LOGO

LOGO Cấu trúc bài học

1

Các bộ phận hợp thành của

VHVN

2

Quá trình phát triển của

văn học viết Việt Nam

3

Con người Việt Nam qua

văn học

LOGOCác bộ phận hợp thành của VHVN

VĂN HỌC DÂN GIAN

VĂN HỌC ViỆT NAM

VĂN HỌC ViẾT

LOGO

Tiêu chí Văn học dân gian Văn học viết

Khái niệm

Lực lượng sáng tác

Thể loại

Đặc trưng

Chữ viết

Là những sáng tác tập thể và truyền miệng của nhân dân

lao động.

Là những sáng tác tập thể và truyền miệng của nhân dân

lao động.

Nhân dân lao động

- Chữ Hán, Nôm, Quốc ngữ- Chữ Hán, Nôm, Quốc ngữ

-Lưu truyền bằng chữ viết-Tính cá thể

-Tính truyền miệng-Tính tập thể- Tính thực hành

-Văn học chữ Hán: văn xuôi (truyện, ký, tiểu thuyết chương hồi), thơ (thơ cổ phong, thơ Đường luật, từ khúc), Văn biền ngẫu (phú, cáo, văn tế)-Văn học chữ Nôm: thơ (thơ Nôm Đường luật, truyện thơ, ngâm khúc, hát nói), văn biền ngẫu-Văn học chữ Quốc ngữ: tự sự (tiểu thuyết, truyện ngắn, ký), trữ tình (thơ trữ tình, trường ca), kịch (kịch nói, kịch thơ)

-Văn học chữ Hán: văn xuôi (truyện, ký, tiểu thuyết chương hồi), thơ (thơ cổ phong, thơ Đường luật, từ khúc), Văn biền ngẫu (phú, cáo, văn tế)-Văn học chữ Nôm: thơ (thơ Nôm Đường luật, truyện thơ, ngâm khúc, hát nói), văn biền ngẫu-Văn học chữ Quốc ngữ: tự sự (tiểu thuyết, truyện ngắn, ký), trữ tình (thơ trữ tình, trường ca), kịch (kịch nói, kịch thơ)

-Truyện cổ dân gian: sử thi, truyền thuyết, cổ tích, ngụ ngôn, truyện cười (Tấm Cám, Thánh Gióng, Thầy bói xem voi)-Thơ ca dân gian: tục ngữ, câu đố, ca dao, vè, truyện thơ- Sân khâu dân gian: chèo, tuồng, cải lương

-Truyện cổ dân gian: sử thi, truyền thuyết, cổ tích, ngụ ngôn, truyện cười (Tấm Cám, Thánh Gióng, Thầy bói xem voi)-Thơ ca dân gian: tục ngữ, câu đố, ca dao, vè, truyện thơ- Sân khâu dân gian: chèo, tuồng, cải lương

Là sáng tác của trí thức, được ghi lại bằng chữ viết.

Là sáng tác của trí thức, được ghi lại bằng chữ viết.

Tầng lớp trí thức

Văn học dân gian và văn học viết có mối quan hệ như thế

nào???

LOGOMối quan hệ giữa VHDG và VHV

Văn học dân gian và văn học viết có mối quan hệ mật thiết tương hỗ, cùng nhau phát triển.

Văn học dân gianVăn học dân gian Văn học viếtVăn học viết

LOGO Ví dụ Văn học dân gian Văn học viết

Văn học viết Văn học dân gian

Hỡi cô tát nước bên đàng

Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi.

(Bàng Bá Lân)

Đất nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm Đất là nơi con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạc

(Đất nước -Nguyễn Khoa Điềm)

LOGOII. Quá trình phát triển của văn học viết Việt Nam

Văn học trung đại(Sản phẩm của văn hóa phương Đông)

Văn học hiện đại(Sản phẩm của sự kết hợp giữa văn hóa phương

Đông truyền thống và văn hóa phương Tây)

Văn học từ tk X hết tk XIX

Văn học từ đầu tk XX Cách mạng

tháng Tám 1945

Văn học từ Cách mạng tháng Tám 1945

hết tk XXQuá trình phát triển của văn

học viết Việt Nam chia thành mấy thời kỳ?

LOGO Table

Văn học trung đại Văn học hiện đại

Đội ngũ tác giả chuyên nghiệp, lấy việc viết văn làm nghề

Đội ngũ tác giả chuyên nghiệp, lấy việc viết văn làm nghềTrí thức, nhà Nho, tầng lớp quý tộcTrí thức, nhà Nho, tầng lớp quý tộc

Chữ Quốc ngữChữ Hán, chữ Nôm

- Thực dân Pháp xâm lược nước ta giao lưu văn hóa với các nước phương Tây.

- Cách mạng tháng Tám thành công, đất nước giành độc lập

-Công cuộc đổi mới 1986

- Thực dân Pháp xâm lược nước ta giao lưu văn hóa với các nước phương Tây.

- Cách mạng tháng Tám thành công, đất nước giành độc lập

-Công cuộc đổi mới 1986

Xã hội phong kiến chịu ảnh hưởng của văn hóa phương Đông

Xã hội phong kiến chịu ảnh hưởng của văn hóa phương Đông

Tả thực, chi tiết, đề cao tính sáng tạo, tính bản ngã

Tả thực, chi tiết, đề cao tính sáng tạo, tính bản ngã

Tính phi ngã, ước lệ, tượng trưng, tính sùng cổ

Tính phi ngã, ước lệ, tượng trưng, tính sùng cổ

-Chủ nghĩa yêu nước và văn học gắn liền với công cuộc giải phóng dân tộc

-Phản ánh công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, sự nghiệp CNH – HĐH đất nước

-Phản ánh con người toàn diện

Cảm hứng yêu nước, nhân đạo và hiện thực

Thi pháp

Nội dung

Lực lượng sáng tác

Văn tự

Bối cảnh lịch sử

LOGOIII. Con người Việt Nam qua văn học

LOGO LÀM ViỆC NHÓM

TỔ 1 TỔ 2 TỔ 3 TỔ 4

Con người Việt Nam trong thế giới tự nhiên

Con người Việt Nam trong quan

hệ quốc gia, dân

tộc

Con người Việt Nam trong quan hệ xã hội

Con người Việt Nam và ý thức bản thân

Các mối quan hệ này được thể hiện như thế nào? Lấy ví dụ

minh họa???

LOGO1. Con người Việt Nam trong thế giới tự nhiên

Con người nhận thức, cải tạo, chinh phục thiên nhiên. Tình yêu thiên nhiên, con người và thiên nhiên là bạn tri âm- VHDG: ca ngợi sự tươi đẹp của thiên nhiên

- VHTĐ: Thiên nhiên gắn bó với lý tưởng đạo đức thẩm mỹ của nhà Nho

- VHHĐ: Thiên nhiên thể hiện tình yêu quê hương đất nước, yêu cuộc sống và đặc biệt là tình yêu đôi lứa

Quan sát TNTình yêu TNhình tượng nghệ thuật

LOGO2. Con người Việt Nam trong quạn hệ quốc gia, dân tộc

Con người có ý thức xây dựng quốc gia độc lập, tự chủChủ nghĩa yêu nước- VHDG: Tình yêu làng xóm, quê cha đất tổ

- VHTĐ: Niềm tự hào về truyền thống văn hóa dân tộc, lịch sử dựng nước và giữ nước

- VH cách mạng: Ý chí căm thù quân xâm lược, tinh thần hy sinh vì độc lập tự do của tổ quốc

Là nội dung tiêu biểu, giá trị quan trọng của VHVN

LOGO3. Con người Việt Nam trong mối quan hệ xã hội

Ước mơ về một xã hội công bằng, tốt đẹpTố cáo, phê phán thế lực chuyên quyền và bày tỏ

niềm cảm thông với những người dân bị áp bứcTinh thần nhận thức, phê phán và cải tạo xã hội

Cảm hứng xã hội sâu đậm là một tiền đề quan trọng cho sự hình thành chủ nghĩa hiện thực và chủ nghĩa nhân đạo trong VH

LOGO4. Con người Việt Nam và ý thức bản thân

Ý thức bản thân thường tồn tại ở hai phương diện: Thân và Tâm luôn song song cùng tồn tại nhưng không đồng nhất.

Vì lý do và nguyên nhân khác nhau ở những giai đoạn nhất định, văn học đề cao một trong hai mặt trên.

Em hiểu thế nào là thân và tâm????

Thể xác và tâm hồnBản năng và văn hóa

Tư tưởng vị kỷ và tư tưởng vị thaÝ thức cá nhân và ý thức cộng đồng

Thể xác và tâm hồnBản năng và văn hóa

Tư tưởng vị kỷ và tư tưởng vị thaÝ thức cá nhân và ý thức cộng đồng

LOGOCon người Việt Nam và ý thức bản thân

Đề cao chữ Tâm Đề cao chữ Thân

Hoàn cảnh

Ví dụThơ Hồ Xuân Hương,

Thơ mới…

Người chiến sĩ trong Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc (Nguyễn Đình Chiểu) và Tây Tiến (Quang Dũng)…

Thời bình, con người có ý thức về quyền sống cá nhân, quyền được hưởng hạnh phúc và tình yêu (văn học tk XVIII – đầu tk XIX, văn học 1930 – 1945, văn học sau 1986)

Thời bình, con người có ý thức về quyền sống cá nhân, quyền được hưởng hạnh phúc và tình yêu (văn học tk XVIII – đầu tk XIX, văn học 1930 – 1945, văn học sau 1986)

Đấu tranh chống ngoại xâm, chống thiên nhiên khắc nghiệt (văn học thế kỷ X – XIV và văn học 1945 – 1975)

Đấu tranh chống ngoại xâm, chống thiên nhiên khắc nghiệt (văn học thế kỷ X – XIV và văn học 1945 – 1975)

LOGO Tổng kết

Ghi nhớ: SGKBài tập về nhà: - Em hãy sơ đồ hóa quá trình phát triển của văn học

viết Việt Nam. - Soạn bài: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ

LOGO

LOGO Chữ Hán và chữ Nôm

Chữ Hán

Thế kỷ X cuối tk XIX Là chữ viết của người Hán,

người Việt đọc theo cách riêng cách đọc Hán Việt

Là cầu nối để tiếp nhận một phần quan trọng hệ thống thể loại và thi pháp văn học cổ - trung đại Trung Quốc

Chữ Nôm

Xuất hiện từ tk XIII, phát triển mạnh ở tk XV và đạt tới đỉnh cao ở tk XVIII

Là chữ viết cổ của người Việt, dựa vào chữ Hán mà đặt ra.

Ra đời nhằm phản ánh đời sống và tinh thần người Việt Nam, là bằng chứng hùng hồn cho ý chí xây dựng một nền văn hiến độc lập cho dân tộc ta.

LOGO Ví dụ

Mười mấy năm xưa ngọn bút lông

Xác xơ chẳng bợn chút hơi đồng

Bây giờ anh đổi lông ra sắt,

Cách kiếm ăn đời có nhọn không?

(Tản Đà)

LOGO

Nguyễn Du tả Kiều:

Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh

(Truyện Kiều)

Ước lệ, tượng trưng, lấy thiên nhiên làm chuẩn mực Nam Cao tả Chí Phèo

Cái đầu thì trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn, cái mặt thì đen mà rất cơng cơng, hai mắt gườm gườm trông gớm chết.

(Chí Phèo)

Tả thực, chi tiết, lấy con người làm chuẩn mực

LOGO

Văn học trung đại Văn học hiện đại

Thể loại

Tác giả tác phẩm

-Chữ Hán: Lý Thường Kiệt, Trần Quốc Tuấn, Nguyễn Trãi, Nguyễn Dữ

-Chữ Nôm: Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tông, Nguyễn Du, Nguyễn Công Trứ, Hồ Xuân Hương, Nguyễn Khuyến

Nam Cao, Xuân Diệu, Chế Lan Viên, Tố Hữu, Nguyễn

Tuân, Hồ Chí Minh, Nguyễn Khoa Điềm, Phạm Tiến

Duật

Tiểu thuyết chương hồi, thơ Đường luật, Kịch hát

Tiểu thuyết chương hồi, thơ Đường luật, Kịch hát

Tiểu thuyết, Thơ mới, thơ hiện đại, Kịch nói

Tiểu thuyết, Thơ mới, thơ hiện đại, Kịch nói