tpe^at ci - Скопјеnajefektiven pat za zdravstvena za{tita i bezbednost e da se napravi sistem...

$: TPE^AT CI - СкопјеNajefektiven pat za zdravstvena za{tita i bezbednost e da se napravi sistem za za{tita pri rabota za site mo`ni aktivnosti. Cel e da se napravat detalni instrukcii$
Отпечатоци

3

TPE^AT CI

Prira~nik za procesirawe na otpe~atoci od prsti

Skopje 2008


4

ПРЕДГОВОР

Што содржи прирачникот? Овој прирачник содржи четири поглавја што се однесуваат на развивањето на отпрчатоците од прстите. Во делот А се содржани општите информации и мерките за заштита на здравјето. Во делот В се дадени и опишани дијаграмите на процесите што се аплицираат при развивањето на отпечатоците од прсти врз различните видови на подлога и различни состојби и услови. Во делот С се опишани секоја од споменатите методи од дијаграмите во делот В. На крајот, во делот D табеларно се прикажани рецептите за подготовка на растворите што се користат при некои од процедурите за развивање на отпечатоци. За кого е наменет прирачникот? Namenata na ovoj prira~nik e {iroka. Najgolema primena ima kaj forenzi~arite, onie {to vr{at uvid na scenata na kriminalot (t.e. mestoto na zlostorството). Studentite na vtoriot stepen na univerzitetski studii po forenzika }e se sluàt so ovoj prira~nik pri nastavata od predmetite Istaga na mestoto na zlostorot i Кriminalistika.

Prira~nikot moè da im posluì i kako voda~ na policiskite inspektori i privatnite detektivi. Isto taka, ovoj prira~nik moàt da go koristat i obvinitelite, branitelite (advokatite) i sudiite pri spravuvawe so materijalnite dokazi i svedo~ewata od nau~nite eksperti po forenzijka za vreme na predistra`nata, istra`nata i krivi~nata postapka.


5

С О Д Р Ж И Н А ВОВЕД

ШТО Е ТОА ОТПЕЧАТОК ОД ПРСТ ?

3 3

ГЛАВА A 5 OP[TO ZA METODOT NA LATENTNITE OTPEÂTOCI NA PRSTI

5

Od {to se sostoi otpe~atokot od prstite? La~ewe na potnite `lezdi

5 5

Detekcija na supstanciite od latentnite otpe~a-toci Opredeluvawe na starosta na otpe~atokot

6

6

ZDRAVJE I BEZBEDNOST Zdravstveni i bezbednosni pravila i otkrivawe na otpe~atoci na prsti Bezbedosen sistem na rabota

7

7 7

Klasifikacija na hemiski rizici (opasnosti) 8 Bezbedno rakuvawe so hemikalii 9 RIZICI OD PO@AR BIOLO[KI RIZICI HEMISKI RIZICI

11 11 11

OPREMA ZA ZA[TITA NA RESPIRATORNIOT SISTEM 13 INTERFERENCIJA POME\U OTPEÂTOCITE OD PRSTI I DRUGITE FORENZI^KI ISTRA@UVAWA RAKUVAWE I PAKUVAWE NA DOKAZNITE MATERIJALI

16

18

ГЛАВА B 21

IZBOR NA PROCES ZA OBRABOTKA NA OTPEÂTOCITE

21

ДИЈАГРАМИ НА ИЗБОР НА ПРОЦЕСОТ

23


6

ДИЈАГРАМ 1 РАМНИ (МАЗНИ ), НЕПОРОЗНИ ПОВРШИНИ ДИЈАГРАМ 2 GRUBI NEPOROZNI POVR[INI ДИЈАГРАМ 3 ХАРТИЈА И КАРТОН ДИЈАГРАМ 4 ПЛАСТИКА ДИЈАГРАМ 5 ПЛАСТИЧЕН МАТЕРИЈАЛ ЗА ПАКУВАЊЕ ДИЈАГРАМ 6 МЕК ВИНИЛ (PVC), ГУМА И КОЖА ДИЈАГРАМ 7 ПОВРШИНИ ОБЛОЖЕНИ СО АTХЕЗИВ ДИЈАГРАМ 8 МЕТАЛ (чиста метална површина) ДИЈАГРАМ 9 СУРОВО ДРВО (нетретирано) ДИЈАГРАМ 10 ВОСОК И ИМПРЕГНИРАНИ ПОВРШИНИ ДИЈАГРАМ 11 ТЕКСТИЛ-ТКАЕНИНА ДИЈАГРАМ 12 КРВАВИ OTПЕЧАТОЦИ РАЗВИВАЊЕ ОТПЕЧАТОЦИ ОД ПРСТИ ВРЗ КОЖА

24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48

ГЛАВА C

49

ИНФОРМАЦИИ ЗА ПРОЦЕСИТЕ Формат на информации за процесот АМИДО ЦРНО ФЛУОРЕСЦЕНТНО ИСПИТУВАЊЕ ГЕНТИЈАН ВИОЛЕТОВО ЈОД НИНХИДРИН И DFO DFO NINHIDRIN ФИЗИЧКИ РАЗВИВАЧ ПУДРИ РАДИОАКТИВЕН СУЛФУР- ДИОКСИД РЕАГЕНСИ СО МАЛИ ПАРТИКУЛИ СУДАНСКО ЦРНО СУПЕРЛЕПИЛО ВАКУУМ МЕТАЛНА ДЕПОЗИЦИЈА ВИЗУЕЛНО ИСПИТУВАЊЕ

49

50 51 55 63 65 67 68 70 75 77 85 87 92 94 96 98

ГЛАВА D

101

Подготвување на растворите за некои процедури за развивање на отпечатоци

101

ГАЛЕРИЈА НА СЛИКИ 110


7

ВОВЕД ШТО Е ТОА ОТПЕЧАТОК ОД ПРСТ ?

Отпечаток од прст е трагата што ја оставаат кожните набори од врвот на еден или повеќе прсти при контакт со некоја површина. Инаку, еволутивно гледано, улогата на ваквите набори е создавањето на поголемо триење, заради зголемување на чувството за допир. Ваква во линии набрана кожа постои и како епидермис на подигнатите делови од дланките и на петиците. Овие делови од телото содржат една или повеќе поврзани единици од набраздена кожа наменета за зголемено триење. Овие линии (бразди) се познати како дермални бразди или ПАПИЛАРНИ ЛИНИИ.

Оппечатоците од прсти може да бидат втиснати со природните секрети на телото од жлездите со надворешно излачување кои излачуваат намногу вода, или може да бидат од боја или мастило или други материи пренесени од врвовите на кожата што е наменета за зголемено триење врз релативно мазна основа (као картонче за отпечаток).

Терминот ОТПЕЧАТОК најчесто се однесува на печатот што се пренесува од мастилаво перниче од подниот зглоб на прстите и палецот, иако картичките за отпечатоци можат да земат слика само од долните делови на најниските зглобови од прстите.


8


9

ГЛАВА A

OP[TO ZA METODOT NA LATENTNITE OTPEÂTOCI NA PRSTI Od {to se sostoi otpe~atokot od prstite? Potnite `lezdi pod koàta na ~ovekot la~at razni organski i neorganski supstancii koi moàt da posluàt za dobivawe otpe~atoci na koàta.

Naj~esto se koristat otpe~atocite od prstite na lu|eto. Tie imaat karakteristi~na {arka za sekoja individua.

• Otpe~atocite na prstite naj~esto se nevidlivi, velime “latentni”. Пostojat pove}e metodi za nivno otkrivawe i istraùvawe. • Postojat i vidlivi otpe~atoci koi se ostavaat na povr{inite koga prstite se

krvavi ili masni, a se formiraat i kako otpe~atoci na pra{liva ili nekoj vid meka povr{ina.

Vo otpe~atocite od prstite, pokraj supstanciite {to gi la~at potnite `lezdi ~esto se sre}avaat i razni zagaduva~i kako posledica na uslovite pod koi do{lo do sozdavawe na otpe~atokot. Otpe~atocite od prstite se unikatna karakteristika i beleg za edna li~nost. Tie vo tekot na ìvotot ne se menuvaat dokolku na vrvovite od prstite ne nastanale luzni od povredi. Otpe~atocite od prstite vo pravosudsvoto se koristat kako nepobiten dokaz za prisustvo na dadena li~nost na dadeno mesto.


10

La~ewe na potnite `lezdi Kako rezultat na pove}e istraùvawa se pokaàlo deka sostavot i koli~estvoto na supstanciite koi se izla~eni od potnite `lezdi na razli~ni lica, duri i kaj edno isto lice, se menuvaat so tek na vremeto. Spored nekoi avtori sostavot se menuva od den na den, a duri i od minuta na minuta.

Vo tabelata podolu se dadeni supstanciite {to gi la~at potnite `lezdi i nivniot izvor. Se razbira vo sekretot na endokrinite `lezdi sekoga{ se javuva izvesno koli~estvo voda.

Izvor Neorganski supstancii Organski supstancii endokrini

`lezdi hloridi

metalni joni amonijak, sulfati,

fosfati

aminokiselini urea

mle~ni kiselini kreatinin

holing (trimetilamonium) ureinska kiselina

lojni `lezdi masni kiselini gliceridi

hidrokarbonati alkoholi

`lezdi so nadvore{no

la~ewe

èlezo proteini jeglehidrati holesterol

Prirodnite otpe~atoci se sostojat od smesa od sekreti na lojnite i endokrinite `lezdi. Nekoi od sekretite se zadrùvaat podolgo vreme, a nekoi brzo isparuvaat, difundiraat ili se razgraduvaat. Prisustvoto na specifi~nite hemikalii na otpe~atokot zavisi od:

• supstanciite izla~eni vo prvi~niot otpe~atok (vo momentot na nanesuvawe),

• prirodata na povr{inata, • izminatoto vreme od nanesuvaweto i • uslovite potoa.

Faktorite kako {to se: • temperaturata, • izloènosta na svetlina, • izloènosta na voda i • relativnata vla`nost na atmosferata

ja menuvaat hemiskata i fizi~kata priroda na otpe~atokot. Vodata e komponenta koja najbrzo se gubi od otpe~atokot, pa poradi toa kaj otpe~atokot postar od nekolku dena


11

poefikasni se metodite na detektirawe na masnite komponenti otkolku tie koi sodràt voda. Detekcija na supstanciite od latentnite otpe~atoci Postojat pove}e metodi na detekcija na latentnite otpe~atoci. Nekoi tehniki se koristat za opredeleni hemikalii, a drugi za otkrivawe na masti ili na maslenata fizi~ka priroda na povr{inata. Podolu se dadeni raznite procesi i `lezdenite sekreti za ~ie otkrivawe se nameneti

Lojni (masni) materijali

Endokrini (vodeni) materijali

Vizuelno istraùvawe Vizuelno istraùvawe Pra{oci Pra{oci Fizi~ki razviva~ Ninhidrin(triketohidrindenhidrat) Vakuumska metalna depozicija DFO Reagensi so mali partikuli Vakuumska metalna depozicija Gentijan violetovo Florescentno istraùvawe Sudan crno Radioaktiven sulfurdioksid Jod Superlepilo Radioaktiven sulfurdioksid

Bidej}i hemiskata i fizi~kata priroda na otpe~atokot odnapred ne e poznata,

pa nikoga{ ne e mo`no da se znae koj od metodite }e bide najdobar. No, sepak, kako voda~ za koristewe na metodite moè da posluì ovoj prira~nik. Opredeluvawe na starosta na otpe~atokot Iako mnogu metodi pokaùvaat razli~en intenzitet na reakciite, vo polza na sveìte vo odnos na postarite otpe~atoci, sepak, ne postoi strog na~in za opredeluvawe na starosta na otpe~atokot samo preku nabquduvawe i detekcija na otpe~atocite.


12

ZDRAVJE I BEZBEDNOST Voved Tehnikite dadeni vo ovoj Prira~nik se razvieni za koristewe na mestoto na zlostorsvoto ili vo laboratorija za otkrivawe na otpe~atocite na prstite. Se veruva deka tehnikite {to se koristat na mestoto na zlostorstvoto moè bezbedno da bidat koristeni ako se sledat preporakite dadeni vo ovoj del na prira~nikot kako BEZBEDNOSNI PROPISI pri primenata na procesnite instrukcii na delot S. Drugi procesi se dadeni samo za informacija i osven procesot so RADIOAKTIVEN SULFUROKSID site drugi moè bezbedno da bidat koristeni vo policiskite laboratorii za otpe~atoci na prsti. Pove}eto hemikalii koristeni vo otkrivaweto na otpe~atocite na prstite ne se poopasni od mnogute {to moè da se najdat doma, no zdravstveni naru{uvawa moè da nastanat ako lo{o i nesoodvetno se rakuva so niv. Bezbednosnite merki, dadeni ovde, se odnesuvaat samo na koristeweto na hemikaliite i specifi~nata oprema koi se upotrebuvaat pri rabotata vrz otpe~atocite od prstite. Soveti za elektri~na bezbednost, protivpoàrni merki, za{tita pri noseweto na te{ki predmeti i drugi op{ti bezbednosni merki, ne se opfateni. Zdravstveni i bezbednosni pravila i otkrivawe na otpe~atoci na prsti Principite na dràvnite merki koi se koristat pri rabotata na otkrivaweto na otpe~atocite na prstite se reguliraat so soodvetni zakoni za kontrola i za{tita pri rabota so opasni (hazardni) materii po ~ovekovoto zdravje. Rabotata na razvivawe na latentnite otpe~atoci pretpostavuva primena i identifikacija na soodvetnata supstancija, a naedno i prezemawe na rizik. Metodite na kontrola i bezbednost pomagaat da se namali rizikot na odredeno prifatlivo nivo. Poèlno e listite podatoci za bezbednosnite merki да се чуваат na vidno mesto. Va`no za menaxerot (rakovoditelot) na slu`bata e :

• da go proceni potfatot {to }e bide izveduvan od vrabotenite vo policiskata laboratorija ili na scenata na kriminalot;

• da ja suspendira primenata na koja bilo tehnika za koja opremata (za za{tita) ne e dostapna vo momentot ili ne e nabavena;

• da snabdi soodvetna oprema, neophodna za za{tita za re{avawe na sekoj potfat; • da garantira opremata da bide odrùvana i da potvrdi deka e sè kako {to e

propi{ano; • da obezbedi obuka i da go ograni~i koristeweto na tehnikite od strana obu~enite na

bezbedno nivo; • da ja ~uva i za{tituva celata dokumentacija {to se vodi za vreme propi{ano so zakon. • da ispita i da se dade izve{taj za koj bilo slu~aj ili pojava na profesionalna bolest.

Bezbedosen sistem na rabota Siot materijal i laboratoriite mora da bidat raspolo`livi na inspekcijata; tie mora da bidat revidirani i akreditirani; a vrabotenite treba da bidat obu~eni i informirani. Najefektiven pat za zdravstvena za{tita i bezbednost e da se napravi sistem za za{tita pri rabota za site mo`ni aktivnosti. Cel e da se napravat detalni instrukcii za rabota koi nema da gi pokrivaat samo procesite na rabota tuku i na primer slednoto:


13

i) koj digestor ili druga oprema treba da se koristi; ii) koj tip rakavici se neophodni; iii) kako da se otstrani kontaminiraniot dokazen materijal; iv) detalen plan za redovno ~istewe i rutinsko odràvawe na opremata; v) imiwa na vrabotenite koi moàt da se koristat so opremata; vi) koj e odgovoren za testiraweto i sertifikatot na laboratorijata. vii) administracija na zdravsven nadzor kade {to e potrebno.

Nekoi ~ekori se so takov rizik po zdravjeto {to se ograni~uva pristap na nekoja oprema ili hemikalija od strana na odgovorniot pretpostaven. Toga{ se prepora~uva zabrana za rabotna procedura i se pi{uva evidencija deka se sledel soodveten bezbednosen sistem.

Klasifikacija na hemiski rizici (opasnosti) Terminite {to gi opi{uvaat o{tetuvawata/naru{uvawata na zdravjeto se povrzani so supstanciite koi bile definirani od hemi~arite, a figuriraat vo dadeni propisi na edna dràva. Glavna priroda na rizicite povzana so razli~ni klasifikacii dadena e vo tabelata podolu:

Klasifikacija i identifikacija na op{tata priroda na

rizikot

KARAKTERISTI^NI SVOJSTVA NA SUPSTANCIJATA

EKSPLOZIJA Cvrsti tela, te~nosti ili èlatinirani supstancii i preparati koi moè da reagiraat egzotermno bez atmosferski kislorod, na toj na~in brzo sozdavaat gasovi, koi vo odredeni uslovi na testirawe detoniraat, brzo se razgraduvaat i eksplodiraat koga se nao|aat vo zatvoren proсtor.

OKSIDIRAWE Supstancii i preparati koi ovozmoùvaat niknuvawe na visoko egzotermna reakcija vo kontakt so drugi supstancii, osobeno so zapalivi supstancii.

EKSTREMNA ZAPALIVOST

Te~ni supstancii i preparati koi imaat to~ka na palewe pomala od 00 S i to~ka na vriewe pomala od 350 S i gasni supstancii i preparati koi se zapalivi vo kontakt so vozduh na ambientna temperatura i pritisok.

VISOKA ZAPALIVOST

• Supstancii i preparati koi moàt da stanat vreli i kone~no da se zapalat vo kontakt so vozduh na ambientna temperatura, i toa bez kakvo bilo koristewe na dopolnitelna energija; • Cvrsti supstancii i preparati koi moàt lesno da se zapalat po kratok kontakt so izvor na palewe i koj prodolùva da gori i po otstranuvawe na izvorot na paleweto. • Te~ni supstancii i preparati koi imaat to~ka na palewe pod 21 0S. • Supstancii i preparati koi vo kontakt so voda ili vlaèn vozduh ispu{taat visoko zapalivi gasovi vo opasni koli~estva.

ZAPALIVOST Te~ni supstancii i preparati koi imaat to~ka na palewe ednakva ili pogolema od 21 0S i pomala ili ednakva na 55 0S.


14

MNOGU GOLEMA OTROVNOST

Supstancii i preparati koi i vo mali koli~ini predizvikuvaat smrt ili akutno ili hroni~no o{tetuvawe na zdravjeto pri inhalacija, goltawe ili apsorpcija preku koàta.

OTROVNOST Supstancii i preparati koi i vo mali koli~ini predizvikuvaat smrt ili akutno ili hroni~no o{tetuvawe na zdravjeto, pri inhalirawe, goltawe ili apsorpcija preku koàta.

[TETNOST Supstancii i preparati koi predizvikuvaat smrt ili akutno ili hroni~no o{tetuvawe na zdravjeto, pri inhalirawe, goltawe ili apsorpcija preku koàta.

NAGRIZNO (korozivno) SREDSTVO

Supstancii ili preparati koi moè, vo kontakt so ìvo tkivo da go razgradat, nagrizat.

IRITANTNOST Supstancii i preparati koi, preku neposreden, dolgotraen ili povtoruvan kontakt so koàta ili sluznicata na membranite, moè da predizvikaat vospalenie.

SENZITIVNOST Supstancii i preparati koi, ako se vdi{eni ili ako pominuvaat niz koàta, se sposobni da predizvikaat reakcija na hipersezitivnost, takvi {to pri natamo{noto izloùvawe na tie supstancii ili preparati se proizveduvaat karakteristi~ni averzivni efekti.

KARCINOGENOST Supstancii ili preparati koi, ako se vdi{uvaat, ili pominuvaat niz koàta, moè da induciraat kancer ili da ja zgolemat mo`nosta za negovata pojava.

MUTAGENOST Supstancii ili preparati koi, ako se inhalirani ili ako ja pominat koàta, moè da predizvikaat nasledni geneti~ki defekti ili da ja zgolemat mo`nosta za nivna pojava.

TOKSI^NOST ZA REPRODUKCIJA

Supstancii ili preparati koi, ako se inhalirani ili pominale niz koàta, moè da produciraat ili da ja zgolemat mo`nosta za pojava na nenasledni {tetni efekti vrz potomokot i /ili vlo{uvawe na ma{kite ili ènskite reproduktivni funkcii ili kapaciteti.

OPASNOST ZA OKOLINATA

Supstancii koi, ako vlezat vo okolinata, }e sozdadat ili moàt da predizvikaat neposredna ili zadocneta opasnost za edna ili pove}e komponenti od ìvotnata okolina.

Bezbedno rakuvawe so hemikalii OP[TI SOVETI

• Neadekvatnoto etiketirawe na sadovite za hemikalii moè da predizvika nesre}a.

• Site sadovi za hemikalii ili rastvori, vklu~uvajki gi i садовите za procesirawe, ako se ostaveni bez ~uvar, mora jasno da bidat etiketirani so imeto na sodrìnata ako sodràt {tetni materii. Poèlno e, isto taka, da se vovede i datata na podgotovka, rokot na traewe i imeto i prezimeto na operatorot.

• Hemikaliite i rastvorite zemeni na mestoto na zlostorstvoto mora da bidat jasno etiketirani so sodrìnite i hemiskite oznaki za {tetnost


15

• Isturenite hemikalii treba vedna{ da se izmijat. Postojat specijalni granuli koi moàt da bidat pogodni za da ja apsorbiraat te~nosta. Na krajot, tie, zaedno so koe bilo tkivo ili drug kontaminiran materijal, mora da se deponirani soodvetno, taka {to da ne predizvikaat poàr ili zdravstveni naru{uvawa. Пri rabota licata treba da nosat сoodvetna заштитна obleka.

• Hemikaliite treba da se ~uvaat vo sadovite vo koi se nabaveni. Otrovni hemikalii ne smeat da bidat noseni od mesto na mesto so otvoreni sadovi. Tamu kade {to e neophodno, od nabavuva~ot treba da se snabdat mali sadovi za upotreba na tie supstancii. Koga se nosat golemi stakleni boci (2 i pove}e litri) toga{ e neophodno da se koristi soodveten nosa~ so dr{ka. Koga e soodvetno, hemikaliite treba da bidat nabavuvani vo kontejneri izdr`livi na kr{ewe i rasprskuvawe.

• Postojat specijalni kontejneri, prekrieni so plastika koja izdrùva kr{ewe {to moàt da se koristat za bezbedno manipulirawe na rastvori.

ÛVAWE

Vo nekoi od procesite se koristat mnogu zapalivi te~nosti. Nivnоto ~uvawe i koristewe se pravi spored propi{anite zakoni na RM. [kafot za ~uvawe vo laboratorijata treba da moè da se zaklu~uva, i da e napraven od nezapaliva materijal, so soodvetni etiketi. Ova skladi-{te ne smee da nadmine 50 litri, vklu~uvaj}i gi i oboenite rastvori od etanol koi se ~uvaat vo dlaboki sadovi. Pogolemi volumeni od materiite mora da se ~uvaat pod klu~ vo soodvetni, ognootporni, ventilirani sobi postaveni nadvor od zgradata. Prepora~livo e visoko zapalivi te~nosti, korozivni supstancii i oksidacioni supstancii da se ~uvaat odvoeno edni od drugi.

Na rabotnie masi vo laboratoriite e prepora~livo ~uvawe na reagens-sadovi od maksimum 500 ml od koj bilo rastvor.

Golemi koli~estva od rastvori koi imaat potencijal da predizvikaat zadu{uvawe (na pr. komponentite na NINHIDRINOT) mora da bidat ~uvani vo soodvetna nadvore{na, bezbedna i ventilirana prostorija.


16

RIZICI OD PO@AR

Zapalivite te~nosti ne smeat da се izloùvaат na otvoreni plamenici, elektri~ni iskri, intezivna toplina predizvikana so son~eva svetlina ili drugi topli povr{ini.

Pu{eweto mora da bide zabraneto vo laboratorija.

Laboratorijata mora da bide snabdena so soodveten broj i tip na protivpoàrni aparati.

Бezbedno чuvawe na primerocite na mestoto na zlostorstvoto ili nadvor od nego BIOLO[KI RIZICI

Lu|eto {to se prisutni na scenata na zlostorsvoto, ili {to gi ispituvaat primerocite od scenata, mora da se ~uvaat od biolo{ki rizici pri rakuvaweto so krv ili drugi telesni te~nosti, {pricevi, noèvi ili drugi ostri predmeti. Soodvetni bezbednosni merki mora da se prezemat pri prisustvo na raneti ili umreni lica. Glaven na~in za dobivawe infekcija moè da bide presekuvawe na koàta so ostrite pred-meti, so rasturawe ili poprskuvawe na inficirana krv ili telesna te~nost vo sluznicite ili na o~nata membrana, ili so kontaminirawe na otvoreni povredi ili rani na koàta. Nekoi procesi baraat koristewe na za{titni neporozni rakavici, za{tita na ~evlite, medicinski plasti~ni rakavici, za{tita na o~ite so specijalni o~ila i za{titna maska za di{ewe. Ovie bezbednosni merki treba da se prezemaat pri site istragi na zagadeni primeroci. Ova e posebno va`no ako krvta ili telesnite te~nosti se sè u{te vo te~na sostojba. Potrebno e da se organizira osloboduvawe od zagadenite predmeti. Pritoa e neophodno ~istewe so antivirusno dezinfekciono sredstvo zaradi biolo{ka dekontaminacija na povr{inite. Na slu`benicite koi doa|aat vo kontakt so krv treba da im se prepora~a vakcina protiv hepatitis V. HEMISKI RIZICI

Slu`benicite se eksponirani na razni rizi~ni materijali koga se nao|aat na mestoto na zlostorsvoto. Primer, moè da se pravi istraga na nedozvolena podgotovka na lekovi ili drogi. Bezbedosniot sistem na rabota za pretragata na takva scena }e treba da vklu~i lista na eksperti (hemi~ari za ìvotnata okolina) koi treba da bidat povikuvani i konsultirani sekoga{ koga na scenata na zlostorstvoto }e se otkrijat neobi~ni hemiski rizici.


17

Glavni hemiski rizici PROGOLTUVAWE NA CVRSTI TELA ILI RASTVORI Toa moè da se slu~i samo kako rezultat na nevnimanie. Hrana i pijalaci ne smeat da se dràt, podgotvuvaat ili konsumiraat na mestoto na zlostorstvoto ili vo laboratorija. Pu{eweto ne e dozvoleno. Te~nosti ne smeat da se prenesuvaat so pipeta na usta ili sifon, a racete mora da se izmijat pred da se napu{ti scenata na zlostorstvoto ili laboratorijata. KONTAKT PREKU KO@A ILI OÎ Nekoi hemikalii moè da ja izgorat, da i ja promenat bojata, da ja iritiraat ili o{tetat koàta ili o~ite. Za{tita za o~ite mora da se nosi sekoga{ koga postoi opasnost na prskawe na liceto. Raspolo`livite plasti~ni narakvici treba da se prira~ni, a podebeli i pote{ki rakavici mora da se koristat za pojakite i porizi~ni hemikalii. Laboratoriski mantil ili nametka i plasti~na prestilka treba da se oble~at za da se za{titi oblekata i koàta od prskawe. Site laboratorii treba da bidat snabdeni so ~e{ma za miewe na o~i i tu{. Moè da nastane isturawe na te~en azot na koà ili o~i pa zatoa treba da se koristat i posebni rakavici za niska temperatura, maski za lice i prestilki. INHALACIJA NA MALI ÊSTICI, ISPARUVAWA ILI GASOVI

Postojat dve grupi rizici predizvikani od: toksi~nosta na nekoi materijali ili, pak, zadu{uvawe predizvikano od nedostig na vozduh i poradi pogolemi koli~estva gasovi ili pari. Gu{eweto nastanuva koga vozduhot e zamenet so golemi koli~estva gasovi ili pari koi sozdavaat nedostatok na kislorod, neophoden za di{eweto. Toa moè da se slu~i, na primer, pri korisewe na NINHIDRINOT ako nema adekvatna ekstrakcija ili ventilacija. Nekoi hemikalii mora da se koristat samo so digestori ili druga posebna oprema so lokalna ventilacija, dodeka nekoi, pak, moàt da se koristat i vo otvorena laboratorija vo koja e mo`na mnogu dobra sobna ventilacija. Zabele{ka: Opremata za za{tita na di{nite pati{ta ne treba da se koristi kako zamena za dobra glavna ili posebna ventilacija (digestor). Respiratornata za{titna oprema (maski za usta i nos) moè da za{tititi od vdi{uvawe na mali koncentracii toksi~ni ~estici, pari ili gasovi. No koga postoi rizik od zadu{uvawe, toga{ mora da se koristi aparat poln so komprimiran vozduh. Postoi i rizik od zadu{uvawe i pri koristeweto na te~en azot. Vo toj slu~aj e potrebno da se izvr{i konsultacija so snabduva~ite na bocite so te~en azot za toa kakva ventilacija na prostorijata e neophodna za nivno bezbedno koristewe.


18

RESPIRATORNA SENZITACIJA Respiratorni SENZITATORI se supstancii koi, ako se vdi{at kaj nekoi lu|e moè da predizvikaat zasiluvawe na aktivnosta na respiratorniot sistem, taka {to pri povtornoto eksponirawe na takvite lu|e na tie supstancii, duri i pri mali koncentacii, moàt da predizvikaat astma, alveolitis ili rinitis. Postojat izvesen broj posebnosti okolu respiratornite senzitatori koi gi pravat razli~ni od supstanciite {to predizvikuvaat op{ta respiratorna iritacija. Poslednava moè da bide predizvikana od mnogu supstancii i kaj sekogo predizvikuva isti nepoèlni efekti, i toa:

• respiratornata senzitacija e specifi~na; • simptomite ne se pojavuvaat pri prvoto eksponirawe na supstancijata ; • kaj senzitiranoto lice {to bilo reeksponirano na supstancijata, simptomite moàt

da se pojavat vedna{ ili po nekolku ~asa; • kaj senzitiranite lica moè da se pojavat simptomite i pri mnogu pomali

koncentracii, poniski od onie {to se normalno iritira~ki ili {to predizvikuvaat drugi toksi~ni efekti;

• senzitacijata e ireverezibilna.

Kaj site vraboteni koi se podlo`ni na respiratorna senzitacija nu`na e postojana zdravstvena kontrola. Postojat samo nekolku supstancii koi se klasificirani kako senzititatori na respiratorniot sistem vo EU. Toa e etil cijanoakrilat (superlepiloto).

OPREMA ZA ZAШTITA NA RESPIRATORNIOT SISTEM (Resiratory protective equipment = RPT) VOVED RPT gi opi{uva site tipovi respiratori i aparati za di{ewe. Pod respiratori se podrazbira za{tita na respiratorniot sistem. Moè da bidat maski za nekolku upotrebi, oprema so razni filtri ili kompresori na vozduh. Tie se koristat koga vo atmosferata se prisutni supstancii koi se otrovni ili predizvikuvaat iritacija, no sepak vo prostorot postoi dovolno vozduh so dobar kvalitet koj filtrite moàt da go is~istat. Aparatite za di{ewe treba da se koristat koga nema adekvaten vozduh ili e toj ekstremno kontaminiran i ne moè da se isfiltrira. Izborot na adekvatnata za{tita na respiratorniot sistem e te{ka zada~a. KORISTEWE NA RPT Za{titata na respiratorniot sistem e mnogu va`na. KRIM-operatorite ~esto rabotat vo ograni~eni prostori, pa poradi toa treba da se po~ituvaat strogo propi{anite proceduri {to treba da se po~ituvaat. Na primer: vo Velika Britanija procedurite koga se raboti so isparlivi rastvori nalagaat da bidat prisutni dvajca; eden nadvor od povr{inata na tretiraweto, na sve` vozduh, za da ja nabquduva i obezbeduva bezbednosta na drugiot.


19

RPT ne e neophodno pri koristewe na tehnikite opi{ani vo ovoj Prira~nik ako postoi soodvetna ventilacija i operatorot ne e izloèn na rizi~ni pra{ini i ~adovi. Me|utoa, pri koristewe na tehnikite na ~istewe so SUPERLEPILOTO I VAKUUMSKA METAL DEPOZICIJA, toga{ RPT e nephodna oprema. Bidej}i liceto kaj razli~nite individui ima razli~ni dimenzii, toga{ gas-maskite treba da imaat soodvetni dimenzii za sekoја liчност. DOKUMENT ZA PERSONALNA ZDRAVSTVENA SOSTOJBA Za onie krimtehni~ari (forenzi~ari) koi stradaat od astma ili drugi respiratorni ili srcevi bolesti, treba da se pobara sovet pred da se koristat so RPT. SISTEMI SO NEGATIVEN I POZITIVEN PRITISOK Kaj sistemite so negativen pritisok korisnikot se potpira na sopstvenata di{na akcija, da duva vozduh vo respiratorot ili vo crevoto od aparatot za di{ewe. Vo ovie spa|aat: maska za lice za ednokratna upotreba, nekoi respiratori i posebni vidovi aparati za di{ewe. Kaj sistemite so pozitiven pritisok vozduhot se duva od kompresor, fen ili cilindar so komprimiran gas. Tuka moàt da se vbrojat respiratorite {to tro{at energija i aparatite za di{ewe. Sistemite so negativen pritisok treba da se koristat samo koga maskata dobro dihtuva do koàta. Koàta treba da bide glatka, bez vlakna, o{teti ili br~ki. Koga ne moè da se postigne dobro dihtuvawe, toga{ se koristat respiratorite na pozitivnite pritisok ili aparati za di{ewe. MASKI ZA KRATKOTRAJNA I DOLGOTRAJNA UPOTREBA Maskite za kratkotrajna upotreba sekoga{ se poneisplatlivi od respiratorite za dolgo-trajna upotreba. Me|utoa, kaj prvite ne postoi potreba za odrùvawe i moè da bidat upotrebeni za kuso vreme, 8 ~asa vo mesecot pred da bidat isfrleni. Pove}eto respiratori za trajna upotreba (na primer, gasmaskite so promenlivi filtri) moè da bidat prisposobeni na grupa filtri koi za{tituvaat od razli~ni rizici. Sekoj filter moè da bide iskoristen za kus period, t.e. do 8 ~asa mese~no, pred da bide isfrlen.

Na respiratorite treba da im se vr{i inspekcija sekoj mesec. RPT ZA[TITA ZA PUDRI ZA OTPEÂTOCI NA PRSTI Sopstvenite pudri za otpe~atoci treba individualno da bidat ocenuvani za da moè da se odredi nivoto na neophodnata respiratorna za{tita, a toa ne e mo`no bez kompletni podatoci za rizi~nite {tetni komponenti. Policijata mora da insistira nabavuva~ite da se pridrùvaat do nivnite zakonski obvrski i da gi dostavat tie podatoci. Vo ovoj Prira~nik nema specifi~ni soveti vo vrska so ova osven za aluminiumskata pudra. ZADU[UVAWE Koristeweto na zna~itelni koli~estva reagensi vrz baza na rastvori od opasni hemikalii (kako NINHIDRINOT) moè brzo da predizvika nedostatok na koncentracija na kislorod,


20

{to mo`e da dovede do gubewe na svest. Neophodno e da se koristi aparat za di{ewe sekoga{ koga se koristat takvi reagensi za tretirawe na povr{ini pogolemi od eden metar kvadraten na mestoto na zlostorstvoto. IZBOR NA NAJPOGODEN RPE Vo sekoja dr`ava e potrebno da se izrabotat zakonski propisi za obvrskite za nabavka i pravila za koristewe na respiratorite. Dokolku ova nedostiga, toga{ e potrebno za upotrebata da se bara sovet od odgovornoto lice.


21

INTERFERENCIJA POME\U OTPEÂTOCITE OD PRSTI I DRUGITE FORENZI^KI ISTRA@UVAWA Op{ta procedura Sekoga{ koga }e se podnesat rezultatite od istragata na otpe~atocite od prsti i na drugite forenzi~ki istraùvawa se pojavuva problem na interferencija me|u razli~nite vidovi istraùvawa koj treba da bide razre{en. Primerocite za forenzi~kite ispituvawa moè da se zemat bez da se o{tetat povr{inite {to treba da se ispituvaat so metodite za otpe~atocite, i ako e toa mo`no, toa e najdobrata procedura koja treba da se sledi. No, ako toa ne e mo`no, najva`no e da se informiraat site involvirani vo istraùvawata i odlukata {to }e se donese da bide vo nivna soglanost i so znaewe za posledicite {to }e se javat kako rezultat na interferencijata. Moèbi e neophodno za forenzi~kite istraùva~i i licata koi rabotat na mestoto na zlostorstvoto da diskutiraat so nadle`niot pretpostaven vo istragata za toa koi metodi i po koj redosled treba da se odi vo istragata. Vo nekoi slu~ai e neophodno zaedni~ko istraùvawe na forenzi~arite i licata koi rabotat na mestoto na zlostorstvoto. Posebno vnimanie treba da se obrne na potencijalnite efekti na o{tetuvawa od razli~en tip pri tretmanite na otpe~atocite vrz drugite forenzi~ki naodi i zatoa treba da se vidat delovite so “MO@E DA INTERFERIRA SO FORENZI^KO ISTRA@UVAWE“. Vakva informacija za sekoj proces posebno e dadena vo delot C. Vakvite bezbednosni merki vo istraùvawata na otpe~atocite sekoga{ }e obezbedat fizi~ka za{tita i zadrùvawe na dokaznite tragi. Isto taka, forenzi~arite vo nivnata procedura treba da vnimavaat na potencijalnite o{tetuva~ki efekti vrz otpe~atocite od prstite. Toa bara posebno rakuvawe so dokaznite primeroci. Duri i rakavicite, pincetite ili kle{tite moàt da gi o{tetat otpe~atocite. Koga primerocite se fa}aat, treba da se nosat narakvici (idealno e pamu~ni nad lateksni).

Potrebno e da se dopiraat {to pomali povr{ini. Interferencija so DNK -profilira~ka tehnologija Tehnikite za razvivawe na oppe~atoci od prsti moè da interferiraat so DNK profilira~ka tehnologija. Posebna grià treba da se vodi koga se tretiraat povr{ini so krv ili drugi telesni te~nosti, kosa it.n., za da se osiguri deka dragocenite DNK dokazi ne se uni{teni ili kompromitirani so zagaduvawe. Inaku, DNK-profilira~ka tehnologija e pole koe mnogu brzo se razviva vo ramkite na forenzi~kata nauka. Nekoi tretmani za otkrivawe na otpe~atocite nemaat nikakvi ili imaat mali efekti vrz DNK metodata, dodeka, pak, postojat drugi koi se totalno destruktivni. Procedurite treba da se reguliraat od relevantni eksperti.

DNK dokazite nema da se izgubat dokolku se zeme najprvo primerokot od krvta od primerocite pred da se napravi kakov bilo tretman za otpe~atoci od prsti. Dokolku toa se napravi od mala povr{ina, mali se {ansite da se o{teti nekoj od postojnite vidliv detaq.


22

Idelno e primerocite da se zemat od sprotivnite povr{ini. Me|utoa, ako primeroci od krvnite damki treba da se zemat po tretmanite za otpe~atocite, toga{ e va`no tie da bidat zemeni na efikasen na~in. Toa posebno se odnesuva na procesot za koristewe metanol za fiksirawe na krvnite otpe~atoci za AMIDO CRNO procesot. Zemaweto bris moè da bide neefikasno pa moè da bide potrebno da se zagrebe za da se dobijat zadovoluva~ki primeroci krv. Kontaminacija na dokazite so DNK vklu~uvaj}i i na taa od toj {to rakuva. DNK profilira~kite tehniki koi se koristat vo ponovo vreme se mnogu ~uvstvitelni, pa zatoa odbegnuvawe na kontaminacijata e od posebna va`nost. Kontaminacijata so DNK na personalot involviran vo istraùvaweto moè da se odbegne so koristewe na za{titna obleka i ako se sledi dobrata laboratoriska praktika. Mnogu va`no e i odbegnuvawe na kontaminacija od koj i da bilo primerok vo slu~aj toj da moè da dade laèn inkriminira~ki dokaz. Za da se osigurate vo toa treba da se uptrebuvaat sveì rastvori i novi/~isti sadovi (kontejneri) za sekoj tretman. DNK od latentni otpe~atoci Denes e mo`no da se dobijat profili od sosem mali vrednosti na materijal koj sodrì DNК, i toa naskoro moè voobi~aeno da dade korisni rezultati od DNK prisutni vo otpe~atocite i ostatocite od pot. Prevencijata od kontaminacijata stanuva pokriti~na dokolku DNК-tehnikite se po~uvstvitelni. Ovie ukaùvawa mora da bidat koristeni sekade: od mestoto na zlostorstvoto sè do forenzi~kite nau~ni laboratorii i laboratoriite za otpe~atoci.


23

RAKUVAWE I PAKUVAWE NA DOKAZNITE MATERIJALI Voved Odrùvaweto na fizi~kite i hemiskite uslovi kaj latentnite otpe~atoci od prstite e krucijalen fakt za efikasno istraùvawe na materijalite vo i nadvor od mestoto na zlostorstvoto. Toa zna~i deka mora da se vodi golema grià pri korektnoto rakuvawe i pakuvawe na naodite. Rakuvawe so dokaznite materijali potrebni za istraùvawe na otpe~atoci Ostavawe na tu|i otpe~atoci na eden dokazen materijal pravi nepotrebna doполнителна rabota za personalot koj gi ispituva ili fotografirara otpe~atocite. Postoi i seriozen problem predizvikan od negri`livo rakuvawe i o{tetuvawe na postojnite otpe~atoci. Otpe~atocite na neporozni glatki povr{ini mnogu lesno se o{tetuvaat i uni{tuvaat so rakuvawe ili pri fizi~ki kontakt. Koga e mo`no, primerocite treba da se fa}aat na delovi na povr{ini kade {to otpe~atocite se najmalku vidlivi (najnepogodni za istraùvawe). Nekoi tenki rakavici za edna upotreba stanuvaat porozni po kus period od stavawe na racete. Duri i neporozni, neprobojni rakavici, koi dobro prilegaat na racete, moè da primat kontaminantni materijali i da gi deponiraat na povr{inata vo forma na brazdestiti detali od nositelot. Toa moè da se odbegne so nosewe na dupli rakavici (par pamu~ni rakavici nad drugi od lateks). Nekoi otpe~atoci se, isto taka, ~ustvitelni na depoziti od plastika ili od guma {to se koristi kaj nekoi vidovi rakavici. Tenki, ~isto pamu~ni rakavici, moè da se koristat ako ne postojat hemiski ili biolo{ki rizici. Propisi za pakuvawe na otpe~atoci od prsti i druga forenzi~ki dokazi Od nau~nite forenzi~ki laboratorii specificirani se razli~ni tipovi pakuvawa za primerocite koi im se dostvuvaat za istraùvawe, pritoa tamu kade {to latentnite otpe~atoci na prsti treba da se so~uvaat, koristenoto pakuvawe mora i za toa da vodi smetka. Otpe~atocite od prsti na glatki povr{ini, kako na metal, staklo ili plastika, mnogu lesno se o{tetuvaat i dokaznite materijali, kako ogneno oru`je, municija, stakleni delovi i torbi za nosewe, ne smeat da se nosat samo vo hartija ili plasti~ni kesi. Tie treba da bidat pakuvani vo cvrsti kontejneri и da se smesteni taka {to }e se onevozmoì triewe preku kontakt so povr{inite koi vo najgolema merka gi imaat otpe~atocite od prsti. Koga kaj primerocite treba da se baraat otpe~atoci no i nekoe drugo forenzi~ko istraùvawe, toga{ pakuvaweto treba da bide soodvetno za da ne dojde do gubewe na dokazite i za dvete istraùvawa. Ako postoi nesigurnost, toga{ za na~inot na pakuvaweto treba da se konsultira forenzi~kata nau~na laboratorija. Suvite i porozni dokazni materijali, kako {to e hartija, moè da se nosat vo politenski ќesi, dokolku e potrebno samo istraùvawe na otpe~atoci na prsti. Ako postoi potreba od drugi tipovi forenzi~ki istraùvawa (kako identifikacioni), toga{ se bara povisoko nivo na za{tita na materijalite, kako plitki kutii. ]esite za nosewe i tekstilnite primeroci treba komotno da se sklopat i stavat vo kutii. Leplivite lenti treba da se zalepat so leplivata strana gore i da se spakuvaat vo plitki sadovi. Najdobro e lentata da se nosi vo specijalno originalno pakuvawe. Mo`nosta da se kontaminiraat elementite na


24

otpe~atocite mora da se eliminira so vnimatelno pakuvawe na dokazniot material pri istraùvaweto na tragite. OTPEÂTOCITE OD PRSTITE SE UNI[TUVAAT SO NEGRI@LIVO PAKUVAWE. Dodeka ne e sekoga{ mo`no da se ~uvaat golemi koli~estva fizi~ki dokazi vo perfektni uslovi, vo va`ni slu~ai site potrebni predupreduvawa treba da se pravat za za~uvuvawe na otpe~atocite i na drugite forenzi~ki dokazi. Isto taka, mora da se vodi grià za uredno postavuvawe na etiketi na dokaznite materijali.


25

ГЛАВА B IZBOR NA PROCES ZA OBRABOTKA NA OTPE^ATOCITE Правилно процесирање и употреба на табелите (дијаграмиte) Површината од која се развиваат oтпечатоците од прсти го определува процесот што треба да се примени, освен за крвави отпечатоци, кои треба да се процесираат на начин опишан во ДИЈАГРАМОТ 12. Во овој дел се дадени правилата за изборот на најсоодветни процеси. Важноста на правилното процесирање Опишаните процеси прават реакција со различни состојки на латентните отпечатоци од прстите. Ако еден процес не успее, тогаш се применува другиот, можеби ќе успее.

Колку повеќе начини употребуваме толку повеќе шанси имаме за регистрирање на употребливи отпечатоци. Кога се употребуваат повеќе начини, вистинскиот мора да се користи прв. Ако прво се примени погрешен процес, тој би можел да го оштети латентниот отпечаток кој, инаку, би можело да биде откриен со друго процесирање. Испитување на предмети направени од повеќе материјали Кога се испитува примерок составен од повеќе од еден тип материјал, процедурата што треба да се примени треба да се состои од што повеќе процеси за секој од конститутивните материјали. Веќе регистрираните отпечатоци треба да се фотографираат или да се припокри-јат соодветно пред наредниот третман. Кога е тоа возможно, различните третмани treba да се употребат локално. Пример: аплицирање НИНХИДРИН со четка на хартиена етикета од стаклено шише. Преостанатиот дел од шишето би можел да се третира, по фотографирањето на отпечатоците со нинхидринот, со процедурата дадена на DIJAGRAMOT 1. Обележување и фотографирање Сите употребливи отпечатоци мора да се сликаат по секој процес бидејќи може да бидат оштететени или избришани со следниот третман.

Ако се употребуваат атхезивни налепници, за да ги покажат отпечатоците со еден процес, тогаш може да се елиминираат отпечатоците што би се добиле со друг процес. Во тој случај треба да се земе предвид употребата на неатхезивни, привремени налепници и целосна фотографија или целосно напишана дескрипција. Атхезивните налепници, ако мора да се користат, трeба да се што е можно помали.


26

Достапност на методата за процесирање Некои процесирања се можни на местото на злосторството или во просториите на полици-јата. Други процесирања бараат поспецифични услови кои не се достапни локално, но може да ги има во регионот или на друго место во земјата. Дали тие процесирања ќе се употрeбат зависи од сериозноста на криминалот и достапноста на лабораториите. Полицијата треба да може да примени и ефикасни процесирања локално. Интерпретација на шемите на процесирањето Дијаграмите на наредните страници го покажуваат и патот по кој треба да се одвива процесирањето. Водач за тоа како да се интерпретираat шемите за процесирањета е даден подолу, бидејќи не секогаш е возможно да се koristat site procesi што се ozna~eni na dijagramite. Почни од почеток (горе) на секој дијаграм.. Тргни по ПРИМАРНИОТ ПАТ (РУТА). Продолжи надолу по дijagramot, вклучувајќи го процесирањето по СПЕЦИЈАЛНИ ПАТИШТА (се појавуваат како делови што се одвојуваат од главната рута.) Алтернативно, сврти на СЕКУНДАРНИ ПАТИШТА, ако истрагата не изобилува со неопходните реквизити.

ПРИМАРНИ ПАТИШТА – процесирањето е најпродуктивно и се користи секогаш кога е возможно.

СПЕЦИЈАЛНИ ПАТИШТА - вакво процесираwe mo`e da se употреби во случаи на тежок криминал koga се развиvaat i додатни istra`uvawa na отпечатоци.

СЕКУНДАРНИ ПАТИШТА - овие се помалку осетливи процесирања во однос на погоре спомнатите и постои можност многу отпечатоци да bidat пропуштени


27

ДИЈАГРАМИ НА ИЗБОР НА ПРОЦЕСОТ

На следните страници се dadeni дijagramite за следниве типови површини DIJAGRAM 1 РАМНИ, НЕ-

ПОРОЗНИ

Пример, стакло, цртани или лакирани (полиранi) форми од тврда пластика

DIJAGRAM 2 ГРУБИ, НЕ-

ПОРОЗНИ Пример, груби(сурови) или зрнести форми од тврда пластика

DIJAGRAM 3 ХАРТИЈА И

КАРТОН i за порозни површини вклучувајќи

емулзиски слики

DIJAGRAM 4 ВОДАЧ ЗА ПЛАСТИКА

Тврдa рамнa, тврдa груба површина, PVC, пена

DIJAGRAM 5 ПЛАСТИЧНИ МАТЕРИЈАЛИ ЗА

ПАКУВАЊЕ

Полиетиленски кеси и други пластики за пакување

DIJAGRAM 6 МЕК ВИНИЛ

(PVC), ГУМА И КОЖА

Вештачка кожа, некои видови клинг- фолија

DIJAGRAM 7 ПОВРШИНИ ОБЛОЖЕНИ СО

АТХЕЗИВ

Атхезивни ленти

DIJAGRAM 8 МЕТАЛ (НЕТРЕТИРАН)

DIJAGRAM 9 СУРОВО ДРВО (НЕТРЕТИРАНО)

DIJAGRAM 10 ВОСОК И ИМПРЕГНИРАНИ

ПОВРШИНИ

Свеќи и восочни хартиени картони за млеко

DIJAGRAM 11 ТКАЕНИНИ

Само синтетички фини мазни ткаенини

DIJAGRAM 12 КРВНИ OTPEЧATOCI


28

DIJAGRAM 1 РАМНИ (МАЗНИ ), НЕПОРОЗНИ ПОВРШИНИ Ова вклучува многу од површините најдени на местото на злосторството и многу од нив можат да се аплицираат со прашок и да дадат ефективни траги од отпечатоци Меѓутоа, постојат други поосетливи процеси и нивната употреба трeба да се земе предвид во поважните случаи. Површините со мат емулзивни бои најдобро се третираат во согласност со DIJAGRAMOT 3. Латентните отпечатоци на овие површини лесно се оштетуваат. Ако треба да се транспортираат треба да се посвети многу внимание на пакувањето и пренесувањето. Види: ОДРЖУВАЊЕ И ПАКУВАЊЕ НА ПРИМЕРОЦИ . Водачот за најсоодветниот пат за различни пластики е даден na ДIJAGRAMOT 4. Чист метал би се процесирал во согласност со ДIJAGAMOT 8. Дополнителни забелешки што се однесуваат на делови од процесите во ДIJAGRAMOT 1 1. Ако отпечатоците се видливи, можеби е неопходно примерокот да се исуши пред да се фотографира. 2. Сушење на температура повисока од 30 0С може да ги оштети латентните отпечатоци. 3. Може да се најдат и други отпечатоци. Подобри резултати се добиваат ако отпечатоците се контаминирани со маст или телесни течности, т.е. материјали кои флуоресцираат повеќе од потта или апсорбираат повеќе од флуоресцентна основа (на пр. земја). 4. Ограничени сме само на примероци кои може да влезат во вакуумкомората. Тие се генерално поосетливи од ПУДРИТЕ (прашоците) и детектираат слаби отпечатоци, дури и кога примерокот бил намокрен. 5-6. Многу загадените примероци со маснотија или слични материјали може да се несоодветни за прашок (ПУДРА) или за РЕАГЕНСИТЕ СО МАЛИ ПАРТИКУЛИ кои ќе се залепат неселективно по целата површина. Таквите примероци треба да се третираат со СУДАН ЦРНО или ГЕНТИЈАН ВИОЛЕТОВО. Ова се применува само на мали примероци доколку работниот раствор е ШТЕТЕН. 7. Едноставноста и леснотијата во употребата на ПУДРI наведува на тоа, повеќето отпечатоци на местото на злосторството да се откријат со нивна примена. Достапни се многу видови, но генерално, метални и други снегулести пудри се посензитивни отколку традиционалните бели и црни пудри. 7-8. Постојат малку информации за однесувањето на пудрите и суперлепилото на мазни површини. Лушпестите пудри, како алуминиумот во овој случај се поефикасни. 9. Развивање во сад со РЕАГЕНС СО МАЛИ ПАРТИКУЛИ е осетлив процес, но генерално одговара за мали рамни примероци. 10. Може да се аплицира РЕАГЕНСОТ СО МАЛИ ПАРТИКУЛИ со помош на спреј. Но тоа е, сепак, помалку осетлива отколку развивањето во сад. Ова треба да се примени само во случаи кога постои поголема површина што е мокра и е непрактично да се суши и да се аплицираат пудри.


29

Ако има крвави отпечатоци

види ДIJAGRAM 12 РАMНИ (МАЗНИ) НЕПОРОЗНИ

POVR[INI стакло, боја, лак или облоги од tvrda plastika (не е за секоја пластика и нетретирани метали)

DIJAGRAM

1

кlu~ na pati{tata: primaren specijalen sekundaren

Визуелно испитување фотографија

1

2 suvo mokro

3

сe su{i na sobna t do 30 0 C max

FLUORESCENTNO ISTRA@UVAWE фotografirawe

пrimeroci zagadeni so mаsnotija

сamo mali primeroci

4 VAKUUM METAL

DEPOZICIJA 5 SUDANCRNO

фotografi- rawe

фotografi- rawe

6 GENTIJANVIOLETOVO

7 8 9 10 PUDRI

нajefikasen proces

SUPERLEPИЛО мora da bide

suv za da e efikasen

фotografirawe

сe fotografira

ili podiga се fotografira

ili podiga

иsпитување vo sad

REAGENS СО

MALI PARTI- KULI

REAGENS SO

MALI PARTI- KULI

сprej aplikacija

фоtografirawe so fluorescencija


сe fotografira

ili podiga


нe za mokri primeroci

Испитувањето со флуоресценција по некои процеси може да резултира во подобрен контраст

помеѓу otpe~atociте и заднината. Посебно ефектно може да биде по ГЕНТИЈАН ВИОЛЕТОВО и СУДАН ЦРНО.


30

DIJAGRAM 2 GRUBI NEPOROZNI POVR[INI Ovie povr{ini se mnogu poproduktivni od оние prika`ani vo DIJAGEMOT 1. Nekoi grubi povr{ini pravat metodot so PUDRI da биде nesoodveten pa treba da se исkoristi tehnikata so SUPERLEПИЛО. Треба да се има предвид дека латентните отпечатоци на овие површини лесно се оштетуваат. Ако примерокот треба да се транспортира, тогаш треба да се посвети внимание на пакувањето и одржувањето. Види: ОДРЖУВАЊЕ И ПАКУВАЊЕ НА ПРИМЕРОЦИ . Водач за најсоодветни третмани за различни пластики е даден na ДIJAGRAMOT 4. Чисти метали би се процесирале како на ДIJAGRAMOT 8. Дополнителни забелешки што се однесуваат на oddelnite делови од процесiraweto во ДIJAGRAMOT 2

1.Ако отпечатоците се видливи, тогаш е неопходно примерокот да се исуши пред да се слика. 2. Сушење на температура повисока од 30 0С може да ги оштети латентните отпечатоци. 3. Може да се најдат и други отпечатоци. Подобри резултати се добиваат од отпечатоците што биле контаминирани со маст или телесни течности, т.е. материјали кои флуоресцираат повеќе од потта, или апсорбираат повеќе од флуоресцентна основа (на пр. земја). 4. Ограничени сме само на примероци кои може да влезат во вакуумкомората. 5-6. Примероци многу загадени со маснотија или слични материјали може да се несоодветни за ПРА[OCI (ПУДРI) или РЕАГЕНСИ СО МАЛИ ПАРТИКUЛИ, кои ќе се залепат неселективно на целата површина. Таквите примероци треба да се третираат со СУДАН ЦРНО или ГЕНТИЈАН ВИОЛЕТОВО. Ова важи само за мали примероци доколку работниот раствор е ШТЕТЕН. 7. СУПЕРЛЕПИЛОТО може да биде поефикасно отколку ПУДРИТЕ на вакви површини. 8. Црни, бели или магнетни пудри (прашоци) може да се поефикасни од метални прашоци ако површините се многу нерамни. 9. Развивање во сад со РЕАГЕНС СО МАЛИ ПАРТИКУЛИ е осетлив процес, но генерално одговара за мали рамни примероци. 10. Може да се аплицира РЕАГЕНСОТ СО МАЛИ ПАРТИКУЛИ со помош на спреј. Но тоа е, сепак, помалку осетливо отколку развивањето во сад. Ова треба да се примени само во случаи кога постои поголема површина што е мокра и е непрактично да се суши и да се аплицираат пудри.


31

Aко има крвави отпечатоци

види ДIJAGRAM 12

GRUBI (NERAMNI) НЕПОРОЗНИ POVR[INI

на пр. груби или зрнести фигури од пластика

DIJAGRAM

2


Визуелно испитување фотографија

1

2 suvo mokro

3

сe su{i na sobna t do 30 0 C max

FLUORESCENTNO ISTRA@UVAWE фotografirawe

4 VAKUUM METAL

DEPOZICIJA 5 SUDANCRNO

фotografi- rawe

фotografi- rawe

6 GENTIJANVIOLETOVO

7 8 9 10 SUPERLEPИЛО PUDRI

фotografirawe

РЕАГЕНС СО МА- ЛИ ПАРТИКУЛИ


мora da se su{i za da bide efikasno

нe za mokri primeroci

сe fotografira so

fluorescencija



РЕАГЕНС СО МАЛИ ПАРТИ-

КУЛИ

фotografirawe

мora da bide suv za da e efikasen

фotografirawe

пrimeroci zagadeni so mrsnotija

фotografirawe

иsпитување vo sad сprej aplika-

cija

Испитувањето со флуоресценција по многу процеси може да резултира во подобрен контраст

помеѓу отпечатоците и заднината. Посебно ефектно може да биде по ГЕНТИЈАН ВИОЛЕТОВО и СУДАН ЦРНО.


32

ДIJAGRAM 3 ХАРТИЈА И КАРТОН

Овие процедури се однесуваат и на површини обоени со емулзивни бои и на порозните површини, како што се гипскартонот. Примероците треба да се третираат внимателно и да не се подложуваат на непотребно виткање, набирање или абразија. Ова се однесува на примероците наменети за процес на ФИЗИЧКО РАЗВИВАЊЕ. Примероците што биле многу мокри, а кои потоа биле целосно исушени, треба да се третираат соодветно на мократа рута (начин на третирање).

Дополнителни забелешки што се однесуваат на делови од процесот во ДIJAGRAMOT 3 1. Ако otpe~atociте се видливи, треба да се остави примерокот да се исуши пред да се фотографира. 2-4. Може да се најдат и други отпечатоци. Подобри резултати се добиваат од отпечатоците што биле контаминирани со маст или телесни течности, т.е. материјали кои флуоресцираат повеќе од потта, или апсорбираат повеќе во однос на флуоресцентна основа (на пр. земја). 3.Сушење на температури повисоки од 30 ْС може да ги оштети латентните otpe~atoci и да предизвика виткање на хартијата. 5. ПУДРИТЕ, вклучувајќи магнетнi црнi правовi, се неосетливи на хартија и особено за otpe~atoci постари од наколку дена. Сепак, може да се употребат на хартија од весници и тенки картони како прелиминарен третман. 6. Ова е најосетлив начин на развивање на otpe~atoci на ваков вид површина. Во битните случаи наместо НИНХИДРИН и ФИЗИЧКИ РАЗВИВАЧ трeба да се употреби DFO. 7. Ефикасно е на темни сјајни површини каде DFO и НИНХИДРИНОТ не ќе се ефикасни. 8. Ако температурата и влажноста се оптимални, otpe~atociте ќе се развијат веднаш, но се случува и да се развијат подоцна. Во важни случаи или, пак, кога нема оптимални услови, се препорачува да се почека неколку денови пред да се употреби ФИЗИЧКИ РАЗВИВАЧ. 9. Ова ќе открие дополнителни otpe~atoci по употребата на DFO и НИНХИДРИНOT. Ova e nајефектен начин за третирање мокра хартија. ЕЛЕКТРОСТАТСКО ИСПИТУВАЊЕ НА ДОКУМЕНТИ (ESDA) ESDA понекогаш развива otpe~atoci. Оваа постапка не се вклучува во главните начини на испитување поради ниската осетливост на otpe~atociте постари од неколку дена. Но ако примероците од притиснато пишување се подложат на ova испитување за odredeni celi, тогаш може да се откријат otpe~atoci. Ова треба да се повтори, за посигурно добивање otpe~atoci. Ако документите се навлажнети пред ESDA испитувањето, релативната влажност не треба да е над 80% (заситен раствор од натриум хлорид се препорачува за хумидификација). БАНКНОТИ Тие се третираат на ист начин како друга хартија. Успехот е мал, најмногу поради нивната загаденост. DFO, НИНХИДРИН и ФИЗИЧКИ РАЗВИВАЧ ќе откријат накои otpe~atoci на банкнотите што се во добра состојба. Ако се банкнотите излитени, тогаш не е можно да се најдат otpe~atoci. ВРЕДНОСНИ ДОКУМЕНТИ Ако е важно да се испитаат вредносните документи без да им се направи трајна штета, следните процеси може да се употребат. Тие ќе предизвикаат малку или никаква штета врз документите. Сепак, севкупниот успех ќе биде помал отколку со процесите кои се препорачани, бидејќи многу од нив се неосетливи на отпечатоци постари од неколку дена. Тие процеси се:

- МАГНЕТНА ПУДРА (праv) – не е погодна за груби површини од кои тешко се отстранува, - ЕЛЕКТРОСТАТСКО ИСПИТУВАЊЕ НА ДОКУМЕНТИ (ESDA), - РАДИОАКТИВЕН СУЛФУРДИОКСИД (генерално недостапен i nebezbeden), - ФЛУОРЕСЦЕНТНО ИСПИТУВАЊЕ (не е многу продуктивно).


33



ХАРТИЈА И КАРТОН порозни површини вклучувајќи мат емулзивни слики Не е за пластифицирани и восочни хартии, види

ДIJAGRAM 4 и 10

DIJAGRAM

3

Klu~ na pati{tata: primaren; specijalen sekundaren

9

Визуелно испитување фотографија 1

3

suvo mokro

5

6

8 9

PUDRI

FLUORESCENT.ISTRA@UVAWE 4 фotografirawe

сu{ewe na sobna temperature do 300S

нeosetlivo za stari otpe~at. фotografirawe

оtkriva pove}e otpe~.od кој bilo drug poed. proces

DFO

тemni povr{ini 7 СУПЕРЛЕПИЛО

фotografirawe

гlavno efikasen proces

фotografirawe

NINHIDRIN

RAZVIVA^

оtkriva nekoi otpe~atoci koi ne se detektirani so NINHIDRINOT

фotografirawe

сamo glatka hartija

FLUORESCENTNO ISTRA@UVAWE

фotografirawe

2

фotografirawe so fluorescencija

Koristeweто na fluorescencijata po pove}e procesirawa mo`e da ja zgolemi kontrasnosta me|u otpe~atocite i podlogata. Toa mo`e da bide osobeno korisno po

koristewe na NINIHIDRINOT.


34

DIJAGRAM 4 ПЛАСТИКА Главно се употребуваат пет категории, кои покриваат неколку стотини различни пластични маси.Типовите А и B се разликуваат само според нивната површина. Типот C се однесува на разни клинг-филмови за пакување. Типот D е посебен проблем, па успехот при негoвиот третман е многу слаб. Типот Е се однесува само на полистиренска пена. А. Кои и да било тврди пластични маси, листови или цевки со мазна површина, на пример канализациони цевки, одводни цевки;

B. Кои и да било тврди пластични маси со груба или зрнеста површина. Многу од грубите пластики кои се употребуваат кај автомобилите. Не ги опфаќа меките пластики со зрнеста површина. C. Многу пластични ќеси се направени од политен. Постојат повеќе видови. Материјалите со мала густина лесно се свитливи и се користат како кеси за носење. Оние со висока густина се тенки и шушкаат, и се користат за други помали ќеси. Другите типови пластични филмови, како што се полипропилен и целофан се користат за пакување, на пример, за крцкави ќеси и амбалажа за кутиите со цигари. Оваа категорија вклучува и други лепливи клинг-филмови, но не и оние направени од PVC.

D. Пластифицирана (мека) PVC со зрнеста или ишарана површина се користи за изработка на држачи за коли и мебел, завеси за туширање и вештачка кожа за ташни, спортски ранци и куфери. Се произведува како тенок филм кој се продава како некои лепливи ленти (филмови). Сe од PVC како суровина, но својствата на материјалот многу зависат од додадените пластификатори. Тоа се масни материјали, слични на некои од компонентите на латентните отпечатоци, со што ја отежнуваат детекцијата на отпечатоците. Некои други типови лепливи ленти се опишани во категоријата C. Е. Површината на многуте типови стиропор пена е прегруба за да може да се развијат отпечатоците. Полистиренската пена, меѓутоа, може да е со релативно помазна површина и понекогаш може да се добијат отпечатоци. Се користи во форма на дебел калaп, вообичаено бел, за пакување опрема и некои плочки за таван. Дополнителни забелешки што се однесуваат на процесите во ДIJAGRAMOT 4

1. Ако отпечатоците се видливи треба примерокот да се исуши пред фотографирањето. 2. Може да се најдат и други отпечатоци. Подобри резултати се добиваат од отпечатоците. што биле контаминирани со маст или телесни течности, т.е. материјали кои флуоресцираат повеќе од потта или апсорбираат повеќе од флуоресцентна основа (на пр. земја). 3. Ако примероците се доволно мали може да се развиваат во сад со РЕАГЕНС СО МАЛИ ПАРТИКУЛИ. Поголемите примероци, како крупните кутии користени за пакување, треба да се третираат со спреј, но тоа е помалку осетливо.


35



ВОДАЧ ЗА ПЛАСТИКА тврда рамна, тврда груба, за пакување, мек винил

(PVC) и пена

DIJAGRAM

4

Klu~ na pati{tata: primaren specijalen sekundaren Овој дијаграм е вклучен со цел да помогне во диференцијацијата помеѓу повеќе типови пластика во употреба и да индицира примери кои во однод на другите дијаграми даваат најдобро испитување.

Определи ја најдобрата патека за пластиката што се третира

кalapi so grubi neramni fini{i

kako paneli vo koli i portabl

radija

пolitenski ќesi, ќesi za |ubre,

plasti~ni materijali za pakuvawe so

isklu~ok na PVC

нekoi sportski torbi,

ve{ta~ka ko`a vo koli, lepilo

i футрола za ~ekovi

пolisteren pena za plo~ki, пакување на

храна ili ~a{i за 1 употреба

тvrda ramna

тvrda gruba

зa pakuvawe PVC

пlasti~na pena

тelefoni, еlektri~ni

uredi, {i{iwa i

drugi kontejneri

A B C D E

кoristi

DIJAGRAM 1

кoristi

DIJAGRAM 2

кoristi

DIJAGRAM 5

кoristi

DIJAGRAM 6

VIZUELNO ISTRA@UVA

WE

фotografirawe

FLUORESCENTNO ISTRA@UVAWE

фotografirawe

REAGENS SO MALI

PARTIKULI развивање vo sad

F f

нe odgovara za mokri primeroci

2

1

3 4 СУПЕРЛЕПИЛО мora da se обоени

primerocite za da e efikasno

фotografirawe so flouroscencija

нajsoodvetno za mali ramni primeroci

Koristeweто na FLUORESCENЦИЈАТА po повеќе procesirawa mo`e da ja zgolemi

kontrasnosta pomeѓu otpe~atocite i podlogata.


36

DIJAGRAM 5 ПЛАСТИЧЕН МАТЕРИЈАЛ ЗА ПАКУВАЊЕ Овoj дијаграм ги објаснува процесирањата на пластични материјали кои се користат за пакување. Ова вклучува политен, целулозен ацетат, пластифицирани или ламинирани хартии или картони. Опишаните инструкции се употребливи за лиени или дувани политенски артикли кои може да бидат прозрачни, бели или обоени. Овие може да биле употребени како контејнери што се виткаат кои се користат како садови во домаќинствата или за индустриски течности. Клинг-филмовите направени од основа различна од PVC треба да се третираат во согласност со овoj дијаграм. Треба да се има на ум дека латентните отпечатоци на пластичните површини лесно се оштетуваат. Ако примероците треба да се транспортираат, тогаш треба многу да се внимава при пакувањето и ракувањето. Види: ОДРЖУВАЊЕ И ПАКУВАЊЕ НА ПРИМЕРОЦИ. Дополнителни забелешки кои се однесуваат на прocesite од ДIJAGRAMOT 5 1. Ако отпечатоците се видливи, ќе треба да се исушат пред да се фотографираат. 2. Сушење на температури повисоки од 30 0С може да ги оштети латентните отпечатоци. 3. Може да се најдат и други отпечатоци. Подобри резултати се добиваат од отпечатоци те. што биле контаминирани со маст или телесни течности, т.е. материјали кои флуоресцираат повеќе од потта или апсорбираат повеќе од флуоресцентна основа (на пр. земја). 4. Вакуум депозицијата на метал е генерално најпродуктивната техника за овој тип на материјал. Може да се откријат стари отпечатоци и лесни депозити дури и кога примерокот бил намокрен. 5. Може на полиетиленот да биде исто толку ефикасна техника како и МЕТАЛ ВАКУУМ DEPOZICIJATA, но само ако се обои со соодветна флуоресцентна боја и ако се просле-ди со ФЛУОРЕСЦЕНТНО ИСПИТУВАЊЕ. 6. Неосетлива е на политен, но ефективна техника на многу мазни површини, како што се целофански обвивки. 7. Може да се користат ако површините се контаминирани, таму каде што не можат да се користат други техники. 8. Помалку продуктивни од МЕТАЛ ВАКУУМ DEPOZICIJA ili СУПЕРЛЕПИЛО со БОЕЊЕ и ФЛУОРЕСЦЕНТНО ИSПИТУВАЊЕ. Некои отпечатоци може да се детектираат по МЕТАЛ ВАКУУМ DEPOZICIJATA на површини на кои се покажало дека тешко се задржува слојот од реагенсот.


37



ВОДАЧ ЗА ПЛАСТИÊN MATERIJAL ZA PAKUVAWE

полиетиленски ќеси и др.матерijali за пакување, (не za PVC - види DIJAGRAM 6)

DIJAGRAM

5


VIZUELNO ISTRA@UVAWE1 fotografirawe

2 сu{ewe na sobna

temperatura 30 0S maks. 3

FLUORESCENT. ISTRA@UVAWE фotografirawe

VAKUUM METAL DEPOZICIJA

нajefikasen proces od site poedine~ni

фotografirawe

4

5 6 7 8

PUDRIсuperlepилото e

poefikasnо Pomalku

фotografir.ili podigawe

SUDANCRNO фotogra firawe

mokrosuvo

нe е za mokri primeroci

зa primeroci zagadeni so mast i

СУПЕРЛЕПИЛО

мora da bidat oboeni za da

bide efikasno

фotografir. so fluorescencija

REAGENS SO MALI

PARTIKULI испитување vo sad фotografir. ili

podigawe

Koristeweто na FLUORESCENЦИЈАТА po mnogu procesirawa moè da ja zgolemi

kontrasnosta pome}u otpe~atocite i podlogata. Toa moè posebno da e efikasno po SUDAN CRNOTO.


38

ДIJAGRAM 6 МЕК ВИНИЛ (PVC), ГУМА И КОЖА

Поливинил хлорид (PVC) или винил се користи во разни форми. Основата на материјалот е сурова пластика како што се употребува за одводи и истечни олуци. Овој вид пластика ќе се третира во согласност со ДIJAGRMOT 1 или 2. Инаку, својствата на овие материјали се менуваат со додавање на различни пластифициенти во него. Тоа се масни материи слични на масните компоненти од отпечатоците, што го отежнува нивното детектирање. Пластифициран PVC е најчесто лента за залепување, имитација на кожа користена за држачи во колите и футроли за чекови. Клинг-филмовите од друг тип материјал треба да се третираат во согласност со ДIJAGRAMOT 5. Ни еден од процесите опишани во овој дијаграм не дава голем успех и од нив се добиваат малку релевантни докази. Латентните отпечатоци на овие површини лесно се оштетуваат. Ако примероците се транспортираат, неопходно е нивно правилно пакување. Види: ОДРЖУВАЊЕ И ПАКУВАЊЕ НА ПРИМЕРОЦИ. Дополнителни забелешки 1. Ако отпечатоците се видливи, треба примерокот да се исуши пред да се фотографира. 2. Сушењето на температури повисоки од 30 0С мо`е да ги оштети латентните отпечатоци. 3. Може да се најдат и други отпечатоци. Подобри резултати се добиваат од отпечатоците што биле контаминирани со маст или телесни течности, т.е. материјали кои флуоресцираат повеќе од потта или апсорбираат повеќе од флуоресцентна основа (на пр. земја). 4. Задржете се на примероците што ќе ги собере во вакуумкомората. Zа PVC клинг-филмовите процесот е помалку продуктивен, отколку на други форми на многу мек винил. Кожа и гума, исто така се добри доколку површината не е оштетена. 5-9. Постојат малку споредбени информации за процесите врз материјалите што се обработени во овој дијаграм. Лепливата природа на површините од пластифициран PVC дава ефект на лепење на пудрата неселективно (насекаде) по фолијата кога се третираат со ПУДРИ. Сликата ќе биде со силен бекграунд. 5. СУПЕRЛЕПИЛОТО ќе развие отпечатоци на разни форми на PVC и некои типови кожа и гума. Понекогаш е тешко да се отстрани флуоресцентната боја што се апсорбира од основата, па затоа е најдобро да се испитува само мала површина. Некои флуоресцентни бои може да се подобри од другите. 6. Црните или белите пудри се покажале поефикасни во споредба со снегулестите пудри, бидејќи подниве се помалку осетливи.


39



МЕК ВИНИЛ (PVC), ГУМА И КОЖА

вe{ta~ka koà, lepliv film i sl. DIJAGRAM

6


Koristeweто na FLUORESCENЦИЈАТА po mnogu procesirawa moè da ja zgolemi kontrasnosta pome}u otpe~atocite i podlogata. Toa moè posebno da e efikasno po

PUDRITE i SUDAN CRNOTO.

VIZUELNO ISTRA@UVAWE1 фotografirawe

3



чesto nefikasen на pr.na ~isti filmovi i dr.glatki vinili

фotografirawe

4

5 6 7 8

зa primeroci zagadeni so mast

SUDANCRNO фotografirawe

mokrosuvo 2

сu{ewe na sobna temperatura 30 0S

maks.

P

REAGENS SO MALI

ПАРТИКУЛИ сprej aplikacija фotografirawe

9 сamo mali primeroci


REAGENS SO MALI

ПАРТИКУЛИ развивање vo sad

фotografirawe

СУПЕРЛЕПИЛО мora da bidat oboeni za da

bide efikasno фotografir. so fluorescencija

PUDRIчesto neefika-sni za filmovi

i dr. vinili

фotografi- rawe


40

DIJAGRAM 7 ПОВРШИНИ ОБЛОЖЕНИ СО АTХЕЗИВ Овој дел се однесува на откривање отпечатоци на обете страни од лепливите ленти. Проблем претставува третирањето на двете различни страни на овие примероци со различни методи. Ако лентата е залепена кога е пронајдена, можно е да се употреби еден процес за неатхезивната страна. Ако се мисли дека постои смисла, тогаш треба внимателно да се излупи лентата за да се третира и атхезивната површина. Не постои задоволителен раствор што ќе ја одлепи лентата без да ги уништи отпечатоците на атхезивната страна. Во одстранувањето може да помогне загревање или смрзнување. Внимателно со пакување и одржување. Види: ОДРЖУВАЊЕ И ПАКУВАЊЕ НА ПРИМЕ-РОЦИ. Постојат типови на домашни и индустриски ленти. Тие се третираат како 4 категории со цел избор на процесот од делот и примерите дадени подолу: А. Самолепливи ленти за пакување. Неатхезивната страна може да се третира со кој било

процес од ДIJAGRAMOT 1, само ако не се контаминира атхезивната страна.

B. Se odnesuva na електрични ленти. Неатхезивната страна може да се третира со кој било процес од ДIJAGRAMOT 6, само ако не се контаминира атхезивната страна.

C. Хируршки ленти (фластери) и некои видови ленти за теписи. D. Ленти за маскирање на хартија и атхезивни налепници. Дополнителни забелешки за ДIJAGRAMOT 7

1. Ако отпечатоците се видливи треба примерокот да се исуши пред да се фотографира. 2. Сушењето на температури повисоки од 30 0С може да ги оштети латентните отпечатоци. 3. Може да се најдат и други отпечатоци. Подобри резултати се добиваат од отпечатоците што биле контаминирани со маст или телесни течности, т.е. материјали кои флуоресцираат повеќе од потта или апсорбираат повеќе од флуоресцентната основа (на пр. земја). 4. Овој процес не е секогаш возможен. Има свои предности. Види: РАДИОАКТИВЕН СУЛФУРДИОКСИД (glava C, информација за процесот). Повеќето отпечатоци на атхезивна површина ќе се детектираат со ГЕНТИЈАН ВИОЛЕТОВО. 5. Овој процес е поосетлив од ПУДРИТЕ и може да открие и многу слаби остатоци од отпечатоци, дури и кога примерокот бил мокар. 6-7. Ова не се прави кога лентата е наводенета. 10. Повеќето текстилни атхезивни ленти (фластери) се премногу сурови за да се добијат отпечатоци. 12-13. Недостигаат податоци за компарација со другите процеси.


41


види ДIJAGRAM 12 ПОВРШИНИ ОБЛОЖЕНИ СО АТХЕЗИВ

атхезивни ленти

DIJAGRAM

7

Klu~ na pati{tata: primaren specijalen sekundaren

VIZUELNO ISPITUVAWEfotografirawe 1

сuvo мokro 2

8

3

4

5 6

7 10

11

12

13

сu{ewe na sobna temperatura do 30 0S maks.


Селектирај соодветен процес за неатхезивна страна на лентата или директно со ГЕНТИЈАН ВИОЛЕ-ТОВО или СУПЕРЛЕПИЛО (освен ленти од хартија) за добивање otpe~atoci од атхезивната страна

сjajni lenti

гl. vinil lenti

тekstilni lenti

хartieni. lenti


фotografirawe нe е za mokri primeroci

сamo za aтhezivnata

strana

нe e dokaàn procesot za tekstilnata

strana

NINHIDRIN

фotografirawe

DFO

фotografir.so fluorescencija


мora da se oboi pr. za da bide efikasno фotografirawe so

fluorescencija

PUDRI

фotografirawe ili podigawe

сelektiraj go najprifatliviot proces za aтhezivnata strana

ФИЗИЧКИ РАЗВИВАЧ

рazviva i otpe~at. na aтhezivnata strana.

фotografirawe

GENTIJAN VIOLETOVO

фotografiraj ili transferiraj


мora da se oboi pr. za da bide efikasno



RADIOAKTIVENSULFURDIOKSID мoè da predizvika

doполнителни otpe~atoci

Koristeweто na FLUORESCENЦИЈАТА po mnogu procesirawa moè da ja zgolemi

kontrasnosta pome|u otpe~atocite i podlogata. Toa e posebno efikasno po GENTIJAN VIOLETOVOTO i NINHIDRINOT.


42

ДIJAGRAM 8 МЕТАЛ (чиста метална површина) Овој дијаграм се однесува на чисто метални површини. Латентните отпечатоци на овие површини многу лесно се оштетуваат.Ако примероците се транспортираат, тогаш треба да се внимава на пакувањето. Види: ПАКУВАЊЕ И ОДРЖУВАЊЕ НА ПРИМЕРОЦИ . Дополнителни забелешни за процесite од DIJAGRAMOT 8 1. Ако отпечатоците се видливи, потребно е примерокот да се исуши пред да се фотографира. 2. Сушењето на температури повисоки од 30 0С мо`е да ги оштети латентните отпечатоци . 3. Може да се најдат и други отпечатоци. Подобри резултати се добиваат од отпечатоците што биле контаминирани со маст или телесни течности, т.е. материјали кои флуоресцираат повеќе од потта или апсорбираат повеќе од флуоресцентна основа (на пр. земја). 4-9. Постојат малку информации за компарација на процесите за метали, но забелешките што понатаму следат може да бидат водач за одбирање на најсоодветен процес. 4. Задржете се на примероци со такви димензии што може да влезат во вакуумкомората. 5. Развивање со РЕАГЕНС SO МАЛИ ПАРТИКУЛИ е осетлив процес, но се применува само за мали рамни примероци. 6. Ако на површината има траги од загадување со маснотии или масло, тогаш црната или белата пудра може да е посоодветна отколку металните или снегулестите прашоци кои, најверојатно, ќе се залепат nа целата површина. 7. СУПЕРЛЕПИЛОТО може да дејствува на механичките операции на огнени оружја: ако е возможно тие треба да се испратат на форензичка анализа пред третирањето. 8-9. Примероците кои се загадени со маснотии и слични материјали се несоодветни за третманот со ПРАШОЦИ кои се лепат по целата површина. Таквите примероци подобро се третираат со СУДАН ЦРНО или ГЕНТИЈАН ВИОЛЕТОВО (само за мали примероци, зашто работниот раствор е ШТЕТЕН).


43


види ДIJAGRAM 12 МЕТАЛ (нетретиран)

Не за метали обоени и лакирани, види ДIJAGRAM 1 и 2

DIJAGRAM

8



сuvo мokro 2

8

3

4

7 5 6




фotografirawe


сvetlo oboeni primeroci

пrimeroci zagadeni so masti i sl.

9 REAGENS SO

MALI PARTIKULI

испитување vo sad фotografir. ili

podigawe

PUDRI оdberi pogodna

pudra

фotografir ili podigawe


Mora da se oboeni pr. za da bide efikasno фotografir. so fluorescencija

SUDAN CRNO

мo`e da e poefi- kasno od

PUDRITE

фotografirawe



GENTIJANVIOLETOVO

фotografirawe

Koristeweто na FLUORESCENЦИЈАТА po mnogu procesirawa mo`e da ja zgolemi kontrasnosta pome|u otpe~atocite i podlogata. Toa e posebno efikasno po

GENTIJAN VIOLETOVOTO i СУДАН ЦРНОТО.


44

DIJAGRAM 9 СУРОВО ДРВО (нетретирано) Овој дијаграм е само за дрвени површини. Ако дрвените површини се полирани или импрегнирани со восок, тогаш треба да се процесираат во согласност со ДIJAGRAMOT 10. Дрвените површини кои се третирани со масло се покажале непродуктивни. Сепак, во важни случаи, овој дијаграм е најдобриот што треба да се следи. Дополнителни забелешни за процесот од DIJAGRAMOT 9 1. Ако отпечатоците се видливи, треба примерокот да се исуши пред да се фотографира. 2-4. Ретко се откриваат дополнителни отпечатоци. Подобри резултати се добиваат од отпечатоците што биле контаминирани со маст или телесни течности, т.е. материјали кои флуоресцираат повеќе од потта, или апсорбираат повеќе од флуоресцентна основа (на пр. земја).

3. Сушење на температура повисока од 30 0C може да ги оштети отпечатоците.

5. ПУДРИТЕ обично детектираат само свежи и тешки отпечатоци на суровото дрво. Црните, белите и магнетните прашоци се посоодветни од осетливите метални снегулести прашоци, кои се лепат по целата површина на суровото дрво.

6. Само доволно малите примероци може да се третираат во рерна со DFO. Постојат малку информации за ефикасноста нa овој процес. 7. Ова е, најверојатно најефектната техника на дрво. ФЛУОРЕСЦЕНТНО ИСПИТУВАЊЕ може да е неопходно за да се видат отпечатоците на темна површина. 8 . Постојат малку информации за однесувањето на ФИЗИЧКИ РАЗВИВАЧ на дрво.


45



СУРОВО ДРВО (нетретирано ) нe se odnesuva na oboeno ili lakirano drvo, vidi

DIJAGRAM 1 i 2.

DIJAGRAM

9



Suvo

3

8

2

4

7

5

6


PUDRI сamo za ramno

drvo. Neosetlivo za stari otpe~.

фotografirawe

сamo za primer. {to mo`e da se zagrevaat

NINHIDRIN

фotografirawe

DFO


сamo za ramno drvo


FLUORESCENTNOISTRA@UVAWE фotografirawe


Fotografirawe

Mokro


NINHIDRINOT.


46

ДIJAGRAM 10 ВОСОК И ИМПРЕГНИРАНИ ПОВРШИНИ Се однесува на примероците направени од восок, најчесто свеќи и други материјали како што се хартија, картон или дрво кое е импрегнирано со восок, со цел да се направи водоотпорно (на пр. амбалажа за млеко). Латентните отпечатоци на овие површини лесно се оштетуваат. Кога примероците се транс-портираат треба да се внимава на пакувањето и чувањето. Види: ЧУВАЊЕ И ПАКУВАЊЕ НА ПРИМЕРОЦИ . Дополнителни забелешки за процесите во DIJAGRAMOT 10 1. Втиснатите отпечатоци можат да се видливи на мек восок. Техниките на развивање на отпечатоци не ги подобруваат ваквите отпечатоци и во такви случаи внимателното фотографирање може да е единствено решение. 2. Сушење на температури повисоки од 20 0С може да ги омекне одредените типови восок. 3-8. Постојат малку информации за компарација на процесите за восок, но забелешките што понатаму следат може да бидат водач за одбирање на најсоодветен процес. 3. Може да се детектираат дополнителни отпечатоци. Попродуктивно е кога отпечатоците се загадени со маснотии или so телесни течности кои може да светат пофлуоресцентно од потта, или со апсорбирачки материјал како што е нечистотија на флуоресцентна заднина. 4. Најважно е испарување на ниски температури. Не е соодветно за многу загадени приме-роци со маснотии. 5. Ќе ги открие латентните отпечатоци на ваквите површини, но посеbно е корисно за примероци кои се загадени. 7. Попрепорачливи се црни и бели прашоци (пудри) во споредба со метални или други снегулести прашоци кои, најверојатно, неселективно ќе се залепат на целата површина. 8 Rазвивање во сад со РЕАГЕНС СО MALI ПАРТИКУЛИ е осетлив процес, но вообича-ено е соодветен за мали примероци. Најефикасен е за рамни примероци.


47

Ако има крвави отпечатоци види ДIJAGRAM 12

ВОСОК И ВОСОЧНИ ПОВРШИНИ

свеќи, восочна хартија и пакување за млеко

DIJAGRAM

10



сuvo

2

7

3

5

4

6

FLUORESCENT. ISTRA@UVAWEфotografirawe

VAKUUM METAL

DEPOZICIJA

фotografirawe

SUDAN CRNO мo`e da e poe-

fikasno od PUDRITE

фotografirawe


PUDRI

нe metalni i dr. snegulеsti

vidovi

фotografirawe

мokro


мora da se обои za da e eфеktivno


8

REGENS SO MALI

PARTIKULI

испитување vo sad

фotografirawe ili podigawe



СУДАН ЦРНОТО.


48

ДIJAGRAM 11 ТЕКСТИЛ-ТКАЕНИНА Не постои процес за откривање латентни отпечатоци на текстил. Ако постојат знаци на крвави отпечатоци треба да се следат препораките од ДIJAGRAMOT 12. Третманите со РАДИОАКТИВЕН СУЛФУРДИОКСИД може да овозможат развивање на отпечатоци во некои случаи, но се покажале како неуспешни на повеќе третирани случаи. Јасно е дека постојат многу околности под кои е, практично, невозможно да се откријат отпечатоци со која било позната техника и ова е објаснето во DIJAGRAMOT 11. Шансите за добивање корисни отпечатоци се намалуваат ако е текстилот загаден, валкан или е скинат (извлечени влакна на површината). Ако примероците се спасени и е овозможено добивање отпечатоци, како што е кажано во овој дел, тогаш најважно е примероците да се чуваат. Види: ПАКУВАЊЕ И ОДРЖУВАЊЕ НА ПРИМЕРОЦИ . Дополнителни забелешки за процесот во DIJAGRAMOT 11 7. Обична лупа, лупа за отпечатоци или ленен тастер треба да се користат во зависност од задачите при детерминирање на бројот на конци по милиметар.


49

Aко има крвави отпечатоци

види ДIJAGRAM 12 ТЕКСТИЛ

Само меки, мазни синтетички ткаенини

DIJAGRAM

11


VIZUELNO ISPITUVAWE

фotografirawe1

сuvo мokro

2 3

4

5

7

6

da da

da

da

ne

ne

da

ne

da

ne

ne

ne

дali postojat tragи na otpe~atoci od krv ?

пrocesi vo soglasnost so

DIJAGRA- MOT 12

дali postojat tragovi na otpe~atoci od krv ?

дali primerokot bil izlo`en

na do`d?

дali primerokot e del od dolna obleka i bil

vo kontakt so ko`ata?

дali облеката е носена повеќе од 2 часа ?

дали има најмалку 3 конци по милиметар?

da

8 9

пostoi mala mo`nost otpe~atocite da bidat otkrieni so koristewe na СУПЕРЛЕПИЛО ili RADIOAKTIVEN

SULFURDIOKSID

нe е веројатно е дека со кој било процес во овие услови ќе се

добијат отpe~atoci


50

ДIJAGRAM 12 КРВАВИ OTПЕЧАТОЦИ Отпечатоците во крв многу лесно се оштетуваат, посебно на мазни, непорозни површини. Ако примероците треба да се транспортираат, треба да се внимава на нивното пакување и одржување. Види: ПАКУВАЊЕ И ОДРЖУВАЊЕ НА ПРИМЕРОЦИ. БИОЛОШКА ОПАСНОСТ (ХАЗАРД) – МЕРКИ НА БЕЗБЕДНОСТ ТРЕБА ДА СЕ ПРЕЗЕМАТ КОГА СЕ РАБОТИ ЗА ПРИМЕРОЦИ КОНТАМИНИРАНИ СО КРВ И ДРУГИ ТЕЛЕСНИ ТЕЧНОСТИ. Види: Биолошки опасности. ДНК (DNA) ПРОФИЛИРАЊЕ И АНАЛИЗА НА КРВНА ГРУПА – примероци се земаат кога е потребно без претходно да се третирани со некаков процес за добивање отпечатоци. Види: ИНТЕРФЕРЕНЦИЈА МЕЃУ ОТPE^ATOCI И ФОРЕНЗИЧКО ИСПИТУВАЊЕ . Дополнителни забелешки што се однесуваат на ДIJAGRAMOT 12 1. Ако отпечатоците се видливи, тогаш не е потребно примероците да се сушат пред да се фотографираат. 2. Сушење на температури повисоки од 30 0С може да предизвика несакани дамки од крв, особено ако се употребува дувач на топол воздух. 3. Со подобрување на контрастот може да се зголемат отпечатоци во крв. Ова е најефектен метод за снимање крвави отпечатоци, посебно за темни површини. 4. DFO ќе даде зголемување на побледите депозити од крв и ќе реагира со депозитите од латентните отпечатоци ако ги има. 5. НИНХИДРИН реагира и со крвни и со латентни отпечатоци од прсти. 6. НИНХИДРИН со ЦИНК ТОНЕР ќе развие крвни отпечатоци на темно обоени, нефлуоресцентни површини. 7. АМИДО ЦРНО не ги покажува состојките на потта, па е потребно таквиот депозит да се третира со соодветен реагенс. Со внимателната апликација на ПРАШОЦИТЕ не би требало да му се наштети на АМИДО ЦРНОTO. 8. Ќе реагира со депозити на крв, но не и со латентни депозити од отпечатоци од прсти. 9. Ова може да го подобри откривањето на крвавите отпечатоци по АМИДО ЦРНОTO.


51

Se koristi za koja bilo povr{ina koga

отпечатоци се крвави КРВАВИ

ОТPE^ATOCI

DIJAGRAM

12


VIZUELNO ISPITUVAWE

фotografija 1

suvo mokro2 2

сu{ewe na sobna temperatura 30 0 S maksimum

FLUORESCENTNO ISPITUVAWE

гeneralno naj- efektivna tehnika

фotografirawe

3

зa porozni povr{ini

нe za porozni povr{ini

4 DFO

фotografirawe so fluoroscencija

NINHIDRIN

фluoroscencija najva`no na

temni povr{ini

фotografirawe

5

аko celata povr{ina na otpe~atokot e

kontaminirana so krv

аko otpe~atokot e damka od krv i drugi

oblasti koi se depoziti na latentni

otpe~atoci PUDRI

фotografija

дa ne se odlepuva

6 NINHIDRINцink toner

фotorafija so fluorescencija

сamo temni nefluorescentni

primeroci

7

AMIDO CRNO

фotoгrafirawe

FIZI^KI RAZVIVA^

фotoгrafirawe

7

8


АМИДО ЦРНОТО.


52

РАЗВИВАЊЕ ОТПЕЧАТОЦИ ОД ПРСТИ ВРЗ КОЖА Вовед Во практиката постојат случаи кои треба од добијат латентни отпечатоци од човечка кожа. Повеќето од овие немаат некоја посебна вредност во однос на осетливостa или селективностa, и не постојат веродостојни експериментални податоци и препораки за тоа како да се испитуваат отпечатоците од кожа. Во исклучителни случаи, нa пример, при јаки латентни отпечатоци, а посебно кај оние што се загадени со материјали како што се масла и маснотии, можно е добивање отпечатоци од мазни површини на сува кожа со употреба на ПРАШОЦИ или со ФЛУОРЕСЦЕНТНО ИСПИТУВАЊЕ. Повторно подоцнежно испитување може да биде корисно за подобрување на отпечатоците од крв врз кожа. ПРОЦЕСИ Повеќето техники кои биле објаснети во литературата се наведени подолу. Од наведениве не може да се каже кој процес е подобар и не постојат инструкции или безбеден начин за работа во овој Прирачник. Во литературата се сретнуваат:

• апликација на јод, а потоа пренос врз сребрена плоча; • пренос врз мазна (глазирана) хартија за пакување проследен со запрашување со

конвенционални прашоци; • оловен прашок следен со слика со Х - зраци; • магнетни прашоци, па пренос на дактилографска индиго фолија; • суперлепило.


53

ГЛАВА C ИНФОРМАЦИИ ЗА ПРОЦЕСИТЕ

Формат на информации за процесот Овдешните информации се добиени од правилно употребени и безбедни процесни техники спомнати подолу. Повеќе внимание им е обрнато на деталите за оние процеси што се користат на лице место. Во продолжение ќе биде дадено објаснување на значењето на изразите напишани со големи букви. МОЖЕ ДА СЕ КОРИСТАТ: површини на кои ќе се добијат отпечатоците. Ова означува дека се работи за процес што не е неопходно најдобар од сите. Изборот на процесот даден во делот V ги дава потребните информации. НЕ Е СООДВЕТНО ЗА: листа од површини за кои овој процес е некомпатибилен. ПРЕДНОСТИ: листа од главни предности на процесот НЕДОСТАТОЦИ: листа од главните недостатоци на процесот МОЖЕ ДА ИНТЕРФЕРИРА СО ФОРЕНЗИЧКО ИСПИТУВАЊЕ: посочува на стандардните форензички процедури со кои интерферира процесот. Ако постои двојба за специфичните ефекти на оддлени форензички испитувања, тогаш треба да се консултираат експерти. МЕРКИ НА БЕЗБЕДНОСТ: за некои техники постојат мерки на безбедност за опремата и процедурите што треба да се користат за заштита против препознатливи опасности по здравјето. Дадена e листа од хемикалии што се применуваат и нивните особини. Прирачникот за техники за откривање на отпечатоците ги содржи сите информации за сите procesi.

РЕЗИМЕ ЗА ПРОЦЕСОТ: е дадено за некои процесни техники.

ПРЕПОРАЧАНИ ПРОЦЕСИ Дадени се постапни инструкции за процесите ШТО СЕ ПОДВЛЕЧЕНИ кои се препорачуваат да се користат на местото на злосторството. Овде е заклучокот и за другите процеси. АМИДО ЦРНO ФЛУОРЕСЦЕНТНO ISPITUVAWE ГЕНТИЈАН ВИОЛЕТОВО ЈОД НИНХИДРИН и DFO ФИЗИЧКИ РАЗВИВАЧ ПРА[OCI (пудрi)

РАДИОАКТИВЕН СУЛФУРДИОКСИД РЕАГЕНС СО МАЛИ ПАРТИКУЛИ СУДАНСКО ЦРНО СУПЕРЛЕПИЛО ВАКУУМ МЕТАЛ ДЕПОЗИЦИЈА ВИЗУЕЛНО ИСПИТУВАЊЕ


54


55

АМИДО ЦРНО

име на процесот

ЦРНА КИСЕЛИНА 1 алтернативно име на процесот

Боја од процесот

Метод на

регистрирање

Опасност/хазард

Заштита

Употреба на

дигестор

АМИДО ЦРНО е boja која реагира со протеините во крвта и другите телесни течности за да произведе сино-црн производ. Амидо црно нема да ги детектира нормалните состојки на латентните отпечатоци па затоа треба да се користи по други техники за испитување кога отпечатоците се загадени со крв. Некои порозни површини ја апсорбираат и може да се добие многу црна заднина. Растворите со метанол може да оштетат некои површини, па алтернативно се користат водени раствори. Само водени раствори се препорачуваат за користење на местоto на злосторството, бидејќи оние со метанол се запаливи и токсични.

Засилена трага од крв со амидо црно на плочки од бања.


56

МОЖЕ ДА СЕ КОРИСТИ ЗА: отpe~atoci контаминирани од крв на, re~isi, сите површини. Zabele{ka: МОЖЕ И ДА НЕ Е НАЈДОБРА ТЕХНИКА ЗА ГОРЕНАВЕДЕНИТЕ ОТPE^ATOCI, види ДIJAGRAM 12. НЕ Е СООДВЕТНО ЗА: латентни отpe~atoci незагадени со крв. ПРЕДНОСТИ : едноставен, евтин процес. НЕДОСТАТОЦИ: Ќе го прикаже присуството на протеини во отпечатоците загадени со крв или други телесни течности. Нема да ги покаже местата со латентни отpe~atoci кои содржат само пот. Метанолните раствори можат да оштетат некои површини. МОЖЕ ДА ИНТЕРФЕРИРА СО ФОРЕНЗИЧКО ИСПИТУВАЊЕ НА: рачно пишување, мастило, хартија и вдлабнатини на неа, телесни течности вклучувајќи ДНК профилирање, влакна, коса, боја и други докази. Целокупната опрема треба да е чиста и деконтаминирана и сите употребени раствори мора да се фрлат по употребата за да се избегне евентуалното загадување на ДНК. Земањето брис за ДНК може да е неефикасно, особено по метанолен амидо црн третман. Примероците треба да се собираат со гребење, види: ИНТЕРФЕРЕНЦИЈА ПОME\U TEHNIKITE NA ФОРЕНЗИЧКОТО ИСПИТУВАЊЕ. МЕРКИ НА БЕЗБЕДНОСТ Овој дел, кој треба да се чита заедно со ЗДРАВЈЕ И ЗАШТИТА, е напишан врз основа на Британските сознанијата добиени од искуството на organiте za zdravstvena za{tita, пожарната и секторот во полицијата одговорен за здравјето и заштитата. Дадените информации се najdobriте подобни добиени во времето на печатење na knigava. Процесов може да се изврши без познати опасности по здравјето, pod uslov da се преземат наведените претпазливи мерки. Општи процедури за безбедност Да се информираат сите што ќе работат со АМИДО ЦРНО за опасностите и да се преземат сите мерки на безбедност. Локалните управи треба да ги обезбедат објектите за сигурно користење. Мора да се извршат безбедни системи за работа што се однесуваат на локалните објекти и персонал. Треба да се информираат сите што работат со АМИДО ЦРНО за биолошката опасност од ракување со примероци загадени со крв и дрugi телесни течности. Види: БИОЛОШКА ОПАСНОСТ. Треба да се носи лабораториски мантил, непорозни ракавици, непорозна престилка и заштита за очите кога се работи со АМИДО ЦРНО, освен ако заштитата од биолошките хазарди не bara и ne{to друго. Користете само метални садови или некршливи контејнери кога работите со АМИДО ЦРНО. Обичните стакла, скалпели и инјекции се користат само ако се неопходни. Притоа се внимава да не се повредите. Задолжителен е контејнер за фрлање на отпадоците. Во случај на сцена со телесни течности или раствор контаминиран со крвни течности, треба да се преземат соодветни дејства, и тоа веднаш, без одлагање. Ако форензичарот си ја испрска кожата, тогаш треба веднаш да се измие со сапун и proтечна вода, темелно. Ако си го испрскал окото, носот или устата треба да се исплакне со голема количина proтечна вода од чешма. Ако се исекол, се


57

остава да крвави. Се запишува изворот на контаминација и се пријавува инцидентот во согласност со локалните правила. Ако форензичарот проголтал хемикалија или течност, тогаш веднаш треба да бара медицинска помош. Ако со хемикалија си gо испрскал окото, веднаш треба да го измие со ладна proтечна вода и да побара медицинска помош во случај ако болката и другите симптоми не престануваат. Каква и да било хемикалија во цврста состојба треба да се отстрани од кожата со ткаенина или хартија пред да се засуши. Потоа темелно треба да се измие со ладна proточна вода. Ако каков било хемиски раствор се истури врз кожата, треба темелно миење со ладна истечна вода. Сите површини и опрема кои биле контаминирани со телесни течности треба да се измијат со анти вирусни дезинфициенси. Соберете го употребениот раствор од АМИДО ЦРНОТО во соодветен контејнер и дајте го за фрлање (депонирање) на овластена компанија. Примероците третирани со АМИДО ЦРНО треба да се чуваат во вентилирана соба. Пакувањето треба да го содржи името на користениот третман и опомена да не се отвора без za{tita од биолошки хазарди и адекватна вентилација, доколку постојат повеќе примероци. Примероците третирани со АМИДО ЦРНО може да се измијат темелно со антивирусен дезинфициенс, па потоа со сапун и вода, за да бидат на крајот безбедно вратени на сопственикот или фрлени со обичното ѓубре. Безбедносни мерки на местото на злосторството

Овој совет се однесува само за АМИДО ЦРНОТО на водена база. Не се користете со АМИДО ЦРНОТО на метанолна база, освен ако е системот за работа безбеден за запаливи раствори. За вертикални површини употребете АМИДО ЦРНO раствор шише за плакнење. Користете респиратор кога работите со АМИДО ЦРНО. Опасности од хемикалии

Види: КЛАСИФИКАЦИЈА НА ХЕМИСКИ ХАЗАРД за дефиниција на овие класификации. Препораките за безбедност опишани погоре беа извлечени по следново: ПОДАТОЦИ ЗА БЕЗБЕДНОСТ ОД ПРОИЗВОДИТЕЛИТЕ И НАБАВУВАЧИТЕ

Постојат значителни разлики во податоците дадени од набавувачите и следново кое може да се приложи: ЦРНАТА КИСЕЛИНА 1 ( CI 20470) е иритирачка. ЦИТРИЧНАТА КИСЕЛИНА е иритирачка. Може да е и сензитирачка. 5-СУЛФОСАЛИЦИЛНАТА КIСЕЛИНА е иритирачка. ПОВРЗАНИ ХЕМИКАЛИИ

АНТИВИРУСЕН ДЕЗИНФИЦИЕНС- следете ги инструкциите на производителот. РЕЗИМЕ ЗА ПРОЦЕСОТ Вовед Постојат две формули за АМИДО ЦРНО: со метанол или со вода како растворувач. Постојат сознанија дека со метанол растворите се добиваат поостри рабови, а особено на непорозните површини. Од друга страна, пак, метанолот може да ги оштети површините, па затоа се користат раствори со вода како алтернатива. Поради безбедносните проблеми со метанолните раствори, се


58

препорачуваат за употреба само tretmaniте врз база на вода на местoto на злосторство врз примероците што не можат да се испратат во лабораторија. Загадените отpe~atoci со крв најпрво се стабилизираат или фиксираат со додавање фиксаторен раствор на површината, за време од околу 5 минути. Работниот раствор се аплицира додека крвта da добие модро-црна боја. Потоа следат неколку промивања за да се редуцираат флеките од заднината. Овој третман трае вкупно околу 15 min. Потоа површината се остава да се исуши на собна температура. Третман со АМИДО ЦРНОТО воден раствор на местото на злосторство Zadol`itelno сликајте ги видливите отpe~atoci од прсти пред да почнете со третманот. При работата со АМИДО ЦРНОто, следете ги следниве чекори: 1. истурете доволна количина воден ФИКСАТОР и РАБОТЕН РАСТВОР во одделни пластични

шишиња за плакнење.

2. внимателно нанесете воден ФИКСАТОРЕН РАСТВОР над областа од интерес и оставете растворот да тече надолу. Областа мора да е влажна барем 5 минути. Може ќе треба повеќе време да се фиксираат тешки депозити од крв. Никогаш не нанесувајте раствор директно на крвавата област, бидејќи може да ги оштети отpe~atociте. Внимавајте на контаминација so ДНК доказите при секоја процесна фаза;

3. внимателно нанесете воден РАБОТЕН РАСТВОР над површината од интерес и оставете да тече надолу. Потрудете се областа да биде влажна 3-4 минути;

4. наполнете политенско шише со ДЕСТИЛИРАНА ВОДА. Внимателно аплицирајте ја ДЕСТИЛИРАНАТА ВОДА на областа што ја третирате и оставете да тече надолу. Продолжете сè додека големо количество боја не се отстрани од заднината и не се добие подобар контраст помеѓу отpe~atociте и заднината. Наполнете го шишето ако е потребно повторно и повторно.

5. Оставете ја површината да се исуши на собна температура.

6. Фотографирајте ги корисните отpe~atoci


59

ФЛУОРЕСЦЕНТНО ИСПИТУВАЊЕ


ЛАСЕРСКО или UВ ИСПИТУВАЊЕ алтернативно име на процесот


Метод на



Заштита

Употреба на

дигестор Обоено светење

филтер

Овие описи се однесуваат на процедурите кои се слични, но не се исти едни со други. Моќноста i брановата должина na raspolo`livata oprema може да ја ograni~uvaat ефикасноста на процесот. Некои хемиски конститутиенти ги има во природните латентни отпечатоци, a некои видови контаминација однадвор во отpe~atociте може да се флуоресцентни. Во најдобри услови ова може да се види со ласер или извор на светлина со голем интензитет и соодветни филтри за гледање. Постојат третмани кои ги прават отпечатоците флуоресцентни, како што се некои реагенси од аминокиселини и бои. Тие, ако се применети на отпечатоците развиени со супер лепило може да флуоресцираат. Некои отпечатоци од материјали кои абсорбираат светлина, но не се флуоресцентни, како што се крвта или нинхидринot можат да се подобрат, или да се појават како темни слики на светла/обоена заднина, ако хартијата, картонот, дрвото или бојата може да се направи да флуоресцираат. Површината што треба да се испитува се осветлува со кусобранова светлина, на пр. од ултра ултравиолетовa, sina или зеленa, и потоа се гледа низ филтер кој пропушта само светлina со долги бранови должини - зелено, оранж или црвено. Флуоресцентните третмани и подобрувањето со флуоресценција на заднината воопшто, се попродуктивни од флуоресценцијата на нетретирани отпечатоци.

Fluorescentna kontaminacija

na politenska kesa so mala gustina- tip 2 (levo)

Krv na drvenа dr`alka na sekira- tip 2 (desno)


60

МОЖЕ ДА СЕ КОРИСТИ НА : на повеќето површинi пove}e od кој и да било третман; се однесува на првично испитување; по третман со некои реагенси како техника на подобрување; задолжително по флуоресцентен трeтман. МОЖЕ ДА НЕ Е НАЈСООДВЕТЕН И НЕЈЕФИКАСЕН ПРОЦЕС ЗА СИТЕ ПОВРШИНИ. Види: DIJAGRAMI 1-12 НЕ Е СООДВЕТНО ЗА: површини и материјали кои може да се оштетат од топлината генерирана со високиот интензитет на илуминација. ПРЕДНОСТИ Може значително да го зголеми бројот на корисни отпечатоци кога се употребува по некој друг реагенс. Кога се употребува за првично испитување се верува дека е недеструктивен за оние техники на добивање на отпечатоци каде што нема значително загревање на површината. НЕДОСТАТОЦИ

Првичното испитување воопшто е помалку корисно од другите техники. Темелното испитување бара многу време. Изложеноста на светлина со повисока моќност, посебно на темни површини, како што се црните вреќи, може да предизвика загревање до стопување. МОЖЕ ДА ИНТЕРФЕРИРА СО ФОРЕНЗИЧКО ИСПИТУВАЊЕ ЗА : телесни течности, вклучувајќи ДНК (DNA) профилирање и некои други форензички испитувања ако температурите се многу над амбиенталните или ako се појавува фотодекомпозиција. МЕРКИ ЗА БЕЗБЕДНОСТ Овој оддел треба да се чита заедно со ЗДРАВЈЕ И БЕЗБЕДНОСТ. Овој процес се одвива без познати опасности за здравјето, под претпоставка дека се преземени некои основни претпазливи мерки..

Препорачани мерки за безбедност • Информирајте ги вработените што работат на ФЛУОРЕСЦЕНТНО ИСПИТУВАЊЕ за

мерките на претпазливост што треба да ги преземат, и како да бидат целосно свесни за опасностите од работата со изворите на светлина. Локалните власти треба да се потрудат да обезбедат соодветни простории за изведување на испитувањата.

• Кога се користат извори на светлина со висок интензитет, мора да се обезбеди сигурност за работа. Користењето и одржувањето на изворот на светлина treba da bide како што е препорачано оd производителот. Zadолжително читај го упатството за употреба. Инсталирај и користи ласери и слична опрема во согласност со европските стандарди.

• Означи ги со видливи знаци местата каде се користи извор на светлина со висок интензитет. Нека работат само тренирани вработени.

• Најстрого се препорачува да се користи прекинувач за изворот на светлина за open-beam-mode - употреба. Притоа употребата да се ограничи на луѓето на кои им е доверен клуч од прекинувачот.

• Местото на злосторството каде што се врши флуоресцентно испитување треба да има добра вентилација. Некои светлосни извори емитираат значителни количества топлина. Некои ултравиолетови извори продуцираат озон кој мора да се изветрее.

• Zadol`itelno користете соодветна заштита за очите во форма на заштитни o~ila, за да ве заштитат од УЛТРАВИОЛЕТОВО или интензивното ВИДЛИВО зрачење. Никогаш не гледајте во изворот на светлината дури и кога носите заштитни наочари.

• Носете маска за лице за да си ја заштититиш кожата од опасни нивоа на ултравиолетово зрачење.


61

• Носете ракавици ако рацете ви се изложени на високи нивоа ултравиолетово или видливо зрачење, на пр. за време на испитување на многу мали објекти, како, на пример, куршуми. Користете памучни ракавици ако нема хемиски или биолошки опасности.

• Ако дојде до несакано директно осветливање на очите со УВ-светлина, тогаш најбргу се презема долговремено миење со ладна вода.

• Ако постојат проблеми со видот или окото е повредено заради изложеност на јака светлина, задолжителна е посета на офталмолог.

• ЕТАНОЛОТ да се чува на безбедно место, видливо да се означи и да се направи складиште од огноотпорен материјал.

• Стапчињата со памук намачкани во етанол употребен за чистење на површините со боја, мора да се отстранат.

Опасности од користени хемикалии Види: КЛАСИФИКАЦИЈА НА ХЕМИСКИ ОПАСНОСТИ за дефиниција на овие класификации. Bezbednosnite merki, ovde се dadeni spored tie preporaki. КЛАСИФИКАЦИЈА НА ХЕМИКАЛИИ ЕТАНОЛОТ Е ЛЕСНО ЗАПАЛИВ ПЕТАНОЛОТ Е ШТЕТЕН РЕЗИМЕ ЗА ПРОЦЕСОТ

Вовед

ФЛУОРЕСЦЕНЦИЈА

Флуоресцентноста е својство на некои хемикалии да бидат во можност да апсорбираат odredena specifi~na boja na светлина и потоа да емитираат дел од неа како светлина со друга боја so подолги бранови должини. Времето помеѓу апсорпцијата на УВ-светлината и емитирањето е дел од секунда (помалку од 10-8 s), па кога изворот на светлина ќе се отстрани, емисијата автоматски престанува. Светлината од ултравиолетовите, сините или зелените делови од спектарот може да се користи за поттикнување на флуоресценцијата која може да резултира со емисија на светлина во жолтиот, портокаловиот, црвениот или инфрацрвениот дел од спектарот. Поголем дел од инцидентната светлина се одбива од површината што се испитува. Филтрите се одбираат такви што ја пропуштаат флуоресцентнaтa, но не и рефлектираната инцидентна светлина и затоа се ставаат пред окото или камерата за да овозможат флуоресценцијата да се види и сними. Различни хемикалии бараат осветлување со светлина од ралични делови на спектарот за да ја зголемат флуоресценцијата. Брановата должина (бојата) на емитираната светлина варира од една хемикалија до друга. Флуоресценцијата е еден од неколкуте механизми по кои некои хемикалии емитираат светлина. Луминисценцијата е колективното име за тие феномени. Фосфоресценцијата е слична на флуоресценцијата, но емисијата на светлина продолжува и по прекинот на осветлувањето. Овој ефект може да се користи при развивање на нови видови реагенси. Ова е посебно погодно за елиминирање на заднината.

ТИПОВИ ФЛУОРЕСЦЕНТНИ ОТPE^ATOCI ФЛУОРЕСЦЕНТНОТО ИСПИТУВАЊЕ може да се користи на многу начини за да се детектира или зголеми контрастот на отпечатоците. Постојат 2 основни форми на испитување кои се опишани подолу и се поделени на седум типови.


62

ПОЧЕТНИ ИСПИТУВАЊА НА НЕТРЕТИРАНИ ОТPE^ATOCI Флуоресцентното испитување може да биде едно од првите што се користат во секвенците на испитување. Постојат 3 основни начини кои може да се покажат корисни во оваа фаза: Тип 1 Отпечатоците може да се детектираат или да се зголемат благодарение на некои

конституенти на потта. Најчесто, флуоресценцијата на материјалите од заднината, како што се хартијата или пластиката, ја засенуваат слабата флуоресценција на овие отпечатоци. Чистите метални површини нe флуоресцираат и може да се попродуктивни.

Тип 2 Отпечатоците загадени со материјали, како што се мастило, лекови или маснотии, може да флуоресцираат поинтензивно од оние што се состојат само од пот. Чистите метални површини може да се попродуктивни.

Тип 3 Флуоресценцијата на заднинските површини, како што се хартија или картон, може да го подобри контрастот од отпечатоците загадени со материјали, како што се крв или земја, кои ја апсорбираат инцидентната светлина и се појавуваат како темни ликови наспроти светлата заднина.

Засилување на веќе откриени отpe~atoci Флуоресцентното испитување може да се користи како метод за подобрување на контрастот на отпечатоците добиени со други процеси. Постојат 4 основни начини: Тип 4 Третираните отпечатоци може да флуоресцираат; ГЕНТИЈАН ВИОЛЕТОВО флуоресцира и

некои отпечатоци добиени на овој начин, кои се слаби или невидливи на обична светлина, се детектираат и засилуваат. Но, отпечатоците кои се многу загадени со ГЕНТИЈАН ВИОЛЕТОВО не флуоресцираат и може да се направат видливи како во типот 5.

Тип 5 Површината на заднината може да флуоресцира и отпечатоците може да ја апсорбираат или рефлектираат инцидентната светлина и да се појават како црни, како, на пример, ФИЗИЧКИ РАЗВИВАЧ и некои НИНХИДРИНСКИ отпечатоци врз хартија.

Тип 6 Реагенсите кои прават продуктот од реакцијата со реагенсот за отпечатоци да биде флуоресцентен, може да се користат и пред ФЛУОРЕСЦЕНТНОТО ИСПИТУВАЊЕ за да се подобри квалитетот на отпечатоците во споредба со конвенционалната фотографија. Така, позната е употребата на флуоресцентни бои за да се направи СУПЕРЛЕПИЛОТО да флуоресцира.

Тип 7 Постојат реагенси кои реагираат со некои од состојките на латентни отпечатоци и даваат флуоресцентен производ, на прimer DFO. Постојат, исто така, голем број флуоресцентни бои и прашоци кои се прилепуваат или апсорбираат од латентните отпечатоци, но сепак многу од нив се помалку осетливи отколку препорачаните постојни процеси.

БРАНОВА ДОЛЖИНА И МОЌНОСТ НА ОСВЕТЛУВАЊЕТО

Хемиската природа на отпечатоците, загаденоста и заднинскиот материјал, обично, се непознати. Често е потребно да се употребат различни бранови должини (бои) на светлинаta и многу различни интензитети за да се детектира максимален број отпечатоци:

i- Флуоресцентна хемикалија ќе флуоресцира само кога е осветлена со светлина со бранов опсег што се нарекува екситациона или апсорпциона лента или опсег. Ако нема никаква флуоресценција, тогаш може да се случи да нема присутни флуоресцентни материјали, или осветлувањето да е надвор од потребниот опсег.


63

ii- Флуоресцентниот отпечаток може да не се разликува од заднината. Со промена на брановата должина на осветлувањето е можно да се зголеми флуоресценцијата на отпечатокот, но не и на заднината, како и обратно. Опсегот на достапните бранови должини може да ја подобри можноста за предизвикување селективнa ексцитација.

iii- Отpe~atokot може да не е видлив или лесно да се превиди бидејќи слабо флуоресцирал. Sо зголемување на интензитетот на осветлувањето тој може да стане видлив.

ФИЛТЕР ЗА ГЛЕДАЊЕ

Мора да се избере филтер кој ќе пропушта значителен дел од флуоресценцијата, но не и значително количество на поченото осветлување, за да се обезбеди адекватна заштита за очите. Ова значи дека трансмисијата на филтерот во опсегот од бранови должини во однос на опсегот на упадната светлина треба да е помала од 10-4. Најчесто долгo се избира бранов филтер кој почнува да пропушта светлина што е можно поблизу до брановата должина на осветлувањето за да се максимализира флуоресцентната трансмисија. Со зголемувањето на брановата должина на која филтерот започнува да трансмитира, може да се подобри видливоста и контрастот кај некои отпечатоци. Исто така, може да се подобри и разликата/дискриминацијата помеѓу флуоресцентniot отпечаток и флуоресцентната површина. Употребата на монохроматски филтри може понекогаш да ја зголеми оваа дискриминација.

Метод за ФЛУОРЕСЦЕНТНО ИСПИТУВАЊЕ на примероци

Постојат голем број различни начини на кои може да се применува ФЛОУРЕСЦЕНТНО ИСПИТУВАЊЕ за детекција и подобрување на отпечатоците на различни нивоа. Светлината од извори со голем интензитет и ласери може да е опасна за кожата и очите во зависност од брановата должина и моќноста на зракот. Луѓето што работат треба да се запознаени со упатството за работа од производителот и процедурите за безбедно работење пред да го вклучат светлинскиот извор. Потребно е да се носи заштита за очите и кожата цело време додека е izvorot вклучен (оперативен). Да се сликаат видливите отпечатоци пред да се почне со испитување. Испитувањето се изведува со т.н. отворен зраk-mod (“open beam-mode”) и цело време се носат заштитни очила. Притоа, светлината од рачната батерија се донесува директно врз испитуваниот предмет. Постапката оди по следниве чекори: 1.~ekor Вклучете го изворот на светлина. Следете ги упатствата на производителот. (Постапките

1, 2 и 3 не секогаш се изведуваат по ред). 2. ~ekor Исклучете ги светлата во собата. 3.~ekor Изберете бранова должина и безбеден филтер за гледање.

4.~ekor Осветлете го предметот за испитување. Посматрајте низ филтер за гледање.

Осетливоста на очите се зголемува во темница. Со цел да се открие и најмала флуоресценција потребно е време од околу 15-30 min за да се привикнат очите. Тогаш е важно да се употреби мала светилка, со ниско ниво на собна светлост или црвена безбедна светлина за да се одржи осетливоста за времето на испитувањето. Во согласност со квадратниот закон за зголемување на интензитетот на осветлувањето со намалување на растојанието помеѓу изворот на светлина и површината, ако ратојанието се преполови, тогаш загревачкиот ефект се мултиплицира четирикратно. Прелиминарните испитувања треба да се изведуваат на типични примероци за да се најде нивото на јачина кое се толерира. Бидете спремни да го отстраните или редуцирате зрачењето веднаш штом ќе се случи некаква штета на отпечатокот или на основата како резултат на прегревање. Примероците методички се анализираат, а отпечатоците се многу бледи и затоа е потребно внимателно и стрпливо опсервирање.


64

5. ~ekor Фотографирајте ги корисните отпечатоци.

6.~ekor Повторете ги постапките 3-5 со други комбинации на светлина во боја и соодветен филтер за гледање.

Селекција на eksitacionite бранови должини и филтер за гледање Повеќето типови отпечатоци врз многу различни површини може да се детектираат со флуоресцен-тно испитување. Но, потребно е да се употребат различни комбинации на бранови должини и филтри за гледање, за да се постигне оптимална осетливост и продуктивност на процесот. Бидејќи внимателното и методично испитување на примероците одзема многу време, едноставно е невозможно да се искористат сите можни пермутации за да се дојде до оптималната техника. Поради тоа, важно е да се знае кои комбинации се најпродуктивни.

За почетно испитување на примероците со нетретирани отпечатоци, тип 1, 2 и 3, и хемискиот состав, флуоресцентните карактеристики се непознати. Во тој случај, само општите показатели можат да се опишат. Специфичните показатели за оптимум комбинации за третирани отпечатоци, тип 4, 5, 6 и 7, се добиваат со спектроскопија, опсервација и контрастни мерења. Бранова должина и селекција на филтри за специфични системи

Брановата должина на светлината емитирана од ласерските системи е точно и прецизно дефинирана од производителот, за разлика од случајот со ламбите со филтри, каде што опсегот на трансмисија низ филтерот зависи од производителот. Поради тоа, спектралната трансмисија низ филтрите за гледање ќе варира. А за да се избере водач за ефектна и безбедна комбинација на екситирачки бранови должини и филтри за гледање е можно само во специфични системи. Неопходно е детално испитување на ширината на екситациониот опсег, како и излезниот интензитет на светлината за да се овозможи безбедно и ефикасно одредување на филтрите. Пирачникот за техники за добивање отпечатоци се користи за целосни детали за процесот.


65

ЛИСТА НА ПОДАТОЦИ - ИЗБОР НА БРАНОВА ДОЛЖИНА Почетно испитување Следново може да помогне во изборот на ефективна комбинација на филтри за детектирање на отпечатоци пред да се направат какви и да било други третмани за нивно откривање (тип 1, 2 и 3).

АПЛИКАЦИЈА EKSITACIONEN ФИЛТЕР/nm ФИЛТЕР ЗА ГЛЕДАЊЕ/nmИспитување на сите површини. Флуоресценцијата на заднината може да затемни некои отпечатоци.

син син син син

352 – 509* 385 – 509* 354 – 519 * 385 – 519*

жолт/пор- токалов портокалов

510*или 515 529

Ја намалува флуоресценцијата на заднината.

син-зелен 468 – 526 портокалов 515

Ја намалува понатамошната флуоресценција на заднината.

зелен 473 – 548 портокалов 529

Открива отпечатоци на полиетиленски и други површини.

зелен 491 – 548 портокалов 549

Отпечатоци на темни материјали на пр. крв каде флупресценцијата на заднината може да покаже контраст.

виолетов/ син виолетов/ син

350 – 469* 385 – 469*

жолт 476

Отпечатоци на темни материјали на пр. крв каде флупресценцијата на заднината може да покаже контраст. Отпечатоци во масло, масти и апсорбирачки отпачатоци на светликава хартија.

ултравио- летов

280 - 413 жолт 415

* Може да се употребат и EKSITACIONИТЕ ФИЛТРИ и ФИЛТРИТЕ ЗА ГЛЕДАЊЕ. Засилување на добиените отпечатоци Следниве комбинации треба да обезбедат оптимална комбинација на бранови должини и филтри за гледање специфични типови третмани за отпечатоци. (тип 4, 5, 6 и 7 )

АПЛИКАЦИЈА EKSITACIONEN ФИЛТЕР

nm ФИЛТЕР ЗА ГЛЕДАЊЕ

nm

Апсорбирачки третмани, на пр., НИНХИДРИН, АМИДО – ЦРНО, ПУДРИ (флуоресценција на заднина)

виолетово/сино виолетово/сино

350 – 469* 385 – 469*

жолто 476

DFO за максимален контраст на најголем број типови хартија. DFO за намалување на флуоресценцијата на заднината. DFO за да ја намали понатамошната флуоресценција на заднината.

зелено зелено зелено/жолто

473 – 548 491 – 548 503 - 591

портокалово портокалово црвено

549 549 593

ГЕНТИЈАН ВИОЛЕТОВО (gentian violet).

зелено/жолто 503 – 591

црвено 593

НИНХИДРИН обоен со цинк. сино/зелено 468 – портокалово 529


66

526 СУПЕРЛЕПИЛО обоено со базично жолто 40**.

виолетово/сино виолетово/сино

350 – 469* 385 – 469*

жолто 476

СУПЕРЛЕПИЛО обоено со базично црвено 2.

зелено 473 - 548 портокалово 549

* Може да се употребат и EKSITACIONITE ФИЛТРИ и ФИЛТРИТЕ ЗА ГЛЕДАЊЕ. ** Вообичаено, најуспешна боја.

Контрастот на откриените отпечатоци може да се подобри со употреба на различни комбинации од бранови должини, вклучително со употреба на филтри за гледање, на пример, со подолги бранови должини, почнувајќи од најниските безбедни филтри за гледање, па до употреба на филтри со тесен опсег заедно со најниските филтри за безбедно гледање. Светлина со голем интензитет може да создаде сериозни проблеми на очите и кожата. Вработените треба задолжително да носат заштитни очила и да ги преземат сите потребни безбедносни процедури.


67

GENTIAN VIOLET (ГЕНТИЈАН ВИОЛЕТОВО)

Име на процесот

БАЗИЧНО ВИОЛЕТОВО 3, КРИСТАЛНО ВИОЛЕТОВО

Алтернативни имиња на процесот

GV (ГВ) Skratena oznaka на процесот


Метод на



Заштита

Употреба на дигестор

Гентијан виолетовото е боја со која се обојуваат масните продукти од потните жлезди, продуцирајќи интензивна виолетова слика. Многу е ефикасно за добивање на латентните отпечатоци на лепливите (атхезивните) површини или лепливи ленти и декоративни или заштитни филмови. ГВ обезбедува отпечатоци и од други површини, особено оние што се контаминирани со масло и масти. Употребата на реагенсот е мошне лeсна, но фенолот е токсичен доколку се проголта или апсорбира од кожата. Базичното виолетово 3 е, исто така, токсично. Поради тоа гентијан виолетовото не треба да се користи (аплицира) на големи површини. Гентијан виолетово на жолта леплива лента (изолирбанд) и пренесен отпечаток обработен со гентијан виолетово од црна на проѕирна лента.


68

МОЖЕ ДА СЕ УПОТРЕБИ НА: лепливи површини или ленти, етикети и декоративни или заштитни филмови и мали непорозни површини како: земјени садови и лесно обоени метали како алуминиум, доколку е загаден со масти, масло или леплив материјал. МОЖЕ ДА НЕ БИДЕ СЕКОГАШ ЕФИКАСНО или соодветно за сите набројани површини: види DIJAGRAMI 1, 2, 7 и 8 НЕ Е СООДВЕТНО ЗА: порозни материјали како картон и дрво. ПРЕДНОСТИ Ефективен, едноставен и евтин процес. Се добиваат отпечатоци на лепливи површини кои не се видливи пред третманот. НЕДОСТАТОЦИ Реагенсот е опасен и со него мора да се ракува внимателно и затоа не е несоодветен за третирање големи површини. МОЖЕ ДА ИНТЕРФЕРИРА СО ФОРЕНЗИЧКОТО ИСПИТУВАЊЕ ЗА: ракописи, мастило, отпечатоци на хартија, телесни течности и профилирање на ДНК, фибри, коса, боја и други форензички испитувања.


69

ЈОД


ЈОДНА ПАРЕА, ЈОДЕН ЧАД Алтернативно име на процесот


Метод на



Заштита

Употреба

на дигестор

Латентните отпечатоци физички ја апсорбираат јодната пареа, a пројавуваат реакции со незаситените масти. При реакцијата се формира кафена слика која е доста интензивна. Техниката е многу едноставна за употреба, особено за примероци постари од неколку дена. Добиените отпечатоци избледуваат доколку не се фиксираат со α – нафтофлавонски раствор, по што се добива темносина слика. Јодната пареа е токсична и корозивна.

Обработка со јод на заднината од бел лекарски рецепт.


70

МОЖЕ ДА СЕ УПОТРЕБИ ЗА: порозни и непорозни површини. Методот може да не биде секогаш ефикасен или соодветен за сите набројани површини, види DIJAGRAMI од 1 до 12. Исто така види ДОБИВАЊЕ ОТПЕЧАТОЦИ ОД КОЖА НЕ Е СООДВЕТНО ЗА: метали, темни површини. ПРЕДНОСТИ Тоа е исклучително лесен процес за мали предмети, како, на пример, парчиња хартија, ако може да се обезбеди дигестор или кабинет со локалeн издувен вентилациски систем. Овој метод може да им претходи на други процеси. Доколку не се фиксира, јодот набргу ќе сублимира и притоа ќе ја остави површината неоштетена и погодна за анализа со друг метод.

НЕДОСТАТОЦИ

Отпечатоците мора веднаш да се фотографираат или да се фиксираат затоа што многу бргу избледуваат. Методот не е сензитивен за отпечатоци постари од неколку дена. Многу е корозивен за одредени материјали, како што се металите. МОЖЕ ДА ИНТЕРФЕРИРА СО ФОРЕНЗИЧКОТО ИСПИТУВАЊЕ ЗА: ракописи, мастило, отпечатоци на хартија, телесни течности и профилирање на ДНК, фибри, коса, боја и други форензички испитувања.


71

НИНХИДРИН И DFO Голем број реагенси реагираат со аминокиселините од отпечатоците, притоа создавајќи обоени или флуоресцентни површини. Тие меѓусебно се разликуваат според хемискиот состав, но заради заедничките особини, најчесто се сметаат за една класа или иста група реагенси. Тие, glavno, може да се употребат за истите типови површини, a ~esto }e bidat upoterebeni во истата фаза од еден процес со повеќе чекори. И покрај сличностите помеѓу реагенсите од оваа група, во процедурите може да се употребува и повеќе од еден препарат по точно определен редослед Ваквата обработка може да го зголеми вкупниот број развиени отпечатоци. Ова најverojatno се должи на разликите на сензитивноста и реакционите механизми на реагенсите, варијацијата во распределбата на аминокиселините и протеините, и концентрацијата на отпечатоците. Дадени се препораки за употреба на двата најефективни реагенса. Станува збор за DFO и нинхидрин кои може да се употребат во различни делови од процесот, и тоа според дадениот редослед. Притоа, дали ќе се избере (искористи) едниот или двата реагенса, зависи од повеќе фактори. При третирање на хартиени предмети треба да се земе предвид следново:

• ако се користат поединечно, во најдобри можни услови за изведување на процесот опишани во соодветните делови од прирачникот, DFO ќе покаже повеќе отпечатоци отколку нинхидринот;

• нинхидринот веднаш создава видливи отпечатоци, лесен е за користење, и сè уште има најприфатлива цена, судејќи според тоа што DFO бара дополнително испитување со флуоресценција;

• бројот на откриени отпечатоци со DFO-третманот зависи од јачината и од брановата должина на светлината добиена од ласер или од visokointenziven извор на светлина;

• доколку по употребата на DFO се користи нинхидрин ќе се откријат и дополнителни отпечатоци;

v) - употреба на DFO по употребата на нинхидрин не е од никаква корист и затоа не се препорачува. И нинхидринот и DFO реагираат со крв и може да се користат за добивање отпечатоци контаминирани со крв: се препорачува DFO да се користи за хартија и порозни површини, додека нинхидринот може да се употреби за добивање отпечатоци контаминирани со крв од порозни и непорозни површини.


72

DFO Ime na procesot

1,8 - ДИАЗАФЛУОРЕН - 9 - еден Alternativno ime na procesot

1,8 - ДИАЗАФЛУОРЕНЕДЕН Alternativno ime na procesot


Метод на



Заштита


филтер

DFO (1,8 диазафлуорен - 9 - еден) e eden mnogu efikasen reagens za hartija ili nekoi drugi porozni povr{ini. Toj reagira so aminokiselinite ili nekoi drugi komponenti na otpe~atocite na prsti. Toj isto taka gi otkriva otpe~atocite vo krv. Rezultatot od reakcijata e mnogu fuorescenten koga }e se osvetli so soodvetna svetlina. Nekoi otpe~atoci imaat temnopurpurna crvena boja (rozovo-purpurna). Бidej}i pove}eto otpe~atoci razvieni so reagensot ne se vidlivi pri normalni uslovi na osvetluvawe, koristeweto na flurescentno istra`uvawe e najva`no. Препорачаната формула во која се користи хлорфлуорјаглероден (CFC) раствор не е запалива, но алкохолните состојки се доволни да предизвикаат повремено razma~kuvawe на мастилоto. Инаку, CFC растворите се направени во согласност со монтреал протоколот zа супстанции кои не го осиромашуваат озонскиот слој.

DFO na `elezni~ki bilet


73

МОЖЕ ДА СЕ УПОТРЕБИ ЗА: лatentni otpe~atoci na pорозни површини како хартија, картон и свежо дрво, gips, nekoi mat oboeni povr{ini i yidni tapeti. Mora da bide upotreben pred NINHIDRINOT koga se koristi vo poedinе~nite tretmani. NB. МОЖЕ ДА НЕ БИДЕ СЕКОГАШ ЕФЕКТИВЕН ИЛИ СООДВЕТEN ЗА СИТЕ POGORE НАБРОЈАНИ ПОВРШИНИ: ВИДИ DIJAGRAMI 3, 7, 9 и 12. НЕ Е СООДВЕТНО ЗА: лatentni otpe~atoci vrz neporozni povr{ini, vklu~uvaj}i svileni oboeni povr{ini i primeroci koi se mokri ПРЕДНОСТИ Reagensot e ednostaven za koristewe i mnogu efikasen bidej}i fluoroscencijata ovozmoùva наоѓање и fotografirawe na otpe~atocite. Ovozmoùva otkrivawe na otpe~atoci stari mnogu meseci ili godini. Isto taka moè da otkriе otpe~atoci na porozni povr{ini polieni so petrol ili parafin. Pove}eto otpe~atoci se otkrivaat za vreme na toplinskiot tretman. НЕДОСТАТОЦИ Nu`no e koristewe na FLUORESCENTNO ISTRA@UVAWE za da se dobijat otpe~atocite. Visokofluorescentniте hartiii, mastila i boi moè da go napravat reagensot nepogoden. Ne moè da se koristi na primeroci што биле izloèni na voda. Ponekoga{ moè da predizvika difuzija ili zama~kuvawe na mastiloto koi, bidej}i fluoresciraat, moè da gi maskiraat otpe~atocite. Otpe~atocite moè da se otkrijat po tretiraweto na primerocite. ИНТЕРФЕРИРА СО ФОРЕНЗИЧКОТО ИСТРАЖУВАЊЕ НА: рakopisi, mastila i dokumentni ednakvi impresii, telesni te~nosti, vklu~uvaj}i DNK profilirawe, vlakna, kosa, boi i drуgi tipovi dokazi. Istraùvawe na dokumenti za idetifikacija na napi{anoto so koristewe na ESDA treba da se napravi pred da se upotrebi DFO. Metod na koristewe na DFO na mestoto na zlostorsvoto sè u{te ne e razvien.


74

NINHIDRIN

Ime na procesot

NIN Skratena oznaka na procesot


Метод на



Заштита


Ninhidrinot e eden mnogu efikasen reagens za hartija ili nekoi drugi porozni povr{ini. Toj reagira so aminokiselinite ili со nekoi drugi komponenti од otpe~atocite na prstiте. Se dobiva me{ana oboena slika koja moè da varira od портокалова do purpurna (violetova), zavisno od donatorot ili od uslovite na razvivaweto. Krajnata dobiena purpurno oboena me{avina se vika “Ruhemann’s Purple” (Ruheman violetova). Koristeweto na toplina ili наvlaùvaweto ne samo {to go zabrzuvaat procesot, и не само што пove}eto od otpe~atocite }e se pojavat po nekolku minuti tuku se dobivaat и pove}e drugi otpe~atoci. Mal procent otpe~atoci }e prodolì da се открива i po tretmanot. Пrocesot moè da trae nekolku nedeli za da se otkrijat site otpe~atoci. Se otkrivaat, isto taka, i otpe~atoci vo krv na pove}eto povr{ini. So koristewe na cinksulfid, otpe~atocite otkrieni so ninhidrinot moè da se napravat da bidat fluorescentni. Prepora~anata formula за procesirawe e bezbedna i efikasna. HFE -formulaта e dobra zamena za CFC - formulaта.

Ninhidrin na belа збрчкана хартија.


75

МОЖЕ ДА СЕ УПОТРЕБИ ЗА:

лatentni otpe~atoci na pорозни површини, како хартија, картон и свежо дрво, nekoi mat oboeni povr{ini, tapeti i drug vid yidni prekrivki сo krv zagadeni otpe~atoci na porozni povr{ini. Ako se upotrebi DFO toj mora da bide upotreben pred NINHIDRINOT. NB. МОЖЕ ДА НЕ БИДЕ СЕКОГАШ ЕФЕКТИВEN ИЛИ СООДВЕТEN ЗА СИТЕ НАБРОЈАНИ ПОВРШИНИ, ВИДИ DIJAGRAMI 3, 7, 9 и 12. НЕ Е СООДВЕТEN ЗА KORISTEWE NA:

лatentni otpe~atoci vrz neporozni povr{ini, vklu~uvaj}i svileni oboeni povr{ini i primeroci koi se mokri.

ПРЕДНОСТИ Ednostaven е za koristewe i mnogu e efikasen. Ovozmoùva otkrivawe na otpe~atoci stari mnogu meseci ili godini. Isto taka, moè da otkrie otpe~atoci na porozni povr{ini polieni so petrol ili parafin. Pove}eto otpe~atoci se otkrivaat za vreme na toplinskiot tretman ili tretmanot na ovlaùvawe, ako se koristat prepora~anite uslovi. НЕДОСТАТОЦИ Ne se otkrivaat otpe~atoci na primeroci koi bile izloèni na voda. Za mal broj otpe~atoci potrebno e vreme od nekolku nedeli целосно da se otkrijat. Otpe~atocite se otkrivaat po tretiraweto na primerocite. Дополнителни отпечатоци може да се добијат и некое време по третманот (неколку дена).

МОЖЕ ДА ИНТЕРФЕРИРА СО ФОРЕНЗИЧКОТО ИСТРАЖУВАЊЕ НА : рakopisi, mastila i dokumenti или втисната (гравирана ) слика , telesni te~nosti vklu~uvaj}i DNK profilirawe, vlakna, kosa, boi i drуgi tipovi evidentirawa. Istraùvawe na dokumenti za idetifikacija na napi{anoto so koristewe na ESDA treba da se napravi pred da se upotrebi NINHIDRONOT.

МЕРКИ НА БЕЗБЕДНОСТ Овој дел, кој треба да се чита заедно со ЗДРАВЈЕ И БЕЗБЕДНОСТ е напишан по консултациите со пожарната и полициската единица за здравје и безбедност. Овој процес се изведува без познати опасности за здравјето ако се почитуваат основните услови за безбедност. Op{ti мерки за безбедност

• Информирајте ги лицата што го подготвуваат или работат со НИНХИДРИНОТ за можните опасности и мерки што треба да се преземат. Локалните власти мора да обезбедат простории за безбедна употреба на процесот. Мора да се обезбедат безбедни системи за работа во просториите и редовно да се набавува и контролира сигурносната опрема. Види БЕЗБЕДНИ СИСТЕМИ ЗА РАБОТА.


76

• Носете лабораториски мантил, непорозни ракавици и заштита за очите кога го приготвувате или употребувате НИНХИДРИНОТ и РАСТВОРИ ТОНИРАНИ СО ЦИНК.

• Ако сте голтнале некоја хемикалија или течност, веднаш да побарате медицинска помош. Ако со некоја хемикалија се испрска окото веднаш се мие со ладна вода и ако не помине болката или други симптоми веднаш се оди на лекар. Било каква цврста хемикалија на кожата треба да се избрише додека е сува со ткаенина или хартија. Потоа темелно се мие кожата со ладна истечна вода. Ако хемиски раствор се истури на кожата треба да се измие темелно со истечна, ладна вода.

• Соберете ги употребените НИНХИДРИН и РАСТВОРИ ТОНИРАНИ СО ЦИНК во соодветен контејнер и дајте да ги отстрани специјализирана компанија.

• Примероците третирани со НИНХИДРИН и ТОНИРАНИ со CИНК раствори треба да се чуваат во вентилирана просторија. Пакувањата треба да се обележани со името на третманот и предупредување да не се отвораат без користење на непорозни ракавици и адекватна вентилација.

• Откако ќе се измијат со вода примероците третирани со НИНХИДРИН може да им се вратат на сопствениците или да се фрлат со обичното ѓубре.

• Големите залихи од 1,1,2 ТРИХЛОРТРИФЛУОРЕТАН (CFC113) и 1-МЕТОКСИ-НОНАФЛУОРБУТАН (HFE7100) мора да се чуваат во добрa кутија која може да се вентилира на отворен простор.

• ЕТАНОЛ, ЕТИLАЦЕТАТ и ПРОПАН-2-ОЛ мора да се чуваат во заклучена, обележана просторија направена од огноотпорен материјал.

Безбедносни мерки на местото на злосторството

• Отворете ги сите врати и прозорци за да се осигури максимум вентилација кога се raboti so НИНХИДРИН или ЦИНК раствори.

• Оставете отворено додека да престане испарувањето, пред едноподруго загревање. • Користете респиратор кога аплицирате НИНХИДРИН или РАСТВОРИ ТОНИРАНИ

СО ЦИНК на површини помали од 1 метар квадратен. • Користете апарати за дишење кога аплицирате НИНХИДРИН или ЦИНК раствори на

површини поголеми од 1 метар квадратен. Види. РЕСПИРАТОРНА ЗАШТИТНА ОПРЕМА за најважните информации за тоа како да одберете најсоодветен респиратор и апарат за дишење. Кога се аплицира НИНХИДРИН или ЦИНК раствори на местото на злосторството мора да има двајца присутни, и тоа вториот да е подалеку од местото што се третира (на свеж воздух) и да ја надгледува безбедноста на другиот. Опасности поврзани со користените хемикалии Види. КЛАСИФИКАЦИЈА НА ХЕМИСКИ ОПАСНОСТИ за дефиниција на класифика-циите. Погоре препорачаните безбедносни мерки се напишани по земање предвид на следново : КЛАСИФИКАЦИЈА НА ХЕМИКАЛИИ

АЦЕТИЛНАТА КИСЕЛИНА Е ЗАПАЛИВА И КОРОЗИВНА.


77

ЕТАНОЛОТ Е ВИСОКО ЗАПАЛИВ. ЕТИЛ АЦЕТАТОТ Е ВИСОКО ЗАПАЛИВ. ПРОПАН - 2- ОЛ Е ВИСОКО ЗАПАЛИВ. ЦИНК ХЛОРИДОТ Е КОРОЗИВЕН. ПОДАТОЦИ ЗА БЕЗБЕДНОСТ ОД ПРОИЗВОДИТЕЛИТЕ И СНАБДУВАЧИТЕ

Постојат значителни разлики помеѓу податоците дадени од производителот и снабдувачот и toa {to следuva {to може да se smeta додаток на CHIP класификацијата. ЕТАНОЛОТ Е ШТЕТЕН. НИНХИДРИНОТ Е ШТЕТЕН. ПРОПАН -2-ОЛ Е ИРИТИРАЧКИ. ЦИНК ХЛОРИДОТ се претпоставува дека е отровен за репродуktivnite organi. ДРУГИ ИНФОРМАЦИИ ЗА ОПАСНОСТ АЦЕТИЛНАТА КИСЕЛИНА е испарлива и екстремно иритирачка за очите и респираторниот систем. 1- МЕТОКСИНОНАФЛУОРБУТАН (HFE7100) е многу испарлив раствор па го истиснува воздухот над растворот. Кога ќе се разгради произведува многу отровни продукти во пареата или во контакт со врели површини. 1,1,2- ТРИХЛОРТРИФЛУОРЕТАН (CFC113) е многу испарлив раствор кoј го истиснува воздухот над растворот. Ќе се распадне и ќе произведе многу отровни продукти во пареата или во контакт со врела површина. РЕЗИМЕ ЗА ПРОЦЕСОТ Вовед Развивањето otpe~atoci na prsti со НИНХИДРИН вклучува третирање со РАБОТНИ РАСТВОРИ. Дозволено е примероците да се сушат и потоа, ако е возможно да се зaгреваат во хумидизирана рерна на 80 0С и номинална 65% релативна влажност, за детерминирано ВРЕМЕ ЗА ТРЕТМАНОТ (обично помеѓу 4 и 7 минути), освен ако ова не ги уништува отпечатоците. Отпечатоците се појавуваат како виолетови слики, повеќето се развиваат за време на загревањето и влажнењето, но на некои оtpe~atoci им требаат неколку денови или недели за целосно да се развијат. Се советува временска пауза до третирањето на примероците со ЦИНК ХЛОРИД и ФИЗИЧКИ РАЗВИВАЧ.


78

Третирање површини со НИНХИДРИН на местото на злосторството Пред сè направете слики од видливите отпечатоци. 1 Истурете РАБОТЕН РАСТВОР во чист, сув сад до длабочина од 25 mm. 2 Аплицирајте го РАБОТНИОТ РАСТВОР со мека четка. Rастворот ne smee da се прска3 Дозволи површината комплетно да се исуши. 4 Загрејте ја собата или површината. Bрзината на развивање отpe~atoci може да се

зголеми ако се зголеми температурата и ако се стават чинии со вода во собата 5 Заштитете ја површината од директна сончева светлина и периодично испитувајте.

Rазвиените отпечатоци може да избледуваат особено ако се изложени на светлина. Развивањето отпечатоци под овие услови може да биде бавно и да трае неколку денови или недели.

6 Fотографирајте ги корисните отпечатоци ( ДIJAGRAM 4 нинхидрин инструкции, секција 9 )

Повторување на третманот (ретретман) Ретретманот со НИНХИДРИН понекогаш развива дополнителни отпечатоци и може да се изведе почнувајќи од чекор 1 од погоре опишаниот третман, но е вреден само ако има многу малку заднинско развивање. При правењето на овој процес најважно е отpe~atocite со некаква вредност претходно да се фотографираат. Третман со НИНХИДРИН на површини со крв Површините контаминирани со крв мора да се третираат со најголемо внимание за да не се оштетат нежните депозити од крв. Површините треба да се третираат со потопување. Ако ова не е можно, тогаш работниот раствор треба нежно да се истури од шише преку површината што се третира. Pримерокот треба нормално да се загрее и овлажни.


79



PD (PD) скратенa oznaka на процесот


Метод на



Заштита


Физичкиот развивач е воден реагенс врз база na сребро, кој реагира со компонентите од лојната пот и формира сиво-сребрен талог. Pроцесот вообичаено се користи за хартија, но може и за други порозни материјали. Најчесто се употребува по третман со DFO и нинхидрин и произведува корисен број екстра отпечатоци, бидејќи детектира различни хемиски состојки на латентните отпечатоци. Тој е многу ефикасен реагенс за добивање латентни отпечатоци од хартија која била намокрена.

Физички развивач на книговодствена книга


80

МОЖЕ ДА СЕ УПОТРЕБИ ЗА: лatentni otpe~atoci од pорозни површини, како што се хартија, картон и свежо дрво, NB. МОЖЕ ДА НЕ БИДЕ СЕКОГАШ ЕФИКАСЕН ИЛИ СООДВЕТEN ЗА СИТЕ НАБРОЈАНИ ПОВРШИНИ, ВИДИ DIJAGRAMI 3, 7, 9 и 12. НЕ Е СООДВЕТЕН ЗА:

neporozni povr{ini ПРЕДНОСТИ Открива отпечатоци на сува хартија и отпечатоци на хартија што била мокра (тоа не може да се добие со DFO и НИНХИДРИН). НЕДОСТАТОЦИ Долготрајност, потребни се 45 минути за изведување на процесот. МОЖЕ ДА ИНТЕРФЕРИРА СО ФОРЕНЗИЧКОТО ИСТРАЖУВАЊЕ НА : ракописи, мастило, отпечатоци на хартија, телесни течности и профилирање на ДНК, фибри, коса, боја и други форензички испитувања.


81

ПУДРИ


ПУДРЕЊЕ, ПРАШЕЊЕ, MAGNA BRUSH Алтернативно име на процесот


Метод на



Заштита


разни бои

За добивање латентни отпечатоци постојат голем број пудри. Водените компоненти кај свежите отпечатоци помагаат за лепењето на пудрите. Кај постарите отпечатоци најголемото количество вода е веќе испарено и затоа пудрите се лeпат за масните состојки од продуктите на потните жлезди. Ефикасноста на пудрењето варира во зависност од хемиската и физичката природа на пудрата, типот на апликаторot и спретноста на лицето што работи. Сите расположливи податоци покажуваат дека снегулестите pudri, takvi kako {to e aluminiumot, se po~ustvitelni od drugite. Kрупната пудра, како алуминиумот и некои други пудри, може да се подигнат со леплива лента, да се залепат на транспарентна пластична површина и да се фотографираат. Под одредени услови може да е потребна употреба на пудра со помала сензитивност. Ефикасноста на црната и белата пудра зависи од расположливата фотографска експертиза.

Otpe~atok so Aluminiumska pudra(горе). (дolu) Cијan magneti~na pudra vrz vesnik(долу)


82

Постојат голем број типови пудри и неколку начини за нивно користење. Ефикасноста на различните комбинации најмногу зависи од стручноста на лицето што ракува со процесот. МОЖЕ ДА СЕ КОРИСТИ ЗА: Која било површина која е релативно мазна и чиста. МОЖЕ ДА НЕ БИДЕ СЕКОГАШ ЕФЕКТИВНО ИЛИ СООДВЕТНО ЗА СИТЕ НАБРОЈАНИ ПОВРШИНИ, ВИДИ DIJAGRAMI 1 и 2. НЕ Е СООДВЕТНО ЗА: површини што се мокри, рапави или валкани. ПРЕДНОСТИ Исклучително брз и евтин proces. Може да се користи vedna{ i директно на местото на настанот. НЕДОСТАТОЦИ Бара внимавање и добро осветлување за да покаже добри резултати. Ако се користи како прв, тогаш овој процес може да ја сруши ефикасноста на следните процеси. Не е многу ефикасен за стари отпечатоци. МОЖЕ ДА ИНТЕРФЕРИРА СО ФОРЕНЗИЧКОТО ИСТРАЖУВАЊЕ НА : ракописи, мастило, отпечатоци на хартија, телесни течности и профилирање на ДНК, фибри, коса, боја и други форензички испитувања. БЕЗБЕДНОСНИ МЕРКИ Овој дел, кој треба да се чита заедно со делот за ЗДРАВЈЕ И ЗАШТИТА, е напишан по консултациите со стручни лица. Процесот може да се изведе без да предизвика загрозување на здравјето доколку се следат инструкциите. Постојат многу информации во врска со ефектот кој се добива при вдишување (инхалирање) на овие материјали и изложеноста на индивидуите зависи само од нивната лична грижа при работењето и од условите во кои се аплицира пудрата. Чистата алуминиумска пудра е материјал со ниска токсичност. Мерењата извршени во близина на лицата што работат покажале дека со внимателната употреба на алуминиумската пудра не се надминуа стандардот за експонираност од 10 mg на 1 m3 за долгорочна употреба. Доколку се надмине пропишаното ниво на концентрација, треба да се употреби соодветен респиратор. Концентрацијата на преостанатите пудри во воздухот не може да се измери, но се смета дека е пониска од онаа на алуминиумот. Најголем дел од состојките во црните и белите пудри што најчесто се користат, имаат ниско ниво на токсичност, од прилика 10 mg на 1 m3 за долгорочна употреба, т. е. исто како алуминиумската пудра. Флуоресцентните пудри се потоксични.


83

Безбедносни совети за употреба на алуминиумски пудри

• Да се извести целиот персонал кој работи со АЛУМИНИУМСКА ПУДРА за опасностите и безбедносните мерки што треба да се преземат. Менаџментот треба да се осигури дека е nabavena celata oprema за bezbedno работење со пудрата. Мора да се обезбедат безбедносни системи за опремата и персоналот, види БЕЗБЕДНОСНИ СИСТЕМИ НА РАБОТА.

• Треба да се користи респиратор секогаш кога на местото на настанот се користи голема концентрација на АЛУМИНИУСКА ПУДРА, во затворени простории, простории со лоша вентилација или ако процесот трае многу долго. За да се спречат тешкотии во проценувањето, некои држави преферираат да издадат генерална одлука за постојано носење респиратори.

• Треба да се применува процедурата која создава минимална можност за дисперзирање na pudrata во воздухотot. Oсобена грижа tреба да се води кога се отстранува пудрата од четката.

• Напудрените предмети кои се носат од местото на злосторот до кабинетот за пудри treba propisno da bidat preneseni .

• Кабинетот за пудри треба да се користи според инструкциите издадени од производителот. Да се обрне внимание на сите совети за употреба.

• Рацете да се мијат често, пред јадење и пред пиење. • Докoлку се проголта која било пудра, веднаш да се побара медицинска помош. • Прimerocite што биле третирани со АЛУМИНИУМСКА ПУДРА, по процесот

може да се измијат so detergent i voda и да им се вратат на сопствениците, или да се frlat како обично |ubre.

Безбедносни совети при работа со други пудри

• Да се извести персоналот кој работи со ПУДРИТЕ за опасностите и безбедносните мерки што треба да се преземат. Менаџментот треба да се осигури дека е snabdena celokupnata oprema и дека се преземени сите безбедносни мерки за работење со пудрите.

• Да се детерминира составот на секоја од пудрите што се користат и да се одреди нејзиното ниво на концентрација.

• Треба да се користи респиратор секогаш кога има концентрација од 10 mg на 1m3 или поголема, во затворени простории, простории со лоша вентилација или ако процесот трае долго.

• Ако концентрацијате на која и да било од состојките е пониска од 10 mg на 1m3 треба да се преземат други мерки. Види, ЗАШТИТНА ОПРЕМА ЗА РЕСПИРАЦИЈА.

• За да се спречат тешкотии во изведбата, некои супервизори преферираат да издадат генерална одлука за постојано носење респиратори.

• Треба да се применува процедура која нуди минимална можност за дисперзирање pudri во воздухот. Треба да се внимава кога се отстранува пудрата од четката.

• Рацете да се мијат често, пред јадење и пред пиење. • Доклку се проголта која и да било пудра, веднаш да се побара медицинска помош. • Предметите што се третираат со ПУДРИТЕ, по процесот може да се измијат и да им

се вратат на сопствениците или да се фрлат во обичното ѓубре.


84

РЕЗИМЕ ЗА ПРОЦЕСОТ Вовед Постојат голем број расположливи пудри и многу површини на кои тие може да се употребат. Не е практично да се дадат конкретни инструкции за сите можни случаи, но може да се обезбедат базични инструкции за трите практични методи на апликација и некои други вклучени аспекти кои се во врска со пудрењето. Ефективноста на пудрењето во голема мера зависи од експертизата и vnimatelnosta на лицето што го изведува процесот. Постојат различни начини за аплицирање на пудрите: електронско прскање, флуидизирана техника, воздушни млазови и обично истурање на пудрата врз површината, но ниедна од овие методи не покажала некоја prednost поради која би се прифатила како најдобра. ОСВЕТЛУВАЊЕ За испитување на ентериерите, на местото на настанот мора да се има светилка која дава јака светлина. Светилката треба да емитува јака рамномерна светлина, а без неа може да се испуштат голем број отпечатоци. СЕНЗИТИВНОСТ НА ТИПОВИТЕ ПУДРИ Сензитивноста на пудрите за отпечатоци зависи од природата на пудрата и од состојбата на површината на која се прави испитувањето.

Чиста површина

Пудрите се најсензитивни за латентни отпечатоци врз чисти површини. Кога се аплицираат на начинот опишан погоре некои пудри, како на пример, алуминиумската снегулеста пудра, некои снегулести метални пудри (бронза, молибден дисулфид и некои графити) се посензитивни од белата и црната пудра. Нивната повисока сензитивност се должи на изгледот на парченцата од кои се составени, кои имаат најчесто рамна/плочеста форма. Преостанатите пудри се составени од гранули, тие потешко се лепат за површината зашто имаат помала контактна површина. Општо земено, се претпочита употреба на метални пудри, а не на графит и молибден дисулфид, зашто металните пудри полесно се фотографираат (подобро ја рефлектираат упадната светлина).

Контаминирана површина

Во случај кога површината е премачкана со некаква материја кој се смета за контаминатор, на пример, политура за мебел или некаква нечистотија, тогаш пудрите со помала сензитивност може да бидат поефикасни. Ова ќе ја намали опасноста од занемарување или оштетување на деталите од отпечатокот. ЧЕТКИ

Четки со влакна од стаклени фибри

Доколку се добро изработени, четките од стаклени фибри ги оштетуваат отпечатоците многу помалку отколку оние изработени од животински влакна. Тие треба да се користат секогаш


85

кога е можно. Задолжително е нивното користење кога се аплицира алуминиумска пудра. Тие стануваат подобри за употреба дури по неколку часа користење

Четки со влакна од јаглен

Овие четки имаат ист дизајн како четките од стаклена волна. Користењето на четки од јагленови влакна нема предности над претходните. Се случува влакната од карбонските четки да се кршат во процесот на работа.

Четки со животински влакна

Постојат четки со различни типови животински влакна. Најдобар квалитет имаат влакната од верверица. Мора да се внимава секогаш кога се користат четки со влакна од животни.

Четки со други синтетички или природни влакна

Се произведуваат различни видови четки, но ниеден од нив не се карактеризира со некоја забележлива предност во споредба со четките од стаклени влакна. Четките со груби влакна може да ги оштетат отпечатоците. МАГНЕТСКИ ПУДРИ Мaгнетските пудри не се толку погодни како алуминиумската пудра или конвенционалната црна или бела пудра. Тие, понекогаш се поефективни за рапави површини, влакнести површини и порозни површини, како хартијата од списанија која би примила премногу дебел слој доколку се пудри на друг начин. Најголем дел од магнетските пудри се составени од метали и метални оксиди и имаат релативно големи партикули. Во некои случаи, за да ја сменат бојата, тие се мешаат со немагнетски материјали. ПОДИГАЊЕ ОТПЕЧАТОЦИ

Постојат голем број лепливи ленти со кои може да се подигнат отпечатоците третирани со алуминиумска пудра. Ниедна од досега испитаните ленти не покажувала идеална лепливост, провидност и флексибилност соодветна при сите услови. Се советува поседување на два или три типа ленти за различни типови површини. Постојат и други методи за подигање отпечатоци кои може да се употребат во одредени случаи. Употребата на ленти што се лупат или гипсени слоеви, можат да го зголемат количеството пудра што ќе се подигне од површината. Може да не биде секогаш возможно да се подигне алуминиумска пудра од некои површини. Во овие случаи, отпечатоците треба да се фотографираат на лице место. Ако се користат други пудри освен металните, се пропорачува добиените отпечатоци да се фотографираат на лице место, а не да се подигаат. Белите пудри, вообичаено не се компатибилни со лентите за подигање и доколку се подигаат на овој начин може да дојде до губење на контрастот. За некои типови пудра се препорачува употребата на непровидни ленти подигачи.


86

Алуминиумско пудрење и подигање Алуминиумската пудра најдобро се аплицира со тенка четка од стаклени влакна. Оваа техника се користи и за другите метални пудри и за молибден дисулфидот. Да бидат направени фотографии на видливите отпечатоци пред почнување на процесот. 1. Четката од стаклени влакна се внесува во контејнерот со алуминиумска пудра.

Доволно количество пудра може да се обезбеди од ѕидовите на контејнерот и затоа не е потребно целата четка да се стави во внатрешноста на садот.

Треба да се користат длабоки контејнери со малку пудра на дното. Непотребната пудра треба да се отстрани од четката во внатрешноста на садот, удирјќи со нејзината рачка по работ на садот. На четката треба да има мало количество пудра. За секој тип пудра треба да има одделна четка. Дувањето во некои отпечатоци може да го подобри нивното развивање.

2. Пудрата да се аплицира со нежни вртливи движења на четката. Ако се нанесе дебел

слој треба да се прекине нанесувањето и да се отстрани вишокот пудра од четката удирајќи со рачката како што е објаснето погоре. Најефективниот начин со овие типови пудра е постепено градење на отпечатокот. Отстранувањето на преголемото количество пудра од отпечатокот може да го оштети. Количеството пудра на четката може да се тестира со проба на мал простор наменет за тестирање, кој не е дел од просторот што се испитува.

3. Ако се употреби преголемо количество пудра, тоа може да се отстрани со употреба на чиста четка од стаклени влакна. Поминување преку површината со четка од животински влакна може да биде неопходно, иако

овој процес може да го уништи отпечатокот. 4. Сите корисни отпечатоци да се фотографираат na лице mesto. Во некои случаи може

да биде неопходно повторување на процесот, или преминување на чекор 5. Отпечатоците добиени со алуминиумска пудра можат да се подигнат и затоа не е неопходно да се фотографирааt. Како и да е, процесот на подигање може да не биде секогаш соодветен за рапави површини или површини кои се валкани, па во тој случај отпечатоците треба да се фотографираат.

5. Да се употреби кратко парче од леплива лента. Лентата може да се одмотува по површината или да се притисне на неа, особено ако површината е рапава или валкана.

Подигнатата лента треба да се испитува на добра светлина за да се осигури дека не се создале воздушни меурчиња онаму каде што не се остварил добар контакт со површината. Duvaweто на некои добиени отпечатоци може да го подобри процесот на нивното подигање. Во некои услови лепливата лента so poголема или помала атхезивност може да е potrebnа za da se podignat otpe~atoci od nekoi neobi~ni povr{ini.

6. Лентата треба полека да се извади од површината и да се стави на чиста пластична површина. Наместо обични пластични svetli listovi, може да се употребат црни listovi.

7. Корисните отпечатоци треба да се фотографираат. Во одредени случаи неопходно е повторување на пудрењето и подигањето.


87

Конвенционално пудрење (црно, бело, обоено) Најголем дел од вообичаените црни, бели и обоени пудри може да се нанесуваат со четки од `ивотински влакна со висок квалитет. Четката од стаклени влакна може да ги оштети отпечатоците. Да се osigurи deka se направeni фотографии на видливите отпечатоци пред започнување на процесот. 1 Четката внимателно да се vnese во контејнерот со соодветната пудра.

Треба да се користат длабоки контејнери со малку пудра. Непотребната пудра треба да се отстрани од четката во внатрешноста на садот, удирјќи со нејзината рачка по работ на садот. Ако се користи четка од животински влакна, на неа треба да се стави големо количество пудра. Ако се користи четка од стаклена волна на неа треба да има доволно пудра за да може да се прекрие отпечатокот со нежни потези на четката преку него. За различни типови пудри треба да се користат одделни четки. Duvaweto може да ги подобри отпечатоците.

2 Пудрата да се аплицира со нежни потези на четката. Ако се нанесе дебел слој, треба веднаш да се прекине нанесувањето и да се отстрани вишокот пудра од четката удирајќи со нејзината рачка по цврста подлога и потоа нежно да се исчетка вишокот пудра од отпечатокот.

Ако се користи четка со животински влакна, пудрата треба да се аплицира слободно, а вишокот да се отстрани со неколку нежни удари. Можно е да се уништи отпечатокот работејќи со ваков тип четка. Ако се користи четка од стаклена волна, тогаш отпечатокот може да се гради постепено. Количеството пудра на четката може да се испита со пробување на мал простор наменет за тестирање, кој не е дел од просторот што треба да се испитува.

3 Корисните отпечатоци да се фотографираат на лице место. Во некои случаи може да биде неопходно повторување на процесот или преминување на чекорот 4.

Отпечатоците добиени од конвенционални пудри вообичаено не може да се подигнат и затоа се препорачува да се фотографираат. Некои пудри нe се компатибилни со процедурите за подигање и секогаш мора да се фотографираат на лице место.

4 Да се употреби кратко парче од леплива лента за подигање. Лентата може да се одмотува по површината или да се притисне врз неа, особено ако површината е рапава или валкана.

Лентата треба да се испитува на добра светлина за да се осигури дека не се создале воздушни меурчиња онаму каде што лентата не остварила добар контакт со подлогата.

5 Лентата треба полека да се извади од површината и да се стави на чиста пластична површина.

Наместо обични prовидни пластични lenti, може да се употребат lenti so црнa и белa заднина. 6 Корисните отпечатоци треба да се фотографираат.

Во одредени случаи неопходно е повторување на пудрењето и подигањето.


88

Магнетски пудри Постојат голем број магнетски пудри врз база на метали и метални оксиди кои се феромагнетици. Аплицирањето на магнетските пудри е поинаков процес од оној што е погоре објаснет. Pред почнување на процесот osigurajте se dаli се направeni фотографии од видливите отпечатоци. 1 Четката внимателно да се vnese во контејнерот со соодветната пудра и со нежно

тресење од неа да се отстрани вишокот пудра. Гумена четкичка треба да се залепи за апликаторот.

2 Со апликаторот да се помине преку површината. Да се внимава главата на апликаторот да не оствари контакт со површинатa што се истражува.

3 Апликаторот да се држи над контејнерот со пудра и да се деактивира преку повлекување на магнетот.

Pudrata ќе падне во контејнерот. 4 Со чистиот апликатор да се помине најблиску што е можно до површината и притоа таа

да не се допира. Може да е потребно неколкукратно повторување на процедурата. Поминувајќи преку површината, треба да се отстрани вишокот пудра.

5 Да се фотографираат корисните отпечатоци. Флуоресцентни пудри Постојат голем број флуоресцентни пудри. Ова го објаснува флуоресцентниот ефект опишан во делот ИСПИТУВАЊЕ НА ФЛУОРЕСЦЕНЦИЈА. Најчесто станува збор за интензивна флуоресценција која може да се предизвика со помош на ултравиолетова светилка so mala mo}nost. Пудрите можат да се користат во следниве случаи:

i) koga површината е рапава или контаминирана и за неа не може да се употреби алуминиумска пудра или пудра направена од метални снегулки; ii) koga површината е шарена, па на фотографијата не може да се направи разлика помеѓу употребената пудра и заднината.

Обичните флуоресцентни пудри може да се аплицираat како со обична четка така и со магнетска што се во употреба со магнетски апликатори.


89

РАДИОАКТИВЕН СУЛФУР- ДИОКСИД


SO2

Скратена ознака на процесот

ЗА ОВОЈ МЕТОД СЕ СМЕТА ДЕКА Е ИСКЛУЧИТЕЛНО ХАЗАРДЕН, ПА ЗАТОА И ВЕЌЕ НЕ СЕ КОРИСТИ. Гасовитиот сулфурдиоксид лесно се раствара во водата што е содржина во латентните отпечатоци. Исто така, возможна е и негова реакција и со масните состојки од отпечатоците. Откако примерокот ос сцената на злосторството ќе се изложи на рдиоактивен SО2, тогаш присуството на отпечатоците може лесно да се детектира со помош на авторадиографија (местото се порива со радиографски филм кој потоа се развива). Методот може да се користи на многу различни површини, како што се хартијата, лепливите ленти, но не е многу продуктивен кај постарите отпечатоци. Со овој метод може да се детектираат отпечатоци и од некои лепливи ленти од многу ситно и мазно ткаење (како на пример свилени фластери). За овој метод се неопходни специјални лабораториски услови и обучен кадар. Автографија најлонска ткаенина третирана со радиоактивен сулфур диоксид


90

МОЖЕ ДА СЕ КОРИСТИ НА: ткаенини, атхезивни ленти и некои други површини.

(Забелешка: овој метод не мора да е најефикасниот и најсоодветниот за претходните наведени. Види ДИЈАГРАМИ 7, 11 и забелешки во 3 ).

НЕ Е СООДВЕТЕН ЗА: предмети што биле мокри. ПРЕДНОСТИ: недеструктивен метод. Развива отпечатоци на двете страни од лентите. НЕДОСТАТОЦИ: Има потреба од специјална лабораториска опрема и обучен кадар. За оваа метода има високи почетни и тековни трошоци. Авторадиографијата може да потрае и до 2 седмици. МОЖЕ ДА ИНТЕРФЕРИРА СО ФОРЕНЗИЧКОТО ИСТРАЖУВАЊЕ НА: Примероците стануваат радиоактивни и треба да се задржат пред да се продолжи со други истражувања.


91

РЕАГЕНСИ СО МАЛИ ПАРТИКУЛИ Испитување vo сад и апликација на спреј


РЕАГЕНСИ ОД СУСПЕНЗИИ Алтернативно име на процесотSPR (испитување во сад), SPR (апликација на спреj)

Скратена ознака на прoцесот


Метод на



Заштита


Темно сива

Реагенсите со мали партикули претставуваат суспензија на молибден дисулфидните честици во детергентските раствори. Честиците се лепат на масните состојки од латентните отпечатоци и формираат сива наслојка. Развивањето претставува многу брз и лесен процес. Методата за испитување во сад е многу сензитивна и најуспешно се спроведува на свежи отпачатоци. Апликацијата на спрејови се смета за помалку ефективен процес и треба да се применува единствено кога друго не е можно. Пудрата од сивиот молибден дисулфид може да се подигне за да се подобри фотографирањето.

Reagens na mali ~estici na polisterensкa ambala`a (стиропор).


92

Различната сензитивност меѓу двете подметоди е голема, па затоа кога има услови треба секогаш да се користи методата за испитување во сад. МОЖЕ ДА СЕ УПОТРЕБИ ЗА: испитување во сад: непорозни површини како полиетиленски ќеси, хартија обложена со восок или пластика, мали стаклени површини или лакирани предмети, полистиренски површини, како: полистиренски плафонски плочи и бела стиропор-пена за пакувања. Методата може да се примени и кога предметите се мокри. МОЖЕ ДА НЕ БИДЕ СЕКОГАШ ЕФИКАСНО ИЛИ СООДВЕТНО ЗА СИТЕ НАБРОЈАНИ ПОВРШИНИ, ВИДИ ДIJARAMI 1, 2, 4, 5, 6, 8 и 10; апликација на спреј: непорозни површини вклучително со мокри површини МОЖЕ ДА НЕ БИДЕ СЕКОГАШ ЕФИКАСНО ИЛИ СООДВЕТНО ЗА СИТЕ НАБРОЈАНИ ПОВРШИНИ: ВИДИ ДIJARAMI 1, 2 i 6 НЕ Е СООДВЕТНО ЗА: порозни повшини како хартијата. ПРЕДНОСТИ Испитувањето во сад и апликацијата на спреј се евтини, брзи и лесни процеси. Sprej-aplikacijata e mnogu valkanа за koristewe. Mo`e da predizvika o{tetuvawe na nedvi`ninata. НЕДОСТАТОЦИ Испитување во сад: тешка заштита од оштетување на отпечатоците на dolnite strani од прimerocite во садот. Добиените отпечатоци лесно се оштетуваат и треба да се фотографираат веднаш откако ќе се исушат. МОЖЕ ДА ИНТЕРФЕРИРА СО ФОРЕНЗИЧКОТО ИСТРАЖУВАЊЕ НА : ракописи, мастило, отпечатоци на хартија, телесни течности и профилирање на ДНК, фибри, коса, боја и други форензички испитувања. БЕЗБЕДНОСНИ МЕРКИ Овој дел, кој треба да се чита заедно со делот за ЗДРАВЈЕ И ЗАШТИТА е напишан откако се направени консултации со стручни лица. Оvde dadeniте информации se poslednite poznati pred da se pe~ati Пrira~nikot. Процесот може да се изведе без да предизвика загрозување на здравјето доколку се следат советите. Prepora~ani bезбедносни процедури

• Треба да се потсети персоналот да ги преземе сите безбедносни мерки за ракување со РЕАГЕНСИTE SO MALI ПАРТИКУЛИ. Локалниот менаџмент мора да се осигури дека сите потребни заштитни мерки се направени. Мора да се направат сите


93

безбедносни мерки за персоналот и опремата. Види СИГУРНОСНИ СИСТЕМИ НА РАБОТA. Да се носат лабораториски мантили, непорозни ракавици, и заштитни очила кога се подготвуваат или употребуваат РЕАГЕНСИTE СО MALI ПАРТИКУЛИ.

• Во случај да се проголта некоја хемикалија или течност, веднаш да се побара медицинска помош. Доколку некоја хемикалија навлезе во очите, тие треба да се измијат со ладна вода и да се побара медицинска помош доколку дојде до појава на рани или други симптоми. Доколу која било цврста хемикалија се залепи за кожата, таа треба да се отстрани, а местото да се избрише со сува tkaеnina ili obleka. Потоа површината да се измие со ладна prote~na вода. Доколку која било течна хемикалија дојде во контакт со кожата, местото да се измие со ладна prote~na вода.

• Pakuvawata со МОЛИБДЕН ДИСУЛФИД да се отворат и растворот да се подготвува во digestor.

• Примероците кои биле тестирани со РЕАГЕНСИTE СО MALI ПАРТИКУЛИ да се испитуваат во просторија со добра вентилација, по можност на специјални маси koi ne dozvoluvaat prelevawe.

• Да се соберат растворите од РЕАГЕНСИТЕ СО MALI ПАРТИКУЛИ во соодветни контејнери i да се podgotvat da bidat skladirani od овластена компанија.

• Остатоците од РЕАГЕНСИТЕ ОД MALI ПАРТИКУЛИ po tretmanot веднаш да се измијат.

• Прimerocite на кои е извршено испитувањето треба да се стават во просторија со добра вентилација. На амбалажата треба да се напише името на изведениот процес и да се назначи дека таа не треба да се отвра без да се носат непорозни ракавици и заштитна маска.

• Прimerocite на кои е извршена анализа со РЕАГЕНСИ ОД MALI ПАРТИКУЛИ може да се измијат со вода и детергент и да им се вратат на сопствениците или да се skladiraat kako obi~no |ubre.

• ЕТАНОЛОТ мора да се чува во запечатен и означен огноотпорeн орман. Можна опасност при употреба на хемикалии

Види КЛАСИФИКАЦИЈА НА HEMISKI RIZICI за дефинирање на оваа класификација. Горенаведените безбедносни мерки се предложени откако е земено предвид следново: КЛАСИФИКАЦИЈА НА ХЕМИКАЛИИ:

ЕТАНОЛОТ е ВИСОКО ЗАПАЛИВ. БЕЗБЕДНОСНИ ПОДАТОЦИ NА ПРОИЗВЕДУВАЧИТЕ И КОРИСНИЦИТЕ АЕРОСОЛИТЕ се ОПАСНИ и ИРИТИРАЧКИ.

ЕТАНОЛОТ е ОПАСЕН. МОЛИБДЕН ДИСУЛФИДОТ е ОПАСЕН и ИРИТИРАЧКИ. Има сомневање дека е i МУТОГЕН.

ДОПОЛНИТЕЛНИ ИНФОРМАЦИИ ЗА ОПАСНОСТ

Кожата на некои луѓе реагира на АЕРОСОЛИ доколку дојде до истурање по рацете, ако се работи без ракавици.


94

РЕЗИМЕ НА ПРОЦЕСОТ Вовед Процесот со РЕАГЕНСИ SO MALI ПАРТИКУЛИ - испитување во сад - е мокар процес. Предметите се ставаат во сад со РАБОТЕН РАСТВОР- (испитување во сад), а потоа се плакнат со вода; ова трае околу 1 min. Потоа се оставаат да се исушат на собна температура. Испитувањето со РЕАГЕНСИ SO MALI ПАРТИКУЛИ - апликација на спреј - подразбира инјектирање на површината со РАБОТЕН РАСТВОР (спреј), проследен со инјектирање на предметите со ВОДА ОД ЧЕШМА со цел да се отстрани пудрата. Tретман на прimeroci со РЕАГЕНСИ SO MALI ^ESTICI (испитување во сад)

Пред сè, направете фотографии на видливите отпечатоци пред почннување на процесот. 1 Се проматува контејнерот со РАБОТНИОТ РАСТВОР (испитување во сад) и се

истура доволна количина од него (лабораториска чаша) за да го прекрие примерокот. Да се најде сад со соодветна големина за да го собере.

2 Растворот да се истури во целост, осигурувајќи се дека цврстата компонента е добро суспендирана во течноста. Употребениот раствор може да се стави во садот за испитување доколку тој има капак за заштита од испарување, или да се врати во шише. Потоа треба да се провери дека талогот од дното на садот целиот е претурен во шишето за складирање. Ако е многу загаден, растворот треба да се фрли.

3 Предметот треба веднаш да се стави во растворот. Да се остави на дното околу 30 s. Цврстите партикули од суспензијата паѓаат од суспензијата и се лепат по површи-ната на примерокот.

4 Примерокот треба внимателно да се извади. Тенок сив слој ќе се нафати на површината.

5 Примерокот треба да се преврти и да се стави во лабораториска чаша или петриевка со погодни димензии, наполнета со ВОДА ОД ЧЕШМА и нежно да се протресе. Сивиот слој ќе се измие, а отпечатоците ќе се покажат. Отпечатоците со слаб интен-зитет ќе се видат дури откако ќе се исуши предметот.

6 Примерокот се суши на собна температура, не се препорачува сушење по вештачки пат. Откриените отпечатоци лесно се оштетуваат. Тие треба да се фотографираат веднаш откако ќе се исушат или безбедно да се заштитат со прекривање со тенка проѕирна лента за подигање на отпечатоци.

7 Корисните отпечатоци да се фотографираат. Откако ќе бидат сосема исушени, отпечатоците треба со лента да се подигнат од површината и да се стават врз чиста пластифицирана фолија, како за подигање со алуминиумска пудра. Во важните случаи, или ако површините се нерамни, тогаш отпечатоците треба да се фотографираат на лице место.


95

Повторување на процесот Доколку добиените отпечатоци се слаби или недоволни, третманот со РЕАГЕНСИ SO MALI ПАРТИКУЛИ треба да се повтори (испитување во сад) почнувајќи од вториот чекор. Третман на предмети со РЕАГЕНСИ SO MALI ^ESTICI (Апликација на спреј) Пред сè, направете фотографии на видливите отпечатоци пред почнување на процесот. 1 Доколку испитувањето се врши во надворешни услови за време на дожд, предметите

да се заштитат од директно врнење. 2 Да се промеша садот со РАБОТНИОТ РАСТВОР (апликација на спреј), да се

наполни со една градинарска единица и да се регулира ноздрата на распрскувачот така што млазот ќе има конусна форма. Потребно е да се пренесе целата цврста материја од контејнерот за складирање во резервоарот на sпрејот, и тоа во форма соодветна за прскање. Да се извади филтерот од базата на сифонот за да не се затне од партикулите.

3 Површината што треба да се испитува треба да се прска одгоре надолу. Доколку се појават знаци од отпечатоци, да се продолжи со прскaње на релевантното место сè додека не му се нанесе подебел сив слој. Откако ќе се исуши растворот, сивата пудра ќе остане залепена за површината. На отпечатоците и загадените површини ќе се задржи поголемо количество од неа. Кога времето е многу студено, РАБОТНИОТ РАСТВОР (апликација на спреј) може да замрзне во спрејот или на површината што треба да се испитува. Ова може да се избегне со додавање на 200 ml ЕТАНОЛ на 1 L од РАБОТНИОТ РАСТВОР (аплика-ција на спреј)

4 Доколку е потребно отстранување на вишокот пудра од добиениот отпечаток, нежно се прска површината со прскалка полна со ВОДА ОД ЧЕШМА. Водата ќе го измие вишокот пудра. Да не се прска директно на добиените отпечатоци зашто може да се оштетат.

5 Оставете го предметот да се исуши. Откриените отпечатоци лесно се оштетуваат. Тие треба да се фотографираат веднаш штом ќе се исушат или безбедно да се заштитат со прекривање со тенка проѕирна лента за подигање на отпечатоци.

6 Корисните отпечатоци да се фотографираат. Откако ќе бидат сосема исушени, отпечатоците треба со лента да се подигнат од површината и да се стават врз чиста пластифицирана фолија, како за подигање со алуминиумска пудра. Во важните случаи, или ако површините се нерамни, тогаш отпечатоците треба да се фотографираат на лице место.

Повторување на процесот Ако добиените отпечатоци се слаби или недоволно детални, третманот со РЕАГЕНСИ SO MALI ПАРТИКУЛИ треба да се повтори (испитување во сад) почнувајќи од третиот чекор.


96

SUDAN BLACK (СУДАНСКО ЦРНО)

Име на прoцесот

ЦРН РАСТВОР 3 Алтернативно име на процесотSBB (СББ) Скратенa oznaka на процесот


Метод на



Заштита


Суданското црно е боја со која се бојат масните компоненти од потните жлезди при што се создава сино-црна слика. Во составот има цврсти партикули од боја како и раствор од неа. Процесот е помалку сензитивен од некои други процеси за откривање на латентни отпечатоци, но ислкучително е корисен за површини кои биле контаминирани со масти, храна или исушени пијалаци. Методата се користи за засилување на добиените отпечатоци со суперлепило, за што постојат и други поефикасни методи.

Sudansko crno na plasti~na ~a{a.


97

МОЖЕ ДА СЕ УПОТРЕБИ ЗА: непорозни површини, како: стакло, метали, пластика, особено ако се загадени со масни материјали. МОЖЕ ДА НЕ БИДЕ СЕКОГАШ ЕФЕКТИВНО ИЛИ СООДВЕТНО ЗА СИТЕ НАБРОЈАНИ ПОВРШИНИ, ВИДИ ДЕЛОВИ 1, 2, 5, 6, 8 и 10. НЕ Е СООДВЕТНО ЗА:

која било порозна површина ПРЕДНОСТИ

Евтин процес. Може да се користи за површини кои се толку оштетени што не може да се употреби ПУДРА или ВАКУУМ МЕТАЛНА ДЕПОЗИЦИЈА. НЕДОСТАТОЦИ

Релативно несензитивно за неконтаминирани отпечатоци. Изведувањето на процесот создава неред (потрбно е чистење). Процесот не е ефикасен за темни предмети или печатени пластични предмети. МОЖЕ ДА ИНТЕРФЕРИРА СО ФОРЕНЗИЧКИТЕ ИСТРАЖУВАЊА НА:

ракописи, мастило, отпечатоци на хартија, телесни течности и профилирање на ДНК, фибри, коса, боја и други форензички испитувања.


98

СУПЕРЛЕПИЛО Име на процесотЦИЈАНОКРИЛАТНА ПАРЕА Алтернативно име на процесотCNA (ЦНА) Скратенa ознака на процесот


Метод на



Заштита


Пареата од суперлепило, етил цијанокрилатот и полимерите се користат за да продуцираат бели талози од некои латентни отпечатоци. Се смета дека процесот на полимеризација се катализира со вода и некои други компоненти од латентните отпечатоци. Ефективноста на процесот зависи од условите во кои тој се одвива. Атмосферски притисок, normalna собна температура и релативна влажност од 80 % се оптимални услови за откривање отпачатоци. За да се забрза испарувањето, препорачливо е загревање на суперлепилото на околу 120 0C . Се претпоставува дека високата влажност предизвикува истиснување на водата од хлоридите со што доаѓа до полимеризација. Ова предизвикува создавање на микроскопска влакнеста површина. Процесот ќе резултира со добивање отпечатоци на непорозни површини, но за да се дојде до најголем можен број отпечатоци, треба да се користи флуоресцентна боја и континуирано испитување на флуоресценцијата. Постои метода на третман со СУПЕРЛЕПИЛО под вакуум. Испитувањата покажале дека оваа техника е помалку ефективна во однос на контрастot и сензитивностa отколку tretmanот во услови на влажен атмосферски систем. Вакуум процесот продуцира мазна прекривка преку отпечатоците кои се, инаку, невидливи. Подоцнешниот третман со флуоресцентна боја не е многу ефективен и продуцира помал контраст од оној што се добива со употреба на предложената атмосферска метода.

Суперлепило со жолта-40 боја на лименка.


99

МОЖЕ ДА СЕ УПОТРЕБИ ЗА:

непорозни материјали. Корисно е за рапави површини, винил и гума. МОЖЕ ДА НЕ БИДЕ СЕКОГАШ ЕФЕКТИВНО ИЛИ СООДВЕТНО ЗА СИТЕ НАБРОЈАНИ ПОВРШИНИ, ВИДИ ДЕЛОВИ 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10 и 11. НЕ Е СООДВЕТНО ЗА:

порозни материјали и предмети кои биле мокри. ПРЕДНОСТИ

Лесно за употреба. НЕДОСТАТОЦИ

Персоналот не смее да се изложува на пареата. Мора да се работи во просторија која има вентилациски систем. Добиените отпечатоци може да бидат тешко видливи и да не може да се снимат, дури и кога се наоѓаат на темна површина. Употреба на флуоресцентна боја е неопходна за да се добие најголем можен број отпечатоци. МОЖЕ ДА ИНТЕРФЕРИРА СО ФОРЕНЗИЧКИТЕ ИСТРАЖУВАЊА НА:

ракописи, мастило, отпечатоци на хартија, телесни течности и профилирање на ДНК, vlakna, коса, боја и други форензички испитувања.


100

ВАКУУМ МЕТАЛНА ДЕПОЗИЦИЈА


МЕТАЛНА ДЕПОЗИЦИЈА, НАПАРУВАЊЕ НА МЕТАЛИ

Алтернативно име на процесот

MD (МД), VMD (ВМД) Скратенa oznaka на процесот


Метод на



Заштита


метална

Напарувањето на метали во вакуум е технологија за создавање тенок метален филм при термичко испарување. На површината од напаруваните примероци се создава многу тенок, невидлив слој од злато на кој се додава слој од цинк кој овозможува создавање на сива видлива површина. Нерамнините на површината од физичка или од хемиска природа се откриваат преку различниот степен на нараснување на металниот филм. Примарниот механизам што се користи е промената на големината на златните јадра во зависност од локалната промена на хемискиот состав на површината. Отпечатоците се појавуваат во вид на позитиви и негативи, на сив филм од метален цинк. Процесот е многу сензитивен и може да открие мономолекуларни слоеви од масти на глатки површини. Најчесто се користи за пластични амбалажи како полиетилен, а ефективен е и за стакло и други површини. Напарување на метал во вакуум - оtpe~atok na ќеса od plastika со голема густина.


101

МОЖЕ ДА СЕ КОРИСТИ ЗА:

непорозни површини, како: пластични амбалажи (полиетилен), филмови кои немаат PVC состав, кожни површини доколку се во добра состојба, фотографски негативи, фотографии, пластика и стакло. МОЖЕ ДА НЕ БИДЕ СЕКОГАШ ЕФИКАСНО ИЛИ СООДВЕТНО ЗА СИТЕ НАБРОЈАНИ ПОВРШИНИ, ВИДИ ДIJAGRAMI 1, 2, 5, 6, 7, 8 i 10. НЕ Е СООДВЕТНО ЗА:

порозни површини како: хартија, картон, pregusto контаминирани површини, мазен винил (пластифициран PVC), имитации на кожа и некои видови филмови. ПРЕДНОСТИ

Екстремно сензитивно. Старите отпечатоци се добиваат многу ефективно, како да се свежи. Открива отпечатоци кои биле мокри. НЕДОСТАТОЦИ

Скапа метода. Има потреба од кадар што има искуство. МОЖЕ ДА ИНТЕРФЕРИРА СО ФОРЕНЗИЧКИТЕ ИСТРАЖУВАЊА НА:

ракописи, мастило, отпечатоци на хартија, телесни течности и профилирање на ДНК, фибри, коса, боја и други форензички испитувања.


102

ВИЗУЕЛНО ИСПИТУВАЊЕ



Метод на



Заштита


НЕМА

Откривањето на отпечатоци со визуелно испитување треба да се направи пред предметот да биде изложен на која било друга техника. Секој корисен отпечаток треба да се фотографира пред да се направи какво и да било друго испитување бидејќи другите техники може да не го покажат. Потребна е добра природна и вештачка светлина.

Видлив отпечаток врз компакт диск


103

МОЖЕ ДА СЕ КОРИСТИ ЗА:

сите површини. НЕ Е СООДВЕТНО ЗА:

ако не може да се примени. ПРЕДНОСТИ:

Визуелното испитување и фотографирањето нe го оштетуваат отпечатокот, но подигањето ili нанесувањето слоеви врз отпечатоците може да ги оштетат видливите или латентните отпечатоци. НЕДОСТАТОЦИ

Потребна е добра светлина и исклучително внимание за да се спроведе вистинско и ефикасно испитување. МОЖЕ ДА ИНТЕРФЕРИРА СО ФОРЕНЗИЧКИТЕ ИСТРАЖУВАЊА.

Визуелното испитување и фотографирањето вообичаено не спречуваат ниедна форензичка процедура. Како и да е, важно е да не се изгубат докази и да не дојде до вкрстена контамина-ција, особено за ДНК. Види ИНТЕРФЕРЕНЦИЈА МЕЃУ ОТПЕЧАТОЦИ И ФОРЕНЗИЧКО ИСПИТУВАЊЕ. Подигањето на примероците може да ги оштети доказите и да го загади прimerokot. ПОТРЕБНИ БЕЗБЕДНОСНИ МЕРКИ

НЕМА ОПАСНОСТИ РЕЗИМЕ ЗА ПРОЦЕСОТ Вовед Со внимателно испитување на предметите може да се откријат веќе видливите отпечатоци пред да биде применет кој и да било трeтман за откривање на отпечатоците. Овие отпечатоци мора да се фотографираат пред да се продолжи со испитувањата затоа што може да се случи да исчезнат во текот на третманите. Може да бидат видливи различни типови отпечатоци, како оние: 1 Врз транспарентни материјали како пот, масло или маснотии 2 Врз обоени материјали како крв, мастило или боја 3 На прав 4 Од контактот меѓу отпечатокот и површинаta. На пр. отпечатоци видливи на црно

железо и сребрени предмети (од корозија или обезбојување на површината) 5 Втиснати отпечатоци во мазни површини, како восок и кит.


104

ВИЗУЕЛНО ИСПИТУВАЊЕ на предмети и површини 1 Да се испита дали има какви и да било индикации за отпечатоци на предметот или

површината. Да се искористи сета достапа дневна светлина и да се употреби светилка со цел добро да се осветли површината. Доколку е мал, предметот да се сврти на сите страни i да се смени аголот на осветлување. Некои отпечатоци се гледаат единствено ако светлината па|а под ostar агол. Изборот на светилката може да има влијание на успехот: идеално е да се употреби јака рамномерна светлина, избегнувајќи директен или индиректен одблесок од изворот на светлината. Потребно е големо внимание при ракување со примероците за да не се оштетат другите отпечатоци што не се појавени. Види РАКУВАЊЕ И ПАКУВАЊЕ НА ПРИМЕРОЦИ

2 Корисните примероци да се фотографираат.

ПОДОБРУВАЊЕ НА ВИДЛИВИТЕ ОТПЕЧАТОЦИ Техниките за подобрување на видливите отпечатоци зависат од тоа, за каков тип отпечатоци станува збор. Тип1 Да се постапи според најсоодветниот избор NA ПРОЦЕСITE од DIJAGRA-

MITE во glava B.

Тип 2 Доколку отпечатокот е крвав, да се постапи според DIJAGRAMOT 12. Доколку е во некој материјал, да се постапи по соодветниот дијаграм.

Тип 3 Отпечатоците направени во слој од прав, или оние на кои се насобrал прав треба да се фотографираат, на лице место. Ако е тешко да се фотографираат може да биде корисно да се подигнат со леплива лента. Одлуката во врска со тоа дали отпечатокот треба да се подигне или да се анализира на лице место, треба да се донесе според СООДВЕTNIOT DIJAGRAM. Невидливите примероци може да се оштетат при подигање. Постојат два начина за подигање отпечатоци од прав: 1. со транспарентна лента, користејќи ги истите инструкции како за ПУДРI. Откако ќе се подигне од површината, лентата треба да се стави на црна или бела транспарентна површина, во зависност од бојата на правот. Подигањето може да биде неефикасно поради нискиот контраст; 2. со црна или бела непровидна лента. Овој начин најчесто е поефективен бидејќи се добива поголем контраст.

Тип 4 Да се постапи според најсоодветниот процес од DIJAGRAMOT во glava B. Тип 5 Отпечатоците направени во материјали како кит, треба да се фотографираат на

лице место. Ако е тешко да се фотографираат, тогаш препорачливо е да се направат реплики. Постојат различни материјали за лиење и треба да се користат онака како што е назначено во упатството за нивна употреба. Калапот може да се подобри со употреба на црно мастило за отпечатоци или сличен материјал со валјак.

ГЛАВА D. Подготвување на растворите за некои процедури за развивање на отпечатоци

• НИНХИДРИН • DFO • ЦИЈАНОАКРИЛАТ • ФИЗИЧКИ РАЗВИВАЧ • ЈОД • ГЕНТИЈАН ВИОЛЕТОВО • РЕАГЕНС СО МАЛИ ПАРТИКУЛИ • СУДАН ЦРНО


102

НИНХИДРИН

АЛТЕРНАТИВНО

ИМЕ ЗА ПРОЦЕСОТ

ПРИГОТВУВАЊЕ НА РЕАГЕНСИТЕ

НАЧИН НА АПЛИЦИРАЊЕ

ВИДЛИВОСТ на линиите

со:

Рок на употреба на растворот

НИНХИДРИН

(Ninhydrin)

triketohydrindene hydrate 2,2-dihydroxy-1,3-

indandione

2,2-dihydroxy-1H-indene-1,3(2H)-dione

1,2,3-indantrione

monohydrate

Раствор 1: 12,5g цврст нинхидрин се раствора во 1 L алкохол. Раствор 2: 5 g цврст нинхидрин се раствора во 30 mL метанол (се меша на магнетска мешалка). Потоа се додава: . 40 mL пропан-2-ол 930 mL петрол етер

1. a) потопување во сад – 5 s. b) нансување на растворот со четка до прекривање. c) спреирање на раствор до прекривање.

2. Загревање до 80 0С при релативна влажност од 60 % – 70 % (алтернатива: да се употреби пегла на пара).

3. Фотографирање на развиениот детаљ со употреба на зелен филтер. 4. Набљудување со форензичка светлина: a. 530 nm – 555 nm (без филтер) b. 490 nm – 505 nm (портокалов филтер) c. 590 nm (црвен филтер) d. на картонска папка применете 450 nm со потокалов филтер.

Хемиска реакција

12 месеци


103

ДФО



ПРИГОТВУВАЊЕ НА

РЕАГЕНСИТЕ


ВИДЛИВОСТ на линиите со:

Рок на употреба

на растворот

DFO

1,8-Diazafluoren-9-one

1. Раствор: 1 g цврст DFO 200 mL метанол 200 mL етил ацетат 40 mL глацијална оцетна киселина. Смесата се меша на магнетна мешалка, до потполно растворање. 2. Работен раствор: Се додева петролеум етер на растворот под 1 до вкупен волумен од 2 L.

1. Се потопува предметот или се спреира за време од 5 s. 2. Се суши на воздух во дигестор. 3.Се потворуваат постапките 1 до 2 уште еднаш. 4. Се загрева во печка (сушилница) од 50 до 100 0C 10 – 20 min. 5. Се набљудува под форензичка светлина од 495 nm до 550 nm. Се гледа низ портокалов филтер или филтри за црвена граница. (Апсорпциониот максимум на DFO паѓа на 514 nm.) 6. Се фотографира преку портокалов филтер.

Флуоресценција со форензичка

светлина

6 месеци


104

ЦИЈАНОАКРИЛАТ



ПРИГОТВУВАЊЕ НА РЕАГЕНСИТЕ




(суперлепило)

ethyl-2-cyanoacrylate methyl-2-

cyanoacrylate

Се набавува како: 1. ТЕЧНO ЛЕПИЛО или 2. ГЕЛ-ПАК

A. Се става предметот во комората. B. Се додава лепакот (1 или 2). C. Се обезбедува влажност од околу 70 % (шолја со врела вода во непосредна близина). D. се начадува најмалку 10 min и се набљудува развивањето на отпечатоците. E. Се оценува развивањето под обична светлина. F. Се фотографира развиениот детаљ. G. Се остава да стои преку ноќ. H. Се процесира со боители. ЗАБЕЛЕШКА: Некои површини од мазна хартија, како кај часописите или картонските пијалоци што биле начадени со цијаноакрилати, може потоа да се третираат со нинхидрин како подователна постапка.

Видлива хемиска реакција и обојување

Од производителот


105


АЛТЕРНАТИВНО ИМЕ ЗА ПРОЦЕСОТ

ПРИГОТВУВАЊЕ НА

РЕАГЕНСИТЕ

НАЧИН НА

АПЛИЦИРАЊЕ




(PD=Physical developer)

1. Раствор за предмиење со малеинска киселина: 50 g цврста малеинска киселина се раствора во 2 L дестилирана вода. 2. Работен раствор: 1 дел од растворот A (5 mL /10 mL /15 mL) Се раствара во 18 дела од растворот B (90 mL/180 mL/270 mL)

A. Предмиење (10 min) B. Работен раствор (20 min) C. Плакнење (5 min) и, ако е потребно D. Плакнење (5 min)


Се употреб. само пресен


106

ЈОД

АЛТЕРНАТИВНО ИМЕ ЗА

ПРОЦЕСОТ

РЕЦЕПТ ЗА приготвување

НАЧИН НА




(Напарување со јод)

Комерцијално се достапни неколку вида комори за напарување со јод и соодветни комплети од потрошниот материјал. Потребно е строго почитување на инструкциите од производителот. Во комората се става вобичаено количество од 1/2 кафено лажиче од јодните кристали.

Се подготвува опремата за фотографирање со претсетирање на осветлувањето, апертурата и експозицијата. Се загрева на не многу висока температура за да отпочне сублимацијата. Сублиматот треба да ја помине истражуваната површина. Се фотографира многу бргу развиениот детал.


Неограничено


107

ГЕНТИЈАН ВИОЛЕТОВО



РЕЦЕПТ ЗА приготвување

НАЧИН НА





Crystal violet Crystal violet chloride

Aniline violet Basic violet 3

Bismuth violet.

Раствор 1: 1 mL раствор од гентијан виолетово („кристал виолет“) и 1000 mL дестилирана вода.

или Раствор 2: 1 g гентијан виолетово во кристали и 1000 mL дестилирана вода.

1. Се поминува предметот низ садот што го содржи реагенсот за 1 до 2 min. 2. Се плакне со ладна вода од чешма 30 s. 3. Се анализира визуелно или со форензичка светлина од 505 nm – 570 nm со црвени очила. 4. Раствор за чистење: 10 mL концентрирана хлороводородна киселина 90 mL вода од чешма


Неопределено


108

РЕАГЕНС СО МАЛИ ПАРТИКУЛИ



РЕЦЕПТА ЗА пригорвување





(S. P. R = Small Particle

Reagent)

Molybdenum disulfide Molybdenum disulphide

Раствор 1: 4 g Choline chloride 8 mL Tergitol 7 500 mL дестилирана вода (се меша до растворање) Раствор 2: 10 g молибден дисулфид 50 mL од растворот 1. (се меша) Раствор 3: Се додава 900 mL дестилирана вода кон растворот 2. (се меша до добивање суспензија) Алтернатива: Се мешаат следниве состојки во суспензија: 0,4 mL Tergitol (детергент) 5 g Молибден дисулфид 50 mL дестилирана вода

1. a) Се потопува во сад за 1 min, или b) Се полева со прскалка за испирање (се проматува пред да се аплицира) Се повторува по 1 min. 2. a) Се плакне вишокот од реагенсот со вода од чешма 15 s, или b) Се плакне со вода од чешма 15 s. 3. Се остава да се исуши на собна температура 4. Се фотографира секој развиен детаљ. Се прави обид да се подигне со лента сувиот печат.


Неограничено


109

СУДАН ЦРНО



РЕЦЕПТА ЗА пригорвување



Рок на упoтреба на растворот

Solvent black 3

SSB

15 g суданско црно во прав се раствора во 1000 mL eтанол. Потоа се меша со 500 mL дестилирана вода

1. сe епотопува во работниот раствор за 2 min. 2. Се плакне со ладна вода од чешма за да се отстрани вишокот боја. 3. Се суши на собна температура.


Неопределено


110

ГЛЕРИЈА НА СЛИКИ

Шише за испирање

Лабораториска чаша

Петриевка

Црн прав

Четка од стаклени влакна

Флуоресцентен прав

Трака за подигање Липа за отпечатоци

Гел подигач за отпечатоци

Магнетска четка

Лупа

Алуминиумски прав

tpe^at ci - Скопјеnajefektiven pat za zdravstvena za{tita i bezbednost e da se napravi sistem...

Documents