tranh chap thuong mai

8/14/2019 tranh chap thuong mai

1/44

Vo WTO c l i th trong tranh ch p th ng m i?

(Toquoc)- 20 l con s nh ng v tranh ch p th ng m i m VN ph i i m t trong th i gian qua v s ti p t c t ng ln n a trong th i k h u WTO. Toquoc.gov.vn

ng Nguy n Sinh Nh t Tn: Mu n ginh c u th trong cc v tranh ch p, DN c n n m v ng c s php l ( nh: M.Thu) ng Nguy n Sinh Nh t Tn Ph v tr ng v php ch B Th ng m i nh n nh nh v y trong H i th o Th t c gi i quy t tranh ch p trong WTO, thu c khun kh d n h tr th ng m i a ph ng VN II (Mutrap), do B th ng m i ph i h p v i y ban chu u v a t ch c. Tnh n nay, VN ph i i m t v i h n 20 v tranh ch p, nh ng ch y u l l nh v c ch ng bn ph gi. Th c t , tranh ch p th ng m i qu c t r ng h n r t nhi u: c quy n, kinh doanh khng lnh m nh, quy n s h u tr tu . Gia nh p WTO, bnh ng v m t php l v i nh ng i gia th gi i, DN trong n c s c thm bao nhiu ph n tr m th ng l i trong cc v tranh ch p th ng m i? Th t c gi i quy t tranh ch p nh th no? P/V Toquoc c cu c trao i v i ng Nguy n Sinh Nh t Tn xung quanh v n ny. + WTO cao tnh cng khai, minh b ch trong c nh tranh th ng m i v c bi t l cng b ng, bnh ng gi a cc thnh vin khi gi i quy t tranh ch p th ng m i. Nh ng trong th c t , d ng nh v n c s u i cho cc n c l n? - Tr c y, chng ta th ng y u th h n trong cc v tranh ch p v bn ph gi. Nh ng v i c ch ng thu n ngh ch trong quy trnh gi i quy t tranh ch p c a WTO, quy n v l i ch c a cc n c y u v n s c b o v . V d trong m phn v v n d t may m i y, pha M i gi i quy t theo quy nh c a h , nh ng chng ta u tranh gi i quy t bnh ng theo cc quy nh c a WTO. M i thnh vin u bnh ng trong WTO, nh ng mu n ginh c u th trong cc v tranh ch p, chng ta ph i n m v ng c s php l c ng nh quy trnh gi i quy t m i c th t b o v mnh. VN l n c xu t kh u nhi u nn khng th trnh kh i cc v tranh ch p th ng m i. c bi t khi gia nh p WTO, tranh ch p s khng ch trong l nh v c ch ng bn ph gi nh tr c y, m cn n i r ng ra nhi u ho t ng th ng m i qu c t nh quy nh v ch t l ng, nhn mc hng ha, an tan v sinh th c ph m cho n quy nh v kinh doanh (ng Paolo Vergano, chuyn gia EU c a Mutrap)+ WTO dnh ring cho cc n c ang pht tri n nh VN nh ng quy t c u i c bi t trong tranh ch p th ng m i. V y c th l g? - C th th y, l i ch l n nh t l VN c p d ng c ch gi i quy t c a WTO trong cc tranh ch p th ng m i qu c t . C ch gi i quy t tranh ch p c a WTO bao gi c ng tr i qua cc b c: tham v n (H i ng tham v n) v phn quy t. i v i nh ng n c ang pht tri n, WTO s c bi t xem xt cc i u ki n kinh t . Bn c nh , c s h tr thi n ch ha gi i trung gian c a Ch t ch C quan gi i quy t tranh ch p ho c T ng gim c WTO. Trong qu trnh tham v n, cc n c ang pht tri n c ng s c gia h n so v i

th i gian tham v n thng th ng. c bi t, khi phn quy t, Ban h i th m lun xem xt tnh minh b ch v tnh th i gian cho cc n c ny chu n b l p lu n c a mnh.+ Theo ng, DN trong n c nn chu n b hnh trang php l g n u mu n ginh u th trong nh ng cu c tranh ch p? Ki n th c n n v th t c th ng m i qu c t c a DN trong n c nhn chung cn r t h n ch , l kh kh n khng nh khi b v ng vo cc v tranh ch p. M c ch chng ti t ch c h i th o ny nh m cung c p cho c quan qu n l cc B , ngnh, hi p h i v c bi t l cc DN hi u r h n v quy trnh gi i quy t tranh ch p th ng m i trong WTO. Lm sao ng n ng a nh ng v n tranh ch p th ng m i, th t c gi i quy t nh th no v n ph h p v i quy nh WTO v b o v


2/44

c l i ch chnh mnh. c bi t t s t v n tr c ti p c a cc chuyn gia lu t chu u r t c kinh nghi m v l nh v c ny nh T.S Peter Naray, lu t s Paolo Vergano, Gordon LaFortune s c hi u qu v i DN. Th c t cho th y, 3/5 t ng s cc tr ng h p tranh ch p c gi i quy t tr c khi c phn quy t c a H i th m. Kinh nghi m c a m t s v tranh ch p cho th y, bn nguyn nn s d ng cc bn t nhn (khuy n khch cc b ng ch ng bn ngoi), tm ki m s ng h c a cc thnh vin khc c a WTO. VN i sau trong l trnh h i nh p, nn t t nh t, chng ta nn tham gia h c t p kinh nghi m v i t cch bn th ba, hay th m ch kh i x ng cc v tranh ch p cng v i cc thnh vin WTO giu kinh nghi m./. Mai Thu

Tranh ch p th ng m i x b ng tr ng ti: T i sao khng? Tranh ch p th ng m i x b ng tr ng ti: T i sao khng? C p nh t lc 08h56, Ngy 06/04/2007

(Hanoinet)- Tuy nhi u DN Vi t Nam bi t n tr ng ti nh m t ph ng th c h u hi u gi i quy t th ng m i qu c t t u nh ng n m 1960, nh ng ch khi Vi t Nam m c a kinh t , gia nh p WTO th v n gi i quy t tranh ch p th ng m i qu c t b ng tr ng ti m i thu ht s quan tm th c s c a nhi u DN. V th c t nhi u DN ph i tr "h c ph" khng nh khi x y ra tranh ch p th ng m i v i cc i tc n c ngoi.(Hanoinet)- Tuy nhi u DN Vi t Nam bi t n tr ng ti nh m t ph ng th c h u hi u gi i quy t th ng m i qu c t t u nh ng n m 1960, nh ng ch khi Vi t Nam m c a kinh t , gia nh p WTO th v n gi i quy t tranh ch p th ng m i qu c t b ng tr ng ti m i thu ht s quan tm th c s c a nhi u DN. V th c t nhi u DN ph i tr "h c ph" khng nh khi x y ra tranh ch p th ng m i v i cc i tc n c ngoi.V n ny v a c m x k l ng t i H i th o "Tr ng ti Th ng m i ph ng

th c gi i quy t tranh ch p hi u qu "do Phng th ng m i v Cng nghi p Vi t Nam t ch c m i y. Xu h ng x tranh ch p b ng tr ng ti D n ch ng v nh ng r i ro php l trong xu th ton c u ha, ng D ng ng Hu , V tr ng V Php lu t dn s - kinh t (B T php) nu tr ng h p Vietnam Airlines b ki n i b i th ng g n 1 tri u USD Italia. Ban u y ch l v n v lao ng v ti n cng, khi c pht sinh tranh ch p khng x l k p th i nn i tc l i d ng bi n thnh m t v ki n th ng m i. y, r i ro php l ny gy ra nhi u thi t h i. "C nh ng thi t h i v t ch t c th o m c, cn c nh ng thi t h i khng o m c, trong tr ng h p ny l lm nh h ng n kh n ng thm nh p th tr ng c ng nh th ng hi u, uy tn v kh n ng c nh

tranh th tr ng" - ng Hu nh gi. Cn r t nhi u v tranh ch p m r t nhi u DN Vi t Nam ph i ch u thi t thi khi tham gia vo th tr ng th gi i. Th c t th i gian qua cho th y, do ch a c s am hi u y lu t php qu c t , vi c qu n l r i ro php l c a cc DN Vi t Nam ch a c ch tr ng, d n n tnh tr ng nhi u DN ph i i m t v i r i ro v thi t h i khng ng c. C ng theo ng Hu : Khng ph i t nhin x tranh ch p th ng m i b ng tr ng ti ang l xu th trong ho t ng th ng m i th gi i. Khc v i nguyn t c ho t ng xt x cng khai c a to n, cc phin h p xt x b ng tr ng ti b o m b m t


3/44

kinh doanh v uy tn ngh nghi p cho cc th ng nhn (khng c ai c quy n tham d phin h p xt x n u khng c s ng c a cc bn). Th t c xt x b ng tr ng ti n gi n, b o m gi i quy t nhanh cc v tranh ch p m khng ph i qua nhi u c p xt x . Cc bn c quy n quy t nh ch n hnh th c, t ch c tr ng ti, a i m, th i gian. Bn c nh , tr ng ti th ng m i khng i di n cho quy n l c nh n c nn ph h p v i gi i quy t tranh ch p m cc bn c qu c t ch khc nhau, phn quy t c a tr ng ti c cng nh n v cho thi hnh n c ngoi... t bi t n tr ng ti th ng m i S khng c tr ng ti n u khng c tho thu n tr ng ti. Ch n tr ng ti c ng g n nh lo i tr th m quy n xt x c a to n (m c d v n c n s h tr c a to n khi c khi u n i v tho thu n tr ng ti v hi u, yu c u p d ng cc bi n php kh n c p t m th i, ch nh tr ng ti vinv khi c c n c php lu t ngh to n tuyn hu quy t nh tr ng ti...). Nh ng th c t c r t t doanh nghi p Vi t Nam ch n i u kho n x l b ng tr ng ti khi x y ra tranh ch p trong cc h p ng th ng m i. Qua i u tra c a Trung tm Tr ng ti th ng m iQu c t Vi t Nam (VIAC), m t trong s t Trung tm tr ng ti cn nhi u ho t ng tch c c trong gi i quy t tranh ch p th ng m i th c t i 84% s DN khng bi t n vi c gi i quy t tranh ch p b ng tr ng ti. M i n m, TTTM n c ta ch gi i quy t c m y ch c v tranh ch p th ng m i (con s ny M l g p 5.000 l n). V c khng t c nh "d khc, d c i"v chuy n m t s DN Vi t Nam do khng ch n tr c tr ng ti (hay to n), khi c tranh ch p pht sinh trong cc v ki n c y u t n c ngoi, h khng bi t quy t nh nh th no. Ch n tr ng ti th qu mu n, v i tc khng h p tc, ch n to n n c ngoi c a i tc th khng bi t th t c php lu t, chi ph, quy trnh t t ng...Ch n to n trong n c th khng ch c b n n c a to n c c ch p nh n...Theo ng Nguy n Minh Tr, Ch t ch Trung tm Tr ng ti th ng m i VIAC: Th c ti n

ho t ng th ng m i ngy cng tr nn phong ph, ph c t p lm cho chi c o "Php l nh v tr ng ti th ng m i khng cn ph h p" n lc c n ph i xy d ng Lu t v Tr ngtith ng m i gip cc DN v n ra bi n l n.

Th. D ng (Bo kinh t v th )

Hi u bi t php lu t trnh r i ro trong giao th ng

(VietNamNet) - H i nh p kinh t , t ng c ng giao th ng qu c t lun g n li n v i s gia t ng r i ro php l. Khng th lo i b h t c cc r i ro nh ng DN hon

ton c th h n ch n b ng chnh s hi u bi t v php lu t v s t nh to trong khi th c hi n m i giao d ch th ng m i qu c t . Thi t h i nhi u ng D n ch ng v nh ng r i ro php l trong ho t ng th ng m i qu c t , ng Nguy n V n Du - Tr ng phng Php ch - Thanh tra T ng Cng ty Hng khng Vi t Nam k cu chuy n DN mnh l v ki n i b i th ng g n 1 tri u USD Italia.


4/44

Gia t ng giao th ng qu c t lun i km nh ng r i ro php l. ( nh: Haiphong.gov)Ban u y ch l m t tranh ch p v lao ng v ti n cng. Khi c pht sinh tranh ch p khng x l k p th i v i tc l i d ng bi n thnh m t v ki n th ng m i. R i ro php l ny gy ra nhi u thi t h i. C nh ng thi t h i v t ch t c th o m c cn c nh ng thi t h i v t ch t khng o m c m trong tr ng h p ny l nh h ng n kh n ng thm nh p th tr ng. Bn c nh , l nh ng m t mt phi v t ch t r t l n nh nh h ng n th ng hi u, uy tn, kh n ng c nh tranh th tr ng. T ng Cng ty Thu c l Vi t Nam c ng t ng h ng ch u nh ng r i ro php l trong th ng m i qu c t khi b n c ngoi ng k m t b n quy n nhn hi u trn th tr ng qu c t . Nhn hi u Vinataba tuy c ng k trong n c nh ng ch a ng k n c ngoi, khi ti n hnh ng k n c ngoi th pht hi n b m t cng ty c a Indonesia chi m o t t i 13 qu c gia v vng lnh th . i u ny gy tc h i ngim tr ng n quy n l i c a DN. S n ph m Vinataba khng th xu t kh u sang cc n c b ng k t c o t th ng hi u. ng th i, cng ty t i nh ng n c ny c th s n xu t Vinataba gi a vo Vi t Nam. Ngoi ra, nh ng nh h ng n uy tn v th ng hi u c a DN v ngnh thu c l Vi t Nam khng ph i l nh . T ng Cng ty Thu c l th c hi n vi c i l i nhn hi u c a mnh nh ng n nay m i chnh th c thnh cng trn th tr ng Campuchia, th tr ng Lo v Trung Qu c ang trong qu trnh x l. Vi c khi u ki n i l i nhn hi u m i ch th c hi n 3 n c nh ng r t kh kh n v t n km. V ki n th ng m i l n nh t m DN Vi t Nam ng u g n y l EU ki n giy m da bn ph gi vo thi tr ng khu v c ny. Qu trnh x l v ki n c ng x y ra nh ng r i ro th ng m i m h u qu DN Vi t Nam h ng ch u ch c ch n cn ko di. B Nguy n Th Tng, T ng th k Hi p h i Da giy Vi t Nam cho bi t, v ki n ch ng bn ph gi cc lo i giy m da l m t i n hnh cho m t d ng r i ro php l th ng g p l chng ta khng c c s d li u ch ng minh khi c tranh ch p

x y ra.Qua th c t c a ngnh mnh, b Tng cho r ng, ph n l n cc DN hi n nay ch a nh n di n h t cc r i ro, ch a chu n b phng ng a v s n sng i m t v i mi tr ng kinh doanh qu c t . Lu t s Tr ng H i - Ph T ng gim c InvestConsult Group c chung nh n nh, th c t th i gian qua cho th y, do ch a c s am hi u y v cc y u t php lu t n c ngoi v qu c t , vi c qu n l r i ro php l c a cc DN Vi t Nam trong quan h th ng m i qu c t ch a c th c hi n t t, nhi u DN ph i i m t v i nh ng r i ro v ch u nh ng thi t h i khng ng c. Giao th ng qu c t : v vn r i ro Th c t c r t nhi u d ng r i ro c th x y ra trong qu trnh giao th ng qu c

t . B ng th c t , cc lu t s li t k ra hng lo t nguy c r i ro php l n t t t c m i kha c nh c a cc giao d ch th ng m i qu c t . Tuy nhin theo cc lu t s , nh ng r i ro x y ra tr c h t l do ch a hi u bi t y v h th ng lu t php v chnh sch c a n c ngoi, lu t php v thng l qu c t c ng nh cc tho thu n song ph ng gi a cc qu c gia. Lu t s Tr ng H i li t k hng lo t r i ro khc nhau nh : lin quan n xc l p quy n v chuy n d ch quy n s h u, quy n qu n l ti s n theo php lu t n c ngoi; lin quan n cc ro c n th ng m i v k thu t c a cc Chnh ph ; r i ro lin quan n cc tho thu n v thu ; r i ro lin quan n DN b ki n ch ng bn ph gi, b p d ng m c thu bn ph gi... i u ny l d hi u v m i qu c gia lun xy d ng m t h th ng php lu t, chnh sch b o v th tr ng, DN v


5/44

ng i tiu dng c a mnh. N u khng hi u bi t y v cc quy nh ny th DN Vi t Nam s khng thm nh p vo c th tr ng, th m ch s g p ph i nh ng h u qu n ng n .

Giao d ch th ng m i lun ti n n nhi u r i ro.

Ch ring cc r i ro lin quan n s h u tr tu c th phn ra r t nhi u d ng nh : lin quan n nhn hi u th ng hi u; lin quan n v n sng ch ; lin quan n b quy t k thu t v chuy n giao cng ngh ; lin quan n v n b n quy n... m i d ng r i ro lin quan n hng lo t cc quy nh mang tnh php l v k thu t su c thi t l p trn nh ng h th ng php lu t c th c a t ng n c khc nhau. i u ny cho th y s ph c t p c a php lu t qu c t v nguy c cao v cc r i ro th ng m i. y th c s l m t kh kh n v l thch th c l n cho DN khi v n ra th tr ng th gi i. Bn c nh , cn c r t nhi u d ng r i ro x y ra c khi ch do ch a hi u bi t y v php lu t Vi t Nam. i u ny t ng nh khng th nh ng l i x y ra khi khng t DN Vi t Nam thi u quan tm n vi c nghin c u v p d ng php lu t Vi t Nam. Trong khi , i tc n c ngoi l i c s chu n b chu o khi n chng ta r i vo c nh thua thi t. C ng c th r i ro x y ra do khng tin li u tr c c s thay i c a lu t php chnh sch c a n c ngoi c ng nh Vi t Nam. Chnh sch php l s c nh ng thay i ph h p v i th c ti n, n u DN khng c p nh t c th v p ph i nh ng thi t h i l n, th m ch l ph s n. i u ny khng ch x y ra khi chnh sch n c ngoi thay i m c th n t vi c thay i nh ng chnh sch c a Vi t Nam. M t r i ro m DN Vi t Nam hay g p ph i trong th i gian qua l lin quan n vi c th m nh t cch php l, ti chnh c a i tc c ng nh ng i i di n i tc n c ngoi. Trn th c t khi khng t DN Vi t Nam b l a o do thi u thng tin c a i tc. i u ny c ng b c l m t th c t Vi t Nam ch a c m t c quan t ch c no c kh n ng th m nh t cch php l c ng nh ti chnh c a i tc

n c ngoi c ng nh ng i i di n c a h . Th m ch khi x y ra r i ro, tranh ch p c n ph i gi i quy t c ng c th v p ti p nh ng r i ro lin quan n vi c l a ch n lu t p d ng v c quan gi i quy t tranh ch p, r i ro lin quan n thi hnh phn quy t c a tr ng ti ho c to n n c ngoi.

H n ch r i ro: tr c h t DN ph i t lo Theo cc lu t s , c nhi u nguyn nhn d n n r i ro trong th ng m i qu c t i v i DN Vi t Nam nh ch a c thi quen tun th php lu t v coi nh y u t php l trong kinh doanh; do khng hi u bi t v php lu t n c ngoi v thng l qu c t ; ch a c thi quen s d ng d ch v php l v t v n c a lu t s ; khng

c s chu n b k cng ho c thi u kinh nghi m trong th ng th o h p ng; l a ch n i tc khng c n ng l c v t cch php l m DN Vi t Nam l i khng hi u bi t v khng c i u ki n ki m tra...

N m v ng php lu t Vi t Nam v qu c t h n ch r i ro. ( nh"Vnep.gov) Theo ng Nguy n V n Du th r i ro php l l m t ph n c a ho t ng th ng m i. Hay ni cch khc ho t ng trong n ch a ng nh ng r i ro ti m n m khng c cch g lo i tr hon ton c. Tuy nhin, c th gi m thi u r i ro v h n


6/44

ch tc ng tiu c c c a n l i l i u c th lm c v ph thu c nhi u vo n l c c a DN v s tr gip h u hi u c a Nh n c. Lu t s Quch M nh H ng - V n phng Lu t Ledaco cho r ng, h i nh p ngy cng su r ng th cc r i ro php l s gia t ng. DN Vi t Nam c n ph i t nh to h n trong cc giao d ch th ng m i qu c t . Tr c h t, khng ai khc ngoi chnh b n thn DN ph i t th c c r i ro v t c bi n php phng trnh v kh c ph c hi u qu .V i quan i m , Lu t s Tr ng H i cho r ng, gi i php quan tr ng phng trnh r i ro php l cho DN trong qu trnh h i nh p chnh l vi c xy d ng h th ng lu t php minh b ch v ph h p v i thng l qu c t . i u ny l t t y u, khi gia nh p WTO, m i DN Vi t Nam tr thnh m t t ch c kinh doanh trong mi tr ng php l ton c u v bu c ph i ho t ng theo mi tr ng php l qu c t . Bn c nh , vi c nng cao tinh th n tn tr ng php lu t c a DN Vi t Nam c ng l m t yu c u quan trong phng trnh nh ng r i ro trong ho t ng th ng m i. Trong mi tr ng th ng m i ton c u, vi c nng cao hi u bi t c a cc DN Vi t Nam v php lu t trong n c v qu c t l m t t t y u. Khng cn cch no khc, DN ph i t trang b cho mnh nh ng hi u bi t tr c khi b c ra lm n v i n c ngoi. Cc DN c ng c n c th i quen s d ng t v n c a lu t s trong cc quan h th ng m i nh t l quan h c y u t n c ngoi. y l i u c n thi t, d c th tiu t n 1 t chi ph nh ng l i ng n ch n nh ng r i ro gy thi t h i l n v v t ch t v uy tn.

Ph c H(Ngu n VietnamNet)

Ng i i di n php l c a cng ty

Trong cng ty trch nhi m h u h n v c ph n Vi t Nam, ng i i di n php l

c a chng th ng l ch t ch h i ng qu n tr hay t ng gim c (gim c), ho c l ch t ch h i ng qu n tr kim t ng gim c. Vi c ch n l a nh th cho cng ty c l i hay h i g? Vai tr c a ng i i di n php l Cng ty ph i c ng i i di n php l b i v n l... con ma. l s m t chn th t nh t v cng ty. Th t v y, ta khng th s , khng th y c n; gi ng nh ta c th th y ng A hay b t tay b B. N l m t th c th do lu t php t ra v do c th i ki n v b ki n. V v y, theo lu t c a ta, n c c c u t ch c ch t ch , c ti s n v ch u trch nhi m b ng ti s n c a n. V gi y t h t ch c a n, c th ni gi y ng k kinh doanh l khai sinh v b n i u l l hnh hi c a n. C b n v m t php l nh th , n c th thu nh c a b n v... x ti n c! V y lm sao tm c n? Lm sao g i th cho n? D n c c c u t ch c ch t

ch nh ng vo m t cng ty b n s th y nh x ng, my mc v nhi u ng i. V y ai l cng ty?tr l i, lu t t ra ng i i di n php l. V ng i y c th l m t ng i

n m m t trong nh ng ch c v nu trn. Tuy nhin, y c n phn bi t gi a (i) m t c nhn nh t nh (ng A, b B); (ii) ch c v h n m gi (ng t ng, b ph...) v (iii) ng i i di n php l.

ba y u t trn v trong t ng quan v i cng ty, hai ci u thay i cn ci th ba khng; n t n t i cng v i cng ty. Chnh v n khng i nn... con ma h t ch y! V y ng i i di n php l c a cng ty l ng i c cng ty c ra ti p xc, giao d ch v i nh ng ng i bn ngoi cng ty (thu g i thng bo, ta g i gi y tri u t p, nh cung c p i n ). Cn lu t s n u c thc n cng ty theo


7/44

ng m u m c th ph i vi t: Knh g i cng ty ABC do ng Nguy n V n Mt, t ng gim c i di n. Di dng nh th khng bao gi cng ty c th ch i ta: Chng ti khng nh n c th i n c a nguyn n. V y n u t chn th i di n php l c a cng ty ch l ng i nh n v g i gi y t nhn danh cng ty v m i vi c lm c a ng i y rng bu c cng ty. ngh a c a n ch c th ! Trch nhi m c a ng i i di n php l cng ty C ng gi ng nh m t c nhn, khi cng ty ho t ng n c th gy thi t h i; do n ph i ch u trch nhi m. M c ch chnh y u c a lu t l n nh t cch v quy nh trch nhi m. Cng ty c ng c nhi u t cch: ng i mua khi c n nguyn li u; ng i bn khi c s n ph m; ng i cung c p d ch v v t t nhin c ng l ch n ... Trch nhi m c a n ch c th l t nguy n hay b c quan t php bu c thanh ton n n n v b ph t theo m t l nh hnh chnh. l trch nhi m dn s . Chnh cng ty ch u trch nhi m ch khng ph i ng i i di n php l c a n, hay nh ng ng i n m ch c ch t ch, t ng gim c. Xin nh n m nh tnh ch t thu n ty rng bu c c a ng i i di n php l v hi n c cc quy nh bu c gim c cng ty ph i ch thn i l y gi y ch ng nh n ng k kinh doanh, l y con d u hay k bin b n k lu t lao ng, nh t nh khng cho y quy n! Ng i ngoi cng ty khi giao d ch v i n th ch c n quan tm n vi c rng bu c c n v i hnh ng c a n b t n ch u trch nhi m, khng l n l n n v i ng i i u hnh n. M i n m tr c y, Ta n C n Th , h i ng nhn dn, cng an, vi n ki m st nh m l n gi a cng ty v t ng gim c nn x ng gim c 18 n m t trong khi cng ty th a ti s n tr n (v Cng ty Vipromco)! H i nh p i h i ph i ngh gi ng nh ng i khc. Rng bu c cng ty vo hnh ng c a n i v i ng i bn ngoi, cng ty khng th ch i b hnh ng c a mnh khi ng i

i di n php l c a n th c hi n nhn danh n (k h p ng, g i v n b n, l p cam k t...). D c nghe nh v y th v n ph i xem xt cho c n th n v ng qun r ng mnh ch i v i... con ma. N c th ch i v b o r ng ng i i di n php l cam k t v t th m quy n! Cng ty c m t kh i ti s n l n; cho nn trong b n i u l - m cc c ng l p ra - h phn nh th m quy n: cam k t v i s ti n no th ai c quy t nh. B n

i u l c th ghi h i ng qu n tr quy t nh cc h p ng t m t t tr ln. N u gim c cng ty - ng i i di n php l - k h p ng c gi tr 1,1 t m khng c php c a h i ng qu n tr l ng ta v t th m quy n. V con ma ch i ngay!Nh th n u b n c k k t g v i m t cng ty th - ngoi nh ng th khc - ph i tm xem cch no rng bu c c n. Cch lm l: (i) xem b n i u l bi t ai l i di n php l, n u khng ph i ng i y k, th ng i k thay c c y quy n c a ng i tr c hay c s ch p thu n c a h i ng qu n tr khng; c khi h i ng qu n tr giao cho m t ng i khc khng ph i l t ng gim c k k t trong m t giao d ch nh t nh no ; (ii) ng i i di n php l k c ng th m quy n khng - t c l xem h c c php tr cho mnh s ti n khng - b n i u l phn nh th m quy n k k t ra sao; (iii) n u th y k v t th m quy n th ph i h i xem c ngh quy t c a h i ng qu n tr cho php lm khng.

Ph i lm nh ng vi c ny khi k k t h p ng chuy n d ch ti s n (mua, bn, xin vay... ) c gi tr l n tm tc... con ma. N u khng l c r i ro php l. Tuy nhin, xin thm, n u c b t k ai trong cng ty k m sau ny cng ty u nh n l mnh lm th v n ng i i di n php l khng cn quan tr ng n a. C i r c a v n l... con ma n ch i nn ph i b t t n tay, day t n trn. M t ngh th c t n y, chng ta ng l ng i i di n php l c a cng ty ch l ng i g i

nh n th t v l s giao d ch gi a cng ty v i ng i bn ngoi. Trong n i b cng ty, ng i c quy n hnh c th l m t ng i khng lm i di n php l; gi ng nh trong m t cng ty gia nh ng ch ng ng ra giao d ch theo l nh c a... ti u i tr ng (nh cc ng th ng ni).


8/44

S phn chia quy n hnh trong cng ty l vi c n i b v c ghi trong cc v n ki n hay - quy c h n - trong c m nang i u hnh t ng qut c a cng ty (m hi n nay a s cng ty c a ta ch a c) v vi c khng th bu c ng i ngoi ph i nhn nh n. Nhn vin c a cng ty c cho bi t khi vo lm l h thu c quy n ai v ai c quy n g i v i h . Nh ng ng i c quy n i v i nhn vin th ng khng ph i l ng i i di n php l. Khi h lm ng theo c m nang, k tn mnh v ng d u c a cng ty th hnh ng y l c a cng ty v n rng bu c cng ty. Bn trong cng ty khng c n ng i i di n php l m l ai c quy n hnh g. V ng i giao d ch v i bn ngoi khng nh t thi t ph i l ng i n m quy n hnh trong cng ty cho nn ngh nu ra y l khng nn cho ch t ch h i ng qu n tr lm ng i i di n php l m hy cho t ng gim c. C vi l do lm nh th . Th nh t, h i ng qu n tr quy t nh nh ng v n mang tnh di h n, lu lu m i h p m t l n; ch t ch h i ng gi nhi m v g i, nh n th v i bn ngoi l khng thch h p. Ng i y i v ng th sao? Th hai, cng ty c n m t s lin t c khi giao ti p v i bn ngoi. Vi c ny ch nn do m t ng i lm; k o ng i nh n bn ngoi b l n l n. H n n a, ch t ch h i ng quy t nh th ng ph i tham kh o ki n cc thnh vin khc c a h i ng nn kh lng p ng tnh hnh khi c p bch. Th ba, h i ng qu n tr do i h i ng c ng b u, vi c b u ch n c khi g p r c r i v c ng ng i, trong khi t ng gim c do h i ng b nhi m v b c sau; tr c tr c c a i h i c ng khng ko di xu ng vi c ch n l a t ng gim c; nh v y tnh lin t c c a cng ty c b o m. Trong v tranh ch p t i Cng ty ay Si Gn v a qua, khi ng ch t ch ny gi con d u, ng kia cho chi m tr s v cng ty ph i ng ng ho t ng; n u nh c ng i i di n php l l t ng gim c thu n ty, khng kim nhi m g, th ng i ny (i) ng tch bi t v i c h i ng qu n tr m i l n c (v khng do i h i c ng b u); (ii) h c th nh cng an ch m d t vi c chi m tr s , v khng c vi c con d u b l y m t khi n ph i ch y n ta n r i n v n i thi hnh n; t c l trong cng ty c c ch n i t i t gi i quy t tranh ch p. Ng i i di n php l c a cng ty c ngh a l . H khng nh t thi t ph i n m quy n cao nh t trong cng ty m ch l ng i lin l c chnh th c v i bn ngoi v - quan tr ng h n - khng c t o n.

Ngu n: TBKTSGX y ra tranh ch p: T t x n lm theo lu t

Trong lm n, chuy n pht sinh tranh ch p l i u kh trnh, nh ng c n bi t cch gi i quy t sao cho c l i nh t v ng php lu t. T x Khng t doanh nghi p khi c tranh ch p ch n cch gi i quy t theo ki u b t c n php lu t. Nh trong v tranh ch p khch s n Amara, khi xu t thay t ng gim c c a mnh khng c ch p thu n, pha Singapore a ng i c a mnh t Singapore qua, ng th i thu l c l ng b o v chuyn nghi p chi m gi b t h p

php phng lm vi c c a ng t ng gim c lin doanh, nh m cch ch c ng ny b ng v l c. Nh ng h khng th c hi n c nh c a mnh v hnh ng sai tri b l c l ng cng an can thi p. Hay nh tr ng h p Cng ty ay Si Gn, khi tranh ch p x y ra, ng ph ch t ch h i ng qu n tr ko ng i nh v thu l c l ng b o v chuyn nghi p n chi m gi m t s phng ban c a cng ty. Xt v m t hi u qu , gi i quy t tranh ch p theo ki u t x nh v Amara v ay Si Gn khng thnh cng m cn l i ti ng x u. Lu t s Bi Quang Nghim, V n phng Lu t s Nghim & Chnh, k : m t cng ty c v n u t c a Th y S (A) k h p ng thu m t doanh nghi p t nhn (B) s a ch a c a hng tr ng by g m trn ng Hai B Tr ng, Tp.HCM. Vi c s a ch a khng t


9/44

yu c u nn bn A. ngh s a l i, nh ng B. khng ch u nn A. thu cng ty C. s a ch a. Khi B. yu c u A. thanh ton ti n th b tr 5.000 la M (s ti n m A. thanh ton cho C.). B. ki n A. ra ta nh ng nh n th y tnh th b t l i nn thu giang h h d a A. Cu i cng, v s , A. ph i tr cho B. m t n a s ti n l 2.500 la M . Tuy c tr ng h p thnh cng nh v y nh ng theo ng Nghim, vi c nh x h i en gi i quy t tranh ch p r t d d n n cc tnh hu ng x u v ph i ch u trch nhi m v hnh s . Nh cng anTrn th c t , khi x y ra tranh ch p, nhi u doanh nghi p ngh ngay n vi c nh l c l ng cng an. Theo Lu t s L Thnh Knh, V n phng Lu t s L Nguy n, th ng th doanh nghi p nh l c l ng cng an khi v vi c tranh ch p c s m p m , khng r l quan h th ng m i, dn s hay hnh s . V n u v vi c khng c d u hi u hnh s , cng an s khng th gip (v h khng c c ); n u c d u hi u hnh s , cng an c c yu c u doanh nghi p th c hi n cc ngh a v kinh t , dn s th tranh ch p s c gi i quy t theo chi u h ng t t; nh ng n u cng an hnh s ha quan h th ng m i, dn s th l i l i u ng ti c.Vi c nh cng an can thi p vo cc v tranh ch p th ng mang l i hi u qu cho doanh nghi p ny nh ng ng th i c ng a n thi t h i l n cho doanh nghi p khc, ch a k t n km ph n tr m hoa h ng. Nh tr ng h p Cng ty M ph m Si Gn yu c u c nh st kinh t thu gi h t hng ha c a Cng ty M ph m Lan H ng v cng ty ny vi ph m quy n s h u cng nghi p. Khi cng an vo cu c, m c ch c a M ph m Si Gn t c, nh ng h u qu l i l Lan H ng b ph s n d r ng sau ny Cng ty Lan H ng ki n ra ta v quy t nh thu gi hng ha c a cng an v h th ng ki n. Kin nh n gi i quy t theo php lu t Theo Lu t s L Thnh Knh, gi i quy t tranh ch p nn ch n con ng tr ng ti th ng m i, ta n ho c th ng l ng. Hi n nay, trong cc v tranh ch p m doanh nghi p nh n v n phng lu t s c a ng c n 70% v vi c c gi i quy t b ng con ng th ng l ng, 20% dng ta n, s cn l i dng tr ng ti ho c cch khc.Theo ng Knh, con ng gi i quy t tranh ch p b ng th ng l ng l con ng

ng n nh t nh ng c ng i h i s kho lo c a ng i th ng l ng v kh n ng ti chnh c a i tc. ng Knh cho bi t th ng l ng s (i) ti t ki m c th i gian (n u ch n ta n th th i gian t t ng t s th m, phc th m, gim c th m... n thi hnh n khng bi t s ko di n bao nhiu n m; cn n u gi i quy t b ng con ng tr ng ti th v m t l thuy t, phn quy t c a tr ng ti v n c th b ta n h y nn v vi c v n s ko di); (ii) ti t ki m chi ph (c th l n ph ho c ph tr ng ti, ph lu t s , ph thi hnh n...); (iii) kh n ng thu h i ti s n cao h n v ng v n quay vng trong kinh doanh s nhanh h n - v th ng l ng thnh th vi c thanh ton s c tnh t nguy n cao; (iv) v n gi c m i quan h i tc trong kinh doanh, b o v c uy tn c a i tc c ng nh uy tn c a mnh. ng Knh cho bi t c nh ng v tranh ch p h t th i hi u kh i ki n (theo lu t khng cn hi u l c tranh ch p), th nh ng v i kh n ng th ng l ng kho lo nhi u khi

doanh nghi p s thnh cng, thu h i c ti s n. Nh ng th ng th ng l ng thnh cng, theo ng Knh, vi c th ng l ng ph i i i v i cc bi n php khc nh ki n ra ta, ra tr ng ti. Nhi u khi mnh thuy t ph c ng i ta khng nghe, nh ng khi ha gi i, th ng l ng t i ta, v i nh ng nh n nh trn c s php lu t c a th m phn th th ng l ng d thnh cng h n, ng Knh ni. Nh ng h n ch c a vi c th ng l ng l khng th c n c vo bin b n th ng l ng m c ng ch thi hnh - v n khng ph i l b n n hay phn quy t c a tr ng ti c hi u l c php lu t. V th , c tr ng h p doanh nghi p l i d ng vi c th ng l ng ko di th i gian cho qua th i hi u kh i ki n c a ch ti s n. Th nh ng, cc doanh nghi p coi h th ng ta n v cc trung tm tr ng ti l


10/44

n i ph i tm n khi c tranh ch p th Nh n c ph i y m nh vi c c i cch t php. Lm sao th i gian xt x c a cc v tranh ch p th ng m i, dn s ph i c rt ng n v cng tc thi hnh n, thi hnh cc phn quy t c a tr ng ti ph i c th c thi nhanh chng v hi u qu . Cc ki u tranh ch p Hi n nay, ph n l n cc v tranh ch p trong kinh doanh xu t pht t vi c m t bn khng th c hi n ng ngh a v trong cc cam k t dn s , th ng m i. V d doanh nghi p A. k h p ng bn c ph cho doanh nghi p B., nh ng do gi c ph trn th tr ng t ng t t ng (cao h n gi k k t) nn A. t ch i giao hng. Hay doanh nghi p C. bn thp cho doanh nghi p D., khi gi thp h (th p h n gi k k t), D. t ch i nh n hng, th l x y ra tranh ch p... Trn th c t , nhi u khi khng vi ph m h p ng, khng n n n g nhau m cc doanh nghi p v n tranh ch p v a nhau ra ta. H ki n nhau v cc hnh vi c nh tranh khng lnh m nh c a nhau. Nh tr ng h p Cng ty Kymdan b Cng ty V n Thnh v u Vi t ki n v m u qu ng co c n i dung so snh b cho l xc ph m ch t l ng

s n ph m cng lo i khc.Lu t s Tr ng Th Ha cho r ng, cc tranh ch p v hnh vi c nh tranh khng lnh m nh v tranh ch p v quy n s h u tr tu s gia t ng trong th i gian t i, nh t l khi Vi t Nam gia nh p T ch c Th ng m i Th gi i. Theo ng H Hong c, V n phng Lu t s M Kng, g n y n i ln m t xu h ng m i, l cc v tranh ch p gi a cc thnh vin trong cng ty. Trong thng 5/2006 x y ra hai v tranh ch p lm xn xao gi i doanh nghi p. l v tranh ch p quy n ki m sot cng ty Cng ty ay Si Gn; v v tranh ch p Cng ty Lin doanh Khch s n Amara v v tr c a t ng gim c cng ty.

Ngu n: TBKTSGX y ra tranh ch p: Tr ng ti hay ta n?

Vi c l a ch n ph ng th c gi i quy t tranh ch p trong kinh doanh c t m quan tr ng c bi t b i n quy t nh m c thi t h i c a doanh nghi p m t khi th ng v b b . C u tr i c ng ch ng n thua

Cch y khng lu, Trung tm Tr ng ti Qu c t Vi t Nam bn c nh Phng Th ng m i v Cng nghi p Vi t Nam (VIAC) ph i t ch i gi i quy t m t v tranh ch p mua bn gi a m t cng ty i Loan v chi nhnh c a m t cng ty kinh doanh h i s n c tr s t i B R a-V ng Tu. L do t ch i c a ra l v trong i u kho n v c quan gi i quy t tranh ch p c a h p ng mua bn, tn c a t ch c tr ng ti ny khng c minh th m t cch c th m thay vo l i ghi chung chung r ng n u c tranh ch p s nh tr ng ti Vi t Nam gi i quy t. VIAC t ch i l ph i v hi n c n c c t i n m t ch c tr ng ti th ng m i khc nhau ch u ch c mnh VIAC (ngoi VIAC cn c Trung tm Tr ng ti Th ng m i H N i; Trung tm Tr ng ti Th ng m i Tp.HCM, Trung tm Tr ng ti Th ng m i C n Th v Trung tm Tr ng ti Th ng m i Chu). Do m t qu nhi u th i gian nh tr ng ti phn x , cu i cng v n c a ra

Ta n Nhn dn (TAND) B R a-V ng Tu th b nh ch v qu th i hi u kh i ki n. Hi n v ki n ang c Ta Phc th m TAND T i cao xem xt l i nh ng gi s trong tr ng h p v n b nh ch do qu th i hi u kh i ki n th thi t h i c a bn tranh ch p trong h p ng c th ln t i trn 100.000 la M . Cch y vi n m, c ng t ng c v Cng ty Du t m t Vi t Nam (Viseri) ph i tr gi v i phn quy t c a tr ng ti Geneva (Th y S ) bu c thanh ton g n n a tri u la M cho Cng ty Kyunggi Silk (Hn Qu c) trong m t v tranh ch p ko di su t ba n m. Ring ph tr ng ti, Viseri ph i tr g n 40.000 la M . M t trong nh ng nguyn nhn d n n con s thi t h i ni trn c ng l do s su t khi ch n tr ng ti n c ngoi gi i quy t tranh ch p. Khng ch m t th i gian, ti n b c m au h n n a, theo Viseri, h khng c c h i trnh by, cung


11/44

c p ch ng c ch v khng hi u php lu t, khng hi u h t nh ng g m tr ng ti Geneva yu c u cung c p trong qu trnh xt x . Hai tr ng h p trn ch l vi v d trong v s tr ng h p r i ro xu t pht t s b t c n c a doanh nghi p trong vi c l a ch n ph ng th c gi i quy t tranh ch p khi k k t h p ng. Theo ng Tr n H u Hu nh, Ph gim c VIAC, nhi u doanh nghi p Vi t Nam hi n v n ch a c thi quen t cu h i l c n l a ch n ph ng th c gi i quy t tranh ch p no v t i sao l i nh v y. Thng th ng, cc i u kho n v gi c , ch t l ng hng ha, ti n ... v n c cc doanh nghi p ch tr ng h n l i u kho n v gi i quy t tranh ch p, v h v n mang n ng tm l c u tr i cho tranh ch p ng x y ra. Chnh tm l ni trn gy ra nh ng sai st khng ng c cho b n thn cc doanh nghi p khi t bt k k t h p ng. Tr ng ti vin Tr n H u Hu nh t ng k t m t lo t nh ng l i th ng x y ra nh : khng thm th a thu n v ph ng th c gi i quy t tranh ch p; c th a thu n nh ng l i v a nh tr ng ti, l i v a nh ta n gi i quy t ho c n u c ch n tr ng ti c ng ch hi u l m v tr ng ti (i u ny d n n ghi sai tn t ch c tr ng ti; ch n sai quy t c t t ng tr ng ti ho c lu t p d ng...). Th m ch, theo Lu t s L Thnh Knh (V n phng Lu t s L Nguy n), c tr ng h p trong h p ng cc bn th a thu n s a ra cng an gi i quy t n u x y ra tranh ch p!H u qu c a s b t c n ni trn l lm cho qu trnh tranh ch p b ko di m t cch khng c n thi t do ph i m t th i gian tm c quan phn x . c bi t, i v i cc tranh ch p c y u t n c ngoi i u ny l i cng nguy hi m. ng Hu nh cho bi t, trong nhi u tr ng h p t ng t , do khng ch n tr c c quan no gi i quy t nn khi pht sinh tranh ch p doanh nghi p r t lng tng, khng bi t ph i quy t nh nh th no. Ch n tr ng ti th qu mu n v i tc khng h p tc, cn ch n ta n n c ngoi c a i tc th v a s v a lo. S v khng bi t th t c, php lu t; lo v chi ph cao. Ch n ta n Vi t Nam l i khng ch c b n n c a ta n ta c c n c ngoi cng nh n.... Tr ng ti: th n h m nh? Nh ng d n ch ng trn cho th y tm l c u may c th d n n nh ng h u qu h t s c tai h i. V v y, theo tr ng ti vin Tr n H u Hu nh, khi m phn h p ng, doanh nghi p nn m phn k v i u kho n gi i quy t tranh ch p.

Lo i tr nh ng ph ng th c tri lu t, doanh nghi p v n c kh nhi u s l a ch n khi x y ra tranh ch p, t cc ph ng th c gi i quy t ngoi ta n nh th ng l ng, trung gian, ha gi i n cc ph ng th c ti phn nh tr ng ti, ta n. Tuy nhin, ph n l n cc ki n u cho r ng trong tr ng h p cc bn khng th nhn m t nhau n a th tr ng ti c xem nh cch t t nh t gi i quy t tranh ch p.Theo Lu t s Chu Kh c Hoi D ng, Tr ng v n phng Lu t s D ng & c ng s , so v i ta n vi c l a ch n tr ng ti gi i quy t tranh ch p c n m u i m l n. Th nh t, cc bn c nhi u quy n t nh o t, ch ng h n nh c t do l a ch n tr ng ti (th m ch c t mnh l p ra tr ng ti), quy t c t t ng, lu t p d ng, a i m, ngn ng , th i gian ti n hnh cc ho t ng t t ng c a tr ng ti...Th hai, c nhi u tr ng ti vin l cc chuyn gia hng u trong cc l nh v c

nh hng h i, s h u tr tu , ngo i th ng, cng ngh thng tin... V v y, i v i cc tranh ch p i h i chuyn mn cao, doanh nghi p hon ton c quy n ch ng tm v l a ch n nh ng tr ng ti p ng yu c u ni trn. Th ba, vi c xt x t i tr ng ti c gi b m t. i u ny r t c l i cho cc bn, nh t l trong cc tranh ch p lin quan n s h u tr tu , b m t kinh doanh hay cc y u t khc m doanh nghi p khng mu n cho ng i ngoi cu c bi t. Th t , tnh minh b ch cao trong xt x . Theo , t t c ti li u, ch ng c c a m t bn u c tr ng ti g i ngay cho cc ng s cn l i h ph n bi n hay ki n l i. Trong t t ng dn s c a ta n c ng c quy nh cho cc bn quy n ny nh ng trn th c t h u nh khng th c hi n c. Cu i cng l thu n l i trong vi c rt ng n th i gian gi i quy t tranh ch p. N u


12/44

gi i quy t b ng con ng ta n, ng n c th m t r t nhi u th i gian do ph i qua hng lo t c p xt x nh s th m, phc th m, th m ch gim c th m, ti th m. Trong khi , quy t nh c a tr ng ti c gi tr chung th m v c hi u l c c ng ch ngay. Tuy nhin, Lu t s Nguy n Chnh (V n phng Lu t s Nghim & Chnh) cho r ng gi a ta n v tr ng ti khng c u th no l tuy t i c . V d , ph ng th c xt x nhi u c p c a ta n c ng c ci hay l kh n ng s a sai n u b n n c a m t c p xt x c sai st. Ng c l i, m t khi tr ng ti ra phn quy t, cho d c sai st i ch ng n a th c ng nh... cho thua v phn quy t c gi tr chung th m v c hi u l c thi hnh ngay. Do v y, theo Lu t s Chnh, doanh nghi p nn xem xt k i m m nh, y u c a t ng ph ng th c c quy t nh h p l tr c khi t bt k vo h p ng. Lu t s Tr n Anh c (Cng ty Lu t Vilaf) th cho r ng nn c n c vo lo i h p ng ch n ph ng th c gi i quy t tranh ch p. V d , i v i nh ng h p ng n vay n gi n th ra ta l cch t t nh t. Cn i v i nh ng h p ng th ng m i ph c t p, i h i chuyn mn ngnh cao th nn ch n tr ng ti. Trong khi , theo ng Hu nh, v i cc giao d ch c y u t n c ngoi, tr ng ti v n l ph ng th c gi i quy t tranh ch p h u hi u nh t n u cc qu c gia c a cc bn tranh ch p u l thnh vin Cng c Lin hi p qu c v cng nh n v thi hnh quy t nh c a tr ng ti n c ngoi (t c Cng c New York v i g n 150 qu c gia thnh vin).

Tuy nhin, ng c ng l u khi ch n tr ng ti th d t khot khng c i khi, qua loa. Ph i cn nh c th t k t vi c ch n t ch c tr ng ti, quy t c t t ng tr ng ti n lu t p d ng c a n c no, a i m ti n hnh tr ng ti... Ngoi ra, khng ph i m i tranh ch p lin quan n kinh doanh u c th nh tr ng ti v theo quy nh tr ng ti ch c th m quy n gi i quy t cc tranh ch p pht sinh trong ho t ng th ng m i. M u g i cho i u kho n v gi i quy t tranh ch p: D i y l i u kho n m u m VIAC a ra nh m gip cho cc doanh nghi p trnh c nh ng tr c tr c khi c th a thu n tr ng ti trong h p ng th ng m i: M i tranh ch p pht sinh t ho c lin quan n h p ng ny s c gi i quy t t i Trung tm Tr ng ti qu c t Vi t Nam bn c nh Phng Th ng m i v Cng nghi p Vi t Nam theo quy t c t t ng tr ng ti c a trung tm ny. Ngoi ra, c th b sung thm cc n i dung sau:

a. S l ng tr ng ti vin l... (1 hay 3) b. a i m ti n hnh tr ng ti... i v i v tranh ch p c y u t n c ngoi, cc bn c th b sung:

c. Lu t p d ng cho h p ng ny l lu t c a... d. Ngn ng dng trong t t ng tr ng ti l... Thng th ng, cc i u kho n v gi c , ch t l ng hng ha, ti n ... v n c cc doanh nghi p ch tr ng h n l i u kho n v gi i quy t tranh ch p v h v n mang n ng tm l c u tr i cho tranh ch p ng x y ra.

Ngu n: TBKTSG

Pht huy vai tr c a tr ng ti trong gi i quy t tranh ch p th ng m i

PHT HUY VAI TR C A TR NG TI TRONG GI I QUY T TRANH CH P TH NG M I NGUY N HUY N

Gi i quy t tranh ch p b ng con ng tr ng ti (TT) c nhn nh n nh m t hnh th c ph bi n gi i quy t cc tranh ch p th ng m i cc n c c n n kinh t th tr ng pht tri n. u i m n i b t c a xt x b ng TT so v i ta n ch nhanh g n, kn o v phn quy t c a TT c gi tr chung th m, t c c hi u l c


13/44

cu i cng v c c ng ch thi hnh. Cc bn c quy n t do l a ch n TT, t do l a ch n a i m, lu t p d ng v i nh ng tranh ch p c y u t n c ngoi, th i gian xt x . N u gi i quy t qua con ng Ta n n c ngoi th Ta n Vi t Nam c th khng cng nh n thi hnh b n n n u n c khng c trong hi p nh t ng tr t php. Trong khi n u l quy t nh c a TT th s r t d dng b i nh ng n c no tham gia Cng c Newyork (Cng c c a Lin Hi p Qu c v cng nh n v thi hnh b n n c a TT) th Ta n s ph i m th t c cng nh n hi u l c phn quy t c a TT. Quy t nh tr ng ti c cng nh n v c hi u l c thi hnh t i h n 130 qu c gia v vng lnh th trn th gi i.

L i th l v y, nh ng Trung tm Tr ng ti Qu c t Vi t Nam (VIAC) m i n m c ng ch x l c 20-25 v . Cc trung tm khc kho ng n m n b y v , th m ch c trung tm khng c v no. y l tnh tr ng chung, k c i v i cc c quan ta n, vi n ki m st, thi hnh n. Nhi u ki n cho r ng nh ng b t c p trong cc quy nh c a lu t php hi n hnh ang l ro c n i v i ho t ng c a TT. Theo Php l nh TT Th ng m i, TT ch c th m quy n gi i quy t tranh ch p trong ph m vi ho t ng th ng m i. i u ny lm cc trung tm TT m t i m t l ng khch ng k trong cc l nh v c ngoi ho t ng th ng m i. M c d theo Php l nh TT Th ng m i v B lu t T t ng dn s , quy t nh TT c gi tr thi hnh nh m t b n n nh ng Php l nh Thi hnh n l i khng quy nh i u ny. Th nn c quan thi hnh n hon ton c th vin vo Php l nh Thi hnh n khng thi hnh cc quy t nh TT.

Cn m t nguyn nhn su xa c a tnh tr ng thi u v ng ny chnh l do nhi u doanh nghi p v n cn m h v hnh th c gi i quy t tranh ch p b ng TT. c nhi u doanh nghi p ch u thua thi t v i i tc v s km hi u v TT th ng m i. Trong nhi u h p ng, doanh nghi p vi t l n u c tranh ch p th s nh cng an gi i quy t ho c nh y ban nhn dn. C tr ng h p th a thu n v TT nh ng l i ghi l n u khng ng v i phn quy t c a TT th c th m Ta n gi i quy t. Trong tr ng h p ny th c TT v Ta n u b tay. Cn s doanh nghi p khc th l a ch n hnh th c TT nh ng l i ghi khng y v chnh xc tn c a t ch c TT m mnh nh yu c u.

y m nh vi c gi i quy t tranh ch p b ng con ng TT, m t d n tuyn

truy n c th c hi n m t s t nh, t v n cho h n 1000 l t doanh nghi p. Tuy nhin, T ng th k VIAC Tr n H u Hu nh th a nh n t tuyn truy n n th c hi n l m t kho ng cch xa. ng Hu nh cho r ng nn tnh n cc hnh th c tuyn truy n hi u qu h n nh qua cc ph ng ti n thng tin i chng, pht t r i, thng qua ho t ng c a on lu t gia, h i lu t s , a mn TT h c vo nh tr ng o t o cc lu t gia, lu t s . Cc hi p h i c ng nn khuy n khch doanh nghi p s d ng su r ng bi n php TT trong gi i quy t tranh ch p. Cc trung tm TT nn c cc ch ng trnh xc ti n, th m ch t ti p th , v ch ng h c h i cch lm c a TT cc n c, thay v ch i m t cch th ng. Khu o t o, nng cao ch t l ng xt x c ng c n c nng ln m t b c. Ta n c ng nn h tr cc bi n php kh n c p t m th i m b o b n n c a TT c thi hnh. Khng nn coi TT l m t hnh th c gi i quy t tranh ch p tr ng ti s cho Nh n c m t s vi c nh t nh, nh khng ph i gi i quy t nh ng v vi c m x h i c th t gi i quy t, nh t l

trong b i c nh h th ng Ta n ang qu t i nh hi n nay. Theo bo Ng i i bi u nhn dn, s ra ngy 01/12/2006

Doanh nghi p Vi t Nam n nh n tr ng ti nh th no trong b i c nh h i nh p kinh t qu c t hi n nay c a t n c Lu t s , Ti n s Ph m Lim Chnh 1. - Doanh nghi p Vi t Nam bi t n tr ng ti nh m t ph ng th c h u hi u gi i quy t tranh ch p th ng m i qu c t t u nh ng n m 1960 khi m Vi t Nam thnh l p hai t ch c tr ng ti bn c nh Phng Th ng m i v Cng nghi p Vi t


14/44

Nam: H i ng Tr ng ti Ngo i th ng n m 1963 v H i ng Tr ng ti Hng h i n m 1964. n n m 1993 hai t ch c tr ng ti th ng tr c ny c h p nh t thnh Trung tm Tr ng ti Qu c t Vi t Nam (vi t t t ti ng Anh l VIAC) nh ngy nay. 2. - Nh ng trong su t nh ng th p k 60, 70 v 80 v a qua th ng m i qu c t c a Vi t Nam ch y u c ti n hnh b i cc doanh nghi p nh n c Vi t Nam v i cc i tc c ng l doanh nghi p nh n c c a cc n c x h i ch ngh a trong khun kh H i ng T ng tr Kinh t (kh i Comecon). Vi c tranh ch p th ng m i t cc h p ng mua bn ho c trao i hng ha c gi i quy t trong khun kh i u ki n chung giao hng, m t lo i hi p nh th ng m i song ph ng m th i Vi t Nam k v i m i n c XHCN. Theo hi p nh ny tranh ch p c mang ra xt x tr c H i ng Tr ng ti Ngo i th ng c a n c c tr s c a b n. Vi c thi hnh phn quy t tr ng ti c ng c th c hi n thng qua hi p nh t ng tr t php song ph ng gi a Vi t Nam v cc n c XHCN th i . Trn th c t m t vi tranh ch p pht sinh nh ng u c gi i quy t ch y u thng qua th ng l ng v ha gi i (gi m gi hng khi ch t l ng khng t yu c u c a h p ng, giao hng b sung khi giao hng thi u .. .) m khng c n n tri n khai t t ng tr ng ti theo ng ngh a c a n. 3. - Doanh nghi p Vi t Nam ch th c s bi t n tr ng ti khi Vi t Nam m c a kinh t t n m 1986 v pht tri n n n kinh t th tr ng v i nhi u thnh ph n. T n m 1990 doanh nghi p Vi t Nam khng ch bao g m doanh nghi p nh n c m cn m t s l ng cc doanh nghi p dn doanh ngay cng t ng, c thnh l p d i d ng cng ty c ph n, cng ty trch nhi m h u h n, cng ty h p danh v doanh nghi p t nhn. Bn c nh , u t n c ngoi c ng pht tri n m nh, gp ph n pht tri n th ng m i v u t Vi t Nam. 4. - Trong b i c nh pht tri n kinh t v h i nh p c a Vi t Nam v nh t l tr c ng ng c a Vi t Nam s p gia nh p T ch c th ng m i th gi i WTO th v n gi i quy t tranh ch p th ng m i qu c t b ng tr ng ti ngy cng thu ht s quan tm th c s c a Doanh nghi p Vi t Nam. 5. - M t h p ng th ng m i qu c t th ng khc h p ng th ng m i n i a hai i m c b n: ch n lu t p d ng v ch n c quan x l tranh ch p. Vi c ch n lu t no i u ti t h p ng v ch n tr ng ti no x l tranh ch p l ty thu c vo s th a thu n gi a hai bn, nh ng thng th ng cho th y: - Nh ng h p ng l n ho c h p ng m pha i tc n c ngoi bao gi c ng mu n ch n lu t n c ngoi hay lu t qu c t lm lu t p d ng v m t

t ch c tr ng ti th c s qu c t nh Ta n Tr ng ti Qu c t c a Phng Th ng m i Qu c t (vi t t t ti ng Anh l ICC) xt x tranh ch p pht sinh t h p ng.- Cn i v i nh ng h p ng nh ho c v a ho c v s ti n l i, t n km chi ph ki n t ng th cc bn th ng ch n VIAC lm n i xt x tranh ch p pht sinh v i khi c ng ch n lu t Vi t Nam lm lu t p d ng. 6. - Doanh nghi p Vi t Nam n nh n tr ng ti nh th no? i u ty thu c vo v tr c a h trong tranh ch p th ng m i: h l nguyn n hay l b n. V n ha kinh doanh hay s ng x c a h cng th hi n r h n khi h vo v tr b n. Chng ta hy phn tch m t s tr ng h p d i y hi u r quan h gi a doanh nghi p Vi t Nam v tr ng ti. I. - Tr ng h p doanh nghi p Vi t Nam l nguyn n 7. - Trong tr ng h p doanh nghi p Vi t Nam tn tr ng cam k t h p ng,

khng vi ph m ngh a v h p ng trong khi m bn i tc n c ngoi vi ph m h p ng v ph i ch u trch nhi m h p ng, t c l ph i n b thi t h i cho bn Vi t Nam th doanh nghi p Vi t Nam n nh n tr ng ti m t cch tch c c. y l m t ng x bnh th ng trong th ng m i qu c t .

v tr nguyn n, doanh nghi p Vi t Nam tham gia y cc b c t t ng tr ng ti ngay c khi tr ng ti ti n hnh n c ngoi v vi c theo u i t t ng tr ng ti ph h p v i l i ch c a h , c l i cho h . 8. - Phn quy t tr ng ti c tuyn b i cc tr ng ti c a VIAC hay c a tr ng ti n c ngoi, c a ICC nhn chung u c th c hi n thu n l i ho c b ng s t nguy n thi hnh phn quy t c a b n n c ngoi ho c b ng c ng ch c a ta n n c ngoi khi ta n ny cng nh n v cho thi hnh phn quy t tr ng ti


15/44

bu c b n n c ngoi ph i tr ti n n b thi t h i cho doanh nghi p Vi t Nam th ng ki n. R t nhi u phn quy t tr ng ti c a VIAC c ta n cc n c n i c tr s c a b n cng nh n v thi hnh. i u cho th y s h p tc h u hi u gi a cc qu c gia thnh vin c a Cng c New York n m 1958 v cng nh n v thi hnh phn quy t tr ng ti n c ngoi (sau y g i t t l Cng c New York n m 1958).II. Tr ng h p doanh nghi p Vi t Nam l b n 9. - Trong tr ng h p doanh nghi p Vi t Nam vi ph m h p ng, khng th c hi n cc ngh a v quy nh trong h p ng v h vo v tr b n trong t t ng tr ng ti th c th khi qut ng x c a h nh sau: - N u tr ng ti ti n hnh Vi t Nam th doanh nghi p b n Vi t Nam cn tham gia t t ng tr ng ti ch y u v chi ph theo ki n khng cao nh khi tr ng ti c ti n hnh n c ngoi. - Cn ng c l i, n u tr ng ti ti n hnh n c ngoi th doanh nghi p b n Vi t Nam h u nh khng c ng thi tch c c ng k no: h khng ch nh tr ng ti vin, khng ng t m ng ph tr ng ti, i khi ch g i m t vi v n th tr l i tr ng ti cn nhn chung khng tham gia t t ng, khng g i lu n c b o ch a cho mnh, khng i d phin xt x tr ng ti, v khi phn quy t trong ti c tuyn v ng m t h th h c ng khng t nguy n thi hnh phn quy t. 10. - Vi c b n khng tham gia t t ng tr ng ti, khng t nguy n thi hnh phn quy t tr ng ti c ng l i u d hi u, i u ny i khi c ng th ng x y ra i v i b n n c ngoi. Nh ng i u ng ni l Ta n n c ngoi n i c tr s c a b n n c ngoi bao gi c ng tn tr ng Cng c New York n m 1958 v h xem xt m t cch thu n l i vi c cng nh n phn quy t tr ng ti c a VIAC v bu c b n n c ngoi ph i thi hnh phn quy t. i u cho th y s h tr c a Ta n Nh n c trong vi c m b o th c hi n phn quy t tr ng ti, em l i cng l cho nguyn n Vi t Nam th ng ki n. 11. - M c d Vi t Nam gia nh p Cng c Cng c New York n m 1958 nh ng trn th c t cc c p Ta n Vi t Nam v n ch a xem xt thu n l i vi c cng nh n phn quy t tr ng ti n c ngoi bu c b n Vi t Nam ph i tr ti n b i th ng thi t h i cho nguyn n n c ngoi. Cho n nay Ta n Vi t Nam, trong m t vi tr ng h p cn d a vo nh ng l do khng l y g l xc ng t ch i vi c cng nh n cc phn quy t c a tr ng ti n c ngoi cho d l phn quy t c a ICC.

12. Thay l i k t: Doanh nghi p Vi t Nam c n th n tr ng trong m phn, k k t h p ng th ng m i qu c t . Khi k k t h p ng th doanh nghi p Vi t Nam c n tn tr ng cam k t qua vi c th c hi n y cc ngh a v theo h p ng. Khng nn v gi hng ln sau khi k h p ng m mnh v i t cch l ng i bn hng t ch i giao hng ho c khi gi hng xu ng m mnh v i t cch l ng i mua hng t ch i thanh ton v t ch i nh n hng d n n tranh ch p th ng m i v tranh ch p ny ph i em ra gi i quy t tr ng ti. i u ny c ng th ng x y ra t ng t

cc th ng nhn n c ngoi. Tuy hi n t ng ny l khng d trnh kh i trong ho t ng th ng m i th i kinh t th tr ng, nh ng i u quan tr ng l vi c t ch i giao, nh n v t t ch i thanh ton ph i c c n c php l trn c c tn tr ng o c kinh doanh. Doanh nghi p Vi t Nam khng nn ch tham gia t t ng tr ng ti khi mnh l nguyn n m nn tham gia ngay c khi mnh l b n. Khi c phn quy t tr ng ti bu c

mnh ph i tr ti n n b thi t h i cho nguyn n n c ngoi th ng ki n th mnh c ng nn t nguy n thi hnh phn quy t, khng nn nu ra nh ng l do ny hay l do khc t ch i thi hnh phn quy t cho d l do nh t th i c cc c p Ta n Vi t Nam ch p thu n t ch i cng nh n cc phn quy t c a tr ng ti n c ngoi. i u lm nh h ng n hnh nh tn tr ng cam k t c a doanh nghi p Vi t Nam c ng nh tnh nghim minh c a php lu t Vi t Nam, nh t l trong b i c nh Vi t Nam s p gia nh p T ch c Th ng m i Th gi i WTO. C n ph i c Lu t Tr ng ti Th ng m i Vi c l a ch n ph ng th c gi i quy t tranh ch p trong kinh doanh b ng tr ng ti (TT) c t m quan tr ng c bi t b i n quy t nh m c thi t h i c a doanh


16/44

nghi p (DN) m t khi th ng v b . Tuy nhin, con ng ti phn ny hi n khng nh n c s quan tm c a DN. Phng vin bo H i quan c cu c ph ng v n ng Nguy n Minh Ch, Ch t ch Trung tm TT Qu c t Vi t Nam (VIAC). P.V: Th a ng, khi no th DN c n n TT th ng m i? ng Nguy n Minh Ch: Khi x y ra tranh ch p trong kinh doanh, DN s c n n vi c phn x . Hi n nay c 2 ph ng php gi i quy t b ng ti phn l ta n v TT th ng m i. Trn th gi i, t i cc n n kinh t th tr ng, cc DN th ng s d ng ph ng php tr ng ti gi i quy t tranh ch p. Nh ng TT s ch vo cu c c n u nh DN th a thu n v i nhau s l a ch n hnh th c ny v c ghi r rng trong h p ng. N u khng c i u kho n v TT trong h p ng th khi x y ra tranh ch p, TT khng th lm g c. i m ny khc v i ta n l n v c quy n ng nhin khi x y ra tranh ch p. P.V: M c d tr thnh thng l qu c t , nh ng hi n v n c r t t DN l a ch n ph ng php TT th ng m i khi x y ra tranh ch p, th a ng? ng Nguy n Minh Ch: C ti li u th ng k r ng c t i 84% DN khng bi t n vi c gi i quy t tranh ch p b ng TT. i u ny c ng d hi u b i cn nhi u DN Vi t Nam kinh doanh theo l i c , khi x y ra tranh ch p th nh c quan ch qu n ho c B ch qu n gi i quy t. P.V: Trong b i c nh h i nh p, DN ngy cng ph i tun th theo php lu t. Vi c nh c quan ch qu n gi i quy t c khi n ng ng c nhin khng? ng Nguy n Minh Ch: Ti khng ng c nhin v v n ny m ch quan tm n vi c t nay tr i, c DN v c quan ch c n ng nh n th c v v n ny nh th no. Thng th ng, cc i u kho n v gi c , ch t l ng hng ha, th i gian giao hng, ph ng th c thanh ton... v n c cc DN ch tr ng h n l cc i u kho n v gi i quy t tranh ch p. Chnh tm l t o ra nh ng sai st khng ng c cho cc DN trong qu trnh th c hi n h p ng. Trong nhi u h p ng, DN vi t l n u c tranh ch p th s nh cng an gi i quy t ho c nh UBND ch ng t DN ch hi u m t cch nm na, i khi v TT th ng m i. C tr ng h p c th a thu n v TT nh ng l i ghi l n u khng ng v i phn quy t c a TT th c th nh Ta n gi i quy t. Trong tr ng h p ny th c TT v Ta n u b tay. i u ny ch ng t DN hi u r t m h v TT th ng m i, cn i v i s t DN bi t th nhi u khi l i ghi khng y v chnh xc tn c a t ch c TT m mnh nh yu c u. P.V: V i nh n th c v TT cn r t m h , DN Vi t Nam ph i tr gi cho s km hi u bi t c a mnh?

ng Nguy n Minh Ch: ng, x y ra nhi u tr ng h p DN ch u thua thi t v i i tc v s km hi u v TT th ng m i. V d , VIAC t ng ph i t ch i gi i quy t tranh ch p mua bn gi a m t cng ty i Loan v chi nhnh cng ty A c tr s t i B R a-V ng Tu v i l do i u kho n v c quan gi i quy t tranh ch p trong h p ng ghi chung chung n u c tranh ch p s nh TT Vi t Nam gi i quy t. Do m t nhi u th i gian nh TT phn x , cu i cng v vi c c a ra Ta n Nhn dn t nh B R aV ng Tu gi i quy t nh ng c ng b nh ch v qu th i hi u kh i ki n. V a qua, Cng ty Du t m t Vi t Nam b tr ng ti Geneva (Th y S ) bu c ph i thanh ton g n n a tri u USD cho Cng ty Kyunggi Silk (Hn Qu c) trong m t v tranh ch p ko di 3 n m, km theo , Cng ty Du t m t Vi t Nam ph i thanh ton g n 40.000 USD ti n ph TT. P.V: V y nh ng u i m c a ph ng php gi i quy t tranh ch p b ng TT th ng m i l g, th a ng?

ng Nguy n Minh Ch: Khi DN l a ch n TT th ng m i s c nh ng u i m nh DN c l a ch n TT, quy t c t t ng, a i m, ngn ng , th i gian ti n hnh cc ho t ng t t ng c a TT; vi c xt x c gi b m t; tnh minh b ch cao trong xt x (ti li u ch ng c c a m t bn c TT g i ngay cho ng s cn l i h ph n bi n hay ki n l i), v cu i cng l quy t nh c a TT c gi tr chung th m v c hi u l c c ng ch ngay. P.V: Yu c u u tin i v i m t th a thu n v TT l ph i ghi chnh xc v y tn c a t ch c TT . V a qua, c DN n yu c u VIAC th l v vi c c a DN nh ng VIAC t ch i. Nguyn nhn l do u? ng Nguy n Minh Ch: DN ch n chnh xc VIAC nh ng quy t c t t ng trong h p ng th DN l i ch n theo quy t c c a TT th ng m i Pari. VIAC t ch i khng th


17/44

l v n u theo quy t c t t ng c a TT th ng m i Pari th r t kh trong vi c ch n TT vin, quy t c t t ng, g p r c r i trong ph TT v m t s v n v a i m x .P.V: Trong th i gian t i khi nhi u DN n c ngoi n kinh doanh t i th tr ng Vi t Nam, nh ng v vi c c y u t n c ngoi s nhi u h n, VIAC s ti p t c t ch i nh ng v vi c t ng t nh trn? ng Nguy n Minh Ch: V i nh ng tr ng h p t ng t , cc trung tm TT th ng m i khc trn th gi i c ng s t ch i b i r t kh cho vi c xt x n u DN l a ch n m t trung tm TT ny nh ng l i ch n quy t c t t ng c a m t trung tm TT khc. P.V: V y n ng l c v trnh c a TT vin c p ng c yu c u xt x TT th ng trong m i th i gian t i? ng Nguy n Minh Ch: Cc TT vin hi n nay u l nh ng ng i kim nhi m trong cc l nh v c th ng m i. V v y, m t s TT vin cn ch a chuyn nghi p, v d nh yu c u v quy t c t t ng. i u ny m t s TT vin ch a n m c. Cng v i , cc tranh ch p ngy cng su v ph c t p, nh t l nh ng tranh ch p c y u t n c ngoi. Hi n nay c ng t n t i th c tr ng c m t s t TT vin ch a n m ch c ki n th c php lu t qu c t bao g m lu t cc n c v cc i u c qu c t m Vi t Nam l thnh vin ho c s p l thnh vin. N u cc TT vin khng n m ch c cc i u

c qu c t a ph ng, song ph ng ho c nh ng i u c c k k t khi Vi t Nam gia nh p WTO s nh h ng n ch t l ng xt x . P.V: V i hnh lang php l c a mnh (Php l nh TT, Php l nh thi hnh n), ho t ng c a TT th ng m i cn g p nh ng b t c p g,, th a ng? ng Nguy n Minh Ch: B c xc l n nh t hi n nay cn v ng m c l trong vi c thi hnh phn quy t tr ng ti. M c d theo Php l nh TT th ng m i v B lu t T t ng dn s , quy t nh c a TT c gi tr nh m t b n n nh ng Php l nh thi hnh n l i khng quy nh i m ny. C quan thi hnh n c th vin vo y khng thi hnh cc quy t nh c a TT. Theo ti c n ph i xy d ng Lu t v TT th ng m i thay cho Php l nh TT. Tuy nhin c n ph i c s g n k t v i Php l nh thi hnh n m hi n nay ang lm v Lu t thi hnh n gi a 2 o lu t c s hi ha khng tnh tr ng khi lu t i vo cu c s ng khng bi t v n d ng lu t no. C th , khi ch c a ng i th c thi quy t nh ch khng ph i l lu t quy t nh. Xin c m n ng Gi i quy t tranh ch p th ng m i c y u t n c ngoi: n bao gi m i nh c y

c lu t s trong n c? 01/11/2006 14:58 GMT+7

C n c m i c h n 3.900 lu t s (LS) c gi y php hnh ngh nh ng s LS trnh ti p c n v i cc v vi c c y u t n c ngoi ch m trn u ngn tay. Gi i kinh doanh phn nn r ng vi c t v n php lu t v b o v doanh nghi p trong cc v tranh ch p th ng m i qu c t v n l sn ch i c a cc LS n c ngoi. Cc v ki n l n nh c tra, c ba sa, giy xu t kh u hay v ki n c a Vietnam Airline h u h t u do LS n c ngoi m nh n l minh ch ng. Thi u nhi u k n ng

Khi ngy chnh th c gia nh p WTO c n k th h n l cc v tranh ch p th ng m i s r t nhi u, nh ng hi n gi l c l ng LS trong n c v n ch a p ng c yu c u. LS Vi t Nam v a y u k n ng m phn, khng thng hi u lu t php qu c t l i thi u ngo i ng . l nh ng tr ng i l n khi n doanh nghi p Vi t Nam khng trng ch c vo LS trong n c m ph i nh t i LS n c ngoi. Hi n gi , v n c r t t LS c th ho t ng trong m ng Lu t Th ng m i qu c t . y l l h ng l n v v i xu th h i nh p, cc ho t ng kinh t qu c t s thnh m t b ph n c a n n kinh t trong n c. LS.Ts. Phan Th H ng Th y - Tr ng V n phng LS Hong Long ni ngh LS truy n th ng c a Vi t Nam l ho t ng trong tranh t ng tr c ta n. Th i gian g n y, nhi u LS Vi t Nam m r ng sang l nh v c t v n php lu t nh ng ho t ng tranh


18/44

t ng v t v n tch r i nhau, t LS ho t ng trong t v n th ng m i. H n ch ny lm gi m ch t l ng d ch v tranh t ng t i ta n trong cc v n c y u t n c ngoi v th c ti n cho th y trong cc v n c y u t n c ngoi ho t ng t v n php lu t trong t t ng l r t c n thi t v c ng l m t trong nh ng yu c u r t kh t khe c a khch hng n c ngoi. M t i m y u m ngay c nh ng ng i trong cu c c ng ph i th a nh n l ch a c s ph i h p giao l u h c h i kinh nghi m k c khi th t b i trong tranh t ng. Hi n t ng cc t ch c hnh ngh LS ni chung ho t ng ring l , theo ki u "m nh ai n y lm" l ph bi n. Cc LS ch a t p h p l i t ng s c m nh tuy c ng c d u hi u c a s lin k t cng th c hi n nh ng v n c y u t n c ngoi v i quy m l n.o t o cn y u Nhi u ki n cho r ng mi tr ng trong n c ch a t o i u ki n giao l u h c h i cho cc LS Vi t Nam. Nguyn nhn u tin chnh l o t o km. Khng m t tr ng lu t no Vi t Nam d y v k n ng m phn, k n ng ti p th cho sinh vin lu t. ng Tr n M nh Hng, Cng ty lu t Partner, Baker & Mc Kenzie Vietnam a ra i m so snh khi lm vi c trong mi tr ng c a cc cng ty lu t n c ngoi, tuy i ng nhn vin trong n c th ng c ki n th c c b n v ng ch c v lu t php Vi t Nam v h th ng lu t php trong n c nh ng h th ng thi u k n ng gi i quy t v n v k n ng phn tch c n thi t. y l i m khc bi t d nh n th y gi a LS trong n c v LS n c ngoi. V lu di, cc LS v tr l Vi t Nam nn ph i h p v i cc LS qu c t trao i kinh nghi m v chuyn mn v php lu t. Ch ng trnh gi ng d y t i cc tr ng lu t c n ph i c c i cch. Thay v yu c u sinh vin lu t h c thu c m t kh i l ng l n cc gio trnh ch mang tnh ch t hn lm, khng th c d ng nn d y sinh vin lu t v nh ng k n ng l thuy t v th c hnh n n t ng, c tnh ch t th c t , k c k n ng m phn, ti p th , so n th o v n b n, phn tch, gi i quy t v n Cc LS Vi t Nam nn coi tr ng vi c nng cao k n ng ti ng Anh, c th yu c u ti ng Anh l ngo i ng b t bu c trong cc tr ng lu t. Trong b i c nh h i nh p, nhu c u o t o v t ng c ng n ng l c c a LS tr nn v cng c p thi t. Cc LS c n ph i p ng c nh ng nhu c u v d ch v php l m i xu t hi n nh l nh v c thu , lu t th ng m i qu c t , lu t th ng m i khu v c, lu t n i a c a m t s n c ASEAN, tranh ch p trong m t s quan h c th nh hnh chnh th tr ng ch ng khon, th ng m i i n t ,

Khng bi t n th i gian no, doanh nghi p Vi t Nam m i th c s trng c y LS Vi t Nam trong cc tranh ch p kinh t qu c t . Cn hi n nay, 75% nh ng tranh ch p kinh t gi a cc doanh nghi p Vi t Nam c gi i quy t b ng hnh th c khc thay v con ng php l.

Tranh ch p th ng m i qu c t : Chuy n th ng ngy th i h i nh p m nh Nguy t

Giy da Vi t Nam hi n ang b EU i u tra ch ng bn ph gi. M c d c tin li u tr c song s ki n EU chnh th c i u tra ch ng bn ph gi i v i giy, m da Vi t Nam v n gy m t c n "d ch n" trong gi i kinh doanh. Ch a k p "hon h n" cc nh s n xu t Vi t Nam l i ph i i m t v i nguy c b ki n m t hng nan hoa xe p, xe my. "AD" (anti-dumping) - thu t ng "ch ng bn ph gi" th c s tr thnh nguy c g n v l m t ph n t t y u c a cu chuy n h i nh p. AD n r - v sao? - T n m 1995-6/2004, cc thnh vin WTO ti n hnh 2.537 cu c i u tra AD trong n 383 cu c, M 350 cu c, EU 287 cu c... C 61,76% cu c b p thu ch ng bn ph gi.


19/44

- Trung Qu c l "n n nhn" nhi u nh t v i 400 v /n m, cn M l n c b ch trch nhi u nh t v cc bi n php AD. - T n m 1995 n nay, Vi t Nam "dnh" 20 v ki n AD, 8 cu c b p thu , trong m t n a xu t pht t EU (10 v ). C th ni, ch a bao gi cc v ki n ch ng bn ph gi l i n r v i "m t " lin t c nh hi n nay. Theo th ng k, Vi t Nam "dnh" t i 20 v ki n AD v i cc m t hng t th y s n nh tm, c n cc m t hng gia d ng nh b t l a, n hu nh quang, ph tng xe p, then ch t c a... B tr ng Th ng m i Tr ng nh Tuy n c nh bo ti p theo c th n l t cc doanh nghi p g , d t may ph i m trt theo to.S d VN ngy cng "dnh" nhi u v ki n ch ng bn gi tr c h t b i t c t ng tr ng qu "nng" c a m t s m t hng xu t kh u ch t p trung vo m t th tr ng gy ra c m gic lo ng i cho cc nh s n xu t n i a. ng nh T ng lnh s Hoa K t i TP. HCM Seth D. Winnick t ng nh n xt "v n c a VN l m i khi tm ra m t s n ph m xu t kh u t t, VN d c ton l c vo s n ph m ny. M i chuy n x y ra nhanh qu gy ra xo tr n, khng th tr ng c th i gian i u ch nh, lm n y sinh tnh hu ng n p n ki n ch ng bn ph gi". V c tra, basa l m t i n hnh "t ch khng c con c no nh p kh u vo M n ch c r t nhi u ng i sau m t vi n m b ng th y h b y ra kh i th tr ng c a chnh h ". V th cc nh s n xu t c da tr n M m i quy t "s ng mi" v i c VN. V tm sau ny v d t may, g ... trong t ng lai c th ch xu t pht t l do t ng tr ng "nng" ki u ny. Nguyn nhn th hai l theo quy nh c a EU, M , Canada... b t c m t hng ngo i nh p no c "tri u ch ng" chi m 3% th ph n tr ln l c c n c kh i ki n. i u nguy hi m c a quy nh l cho php c ng g p th ph n t t c nh ng n c cng nh p kh u m t hng ny vo th tr ng. Do , c nh ng m t hng VN ch xu t v i doanh s r t nh , khng "e d a n n s n xu t" c a b t c ai nh ng c ng b g p vo v i nh ng n c khc cho s . B i th m i c nh ng doanh nghi p rt kh i th tr ng lu v n b ki n nh 2/5 doanh nghi p b n trong v ch t ci c a khng g h i thng 5. L do th ba cn "lng x t" h n nh ng khng th coi th ng. l khi i t ng b ki n l cc n c l n h n nh ng cc nh kh i ki n v n "nhn ti n" g p VN vo ch n tr c hnh vi l n thu ch ng bn ph gi do lo ng i sau khi b p thu , cc n c b ki n s chuy n xu t x s n ph m sang VN. i n hnh c a nh ng v vi c ki u ny l v ki n oxit k m, n hu nh quang, vng khuyn kim lo i m Vi t Nam ph i

ch u tai bay v gi t TQ. Cu i cng, nguyn nhn su xa l trong xu h ng t do th ng m i hi n nay, nh ng hng ro c cng ph i d b th cc bi n php AD cng tr thnh c u cnh tr n an cc nh s n xu t n i a. Ni cch khc, AD chnh l van an ton c a chnh sch t do m u d ch. Do khng ng c nhin khi nh ng n c h ho m nh nh t cho t do th ng m i nh M , EU, Australia, Canada... l i l nh ng n c dng n "v kh" ch ng bn ph gi nhi u nh t. Lm sao "s ng chung v i l AD"? Vi c b ki n ch ng bn ph gi cn l i u t t y u trong ti n trnh h i nh p, nh t l khi xu t kh u ng gp thu nh p qu c dn VN v VN l i ch a c cng nh n quy ch kinh t th tr ng. ng nh kh ng nh c a B tr ng B Th ng m i " y l m t th c t v chng ta ph i ch p nh n lu t ch i", v n l "ch i" sao cho p khng b thi t thi. V b my AD c a M , EU... d c nh gi l r t l i

h i v hay "thin v i nh" nh ng khng ph i l khng c cch th ng c. Theo ng William Perry, m t c u nhn vin c a ITC v DOC (M ) chuy n sang lm t v n v chuyn bi n h cho cc cng ty b ki n AD th d b t l i c ng ph i theo ki n n cng v tun th quy trnh i u tra. Ch c n t thi khng h p tc hay h p tc thi u thi n ch c ng y doanh nghi p vo tnh tr ng t i t nh t v khi c quan i u tra bu c ph i dng cc con s (c th b th i ph ng) c a cc nguyn n.Ti p theo, cc b n ph i thuy t ph c cc c quan i u tra l h th t s khng gy t n h i cho cc nh s n xu t n i a hay ch t l m c khng ng k thot thu ho c ch b p m c thu th p nh t. Mu n v y, doanh nghi p ph i l p tr c k ho ch ch ng r i ro c a cc v ki n ki u ny, trong c vi c hon thi n


20/44

h th ng s sch, l u gi ch ng t , k ton sao cho minh b ch, r rng ph h p v i yu c u qu c t . Cc doanh nghi p VN c n l u i u ny v trong 5 tiu ch nh gi cng nh n t n n kinh t th tr ng c a EU th chu n m c k ton qu c t l m t tiu chu n khng t c a VN. Bn c nh , cc doanh nghi p c ng ph i lin k t ch t ch v i cc cng ty nh p kh u, ng i tiu dng c a M b i h l ng minh t t y u. "Lobby" t t c ng thm s c p t cc nh nh p kh u v cc khch hng l n c th "ha gi i" nh ng nguy c thi t h i. Trnh bo t xaTheo m t tham tn th ng m i, ngay t khi thm nh p th ng tr ng qu c t k c cc n c t tai ti ng v AD nh ng , Nam M ... cc doanh nghi p v n ph i lun chu n b tinh th n s n sng cho cc v ki n bn ph gi khng ph i ch "tr ng n" m cn lm sao ch ph i ch u m c thu th p nh t n u c. c bi t ph i h t s c c nh gic n cc tr ng h p h p tc lm n v i cc DN n c ngoi d i hnh th c "t m nh p, ti xu t ho c i tc gia cng n gi n", v c th y l hnh th c tr n thu ch ng bn ph gi n c th 3. M t khc, gi r l l i th c a VN nh ng c ng l i m b t l i trong cc v ki n ch ng bn ph gi. Do , thay v c nh tranh b ng gi, doanh nghi p nn nng cao ch t l ng v c i ti n m u m v a n c i th siu r TQ, v a gi m thi u nguy c b ki n t ng trong khi l i nhu n cao h n lm hng gi r . V pha c quan ch c n ng, theo Th tr ng B Th ng m i L Danh V nh, m t m t c n qu n l t t vi c c p ngu n g c xu t x (C/O), ch ng gian l n th ng m i, m t khc ph i t ng kh n ng c nh bo s m cc nguy c b ki n. V v n ny, b inh Th M Loan, C c tr ng C c Qu n l c nh tranh (B Th ng m i) m i y cho bi t C c s ch ng xy d ng k ho ch v i m t s m t hng nh y c m c th b ki n gip cc doanh nghi p, hi p h i ch ng trnh bo t xa. Tuy nhin, theo quan i m c a nhi u nh kinh t , trnh bo t xa t t nh t l trnh t g c. l khuy n co doanh nghi p i u ti t ho t ng xu t kh u m t cch h p l, a d ng ha th tr ng v s n ph m xu t kh u, khng t p trung qu m c vo th tr ng no, k p th i "ghm c ng" nh ng m t hng t ng tr ng qu nng...

Thua thi t trong th ng m i qu c t do... ngy th

Th t , 06 Thng m i hai 2006, 09:58 GMT+7

Th ng k nh ng v tranh ch p th ng m i qu c t trong 20 n m v a qua, ti n s - lu t s Ph m Lim Chnh li t k ra c hng lo t nh ng r i ro m doanh nghi p Vi t Nam g p trn th ng tr ng qu c t , v i nh ng t n th t l n c v uy tn c ng nh kinh t . Nh n di n r i ro T i h i th o do Phng Th ng m i v Cng nghi p Vi t Nam (VCCI) cng Vi n Khoa h c php l (B T php) t ch c t i H N i ngy 5/12, TS Chnh nu r: Nguyn nhn c a nh ng r i ro ny l do s b t c p c a h th ng php lu t Vi t Nam ch a t ng

ng v i lu t php qu c t , do doanh nghi p b i c h p ng... Li t k cc tr ng h p doanh nghi p Vi t Nam b l a khi giao k t v i cc i tc n c ngoi, ng Nguy n Gia H o - tr ng ti vin VIAC - nh n xt: ang c t i c 1.001 ki u l a o nh : D kh r a ti n; i ch i c th ng; ph ti n u t ; mua r m, bn r m; chm ti n, ch p hng; lang thang trn m ng... nh ng doanh nghi p c a ta l i qu ngy th trong th ng tr ng qu c t nn m c vo b y c a b n l a o qu c t . Ch ng minh cho nh ng i u v a nu, ng H o cho bi t c ngn hng H i Phng, ch v nghe l i m i mi m n trn m ng Internet qu ng c 1 tri u USD c tham gia vo trang web alibaba.com r i khng th i l i c. M t d ng r i ro khc doanh nghi p Vi t Nam ang ph i i m t trn th ng tr ng


21/44

l kh n ng b ki n ch ng bn ph gi, cc bi n php t v , cc ro c n k thu t. B inh Th M Loan - C c tr ng C c Qu n l c nh tranh - B Th ng m i - cho bi t: Vi c khng ki n ang ngy cng kh kh n h n, i t ng ki n m r ng ra cc n c nhi u khu v c ch khng t p trung vo M v EU nh tr c y. V m t hng Vi t Nam b ki n ngy cng a d ng: Nan hoa xe p; n hu nh quang... l lo i s n ph m m i thm nh p th tr ng ch khng ch l m t hng l n, hng xu t kh u ch l c... i m y u c n s a Nh ng v r i ro i n hnh cc doanh nghi p Vi t Nam b thua thi t: Cng ty Vinafood II n m 1995 ph i n 5 tri u USD do khng th c hi n c vi c

giao g o cho m t i tc ph ng Ty. Cng ty Centrrimex n m 2000 thua ki n v m t tr ng 1,45 tri u USD v t ch i khng nh n l phn bn c. Lin on Bng Vi t Nam (VFF) ph i n p ph t 200.000USD do hu h p ng thu hu n luy n vin Christian Letard. Theo ng Nguy n Gia H o: Ki n th c kinh doanh cc doanh nghi p Vi t Nam c o t o ch ton l nh ng ci t t, cc nh tr ng khng d y cho doanh nhn nh ng ci x u s g p ph i trn th ng tr ng bi t m i ph, nn r t d b l a. v y, khi b i tc n c ngoi l a o, cc doanh nghi p v s di n l i tm m i cch che gi u nn cc ng nghi p khng bi t kinh nghi m n trnh, nn i t ng l a o cng c nhi u c h i lm n v i cc doanh nghi p Vi t Nam. B i v y m Vi t Nam khng ch l vng t h a cho cc nh u t qu c t n lm n nghim tc, m cn l m nh t mu m cho nh ng k l a o qu c t tm n. Hng lo t nh ng i m y u c a doanh nghi p Vi t Nam ang c n ph i kh n tr ng kh c ph c trong mi tr ng h i nh p c cc chuyn gia php l, cc c quan qu n l, cc hi p h i nu ra tm h ng kh c ph c. Lu t s Tr ng H i - Ph T ng gim c InvestConsult Group - cho bi t: Cc d ng r i ro c th pht sinh trong giao th ng qu c t l r t a d ng v khng th li t k h t, nh ng u xu t pht t m t s nguyn nhn chnh: Do cc doanh nghi p Vi t Nam ch a c thi quen tun th v th ng tn php lu t, coi nh y u t php l trong kinh doanh; do khng hi u bi t php lu t n c ngoi v thng l qu c t ... Theo Cng Th ngBo Lao ng

Vi t Bohttp://mobi.vietbao.vn/Kinh-te/Tien-mat-tat-mang-vi-mu-phap-ly/10987427/87/

Ti n m t t t mang v "m" php l Th t , 06 Thng m i hai 2006, 10:01 GMT+7

V ng vo cc r i ro lin quan n php l l i u kh trnh kh i v i cc doanh nghi p khi h i nh p. C doanh nghi p m t tr ng c tri u la trong tranh ch p th ng m i qu c t hay n nh m "qu ng" c a cc cng ty l a o n c ngoi, ch v khng hi u lu t. N m 2002, Cng ty Xu t nh p kh u III (Centrimex) nh p 10.000 t n phn bn t m t cng ty c a c v i gi 1,45 tri u USD. Sau , nhn vin Centrimex pht hi n h

s c sai l ch. Khi tu ch hng c p c ng Si Gn, thay v gi i quy t tranh ch p theo quy nh qu c t , Centrimex quy t nh t ch i ti p nh n s hng chnh mnh b ti n ra mua. Ch tu bu c ph i a s hng tr v v ha gi. Pha Vi t Nam m t tr ng l hng tr gi 1,45 tri u USD. > Ki n bn ph gi s gia t ng > V ki n tm > V ki n c basa > V ki n Vietnam Airlines Italy

G n y nh t, m t doanh nghi p t i H i Phng l i tr thnh n n nhn c a m t phi v


22/44

l a o g n 1 tri u USD c a m t cng ty lm n qua website alibaba.com. Qu tin i tc v i nh ng ha n ch ng t hon h o, cng ty ny chuy n ti n v ung dung ch hng v . Tuy nhin, ngy hng c p c ng qua t lu m v n khng th y t m h i. M t ti n, ch doanh nghi p v n ph i "ng m t m", khng dm cng khai v vi c v s m t uy tn v mu i m t v i d lu n. Trong mi tr ng th ng m i r ng l n khi gia nh p WTO, nh ng chuy n t ng t s khng cn hi m. Theo Ti n s inh Th M Loan, C c tr ng C c qu n l c nh tranh (B Th ng m i), sau khi gia nh p WTO, nguy c b ki n bn ph gi i v i cc doanh nghi p Vi t Nam c th t ng ln. Nguy c b ki n khng ch n t cc n n kinh t m nh nh M , EU m c th t cc n c ang pht tri n v n l b n hng trong khu v c. " n g n y l n c kh i ki n bn ph gi nhi u nh t, doanh nghi p Vi t Nam

hon ton c th b doanh nghi p n c ny m n ki n", b Loan cho bi t. Ng i ng u c quan qu n l c nh tranh cho r ng, cc tranh ch p th ng m i l chuy n kh trnh kh i khi h i nh p. i u quan tr ng l tm cch gi m m c thi t h i t i a cho doanh nghi p. Doanh nghi p ng i s d ng lu t s Tri v i doanh nghi p n c ngoi r t coi tr ng lu t s trong ho t ng kinh doanh, doanh nghi p trong n c hi n ch xem t v n c a lu t s nh m t ph n thm th t cho ho t ng c a doanh nghi p. Trong khi lu t s c th tham gia t m phn th ng m i, k k t n x l tranh ch p th ng m i c a doanh nghi p ngo i, cc cng ty trong n c th ng ch nh n lu t s khi tranh ch p tr nn gay g t v kh tho g .Theo Lu t s Tr ng H i, Gim c Cng ty d ch v php l Investconsult, hi n h u h t khch hng c a cc v n phng t v n lu t l doanh nghi p n c ngoi. N u s d ng lu t s , cc cng ty trong n c c ng ch lm cho c l v t khi tn tr ng t v n. "Doanh nghi p th ng cn nh c nhi u v n r i m i xt n t v n c a lu t s ", ng H i cho bi t. Th m ch, c

tranh chap thuong mai

Documents