atinhdoan.caobang.gov.vn/uploads/laws/2017/dec_uong... · thang tram cua lich sir,nhan dan cac dan...

11
/l~r71 $CO--V7 cT~ ~d ~~ 1H1(J . ..,.._~_~~ ..." r"•.~"::-""_"". '?.. _ ¥ D~ '!?". - --- ~r_ ;.iN "i".:L ",; : ::'KN':NIEM 70 NAM XA. ~iJ~ •.• ::.,H -.I~"~:i.;·:~.:~'~(; •. ~p~.,;~VC LUQNG vuT .'~"'~],:,,~ ... I f.i u rhx f.. UI:: l~ ~~.)~:':~S';~/ ("0 .0 ' I "~a. -, '~-r" t\ ( 'A 4iJ •••••• , ••••••••• ' •••• ,11" .•;. c-. IN _~~ ao ang la mQt tinh mien nui bIeIi gioi phia Dong B~c cua T6 quoc, co vi tri chien hroc h@tsire quan trong trong cong cUQC dung mroc va gift mroc, La tinh co nhieu dan tQc cung sinh song, trong do dan tQc thieu s6 chiem tren 95%, trai qua thang tram cua lich sir, nhan dan cac dan tQc Cao Bang da phat huy vai tro, vi tri la ph en dau phia B~c cua T6 quoc, dong gop xirng dang van nhtrng trang sir ve vang, hao hung cua dan tQc Viet Nam. La manh d~t giau truyen thong yeu mroc va each mang, trong sU6t chien dai lich su, nhan dan cac dan tQc Cao B~ng da doan k@tch?t che, chi@nd~u ch6ng gi?c ngo~i xam va ch@dQ phong ki@nap buc boc lQt.Tu thai phong ki@n,m6i khi T6 qu6c bi xam lang, cac thu lInh nguai dan tQc Cao B~ng nhu Nung Tri Cao, Nung Ton Dan, Hoang L\1c... da lanh d~o nhan dan dia phuang cung vai chinh quySn Trung uang n6i d~y ch6ng gi?c ngo~i xam, l~p nhiSu chi@ncong, duQ'c triSu dinh phong ki@nghi nh~n, phong tuac: Thai bao Nung Tri Cao, Hoang L\1c D~i vuang ... Sau khi Dang CQng san Vi~t Nam ra dai (03/02/1930), duai sv lanh d~o cua Dang, truySn th6ng d~u tranh anh hung, b~t khmlt cua nhan dan Cao B~ng l~i duQ'cnhan len g~p bQi. Chi sau hai thang, ngay 011411930, t~i N?m Lin, xa Hoang Tung, chau Hoa An, Chi bQ Dang CQng san d&utien cua tinh Cao B~ng duQ'c thanh l~p. Duai S\f lanh d~o cua Trung uang Dang va lanh tv NguySn Ai Qu6c, phong trao cach m~ng Cao B~g phat tri@n m~nh me. Ngay 2811/1941, Cao B~ng vinh dV, tv hao duQ'clanh tv NguySn Ai Qu6c ch9n la nai tra vS nuac sau 30 nam bon ba a nuac ngoai tim duang cUu nuac, manh d~t Cao B~ng da chUng ki@nnhiSu sv ki~n quan tr9ng cua cach m~ng nuac ta va cUQc dai ho~t dQng cach m~ng cua Bac H6, nhiSu dia danh cua Cao B~ng g~n liSn vai ten tU6i va hinh anh cua Nguai, g~n liSn vai lich su ve vang cua d~t nuac Vi~t Nam, cua Quan dQi nhan dan Vi~t Nam anh hung: Di tich Qu6c gia d?c bi~t Pac Bo thuQc xa Truang Ha, huy~n Ha Quang -la nai lanh t\1NguySn Ai Qu6c Iva ch9n d@xay d\fllg thanh can cu dia cach m~ng va chu~n bi lvc lUQ'llgcho T6ng khai nghla; nai diSn ra HQi nghi Trung uang Dang l&nthu VIII (5/1941); Di tich Qu6c gia d?c bi~t RUng Tr&n Hung D~o thuQc xa Tam Kim, huy~n Nguyen Binh, nai khai sinh ra D9i Vi~t Nam tuyen truySn giai phong quan (2211211944), tiSn than cua Quan dQi nhan dan Vi~t Nam anh hung ngay nay ... Tu phong trao cach m~ng cua qu&nchung, l\fc IUQ'llgvii trang (LLVT) Cao B~ng da:ra dai cung nhan dan nh~t tS dUng d~y khang chi@nch6ng thvc dan d@qu6c. Duai sv lanh d~o cua Dang va Chu tich H6 Chi Minh, k@thua nhUng truySn thfmg quy bau cua que huang cach m~ng va cua DQi Vi~t Nam tuyen truySn giai phong quan (DQi VNTTGPQ), ngay 15/411947, Tinh dQi bQ dan quan Cao B~ng (nay la BQ Chi huy Qwin sv tinh Cao B~ng) duQ'c thanh l~p va nhanh chong phM tri@nr9ng kh~p trong toan tinh. TRUYEN DAuvATRUONGTHANH BANG (15/4/1947 -15/4/2017) Qua 70 nam xay d\fIlg, chi@nd~u va truang thanh, phat huy truySn th6ng "Doan

Upload: hadieu

Post on 05-May-2018

214 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

/l~r71 $CO--V7 cT~ ~d~~ 1H1(J .

..,.._~_~~ ... " r"•.~"::-""_"".··'?.. _ ¥ D~ '!?". - --- ~r_;.iN "i".:L ",; : ::'KN':NIEM 70 NAM XA. ~iJ~

•.• ::.,H -.I~"~:i.;·:~.:~'~(;•.~p~.,;~VCLUQNG vu T .'~"'~],:,,~...I f.iu rhx v« f.. UI::l~ ~~.)~:':~S';~/("0.0 ' I "~a. -, '~-r" t\ (·'A4iJ •••••• , ••••••••• ' •••• ,11" .•;. c-. IN _~~

ao ang la mQt tinh mien nui bIeIi gioi phi a Dong B~c cua T6 quoc, co vi trichien hroc h@tsire quan trong trong cong cUQCdung mroc va gift mroc, La tinh conhieu dan tQc cung sinh song, trong do dan tQc thieu s6 chiem tren 95%, trai quathang tram cua lich sir, nhan dan cac dan tQc Cao Bang da phat huy vai tro, vi tri laph en dau phia B~c cua T6 quoc, dong gop xirng dang van nhtrng trang sir ve vang,hao hung cua dan tQcViet Nam.

La manh d~t giau truyen thong yeu mroc va each mang, trong sU6t chien dai lichsu, nhan dan cac dan tQc Cao B~ng da doan k@tch?t che, chi@nd~u ch6ng gi?c ngo~ixam va ch@dQ phong ki@nap buc boc lQt.Tu thai phong ki@n,m6i khi T6 qu6c bixam lang, cac thu lInh nguai dan tQc Cao B~ng nhu Nung Tri Cao, Nung Ton Dan,Hoang L\1c... da lanh d~o nhan dan dia phuang cung vai chinh quySn Trung uang n6id~y ch6ng gi?c ngo~i xam, l~p nhiSu chi@ncong, duQ'c triSu dinh phong ki@nghinh~n, phong tuac: Thai bao Nung Tri Cao, Hoang L\1c D~i vuang ... Sau khi DangCQng san Vi~t Nam ra dai (03/02/1930), duai sv lanh d~o cua Dang, truySn th6ng d~utranh anh hung, b~t khmlt cua nhan dan Cao B~ng l~i duQ'cnhan len g~p bQi. Chi sauhai thang, ngay 011411930, t~i N?m Lin, xa Hoang Tung, chau Hoa An, Chi bQDangCQng san d&utien cua tinh Cao B~ng duQ'c thanh l~p. Duai S\f lanh d~o cua Trunguang Dang va lanh tv NguySn Ai Qu6c, phong trao cach m~ng Cao B~g phat tri@nm~nh me. Ngay 2811/1941, Cao B~ng vinh dV, tv hao duQ'c lanh tv NguySn Ai Qu6cch9n la nai tra vS nuac sau 30 nam bon ba a nuac ngoai tim duang cUu nuac, manhd~t Cao B~ng da chUng ki@nnhiSu sv ki~n quan tr9ng cua cach m~ng nuac ta va cUQcdai ho~t dQng cach m~ng cua Bac H6, nhiSu dia danh cua Cao B~ng g~n liSn vai tentU6i va hinh anh cua Nguai, g~n liSn vai lich su ve vang cua d~t nuac Vi~t Nam, cuaQuan dQi nhan dan Vi~t Nam anh hung: Di tich Qu6c gia d?c bi~t Pac Bo thuQc xaTruang Ha, huy~n Ha Quang -la nai lanh t\1NguySn Ai Qu6c Iva ch9n d@xay d\fllgthanh can cu dia cach m~ng va chu~n bi lvc lUQ'llgcho T6ng khai nghla; nai diSn raHQi nghi Trung uang Dang l&n thu VIII (5/1941); Di tich Qu6c gia d?c bi~t RUngTr&n Hung D~o thuQc xa Tam Kim, huy~n Nguyen Binh, nai khai sinh ra D9i Vi~tNam tuyen truySn giai phong quan (2211211944), tiSn than cua Quan dQi nhan danVi~t Nam anh hung ngay nay ...

Tu phong trao cach m~ng cua qu&nchung, l\fc IUQ'llgvii trang (LLVT) Cao B~ngda: ra dai cung nhan dan nh~t tS dUng d~y khang chi@nch6ng thvc dan d@qu6c. Duaisv lanh d~o cua Dang va Chu tich H6 Chi Minh, k@thua nhUng truySn thfmg quy baucua que huang cach m~ng va cua DQi Vi~t Nam tuyen truySn giai phong quan (DQiVNTTGPQ), ngay 15/411947, Tinh dQi bQ dan quan Cao B~ng (nay la BQ Chi huyQwin sv tinh Cao B~ng) duQ'c thanh l~p va nhanh chong phM tri@nr9ng kh~p trongtoan tinh.

TRUYENDAuvATRUONGTHANHBANG (15/4/1947 -15/4/2017)

Qua 70 nam xay d\fIlg, chi@nd~u va truang thanh, phat huy truySn th6ng "Doan

2

ket, sang tao, tu hrc tu cuong, tnrong thanh, quyet thing", cac thS h~ can bo, chien syLLVT Cao Bang l!lon neu cao tinh th~n trach nhiem, ra sire phan d~u nl>lire, quyet .tam hoan thanh thang IQ'imoi nhiem vu duoc giao, xirng dang vai t1Ji1Y~l}~t4Qng;anh ~"t ;

hung cua Quan d9i nhan dan Viet Nam va que huang each mang G::a9i~~pg;~. ':',., .....•. ~,~~:1- QUA TRiNH xAY DUNG, CHIEN DAu vA TRl1aNG'THANii-cDA"-

LLVT CAO BANG .

1- LLVT Cao B~ng trong cUQckhang chi~n chang thuc dan PhapNgay til khi moi diroc thanh l~p (01/4/1930), chi b9 Dang Cong san d~u tien cua

tinh Cao B&ng da nhan thtrc sau sic va triet dS thirc hien quan diSm cua Dang vS vaitro to Ian cua LLVT va d~u tranh vii trang, do la phai "T6 chirc ra quan d9i congnong", Phong trao each mang Cao B&ngngay cang phat trien manh.

Truac tinh hinh thS giai va trong nuac biSn chuySn nhanh chong, sau 30 nambon ba tim dUOng cUu nuac, ngay 28/0111941, lanh tv NguySn Ai Qu6c da vS nuac,chQn Pac Bo, xa TruOng Ha, chau Ha Quang, Cao B&ngdS xay d\fllg can cu dia, til dolanh d~o cach m~ng Vi~t Nam. T~i day, Nguai chu tri H9i nghi Trung uang VIII cuaDang, hoan chinh S\f chuySn huang chiSn lugc va sach luQ'c cach m~ng Vi~t Nam;quySt dinh thanh l~p M?t tr~n Vi~t Minh va dS ra chu truang chu~n bi vii trang khainghla.

Til nam 1941, duai S\f chi d~o tr\fc tiSp cua lanh tv NguySn Ai Qu6c, Dang bi)Cao B&ng cang quan tam chu y xay d\fllg LLVT. Chi tinh til nam 1941-1944, cokhoang 200 thanh nien Cao B~ng sang hQc t~i cac lap quan S\f a DiSn Dong, LiSuChau (Trung Qu6c). D6ng thai, ill cu6i nam 1941, th\fC hi~n chi thi clla lanh tvNguySn Ai Qu6c, Dang bi) Cao B&ngda rna nhiSu lap hu~n luy~n quan S\1 c~p tinh dSdao t~o can b9 quan S\f cho phong trao cach m~ng. Thang 1011941, thea chi thi Cllalanh tv NguySn Ai Qu6c, Tinh llY thanh l~p Di)i du kich Pac BO. Day la d9i du kicht~p trung d~u tien g6m 12 d6ng chi, co trang bi sung, lam nhi~m V\l bao v~ co quanlanh d~o clla Dang, bao v~ can bi), lam giao thong lien l~c d?c bi~t, vo trang tuyentruySn cho qu~n chung va giup hu~n luy~n t\f v~ chiSn d~u. Til Di)i du kich Pac Boban d~u, LLVT Cao B&ng nhanh chong phat triSn thanh cac di)i vii trang thoat ly acac chau trong tinh nhu: Ha Quang, Hoa An, Nguyen Binh, Quang Uyen, TrungKhanh ... ; tren co sa cac di)i t\f v~ thuOng l~p ra cac d9i t\f v~ chiSn d~u.

Cu6i nam 1944, phong trao luy~n t~p quan S\f, d~u tranh vii trang cua tinh phattriSn m~nh; dS dap ilng vai yeu c~u cua nhi~m vv cach m~ng, thea chi thi cua lanh tvH6 Chi Minh, ngay 2211211944, D9i VNTTGPQ da duQ'cthanh l~p t~i khu rUng Tr~nHung D~o thu9C xa Tam Kim, huy~n Nguyen Binh. E>i)ig6m 34 chiSn sy vai 34 kh~usung cac lo~i, chia lam 3 tiSu di)i, co chi b9 Dang lanh d~o. Trong s6 34 chiSn sy dautien Clla di)i thi 25 chiSn sy la con em cac dan t9c tinh Cao B&ng (trong do, d6ng chiXich Thing tuc Duong M~c Th~ch lam Chinh tri vien). S\f ki~n D9i VNTTGPQ - donvi chu I\fCd~u tien CllaLLVT cach m~ng va la tiSn than cua Quan d9i Nhan dan Vi~tNam anh hung - duQ'cthanh l~p tren d~t Cao B&ngcung nhu S\fco m?t cua 25 con emcac dan t9c Clla tinh trong d9i ngu 34 chiSn sy dau tien CllaDi)i da ph~ nao noi len

3

cong hi~n to Ian cua manh d~t va con nguoi Cao B~ng d6i voi cong cuoc d~u tranhgiai phong dan toe.

Thirc hien chi thi cua lanh tu Ha Chi Minh: "Trong mot thang phai co hoat dQng.Tran delunh~t dinh phai thang loi", chi hai ngay sau khi thanh l~p, DQiVNTTGPQ damuu tri, dung cam chien d~u va gianh thang loi oanh liet, tieu diet 2 dan dich: DanPhai Kh~t thuoc xa Tam Kim, huyen Nguyen Binh (ngay 2511211944) va dan NaNgan thuoc xa Hoa Tham, huyen Nguyen Binh (ngay 26/12/1944). Chien thang PhaiKh~t, Na Ngan da rna delUcho truyen thong danh chac th~g, danh thang tran delucuaQuan dQi tao

Thang 811945, chap hanh lenh Tfmg khoi nghia cua Uy ban Khang chi~n toanquoc, duoi SlJ lanh, chi dao cua Tinh uy, Uy ban Khang chiSn tinh, LLVT Cao B~glam nang c6t cho nhan dan, leln luqt danh b~i quan Nh~t ra kh6i cac vi tri quan tn;mgtren dia ban tinh. Ngay 22/8/1945, Cao B~ng gianh chinh quySn vS tay nhan dan; lamQt trong nhfrng tinh gianh duQ'cchinh quySn sam nh~t ca nuac.

Cach m~ng Thang Tam thanh cong, duai SlJ chi d~o cua Dang bQ tinh, LLVTCao B~ng duQ'ccung c6 vS mQi m~t dS dap (mg yeu celubao v~ thanh qua cach m~ng.Sau khi khang chi~n toan qu6c bung n6, truac yeu celu cua cUQCkhang chi~n ch6Iigthvc dan Phap, thlJc hi~n chu truong cua Trung uong Dang va Chinh phu, Tinh uy dach~n chinh l~i bQmay LLVT va ban vil trang. Ngay 15/411947, Tinh dQi bQ dan quanCao B~g duQ'cthanh l~p, do dang chi NguySn Nhu Thanh lam Tinh dQitruang, dangchi Hoang Nghi~p lam Chinh tri vien. SlJ ra dai cua Tinh dQi.bQdan quan (nay la BQChi huy Quan SlJ tinh) danh d~u buac phat triSn mai cua qua trinh t6 chuc va xayd\fllg LLVT Cao B~ng. Day la k~t qua cua phong trao d~u tranh cach m~ng phat triSnm~nh me t~i dia phuong; tu day, LLVT Cao B~ng khong ngimg Ian m~nh va truangthanh. Ngay 15/4/1947 da tra thanh Ngay truySn th6ng cua BQ Chi huy Quan SlJtinhCao B~ng.

Ngay sau khi duQ'cthanh l~p, Tinh dQi bQ dan quan da b~t tay ngay vao vi~c xayd\fllg, cung c6 va phat triSn IlJc luqng. Cac huy~n, thi dQi bQ dan quan leln luqt duQ'cthanh l~p; a c~p xa thanh l~p xa dQibQ.H~ th6ng t6 chilc quan SlJcua tinh duQ'c l~p ratu tinh dSn xa. Duai SlJchi huy cua Tinh dQi bQ dan quan, LLVT cua tinh phat triSnnhanh chong: Trung doan 24 cua tinh duQ'c cung c6, TiSu doan co dQng (TiSu doan73) duQ'c thanh l~p; nam d~i dQi dQc l~p cung nhanh chong duQ'c xay d\fllg a cachuy~n Hoa An, Nguyen Binh, Th~ch An, Tr~n Bien (nay la huy?n Tra L'lnh) vaQuang Uyen, cung vai khoang 8.000 dan quan du kich, t~o thanh thS tr~n chiSn tranhnhan dan rQng kh~p, lam nang c6t cho nhan dan danh gi~c.

Duai SlJlanh d~o cua Dang, SlJdum bQc, che cha cua nhan dan cac dan tQc tinhnha, LLVT Cao B~ng vim chi~n d~u, vua xay dlJllg, tUng buac truang thanh, cling vaitoan quan, toan dan tiSn corig dich rQng kh~p tren dia b~mtoan tinh, be gay nhiSu cUQchanh quan can quet, l~n chiSm cua dich. Trai qua 9 nam khang chiSn ch6ng thlJc danPhap, quan va dan Cao B~ng da chi~n d~u 1.047 tr~n 100 nh6;tieu di~t 8.484 ten, gQihang 61 ten, pha huy 208 xe co giai, 8 xe tang, 181 kh§.u sung d~i bac, b~n roi 5 may

4

bay, gop phan quan trong van ChiSn thang Viet B~c thu dong nam 1947, ChiSn thangBien gioi thu dong nam 1950, giai phong Cao B~ng ngay 3/1011950 va ChiSn thangIich su Di~n Bien Phu ngay 07/5/1954 .., 2-, LL VT Cao Bing trong cUQckhang chi~n chAng My ciru nurre va bao v~

To qudc Vi~t Nam xii hQi chu nghia

Sau ChiSn thang Di~n Bien Phu, Hi~p dinh Gio-ne-vo nam 1954 v~ ch~m dirtchien tranh, l~p lai hoa binh a Dong Duong duoc ky kSt, nhung dS quoc My ra sirepha hoai Hiep dinh. Phat huy truyen thong que huang each mang, LLVT Cao B~ngcung ca mroc danh My voi khau hieu "T~t ca cho ti~n tuyen", "T~t ca dS danh thanggiac My xam hroc". DS d6i pho voi chien tranh pha hoai bang khong quan cua dSqu6c My, quan va dan Cao Bfug chu dQng lam t6t m9i cong _tacchuftn bi dao giaothong hao, lam dai quan sat, ham tm ftn va cac tr~n dia phong khong ho~t dQngthuOng xuyen, thanh l~p cac t6 CUu thuang ... Cac dan vi cao x~ neu cao canh giac,s~n sang danh tra cac dqt danh pha cua dich.

Trong su6t cUQckhang chiSn, vai khftu hi~u "thoc khong thi~u mQt can, quankhong thiSu mQt nguai", Cao B~ng tich qrc huy dQng suc nguai, suc cua gop. congd6c suc chi vi~n cho mi~n Nam danh My. Phat huy truy~n th6ng cua que huang cachm~ng, nhi~u nam li~n, Cao B~ng luon hoan thanh va hoan thanh vuqt muc chi tieu, kSho~ch tuySn quan ca v~ s6 IUQ'llg,ch~t IUQ'llgva thai gian giao quan. Trong 21 namkhang chiSn ch6ng My, cUu nuac, toan tinh da co han 3 v~ thanh nien trai, gai lenduang xung phong van Nam chiSn d~u, chi tinh illnam 1965 - 1975, co 26.862 thanhnien len dUOng tong quan. Nha t6 chuc ch~t che, hu~ luy~n kip thai, Cao Bfug dagui ra ti~n tuySn nhUng d6ng chi co ban lInh chinh tri viing vang, suc khoe deo dai,Icy lu~t nghiem, doan kSt t6t, n~m vfrng kY thu~t, chiSn thu~t ca nhan va phan dQi. QuachiSn d~u, cac dan vi luon hoan thanh t6t nhi~m V\l, nhi~u d6ng chi duQ'cNha nuactuyen duang Anh hung LLVT nhan dan, nhi~u can bQ truang thanh trong chiSn d~utra thanh tuang llnh, giu cuang vi lanh d~o, chi huy quan tr9ng.

Ngay 30/4/1975, ChiSn dich H6 Chi Minh toan th~ng, mi~n Nam hoan toan duQ'cgiai phong, d~t nuac th6ng nh~t, cling vai nhan dan cac dan tQc, LLVT Cao B~ng tichqrc tham gia phat triSn kinh tS, van hoa, xa hQi, cung c6 qu6c phong - an ninh vfrngch~c, xay d\ffig h,rc IUQ'llgvfrng m~nh v~ m9i m~t, s~n sang chiSn d~u, danh b~i ammuu pha ho~i cua cac thS h,rc phan dQng qu6c tS, bao v~ toan v~n vling bien cuangcua T6 qu6c.

Trong chiSn d~u bao v~ T6 qu6c, LLVT dia phuang luon bao v~ vfrng ch~c chuquy~n bien giai qu6c gia; xay d\ffig cac cong trinh quan sv, hinh thanh cac lang, xachiSn d~u tren dia ban, t6 chuc bien chS l~i Ivc lUQ'llgdap t'rng yeu c~u nhi~m V\l.Dfmg thai tich cvc tham gia xay d\ffig ca sa kinh tS - xa hQi dia phuang, neu caO canhgiac, giu vfrng an ninh chinh tri, tr~t tv an toan xa hQi.

3- Ll}'c IU'gng vii trang Cao Bing thO'iky d8i m6'i

Buac van thai kY d6i mai, truac nhfrng yeu c~u nhi~m V\l xay d\ffig va bao v~ T6

5

quoc, LLVT tinh Cao B~ng luon thirc hien t6t nhiem vu rna Dang, Nha nuoc va nhandan giao pho, lam t6t chircnang lam tham miru cho c~p uy, chinh quyen dia phirongv~ cong tac quan sir, quoc phong dia phuong, xirng dang la hrc IUQ'ngnong c6t trongxay dung n~n quoc phong toan dan vfmg manh, xay dung khu V\fCphong thu vfrngchac, sAnsang d6i pho thang IQ'ivoi moi tinh huong co thS xay ra. Thirong xuyen ph6ihQ'Pchat che voi lire hrong Cong an, Bien phong nam chac tinh hinh an ninh chinh tri,xay dung don vi an toan, dia ban an toan, gop phan xay dung co sa trong sach vfmgmanh, giu vfrng an ninh chinh tri, tr~t tu an toan xa hci,

Thuc hien t6t cong tac huan Iuyen, s~n sang chiSn d~u. KSt qua hu~n luy~n hangnam luon hoan thanh 100% nQi dung, chuong trinh, quan s6 d~t 98,9%. 100% don vid~t yeu c§.u, co tren 750/0d~t kha, gioi, ch~t luqng timg buac duQ'c nang len vfrngch~c. 13/13 huy~n, Thanh ph6 va 100% xa, phuOng, thi tr~ t6 chilc di@nt~p khu V\fCphong thu theo kS ho~ch d~t kSt qua t6t. BQCHQS tinh da tham mUll cho tinh t6 chucthanh cong cac cUQcdi@nt~p khu V\fCphong thu tinh (nam 2003, 2009, 2016). Congtac tuy8n qwin luon du chi tieu, timg buac xay d\fllg l\1'cluqng dan quan t\f v~, d\f bidQng vien co du v~ s6 luqng, bao dam v~ ch~t luqng.

HQi dang giao d\lc Qu6c phong - An ninh cac c~p duQ'c thanh l~p, ho~t dQng cohi~u qua. D~y m~nh giao dl:lC,bai du6ng kiSn thuc qu6c phong - an ninh cho cac d6ituqng va mQi t§.ng lap nhan dan. Nhi~m V\l giao d\lc chinh tri tu wang, hu~n luy~n,sAn sang chiSn d~u, xay d\fllg chinh quy quan ly ky lu~t, bao dam h~u c§.n,ky thu~tduQ'c th\fc hi~n nghiem ruc va d~t kSt qua cao, tich C\fCxay d\fllg doanh tr~i chlnhquy: Sang, xanh, s~ch, G~p. Tich C\fCtham gia tuyen truy~n v~n dQng nhan dan th\fchi~n t6t dUOng 16i, chu truong cua Dang, xay d\fllg doi s6ng van hoa; giup nhan danxoa doi giam ngheo, xay d\fllg nong thon mai, phong, ch6ng kh~c ph\lc h~u qua thientai, th\fc hi~n t6t cac chinh sach cua Dang, Nha nuac.

Til nam 2011 dSn nay, b~ng nguan kinh phi cua tren va S\fdong gop cua can bQ,chiSn sy BQ Chi huy da th\fc hi~n chuong trinh nhan d~o giup dO'can bQ, chiSn sy,nong dan ngheo, gia dinh chinh sach, m~ Vi~t Nam anh hung ... xay 61 nhatinh nghiatri gia 3.810.000.000 dang. Hang nam trong cac dip l@,tSt, BQ CHQS tinh va cac cO'quan, dan vi tf\fC thuQc da:dSn t~ng qua cho cac gia dinh chinh sach, gia dinh can bQ,chiSn sy co hoan canh kho khan tfi gia 1.185.142.000 dang. Ph6i hQ'Pvai b~nh vi~ntuySn tren nhu: B~nh vi~n Quan y 91, B~nh vi~n Quan y 110 Quan khu 1, B~nh vi~nQuan y 103, B~nh vi~n Trung uong Quan dQi 108... th\fc hi~n co hi~u qua chuongtrinh ·12 quan dan y kSt hQ'Pnhu sua chua tr~m xa, nang c~p trang thiSt bi y tS, t~ngqua, kham chua b~nh, c§,pphat thu6c mi@nphi cho. hon 10.000 luQ'tnguoi v6i t6ng trigia tren 9 ty dang; t~ng hon 2.800 xu~t qua, tri gia tren 2 tY dang. Huy dQng hon25.000 luQ'tcan bQ, chiSn sy l\fc luqng thuOng tf\fCva I\fCluqng dan quan t\f v~, d\f bidQng vien giup nhan dan kh~c ph\lc h~u qua thien tai; tham gia lao dQng lam dUOngbetong, xay muong thuy IQ'i, n~o vet muO'ng nQi dang, tu sua dUOng dan sinh, phatquang dUOng lang ng6 xom duQ'c hon 100km vai hon 20 nghin ngay cong va giupnhan dan thu ho~ch V\lmua tren 100ha vai hang ngan ngay cong lao dQng... Chi d~ol\fc luqng cong binh ph6i hQ'Pvai cac l\fc luqng t6 chuc ra pha born, min duQ'ctren

6

1.100 ha, xu ly an toan tuyet d6i tren 5.000 qua born, min v~t n6 con sot lai sau chientranh ... gop phan co hieu qua phuc vu chuong trinh di, gian dan, phat triSn kinh tS - xahQi 6n dinh tren tuyen bien gioi.

Trai qua 70 nam xay dung, chien d&uva tnrong thanh, LLVT Cao Bang da:vietnen nhtrng trang su ve vang, duoc Dang, Nha mroc va BQ Quoc phong ghi nhan vatang thtrong: 01 Huan chuong Sao vang, 02 Huan chuong H6 Chi Minh, 70 Huanchuong DQc l~p cac hang, 31 Huan chuong Khang chiSn hang Nh&t, 89 Huan chuongKhang chien Hang nhi; 118 Huan chuong Quan cong cac hang, 174 Huan chuongChiSn cong, 02 Huan chuong chiSn cong bao v~ T6 quoc. Toan tinh co 338 ba mediroc phong tang danh hieu "Ba me Viet Nam anh hung". Nhan dan va LLVT tinhCao Bang va 7 huyen, thanh ph6, 21 xa, 6 don vi tnrc thuoc BQ Chi huy Quan S\I tinhva 24 nguoi con Uti til cua d6ng bao cac dan tQc Cao B~ng dugc Nha nuac phong t~gdanh hi~u Anh hung LLVT nhan dan, 02 Anh hung lao dQng, 24 d6ng chi dugc phongquan ham c&ptuang. Hon 120 B~ng khen cua Chinh phu, BQ Qu6c phong va BQNQiV\l, 29 Co thuang luan lUll "Don vi kha nh&t", 01 Co Chinh phu t~ng "Bon vi xu&ts~cth\Ic hi~n Phap l~nh Dan quan t\I v~"; hang tram t~p thS, ca nhan dugc t?ng B~ngkhen cua BQTu l~nh Quan khu 1 va cua c&puy, chinh quySn dia phuong. Nam 2016,dugc BQTu l~nh Quan khu 1 t~g Co thi dua va Tinh uy Cao B~ng t~ng Co Dang bQc&ptren cO'sa co thanh tich d?c bi~t xu&t s~c trong nhi~m ky-20 11 - 2015. Nhan dipky ni~m 70 nam Ngay thanh l~p Tinh dQibQdan quan Cao B~ng, BQChi huy Quan S\Itinh Cao B~ng vinh d\I dugc Nha nuac t?ng thuang Huan chuong Bao v~ T6 qu6ch~ng Nhi vi da hoan thanh xu&t s~c nhi~m V\l gop ph~n xay d\ffig quan dQi, cung c6qu6c phong va bao v~ T6 qu6c.

4- Nhfrng net truy~n th&ng tieu bi~u eua LLVT Cao B~ng qua 70 nam ehi~nd~ u, xay d1}'ng,trmmg thimh

70 nam xay d\ffig, chiSn d&uva truang thanh cac thS h~ can bQ, chiSn sy LLVTCao B~ng da xay d~p nen. truySn th6ng: "Doan kit, sang t{lo, tlJ' IlJ'ctlJ'cU'iJng,trU'O'ngthanh, quyit thang". Dugc thS hi~n:

- Vui Dang, chinh quyJn, nhan dan: Luon trung thanh tuy~t d6i v&iDang, Nhanuac, nhan dan, neu cao tinh th~n doan kSt g~n bo, bao v~ Dang, chinh quySn va nhandan trong mQi tinh hu6ng, khong bi b~t ngo. Day la net tieu biSu trong truySn th6ng,biSu hi~n ban ch&tcach m~ng cua Quan dQi ta trong 70 nam qua. Thuang xuyen quantri~t sau s~c va tuy~t d6i trung thanh vai chu nghla Mac - Le Nin, tu tuang H6 ChiMinh, duang l6i quan diSm cua Dang va con duang rna Dang, Bac H6, nhan dan ta dal\Ia chQn. Thl.Jchi~n nghiem tuc cO'chS lanh d~o cua Dang d6i v&iLLVT. Til ngay radoi dSn nay, LLVT la l\Ic lugng nong c6t cho d~u tranh vu trang t~i dia phuong, gianhth~ilg 19i trong S\I nhi~p cach m~ng va bao v~ vfrng ch~c bien cuong T6 qu6c. TrongS\I nghi~p d6i mai, LLVT luon thS hi~n tinh kien dinh, d&utranh bao v~ quan diSm, tutuang cua Dang va ch6ng l~i nhfrng lu~n diSm sai trai, la l\Ic lugng chinh tri nong c6tdS bao v~ Dang, chinh quySn va nhan dan cac dan tQctrong tinh.

- S",mU'utri, long dung cam: Dugc b~t ngu6n til giac ngQm\lc tieu ly tuang cua

7

Bang, Quan dQi, nhiem vu cua LLVT; tinh cam va phong each cua con ngiroi CaoB~ng. BiSu do diroc thS hien trong chien d~u, lao dong, cong tac luon s~n sang hysinh vi nghia Ian; y chi quyet tam cao, khong khuat phuc tnroc moi ke thu, tim toisang t';10virot qua kh6 khan thir thach, hoan thanh t6t moi nhiem vu rna Bang, Nhamroc va nhan dan giao ph6, gop phan cong hiSn cho cong cuoc giai ph6ng dan tQc vaxay dung d§.tmroc, phat trien kinh tS - xa hQi dia phuong.

- DBi vm cimg tdc huan lUYfn, sdn sang chiin dau: Bay Ia nhiem vu chinh tritrong tam, c6 y nghia quyet dinh tnrc tiSp dSn sire manh t6ng hop va kha nang gianhthang 19i trong chien tranh cua LLVT. LLVT dia phuong luon chu trong tUng buacnang cao ch§.t lugng hu§.n luy~n va kha nang s~n sang chiSn d~u, dap ll'ng yeu c~unhi~m V\l dugc giao. Cong tac hu§.n luy~n luon quan tri~t duang 16i quan sv cuaBang, hu§.n luy~n d~y du yeu c~u c~n c6 cua nguai chiSn sy cach m';1ng,trong d6 d~tlen hang d~u vi~c xay d1Jllg ban lInh chinh tri vfrng vang cho can bQ, chiSn sy; t?Ptrung nang cao trinh dQmQi m~t, dap ll'ng yeu c~u nhi~m V\l xay dvng LLVT "cachm';1ng,chinh quy, tinh nhu~, tUng buac hi~n d';1i";c6 nhiSu sang kiSn d6i mai phuongphap, nQi dung, chuong trinh hu§.n luy~n.

- Trong Xtly dlplg chinh quy, ren lUYfn kj lup,t: Quan tri~t t6t quan diSm cuaBang vS tinh ky lu?t tv giac va nghiem minh cua LLVT cach m';1ng,can bQ, chiSn syluon neu cao tinh th~n tv giac trong nang cao y thuc ren Iuy~n, ch§.p hanh nghiSmchinh phap lu?t Nha nuac, kY lu?t cua Quan dQi, chS dQquy dinh cua don vi. Trai quacac thai kY cach m';1ng,cac thS-h~ can bQ, chiSn sy tUng buac nang cao tinh chinhquy, th6ng nh~t trong hO';1tdQng; ch~p hanh nghiem ky lu?t, doan kSt t6t tra thanhtruySn th6ng va t';10thanh suc m';1nhhoan thanh th~ng 19imQi nhi~m V\ldugc giao.

- Trong san xuat, Xtly dlplg kinh d, bao quan, bao duiJng vii khi trqng -bi:LLVT tinh da neu cao tinhth~n tv Ivc, tv cuang, dfiy m';1nhtang gia san xu~t cai thi~ndai s6ng V?t ch~t tinh th~n cho can bQ, chiSri sy, giai quySt nhfrng kh6 khan vS kinhtS, g6p ph~n giam nhy chi phi cho hO';1tdQng cua LLVT dia phuong. Ph6i hgp ch~tche vai c§.puy, chinh quySn dia phuong cac c§.ptuyen truySn va cling nhan dan thamgia phat triSn kinh tS - xa hQi, dfiy m';1nhxay dvng kinh tS gia dinh cai thi~n dai s6ng,thvc hi~n c6 hi~u qua phong trao "Xay dvng doanh trc;dchinh quy, sang, xanh, sqch,t/(;p "-va phong trao "Nganh -H?u c~ Quan dQi lam thea lai Bac H6 d';1y".Thvc hanhtiSt ki~m, tich cvc d§.utranh kien quySt ch6ng cac hi~n tugng tham 0, lang phi.

Cong tac giu gin quan ly vU khi trang bi tiSn hanh ch?t che, thvc hi~n c6 nSn nSp.Xac dinh ra vai tro cua vU khi, trang bi ky thu?t trong xay dvng va chiSn d~u cuaLLVT, cac Ivc Iugng luon nghien Clru, ll'ng d\lng su d\lng thanh th';1ovU khi trang bidugc bien chS va cac vU khi trang bi m6i dugc bien chS. Ben C';1nhd6, con tich cvcchS t';10vU khi tho so, l§.ysung gi~c giSt gi~c. Thuang xuyen bim quim, bao duang t6tvu khi trang bi, c6 nhiSu sang kiSn cai tiSn ky thu?t vS bao quan, sua chua, su d\lngVKTB, Iuon bao dam su d\lng c6 hi~u qua trong mQi tinh hu6ng.

- Trong khiic ph(lc hp,u qua thien tai: LLVT luon sat canh cling nhan dan kh~cph\lc h?u qua xay ra; thuemg xuyen c6 kS hO';1chva kip thai huy d9ng suc nguai, suc

8

cua cho irng ciru, xu Iy cac tinh huong,

11- pIlAT HUY TRUYEN THONG QUAN DOl NIlAN DAN VIET NAMANH HUNG vA. TRUYEN THONG QUE HUaNG CACH MANG,·QUYETTAM xAY DUNG LLVT CAO BANG NGA.y CA.NGvtrxc MANH. .

Trong nhfrng nam toi, tinh hinh thS gioi, khu V1!Cva trong mroc ben canh thai co,thuan IQ'ithi cling con nhieu kho khan, thach thirc d6i voi su nghiep d6i moi, phattrien d~t mroc va bao v~ T6 quoc, doi hoi Sl,Tn6 hrc c6 gang r~t Ian cua toan Dang,toan dan va toan quan tao

DS xay dung LLVT tinh vfrng manh dap irng yeu c~u, nhiem vu trong thai kymoi, phat huy truyen thong ve yang 70 nam cua BQCHQS tinh va pham ch~t "BQ dQiCu H6", can bo, chien sy LLVT Cao B~ng tiSp tuc nang cao han mra ch~t IUQ11gtonghQ'P,hang hai di d~u trong Sl,Tnghiep xay dung va bao v~ T6 quoc, tnroc mAtt?P trungthirc hien t6t nhfrng nQi dung sau:

- Ra suc hQc t?P, khong ngimg nang cao trinh dQkiSn thuc vS mQim~t, xay dl,Tllgph§.m ch~t cach m~ng trong sang va ban linh chinh tri vfrng yang, neu cao tinh th~nyeu nuac, yeu chu nghla xa hQi, tuy~t d6i trung thanh vai chu nghla Mac-Lenin, illtuang H6 Chi Minh, vai Dang, Nha nuac va nhan dan.

- Tich Cl,TC,chu dQng tham mUll cho c~p uy, chinh quySn dia phuang lanh d~o vat6 chuc thl,Tchi~n nhi~m V\l Quan Sl,Tqu6c phong dia phuong; xay dl,TllgnSn qu6cphong toan dan, thS tr?n Qu6c phong toan dan gAnvai thS tr?n an ninh·nhan dan vfrngchAc;bao v~ vfrng chAckhu V1!Cphong thu; gifr vfrng an ninh chinh tri - tr?t tl,Tart toanxa hQi tren dia ban.

- DS cao y thuc t6 chuc kY lu?t, ren luy~n tac phong chinh quy, ch~p hanhnghiem Phap lu?t cua Nha nuac, diSu l~nh, diSu l~ cua Quan DQi.Tl,Tgiac tu du5ngph§.m ch~t d~o duc 16i s6ng. Noi diSu hay, lam vi~c t6t, lai noi Iuon di doi vai hanhdQng. Tl,Tgiac hQc t?P, ren Iuy~n thea tu tUOng,d~o duc, phong cach H6 Chi Minh.

- Ton trQng, doan kSt giup do l~n nhau, ph6i hQ'Pch~t che vai cac co quan, t6chuc, c~p uy Dang, chinh quySn doan thS va nhan dan dia phuang , doan kSt vai danvi b~n. Doan kSt vai nhan dan, tich Cl,TCtuyen truySn, v?n dQng nhan dan ch~p hanht6t duang 16i chu truang cua Dang; chinh sach Phap lu?t cua Nha nuac, gop ph§.nxaydl,Tllgco sa chinh tri vfrn.gm~nh. Tham gia tich Cl,TCphong trao thi dua "LlfC lur;mg vutrang Cao Bang chung suc xdy dlfng nang than mai".

- Xay dl,Tllgy chi quySt chiSn, quySt thAng, tinh th§.nkhAc ph\lc kho khan, tl,TIl,Tctl,Tcuang phM huy nQi ll,Tc,chiu dl,Tllggian kh6. Bao dam t6t dai s6ng suc khoe cuaBQ dQi. Tich Cl,TCthl,Tchi~n phong trao "Xdy dlfng doanh trc;zichinh quy, sang, xanh,sc;zch,a?p" co hi~u qua. Ra suc hQc t?P lam chu vfi khi trang bi ky thu?t va chuyenman nghi~p V\l, hu~n luy~n sat vai thl,TctS chiSn d~u, chu dQng d6i pho thAng lQ'ivaiillQi tinh hu6ng xay ra.

- Kien quySt d~u tranh vai illQi biSu hi~n tieu cve, vi ph~ill phap lu?t Nhfl nuac,

9

ky luat Quan dQi, khftc phuc cac hien nrong nr do tuy tien, thoai thac nhiem vu, gaym~t doan kSt. Luon dS cao canh giac, khong dS ke x~u va dich loi dung, loi keo lamnhfrng viec sai trai,

*70 nam khong ngirng xay dung, chien d~u va tnrong thanh, tiep n6i truyen thong

"Doan kit, sang tao, tu: luc tv cuong, truong thanh, quyet thdng" cua cac thS h~ chaanh, can be, chiSn sy, cong nhan vien quoc phong BQChi huy Quan S\f tinh Cao B~ngdoi doi biSt an nhfmg nguoi con than yeu cua que huang da anh dung hy sinh vi sirnghiep bao v~ T6 quoc, biet an cac Ba me Viet Nam anh hung, cac lao thanh eachmang, cac gia dinh co cong voi nuac. T\f hao vS truYSn th6ng ve yang, can bQ, chiSnsy LLVT tinh neu cao y chi, xay d\fllg ban IInh chinh tri vfrng yang, quySt tam l~pthanh tich mai tren cac IInh V\fCcong tac, mai mai xUng dang la l\fc lUQ'Ilgchinh tri,l\fc lUQ'IlgchiSn d~u tuy~t d6i trung thanh, tin c~y Clla Dang- bQ, chinh quySn, nhandan dia phuang trong cong cUQcxay d\fllg va bao v~ T6 qu6c, que huang. Gop ph~ncung Dang bQ, chinh quYSnva nhan dan cac dan tQc tinh Cao Bfug xay d\fllg tinh CaoB~ng ngay cang giau vS kinh tS, 6n dinh vS chinh tri, vilng m~nh vS qu6c phong - anninh, tiSn b9 vS van hoa - xa hQi, hoan thanh cac m\lc tieu kinh tS - xa hQi nam 2017va ca. nhi~m ky 2015 - 2020, vfrng buac tren con duang d6i mai dS xay d\fllg d~tnuac ta ngay cang dang hoang han, to d~p han nhu long mong uac clla Bac He, kinhyeu.

BQ CHQS TiNH CAO BANG

10

PHULUCMQt sBtr~n danh tie~ bi~n ella LLVT Cao B~ng

trong khang ehi~n ehBng Phap

1.Trong chien djch Vi~t Bile thu dong nam 1947Cuoc khang chien toan quoc bung n6. Sau khi rna rong duoc dia ban chiem dong

tren ca mroc, Thu Dong nam 1947, Phap t?P trung tren 2 van quan rna cuoc tien congIan hiep d6ng quan binh chung tir nhieu huang bao vay can cir Viet B~c, tim dietquan chu hrc va d§.unao khang chiSn cua taoNgay 07/1011947, dich b~t d§.utiSn cong.Ngay 09/1011947, thuc dan Phap dua 300 quan nhay du xuong Cao BAng, chiSm mots6 vi tri xung ySu khu V\1CThi xa va hang chuc may bay qu§.nthao tren b§.utroi, CuocchiSn d~u danh quan nhay du va danh tra may bay dich diSn ra vo cling ac li~t. Canb(>,chiSn sy Trung doan 24 da ph6i hqp vai Tv v~ Thi xa anh dung chiSn d~u danhdich ca tren khong va m~t d~t gay cho chCmgnhiSu thi~t h?i. D~c bi~t, ngay trongngay 09/1011947, khftu d(>iphao 12,7 mm cua B?i d(>i675, Trung doan 74 t?i CaoBAng do X? thu Nong Van Dienl b~n da b~ rai may bay Ju52, cha 12 si quan thammuu cu(>chanh binh, trong do co B?i ta Lam-be (Lambert) - Pho Tham mUll truangviSn chinh Phap a mi8n b~c Bong Duang bi thi~t m?ng. Ta thu duQ'c toan b(>ban kSho?ch t~n cong Vi~t B~c cua thvc dan Phap mang m?t danh Lea. Tai li~u d~c bi~tquan tr<;mgnay da duQ'cchiSn sy lien l?c NguySn Danh L(>cdi b(>lien t\lCsu6t 4 ngay,3 dem vS dSn Dinh Roa, Thai Nguyen giao cho B(>T6ng tham muu. Nha do, B(>T6ngchi huy cua ta co them ca sa vfrng ch~c hoan chinh phuang an danh dich, quySt phatan cu(>ctiSn cong len Vi~t B~c cua thvc d§.nPhap.

2. Trong ehi~n djeh Bien gi6i thn dong nam 1950 _B§.u nam 1950, cu(>ckhang chiSn ch6ng thvc dan Phap sang giai do?n mai, b(>

d(>i ta da gianh duQ'c thS chu d(>ng tiSn cong dich, LLVT Cao BAng khong ngungtruang thanh Ian m?Uh. Thang 611950, Trung uang Bang quySt dinh rna chiSn dichBien gi6i va nh?n dinh Cao BAng la khu V\1Ctac chiSn chu ySu cua chiSn dich. B(>Chihuy ChiSn dich giao nhi~m V\l cho LLVT Cao BAng, ngoai trvc tiSp tham gia danhdich a tr?n rna man Bong Khe, con co nhi~m V\l ngan ch~n, truy kich dich tu cac phi alien quan dSn chiSn dich.

Thvc hi~n m~nh l~nh cua B(>chi huy ChiSn dich, ngoaI cac Ivc luqng tf\l'c tiSptham gia chiSn d~u, Cao BAng con huy d(>ngIvc luqng dan cong sua chua c§.uduOng,v?n chuySn vil khi ph\lc Vl;l chiSn dich, kip thai b6 sung 700 tan binh cho cac dan vichu Ivc. Chi tinh tu ngay 2017 dSn ngay 30110/1950, Cao BAng dff huy d(>ngduQ'c

J XI;lthit 12 ly 7Nang Van Dien, ngurYi dan tr}c Tay, Cao Bang, la chiin sy thur}c f)l;li ar}i tn;rchidn phongkhOng 375 thur}c Trung aoan 24 Cao Bang. V6'i chiin cang nay, anh Dien au(J'cBac H6 t(mg cho mr}t chiicao h,lamau mff ga, co theu chi( vang tren ng1:lCao "Kfnh dang Bac H6 Chi Minh" do a6ng bClDNam f)jnh gitibiiu Bac. Sau nay, anh Nang Van Dien vi huu v6'i cap Mc al;liuy va chidc 0.0 h,la tlo au(J'c trung bay tl;liBaatang Quan ar}i.

11

78.224 nguoi di dan cong, g~n 6 trieu ngay cong, dong gop cho chien dich 325.700dong, 1.383 kg gao, 30.910 kg thoc va nhiSu vai voc, quan ao, gop phan van thang loicua Chien dich Bien gioi nam 1950. Trong qua trinh chien dfiu d8:xufit hien nhieu tfimgirong chiSn dfiu anh dung, lam rang ra truyen thong -que huang each mang CaoB~ng, tieu biSu nhtr anh La Van Cau l~p cong Ia la co d~u trong quan dQi, anh Ly ViStMUll hy sinh anh dung duoc truy tang danh hieu Anh hung LLVT nhan dan ....

Ngay 03/1 0/1950, tinh Cao B~ng hoan toan giai phong - d8: tro thanh ngaychien thang, ngay hQi truyen thong ky niem hang nam cua nhan dan cac dan tQc tinhCao Bang.