türkiye'de decentralization süreci...türkiye’deki tarihi süreç 1961 anayasasında 112...

33
30 Nisan 2013 Bahçeşehir Üniversitesi İlker Girit Ahmet Ketancı Türkiye'de "Decentralization" Süreci

Upload: others

Post on 19-Sep-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

30 Nisan 2013

Bahçeşehir Üniversitesi

İlker Girit

Ahmet Ketancı

Türkiye'de "Decentralization" Süreci

Page 2: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Decentralization Prensipleri

Türkiye’deki Tarihi Süreç

Türkiye’deki Güncel Tartışmalar

Büyükşehirler Yasa Değişikliği

Kalkınma Ajansları

Avrupa Birliği İlerleme Raporları

Katılım Müzakereleri - Fasıl 22

Türkiye'de "Decentralization" Süreci

Page 3: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Decentralization Prensipleri Adem-i merkeziyetçilik, devlet merkezinin kuvvetini

azaltarak mahalli idarelerin yetkilerinin arttırılmasını

öngören yaklaşımdır.

Küreselleşme ile merkezi devletin manevra alanı

daralırken uluslararası sermayeye bağlı olarak yerel

yönetimler ve uluslararası örgütler önem kazanmıştır.

Page 4: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Tarihi Süreç Osmanlı döneminde ilk olarak II.Meşrutiyet’ten sonra

Prens Sabahattin'in Türk idare sisteminde

uygulanmasını önermesiyle gündeme gelmiştir.

9 Haziran 1861 Lübnan Nizamnamesi adem-i

merkeziyetçiliğe doğru gidisin ilk örneğidir.

1876 Anayasası, 108. md; Vilayetin usulü idaresi ve

tevsii mezuniyet ve tefriki vezayif kaidesi üzerine

müesses olup derecati nizami mahsus ile tayin

kılınacaktır.

Page 5: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md

adem-i merkeziyetçilikten uzaklaşıldığının kanıtıdır.

1982 Anayasasının 123 md, 126 md ve 127 md:

‘Merkezi idare, mahalli idareler üzerinde, mahalli

hizmetlerin idarenin bütünlüğü ilkesine uygun şekilde

yürütülmesi, kamu görevlerinde birliğin sağlanması,

toplum yararının korunması ve mahalli ihtiyaçların

gereği gibi karşılanması amacıyla, kanunda belirtilen

esas ve usuller dairesinde idari vesayet yetkisine

sahiptir.

Page 6: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Güncel Tartışmalar Avrupa Konseyi Yerel Yönetimler Özerklik Şartı

Siyasi Partilerin Anayasa Taslakları (Nisan 2013)

Barış ve Demokrasi Partisi

Adalet ve Kalkınma Partisi

Cumhuriyet Halk Partisi

Milliyetçi Hareket Partisi

Page 7: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Güncel Tartışmalar Avrupa Konseyi Yerel Yönetimler Özerklik Şartı

1985

1988 – Türkiye

“Yerel yönetimlere görevlerini en iyi şekilde gerçekleştirecek

yönetim yapısını sağlanması ve yerel yönetimleri merkez

müdahalesinden korunmasını...”

“Kamusal sorumluluklar vatandaşa en yakın olan makamlar

tarafından kullanılır” (Yerindenlik)

45’de 42 devlet imzaladı.

Tam Metin

Page 8: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Güncel Tartışmalar Avrupa Konseyi Yerel Yönetimler Özerklik Şartı

Çekince koyulan maddeler:

Yerel yönetimlerin yönetsel örgüt yapılarının kendilerince belirlenmesi.

Yerel yönetimlere kaynak sağlanmasında, hizmet maliyetindeki artışların olabildiğince hesaba katılması

Dağıtılan kaynakların yerel yönetimlere verilmesinin nasıl yapılacağı konusunda kendilerine uygun bicimde danışılması

Yapılacak mali yardımların, yerel yönetimlerin kendi politikalarını uygulama konusundaki temel özgürlüklerin ortadan kaldırılmamasına,

Yerel yönetimlere, ortak çıkarlarının korunması ve geliştirilmesi için derneklere üye olma ve uluslar arası birliklere katılma hakkının tanınması,

Yerel yönetimlere, başka ülkelerdeki yerel yönetimlerle işbirliği yapma hakkının tanınması

Page 9: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Güncel Tartışmalar

Barış ve Demokrasi Partisi

“Demokratik Özerklik” ve “Ülke Bütünlüğü”

Bölgesel Başkanlık, Bölgesel Kamu İdaresi:

Bölgesel özerk kamu yönetimlerinin sınırları; tarihî, kültürel,

sosyolojik, coğrafi ve ekonomik özellikler.

Bölgesel Kamu İdaresi, Bölge Meclisi ve Bölge Başkanlığı.

Kanuni düzenleme yapma ve karar alma yetkisi.

Mali özerklik, merkezi bütçeden aktarılan kaynaklar ile yerel mali

kaynakların bütçesi.

Bölge Başkanı, halk tarafından seçilecek ve Bölge Meclisi

tarafından kabul edilen kanun ve kararları yürütmekle görevli

olacak.

Page 10: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Güncel Tartışmalar

Barış ve Demokrasi Partisi

Anayasa Taslağı

Page 11: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Güncel Tartışmalar

Barış ve Demokrasi Partisi

Anayasa Taslağı

Page 12: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Güncel Tartışmalar

Adalet ve Kalkınma Partisi

Yeni Anayasa

“Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir”

“Türkiye Cumhuriyeti, insan haklarına dayanan, demokratik, lâik ve

sosyal bir hukuk devletidir.”

Page 13: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Güncel Tartışmalar

Adalet ve Kalkınma Partisi

Yeni Anayasa

"Madde 3”

(1) Türkiye Devleti ülke ve millet olarak bölünmez bir bütündür.

(2) Resmî dili Türkçedir.

(3) Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al

bayraktır.

(4) Millî marşı "İstiklâl Marşı"dır.

(5) Başkenti Ankara'dır.

"Egemenlik kayıtsız ve şartsız Milletindir. Türk Milleti, egemenliğini

seçtiği temsilcileri aracılığıyla ve halkoylaması yoluyla kullanır.“

Page 14: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Güncel Tartışmalar

Adalet ve Kalkınma Partisi

Başkanlık Sistemi

Halkın doğrudan Başkan’ı seçmesi.

Hükümet kurulmasında Meclis onayına gerek yok.

Seçilme süresi, 5 yıl/2 dönem

Meclisin gücünün arttırılması

Bütçe yapma yetkisi

Seçim barajının düşürülmesi

Kuvvetler ayrılığı

Page 15: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Güncel Tartışmalar Cumhuriyet Halk Partisi

Yerel Yönetimler Özerklik Şartı

(Video) Hakkari, Mayıs 2011

Page 16: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Güncel Tartışmalar

Cumhuriyet Halk Partisi

Anayasa Taslağı

"Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.“

“Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet

anlayışı içinde, insan haklarına dayalı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı,

başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve

sosyal bir hukuk Devletidir.”

"Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili

Türkçedir. Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al

bayraktır. Millî marşı 'İstiklal Marşı'dır. Başkenti Ankara'dır.“

“... Türkiye Cumhuriyeti ahalisi.”

(Video –TBMM Nisan 2013)

Page 17: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Güncel Tartışmalar

Milliyetçi Hareket Partisi

Anayasa Taslağı

"Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.“

“Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet

anlayışı içinde, insan haklarına dayalı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı,

başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve

sosyal bir hukuk Devletidir.”

"Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili

Türkçedir. Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al

bayraktır. Millî marşı 'İstiklal Marşı'dır. Başkenti Ankara'dır.“

Page 18: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Güncel Tartışmalar

Milliyetçi Hareket Partisi

Anayasa Taslağı

Egemenlik, kayıtsız şartsız Milletindir.

Türk Milleti, egemenliğini, Anayasanın koyduğu esaslara göre,

yetkili organları eliyle kullanır. Egemenliğin kullanılması, hiçbir

surette hiçbir kişiye, zümreye veya sınıfa bırakılamaz. Hiçbir kimse

veya organ, kaynağını Anayasadan almayan bir devlet yetkisi

kullanamaz.

Yasama yetkisi, Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet

Meclisi’nindir. Bu yetki devredilemez.

Yürütme görevi ve yetkisi, Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu

tarafından,

Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır.

Page 19: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Güncel Tartışmalar

Milliyetçi Hareket Partisi

Anayasa Taslağı Eleştirisi

Oktay Vural, MHP (Video) 10 Nisan 2013

Page 20: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Güncel Tartışmalar

“Decentralization” temelli toplumsal olaylar

Page 21: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Güncel Tartışmalar

(Video) Hopa, Artvin, Mayıs 2011

Page 22: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Güncel Tartışmalar

Yerindenlik

Page 23: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Türkiye’deki Güncel Tartışmalar

(Video) Senoz Vadisi, Rize, Haziran 2012

Page 24: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Büyükşehirler Yasa Değişikliği

Büyükşehir Yasası - Kasım 2012

13 İlde Büyükşehir Belediyesi Kurulması: Aydın, Balıkesir, Denizli,

Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ,

Trabzon, Şanlıurfa ve Van.

Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum,

Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Mersin, Sakarya

ve Samsun.

Büyükşehir belediyelerinin sınırları, il mülki sınırları oluyor.

Köy ve belde belediyelerinin tüzel kişiliği sona eriyor

Page 25: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Büyükşehirler Yasa Değişikliği

Büyükşehir Belediyeleri

Page 26: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Büyükşehirler Yasa Değişikliği

Türkiye’de Yerel Yönetim – 2006 Oxford

Page 27: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Büyükşehirler Yasa Değişikliği

Yeni Düzenleme İle (Örnek: Malatya)

Kanun Metni

İl Özel İdaresi Bütçe

Vali

Büyükşehir Başkanı

İlçe Belediye Başkanı

Battalgazi

Yeşilyurt

Page 28: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Kalkınma Ajansları NUTS 2 Düzeyinde Bölgeler

http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/gisco_Geographical_information_maps/maps_posters/PER_GENSTA/nuts

Page 29: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Kalkınma Ajansları Türkiye NUTS 2 Bölgeleri ve Kalkınma Ajansları

Page 30: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Kalkınma Ajansları Kalkınma Ajanslarının Kurulması

Page 31: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Kalkınma Ajansları Teşkilât yapısı

a) Kalkınma kurulu.

b) Yönetim kurulu.

c) Genel sekreterlik.

Kanun Tam Metni

DOKA Bülten

Page 32: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Avrupa Birliği İlerleme Raporları Raporlara göre en önemli ilerleme 2012 yılında

yapılmıştır.

Burada özellikle IPA’nın bileşenleri olan bölgesel

kalkınma ve insan kaynaklarının geliştirilmesi

bileşenlerinden sorumlu tüm IPA kurumlarındaki idari

kapasiteye ilişkin bazı ilerlemeler kaydedilmiştir.

Page 33: Türkiye'de Decentralization Süreci...Türkiye’deki Tarihi Süreç 1961 Anayasasında 112 md, 115 md ve 116 md adem-i merkeziyetçilikten uzaklaıldığının kanıtıdır. 1982

Katılım Müzakereleri - Fasıl 22

Serbest Kürsü