vaø toå vieân trong toå ñoåicoâng thu nhaäp nhieàu hôn thu nhaäp cuûa noângdaân coøn laøm aên rieâng leû”(10). Nhö vaäy, theoquan nieäm cuûa Chuû tòch Hoà Chí Minh, nguyeântaéc toå chöùc cuûa hôïp taùc xaõ phaûi thöïc söï bìnhñaúng, cuøng coù lôïi, thieát thöïc. Vaø Ngöôøi cuõngchæ roõ: HTX cuõng laø moät toå chöùc daân chuû vaøcaùch maïng, nôi taäp hôïp, giaùo duïc, naâng caotrình ñoä cho ngöôøi daân, höôùng ngöôøi daân vaøonhöõng muïc ñích xaõ hoäi tích cöïc, tieán boä vaøcaùch maïng. Ñoái vôùi vieäc xaây döïng HTX phaûicoù söï höôùng daãn, giuùp ñôõ cuûa Nhaø nöôùc vaøngöôøi laõnh ñaïo tröïc tieáp phaûi coù ñuû phaåmchaát. Ngöôøi chæ roõ: Ñieàu quan troïng baäc nhaáthieän nay ñeå phaùt trieån maïnh noâng nghieäp laø:Chænh ñoán caùc ban quaûn trò hôïp taùc xaõ chothaät toát. Ban quaûn trò toát thì hôïp taùc xaõ toát.Nhöõng nguyeân taéc toå chöùc HTX theo quanñieåm Hoà Chí Minh vöøa phuø hôïp lyù luaän chungveà HTX vöøa phuø hôïp vôùi ñieàu kieän lòch söû cuïtheå cuûa nöôùc ta.

Ñeå kinh teá HTX phaùt trieån thì caùc HTX phaûilieân keát vôùi nhau vaø lieân keát vôùi caùc toå chöùc,

22 SỐ 03/2017


loaïi hình kinh teá - xaõ hoäi khaùc ñeå taïo ñieàu kieäncho söï phaùt trieån “Neáu nhieàu nôi ñaõ laäp HTXnhö nhau, thì caùc HTX aáy neân lieân laïc vôùinhau, theá löïc caøng maïnh hôn. Hoaëc khi haiHTX tính chaát khaùc nhau, thì cuõng neân lieân keátnhö moät HTX mua hoaëc moät HTX baùn”(11).

Coù theå noùi, tö töôûng Hoà Chí Minh veàHTX laø nhöõng lyù luaän maãu möïc veà HTX, laøbieåu hieän sinh ñoäng cuûa söï gaëp gôõ giöõavaên minh phöông Ñoâng noùi chung, vaên hoùaVieät noùi rieâng vôùi vaên hoùa phöông Taây.Nhöõng tö töôûng cuûa Chuû tòch Hoà Chí Minhveà HTX vaãn coøn nguyeân giaù trò trong ñieàukieän hieän nay ôû Vieät Nam, khi Ñaûng vaø Nhaønöôùc chuû tröông tieán haønh ñöôøng loái phaùttrieån neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõhoäi chuû nghóa.

Thaám nhuaàn tö töôûng cuûa Hoà Chí Minh veàHTX, Ñaûng ta ñaõ ñeà ra nhöõng chuû tröông,chính saùch veà HTX töøng böôùc ñöôïc hoaønthieän qua caùc kyø Ñaïi hoäi. Nhìn chung caùcchuû tröông, ñöôøng loái veà HTX cuûa Ñaûng vaøNhaø nöôùc ñeàu theå hieän söï nhaát quaùn, khaúngñònh söï toàn taïi laâu daøi cuûa neàn kinh teá haønghoùa nhieàu thaønh phaàn, bao goàm kinh teá taäptheå vaø HTX trong quaù trình xaây döïng chuûnghóa xaõ hoäi ôû nöôùc ta. Nghò quyeát Trungöông 5 (khoùa IX) veà “Tieáp tuïc ñoåi môùi, phaùttrieån vaø naâng cao hieäu quaû kinh teá taäp theå”ñaõ khaúng ñònh: HTX ñoùng vai troø raát quantroïng trong quaù trình phaùt trieån cuûa noângnghieäp, noâng thoân ôû nöôùc ta. Ñaïi hoäi Ñaûngtoaøn quoác laàn thöù X chuû tröông tieáp tuïc ñoåimôùi vaø phaùt trieån caác loaïi hình kinh teá taäp theåcuøng vôùi kinh teá nhaø nöôùc ngaøy caøng trôûthaønh neàn taûng cuûa neàn kinh teá quoác daân.Ñaïi hoäi Ñaûng toaøn quoác laàn thöù XII tieáp tuïcchæ roõ: “Tieáp tuïc ñoåi môùi noäi dung vaø phöôngthöùc hoaït ñoäng cuûa kinh teá taäp theå, kinh teáhôïp taùc xaõ; ñaåy maïnh lieân keát vaø hôïp taùc döïatreân quan heä lôïi ích, aùp duïng phöông thöùcquaûn lyù tieân tieán, phuø hôïp vôùi cô cheá thòtröôøng.”(12) . Nhö vậy, HTX ôû nöôùc ta ñöôïcxaùc ñònh vöøa laø toå chöùc kinh teá, vöøa laø toåchöùc xaõ hoäi, laø nhaân toá quan troïng ñeå ngöôøilao ñoäng, hoä xaõ vieân tieáp nhaän söï hoã trôï cuûa

Nhaø nöôùc, lieân keát vôùi doanh nghieäp thuoäcmoïi thaønh phaàn kinh teá, thöïc hieän lieân minhcoâng - noâng. Caùc chuû tröông, ñöôøng loái cuûaÑaûng, heä thoáng chính saùch, phaùp luaät cuûaNhaø nöôùc veà HTX ñaõ taïo khuoân khoå phaùp lyùcho hoaït ñoäng cuûa HTX, nhaèm taïo ñieàu kieänthuaän lôïi hoã trôï HTX phaùt trieån, naâng caonaêng suaát, chaát löôïng, hieäu quaû, söùc caïnhtranh ñeå coù theå tham gia bình ñaúng vaøo neànkinh teá thò tröôøng. Ñaây laø söï vaän duïng saùngtaïo cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta theo tö töôûngcuûa Chuû tòch Hoà Chí Minh veà phaùt trieån HTXkieåu môùi phuø hôïp vôùi tình hình hieän nay ôûnöôùc ta.

Coù theå noùi raèng, noäi dung tö töôûng veà phaùttrieån HTX cuûa Chuû tòch Hoà Chí Minh laø moätheä thoáng tri thöùc quyù baùu, ñoøi hoûi caàn ñöôïcnghieân cöùu nghieâm tuùc ñeå coù theâm cô sôûkhoa hoïc cho vieäc hoaïch ñòønh caùc chínhsaùch, thuùc ñaåy söï phaùt trieån HTX ngaøy caøngcoù hieäu quaû hôn, goùp phaàn tích cöïc vaøo coângcuoäc xaây döïng vaø phaùt trieån ñaát nöôùc.

(1) Hoà Chí Minh toaøn taäp, t.2, NxbCTQG, Haø Noäi,2002, tr.314.

(2) Hoà Chí Minh toaøn taäp, t.10, NxbCTQG, HaøNoäi, 2002, tr.15.


(4) Hoà Chí Minh toaøn taäp, t.2, NxbCTQG, Haø Noäi,2002, tr. 313 - 314.

(5) Hoà Chí Minh toaøn taäp, t.9, NxbCTQG, Haø Noäi,2002, tr. 537.

(6) V.I.Leânin,Toaøn taäp, t.45, Nxb Tieán boä, Maùt xcôva, tr. 427 - 428.


(8) Hoà Chí Minh toaøn taäp, t.10, NxbCTQG, HaøNoäi, 2002, tr. 415.


(10) Hoà Chí Minh toaøn taäp, t.9, NxbCTQG, HaøNoäi, 2002, tr. 410.

(11) Hoà Chí Minh toaøn taäp, t.2, NxbCTQG, HaøNoäi, 2002, tr.318.

(12) Vaên kieän Ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù XII, NxbCTQG, HN - 2016, tr.107.

23SỐ 03/2017


1. Toång quan chung

Söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa coâng ngheä

thoâng tin (CNTT) ñaõ aûnh höôûng saâu roäng ñeán

taát caû caùc lónh vöïc cuûa cuoäc soáng bao goàm caû

ngaønh noâng nghieäp voán ñöôïc xem laø ngaønh

kinh teá coù vò trí chieán löôïc cuûa nhieàu quoác gia.

Vai troø cuûa ngaønh CNTT trong noâng nghieäp

ñang töøng böôùc trôû neân quan troïng. Caùc öùng

duïng CNTT cho noâng nghieäp ñaõ trôû neân

quen thuoäc hôn vaø ñaõ mang laïi nhöõng hieäu

quaû ñaùng ghi nhaän. Trong thaäp kyû gaàn ñaây,

noâng nghieäp hieän ñaïi ñang chuyeån dòch daàn

sang noâng nghieäp thoâng minh trong ñoù coâng

nghieäp cô khí ñieän maùy keát hôïp vôùi coâng

ngheä thoâng tin taïo neân böôùc nhaûy voït trong

saûn xuaát, cuï theå laø taêng naêng suaát, chaát

löôïng, ñoä an toaøn vaø ñaëc bieät quan taâm ñeán

yeáu toá moâi tröôøng.

ÖÙng duïng CNTT trong noâng nghieäp thoâng

minh thöôøng ñöôïc chia thaønh ba daïng cô baûn:

(1) caùc öùng duïng quaûn lyù ñöôïc phaùt trieån ñeå

hoã trôï quaù trình saûn xuaát noâng nghieäp baèng

vieäc xaây döïng moät maïng löôùi trao ñoåi thoâng

tin caùc beân lieân quan ñeán quaù trình saûn xuaát

vaø phaân phoái saûn phaåm noâng nghieäp [1];

(2) caùc heä thoáng quan traéc, giaùm saùt caùc

thoâng soá lieân quan ñeán quaù trình moâi tröôøng,

toái öu hoùa quaù trình saûn xuaát caùc saûn phaåm

noâng nghieäp. Caùc heä thoáng naøy söû duïng

maïng caùc loaïi caûm bieán khaùc nhau vôùi soá

löôïng lôùn ñeå thu nhaän thoâng tin veà caùc thoâng

soá moâi tröôøng nhö ñoä aåm cuûa ñaát, nhieät ñoä vaø

chaát löôïng khoâng khí cuûa moâi tröôøng nuoâi

troàng; (3) caùc heä thoáng hoã trôï saûn xuaát noâng

nghieäp chính xaùc. Caùc heä thoáng naøy cho

pheùp nhaø saûn xuaát giaùm saùt saûn phaåm nuoâi

troàng theo töøng giai ñoaïn sinh tröôûng vaø ñöa

ra nhöõng kieán nghò phuø hôïp vôùi töøng giai

ñoaïn vaø töøng chuûng loaïi.

Heä thoáng quan traéc moâi tröôøng söû duïng

GIAÛI PHAÙP THUÙC ÑAÅY ÖÙNG DUÏNG COÂNG NGHEÄ THOÂNG TINTRONG SAÛN XUAÁT NOÂNG NGHIEÄP THOÂNG MINH TAÏI THANH HOÙA

TS. Nguyeãn Theá Cöôøng *, KS. Traàn Ñöùc Nghóa **

Noâng nghieäp ñoùng vai troø quan troïng trong neàn kinh teá cuûa nhieàu quoác giatrong ñoù coù Vieät Nam. Ñeå ñaûm baûo an ninh löông thöïc, caàn coù nhöõng thay ñoåitrong phöông thöùc saûn xuaát vaø baûo quaûn. Neàn noâng nghieäp truyeàn thoáng caàn ñöôïcthay theá bôûi neàn noâng nghieäp thoâng minh hôn. Baøi vieát ñeà caäp ñeán vai troø cuûa öùngduïng coâng ngheä thoâng tin trong saûn noâng nghieäp thoâng minh vaø ñeà xuaát moät soágiaûi phaùp phaùt trieån noâng nghieäp thoâng minh treân ñòa baøn tænh Thanh Hoùa.

* Khoa CNTT&TT, Tröôøng Ñaïi hoïc Hoàng Ñöùc, ** Coâng ty Coå phaàn ThinkLABs.

24 SỐ 03/2017


caùc maïng caûm bieán hieän ñang ñöôïc quan

taâm nhieàu töø caùc nhaø nghieân cöùu khaùc nhau.

Maïng caûm bieán goàm moät soá löôïng lôùn caùc

noát caûm bieán coù kích thöôùc nhoû vaø coù giaù

thaønh reû. Caùc noát caûm bieán keát noái vôùi nhau

thoâng qua ñöôøng truyeàn khoâng daây. Vieäc söû

duïng maïng caûm bieán trong quan traéc moâi

tröôøng noâng nghieäp mang laïi nhöõng öu ñieåm

sau [2]: (1) khoâng phaûi söû duïng daây keát noái,

can thieäp cuûa con ngöôøi leân moâi tröôøng caàn

giaùm saùt laø khoâng ñaùng keå; (2) caùc noát caûm

bieán ñöôïc thieát keá daøy ñaëc neân döõ lieäu thu

nhaän ñöôïc coù chaát löôïng cao; (3) caùc noát

caûm bieán coù khaû naêng töï thu nhaän, xöû lyù vaø

töông taùc vôùi caùc noát caûm bieán khaùc neân phuø

hôïp vôùi vieäc giaùm saùt töï ñoäng. Caùc nghieân

cöùu tieâu bieåu nhö heä thoáng giaùm saùt luùa myø

taïi Trung Quoác [3], heä thoáng giaùm saùt nhaø

kính döïa treân maïng keát noái vaïn vaät [4], caùc heä

thoáng quaûn lyù thuûy lôïi töï ñoäng, thoâng minh

döïa treân maïng vaïn keát keát noái [5], [6].

Moät caùch tieáp caän khaùc cuûa noâng nghieäp

thoâng minh laø noâng nghieäp chính xaùc, ñaây

ñöôïc coi laø thaønh phaàn chuû choát trong cuoäc

caùch maïng coâng nghieäp laàn thöù 4. Noâng

nghieäp chính xaùc, hay coøn goïi laø noâng nghieäp

veä tinh laø khaùi nieäm quaûn trò noâng nghieäp döïa

treân nhöõng quan saùt, ño ñaïc vaø ñieàu chænh

caùc thoâng soá tröïc tieáp vaø giaùn tieáp tôùi

quaù trình nuoâi troàng. Muïc tieâu cuûa noâng

nghieäp chính xaùc laø xaây döïng caùc heä

thoáng hoã trôï ra quyeát ñònh thoâng minh

cho ngöôøi noâng daân ñeå quaûn trò vuï muøa

cuûa mình, toái öu hoùa quaù trình ñöôïc thu

hoaïch trong khi tieát kieäm ñöôïc toái ña

nguoàn löïc vaø taøi nguyeân.

Moät soá coâng ngheä ñöôïc söû duïng trong

noâng nghieäp chính xaùc nhö Vieãn thaùm

(Remote Sensing), Heä thoáng ñònh vò toaøn

caàu (GPS), Heä thoáng thoâng tin ñòa lyù (GIS) [7].

Moät soá toå chöùc tham gia nghieân cöùu vaø

trieån khai caùc döï aùn lieân quan ñeán noâng

nghieäp chính xaùc nhö Coâng ty ListenField:

http://listenfield.com/ taïi Nhaät Baûn, Coâng ty

TNHH MIMOSA: https://mimosatek.com/,

Coâng ty Kuji Vieät Nam: http://kuji.vn/, Coâng ty

CP ThinkLABs: http://www. thinklabs.vn/vn/

ñang laø nhöõng coâng ty tieân phong veà lónh

vöïc naøy.

Moâ hình noâng nghieäp chính xaùc gaén lieàn

vôùi nhöõng coâng ngheä hieän ñaïi veà vieãn thaùm,

ñònh vò toaøn caàu vaø maïng vaïn vaät keát noái. Moâ

hình noâng nghieäp chính xaùc ñöôïc baét ñaàu

baèng vieäc taäp hôïp vaø phaân tích caùc döõ lieäu veä

tinh, vieãn thaùm, aûnh chuïp töø treân cao, thoâng

tin döï baùo thôøi tieát ñeå ñöa ra nhöõng döï ñoaùn

veà muøa maøng. Tieáp ñoù, nhöõng thoâng tin lieân

quan seõ ñöôïc soá hoùa, moâ hình hoùa vaø moâ

phoûng treân maùy tính ñeå hoã trôï ñöa ra nhöõng

quyeát ñònh chính xaùc veà lòch nuoâi troàng caùc

saûn phaåm noâng nghieäp. Caùc coâng ngheä cao

thöôøng ñöôïc öùng duïng trong noâng nghieäp

chính xaùc goàm coù:

- Roâ boát: laø caùc maùy moùc noâng nghieäp nhö

maùy caøy, maùy boùn phaân, maùy laøm ñaát khoâng

ngöôøi laùi. Caùc maùy moùc naøy ñöôïc vaän haønh töï

ñoäng theo moät chöông trình ñaõ ñöôïc laäp saün.

Hình 1: Moät noát caûm bieán ñöôïc söû duïng ñeå thu nhaänthoâng tin trong Noâng nghieäp thoâng minh coù chöùa nhieàuloaïi caûm bieán khaùc nhau (Nguoàn: Internet)

25SỐ 03/2017


- Maùy bay khoâng ngöôøi laùi vaø aûnh veä tinh: duøng ñeå thu nhaän thoâng tin veà hình aûnh taïi

caùc ñòa ñieåm saûn xuaát noâng nghieäp. Döõ lieäu hình aûnh seõ ñöôïc xöû lyù, phaân tích baèng caùc

kyõ thuaät lieân quan ñeán trí tueä nhaân taïo ñeå hoã trôï ñöa ra caùc quyeát ñònh veà phöông thöùc

nuoâi troàng.

- Maïng vaïn vaät keát noái (Internet of Things - IoT): thu nhaän caùc thoâng tin lieân quan ñeán

moâi tröôøng nhö ñoä aåm cuûa ñaát, nhieät ñoä, chaát löôïng khoâng khí ñeå cung caáp döõ lieäu ñaàu

vaøo cho heä thoáng hoã trôï quyeát ñònh. Döõ lieäu thu nhaän töø IoT ñöôïc söû duïng ñeå xaây döïng

caùc baûn ñoà töông ñoái chính xaùc veà ñaát, veà vuï muøa hoaëc caùc moâ hình cuûa caùc caùnh ñoàng

noâng nghieäp.

Maùy caøy töï ñoäng Maùy bay khoâng ngöôøi laùi Maïng vaïn vaät keát noái

Hình 2: Hình aûnh minh hoïa cuûa caùc coâng ngheä cao lieân quan öùng duïng trong noâng nghieäp chínhxaùc (nguoàn: Internet).

Noâng nghieäp chính xaùc cho pheùp ngöôøi saûn xuaát noâng nghieäp can thieäp ñeán töøng ñoái töôïng

trong saûn xuaát thay vì toaøn boä heä thoáng noâng nghieäp. Vôùi nhöõng hoã trôï cuûa caùc chuyeân gia

noâng nghieäp, heä thoáng hoã trôï saûn xuaát noâng nghieäp chính xaùc coù theå ñöa ra nhöõng quyeát ñònh

phuø hôïp vôùi quaù trình sinh tröôûng cuûa ñoái töôïng saûn xuaát. Ngöôøi saûn xuaát coù theå kieåm soaùt

ñöôïc thôøi gian thu hoaïch caùc saûn phaåm noâng nghieäp, coù theå kieåm soaùt toát thôøi gian hoaït ñoäng

cuûa caùc trang traïi, keát noái ñöôïc vôùi coäng ñoàng vaø toái öu hoùa ñöôïc chi phí saûn xuaát, taêng cöôøng

lôïi nhuaän.

2. Giaûi phaùp öùng duïng CNTT trong saûn xuaát noâng nghieäp thoâng minh taïi Thanh Hoùa

Noâng nghieäp Thanh Hoùa ñaõ coù nhöõng daáu hieäu chuyeån mình vôùi vieäc ñöa coâng ngheä cao

vaøo saûn xuaát vaø ñaõ coù nhöõng keát quaû töông ñoái khaû quan. Hieän taïi, ñaõ coù moät vaøi toå chöùc, caù

nhaân aùp duïng CNTT vaøo quaù trình saûn xuaát, tuy nhieân hieäu quaû chöa cao. Do chöa phaùt trieån

ñöôïc moät heä thoáng coù theå giaùm saùt vaø thay ñoåi ñöôïc caùc taùc nhaân lieân quan ñeán saûn xuaát

(ñoä aåm trong khoâng khí, löôïng möa, nhieät ñoä…) neân caùc hoaït ñoäng nuoâi troàng, laäp keá hoaïch

muøa vuï vaãn coøn bò ñoäng phuï thuoäc nhieàu vaøo ñieàu kieän thôøi tieát vaø thieân nhieân; chöa coù nhieàu

giaûi phaùp cho caùc saûn phaåm nuoâi troàng traùi vuï, chaát löôïng cao.

Ñeå coù ñöôïc moät neàn noâng nghieäp thoâng minh, tænh Thanh Hoùa caàn taäp trung phaùt trieån

moät moâ hình noâng nghieäp ñoàng boä, thoáng nhaát maø trong ñoù, CNTT ñöôïc xem nhö trung

taâm cuûa heä thoáng, cung caáp caùc phöông tieän quaûn lyù, truyeàn thoâng vaø hoã trôï ra quyeát

ñònh. Hình 3 bieåu dieãn giaûi phaùp noâng nghieäp thoâng minh cho tænh Thanh Hoùa vôùi söï hoã

trôï cuûa CNTT.

26 SỐ 03/2017


Noâng nghieäp thoâng minh döïa treân öùng

duïng CNTT khoâng chæ taïo ra moät keânh keát

noái giöõa caùc beân lieân quan nhö nhaø saûn

xuaát, nhaø khoa hoïc, nhaø quaûn lyù vaø nhaø

phaân phoái maø coøn xaây döïng ñöôïc moät heä

thoáng hoã trôï laäp keá hoaïch vaø ra quyeát ñònh

taïi caùc thôøi ñieåm phuø hôïp nhaèm taêng naêng

suaát vaø chaát löôïng. Heä thoáng quan traéc caùc

chæ soá moâi tröôøng seõ cung caáp thoâng tin

ñaày ñuû veà moâi tröôøng troàng troït vaø chaên

nuoâi cho nhaø saûn xuaát. Keát hôïp vôùi kieán

thöùc, coâng ngheä cuûa nhaø khoa hoïc, heä

thoáng hoã trôï nhaø saûn xuaát ñöa ra ñöôïc

nhöõng quyeát ñònh chính xaùc cho quaù trình

chaêm soùc. Döïa vaøo heä thoáng hoã trôï, caùc

nhaø quaûn lyù vaø hoaïch ñònh chính saùch coù

theå ñaùnh giaù ñöôïc möùc ñoä hieäu quaû cuûa

caùc chính saùch phaùt trieån, töø ñoù coù cô sôû

ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi tình hình thöïc

teá. Trong noâng nghieäp hieän nay, vieäc truy

xuaát nguoàn goác cuûa saûn phaåm laø moät vaán

ñeà caàn löu yù. Vôùi nhöõng döõ lieäu ñöôïc löu

tröõ trong quaù trình saûn xuaát, heä thoáng

hoaøn toaøn cho pheùp vieäc tra cöùu thoâng tin

veà saûn phaåm cuõng nhö xaây döïng ñöôïc

chieán löôïc thu mua vaø phaân phoái saûn

phaåm theo töøng muøa vuï.

Ñònh höôùng phaùt trieån noâng nghieäp thoâng

minh laø moät ñònh höôùng ñuùng ñaén trong giai

ñoaïn hieän nay. Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa

CNTT, vieäc xaây döïng moät neàn noâng nghieäp

thoâng minh cho tænh Thanh Hoùa laø töông ñoái

khaû thi trong ñieàu kieän hieän nay. Tuy nhieân,

caàn coù söï thoáng nhaát cao veà maët chuû tröông

vaø coù nhöõng chính saùch phuø hôïp nhaèm thuùc

ñaåy vieäc phaùt trieån nhöõng giaûi phaùp öùng

duïng CNTT cho saûn xuaát noâng nghieäp.

Trong ñoù, caàn coù nhöõng öu ñaõi tích cöïc cho

nhöõng caù nhaân, doanh nghieäp CNTT ñaõ vaø

ñang phaùt trieån caùc giaûi phaùp veà noâng

nghieäp thoâng minh.

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO

[1] Viettel, “Agri.ONE - Noâng nghieäp ñieän töû,keát noái 4 Nhaø,” 2014. .

[2] Y. Zhu, J. Song, and F. Dong, “Applicationsof Wireless Sensor Network in the agriculture envi-ronment monitoring,” Procedia Eng., vol. 16, pp.608–614, 2011.

[3] Z. Liqiang, Y. Shouyi, L. Leibo, Z. Zhen, andW. Shaojun., “A Crop Monitoring System Based onWireless Sensor Network,” Procedia Environ. Sci.,vol. 11, pp. 558-565, 2011.

[4] G. N. Kodandaramaiah and K. V, “Cloud IoTBased Greenhouse Monitoring System,” Int. J. Eng.Res. Appl., vol. 5, no. 10, pp. 35-41, 2015.

[5] B. Khelifa and D. Amel, “Smart IrrigationUsing Internet of Things,” Fourth Int. Conf. Futur.Gener. Commun. Technol., vol. 6, no. November,pp. 91-96, 2015.

[6] P. Rajalakshmi and S. Devi Mahalakshmi,“IOT based crop-field monitoring and irrigationautomation,” Proc. 10th Int. Conf. Intell. Syst.Control. ISCO 2016, vol. 4, no. 19, 2016.

[7] S. M. Abd El-Kader and B. M. MohammadEl-Basioni, “Precision farming solution in Egypt usingthe wireless sensor network technology,” Egypt.Informatics J., vol. 14, no. 3, pp. 221-233, 2013.

Hình 3: Moâ hình noâng nghieäp thoâng minh öùngduïng CNTT taïi Thanh Hoùa.

27SỐ 03/2017


Thôøi kyø hoäi nhaäp quoác teá, ñeå traùnhnhöõng ruûi ro, caùc doanh nghieäp nhoû vaøvöøa caàn phaûi naâng cao chaát löôïng vaø

oån ñònh chaát löôïng haøng hoùa, maø saâu xa ñoùlaø naâng cao trình ñoä kyõ thuaät vaø coâng ngheä;giaûm giaù thaønh, taêng soá löôïng, ña daïng veàmaãu maõ,… Ñieàu naøy coù theå ñöôïc thöïc hieänneáu nhö doanh nghieäp aùp duïng toát caùc Heäthoáng quaûn lyù chaát löôïng (HTQLCL) tieân tieánnhö: Heä thoáng kieåm soaùt chaát löôïng toaøn dieänTQC, Heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng toaøn dieänTQM, Heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng theo tieâuchuaån ISO, Heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng theoHACCP, Heä thoáng quaûn lyù moâi tröôøng ISO14000,...) vaøo quaù trình saûn xuaát, kinh doanhcuûa mình. AÙp duïng caùc HTQLCL trong hoaïtñoäng saûn xuaát vaø kinh doanh laø coâng cuï höõuhieäu, laø xu höôùng taát yeáu cuûa caùc doanhnghieäp hieän nay.

Theo thoáng keâ cuûa Cuïc thoáng keâ ThanhHoùa, treân ñòa baøn tænh hieän nay coù khoaûnggaàn 7.000 doanh nghieäp ñang thöïc teá hoaïtñoäng (trong ñoù, soá löôïng doanh nghieäpnhoû vaø vöøa chieám 97%), ñoùng vai troø quantroïng trong taêng tröôûng kinh teá cuûa tænh,goùp phaàn quan troïng vaøo quaù trình chuyeåndòch cô caáu kinh teá; tham gia giaûi quyeátcaùc vaán ñeà xaõ hoäi, taïo theâm vieäc laøm vaønaâng cao thu nhaäp cho ngöôøi lao ñoäng,

taêng thu ngaân saùch treân ñòa baøn. Trongnhöõng naêm qua, xuaát phaùt töø chuû tröông,ñònh höôùng cuûa Nhaø nöôùc, söï vaøo cuoäc vaøhöôùng daãn cuûa caùc caáp, caùc ngaønh chöùcnaêng, cuøng vôùi noã löïc cuûa caùc doanh nghieäp,vieäc trieån khai aùp duïng caùc HTQLCL tieântieán trong caùc doanh nghieäp ñaõ ñaït ñöôïcnhöõng keát quaû nhaát ñònh. Tuy nhieân, treânthöïc teá soá löôïng doanh nghieäp nhoû vaø vöøa(DNNVV) aùp duïng caùc HTQLCL treân ñòabaøn tænh coøn haïn cheá (chæ chieám khoaûng1,2% toång soá doanh nghieäp treân ñòa baøntænh), toác ñoä taêng qua caùc naêm chæ ôû möùctrung bình so vôùi caû nöôùc; nhieàu DNNVVchöa theå tieáp caän hoaëc tieáp caän nhönghieäu quaû raát haïn cheá vôùi caùc HTQLCL tieântieán; tænh chöa coù cô cheá, chính saùchkhuyeán khích doanh nghieäp aùp duïng caùcHTQLCL. Töø keát quaû nghieân cöùu caùc moâhình HTQLCL tieân tieán; keát quaû ñaùnh giaùthöïc traïng vaø taùc ñoäng cuûa vieäc aùp duïngcaùc HTQLCL taïi 81 DNNVV treân ñòa baøntænh xin ñöa ra quan ñieåm, ñeà xuaát muïctieâu, nhieäm vuï vaø moät soá giaûi phaùp thuùcñaåy vaø naâng cao hieäu quaû aùp duïng caùcHTQLCL trong caùc DNNVV treân ñòa baøntænh ñeán naêm 2025 nhö sau:

1. Quan ñieåm

Trong boái caûnh neàn kinh teá Vieät Nam ñang

GIAÛI PHAÙP THUÙC ÑAÅY VAØ NAÂNG CAO HIEÄU QUAÛAÙP DUÏNG CAÙC HEÄ THOÁNG QUAÛN LYÙ CHAÁT LÖÔÏNG TIEÂN TIEÁNTRONG CAÙC DOANH NGHIEÄP NHOÛ VAØ VÖØA TÆNH THANH HOÙA

CN. Leâ Coâng Chieán *

* Sôû Khoa hoïc vaø Coâng ngheä Thanh Hoùa.

28 SỐ 03/2017


hoäi nhaäp saâu roäng vôùi neàn kinh teá cuûa khu

vöïc vaø theá giôùi, vieäc aùp duïng HTQLCL laø xu

höôùng taát yeáu, laø coâng cuï höõu hieäu cuûa caùc

DNNVV ñeå duy trì söï toàn taïi, oån ñònh vaø phaùt

trieån beàn vöõng.

AÙp duïng HTQLCL trong caùc DNNVV treânñòa baøn tænh Thanh Hoùa phaûi gaén vôùi vieäcnaâng cao naêng suaát lao ñoäng, chaát löôïng saûnphaåm, haøng hoùa, naâng cao khaû naêng caïnhtranh cuûa DNNVV phuïc vuï phaùt trieån kinh teá -xaõ hoäi cuûa tænh.

Nhaø nöôùc taïo haønh lang phaùp lyù, neàn taûng,höôùng daãn, hoã trôï cho caùc doanh nghieäp aùpduïng caùc HTQLCL. Doanh nghieäp ñoùng vaitroø chuû yeáu trong vieäc aùp duïng caùc HTQLCLtieân tieán.

2. Muïc tieâu2.1. Muïc tieâu chung

Ñaåy maïnh hoaït ñoäng aùp duïng vaø naâng caohieäu quaû aùp duïng HTQLCL tieân tieán trongcaùc DNNVV taïo phong traøo naêng suaát, chaátlöôïng saâu roäng trong coäng ñoàng doanhnghieäp treân ñòa baøn tænh Thanh Hoùa, goùpphaàn thöïc hieän thaéng lôïi Nghò quyeát soá35/NQ-CP ngaøy 16/5/2016 cuûa Chính phuû veàhoã trôï phaùt trieån doanh nghieäp ñeán naêm 2020vaø muïc tieâu phaùt trieån doanh nghieäp tænhThanh Hoùa ñeán naêm 2020.

2.2. Muïc tieâu cuï theå

Phaán ñaáu ñeán naêm 2020, treân ñòa baøntænh coù theâm 100 DNNVV aùp duïng moät trongcaùc HTQLCL tieân tieán; ñeán naêm 2025 coùtheâm 300 DNNVV aùp duïng moät trong caùcHTQLCL tieân tieán, coâng cuï naâng cao naêngxuaát. Trong ñoù:

- Coù 60% doanh nghieäp trôû leân thöïc hieänxaây döïng vaø aùp duïng HTQLCL tieân tieán ñoáivôùi caùc saûn phaåm chuû löïc cuûa tænh ñaõ ñöôïcxaùc ñònh trong Ñeà aùn taùi cô caáu kinh teá gaénvôùi chuyeån ñoåi moâ hình taêng tröôûng tænhThanh Hoùa ñeán naêm 2020, ñònh höôùng ñeán

naêm 2025 (Ban haønh keøm theo Quyeát ñònh4292/QÑ-UBND ngaøy 05/12/2014 cuûa UBNDtænh Thanh Hoùa).

- 100% caùc doanh nghieäp aùp duïng coù hieäuquaû caùc HTQLCL goùp phaàn tích cöïc vaøo söïphaùt trieån kinh teá cuûa tænh.

3. Nhieäm vuï vaø giaûi phaùp3.1. Nhieäm vuï

3.1.1. Ñoái vôùi cô quaûn quaûn lyù nhaø nöôùc veàchaát löôïng treân ñòa baøn tænh

Tieáp tuïc naâng cao nhaän thöùc saâu saéc,quan ñieåm, ñöôøng loái chæ ñaïo cuûa Nghò quyeátsoá 20-NQ/TW Ban Chaáp haønh Trung öôngÑaûng khoùa IX veà phaùt trieån khoa hoïc vaø coângngheä phuïc vuï söï nghieäp coâng nghieäp hoùa,hieän ñaïi hoùa trong ñieàu kieän kinh teá thò tröôøngñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa vaø hoäi nhaäpquoác teá; Nghò quyeát soá 35/NQ-CP ngaøy16/5/2016 cuûa Chính phuû veà hoã trôï phaùt trieåndoanh nghieäp ñeán naêm 2020, Ñeà aùn phaùt trieåndoanh nghieäp tænh Thanh Hoùa ñeán naêm 2020,vaø baùm saùt muïc tieâu, ñònh höôùng cuûa ngaønh,xaây döïng caùc chöông trình haønh ñoäng cuï theåñeå trieån khai thöïc hieän;

Tieáp tuïc tuyeân truyeàn, phaùt ñoäng phongtraøo naêng suaát chaát löôïng theo caùc noäi dungQuyeát ñònh 712/QÑ-TTg ngaøy 21/4/2010 veàvieäc pheâ duyeät Chöông trình quoác gia “Naângcao naêng suaát vaø chaát löôïng saûn phaåm,haøng hoùa cuûa doanh nghieäp Vieät Nam ñeánnaêm 2020”; tuyeân truyeàn, phoå bieán naâng caonhaän thöùc veà aùp duïng vaø chöùng nhaän caùcHTQLCL trong caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû,vai troø cuûa laõnh ñaïo ñôn vò trong vieäc aùp duïngHTQLCL.

Taäp trung trieån khai thöïc hieän caùc vaên baûnquy phaïm phaùp luaät trong lónh vöïc Tieâuchuaån, Chaát löôïng: Luaät Tieâu chuaån vaø Quychuaån kyõ thuaät, Luaät Chaát löôïng saûn phaåmhaøng hoùa; caùc chöông trình döï aùn, ñeà aùn veàTieâu chuaån, Chaát löôïng giai ñoaïn 2016-2020.

29SỐ 03/2017


Xaây döïng vaø ban haønh cô cheá chính saùchxaây döïng cô cheá, chính saùch khuyeán khíchcaùc DNNVV treân ñòa baøn tænh aùp duïng caùc heäthoáng quaûn lyù chaát löôïng tieân tieán, caùc coângcuï caûi tieán naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïngsaûn phaåm, haøng hoùa cuûa tænh ñaùp öùng yeâucaàu hoäi nhaäp kinh teá quoác teá.

Hoã trôï, höôùng daãn caùc DNNVV aùp duïngvaø chöùng nhaän caùc HTQLCL tieân tieán, caùccoâng cuï naâng cao naêng suaát vaøo trong hoaïtñoäng cuûa doanh nghieäp.

Ñònh kyø toå chöùc sô keát, toång keát ñeå taäptrung ñaùnh giaù keát quaû thöïc hieän nhieäm vuï,tìm ra nhöõng haïn cheá toàn taïi, nguyeân nhaân vaøbieän phaùp khaéc phuïc.

3.1.2. Phaùt huy vai troø cuûa caùc Hieäp hoäidoanh nghieäp, Chi nhaùnh Phoøng Thöông maïivaø Coâng nghieäp Vieät Nam taïi Thanh Hoùa trongvieäc ñaïi dieän, baûo veä quyeàn vaø lôïi ích cuûacoäng ñoàng doanh nghieäp

Hieäp hoäi doanh nghieäp tænh, Chi nhaùnhPhoøng Thöông maïi vaø Coâng nghieäp VieätNam taïi Thanh Hoùa phoái hôïp vôùi cô quanquaûn lyù nhaø nöôùc veà chaát löôïng coù lieân quantreân ñòa baøn tænh toå chöùc caùc hoaït ñoängtuyeân truyeàn, phoå bieán cho caùc doanhnghieäp hieåu roõ vaø thöïc hieän ñuùng chuûtröông, ñöôøng loái cuûa Ñaûng vaø chính saùch,phaùp luaät cuûa Nhaø nöôùc veà tieâu chuaån vaøchaát löôïng; toå chöùc caùc hoäi nghò, hoäi thaûochuyeân ñeà gaén vôùi tuyeân truyeàn, phoå bieánñeán caùc DNNVV veà nhöõng lôïi ích khi aùpduïng HTQLCL trong hoaït ñoäng saûn xuaát vaøkinh doanh; cô quan tö vaán, höôùng daãn aùpduïng; cô quan chöùng nhaän; toång hôïp caùckhoù khaên, vöôùng maéc cuûa doanh nghieäp kòpthôøi chuyeån ñeán caùc cô quan quaûn lyù nhaønöôùc ñeå xem xeùt, giaûi quyeát.

Toå chöùc caùc dieãn ñaøn Chaát löôïng, Hoäi thi chaátlöôïng; khuyeán khích thaønh laäp caùc caâu laïc boädoanh nghieäp aùp duïng HTQLCL ñeå taïo thuaänlôïi cho vieäc phoå bieán, trao ñoåi kinh nghieäm, lieânkeát, hôïp taùc vaø hoã trôï nhau phaùt trieån.

3.1.3. Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp nhoû vaø vöøatreân ñòa baøn tænh

Caùc DNNVV treân ñòa baøn tænh caàn chuûñoäng nghieân cöùu löïa choïn vaø aùp duïng caùcmoâ hình HTQLCL phuø hôïp vôùi hoaït ñoäng saûnxuaát, kinh doanh cuûa mình; duy trì, caûi tieánlieân tuïc HTQLCL ñeå ñaûm baûo aùp duïng coùhieäu quaû caùc moâ hình gaén vôùi hieäu quaû hoaïtñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäpgoùp phaàn vaøo söï phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäicuûa tænh

3.2. Moät soá giaûi phaùp thuùc ñaåy vaø naângcao hieäu quaû aùp duïng caùc Heä thoáng quaûn lyùchaát löôïng tieân tieán treân ñòa baøn tænh.

3.2.1. Taêng cöôøng tuyeân truyeàn, phoå bieánnaâng cao nhaän thöùc veà aùp duïng vaø chöùngnhaän caùc HTQLCL trong caùc doanh nghieäpvöøa vaø nhoû

Cuøng vôùi vieäc xaây döïng cô cheá, chínhsaùch khuyeán khích caùc doanh nghieäp aùpduïng caùc heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng tieântieán, caùc coâng cuï caûi tieán, caàn coù moät chieándòch tuyeân truyeàn, quaûng baù, ñaëc bieät neâuñöôïc lyù do taïi sao vaø lôïi ích cuûa vieäc xaâydöïng, aùp duïng vaø ñöôïc Chöùng nhaän phuø hôïpTieâu chuaån, caùc chính saùch hoã trôï cuûa Nhaønöôùc ñeán caùc doanh nghieäp, ñaëc bieät laø caùcdoanh nghieäp vöøa vaø nhoû, ñeå caùc doanhnghieäp hieåu roõ baûn chaát vaø tieáp caän gaàn hônñeán caùc moâ hình quaûn lyù chaát löôïng tieân tieán;ñeå caùc doanh nghieäp nhaän thöùc ñöôïc vieäcxaây döïng, aùp duïng vaø ñöôïc Chöùng nhaän phuøhôïp Tieâu chuaån laø hoaøn toaøn vì lôïi ích vaøtraùch nhieäm cuûa doanh nghieäp, chöù khoângphaûi cuûa baát kyø toå chöùc naøo khaùc.

3.2.2. Caùc giaûi phaùp veà thoâng tin vaø ñaøotaïo nguoàn nhaân löïc

a) Caùc giaûi phaùp veà ñaøo taïo Trong ñieàu haønh cuûa quaûn lyù Nhaø nöôùc

caàn quan taâm tröôùc heát cho nhaân löïc phuïc vuïphaùt trieån caùc ngaønh coâng nghieäp vaø dòch vuïtaïo ra caùc saûn phaåm chuû löïc cuûa tænh vaø quoácgia; caàn coù cô cheá thu huùt söï tham gia cuûa

30 SỐ 03/2017


caùc doanh nghieäp baèng ñoùng goùp yù kieán veànoäi dung, yeâu caàu ñaøo taïo vaø baèng caùc ñônhaøng, trong ñoù boå sung caùc noäi dung ñaøo taïoveà caùc HTQLCL tieân tieán vaø caùc kieán thöùc lieânquan ñeán coâng taùc chöùng nhaän, coâng nhaän,tö vaán veà aùp duïng HTQLCL.

Caùc tröôøng ñaøo taïo daïy ngheà caàn hoaønthieän vaø boå sung vaøo chöông trình giaûng daïythay theá giaùo trình cuõ, kieán thöùc giaûng daïylaïc haäu khoâng baét kòp vôùi söï phaùt trieån cuûaxaõ hoäi.

Trong phaùt trieån nguoàn nhaân löïc cho caùcdoanh nghieäp, caàn quan taâm caû hai ñoáitöôïng: caùn boä laõnh ñaïo - quaûn lyù vaø coângnhaân tröïc tieáp saûn xuaát. Hai ñoái töôïng naøy coùtieâu chí khaùc nhau, caùch tìm choïn, ñaøo taïocuõng khaùc nhau, nhaát laø trong vieäc quaûn lyù heäthoáng khi aùp duïng caùc moâ hình QLCL tieântieán. Traùnh tình traïng choïn löïa, söû duïngkhoâng ñuùng choã.

b) Caùc giaûi phaùp veà thoâng tinTröôùc heát, doanh nghieäp caàn nhöõng thoâng

tin toång quaùt veà caùc ñaëc ñieåm veà thò tröôøng,veà caùc yeáu toá caïnh tranh, ñaëc bieät laø chaátlöôïng, giaù, ñieàu kieän mua - baùn; veà caùc luaätleä khaùc bieät cuûa töøng thò tröôøng ñeå thamkhaûo, tìm trong ñoù nhöõng ñònh höôùng veà thòtröôøng, veà saûn phaåm, veà yeâu caàu cuûa caùcnöôùc nhaäp khaåu, caùc raøo caûn thöông maïi lieânquan ñeán vieäc aùp duïng HTQLCL...

Caàn xaây döïng vaø phaùt trieån heä thoáng cô sôûdöõ lieäu veà chaát löôïng saûn phaåm, haøng hoaù vaødòch vuï phuïc vuï coâng taùc quaûn lyù, naâng caohieäu quaû tuyeân truyeàn vai troø vaø taùc ñoäng cuûahaøng raøo kyõ thuaät trong thöông maïi ñoái vôùisaûn xuaát, kinh doanh vaø tieâu duøng saûn phaåm,haøng hoùa.

Caàn quy ñònh roõ traùch nhieäm cuûa caùc boä,ngaønh, cô quan quaûn lyù caáp tænh trong vieäc hoãtrôï cung caáp thoâng tin cho doanh nghieäp.

Boä Khoa hoïc vaø Coâng ngheä, Toång cuïcTieâu chuaån Ño löôøng Chaát löôïng caàn hoã trôïtænh Thanh Hoùa tham gia heä thoáng thoâng tin

caûnh baùo trong nöôùc veà chaát löôïng saûnphaåm, haøng hoùa vaø dòch vuï keát noái vôùi heäthoáng caûnh baùo quoác teá.

3.2.3. Xaây döïng cô cheá, chính saùch khuyeánkhích caùc doanh nghieäp aùp duïng caùc HTQLCLtieân tieán

Tænh caàn xaây döïng vaø ban haønh cô cheá,chính saùch hoã trôï, khuyeán khích caùc doanhnghieäp aùp duïng caùc heä thoáng quaûn lyù chaátlöôïng tieân tieán, caùc coâng cuï caûi tieán nhaèmñaåy maïnh phong traøo naâng cao naêng suaátchaát löôïng saûn phaåm, haøng hoùa treân ñòa baøntænh trong thôøi gian tôùi. Hoaït ñoäng aùp duïngHTQLCL tieân tieán ñöôïc hoã trôï theo chínhsaùch naøy goàm:

- AÙp duïng heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng tieân tieánnhö: ISO 9001: 2015, ISO 14000, ISO 22000,HACCP, SA8000, GMP....

- AÙp duïng caùc coâng cuï caûi tieán: 5S,Kaizen, Lean.

- Tham gia Giaûi thöôûng chaát löôïng quoácgia, Giaûi thöôûng chaát löôïng Chaâu AÙ ThaùiBình Döông.

3.2.4. Giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû aùpduïng caùc HTQLCL trong caùc DNNVV treân ñòabaøn tænh

- Xaùc ñònh cuï theå vaø phuø hôïp chính saùchchaát löôïng vaø muïc tieâu chaát löôïng trongdoanh nghieäp;

- Löïa choïn moâ hình Heä thoáng quaûn lyù chaátlöôïng phuø hôïp vôùi caùc DNNVV Thanh Hoùa;

- Toå chöùc trieån khai aùp duïng moâ hình quaûnlyù chaát löôïng ñaõ löïa choïn.

3.2.5. Giaûi phaùp ñoåi môùi saûn phaåm, ñoåi môùicoâng ngheä

* Ñoåi môùi saûn phaåmÑoåi môùi saûn phaåm, ñeå taïo theá caïnh tranh,

caàn chuù yù tôùi taïo cho saûn phaåm coù tính noåitroäi. Chính nhôø tính noåi troäi maø trong saûnphaåm cuøng loaïi caùc DNNVV vaãn coù theå coù thòtröôøng so vôùi caùc haõng, caùc doanh nghieäp

31SỐ 03/2017


lôùn. Nghieân cöùu - trieån khai laø khaâu ñaëc bieätquan troïng cuûa ñoåi môùi saûn phaåm. Caùcdoanh nghieäp caàn coi troïng, ñaàu tö ñuùng möùccho khaâu naøy.

* Ñoåi môùi coâng ngheä Ñoåi môùi coâng ngheä laø ñeå thöïc hieän vieäc

ñoåi môùi saûn phaåm. Töø yeâu caàu cuûa ñoåi môùisaûn phaåm maø tìm giaûi phaùp coâng ngheä thíchhôïp. Coù 2 giaûi phaùp coâng ngheä ñang ñöôïcsöû duïng:

- Tieáp thu coâng ngheä ñaõ coù treân theágiôùi, theo ñoù tuyø theo yeâu caàu cuûa taïo saûnphaåm maø choïn phöông aùn cöôøng hoùa ôûmöùc ñoä khaùc nhau laø phöông aùn deã laøm vaøtieát kieäm

- Thay ñoåi hoaøn toaøn baèng coâng ngheä môùi.3.2.6. Caùc giaûi phaùp keát hôïp naâng cao vai

troø cuûa ngöôøi ñöùng ñaàu doanh nghieäp gaén vôùivieäc chaáp haønh caùc yeâu caàu cuûa HTQLCL cuûañoäi nguõ caùn boä, nhaân vieân caáp döôùi nhaèmphaùt huy hieäu quaû aùp duïng caùc HTQLCL

Laõnh ñaïo cao nhaát laø ngöôøi khôûi xöôùng vaøhoã trôï vieãn caûnh veà vaên hoùa chaát löôïng toångtheå cuûa toå chöùc. Cam keát cuûa laõnh ñaïo ñoáivôùi vieäc thöïc hieän chính saùch chaát löôïng vaøvieäc aùp duïng heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng laøñieàu kieän tieân quyeát ñoái vôùi söï thaønh coângtrong vieäc aùp duïng vaø duy trì HTQLCL. Tuynhieân, cam keát cuûa laõnh ñaïo veà chaát löôïng laøcaàn thieát nhöng chöa ñuû. Laõnh ñaïo phaûi theåhieän söï tham gia caùc hoaït ñoäng veà chaát löôïngqua caùc baèng chöùng. Söï tham gia hoaït ñoängchaát löôïng cuûa laõnh ñaïo ñöôïc theå hieän quathôøi gian tham gia thöôøng chieám khoaûng töø10% trôû leân toång thôøi gian.

Ñoàng thôøi vôùi traùch nhieäm cuûa laõnh ñaïocaáp cao nhaát cuûa doanh nghieäp, quaûn lyùcaùc boä phaän chöùc naêng phaûi coù traùchnhieäm nhö laõnh ñaïo veà chaát löôïng ôû boäphaän cuûa mình. Moät nhaân vieân coù theå coù 2coâng vieäc, moät laø nhöõng coâng vieäc ñöôïctheo quy ñònh ôû baûng moâ taû coâng vieäc,coâng vieäc khaùc laø coâng vieäc caûi tieán. Moïi

nhaân nhaân vieân caàn ñöôïc ñöôïc ñaøo taïo,cung caáp kieán thöùc ñeå thöïc hieän coâng vieäctuaân thuû theo ñuùng quy trình theo yeâu caàucuûa HTQLCL, ñöôïc bieát ñaõ thöïc hieän coângvieäc nhö theá naøo vaø khi khoâng ñaït ñöôïcmuïc tieâu thì ñöôïc bieát phaûi ñieàu chænh nhötheá naøo vaø coù quyeàn ñieàu chænh. Thieát keácoâng vieäc ñaët nhaân vieân ôû tình traïng töïkieåm soaùt laø ñieàu kieän tieân quyeát ñeåkhuyeán khích, ñoäng vieân nhaân vieân laømvieäc coù chaát löôïng.

Caàn taêng cöôøng trao quyeàn cho caùn boä,nhaân vieân caáp döôùi thöïc hieän caùc nhieäm vuïveà chaát löôïng trong moät toå chöùc.

Ngoaøi ra, vieäc söû duïng caùc hình thöùc khenthöôûng vaø coâng nhaän coù aûnh höôûng quantroïng ñeán vieäc khuyeán khích, thuùc ñaåy caùnboä, nhaân vieân caáp döôùi trong caùc hoaït ñoängchaát löôïng töø ñoù laøm thay ñoåi haønh ñoäng,nieàm tin, taäp quaùn laøm vieäc hay thay ñoåi vaênhoùa chaát löôïng, naâng cao hieäu quaû aùp duïngcaùc HTQLC.

Qua nghieân cöùu caùc moâ hình HTQLCLtieân tieán vaø thöïc traïng aùp duïng caùc HTQLCLôû caùc DNNVV treân ñòa baøn tænh Thanh Hoùacho thaáy muïc tieâu khi aùp duïng caùc Heä thoángnaøy laø ñaûm baûo lieân tuïc caûi tieán chaát löôïngsaûn phaåm, chuù troïng ñeán vieäc giaûm thieåu toáiña caùc pheá phaåm vaø choáng laõng phí trongdaây chuyeàn saûn xuaát daãn ñeán giaûm chi phí,naâng cao söùc caïnh tranh saûn phaåm doanhnghieäp Thanh Hoùa trong thôøi kyø hoäi nhaäp. Ñeåaùp duïng coù keát quaû khi löïa choïn caùc heä thoángchaát löôïng, caùc DNNVV tænh Thanh Hoùa caànnaém vöõng nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn cuûa töøngheä thoáng, phaûi xaùc ñònh roõ muïc tieâu vaø yeâucaàu chaát löôïng maø doanh nghieäp caàn phaánñaáu ñeå löïa choïn moâ hình quaûn lyù chaát löôïngcho phuø hôïp vôùi töøng giai ñoaïn phaùt trieån saûnxuaát, kinh doanh vaø dòch vuï cuûa mình. Naémvöõng nhöõng ñaëc ñieåm chung cuûa quaûn lyùchaát löôïng, coù quyeát taâm cuûa laõnh ñaïo, coù keáhoaïch vaø phöông phaùp tieán haønh, ñöôïc söï

32 SỐ 03/2017


ñoàng tình cuûa ngöôøi lao ñoäng: toaøn boä nhöõngyeáu toá treân ñaây laø tieàn ñeà cho söï thaønh coângtrong quaûn lyù chaát löôïng ôû baát kyø ñôn vò saûnxuaát naøo.

Vì vaäy, vaán ñeà aùp duïng caùc HTQLCLtrong caùc DNNVV treân ñòa baøn tænh ThanhHoùa caàn ñöôïc caùc cô quan quaûn lyù, caùcdoanh nghieäp treân ñòa baøn tænh quan taâmhôn nöõa, aùp duïng linh hoaït ñeå phuø hôïp vôùithöïc tieãn nhaèm môû roäng thò tröôøng, taêngkim ngaïch xuaát khaåu, vöôït qua caùc raøo caûnveà kyõ thuaät cuûa caùc nöôùc nhaäp khaåu, ñaùpöùng ñöôïc nhu caàu vaø kyø voïng cuûa ngöôøidaân vaø khaùch haøng, goùp phaàn thöïc hieänmuïc tieâu phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi ñeánnaêm 2020 cuûa tænh Thanh Hoùa: phaùt huy

tieàm naêng, lôïi theá cuûa tænh, huy ñoäng toái ñavaø söû duïng coù hieäu quaû caùc nguoàn löïc, taïoböôùc ñoät phaù veà toác ñoä, chaát löôïng taêngtröôûng vaø söùc caïnh tranh cuûa neàn kinh teá;taêng cöôøng ñaàu tö xaây döïng keát caáu haïtaàng kinh teá - xaõ hoäi; taïo söï chuyeån bieán roõneùt veà chaát löôïng nguoàn nhaân löïc; ñaåymaïnh xaõ hoäi hoùa, naâng cao chaát löôïng caùchoaït ñoäng vaên hoùa - xaõ hoäi; naâng cao ñôøisoáng vaät chaát, tinh thaàn cuûa nhaân daân;taêng cöôøng baûo veä taøi nguyeân, moâi tröôøng,chuû ñoäng öùng phoù vôùi bieán ñoåi khí haäu; keáthôïp phaùt trieån kinh teá vôùi baûo ñaûm quoácphoøng - an ninh; phaán ñaáu ñeán naêm 2020trôû thaønh moät trong nhöõng tænh tieân tieáncuûa caû nöôùc./.

D3. Noäi dung, ñòa ñieåm vaø phaïm vi ñaàutö: Döï aùn “Xaây döïng Cô sôû döõ lieäu Khoa hoïcCoâng ngheä thoâng minh tænh Thanh Hoùa”taäp trung vaøo nhöõng haïng muïc thieát yeáutheo tieâu chí phaùt trieån caùc dòch vuï thaønhphoá thoâng minh tænh Thanh Hoùa, giai ñoaïn2017 - 2020, goàm:

- Thieát bò phaàn cöùng bao goàm: Maùychuû, maùy tính caáu hình cao, maïng LAN,ñöôøng truyeàn Internet toác ñoä cao toái thieåu3MB/s ñaùp öùng truyeàn taûi döõ lieäu lôùn(Bigdata) ñuû khai thaùc maïng duøng chungtoaøn tænh vaø maïng CSDL Khoa hoïc Coângngheä Quoác gia (Maùy chuû, maïng LAN,...cuûa Sôû KH&CN ñöôïc ñaàu tö trong khuoânkhoå döï aùn 112 töø nhöõng naêm 2000, hieän taïiñaõ hö hoûng hoaøn toaøn).

- Phaàn meàm: Xaây döïng Coång thoâng tinñieän töû ngaønh KH&CN treân neàn taûng coângngheä hieän ñaïi nhaát ñaûm baûo thöïc hieän caûicaùch thuû tuïc haønh chính theo chöùc naêngnhieäm vuï ñöôïc giao phuïc vuï ngöôøi daân,doanh nghieäp trong vieäc cung caáp caùc dòch

vuï haønh chính coâng möùc ñoä 3 trôû leân (hieäntaïi Sôû chæ coù Website); Xaây döïng Phaàn meàmquaûn lyù Nhieäm vuï Khoa hoïc vaø coâng ngheäsöû duïng coâng ngheä Cloud Computing, ñaûmbaûo vieäc hoã trôï toaøn dieän theo quy ñònhcho coâng taùc quaûn lyù caùc ñeà taøi, döï aùnKH&CN caáp tænh vaø caáp quoác gia trieån khaitreân ñòa baøn tænh; Xaây döïng CSDL Khoa hoïcCoâng ngheä thoâng minh phuïc vuï vieäcchuyeån giao caùc keát quaû KH&CN vaøo saûnxuaát ñôøi soáng cho ngöôøi daân, doanh nghieäptreân ñòa baøn tænh (Heä CSDL naøy phaûi ñöôïckeát noái lieân thoâng vaø caäp nhaät töï ñoäng töøcaùc döõ lieäu cuûa Cuïc Thoâng tin KH&CNquoác gia - Boä KH&CN vaø cuûa Phaàn meàmquaûn lyù Nhieäm vuï Khoa hoïc vaø coâng ngheä);Xaây döïng Saøn giao dòch coâng ngheä tröïctuyeán, phuïc vuï toát hôn vieäc chuyeån giaocaùc tieán boä KHCN vaøo saûn xuaát vaø ñôøisoáng, keát noái cung - caàu coâng ngheä vaø caùcsaûn phaåm, keát quaû KH&CN giöõa caùc caùnhaân, caùc toå chöùc, caùc doanh nghieäp trongtænh, trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi./.

MOÂ HÌNH THAØNH PHOÁ THOÂNG MINH (SMART CITY) THANH HOÙA... (Tiếp theo trang 13)

33SỐ 03/2017

KeÁt QuaÛ hoaÏt ñoÄng Kh&cn

Phi (Sanguinolaria diphos) laø moät loaøihaûi saûn quí, dinh döôõng cao vaø coù giaùtrò kinh teá cao. ÔÛ Vieät Nam, phi phaân

boá chuû yeáu ôû Thanh Hoùa, taäp trung ôû vuøngcöûa soâng ven bieån nhö: Haûi Loäc (Haäu Loäc),Laïch Gheùp (Quaûng Xöông), Laïch Hôùi (SaàmSôn)… trong ñoù vuøng coàn noåi ngoaøi ñaûo Neï,ven bôø xaõ Haûi Loäc vaø cöûa bieån HoaèngTröôøng, cöûa Laïch Hôùi phi sinh soáng nhieàu.Thòt phi traéng noõn vaø gioøn, thôm ngon laø ñaëcsaûn trong caùc moùn “sôn haøo haûi vò” duøng ñeådaâng vua chuùa ngaøy xöa ôû Vieät Nam, neânphi coù teân goïi “Phi tieán vua”. Hieän nay, saûnlöôïng khai thaùc phi taïi vuøng trieàu giaûm suùtnhieàu so vôùi tröôùc ñaây, neáu tröôùc ñaây moätngöôøi daân trong moät buoåi coù theå khai thaùc 4 -5kg phi thì nay chæ coù theå khai thaùc ñöôïc0,2 - 0,3 kg. Vì vaäy, vieäc nghieân cöùu sinh saûnnhaân taïo phi laø raát caàn thieát. Ñöùng tröôùc nhucaàu thöïc teá, Vieän Nghieân cöùu NTTS III ñöôïcgiao thöïc hieän ñeà taøi: “Nghieân cöùu sinh hoïcnguoàn lôïi vaø thöû nghieäm saûn xuaát gioáng loaøiphi (Sanguinolaria diphos, Linnaeus, 1771) taïiThanh Hoùa” thôøi gian nghieân cöùu töø thaùng6/2015 ñeán thaùng 6/2017, ñòa ñieåm taïi Trungtaâm Nghieân cöùu vaø Saûn xuaát gioáng thuûy saûntænh Thanh Hoùa. Keát quaû böôùc ñaàu sinh saûnnhaân taïo phi laø cô sôû nghieân cöùu xaây döïng

quy trình coâng ngheä saûn xuaát nhaân taïo gioángphi taïi Thanh Hoùa.

1. Phöông phaùp nuoâi voã phi boá meïPhi ñöôïc nuoâi voã trong beå vôùi maät ñoä

khoaûng 1,5 kg/m2 beå, vôùi loaïi thöùc aên CT1(3 loaøi taûo ñôn baøo), CT2 (söû duïng thöùc aêntoång hôïp), CT3 (50% thöùc aên taûo töôi +50% thöùc aên toång hôïp) vaø CT4 (thöùc aên töøtaûo töï nhieân), moãi nghieäm thöùc laëp laïi 3 laàn,kích thöôùc dao ñoäng töø 45 - 80cm, kích côõ18,2g/con.

Ñieàu kieän moâi tröôøng nöôùc: nhieät ñoä töø240C ñeán 280C, ñoä maën dao ñoäng töø 20 -25‰, DO > 4mg/l, ñoä pH töø 7,7 - 8,2.

Phi boá meï ñöôïc nuoâi trong caùc beå xi maêngcoù theå tích 2m3 (2m x 1m x 1m), ñaùy raûi caùt30cm, thay nöôùc töø 10 - 15% haøng ngaøytröôùc khi cho aên. Thay nöôùc 100% 1 laàn/tuaànvaø cho aên 2 laàn/ngaøy (8h vaø 17h).

Khaåu phaàn cho aên: Thöùc aên toång hôïp choaên vôùi 2% khoái löôïng thaân, taûo cho aên vôùi maätñoä 20.000 - 30.000 tb/ml. Suïc khí lieân tuïctrong suoát thôøi gian thí nghieäm.

2. Phöông phaùp kích thích sinh saûnPhi boá meï ñaït ñoä thaønh thuïc sinh duïc ôû

giai ñoaïn IV ñöôïc tuyeån choïn boá trí thínghieäm kích thích sinh saûn baèng caùc phöông

KEÁT QUAÛ NUOÂI VOÃ VAØ SINH SAÛN NHAÂN TAÏO PHI TIEÁN VUA(SANgUINOlArIA dIPHOS, lINNAEUS, 1771) TAÏI THANH HOÙA

ThS. Nguyeãn Vaên Haø*, ThS. Nguyeãn Thanh Duõng *ThS. Phaïm Tröôøng Giang *, TC. Hoaøng Ngoïc Tuøng **

* Vieän Nghieân cöùu Nuoâi troàng Thuûy saûn III.** Trung taâm Nghieân cöùu vaø Saûn xuaát gioáng thuûy saûn Thanh Hoùa.

34 SỐ 03/2017


phaùp nhö: kích thích ñoä maën, kích thích baèngnhieät ñoä, kích thích baèng saûn phaåm sinh duïccuûa con ñöïc vaø phöông phaùp phaãu thuaät.

3. Phöông phaùp öông nuoâi aáu truøng vaøtoå chöùc saûn xuaát

Thöû nghieäm cho ñeû phi döïa treân keát quaûtoái öu coù ñöôïc töø caùc thí nghieäm aûnh höôûngcuûa ñoä maën, neàn ñaùy, maät ñoä vaø thöùc aên phuøhôïp. AÁu truøng ñöôïc nuoâi trong beå 6m3, vôùi ñoämaën 20 - 25‰, maät ñoä 4 con/ml, cho aênbaèng thöùc aên taûo ñôn baøo vôùi maät ñoä 5.000 -10.000 tb/ml, thay nöôùc haèng ngaøy 15%, sau2 ngaøy thay 50%.

Theo doõi caùc yeáu toá moâi tröôøng, toác ñoäsinh tröôûng cuûa phi trong quaù trình öông, söûduïng soá lieäu thu thaäp ñöôïc ñeå ñaùnh giaù khaûnaêng sinh saûn.

4. Keát quaû nuoâi voã thaønh thuïc phi boá meïTæ leä soáng sau 5 thaùng nuoâi voã baèng caùc

loaïi thöùc aên khaùc nhau cho thaáy, loâ thí nghieämcho aên baèng thöùc aên töï nhieân coù tæ leä soáng ñaïtcao nhaát ôû nghieäm thöùc thöùc aên CT4 (thöùc aêntöø taûo töï nhieân) ñaït 88,1%, khoâng coù söï saikhaùc vôùi nghieäm thöùc thöùc aên CT3 (50% thöùcaên taûo töôi + 50% thöùc aên toång hôïp) ñaït76,5% (P>0,05). Tæ leä soáng thaáp nhaát ôûnghieäm thöùc CT2 (söû duïng thöùc aên toång hôïp(68,9%) coù söï sai khaùc vôùi nghieäm thöùc CT1(3 loaøi taûo) ñaït 72,3% (P<0,05).

Do nguoàn taûo ñôn baøo goác nhaäp töø xa, ñoä

maën thaáp neân taûo phaùt trieån sinhkhoái chöa oån ñònh, do ñoù chöacung caáp ñuû thöùc aên nuoâi voã phiboá meï theo yeâu caàu. Taûo töïnhieân töø ao nuoâi toâm luoân saün coùluoân cung caáp ñaày ñuû coù theå laønguyeân nhaân laøm taêng tæ leä soáng.Söï phoái hôïp giöõa thöùc aên taûo töôivaø thöùc aên toång hôïp cho keát quaûkhaù cao (tyû leä soáng 76,6%). Keátquaû böôùc ñaàu cho thaáy, coù theåsöû duïng thöùc aên toång hôïp ñeåthay theá moät phaàn thöùc aên taûo

töôi trong ñieàu kieän nuoâi voã phi.Sau 5 thaùng nuoâi voã baèng caùc coâng thöùc

thöùc aên khaùc nhau, cho thaáy nuoâi voã phi boámeï cho aên phoái hôïp 50% toång hôïp vaø 50%taûo töôi ñôn baøo coù tyû leä thaønh thuïc cao nhaátcao nhaát 46,7%.

5. Keát quaû kích thích sinh saûn baèng caùcbieän phaùp khaùc nhau

Trong caùc phöông phaùp löïa choïn kíchthích thaønh thuïc sinh duïc phi ñeàu coù taùcduïng. Tuy nhieân, ôû moãi phöông phaùp cho keátquaû khaùc nhau: phöông phaùp phaãu thuaät chotyû leä ñeû ñaït cao nhaát vôùi 100% tieáp ñeán laøphöông phaùp soác nhieät vaø soác ñoä maën keáthôïp vôùi doøng chaûy cho tyû leä ñeû töông töï laø38,6 vaø 22,4%, trong khi phöông phaùp dungtinh truøng cuûa con ñöïc töôùi vaøo beå coù con caùithì cho tyû leä ñeû thaáp nhaát chæ ñaït 2%. Vôùi4 phöông phaùp treân tyû leä thuï tinh cuûa tröùngñaït 80,7% ñoái vôùi phöông phaùp phaãu thuaät(moå laáy tröùng vaø tinh truøng sau ñoù quaäy ñeàu).

Tyû leä thuï nôû cuûa tröùng ôû 4 phöông phaùpkích thích treân ñeàu cho tyû leä khaù cao ñaït treân50% vaø khoâng coù söï khaùc bieät lôùn, ñaït caonhaát laø 72,6% ôû loâ thí nghieäm phaãu thuaät caùcsaûn phaåm sinh duïc sau ñoù cho keát hôïp vôùinhau, phöông phaùp soác nhieät keát hôïp vôùi doøngchaûy vaø duøng tinh truøng cuûa con ñöïc ñeå kíchthích sinh saûn cho tyû leä laàn löôït laø 69 vaø 55%.

(Xem tiếp trang 4)

Laõnh ñaïo Sôû KH&CN kieåm tra keát quaû thöïc hieän dự aùn.

35SỐ 03/2017

nghieân cöùu - trao ñoåiKeÁt QuaÛ hoaÏt ñoÄng Kh&cn

* Tröôøng Ñaïi hoïc Hoàng Ñöùc.

1. Vaên hoùa laø moät hieän töôïng luoân gaén boùmaät thieát vôùi con ngöôøi. Coù leõ, töø khi coù conngöôøi laø coù vaên hoùa. Vaên hoùa luoân gaén vôùicaùc giaù trò do con ngöôøi taïo ra trong quaù trìnhphaùt trieån. Vaên hoùa, vì vaäy coù moät söùc baoquaùt roäng lôùn vaø coù khaû naêng bieåu hieän taát caûcaùc khía caïnh thuoäc veà con ngöôøi.

Traàn Ngoïc Theâm thì cho raèng: “Vaên hoùa laømoät heä thoáng giaù trò mang tính bieåu töôïng do

con ngöôøi saùng taïo vaø tích luõy qua quaù trìnhhoaït ñoäng thöïc tieãn, trong söï töông taùc vôùimoâi tröôøng töï nhieân vaø xaõ hoäi cuûa mình”.

Söï “töông taùc” ñoù cuûa con ngöôøi vôùi moâitröôøng töï nhieân vaø moâi tröôøng xaõ hoäi chính laøöùng xöû.

ÖÙng xöû laø caùch chuùng ta theå hieän thaùi ñoä,haønh vi, lôøi noùi thích hôïp trong quan heä giaotieáp (theo nghóa roäng) giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi,

giöõa ngöôøi vôùi thieân nhieân.

ÖÙng xöû cuõng chính laø caùch ñeåchuùng ta toàn taïi vaø phaùt trieån. ÔÛmoät möùc ñoä naøo ñoù, öùng xöû trôûthaønh vaên hoùa - vaên hoùa öùng xöû.Vaên hoùa öùng xöû khoâng chæ laø söïtheå hieän thaùi ñoä, haønh vi… maø laøtrieát lyù soáng, loái tö duy haønh ñoängcuûa moät coäng ñoàng ngöôøi trongvieäc giaûi quyeát moái quan heä giöõacon ngöôøi vôùi töï nhieân, vôùi xaõ hoäitöø vi moâ ñeán vó moâ. Nhö vaäy öùngxöû vaø öùng xöû vaên hoùa laø voâ cuøngquan troïng.

Trong boái caûnh ñoåi môùi vaø hoäinhaäp hieän nay, thì öùng xöû laïi caøng

Ñaûo Nghi Sôn - Tónh Gia - Thanh Hoùa.

KEÁT qUAÛ ÑEà TAøI “GIAÛI PHAÙP PHAÙT HUY GIAÙ TRò vAêN HOÙAÖÙNG XÖÛ CUÛA CÖ DAÂN vUøNG bIEÅN THANH HOÙA ÑAÙP ÖÙNG

YEÂU CAàU PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ - XAõ HOÄI, GIÖõ vÖõNGAN NINH qUOÁC PHOøNG bIEÅN ÑAÛO”

PGS.TS. Mai Thò Haûo Yeán *

36 SỐ 03/2017


trôû neân thieát yeáu hôn bao giôø heát. Ngöôøi VieätNam noùi chung vaø ngöôøi vuøng ven bieånThanh Hoùa noùi rieâng ñang ñöùng tröôùc nhöõngcô hoäi lôùn lao ñeå phaùt trieån, nhöng ñoàng thôøicuõng coù phaûi ñoái dieän vôùi nhieàu nguy cô,thaùch thöùc…

Thanh Hoùa ñöôïc ví nhö moät nöôùc VieätNam thu nhoû, bôûi ôû ñoù hoäi tuï taát caû nhöõng giaùtrò lòch söû, ñòa lyù, vaên hoùa, toäc ngöôøi.v.v... Vaênhoùa xöù Thanh ñöôïc keát tinh vaø lan toûa bôûinhieàu tieåu vuøng vaên hoùa ña daïng: mieàn nuùivaø trung du, ñoàng baèng vaø duyeân haûi. Trongñoù, nhöõng cö daân laøng xaõ ven bieån xöù Thanh -nhöõng con ngöôøi sinh soáng ôû “ñaàu soùng ngoïngioù” tröôùc bieån caû ñaõ goùp phaàn khoâng nhoûlaøm neân dieän maïo rieâng vaø tính ña daïng chovaên hoùa vuøng ñaát naøy.

2. Treân cô sôû lyù thuyeát veà vaên hoùa, vaênhoùa öùng xöû vaø giaù trò vaên hoùa, chuùng toâi ñaõphaân tích nhöõng maët hôïp lyù cuûa töøng quanñieåm tieáp caän, ñeå cuoái cuøng ñi ñeán moät quanñieåm, maø chuùng toâi cho laø phuø hôïp trong quaùtrình nghieân cöùu ñeà taøi.

Veà khaùi nieäm vaên hoùa, chuùng toâi vaänduïng quan ñieåm treân cuûa Traàn Ngoïc Theâm:Vaên hoùa laø moät heä thoáng giaù trò mang tínhbieåu töôïng do con ngöôøi saùng taïo ra vaø tíchluyõ qua quaù trình hoaït ñoäng thöïc tieãn, trongsöï töông taùc giöõa con ngöôøi vôùi moâi tröôøngtöï nhieân vaø xaõ hoäi cuûa mình. Ñònh nghóa naøyñaõ neâu baät 4 ñaëc tröng quan troïng cuûa vaênhoùa: tính heä thoáng, tính giaù trò, tính lòch söû,tính nhaân sinh.

ÖÙng xöû laø caùch chuùng ta theå hieän thaùiñoä, haønh vi, lôøi noùi thích hôïp trong quanheä giao tieáp giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi, giöõangöôøi vôùi thieân nhieân. Nhö vaäy, öùng xöûchính cuõng chính laø caùch ñeå chuùng ta toàntaïi vaø phaùt trieån. ÔÛ moät möùc ñoä naøo ñoù,öùng xöû trôû thaønh vaên hoùa - vaên hoùa öùngxöû. Vaên hoùa öùng xöû khoâng chæ laø söï theå

hieän thaùi ñoä, haønh vi… maø laø trieát lyù soáng,loái tö duy haønh ñoäng cuûa moät coäng ñoàngngöôøi trong vieäc giaûi quyeát moái quan heägiöõa con ngöôøi vôùi töï nhieân, vôùi xaõ hoäi töøvi moâ ñeán vó moâ.

Giaù trò laø tính chaát cuûa khaùch theå, ñöôïc chuûtheå ñaùnh giaù laø tích cöïc xeùt trong so saùnh vôùicaùc khaùch theå cuøng loaïi trong moät boái caûnhkhoâng gian - thôøi gian cuï theå (Traàn NgoïcTheâm). Giaù trò vaên hoùa bao goàm: caùc giaù tròcon ngöôøi (tröïc tieáp thuoäc veà con ngöôøi) vaøcaùc giaù trò giaùn tieáp lieân quan ñeán con ngöôøi.Cuõng theo caùch hieåu naøy, thì giaù trò öùng xöûnaèm trong heä thoáng caùc giaù trò thuoäc veà conngöôøi. Töùc nhöõng öùng xöû vôùi moâi tröôøng töïnhieân vaø moâi tröôøng xaõ hoäi (ñöôïc chuû theå)ñaùnh giaù laø tích cöïc xeùt trong so saùnh vôùi caùckhaùch theå cuøng loaïi trong moät boái caûnh khoânggian - thôøi gian cuï theå.

Treân cô sôû caùc yù kieán, chuùng toâi cho raèng: Vaênhoùa - öùng xöû laø heä thoáng caùc quan heä töôngtaùc giöõa con ngöôøi vôùi moâi tröôøng töï nhieân vaømoâi tröôøng xaõ hoäi ñeå sinh toàn vaø phaùt trieån.

3. Töø quan ñieåm tieáp caän treân, chuùng toâiñaõ xaùc ñònh moät caùch cuï theå veà vaên hoùaöùng xöû cuûa cö daân vuøng ven bieån ThanhHoùa goàm: Vaên hoùa öùng xöû vôùi moâi tröôøngtöï nhieân vaø vaên hoùa öùng xöû vôùi moâi tröôøngxaõ hoäi.

Trong öùng xöû vôùi töï nhieân, chuùng toâi trieånkhai theo hai höôùng: Taän duïng vaø ñoái phoù (vôùitöï nhieân ñeå sinh toàn vaø phaùt trieån). Theo ñoù,ñeà taøi ñaõ nghieân cöùu vaên hoùa öùng xöû vôùinguoàn taøi nguyeân ñaát, nguoàn taøi nguyeân nöôùcvaø taøi nguyeân bieån cuûa cö daân vuøng ven bieåntænh Thanh Hoùa.

Veà öùng xöû vôùi moâi tröôøng xaõ hoäi, chuùng toâiñaõ trieån khai caùc caùch thöùc öùng xöû cuûa cödaân vuøng ven bieån Thanh Hoùa vôùi phong tuïc,tín ngöôõng vaø leã hoäi. Roõ raøng laø ngö daân vuøngven bieån vôùi nhöõng tín ngöôõng vaø leã hoäi ñaëc

37SỐ 03/2017


saéc cuûa hoï gaén vôùi bieån laø vì söï möu sinhtreân bieån cuûa hoï. Nhöng söï möu sinh ñoù giannan vaø nguy hieåm hôn raát nhieàu so vôùi söïmöu sinh cuûa cö daân caùc vuøng khaùc treân laõnhthoå. Vì vaäy, con ngöôøi vuøng bieån vöøa maïnhmeõ, vöøa kieân cöôøng, vöøa voâ cuøng duõng caûm.Khí chaát ñoù môùi coù theå ñöông ñaàu giöõa truøngkhôi, vôùi muoân truøng soùng giöõ vaø caû söï taáncoâng cuûa keû thuø…

4. Treân cô sôû xaùc ñònh caùc phöông dieäntrong vaên hoùa öùng xöû vôùi moâi tröôøng töï nhieânvaø moâi tröôøng xaõ hoäi treân, chuùng toâi ñaõnghieân cöùu, khaûo saùt nhöõng bieåu hieän veà vaênhoùa öùng xöû vôùi moâi tröôøng töï nhieân vaø moâitröôøng xaõ hoäi cuûa cö daân vuøng ven bieånThanh Hoùa vôùi nhöõng neùt chung cuûa vaên hoùaöùng xöû cuûa cö daân troàng luùa nöôùc, vaên hoùanoâng nghieäp vuøng Baéc Boä vaø nhöõng neùt vaênhoùa ñaëc thuø cuûa cö daân vuøng ven bieån töøtruyeàn thoáng ñeán hieän ñaïi…

5. Treân cô sôû nhöõng bieåu hieän veà vaênhoùa öùng xöû treân cuûa cö daân vuøng ven bieånThanh Hoùa, böôùc ñaàu chuùng toâi ñaõ xaùc ñònhñöôïc caùc neùt vaên hoùa öùng xöû tích cöïc (tínhhaøi hoøa, tính coäng ñoàng, tính linh hoaït…) vaøöùng xöû haïn cheá (tuøy tieän, thieáu traùch nhieäm,hoøa caû laøng…) cuûa cö daân nôi naøy, ñoàngthôøi cuõng chæ ra nguyeân nhaân cuûa nhöõng

öùng xöû tích cöïc, cuõng nhö nhöõng öùng xöûtieâu cöïc aáy.

6. Chuùng toâi cho raèng, nhöõng öùng xöû tíchcöïc vaø tieâu cöïc maø chuùng toâi ñöa ra laø nhöõngneùt öùng xöû roõ neùt, tieâu bieåu. Thöïc teá, khoângbao giôø coù theå khaùi quaùt heát ñöôïc toaøn boä caùcöùng xöû cuûa con ngöôøi noùi chung. Töø nhöõngöùng xöû treân cuûa cö daân vuøng ven bieån ThanhHoùa, chuùng toâi ñaõ böôùc ñaàu ñöa ra moät heäthoáng caùc nhoùm giaûi phaùp, ñoù laø: nhoùm giaûiphaùp veà theå cheá, nhoùm giaûi phaùp toå chöùc,nhoùm giaûi phaùp giaùo duïc - tuyeân truyeàn,nhoùm giaûi phaùp haønh ñoäng vaø nhoùm giaûiphaùp phaùt trieån. Caùc nhoùm giaûi phaùp naøy caànñöôïc caùc caáp chính quyeàn quan taâm vaø trieånkhai theo vai troø vaø traùch nhieäm moät caùch cuïtheå vaø hieäu quaû nhaèm phaùt huy vai troø cuûanhöõng öùng xöû tích cöïc, cuõng nhö haïn cheánhöõng öùng xöû tieâu cöïc ñeå ñaûm baûo phaùt trieånmoät caùch haøi hoøa, beàn vöõng, cuõng nhö hoäinhaäp moät caùch chuû ñoäng.

7. Keát quaû ñeà taøi laø nhöõng nhaän dieän côbaûn cuûa chuùng toâi veà vaên hoùa öùng xöû cuûacon ngöôøi vuøng bieån xöù Thanh ñoái vôùi moâitröôøng töï nhieân vaø moâi tröôøng xaõ hoäi. Nhöõngöùng xöû ñoù coù maët tích cöïc, coù maët coøn haïncheá. Töø nhöõng nguyeân nhaân (nguoàn goác)cuõng nhö nhöõng yeáu toá aûnh höôûng, chuùng toâi

ñaõ ñöa ra nhöõng giaûi phaùpnhaèm coù theå phaùt huy nhöõngyeáu toá tích cöïc, haïn cheánhöõng tieâu cöïc caàn khaécphuïc. Treân cô sôû ñoù vaänduïng vaøo ñôøi soáng, bieán noùtrôû thaønh nguoàn löïc ñeå phaùttrieån kinh teá - xaõ hoäi vaø giöõvöõng an ninh quoác phoøngtröôùc heát cho vuøng bieån ñaûoThanh Hoùa, goùp phaàn baûoveä chuû quyeàn bieån ñaûothieâng lieâng cuûa Toå quoác./.


Mua baùn haûi saûn ôû ven bieån Ngö Loäc - Haäu Loäc - Thanh Hoùa.

38 SỐ 03/2017


1. ÑAËT VAÁN ÑEÀThanh Hoùa laø tænh coù ngaønh coâng nghieäp

ñöôøng mía phaùt trieån vôùi dieän tích mía ñöùnghaøng naêm treân 30.000ha. Naêng suaát míatrung bình ñaït treân 55 taán/ha, haøm löôïngñöôøng thöông phaåm ñaït treân 9,0 CCS(Commercial Cane Sucrose); saûn löôïngñöôøng ñaït treân 150.000 taán, chieám 25% saûnlöôïng ñöôøng cuûa khu vöïc Baéc mieàn Trung;giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp ñöôøng ñaït gaàn2.500 tyû ñoàng, chieám 7,63% giaù trò saûn xuaátcoâng nghieäp toaøn tænh, ñoàng thôøi taïo vieäc laømvaø thu nhaäp oån ñònh cho hôn 50 vaïn noângdaân khu vöïc phía Taây cuûa tænh Thanh Hoùa [1][2] [5]. Maëc duø ñaõ ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïutrong saûn xuaát mía vaø ñöôøng neâu treân, songcaùc vuøng troàng mía trong tænh Thanh Hoùa vaãnñang ñöùng tröôùc nhöõng khoù khaên, thaùch thöùclôùn do giaù ñöôøng treân thò tröôøng theá giôùi thaáp,giaù vaät tö, phaân boùn, hoùa chaát baûo veä thöïcvaät, coâng lao ñoäng taêng cao, trong khi naêngsuaát, chaát löôïng mía chaäm ñöôïc caûi thieän, chæbaèng 80% naêng suaát trung bình cuûa theá giôùi(71,7 taán/ha) [1] [3] [4] [6].

Trong heä thoáng chuyeân canh caây mía, vieäcthöôøng xuyeân boå sung caùc chaát höõu cô nhaèmduy trì vaø naâng cao haøm löôïng höõu cô trongñaát ñöôïc coi laø vaán ñeà truï coät, ñaûm baûo cho

vieäc phaùt trieån saûn xuaát beàn vöõng. Hieäu löïcboùn höõu cô cho ñaát khoâng chæ theå hieän ngaytrong vuï saûn xuaát ñaàu tieân maø coøn coù hieäu löïctoàn dö trong 3-5 naêm tieáp theo ñoù. Vì vaäy,vieäc boùn phoái hôïp caùc loaïi phaân höõu cô vôùiphaân hoùa hoïc cho mía trong caùc vuøngchuyeân canh mía treân cô sôû vaän duïngnguyeân lyù veà “Caân baèng dinh döôõng” vaø“Quaûn lyù dinh döôõng theo vuøng chuyeân bieät -Site Specific Nutrient Management-SSNM”ñaõ vaø ñang ñöôïc phoå bieán aùp duïøng roäng raõitrong saûn xuaát mía ôû caùc nöôùc chaâu AÙ, trongñoù coù Vieät Nam.

“Nghieân cöùu öùng duïng phaân höõu cô sinhhoïc 1-3-1-HC15 trong canh taùc caây mía treânñaát doác, baïc maøu huyeän Thaïch Thaønh vaø ThoïXuaân tænh Thanh Hoùa” ñöôïc thöïc hieän nhaèm

goùp phaàn naâng cao naêng suaát, chaát löôïng,

hieäu quaû saûn xuaát mía, ñoàng thôøi duy trì,

naâng cao ñoä phì nhieâu ñaát ñeå phaùt trieån beàn

vöõng vuøng nguyeân lieäu mía phuïc vuï coâng

nghieäp cheá bieán ñöôøng ôû huyeän Thaïch

Thaønh vaø Thoï Xuaân noùi rieâng, caùc vuøng

nguyeân lieäu mía ñöôøng trong tænh noùi chung.

2. ÑOÁI TÖÔÏNG, ÑÒA ÑIEÅM, NOÄI DUNG VAØPHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU

2.1. Ñoái töôïng nghieân cöùu: Phaân höõu cô

NGHIEÂN CÖÙU ÖÙNG DUÏNG PHAÂN HÖÕU CÔ SINH HOÏC 1-3-1-HC15TRONG CANH TAÙC CAÂY MÍA TREÂN ÑAÁT DOÁC, BAÏC MAØU

HUYEÄN THAÏCH THAØNH VAØ THOÏ XUAÂN, TÆNH THANH HOÙA

TS. Traàn Coâng Haïnh *

* Tröôûng khoa Noâng Laâm Ngö nghieäp, Tröôøng Ñaïi hoïc Hoàng Ñöùc.

39SỐ 03/2017


sinh hoïc (HCSH) 1-3-1-HC15 do Coâng tyCoå phaàn phaân boùn Lam Sôn saûn xuaáttheo coâng ngheä cuûa Coâng ty Coå phaànFitohoocmon Haø Noäi.

Gioáng mía nghieân cöùu: Gioáng mía VieânLaâm 6.

2.2. Thôøi gian, ñòa ñieåm nghieân cöùu- Thôøi gian: Töø thaùng 01 naêm 2013 ñeán

thaùng 01 naêm 2015.- Ñòa ñieåm: Huyeän Thoï Xuaân vaø Thaïch

Thaønh, tænh Thanh Hoùa. 2.3. Noäi dung nghieân cöùu- Nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa phaân HCSH

1-3-1-HC15 ñeán naêng suaát mía, naêng suaátñöôøng cuûa caây mía treân ñaát doác, baïc maøutaïi huyeän Thaïch Thaønh vaø Thoï Xuaân, tænhThanh Hoùa.

- Xaùc ñònh hieäu quaû cuûa phaân HCSH 1-3-1-HC15 ñoái vôùi caây mía treân ñaát doác, baïcmaøu taïi huyeän Thaïch Thaønh vaø Thoï Xuaân,tænh Thanh Hoùa.

2.4. Phöông phaùp nghieân cöùu* Coâng thöùc thöïc nghieäm: - Coâng thöùc 1 (ñoái chöùng) (CT1): Boùn phaân

theo ñònh möùc chöông trình khuyeán noâng moâhình troàng thaâm canh mía;

- Coâng thöùc 2 (CT2): Boùn 85% löôïng phaânhoùa hoïc (ñaïm, laân, kali) cuûa coâng thöùc 1 + boåsung 1,0 taán/ha HCSH 1-3-1-HC15.

- Coâng thöùc 3 (CT3): Boùn 85% löôïng phaân

hoùa hoïc (ñaïm, laân, kali) cuûa coâng thöùc 1 +boå sung 1,5 taán/ha HCSH 1-3-1-HC15.

- Coâng thöùc 4 (CT4): Boùn 85% löôïng phaânhoaù hoïc (ñaïm, laân, kali) cuûa coâng thöùc 1 + boåsung 2,0 taán/ha HCSH 1-3-1-HC15.

* Dieän tích thöïc nghieäm- Dieän tích oâ thöïc nghieäm 500m2: Kích

thöôùc: daøi 30m x roäng 16,8m (troàng 15 haøngmía, khoaûng caùch haøng caùch haøng 1,1m).

- Dieän tích thöïc nghieäm: 500m2/oâ/coângthöùc x 4 coâng thöùc (khoâng nhaéc laïi) =2.000m2.

- Trong moãi oâ thöïc nghieäm, boá trí 3 ñieåmtheo doõi (3 haøng mía daøi 5m).

* Caùc bieän phaùp kyõ thuaät canh taùc aùpduïng trong thöïc nghieäm

Tröø yeáu toá thí nghieäm (löôïng boùn ñaïm, laân,kali vaø phaân HCSH 1-3-1-HC15 theo möùcboùn ôû caùc coâng thöïc nghieäm neâu treân) taát caûcaùc bieän phaùp kyõ thuaät canh taùc khaùc töø laømñaát, gieo troàng, chaêm soùc, phoøng tröø saâubeänh, thu hoaïch ñöôïc thöïc hieän thoáng nhaátchung trong toaøn boä thöïc nghieäm theo quitrình kyõ thuaät hieän ñang phoå bieán aùp duïng ôûtöøng huyeän.

3. KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU VAØ THAÛO LUAÄN3.1. AÛnh höôûng cuûa phaân HCSH 1-3-1-

HC15 ñeán naêng suaát, chaát löôïng mía, naêngsuaát ñöôøng

a) AÛnh höôûng cuûa phaân HCSH 1-3-1-HC15 ñeán naêng suaát mía

KeÁt QuaÛ hoaÏt ñoÄng Kh& cn

Baûng 1. AÛnh höôûng cuûa phaân HCSH 1-3-1-HC15 ñeán naêng suaát mía ôû caùc coâng thöùc thöïcnghieäm (taán/ha)

Th Xuân Th ch Thành Ch tiêu theo dõi

V mía CT1 CT2 CT3 CT4 CT1 CT2 CT3 CT4

Mía t 72,93 78,69 83,68 87,20 67,45 70,92 75,70 78,54

Mía g c 1 79,21 86,11 89,84 93,97 72,41 78,95 83,30 85,95Naêng suaát lyù thuyeát

TB 76,07 82,40 86,76 90,59 69,93 74,94 79,50 82,25Mía t 66,93 71,67 75,27 77,80 61,40 65,52 68,13 71,86Mía g c 1 69,64 74,57 78,32 80,95 65,81 70,79 75,06 77,50

Naêng suaát thöïc thu

TB 68,29 73,12 76,80 79,38 63,61 68,16 71,60 74,68

40 SỐ 03/2017


Keát quaû ôû baûng 1 cho thaáy: Naêng suaát mía ôû caùc coâng thöùc boùn 85% phaân khoaùng keát hôïpvôùi phaân boùn loùt HCSH ñeàu cao hôn so vôùi boùn 100% phaân hoùa hoïc trong caû vuï mía tô, míagoác ôû caû hai ñieåm thöïc nghieäm taïi Thoï Xuaân vaø Thaïch Thaønh. Naêng suaát mía (trung bình cuûa3 coâng thöùc boùn 85% phaân khoaùng keát hôïp vôùi 1,0 taán/ha, 1,5 taán/ha vaø 2,0 taán/haphaân HCSH) ñaït 76,43 taán/ha, taêng 11,9% (8,14 taán/ha) trong thöïc nghieäm ôû Thoï Xuaân vaø71,48 taán/ha, taêng 12,4% (7,87 taán/ha) trong thöïc nghieäm ôû Thaïch Thaønh. Naêng suaát míaôû caùc möùc boùn 1,0 taán/ha; 1,5 taán/ha; 2,0 taán/ha taêng laàn löôït laø 7,1% (4,83 taán/ha);12,5% (8,51 taán/ha); 16,2% (11,09 taán/ha) vaø 7,2% (4,55 taán/ha); 12,6% (7,99 taán/ha);17,4% (11,07 taán/ha) trong thöïc nghieäm ôû Thoï Xuaân vaø Thaïch Thaønh, töông öùng.

b) AÛnh höôûng cuûa phaân HCSH 1-3-1-HC15 ñeán chaát löôïng mía

Keát quaû xaùc ñònh caùc chæ tieâu chaát löôïng mía vaø haøm löôïng ñöôøng ôû caùc coâng thöùc thöïcnghieäm khaùc nhau trình baøy trong baûng 2 cho thaáy: Haøm löôïng ñöôøng ôû caùc coâng thöùcboùn keát hôïp phaân khoaùng vôùi HCSH cuõng coù söï khaùc bieät roõ reät so vôùi boùn 100% phaânkhoaùng. Haøm löôïng ñöôøng (trung bình cuûa 3 coâng thöùc boùn 85% phaân khoaùng keát hôïp vôùi1,0 taán/ha, 1,5 taán/ha vaø 2,0 taán/ha phaân HCSH) ñaït 10,79CCS, taêng 9,8% (0,96 CCS)trong thöïc nghieäm ôû Thoï Xuaân vaø 10,35 CCS, taêng 6,5% (0,63 CCS) trong thöïc nghieämôû Thaïch Thaønh. Haøm löôïng ñöôøng ôû caùc möùc boùn 1,0 taán/ha; 1,5 taán/ha vaø 2,0 taán/haphaân HCSH 1-3-1-HC15 taêng laàn löôït laø 4,1% (0,40 CCS); 10,8% (1,06 CCS) vaø 14,5%(1,43 CCS) ôû Thoï Xuaân vaø 3,2% (0,31 CCS); 7,6% (0,74 CCS); 8,6% (0,84 CCS) ôû ThaïchThaønh, töông öùng.

Baûng 2. AÛnh höôûng cuûa phaân HCSH 1-3-1-HC15 ñeán caùc chæ tieâu chaát löôïng vaø haøm löôïngñöôøng ôû caùc coâng thöùc thöïc nghieäm

Thoï Xuaân Thaïch Thaønh Chæ tieâu Vuï mía

CT1 CT2 CT3 CT4 CT1 CT2 CT3 CT4 Mía tô 18,73

19,72

19,92

20,77

18,38 19,46 19,59 20,00

Mía goác 1 18,95 19,60 20,06 20,53 18,23 19,16 19,34 20,28 Brix

(ñoä) TB 18,84 19,66 19,99 20,65 18,31 19,31 19,47 20,14 Mía tô 11,50 10,93

10,70

10,77

11,40 11,93 11,37 11,27

Mía goác 1 11,53 11,27 11,07 11,17 11,80 12,03 11,43 11,43 Xô (%)

TB 11,52 11,10 10,89 10,97 11,60 11,98 11,40 11,35 Mía tô 1,04 1,06

1,12

1,18

1,02 1,04 1,10 1,15

Mía goác 1 0,94 0,96 1,02 1,07 0,93 0,94 0,99 1,05 RS (%)

TB 0,99 1,01 1,07 1,13 0,97 0,99 1,05 1,10 Mía tô 9,43 9,80 10,27 10,67 9,30 9,63 10,13 10,17 Mía goác 1 10,23 10,65 11,51 11,85 10,14 10,43 10,79 10,95

Chöõ ñöôøng (CCS) TB 9,83 10,23 10,89 11,26 9,72 10,03 10,46 10,56

c) AÛnh höôûng cuûa phaân HCSH 1-3-1-HC15 ñeán naêng suaát ñöôøng

Treân cô sôû naêng suaát mía vaø haøm löôïng ñöôøng, naêng suaát ñöôøng ôû caùc coâng thöùc thöïcnghieäm khaùc nhau ñöôïc xaùc ñònh vaø trình baøy trong baûng 3.

41SỐ 03/2017


Baûng 3. AÛnh höôûng cuûa phaân HCSH 1-3-1-HC15 ñeán naêng suaát ñöôøng ôû caùc coâng thöùcthöïc nghieäm


Thoï Xuaân Thaïch Thaønh Chæ tieâu Vuï mía

CT1 CT2 CT3 CT4 CT1 CT2 CT3 CT4 Mía tô 66,93 71,67 75,27 77,80 61,40 65,52 68,13 71,86 Mía goác 1 69,64 74,57 78,32 80,95 65,81 70,79 75,06 77,50

Naêng suaát mía

(taán/ha) TB 68,29 73,12 76,80 79,38 63,61 68,16 71,60 74,68 Mía tô 9,43 9,80 10,27 10,67 9,30 9,63 10,13 10,17 Mía goác 1 10,23 10,65 11,51 11,85 10,14 10,43 10,79 10,95

Haøm löôïng ñöôøng (CCS) TB 9,83 10,23 10,89 11,26 9,72 10,03 10,46 10,56

Mía tô 6,31 7,02 7,73 8,30 5,71 6,31 6,90 7,31 Mía goác 1 7,12 7,94 9,01 9,59 6,67 7,38 8,10 8,49

Naêng suaát ñöôøng

(taán/ha) TB 6,71 7,48 8,36 8,94 6,18 6,84 7,49 7,89

Keát quaû ôû baûng 3 cho thaáy: Naêng suaát mía, haøm löôïng ñöôøng ôû caùc coâng thöùc boùn 85%

phaân khoaùng keát hôïp vôùi boùn loùt phaân HCSH taêng, daãn ñeán naêng suaát ñöôøng taêng trung bình23,0% (1,55 taán/ha) trong thöïc nghieäm ôû Thoï Xuaân vaø 19,8% (1,23 taán/ha) trong thöïcnghieäm ôû Thaïch Thaønh. Möùc boùn ñaït naêng suaát ñöôøng cao nhaát laø 85% phaân khoaùng keáthôïp vôùi 2,0 taán/ha HCSH, ñaït 8,94 taán/ha vaø 7,89 taán/ha, taêng 33,2% (2,23 taán/ha) vaø 27,6%(1,71 taán/ha), so vôùi boùn 100% phaân khoaùng trong thöïc nghieäm ôû Thoï Xuaân vaø ThaïchThaønh, töông öùng.

3.2. Hieäu quaû boùn phaân HCSH 1-3-1-HC15 cho caây mía treân ñaát doác baïc maøu huyeänThaïch Thaønh vaø Thoï Xuaân

Keát quaû xaùc ñònh hieäu quaû boùn phaân HCSH 1-3-1-HC15 cho caây mía treân ñaát doác baïc maøuhuyeän Thaïch Thaønh vaø Thoï Xuaân trình baøy trong baûng 4 cho thaáy: So vôùi coâng thöùc boùn 100%phaân khoaùng, giaù trò saûn löôïng ñöôøng taêng theâm do boùn ôû caùc coâng thöùc boùn 85% phaân hoùahoïc + 1,0 taán/ha; 1,5 taán/ha vaø 2,0 taán/ha phaân HCSH 1-3-1-HC15 laàn löôït laø: 7,293 trieäuñoàng; 15,746 trieäu ñoàng vaø 21,203 trieäu ñoàng trong thöïc nghieäm ôû huyeän Thoï Xuaân vaø6,221 trieäu ñoàng; 12,432 trieäu ñoàng vaø 16,202 trieäu ñoàng trong thöïc nghieäm ôû huyeän ThaïchThaønh. Tyû suaát chi phí lôïi nhuaän caän bieân (MBCR) boùn phaân HCSH 1-3-1-HC15 ñaït 3,68 laàn;4,37 laàn; 4,15 laàn (trung bình 4,06 laàn) ôû caùc möùc boùn 1,0 taán/ha; 1,5 taán/ha; 2,0 taán/ha trongthöïc nghieäm ôû Thoï Xuaân vaø 3,75 laàn; 3,81 laàn; 3,37 laàn (trung bình 3,81 laàn) trong thöïcnghieäm ôû huyeän Thaïch Thaønh. Möùc boùn phaân HCSH 1-3-1-HC15 ñaït MBCR cao nhaát laø1,5 taán/ha. Taêng löôïng boùn leân 2,0 taán/ha, MBCR giaûm nheï (giaûm 0,22 laàn ôû Thoï Xuaân vaø 0,38 laànôû Thaïch Thaønh), song do möùc taêng veà naêng suaát ñöôøng cao, taêng 6,9% (0,58 taán ñöôøng/ha)ôû Thoï Xuaân vaø 5,3% (0,40 taán/ha) ôû Thaïch Thaønh, neân möùc boùn 2,0 taán/ha phaân HCSH ñöôïcxaùc ñònh coù lôïi veà naêng suaát, chaát löôïng mía, naêng suaát ñöôøng vaø chaáp nhaän ñöôïc veà hieäuquaû chi phí ñaàu tö.

42 SỐ 03/2017

KeÁt QuaÛ hoaÏt ñoÄng Kh&cnBaûn

g 4.

Tyû

suaát

chi

phí

lôïi n

huaän

caän

bie

ân ôû

caùc

coâng

thö

ùc bo

ùn ph

aân k

haùc

nhau

Thoï

Xuaân

Th

aïch

Thaøn

h

Noäi

dun

g Vu

ï mía

C

T1

CT2

C

T3

CT4

C

T1

CT2

C

T3

CT4

M

ía tô

10

.600

10

.984

12

.594

14

.097

10

.600

10

.722

12

.233

13

.856

M

ía g

oác 1

10

.600

11

.003

12

.628

14

.141

10

.600

10

.625

12

.302

13

.796

I.

Toång

chi

phí

boùn

pha

ân (1

.000

ñ)

TB

10.6

00

10.9

94

12.6

11

14.1

19

10.6

00

10.6

74

12.2

68

13.8

26

1. M

ua p

haân

ñaïm

u re

â 4.

000

3.40

0 3.

400

3.40

0 4.

000

3.40

0 3.

400

3.40

0 2.

Mua

pha

ân la

ân su

per

1.80

0 1.

530

1.53

0 1.

530

1.80

0 1.

530

1.53

0 1.

530

3. M

ua p

haân

Kal

i clo

rua

4.80

0 4.

080

4.08

0 4.

080

4.80

0 4.

080

4.08

0 4.

080

4. M

ua p

haân

HC

SH

1-3

-1H

C15

Chu

ng c

ho c

aû m

ía tô

/mía

goác

-

1.25

0 2.

500

3.75

0

1.25

0 2.

500

3.75

0 M

ía tô

-

474

834

1.08

7 -

212

473

846

Mía

goác

1

- 49

3 86

8 1.

131

- 11

5 54

2 78

6 5.

Coân

g bo

ùn ph

aân H

CS

H 1

-3-1

HC

15

TB

48

4 85

1 1.

109

- 16

4 50

8 81

6 M

ía tô

-

1.97

4 3.

584

5.08

7 -

1.71

2 3.

223

4.84

6 M

ía g

oác 1

-

1.99

3 3.

618

5.13

1 -

1.61

5 3.

292

4.78

6 6.

Chi

phí

taêng

theâm

do

boùn

phaân

HC

SH

1-3

-1H

C15

TB

-

1.32

2 2.

401

3.40

6 -

1.10

9 2.

172

3.21

1 II.

Saûn

pha

åm th

u ho

aïch

Mía

tô

66,9

3 71

,67

75,2

7 77

,80

61,4

0 65

,52

68,1

3 71

,86

Mía

goác

1

69,6

4 74

,57

78,3

2 80

,95

65,8

1 70

,79

75,0

6 77

,50

1. N

aêng

suaát

mía

(taán

/ha)

TB

68

,29

73,1

2 76

,80

79,3

8 63

,61

68,1

6 71

,60

74,6

8 M

ía tô

9,

43

9,80

10

,27

10,6

7 9,

30

9,63

10

,13

10,1

7 M

ía g

oác 1

10

,23

10,6

5 11

,51

11,8

5 10

,14

10,4

3 10

,79

10,9

5 2.

Chö

õ ñöô

øng (C

CS

) TB

9,

83

10,2

3 10

,89

11,2

6 9,

72

10,0

3 10

,46

10,5

6 M

ía tô

6,

31

7,02

7,

73

8,30

5,

71

6,31

6,

90

7,31

M

ía g

oác 1

7,

12

7,94

9,

01

9,59

6,

67

7,38

8,

10

8,49

3.

Naên

g su

aát ñ

öôøng

(taán

/ha)

TB

6,

71

7,48

8,

36

8,94

6,

18

6,84

7,

49

7,89

M

ía tô

-

0,71

1,

42

1,99

-

0,60

1,

19

1,60

M

ía g

oác 1

-

0,71

1,

42

1,99

-

0,71

1,

43

1,81

4.

Saûn

löôïn

g ñö

ôøng

taêng

theâm

do

boùn

phaân

HC

SH

1-3

-1H

C15

(taán

/ha)

TB

-

0,71

1,

42

1,99

-

0,65

1,

31

1,71

M

ía tô

59

.945

66

.725

73

.437

78

.862

54

.247

59

.941

65

.565

69

.428

M

ía g

oác 1

67

.640

75

.446

85

.639

91

.129

63

.395

70

.142

76

.940

80

.619

5.

Gia

ù trò s

aûn lö

ôïng

ñöôøn

g th

u ho

aïch

TB

63.7

93

71.0

85

79.5

38

84.9

96

58.8

21

65.0

42

71.2

53

75.0

23

Mía

tô

6.

780

13.4

92

18.9

17

5.

694

11.3

18

15.1

81

Mía

goác

1

7.

806

17.9

99

23.4

89

6.

747

13.5

45

17.2

24

6. G

iaù tr

ò saûn

löôïn

g ñö

ôøng

taêng

theâm

do

boùn

phaân

HC

SH

1-

3-1H

C15

TB

7.29

3 15

.746

21

.203

6.22

1 12

.432

16

.202

III

. Hie

äu qu

aû bo

ùn ph

aân H

CSH

1-3

-1 H

C 1

5 M

ía tô

-

3,43

3,

76

3,72

3,33

3,

51

3,13

M

ía g

oác 1

3,92

4,

97

4,58

4,18

4,

11

3,60

Ty

û sua

át chi

phí

lôïi n

huaän

caän

bie

ân (M

BC

R)

TB

3,

68

4,37

4,

15

- 3,

75

3,81

3,

37

G

hi c

huù:

Gia

ù pha

ân bo

ùn: u

reâ 1

0.00

0ñ/k

g; s

upel

aân 3

.000

ñ/kg

, Kal

iclo

rua

12.0

00ñ/

kg, ph

aân H

CSH

1-3

-1-H

C15

2.5

00ñ/

kg; tie

àn co

âng b

oùn p

haân

HC

SH

1-3

-1H

C15

: 50

.000

ñ/ta

ï, tie

àn co

âng thu

hoa

ïch m

ía 1

00.0

00ñ/

taán;

gia

ù 1 taán

mía

10

CC

S: 90

0.00

0ñ.

43SỐ 03/2017


4. KEÁT LUAÄN VAØ ÑEÀ NGHÒ4.1. Keát luaän

- Treân ñaát doác, baïc maøu huyeän Thaïch Thaønhvaø Thoï Xuaân, boùn phaân HCSH 1-3-1-HC15 coùaûnh höôûng tích cöïc ñeán sinh tröôûng, naêngsuaát mía, haøm löôïng ñöôøng, daãn ñeán taêngnaêng suaát ñöôøng, taêng hieäu quaû saûn xuaát mía.Vôùi möùc boùn 85% phaân khoaùng keát hôïp vôùi2,0 taán/ha phaân HCSH 1-3-1-HC15, naêngmía ñaït 79,38 taán/ha, taêng 16,2% vaø 74,68taán/ha, taêng 17,4%; haøm löôïng ñöôøng ñaït11,26 CCS taêng 14,5% vaø 10,56 CCS, taêng8,6%; naêng suaát ñöôøng ñaït 8,94 taán/ha, taêng33,2% vaø 7,89 taán/ha, taêng 27,7%, so vôùi boùn100% phaân hoùa hoïc; giaù trò saûn löôïng ñöôøng taêngtheâm do boùn phaân HCSH 1-3-1 HC15 ñaït 21,203trieäu ñoàng/ha vaø 16,202 trieäu ñoàng/ha. Tyûsuaát chi phí lôïi nhuaän caän bieân boùn phaânHCSH 1-3-1-HC15 ñaït 4,15 laàn vaø 3,37 laànôû Thoï Xuaân vaø Thaïch Thaønh, töông öùng.

- Naêng suaát, chaát löôïng mía, naêng suaátñöôøng taêng daàn ôû caùc möùc boùn töø 1,0 ñeán 1,5vaø 2,0 taán/ha. Tyû suaát chi phí lôïi nhuaän caänbieân ñaït cao nhaát ôû möùc boùn 1,5 taán/ha vaøgiaûm nheï ôû möùc boùn 2,0 taán/ha (giaûm 0,22laàn ôû Thoï Xuaân vaø 0,38 laàn ôû Thaïch Thaønh).Möùc boùn coù lôïi veà naêng suaát, chaát löôïng mía,

naêng suaát ñöôøng vaø chaáp nhaän ñöôïc veà hieäuquaû chi phí ñaàu tö laø 85% phaân khoaùng + 2,0taán/ha phaân HCSH 1-3-1-HC15.

4.2. Ñeà nghò

Caùc keát quaû nghieân cöùu ñaït ñöôïc coù giaù tròkhoa hoïc, thöïc tieãn vaø coù khaû naêng öùng duïng.Ñeà nghò caùc caáp quaûn lyù vaø caùc ñòa phöôngxem xeùt vaø cho phoå bieán vaän duïng, nhaân roängkeát quaû nghieân cöùu trong saûn xuaát.

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO1) Cuïc Troàng troït (2011), Baùo caùo keát quaû saûn

xuaát nguyeân lieäu mía 2010/2011, phöông höôùng, giaûiphaùp phaùt trieån saûn xuaát mía trong thôøi gian tôùi, TPHoà Chí Minh.

2) Cuïc Troàng troït (2012), Baùo caùo keát quaû saûnxuaát nguyeân lieäu mía vuï 2011 - 2012, phöông höôùng,giaûi phaùp phaùt trieån saûn xuaát mía trong thôøi gian tôùi,TP Hoà Chí Minh.

3) FAO (2011), Current world fertilizer trends andoutlook to 2015, Food and Agricultuture Organizationof the United Nations, Rome.

4) FAO STAT (2012), Crops, http://faostat.fao.org.

5) Sôû Noâng nghieäp vaø PTNT Thanh Hoùa (2012),Baùo caùo keát quaû saûn xuaát mía ñöôøng nieân vuï 2011-2012 vaø keá hoaïch vuï 2012-2013, tr 1-6.

6) Lyù Hoaøng Anh Thi (2013), Baùo caùo ngaønh míañöôøng nieân vuï 2011-2012. http://lyhoanganhthi.files.wordpress.com/2013/01/bao-cao-nganh-mia-duong-vu-11-12.pdf.


1. Tính caáp thieát cuûa moâ hình troàngdöôïc lieäu theo tieâu chuaån GACP vaø saûnxuaát thuoác töø döôïc lieäu.

Nhu caàu söû duïng thuoác coù nguoàn goác töïnhieân ngaøy caøng taêng. ÔÛ caùc nöôùc ñangphaùt trieån, coù 80% daân soá söû duïng thuoác Yhoïc coå truyeàn hoaëc thuoác töø thaûo döôïctruyeàn thoáng.

Hieän nay, nguoàn döôïc lieäu chuû yeáu ñöôïckhai thaùc töï nhieân hoaëc ñöôïc nhaäp khaåu töøTrung Quoác, khoù kieåm soaùt veà nguoàn goác,chaát löôïng. Theo ''Baùo caùo ñaùnh giaù 6 naêmtrieån khai Luaät Döôïc'' - 2012/BYT, tyû leä thuoácñoâng döôïc, döôïc lieäu khoâng ñaït chaát löôïngchieám gaàn 10%. Theo baùo caùo trình baøy taïi

“Hoäi thaûo veà coâng taùc kieåm tra, giaùm saùt chaátlöôïng thuoác naêm 2012 vaø trieån khai coâng taùcnaêm 2013”, Vieän Kieåm nghieäm thuoác Trungöông, Vieän Kieåm nghieäm thuoác TP. Hoà ChíMinh vaø caùc trung taâm ñaõ kieåm nghieäm ñöôïc53.026 maãu caùc loaïi vaø ñaõ phaùt hieän1.071 maãu khoâng ñaït tieâu chuaån chaát löôïng,chieám 3,09% (goàm 164 maãu thuoác nhaäpkhaåu vaø 844 maãu thuoác trong nöôùc saûn xuaát);phaùt hieän 524/6.345 (8,26%) maãu thuoácñoâng döôïc - döôïc lieäu khoâng ñaït chaát löôïng.

Ñeå ñaûm baûo chaát löôïng thuoác töø döôïclieäu ñeán tay ngöôøi tieâu duøng, beân caïnh caùcGMP, GLP, GSP, GDP, GPP, Boä Y teá ñaõban haønh Thoâng tö 14/2009/TT-BYT, ngaøy

03/9/2009 - Höôùng daãn trieånkhai aùp duïng caùc nguyeân taéc,tieâu chuaån “Thöïc haønh toát troàngtroït vaø thu haùi caây thuoác” theokhuyeán caùo cuûa Toå chöùc Y teátheá giôùi (GACP-WHO) vaøThoâng tö 16/2011/TT-BYT,ngaøy 19/4/2011 - Quy ñònhnguyeân taéc saûn xuaát thuoác töødöôïc lieäu vaø loä trình aùp duïngnguyeân taéc, tieâu chuaån Thöïchaønh toát saûn xuaát thuoác (GMP)ñoái vôùi cô sôû saûn xuaát thuoáctöø döôïc lieäu (GMP-WHO

44 SỐ 03/2017


Kieåm tra moâ hình saûn xuaát gioáng caây döôïc lieäu Hy thieâm.

MOÂ HÌNH TROÀNG DÖÔÏC LIEÄU THEO TIEÂU CHUAÅN GACPVAØ SAÛN XUAÁT MOÄT SOÁ LOAÏI THUOÁC ÑOÂNG DÖÔÏC TAÏI THANH HOÙA

ThS. Leâ Vaên Ninh *

* Phoù Toång Giaùm ñoác Coâng ty CP Döôïc - Vaät tö Y teá Thanh Hoùa.

45SỐ 03/2017


ñoâng döôïc), goùp phaàn hoaønthieän GPs ñoái vôùi döôïc lieäuvaø xaây döïng thöông hieäuthuoác thaûo döôïc.

Veà thöïc traïng aùp duïngGACP-WHO ôû Vieät Nam, chæcoù moät vaøi doanh nghieäp ñaõtöï ñaàu tö kinh phí ñeå xaây döïngquy trình troàng döôïc lieäu theotieâu chuaån GACP-WHO. Tínhñeán thaùng 3/2014, caû nöôùc coùkhoaûng 7 - 10 loaøi caây thuoácñöôïc coâng nhaän ñaït theoGACP-WHO goàm vuøng troàngTrinh nöõ hoaøng cung taïi LongThaønh, Ñoàng Nai cuûa Coâng tyTNHH Thieân Döôïc; ngheä, göøng, gaác theoGACP-WHO taïi vuøng ñaát 7 Nuùi - An Giangcuûa coâng ty Domesco; vuøng troàng daây thìacanh cuûa Coâng ty TNHH Nam Döôïc; Coâng tyTNHH Hoàng Ñaøi Vieät - Vietroselle - trieån khaitroàng taïi Bình Thuaän caây buïp daám vôùi dieäntích 200 - 300ha/naêm, taïi Gia Lai - Ñaék Laéktrieån khai troàng caây göøng Nhaät Baûn vôùi dieäntích 500ha/naêm, taïi Phuù Yeân, Coâng ty hôïptaùc vôùi 150 hoä daân troàng 5 hecta caây coû möïc,5 hecta caây taàn daøy laù vaø 30 hecta caây dieäphaï chaâu theo GACP-WHO….

Coâng ty CP Döôïc - Vaät tö y teá Thanh Hoùalaø ñôn vò duy nhaát trong tænh ñaõ ñaàu tö hôn80 tæ ñoàng ñeå xaây döïng nhaø maùy saûn xuaátthuoác ñoâng döôïc ñaït tieâu chuaån GMP - WHO,vôùi heä thoáng nhaø xöôûng vaø trang thieát bò hieänñaïi. Hieän coâng ty coù treân 30 saûn phaåm thuoáctöø döôïc lieäu ñöôïc Boä Y teá caáp soá ñaêng kyù löuhaønh toaøn quoác, trong ñoù coù caùc saûn phaåmñaõ coù thöông hieäu lôùn nhö Hyñan, Ích maãu…vì vaäy nhu caàu döôïc lieäu saïch nhaèm kieåmsoaùt chaát löôïng ngay töø nguyeân lieäu ñaàu vaøocuûa coâng ty laø raát lôùn, ñaëc bieät laø döôïc lieäu Hythieâm, Ích maãu.

Tröôùc thöïc traïng nguoàn döôïc lieäu saïch treânthò tröôøng coøn nhieàu khoù khaên, nhu caàu döôïc

lieäu ñeå saûn xuaát caùc saûn phaåm ñoâng döôïc cuûacoâng ty laø raát lôùn, cuøng vôùi chính saùch öu tieânphaùt trieån caây döôïc lieäu cuûa tænh, Coâng ty ñaõtrieån khai döï aùn: “ÖÙng duïng khoa hoïc coângngheä xaây döïng moâ hình troàng döôïc lieäu theotieâu chuaån GACP vaø saûn xuaát moät soá loaïi thuoácñoâng döôïc truyeàn thoáng cuûa tænh Thanh Hoùa”.

2. Tình hình trieån khai thöïc teá.Töø keát quaû ñieàu tra, khaûo saùt ñieàu kieän

khí haäu, thoå nhöôõng, nguoàn nöôùc vaø nguyeänvoïng ngöôøi daân, Coâng ty ñaõ löïa choïn NgoïcLaëc vaø Thaïch Thaønh laø ñòa baøn trieån khaidöï aùn.

Trong caùc yeâu caàu GACP, Coâng ty ñaõ chuùtroïng kieåm soaùt veà gioáng, nöôùc, phaân boùn,thuoác baûo veä thöïc vaät vaø ñaøo taïo nhaân söï.Trong ñoù, haït gioáng ñöôïc caùc hoä daân töï saûnxuaát theo quy trình nhaân gioáng cuûa Coâng ty.Haït gioáng ñöôïc baûo quaûn ôû ñieàu kieän qui ñònhvaø ñöôïc ñaùnh giaù chaát löôïng bôûi Trung taâmDöôïc lieäu Baéc Trung Boä. Nguoàn nöôùc töôùihoaøn toaøn töï nhieân töø nöôùc soâng treân ñòa baøn,ñaõ ñöôïc ñaùnh giaù ñoä an toaøn veà kim loaïi naëngbôûi Trung taâm Quan traéc Moâi tröôøng - Sôû Taøinguyeân vaø Moâi tröôøng. Phaân boùn ñöôïc quyñònh roõ raøng caùc loaïi ñaûm baûo cung caáp ñuùngcaùc chaát dinh döôõng caàn thieát cho Hy thieâm,


Moâ hình döôïc lieäu ích maãu.

46 SỐ 03/2017


Ích maãu, ñuû veà lieàu löôïng, tyû leä thích hôïp,thôøi gian boùn phaân hôïp lyù, hieäu quaû phaânboùn cao ñoàng thôøi khoâng gaây haïi vôùi moâitröôøng. Gaàn 100% caùc hoä daân khoâng söûduïng thuoác baûo veä thöïc vaät. Beân caïnh ñoù,coâng ty ñaõ toå chöùc caùc lôùp ñaøo taïo taäp huaáncho caùc hoä daân naém roõ caùc nguyeân taéc côbaûn veà lyù thuyeát laãn thöïc haønh, tuaân thuûñuùng quy trình troàng troït GACP.

Sau 18 thaùng trieån khai, döï aùn ñaõ thu ñöôïcmoät soá keát quaû sau:

- Xaây döïng ñöôïc moâ hình troàng döôïc lieäuHy thieâm, Ích maãu theo tieâu chuaån GACPvôùi toång dieän tích 40ha, thu ñöôïc saûn löôïng71,3 taán Hy thieâm khoâ vaø 82,6 taán Ích maãukhoâ. Döôïc lieäu sau thu haùi ñöôïc kieåm trañaït tieâu chuaån chaát löôïng Döôïc Ñieån VieätNam IV, khoâng toàn dö thuoác baûo veä thöïcvaät, haøm löôïng kim loaïi naëng ñaït möùc giôùihaïn cho pheùp. Coâng ty ñaõ söû duïng döôïclieäu naøy ñeå saûn xuaát 240 trieäu vieân hoaøncöùng Hyñan vaø 40 trieäu vieân Hoaøn cöùng Íchmaãu hoaøn.

- Xaây döïng ñöôïc caùc qui trình kyõ thuaät:troàng troït, thu haùi, cheá bieán döôïc lieäu Hythieâm, Ích maãu theo tieâu chuaån GACP, töø ñoùcoù cô sôû ñeå trieån khai nhaân roäng moâ hình.

Keát quaû thu ñöôïc cho thaáy hieäu quaû cuûa

moâ hình lieân keát 4 nhaø (Nhaø nöôùc - nhaø khoahoïc - nhaø noâng - nhaø doanh nghieäp) thöïc söïroõ neùt trong lónh vöïc phaùt trieån döôïc lieäu theoGACP-WHO.

3. Hieäu quaû kinh teá - xaõ hoäi cuûa döï aùn.Caùc hoä daân coù thu nhaäp oån ñònh, ñöôïc

tieáp caän coâng ngheä kyõ thuaät töø doanhnghieäp. Thu nhaäp cuûa ngöôøi daân sau khitham gia moâ hình troàng döôïc lieäu Hy thieâm,Ích maãu theo GACP cao hôn gaáp 3 laàn sovôùi troàng luùa. Ngöôøi daân raát phaán khôûi vaømong muoán ñöôïc tieáp tuïc tham gia moâ hìnhcuûa döï aùn naøy.

Coâng ty ñaõ chuû ñoäng ñöôïc nguoàn döôïclieäu saïch ñaït tieâu chuaån GACP ñeå phuïc vuïsaûn xuaát moät soá saûn phaåm truyeàn thoángnhö saûn phaåm Phong teâ thaáp Hyñan, Íchmaãu hoaøn... ñaûm baûo chaát löôïng, an toaøn,hieäu quaû cho ngöôøi söû duïng. Rieâng saûnphaåm Phong teâ thaáp Hyñan, coâng ty ñaõnghieân cöùu ñöôïc phöông phaùp xaùc ñònhhoaït chaát acid clorogenic vaø quercetin coùtaùc duïng choáng vieâm trong döôïc lieäu Hythieâm, laøm cô sôû ñeå kieåm soaùt chaát löôïngvaø chöùng minh cho hieäu quaû taùc duïng cuûasaûn phaåm, ñem laïi hieäu quaû kinh doanhcao, ñoàng thôøi naâng cao uy tín, thöông hieäucuûa Coâng ty./.

Moät soá saûn phaåm ñöôïc baøo cheá töø caây döôïc lieäu do Coâng ty saûn xuaát.

47SỐ 03/2017


1. ÑAËT VAÁN ÑEÀHieän nay, treân theá giôùi vieäc öùng duïng coâng

ngheä thoâng tin, ñaëc bieät laø heä thoáng thoâng tinñòa lyù (GIS) vaøo lónh vöïc thaønh laäp vaø saûnxuaát baûn ñoà raát phaùt trieån. Vì vaäy, vieäc thaønhlaäp caùc taäp baûn ñoà tin hoïc, taäp baûn ñoà ñieän töûñaõ trôû thaønh moät xu höôùng hieän ñaïi nhaèmxuaát baûn vaø ñöa baûn ñoà vaøo söû duïng roäng raõitrong ñôøi soáng xaõ hoäi.

ÔÛ Vieät Nam, coâng ngheä baûn ñoà soá vaø GIScuõng ñaõ sôùm ñöôïc aùp duïng ñeå thaønh laäpAtlas ñieän töû ôû moät soá tænh nhö: QuaûngNinh, Laøo Cai, Ñoàng Nai, Ñaêk Noâng… Töønaêm 2002, Boä Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng ñaõñaët ra vieäc ñieän töû hoùa Atlas Quoác gia xuaátbaûn naêm 1996, song môùi chæ hoaøn thaønhñöôïc moät phaàn coâng vieäc. Nhö vaäy, vieäctrieån khai xaây döïng Web Atlas ôû nöôùc tañang laø moät nhu caàu caáp baùch, soá ñôn vòtrong vaø ngoaøi ngaønh baûn ñoà ñang tieán haønhnghieân cöùu vaø thöïc hieän caùc coâng vieäc naøycaøng ngaøy caøng taêng.

Töø nhöõng söï caàn thieát neâu treân Trung taâmCoâng ngheä thoâng tin - Sôû Taøi nguyeân vaø Moâitröôøng ñaõ xaây döïng Döï aùn: “ÖÙng duïng coângngheä WebGIS xaây döïng Atlas ñieän töû Taøinguyeân vaø Moâi tröôøng tænh Thanh Hoùa”. Döï

aùn ñöôïc trieån khai nhaèm giuùp coäng ñoàng coùkhung nhìn toång theå, tröïc quan veà tình hìnhTaøi nguyeân vaø Moâi tröôøng treân ñòa baøn tænh,töø ñoù khôi daäy yù thöùc caûi taïo vaø baûo veämoâi tröôøng.

2. KEÁT QUAÛ THÖÏC HIEÄN DÖÏ AÙN2.1. Xaây döïng caùc loaïi baûn ñoà chuyeân ñeà

Hoaøn thaønh bieân taäp, chuaån hoùa vaø xaâydöïng cô sôû döõ lieäu (CSDL) ñöôïc 121 baûn ñoà,trong ñoù bieân taäp, chænh lyù 84 baûn ñoà vaø xaâydöïng môùi 37 baûn ñoà, bao goàm caùc loaïi baûnñoà thuoäc caùc lónh vöïc sau: Baûn ñoà vò trí ñòa lyùcuûa tænh Thanh Hoùa; Baûn ñoà haønh chính; Baûnñoà caùc khu kinh teá; Baûn ñoà taøi nguyeân nöôùc;Baûn ñoà ñaát ñai; Baûn ñoà khoaùng saûn; Baûn ñoàmoâi tröôøng vaø Baûn ñoà du lòch.

2.2. Xaây döïng caùc baøi giôùi thieäu theo chuûñeà caùc chöông cuûa Atlas

Ñaõ thu thaäp vaø ñöa vaøo Atlas ñieän töû ñöôïc13 baøi vieát giôùi thieäu veà Thanh Hoùa, bao goàm:05 Baøi vieát giôùi thieäu toång quan veà ThanhHoùa; 08 baøi vieát giôùi thieäu veà caùc chuû ñeà cuûaAtlas: Vò trí ñòa lyù, Haønh chính, Kinh teá, Dulòch, Ñaát ñai, Khoaùng saûn, Moâi tröôøng vaø Taøinguyeân nöôùc; 06 video phoùng söï veà Du lòch,Tieàm naêng kinh teá, Vaên hoùa - Xaõ hoäi vaø Disaûn vaên hoùa cuûa tænh Thanh Hoùa.

ÖÙNG DUÏNG COÂNG NGHEÄ WEBGIS XAÂY DÖÏNG ATLAS

ÑIEÄN TÖÛ TAØI NGUYEÂN VAØ MOÂI TRÖÔØNG THANH HOÙA

ThS. Ñaøo Ngoïc Ñöùc *

* Giaùm ñoác Trung taâm CNTT, Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng Thanh Hoùa.

48 SỐ 03/2017


2.3. Taïo laäp CSDL chuyeân ñeà taøi nguyeânvaø moâi tröôøng tænh Thanh Hoùa

Trung taâm Coâng ngheä phaàn meàm vaø GISphoái hôïp vôùi nhoùm thöïc hieän nghieân cöùu döõlieäu, soá lieäu, töø ñoù xaây döïng moâ hình cô sôû döõlieäu vaø böôùc ñaàu chuyeån ñoåi caùc baûn ñoàchuyeân ñeà vaøo cô sôû döõ lieäu, goàm caùc böôùc:

2.3.1. Thieát keá moâ hình cô sôû döõ lieäu

2.3.2. Taïo laäp döõ lieäu cho cô sôû döõ lieäu vaøBieân taäp döõ lieäu

Cô sôû döõ lieäu chuyeân ñeà taøi nguyeân vaømoâi tröôøng tænh Thanh Hoùa bao goàm: Döõ lieäukhoâng gian laø caùc baûn ñoà chuyeân ñeà taøinguyeân vaø moâi tröôøng; Döõ lieäu thuoäc tính: laøcaùc thoâng tin thuoäc tính cuûa caùc baûn ñoàchuyeân ñeà; Döõ lieäu ña phöông tieän: laø caùc döõlieäu veà hình aûnh, aâm thanh, ñoaïn video.

2.4. Thieát keá vaø xaây döïng phaàn meàmAtlas ñieän töû veà taøi nguyeân vaø moâi tröôøngtænh Thanh Hoùa

2.4.1. ÖÙng duïng cuûa phaàn meàm Atlas ñieäntöû TN&MT tænh Thanh Hoùa

Cung caáp caùc thoâng tin ñòa lyù toång hôïp veàtænh cho caùc caáp, caùc ngaønh vaø moïi taàng lôùpnhaân daân coù nhu caàu tìm hieåu veà tænh.

Phuïc vuï coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc vaøchuyeân moân nghieäp vuï cho caùc caáp chính

quyeàn trong tænh, ñoàng thôøi laø coâng cuï hieäuquaû vaø nhanh choùng quaûng baù hình aûnh, tieàmnaêng vaø theá maïnh cuûa tænh ñeán vôùi ñoâng ñaûongöôøi daân trong nöôùc vaø quoác teá ñeå thu huùtñaàu tö vaø khaùch du lòch.

Ngoaøi ra, Atlas ñieän töû coøn laø nguoàn taøilieäu vaø coâng cuï raát höõu hieäu cho caùc nhaøkhoa hoïc, chuyeân gia, thaày giaùo, sinh vieânvaø hoïc sinh trong quaù trình nghieân cöùu vaøgiaûng daïy.

Atlas ñieän töû TN&MT tænh Thanh Hoùa chopheùp ngöôøi söû duïng khai thaùc thoâng tin baèngngoân ngöõ Tieáng Vieät. Giao dieän ngöôøi duøngñöôïc boá trí moät caùch khoa hoïc ñeå thuaän tieäncho vieäc khai thaùc döõ lieäu. Caùc chöùc naêngñöôïc boá trí hôïp lyù, deã nhaän bieát ñeå ngöôøiduøng khoâng coù chuyeân moân veà Coâng ngheäthoâng tin cuõng coù theå duøng ñöôïc moät caùchñôn giaûn.

2.4.2. Giôùi thieäu chung coâng ngheä söû duïngxaây döïng Atlas ñieän töû Taøi nguyeân vaø Moâitröôøng tænh Thanh Hoùa (atlasthanhhoa.com.vn)

Coâng ngheä phaùt trieån: Net framework cuûaMicrosoft; Coâng ngheä heä quaûn trò cô sôû döõlieäu thuoäc tính: Microsoft SQL Server; Coângngheä heä quaûn trò cô sôû döõ lieäu baûn ñoà:ArcGIS sde cuûa ESRI; Coâng ngheä ñoà hoïa:ArcGIS cuûa ESRI.

Heä ñieàu haønh: Heä ñieàu haønh maùy chuû:Windows Server 2012; Heä ñieàu haønh maùytraïm: Windows 7 trôû leân.

Heä quaûn trò cô sôû döõ lieäu: Heä quaûn trò cô sôûdöõ lieäu ñöôïc choïn ñeå trieån khai döï aùn laø MSSQL Server 2012, hoaëc phieân baûn cao hôn.

Coâng ngheä GIS: ArcGIS Server; ArcGISEngine Runtime.

2.4.3. Thieát keá chöùc naêng chính cuûa Atlasñieän töû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng tænh Thanh Hoùa

1/ Thieát keá phaàn meàm Atlas ñieän töûTN&MT

Phaàn meàm Atlas ñieän töû Taøi nguyeân vaø

Hình 1: Löôïc ñoà cô sôû döõ lieäu.

49SỐ 03/2017


Moâi tröôøng tænh Thanh Hoùa ñöôïc thieát keá vaøxaây döïng vôùi caùc noäi dung nhö sau:

a. Heä thoáng phaàn meàm Atlas ñieän töû Taøinguyeân vaø Moâi tröôøng tænh Thanh Hoùa coùnhöõng ñaëc ñieåm sau: Laø moät heä thoáng môû,nhaèm ñaûm baûo tính linh hoaït trong phaùt trieån,thay theá vaø baûo trì; Cho pheùp thöïc hieän caùcphaân loaïi Tìm kieám, Baùo caùo thoáng keâ, xuaátfile; Khaû naêng nhaäp vaø caäp nhaät döõ lieäu linhhoaït; Cung caáp döõ lieäu nhanh choùng, chínhxaùc vaø ñaày ñuû vaø coù khaû naêng vaän haønh toáttreân caû 3 trình duyeät Google Chrome, MozillaFireFox vaø Internet Explorer.

b. Kieán truùc toång theå cuûa heä thoáng

c. Kieán truùc phaân taàng Atlas ñieän töû TN &MT tænh Thanh Hoùa

2/ Chöùc naêng chính cuûa Atlas ñieän töûTN&MT

Atlas ñieän töû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøngtænh Thanh Hoùa ñaõ ñöôïc troû vaøo ñòa chæ:http://atlasthanhhoa.com.vn chia thaønhnhöõng noäi dung chính nhö: Ño khoaûng caùchcaùc ñoái töôïng; Quaûn lyù thoâng tin thuoäc tínhcuûa moät ñoái töôïng treân baûn ñoà; Thao taùc vôùibaûn ñoà: Baät/taét lôùp ñoái töôïng, phoùng to/thunhoû, xem thoâng tin, di chuyeån, xem toaøncaûnh, choïn ñoái töôïng, xem nhanh; Quaûn lyùbieåu ñoà; Quaûn lyù baøi vieát...

2.4.4. Ñaùnh giaù chung veà vieäc xaây döïngphaàn meàm Atlas ñieän töû

Ñôn vò phaùt trieån ñaõ xaây döïng phaàn meàmvaø caøi ñaët leân maùy chuû CSDL cuûa Trung taâmCoâng ngheä thoâng tin - Sôû Taøi nguyeân vaø moâitröôøng Thanh Hoùa. Hieän nay, phaàn meàm ñaõvaän haønh treân heä thoáng Internet vôùi teân mieàn:Atlasthanhhoa.com.vn, ñaûm baûo caùc yeâu caàuñaët ra.

2.5. Tích hôïp heä thoáng

Tích hôïp döõ lieäu vaøo heä thoáng phaàn meàm:ñaõ tích hôïøp vaøo heä thoáng 121 baûn ñoà (trongñoù bieân taäp, chænh lyù 84 baûn ñoà vaø xaây döïngmôùi 37 baûn ñoà), 13 baøi vieát giôùi thieäu veàThanh Hoùa vaø 06 video phoùng söï, tö lieäu.

Tích hôïp heä thoáng vôùi Google Map: ñaõ tíchhôïp heä thoáng vôùi Google Map taïi chuyeân ñeàbaûn ñoà du lòch toång theå tænh Thanh Hoùa.

Hoaøn thieän heä thoáng, sau ñoù trieån khaitreân moâi tröôøng maïng: Heä thoáng Atlas hieänñaõ vaän haønh thöû nghieäm töø thaùng 11/2016ñeán nay (ñòa chæ: 117.6.86.117:80).

- Ñaùnh giaù keát quaû thöïc hieän: Sau khi taïolaäp ñöôïc 100% CSDL chuyeân ñeà, ñôn vò phaùttrieån ñaõ tích hôïp 100% CSDL treân vaøo heäthoáng. Ñaûm baûo caùc yeâu caàu ñaët ra.

3. KEÁT LUAÄN Phaàn meàm Atlats ñieän töû Taøi nguyeân vaø

Moâi tröôøng tænh Thanh Hoùa ñaõ ñöôïc nghieäm


50 SỐ 03/2017


thu, vaø ñöa vaøo hoaït ñoäng töø thaùng 6/2017, vôùi teân mieàn: http://atlasthanhhoa.com.vn/. Trungtaâm Coâng ngheä thoâng tin - Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng Thanh Hoùa laø ñôn vò ñöôïc giao quaûnlyù vaø vaän haønh Atlas ñieän töû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng Thanh Hoùa. Raát mong nhaän ñöôïc söïgoùp yù, ñaùnh giaù cuûa caùc caù nhaân, toå chöùc vaø doanh nghieäp treân ñòa baøn tænh ñoái vôùi phaàn meàmAtlas ñieän töû, ñeå ñôn vò tieáp thu vaø hoaøn thieän saûn phaåm ngaøy moät toát hôn, vôùi mong muoánphaùt trieån Atlas ñieän töû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng tænh Thanh Hoùa sôùm trôû thaønh Atlas ñieän töûcuûa tænh Thanh Hoùa phuïc vuï ña ngaønh, ña lónh vöïc; song haønh, goùp phaàn vaøo söï phaùt trieånkinh teá - xaõ hoäi cuûa tænh Thanh Hoùa.

Hình 1: Baûn ñoà Thanh Hoùa trong Toå quoác Vieät Nam

Hình 2: Baûn ñoà haønh chính tænh Thanh Hoùa

51SỐ 03/2017


Döï aùn “ÖÙng duïng coâng ngheä môùi

xaây döïng heä thoáng caáp nöôùc, xöû

lyù nöôùc thaûi vaø taêng cöôøng choáng

nhieãm khuaån taïi beänh vieän ña khoa tuyeán

huyeän thuoäc tænh Thanh Hoùa” ñöôïc trieån

khai taïi Beänh vieän Ña khoa huyeän Lang

Chaùnh vaø huyeän Nhö Thanh. Ñaây laø döï

aùn thuoäc chöông trình “Hoã trôï öùng duïng

vaø chuyeån giao tieán boä khoa hoïc vaø coâng

ngheä phuïc vuï phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi

noâng thoân vaø mieàn nuùi giai ñoaïn 2011 -

2015” do Trung taâm Thoâng tin ÖÙng duïng

Chuyeån giao KH&CN Thanh Hoùa chuû trì

thöïc hieän vôùi muïc ñích xöû lyù trieät ñeå, khaéc

phuïc oâ nhieãm vaø giaûm thieåu suy thoaùi moâi

tröôøng do nguoàn nöôùc thaûi taïi caùc beänh

vieän baèng coâng ngheä vi sinh keát hôïp loïc

nhoû gioït coù hieäu quaû xöû lyù moâi tröôøng

cao, chi phí thaáp taïi hai Beänh vieän Ña

khoa huyeän Nhö Thanh vaø huyeän Lang

Chaùnh. Trong ñoù, haïng

muïc ñaàu tö chính laø heä

thoáng xöû ly ù nöôùc thaûi

co âng sua á t 50m3/ngaøy

ñeâm taïi 2 beänh vieän vôùi

chi phí ñaàu tö maùy moùc,

thieát bò gaàn 1,75 tyû ñoàng

ñöôïc ñaùnh giaù laø tieát kieäm

veà möùc ñaàu tö vaø coù öu

ñieåm trong vieäc xöû lyù, haïn

cheá toái ña phaùt sinh muøi

hoâi. Vôùi coâng suaát thieát keá

ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu môû

AÙP DUÏNG COÂNG NGHEÄ MÔÙI - NUOÂI CAÁY VI SINH VAÄTXÖÛ LYÙ OÂ NHIEÃM NITÔ TRONG NÖÔÙC THAÛI BEÄNH VIEÄN

ThS. Hoaøng Quoác Cöôøng *

* Trung taâm Thoâng tin - ÖÙng duïng - Chuyeån giao KH&CN Thanh Hoùa.

Heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi cuûa döï aùn.

roäng quy moâ giöôøng beänh ñeán heát naêm

2020 cuõng nhö phuø hôïp vôùi muïc tieâu

naâng caáp beänh vieän ña khoa tuyeán huyeän

töø caáp III thaønh beänh vieän caáp II (ñoái vôùi

Beänh vieän Ña khoa huyeän Nhö Thanh).

Theo caùc keát quaû ñaït ñöôïc vaø ñaùnh giaù

cuûa Hoäi ñoàng nghieäm thu döï aùn caáp tænh,

Hoäi ñoàng nghieäm thu döï aùn caáp Nhaø nöôùc,

heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi hoaït ñoäng toát vaø oån

ñònh, thaûi sau xöû lyù baûo ñaûm ñaït caùc yeâu caàu

cuûa Quy chuaån kyõ thuaät quoác gia veà nöôùc

thaûi y teá (QCVN 28:2010/BTNMT - coät B).

Ñaëc bieät, döï aùn ñöôïc ñaùnh giaù cao khi ñöa

ra ñöôïc caùc tieân löôïng vaø bieän phaùp khaéc

phuïc khi coù söï coá phaùt sinh trong quaù trình

vaän haønh heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi.

Treân thöïc teá, caùc tieân löôïng ñoù ñeàu

ñuùng so vôùi hieän traïng caùc beänh vieän. Thôøi

gian keå töø khi keát thuùc döï aùn (töø thaùng

9/2015 ñeán thaùng

4/2016) taïi Beänh

vieän Ña khoa Nhö

Thanh, moïi giaù trò

phaân tích caùc

thaønh phaàn nöôùc

thaûi taïi ñaàu ra cuûa

heä thoáng xöû lyù

ñeàu ñaûm baûo. Tuy

nhieân, khi böôùc

sang giai ñoaïn

naéng noùng, ñaëc

bieät laø ñaàu muøa

heø, ít möa, löôïng

nöôùc thaûi ñöa veà

heä thoáng xöû lyù

khoâng ñoàng ñeàu. Beân caïnh ñoù coøn coù

nhöõng sai soá veà phöông phaùp vaän haønh,

baûo döôõng heä thoáng vaø moät phaàn do löôïng

nöôùc thaûi caàn xöû lyù trong ngaøy taïi caùc cô

sôû chöa ñaùp öùng ñöôïc theo coâng suaát.

Ñieàu naøy daãn ñeán keát quaû noàng ñoä NH4+

trong nöôùc thaûi ñaàu ra raát cao. Trong keát

quaû phaân tích thaùng 5/2016 do beänh vieän

cung caáp, chæ soá NH4+ khoaûng 60mg/l,

cao gaáp gaàn 5 so vôùi möùc cho pheùp cuûa

QCVN 28:2010/BTNMT - coät B (giôùi haïn

toái ña cho pheùp ñoái vôùi Beänh vieän Ña khoa

Nhö Thanh laø 12 mg/l). Sau khi Trung taâm

keát hôïp vôùi beänh vieän tieán haønh veä sinh,

suïc röûa ñöôøng oáng vaø caùc beå chöùa, tröïc

tieáp vaän haønh theo quy trình ñöôïc chuyeån

giao vaø laáy 02 maãu phaân tích cuõng ñeàu cho

keát quaû haøm löôïng NH4+ töø 18,2 mg/l ñeán

18,5 mg/l, cao gaáp 1,5 laàn möùc cho pheùp.

52 SỐ 03/2017


Cheá phaåm BCP 655.

53SỐ 03/2017


Qua phaân tích, ñaùnh giaù, coù 3 nguyeân

nhaân daãn ñeán tình hình naøy nhö sau: (1)

Heä vi sinh vaät sau moät thôøi gian daøi khoâng

nhaän ñuû döôõng chaát (coù trong nöôùc thaûi)

ñeå sinh tröôûng vaø phaùt trieån daãn ñeán bò suy

kieät vaø cheát, hieän töôïng naøy laøm thaát thoaùt

vi sinh vaät trong lôùp vaät lieäu loïc, vi sinh vaät

chæ coù ôû phía döôùi cuûa lôùp giaù theå (nôi coù

ñoä aåm cao hôn lôùp beà maët) neân khoâng ñuû

soá löôïng ñeå phaân huûy heát cô chaát. (2) Beà

maët lôùp ñeäm loïc sinh hoïc coù söï phaân boá

nöôùc thaûi khoâng ñeàu daãn ñeán nöôùc thaûi chæ

taäp trung ôû giöõa, caùc goùc beân trong khoâng

ñöôïc cung caáp nöôùc thaûi daãn ñeán coù nhieàu

khu vöïc bò khoâ kieät döôõng chaát, coù nôi thì

laïi quaù dö thöøa; coäng theâm doøng chaûy ôû vò

trí naøy nöôùc doàn veà nhieàu neân coù moät

löôïng khoâng nhoû nöôùc thaûi khoâng kòp tieáp

xuùc vôùi heä vi sinh vaät ñeå xöû lyù. (3) Treân beà

maët lôùp ñeäm loïc sinh hoïc coù söï xuaát hieän

cuûa reâu, taûo; chuùng phuû leân beà maët caùc

taám lammel (giaù theå cuûa lôùp loïc sinh hoïc)

vaø caïnh tranh dinh döôõng vôùi vi sinh vaät

phaân huûy NH4+ laøm giaûm hieäu quaû xöû lyù.

Trong tröôøng hôïp vaän haønh khoâng ñuû thôøi

gian hoaëc khoâng vaän haønh trong thôøi gian

daøi thì taïi thaùp keo tuï vaø laøm thoaùng seõ laø

nôi nuoâi döôõng reâu, taûo. Khi vaän haønh trôû

laïi seõ taïo ñieàu kieän ñeå chuùng baùm leân beà

maët caùc lammel.

Töø caùc nhaän ñònh treân, neáu löôïng nöôùc

thaûi khoâng taêng, thôøi gian vaän haønh heä

thoáng xöû lyù khoâng ñeàu vaø khoâng ñaûm baûo

24h/ngaøy seõ tieáp tuïc laøm suy giaûm chöùc

naêng cuûa heä vi sinh vaät. Trung taâm ñaõ

nghieân cöùu vaø boå sung coâng ñoaïn nuoâi

caáy vi sinh coù khaû naêng phaân huûy Nitô cao

nhaèm chuyeån hoùa hoaøn toaøn haøm löôïng

Amoni trong nöôùc thaûi. Ñieàu chænh naøy

ñöôïc thöïc hieän ngay töø beå chöùa ñieàu hoøa

vôùi lôïi theá töø 2 bôm tuaàn hoaøn lieân tuïc ñeå

cung caáp khoâng khí cho quaù trình sinh

tröôûng cuûa vi sinh vaät. Vi sinh caáy boå sung

ñöôïc cheá thaønh daïng cheá phaåm sinh hoïc

coù teân BCP 655 ñaõ ñöôïc kích hoaït ñöïng

trong caùc tuùi töï tieâu huûy khi coù xuùc taùc vôùi

nöôùc thaûi. Quy trình nuoái caáy trong voøng

18 ñeán 28 ngaøy coù boå sung caùch ñoaïn vaø

yeâu caàu caáp khí lieân tuïc 24 giôø/ngaøy. Giai

ñoaïn 1 nuoâi caáy lieân tuïc trong voøng 7 ngaøy,

boå sung löôïng vi sinh vaät ñaõ tính toaùn taïi

moät thôøi ñieåm nhaát ñònh trong ngaøy. Khoáng

cheá möùc nöôùc thaûi coù trong beå chöùa tuaàn

hoaøn phuø hôïp vôùi löôïng vi sinh boå sung,

ñeán ngaøy thöù 4 thì coù theå cho nöôùc thaûi

chaûy vaøo beå nhö bình thöôøng. Cho chaïy

heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi theo quy trình

ñöôïc chuyeån giao. Giai ñoaïn 2 laø caáy boå

sung caùch ñoaïn theo chu kyø vaøo ngaøy thöù

14, 21, 28; thôøi gian coù hieäu quaû xöû lyù ñaït

theo yeâu caàu cuûa QCVN 28:2010/BTNMT -

coät B baét ñaàu töø ngaøy thöù 16 trôû ñi, luùc naøy

heä vi sinh vaät hoaït ñoäng oån ñònh, phuø hôïp

vôùi löu löôïng doøng chaûy vaø ñieàu kieän vaän

haønh cuûa beänh vieän, chæ soá phaân tích

NH4+ trong nöôùc thaûi ñaàu ra naèm trong

möùc cho pheùp cuûa QCVN28:2010/BTNMT -

coät B. Keát quaû so saùnh khaû naêng xöû lyù

nöôùc thaûi tröôùc vaø sau khi ñieàu chænh coâng

ngheä nhö sau:


54 SỐ 03/2017


Vôùi keát quaû ñaït ñöôïc, Trung taâm ñaõ

thaønh coâng trong vieäc ñieàu chænh coâng

ngheä nuoâi caáy vi sinh töø daïng nuoâi caáy

maøng sinh hoïc söû duïng caáp khí ñoái löu

sang daïng nuoâi caáy sinh khoái hieáu khí söû

duïng bôm suïc coù saün. Nhö vaäy, vieäc taän

duïng beå chöùa ñieàu hoøa vaø 2 bôm tuaàn

hoaøn ñöôïc laép ñaët saün ñeå nuoâi caáy vi sinh

töø ñaàu, giaûm taûi löôïng Nitô trong nöôùc thaûi.

Theo chu trình vaän haønh, chuûng vi sinh

naøy tieáp tuïc theo ñöôøng oáng ñi vaøo heä

thoáng loïc sinh hoïc nhoû gioït vaø sinh tröôûng

treân beà maët caùc lammel taùi taïo heä xöû lyù loïc

sinh hoïc nhoû gioït. Chính vieäc nuoâi caáy boå

sung naøy ñaõ taêng cöôøng hieäu quaû xöû lyù

cuûa toaøn boä heä thoáng, ñaûm baûo chaát löôïng

nöôùc thaûi ñaàu ra theo QCVN 28:2010/

BTNMT - coät B.

Moät ñieåm môùi cho quy trình nuoâi caáy

naøy laø ruùt ngaén ñöôïc thôøi gian nuoâi caáy

vi sinh chæ coøn khoaûng 20 ngaøy. Bình

thöôøng, ngay caû khi nuoâi döôõng vi sinh

taïi beå ngaâm beân ngoaøi roài môùi caáy vaøo

heä thoáng thì cuõng maát töø 30 ñeán 45 ngaøy

tuøy vaøo coâng suaát cuûa heä thoáng; thôøi

gian caáy tröïc tieáp vaøo heä thoáng khoâng

qua nuoâi döôõng ngoaøi thì khoaûng töø 45

ñeán 60 ngaøy. Vôùi döï aùn, thôøi gian nuoâi

caáy vi sinh laø khoaûng 50 ngaøy. Nhö vaäy

coù theå thaáy quy trình nuoâi caáy môùi naøy

ruùt ngaén ñöôïc khoaûng 30 ngaøy./.

Keát quaû phaân tích haøm löôïng NH4+ taïi nöôùc thaûi ñaàu ra cuûa heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi

Beänh vieän Ña khoa huyeän Nhö Thanh (ÑVT: mg/L)

Tröôùc khi ñieàu chænh laïi coâng ngheä Sau khi ñieàu chænh

laïi coâng ngheä

QCVN 28:2010/BTNMT- coät B

Maãu NT 02

Maãu NTSXL-01

Maãu NTSXL-02

MKT 16 MKT 20

12 56,7 18,2 18,5 10,6 5,18

So saùnh vôùi QCVN Vöôït Vöôït Vöôït Ñaït Ñaït

Ghi chuù:- Maãu NT02: Maãu nöôùc thaûi sau xöû lyù do beänh vieän laáy vaøo ñôït GSMT thaùng 5/2016.- Maãu NTSXL-01: Maãu nöôùc thaûi sau xöû lyù ngaøy 17/10/2016. - Maãu NTSXL-02: Maãu nöôùc thaûi sau xöû lyù ngaøy 17/10/2016.- MKT 16: Maãu nöôùc thaûi sau xöû lyù khi nuoâi caáy vi sinh ñöôïc 16 ngaøy (laáy maãu ngaøy 14/12/2016).- MKT 20: Maãu nöôùc thaûi sau xöû lyù khi nuoâi caáy vi sinh ñöôïc 20 ngaøy (laáy maãu ngaøy 18/12/2016).

Bôm tuaàn hoaøn nöôùc thaûi giöõa 2 ngaên trong beå chöùatuaàn hoaøn nhaèm taän duïng cung caáp oâxi cho quaù trình nuoâicaáy vi sinh vaät.

55SỐ 03/2017


Luaät Khoa hoïc vaø Coâng ngheä soá29/2013/QH13 ngaøy 18/6/2013 coùnhieàu ñieåm môùi, trong ñoù coù quy ñònh

môùi veà coâng khai thoâng tin nhaèm khaéc phuïctình traïng truøng laëp, ñaûm baûo minh baïch,coâng baèng, daân chuû, khaùch quan... trong thöïchieän nhieäm vuï KH&CN.

Boä Khoa hoïc vaø Coâng ngheä ñaõ ban haønhcaùc vaên baûn ñeå quaûn lyù nhieäm vuï KH&CNnhö: Thoâng tö 10/2014/TT-BKHCN ngaøy30/5/2014 quy ñònh tuyeån choïn, giao tröïc tieáptoå chöùc vaø caù nhaân thöïc hieän nhieäm vuïKH&CN caáp quoác gia söû duïng ngaân saùch nhaønöôùc; Thoâng tö 11/2014/TT-BKHCN ngaøy30/5/2014 quy ñònh vieäc ñaùnh giaù, nghieämthu keát quaû thöïc hieän nhieäm vuï khoa hoïc vaøcoâng ngheä caáp quoác gia söû duïng ngaân saùchnhaø nöôùc…, trong ñoù coù caùc quy ñònh veà coângkhai thoâng tin keát quaû tuyeån choïn, giao tröïctieáp toå chöùc, caù nhaân chuû trì nhieäm vuïKH&CN; thoâng tin veà keát quaû thöïc hieännhieäm vuï KH&CN...

Ñoái vôùi vieäc coâng khai thoâng tin caùc nhieämvuï KH&CN caáp tænh söû duïng ngaân saùch nhaønöôùc, caùc vaên baûn cuûa tænh, cuûa Trung öôngcuõng ñaõ coù quy ñònh, cuï theå laø:

1. Coâng khai thoâng tin trong tuyeånchoïn, giao tröïc tieáp thöïc hieän nhieäm vuïKH&CN:

Theo Quyeát ñònh soá 204/2015/QÑ-UBND

ngaøy 21/01/2015 cuûa UBND tænh ban haønhquy ñònh tuyeån choïn, giao tröïc tieáp toå chöùc,caù nhaân chuû trì thöïc hieän nhieäm vuï KH&CNcaáp tænh söû duïng ngaân saùch nhaø nöôùc, thìvieäc tuyeån choïn, giao tröïc tieáp toå chöùc, caùnhaân thöïc hieän nhieäm vuï khoa hoïc vaø coângngheä phaûi baûo ñaûm coâng khai, coâng baèng,daân chuû, khaùch quan. Danh muïc nhieäm vuïkhoa hoïc vaø coâng ngheä; ñieàu kieän, thuû tuïctham gia tuyeån choïn ñöôïc thoâng baùo coângkhai treân coång thoâng tin ñieän töû cuûa SôûKH&CN hoaëc treân caùc phöông tieän thoâng tinñaïi chuùng khaùc ñeå toå chöùc vaø caù nhaân thamgia tuyeån choïn chuaån bò hoà sô ñaêng kyù. Ñoàngthôøi keát quaû tuyeån choïn, giao tröïc tieáp sau khiñöôïc Chuû tòch UBND tænh pheâ duyeät ñöôïccoâng boá coâng khai treân coång thoâng tin ñieän töûcuûa Sôû KH&CN hoaëc phöông tieän thoâng tinñaïi chuùng.

2. Coâng khai thoâng tin veà keát quaû thöïchieän nhieäm vuï KH&CN

Theo Quyeát ñònh soá 202/2015/QÑ-UBNDngaøy 21/01/2015 cuûa UBND tænh quy ñònhvieäc ñaùnh giaù, nghieäm thu keát quaû thöïc hieännhieäm vuï khoa hoïc vaø coâng ngheä caáp tænh söûduïng ngaân saùch nhaø nöôùc thì khi nhaän ñuû hoàsô ñeà nghò ñaùnh giaù nghieäm thu nhieäm vuïKH&CN cuûa toå chöùc chuû trì, Sôû KH&CN thöïchieän vieäc ñaêng taûi thoâng tin treân Coång thoângtin ñieän töû cuûa Sôû veà: teân; maõ soá; kinh phí;

COÂNG KHAI THOÂNG TIN TRONG THÖÏC HIEÄN NHIEÄM VUÏ KHOA HOÏC

VAØ COÂNG NGHEÄ CAÁP TÆNH SÖÛ DUÏNG NGAÂN SAÙCH NHAØ NÖÔÙC

CN. Leâ Vaên Tö *

* TP. Taøi chính - Keá hoaïch, Sôû Khoa hoïc vaø Coâng ngheä.

56 SỐ 03/2017


thôøi gian thöïc hieän nhieäm vuï KH&CN; toå chöùcchuû trì nhieäm vuï, chuû nhieäm vaø caùc thaønhvieân tham gia thöïc hieän chính nhieäm vuï; Thôøigian, ñòa ñieåm döï kieán toå chöùc ñaùnh giaù,nghieäm thu; Noäi dung baùo caùo töï ñaùnh giaù keátquaû thöïc hieän nhieäm vuï.

3 Coâng khai thoâng tin trong quaù trìnhtrieån khai thöïc hieän nhieäm vuï KH&CN:

Theo Thoâng tö lieân tòch soá 27/2015/TTLT-BKHCN-BTC ngaøy 30/12/2015 cuûa lieân BoäKHCN vaø Boä Taøi chính (aùp duïng ñoái vôùinhieäm vuï KH&CN caáp quoác gia, caáp boä, caáptænh vaø caáp cô sôû coù söû duïng toaøn boä hoaëcmoät phaàn ngaân saùch nhaø nöôùc) thì toå chöùcchuû trì nhieäm vuï coù traùch nhieäm coâng khaitaøi chính theo quy ñònh hieän haønh, ñoàng thôøicoù traùch nhieäm coâng khai veà noäi dung thöïchieän nhieäm vuï (tröø caùc nhieäm vuï coù noäidung caàn baûo maät, do cô quan coù thaåmquyeàn quy ñònh):

- Coâng khai taïi toå chöùc chuû trì (nieâm yeáttaïi truï sôû): Teân nhieäm vuï; Teân chuû nhieämnhieäm vuï, caùc thaønh vieân thöïc hieän chính,thö kyù khoa hoïc; Muïc tieâu cuûa nhieäm vuï;Caùc noäi dung nghieân cöùu chính phaûi thöïchieän; Thôøi gian thöïc hieän, phöông thöùckhoaùn chi (ñeán saûn phaåm cuoái cuøng hoaëckhoaùn töøng phaàn); Toång soá kinh phí thöïchieän; kinh phí töø nguoàn ngaân saùch nhaø nöôùcñöôïc pheâ duyeät; Caùc saûn phaåm cuûa nhieämvuï ñaõ ñöôïc caáp coù thaåm quyeàn nghieäm thu,ñaùnh giaù vaø coâng nhaän; Quyeát toaùn kinh phíthöïc chi theo caùc noäi dung chi chuû yeáu;danh saùch vaø möùc tieàn coâng thöïc nhaän cuûacaùc thaønh vieân tham gia thöïc hieän; Toångkinh phí tieát kieäm; phöông aùn phaân chia kinhphí tieát kieäm.

- Coâng khai ngoaøi phaïm vi toå chöùc chuû trì(treân trang thoâng tin ñieän töû cuûa toå chöùc chuûtrì hoaëc trang thoâng tin ñieän töû cuûa cô quancoù thaåm quyeàn pheâ duyeät nhieäm vuï): Teânnhieäm vuï; Teân chuû nhieäm nhieäm vuï, caùcthaønh vieân thöïc hieän chính vaø thö kyù khoa

hoïc; Muïc tieâu cuûa nhieäm vuï; Caùc noäi dungnghieân cöùu chính phaûi thöïc hieän; Thôøi gianthöïc hieän, phöông thöùc khoaùn chi; Toång soákinh phí thöïc hieän nhieäm vuï; Caùc saûn phaåmcuûa nhieäm vuï ñaõ ñöôïc caáp coù thaåm quyeànnghieäm thu, ñaùnh giaù vaø coâng nhaän.

Thôøi gian qua, Sôû KH&CN ñaõ toå chöùc thöïchieän coâng khai thoâng tin trong tuyeån choïn,giao tröïc tieáp vaø keát quaû thöïc hieän nhieäm vuïKH&CN treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïichuùng trong vaø ngoaøi tænh theo quy ñònh.Nhaèm taêng cöôøng, ñaåy maïnh tuyeân truyeànñöôøng loái chuû tröông cuûa Ñaûng, chính saùchphaùp luaät cuûa Nhaø nöôùc veà KH&CN, thoâng tintuyeân truyeàn veà hoaït ñoäng KH&CN cuûa tænhvaø thöïc hieän toát hôn caùc quy ñònh veà coângkhai thoâng tin nhieäm vuï KH&CN, Sôû KH&CNñaõ naâng caáp Trang thoâng tin ñieän töû cuûa Sôû.Giaùm ñoác Sôû ñaõ coù Quyeát ñònh soá 93/QÑ-SKHCN ngaøy 28/3/2017 ban haønh Quy cheáquaûn lyù vaø duy trì Trang thoâng tin ñieän töû SôûKH&CN; Quyeát ñònh soá 94/QÑ-SKHCN ngaøy28/3/2017 ban haønh Quy cheá quaûn lyù, söûduïng phaàn meàm quaûn lyù nhieäm vuï KH&CN.

Ñoái vôùi vieäc coâng khai thoâng tin trong quaùtrình trieån khai thöïc hieän nhieäm vuï KH&CNtheo quy ñònh taïi Ñieàu 18 Thoâng tö Lieân tòch27/2015/TTLT-BKHCN-BTC, thì qua vieäcthanh tra, kieåm tra caùc nhieäm vuï KH&CN chothaáy, moät soá toå chöùc chuû trì nhieäm vuï KH&CNthöïc hieän coâng khai thoâng tin coøn coù haïn cheá,thoâng tin chöa ñaày ñuû hoaëc thoâng tin chöañuùng theo quy ñònh.

Do ñoù, trong thôøi gian tôùi caàn taêng cöôøngtuyeân truyeàn, höôùng daãn, chæ ñaïo caùc toåchöùc chuû trì nhieäm vuï KH&CN caáp tænh söûduïng ngaân saùch nhaø nöôùc treân ñòa baøn tænhthöïc hieän ñuùng quy ñònh coâng khai thoâng tinveà nhieäm vuï KH&CN; qua ñoù ñaåy maïnh vaønaâng cao hieäu quaû cuûa caùc nhieäm vuïKH&CN, goùp phaàn vaøo söï phaùt trieån kinh teá -xaõ hoäi cuûa tænh./.

trong số này -...

Documents