türkİye - afad.gov.tr · pdf filetürkİye hyogo çerçeve eylem...

TÜRKİYE

HYOGO ÇERÇEVE EYLEM PLANININ UYGULANMASINA YÖNELİK ULUSAL İLERLEME RAPORU (2013-2015)

İlgili Kişinin Adı : Dr. Fuat OKTAYKurum : Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) Ünvanı/Görevi : BaşkanE-posta adresi : [email protected] : +90-312-2582323/1321Faks : +90-312-2873851

Raporlama dönemi : 2013-2015Rapor durumu : Final En son güncelleme : 2.02.2015 Basım tarihi : 10.03.2015 Rapor dili : Türkçe

HFA Gözlem güncelleme Prevention Web tarafından yayınlanmıştır. http://www.preventionweb.net/english/countries/europe/tur/

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

İÇİNDEKİLERBölüm 1: Çıktılar 2013-2015 .......................................................................................................................................................................................................................... 4

Hedef 1 İçin Stratejik Çıktı’nın Tanımı ......................................................................................................................................................................................... 4 Hedef 2 İçin Stratejik Çıktı’nın Tanımı .................................................................................................................................................................................... 7 Hedef 3 İçin Stratejik Çıktı’nın Tanımı ...................................................................................................................................................................................... 8

Bölüm 2: Stratejik Hedefler ........................................................................................................................................................................................................................ 10

Stratejik Hedef Alanı 1 ................................................................................................................................................................................................................................. 10 Stratejik Hedef Alanı 2 ................................................................................................................................................................................................................................ 12 Stratejik Hedef Alanı 3 ............................................................................................................................................................................................................................... 14

Bölüm 3: Eylem Önceliği 1 ............................................................................................................................................................................................................................ 16

Eylem Önceliği 1: Temel Gösterge 1 .......................................................................................................................................................................................... 16 Eylem Önceliği 1: Temel Gösterge 2 ..................................................................................................................................................................................... 20 Eylem Önceliği 1: Temel Gösterge 3 ..................................................................................................................................................................................... 22 Eylem Önceliği 1: Temel Gösterge 4 ..................................................................................................................................................................................... 24

Bölüm 4: Eylem Önceliği 2 ......................................................................................................................................................................................................................... 26

Eylem Önceliği 2: Temel Gösterge 1 ....................................................................................................................................................................................... 26 Eylem Önceliği 2: Temel Gösterge 2 ..................................................................................................................................................................................... 28 Eylem Önceliği 2: Temel Gösterge 3 ..................................................................................................................................................................................... 32 Eylem Önceliği 2: Temel Gösterge 4 .................................................................................................................................................................................... 34

Bölüm 5: Eylem Önceliği 3 ........................................................................................................................................................................................................................ 40

Eylem Önceliği 3: Temel Gösterge 1 ...................................................................................................................................................................................... 40 Eylem Önceliği 3: Temel Gösterge 2 ..................................................................................................................................................................................... 43 Eylem Önceliği 3: Temel Gösterge 3 .................................................................................................................................................................................... 46 Eylem Önceliği 3: Temel Gösterge 4 .................................................................................................................................................................................... 48

Bölüm 6: Eylem Önceliği 4 ........................................................................................................................................................................................................................ 50

Eylem Önceliği 4: Temel Gösterge 1 ....................................................................................................................................................................................... 50 Eylem Önceliği 4: Temel Gösterge 2 ..................................................................................................................................................................................... 52 Eylem Önceliği 4: Temel Gösterge 3 .................................................................................................................................................................................... 54 Eylem Önceliği 4: Temel Gösterge 4 ..................................................................................................................................................................................... 56 Eylem Önceliği 4: Temel Gösterge 5 ..................................................................................................................................................................................... 59 Eylem Önceliği 4: Temel Gösterge 6 ...................................................................................................................................................................................... 61

3

Bölüm 7: Eylem Önceliği 5 ......................................................................................................................................................................................................................... 62

Eylem Önceliği 5: Temel Gösterge 1 ....................................................................................................................................................................................... 62 Eylem Önceliği 5: Temel Gösterge 2 ..................................................................................................................................................................................... 64 Eylem Önceliği 5: Temel Gösterge 3 .................................................................................................................................................................................... 66 Eylem Önceliği 5: Temel Gösterge 4 ..................................................................................................................................................................................... 67

Bölüm 8: İlerleme Dinamikleri .............................................................................................................................................................................................................. 70

a) Afet risklerinin azaltılması ve kalkınmaya yönelik bütünleşik çoklu afet yaklaşımı ................................... 70 b) Risk azaltılmasında toplumsal cinsiyete dair bakış açısının kabul edilmiş ve kurumsallaştırılmış olması .............................................................................................................................. 71 c) Risk azaltma ve iyileştirme yeterliliklerinin belirlenmesi ve güçlendirilmesi ................................... 73 d) Afet risklerinin azaltılması ve iyileştirme faaliyetlerine insani güvenlik ve sosyal eşitlik yaklaşımlarının dahil edilmesi ........................................................................................................................ 73 e) Sivil toplum aktörleri; diğerlerinin yanı sıra sivil toplum ve özel sektör ile ilişki ve ortaklıkların bütün düzeylerde geliştirilmesi .............................................................................................. 75 Bağlamsal İlerleme Dinamikleri...................................................................................................................................................................................................... 76

Bölüm 9: Geleceğe Bakış .............................................................................................................................................................................................................................. 78

1. Geleceğe Bakış Alanı ............................................................................................................................................................................................................................. 78 2. Geleceğe Bakış Alanı ............................................................................................................................................................................................................................ 79 3. Geleceğe Bakış Alanı ............................................................................................................................................................................................................................ 82

Bölüm 10: Paydaşlar ............................................................................................................................................................................................................................................ 84

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

4

Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) tarafından, Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygu-lanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlıkları kapsamında ulusal bir kamu yönetimi ensti-tüsü olan Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü (TODAİE) ile işbirliği protokolü imzalanmış ve ilgili kurum ve paydaşların katılımı sağlanarak raporun hazırlanma süreci tamamlanmıştır. Bu süreçte öncelikle Türkiye tarafından 2011-2013 döneminde afet risklerinin azal-tılması ile ilgili olarak belirlenen hedeflerin gerçekleşme düzeylerini belirlemek amacıyla merkezi yönetim, yerel yönetimler, STK’lar, üniversiteler, özel sektör kuruluş-ları ve meslek odalarına yönelik olarak hazırlanan bilgi formları uygulanmıştır. Merkezi yönetim ve yerel yö-netimlerden yaklaşık 3000 kuruluşun bilgi formlarını cevaplaması ile elde edilen verilerin değerlendirilmesi ve aynı zamanda geleceğe yönelik stratejilerin belirlenmesi amacıyla 17-18 Kasım 2014 tarihlerinde TODAİE’de “Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Durum Raporu Hazır-lık Çalıştayı”, Afet Risklerinin Azaltılması Ulusal Platformu

üyeleri ve diğer paydaşların katılımı ile düzenlenmiştir. Çalıştay kapsamında öncelikle bilgi formlarının genel değerlendirilmesi yapılmış, paydaşların katılımı ile afet risklerinin azaltılmasına ilişkin GZFT analizi yapılmış-tır. GZFT analiziyle saptanan 15 sorun alanı (eğitim ve farkındalık; katılım; denetim; eşgüdüm-işbirliği; idari kapasite; uzmanlaşma; öncelikler; politika üretimi; bilgi sistemleri ve veri tabanı; mali yetersizlikler ve kaynak-ların etkin kullanılmaması; mekansal planlamada yetki karmaşası; mevzuat eksikliği ve/veya uygulamadaki zorluklar; insan kaynakları yönetimi; risk yönetimi ve ekoloji) temel alınarak geleceğe yönelik politika, hedef ve uygulama stratejileri belirlenmiştir. Bu çalışmalardan elde edilen bilgiler ve geleceğe yönelik stratejiler Türkiye Durum Raporuna yansıtılmıştır.

Bir önceki dönem raporu olan 2011-2013 Ülke Du-rum Raporunda belirlenen hedeflere yönelik olarak; 10. Kalkınma Planı (2014-2018) hazırlık çalışmaları kapsamında kurulmuş olan Komisyon tarafından “Afet

Hedef 1 İçin Stratejik ÇıktıÇıktı’nın Tanımı:

Bölüm 1: Çıktılar 2011-2013

5

Yönetiminde Etkinlik Özel İhtisas Komisyonu Raporu” ha-zırlanmış ve bu rapor Kalkınma Bakanlığı tarafından kitap haline getirilerek ilgili kurumlara dağıtılmıştır. Böylelikle Türkiye’de ilk kez bir kalkınma planında afet yönetimi için ayrı bir başlık açılmış ve Özel İhtisas Komisyonu Raporu’nun hedeflerine 10. Kalkınma Planı’nda da yer verilmiştir.

Bunun yanı sıra 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kont-rol Kanunu uyarınca AFAD 2013 - 2017 Stratejik Planı, hazırlanmıştır. Stratejik Planda AFAD’ın “afetlere dirençli toplum oluşturma” misyonunu hayata geçirmek üzere yapılması gerekenleri, amaç ve hedeflerini belirlemiştir.

Diğer yandan Ulusal Afet Yönetimi Strateji Belgesi ha-zırlanmaya başlanmıştır. Türkiye Afet Yönetimi Strateji Belgesi’nin (TAYSB) içerik, yöntem ve çalışma takviminin müzakere edildiği ilk toplantı 19 Eylül 2014 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Ardından, ilgili kurum ve kuruluşların katılımı ile çalıştaylar yapılarak; Strateji Belgesi çalışması 2015 yılının ilk aylarında bitirilecek duruma getirilmiştir. Aynı zamanda devam etmekte olan “Ulusal İyileştirme Planı” ve “Ulusal Risk Azaltma Planı” ile ilgili çalışmalar da TASYB’ın tamamlanması ile nihayetlendirilecektir.

AFAD tarafından “İl Tsunami Risk Azaltma Plan Taslağı” ve bu taslak çerçevesinde deprem ve tsunami ile ilgili

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

6

kılavuzlar hazırlanmış; ayrıca tsunami afetine hazırlık-lı olma amacıyla 28-30 Ekim 2014 tarihleri arasında Zonguldak ve Bartın’da “Uluslararası NEAMWave 2014 Tatbikatı” gerçekleştirmiştir.

2012 yılında yürürlüğe giren UDSEP-2023’ün etkin bir şekilde izlenmesi ve değerlendirmesi amacıyla AFAD Başkanlığı ve Ulusal Deprem Danışma Kurulu tarafın-dan “Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı İzleme ve Değerlendirme Kurulu” (UDSEP-İDK) oluşturulmuştur. Bu Kurul, UDSEP-2023 belgesinde yer alan eylemleri uygulamaktan sorumlu kuruluşların katılımı ile her yıl toplantılar düzenlemekte ve bilgi paylaşımında bulun-maktadır.

1996 yılından beri yürürlükte olan Türkiye Deprem Böl-geleri haritası, AFAD tarafından, Ulusal Deprem Araş-tırma Programı kapsamında yürütülen “Türkiye Sismik Tehlike Haritasının Güncellenmesi Projesi”nden elde edilen bilgiler ışığında, 2015 yılı içinde yenilenecektir. Ayrıca, 2007 yılından bu yana yürürlükte olan Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik’e ilişkin güncelleştirme çalışması da 2015 yılı içinde ta-mamlanacaktır.

AFAD tarafından, ulusal gözlem ağı kapasitesinin geliş-tirilmesi için yürütülen çalışmalar çerçevesinde 2013 yılında başlatılan, “Ulusal Sismik Ağın Geliştirilmesi (USAG) Projesi” kapsamında mevcut istasyonların sayısı arttırılmakta, alt yapı sistem ve yazılımları da sürekli olarak yenilenmektedir. Bu sayede ülkemiz ve civarında meydana gelen depremlerle ilgili hızlı, güvenilir bilgiler elde edilmekte ve tüm veriler web sayfası üzerinden kamuoyu ile paylaşılmaktadır.

Diğer yandan, risk azaltma çalışmalarına temel teşkil edecek olan “Bütünleşik Afet Tehlike Haritalarının Üretil-mesi Projesi” kapsamında, Türkiye genelinde meydana gelen deprem, heyelan, kaya düşmesi, su baskını ve çığ afetlerinin bir bütün olarak ele alındığı haritalama çalışmaları sürdürülmektedir. Ayrıca, heyelan, çığ ve kaya düşmesi afetleri için afet tehlike haritalarının hazır-lanması esaslarını açıklayan kılavuzların içerik çalışması tamamlanmıştır.

AFAD’ın, yetki ve görevleri kapsamında yer alan kurum ve kuruluşların çalışmalarının koordinasyonu ve tekno-lojik afetlerin etkin yönetimi amacıyla, ulusal mevzuat

ve ilgili AB ve diğer uluslararası mevzuat hükümleri çerçevesinde, her bir teknolojik afet türü (Endüstriyel kazalar, ulaşım kazaları, nükleer kazalar, biyolojik kazalar, maden kazaları, iklim değişikliği, deniz kirliliğine neden olan kazalar, kritik altyapılar) bakımından kısa ve uzun vadeli hedeflerin belirlenmesi ve bu hedeflere ulaşılması amacıyla “Teknolojik Afetler Yol Haritası Belgesi 2015- 2023” hazırlanmıştır.

2013 yılında, AFAD ve Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) işbirliği ile “Etkin Afet Risk Yönetimi Ka-pasite Geliştirme Projesi” Bursa ilinde başlatılmıştır. Proje kapsamında, “Afet Risklerinin Azaltılması Plan-laması” ve “Risk Değerlendirme Kılavuz” taslakları ha-zırlanmıştır. Yerel düzeyde deprem/tsunami, heyelan ve insan kaynaklı afetler için risk azaltma/değerlendirme planları hazırlanarak pilot il olarak seçilen Bursa ilinde uygulanacaktır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda, bu planların bütün illere yaygınlaştırılması ve konu ile ilgili eğitim hizmetlerinin verilmesi amaçlanmaktadır.

Sismik ağ işleten kurum, kuruluş, üniversite ve araş-tırma merkezleri tarafından elde edilen sayısal dep-rem verilerinin eş zamanlı olarak aktarıldığı, verilerin standart hale getirildiği, depolandığı, saklandığı, gelen tüm verilerin değerlendirilmesi ile en doğru deprem parametrelerinin belirlendiği ve elde edilen bütün bil-gilerin ulusal ve uluslararası araştırmacılara dağıtıl-ması işlemlerinin yürütüldüğü “Türkiye Deprem Veri Merkezi”, AFAD, TÜBİTAK, kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ve üniversitelerin işbirliği ile kurularak, 2013 yılında çalışmalarına başlamıştır. AFAD ayrıca olası Marmara depremi öncesi bölgedeki mikro sismik aktivitenin takip edilmesi amacıyla, Alman GFZ Kurumu (German Research Centre for Geosciences) ile işbirliği çerçevesinde “Kuzey Anadolu Fayında Jeofizik Gözlemler, Marmara Denizinde Borehole Sismometre Ağı Projesi”ni başlatmıştır.

7

Önceki rapor dönemlerinde olduğu gibi bu raporun kaspadığı dönemde de AFAD ve ilgili diğer kurumlar eğitim çalışmalarına devam etmişlerdir. Ayrıca AFAD tarafından, “Afete Hazır Türkiye” projesi başlatılmıştır. Proje kapsamında “Afete Hazır Aile”, “Afete Hazır Okul”, “Afete Hazır İşyeri” ve “Afete Hazır Gönüllü Gençler” alt başlıkları altında, toplumun tüm kesimlerini bilinç-lendirmeyi amaçlayan birçok çalışma yapılmış ve çok sayıda eğitim materyali hazırlanmıştır.

Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Ulusal Platformu’nun daha etkin hale getirilmesi için çalışmalar devam etmek-tedir. Ulusal Platformun, özellikle UNISDR’ın hazırladığı Ulusal Platformlar için Değerlendirme Raporu’ndaki öneriler ışığında revize edilmesine yönelik çalışmalar sürdürülmektedir. Ulusal Platform, doğrudan olmasa bile dolaylı olarak, çalıştaylar, hazırlık toplantıları vb. aracı-lığı ile toplanmakta ve Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu, Türkiye Afet Yönetimi Strateji Belgesi (TAYSB), afet farkındalık eğitimi şeklinde somutlanabilecek çalışmalarını sürdür-mektedir. Platformun, yeni yapısı, yeni üyeleri ve yeni çalışma grupları ile 2015 yılında daha etkin bir şekilde çalışması amaçlanmaktadır.

Milli Eğitim Bakanlığı ile Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) tarafından yürütülen “Okul Tabanlı Afet Eği-

timi Projesi” tamamlanmıştır. Proje, Marmara bölgesinde yer alan 10 ilden seçilen pilot okullarda uygulanmıştır. Proje kapsamında Japonya ve Türkiye’de uygulanan eğitim müfredatları afet yönünden incelenmiş ve eğitim müfredatında afet konusunun nasıl yer alması gerektiği konusunda bir rapor hazırlanarak ilgili birimlere teslim edilmiştir. Ayrıca Afet konusunun öğrenciler tarafından daha iyi bir şekilde anlaşılabilmesi için birçok etkinlik geliştirilmiştir. Son olarak, Okullarda Afet ve Acil Durum Planları ile ilgili bir dizi eğitim verilmiş ve “Okul Afet ve Acil Durum Yönetimi Planlama Kılavuzu” hazırlanmıştır.

Sağlık Bakanlığı, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Avrupa Ofisi ile birlikte Urla Uluslararası Acil Afet Eğitim ve Simülas-yon Merkezi (UrlaSim)’nde 24-28 Kasım 2014 tarihleri arasında “Halk Sağlığı Acil Yönetimi Ulusal Eğitici Eğitimi Kursu” gerçekleştirmiştir.

Afet yönetimi konusunda dilde birlik sağlamak amacıyla AFAD tarafından “Açıklamalı Afet Yönetimi Terimler Sözlüğü”, 2014 yılında yayımlanarak, ilgili kurum ve kuruluşlara gönderilmiştir. Türkiye Afet Bilgi Bankası (TABB), Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetim Baş-kanlığının web sayfasında “tabb.afad.gov.tr” adresinden hizmete sunulmuş olup, Türkiye Ulusal Afet Arşivi (TUAA) sistemi ile Türkiye’de can ve mal kayıplarına neden olan afetlerle ilgili istatistiksel bilgiye ulaşım sağlanmıştır.


AFETE HAZIRHEDEF

AFETE HAZIRHEDEF

AFETE HAZIRHEDEF

AFETE HAZIRHEDEF

OKUL

AFETE HAZIRHEDEF

GENÇLER

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

8

18 Aralık 2013 tarihinde, “Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği” ve 3 Ocak 2014 tarihinde “Türki-ye Afet Müdahale Planı” (TAMP) Resmi Gazete’de yayım-lanarak yürürlüğe girmiştir. Türkiye Afet Müdahale Planı uyarınca, merkezi ve yerel düzeyde müdahale planları hazırlanmaya başlanmış ve 2014 yılının sonuna kadar bu planların bitirilmesi bir hedef olarak ortaya konulmuştur. TAMP ile kurumlar arasındaki koordinasyon eksikliğinin giderilmesi ve kurum ve kuruluşların olası afet ve acil durumlara müdahale kapasitelerinin (eğitim çalışmaları ve tatbikatlarla) geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

“Deprem Erken Uyarı ve Ön Hasar Tahmin Sistemi Kurma Projesi” kapsamında “Deprem Erken Hasar Tahmini” programı test aşamasındadır. Veri tabanlarının tamam-lanmasıyla tüm ülkeyi kapsayacak şekilde bu programın yaygınlaştırılması sağlanacaktır. Proje ile bir deprem sonrasında hasarla ilgili olarak oluşabilecek kargaşa ve bilgi kirliliğini en aza indirmek ve acil müdahale ekiplerinin doğru bölgelere zaman kaybetmeden sevk edilmesine yardımcı olmak amaçlanmaktadır.

AFAD tarafından “Afet Yönetim ve Karar Destek Sistemi Projesi” kapsamında, afet ve acil durum yönetimine


9

ilişkin süreçlerin (planlama, hazırlık, müdahale ve iyi-leştirme) etkin yürütülmesi için ihtiyaç duyulan bilişim altyapısı ve karar destek sistemi merkezli yönetim mo-delinin kurulması ve sürdürülebilir kılınması çalışmaları yapılmaktadır.

AFAD tarafından afet ve acil durum-larda müdahalenin yapılabilmesi, koordinasyonun sağlanabilmesi, kaynakların etkin kullanımı, yetkililerin durumdan haberdar edilmesi ve haberleşme sistemle-rinin daima faal ol-ması için “Kesin-tisiz ve Güvenli H a b e r l e ş m e Sistemi Proje-si” (KGHS) yü-rütülmektedir.

“Kamu Gü-venliği Acil Yardım Haber-leşme Sayısal Telsiz Sistemi”-nin kurulması ile ilgili çalışmalara Ulaştırma Deniz-cilik ve Haberleşme Bakanlığının yürütü-cülüğünde diğer kamu kuruluşlarının katılımı ile devam edilmektedir.

İstanbul Afet ve Acil Durum Arama ve Kurtarma Birlik Müdürlüğü, Uluslararası Arama Kurtarma Danışma Grubu (INSARAG) tarafından, uluslararası alanda yapılan arama kurtarma faaliyetlerinde uygulanmak üzere belirlenmiş ve 128 başlıktan oluşan kriterleri yerine getirerek, Türkiye’de “Ağır Kurtarma” sertifikasyonuna sahip ilk ve tek Türk Arama Kurtarma Ekibi olmuştur.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

10

a. Türkiye’de ekonomik ve sosyal kalkınma ulusal dü-zeyde Beş Yıllık Kalkınma Planları, orta vadeli programlar ve yıllık programlar ile yönlendirilmektedir. Geçmişte kalkınma planlarında afet yönetimine yönelik hükümler yer almakla birlikte, ayrı bir başlık bulunmamaktaydı. Afetlere ilişkin uluslararası gelişmelere ve Hyogo Çerçe-ve Eylem Planı stratejik hedefleri ve eylem önceliklerine paralel olarak ilk defa 10. Kalkınma Planı’nda (2014-2018) afet yönetimi ayrı bir başlık altında yer almıştır. 10. Kalkınma Planı’nda makroekonomik, sektörel ve mekânsal planlama süreçlerinde afet risk ve zararlarının dikkate alınması; afetlere karşı toplumsal direncin ve bi-linç düzeyinin artırılması ve afetlere dayanıklı ve güvenli yerleşimler oluşturulması temel amaçlar olarak ifade edilmiştir. Kalkınma planında yer alan afetlere dirençli toplumlar ve yerleşimler oluşturulması amacına, 2023 Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı ile 2023 Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planları ortak stratejilerinde de yer verilmektedir. Her iki eylem pla-nında da yer alan tehlike ve risk analizlerinin yapılması; tahliye yollarının belirlenmesi, toplanma alanlarının oluş-turulması, acil durum haberleşme altyapısının güçlen-dirilmesi ve bina envanterlerinin çıkarılması hedeflerine ulaşılması için çalışmalara devam edilmektedir.

b. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleş-mesi kapsamında üstlenilen yükümlülüklerin yerine getirilmesi amacıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ta-rafından 2011-2013 Türkiye İklim Değişikliği Eylem Planı hazırlanmıştır.

c. Türkiye’de merkezi yönetim kapsamındaki kamu kurumları ile nüfusu 50.000’in üzerindeki belediyeler

beş yıl süreli stratejik planlar hazırlamaktadırlar. Merkezi yönetim kapsamındaki kuruluşlar ve yerel yönetimler kendi görev alanlarına giren afet türüne göre afet risk ve zararlarının azaltılmasına ilişkin stratejik hedeflerine ve eylem önceliklerine bu planlarda yer vermektedir. Ayrıca, sektörel planlarda da afet risklerinin azaltılması stratejik hedeflerine ve eylem önceliklerine yer verilmektedir.

d. Bu bağlamda, Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yöne-timi Başkanlığı’nın (AFAD), 2013-2017 yıllarına ilişkin stratejik planında afet risklerini azaltmayı hedefleyen bütünleşik afet yönetim sisteminin geliştirilmesi bir amaç olarak ifade edilmiştir. Uluslararası düzeyde model olabilecek şekilde yönlendirici ve koordinatör olma vizyonuna sahip AFAD, afet ve acil durumlar ile ilgili çalışmalarda sürdürülebilir kalkınmayı esas alan risk odaklı, etkin, etkili ve güvenilir bir hizmet anlayışına sahiptir. Kurumun başlıca amaçları şunlardır: (i) Sürekli gelişen ve öğrenen kurum olmak, (ii) Risk odaklı bü-tünleşik afet yönetimi sistemi kurmak, (iii) Afet yönetimi standartlarını yaygınlaştırmak, (iv) Afetlere hazırlık için eğitim seferberliği başlatmak ve (v) Uluslararası alan-

Afetleri önleme, etkilerini hafifletme, afetlere hazırlılık ve zarar görebilirliği azaltma konuları özellikle vurgulanarak afet riskine dair değerlendirmelerin bütün düzeylerde sürdürülebilir kalkınma politika, plan ve program oluşturma çalışmaları ile daha etkili bir şekilde bütünleştirilmesi.

Stratejik Hedef Alanı 1

Stratejik Hedefe Yönelik Açıklama:

Bölüm 2: Stratejik Hedefler

11

da öncü kuruluş olmak. Bu çerçevede, bütünleşik afet yönetiminin geliştirilmesine yönelik stratejik hedefler belirlenerek, performans esaslı bütçelemeye geçilmiş-tir. Ayrıca afet risklerinin azaltılması, bütünleşik afet yönetiminin her aşamasında esas alınmış, hedeflerin gerçekleştirilmesine yönelik stratejiler ve eylemler be-lirlenmiştir. Bu kapsamda, 2016 yılı sonuna kadar Afet Yönetimi Strateji Belgeleri ve Planları’nın tamamının ha-zırlanması hedeflenmektedir. AFAD’ın Stratejik Plan’ında afetlere karşı yerel ve bölgesel müdahalenin önemi vurgulanmaktadır. Afet risklerinin azaltılmasına yönelik olarak yerel yönetimlerin yasal, yönetsel ve kurumsal kapasitelerinin güçlendirilmesi ve bölgesel müdahale mekanizmalarının kurulması ve geliştirilmesi bir amaç olarak belirtilmiştir.

e. 10. Kalkınma Planı’nda “Kalkınma İçin Uluslararası İşbirliği Altyapısının Geliştirilmesi Programı” öngörül-müştür. 2015-2017 yılları arasında, koordinasyonunu AFAD’ın sağlayacağı bir proje çerçevesinde, söz konusu programın uygulanması planlanmaktadır. Projenin yurtiçi paydaşlarını kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, meslek odaları, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları; yurtdışı paydaşlarını ise diğer ülkeler oluşturmaktadır. 9.400.000-TL’lik bir bütçe öngörülen projenin amacı, Türkiye’nin kalkınma alanında sahip olduğu bilgi, tecrübe ve imkânlarının paydaş ülkelerin hizmetine sunulma-sıdır. Proje kapsamında, kalkınma işbirliği politikasının stratejik bir çerçeveye kavuşturulması, kalkınma işbirliği politikasına yönelik mali, beşeri ve kurumsal kapasite ile hukuki altyapının güçlendirilmesi, kalkınma işbirliği politikasına ilişkin imkânların Türkiye ve paydaş ülke-lerin toplumsal refahının yükseltilmesine yönelik olarak kullanılması, uluslararası işbirliğine dönük farkındalı-ğın artırılması ve Türkiye ile paydaş ülkeler arasında kültürel işbirliğinin güçlendirilmesi hedeflenmektedir. Bunun yanında, 10. Kalkınma Planı’nda yer alan ve bir eylem planı kapsamında somutlaştırılan “Rekabetçiliği ve Sosyal Uyumu Geliştiren Kentsel Dönüşüm Programı”

2014-2018 yılları arasında uygulanacaktır. Programın amacı, kentlerin sahip olduğu ekonomik, sosyal ve fi-ziki dezavantajların azaltılarak rekabet gücü ve yaşam kalitesinin arttırılmasıdır. Program kapsamında; (a) Kent-sel dönüşümün yerli ve yenilikçi üretimi destekleyecek şekilde uygulanması, (b) Afet riskinin bertaraf edilmesi, (c) Kentlerin marka değerlerine katkı sağlanarak iş ve yaşam koşulları açısından cazibesinin artırılması, (d) Uluslararası rekabet gücünü arttırmayı hedefleyen projelerin yapılması, (e) Sosyal uyumun güçlendirilmesini destekleyen yaklaşımların benimsenmesi, (f) Kentsel çöküntü sürecine girmiş veya bu riski taşıyan şehir mer-kezlerinin dönüşümle canlandırılması ve (g) Sağlıklı ve nitelikli konut sahipliğinin artırılması öngörülmektedir.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

12

Türkiye’de afetlere karşı toplumsal direncin yükseltilmesi amacıyla yasal ve yönetsel düzenlemelerle, kurumsal kapasitelerin geliştirilmesinin yanı sıra, eğitim ile to-plumda afet bilincinin geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılmaktadır. “Afete Hazır Türkiye” projesi kapsamında aile, okul, gönüllü gençler ve işyerlerinin afetlerle başe-debilme kapasitelerini artırmak için eğitim seferberliği başlatılmıştır. Afetlerden sektörel etkilenmelerin en aza indirilmesi amacıyla afetlere karşı direnç geliştirme programları yürütülmektedir. Özellikle ülke ekonomisi açısından özel öneme sahip büyük tesislerin, öncelikle sanayi ve altyapı tesislerinin afetlere karşı dirençlerinin arttırılması amacıyla çalışmalar yürütülmektedir.

1999 yılında meydana gelen 17 Ağustos Marmara ve 12 Kasım Düzce depremleri sonrasında afet yönetimi alanında önemli bir politika değişikliği yapılarak reaktif afet politikası yerine proaktif afet politikalarının uygu-lanmasına başlanmıştır. 2009 yılında Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) kurulmuştur. Böylelikle afet yönetimi ve koordinasyonu tek elde to-planmıştır. Ayrıca, afet risklerinin azaltılmasına yönelik

koordinasyon yetkisi AFAD’da kalmak üzere, farklı afet türlerine göre birçok kamu kurum ve kuruluşu faaliyet yürütmektedir. 2014 yılında yapılan yasal düzenlemeyle daha önce illerde Valiliklere bağlı olarak afet ve acil durum hizmetlerini yürüten İl AFAD Müdürlükleri ile AFAD arasında hiyerarşik bağ kurularak, Müdürlükler yönetsel ve finansal açıdan güçlendirilmiştir.

Türkiye’de yoksullukla mücadele kapsamında 1980’ler-den bu yana başarılı bir şekilde uygulaması devam eden Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları ülke sathın-da yoksullara yardım faaliyetlerini sürdürmektedir. 2011 yılında kurulan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bu vakıflara finansal destek sağlamaktadır.

Türkiye’de kentleri ve yapıları afetlere karşı dirençli hale getirmeye yönelik “6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun” yürürlüğe konularak uluslararası standartlara uygun, sağlıklı ve güvenli yaşam çevreleri oluşturmak ve geliştirmek amaçlanmaktadır. Bu Kanun ile başta Çevre ve Şehircilik Bakanlığı olmak üzere merkezi yönetim (İçişleri Bakanlığı ve TOKİ), yerel yönetimler (belediyeler ve il özel idare-leri), meslek odaları, sivil toplum kuruluşları ve halkın, afetlere dirençli yapılar ve şehirler oluşturulması ama-cıyla işbirliği yapmaları teşvik edilmektedir. Ayrıca 2005 yılında yapılan yerel yönetimler reformu kapsamında da belediyelere kentsel dönüşüm yapma yetkisi verilmiştir. Özellikle gecekondu bölgelerinin dönüştürülmesi, eski sanayi bölgelerinin işlevinin değiştirilerek yeniden ken-te kazandırılması, kent güvenliğinin sağlanması, kent ulaşımının rahatlatılması, yoksulların konut edinmesi-nin sağlanması gibi amaçlarla yerel yönetimler kentsel dönüşüm uygulamaları yapabilmektedirler.

Başta yerel topluluklar düzeyinde olmak üzere bütün düzeylerde tehlikelere karşı dayanıklılığın geliştirilmesine sistematik olarak katkıda bulunabilecek kurumların, mekanizmaların ve kap-asitelerin geliştirilmesi ve güçlendirilmesi.



13

2005 yılında kentsel mimari ve tarihi eserlerin korun-ması amacıyla “Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanıl-ması Hakkında Kanun” çıkarılmıştır. Bu Kanun uyarınca, özellikle eskiyen kent merkezleri yenilenmektedir. Tarihi ve kültürel varlıklar afetlere dirençli hale getirilmektedir.

Afet risklerinin azaltılmasına yönelik çalışmalarda bölgesel kuruluşların katılımının sağlanmasına önem verilmektedir. İstanbul’da katılımcı süreçlerle hazırla-nan “2014-2023 İstanbul Bölge Planı”nda İstanbul’un vizyonu “Yaratıcı ve Özgür İnsanlarıyla, Yenilik ve Kül-tür Kenti, Özgün İstanbul” olarak tanımlanmıştır. Bu kapsamda, İstanbul Kalkınma Ajansı tarafından gerçe-kleştirilen “Afetlere Hazırlık Mali Destek Programı” nın amacını, afet yönetim sisteminin etkinleştirilerek uygulama kapasitesinin artırılması ve afet risklerinin azaltılması ile yaşam ve mekân kalitesi yüksek güvenli yerleşim yerleri yaratmak oluşturmaktadır. Afet yönetimi ile afet öncesinde, sırasında ve sonrasında yapılması gerekenlerin bütüncül bir yaklaşımla ele alınarak afet-lerin önlenmesi, risklerin azaltılması ve olası kayıpların en aza indirilmesi amaçlanmaktadır. Programın birinci önceliği, afet yönetimi faaliyetlerine yönelik kurumsal kapasitenin artırılması ve başta gönüllü örgütlenmeler olmak üzere yerel kapasitenin oluşturulmasıdır. Pro-gramın ikinci önceliğini, risk alanlarının tanımlanması, risk azaltmada alternatif yaklaşımların geliştirilmesi ve uygulama araçlarının/modellerinin çeşitlendirilmesi

oluşturmaktadır. Program kapsamında 10.000.000-TL ödenek ayrılarak destek verilen proje örnekleri şunlardır: (1) Afet riskinin makro ve mikro ölçekte yeniden belir-lenmesi ve bütünleştirilmiş risk haritalarının oluşturul-ması, (2) Afet riskinin azaltılması için Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin uygulanması, (3) Afetlere karşı önleyici ve zarar azaltıcı yenilikçi mühendislik tedbirlerinin alın-ması, (4) Tahliye aksları ve alanlarının düzenlenmesi ve geliştirilmesi, (5) Afet riski altındaki tarihi yapıların korunmasında yenilikçi yöntemlerin uygulanması, (6) Afet yönetimi, kentsel risk yönetimi gibi konularda teknik (inşaat mühendisleri, şehir plancıları, mimarlar vb.) eği-timlerin gerçekleştirilmesi, (7) Afet yönetimi kapsamında, engelli ve dezavantajlı grupların özel ihtiyaçlarına yönelik ilgili meslek gruplarının kapasitelerinin arttırılması, (8) Yerel afet gönüllülerinin örgütlenmelerini teşvik edici modellerin hayata geçirilmesi, (9) Bölgenin kısa vadede afete hazırlıklı olmasını sağlayacak Afet ve Acil Durum Eylem Planının hazırlanması, (10) Sanayi, otel, hastane gibi büyük ölçekli tesislerde Afet ve Acil Durum Eylem Planının hazırlanmasıdır. Ülke çapında bölgesel ölçekte hizmet veren 26 kalkınma ajansı yukarıda belirtilen programlar çerçevesinde afet risklerinin azaltılmasına yönelik projelere destek vermektedir.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

14

Türkiye’de afet ve acil durumlara ilişkin müdahale çalış-malarında görev alacak hizmet grupları ve koordinasyon birimlerine ait rolleri ve sorumlulukları tanımlamak, afet öncesinde, afet sırasında ve afet sonrasında yapılacak işleri belirlemek, yönlendirmek ve temel prensipleri sap-tamak amacıyla Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) hazırlanarak, yürürlüğe konulmuştur. Bu plana uygun olarak her ilde İl Afet Müdahale Planları hazırlanmaktadır. Yerel yönetim birimleri tarafından da ulusal planlarla uyumlu olarak kurumsal Afet ve Acil Durum Planı ha-zırlanmaktadır.

Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı bütçesinden planlama ve zarar azaltma faaliyetlerine

yönelik olarak yürütülen projeleri;

(1) Lojistik Depoların Kurulması Projesi,

(2) Afete Maruz Bölgelerin Koordinatlandırılması Projesi,

(3) Türkiye Afete Duyarlı Yerleşime Uygunluk Sistemi Projesi (TADYUS),

(4) Risk Yönetimi Esaslarının Belirlenmesi Projesi (AFAD- JICA Teknik İşbirliği),

(5) Türkiye Afet Bilgi Bankası Projesi,

(6) Bütünleşik Afet Tehlike Haritalarının Üretilmesi Projesi,

(7) Türkiye Afet Yönetimi Karar Destek Sistemi (İzge) Ar-Ge (Aşama II) Projesi,

Risk azaltma yaklaşımlarının acil durum hazırlığı, müdahale ve afetten etkilenmiş toplulukların yeniden yapılandırılması iyileştirme programlarına sistematik bir şekilde dâhil edilmesi.



15

(8) Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) Kapsamında Ulusal ve Yerel Düzey Hizmet Planları ve İl Afet Müdahale Planlarının Hazırlanması Projesi

(9) Teknolojik Afetler Yol Haritası Belgesi ve Eylem Planı,

(10) Teknolojik Afetlerin Raporlanması,

(11) Teknolojik Afetlere Yönelik Tehlike ve Risk Harita-larının Hazırlanması İçin Yöntem Geliştirilmesi ve Pilot Bölge Uygulaması Projesi,

(12) Sanayicilerin Eğitimi Projesi,

(13) Teknolojik Afetler Mükemmeliyet Merkezi Kurulması Projesi,

(14) Ulusal Kritik Altyapı, Varlık ve Tesisleri Belirleme Projesi,

(15) Deprem Gözlem Ağları Projesi

(16) Deprem Erken Hasar Tahmini Projesi,

(17) Kuzey Anadolu Fayında Jeolojik Gözlemler- GONAF Projesi,

(18) Deprem Yönetmeliklerinin Güncellenmesi Projesi

(19) Afete Hazır Türkiye Projesi ve

(20) Türkiye Afet Yönetimi Strateji Belgesi, olarak özet-lemek mümkündür.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

16

Bölüm 3: Eylem Önceliği 1

Afet risklerinin azaltılması için her düzeyde sorumlulukların ve kapasitelerin yerel aktörlere devredildiği ulusal politika ve yasal çerçevenin varolması.

İlerleme Düzeyi: 4

Önemli kazanımlar elde edilmiştir, ancak finansal kaynaklar ve/veya uygulama kapasiteleri gibi temel konularda belirgin sınırlılıklar bulunmaktadır.

Kamu yatırım ve planlama kararlarında afet riski hesaba katılıyor mu? Evet

Afet riskini yönetmeye yönelik yasal ve idari düzenlemeler yapılmış durumda mı? Evet

Afet risklerinin azaltılmasının, uygulamaya yönelik güçlü bir kurumsal temelle, ulusal ve yerel bir öncelik olmasının sağlanması.

Eylem önceliği 1: Temel gösterge 1

Açıklama:

Anahtar Sorular ve Doğrulama Araçları

Ulusal Kalkınma Planı Evet

Sektör strateji ve planları Evet

İklim değişikliği politika ve stratejisi Evet

Yoksulluk azaltma strateji belgeleri Evet

CCA/ UNDAF (Ortak Ülke Değerlendirmesi/BM Kalkınma Yardımı Çerçevesi) Evet

Sivil savunma politika, strateji ve acil durum planları Evet

Türkiye’de, kalkınma planlarında afetlere ilişkin konulara yer verilmekle birlikte ilk defa 10. Kalkınma Planı (2014-2018) hazırlık sürecinde, “Afet Yönetiminde Etkinlik” başlıklı özel bir ihtisas komisyonu oluşturularak, Plan-da “Afet Yönetimi” ayrı bir başlık altında ele alınmıştır. Böylelikle afetlerin kalkınma politikalarındaki yeri ve risk azaltmaya yönelik politikaların önemi vurgulanmıştır. 10. Kalkınma Planı’nda, 2023 hedeflerine ve planın amaçlarına ulaşılabilmesi açısından önem taşıyan, genellikle birden fazla bakanlığın sorumluluk alanına giren ve kurumlararası etkin koordinasyon ve sorumluluk gerektiren kritik reform alanları için “öncelikli dönüşüm programları” saptanmıştır. Bu öncelikli dönüşüm alanları içinde afet risklerinin azaltılmasına yönelik hedefler de yer almaktadır.

Birleşmiş Milletlerin (BM) önümüzdeki beş yılda ger-

çekleştireceği faaliyetleri gündemine alan “BM Ortak Ülke Değerlendirmesi (CCA)” stratejik dokümanı konulu istişare toplantısı, 30 Eylül 2014 tarihinde gerçekleş-tirilmiştir. AFAD’ın katkılarıyla belgeye, “Türkiye’nin Uluslararası İnsani Yardımları” başlığı ile yeni bir bölüm eklenmiştir. AFAD Başkanlığı “Kalkınma İçin Uluslararası İşbirliği Altyapısının Geliştirilmesi Programı (KAGEP)” altında yer alan “Acil ve İnsani Yardımların Etkinliğinin Artırılması” bileşeninde “Bileşen Sorumlusu Kurum” olarak belirlenmiştir. Bu sayede, önümüzdeki beş yılda (2015-2020) kalkınma yardımlarının yanı sıra insani yardımların da BM gündeminde olması sağlanmıştır.

Afet risklerinin azaltılması kapsamında yapılan hukuki düzenlemelerin başlıcaları, afet yönetimi, mekansal planlama ve kentsel dönüşümle ilgilidir. 2012 yılında, afet öncesi risk azaltmanın önemli bir unsuru olarak

17

dayanıksız ve mevzuata aykırı yapıların dönüştürül-mesi, güvenli ve kaliteli yerleşimlerin kurulması için Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun (6306 sayılı Kanun) ve Kanunun uygulanmasını sağlamak üzere Yönetmelik çıkarılmıştır. Aynı yıl, Afet Sigortaları Kanunu (6305 sayılı Kanun) yürürlüğe gir-miştir. Söz konusu kanunda yer alan zorunlu deprem sigortası kapsamında, binalarda depremin doğrudan neden olduğu maddi zararlar ile deprem nedeniyle or-taya çıkan yangın, infilak, dev dalga (tsunami) ve yer kayması sonucu oluşan maddi zararlar teminat altı-na alınmış olup, tapu ve konut kredisi işlemlerine ek olarak, elektrik ve su abonelik işlemlerinde de sigorta kontrolünün zorunlu tutulması nedeniyle sigortalı konut sayısında artış sağlanmıştır.

2014 yılında, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın (AFAD) kuruluş ve görevlerini düzenleyen Kanun’da (5902 sayılı Kanun) değişiklik yapılarak, daha önce il özel idareleri bünyesinde Valiliğe bağlı olarak kurulmuş olan İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri, AFAD’ın taşra teşki-latı olarak yapılandırılmıştır (6525 sayılı Kanun). Amaç, bütünleşik afet yönetiminin tüm unsurlarını içerecek şekilde bir kurumsallaşmanın sağlanmasıdır. Ayrıca bu Kanun ile birer yerel yönetim birimi olan il özel idarele-rinin gerçekleşen en son yıl bütçe giderinin en az yüzde birini, büyükşehir belediyelerinin ise, gerçekleşen en son yıl bütçe giderinin en az binde birini, Başkanlıkça uygun görülen afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetler kapsamındaki yatırım projeleri için harcama zorunluluğu getirilmiştir.

Diğer yandan, Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun (7269 sayılı Kanun), Sivil Savunma Kanunu (7126 sayılı Kanun) ve Tabii Afet Nedeniyle Meydana Gelen Hasar

ve Tahribata İlişkin Hizmetlerin Yürütülmesine Dair Ka-nun’un (4123 sayılı Kanun), afet risklerinin yönetimini de içerecek şekilde bütünleştirilmeleri ve güncelleşti-rilmeleri amacıyla yürütülen mevzuat çalışması halen devam etmektedir. Aynı şekilde, “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” ve “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik” ile ilgili olarak yürütülen güncelleştirme çalışmaları da devam etmektedir. Afet yönetimine yönelik olarak Baş-bakanlık, AFAD ve Bakanlıkların bünyesinde afet ve acil durum yönetim merkezlerinin kurulmasına yönelik idari düzenleme mevcuttur.

Afet yönetiminin çok paydaşlı ve disiplinlerarası niteliği, yönetim sürecinde dil ve kavram birliğinin sağlanmasını da gerektirdiğinden, AFAD Başkanlığı tarafından “Açık-lamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü” 2014 yılında yayımlanmıştır.

Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışmaları kapsamında merkezi yönetim, yerel yönetimler, üniversi-teler, STK ve özel sektör olmak üzere yaklaşık 3000 ku-ruma uygulanan bilgi formlarından elde edilen sonuçlara göre kamu kurumlarının % 70,4’ü, belediyelerin ise % 60,7’si afet risklerinin yatırım ve planlama kararların-da değerlendirilmeye alındığını ifade etmektedir. Buna yönelik olarak afet risklerinin en çok dikkate alındığı üç alan “Afet ve Acil Durum Yönetimi Planı”, “Kurumsal Strateji Planı” ve “Afet Yönetimi Stratejisi ve Politikası” başlıklarında yapılan çalışmalardır. Kamu kurumlarının %67,2’si, belediyelerin ise % 38’i afet risklerine yönelik yeterli yasal ve idari düzenlemelerin yapıldığını ifade etmişlerdir. Özellikle son yıllarda afetlerle ilgili olarak yapılan yeni yasal düzenlemeler kamu kurumları tara-fından olumlu gelişmeler olarak değerlendirilmektedir.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

18

Afet risklerinin azaltılmasına yönelik çok sayıda yasal dü-zenleme bulunmakla birlikte, yetki, görev ve sorumluluk paylaşımında bazı çakışmalar bulunmaktadır. Kullanılan dil ve kavramlar bakımından bazı uyumsuzluklar tespit edilmektedir. Bu nedenle, mevcut yasal düzenlemeler-de saptanan uyumsuzlukların giderilmesi, kavram ve dil birliğinin sağlanması hedeflenmektedir. Kuşkusuz, yasal düzenlemelerin varlığı tek başına yeterli değildir; denetim mekanizmalarının da geliştirilmesi gerekir. Bu çerçevede, denetim ölçütlerinin belirlenerek, bu ölçüt-ler temelinde oluşturulacak standartların etkili biçimde uygulanıp uygulanmadığı hususunun kontrol edilmesi gereklidir. Her ne kadar, halen, Sayıştay başta olmak üzere, denetleme kurulları ile yerel yönetimler, sigorta kuruluşları ve ilgili kurumların izleme ve değerlendirme birimleri mevcut ise de daha etkili denetim mekaniz-malarının geliştirilmesi gerekir. “Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Durum Raporu Hazırlık Çalıştayı” kapsamında afet risklerinin azaltılması sürecinde uygulanması ge-reken denetim mekanizmaları ile ilgili olarak önerilen uygulama stratejileri şunlardır:

• Etkin denetim mekanizmalarının oluşturulması,

• Denetim standartlarının oluşturulması,

• Denetim rehberlerinin hazırlanması,

• Performans standartlarının geliştirilmesi ve denetimi,

• Kurumların afet risklerinin azaltılması iş ve işlemle-rinde hesap verebilirlik kapasitelerinin arttırılması,

• Bağımsız denetim mekanizmalarının ve gönüllü de-netim sisteminin kurulması,

• STK ve özel sektörün denetim programlarına afet risklerinin azaltılması hususunun eklenmesi,

• Stratejik eylem planlarının gerçekleştirilme oranla-rının değerlendirilmesi,

• Çapraz denetim uygulamaları,

• Risk transfer mekanizmalarının kullanılmasıdır.

Ayrıca, afet yönetimi alanındaki yasal düzenlemeler açısından ortaya çıkan kavramsal/terimsel belirsizliklerin giderilmesi de yasal mevzuatın etkililiği açısından ol-

mazsa olmaz bir koşuldur. Çalıştay kapsamında, özellikle AFAD ve üniversiteler arasında yapılacak işbirliği ile;

• Afet ile ilgili kavramların tanımlanması,

• Yeni afetlere (siber afetler, biyolojik kökenli afetler, toplumsal krizler) ilişkin kavramların oluşturulması,

• Terminolojinin sürekli olarak güncellenmesi,

• Acil durum ve afet tanımları arasında ayrım yapıl-ması ve

• Afete müdahalede sınırlarının belirginleştirilmesi yönünde öneriler sunulmuştur.

Bağlam ve Kısıtlar:

19

Diğer yandan, afet riski altındaki alanlarda yapılacak kentsel dönüşüm için sağlanacak desteklerin etkin-leştirilmesi ve yeni finansal araçların geliştirilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda, bankalar tarafından kullandırılan kredilere faiz desteği sağlanması ve kay-nakların artırılması ve çeşitlendirilmesi ile kamu/özel ortaklığı modelinin geliştirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun çerçevesinde, üretim ve ticaret mekânları için daha etkin yer seçimi, bu mekânların etkin kullanımı ile altyapılarının yenilenmesi, geliştirilmesi veya taşınması, şehir merkezlerinin ve tarihi ve kültürel değere sahip alanların ihyası, rezerv yapı alanlarının belirlenmesinde mekânsal ve sosyal uyumun artırılması ve dönüşüm alanlarında dinlenme alanlarının kalitesinin ve sayısının artırılmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir. Afet yönetiminin etkinleştirilmesi ile ilgili olarak merkez-yerel ilişkisinin güçlendirilmesine yönelik düzenleme yapılması ve yerel düzeyde afet yönetiminden sorumlu birimlerin kapasitelerinin güçlendirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.

Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışmaları kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarına yönelik olarak uygulanan bilgi formunda, ulusal kalkınma planlarında afet risklerinin dikkate alınıp alınmadığı sorulmuştur. Bu soruya olumlu yanıt veren kamu personelinin oranının düşük olduğu saptanmıştır. Oysa 10.Kalkınma Planı’nda afet yönetimine ayrı bir başlık açılarak planın hemen hemen her bölümünde afet yönetimi ve afetlere karşı dirençliliğin artırılması vurgulanmıştır. Bu durum kamu personelinin afet risklerinin azaltılması konusunda far-kındalık düzeyinin düşük olduğunu ortaya çıkarmaktadır. Hizmetiçi eğitim programları dahilinde kalkınma plan ve programları ile afet yönetimi ilişkisine yönelik eğitimler verilmesi durumunda personelin farkındalık düzeyinin yükselmesine katkıda bulunulmuş olunacaktır.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

20

Bütün idari düzeylerde, afet risklerinin azaltılmasına yönelik planların ve faaliyetlerin uygulanabilmesine ayrılmış ve yeterli kaynaklar mevcut olması.


Bu konunun kurumsal düzeyde kabullenilmesi sağlanmıştır. Ancak hedefe ulaşılması konusundaki başarılar kap-samlı ve önemli düzeyde değildir.

Risk azaltmaya ayrılan bütçenin, afete müdahaleye ve yeniden yapılanmaya ayrılan bütçeye oranı nedir?

Eylem Önceliği 1: Temel Gösterge 2


Risk azaltma /önleme (%) Müdahale ve iyileştirme (%)

Ulusal bütçe Veri yok Veri yok

Yerel / ulus-altı bütçe Veri yok Veri yok

Sektörel kalkınma yatırımlarını (ulaşım, tarım, altyapı gibi) tehlikelere karşı dayanıklı hale getirmeye ayrılan bütçe (ABD Doları)

Veri yok

Açıklama:

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu uya-rınca uygulanan bütçe sistemi, analitik bütçe sistemidir. Bütçeler kurumsal, işlevsel ve ekonomik sonuçların gö-rülmesini sağlayacak şekilde uluslararası standartlara uygun olarak belirlenen bir sınıflandırmaya tâbi tutularak hazırlanır ve uygulanır. Böylelikle, Devlet faaliyetlerinin ku-rumsal, fonksiyonel ve ekonomik açıdan sınıflandırılması yapılır. Mevcut kodlama sistemi içinde afet risklerinin azaltılması şeklinde ayrı bir başlık olmadığından tüm idari birimlerin afet risklerini azaltma, afet olaylarına müdahale ve iyileştirme çalışmalarına ayırdıkları oranların ortaya konulması, söz konusu bütçe tekniği açısından olanaklı değildir.

Bütçe Kanunu ile AFAD Başkanlığı bütçesinde; ulusal ve uluslararası düzeyde kullanım için iki ayrı kaynak bu-lunmaktadır. Ulusal düzeyde kullanım için, özel hesaba aktarılan kaynak Kanun hükmüne dayanılarak çıkartılan “Afet ve Acil Durum Harcamaları Yönetmeliği” çerçeve-sinde kullanılmaktadır. 5902 sayılı Kanun’da hüküm altına alınan faaliyetler için Yönetmelikte belirlenen usul ve esas

çerçevesinde bütünleşik afet yönetim anlayışına uygun olarak afet öncesi, afet sırası ve afet sonrası faaliyetler için ihtiyaç duyulan kaynaklar, ilgili yerde o yerin yöneticileri tarafından kullanılmaktadır. Bu özellik, afet risklerinin azaltılması açısından, hem afet sırasında olaylara mü-dahalede etkili olunması, hem de afet sonrası iyileştirme faaliyetlerinde normal hayata dönüşün kolaylaştırılması bakımından önemlidir. Genel bütçe ile desteklenen Afet ve Acil Durum ödeneği ile afet öncesinde, sırasında ve sonrasında yapılacak bütün harcamaların finanse edi-leceği düşünülmemelidir. Ayrıca uluslararası düzeyde kullanım için ayrılan kaynak da özel hesaba aktarılarak harcanmaktadır. Bu kaynak ise; Maliye Bakanlığı, Dışiş-leri Bakanlığı ve AFAD Başkanlığı tarafından müştereken belirlenen esas ve usuller çerçevesinde kullanılmaktadır.

Bununla birlikte, afet risklerini azaltma konusunda görev ve yetkileri bulunan kamu idareleri ile bu alanda yürütülen bazı projelerin, bütçe ve ödeneklerinin belirtilmesi, konu ile ilgili genel görünümün ortaya çıkarılması bakımından işlevsel olacaktır. Örneğin, Afet ve Acil Durum Başkanlı-

21

ğı’nın 2014 Yılı Bütçesi, 839.956.000 TL’dir. Bu rakam, 2015 yılı için 993.414.000 TL olmuştur. 2013 yılında AFAD tarafından başlatılmış olan “Afete Hazır Türkiye” Projesi ile ilgili olarak yürütülen faaliyetlerin 2013-2014 yılı için toplam maliyeti 8.617.000 TL’dir. Kalkınma Bakan-lığı’nın 2014 Yılı Yatırım Programı’nda afet ve acil durum yönetimine ayrılan miktar 353.000.000 TL’dir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın kentsel dönüşüm projelerine ilişkin özel hesabı 2014 yılı geliri, yaklaşık 333.000.000 TL’dir. Bunun yanı sıra, özellikle uluslararası projelerin ödenekleri,

afet risklerine ayrılan miktarların büyüklüğü konusun-da fikir vermektedir. Örneğin, 2006 yılında, İstanbul’da başlatılan ve Dünya Bankası, Avrupa Yatırım Bankası, Avrupa Komisyonu Kalkınma Bankası ve İslami Kalkınma Bankası tarafından finanse edilen İSMEP’in (İstanbul Sis-mik Riski Azaltma ve Acil Durum Hazırlık Projesi) bütçesi 1.500.000.000 Euro olarak gerçekleşmiştir. 2018 yılına kadar devam edecek proje için 1.213.000.000 Euro’luk bir ödenek ayrılmıştır.


5018 sayılı Kanun uyarınca yapılan mevcut kodlama sistemi içinde afet risklerinin azaltılması şeklinde ayrı bir başlık yer almadığı için bu sorunun cevabının merkezi yönetim ve yerel yönetimlerin bütçeleri için ayrı ayrı verilmesi ve ilgili tüm kamu idarelerinin afet riskleri-ni azaltmaya, müdahaleye ve iyileştirmeye ayırdıkları oranların ortaya konulması olanaklı değildir. Öte yandan, yerel yönetimler tarafından yürütülen proje esaslı afet risklerinin azaltılması çalışmaları İller Bankası, Kalkınma Bakanlığı ve AFAD tarafından mali açıdan desteklenebilir. Ayrıca, yerel yönetimlerin, kendi özgelirlerinden pay ayı-racak bir farkındalık düzeyine erişmelerinin sağlanması da önemlidir. Mali kaynakların etkin şekilde kullanılması politikası, ancak kaynak kullanımında kurumlar arası eşgüdümün sağlanması ve afet risklerinin azaltılmasına yönelik projelerde tekrarların önüne geçilmesi ile ger-çekleştirilebilir. Yine bu politika çerçevesinde afet anında hızlı bir şekilde maddi desteğin sağlanabilmesi ve yerel yönetimlerin bu hususta yetkilendirilmeleri için Maliye Bakanlığı’nın sorumluluğu altında hızlı, kolay ve özel bir yetki ile kullanılabilecek kaynak oluşturulabilir. Afet yönetimine yönelik olarak kullanılabilecek uluslararası bir kaynak oluşturulabilmesi için Dışişleri Bakanlığı ve AFAD’ın sorumluluğunda girişimlerde bulunmak müm-kün olabilir.

Afetlere müdahale aşamasında kaynakların verimli, etkili ve tutumlu kullanılmasını sağlamak amacıyla AFAD,

Sağlık Bakanlığı ve Kızılay’ın sorumluluğu altında ça-lışmalar yürütülebilir. Yerel yönetimlerin yetki anlamında güçlendirilmesi politikasına yönelik yerel yönetimlere afet durumlarında kullanabilecekleri kaynak aktarımının Kalkınma Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı tarafından sağ-lanması yapılacak çalışmalardandır. Merkezi bütçe kay-nakları dışında alternatif kaynakların değerlendirilmesi politikası kapsamında yeni kaynakların yaratılabilmesi için fon kaynaklarının etkin kullanımı, kurumların proje hazırlama kapasitelerinin geliştirilmesi ve kurumların afet öncesi-müdahale safhaları ayrı ayrı gözetilerek kaynak aktarımını sağlayabilme stratejileri Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı (DSİ-MGM) ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın sorumluluğunda yapılabilir.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

22

Yetkilerin ve kaynakların yerel aktörlere devri ile yerel toplulukların katılımı ve adem-i merkeziyetin sağlanması.



Yerel yönetimler, afet risklerini azaltmaya yönelik yasal sorumluluğa ve düzenli/sistemli bütçe tahsisine sahipler mi? Evet



Yerel yönetimler, afet risklerini azaltmaya yönelik yasal sorumluluğa ve düzenli/sistemli bütçe ödeneğine sahipler mi? Evet

Yerel yönetimlere afet riski azaltma konusunda düzenli ödenek tahisisiEvet

Yerel bütçelerin afet riski azaltmaya ayrıldığı tahmin edilen yüzdesiİl Özel İdareleri bütçelerinin en az % 1’ini, Büyükşehir belediyeleri ise bütçelerinin en az % 0.1’ini afet ve acil durum ve sivil savunma hiz-metleri için ayırmak zorundadırlar (6525 sayılı Kanuna göre-2014))

Açıklama:

Türkiye’de yerel yönetim reformu kapsamında yerel yönetimlerin yetki, görev ve sorumlulukları yeniden

belirlenmiştir. Mevzuatta köklü değişiklikler yapılarak yerel yönetimlerin afet risklerinin azaltılmasını da kap-

23


Türkiye’de yerel yönetimler belirli bir coğrafi alanda mahalli müşterek ihtiyaçların karşılanması amacıyla kurulmaktadır. Karar organları seçimle iş başına gelen yerel yönetimler idari ve mali özerkliğe sahip tüzel ki-şiliklerdir. Devlet bütçesinden ayrı bütçeye sahip olan yerel yönetimler üzerinde merkezi yönetimin vesayeti söz konusudur. Yani mevzuatla kendilerine verilmeyen bir görevi üstlenmeleri mümkün değildir. Bununla bir-likte merkezi yönetim birimi olan İçişleri Bakanlığı yerel yönetimleri yönlendirme ve denetleme görev ve yetkisine sahiptir. Bu bağlamda, yerel yönetimlerin bütçeleme faaliyetleri yönetmelikler ile yönlendirilmektedir.

Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışmaları kapsamında belediyelere yönelik olarak uygulanan bilgi formundan elde edilen sonuçlara göre afet risklerine

yönelik dü-zenli/sistemli kaynak tahsi-sinin yeterli ol-duğunu ifade eden belediyelerin oranı düşük olmakla birlikte 2014 yılında yürürlüğe giren 6525 sayılı Kanun ile ayrılan bütçe oranlarının daha da yükseleceği öngörülmektedir. Aynı zamanda “Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönet-meliği”nde değişiklik yapılarak afet risklerini azaltma plan ve faaliyetlerine ayrılan ödenekler için ayrı kodlar belirlenmesi gerekmektedir. Böylelikle, diğer hizmet alanlarında yer almakla birlikte, aslında risk azaltma faaliyetleri için yapılan harcamaların belirlenmesi ve toplam bütçe içindeki oranının sağlıklı bir şekilde ortaya konulması mümkün olacaktır.

sayan amaçlarla kentsel dönüşüm uygulamalarının önü açılmıştır. Belediyeler, yoksul kişilere konut sağlanma-sından, afet riskli yapıların yıkılmasına kadar pek çok yetki ile donatılmışlardır. Yerel yönetimlere İl Afet ve Acil Durum Planları ile koordinasyon sağlayarak kurumsal afet ve acil durum planlarını hazırlama görevi verilmiş-tir. Başta büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve ilçe belediyeleri olmak üzere belediyeler imkanları dahilinde hemşehrilerini afet risklerine karşı koruma politikaları geliştirmektedirler.

Büyükşehir Belediyeleri çevre düzeni planlama ve imar planlama süreçlerinde diğer belediyeler ise imar plan-lama süreçlerine halkın katılımını da sağlayarak afet risklerinin azaltılması çalışmalarını planlara yansıtmaya çalışmaktadır. Yerel yönetimler tarafından yoksullukla mücadele, iklim değişikliğinin etkilerini azaltmaya yöne-lik çalışmalar ile doğal ve insan kaynaklı afet risklerinin azaltılmasını amaçlayan çalışmalar yapılmaktadır. Buna karşın bütçeleme sisteminde afet risklerinin azaltılma-sına ayrı bir kod verilmediğinden bu tür çalışmalara ne kadar ödenek tahsis edildiği ve harcandığına ilişkin veriler sağlıklı bir şekilde elde edilememektedir. Son yıllarda afet yönetimi ve her bir afet yönetim aşamasında yürütülen faaliyetlere ayrılan ödeneklerin belirlenmesi

amacıyla çalışmalar yapılmaktadır. Ayrıca, 2014 yılında, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın (AFAD) ku-ruluş ve görevlerini düzenleyen Kanun’da (5902 sayılı Kanun) değişiklik yapılarak, daha önce il özel idareleri bünyesinde Valiliğe bağlı olarak kurulmuş olan İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri, AFAD’ın taşra teşkilatı olarak yapılandırılmıştır (6525 sayılı Kanun). Ayrıca bu Kanun ile birer yerel yönetim birimi olan il özel idarelerinin gerçekleşen en son yıl bütçe giderinin en az %1’ini, büyükşehir belediyelerinin ise gerçekleşen en son yıl bütçe giderinin en az %0,1’ini, Başkanlıkça uygun gö-rülen afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetler kapsamındaki yatırım projeleri için harcama zorunluluğu getirilmiştir. Bu uygulama ile önümüzdeki Rapor döneminde afet risklerinin azaltılması amacıyla ayrılan bütçe oranlarını saptamak mümkün olacaktır.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

24

Afet riskinin azaltılması için, ulusal çok sektörlü bir platformun işlemesi.



Sivil toplum örgütleri, ulusal finans ve planlama kurumları, ekonomi ve kalkınma sektörlerindeki kilit konumdaki örgütler ulusal platformda temsil ediliyorlar mı? Evet

Afet risklerinin azaltılmasında eşgüdümden sorumlu esas kurum nerede bulunmaktadır?



Sivil Toplum Üyeleri 9

Ulusal Finans ve Planlama Kurumları 2

Sektörel Örgütler 13

Özel Sektör 3

Bilimsel ve Akademik Kurumlar 7

Ulusal Platforma katılan Kadın Örgütleri 0

Diğer (lütfen belirtiniz) 15 (Yerel Yönetimler)4 (Medya)

Başbakanlık/Başkanlık Ofisinde Evet- Başbakanlık AFAD

Merkezi Planlama ve/veya Eşgüdüm Merkezinde Hayır

Sivil Savunma Biriminde Hayır

Çevre ve Şehircilik Bakanlığında Hayır

Maliye Bakanlığında Hayır

Diğer (Lütfen belirtiniz)

Açıklama:

AFAD bünyesinde faaliyetlerini sürdüren Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Platformu kamu kurumları, üniver-siteler, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları, meslek odaları, medya ve özel sektör temsilcileri olmak üzere toplam 53 paydaşlı bir platformdur. Türkiye Afet Riskle-rinin Azaltılması Ulusal Platformu, Hyogo Çerçeve Eylem Planı doğrultusunda; afet risklerinin azaltılması konu-sundaki görüşlerin kamuoyuna sunulması, toplumun afetlere karşı farkındalığının arttırılması, afet risklerini azaltma çalışmalarının sürekli olması için işbirliği ve koordinasyonun oluşturulması görevlerini yerine ge-tirmektedir.

AFAD ile TODAİE arasında yapılan işbirliği çerçevesinde Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Platformu, BM’nin ulusal platformların yapısı ve işleyişine ilişkin değer-lendirme ve tavsiyeleri doğrultusunda incelenmiştir. Bu çalışmalar katılımcı bir yaklaşımla sürdürülmüş olup, bu çerçevede Mart 2014’de geniş katılımlı bir toplantı yapılmıştır. Bu kapsamda Ulusal Platformun üye yapısı ve üye sayısı güncellenmiş ve artırılmıştır. Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Platformu Yönergesi revize edilmiş olup, BM’nin tavsiyeleri doğrultusunda yeniden işlevlen-dirilmiştir. Ayrıca “Afet Risklerinin Azaltılması Ülke Durum Raporu”nun hazırlık çalışmaları kapsamında düzenlenen

25


“Afet Risklerinin Azaltılması Ulusal Platformu” tarafın-dan yürütülebilecek faaliyetler AFAD bünyesinde diğer birimler tarafından da yürütüldüğü için Platformun et-kinliği konusunda kaygılar mevcuttur. Platform üyesi olan özel sektör temsilcileri ile sektörde hizmet veren diğerleri arasında haksız rekabete neden olacağı düşün-cesiyle Platformda özel sektörün temsilci sayısı sınırlı tutulmuştur. Ulusal Platformun kuruluş amacına uygun olarak afet risklerinin azaltılması konularında hizmet sunabilmesi ve AFAD’a destek olabilmesi için Planlama ve Zarar Azaltma Daire Başkanlığı bünyesinde sekreterlik hizmetlerinin yürütülmesi ve ihtiyaçların karşılanması için ödenek ayrılması gerekmektedir. Platform yöner-gesi doğrultusunda oluşturulan ve/veya oluşturulacak olan çalışma gruplarının etkin çalışabilmesi için afet sektöründe çalışan uzmanlardan bilgi bankası oluştu-rulması çalışmaları devam etmektedir. Platform üye sayısının arttırılması düşüncesi afet risklerinin azaltılması konusunda kurumsal ve sektörel farkındalık düzeyini yükselteceği ve toplumun her kesimine yayılmasını sağlayacağı öngörüsüne dayanmaktadır. Bu nedenle platform üye sayısının artırılmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir. Afet risklerinin azaltılması konusunda Platformun kendisinden beklenen katkıyı sağlayabilmesi için üyelerinin üst düzey yöneticilerden oluşması ge-

rekmektedir. Sonuç olarak, Afet Risklerinin Azaltılması Ulusal Platformu dahil afet risklerinin azaltılmasına yö-nelik faaliyetlerde, merkezi yönetim, yerel yönetimler, sivil toplum örgütleri, üniversiteler, meslek odaları, özel sektör, vatandaş yani tüm paydaşların karar alma sü-reçlerine etkin katılımının sağlanabilmesi için;

• Kamuda “yönetişim” kavramının geliştirilmesi ve uygulamada etkin hale getirilmesi,

• Bütünleşik afet yönetiminin aşamaları ile ilgili halka yönelik bilgilendirme faaliyetlerinin yapılması,

• Afet karar destek sistemlerine katılımın genişletil-mesi,

• Bütünleşik afet yönetim sisteminin geliştirilmesi gerekir.

•

Çalıştay’a Platform Üyelerinin katılımı sağlanmıştır. Plat-form üyelerinin genişletilmesi ve tüm sektörlerin temsil edilmesinin sağlanmasına yönelik olarak çalışmalar devam etmektedir. Platformun daha etkili işletilmesine

yönelik BM tarafından hazırlanan ulusal platformların değerlendirilme raporlarında ortaya konan eksikler de-ğerlendirilerek “Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Ulusal Platformu” geliştirilmeye çalışılmaktadır.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

26


Tehlikelere ilişkin veri ve zarar görebilirlik bilgisine dayalı ulusal ve yerel risk değerlendirmelerinin erişilebilir du-rumda olması ve merkezi önemdeki sektörlerin risk değerlendirmelerini içermeleri.İlerleme Düzeyi: 5Her düzeyde, sürdürülebilir adanmışlık ve kapasitelerle kapsamlı kazanımlar elde edilmiştir.

Planlama ve kalkınma kararlarına ilişkin olarak dikkate alınacak ulusal çoklu tehlike riski değerlendirmesi var mıdır? Evet

Afet risklerini tanılama, değerlendirme, gözlemleme ve erken uyarıyı geliştirme.


Açıklama:

Çoklu tehlike risk değerlendirmesi Evet

Değerlendirilen okul ve hastanelerin oranı (%) Bilinmiyor

Afetlere karşı güvenli olmayan okul sayısı (kesin sayı belirtin) Bilinmiyor

Cinsiyete göre ayrılmış zarar görebilirlik ve kapasite değerlendirmesi Hayır

Çoklu risk değerlendirmesi için kabul edilmiş ulusal standartlar Evet

Evet

Risk değerlendirmeleri merkezi bir kurum tarafından derlenmektedir (öncü kurum) Evet

Risk değerlendirmesi için ortak biçim Evet

Kullanıcı tarafından uyarlanabilen risk değerlendirme formatı Evet

Kullanıcı tarafından uyarlanabilen risk değerlendirme formatı Evet

Risk değerlendirmesi için ortak biçim Evet

Lütfen risk değerlendirilmesinin sektörel planlama ve programlarda önkoşul olarak kullanıldığı sektörleri listeleyiniz.

EndüstriTaşıma (otoyollar, havaalanı,

limanlar, vb.), AltyapıMadencilik, Şehircilik

Türkiye’de çoklu tehlike risk değerlendirmesi yapılarak de-ğerlendirilen okul ve hastanelerin oranlarına ait kesin bir sayı elde edilememekle beraber, 2013 yılı içinde denetlenen okul sayısı 8777’dir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 1993 yılından beri uygulanan çevresel etki değerlendirme süreci (ÇED) önemli projelerin çevreye olası olumsuz etkilerinin be-lirlenmesi için uygulanmakta ve çevresel risklerin azaltılması için alınması gereken önlemleri içermektedir. Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde AB çevre müktesabatına uyum çerçevesinde değişikliler yapılmaktadır. En son yapılan değişiklik 25.11.2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Yönetmelik kapsamında, çevresel açı-dan riskli sektörler detaylı bir şekilde belirtilmiştir. Örneğin, rafineriler, termik güç santralleri, nükleer yakıt tesisleri, metal endüstri tesisleri, asbest çıkartılması ve asbest içeren ürünleri

işleme veya dönüştürme tesisleri, fonksiyonel olarak birbirine bağlı çeşitli birimleri kullanarak endüstriyel ölçekte üretim yapan kimya tesisleri, suyolları, limanlar ve tersaneler, yollar ve havaalanları gibi projeler için çevresel etki değerlendirilmesi süreci zorunlu tutulmuştur.

Türkiye’de çevresel risklerin azaltılması konusunda uygulanan ulusal-uluslararası birçok standart bulunmaktadır. Örneğin, Uluslararası Çevre Yönetim Standardı ISO 14001, ayrıca, ulusal olarak geliştirilmiş TS EN ISO 9001 Kalite Yönetimi Sistem Standardı, TS 18001 (OH-SAS) İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı, TS ISO 22301 İş Sürekliliği Yönetim Sistemi Standardı, TS ISO 28000 Tedarik Zincir Güvenliği Yönetim Sis-temi Standartı, TS EN 15224 Sağlık Hizmetleri Kalite Yönetim Sistemi Standardı uygulanmaktadır. Ayrıca risk yönetimi ile ilgili olarak kabul edilen TS ISO 31000 Risk Yönetimi Standardı


27

ile kuruluşlar karşı karşıya kalabilecekleri riskleri belirleyerek analiz ve risk derecelendirmelerini yapmaktadırlar. Bu standart, kuruluşların yönetimi, stratejisi ve planlaması, rapor verme süreçleri, politikaları, değerleri ve kültürü doğrultusunda risk yönetimi ile ilgili süreci bütünleştirmek amacıyla bir çerçeve geliştirilmesini, yani proaktif yönetimi teşvik etmektedir.

Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği konusu, ilk kez 6331 sayılı Kanun ile düzenlenmiştir. Kamu ve özel sektör ayrımı gö-zetilmeksizin tüm çalışanlar bu kanun kapsamına alınarak, önleyici bir yaklaşım esas alınmıştır. Kanun gereğince Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın sorumluluğunda, iş sağlığı ve güvenliği alanında uluslararası kabul görmüş ilke, norm ve müeyyidelerin iç hukuka yansıtılması amacıyla çalışmalar başlatılmıştır. ILO’nun iş sağlığı ve güvenliğine dair “187 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliğinin Geliştirilmesi Çerçeve Sözleşme-si” imzalanarak 2014 yılında ILO tarafından tescil edilmiştir. Bunun yanı sıra, “176 sayılı Madenlerde Sağlık ve Güvenlik Hakkındaki Sözleşme” ile “167 sayılı İnşaatlarda Sağlık ve Güvenlik Hakkındaki Sözleşme” ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde iş kazaları ve meslek hastalıklarının yoğun olarak görüldüğü maden, metal ve inşaat sektörlerindeki işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği koşullarının iyileştirilmesine yönelik olarak “Tür-kiye’de İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Şartlarının İyileş-tirilmesi Projesi (İSGİP)” yürütülmektedir. Proje kapsamında İSG Yönetim Sistemleri ve Risk Değerlendirme Yöntemleri hakkında yapılan eğitim çalışmaları tamamlanmıştır. Projenin diğer bir aşaması ise yüksek risk taşıyan “Tekstil, Deri, Gıda, Mobilya, Kimyasal Ürünlerin İmalatı” sektörlerine yöneliktir. Bu kapsamda işyeri ziyaretleri ile risk değerlendirmesi, yö-netim sistemi gibi sektörlere özel uygulamaların geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Tarım sektörüne özel iş sağlığı ve güvenliği kültürünün oluşturulması, işverenlere ve çalışanlara rehberlik edilmesi, gelişmelerin izlenmesi ve iyi uygulama örneklerinin tüm sektöre yaygınlaştırılması amacıyla ilgili taraflarla “Ta-rımda İSG Protokolü” imzalanmıştır. İşyerlerinde güvenli ürün

kullanımının teşvik edilmesi ve riske uygun kişisel koruyucu donanım seçimine ilişkin sektörün kapasitesinin geliştirilmesi için “İşyerlerinde Güvenli ve Uygun Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımının Teşvik Edilmesine Yönelik Araştırma ve Destek Projesi” hazırlanmıştır. İşyerlerine iş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunan birimlerde hizmet standartlarının iyileştirilmesi amacıyla “Ortak Sağlık Güvenlik Birimlerinin Hizmet Standartlarının İyi-leştirilmesi Projesi”ne başlanmıştır. Maden ve inşaat sektörleri öncelikli olmak üzere organize sanayi gelişim bölgelerinden hizmet alan tüm işyerlerine verilen hizmet kalitesinin artırılması hedeflenmektedir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından oluşturulan komisyonca Avrupa Birliği tarafından yayınlanmış ve tüm üye ülkelerin uyum sağlaması gereken Seveso II Direktifinin ulusal mevzuatta yer alması için “Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik” hazırlanmıştır.

Türkiye’de risklerin azaltılmasına yönelik standartların uygu-lanmasının yanı sıra kamu kurum ve kuruluşlarının hesapve-rebilirlik ve şeffaflık açısından Sayıştay denetimine tabi olması ve hesaplarının izlenmesi, stratejik plan hazırlanması ve per-formans esaslı bütçeleme sistemlerinin uygulanması risklerin değerlendirilmesi açısından önemli kontrol mekanizmalarıdır.


Ulusal, bölgesel ve yerel ölçekte, kurum ve kuruluşlar kendi görev alanlarına giren sektörlerde planlama ve kalkınma kararlarına esas teşkil eden erişilebilir risk değerlendirmelerini yapmaktadırlar. Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışmaları kapsamında kamu kurumları ve belediyelere yönelik olarak uygula-

nan bilgi formundan elde edilen sonuçlara göre kamu kurumlarının % 46,7’si, belediyelerin %30,2 si planlama ve kalkınma kararlarına esas teşkil edecek tehlike/afet risklerinin değerlendirildiğini ifade etmişlerdir. Yukarıda belirtilen yasal değişiklikler sonucunda uygulamaların geliştirilmesi ve farkındalığın artırılması ile bu oranın daha da yükseleceği beklenmektedir.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

28

En önemli tehlikeler ve zarar görebilirliğe ilişkin verilerin gözlenmesi, arşivlenmesi ve yayınlanması için sistemler mevcuttur.



Eylem Önceliği 2: Temel gösterge 2

Afet kayıpları ve tehlikeler düzenli olarak raporlanıyor, gözlemleniyor ve değerlendiriliyor mu? Evet


Afet kayıpları veri tabanı var ve düzenli olarak güncelleniyor Evet

Afet veri tabanı/bilgi sistemlerinden raporlar oluşturuluyor ve maliye, planlama gibi konu ile ilgili bakanlık-larda kullanılıyor

Evet

Tehlikeler farklı yerel yönetim birimleri tarafından düzenli bir şekilde gözlemleniyor mu? Evet

Açıklama:

Afet ve Acil Durum Başkanlığı (AFAD) tarafından geliş-tirilen, Türkiye’deki afetlerle ilgili her türlü elektronik ve basılı materyali ortak bir platforma taşımayı amaçlayan Türkiye Afet Bilgi Bankası (TABB) 2013 yılı itibariyle “tabb.afad.gov.tr” adresinden yayına başlamıştır. Bu sistem ile afetlere karşı hazırlıklı olmak ve olası zarar-ları azaltmak için tüm belge ve kaynakların bir arada bulunması, geçmiş verilerin analiz edilmesi, doğal ve teknolojik afetler konusunda mevcut çalışmaların daha da geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu çerçevede, “Ulu-sal Afet Arşivi (TUAA)” kurulmuştur. Ulusal Afet Arşi-vi’nin amacı, özellikle karar vericilere, uygulayıcılara ve araştırmacılara, çalışmalarında yardımcı olmaktır. Bu sistem ile Türkiye’de meydana gelmiş afetlerle ilgili veriler elektronik ortamda hizmete sunulmaktadır. Halen, TUAA Sistemi’nde 1900-2010 yılları arasında 81 ilde meydana gelen doğal ve teknolojik afetler (2065 orman yangını, 912 heyelan, 289 kaya düşmesi, 234 deprem, 175 sel, 135 çığ vs.) TUAA kriterlerine uygun şekilde ayrıntılı olarak arşivlenmiştir.

AFAD tarafından, “Ulusal Sismolojik Gözlem Ağı” kurula-rak, bu ağ 7/24 kesintisiz olarak çalıştırılmaktadır. AFAD, 2013 yılında başlatılan, “Ulusal Sismik Ağın Geliştirilmesi (USAG) Projesi” kapsamında, 770 “Ulusal Sismolojik Gözlem Ağında Zayıf ve Kuvvetli Yer Hareketi İstasyonu”

kurmuştur. Bunlardan 525 tanesi kuvvetli yer hareketi ölçümü yapan istasyonlardır. Sismik ağın geliştirilmesi için alt yapı sistemi ve yazılımları da her geçen gün yenilenmektedir. Türkiye ve civarında meydana gelen depremlerle ilgili hızlı ve güvenilir bilgiler elde edilmekte, tüm veriler web sayfası üzerinden kamuoyu ile payla-şılmaktadır. Ulusal Sismolojik Gözlem Ağı kapasitesinin artırılması ile ülkemizin deprem aktivitesi daha hassas izlenecek, elde edilen veriler kullanılarak yapılacak olan çalışmalar sonucunda uygulamada kullanılan haritaların ve yönetmeliklerin güncel hale getirilmesi sağlanacaktır.

Ulusal sismik ağların geliştirilmesi kapsamında, Doğu Marmara’da denizin çevresinde deprem aktivitesinin iz-lenmesi amacıyla, toplam 8 adet Derin Kuyu Sismometre Ağı kurulması için Alman-GFZ Enstitüsü ile uluslararası bir proje başlatılmıştır. 2012 yılında, Türkiye’nin ilk Derin Kuyu Sismik İstasyonu kurularak, Tuzla’da 320 metre derine deprem cihazı yerleştirilmiştir. 2013 yılında aynı şekilde 2 istasyon da Yalova ilinde kurulmuştur. 2014 yılı sonu itibarıyla toplamda 7 istasyon kurulmuştur. Bu Proje sayesinde, uluslararası işbirliği ile Marmara bölgesi daha hassas takip edilmeye başlanmıştır ve şu anda en az bir buçuk büyüklüğünde depremler ölçülebilirken, ileride sistemin tamamen kurulmasıyla sıfıra yakın büyüklük değerindeki depremler de ölçülebilir hale gelecektir.

29

AFAD tarafından, verilerin daha sağlıklı, standart ve hızlı bir şekilde kullanıcıya sunulması için Türkiye Deprem Veri Merkezi (TDVM) kurulmuş olup, bu Merkez 2013 yılı Aralık ayında çalışmalarına başlamıştır. Türkiye Deprem Veri Merkezi’nin kurulmasında TÜBİTAK-ULAKBİM ile işbirliğine gidilerek ULAKBİM’in sahip olduğu gelişmiş teknolojik altyapı ve veri iletişim ağı kullanılmaktadır. Bu şekilde, tüm vatandaşların, depreme ilişkin verilere, kesintisiz ve açık olarak ulaşımı amaçlanmaktadır.

2013 yılından itibaren, AFAD tarafından Deprem Mobil Uygulaması başlatılmıştır. Bu uygulama ile büyük bir depremin hemen ardından, bölgeye ait verilerin va-tandaşların katılımı ile elde edilmesi amaçlanmaktadır. Yayına girdiği Nisan 2013‘ten günümüze, kısa sürede yaklaşık 35.000 kullanıcısı olan bu uygulamanın geliş-tirilmesi ve yaygınlaştırılması çalışmaları 2015 yılında da devam edecektir. Ayrıca bu uygulama ile yaşadıkları bölgede depremi hisseden vatandaşlar, deprem bölge-sinden gönderdikleri bilgi ve fotoğraflar ile sürece dahil olmaktadırlar.

AFAD tarafından, “Bütünleşik Afet Tehlike Haritalarının

Oluşturulması” projesi, halen devam etmektedir. Bu proje kapsamında, 2013 yılı içerisinde; tüm Türkiye’nin sayısal topoğrafik haritaları elde edilmiş ve başta heyelan, kaya düşmesi ve çığ afetleri olmak üzere, afet tehlike harita-larının hazırlanması esaslarının açıklandığı kılavuzların oluşturulması çalışmaları başlatılmıştır. AFAD tarafından belirlenen pilot il/illerde uygulanmak üzere, her ilin kendi afet tehlikelerini gösteren haritaları hazırlayabilmesini amaçlayan bu kılavuzlar ülkemizin afet tehlikelerini or-taya koymak için oldukça önemlidir.

2014 yılı içerisinde başlatılan “Türkiye Afet Risk Yönetimi Sistemi Projesi (TAF-RİSK)”, risk modellemesi ve afet öncesinde, esnasında ve sonrasında kullanılabilecek sensör teknolojilerinin araştırılarak afet yönetiminde kullanılabilirliğinin etkinleştirilmesini sağlamaya odaklan-mıştır. TAF-RİSK projesi kapsamında deprem, sel, kütle hareketleri, orman yangınları, kuraklık, maden kazaları, büyük endüstriyel kazalar gibi yaklaşık 15 afet ve acil durum türü ile ilgili analiz çalışmaları yapılabilecektir. Deprem, sel, kütle hareketleri ve büyük endüstriyel ka-zalarla ilgili olarak algoritmalar geliştirilecektir. Böylece

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

30

proje sonucundan elde edilecek çıktılarla (afetsellik en-deksleri, risk model algoritmaları, sensör teknolojileri) Türkiye’de afet risklerinin değerlendirilmesine hizmet edecek bir altyapı oluşturmak hedeflenmektedir.

AFAD tarafından yürütülen başka bir proje, “TADYUS- Türkiye Afete Duyarlı Yerleşime Uygunluk Sistemi Pro-jesi”dir. Projenin amacı, kâğıt ortamında saklanan imar planına esas olan jeolojik, jeolojik-jeoteknik etüt rapor-larının ve eklerin (haritalar-paftalar) sayısallaştırılmasıdır. Böylece, 22.000 adet “imar planına esas jeolojik, jeolo-jik-jeoteknik etüt raporu”nun tamamı sayısal doküman (pdf-tif-jpg) haline dönüştürülerek, yerleşime uygunluk haritaları, coğrafi bilgi sistemleri yazılımları tarafından açılabilecek şekilde sayısal (vektör) olarak aktarılmış olacaktır.

AFAD tarafından yürütülen diğer bir çalışma, “Afete Maruz Bölgelerin Sayısallaştırılması”dır. Bu çalışma ile olmuş ve/veya olması muhtemel afetler krokiler üzeri-ne işlenerek, “Afete Maruz Bölge” olarak belirlenmiş alanların, ölçekli haritalara işlenmesi amaçlanmakta-dır. Böylelikle, sayısallaştırılan “Afete Maruz Bölgeler”in mekânsal olarak sorgulanabilmeleri, harita ortamında sunulabilmeleri, bu bölgelerin sınırların genişletilmesi ya da daraltılması sırasında oluşan harita – aplikasyon, kadastro, mülkiyet problemlerinin önüne geçilebilmesi sağlanacaktır.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, 2012 yılında hazırlanan “Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi Stan-dartlarının Belirlenmesi Projesi: TUCBS Kavramsal Model Bileşenleri” çalışması ile adres, bina, tapu/kadastro, idari birim ve ulaşım gibi veri temalarına ait ulusaldan yerel düzeye kullanılabilir ve birlikte çalışabilir coğrafi veri modelleri üretilmesi amaçlanmaktadır. Mekansal Gayrimenkul Sistemi (MEGSİS) uygulaması, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından 2012 yılında başlatılmıştır. Bu uygulama taşın-mazlara ilişkin teknik verilerin tapu bilgileri ile eşleştirile-rek, uluslararası standartlarda harita servisleri aracılığıyla vatandaşlara sunulması, kurum, kuruluş ve belediyeler ile paylaşılması amacıyla başlatılmış bir uygulamadır.

Meteoroloji Genel Müdürüğü tarafından 2013 yılından itibaren 300 Otomatik Meteorolojik Gözlem İstasyonu (OMGİ) ve 27 Deniz Otomatik Meteorolojik Gözlem İs-tasyonu (D-OMGİ) ile birlikte, mevcut radar, deniz radarı, mobil OMGİ ve ravinsonde istasyonlarından oluşan göz-

lem ağıyla, toplam 1.127 noktada otomatik ölçüm ve gözlemler yapılmaktadır. 50 adet OMGİ’nin kurulması çalışmaları devam etmektedir. 2014 yılı için 200 adet OMGİ sistemi, 5 adet D-OMGİ’nin (şamandıra) kurulumu gerçekleştirilmiştir.

Ayrıca, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (AKOM) bünye-sindeki 35 OMGİ ile Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) bünyesinde bulunan 6 adet OMGİ’ye ait veriler MGM sunucularında toplanmaktadır. MGM bünyesinde ayrıca 4’ü yağış, 6’sı kar istasyonu olmak üzere 10 adet Hidro-loji ve Su Yönetimini Destekleyen Uydu Uygulama Aracı (H-SAF) istasyonu faal olarak işletilmektedir. Havaalanı Otomatik Meteorolojik Gözlem ve Raporlama Sistemleri (H-OMGİ), 62 havaalanında mevcuttur. MGM’de arşiv-lenen her türlü meteorolojik veriye Türkiye Meteorolojik Veri Arşiv Sistemi (TÜMAS) üzerinden internet ortamında ulaşmak mümkündür.

Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü tarafından taşkın meydana geldiğinde taşkın hakkında hidro-meteorolojik verilere dayalı taşkın kayıtları tutulmaktadır. Ayrıca, afet (taşkın) tehlike ve risklerini önceden tahmine yönelik hidrometrik gözlem ağının otomasyon çalışmalarına başlanmıştır. Günümüzde 200 civarında Akım Gözlem İstasyonu’ndan online saatlik veriler elde edilmektedir.

Genelkurmay Başkanlığı Harita Genel Komutanlığı’nca “Türkiye Ulusal Deniz Seviyesi İzleme Sistemi (TUDES)” kapsamında işletilen toplam 20 adet ölçme (mareog-raf) istasyonundan 7 adedine (İskenderun, Erdemli, Bozyazı, Bodrum, Gökçeada, Marmara Ereğlisi, Sinop İstasyonları) ait deniz seviyesi verileri ilgili kurumlar ile paylaşılmaktadır.

Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışmaları kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarına ve belediye-lere yönelik olarak uygulanan bilgi formlarında kamu kuruluşlarının %40,6’sı afet tehlike ve risklerinin sürekli olarak gözlenip analiz edildiğini ve afet kayıplarının sis-temli olarak rapor edildiğini belirtmişlerdir. Bu kamu kuruluşlarının (%81,2) ve belediyelerin (%68,3) büyük çoğunluğu “kurumları tarafından sunulan hizmetler için risklerin ve tehlikelerin belirlenmekte ve güncellenmekte” olduğunu vurgulamıştır.

31


AFAD tarafından 2011 yılından itibaren ülkelerindeki iç karışıklıklar nedeniyle Türkiye’ye kabul edilen Suri-ye vatandaşlarına geçici koruma sağlanmaktadır. Bu nüfus hareketleri sonucunda, Türkiye’de Kasım 2014 tarihi itibariyle 1.645.000 Suriye vatandaşı bulunmak-tadır. 10 ilde kurulan 22 barınma merkezinde Suriye vatandaşlarına, barınma, yiyecek, sağlık, güvenlik, sosyal aktivite, eğitim, ibadet, tercümanlık, haberleş-me, bankacılık ve diğer hizmetler verilmektedir. Ayrıca barınma merkezlerinde okul, biçki-dikiş kursları, cami, ticaret, polis ve sağlık merkezi, basın brifing birimi, çocuk oyun alanları, televizyon izleme üniteleri, mar-ket, biçki-dikiş kursları, su deposu, arıtma merkezi, trafo ve jeneratör gibi donatılar da yer almaktadır. Yürütülen eğitim ve sağlık hizmetleri kapsamında 850 derslikte toplam 68.638 çocuk ve gence eğitim hizmeti verilmektedir. Kasım 2014 itibariyle barınma merkez-lerindeki sağlık birimlerinde 171.552 ameliyat, 35.668 doğum yaptırılmış olup, gerçekleşen poliklinik hizmeti sayısı 5.900.000’ni aşmıştır. Söz konusu zorunlu göç hareketi, Türkiye’de risk yönetiminde etkiliğin sağlan-ması konusunda zorluklar yaratmakta, önceliklerin değişmesine neden olmaktadır.

Bu eylem önceliği ile ilgili olarak Çalıştay kapsamında tartışılan politikalar, kamu kurumları arasında bilgi pay-laşımını sağlayacak ortak bilgi sistemleri ve veri taban-larının oluşturulması ve işler hale getirilmesi, mevcut altyapının kullanımına dair bilgi/deneyim paylaşımının sürekliliğinin sağlanmasıdır. Belirlenen bu politikalar kapsamında bilgi sistemleri ve veri tabanlarının ilgili

kurumların kullanımına uygun olarak bütünleşik, doğru, eksiksiz, güncel ve kolay erişebilir olarak hazırlanması hedeflenmektedir. Hedeflerin gerçekleştirilmesine yö-nelik temel uygulama stratejileri şunlardır:

• Kurumların veri paylaşımını etkili hale getirecek (bü-rokratik sadeleştirme) düzenlemelerinin yapılması, mevzuatın bu yönde güncellenmesi,

• Her kurumun, paylaşabileceği verileri tespit ederek, veri tabanlarına iletmesi,

• Ortak formatta hazırlanmış veri ve bilgilerin tek bir merkezde toplanması,

• Bina stoğuna yönelik gerçekçi/kapsayıcı envanterin çıkartılması, makine ve insan kaynağı envanterle-rinin tutulması ve güncellenmesi,

• Afet ihbar alma ve komuta kontrol sistemlerinin etkinleştirilmesi,

• Gönüllüler esasına dayanan gözlem bildirimlerinin teşvikinin sağlanmasıdır.

Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalış-maları kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarına ve belediyelere yönelik olarak uygulanan bilgi formlarında özellikle belediyeler tarafından veri tabanlarının ve bu sistemlerin oluşturulması için gereken uzman perso-nelin sayıca ve nitelik açısından geliştirilmesi gerektiği konusuna vurgu yapılmıştır.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

32

Tüm büyük tehlikeler için yerel topluluklara da uzanan erken uyarı sistemleri bulunmaktadır.




Risk altındaki topluluklar yaklaşan tehlikeli durumlar için zamanında ve anlaşılır uyarılar alıyorlar mı? Evet


Erken uyarılar doğrultusunda etkin bir şekilde harekete geçiliyor mu? Evet

Yerel düzeyde hazırlıklı olma Evet

İletişim sistemleri ve protokoller kullanılıyor ve uygulanıyor Evet

Erken uyarı yayımında medyanın aktif katılımı var mı? Evet

Açıklama:

Ülkemizde meydana gelecek depremlerden sonra er-ken hasar tahmini yapılarak, müdahale ve iyileştirme çalışmalarına önemli bir katkı sağlamak amacıyla, AFAD tarafından “Deprem Erken Uyarı ve Ön Hasar Tahmini Projesi” başlatılmıştır. Bu proje kapsamında AFAD-DAMP (AFAD-Rapid Earthquake Damage) isimli erken hasar tahmini vermek üzere bir yazılım geliştiril-miş olup, 2014 yılı içinde yazılımın test çalışmalarına devam edilmektedir. İlerleyen süreçte yazılım AFAD Merkez ve il müdürlüklerinde kullanıma hazır hale getirilecektir.

AFAD tarafından, “Bütünleşik İkaz ve Alarm Sistemi (İKAS) Projesi” yürütülmektedir. Projenin amacı, 81 ilde kurulacak bir sistem ile hava saldırıları, afet ve acil durumlar ile KBRN tehlikelerine karşı halkın, sirenler, sesli ikazlar, hücresel ve sosyal mesajlar ile uyarılarak, gerekli sivil savunma tedbirlerinin alınmasının sağlan-ması ve böylece can ve mal kaybının önlenmesi ya da en aza indirilmesidir. Bütünleşik İkaz ve Alarm Sistemi

Projesi, Kesintisiz ve Güvenli Haberleşme Sistemi üze-rinde çalışan “Haber Alma ve Yayma Sistemi (HAY)”, “İkaz ve Alarm (Siren) Sistemi”, “Mesajla Uyarı Sistemi (MUS)” olmak üzere üç alt bileşenden oluşmaktadır.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Meteoroloji Genel Mü-dürlüğü (MGM) tarafından kuvvetli yağış, dolu, yıldırım düşmesi, toz taşınımı, fırtına, sıcak ve soğuk hava dalgaları gibi kuvvetli meteorolojik olaylar öncesinde tahmin edilerek, muhtemel can ve mal kayıplarını en aza indirmek gayesi ile yer, zaman ve şiddet bilgilerini içeren meteorolojik uyarı mesajları hazırlanmakta-dır. Bu mesajlar faks, e-posta, kurumsal haberleşme sistemleri, http://www.mgm.gov.tr internet adresi ve Meteorolojinin Sesi Radyosu yayınları ile ilgililere ve kamuoyuna duyurulmaktadır. Ayrıca cep telefonlarına meteorolojik uyarı mesajları da gönderilmektedir. MGM, başta havacılık, denizcilik, karayolu ve tarım sektörleri olmak üzere hemen hemen tüm sektörlere hizmet vermektedir. Bunlar arasında özellikle, METU-3 Dalga

33

Afet risklerinin azaltılması bakımından erken uyarı sis-temlerinin varlığı önemlidir. Bu sistemlerin aynı zamanda etkili ve işlevsel olarak kullanılmaları da gerekir. Bu açıdan değerlendirildiğinde, Türkiye’de birçok erken uyarı sistemi bulunmakla beraber, söz konusu uyarıları dikkate alarak harekete geçme konusunda, özellik-le kamu yöneticilerinde bulunması gereken harekete geçme kabiliyetinin (refleks-respond) istenen düzeyde olmadığı düşünülmektedir. Bu eksikliğin giderilmesi açı-sından hizmet içi eğitim verilmesi ve kurumlar arasında iletişim, işbirliği ve eşgüdüm mekanizmaları geliştirilmesi önem taşımaktadır.

Tahmin Modeli ürünleri, Marina Tahmin Sistemi, Kara-yolu Hava Tahmin Sistemi, Anadolu Otoyolu çevrimiçi hava durumu, Ani Taşkın Erken Uyarı Modeli ve Toz Taşınımı Uyarı Sistemi vurgulanabilir.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı’na bağlı Orman Genel Müdürlüğü tarafından, orman yangınlarının engellen-mesi amacıyla “Orman Yangın Erken Uyarı Sistemi ve Yangın Yönetim Sistemi” kurulmuştur. Orman yangın-larını söndürmenin birinci unsuru erken haber alma ve erken müdahaledir. Yangın ihbarları; yaz aylarında 24 saat görevli olan, 775 adet Orman Yangın Gözetleme Kulesi personeli, Tübitak ve Bilkent Üniversitesi ile

birlikte yürütülen Erken Uyarı ve Gözetleme Sistemi (OYEUS) ve vatandaşların Alo 177 Ücretsiz Orman Yangın İhbar hattını aramaları yoluyla alınmaktadır.


Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

34

Risk azaltımında bölgesel işbirliğini gözeterek, ulusal ve yerel risk değerlendirmelerinin bölgesel ve sınır ötesi riskleri de hesaba katmaları.




Ülkeniz, afet riskinin azaltımı için bölge çapında ve bölge içindeki eylemlere katılıyor mu? Evet


Bölgesel tehlike takibi oluşturma ve devam ettirme Evet

Bölge çapında ve bölge içinde risk değerlendirmesi Evet

Bölge çapında ve bölge içinde erken uyarı Evet

Sınıraşırı bilgi paylaşımı için resmi usuller oluşturmak ve uygulamak Evet

Bölge çapında ve bölge içersinde stratejiler ve çerçeveler oluşturmak ve kaynak sağlamak Evet

Açıklama:

AFAD, uluslararası ve/veya bölgesel işbirliği kapsamın-da UNISDR (Birleşmiş Milletler Afet Risklerinin Azaltıl-ması Uluslararası Stratejisi), UNICEF (Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu), UNHCR (Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği), UNFPA (Birleşmiş Mil-letler Nüfus Fonu), WB (Dünya Bankası), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), UN OCHA (Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi), UNDP (Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı), WFP (Dünya Gıda Programı), IOM (Uluslararası Göç Örgütü), UNESCAP (Birleşmiş Mil-letler Asya ve Pasifik Ekonomik ve Sosyal Komisyonu) gibi Birleşmiş Milletler kuruluşları başta olmak üzere birçok uluslarası kuruluş ile yakın işbirliği içerisinde çalışmaktadır.

AFAD, BM üye ülkeleri tarafından 2005 yılında ka-bul edilen “Hyogo Çerçeve Eylem Planı: 2005-2015 (HFA)”nın uygulanması çerçevesinden sorumlu kuruluş olan UNISDR ile yürütülen çalışmalar kapsamında, Avrupa Afet Risk Azaltma Forumu (EFDRR) ve Afet Risk Azaltma Küresel Platformu Toplantılarına aktif olarak katılmaktadır. UNISDR’ye 2 yıllık aralıklarla düzenli olarak verilen “Türkiye HFA İzleme ve Değerlendirme

Raporları” aracılığı ile ülkemizde gerçekleştirilen afet risklerinin azaltılması çalışmaları dünya kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Ayrıca UNISDR ile yürütülen aktif işbirliği çerçevesinde “Güneydoğu Avrupa Afet Risk-lerinin Azaltılması ve Uyum Programı (SEEDRMAP)”, “Batı Balkanlar ve Türkiye Afetlere Dirençli Toplum Oluşturma Projesi”, “Afetlere Dirençli Şehirler Oluş-turma Projesi” ve “Okul Güvenliği Küresel Girişimi Projesi” yürütülmektedir.

UNHCR (Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komi-serliği), dünya çapında mülteci sorunlarını çözmek ve mültecileri korumak amacıyla uluslararası faaliyetleri koordine etmek ve yürütmekle görevli olup, AFAD ve UNHCR işbirliğiyle, Acil Durum Haberleşme ve Görüntü Aktarım Araçları Projesi, Acil Durum Mobil Koordinas-yon Araçları Projesi, Suriyelilere Psikososyal Destek Sağlama Projesi, Kamplardaki Personel İçin Çalışana Destek Projesi (1 ve 2) ve Vizyoner Liderlik, Kamp Yönetimi ve Koordinasyonu Eğitimi Projesi, Acil Durum Mobil Sağlık Üniteleri Projesi, Engelli Suriyeli Vatan-daşlara Protez Ortez Yapımı Projesi yürütülmektedir.

35

UNICEF (Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu), çocuk haklarının uygulanmasını destekleme konusun-da uzmanlaşmış Birleşmiş Milletler kurumudur. AFAD ve UNICEF’in işbirliğiyle, Geçici Barınma Merkezlerin-deki Suriyelilere Yönelik Eğitim Projesi, Kayıp Çocuk Vakaları ile Çalışma ve Medya Yönetimi Eğitim Projesi, Acil Durumlarda Çocuk Koruma Temel Eğitim Programı (1 ve 2) projeleri yürütülmektedir.

AFAD ve UNDP’nin işbirliğiyle, Arama ve Kurtama, İtfaiye, Cenaze, Arazöz ve Çöp Kamyonu Araçlarının Alımı Projesi yürütülmektedir.

UNFPA (Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu), nüfus ko-nusunda dünya çapında yardım sağlayan en büyük kaynak örgüt olup, AFAD, UNFPA ve IOM (Uluslararası Göç Örgütü) işbirliği ile Mobil Bulaşıkhane Konteyneri Projesi gerçekleştirilmiştir.

BM İnsani İşler Eşgüdüm Ofisi (UN OCHA) ile 15 Mart 2013 tarihinde Eylem Planı imzalanmıştır. Afet Değer-lendirme ve Koordinasyon Sistemi (UNDAC) ve Ulusla-rarası Arama ve Kurtarma Danışma Grubu (INSARAG) başta olmak üzere UN OCHA ile birçok alanda işbirliği yapılmaktadır.

Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA)-AFAD iş-birliği ile Ağustos 2013 tarihinden itibaren “Etkin Afet Risk Yönetimi İçin Kapasite Geliştirme Projesi” yürü-tülmektedir. Proje çıktısı olarak “Yerel Afet Risklerinin Azaltılması Planı ve Risk Değerlendirme (deprem/tsunami, heyelan ve insan kaynaklı afetler) Taslak Kı-lavuzları”nın 2014 yılının sonuna kadar tamamlanması planlanmaktadır. Bu kapsamda Türkiye Cumhuriyeti ile Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı arasında afet yönetimi eğitim faaliyetleri devam etmektedir. Ayrıca, afetlerde hazırlık ve müdahaleye ilişkin projeler üze-rinde ortak çalışmalar planlanmaktadır.

AFAD 2000 yılında oluşturulan Güneydoğu Avrupa Afete Hazırlık ve Önleme İnisiyatifi (DPPI SEE) ile afet-lere hazırlık ve afetleri önlemeyi hedefleyen bölgesel işbirliğinin daha da geliştirilmesi ve güçlendirilmesine yönelik çalışmalar sürdürmektedir. AFAD’ın bağlantılı olduğu diğer uluslararası programlar; Doğal ve İnsan Kaynaklı Afetleri Önleme, Hazırlık ve Müdahale Prog-ramı (EURO-MED-PPRD South) (2013 yılında üyelik sona ermiştir), Doğal ve Teknolojik Afetlerin Önlenmesi Açık Kısmi Anlaşması (EUR-OPA) ve Avrupa Komisyonu aday ve potansiyel aday ülkeler için IPA (Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı) programıdır.

Nat

iona

l Pro

gres

Rep

ort

2013

-20

15

36

37

Türkiye, IPA fonları ile “Kapasite Geliştirme Proje-si” başlatmayı planlamaktadır. Bu proje ile AFAD ve diğer ilgili kurumların kapasitelerinin ve işbirliğinin artırılması, afet yönetim sisteminin güçlendirilmesi yoluyla Türkiye’de toplumun afete duyarlı/dayanıklı hale getirilmesi, afet ve acil durum sisteminin iyileş-tirilmesi amaçlanmaktadır. AFAD 2014-2020 yıllarını kapsayan IPA II Dönemi’nde Afet Sektörünün ön plana çıkması için çalışmalarına devam etmektedir. Bu yeni dönemde, “Çevre ve İklim Değişikliği” kapsamında AFAD tarafından üçü 2014 yılı için önerilmiş dokuz proje bulunmaktadır. Diğer taraftan Hyogo Çerçeve Eylem Planı doğrultusunda UNISDR ve WMO tarafından yürütülen, IPA faydalanıcısı ülkelerin doğal afetlere karşı etkilenebilirliğini azaltmak ve iklim değişikliğine karşı direnci artırmak amacıyla “Batı Balkanlar ve Tür-kiye’de Afetlere Direnç Oluşturma Projesi” çalışmaları yürütülmektedir.

Afet risklerinin azaltılması çerçevesinde ülkelerin ekonomik işbirliğini amaçlayan Türkiye’nin üyesi ol-duğu diğer kuruluşlar arasında; EİT (Ekonomik İşbirliği Teşkilatı), Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (KEİ-BSEC), Doğal Afetlere Karşı Türk Yunan Ortak Görev Gücü (JHET-SDRU), İnsani Yardım Operasyon Gücü Girişimi (HOPEFOR), Dünya İnsani İşler Zirvesi (WHS), Güneydoğu Avrupa Acil Durumlar Sivil Asker İşbirliği Planlama Konseyi CMEPC SEE bulunmaktadır.

Türkiye, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın (AGİT) bütün faaliyetlerine aktif olarak katılmaktadır. AGİT faaliyetlerinden biri olan “ekonomi ve çevre” başlığı altındaki faaliyetlere Afet ve Acil Durum Yönetimi Baş-kanlığı katılmaktadır.

Türkiye, BM Merkezi Acil Durum Müdahale Fonu (CERF), OCHA Donor Support Group (ODSG) Güney-doğu Avrupa Afete Hazırlık ve Önleme İnisiyatifi (DPPI SEE), Uluslararası Sismoloji Merkezi (ISC), Avrupa-Ak-deniz Sismoloji Merkezi (EMSC), Avrupa Sismolojisi Araştırma ve Gözlem Ağı Birliği (ORFEUS), Birleşik Sismoloji Araştırma Enstitüleri’nin (IRIS) ayrıca üye-si olup AFAD tarafından yıllık belirli miktarlarda mali kaynak aktarımı yapmaktadır.

Türkiye ayrıca afet risklerinin azaltılması konusunda

Avrupa Afet Risklerinin Azaltılması Forumu (EFDRR) - Afet Zararlarının Azaltılmasında Yönetişim ve Hesap Verebilirlik Çalışma Grubu, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ) “Acil Durumlar İşbirliği” Çalışma Grubu, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ) “Sismik Risk Uzmanları” Alt Çalışma Grubu, Avrupa Sismoloji Komis-yonu, UNICEF Çocuk Odaklı İnsani Görev Gücü Çalış-maları Başkanlıkları görevleri ile Güney Doğu Avrupa Afet Risklerini Azaltma ve Uyum Programı (SEEDRMAP) kapsamında iletişim birimi görevlerini yürütmektedir.

AFADEM’in KBRN Eğitimleri açısından NATO Eğitim Merkezi olması kararı alınmıştır.

AFAD afet ve acil durum yönetimi alanında diğer ülkeler ve kuruluşlarla işbirliğini arttırmak amacı ile ikili ve çoklu anlaşmalar, mutabakat belgeleri, iyi niyet mek-tupları ve eylem planları hazırlamaktadır. Bu kapsamda,

• Makedonya ile Afetlerin Sonuçlarının Önlenmesi, Sınırlandırılması ve Hafifletilmesi Alanında İşbirliği Anlaşması,

• Bulgaristan ile Acil Durumlar Alanında İşbirliği An-laşması,

• Azerbaycan ile Afet Yönetimi Konusunda İşbirliği Anlaşması,

• Romanya ile Felaketlerin Zararlarının Önlenmesi, Sınırlandırılması ve Hafifletilmesine Yönelik İşbirliği Anlaşması,

• Kazakistan ile Doğal Afetlerde ve Acil Durumlarda İş Birliğini Öngören Mutabakat Belgesi,

• Bosna Hersek ile Afet Yönetimi Mutabakat Belgesi,

• Endonezya ile Afet ve Acil Durum Yönetimi Muta-bakat Belgesi,

• Afganistan- Pakistan ile Afet Yönetimi Mutabakat Belgesi,

• Yunanistan ile İnsani Yardım Alanında İşbirliği Mu-tabakat Belgesi,

• Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği ile İyi Niyet Mektubu,

• Birleşmiş Milletler İnsani İşler Eşgüdüm Ofisi ile Eylem Planı,

• Pakistan İslam Cumhuriyeti ile Afet Yönetimi İşbirliği Protokolü,

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

38

• Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ile İşbirliği Protokolü,

• Dominik Cumhuriyeti ile Afet Yönetimi Mutabakat Belgesi,

• DPPI SEE kapsamında 11 Balkan ülkesi ile Muta-bakat Belgesi,

• UNICEF ile Myanmar Yardım Anlaşması,

• Gürcistan ile Deprem Veri Paylaşımı İşbirliği Pro-tokolü,

• Kosova ile Afet Yönetimi Mutabakat Belgesi,

• Japonya ile İşbirliği İyi Niyet Mektubu imzalanmıştır.

Diğer taraftan Türkiye, ülkelerin doğal afetlerde zarar görebilirliğinin azaltılması ve iklim değişikliğine uyumu amacı ile Dünya Bankası tarafından yürütülmekte olan Global Afet Risk Azaltma Olanağı (GFDRR) ile Avru-pa Komisyonu İnsani Yardım ve Sivil Koruma Genel

Müdürlüğü’ne (DG ECHO) bağlı olarak 2001 yılında kurulan AB Sivil Koruma Mekanizması, AB içerisinde ve dışında afet anında insan, çevre ve kültürel mirasın korunmasına yönelik ayni yardım, ekipman, personel ve uzman desteği sağlayan IPA Sivil Koruma Mekanizması (IPA CPM) için üyelik çalışmalarını devam ettirmektedir.

Türkiye, uluslararası insani yardımlar kapsamında 2010-2014 yılları arasında Pakistan, Somali, Myan-mar, Filistin, Suriye, Irak, Afganistan, Sırbistan ve Bosna Hersek’e toplam 2.890.000.000 TL tutarında ayni ve nakdi yardım yapılmıştır. Bu insani yardımların yanısıra uluslararası standartlara göre maliyeti hesaplanmış Suriye insani yardımlarının 2011-2014 yılları arası toplamı 5.200.000.000 $’ı aşmıştır.

39


Sınıraşırı bilgi paylaşımı kapsamında usullerin oluştu-rulması, bu usullerin uygulanması, bölge çapında, böl-ge içerisinde stratejilerin ve çerçevelerin oluşturulması için kurum ve kuruluşlar arası eşgüdüm ve işbirliğinin geliştirilmesi gerekmektedir. İşbirliğinin arttırılması amacıyla belirlenen hedefler ve uygulama stratejileri; işbirliğini gerçekleştirecek kurumlar içerisinde perso-nelin yetiştirilmesi, kurumlar arası iletişim uzmanlarının etkin hale getirilmesi ve böylelikle kurumsal hafızanın oluşturulmasıdır. AFAD ve diğer kurumlarda eşgüdümü sağlayacak birimlerin kurulması, STK akreditasyonu ve standartlarının konulması, sınıraşırı bilgi paylaşımı için ortak mevzuatın hazırlanması bu çerçevede yapılacak çalışmalardandır.

Bunun yanı sıra Güneydoğu Avrupa Sivil- Asker Acil Durum Hazırlık Konseyi’nin (CMEP SEE), 2015 yılı dönem başkanlığının Türkiye tarafından üstlenilmesi için gerekli girişimlerde bulunulmaktadır. Ayrıca Ka-

zakistan ile Afet Yönetimi Anlaşması; Kırgızistan ile Afet Yönetimi İşbirliği Protokolü; KKTC ile Afet ve Acil Durum Yönetimi Alanında İşbirliği Protokolü; Arnavutluk ile Acil Durumları Önleme İşbirliği Anlaşması; Kara-dağ ile Acil Durumlarda İşbirliği Anlaşması; Belarus ile Acil Durumların Önlenmesi, Sınırlandırılması ve Hafifletilmesi Anlaşması; UNHCR ile Myanmar Yardım Anlaşması; Ekonomik İşbirliği Teşkilatı üye ülkeleri ile “Deprem Verilerinin Paylaşılması Protokolü”nün imza süreçleri devam etmektedir.

Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yö-nelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışmaları kapsamında kamu kurum ve kuruluşları ile belediyelere yönelik olarak uygulanan bilgi form-larında uluslararası işbirliği ile ilgili olarak kurumların büyük çoğunluğu, daha etkin işbirliği mekanizmaları için bütçe olanakları yaratılması ve teşviklerin veril-mesine yönelik önerilerde bulunmuşlardır.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

40


Afetlere ilişkin bilginin bütün düzeylerde, (bilgi ağları, bilgi paylaşım sistemleri vb.nin geliştirilmesi aracılığıyla) bütün paydaşlar tarafından elde edilebilir ve ulaşılabilir durumda olması.



Bütün düzeylerde dayanıklılık ve güvenlik kültürünün inşası için; bilgi, yenilik ve eğitimi kullanın.


Bilgi proaktif olarak yaygınlaştırılıyor Evet

Erişim/yayın için kurulmuş mekanizmalar (internet, kamu bilgilendirme yayını - radyo, TV) Evet

Afet riskinin yönetimi için bilgi proaktif bir rehberlikle sağlanıyor Evet

Açıklama:

Afet ve Acil Durum Başkanlığı (AFAD) tarafından, Tür-

kiye’deki afetlerle ilgili her türlü elektronik ve basılı

materyali ortak bir platforma taşımayı amaçlayan Tür-

kiye Afet Bilgi Bankası (TABB), 2013 yılı itibariyle “tabb.

afad.gov.tr” adresinden test yayınına başlamıştır. Bu

çerçevede, Ulusal Afet Arşivi (TUAA) kurulmuş, ulusal

afet arşiv sisteminin kullanıcılarına (karar vericile-

re, uygulayıcılara ve araştırmacılara) çalışmalarında

yardımcı olmak ve halkın afet riskleri konusundaki

farkındalığının arttırılması için Türkiye’de gerçekleşmiş

afetlerin verilerinin elektronik ortamda hizmete sunul-

ması amaçlanmıştır. TUAA sistemi kapsamında, AFAD

tarafından kurulan Ulusal Sismolojik Gözlem Ağı’ndan

elde edilen veriler de kamuoyu ile paylaşılmaktadır.

Diğer taraftan, depremlerle ilgili verilerin daha sağlıklı,

standart ve hızlı bir şekilde kullanıcıya sunulması için

kurulan ve 2013 yılında çalışmalarına başlayan Türkiye

Deprem Veri Merkezi (TDVM), www.tdvm.afad.gov.tr

adlı adresten depremler ile ilgili verileri sunmaktadır.

Afet ve Acil Durum Yönetimine ilişkin süreçlerin (plan-lama, hazırlık, müdahale ve iyileştirme) etkin olarak yürütülmesi için ihtiyaç duyulan bilişim altyapısı ve karar destek sistemi merkezli yönetim modelinin ku-rulması ve sürdürülebilir kılınması ihtiyacını karşılamak üzere, Afet Yönetim ve Karar Destek Sistemi (AYDES) Olay Komuta, İyileştirme ve Mekânsal Bilgi Sistemi Projesi hayata geçirilmesine yönelik çalışmalar devam etmektedir. AYDES, TAMP kapsamına uygun olarak; afetlere ilişkin bilginin AYDES ağı vasıtasıyla bütün paydaşlar tarafından (AFAD, ilgili bakanlıklar ve yerel yönetimler) ulaşabileceği şekilde tasarlanmış, süreçle-rin etkin, hızlı yürütülmesine imkan sağlayan bütünleşik bir platformdur. AYDES yazılımı Olay Komuta Sistemi, Mekânsal Bilgi Sistemi ve İyileştirme Sistemi olmak üzere üç ana sistemden oluşmaktadır Proje çalışma-larının 2016 yılında tamamlanması hedeflenmiştir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından tapu ve kadastro ile ilgili işlem-lerin standartlaştırılarak mevzuata uygun bir şekilde ve

Kamuya açık bir ulusal afet bilgi sistemi var mı? Evet


41

bilgisayar ortamında yürütülmesini sağlayan Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBİS), Coğrafi Bilgi Sistemi/Arazi Bilgi Sistemi temelinde gerçekleştiren entegre bir bilgi sistemi olarak uygulanmaktadır.

İstanbul’da yayın yapan İstanbul AFAD Afet Radyosu ile, vatandaşların hem afet hakkında bilinçlendirilmesi, hem de olası bir afet durumunda en sağlıklı ve doğru bilgiyi almaları amaçlanmaktadır.

MGM tarafından önemli hava olayları öncesinde kuv-vetli meteorolojik olaylar tahmin edilerek, muhtemel can ve mal kayıplarını en aza indirmek amacıyla yer, zaman ve şiddet bilgilerini içeren meteorolojik uyarı mesajları hazırlanmaktadır. Bu mesajlar faks, e-posta, kurumsal haberleşme sistemleri, www.mgm.gov.tr internet adresi ve Meteorolojinin Sesi Radyosu yayınları ile ilgililere ve kamuoyuna duyurulmaktadır. Ayrıca cep telefonlarına meteorolojik uyarı mesajı olarak da gön-derilmektedir. Bunun yanı sıra MGM, başta havacılık, denizcilik, karayolu ve tarım sektörleri olmak üzere

hemen hemen tüm sektörlere erken uyarıya yönelik hizmet vermektedir.

KBRN Halkı Bilgilendirici Web Sitesi Projesi ile KBRN olaylarına ilişkin bilgilendirme yapılarak farkındalığın arttırılması amaçlanmaktadır. Aynı zamanda, projenin adımlarından biri olan KBRN Portalı kısmında AFAD personeli ve KBRN ile ilgili paydaşların devamlı olarak bilgilendirilmesi ve birbirleriyle iletişim halinde olmaları sağlanacaktır.

IMER-ERG Yazılımı Projeleri kapsamında KBRN mad-delerine ilişkin çeşitli bilgilerin mobil uygulamalar ara-cılığı ile acil durum müdahale personelinin kullanımına sunulması hedeflenmektedir. Bu yazılımlar ile KBRN alanında görev yapan personel hem kaynağı bilinme-yen tehdit ve tehlikeleri kolayca belirleyebilecek, hem de müdahale anında KBRN maddesine ilişkin bilgilere kısa zamanda ulaşarak kamu güvenliğini zaman kay-betmeden sağlayabilecektir.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

42


Bilişim teknolojileri projelerinin ve altyapı veri tabanla-rının oluşturulma sürecinin uzun ve emek gerektiren bir süreç olması bu alana ait önemli sorunlardandır. Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışmaları kapsamında kamu kurum ve kuruluşları ile belediyelere yönelik uygulanan bilgi formlarından elde edilen sonuca göre bu kurumların bir kısmı kamuya açık ulusal afet bilgi sistemlerinden haberdar değildir.

Bununla birlikte, Türkiye Afet Bilgi Bankası (TABB), Tür-kiye Ulusal Afet Arşiv Sistemi (TUAA), Türkiye Deprem Veri Merkezi (TDVM), Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBİS), Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi (TUCBS) gibi bilgi sistemlerinin varlığı ve ilgisine göre kamuoyuna açık olduğu dikkate alındığında bilgi sistemleri ile ilgili farkındalık eğitimi ihtiyacının olduğu anlaşılmıştır. Afet bilgi sistemleri ve bunların kullanımı konusunda kamu personeline ve halka yönelik eğitim verilmesi farkındalığı yükseltecektir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü tarafından “Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sisteminin (TUCBS)” kurulmasına ilişkin çalış-malar devam etmektedir. Böylelikle, coğrafi bilgilere elektronik ağ ortamında erişim, ortak bir altyapı üze-

rinden sağlanacaktır. Sistem kapsamındaki coğrafi veri temaları ile bunlara ait tanım ve kapsamlar, Avrupa Mekânsal Veri Altyapısı (INSPIRE) Direktifi ve uygulama esasları da dikkate alınarak belirlenmektedir.

43

Okul müfredatı, eğitim araç-gereçleri ve ilgili eğitim çalışmalarının afet riskini azaltma ve iyileştirme kavramları ve uygulamalarını içermesi.




İlkokul Müfredatı Evet

Ortaokul Müfredatı Evet

Üniversite Müfredatı Evet

Profesyonel afet risklerinin azaltılmasına ilişkin eğitim programları Evet

Afet risklerinin azaltılması ulusal eğitim müfredatına dahil edilmiş midir? Evet


Açıklama:

AFAD, 2013 yılı itibariyle, afetlere karşı bilinçlendirme ve toplumun bütününde “afete duyarlı yaşam kültürü” oluşturmak amacıyla, “Afete Hazır Türkiye” kampanyası başlatmıştır. Afete Hazır Türkiye temalı bu eğitim kam-panyası “Afete Hazır Aile”, “Afete Hazır Okul”, “Afete Hazır İşyeri” ve “Afete Hazır Gönüllü Gençler” kampanyalarından oluşmaktadır. Afete Hazır Okul Kampanyası’nın etkin bir şekilde yürütülebilmesi için Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ile protokol imzalanmıştır. Kampanya süresince eğitim ma-teryalleri hazırlanmış, MEB tarafından belirlenen 81 il ve 950 ilçe Milli Eğitim Müdürlüğü personeline Okul Afet ve Acil Durum Planları Hazırlama Eğitimi ve MEB tarafından 81 ilden belirlenen 2.556 öğretmene (sınıf, sosyal bilgiler ve coğrafya öğretmenleri) Afet Bilinci Eğitmen Eğitimleri verilmiştir. İstanbul ilinde tüm okulların afet ve acil du-rum planları hazırlanarak, eğitimler sonrası tatbikatlar yapılmış, diğer bazı illerde de öğrenci ve öğretmenlere eğitimler verilmiştir. Bugüne kadar Deprem Simülasyon Merkezi’nde, afet bilinci eğitimi verilen öğrenci sayısı 124.314’dür. Diğer yandan, yaygın eğitim kapsamında İstanbul’u muhtemel bir depreme hazırlayabilmek ama-cıyla oluşturulan “İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi (İSMEP)” kapsamında halkın

bilinçlendirilmesi için eğitim hizmeti verilmiştir.

Milli Eğitim Bakanlığı Stratejik Eylem Planında afet eğiti-mine 6 başlık altında yer verilmiştir. Bu başlıkları Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezi’nde görev yapan personelin eğitimi; Afetlerle ilgili bilinçlendirici afiş ve broşürlerin basımı ve okul ve kurumlara dağıtımı; Eğitim program-larının afet eğitimi deneyimleriyle zenginleştirilmesi; Afet risk ve zararlarının azaltılması programı; Afet tatbikatları yapılması ve afet eğitim seminerlerinin gerçekleştirilmesi; Toplum liderlerinin teşkilatlandırılması oluşturmaktadır.

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından afetler sonrasında bir kısım öğretmen, öğrenci ve diğer personelin yaralı ve/veya kayıp olabileceği tahminlerine dayalı olarak “Doğal Afetlerde Acil Önlem ve Acil Eylem Planı” yapılmıştır. Planın amacı, afet durumunda iletişim, bilgi analizi, planlama, mali yönetim, dokümantasyon, acil durum destek hizmet-leri, kaynak sağlama, altyapı sistemi ve inşaat işlerinde gerekli hazırlıklar yapılarak ve koordinasyon sağlanarak eğitim ve öğretim programlarının kesintisiz sürdürülmesini sağlamaktır.

İlk ve orta öğretim kurumlarında her yıl düzenli olarak 28 Şubat Sivil Savunma Gününde ikaz alarm tatbikatı,

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

44

45

İlköğretim aşamasında, kuramsal bilginin yanı sıra, uy-gulamalara daha çok yer verilmesi gerekmektedir. Üni-versitelerde, afet yönetimi ile ilgili derslere sadece ilgili dalların müfredatlarında yer veriliyor olması, giderilmesi gereken bir eksiklik olarak düşünülmektedir. Farkındalık sağlanması için üniversite öğrencilerini bilinçlendirmeye yönelik ortak derslerin yanı sıra, konferans, sempozyum gibi farkındalık yaratmaya yönelik faaliyetlerin de yaşama geçirilmesi sağlanabilir. Hyogo Çerçeve Eylem Planının

Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışmaları kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarına uygulanan bilgi formlarından alınan sonuçlara göre, kamu kurumlarının %58,1’i, ulusal eğitim müfreda-tına afet risklerinin azaltılması konusunun yeterince dahil edilmediğini belirtmiştir. Bu nedenle, afet risklerinin azaltıl-masına yönelik farkındalık düzeyinin yükseltilmesi için yeni mekanizmaların oluşturulması gerekmektedir.

1-7 Mart Deprem Haftasında personel tahliye tatbikatı yapılmaktadır.

Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında imzalanan protokol kapsamında uy-gulanan “Okul Tabanlı Afet Eğitimi Projesi” 2011 yılında başlatılmış olup, 2013 yılı sonu itibariyle tamamlanmıştır. Söz konusu eğitim, ilgili üniversiteler, AFAD ve Kalkınma Bakanlığı’nın katkılarıyla 10 pilot İlden seçilen 80 ilköğ-retim okulunda sürdürülmüştür. Proje kapsamında 7.000 öğretmene eğitim verilmiştir.

AFAD ile akademik ve bilimsel kurumlar arasında işbirliği yapılmaktadır. Bu çerçevede, kamu görevlilerini ve kamu yönetiminde üst düzey kamu yöneticilerini yetiştirmek üze-re kurulmuş olan ve bu amaçla yüksek lisans ve doktora eğitim programları yürüten TODAİE tarafından 2014-2015 akademik yılında “Afet Yönetimi Yüksek Lisans Programı” açılmıştır. Ayrıca, TODAİE tarafından merkezi ve yerel yönetimlere yönelik afet yönetimi eğitim programları dü-zenlenmiştir. Türkiye’deki üniversitelerde, afet yönetimi ve özellikle deprem alanında çalışan enstitüler ve merkezler ile yürütülen yüksek lisans ve doktora programları da mevcuttur. Bunun yanı sıra AFAD ile Ankara ve Hacettepe Üniversiteleri arasında yapılan işbirliğiyle, afet bilinci, yan-gın ve arama kurtarma konularında eğitimler verilmiştir. Türk Kızılayı tarafından personel, üyeler, gönüllüler ve paydaşlara yönelik afete hazırlık ve müdahale konularında eğitim hizmetleri verilmektedir.

Milli Eğitim Bakanlığı ile Türk Kızılayı arasında “Toplum Liderlerinin Teşkilatlandırılması Projesi Afet Zararlarını

Azaltma Programı Protokolü’ imzalanmıştır. Protokol çerçevesinde, başta İstanbul olmak üzere, deprem ve diğer afetlere karşı en riskli bölgelerden başlayarak Türkiye çapında toplumda olası afetlerden korunma ve afet risk ve zararlarını azaltma bilincinin oluşturulması amaçlanmıştır. Projeye 2008 yılında başlanmış olup, 2018 yılında tamamlanacaktır. Proje kapsamında, 2014 yılı sonu itibariyle 58 İlde toplam 24.690 öğretmene eğitim hizmeti verilmiştir.

Milli Eğitim Bakanlığı ile ABD kuruluşu Risk-Red arasında yapılan okul ve afet acil durum yönetimi protokolü kap-samında, Türkiye’de öncelikle afet riski yüksek yerlerdeki okullarda afetlere karşı bilinç oluşturulması ve arttırılması, eğitimin sürekliliği ve öğrencilerin korunmasına yönelik çalışmalar yapılmıştır. Proje kapsamında, 2012 yılından itibaren internet üzerinden uzaktan eğitim yöntemiyle kurslar açılarak yönetici ve öğretmenlere yönelik eğitimler verilmektedir. 2014 yılı sonu itibariyle toplam 517.963 kişi kurs içeriklerini izlemiş, bu kişilerden 384.171 kişi kursu tamamlamıştır.

Hyogo Çerçeve Eylem Planı kapsamında, BM tarafından, okul güvenliği konusunda gerçekleştirilen başarılı çalış-maları duyurmak amacıyla başlatılan okul güvenliği küre-sel girişimi ile ilgili olarak 30-31 Ekim 2014 tarihlerinde İstanbul’da 17 ülkenin katılımı ile “Okul Güvenliği Liderleri Bakanlar Toplantısı” düzenlenmiştir. Toplantı sonucunda, kısa ve orta vadeli hedefler belirlenerek, “İstanbul Okul Güvenliği” yol haritası açıklanmıştır.


Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

46

Çoklu risk değerlendirmeleri ve fayda maliyet analizleri için araştırma yöntem ve araçlarının geliştirilip güçlendirilmesi.


Bu konunun kurumsal düzeyde kabullenilmesi sağlanmıştır; ancak hedefe ulaşılması konusunda elde edilen başarılar kapsamlı ve önemli düzeyde değildir.


Araştırma program ve projeleri Evet

Araştırma çıktıları, ürünleri veya çalışmalar kamu ve özel sektör kurumlarınca kul-lanılmakta/ uygulanmakta

Evet

Afet risklerinin azaltılmasının ekonomik fayda ve maliyeti üzerine çalışmalar Evet

Afet risklerinin azaltılması ulusal bilimsel uygulamalı-araştırma gündeminde/ bütçesinde yer alıyor mu? Evet


Açıklama:

2011 yılı Ağustos ayında Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu tarafından onaylanan ve 2012 yılında yürürlüğe giren Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı (UDSEP) risk azaltma faaliyetleri açısından çok önemlidir. UD-

SEP-2023’de yer alan eylemlerin gerçekleştirilmesi ve deprem çalışmaları yapan araştırıcıların ve kurumların desteklenmesi amacıyla 2012 yılında başlatılan Ulusal Deprem Araştırma Programı (UDAP) ile üniversitelerin,

47


Türkiye’de afet risklerinin azaltılmasına verilen finansal desteğin büyük bir kısmı özellikle deprem konusunda yoğunlaşmaktadır. Deprem dışında kalan diğer afet türl-erine yönelik olarak da, benzer teşvik ve desteklerin geliştirilmesi gerektiği düşünülmektedir. Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışmaları kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarına yönelik olarak uygulanan bilgi formlarından, afet risklerinin azaltılmasına yönelik bilimsel araştırma ve uygulamalar için düzenli ödenek

ayrılmadığını düşünen kamu kurumlarının oranı %76,8; belediyelerin oranı ise %73,1’dir. Bu kamu kurum-larının %53,8’i kaynak yetersizliği ve bütçe kaleminin olmamasını gerekçe olarak sunarken; % 46,2’si bu konunun görev alanlarının dışında olduğunu belirtmiştir. Belediyelerin %73,2’si ise, bütçe ve ödenek yetersizliğini gerekçe olarak sunmuştur. Afet risklerinin azaltılmasını amaçlayan bütçeleme tekniği ile bu açığın iyileştirilmesi öngörülmektedir.

sivil toplum kuruluşlarının ve kamunun bu konuda-ki projeleri desteklenmektedir. Programın başladığı 2012 yılından itibaren toplam 17 araştırma projesine 2.500.000 TL destek sağlanmıştır. 2014 yılı içeri-sinde de devam eden ve yeni başlayacak projelere 2.000.000TL’lik bir destek ayrılmıştır.

Türkiye Afet Bilgi Bankası Projesi (TABB), Türkiye’nin Sismik Tehlike Haritasının Güncellenmesi Projesi ve Türkiye Ulusal Paleosismoloji Programı (TURPAP) UDAP tarafından desteklenmiştir. Bu projelerle, başta deprem olmak üzere afet risklerinin azaltılması çalışmalarına önemli katkılar sağlanacağı ve böylelikle, üniversitele-rin AR-GE çalışmaları ile kendi kapasitelerini arttıracak-ları düşünülmektedir. Bunların başında, Afet Yönetimi ve Karar Destek Sistemi Araştırma Geliştirme (AYDES AR-GE) Projesi gelmektedir. Bu proje 2013-2015 yılları arasında, uzay-havacılık, görüntü temini - işleme ve KBRN savunma-ikaz sistemleri olmak üzere üç aşa-malı olarak uygulanmaktadır. Ayrıca, “Türkiye Afet Risk Yönetimi Sistemi Projesi (TAF-RİSK)” kapsamında, risk değerlendirmeleri için araştırma yöntem ve araçlarının geliştirilmesi (risk modellemesi ve afet öncesi-esna-sı-sonrasında kullanılabilecek sensör teknolojilerinin araştırılması) hedeflenmiştir.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından ku-raklık çalışmalarını daha etkili yürütebilmek, nitelikli bilimsel araştırmalar yapmak, politika ve çözümler üretmek amacıyla Konya-Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü bünyesinde “Kuraklık

Test Merkezi” açılmıştır. Bu merkezde 90 adet yerel çeşidin kuraklık testi yapılmaktadır. Uluslararası Mısır ve Buğday Geliştirme Merkezi (CIMMYT) ile yürütülen çalışmalar kapsamında ise 10.000 adet uluslararası buğday materyalinin kuraklık testleri gerçekleştiril-mektedir.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

48

Afete karşı dayanıklı olma kültürünü canlandırabilmek için kentsel ve kırsal topluluklara erişebilen, ülke genelinde kamusal farkındalık stratejisi mevcuttur.


Her düzeyde, sürdürülebilir adanmışlık ve kapasitelerle kapsamlı kazanımlar elde edilmiştir.


Risk farkındalığını güçlendirmeye yönelik kamusal eğitim kampanyaları Evet

Yerel yönetimlerin eğitimi Evet

Afet yönetimi (hazırlıklı olma ve acil durum müdahale) Evet

Önleyici risk yönetimi (risk ve zarar görebilirlik) Evet

Risk azaltmaya yönelik rehberler Evet

Yerel topluluklar düzeyinde afet risklerinin azaltılması uygulamalarına dair bilginin hazır bulunması

Evet

Risk altındaki topluluklar ve yerel yetkililere yönelik kamusal eğitim kampanyaları afet riskini içeriyor mu? Evet


Açıklama:

AFAD tarafından yürütülen kamusal eğitim çalışmaları, temel afet bilinci, eğitmen eğitimi, arama kurtarma temel eğitimi, yangın eğitimi, sivil savunma uzmanları ve amirleri temel eğitimi ve KBRN temel eğitimi konularında devam etmektir. 2013 yılı itibariyle toplumu afetlere karşı bilinç-lendirmek ve “afete duyarlı yaşam kültürü” oluşturmak amacıyla, “Afete Hazır Türkiye” kampanyası başlatmıştır. Bu kapsamda, eğitim materyalleri hazırlanmış, eğitmen eğitimleri yapılmış, görme engelli bireyler için kitaplar basılmış, çalıştaylar düzenlenmiş ve hizmet içi eğitimler verilmiştir.

“Afete Hazır Aile”ye yönelik olarak, Türkiye çapında 578 İl AFAD Müdürlüğü personeli, 880 sivil savunma uzmanı, 123 Emniyet Genel Müdürlüğü, ASKİ Spor Kulübü, Ga-ziantep Şehit Kamil Belediyesi ve STK’lardan 157 kişi olmak üzere toplam 1738 eğitmen yetiştirilmiştir. 81 ilde afet bilinci eğitimleri verilmeye devam edilmektedir. “Afete Hazır Aile” kapsamında MEB ile Halk Eğitim Merkezi öğretmenlerinden 720 eğitmene “Afet Bilinci Formatör Eğitimi” verilmiştir. Bugüne kadar “Afete Hazır Aile” kapsa-mında sistemde kayıtlı 270.337 kişi bulunmaktadır. “Afete

Hazır İşyeri” eğitim programının içeriği hazır olup sunum hazırlıkları tamamlanmıştır. Bu kapsamda, 3 kısa film, 2 kamu spotu ve belgesel hazırlanmıştır. Eğitim içerikleri hazırlanmış olup, İstanbul, Kocaeli, Ankara’da SEVESO II eğitimi yapılmıştır. Eğitimlerin toplamda 8 farklı ilde sanayi tesislerinin yoğun olduğu bölgelerde yapılması planlanmıştır.

“Afete Hazır Gönüllü Gençler Projesi” kapsamında gö-revler, standartlar, yeterlikler, roller ve sorumluluklar belirlenmiştir. 2014 Temmuz ayında AFAD “Kısa Film Destek Programı Senaryo Geliştirme ve Eğitim Çalıştayı” gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, üniversiteler ile de işbirliği ya-pılmış, çeşitli eğitim programları düzenlenmiştir. Kurumsal Gelişim Programları (KUGEP) kapsamında, İlkbahar-Yaz Programı çerçevesinde 81 ilde çalışmakta olan ilgili AFAD personeline yönelik çeşitli konularda eğitim verilmiş olup KUGEP Sonbahar- Kış Eğitim Programları devam etmek-tedir.

AFAD tarafından KBRN olaylarına ilişkin bilgilendirici broşürler hazırlanarak Türkçe, İngilizce ve Arapça olmak üzere üç dilde basımı yapılmıştır. Bu broşürler öncelik-

49


17-18 Kasım 2014 tarihlerinde TODAİE’de düzenlenen “Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Durum Raporu Ha-zırlık Çalıştayı” kapsamında, toplumun tüm kesimlerine yönelik eğitim politikalarının saptanarak, sürdürülebilir ve yaygın bir eğitim politikasının geliştirilmesi, afet eği-tim faaliyetlerinin yaygınlaştırılması, kamu personelinin bilgi/farkındalık düzeyinin iyileştirilmesi ve böylelikle “Afete Hazır Türkiye”nin oluşturulmasının önemi üze-rinde durulmuştur. Bu amaçlar doğrultusunda, eğitim standartlarının belirlenmesi, bu standartlara sahip eğitim malzemelerinin geliştirilmesi, halka yönelik afet bilinçlendirme eğitiminin yapılması ve farklı düzeylerde deneyim paylaşım mekanizmalarının oluşturulması ge-rekmektedir. Bu hedefler doğrultusunda uygulanması önerilen stratejiler şunlardır:

• Farklı sosyo-kültürel yapılara uyarlanmış eğitim mo-düllerinin pilot uygulamalarla desteklenmesi,

• Yöneticilere ve kamu personeline yönelik olarak afet risklerinin azaltılması konusunda hizmet içi eğitim düzenlenmesi,

• Eğitim müfredatında afet risklerinin azaltılmasına yönelik konulara daha yoğun olarak yer verilmesi,

• Uzaktan eğitim sistemlerine afet risklerinin azaltıl-ması konularının eklenmesi, “Deprem simülasyon merkezi”nin daha etkin hale getirilmesi,

• Düzenli ve sürekli yapılacak tatbikatlar ile afete ha-

zırlık düzeyinin yükseltilmesi,

• Afet durumlarında, etkili bir şekilde halkı bilgilen-dirmeyi sağlamak üzere yerel basın ile ilişkiler ku-rulması,

• Afet risklerinin azaltılmasına yönelik eğitim program-ları kapsamında YÖK, MEB, yerel yönetimler, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Diyanet İşleri Başkan-lığı başta olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşların desteğinin alınması,

• Afet eğitimine yönelik akreditasyon sisteminin ge-liştirilmesidir.

Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışmaları kapsamında, kamu kurum ve kuruluşları ile belediye-lere yönelik bilgi formlarından elde edilen sonuçlara göre kamu kurumlarının yaklaşık yarısı afet riski yük-sek alanlarda halka ve yerel yöneticilere yönelik eğitim kampanyaları yapıldığını belirtmektedir. Afet risklerinin azaltılmasına yönelik eğitim çalışmalarında daha etkili olunması için afet alanında yetişmiş insan gücünün etkin kullanımı; deneyim aktarımının sağlanması; uzmanların birikimlerinden yararlanılması; üniversitelerde afet ile ilgili lisansüstü eğitim programlarının açılması; mevcut kurumların kapasitelerinin güçlendirilmesi ve kurumsal yapıların sürdürülebilirliğinin sağlanması gereklidir.

li olarak sınır bölgelerindeki kamu kurum ve kuruluşu çalışanlarına, geçici barınma merkezlerindeki Suriyeli vatandaşlara ve bölgede görev yapan yabancı kuruluşların çalışanlarına dağıtılmıştır. 81 ilde telekonferans sistemi ile eş zamanlı olarak, il ve ilçe idare amirlikleri personeli, belediye ve itfaiye teşkilatı personeli, din görevlileri, öğret-menler, muhtarlar, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör temsilcilerine yönelik “Sivil Savunma KBRN Farkındalık Eğitimi” düzenlenerek ülke çapında toplam 15.851 kişiye eğitim verilmiştir.

Afetlerle ilgili belgeseller hazırlanmış olup, bu belgeseller İngilizceye çevrilmiştir. Arama-kurtarma, yangın ve KBRN konularında eğitim seti hazırlanmış ve basımı yapılarak

ilgili kuruluş ve STK’lara dağıtılmıştır. Bu kapsamda yapı-lan faaliyetlerin (eğitim, çalıştay, organizasyon, materyal hazırlama, basım, dağıtım, eğitmen giderleri vb.) 2013-2014 yılı toplam maliyeti 8.617.000 TL.’dir.

Ayrıca, Genelkurmay Başkanlığı, Kara Kuvvetleri (İstihkâm Okulu ve Eğitim Merkezi Komutanlığı) koordinatörlüğün-de kamu kuruluşları ve öğrencilere yönelik afetlerden bireysel korunma yöntemleri ve Doğal Afet Kurtarma (DAK) Birliği’nin tanıtılmasına yönelik günübirlik eğitimler vermektedir. Bu eğitimler, İzmir’de İstihkâm Okulu ve Eğitim Merkezi Komutanlığı Doğal Afet Yardım Eğitim Alanı’nda verilmektedir.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

50


Afet risklerinin azaltılmasının; alan kullanımı, doğal kaynakların yönetimi ve iklim değişikliğine uyumu da içeren çevreye dair politikalar ve planların tamamlayıcı bir hedefi olması.



Sorunun Temelindeki Risk Unsurlarını Azaltma


Korunan arazilerle (sit) ilgili kanun Evet

Ekosistem hizmetleri için ödemeler Evet

Bütünleştirilmiş planlama (örneğin kıyı bölgesi yönetimi) Evet

Çevresel etki değerlendirmeleri (ÇED) Evet

İklim değişikliği uyum proje ve programları Evet

Açıklama:

Düzenleyici ekosistem hizmetlerini korumak ve iyileştirmek için mevcut bir mekanizma var mı? (Islak alanlar, tropikal bataklık bitkileri (mangrov), ormanlar gibi) Evet


Türkiye, küresel iklim değişikliğinin sonucu olarak çölleşme, hidro-meteorolojik afetler ve deniz sevi-yesinin yükselmesi sorunları ile mücadele etmek du-rumundadır. Ulusal İklim Değişikliği Strateji Belgesi (2010-2020) ile uyumlu olarak UNDP’nin katkıları ile hazırlanan Türkiye İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı (2011-2023) çerçevesinde iklim değişikliğine ilişkin çalışmalar devam etmektedir. Bu çalışmalarla ilgili olarak Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) Ulusal Bildirimler yoluyla her yıl raporlar hazırlanmaktadır.

Çölleşme konusu “BM Çölleşme ile Mücadele Söz-leşmesi” uyarınca hazırlanan “Çölleşme ile Mücadele Türkiye Ulusal Eylem Planı” çerçevesinde ele alınmak-tadır. Hidro-meteorolojik afet risklerinin azaltılması amacıyla AFAD tarafından “İklim Değişikliği ve Buna Bağlı Afetlere Yönelik Yol Haritası Belgesi (2014-2023)” kabul edilmiştir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, kıyı alanları-nın etkileşim içinde bulunduğu alanları da kapsayan

bütünleşik kıyı alanları planları yapılmaktadır. 8591 km.lik Türkiye kıyılarının yaklaşık %35’inin “Bütünleşik Kıyı Alanları Planlaması” tamamlanmıştır. 2015 yılı itibariyle onaylanacak planlar ile bu oranın %75’e çıkarılması, 2016 yılı sonu itibariyle bütünleşik kıyı planlarının tamamlanması hedeflenmektedir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2014 yılında yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği ile birçok sektördeki projelerin yanı sıra, 2000 konut ve üzerindeki toplu konut projelerine de ÇED mecburiyeti getirilmiştir. Bunun yanı sıra 2013-2014 yılları ara-sında çevre ve doğa koruma alanlarına ilişkin Avrupa Birliği müktesabatına uyum çerçevesinde birtakım düzenlemeler yapılmıştır. Çevre Ölçüm ve Analiz Labo-ratuarlarının Yeterliği; Sulak Alanların Korunması; İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolüne ilişkin yönetmelikler yürürlüğe girmiştir.

Türkiye’de deniz kirliliği, deniz kazaları, maden atık havuzu kazaları ile büyük endüstriyel kazaların kont-rolüne yönelik yasal/yönetsel düzenlemeler, Çevre

51

ve Şehircilik Bakanlığı tarafından uygulanmaktadır. Bu düzenlemeler kirliliğin engellenmesinin yanı sıra acil durumlarda müdahale ve zararların tazminini de içermektedir.

“5312 sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müda-hale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun”un uygulanması için genel koordinasyon yetkisi Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verilmiştir. ÇŞB tarafından acil müdahale plânlarının hazırlanması, kıyı alanlarında acil müdahale plânlarının uygulanması, kirlenmenin türü ve etkilerinin belirlenmesi, çevreye olan zararların tespiti ve olay sonrasında kirlilikten etkilenen alanların rehabilitasyonuna ilişkin çalışmalar yürütülmektedir. Deniz araçlarından kaynaklanan deniz kirliliğinin önlen-mesine yönelik acil müdahale plânlarının uygulanması, hazırlıklı olma, kirliliğe müdahale, zararların tazmini ve malî sorumluluk garantilerinin bildirimi konularında icraya ilişkin çalışmalar Ulaştırma ve Denizcilik Ba-kanlığınca; asayiş ve kolluk görevlerine ilişkin yetki, görev ve sorumluluklar ise Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından yerine getirilmektedir.

Orman Genel Müdürlüğü tarafından özellikle yönetim planları yapılırken illerin afet riskleri göz önüne alın-maktadır. 1.derecede deprem bölgesinde bulunan Van veya yoksulluk azaltma stratejilerinin uygulandığı

Hakkâri illeri ve Tunceli Ovacık Munzur Vadisi Milli Parkı için acil durumlarda yangın eylem planı hazırlanmıştır. İllerin ekosistemlerine uygun türler saptanarak orman-lık alanlarda salgın oluşturabilecek zararlıları önleyeci projeler gerçekleştirilmektedir. Örneğin, Tunceli ilindeki ormanlık alanlarda salgın oluşturabilecek zararlı bö-cekler ile mücadele ve yatırım projeleri kapsamında kuş yuvası asılması, keklik salımı projeleri uygulamaları vardır.

Akarsuların taşmasıyla su altında kalan veya su bas-kınlarına uğrayabilecek olan alanların sınırları Bakanlar Kurulu’nun kararı ile tespit edilmekte ve hiçbir şekilde müdahaleye izin verilmemektedir. Bu alanlarda afet tehlike ve risk haritaları hazırlanarak, tarım toprak-larının ve doğal değerlerin korunmasıyla birlikte afet riski altındaki yerlerin yerleşime açılması da engel-lenmektedir.

Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalış-maları kapsamında yapılan anket sonuçlarına göre kamu kurumlarına ve belediyeler çevresel risklere yönelik mevzuatta ekosistem hizmetlerini korumak ve düzenlemek için öngörülmüş mekanizmaların olduğunu belirtmişlerdir. En önemli düzenleme aracının ise Çev-resel Etki Değerlendirmesi (ÇED) olduğu vurgulanmıştır.


Türkiye’de iklim değişikliği ile mücadelenin nispe-ten yeni bir politika alanı olması nedeniyle mevcut teşviklerin bu amaçla yeniden ele alınması ihtiyacı bulunmaktadır. Bu kapsamda ÇŞB tarafından, “Ekolo-jik Yerleşme Birimi” standardının 2015 yılı içerisinde

hazırlanması ve 2016 yılında uygulamaya geçirilmesi hedeflenmektedir. Bu standart ile yerleşim alanlarının afetlere karşı dirençli olmalarının yanı sıra karbon salınımları ve çevresel etkilerinin azaltılması hede-flenmektedir.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

52

En çok risk altında olan nüfus kesimlerinin zarar görebilirliğini azaltmak için sosyal kalkınma politikaları ve plan-larının uygulanıyor olması.




Mahsül ve gayrimenkul sigortası Evet

Geçici iş garantisi düzenlemeleri Evet

Koşullu ve koşulsuz nakit transferleri Evet

Mikro finans (tasarruflar, borçlar, vb.) Evet

Mikro sigorta Evet

Açıklama:

Risk altındaki yerleşimlerin ve toplulukların dayanıklılığını arttırmak için sosyal güvenlik ağları mevcut mudur? Evet


Türkiye’de zorunlu deprem sigortası uygulaması 2000 yılında başlatılmış olup, Doğal Afet Sigortası Kurumu (DASK) bunun teminatından sorum-ludur. 2012 yılında yürürlülüğe giren 6305 sayılı Türkiye Afet Sigortaları Kanunu ile tapu ve konut kredisi

işlemleri için uygulanan zorunlu sigortaya elektrik ve su hizmetleri aboneliği de eklenerek sigortalı konut sayısında artış sağlanmıştır. Kanun, diğer afetler için de sigorta yapılmasına olanak tanımaktadır. Sigorta şirketlerinin teminatı sağlayamadığı durumlarda, Si-gorta Havuzu Bakanlar Kurulu’nun kararı ile sel, fırtına, heyelan, dolu, don, çığ ve benzeri doğal afetleri kapsa-yan teminatı sağlamaktadır. Zorunlu deprem sigortası öncelikli olarak belediye sınırları içerisindeki alanları kapsamaktadır. Bununla birlikte köy sınırları içerisinde-ki yerleşim yerlerinin de deprem sigortası kapsamına alınmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir. Zo-runlu deprem sigortası sistemine giren konutların oranı 2014 yılı itibariyle %28’den %36’ya yükselmiştir. DASK tarafından bu oranın 2017 yılına kadar %60 civarına yükseltilmesi hedeflenmektedir.

2005 yılında yürürlüğe giren 5363 sayılı Tarım Sigor-

taları Kanunu ile bitkisel ve hayvansal üretim ile uğ-raşan kişilerin uğrayacağı zararların tazmin edilmesi amaçlanmaktadır. Böylelikle, risk paylaşımı ve transferi gerçekleştirilecektir. Bu amaca yönelik olarak bir Sigorta Havuzu kurulmuştur. Sigorta şirketleri düzenledikleri poliçelerin yüzde 10’unu zorunlu olarak Havuza devret-mektedirler. Devlet, çiftçi adına sigorta primine destek sağlamaktadır. Devletin prim desteğinin miktarı her yıl için ürün, risk, bölge ve işletme ölçekleri itibariyle, Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenmektedir. Bitkisel ve hayvansal ürünleri sigortalayan Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) kapsamında 2013 yılı sonu itibariyle yapılan sigortaların toplam bedeli 11.250.000.000 TL’ye, poliçe sayısı ise 891.876’ya yükselmiştir.

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından “Tabii Afetlerde Zarar Gören Çiftçilere Yapılacak Yardımlar Hakkında Kanun”a göre doğal afetler nedeniyle zarar gören çiftçilere karşılıksız nakdi yardım yapılmaktadır.

53

Aynı şekilde Bakanlık, afetlerde ürünleri %30 ve üze-rinde hasar gören üreticiler için Ziraat Bankası ve tarım kredi kooperatifi borçlarının, faizi ile birlikte erteleme işlemlerini yapmaktadır.

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destek-leme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) tarafından afetlerden etkilenen Küçük Ölçekli Sanayi Kuruluşları (KOS) için acil destek kredileri ve borç ertelemesi gibi uygulamalar bulunmaktadır.

2012 yılından itibaren ÇŞB tarafından, riskli binasını yıkıp yapmak isteyenlere ve yerel yönetimlerin proje-lendirdiği riskli alanlardaki dönüşüm projelerine dâhil olan hak sahiplerine, inşaat yapımı süresince kira yar-dımı veya bunların kredilerine faiz desteği gibi destek-ler verilmektedir. Bu destekler 2014 yılı sonu itibariyle 1.060.000.000TL’ye ulaşmıştır.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) tarafından küresel ekonomik krizler, kuş gribi, Van depremi ve Hatay ilinde yaşanan terör olayı ve çeşitli illerde meydana gelen yangın ve sel felaketlerinden etkilenenler için kısa süre için çalışma ödeneği verilmiştir. Uygulamanın başladığı 2005 yılından 2014 yılı Ekim ayı sonuna kadar yaklaşık 227.000 kişiye 210.000.000-TL ödeme yapılmıştır. Öte yandan, 13 Mayıs 2014 tarihinde Soma’da yaşanan ma-den kazası nedeniyle mağdur olan kişilere yönelik maddi destek sağlamak amacıyla yasal düzenleme yapılmıştır. Bu kapsamda maden ocağı işletmesinde çalışanlar ile hayatını kaybedenlerin yakınlarına 6 ay süre ile İşsizlik Sigortası Fonu’ndan 2014 Haziran-Ekim dönemi için aylık ortalama 3.317 kişiye toplam 20.029.000-TL ödeme yapılmıştır. Aynı zamanda işveren tarafından ödenemeyen ücretlerin, İşsizlik Sigortası Fonundan ödenmesi kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda 2014 Ha-ziran-Ekim dönemi için aylık ortalama 4.760 kişiye toplamda 46.447.000-TL ödeme yapılmıştır. Soma’da meydana gelen maden kazasında hayatını kaybedenlerin

ailesine aylık bağlanması sağlanmıştır. Ayrıca hayatını kaybedenlerin yakınlarından birine kamuda istihdam edilme hakkı verilmiştir.

Türkiye yoksullukla mücadelede önemli mesafeler kat etmiştir. Büyük ölçüde yoksullukla mücadele giderlerini içeren transfer giderlerinin genel bütçeye oranı 2013 yılında %35,9 olarak gerçekleşmiştir. Kamu yönetimi reformu kapsamında sosyal yardımların tek elden yürü-tülmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Merkezde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bu görevi üstlenmiştir. Ba-kanlıkta yürütülen “Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri Bilgi Sistemi” ve “Sosyal Yardım Bilgi Sistemi” projeleri kapsamında 22 milyon hak sahibinin (şahıs) ekonomik ve sosyal durumuna ilişkin veri bankası oluşturulmuş-tur. Sosyal yardımların İl ve İlçe Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları, büyükşehir ve ilçe belediyeleri tarafından eş zamanlı olarak yürütülmesi tekrarlamalara neden olmaktadır. Bunun yanı sıra STK’lar da bu faaliyet-leri gerçekleştirmektedir. Sosyal yardımların etkinliğinin arttırılması için mükerrerliklerin önüne geçilmesi gerek-mektedir. STK yardımlarının kapsamının genişletilmesi için merkezi yönetim ve yerel yönetimlerin bu gönüllü yardım kuruluşlarına finansal yardımları arttırılmalıdır.

Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışmaları kapsamında kamu kurumlarına ve belediyelere yönelik olarak uygulanan bilgi formlarından elde edilen sonuçla-ra göre kurumlarda öne çıkan risk transfer mekanizma-ları Zorunlu Deprem Sigortası (DASK, kamu kurumları için %76,9, belediyeler için %97,6) ve Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM, kamu kurumları için %40,3 belediyeler için %33,9) olmuştur. TARSİM’in başta tarım ile uğraşan-lar olmak üzere kamuoyuna tanıtımı için kampanyalara ve eğitim faaliyetlerine ağırlık verilmesi afet risklerinin transferinde başarı düzeyini yükseltecektir.


DASK önemli bir risk transfer mekanizması olmakla birlikte, afet risklerinin azaltılmasına yönelik olarak değerlendirilememektedir. Bu sistemde yapıların afet risklerine göre prim sisteminin yapılandırılması ve ge-

lecekte zorunlu sigortanın yanısıra gönüllü afet sigorta-larının da teşvik edilmesi başarıyı artıracaktır.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

54

Ekonomik faaliyetlerin zarar görebilirliğini azaltmak için ekonomik ve verimlilik ile ilgili sektörel politikaların ve planların yürürlüğe konulmuş olması.




Afet risklerinin azaltılmasını içeren ulusal ve sektörel yatırım sistemleri Evet

Lütfen somut örnekler veriniz: örn. kamusal altyapı, ulaşım ve iletişim, ekonomik ve üretken varlıklar

Kentsel dönüşüm projeleri, fayda maliyet analizleri, ÇED

süreci, düzenleyici etki analizi

Okul ve hastaneleri içeren altyapı iyileştirme yatırımları Evet

Açıklama:

Afet risklerinin azaltılmasının maliyet ve faydaları kamu yatırımlarının planlanmasına dâhil edilmiş midir? Evet


Milli Eğitim Bakanlığı tarafından özellikle 1. ve 2.de-rece deprem bölgelerinde yer alan yatılı ilköğretim okulları (YİBO) ile pansiyonlu ilköğretim okullarının (PİO) depreme karşı güçlendirilmeleri için “Okulları-mız Yıkılmasın” kampanyası başlatılmıştır. Milli Eğitim Vakfı’nın öncülüğünde yürütülen bu kampanya kapsa-mında 1.ve 2.derece deprem bölgelerinde bulunan 16 İldeki YİBO ve Pansiyonlu İlköğretim Okulları’na (PİO) ait 767 binada depreme karşı tahkik yaptırılmıştır. Yapılan inceleme sonucuna göre 241 binanın 1. ve 2. öncelikli olarak güçlendirilmesine, 199 adet binanın 3.öncelikli olarak güçlendirilmesine karar verilmiş ve güçlendirme inşaatları tamamlanmıştır. 2006 yılından itibaren planlı bir şekilde eğitim kurumlarına ait bina-ların inceletilmesine çalışılmaktadır. Bu kapsamda, Dünya Bankasından kredi kullanılarak MEB Projeler Koordinasyon Merkezi Başkanlığınca yürütülen TEMEL 2. FAZ projesi kapsamında müşavir firmalara 454 ilköğretim okulunun deprem incelemesi yaptırılmıştır. Tahkik sonucunda güçlendirme ihtiyacı tespit edilen 319 okula ait binaların güçlendirilmeleri için 2006 yılında 26 ihale gerçekleştirilmiş ve 88.000.000TL ödeme yapılmıştır. Eğitim kurumlarının yapı tahkiki işleri, güçlendirme uygulama projeleri ve güçlendirme inşaatı kontrollük hizmetleri için 2004 yılından bu yana

toplam 517.190.474.563TL harcanmıştır.

Bu kapsamda, 2.594 adet eğitim binasında deprem inceleme çalışmaları yapılarak 2.150 adet binanın güçlendirilmesi tamamlanmıştır. MEB tarafından ya-pılan çalışmaya göre, Deprem Yönetmeliğinin değiş-

tiği yıl olan 1998 yılından önce yapılan derslik sayısı 340.000’dir. 340.000 derslikten yaklaşık 51.000 dersliğin yıkılması, 238.000 dersliğin ise güçlendi-rilmesi gerekmektedir. Yıkılacak dersliklerin yeniden yaptırılması için 7.650.000.000TL’ye, güçlendirme ve onarım inşaat işleri için ise 3.570.000.000TL’ye ihtiyaç olduğu belirtilmiştir.

55

İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Ha-zırlık Projesi (İSMEP) kapsamında, okullar, hastaneler, yurtlar, sosyal hizmet binaları ve idari binalardan oluşan 1085 öncelikli kamu binası güçlendirilmiş veya yıkı-larak yeniden yapılmıştır. İstanbul’da 2013 yılı itibarı ile güçlendirilen veya yıkılarak yeniden inşa edilen okul sayısı 715’e ulaşmıştır. Böylelikle daha güvenli okullarda öğrenim gören öğrenci sayısı 1,1 milyonu aşmıştır. Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışmaları kapsamında kamu kurum ve kuruluşları ile yerel yönetimlere yönelik olarak uygulanan bilgi form-larından elde edilen sonuçlara göre kamu kurumları ve belediyeler tarafından afet risklerinin azaltılmasının maliyet ve kazançlarını yatırım planlarına dahil etmek için mekanizmaların yeterli olduğunu ifade etmişlerdir.

Kamu kurumlarının büyük çoğunluğu tarafından özel-likle okulları ve hastaneleri içeren altyapı iyileştirme yatırım kararlarında afet risklerinin değerlendirildiği belirtilmiştir. Büyük yatırımlarda ÇED süreci 1993 yılından itibaren uygulanmaktadır.


“İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi (İSMEP)” sadece İstanbul ilini içer-mektedir. Bu tür çalışmaların Türkiye çapında yay-gınlaştırılması, özellikle okul ve hastaneleri içeren

altyapı iyileştirme yatırımlarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı gibi ilgili kurumların desteği alınarak gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

56

Konutların planlanması ve yönetimi, imar kanunlarının uygulanmasının denetimi de dahil olmak üzere afet risklerinin azaltılması unsurlarını içermektedir.




Sel eğilimi olan bölgelerde su boşaltma (drenaj) altyapısına yatırım Evet

Toprak kayması riski olan alanlarda eğimin stabilizasyonu Evet

Güvenli inşaat teknolojileri konusunda inşaatçıların eğitimi Evet

Düşük gelirli haneler ve topluluklar için güvenli alanlar ve konutlar sağlama Evet

Arazilerin bölgelere ayrılması ve özel gayrimenkul geliştirme faaliyetlerinde riske duyarlı düzenleme

Evet

Toprak mülkiyeti düzenlemeleri Evet

Açıklama:

Zarar görebilir durumdaki kent yerleşimlerinin riskini azaltmak için yatırımlar mevcut mudur? Evet


Türkiye’de sel eğilimi olan bölgelerde taşkınları önle-mek üzere çıkarılmış kanun ve yönetmelikler vardır. Ayrıca Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü ve bu bakanlığa bağlı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Türkiye’de su yönetimi konusunda görevli ve yetkili kurumlardır. Bu çerçevede Türkiye’nin kıyı ve geçiş suları dahil su havzalarının havza koruma eylem ve yönetim planları, havza bazında su kalite standartları, su kalitesinin denetimi için izleme sistemi, su ile ilgili veri tabanı, havza bazında taşkın ve kuraklık yönetim planları ile taşkın risk ve zarar haritaları ya-pılmaktadır. Aynı zamanda iklim değişikliği senaryoları geliştirilerek su kaynaklarına olan etkileri saptanmaya çalışılmaktadır. Ayrıca içme ve kullanma suları ile ilgili olarak, büyükşehir belediyelerininde görev ve yetkileri bulunmaktadır.

Orman Genel Müdürlüğü tarafından kent ormanları için yapılan ağaçlandırma ve mesire yerleri gibi düzenleme-lerde yangın ve doğal afet riskleri değerlendirilmekte, yangın riskine karşı toprak sürme ve orman yollarının açık tutulmasına yönelik çalışmalar yapılmaktadır.

Doğal afet olarak nitelendirilen tarımsal kuraklığın etkilerini azaltmak ve bu hususta alınacak tedbirleri belirlemek için Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı koordinatörlüğünde 2013-2017 dönemini kapsayan 5 yıllık “Türkiye Tarımsal Kuraklıkla Mücadele Stratejisi ve Eylem Planı” hazırlanmış ve uygulamaya konul-muştur. Eylem planı çerçevesinde kuraklığa dayalı yeni bitki çeşitleri ıslah edilerek, nitelikli tohumların üretimi konusunda gerekli tedbirlerin alınması için görevlendirmeler yapılmıştır. Tarımsal üretimin ku-raklıktan korunması amacıyla 2009 yılında TİGEM’in (Tarım Gıda ve Hayvancılık Bakanlığına bağlı Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü) toplam sulanan tarım arazisi varlığı 210.000 dekar iken, 2009 yılında uy-gulamaya konulan projeler ile 2013 yılında 802.636 dekara çıkartılmış olup, bu miktar 2014 yılı sonunda 854.254 dekara ulaşacaktır. Ayrıca sulama suyundan tasarruf edilerek, sulamadan azami faydanın sağlan-ması amacıyla yüzey sulama sisteminden, basınçlı sulama (yağmurlama, damla sulama) sistemlerine geçiş projeleri yürütülmektedir.

57

Düşük gelirli haneler ve topluluklar için güvenli alanlar ve konutlar sağlama açısından Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun (6306 sayılı Kanun) ile kişilerin bankalardan kullanacağı kredilere faiz desteği verilmesi düzenlenmiştir. Ayrıca Kanun ile geçici konut veya işyeri tahsisi ve aylık kira yardımı yapılabileceği öngörülmüştür. 2014 Kasım ayı sonu itibariyle ilan edilen 150 riskli alan içerisinde 171.436 binada toplam 387.743 bağımsız birim ile riskli alan dı-şında olup risk tespiti yaptırılan 52.933 binada toplam 187.247 bağımsız birimin yenilenmesi kapsamında hak sahipleri Kanunda öngörülen mali desteklerden yararlandırılmıştır. 2023 yılına kadar yapı stoğunun 1/3’ü civarındaki yaklaşık 6.500.000 bağımsız birimin yıkılıp yeniden yapılması öngörülmektedir.

2007 yılından bu yana yürürlükte olan Deprem Yö-netmeliği dünyadaki en iyi örneklerdendir. Ayrıca yapı malzemelerinin uygunluğuna ilişkin uygunluk değer-lendirme ve piyasa gözetim ve denetim faaliyetleri kurumsallaşmıştır. Müteahhitlik mevzuatı geliştirilmiş, şantiye şefleri ve sertifikalı işçilerin kullanılması için düzenlemeler yapılmıştır. Ayrıca Türk Silahlı Kuvvet-lerine ait bina ve tesislerin mevzuata uygun olarak deprem, şiddetli rüzgâr, yangın, yıldırım düşmesi vb. doğal olaylara dayanıklı şekilde tasarım ve inşası sağ-lanmaktadır.

Türkiye’nin ulaşım ve endüstriyel kazalar konusundaki mevzuatı oldukça kapsamlı ve AB direktiflerine bire bir uyumludur.

“Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği”, Çevre ve Şe-hircilik Bakanlığı tarafından hazırlanarak 2014 yılında

yürürlüğe konulmuştur. Yönetmelikte yeni plan türleri olarak mekânsal stratejik plan ve bütünleşik kıyı alanı planı ile kentsel tasarım projesi kavramlarına açıklık getirilmiştir. Yönetmelik, kamu kurumlarının planların yapımı sırasında özellikle afet ve diğer kentsel risk-lerle ilgili araştırma, etüt ve çalışmaların yapılması ve planlamaya ilişkin gerekli risk azaltıcı tedbirlerin alınmasını öngörmektedir.

Birleşmiş Milletler, UNISDR (United Nations Office for Disaster Risk Reduction) bünyesinde 2012 yılında “Şehirleri Dirençli Yapmak” (Making Cities Resilient) adı altında bir kampanya başlatılmıştır. 2012-2015 yılı arasında devam edecek olan bu kampanyanın; afet, risk, deprem, iklim değişikliği ve diğer ilgili konularda düzenlenen uluslararası toplantılarda tanıtımları yapıl-maktadır. Geliştirilen kılavuzlar aracılığı ile başta yerel yöneticiler olmak üzere, risk altında olan tüm kentlere ulaşılmaya çalışılmaktadır. İstanbul, Bursa, Antalya ve Gaziantep illeri bu kampanyaya katılarak faaliyetlerini yürütmektedir.

Türkiye’de Ocak 2003’ten itibaren toplu konut ve kent-sel dönüşüm uygulamalarına hız verilmiştir. Türkiye

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

58


Afete ilişkin mevzuat özellikle deprem ve sel riskleri-nin azaltması konusunda yeterlidir. Ancak diğer afet türlerine ilişkin risk azaltma çalışmalarına rehberlik edecek mevzuatın geliştirilmesi gereklidir. Ayrıca, mikro bölgeleme gibi çalışmalar, maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle bütün ülkede uygulanamamaktadır. Bununla birikte, risk etüdlerinin kent planlarına aktarılmalarında rehberlik edecek merkezi düzenlemelerin yapılması plancılar üzerindeki yerel baskıların azaltılmasına des-tek olacaktır. 17-18 Kasım 2014 tarihlerinde TODA-İE’de düzenlenen “Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Durum Raporu Hazırlık Çalıştayı” kapsamında, çevresel risklere ve ekolojiye yönelik olarak belirlenen stratej-lerde, kentlerde afet sonrası toplanma alanları (açık

ve yeşil alanlar) oluşturulması, sosyal ve kültürel yapı dikkate alınarak geçici barınma stratejilerinin geliştiril-mesi, ekosistemlerin sürdürülebilirliğinin planlama sis-temine dahil edilmesi ve tarım arazilerinin rant amaçlı yapılaşma için kullanılmaması önerilmiştir. Mekansal planlama ile ilgili olarak planlama sürecinde afet risk analizlerinin yapılması, endüstriyel kaza başta olmak üzere tüm teknolojik afet türleri ve göçlerin de dikkate alınması, her ölçekteki mekânsal planlarla afet planları arasında uyum ve eşgüdüm sağlanması gerektiği ve bu süreçte AFAD, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yerel yönetimler arasında işbirliğinin önemi vurgulanmıştır.

Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın (TOKİ) kurumsal yapısı geliştirilmiş ve yetkileri genişletilmiştir. 2003 yılından itibaren uygulamaya sokulan “Planlı Kent-leşme ve Konut Üretimi Seferberliği” kapsamında, 81 İlde 640.726 konut üretilmiştir. Üretilen konutların %85.40’ı düşük gelirli hanelere yönelik olarak üretilen sosyal konut niteliğindedir.

“İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Ha-zırlık Projesi (İSMEP)” kapsamında, afet zararlarının azaltılmasına yönelik olarak eğitim faaliyetleri yürütül-müş ve bu çerçevede inşaat mühendislerinin gönüllü olarak eğitilmelerine ilişkin çalışmalar yapılmıştır. Mart 2012 tarihi itibariyle toplam 3631 inşaat mühendisin eğitimi tamamlanmıştır. İstanbul Belediyesi düzeyinde, karar vericiler, teknik elemanlar ve toplum temsilcileri olmak üzere 3 hedef gruba yönelik eğitim materyalleri hazırlanmış, eğitim programları düzenlenmiştir.

AFAD İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri tarafından Kurumsal Gelişim Programları (KUGEP) kapsamında uzman teknik personele, yer seçimi, etüt proje işle-ri, kamulaştırma, tahsis, imar planı ve uygulamasına ilişkin hukuki ve teknik konularda eğitim hizmeti ve-rilmektedir.

Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışma-ları kapsamında kamu kurum ve kuruluşları ile yerel yönetimlere yönelik olarak uygulanan bilgi formlarından elde edilen sonuçlara göre belediyelerin yaklaşık yarı-sının kentsel alanlarda afet risklerini azaltmaya yönelik yatırımları bulunmaktadır. Belediyelerin %63,5’i sel riski olan bölgelerde drenaj altyapısı ile ilgili yatırımlar yaptıklarını belirtilmişlerdir.

59

Afet risklerinin azaltılmasının afet sonrası müdahale ve yeniden yapılanma süreçleri ile bütünleştirilmesi.




İyileştirme ve yeniden yapılandırma fonlarının afet risklerinin azaltılmasına ayrılan yüzdesi

Veri yok

Yerel yönetimlerin müdahale ve iyileştirme konularında ve afet risklerinin azaltılmasına yönelik kapasitelerinin güçlendirilmesi

Evet

Afet öncesi ve sonrası iyileştirme ve yeniden yapılandırma planlamasında risk değer-lendirmesine yer verilmesi

Evet

İyileştirmede toplumsal cinsiyete dayalı sorunlarla ilgili önlemlerin alınması Evet

Açıklama:

Dayanıklı bir iyileştirme için afet sonrası programları afet risklerinin azaltılmasını açık bir şekilde kapsıyor ve onlara bütçe ayırıyor mu? Evet


AFAD tarafından iyileştirme ve yeniden yapılanma sü-reçlerinde afet önleyici tedbirlerin (istinat yapıları, kaya ıslahı vb.) alınması; etüt proje iş ve işlemleri; konut yapım süreçleri; yapı tipleri ve yapım yöntemlerinin belirlenme işlemleri gibi afet risklerinin azaltmasına yönelik çalışmalar yürütülmektedir. Bunun yanı sıra 2013 yılında “Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği”, 2014 yılında da “Türkiye Afet Müdahale Planı”, yürürlüğe girmiştir. “Afet ve Acil Durum Müda-hale Hizmetleri Yönetmeliği”nin yayımlanması ile 1988 yılından beri yürürlükte olan ve acil yardım planlama-sının genel esaslarını ülke, il ve ilçe düzeyinde düzen-leyen “Afetlere İlişkin Acil Yardım Teşkilatı Planlama Esaslarına Dair Yönetmelik” yürürlükten kaldırılmıştır.

Türkiye’de her tür ve ölçekteki afet ve acil durumla-ra müdahalede görev alacak bakanlıklar, kurumlar, kuruluşlar, özel kuruluşlar, STK’lar ve gerçek kişileri kapsayan Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) hazır-lanmıştır. Planın amacı; afet ve acil durumlara ilişkin müdahale çalışmalarında görev alacak hizmet grupları ve koordinasyon birimlerine ait rolleri ve sorumlulukları

tanımlamak, afet öncesinde, sırasında ve sonrasındaki müdahale planlamasının temel prensiplerini belirle-mektir. Planların hazırlanması ve uygulanmasından, bakanlık, kurum ve kuruluşlarda en üst yöneticiler, il afet müdahale planlarının hazırlanması ve uygu-lanmasından valiler, özel kuruluşlarda ise sahipleri veya yetkili temsil organları sorumludur. Temel prensip olarak planların kapsamlı olması (hazırlık, müdahale, ön iyileştirme aşamaları), her tür ve ölçekteki tehlikeleri kapsaması, tüm ana ve destek çözüm ortaklarının rol ve sorumluluklarını içermesi, ulusal, bölgesel ve yerel afet müdahale kapasitesini anında harekete geçirmeyi esas alması gerekmektedir.

TAMP kapsamında ulusal ve yerel düzeyde operasyon, bilgi ve planlama, lojistik ve bakım, finans ve idari işler olmak üzere dört servisten oluşan müdahale organi-zasyon sistemi oluşturulmaktadır. Servislerin altında müdahale hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla hizmet grupları ve bu hizmet gruplarından sorumlu ana çözüm ve destek çözüm ortaklarının sorumluluk ve görev-leri belirlenmektedir. Ulusal düzey hizmet grubunun

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

60

koordinasyonundan ana çözüm ortağı olan bakanlık, kurum veya kuruluş sorumludur. Hizmet gruplarının ana çözüm ortakları, hizmetin yürütülmesinde yarar sağlayacak destek çözüm ortaklarını da saptamakta-dır. Yerel düzeyde de, ulusal düzeyle uyumlu olacak şekilde müdahale organizasyon sistemi oluşturulur ve bu sistem operasyon servisi, bilgi ve planlama servisi, lojistik ve bakım servisi, finans ve idari işler servisle-rinden oluşur. Servislerin altında müdahale hizmetle-rinin yürütülmesi amacıyla ulusal düzeyde oluşturulan hizmet grupları ile entegre şekilde yerel düzey hizmet grupları oluşturulur. Bu hizmet gruplarından sorumlu ana çözüm ve destek çözüm ortaklarının sorumluluk ve görevleri belirlenir. Yerel düzey hizmet grubunun koordinasyonundan ulusal düzeyde görevlendirilen ana çözüm ortağı bakanlık, kurum veya kuruluşu il düzeyindeki bağlı ya da ilgili örgütü sorumludur.

Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışma-ları kapsamında kamu kurum ve kuruluşları ile yerel yönetimlere uygulanan bilgi formlarından elde edilen sonuçlara göre, kamu kurumları tarafından afet sonrası iyileştirme süreçlerinde afet risklerinin azaltılmasına yönelik yeterli ödeneğin ayrıldığı belirtilmiştir. Öde-nek ayıran kamu kurumlarının %56,5’i “afet öncesi iyileştirme ve yeniden yapılanma planlamasında risk değerlendirmesi yapıldığını”, ödenek ayıran belediye-lerin de %51,3’ü “müdahale ve iyileştirme için yerel yönetimlerin afet risklerinin azaltılması kapasitelerinin güçlendirildiğini” belirtmiştir.


İçişleri Bakanlığı tarafından 2014 yılında, “Yerel Aktör-lerin Katılımı ile Yerel Yatırım Planlaması Kapasitesinin Güçlendirilmesi” projesi başlatılmıştır. Avrupa Komis-yonu (IPA) tarafından finanse edilen projenin bütçesi 2.000.000 € (1.800.000 € hibe, 200.000 € ulusal katkı) olup, süresi 24 aydır. Proje kapsamında, 13 İlde, yatırım planlamasına ilişkin eğitim ve seminerler veril-

miş; sektörel alt çalışma grupları ile yatırım planlaması çalışma grupları oluşturulmuştur. Bunun yanı sıra proje ile etkin bir yatırım planlaması ile yerel düzeyde yapıla-cak çalışmalarda afet risklerinin azaltılması ve müdahale kapsaitelerinin artırılmasına daha fazla katkı sağlanacağı belirtilmektedir.

61


Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yöne-lik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışmaları kapsamında kamu kurum ve kuruluşları ile yerel yönetimlere yönelik olarak uygulanan bilgi formlarından elde edilen sonuçlara göre büyük ölçekli kalkınma projelerinin yol açacağı afet risklerinin etkil-erinin değerlendirildiğini belirten kamu kurumlarının %53,6’sı kalkınma projelerinde afet risklerinin etkil-erinin “stratejik planlara ve kararlara dahil edildiğini” ifade etmişlerdir. Belediyelerin %68,4’ü “afet riskler-inin, yatırımların-projelerin yapım aşamasında ve plan-

lanmasında” değerlendirildiğini belirtmişlerdir. Büyük ölçekli yatırım projelerinde ÇED uygulamasının yanı sıra kullanılacak krediyi veren kurum/kuruluşun tabi olduğu mevzuatın gerekleri de yerine getirilmektedir.

Özellikle altyapı çalışmaları olmak üzere büyük kalkınma projelerinde afet risk etki değerlendirilmelerine yönelik usullerin mevcut olması.




Çevresel Etki Değerlendirmesi’nde (ÇED) afet riskinin etkilerinin hesaba katılması Evet

Ulusal ve bölgesel makamlar ve kurumlar tarafından Evet

Uluslararası kalkınma aktörleri tarafından Evet

Açıklama:

Büyük kalkınma projelerinin yol açtığı afet risklerinin etkileri değerlendirilmekte midir? EvetBüyük kalkınma projelerinin tasarlanma ve yürütülmelerinde afet riskinin kar ve zararları değerlendirmeye alın-makta mıdır? Evet


1993 tarihinde yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği 2014 yılında yeniden revize edilerek yürürlüğe girmiştir. AB müktesabatı uyumlaştırma kapsamında, sınıraşan ÇED hariç ÇED Yönetmeliği Avrupa Birliği ÇED Direktifi ile uyumlu hale getirilmiştir. Uygulamadaki sıkıntılar dikkate alınarak çevresel etki değerlendirme süreci uygulanması gereken sektörler yönetmelikte düzen-lenmiştir. Bunun yanı sıra Türkiye’de çevre sorunlarının çözümü için uygulanan politikalar ve alınan kararların,

AB normları ve uluslararası standartlara uyumlu hale getirilmesi çalışmaları da devam etmektedir.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

62


Afet risklerinin azaltılması bakış açısına sahip, afet risklerinin yönetimi için güçlü politika, teknik ve kurumsal kapasite ve mekanizmaların mevcudiyeti.



Bütün düzeylerde etkili bir müdahale için afete hazırlığının güçlendirilmesi.


Bu program ve politikalar afet risklerinin azaltılmasını içermektedir EvetBir afet durumunda, kamu sektörünün desteğine ilave olarak sivil toplum ve özel sektörü de kullanarak kaynakları hızlı bir şekilde harekete geçirecek kurumsal mekanizmaların varlığı

Evet

Okul ve hastane güvenliğine dair politika ve programlar EvetAcil durumlara hazırlıklı olmaya yönelik, okul ve hastanelerde eğitim ve tat-bikatlar

Evet

İklim değişikliği öngörüleri hesaba katılarak olası risk senaryoları geliştirilmektedir

Evet

Hazırlıklı olmaya yönelik planlar geleceğe dair risk senaryolarına bağlı olarak düzenli olarak güncellenmektedir

Evet

Açıklama:

Afete karşı hazırlıklı olma, acil durumlara dair planlama ve müdahaleye yönelik ulusal programlar ve politikalar var mıdır? Evet

Acil durumlarda okulları ve sağlık tesislerini güvence altına alacak ulusal programlar ve politikalar var mıdır? Evet

Gelecekteki afet riskleri geliştirilen senaryolar ve onlarla uyumlu hazırlık planları ile öngörülüyor mu? Evet


2013 yılında “Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği” ve 2014 yılında “Türkiye Afet Müdahale Planı” (TAMP) yürürlüğe girmiştir. 2011 yılından bu yana yürürlükte olan Afet ve Acil Durum Yönetim Mer-kezleri Yönetmeliği’nde, büyük ölçekli doğal afetler, toplu nüfus hareketleri, yangınlar, teknolojik kazalar, KBRN olay ve kazaları, hava ve deniz aracı kazaları, tehlikeli ve salgın hastalık konuları ile ilgili olay türleri dikkate alınarak görev yapacak bakanlık, kurum ve kuruluşlar belirtilmiştir. Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu, TAMP kapsamında hangi olay türlerine yönelik

ulusal düzeyde plan hazırlanacağına karar verir. İlgili kurumlar tarafından söz konusu planlar hazırlanır. Bu planlar arasında, il ve ilçe afet müdahale planları da bulunmaktadır. Bakanlıkları, kurumları, kuruluşları, özel sektörü, STK’ları ve gerçek kişileri kapsayan TAMP

63

aynı zamanda afet risklerinin azaltılmasına yönelik unsurlar da içermektedir.

“Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeli-ği’ne göre, hastane ve okulların da içinde yer aldığı kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşlara ait bina ve tesisler için acil durum planları, 2013 yılında yürürlüğe girmiş bulunan “İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre hazırlanır. Bu yönetmelikte, hazırlanan acil durum planının uy-gulama adımlarının düzenli olarak takip edilebilmesi ve uygulanabilirliğinden emin olmak için işyerlerinde yılda en az bir defa olmak üzere tatbikat yapılacağı, denetleneceği ve gözden geçirilerek gerekli düzeltici ve önleyici çalışmaların yapılacağı düzenlenmektedir. Ay-rıca, bu yönetmelik uyarınca, işyerinde belirlenmiş olan acil durumları etkileyebilecek veya yeni acil durumların ortaya çıkmasına neden olacak değişikliklerin meydana gelmesi halinde, etkinin büyüklüğüne göre acil durum planı tamamen veya kısmen yenilenmektedir.

AFAD tarafından 2013 yılında başlatılan “Afete Hazır Okul” kampanyası kapsamında, (i) Okulların afetlere dirençli kurumlar haline getirilmesi, (ii) Öğrencilerin ve çalışanların fiziksel olarak korunması, (iii) Muhtemel tehlikeler karşısında eğitim-öğretimdeki kesintinin minimum seviyede tutulması ve güvenlik kültürü oluş-turulması için okul afet ve eylem planlarının yapılması

gerekliliği vurgulanmaktadır. Bu çerçevede, özellikle, okullarda yılda en az bir kez deprem, yangın, ara-ma-kurtarma, tahliye, gaz kaçağı, ilkyardım vb. konula-rında tatbikatlar yapılması gerekmektedir. “Afete Hazır İşyeri” kampanyası kapsamında, kamu binalarının, özel firma ve işyerlerinin afet ve acil eylem planlarının olması gerekliliği ifade edilmektedir.

Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışma-ları kapsamında kamu kurum ve kuruluşları ile yerel yönetimlere yönelik olarak uygulanan bilgi formlarından elde edilen sonuçlara göre Türkiye’de kamu kurumları ve belediyeler afet risklerini azaltma, acil durum ve müdahale planlarını ulusal plan ve programlara dayan-dırmaktadır. Yerel ve kurumsal planlara TAMP, UDSEP, AFAD Strateji Planı, Acil Durum Planları, Kalkınma Planı ve yatırım programları dayanak teşkil etmektedir.

Kamu kurumlarının büyük bir kısmı, acil durumlarda okulları ve sağlık tesislerini güvence altına alacak ulusal program ve politikaların var olduğunu ve okul ve hastanelerde eğitim ve tatbikatlar yapıldığını ifade etmişlerdir. Afet riskleri; düzenli olarak güncellenen afet senaryoları ve afet ve acil durum planları ile ön-görülmektedir. Ancak kamu kurumları ve belediyeler tarafından iklim değişikliği öngörülerine dayalı potan-siyel risk senaryolarının geliştirilmesi gereklidir.


İlgili mevzuatta tüm kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşlara ait bina ve tesislerde acil durum planları yapılmasına ilişkin emredici hükümler bulunmakta-dır. Uygulamada okullar ve hastaneler tarafından acil durum planları yapılmaktadır. “İşyerlerinde Acil Du-rumlar Hakkında Yönetmelik”e göre kamu kurum ve kuruluşları, özel sektöre ait işyeleri, meslek kuruluşları, işçi-işveren ve memur sendikaları ile kamu yararına çalışan sivil toplum kuruluşlarının faaliyet gösterdikleri sektörlerde rehber taslakları hazırlanmaktadır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca ilgili yönetmelik hü-kümlerine uygunluğu yönünden değerlendirilerek bu taslaklar onaylanmaktadır. Bakanlık tarafından sektör, meslek veya yapılan işlere özgü acil durum planı reh-

berlerine ilişkin hazırlık çalışmaları devam etmektedir.

17-18 Kasım 2014 tarihlerinde TODAİE’de düzenlenen “Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Durum Raporu Hazırlık Çalıştayı”nda afet risklerinin azaltılmasında bölgesel ve iklimsel özelliklerin saptanması ve afetlerin türlerine ve etkilerine göre önceliklerin belirlenmesine vurgu yapılmıştır. Bu süreç, AFAD’ın ülke genelinde etkin koordinasyon işlevini sağlaması, kurumsal ya-pısının güçlendirilmesi ve diğer kamu kurumlarında afet konusuna önem verilmesi ile gerçekleştirilebilir. Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Platformu tarafın-dan ülke politikaları ile kurumsal politikaların uyumlu hale getirilmesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanmasına yönelik çalışmalar yapılmalıdır.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

64

Afete hazırlık planları ve acil durum planları bütün yönetim seviyelerinde mevcuttur ve afet müdahale programlarının uygulanması ve geliştirilmesi için düzenli eğitim alıştırmaları ve tatbikatlar yapılmaktadır.




Planlar ve programlar cinsiyete duyarlı bir şekilde geliştirilmektedir EvetTemel hizmetlerin sunumunun devamlılığı için risk yönetimi/acil durum planları Evetİşlem ve iletişim merkezi EvetAraştırma ve kurtarma ekipleri EvetYardım malzemeleri stokları EvetBarınaklar EvetGüvenli sağlık tesisleri EvetEngelli ve yaşlılara ayrılmış yardım, barınak ve acil durum sağlık tesislerinin sağlanması EvetÖzel sektörün planlama ve müdahalenin sağlanmasında öncü girişimlerde bulunan ortaklar olması Evet

Açıklama:

Büyük bir afetle başa çıkabilecek acil durum planları, yöntemler ve kaynaklar yeterli durumda mıdır? EvetAnahtar Sorular ve Doğrulama Araçları

Türkiye’de büyük bir afet durumunda uygulamaya girecek acil durum planları, yöntemler ve kaynaklar mevzuatımızda düzenlenmektedir. Bunlar arasında, 2014 yılında yürürlüğe giren Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP), İl ve İlçe Afet

Müdahale Planları, sektörel düzeyde hazırlanacak afet ve acil durum planları, hastane afet ve acil durum planları (HAP), okul afet ve acil durum planları (OAP), DAFYAR (Askeriyede Doğal Afet Yardım Ekibi), 24 saat süreli çalışma

65

planları, sivil savunma planları, afet yönetimi ve acil yardım planları, sabotajlara karşı koruma planları, yangın planları, il ve ilçe sağlık afet ve acil durum planları, su taşkın plan-ları, radyolojik savunma planları, kuraklık eylem planları vurgulanabilir. Bu planlarda, temel hizmetlerin ne şekilde sürdürüleceği, araştırma ve kurtarma ekipleri, barınaklar, güvenli sağlık tesisleri, engelli ve yaşlılara ayrılmış barınak ve acil durum sağlık tesisleri, iletişim merkezleri ve yardım malzemeleri stoklarına ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir. İlgili kurumlar tarafından bu planların uygulamaya geçiril-mesi için gerekli ödenekler ayrılmıştır.

Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) kapsamında yerel yönetimlerin, kamu kurum ve kuruluşlarının afet hazırlık ve müdahale planlarının yönetilebileceği AY-DES Uygulaması Olay Komuta Sistemi Modülü hazırlanmaktadır. TAMP kapsamında belirlenen hiz-met gruplarının planlama ve müdahale süreçle-rinin bütünleşik bir sistem üzerinde yönetilebilme-sine imkân

sağlayan afet yönetim yazılımı olan Olay Komuta bileşeni, AFAD, Bakanlıklar ve iller tarafından her seviyedeki afet esnasında kullanılabilecek şekilde tasarlanmıştır. Uygulama, ulusal ve yerel düzey hizmet grupları planlarının sistem üzerinden hazırlanması ve takip imkanı sağlamaktadır. Bü-tün yönetim seviyelerinde hazırlanan hazırlık ve müdahale planları, bu afet müdahale programlarının uygulanması ve geliştirilmesi için uygulama dâhilinde tatbikat alt modülü mevcuttur ve kullanılmaktadır.

Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışmaları kapsamında kamu kurum ve kuruluşları ile yerel yönetimle-re uygulanan bilgi formlarından elde edilen sonuçlara göre

kamu kurumlarının %61’i arama ve kurtarma ekiplerinin, %53,9’u sürekli hizmet

sunumu için risk yönetim/acil durum planlarının ve

%40,8’inin sığınak-larının olduğunu

belirtmişlerdir.


Mevzuatta yer alan, kurum ve kuruluşlar tarafından hazırla-nan planlar arasında yeknesaklık ve sadeleştirme yapılması

gerekli görülmektedir. Buna yönelik olarak AFAD 2014 yılında çalışmalara başlamıştır.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

66

İhtiyaç halinde etkili bir müdahaleyi ve iyileşme çalışmalarını destekleyecek finansal kaynaklar ve acil durum mekanizmalarının mevcut olması.




Ulusal afet ve acil durum fonları Evet

Afet fonlarının kullanımında olası risklerin azaltılması dikkate alınmaktadır Evet

Sigorta ve yeniden sigortalama imkânları Evet

Afet poliçeleri ve diğer sermaye piyasası mekanizmaları Hayır

Açıklama:

Büyük afetlerle başa çıkabilecek finansal düzenlemeler mevcut mudur? EvetAnahtar Sorular ve Doğrulama Araçları

Kalkınma Bakanlığı’nın 2013 yılı Doğrudan Faaliyet Deste-ği Programı’nda, birinci öncelik, “Doğal afetlerin olumsuz etkilerinin tespiti ve önlenmesine” verilmiştir. Bu başlık altında kalkınma ajanslarının uyguladığı faaliyet ve teknik destek programlarına, araştırma çalışmalarına ve afet risklerinin azaltılmasına yönelik faaliyetlere kaynak akta-rımı yer almaktadır. Söz konusu programların oluşturul-masında, ulusal ve bölgesel planlar dikkate alınmaktadır.

Diğer yandan, Tarım Sigortaları Kanunu ve Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanun uyarınca, Gıda Tarım ve Hay-vancılık Bakanlığı tarafından çiftçilerin ürünlerine sigorta yaptırmaları teşvik edilmektedir. Ayrıca, sertifikalı fidan kullanımına yönelik destek programı uygulanmaktadır. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yürütü-len yatırım programlarının kabulü ve takibinde, Maliye Bakanlığı bünyesinde geliştirilmiş, tüm mali işlemlerin elektronik ortamda ulaşılabilir olmasını sağlayan SGB.NET sistemi kullanılmaktadır.

Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışmaları kapsamında kamu kurum ve kuruluşları ile yerel yönetim-lere uygulanan bilgi formlarından elde edilen sonuçlara göre kamu kurumları ve belediyeler afet risklerine yönelik

finansal düzenlemelerde sigorta ve reasürans olanakları ile ulusal acil durum ve afet fonlarına ilişkin düzenleme-lerden yararlandıklarını belirtmişlerdir.

67

Afet ve yıkıcı olaylar sırasında geçerli bilginin paylaşılmasına ve afet sonrası değerlendirmelerin yapılmasına dair usullerin mevcut olması.


Her düzeyde, başarılı çalışmaların sürekliliği sağlanmış ve geniş çapta kazanımlar elde edilmiştir.


Açıklama:

Afet gerçekleştiği zaman, zararı, kaybı ve ihtiyaçları değerlendirebilmek için üzerinde görüş birliğine varılmış yöntem ve usuller benimsenmiş midir? Evet


AYDES Olay Komuta Sistemi, TAMP kapsamında belirlenen hizmet gruplarının planlama ve müdahale süreçlerinin bütünleşik bir sistem üzerinde yönetile-bilmesine imkan sağlayan afet yönetim yazılımıdır. Her hangi bir olay gerçekleştiği andan itibaren, olay bildirimleri, ekiplere görevler, SMS ve elektronik posta yoluyla gönderilebilecektir. Böylece hizmet grupları, anlık mesajlaşma ve elektronik posta yoluyla sistem üzerinden sürekli etkileşim ve iletişim halinde olacaktır. 28 hizmet grubunun özel uzmanlık alanlarıyla ilgili süreçlerden sonra ortaya çıkan ve bütünsel işleyişi etkileyebilecek ve diğer hizmet gruplarının yönetiminde ihtiyaç duyulabilecek veriler, afet süresince sisteme girilecek şekilde, bir veri havuzu ve veri analiz kurgusu oluşturulmuştur. Afet sırasında, doğru ve teyit edilmiş

bilgiye erişimin sağlanması için birçok kamu kurumun-dan web entegrasyonu ile anlık veri çekilerek, en net ve en doğru bilginin ortaya çıkarılması hedeflenmiştir.

Sağlık Bakanlığı bünyesindeki Sağlık Afet Koordinasyon Merkezi (SAKOM) afet ve olağandışı durumların üst yönetiminin yapıldığı bir koordinasyon merkezidir. 81 İl’de bulunan 112 Acil Çağrı Karşılama Merkezleri’nin görev ve yetkilerini aşan, birden fazla il ile koordinas-yon gerektiren, belirli kriterlere göre kriz yönetimini üstlenen bir birimdir. SAKOM bünyesinde video tele-konferans (VTC) sistemi, mini muhabere merkezi ve HF telsiz çevrimi hizmeti sunulmaktadır. Geçmiş afetlerde örneğin 2011 Van depreminde HF telsizlerinden çok önemli yararlar sağlanmıştır. HF Telsiz Sistemi üzerin-den, bölgede bulunan veya sonradan bölgeye intikal

Zarar ve kayıp değerlendirme yöntemleri ve yeterlikleri mevcuttur Evet

Afet sonrası ihtiyaç değerlendirme yöntemleri vardır Evet

Afet sonrası ihtiyaçları değerlendirme yöntemleri toplumsal cinsiyetle ilgili konularda yol gösterici unsurlar içermektedir

Evet

Belirlenmiş ve eğitilmiş insan kaynakları mevcuttur Evet

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

68

etmiş olan amatör telsizcilerden yardım çağrıları bu sayede alınmaya başlanmıştır. Deprem sonrasında bu sistem yerel birimler ile merkez arasında koordi-nasyonun sağlanması için oldukça etkin bir şekilde kullanılmıştır. Yine SAKOM tarafından sunulan “Acil Durum Uyarı Takip ve Koordinasyon Sistemi” de Sağlık Bakanlığı Ulusal Medikal Kurtarma Ekipleri (UMKE) ve Ambulans ekiplerinin acil ve afet durumlarında, medikal kurtarma çalışmaları esnasında koordinasyon, konum tespiti ve acil haberleşmeyi sağlamak üzere geliştirilmiştir.

Arama ve Kurtarma Sistemi olan SARMaster (Search and Rescue System) ile kara, hava ve deniz vasıtaları-nın tehlikeye maruz kalması, kaybolması veya kazaya uğraması hallerinde, kaza/afete maruz kalan kişilere hızla ilk yardım hizmetini sağlayabilmek ve Türk Ara-ma Kurtarma Yönetmeliği ve Ulusal Arama Kurtarma Planı çerçevesinde talep edilen görevleri daha et-kin ve hızlı bir şekilde yerine getirebilmek mümkün olmaktadır. “SARMaster” sistemi sayesinde; düşen uçaklardan, batan gemilerden, kaybolan veya kazaya

uğrayan personelden gelen arama kurtarma sinyalleri SAKOM’da bulunan ekranlar üzerinde görülmekte ve kazazedelerin bulunduğu bölgelere UMKE ekiplerinin vakit kaybetmeden gönderilmesi mümkün olmaktadır.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından “Ulusal Afet Müdahale Planı” çerçevesinde afet ve acil durum-larda psikososyal destek hizmetlerini sunmak üzere 2013 yılında “Ulusal Psikososyal Destek Hizmet Grubu Planı” hazırlanmıştır. Bu grubun amacı afet ve acil durum öncesinde, sırasında ve sonrasında psikososyal destek hizmetlerinin planlanması, kuruluşların rol ve sorumlulukları ile psikososyal destek hizmetlerinin esas ve usullerinin belirlenmesi, bu konuda politika üretilmesi, kapasite geliştirilmesi ve hizmetlerin ko-ordineli, etkin ve kaliteli bir şekilde uygulanmasıdır.

Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışma-ları kapsamında kamu kurum ve kuruluşları ile yerel yönetimlere uygulanan bilgi formlarından elde edilen sonuçlara göre herhangi bir afet meydana geldiği zaman zararı, kaybı ve ihtiyaçları saptamak için ku-rumlar tarafından nitelikli afet müdahale ekiplerinin deneyimlerinden yararlanılarak afet sonrası ihtiyaç değerlendirme analizlerini yaptıkları belirtilmiştir.

69


17-18 Kasım 2014 tarihlerinde TODAİE’de “Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Durum Raporu Hazırlık Ça-lıştayı”nda afetlerde farkındalık ve eğitim stratejilerinin belirlenmesi kapsamında, Başta AFAD olmak üzere tüm kamu kurumlarında afet konusunda uzman personelin eğitilmesine yönelik faaliyetlerin (hizmetiçi eğitim, yurtdı-şı eşleştirme programları, YÖK’ün desteğiyle yurtdışında akademik eğitim vb.) gerçekleştirilmesinin faydaları ortaya konulmuştur. Kamu kurumlarında afet ve acil durum hizmetleri alanında çalışan personelin hizmet devamlılığının sağlanmasının önemi vurgulanmıştır.

Olası tehlike ve afet risklerine yönelik bölgesel uzmanlık merkezlerinin kurulması ve acil müdahale ekiplerinin uzmanlaşma düzeyleri ve kapasiteleri arttırılarak ikincil afetlere neden olmalarının önüne geçilmesi gerektiği belirtilmiştir. Yapı malzemesi üretimi ve seçimi konusun-da AR-GE çalışmalarının ve uzmanlaşmanın önemine değinilmiştir.

Afet durumlarında AFAD koordinasyonunda kamuoyuna yetkin kurum ve kuruluşlar tarafından açıklama yapıl-

ması gerekmektedir. Kurumlar arasında afet konusunda yasal düzenlemelerdeki yetki karmaşalarını engelleyi-ci tedbirler alınarak koordinatör kurum olan AFAD ile sektörel olarak yetkili diğer kamu kurum ve kuruluşları arasındaki yetki çatışmalarının engellenmesi önerilmiştir.

AFAD, Sağlık Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı başta olmak üzere ilgili kamu kurum ve kuruluşları (MTA, DSİ vb.) arasındaki yetki çatışmasının giderilmesi için mevzuatta düzenleme yapılması gündemdedir. Türki-ye’deki afet riskli alanların tespit edilerek uluslararası standartlar çerçevesinde ülke koşullarına uygun stan-dartlar geliştirilmesinin gereği vurgulanmıştır. Bu kap-samda yol gösterici belgeler oluşturularak illerde afet risklerinin belirleneceği ölçeklerin hazırlanması, malze-me alım standartlarının belirlenmesi, örnek kılavuzların hazırlanıp yayın ve dağıtımının yapılması, risk yönetimi esaslarının belirlenmesi ve eğitimde akreditasyonun sağlanması öncelikli konulardandır.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

70

Bölüm 8: İlerleme Dinamikleri

a) Afet risklerinin azaltılması ve kalkınmaya yönelik bütünleşik çoklu afet yaklaşımı

Güvenilirlik Düzeyi:

Türkiye’de afet risk ve zararlarını azaltma, afetlere hazırlıklı olma, afet ve acil durumlara müdahale, arama ve kurtarma ve afet sonrası iyileştirme süreçlerinin birbirleri ile ilişki içerisinde ele alındığı bütünleşik afet yönetimi anlayışını çok paydaşlı ve eşgüdüm içerisinde sürdürebilmek üzere AFAD kurulmuştur. Bütünleşik afet ve acil durum faaliyetlerinin planlanması ve bu planların başarıyla uygulanması amacıyla paydaş kurumlar arasında işbirliği ve eşgüdümü sağlamak için AFAD yetkilendirilmiştir. Bütünleşik afet yö-netimine ilişkin süreçlerin daha etkin bir şekilde yürütülebilmesi, ulusal ve yerel düzeydeki çalışmalarda yatay ve düşey ilişkilerin tanım-lanması, görülen eksikliklerin tamamlanması ve uygulama-ların geliştirilmesi için öncelikli hedefler Ulusal Afet Yönetimi Strateji Belgesi ile afet yönetimi evrelerine ilişkin diğer planların konusunu oluşturmaktadır.

Bu çerçevede; Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) afet ve acil durumlara ilişkin mü-dahale çalışmalarında görev alacak hizmet grupları ve koordinasyon birimlerine ait rolleri ve sorumlulukları tanımlamak ve afet öncesi, sırası ve sonrasında olmak üzere müdahale planlamasının temel prensiplerini belirlemek amacıyla 2013 yılında uygulamaya ko-nulmuştur.

Türkiye Afet Yönetimi Strateji Belgesi (TAYSB), etkili ve verimli bir yönetim yapısının oluşturulması amacıyla çok aktörlü ve disiplinler arası afet yönetimi sistemi

içerisinde tüm paydaşların görev, yetki ve sorumluluk-larını belirlemek üzere hazırlanacak ulusal planların birbirleriyle uyumunu sağlayacak üst düzey stratejik bir plandır. Risk odaklı “Bütünleşik Afet Yönetim Sis-temi” çerçevesinde geliştirilen bu belgenin, ulusal, bölgesel ve yerel ölçekte, ülkenin vizyon, misyon ve sürdürülebilir kalkınma planları ile uyumlu, afet yö-netimi çalışmaları için referans niteliğinde bir belge olması beklenmektedir. TAYSB’ın afet yönetim sistemi içinde bulunan tüm paydaşları kapsaması ve kullanı-

lan tanımlarla ilgili ortak dil birliğini sağlaması amaçlanmaktadır. Çok paydaşlı ve katılımcı

bir yaklaşımla hazırlanan bu belge için AFAD bünyesinde bir komisyon

oluşturulmuştur. Belgenin ha-zırlık aşamasında başlangıç toplantıları ve çalıştaylar yapıl-mış, belgenin genel kapsamı, çerçevesi, hedefi ve paydaşlar

arasındaki roller tartışılmıştır. TAYSB kapsamında ülke ölçeğinde afet yöne-

timinde rol alan kurumların bir araya ge-tirilmesi ve stratejik hedeflerin belirlenmesinde

kurumların yaptıkları çalışmaların dikkate alınması sağlanacaktır.

Ulusal İyileştirme Planı, afet sonrası hayatın en kısa sürede normale dönmesini sağlamak amacıyla; top-lumsal, ekonomik, fiziksel, çevresel ve bilgi iletişim teknolojileri gibi iyileştirme evrelerine ilişkin paydaş-larla bir araya gelerek iyileştirme hızını arttıracak bir plandır. Türkiye Afet Yönetimi Strateji Belgesi’nin ta-mamlanmasıyla son halini alacaktır.

Ciddi ve süregelen bir güvenilirlik: tutarlı bir strateji ile birlikte, bu konuda benimsenmiş olan ilkeleri gerçekleştire-bilmek için ciddi ve süregelen çabalar mevcuttur; paydaşlar tanımlanmış ve onların katılımı sağlanmıştır.

Alt bölge için/ ülkede çoklu afet analizleri üzerine çalışmalar/ raporlar/ atlaslar mevcut mudur? Yes

Cevap ‘evet’ ise bunlar kalkınma planlamasına uygulanıyor/ politikaların oluşturulmasında temel alınıyor mu? Yes

Açıklama:

71

2015 yılı sonuna kadar tamamlanması beklenen Ulusal Risk Azaltma Planı ise kriz yönetiminden risk yöneti-mine geçilmesinin önemli bir adımı olan afet tehlike ve risklerinin belirlenmesi, etkilerinin önlenmesi veya en aza indirilmesi faaliyetlerini tanımlayarak, toplumun afetlerle baş edebilme kapasitesinin geliştirilmesini hedeflemektedir.

Bu ulusal ölçekte yapılan planların yanı sıra farklı ölçeklerde farklı işbirlikleri ile projeler de gerçekleş-tirilmektedir. Örneğin AFAD ile JICA’nın işbirliği ile yürütülen “Etkin Afet Risk Yönetimi Kapasite Geliştirme Projesi” Bursa ilinde başlatılmıştır. Proje kapsamın-da, afet risklerinin azaltılması için taslak kılavuzlar hazırlanması hedeflenmiştir. Yerel düzeyde deprem/tsunami, heyelan ve insan kaynaklı afetler için risk azaltma/değerlendirme planları hazırlanacak ve hazır-lanmış olan planlar pilot il olarak seçilen Bursa ilinde uygulanacaktır. Proje kapsamında şimdiye kadar dep-rem/tsunami, heyelan ve insan kaynaklı afetler için “Risk Değerlendirme Kılavuzları (Taslak)” ve “Yerel Afet Risklerinin Azaltılması Planı Kılavuzu (Taslak)” hazırlanmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda bu kılavuzların bütün illere yaygınlaştırılması ve konu ile ilgili eğitimler verilmesi planlanmaktadır.

Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışma-ları kapsamında kamu kurumları ile yerel yönetimlere uygulanan bilgi formlarından elde edilen sonuçlara göre, kamu kurumları ve belediyeler afet ve acil durum planlaması başta olmak üzere planlama çalışmaların-da tehlike ve risk harita ve raporlarının kullanıldığını belirtmişlerdir. Ancak tehlike ve risk analizlerini esas alan çalışmaların/raporların/atlasların afet ve acil du-rum planları başta olmak üzere planlarda kullanımına yönelik farkındalık düzeyinin yükseltilmesi ve kullanım-larının yaygınlaştırılması gerekmektedir.

b) Risk azaltılmasında toplumsal cinsiyete dair bakış açısının kabul edilmiş ve kurumsallaştırılmış olması


Ciddi ve süregelen bir güvenilirlik: tutarlı bir strateji ile birlikte, bu konuda benimsenmiş olan ilkeleri gerçekleştire-bilmek için ciddi ve süregelen çabalar mevcut; paydaşlar tanımlanmış ve onların katılımı sağlanmıştır.

Toplumsal cinsiyete göre ayrılmış veriler mevcut mudur ve risk azaltma ve iyileştirme faaliyetleri için karar alma mekanizmalarında uygulanmakta mıdır? Evet

Toplumsal cinsiyete dair kaygılar politika ve program kavramsallaştırma ve uygulamasına anlamlı ve uygun bir şekilde temel oluşturmakta mıdır? Evet

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

72

Türkiye Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı (UDSEP) 2023’de riskli birey grupları için özel düzenlemeler ya-pılması gerekliliği bir strateji olarak ortaya konulmuştur. Plana göre, toplumun önemli bir çoğunluğunu oluşturan kadınlar, çocuklar, yaşlılar ve engelliler gibi konularda her bir grubun ayrı ayrı dikkate alınacağı çalışmaların yapılması gerekmektedir. Bu çalışmaların sonuçlarının afet yönetimi sisteminin içine dahil edilmesi şarttır. Kadınların, çocukların, yaşlıların ve engellilerin zayıf konumları zarar görebilirlik-lerini artırıcı birer etken olduğu için afetlerle başedebilme kapasitelerinin artırılması ve zarar görebilirliklerinin azal-tılması hedeflenmektedir. Kapasite artırımı için kişilerin ve sosyal grupların sosyal bağları, güç ilişkileri, bilgi ve yetenekleri, toplumsal cinsiyet rolleri, sağlık ve ekonomik gelişmişlik düzeyleri ile bulundukları yerleşim yerlerinin özelliklerinin dikkate alınması gerekmektedir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası herkesin kanun önünde eşitliğini güvence altına almıştır. Kadın erkek eşitliğinin yaşama geçirilmesi için alınacak tedbirler eşitlik ilkesinin gereği olarak görülmüştür. Bu bağlamda, cinsiyet eksenli verilerin afet risklerinin azaltılması politikalarına dahil edil-mesinin Anayasal ve yasal altyapısı mevcuttur. Bütünleşik afet yönetiminde olduğu gibi, afet risklerinin azaltılmasını hedefleyen plan, proje ve faaliyetlere cinsiyet eksenli ve-rilerin girdi olarak dahil edilmesi bu çalışmaların başarısını arttıracaktır. Nitekim Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uy-gulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışmaları kapsamında kamu kurumları ile yerel yönetimlere uygulanan bilgi formlarından elde edilen so-nuçlara göre; kamu kurumları ve belediyeler, afet yöneti-minde cinsiyet temelli verileri afet risklerinin azaltılması, hazırlık, müdahale, iyileştirme faaliyetleri ile ilgili karar alma mekanizmalarında kullandıklarını belirtmişlerdir.

2023 yılına kadar işgücü piyasasındaki yapısal sorunların çözülmesi ve işsizlik sorununa kalıcı çözüm bulunmasına

yönelik olarak hazırlanmış “Ulusal İstihdam Stratejisi”nin politika eksenlerinden biri de kadınlar, gençler ve deza-vantajlı grupların istihdamının artırılmasıdır. İŞKUR’un, ILO ve İsveç Uluslararası Kalkınma İşbirliği Ajansı (SIDA) ile 2013-2016 döneminde uygulayacağı “Kadınlar İçin Daha Çok ve İyi İşler: Türkiye’de İnsana Yakışır İş İçin Kadınların Güçlendirilmesi” projesi devam etmektedir. SIDA tarafından finanse edilmekte olan ve Ankara, Bursa, İstanbul ve Konya illerinde uygulanan projenin hedef kitlesi İŞKUR’a kayıtlı işsiz kadınlardır. Bu Projeyle amaçlanan, kadın istihdamı-nın desteklenmesi ve istihdamda sürekliliğin arttırılma-sıdır. Projenin bütçesi 3.597.291$’dır. Ulusal düzeyde gerçekleştirilecek olan Projenin en önemli çıktılarından biri olan “Kadın İstihdamı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Eylem Planı’nın hazırlanması amacıyla “Ulusal Teknik Ekip” oluşturulmuştur.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nda yürütülen kadın istihdamı ile ilgili büyük ölçekli diğer bir projede de, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ve İŞKUR’la yapılan işbirliği sonucunda, girişimci kadınların desteklenmesi için 30.000.000 € büyüklüğünde bir kredi garanti fonu kurulmuştur. Proje kapsamında, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’ndan 300.000.000 €, Türkiye’de protokol imzala-nan 6 bankadan ise 100.000.000 € olmak üzere toplam 400.000.000 € tutarında bir kredi havuzu oluşturulmuştur. Bu havuzdan girişimci kadınlara, başta kolaylaştırılmış teminat koşulları olmak üzere, avantajlı krediler sağlana-caktır. Sosyal güvenlik reformları kapsamında, kadınlara sigorta primi ilavesi ve “ağır engelli” çocuğa sahip olanların emeklilik yaşından indirim gibi uygulamalar başlatılmıştır.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 2014 yılı Yıllık Teftiş Programı, işin yürütülmesi ile iş sağlığı ve güvenliği yö-nünden “risk esaslı”, “işkolu/sektör esaslı” ve/veya “alan esaslı” olarak planlanarak risk unsuru yüksek olan sek-törlerde denetimler yapılmıştır.

Açıklama:

73

c) Risk azaltma ve iyileştirme yeterliliklerinin belirlenmesi ve güçlen-dirilmesiGüvenilirlik Düzeyi:


Yerel düzeyde sorumluluk atfedilen kuruluşların, kurumların ve birimlerin risk azaltma düzenlemelerini (mevzuatının) uygulamasını sağlama yetkileri var mı? Evet

Yerel kurumlar, köy dernekleri, topluluklar, gönüllüler ya da şehir sakinlerinin kalkınma dernekleri müdahale için uygun bir şekilde eğitilmekte midir? Evet

Türkiye’de birer yerel yönetim birimi olan belediye ve il özel idarelerinin, kuruluş kanunlarında, afet riskler-ini azaltmak, Afet ve Acil Durum Planı yapmak, ekip ve donanımları hazırlamak ve halkı eğitmek şeklinde görevler yer almaktadır. İçişleri Bakanlığı tarafından yönlendirilen yerel yönetimler hizmet içi eğitim pro-gramlarında bütünleşik afet yönetimi eğitimi de yer almaktadır. Afet risklerinin azaltıması konusunda yerel yönetimler halka yönelik eğitim programları ve tatbikat-lar düzenlemektedir. Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışmaları kapsamında kamu kurumları ile yerel yönetimlere uygulanan bilgi formlarından elde edilen sonuçlara göre, “yerel düzeyde afet risklerinin azaltılmasından sorumlu kurumların görevlerini yerine getirebilmeleri için yeterli kapasiteye sahip” oldukları

görülmektedir. Ancak, nitelikli personel, teknik araç-gereç ve finansal yetersizliklerin olduğu belirtilmiştir. Bu yüzden afet risklerinin azaltılması faaliyetlerini planlayıp gerçekleştiren kurumlara ayrılan ödenek miktarının yükseltilmesi ve uzman personel istihdamı afet risklerinin azaltılması programlarının etkinliğini arttıracaktır.

d) Afet risklerinin azaltılması ve iyileştirme faaliyetlerine insani güvenlik ve sosyal eşitlik yaklaşımlarının dahil edilmesiGüvenilirlik Düzeyi:


Programlar zarar görmeye en açık durumda ve en çok dışlanmış olan gruplar için sosyo-çevresel riskleri değer-lendirmeye almakta mıdır? Evet

Sahip oldukları özgün sosyo-ekonomik ve politik zarar görebilirliklere karşı sosyal koruma önlemleri/ güvenlik ağları yeterli bir şekilde uygulanıyor mu? Evet

Açıklama:

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

74

Türkiye’de 2014 yılında meydana gelen maden kazala-rından sonra, maden işçilerinin çalışma şartlarında dü-zenleme yapılmıştır. Bu kapsamda, yer altında çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri arttırılmış, yeraltı maden işçilerinin haftalık çalışma süreleri standartlaştırılmış, ücretlendirilmelerinde ve iş güvencesi kapsamında hak kayıplarının önüne geçilmeye çalışılmıştır. Reform kap-samında, başkalarının yardımı ve desteği olmaksızın ya-şamak için gereken hareketleri yapamayacak derecede malül olan vazife ve harp malullerinin ihtiyaç duydukları her türlü ortez/protez ve diğer iyileştirici araç ve gereç-lerinin karşılanması kararlaştırılmıştır.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Türkiye Bele-diyeler Birliğinin birlikte yürüttükleri dezavantajlı kişile-rin işgücü piyasasına girişlerini kolaylaştırmaya yönelik 6.000.000 € bütçeli Teknik Yardım Projesi 2014 yılı içinde uygulanmaya başlanmıştır.

Kamu kurumlarında çalıştırılacak engelli personele yönelik olarak yapılan sınavlar ve işe yerleştirmeler merkezileşti-rilerek engelli istihdamı arttırılmıştır. Bu bağlamda, 2002

yılında kamu kurumlarında 5.777 engelli memur istihdam edilmekteyken, 2014 yılı itibarıyla bu sayı 38.039 kişiye çıkmıştır. Bu sayının, kamu kurumlarında çalışan toplam personelin % 3’ü kadar özürlü personel olması zorun-luluğuna denk düşen 63.408 kişiye kadar çıkartılması hedeflenmektedir.

Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışmaları kapsamında kamu kurumları ile yerel yönetimlere uy-gulanan bilgi formlarından elde edilen sonuçlara göre, kurumlar tarafından afet risklerinin azaltılması sürecinde benimsenen insan güvenliği ve sosyal eşitlik programla-rında toplumun dezavantajlı gruplarına yönelik sosyal ve çevresel risklerin göz önüne alındığı belirtilmiştir. Aynı za-manda afet risklerinin azaltılmasına yönelik programlarda dezavantajlı gruplara yönelik sosyal koruma önlemlerine yer verildiği vurgulanmıştır. Bununla birlikte afet risklerinin azaltılması faaliyetlerinde dezavantajlı grupların korun-masına yönelik tedbirlere daha fazla önem ve öncelik verilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

Açıklama:

75

2013 yılından itibaren yürürlükte olan Afet ve Acil Du-rum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği’nde, başbakan-lık, valilik, kaymakamlık ve belediyelerin gönüllülüğü özendirici çalışmalar yapması, gönüllülere eğitim ve teçhizat konusunda destek vermesi, farklı toplumsal grupların afet ve acil durum yönetimine katılımının sağ-lanması öngörülmüştür. Ayrıca, müdahale çalışmaları-nın sonuçlandırılması aşamasında karşılaşılan sıkıntı ve çözümler temelinde tecrübe analizini içeren raporlar hazırlanmakta ve bu tecrübe analizlerinin ulusal afet müdahale sistemine aktarılması sağlanmaktadır. Sağlık Bakanlığı Afet Koordinasyon Merkezi (SAKOM) tarafın-dan sunulan “Acil Durum Uyarı Takip ve Koordinasyon Sistemi”, Sağlık Bakanlığı Ulusal Medikal Kurtarma Ekipleri (UMKE) ve ambulans ekiplerinin afet ve acil durumlarında, medikal kurtarma çalışmaları esnasında koordinasyon, konum tespiti ve acil haberleşmesini sağlamak üzere geliştirilmiştir. Bu sistem, Sağlık Ba-kanlığı Afet Koordinasyon Merkezi (SAKOM) sunucuları ile veri haberleşmesini GPRS üzerinden ve çevrimiçi (on-line) gerçekleştirmektedir. Ayrıca cihaz rehberinde yer alan mobil operatörlere ve diğer cihazlara SMS gönderebilmekte, sesli görüşme sağlayabilmekte ve tek düğmeye basarak 112 Acil Çağrı Merkezine acil çağrı araması yapılabilmektedir. Coğrafi alan işaretle-mesi ile cihazın işaretlenmiş alan durumu özel olarak programlanabilmektedir. Bunun yanı sıra gönüllü bir yapılanma olan UMKE, afet veya olağandışı durumlarda aldıkları özel eğitim ve donanımla, kazazedelere olay yerinde, en kısa sürede uygun yöntemlerle medikal müdahalelerde bulunmaktadır. Afetler ve olağan dışı

durumlarda diğer sağlık ekiplerinin sunduğu tıbbi yardımların yeterli olmadığı durumlarda ve alanlarda ihtiyaç duyulan sağlık hizmetlerine destek vermektedir. Afet birimi ve diğer yerler ile gerekli iletişimi ve bilgi akışını sağlamak gibi görevleri bulunan UMKE yapı-lanması seçilmiş personeli ve mevcut 4.847 gönüllüsü bulunan bir kurtarma ekibidir.

Türkiye’de belediyelerle yakın temas halinde bulunan kent konseyleri, afet bilgi sistemleri, kent rehberleri, interaktif kılavuz belgeler, kamu spotları, yerel yayınlar, yerel radyo ve tv’ler afet risklerinin azaltılmasında yerel ve toplulukların deneyimlerini ya da geleneksel bilgiyi aktarmak için tanımlanmış araçlar ve kaynaklardandır.

Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışma-ları kapsamında kamu kurumları ile yerel yönetimlere uygulanan bilgi formlarından elde edilen sonuçlara göre kurumlar, afet risklerinin azaltılmasında STK, özel sektör ve gönüllü kuruluşların, deneyim aktarma, işbirliği ve katılımı için belirlenmiş mekanizmalar ve finansal kaynakların var olduğunu belirtmektedirler. Bununla birlikte, STK’lar ile işbirliğine dayalı çalış-maların geliştirilmesi gerektiği, mevcut işbirliği alan-larının yaygınlaştırılması ve STK’ların finansal açıdan desteklenmesi, hizmet standartlarının belirlenmesi ve akreditasyonlarının yapılması gerektiği kanaatine varılmaktadır.

e) Sivil toplum aktörleri; diğerlerinin yanı sıra sivil toplum ve özel sektör ile ilişki ve ortaklıkların bütün düzeylerde geliştirilmesi



Afet riski azaltmada yerel ve toplulukların deneyimlerini ya da geleneksel bilgiyi aktarmak için tanımlanmış araçlar ve kaynaklar var mıdır? Evet

Var ise, bu kaynaklar yerel, ulus-altı ve ulusal afet risklerini azaltma planları ve faaliyetleri ile anlamlı bir şekilde bütünleştirilmekte midir? Evet

Açıklama:

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

76

Türkiye, Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarının birleştiği coğrafi bölgede yer almaktadır. Aktif fay hatları büyük depremlere yol açmaktadır. Depremlerin nüfusun yo-ğun olduğu bölgelerde olması, şiddeti, süresi ve sıklığı, gece veya gündüz meydana gelmesi, hassas sanayi ve altyapı tesislerinin zarar görüp görmemesi can ve mal kaybının yükselmesinde etkili olmaktadır. Diğer taraftan depremlerin etkisi ile meydana gelen heyelan, çığ, sel, kaya düşmesi, tsunami vb. tehlikeler ile dep-remler birleşince afetin boyutları ve toplum üzerindeki etkileri de büyümektedir. Afetler ile yaşamayı öğrenen Türkiye halkı her afetten sonra ekonomik ve toplumsal yardımlaşma sayesinde yaralarını sarmayı başarmıştır. Ancak, son 60 yıl içinde kırsal alanlardan kentlere, doğudan batıya yönelen yoğun göçler dayanıksız yapı stokunun artmasına ve çarpık kentleşmeye neden olmuştur. Bu süreç sanayinin yoğun olduğu kentlerin %75’inin, barajların %41’inin birinci ve ikinci derecede tehlikeli deprem bölgelerinde kümelenmesine neden olmuştur. Öyle ki, büyük sanayi ve altyapı tesislerinin yoğunlaştığı bölgelerde meydana gelen bir afet bütün Türkiye’yi etkilemekle kalmayıp, ekonomik ilişkilerin yoğun olduğu diğer ülkeleri dahi etkilemektedir.

Türkiye’de gerek iş hayatı, gerekse toplumsal hayat giderek daha çok iletişim, ulaşım, enerji sektörlerine bağımlı hale gelmektedir. Afetlerden bu sektörlerin zarar görmesi bireysel ve toplumsal zarar görebilirliği yükseltmektedir. Diğer taraftan, su ve kanalizasyon tesislerinin, hastane, okul, yurt ve kamu hizmet binala-rının afetlerden zarar görmesi özellikle büyük kentlerde afet zararları üzerinde çarpan etkisi yaratmaktadır.

Coğrafi konumundan dolayı dışarıdan sürekli göç alan veya yabancıların belli bir süre kalıp diğer ülkelere geçtiği bir ülke olması nedeniyle Türkiye, sosyal ve ekonomik olarak sürekli baskı altında kalmaktadır. Dış göçlerin ekonomik ve sosyal hayat üzerindeki

etkileri ile uzun yıllardır süren terör olaylarının etkile-rinin birleşmesi ekonomik ve toplumsal yapı üzerinde daha fazla yıkıcı etki yaratmaktadır. Devlet ve toplum göçlerin ve terör olaylarının yıkıcı etkilerini azaltmaya çalışırken, afetlere maruz kalınması, toplumun zarar görebilirliğini yükseltmenin yanı sıra ekonomik ve top-lumsal yaşamın sürdürülebilirliğini de zayıflatmaktadır. Özellikle kentsel yaşam derinden etkilenmektedir. Bu tabloya yoksulluk, iklim değişikliği, çölleşme, çevre değerlerinin onarılamaz derecede zarar görmesi gibi toplumsal kırılganlığı artıran gelişmeler eklenince, afet yönetiminde yeni yaklaşımların geliştirilmesinin gerekliliği ortaya çıkmaktadır.

Türkiye 1999 Marmara Depremlerinin de etkisiyle reaktif afet yönetim yaklaşımı yerine proaktif afet yö-netimi yaklaşımını benimsemiştir. Proaktif afet yönetimi yaklaşımı, bütünleşik afet yönetim sistemine entegre edilerek, koordinasyonun tek elden sağlanması afet yönetiminde başarıyı artırmıştır. Bunun yanı sıra, afet risklerinin azaltılması faaliyetlerine ağırlık verilme-si afetlerin toplum üzerindeki etkilerini ciddi oranda azaltmıştır.

Türkiye, bütünleşik afet yönetim sisteminin koordi-nasyonunu Başbakanlık bünyesinde tek elden yürüt-mektedir. Birbiriyle entegre edilmiş afet ve acil durum planları, Türkiye Afet Yönetimi Strateji Belgesi, hazırlık, müdahale, zarar azaltma, iyileştirme, yeniden inşa planları ile kalkınma ve sektörel planlar modüler sis-temde hazırlanıp uygulamaya konulmaktadır. Türkiye 10.Kalkınma Planında afet yönetimine ayrı bir başlık açmış, afet risklerini azaltma politikalarını etkili bir şekilde vurgulamıştır. Ekonomik ve toplumsal yaşa-ma afet risklerinin azaltılması politikalarının etkili bir şekilde entegre edilmesine yönelik olarak kadınlar, çocuklar, yaşlılar, engelliler, azınlıklar, yoksullar gibi dezavantajlı, korumasız gruplara ilişkin verilerin afet

Bağlamsal İlerleme DinamikleriGüvenilirlik Düzeyi:


Açıklama:

77

risklerinin azaltılması politikalarının geliştirilmesinde etkili bir şekilde kullanılmasını sağlayacak anayasal ve yasal altyapı mevcuttur.

Türkiye, kalkınma bütçe ve politikalarından ödün ver-meden afet risk ve zararlarının karşılanması, sosyal ve ekonomik hayatın normalleşmesi amacıyla ulusal

ve uluslararası risk transfer mekanizmalarını etkili bir şekilde kullanmaya yönelik gerekli tedbirleri almıştır. Afet yönetim tecrübesini diğer ülkeler ile paylaşmak ve diğer ülkelerin tecrübelerinden faydalanmak için bölgesel ve küresel işbirliği teşkilatlarında temsiliyete özel önem vermektedir.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

78

Bölüm 9: Geleceğe Bakış

Afet risklerine ilişkin değerlendirmelerin; önleme, azaltma, hazırlıklı olma ve zarar görebilirliğin azaltılmasına ilişkin özel bir vurguyla, bütün düzeylerdeki sürdürülebilir kalkınma politikaları, plan-lama ve programlamalarıyla daha etkili bir şekilde bütünleştirilmesi.

1.Geleceğe Bakış Alanı

Genel Zorluklar:

Geleceğe Bakış Bildirimi:

Türkiye’de en çok görülen ve en fazla can ve mal kaybının olduğu afet türü depremlerdir. Depremlere bağlı olarak ölümlerin %75’i bina yıkılmalarına bağlı olarak meyda-na gelmektedir. Halen yürürlükte olan deprem bölgeleri haritasına göre Türkiye topraklarının %96’sı, nüfusunun ise %98’i deprem bölgelerindedir. Sanayinin yoğun ol-duğu kentlerin dörtte üçü, barajların yarısı birinci ve ikinci derecede tehlikeli deprem bölgelerinde yer almaktadır. Diğer taraftan son yıllarda Türkiye’de dünya ölçeğinde çok büyük enerji (nükleer enerji santralleri, petrol rafineleri, doğal gaz ve petrol boru hatları ve depolama alanları) alt yapı (Kıtaları birbirine bağlayan deniz üstü köprüler ve deniz altı metro geçişleri, oto yollar, barajlar) ve sanayi tesisleri planlanmakta ve yapılmaktadır. Büyük afetler ile ilgili tecrübeye sahip olmakla birlikte Türkiye’nin, özellikle doğrudan ve dışsal ekonomik ve sosyal etkileri büyük olabilecek kritik tesislerin de zarar göreceği afet tehlikeleri karşısında kırılganlığı devam etmektedir.

Diğer taraftan, iklim değişikliği ile mücadele çalışmaları devam etmekle birlikte rüzgâr ve sellere bağlı toprak kayıpları, dip sularının çekilmesine bağlı obruk oluşumu ve çölleşme, orman stoklarının ve tarım arazilerinin hızla azalması gibi uzun süreçli afetler ciddiyetini korumaktadır.

Türkiye’nin 8.333 km uzunluğundaki deniz kıyısında Dünyanın diğer bölgelerindekine benzer bir tsunami tehlikesi belirdiğinde planlamaların etkisiz kalacağı dü-şünülmektedir.

Türkiye yoksullukla mücadelede son otuz yılda çok büyük mesafe katetmiştir. Ancak, kıtalar arası geçiş noktasında yer alması ve komşularında süren savaşlar nedeniyle yoğun göç baskısı altında bir ülkedir. Türkiye’ye korumasız bir şekilde sığınanların birkaç milyona dayandığı gerçeği karşısında BM’nin bunu görmezden gelircesine çok küçük yardımlarla yetinmesi Türkiye’yi sıkıntıya sokmaktadır. Göç dalgalarının sürmesi durumunda ek tedbirler alınması kaçınılmaz olacaktır.

Türkiye, kalkınma planlarında, orta ve yıllık programların-da, afet ve acil durum planlarında, sektörel ve stratejik planlarında afet risklerinin azaltılmasına yönelik ciddi tedbirler almaktadır. Ancak, yukarıda belirtilen tehlikelerin birden fazlasının aynı anda veya yakın tarihte gerçekleş-mesi durumunda, geliştirilen risk azaltma ve risk transfer mekanizmalarının yetersiz kalacağı düşünülmektedir. Bu çerçevede, önleme, azaltma, hazırlıklı olma ve zarar gö-rebilirliğin azaltılması amacıyla yürütülen faaliyetlerin, sürdürülebilir kalkınma politikaları, plan ve programlarıyla daha etkili bir şekilde bütünleştirilmesi gerekmektedir.

Türkiye 1999 Marmara Depremlerinden sonra afet yöneti-minde yasal ve yapısal değişiklik yapmıştır. Ülke kalkınma planı dahil sektörel, mekânsal ve stratejik planlara afet risklerinin azaltılması faaliyetlerini entegre etmiştir. Baş-bakanlık bünyesinde Afet ve Acil Durum Yönetimi Baş-kanlığı kurularak afet yönetim ve koordinasyon süreçleri güçlendirilmiştir. Bütünleşik afet yönetim sistemine geçen Türkiye, 2011 Van depremi sonrasında afet yönetim refor-munu test etmiştir. Afete müdahale, iyileştirme ve özellikle evsiz kalanlara yeni konut yapılması süreçlerinde büyük

başarı sağlanmıştır. Ancak, daha geniş bölgeleri etkileme olasılığı olan, sosyal ve ekonomik etkilerinin daha yoğun hissedileceği bir afeti henüz test etmemiştir. Afet risklerinin azaltılmasına yönelik çalışmalar hızla sürdürülmekle birlikte, belirlenen hedeflere tamamen ulaşılamamıştır. Son yıllarda meydana gelen maden kazaları ile ilgili olarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve AFAD’ın müdahale yöntemlerinin geliştirilmesi için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.

79

Afet risklerinin azaltılmasına yönelik faaliyetlerin finans-manında sıkıntı çekilmemekle birlikte, bu çalışmaların ülke çapında yaygınlaştırılması ciddi finansman gerektirmektedir. Bunun için uluslararası yardımlaşma mekanizmalarının geliştirilmesine ve kullanılmasına olan ihtiyaç devam et-mektedir.

Afet Risklerinin Azaltılması Ülke Durum Raporu’nun (2013-2015) hazırlanması sürecinde paydaş kurumların temsilci-leriyle yapılan Çalıştay kapsamında GZFT analizi yapılmıştır. Analiz raporunda Türkiye’nin afet risklerinin azaltılması sürecindeki fırsatlar şu şekilde belirtilmiştir. Türkiye geçmiş afetlerden edinilmiş bilgi birikimi ve tecrübeye sahiptir. Aynı zamanda, birçok üniversitede veya araştırma merkezin-de afet yönetimi ile ilgili araştırmalar devam etmektedir. Özellikle toplumsal bilincin artması, gönüllü faaliyetlerin yaygınlaşmış olması, sivil toplum kuruluşlarının afete ilişkin katkılarının artmış olması önemli gelişmelerdendir. İstekli ve nitelikli yetişmiş afet uzmanlarının varlığı, dinamik genç nüfus, afet risklerinin azaltılması çalışmalarının gerçekleş-tirilmesi için uluslararası kredi, bütçe, hibe uygulamaları bu sürecin yönetiminde kolaylık sağlamaktadır. Afet risklerinin azaltılması için istikrarlı siyasi desteğin olması, ulusal dü-zeyde kurumlar arası, uluslararası düzeyde ortak proje ve

protokollerin uygulanması işbirliğini artıran faktörlerdendir.

Afet yönetiminin sürdürülebilir kalkınma politikasına dahil olması ve Türkiye Afet Yönetim Strateji Belgesi’nin hazırlanı-yor olması, belirlenen hedef ve stratejilerin uygulanabilmesi için gerekli yasal ve kurumsal altyapının mevcut olması çalışmalara ivme kazandırmaktadır.

Özellikle 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştü-rülmesi Hakkında Kanun ve kentsel dönüşüm konusunda gösterilen siyasi irade, afet risklerinin transferi (sigortalama) konusundaki gelişmeler, yönetim bilgi sistemlerinin olması, sosyal medyanın kullanımının artışı, küresel ısınma ve iklim değişikliklerine ilişkin bilgi akışının gündemde olması diğer fırsatlar arasında sayılabilir.

Tehlikelere karşı dayanıklılığı arttırmaya sistematik bir şekilde katkı sağlayabilecek şekilde; kurumların, mekanizmaların ve yeterliklerin her düzeyde, özellikle de yerel topluluklar düzeyinde geliştirilmesi ve güçlendirilmesi.

2. Geleceğe Bakış Alanı

Genel Zorluklar:

Türkiye’de bütünleşik afet yönetimine geçişin yasal ve ku-rumsal altyapısı oluşturulmuştur. Merkezi yönetim, bölgesel kuruluşlar ve yerel yönetimler afet yönetimi ve afet risklerinin azaltılması konusunda eşgüdüm ve işbirliği içerisinde faa-liyetlerini sürdürmektedir. AFAD afet risklerinin azaltılması konusunda esas ve usulleri afet türüne göre uzmanlaşmış birimlerle eşgüdüm içerisinde belirlemektedir. Afet risklerinin azaltılması esas ve usulleri çerçevesinde kamu kurum ve kuruluşları diğer kurumlarla da işbirliği yaparak afet riskle-rinin azaltılması çalışmalarını yürütmektedir. Bu çalışmaların çıktılarının vatandaş ile paylaşılmasında hedeflenen düzeye henüz ulaşılamamıştır.

Tahmin ve erken uyarı sistemlerinden elde edilen verilerin

bilgiye dönüştürülerek halka ulaştırılmasına yönelik meka-nizmalar henüz yeterli etkinliğe sahip değildir. Çölleşmeyle mücadele mekanizmaları oluşturulmasına rağmen, ovalarda artan su ihtiyacının karşılanmasına yönelik olarak yapılan çalışmalardan henüz arzu edilen sonuç alınamamıştır. Türkiye en fazla depremlerden kaynaklanan afetlerden zarar görmek-tedir. Deprem tehlikesinin afete dönüşme riskini azaltmak için devlet ve toplum bütün kurumları ve mekanizmaları ile çaba sarf etmektedir. Ancak, az da olsa kurumlararası eşgüdüm sorunu devam etmektedir. Ayrıca kentlerin afetlere dirençli hale getirilmesine yönelik olarak gerçekleştirilen kentsel dö-nüşümün rant beklentisine yönelik olarak yapıldığına ilişkin söylemler toplumu olumsuz etkilemektedir.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

80


Yaşam alanlarını, ekonomik kaynakları ve etkinlik alan-larını, tarihi ve kültürel değerleri, çevreyi ve toplumu tehdit eden tehlikelerin bertaraf edilmesine yönelik çalışmaların yönetimin ve toplumun her seviyesine ve her ferdine yaygınlaştırılması afet yönetiminde başarı derecesini yükseltecektir.

Bireysel yaşam şekli ile iklim değişikliği programları-nın uyum mekanizmalarının geliştirilmesi, yani iklim değişikliği faaliyetlerinin yaşam şekline dönüştürülme-si, çevre ve iklim dostu teknolojiler geliştirilmesi iklim değişikliğine karşı yeni mücadele yöntemleri olarak geliştirilecektir. Yoksullukla mücadele programının yoksulların ekonomik çabalarını geliştirecek, çalışma azimlerini yükseltecek faaliyetlerle desteklenmesine öncelik verilecektir. Afetlere dirençli yapıların ve kentlerin tercih edilebilirlik düzeylerinin yükseltilmesi, yani, afete dirençli yapı ve kentlerin değerlerinin yükseltilmesine yönelik olarak toplumun bilinçlendirilmesine önem ve öncelik verilecektir.

Kurumlar, afet risklerinin azaltılması konusunda giderek daha fazla çalışma yapmakta, özellikle strateji belgele-rini, risk azaltma yaklaşımını esas alarak hazırlamakta-dırlar. Afet risk analizlerine yönelik pilot çalışmalar ya-pılmakta, erken haber alma ve erken uyarı sistemlerinin yaygınlaştırılması ve güçlendirilmesi çalışmaları halen devam etmektedir. İnşaat alanındaki kaliteyi güvence altına almaya yönelik adımlar atılmakta; özellikle, kültür varlıklarının korunması, bakımı ve onarımları için uygu-lamalar yapılmakta ve bu uygulamalarda deprem riskine yönelik güçlendirmeler yapılmaktadır. Mevzuattaki ek-sikliklerin giderilmesi yönünde çalışmalar yapılmakta ve yeni yapılan düzenlemelerde risk azaltma yaklaşımına yer verilmektedir.

Tüm bunların yanı sıra, halkın doğal afetlere karşı bilinç-lendirilmesi konusunda ilerleme kaydedilmektedir. Bu amaçla, eğitim ve kamusal kampanyalar yürütülmekte ve tüm toplumsal bileşenler sürecin aktif katılımcıları haline getirilmektedir. Afet risklerinin azaltılması proje-lerinin, kamu kurumları ve üniversiteler arasında geliş-tirilen işbirliği çerçevesinde yaşama geçirilmesi, Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Platformu’nun kurulmuş olması ve tüm toplumsal bileşenlerin platformda temsil edilmelerinin sağlanması konusunda gösterilen siyasi irade, bu çerçevede düşünülebilir.

Türkiye’nin deprem kuşağı üzerinde olması önüne ge-çilemez nitelikte bir olgu olmakla birlikte, afet riskle-rinin kentleşme sisteminden kaynaklanan sorunlarla birleşmesi, yıkıcı sonuçların ortaya çıkmasını kaçınıl-maz kılacaktır. Bu nedenle, afet risklerinin azaltılması bakımından yaşama geçirilecek uygun kentsel politi-kalar yaşamsal önemdedir. Türkiye, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ve bu Kanun uyarınca gerçekleştirilen kentsel dönüşüm uygulamaları ile sorunun çözümü açısından önemli adımlar atmış olmakla birlikte, bu adımların yeterli olamayacağı da ortadadır. İmar uygulamalarındaki cezaların caydırıcı nitelikte olması, büyükşehirlerde yapılar arası çekme mesafesi kurallarına uyulması, afet anı ve sonrası için yeterli büyüklükte yedek (rezerv) alanların saptanması ve saptanan alanların korunması ve afet tehlike planlarının, planlama kademelerine aktarılması gerekmektedir.

Afet risklerinin azaltılması açısından ilk adım, afet türleri ve risklerinin belirlenmesidir. Bütünleşik afet yönetimi için planlar yapılmakla birlikte, risklerin belirlenmesinde bir takım eksiklikler söz konusu olabilmektedir. Örne-ğin, doğal afetler bütünleşik afet riskleri kapsamında değerlendirilirken, ülkede teknolojik afetlerin de sık sık meydana geldiği ve bu afetlerin birbirlerini tetiklediği göz ardı edilmemelidir. Ayıca, yerel ve bölgesel birimler, bölgesel afetlere yönelik tedbir alınmasında önemli görev ve sorumluluklara sahiptirler. Risk azaltma faaliyetleri kapsamında bu rolün vurgulanması, yerel birimlerde farkındalık yaratılması açısından önemlidir.

Kuşkusuz, afet risklerinin azaltılması, kamu kurum ve kuruluşları arasında daha etkili koordinasyon ve işbirliği

81

mekanizmalarının geliştirilmesini gerekli kılar. Fakat, daha etkili mekanizmalar, herşeyden önce daha etkili kurumlar temelinde yükselir. Bu nedenle, afet risklerinin azaltılmasının kurumsal öncelikler arasında yer alması ve afetlere ilişkin kurumsal sorumluluklar ve sınırların tam olarak belirlenmesi önemlidir. Kurumlarda afet riskleri-nin azaltılması faaliyetlerinde çalıştırılmak üzere yeterli sayıda uzman personel bulundurulmasının yatırım ve planlama kararlarında dikkate alınması gereklidir. Mer-kezi idarenin taşra teşkilatlarında ve yerel yönetimlerde afet konularında çalışan personelin kapasitesinin artırıl-ması ve bir bütün olarak idari, mali ve teknik olanakla-rın güçlendirilmesi, kurumsal kapasitenin geliştirilmesi açısından dikkate alınması gereken öncelikli araçlardır.

Afet risklerinin azaltılması bakımından sadece merkezi idare birimleri değil, yerel yönetimler de önemli bir yere sahiptirler. Mevzuatta, yerel yönetimlerin bu konudaki görev ve yetkileri düzenlenmiş bulunmaktadır. Bununla birlikte, bu düzenlemeleri yaşama geçirebilecek araç-ların da güçlendirilmesi gerekmektedir. Kabul edilen strateji ve planların yerel yönetimlerce de sahiplenilmesi sağlanmalı, merkezi idare tarafından kaynak aktarımı bir seçenek olarak düşünülmelidir. Yerel yönetimlerin bu alanda gereksinim duydukları uzman personel ihti-yacının giderilmesine yönelik politikalar geliştirilmeli ve yerel yönetimlerde farkındalık yaratmaya yönelik eğitim faaliyetleri düzenlenmelidir.

Kurumlar arasında geliştirilecek işbirliği mekanizmaları-nın afet risklerinin azaltılması açısından olmazsa olmaz bir koşul olduğu açıktır. Özellikle, kurumlar arasında ortak çalışma kültür ve alışkanlığının yerleşmesine yö-nelik mekanizmaların geliştirilmesi, kurumlar arası bilgi ve veri paylaşımının daha sistematik hale getirilmesi, proaktif yaklaşımın kurumsallaştırılması ve STK’lar başta olmak üzere tüm paydaşların karar alma süreçlerine dahil edilmesi, bu kapsamda düşünülmelidir. Tüm bu amaçların, siyasi iradenin kararlı yaklaşımını gerektirdiği açık olmakla beraber, siyasi iradeden de önemli olan husus, kaderci toplum anlayışının yıkılarak, afetlere karşı bilinçli bir kültürel yapının inşa edilmesidir.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

82

Etkilenmiş toplulukların yeniden yapılandırılması sırasında acil durum hazırlık, müdahale ve iyileştirme programlarının tasarım ve uygulamalarına risk azaltma yaklaşımlarının sistematik bir şekilde dahil edilmesi.

3. Geleceğe Bakış Alanı

Genel Zorluklar:

• Afetlerden etkilenen toplumlar bir taraftan afet risklerinin azaltılması ve tehlikelerin bertaraf edilmesi için çaba sarf ederken, diğer taraftan bulundukları yaşam alanını terketme-meye, ekonomik ve sosyal yaşam alışkanlıklarını sürdürmeye çalışmaktadırlar. Bu durum çelişkili bir gelişmeye işaret etmektedir. İnsanların çevre ile uyumsuz yer seçimi tercihleri afet risklerini artırmaktadır. Afet risklerinin azaltılması esas ve usulleri bütünleşik afet yönetiminin hazırlık, müdahale, iyileştirme aşamalarında sistematik bir şekilde uygulanma-lıdır. Aksi takdirde, afet riskleri azaltılmaya çalışılırken yeni afet riskleri doğmaktadır.

• Afet Risklerinin Azaltılması Ülke Durum Raporu’nun (2013-2015) hazırlanması sürecinde paydaş kurumların temsil-cileriyle yapılan Çalıştay kapsamında yapılan GZFT anali-zine göre ortaya konan genel zorlukların bazıları şunlardır.

Afetlerden etkilenen toplulukların afet risklerinin azaltılması faaliyetlerine her düzeyde katılımının sağlanmaması; yerle-şim ve iş alanlarının yer seçiminde, bulunulan yerin jeolojik ve jeomorfolojik yapısı, topografyası ve iklim özelliklerinin dikkate alınmasında yeterli hassasiyetin gösterilememesidir. Türkiye’de afet tehlike ve riskleri çok yüksek olduğundan dolayı sıklıkla ve büyük afetlerle karşılaşılmakta ve bazı doğal afet risklerinin transferinde zorluklar yaşanmaktadır.


Afet risklerinin azaltılması faaliyetlerine merkezi yö-netim, bölgesel kuruluşlar, yerel yönetimler, akademik kuruluşlar, meslek odaları, sivil toplum kuruluşları ve halkın katılımının sağlanması etkili bir bütünleşik afet yönetimi için gereklidir. Bütünleşik afet yönetiminin her aşamasında afet risklerini azaltma etkinlikleri dikkate alınmalıdır. Halkın karar mekanizmalarında temsili ve kararlar hakkında bilgilendirilmesi, bir taraftan halkın afetlerle ilgili farkındalık düzeyini, diğer taraftan alı-nan kararların uygulanabilirlik düzeyini yükseltecektir. Afetlere hazırlık, müdahale ve iyileştirme faaliyetlerinde yerel finans kaynaklarının yetersiz kalacağı dikkate alınarak, ulusal ve uluslararası risk transfer mekaniz-maları ve bağış, fon, kredi imkânları geliştirilmelidir. Hyogo Çerçeve Eylem Planının Uygulanmasına Yönelik Ulusal İlerleme Raporu (2013-2015) hazırlık çalışma-

ları kapsamında kamu kurum ve kuruluşları ile yerel yönetimlere uygulanan bilgi formlarında kurumların sorunlara ilişkin çözüm önerileri ve geleceğe yönelik görüşleri yer almıştır. Buna göre;

“Afet risklerini yönetmeye yönelik yasal ve idari dü-zenlemelerin yapılması” konusunda kamu kurumları tarafından idari/mali kapasitenin geliştirilmesi ve mev-zuatta düzenleme yapılması; belediyeler tarafından da mali/teknik desteğin arttırılması ve eğitim hizmeti verilmesi başlıca öneriler olarak ortaya konulmuştur.

“Afet tehlike ve risklerinin sürekli olarak gözlenip analiz edilmesine ve afet kayıplarının sistemli olarak raporlara konu yapılmasına” yönelik olarak kurumlar tarafından merkezi idarenin bu sorumluluğu üstlenmesi; belediye-ler tarafından ise veri tabanı oluşturulması ve kaynak aktarılması önerilmiştir.

83

“Toplumsal risk oluşturan durumlar için halka yönelik olarak zamanında ve anlaşılır erken uyarılar yapıl-masına” ilişkin olarak kurumlar, uzman teknik ekip/ekipman sağlanması, iletişim sistemi kurulması ve ilgili kurumlar tarafından koordinasyon sağlanması şeklinde önerilerde bulunmuşlardır.

“Afet risklerinin azaltılması için uluslararası/ulusal/bölgesel/yerel faaliyetlerde bulunulmasına” ilişkin olarak kamu kurumları tarafından, ilgili kurumlarca eğitim hizmeti verilmesi, koordinasyon sağlanması ve denetim yapılması önerilmektedir.

“Afet risklerinin azaltılmasının ulusal eğitim müfre-datına dahil edilmesi” konusunda kamu kurumları “eğitim kurumlarıyla işbirliği yapılması” ve “halk eği-tim programları düzenlenmesi” önerilerini gündeme getirirken, belediyeler “MEB’in ilkokul, ortaokul ve lise müfredatlarına genel afet bilgisi konusunda ders konulmasını” önermektedirler.

“Afet risklerinin azaltılmasına yönelik bilimsel araş-tırmalar ve uygulamalar için düzenli olarak ödenek ayrılması” konusunda kamu kurumları bütçe kalemi öngörülüp ödenek aktarılmasını önerirken, belediyeler kendilerine daha fazla kaynak aktarılmasını önermek-tedirler.

“Afet riski yüksek alanlarda halka ve yerel yöneticilere yönelik eğitim kampanyaları yapılması” konusunda kamu kurumları “taşradaki birimlerinin kuvvetlendi-rilmesini” ve “AFAD’ın eğitim vermesini” ifade et-mişlerdir.

“Çevresel risklere yönelik mevzuatta ekosistem hiz-metlerini korumak ve düzenlemek için bir mekanizma öngörülmesine” ilişkin olarak kamu kurumları tara-fından merkezi düzeyde düzenlemeler yapılarak bu konuda eğitim hizmeti verilmesi önerilmektedir.

“Afet riski yüksek alanlarda toplumların direncini arttır-mak için risk transfer mekanizmaları olmasına” ilişkin olarak kamu kurumları tarafından sigorta ve reasürans sistemlerinin geliştirilmesi önerilmektedir.

“Afet sonrası iyileştirme sürecinde risk azaltma faali-yetleri ve bu faaliyetler için ödenek ayrılmasına” ilişkin

olarak kurumlar, ödenek ayrılmasını ve kurumlararası işbirliğinin arttırılmasını gündeme getirmektedirler.

“Büyük ölçekli kalkınma projelerinin yol açacağı afet risklerinin etkilerinin değerlendirilmesine” ilişkin olarak kurumlar teknik altyapı konusunda destek verilmesini ve uzman personel ihtiyaçlarının giderilmesini önce-liklendirmişlerdir.

“Afet risklerini azaltma, acil durum ve müdahale planlarına dayanak oluşturan ulusal politika, plan ve programların oluşturulması” konusunda kurumlar yasal dayanağın mevcut olmakla birlikte, bu planların STK’lar ve yerel yönetimler tarafından katılımcı bir anlayışla hazırlanması gerektiğini gündeme getirmektedirler.

“Acil durumlarda okulları ve sağlık tesislerini güvence altına alacak ulusal program ve politikalar” konusunda belediyeler tarafından, kendileri ile okul ve hastaneler arasında işbirliği protokolleri imzalanması, okul ve hastanelerin güçlendirilmesi ve/veya yeniden inşası için merkezi bütçeden kaynak aktarılması önerileri geliştirilmiştir.

“Afet risklerinin; afet senaryoları ve afet ve acil durum planı ile öngörülebilmesine” ilişkin olarak kamu kurum-ları, afet senaryoları üzerinde STK ve/veya belediyeler ile ortak çalışmalar yapılmasını önermişlerdir.

Afet yönetimi konusundaki teşkilat yapısına ilişkin olarak, kamu kurumları tarafından, büyük ilçelerde İl Afet ve Acil Durum Müdürlüklerine bağlı İlçe Afet ve Acil Durum Müdürlükleri kurulması vurgulanmıştır. Belediyeler tarafından, kendi bünyelerinde faaliyet gösteren sivil savunma/afet ve acil durum birimle-rinin, bütçe ile kendilerine ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi olan müstakil müdürlükler şeklinde teşkilatlandırılmaları önerilmiştir.

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

84

Bölüm 10: Paydaşlar

Kuruluş Adı Kuruluş ÇeşidiBaşbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD)

Merkezi Yönetim

Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü (TODAİE)

Eğitim

Diyanet İşleri Başkanlığı Merkezi Yönetim

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Merkezi Yönetim

Kültür ve Turizm Bakanlığı Merkezi Yönetim

Orman ve Su İşleri Bakanlığı Merkezi Yönetim

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Merkezi Yönetim

Gençlik ve Spor Bakanlığı Merkezi Yönetim

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Merkezi Yönetim

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Merkezi Yönetim

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Merkezi Yönetim

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Merkezi Yönetim

Adalet Bakanlığı Merkezi Yönetim

Milli Eğitimi Bakanlığı Merkezi Yönetim

Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Merkezi Yönetim

Kalkınma Bakanlığı Merkezi Yönetim

Ekonomi Bakanlığı Merkezi Yönetim

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Merkezi Yönetim

İçişleri Bakanlığı Merkezi Yönetim

Sağlık Bakanlığı Merkezi Yönetim

Avrupa Birliği Bakanlığı Merkezi Yönetim

Dışişleri Bakanlığı Merkezi Yönetim

Yüksek Öğretim Kurulu Eğitim

Türk Kızılayı Hükümet Dışı Kuruluşlar

Çankaya Üniversitesi Eğitim (Özel)

Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederas-yonu (TESK)

STK

Acil Destek Vakfı (ADV) STK

AKEDAŞ Elektrik Dağıtım Şirketi Özel Sektör

İl Özel İdareleri Yerel Yönetim

Adana İl Özel İdaresi

Adana İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Yapılan sıralamada bilgi formları uygulanan kurumların yanıt verme sıklıkları gözetilmiştir.

Aksaray İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Amasya İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Ardahan İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Artvin İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Bartın İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Bayburt İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Bingöl İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Bitlis İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Bolu İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Çanakkale İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Çankırı İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Çorum İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Düzce İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Erzincan İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Gümüşhane İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Iğdır İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Isparta İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Karabük İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Karaman İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Kars İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Kırklareli İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Kırşehir İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Kilis İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Nevşehir İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Niğde İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Osmaniye İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Rize İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Sinop İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Şırnak İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Tokat İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Tunceli İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Uşak İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Yalova İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Zonguldak İl Özel İdaresi Yerel Yönetim

Belediyeler Yerel Yönetim

85

Adana Aladağ Belediyesi Yerel Yönetim

Adana Büyükmangıt Belediyesi Yerel Yönetim

Adana Büyükşehir Belediyesi Yerel Yönetim

Adana Ceyhan Belediyesi Yerel Yönetim

Adıyaman Çelikhan Belediyesi Yerel Yönetim

Adıyaman Sincik Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Başmakçı Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Bayat Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Bolvadin Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Çay Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Çobanlar Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Dazkırı Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Dinar Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Döğer Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Erkmen Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Evciler Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Gazlıgöl Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Işıklar Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar İhsaniye Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar İscehisar Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Karacaören Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Kayıhan Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Küçükhüyük Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Savran Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Sultandağı Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Sülün Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Şuhut Belediyesi Yerel Yönetim

Afyonkarahisar Yaylabağ Belediyesi Yerel Yönetim

Aksaray Belediyesi Yerel Yönetim

Aksaray Ihlara Belediyesi Yerel Yönetim

Amasya Belediyesi Yerel Yönetim

Amasya Göynücek Belediyesi Yerel Yönetim

Amasya Merzifon Belediyesi Yerel Yönetim

Amasya Suluova Belediyesi Yerel Yönetim

Ankara Akyurt Belediyesi Yerel Yönetim

Ankara Altındağ Belediyesi Yerel Yönetim

Ankara Ayaş Belediyesi Yerel Yönetim

Ankara Bala Belediyesi Yerel Yönetim

Ankara Beypazarı Belediyesi Yerel Yönetim

Ankara Büyükşehir Belediyesi Yerel Yönetim

Ankara Çamlıdere Belediyesi Yerel Yönetim

Ankara Çankaya Belediyesi Yerel Yönetim

Ankara Elmadağ Belediyesi Yerel Yönetim

Ankara Gölbaşı Belediyesi Yerel Yönetim

Ankara Güdül Belediyesi Yerel Yönetim

Ankara Haymana Belediyesi Yerel Yönetim

Ankara Kızılcahamam Belediyesi Yerel Yönetim

Ankara Mamak Belediyesi Yerel Yönetim

Ankara Nallıhan Belediyesi Yerel Yönetim

Ankara Polatlı Belediyesi Yerel Yönetim

Ankara Pursaklar Belediyesi Yerel Yönetim

Ankara Sincan Belediyesi Yerel Yönetim

Ankara Şereflikoçhisar Belediyesi Yerel Yönetim

Antalya Büyükşehir Belediyesi Yerel Yönetim

Antalya Gazipaşa Belediyesi Yerel Yönetim

Antalya Kaş Belediyesi Yerel Yönetim

Antalya Konyaaltı Belediyesi Yerel Yönetim

Artvin Murgul Belediyesi Yerel Yönetim

Aydın Bozdoğan Belediyesi Yerel Yönetim

Aydın Çine Belediyesi Yerel Yönetim

Aydın İncirliova Belediyesi Yerel Yönetim

Aydın Karpuzlu Belediyesi Yerel Yönetim

Aydın Kuşadası Belediyesi Yerel Yönetim

Aydın Kuyucak Belediyesi Yerel Yönetim

Aydın Nazilli Belediyesi Yerel Yönetim

Aydın Söke Belediyesi Yerel Yönetim

Aydın Sultanhisar Belediyesi Yerel Yönetim

Balıkesir Ayvalık Belediyesi Yerel Yönetim

Balıkesir Belediyesi Yerel Yönetim

Balıkesir Balya Belediyesi Yerel Yönetim

Balıkesir Bandırma Belediyesi Yerel Yönetim

Balıkesir Burhaniye Belediyesi Yerel Yönetim

Balıkesir Edremit Belediyesi Yerel Yönetim

Balıkesir Erdek Belediyesi Yerel Yönetim

Balıkesir Havran Belediyesi Yerel Yönetim

Balıkesir İvrindi Belediyesi Yerel Yönetim

Balıkesir Manyas Belediyesi Yerel Yönetim

Balıkesir Marmara Belediyesi Yerel Yönetim

Balıkesir Sındırgı Belediyesi Yerel Yönetim

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

86

Balıkesir Susurluk Belediyesi Yerel Yönetim

Bartın Amasra Belediyesi Yerel Yönetim

Batman Belediyesi Yerel Yönetim

Bayburt Arpalı Belediyesi Yerel Yönetim

Bayburt Aydıntepe Belediyesi Yerel Yönetim

Bayburt Belediyesi Yerel Yönetim

Bayburt Demirözü Belediyesi Yerel Yönetim

Bilecik Bayırköy Belediyesi Yerel Yönetim

Bilecik Belediyesi Yerel Yönetim

Bilecik Bozüyük Belediyesi Yerel Yönetim

Bilecik Dodurga Belediyesi Yerel Yönetim

Bilecik İnhisar Belediyesi Yerel Yönetim

Bilecik Osmaneli Belediyesi Yerel Yönetim

Bilecik Pazaryeri Belediyesi Yerel Yönetim

Bilecik Söğüt Belediyesi Yerel Yönetim

Bingöl Belediyesi Yerel Yönetim

Bitlis Belediyesi Yerel Yönetim

Bolu Belediyesi Yerel Yönetim

Bolu Dörtdivan Belediyesi Yerel Yönetim

Bolu Gerede Belediyesi Yerel Yönetim

Bolu Göynük Belediyesi Yerel Yönetim

Bolu Seben Belediyesi Yerel Yönetim

Bolu Taşkesti Belediyesi Yerel Yönetim

Bolu Yeniçağa Belediyesi Yerel Yönetim

Burdur Altınyayla Belediyesi Yerel Yönetim

Burdur Bucak Belediyesi Yerel Yönetim

Bursa Büyükşehir Belediyesi Yerel Yönetim

Bursa Gemlik Belediyesi Yerel Yönetim

Bursa Gürsu Belediyesi Yerel Yönetim

Bursa İnegöl Belediyesi Yerel Yönetim

Bursa İznik Belediyesi Yerel Yönetim

Bursa Karacabey Belediyesi Yerel Yönetim

Bursa Kestel Belediyesi Yerel Yönetim

Bursa Mudanya Belediyesi Yerel Yönetim

Bursa Mustafakemalpaşa Belediyesi Yerel Yönetim

Bursa Nilüfer Belediyesi Yerel Yönetim

Bursa Orhaneli Belediyesi Yerel Yönetim

Bursa Orhangazi Belediyesi Yerel Yönetim

Bursa Osmangazi Belediyesi Yerel Yönetim

Bursa Yenişehir Belediyesi Yerel Yönetim

Çanakkale Belediyesi Yerel Yönetim

Çanakkale Ezine Belediyesi Yerel Yönetim

Çanakkale Geyikli Belediyesi Yerel Yönetim

Çanakkale Terzialan Belediyesi Yerel Yönetim

Çanakkale Kavakköy Belediyesi Yerel Yönetim

Çanakkale Lapseki Belediyesi Yerel Yönetim

Çankırı Kurşunlu Belediyesi Yerel Yönetim

Çorum Merkez Belediyesi Yerel Yönetim

Çorum Osmancık Belediyesi Yerel Yönetim

Çorum Aşdağul Belediyesi Yerel Yönetim

Çorum Bayat Belediyesi Yerel Yönetim

Çorum Mecitözü Belediyesi Yerel Yönetim

Çorum İskilip Belediyesi Yerel Yönetim

Çorum Oğuzlar Belediyesi Yerel Yönetim

Çorum Sungurlu Belediyesi Yerel Yönetim

Denizli Tavas Belediyesi Yerel Yönetim

Denizli Çivril Belediyesi Yerel Yönetim

Denizli Babadağ Belediyesi Yerel Yönetim

Denizli Merkezefendi Belediyesi Yerel Yönetim

Denizli Pamukkale Belediyesi Yerel Yönetim

Denizli Güney Belediyesi Yerel Yönetim

Denizli Merkez Belediyesi Yerel Yönetim

Diyarbakır Dicle Belediyesi Yerel Yönetim

Diyarbakır Kulp Belediyesi Yerel Yönetim

Diyarbakır Kocaköy Belediyesi Yerel Yönetim

Diyarbakır Lice Belediyesi Yerel Yönetim

Diyarbakır Kayapınar Belediyesi Yerel Yönetim

Diyarbakır Çüngüş Belediyesi Yerel Yönetim

Diyarbakır Çınar Belediyesi Yerel Yönetim

Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Yerel Yönetim

Diyarbakır Bismil Belediyesi Yerel Yönetim

Edirne Merkez Belediyesi Yerel Yönetim

Edirne Havsa Belediyesi Yerel Yönetim

Elazığ Merkez Belediyesi Yerel Yönetim

Elazığ Sarıcan Belediyesi Yerel Yönetim

Elazığ Bükardı Belediyesi Yerel Yönetim

Elazığ Erimli Belediyesi Yerel Yönetim

Elazığ Yazıkonak Belediyesi Yerel Yönetim

87

Elazığ Karakoçan Belediyesi Yerel Yönetim

Elazığ Sarıcan Belediyesi Yerel Yönetim

Erzincan Merkez Belediyesi Yerel Yönetim

Erzincan Refahiye Belediyesi Yerel Yönetim

Erzurum Tekman Belediyesi Yerel Yönetim

Erzurum İspir Belediyesi Yerel Yönetim

Erzurum Olur Belediyesi Yerel Yönetim

Erzurum Uzundere Belediyesi Yerel Yönetim

Erzurum Pasinler Belediyesi Yerel Yönetim

Erzurum Yakutiye Belediyesi Yerel Yönetim

Erzurum Çat Belediyesi Yerel Yönetim

Erzurum Aşkale Belediyesi Yerel Yönetim

Eskişehir Çifteler Belediyesi Yerel Yönetim

Eskişehir İnönü Belediyesi Yerel Yönetim

Eskişehir Sarıcakaya Belediyesi Yerel Yönetim

Eskişehir Tepebaşı Belediyesi Yerel Yönetim

Eskişehir Alpu Belediyesi Yerel Yönetim

Eskişehir Günyüzü Belediyesi Yerel Yönetim

Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Yerel Yönetim

Eskişehir Mahmudiye Belediyesi Yerel Yönetim

Eskişehir Sivrihisar Belediyesi Yerel Yönetim

Gaziantep Nurdağı Belediyesi Yerel Yönetim

Gaziantep Şehitkamil Belediyesi Yerel Yönetim

Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Yerel Yönetim

Gaziantep Kargamış Belediyesi Yerel Yönetim

Gaziantep Oğuzeli Belediyesi Yerel Yönetim

Gaziantep Şahinbey Belediyesi Yerel Yönetim

Giresun Espiye Belediyesi Yerel Yönetim

Giresun Eynesil Belediyesi Yerel Yönetim

Giresun Güce Belediyesi Yerel Yönetim

Giresun Merkez Belediyesi Yerel Yönetim

Giresun Keşap Belediyesi Yerel Yönetim

Giresun Çamoluk Belediyesi Yerel Yönetim

Giresun Doğankent Belediyesi Yerel Yönetim

Giresun Çanakçı Belediyesi Yerel Yönetim

Giresun Bulancak Belediyesi Yerel Yönetim

Giresun Yavuzkemal Belediyesi Yerel Yönetim

Gümüşhane Torul Belediyesi Yerel Yönetim

Gümüşhane Özkürtün Belediyesi Yerel Yönetim

Gümüşhane Kürtün Belediyesi Yerel Yönetim

Gümüşhane Deredolu Belediyesi Yerel Yönetim

Gümüşhane Gümüşgöze Belediyesi Yerel Yönetim

Gümüşhane Belediyesi Yerel Yönetim

Hakkari Derecik Belediyesi Yerel Yönetim

Hakkari Merkez Belediyesi Yerel Yönetim

Hatay Altınözü Belediyesi Yerel Yönetim

Hatay Antakya Belediyesi Yerel Yönetim

Hatay Yayladağı Belediyesi Yerel Yönetim

Hatay Büyükşehir Belediyesi Yerel Yönetim

Hatay Hassa Belediyesi Yerel Yönetim

Hatay Dörtyol Belediyesi Yerel Yönetim

Hatay İskenderun Belediyesi Yerel Yönetim

Hatay Kırıkhan Belediyesi Yerel Yönetim

Hatay Kumlu Belediyesi Yerel Yönetim

Hatay Payas Belediyesi Yerel Yönetim

Hatay Defne Belediyesi Yerel Yönetim

Hatay Erzin Belediyesi Yerel Yönetim

Iğdır Merkez Belediyesi Yerel Yönetim

Isparta Aksu Belediyesi Yerel Yönetim

Isparta Keçiborlu Belediyesi Yerel Yönetim

Isparta Merkez Belediyesi Yerel Yönetim

Isparta Senir Belediyesi Yerel Yönetim

Isparta Yenişarbademli Belediyesi Yerel Yönetim

Isparta Çarıksaraylar Belediyesi Yerel Yönetim

Isparta Çiçekpınar Belediyesi Yerel Yönetim

Isparta Yalvaç Belediyesi Yerel Yönetim

Isparta Şarkikaraağaç Belediyesi Yerel Yönetim

Bartın Kurucaşile Belediyesi Yerel Yönetim

İstanbul Ataşehir Belediyesi Yerel Yönetim

İstanbul Arnavutköy Belediyesi Yerel Yönetim

İstanbul Bağcılar Belediyesi Yerel Yönetim

İstanbul Bahçelievler Belediyesi Yerel Yönetim

İstanbul Bakırköy Belediyesi Yerel Yönetim

İstanbul Başakşehir Belediyesi Yerel Yönetim

İstanbul Bayrampaşa Belediyesi Yerel Yönetim

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yerel Yönetim

İstanbul Çekmeköy Belediyesi Yerel Yönetim

İstanbul Esenler Belediyesi Yerel Yönetim

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

88

İstanbul Eyüp Belediyesi Yerel Yönetim

İstanbul Beyoğlu Belediyesi Yerel Yönetim

İstanbul Gaziosmanpaşa Belediyesi Yerel Yönetim

İstanbul Adalar Belediyesi Yerel Yönetim

İstanbul Fatih Belediyesi Yerel Yönetim

İstanbul Güngören Belediyesi Yerel Yönetim

Istanbul Kadıköy Belediyesi Yerel Yönetim

Istanbul Kağıthane Belediyesi Yerel Yönetim

Istanbul Kartal Belediyesi Yerel Yönetim

Istanbul Küçükçekmece Belediyesi Yerel Yönetim

Istanbul Pendik Belediyesi Yerel Yönetim

Istanbul Sarıyer Belediyesi Yerel Yönetim

Istanbul Silivri Belediyesi Yerel Yönetim

Istanbul Şile Belediyesi Yerel Yönetim

Istanbul Şişli Belediyesi Yerel Yönetim

Istanbul Tuzla Belediyesi Yerel Yönetim

Istanbul Ümraniye Belediyesi Yerel Yönetim

Istanbul Üsküdar Belediyesi Yerel Yönetim

Istanbul Zeytinburnu Belediyesi Yerel Yönetim

Izmir Beydağ Belediyesi Yerel Yönetim

Izmir Büyükşehir Belediyesi Yerel Yönetim

Izmir Karşıyaka Belediyesi Yerel Yönetim

Izmir Seferihisar Belediyesi Yerel Yönetim

Kahramanmaraş Çağlayancerit Belediyesi Yerel Yönetim

Kahramanmaraş Belediyesi Yerel Yönetim

Kahramanmaraş Pazarcık Belediyesi Yerel Yönetim

Karabük Eflani Belediyesi Yerel Yönetim

Karabük Eskipazar Belediyesi Yerel Yönetim

Karabük Ovacık Belediyesi Yerel Yönetim

Karabük Yenice Belediyesi Yerel Yönetim

Karaman Ermenek Belediyesi Yerel Yönetim

Karaman Belediyesi Yerel Yönetim

Karaman Kazancı Belediyesi Yerel Yönetim

Karaman Kazımkarabekir Belediyesi Yerel Yönetim

Kars Arpaçay Belediyesi Yerel Yönetim

Kars Digor Belediyesi Yerel Yönetim

Kars Kağızman Belediyesi Yerel Yönetim

Kars Sarıkamış Belediyesi Yerel Yönetim

Kars Susuz Belediyesi Yerel Yönetim

Kastamonu Abana Belediyesi Yerel Yönetim

Kastamonu Ağlı Belediyesi Yerel Yönetim

Kastamonu Cide Belediyesi Yerel Yönetim

Kastamonu Çatalzeytin Belediyesi Yerel Yönetim

Kastamonu Daday Belediyesi Yerel Yönetim

Kastamonu Devrekani Belediyesi Yerel Yönetim

Kastamonu Doğanyurt Belediyesi Yerel Yönetim

Kastamonu Inebolu Belediyesi Yerel Yönetim

Kastamonu Küre Belediyesi Yerel Yönetim

Kastamonu Pınarbaşı Belediyesi Yerel Yönetim

Kastamonu Şenpazar Belediyesi Yerel Yönetim

Kastamonu Tosya Belediyesi Yerel Yönetim

Kayseri Büyükşehir Belediyesi Yerel Yönetim

Kayseri Yeşilhisar Belediyesi Yerel Yönetim

Kırklareli Ahmetbey Belediyesi Yerel Yönetim

Kırklareli Büyükkarıştıran Belediyesi Yerel Yönetim

Kırklareli Evrensekiz Belediyesi Yerel Yönetim

Kırklareli Iğneada Belediyesi Yerel Yönetim

Kırklareli Lüleburgaz Belediyesi Yerel Yönetim

Kırşehir Akpınar Belediyesi Yerel Yönetim

Kırşehir Çiçekdağı Belediyesi Yerel Yönetim

Kırşehir Kaman Belediyesi Yerel Yönetim

Kırşehir Mucur Belediyesi Yerel Yönetim

Kilis Belediyesi Yerel Yönetim

Kocaeli Başiskele Belediyesi Yerel Yönetim

Kocaeli Çayırova Belediyesi Yerel Yönetim

Kocaeli Darıca Belediyesi Yerel Yönetim

Kocaeli Derince Belediyesi Yerel Yönetim

Kocaeli Dilovası Belediyesi Yerel Yönetim

Kocaeli Izmit Belediyesi Yerel Yönetim

Kocaeli Kandıra Belediyesi Yerel Yönetim

Kocaeli Körfez Belediyesi Yerel Yönetim

Konya Ahırlı Belediyesi Yerel Yönetim

Konya Akören Belediyesi Yerel Yönetim

Konya Akşehir Belediyesi Yerel Yönetim

Konya Altınekin Belediyesi Yerel Yönetim

Konya Büyükşehir Belediyesi Yerel Yönetim

Konya Ereğli Belediyesi Yerel Yönetim

Konya Güneysınır Belediyesi Yerel Yönetim

89

Konya Hadim Belediyesi Yerel Yönetim

Konya Halkapınar Belediyesi Yerel Yönetim

Konya Karatay Belediyesi Yerel Yönetim

Konya Meram Belediyesi Yerel Yönetim

Konya Sarayönü Belediyesi Yerel Yönetim

Konya Seydişehir Belediyesi Yerel Yönetim

Konya Taşkent Belediyesi Yerel Yönetim

Konya Tuzlukçu Belediyesi Yerel Yönetim

Kütahya Akdağ Belediyesi Yerel Yönetim

Kütahya Altıntaş Belediyesi Yerel Yönetim

Kütahya Aslanapa Belediyesi Yerel Yönetim

Kütahya Çitgöl Belediyesi Yerel Yönetim

Kütahya Demirci Belediyesi Yerel Yönetim

Kütahya Dumlupınar Belediyesi Yerel Yönetim

Kütahya Emet Belediyesi Yerel Yönetim

Kütahya Gediz Belediyesi Yerel Yönetim

Kütahya Gökler Belediyesi Yerel Yönetim

Kütahya Belediyesi Yerel Yönetim

Kütahya Naşa Belediyesi Yerel Yönetim

Kütahya Pazarlar Belediyesi Yerel Yönetim

Kütahya Simav Belediyesi Yerel Yönetim

Kütahya Şaphane Belediyesi Yerel Yönetim

Kütahya Tavşanlı Belediyesi Yerel Yönetim

Kütahya Tepecik Belediyesi Yerel Yönetim

Kütahya Tunçbilek Belediyesi Yerel Yönetim

Kütahya Yenikent Belediyesi Yerel Yönetim

Malatya Battalgazi Belediyesi Yerel Yönetim

Manisa Demirci Belediyesi Yerel Yönetim

Manisa Köprübaşı Belediyesi Yerel Yönetim

Manisa Belediyesi Yerel Yönetim

Manisa Sarıgöl Belediyesi Yerel Yönetim

Manisa Soma Belediyesi Yerel Yönetim

Manisa Turgutlu Belediyesi Yerel Yönetim

Mardin Derik Belediyesi Yerel Yönetim

Mardin Merkez Belediyesi Yerel Yönetim

Mardin Midyat Belediyesi Yerel Yönetim

Mersin Akdeniz Belediyesi Yerel Yönetim

Mersin Büyükşehir Belediyesi Yerel Yönetim

Mersin Erdemli Belediyesi Yerel Yönetim

Mersin Mezitli Belediyesi Yerel Yönetim

Mersin Yenişehir Belediyesi Yerel Yönetim

Muğla Dalaman Belediyesi Yerel Yönetim

Muğla Datça Belediyesi Yerel Yönetim

Muğla Fethiye Belediyesi Yerel Yönetim

Muğla Kavaklıdere Belediyesi Yerel Yönetim

Muğla Marmaris Belediyesi Yerel Yönetim

Muğla Milas Belediyesi Yerel Yönetim

Muğla Belediyesi Yerel Yönetim

Muğla Seydikemer Belediyesi Yerel Yönetim

Muğla Yatağan Belediyesi Yerel Yönetim

Muş Altınova Belediyesi Yerel Yönetim

Nevşehir Acıgöl Belediyesi Yerel Yönetim

Nevşehir Avanos Belediyesi Yerel Yönetim

Nevşehir Göre Belediyesi Yerel Yönetim

Nevşehir Karapınar Belediyesi Yerel Yönetim

Niğde Alay Belediyesi Yerel Yönetim

Niğde Çukurkuyu Belediyesi Yerel Yönetim

Niğde Hacıabdullah Belediyesi Yerel Yönetim

Niğde Kemerhisar Belediyesi Yerel Yönetim

Niğde Kiledere Belediyesi Yerel Yönetim

Niğde Konaklı Belediyesi Yerel Yönetim

Niğde Belediyesi Yerel Yönetim

Niğde Sazlıca Belediyesi Yerel Yönetim

Niğde Yeşilgölcük Belediyesi Yerel Yönetim

Ordu Kabadüz Belediyesi Yerel Yönetim

Osmaniye Atalan Belediyesi Yerel Yönetim

Osmaniye Ellek Belediyesi Yerel Yönetim

Osmaniye Mehmetli Belediyesi Yerel Yönetim

Osmaniye Belediyesi Yerel Yönetim

Rize Ardeşen Belediyesi Yerel Yönetim

Rize Çamlıhemşin Belediyesi Yerel Yönetim

Rize Çayeli Belediyesi Yerel Yönetim

Rize Çaykent Belediyesi Yerel Yönetim

Rize Fındıklı Belediyesi Yerel Yönetim

Rize Güneysu Belediyesi Yerel Yönetim

Rize Kalkandere Belediyesi Yerel Yönetim

Rize Kendirli Belediyesi Yerel Yönetim

Rize Muradiye Belediyesi Yerel Yönetim

Ulu

sal İ

lerle

me

Rap

oru

2013

-20

15

90

Rize Pazar Belediyesi Belediyesi Yerel Yönetim

Rize Belediyesi Yerel Yönetim

Sakarya Adapazarı Belediyesi Yerel Yönetim

Sakarya Akyazı Belediyesi Yerel Yönetim

Sakarya Arifiye Belediyesi Yerel Yönetim

Sakarya Büyükşehir Belediyesi Yerel Yönetim

Sakarya Erenler Belediyesi Yerel Yönetim

Sakarya Ferizli Belediyesi Yerel Yönetim

Sakarya Geyve Belediyesi Yerel Yönetim

Sakarya Hendek Belediyesi Yerel Yönetim

Sakarya Karapürçek Belediyesi Yerel Yönetim

Sakarya Karasu Belediyesi Yerel Yönetim

Sakarya Kocaali Belediyesi Yerel Yönetim

Sakarya Pamukova Belediyesi Yerel Yönetim

Sakarya Serdivan Belediyesi Yerel Yönetim

Sakarya Söğütlü Belediyesi Yerel Yönetim

Samsun Bafra Belediyesi Yerel Yönetim

Samsun Büyükşehir Belediyesi Yerel Yönetim

Samsun Ondokuzmayıs Belediyesi Yerel Yönetim

Samsun Vezirköprü Belediyesi Yerel Yönetim

Samsun Yakakent Belediyesi Yerel Yönetim

Siirt Eruh Belediyesi Yerel Yönetim

Sinop Ayancık Belediyesi Yerel Yönetim

Sinop Boyabat Belediyesi Yerel Yönetim

Sinop Gerze Belediyesi Yerel Yönetim

Sinop Belediyesi Yerel Yönetim

Sivas Gürün Belediyesi Yerel Yönetim

Sivas Kangal Belediyesi Yerel Yönetim

Sivas Suşehri Belediyesi Yerel Yönetim

Şanlıurfa Haliliye Belediyesi Yerel Yönetim

Şanlıurfa Karaköprü Belediyesi Yerel Yönetim

Şanlıurfa Siverek Belediyesi Yerel Yönetim

Tekirdağ Çerkezköy Belediyesi Yerel Yönetim

Tekirdağ Hayrabolu Belediyesi Yerel Yönetim

Tekirdağ Kapaklı Belediyesi Yerel Yönetim

Tekirdağ Malkara Belediyesi Yerel Yönetim

Tekirdağ Saray Belediyesi Yerel Yönetim

Tekirdağ Süleymanpaşa Belediyesi Yerel Yönetim

Tekirdağ Tekirdağ Belediyesi Yerel Yönetim

Tokat Ataköy Belediyesi Yerel Yönetim

Tokat Bereketli Belediyesi Yerel Yönetim

Tokat Bozçalı Belediyesi Yerel Yönetim

Tokat Cimitekke Belediyesi Yerel Yönetim

Tokat Çevreli Belediyesi Yerel Yönetim

Tokat Hasanşeyh Belediyesi Yerel Yönetim

Tokat Kınık Belediyesi Yerel Yönetim

Tokat Belediyesi Yerel Yönetim

Tokat Turhal Belediyesi Yerel Yönetim

Trabzon Akçaabat Belediyesi Yerel Yönetim

Trabzon Arsin Belediyesi Yerel Yönetim

Trabzon Beşikdüzü Belediyesi Yerel Yönetim

Trabzon Çaykara Belediyesi Yerel Yönetim

Trabzon Dernekpazarı Belediyesi Yerel Yönetim

Trabzon Hayrat Belediyesi Yerel Yönetim

Trabzon Şalpazarı Belediyesi Yerel Yönetim

Trabzon Tonya Belediyesi Yerel Yönetim

Trabzon Vakfıkebir Belediyesi Yerel Yönetim

Tunceli Ovacık Belediyesi Yerel Yönetim

Tunceli Belediyesi Yerel Yönetim

Uşak Karahallı Belediyesi Yerel Yönetim

Uşak Kızılcasöğüt Belediyesi Yerel Yönetim

Uşak Belediyesi Yerel Yönetim

Van Gevaş Belediyesi Yerel Yönetim

Van Gürpınar Belediyesi Yerel Yönetim

Yalova Kaytazdere Belediyesi Yerel Yönetim

Yalova Taşköprü Belediyesi Yerel Yönetim

Yalova Belediyesi Yerel Yönetim

Yozgat Akdağmadeni Belediyesi Yerel Yönetim

Yozgat Baydiğin Belediyesi Yerel Yönetim

Yozgat Çayıralan Belediyesi Yerel Yönetim

Yozgat Konuklar Belediyesi Yerel Yönetim

Yozgat Ozan Belediyesi Yerel Yönetim

Yozgat Sarıkaya Belediyesi Yerel Yönetim

Yozgat Sorgun Belediyesi Yerel Yönetim

Yozgat Umutlu Belediyesi Yerel Yönetim

Yozgat Yenifakılı Belediyesi Yerel Yönetim

Yozgat Yerköy Belediyesi Yerel Yönetim

Yozgat Belediyesi Yerel Yönetim

91

Zonguldak Bakacakkadı Belediyesi Yerel Yönetim

Zonguldak Çaycuma Belediyesi Yerel Yönetim

Zonguldak Çaydeğirmeni Belediyesi Yerel Yönetim

Zonguldak Ereğli Belediyesi Yerel Yönetim

Zonguldak Gökçebey Belediyesi Yerel Yönetim

Zonguldak Gülüç Belediyesi Yerel Yönetim

Zonguldak Kandilli Belediyesi Yerel Yönetim

Zonguldak Kilimli Belediyesi Yerel Yönetim

Zonguldak Kozlu Belediyesi Yerel Yönetim

Zonguldak Ormanlı Belediyesi Yerel Yönetim

Zonguldak Perşembe Belediyesi Yerel Yönetim

Zonguldak Saltukova Belediyesi Yerel Yönetim

Zonguldak Belediyesi Yerel Yönetim

türkİye - afad.gov.tr · pdf filetürkİye hyogo çerçeve eylem...

Documents