1

Halil AGAH Kıdemli Kırsal Kalkınma Uzmanı

22 Kasım 2016, İSTANBUL

TÜRKİYE’DE TARIMIN

GELECEĞİ ve AVANTAJLAR

2

TARIMDA YATIRIM FIRSATLARI TARIMDA VİZYON

TÜRK TARIM SEKTÖRÜ VE SON YILLARDAKİ GELİŞMELER TARIMDA KÜRESELLEŞME TARIMDA FINANSMAN VE SİGORTA

SUNUM PLANI

3

• Halk sağlığı

• Güvenli gıda tüketimi

GIDA GÜVENLİĞİ

• Sıcaklık artışı

• Çölleşme

KURAKLIK

• Sınır aşan hastalıklar

• Kuş gribi, vb.

SALGIN HASTALIKLAR

TARIMIN KÜRESEL SORUNLARI

• Arz – talep dengesizliği

• Fiyat artışları

GIDA GÜVENCESİ

• Yağış rejimi değişikliği

• Sel ve su baskınları

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ

• Havza yönetimi

• Modern sulama sistemleri

SU YÖNETİMİ

4

TARIMDA KÜRESEL KAVRAMLAR

• Enerji Tarımı

• Organik Tarım

• Topraksız Tarım

• İyi Tarım Uygulamaları

• Tüketici Odaklı Tarım

• Gıda Güvenliği ve Güvencesi

• Işınlanmış ve Fonksiyonel

Gıdalar

• Biyoteknoloji

• Biyoçeşitlilik

• Havza Yönetimi

• Sürdürülebilir Tarım

• Hassas Tarım…

5

TARIMDA FİYATLARIN SEYRİ -1

6

TARIMDA FİYATLARIN SEYRİ -2

7

TARIMDA FİYATLARIN SEYRİ -3

8

TARIM SEKTÖRÜ ve

SON YILLARDAKİ GELİŞMELER

9 ÜRETİM

BAKIMINDAN

TÜRKİYE;

5 üründe dünya

BİRİNCİSİ,

23 üründe dünyada

İLK 5 arasında

İHRACAT

BAKIMINDAN

TÜRKİYE;

5 üründe dünya

BİRİNCİSİ,

15 üründe ise

dünyada İLK 5 ülke

arasındadır

• Türk fındığı

• Türk lokumu

• Türk kayısısı

• Türk inciri

• Türk üzümü

ve daha birçok ürün…

Türkiye’nin küresel rekabette, ürünleri

markalaşma eğiliminde olan en önemli

sektörü

TARIM’dır.

Türkiye’de yaklaşık

145 FARKLI ürün

Ticari amaçla

yetiştirilmektedir.

TARIMDA MARKALAŞMA

10

2015 yılında %8’lik büyüme hızı ve GSMY’ya

yaklaşık 125 milyar TL’lik katkısı olmuştur.

Tarım ve gıda ürünleri ihracatı 17 milyar ABD

doları ve ithalatı ise 12 milyar ABD olarak

gerçekleşmiştir.

Tarım Sektörünün; istihdamdaki payı % 26 dır.

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE TARIM

11

•Son 20 yılın 16’sında Türkiye GSYIH ve Tarımsal GSYIH Büyümesi aynı eğilimdedir

•İstisna yıllar hariç Türk tarımı bir yıl yüksek, bir yıl düşük büyüme göstermektedir.

•Tarımsal Büyüme ülke büyümesine 0,4 – 0,8 puan etki etmektedir

•Tarımsal büyüme doğa koşullarından ve kuraklıktan etkilenmektedir.

0.4

8

-7.7

7

4.3

1.3

4.6

9.6

-5.7

7.4

-8.1

9.3

2.7

6.6

1.3

-7.3

87

88

89

90

91

92

93

94

95

96

97

98

99

,00

,01

,02

,03

,04

,05

,06

,07

Türkiye Tarım GSYIH BÜYÜME ORANLARI İLİŞKİSİ

5.3

9.4 8.4

6.9

4.5

TARIMSAL BÜYÜME

12

Tahıl ve Nişasta

Ürünleri 38%

Süt Ürünleri 15%Et ve Et Ürünleri

15%

Şeker ve Türevleri

11%

Bitkisel Yağlar 6%

İşlenmiş meyve ve

sebze 9%

Diğer

6%

TÜRK GIDA SEKTÖRÜ

Yaklaşık 200.000 adet faklı ürün ve markadan oluşmaktadır…

TEMEL GIDA SEKTÖRLERİ DAĞILIMI

GIDA SEKTÖRÜ

13

ÖNEMLİ 10 İHRAÇ MEYVE VE

SEBZE

•Domates

•Limon

•Mandarin

•Kiraz

•Vişne

İHRACAT YAPILAN İLK 5 ÜLKE

•Rusya Federasyonu (!)

•Almanya

•Romanya

•Ukrayna

•Suudi Arabistan

• Üzüm

• Portakal

• Greyfurt

• Biber

• Şeftali

YAŞ MEYVE VE SEBZE

14

Potansiyel Organik Tarım Alanımız;

1 MİLYON HA

Kaynak; TKB, 2008

ORGANİK TARIM

Su ürünlerinde TÜRKİYE

dünyada en hızlı büyüyen 3.

ülkedir

15

TÜRKİYE

YILLIK BİYOYAKIT

ÜRETİM KAPASİTESİ

Biyo etanol 300 bin ton

Biyodizel 1.5 milyon ton

BİYO-ENERJİ

2010 YILI ÜLKE

PROJEKSİYONLARI

Kanada’da % 5, AB – 27’de %

5.75 ve ABD’de % 10 kullanım…

Brezilya, Çin ve Arjantin ise

mevcut üretimlerini % 85 – %

100 oranında artırmayı

öngörmektedir

16

TARIMDA FİNANSMAN

ve

SİGORTA

17

FİNANSMAN KAYNAKLARI

* BAKANLIK DESTEKLERİ

•Doğrudan destekler

•Primler

•Kırsal kalkınma destekleri

•Kooperatif destekleri

* KREDİLER

•TKK kredileri

•Ziraat Bankası kredileri

* TARIM SİGORTASI

• TARSİM

• Özel Sigortalar

TARIMSAL FİNANSMAN ve SİGORTA

18

TARIMDA YATIRIM FIRSATLARI

19

TÜRKİYE BULUNDUĞU COĞRAFYADA;

• Dinamik bir ekonomi ve büyük bir iç pazar,

• Rekabetçi bir endüstriye sahip,

• Kalifiye ve ucuz iş gücü barındıran

• Yabancı yatırımcılara sayısız fırsatlar sunan bir ülkedir.

AYRICA TÜRKİYE; • Dünya çapında onay gören “İşlevsel bir Piyasa Ekonomisine” sahiptir.

• TARIM SEKTÖRÜ ise bu ekonomi içerisinde önemli bir yer almaktadır.

TARIMDA BÖLGESEL GÜÇ

20

TÜRKİYE Dünya GSMH ve Nüfusunun % 20‘sine, 4 saatlik uçuş mesafesindedir.

AVRUPA GSYIH; 15 trilyon 851 Dolar

Nüfus; 657 milyon

RUSYA FEDERASYONU GSYIH; 766 milyar Dolar

Nüfus; 145 milyon

TÜRKİ CUMHURİYETLERİ

GSYIH; 113 milyar Dolar Nüfus; 75 milyon

ORTA DOĞU ve K.AFRİKA GSYIH; 1.2 milyar Dolar

Nüfus; 311 milyon

TİCARET KÖPRÜSÜ

21

•Dinamik ve genç nüfus yapısı

•Ucuz ve kalifiye iş gücü

•Gelişmiş sanayi ve ticaret altyapısı

•Elverişli kara, hava ve deniz ulaşımı

•Üretime elverişli toprak

•Kaliteli üretim

•Uygun iklim koşulları

•Önemli pazarlara yakınlık

İŞGÜCÜ MALİYETİ

(Euro)

934

558.4 547.2 529.8419.3 371.1

Sloven

ya

Çek Cum

.

Polonya

Mac

arista

n

Slovak

ya

Türkiy

e

Kaynak; ILO

TARIMDA YATIRIM FIRSATLARI

22

TARIMDA VİZYON

23

• Üretim ve verimliliğin esas alınması

• Bölgelere göre hakim ürünün desteklenmesi

• Arz açığı ve ihracat potansiyeli olan ürünlere öncelik verilmesi

• Hayvancılık desteklerinin sadeleştirilmesi

• Gübre ve mazot desteklerine devam edilmesi (?)

• Sertifikalı tohumun desteklenmesi (çiftçi ve üretici) (?)

• Kırsal Kalkınma Yatırımları desteklerinin artırılması

• AR – GE desteklerinin artırılması

TARIMSAL DESTEKLEMELER

VİZYON -TARIMSAL DESTEKLER

24

STRATEJİLER

• Organik tarım

• Yerli tohumculuk

• Sözleşmeli üretim

• İyi tarım uygulamaları

• Topraksız tarım

• Seracılık ve örtü altı üretim

• Çay bahçelerinin yenilenmesi ve organik çay • Makilik, çalılık ve taşlık arazilerin ıslahı ve özel ürün amaçlı kullanımı

VİZYON -BİTKİSEL ÜRETİM

25

STRATEJİLER

• İşletme ölçeklerinin büyütülmesi

• Entegre hayvancılık işletmelerinin kurulması

• Organize hayvancılık bölgeleri

• Damızlık hayvan yetiştirenlerin desteklenmesi

• Su ürünlerinde yetiştiricilik ve ihracatın teşviki

• Beyaz et, yumurta üretiminin artırılması

• Hayvanların kayıt altına alınması ve hareketlerinin kontrolü

• Hastalıklardan ari bölgeler oluşturma ve hastalıklar ile mücadele

• Küçükbaş hayvancılığına özel önem verilmesi

• Yem bitkileri üretiminin artırıması

VİZYON -HAYVANCILIK

26

SORULARINIZ?

27

TEŞEKKÜRLER

halilagah@gmail.com

Halil AGAH