tÜrk tİyatrosu monografİ · 2016-06-07 · kemal’in “vatan yahut silistre” adlı oyunu...

3

Milli KurumTürk Tiyatrosu

TÜRK TİYATROSUMONOGRAFİ

YazarRisto STEFANOVSKİ

Монографијата материјално е поддржана од Министерството за култура на Република Македонија и ТИКА

prvite strani:Layout 1 20.01.2010 20:22 Page 3

4

MONOGRAFİ BAŞLIĞITÜRK TİYATROSU - MONOGRAFİ

YazarRisto STEFANOSKİ

YayıncıMilli Kurum Türk Tiyatrosu

Yayın SorumlusuAtilla KLİNÇE, Müdür

RedaksiyonSalaettin BİLALMustafa YAŞAR

Elyesa KASOAtilla KLİNÇE

Makedonca dil RedaksiyonuZdravko KORVEZİROVSKİ

Grafik TasarımHalil BERİŞA

Türkçe Çevirisi:Melahat ALİ

ISBN: 978-608-65109-0-9

Baskı:KALEGRAFİK DOO Üsküp

CIP – Каталогизација во публикација

Национална и универзитетска библиотека “Св. Климент Охридски”, Скопје

792 (497.7=512.161)

STEFANOVSKI, RistoTürk tiyatrosu: monografi / yazar Risto Stefanovski. - Üsküp: Milli Kurum Türk tiyatrosu, 2009 – 187 Str.; cm

Насл. Стр. на припечатениот текст: Турски театар: монографија/ автор Ристо

Стефаноски.- Обата текста меѓусебно печатени во спротивни насоки. – Текст

на тур. и мак. јазик

ISBN: 978-608-65109-0-9I. Стефановски, Ристо види Stefanovski, Ristoa) Турски театар (Скопје)

COBISS.MK-ID 80496168


5

İçindekiler

MİLLİ KURUM TÜRK TİYATROSU’NUNKURULUŞ TARİHİ

~7~

TÜRK TİYATROSU VE MAKEdONYA’dATÜRKÇE MEdYALAR

~89~

SAHNEYE KOYULAN OYUNLAR~101~

FESTİVALLER – TURNELER~133~

BİOGRAFİLER~141~

SAHNELENEN OYUNLARdANFOTOĞRAFLAR

~175~


6


XIX. yüzyılın ortasında Türk Halk Tiyatro geleneği içinde başta gelen Meddah,Karagöz ve Ortaoyunuyla birlikte, Osmanlı İmparatorluğunda Avrupa tiyatro kültürgeleneğinin de etkisi görülür.

Türk entelektüel kesim arasında olduğu gibi, çağdaş Avrupa tarzı tiyatrolar arasın-da herşeyden önce Fransız tiyatrosunun etkisi, daha çok İstanbul’da siyasi ve kültürmerkezlerinde de belirgin bir şekilde hissedildiği görülür. Avrupa ve Batı tarzı tiyatro-ların, Türk tiyatro kültürüne aktarılması yönünde ilk adımlar atıldıktan sonra, zamanlabu tiyatro kültürü İmparatorluğun diğer bölgelerine de yansır, dolayısıylaMakedonya’da da etkisi görülür.

30 Kasım 1848 yılında yayımlanan “İstanbul” Gazetesi’nin 22. sayısında: “Geçencumartesi, her yönüyle güzel görünen yeni kurulmuş olan “Beyoğlu Tiyatrosu”’ndatemsiller sahnelenmeye başladı” şeklinde bir haber yayımlanmış. Kuruluşundan kısabir dönem sonra bu tiyatronun sahnesinde yabancı tiyatro grupları da kendi oyunları-nı sunmuş. Aynı döneme isabet eden yazılı basında İstanbul’da Galatasaray’da, MihailNaum Efendi adında Süriyeli bir zatın sahibi olduğu ‘’Naum Tiyatrosu’’ adında bir tiyat-ronun daha çalıştığı kaydedilmiş.

Türkiye’de tiyatro sanatı alanında kaydedilen bu gelişmelere benzer girişimlerMakedonya’nın değişik şehirlerinde de uygulandığı bilinir. İmparatorluk içinde yeralmış ikinci büyük şehir sayılan Selanik’te daha belirgin bir şekilde geliştiği kaydedilmiş.(21. Aralık 1864 tarihinde “Türkiye” Gazetesi’nin 21. sayısında) yer alan bir haberde, eskitiyatro binasının bulunduğu yerde yeni bir tiyatro binası inşaa edildiği yazıyor.

Selanik’te yaşanan tiyatro sanatı, Üsküp ve Manastır’da etkisini göstermesiyle, odönemlere kadar bu şehirlerde kültür sanat alanında hissedilen monoton bir yaşamtarzı, yavaş yavaş değişir, seyyar tiyatro sanatçıların sundukları tiyatro gösterileri ileşehir yaşamı canlanır ve değişiklik kazanır. Zamanla yabancı seyyar Tiyatro gruplarınsayısı o kadar artmış ki, başkent Üsküp’te bu amaç için bir Tiyatro binası inşaa edilme-ye ihtiyaç görülmüş.

Berlin Askeri Akademisi’nde eğitim gören Mahmut Şefket-Paşa, Üsküp Valisi gör-evine atanmasıyla Üsküp’te bir Tiyatro binasının inşaa edilmesine değin ortaya atılanfikir gerçekleşmiş. Mahmut Şefket Paşa’nın öncüsü olan Hıvzi-Paşa, Vardar Nehir kıyısı-nı inşaa ettirdiği için, şehir içinden akan Serava deresi kapatılmış, Mahmut Şefket-Paşa,Vardar Nehri’nin üzerinden, tiytaro binasının yanından geçen Tren İstasyon köprüsü-nü de inşaa ettirmiş. Bahis konusu olan Tiyatro ilk çalışmalarına 1906 yılında başlamış.Üsküplülerin hatırasında Türk Tiyatrosu olarak kalan bu bina Üsküp’te inşa edilen ilkTiyatro binasını teşkil eder.

7

MİLLİ KURUM TÜRK TİYATROSU’NUN KURULUŞ TARİHİ

01 monografija tur final q8:Layout 1 20.01.2010 18:52 Page 7

İlk Üsküp Tiyatro binası Makedon Halk Tiyatrosu’nun eski binasının yerinde kurul-muş. Abidevi bir yapı teşkil eden sözkonusu Tiyatro binası mimari özellikleri bakımın-dan bugünkü Makedon Halk Tiyatrosu’nun binasına benzer özellikteymiş. Tiyatronunön giriş cephesinde yer alan hol ve sahneye doğru yön alan girişler, Makedon HalkTiyatrosuna benzer şekildeymiş. Salonda döşeme düz olduğu için, tiyatro ve sinematemsillerin sunumu yanısıra, balolar ve Üsküp’te görev alan yabancı ülke Konsoloslarınçeşitli vesilelerle tertipledikleri üst düzey kabul törenlerin gerçekleştirildiği bir mekanolarak da istifade edildiği bilinir.

Salonda bir veya birkaç seyirciye mahsus küçük odacıklar-localar varmış, yapının içmekanı gaz lambalarıyla veya (gazla çalışan çeşitli lüks lambalarla) ışıklandırılmış. Salonkapasitesi geniş olduğu için kabarık sayıda seyirci alırmış. Dikdörtgen şeklindeki salo-nun etrafında galeri varmış, içeride pencere izasında kat arası bir yapı konstrüksiyonuda mevcut olduğu, eski fotoğraflarda görülür.

Isıtma sorunu basit sobalarla halledildiği için, sıcaklık izleyicileri tatmin edecek,rahatlatacak derecede olmadığı bilinir, soğuk havalarda temsil izlemeye gelen seyirci-ler yerde bağdaş oturup, mangallar üzerinde kahve pişirip, temsil izliyorlarmış.Bayanlara özel localar ahşap korkuluklarla çevreliymiş. Tiyatro binasının mimari özel-likleri hakkında 1957 yılında ‘’Nova Makedoniya’’ Gazetesi’nin 20. sayısında, BranislavNuşiç’in kızı Gita Prediç, yayımladığı bir yazısında diğerleri arasında şunlara dikkat çek-miş: ”Tiyatro binası hafif inşaat malzemesi ile yapılmış ve oldukça çok ahşap malzeme-ler kullanılmış olmasına rağmen, binanın genel görünümü görkemli olduğunu dikkatçekmiş. Belgrad Halk Tiyatrosu binasına kıyasen, daha büyük seyirci kapasitesi oldu-ğunu’’ belirtmiş.

Tiyatronun ön cephesinde düzgün bahçesi ve görkemli bir şadırvan varmış, şadır-van etrafında kurulan ahşap sedirelerde Türkler, Arnavutlar ve diğer Tiyatro meraklıla-rı oturup sohbet eder, tatlı tatlı kahvelerini yudumlarmış. Binanın iç mekanında 20’denfazla loca ve galeri ile büyükçe salon varmış. Tiyatro sahnesi, Almanya’da hazırlananzengin ve özel süslemelerle süslüymüş. Tiyatro ilk önce “Şuban-ı Vatan Şehir Tiyatrosu”adıyla adlandırılmış.

Bu binada Tiyatro ve Opera temsilleri sunulurmuş, o dönemde “Vardar” adıyla ünsağlayan şarkıcı topluluğu da konserlerini bu sahnede vermiş, Üsküp genelinde eğiti-me hizmet veren okullar, okul günlerini burada kutlamış, Üsküp’te kabarık sayıdagörev yapan yabancı ülke Konsoloslukları çeşitli vesilelerle düzenledikleri resmi kabultörenleri ve balolar aynı sahnede gerçekleşmiş.

1898 yılında Üsküp’te toplam 35.000 ahali yaşıyormuş, o dönemlerde Üsküp’te Rus,Avusturya,Yunan, Sırp ve Bulgar Konsoloslukları akreditasyon yaptırmış, yakın birzamanda İngiltere Konsolosluğun akreditasyonu da beklenirmiş. Vardar Nehrin sağ vesol yakasını birleştiren eski Taş Köprüsü şehre ayrı bir güzellik sağlayan abidevi bir tari-hi eserimiz sayılır. Bulgarlar Vardar Nehrin kıyısında belirgin mekanda, görkemli birKonsolosluk binasına sahipmiş, Yunanlılar da aynı öyle, Üsküp’te birkaç görkemli yapı-ya, özellikle Lise binalarına sahipmiş. Sırplar’ın da kendi okul binası varmış. O dönem-lerde başkent Üsküp yerli ve yabancılarla birlikte toplam 50.000 nüfusuyla büyük birşehri teşkil ediyormuş.

Tiyatro binasının inşaatı için gereken inşaat malzemeleri, iç mekanın dekorasyonu-süslemeleri ve gereken mobilya için toplam arcamalar 150.000 leva değerinde olduğukaydedilmiş. Abidevi bir Tiyatro binasına sahip olan Üsküp’lüler için bu yapı esasengurur kaynağı teşkil ediyorumuş, tek sözle o dönemlerde Osmanlı genelinde bile tekmodern tiyatro binası sayılırmış. Tiyatronun çalışması, Makedonya’da yaşayanTürklerin bir araya gelmesi, aralarında sosyal ve toplumsal statü gözetmeksizin kay-naşması yanısıra, topluca milli duygularını dile getirme bakımından da önemli sayılır.

O zamanlara kadar Tiyatro daha çok insanların biraraya toplanıp kahve içme-eğlen-me gibi ihtiyaçlarını gidermek için kullanılırmış,sahnede yetenekli fakat deneyimsizaktörler yer alırmış.

8


Paralel olarak hevesli sanat meraklıları, zevk için sanat yapanlar, tek sözle sanat düş-künü olan tiyatro grupları da bu sahnede temsiller sunmuş. Bunlar arasında “Şuban-ıVatanı (Vatanın gençleri) adında faaliyet gösteren Türk Milli Gençlik Örgütü de yer alır.Bu örgütün adına göre Tiyatro ‘’Şuban-ı Vatan - Şehir Tiyatrosu’’ olarak adlandırılmış.

“Vatan” adlı temsil hakkında Bulgaristan’da yayımlanan bir yazıda: ”Tiyatro binası-nın inşaat edilmesi fikri, yüksek tahisilli birkaç Türk entelektüel gencinden kaynaklan-dığı belirtilmiş, Türk genç aydınları arasında özellikle Sırbistan sınır bölgesinde görevliolan askeri müffetiş İzzet Bey’in ismi geçer.

“Vatan” adlı piyesi yerli Türk yazar Kemal Bey yazmış, yazarın kişisel portresi iki antikeseri yansıtan tablonun arasına takılmış ve sahnede dekor olarak kullanılmış, bu şekil-de izleyicilere takdim edilmiş. Tiyatro salonu Türk seyirciyle doluymuş, başında çalmave fes taşıyan genç, yaşlı Türk izleyiciler arasında, beyaz keçeli Arnavutlar da sunulantemsili dikkat ve ilgiyle izlemiş. Temsil başlamazdan önce askeri orkestrası “Hamidiye”yerine ilk defa “Özgürlük marşını” seslendirmiş. Perde kalkınca sahneye beyaz elbisegiyen genç ve güzel bir kız çıkmış, kız bir elinde Türk bayrağını, bir elinde de bir kılıçtutuyormuş. Perde ikinci kez kaldırıldığında temsilde rol alan tüm aktör ekibi, yazarınportresinin önünde yarı çember şeklinde toplanarak, aralarından iki aktör birkaç adımöne çıkıp, yazar hakkında konuşma yaparken, karşı taraftan izleyiciler ayağa kalkıpuzun süren alkışlarla oyunu alkışladıkları kaydedilmiş. Temsili izleyiciler ilgiyle, sonderece sakin ve suskun bir vaziyette dikkatla izlediği bilinir. Aktörler tek ağızdan yük-sek sesle “Vatan Osmanlı - düşman salata” sözlerini telafuz edince, salon seyircileringüçlü alkışlardan adeta yerinden oynadığı” şeklinde yorum yazılarında dikkat çekilmiş.

Sözkonusu piyes amatör aktör ekibi tarafınca canlandırılmasına rağmen, ilk defavatansever-yurtsever konulu bir temsil olması hasebiyle, oldukça başarılı geçmiş.Sanatçılar sahnede sergiledikleri başarılı performanslarıyla izleyicinin ilgisini kazanmış,özellikle o dönemlerde gayrimüslim okullarında müfetişlik yapan ve Bulgar okulundaTürk dili öğretmeni olarak çalışan Faik Efendi canlandırdığı komutan rolüyle, kuşatılmışbir Kale’de düşmanla muharebe esnasında kahramanca davranışlarıyla, seyircininbeğenisini toplamış.

12.09.1908 yılında “Veçerna Poşta - Akşam Postası” adlı Gazete’nin 144. sayısında,sözkonusu temsili Üsküp’te görev yapan İngiltere, Avustrurya, Rusya, Yunanistan veSırbistan Konsolosları yanısıra, Avrupa sömürge topluluğunun üst düzey temsilcileri,Avusturya jandarma ve subaylar yanısıra, tüm Türk memurların ve üst düzey yetkilile-rin izlediğini yazıyor. Haberde aynı öyle birkaç gün sonra Üsküp’e Bulgaristan’dan birTiyatro gurubun gelmesi beklendiği de belirtiliyor.

07.09.1908 yılında sözkonusu temsil hakkında aynı öyle “Vardar” gazetesindeyayımlanan haberde, 5 Eylül tarihinde Islahane okulunda eğitim gören öğrenciler, adyapmış Türk dram yazarı Kemal Bey’in yazmış olduğu “Yurdumuz” adlı temsili sun-dukları belirtilmiş. Belediye Tiyatro salonu izleyiciyle tıklım tıklım dolmuş, Bulagristan’ıtemsilen memurlar haricinde, tüm Konsoloslar ve üst düzey yetkili temsilcilerin hazırbulunduğunu yazıyor. “Öğrenciler oldukça başarılı bir tiyatro temsili sundu, uzunsüren samimi alkışlarla alkışlandı, izleyiciler vatan sevgisini dile getiren ilginç sahnelerikıvanç duygusuyla izledi, yazarın oyunda dile getirdiği vatanseverlik duyguların ifadeedildiği mısraları hep beraber, bir ağızdan gür sesle seslendirdi”.

13.10.1908 tarihli “Vardar” Gazetesi’nde: “Geçen hafta Türk Tiyatrosu, Türk tiyatrooyun yazarı Şemsedin Sami Bey’in yazmış olduğu “Besa” adlı tiyatro oyunu sunuldu-ğunu yazıyor. Temsilde ana konu olarak, çağdaş Arnavut milletin yaşamı ele alınmış.

Filiz Nezir “Makedon Halk Tiyatrosu’nun yeni binası inşaa edildiği mekanda, önce-den Türk Tiyatrosu varmış” başlıklı yazısında, tiyatronun kurulduğu ilk yıllarda, NamıkKemal’in “Vatan yahut Silistre” adlı oyunu sahnelendiğini yazıyor, izleyici rekoru kıranbu temsilden toplam 240 Osmanlı altını gelir elde edildiğini belirtiyor. Türk tiyatrsonunkaydettiği başarısından yüreklenerek ilham alan şehrin entelektüel kesimi, tiyatro ala-nında ne daha fazla başarı kaydetmek arzusuyla İstanbul’da dönemin bir numaralı, ad

9


yapmış ve şöhret sahibi aktörü sayılan Burhanettin Beyefendi’yi Üsküp’e özel konukolarak davet etmişler. Burhanettin Beyefendi’nin yönetiminde Üsküp TürkTiyatrosu’nun sahnesinde “Napoleon Bonaparta”, “Nasıl oldu”, ”Genç Osman” ve“Tarık” adlı yeni temsiller hazırlanmış, tiyatro severleri bu temsilleri heyecan ve ilgiylekarşılamış. 1908 yılın son aylarında Şemsettin Sami Bey’in yazmış olduğu “Besa” adlıoyunu sunulmuş. Hüseyin Süleyman’ın yazısına göre; Osmanlı hükümdarlığının sonyıllarında Üsküp Türk Şehir Tiyatrosu’nun çalışmalarına Ferid Bayram ve HasanŞükrü’nün de katıldıklarını, fakat kamuoyu kitlesi Türk Tiyatrosu’nda görülen bu yenigelişmelere toleranslı-anlayışlı davranmadıklarını belirtir. Süleyman, bu yazısındadiğerleri yanısıra: “Halk kitlesinin büyük bir bölümü fanatik dini yöneticilerin etkisi altı-na kaldığından dolayı, tiyatroya sempatiyle bakmadıklarını kaydetmiş. Bu sorunlaryüzünden, o dönemlerde Tiyatro sözü başka bir anlamda, daha doğrusu ahlaksızlığıifade eden bir anlamda kullanıldığını belirtir. Entelektüel kesim ise bu tip halk kesimi-ne kıyasen, tiyatro konusunda farklı düşünüyordu. Dini eğilimi olan halk kitlesine yenikdüşen entelektüel kesim bu konuda etkisiz kaldığı... dikkati çekilmiş’’.

19 Mayıs 1911 yılında “Vardar’’ Gazetesi’nde Belediye Tiyatrosu’nda konfernasdüzenlendiğini, konferansta Etem Ruhi Bey, tiyatronun iç ve dış siyaseti konusundakonuşma yaptığını yazıyor.

Hürriyetin ilan edilmesinden sonraki dönemlerde Üsküp’te Tiyatro faalliyetleri yanı-sıra, sinema film gösterileri, “Vardar” Kültür Sanat Derneği’nin faaliyetleri, ‘’Şuban-ıVatan’’ Şehir Tiyatrosu, Lise öğrencilerinin sundukları kutlama programları, Belgrad veSofya Halk Tiyatro sanatçıların ziyaretleri, Voydan Çernodrinski konuk tiyatro sanatçı-ların sundukları temsiller, sayısı çok seyyar tiyatrocular, sirk gösteri grupları ve“Karagöz” tiyatrosunun sunduğu, birbirinden ilginç temsillerle başkent Üsküp’te kül-tür sanat yaşamında farklı bir zenginlik kaydedilmiş.

“Kral Aleksandar” Devlet Medresesi’nin öğrencileri çeşitli kutlama programlarını bumekanda sunmuştur. 29 Nisan 1928 yılında Bayram kutlamaları vesilesiyle “Adem Bey”temsili ve bir konser sunmuş, Kasım 1928 yılında “Günahkar” adlı oyun sahnelenmiş.Okulun yazılı Raporlarında; 1928/29 okuma yılında öğrenciler tarafından toplam 5dram temsili hazırlanmış ve sunulmuş, 1930/31 okuma yılında ise aynı okulun öğren-cileri 3 temsil sunduğu kaydedilmiş.

Kurban Bayramı kutlamaları vesilesiyle 3. sınıf öğrencileri “Kız bedduası” adlı piyesicanlandırmış. 8 Mart 1936 yılında Manastır şehrinde yapılan okul gezisi esnasında,Tiyatro salonunda “Haci Loya” oyununu sunmuşlar. Aynı temsili Ohri şehrin “Riviera”Oteli’nde, 6 Mart 1936 yılında ise Üsküp Halklar Tiyatrosu’nda ve ikinci kez 2 Aralık1936 yılında sunulmuş.

Belirttilen kaynak bilgiler, Makedonya’da yaşayan Türk Milleti’nin Türk Tiyatro sana-tının gelişmesinde kaydedilen süregenliği açıkça gözler önüne sergilemektedir. HalkKurtuluşu Savaşı’ndan sonra da ülkenin birçok bölgesinde Tiyatro temsilleri sunulmuş.30 Mayıs 1945 yılında “İrfan” Kız Okulu’nda öğrenim gören Türk kız öğrencileri tiyatrotemsili sunmuş, bu temsile “Şefket” Okulu’nda eğitim gören kız öğrenciler de iştiraketmiş. Milli marşların okunmasından sonra, belli bir konu üzerine yazılan tebliğlerokunmuş, koro besteleri, ezbere okunan şiirler, çeşitli diyaloğlar, eski halk masalları vehikayeler okunmasının ardından, Türk Koro üyeleri “Savaşa savaşa” ve “BugünMakedonya üzerinde” Makedon milli marşını seslendirmiş, ondan sonra V.Markovski’nin “Partizan baharı” adlı bestesi seslendirilmiş. Sahneye çıkan öğrencilerhep birlikte birkaç halk oyunu oynamış, programın sonunda “Donçe’nin Nadası” adlıpiyesi sunmuşlar.

1949 yılında Ekim Festivali yöneticileri, Üsküp’ün “Yeni Yol” Kültür Güzel SanatlarDerneği’ne, Mustafa Karahasan’ın yazmış olduğu “Şaban Oca” adlı temsilini başarılı birşekilde sundukları için 8.000 dinar değerinde parasal ödülle ödüllendirmiş.

“Yeni Yol” Derneği 15 Mayıs 1948 yılında kurulmuş. Dernek çatısı altında MustafaKarahasan’ın yazmış olduğu ‘’Hacer’’ oyunu ilk sunulan temsil sayılır. Derneğe, bu

10


oyunla kaydettiği başarıları için 10.000 dinar, Dernek üyeleri Cevat Huseyin ile YıldızAhmet’e 1000’er dinar, Şerafettin Hayredin 500 dinar parasal ödülle ödülendirilmiş.

“Yeni Yol” Derneği Üsküp’te 10’dan fazla temsili 4.000 seyirci önünde sunmuş.Dernek üyeleri Mustafa Karahasan’ın yazmış olduğu ‘’İnandırmak’’ piyesini de canlan-dırmış. Piyes, sekiz defa Üsküp’te, ikişer defa da Kumanova ile Köprülü şehirlerindesunulmuş, bir defa Üsküp Radyosu’nda seslendirilmiş. Üsküp’te kadınlara ait üç özeltemsil sunulmuş. 1949 yılında ‘’Kulturen Jivot - Kültür Yaşamı’’ adlı dergide, ŞükrüRamo, yayımladığı bir yazısında; ’’Dram grubun canlanmasında emeği geçenlerinbaşında İdriz Osman, Ahmet ve Cevat Hüseyin olduğunu kaydetmiş.

Üsküp halk heyeti, yürütme konseyi üyelerinin kararnamesiyle 1949 yılı Aralık ayı-nın ikinci yarısında, Üsküp’te Azınlıklar Tiyatrosu’nu yönetecek, Yönetim Kurulu kuru-lur. Tiyatronun müdürlük görevine, Devlet Tiyatro Okulu’ndan ilk nesil mezunlardanbiri olan Abduş Hüseyin tayin edilmiş. Müdür yardımcısı görevine ise BehaedinKrasniki atanmış. Tiyatro’nun aktör ekibi genellikle “Emin Duraku” Kültür GüzelSantalar Derneği ile “Yeni Yol” Kültür Güzel Sanatlar Derneği üyelerinden oluşmaktay-dı. Aktör ekibi arasında genç Türk ve Arnavut bayan aktörlerin de mevcudiyeti mem-nuniyetle karşılanmış. Azınlıklar Tiyatrosu’nun çalışmaları için gereken mekan teminedilmiş, hemen çalışmalara başlamasına izin verilmiş.

Abduş Hüseyin’in anlattıklarına göre, göreve atanmadan önce Lilyana Çalovska veKemal Seyfullah’la yaptıkları görüşmede, Azınlıklar Tiyatrosu’nun kurulmasına değinkararname hakkında bilgi vermişler. Bu kararnameden sonra yapılacak ilk iş, Tiyatroyagereken aktör ekibin ve diğer elemanların temin edilmesi olduğu dikkat çekilmiş.

11 Mart 1950 yılında, Kültür ve Bilim Bakanlığı’nda Tiyatro Müdürlerinin iştirak etti-ği ortaklaşa bir toplantı düzenlenmiş, bu toplantıda söz alan Müdür Abduş HüseyinTürk Tiyatrosu’nun çalışması için gereken aktör ve diğer ekip tamamlanmış, çalışmayabaşlamada hiçbir engel kalmadığını ifade etmiş, Arnavut Tiyatrosu ise henüz çalışma-ya hazır olmadığını belirtmiş.

Türk Tiyatrosu ilk temsilini, Branislav Nuşiç’in ‘’Şüpheli Şahıs’’ oyununu 8 Temmuz1950 yılında Makedon Halk Tiyatrosu’nun salonunda sunmuş. Temsil, AbduşHüseyin’nin yönetmenliğinde hazırlanmış. Oyundaki rolleri: Yerotiye - Şefki Mahmut,Aniça - Yıldız Ahmet, Mariça - Suna Mahmut, Viko-Seza Okçuoğlu, Jika - Behiç Sadulah,Milisav - Şerafettin Nebi, Goko - Fikret Demir, Aleksa Juniç - Abduş Hüseyin, Yoco - FaikHasan canlandırmış.

Azınlıklar Tiyatrosu’nun mihenk taşını oluşturan Türk sanat topluluğu, AbduşHüseyin’in yönetmenliğinde, Branislav Nuşiç’in meşhur ‘’Şüpheli Şahıs’’ oyununuüstün başarıyla sahnelemiş. Temsil, izleyicilerde derin intibalar bırakmış, alkış yağmu-ruyla karşılanış. Oyunun yönetmeni Nuşiç’in eserini halka daha yakın ve gerçekçiboyutta takdim etmek arzusuyla, üstün gayretler göstermiş. Oyunda rol alan tümektörler, üzerine düşen görevi sorumluluk duygusuyla profesyonelce yerine getirmiş.Türk Tiyatrosu aktörlerinin sunduğu ilk temsil olmasına rağmen gerçekten çok başarı-lı olduklarını bir kez daha altını çizerek belirtmek gerekir. Seyircilere bir ilk olduğunu hiçhissettirmeden, tecrübeli bir aktör sıfatıyla üstlendikleri rolleri canlandırdılar.

03 Ağustos 1950 yılında “Nova Makedoniya” gazetesinde, Gogol’un “Bir evlenme”ile Nuşiç’in “Şüpheli Şahıs” oyunlarına değin yayımlanan değerlendirme yazısında,Mustafa Karahasan: “...Kapetan Yerotiye Pantiç’i canlandıran Şefki Mahmut, Türk aktör-leri arasında şimdilik en yetenekli bir sanatçı olduğunu” ifade etmiş. Şefki Mahmuttamamen oyunun özüyle bütünleşmiş, canlandırdığı karakterin en ince özelliklerinibile oldukça duygusal bir yaklaşımla, sahnede serbest ve rahat davranışlarla, gençolmasına rağmen pişkin ve alışkan bir sanatçı kimliği yansıtttı. Sahnede serbest verahat davranış tarzı bir bakıma büyük ölçüde meslektaşlarının rollerini canlandırma-sında da kolaylık sağladı. Aktör Şefket Mahmut hakkında genel bir tasvir yapılırken,gelecekte daha da gelişeceğinden emin olacağımız, mükkemmel bir sahne becerisinesahip, kaliteli oyuncu kabiliyeti olduğunu belirtmek gerekir. Rolünü başarıyla canlan-

11


12

dıran bayan aktörler arasında (Anga ile Mariça)’yı canlandıran Yıldız Ahmet ile SunaMahmut’u ayrıt etmek gerekir. Özellikle Yıldız’ın sergilediği etkileyici sahne haraketle-ri, seyircinin beğenisini kazandı. Yıldız “Yeni Yol” Derneği’nde de kendini başarılı biraktör olarak defalarca ispatlamıştır. Tasa rolünü canlandıran Musa Halim, Vika - SezaOkçuğlu, Faik Hasan, Şerafettin Nebi ve diğer aktörlerin de başarılarını anmadan geçe-meyeceğim...”

Türk ve Arnavut Dramı’nda aktör kadrosuna “Yeni Yol” KGSD ile “Emin Duraku”KGSD’lerinden olduğu gibi, Debre’de faaliyet gösteren ‘’Bratsvo Edinstvo - KardeşlikBirlik” KGSD’nın de sanatçılar angaje edilmiş. İlk temsillerin sunulduğu dönemlerdeTürk Tiyatrosu’nda toplam 15 erkek ve 2 kadın oyuncu vardı. Arnvaut Dramı’nda isetoplam 15 erkek ve 4 kadın aktör katılıyordu. Azınlıklar Tiyatrosu’nda Türk ve ArnavutDramı’nda toplam 36 aktör çalışıyordu.

Şehir halk heyetinin 4579 numaralı, 1950 tarihli resmi kararnamesi ile Üsküp’teAzınlıklar Tiyatrosu kurulur. Azınlıklar Tiyatrosu’nun kurulmasıyla Makedonya’da azın-lık toplulukların kendi Tiyatroları kurulmasına bağlı istek ve hayalleri gerçeğe dönüştü.

O yıllarda kültür yaşamında yeniliklerin uygulanmsına değin, Makedonya’da vetüm Yugoslavya çapında yaşayan ulus ve halkların kültür sanat hakları konusunda eşithakların pratikte de uygulanması için gereken toplumsal ve siyasi şartlar yaratılmıştı.Dönemin Yugoslavya topraklarında örneğin Priştine’de profesyonel manada hizmetveren Arnavut Azınlık Tiyatrosu kurulmuş, Novi Sad ve Subotiça’da Macar Tiyatrosu,Riyeka’da ise İtalyan Tiyatrosu kurulmuştu. Buna dayalı Üsküp toplumsal - siyasi birliğiMakedonya’da da Azınlıkların Tiyatro sanatı ihtiyaçlarını karşılayabilecek, AzınlıklarTiyatrosu’nun kurulması kararlaştırıldı. Kurulan Tiyatro’nun temel ilkelerinden ve enönemli yükümlülüklerinden biri şüphesiz ki, Türk ve Arnavut azınlıkların sahne sanat-larının profesyonel seviyede geliştirilmesidir.

Azınlıklar Tiyatrosu’nun kurulmasıyla Üsküp’te ve dolayısıyla Makedonya’da yaşa-yan Türk ve Arnavut Azınlıkları sahip oldukları kültür ve eğitim seviyesini geliştirecektoplumsal bir kuruma sahip oldular. Azınlıklar Tiyatrosu’nun açılmasıyla, Azınlık toplu-lukların kendi Tiyatrosu’na kavuşma arzusu taçlandırıldı.

Tiyatro’nun kurulmasından sonra, takdire şayan bir hevesle ve özveriyle çalışanaktör ekipleri ve yöneticilerin sayesinde, sayısı çok prömiyerler hazırlandı. Başlangıçtadoğal olarak sayısı çok eksiklikler görülmüş olması yanısıra, önemli olan Türk Tiyatrosugeleceğe yönelik önemli tecrübeler kazanmasıdır. Genç ve tecrübesiz sanatçılar yavaşyavaş gerçek sanat kimliğini belirlemeye başladı. Yazılı basında bu genç tiyatronunhevesli ve istekli çalışmaları hakkında sürekli olumlu eleştiriler yayımlandı. TürkTiyatrosu’nda faaliyetler arttıkça artık, eskiden olduğu gibi sadece bu tiyatronun varlı-ğı hakkında bahsedilmiyor, tiyatro sanatçıların sanat yönünde olgunlaştığı da dilegetiriliyor.

Üsküp Türk Tiyatrosu hazırladığı değişik ve zengin repertuvar sayesinde giderekkabarık sayıda izleyici kitlesinin ilgi ve beğenisini topluyor. İzleyici sayısının artmasındaaynı öyle aktörlerin ve rejisörlerin çalışma hevesi, yılmadan, yorulmadan çalışma alış-kanlığı ve tiyatro yöneticilerinin kararlı tutumları, tiyatronun ve tiyatro sanatçılarınmesleki yönden sürekli gelişmesi doğrultusunda gösterilen tüm gayretler,Makedonya’da yaşayan Türk milletin kültür sanat seviyesinin ve tiyatro anlayışınıngelişmesinde etkili olmuştur. Doğru tertiplenen Tiyatro politikası sayesinde, TürkTiyatrosu Makedonya’nın değişik bölgelerinde yaşayan Türk halkının ayağına gidip,sabırsızlıkla bekleyen seyirci karşısında sayısı çok başarılı temsiller sunmuştur.

Türk Tiyatrosu’nun birçok ülkede konuk olması, milletler arasında kültürel bağlarınkurulmasında önemli etken olmuştur. Üsküp Türk Tiyatrosu, Türkiye Tiyatroları yanısı-ra, Balkanlarda ve dünyada yegane profesyonel Türk Tiyatrosu sayılır. 60 yıllık çalışmahayatı süresince Türk Tiyatrosu çalışmalarında kaydettiği üstün başarılarından dolayı,yetkili Makedon ve Dünya Tiyatro yönetmenleri tarafından sayısı çok ödül ve takdir-name ile ödüllendirildi. Tiyatro eleştirmenleri Türk Tiyatrosu hakkında gerçekten övü-


1950–1952

1 Üsküp Azınlıklar Tiyatrosu1950 -1960 yılı.

13

nebilecek ve gurur duyacak nitelikte pozitif değerlendirme ve eleştiriler yayımladılar.Türk Tiyatrosu sadece tiyatro olarak değil, aktörler bireysel başarıları için de sayısı çokdeğerli ödüller kazanmıştır. Dolayısıyla, Türk Tiyatrosu kuruluş anından günümüzedek, geçen zaman dilimi içerisinde, üstlendiği rolüyle ve gerçekleştirdiği başarılı çalış-malarıyla, Türk milli kültürün ve dolayısıyla Makedon kültürünün de, özellikle tiyatrosanatının gelişmesinde önemli bir faktör sayılır. Türk Tiyatrosu bu görevi çok önemli birdönemde, Halk Kurtuluş Savaşı’ndan sonra üstlenmesi ayrı bir önem ve dikkat arzetmektedir.

Türk Tiyatrosu önemli bir kültür sanat kuruluşu teşikil etmesi hasebiyle, aynızamanda tiyatro uzmanların gelişmesinde önemli bir eğitim merkezi sayılır. Genç tiyat-ro yazarların yetişme meydanı, rejisörler, aktörler, sahne tasarımcıları, kostimograflarınyetiştiği ve tecrübe sahibi olmasında etkili olan önemli bir mekan, burada yetişenlerintümü başarılı çalışmalarıyla toplumuzda belirgin ve takdire şayan izler bırakmıştır.

Makedonya’da tiyatro yaşamında, Türk Tiyatrosu ayrı bir yere sahiptir, MakedonyaTürklerin Tiyatrosu olarak hiçbir zaman kendi kabuğuna kapanmamış, bir kenara çekil-memiş, bölgeciliğe eğilim göstermemiş, sadece kendi çevresinde esas olmayan kriter-lere dayanan değerler elde etmemiştir. Aksine Türk Tiyatrosu, sadece Balkan arenasın-da değil, daha geniş çapta da seyirci önüne memnuniyetle ve özgüvenle çıkmış, böy-lelikle yaptığı çalışmaları birçok ülkede, sayısı çok tiyatro eleştirmenleri ve yetkiler tara-fınca objektif bir şekilde değerlendirilmiştir.

Üsküp bölgesel heyeti dördüncü bölge salonunda, 20 Ocak 1950 yılı, akşam saat-lerinde Arnavut ve Türk Tiyatrosu’nun kuruluş yıldönümü vesilesiyle kutlama törenidüzenlendi. Kutlama töreninde Naum Naumovski - MKP MK Politbiro üyesi, Reis ŞakiriMHC Meclisinde Bakan, Kemal Seyfula - Makedonya’da HKC Yürütme Heyeti vb. seç-kin üst düzey konuklar hazır bulundu. Kuruluş yıldönümü kutlamaları vesilesiyle busahnede yabancı ve yerli yazarların eserleri Arnavutça ve Türkçe çevirileri sahnelene-ceği bildirildi, ayrıca genç dram yazarların piyeslerine de yer verilmesi öngörülmüştü.1

Gençlik Tiyatrosu 1949 yılın sonbahar mevsiminde kurulmuş. Genç HalkTiyatrosu’na aktör kadrosu “Yeni Yol” ile “Emin Duraku” KGSD temin etmiştir.Tiyatro’nun müdürlük görevine Abduş Hüseyin tayin edilmiş.

Geçen dönemlerde Türk Tiyatrosu’nun karşılaştığı en önemli sorunların başlıcaları;kadro sorunu, repertuvar, mekan ve teknik sorunlar oluşturmaktaydı. Herşeye sıfırdanbaşlanmış. Kalifiyeli kadro yetiştirmek için tiyatronun kurulmasından hemen sonra,kurslar düzenlenmiş. Kurslar vasıtasıyla sanatçılar, Türkçe ve Arnavutça gramer ile ede-biyatı öğrenirken aynı zamanda tiyatro tecrübesi de kazanmış. Tiyatronun gelişmesürecinde dıştan da bireysel yardımlar olmuştur.

Üsküp’ten belli başlı ileri görüşlü kişilerden gelen maddi ve manevi yardımlarla,Azınlıklar Halk Tiyatrosu’nun çatısı altında bir yıllık eğitim kursu düzenlenmiş, genç vedeneyimsiz aktörler bu kurslar sayesinde, tiyatro sanatı ve sanatçı teorisi hakkındatemel bilgiler yanısıra, sahne tatbikatı da yapma olanağı bulmuştur...1950/51 sezo-nunda Türk Tiyatrosu’nda Çehov’un “Ayı” oyunu sahnelendi, “Şüpheli Şahıs” temsiliniManastır, Ohri, Pirlepe, Resne, Köprülü ve İştip’te sundular.

Türk Tiyatro Ansamblosu, Abduş Hüseyin’in yönetmenliğinde Molier’in “Tartif” ve“Hastalık Hastası” piyeslerini hazırladı. 01.01.1950’den 31.12.1950’ye kadar AzınlıklarHalk Tiyatro binasının mekanı Sok.192 No.1 de yer alıyor. O dönemde toplam 25 ele-man görev yapmaktaydı, bunlardan 19’u sanatçı, 3 teknik personel ve 3 kişi idaredegörev yapıyordu. 9 Temmuz 1950 yılından 10 Şubat 1951 yılına kadar Türk TiyatroAnsamblosu Makedonya genelinde değişik şehir ve köylerde toplam 20 temsil sundu,4.790 seyirci bu temislleri izlediği kaydedilmiştir. O dönemlerde Türk Tiyatrosu Nuşiç’intek perdelik oyunu “Analfabet” ve Çehov’un “Evlenme teklifi” oyunlarını sundu. 1951


14

yılında Türk Tiyatrosu “Şüpheli Şahıs”, “Analfabet”, “Sinek”, “Dünya Savaşı” ve “OkulMüfetişi” oyunlarını sundu. Aktör ekibi arasında özellikle Şefki Naim ve Şerafettin Nebiüstün başarılarıyla öteki meslektaşlarından ayrıt edilmiş. Tüm aktör ekibi için özelmüzik dersleri de düzenleniyormuş, sahne hareketi-mizansyen, aktörlük ustalığı vb.konularda eğitim almışlar.

24 Kasım 1951 yılında Türk Tiyatrosu Y.S. Popoviç’in yazmış olduğu “Kabak” oyu-nun prömiyerini sundu, oyunun Türkçe çevirisini Kaim Dami hazırladı. Sözkonusu tem-silin galası İsa Bey Camii’nin yanında Tıp Okulu’nun Salonu’nda sunuldu.

1952 yılında Türk Tiyatrosu Molier’in “Hastalık Hastası” ve Nuşiç’in “Millet Vekili”oyunu yanısıra, Bora Stankoviç’in “Koştana” oyunlarını sundu. Tüm bu piyesleriTiyatro’nun Müdürü Abduş Hüseyin yönetti.

Üç yıllık dönem süreci içerisinde Türk ve Arnavut Dramı toplam 13 tek perdelikoyun ve 3 tüm gece temsili; “Şüpheli Şahıs”, “Kabak”, “Bir evlenme” oyunları sunuldu.İzleyici sayısı 5.000’ün üzerine ulaştığı kaydedilmiş.

Azınlıklar Tiyatrosu kuruluş yıllarında uzunbir süre “doğum sancılarını” yaşadı, “kali-fiyeli sanat personeli yetersizliği” ciddi sorunlardan biri sayılır, bunun yanısıra salonsorunu ve gereken araç gereçler, kostümler ile benzer tiyatro malzemesi temin etmekonusunda da ciddi sıkıntılar yaşandığı bilinir.

8 Mart 1952 yılında Türk Tiyatrosu Molier’in “Hastalık Hastası” oyunun prömiyerini,üçüncü bölge Halk Cephesi’nin salonunda sundu.

Azınlıklar Halk Tiyatrosu’nun yeni binası 8 Ocak 1953 yılında hizmete verildi.Tiyatro’da toplam 30 kişi çalışıyordu, kuruluşundan 1953 yılına kadar 10 prömiyer tem-sil sunuldu. 650 koltuklu Tiyatro salonu mimari özellikleriyle Makedonya’da en iyi tiyat-ro salonları arasında yer alır. Tiyatro Ansamblosu haftada en az iki temsil sunar, hafta-nın diğer günlerinde ise farklı amaçlı gösteriler düzenler. Yeni Tiyatro binasının tören-li bir şekilde hizmete verilmesi vesilesiyle Arnavutça (15.01.1953) “Zulumkar” ve“Hasanaginitsa” temsileri oldukça başarılı sunuldu, her iki temsili rejisör TodorNikolovski yönetti. Nikolovski başarılı bir tiyatro yönetmeni olarak AzınlıklarTiyatrosu’nda genç aktörlerin yetişmesinde önemli payı geçen yönetmenlerden birisayılır.

Tiyatronun yeni binasında sunulan son iki temsilin hazırlanmasında gerekli olanteknik imkanların temin edilmiş olması, kolektifin sanatsal yönden yükselmesi ve iler-lemesinde önemli önkoşullar sayılır. Elverişli çalışma koşulları altında hazırlanan tem-sillerin kalitesi da artmış, sanatçılar arasında; Musa Halim, Şerafettin Nebi, LütfüSeyfullah, Angelina Coni, Viktoriya Şiroka, Muharem Şahişi, Mahmud Dumani ve diğer-lerin kaydettikleri başarılarını ayrıt etmek gerekir. Her iki oyun sunulduğunda Salonseyirciyle dop doluydu. O dönemlerde seyirciler bilet temin etmek konusunda sıkıntıçektiği bilinir. Tiyatronun reportuvar siyasetini geliştirmek için yetkililer sürekli, Tiyatrokonesyine, dıştan işbirlikçi katması konusunda öneriler gelmiş. “AzınlıklarTiyatrosu’nun geleceği parlak olacağı sezilmiş. Yakın gelecekte TiyatroAnsamblosu’nun kaydedeceği yeni ve üstün başarılarına şahit olacağız, B. Satnkoviç’in“Koştanası” Arnavutça ve Koroviç’in “Ayşa”‘sı Türkçe sunulmuş her iki oyunun yönet-menliğini Todor Nikolovski hazırlamış”.

“Ayşa’nın gala temsili seyircilerin beklentisini sonuna kadar karşılamadığı gözlem-lenmiş. Oyunda samimi ve inandırıcı anlatımlar, gereken canlılık, dinamiklik seyircininbeklediği seviyede olmadığı belirtilmiş. Raşid Beyin hizmetçisini canladıran LütfüSeyfullah oyunu canlandırmada zorluk çekmemiş çünkü “Zulumkar” adlı temsilde debenzer bir rolü canlandırmıştı. Ayşa’nın arkadaşını oynayan Binnas tek yönlü karakte-riyle pek ilgi çekici olmamış. Sabahat Cinoli başarıyla canlandırdığı Çingene rolü ileseyircinin beğenisi kazanmış. Hatice Hanımı oynayan Nacire Kemal bu rolünde “şab-

1953


2 S. Y. : Azınlıklar Tiyatrosu’nda“Bir evlenme” “NovaMakedoniya”, 9.1953 yılı.

15

lon oyun” tarzından kurtulamadığı kaydedilmiş. İbrahim rolüyle Sadullah Behiç “sah-nede orijinal ve gerçekçi” bir rol sahnelemediği bilinir. Tiyatro eleştirmenleri de oyun-la alakalı yazılarında oyunun yönetmeninden memnun olmadıklarını ifade etmişlerdir.Oyun esnasında sahnede sürekli aynı, tek yönlü estetik ve sanat tadı hissedildiği, adetafarklı karakterler sözkonusu olmadığı izlenmi bıraklıdığı şeklinde eleştiriler almış.

3 Haziran 1953 yılında Abduş Hüseyin’in yönetmenliğinde, Gogol’ün “Bir evlenme”adlı oyunun galası sunuldu. “Oyunun yönetmeni Gogol’ün hoş ironisini sezmiş, buseziyi seyirciye de aktarmaya ve vurgulamaya başarmış”, oyunun metnindeki maneviduygular ve en önemli anlar seyircinin kolay anlayabileceği ve kavrayabileceği bir tarz-da sahnelendiğinden dolayı, Gogol’un komedisi oldukça başarılı bir şekilde hazırlandı-ğı” kaydedilmiş. Özellikle Potkalosin’in aşk ilanı ve dünürlerin gelmesinden önce yaşa-nan karmaşa oldukça başarılı yansıtıldığı kaydedilmiş.

Sebahat Cinoğlu üstlendiği (Agafya) rolünü doğru ve başarılı canlandırdı. Oyunsüresince sanatçının sahnelediği duygusal davranışları Agafya’nın kişiliğini bir bütünolarak gözler önüne sergiledi. Abduş Hüseyin Potkalosin rolünü “kişisel özgüven, duy-gusal ve sağlam hareketlerle oldukça gerçekçi ve inandırıcı bir tarzda canlandırdı”.Şerafettin Nebi üstlendiği (Koçkaryov) rolünü rejisörün konseptine uygun bir tavırlacanlandırdı”. Nacire Huseyini (Fyokla) ve Ninas Suleymani (Arina)’yı, her iki sanatçı ken-dine has kişisel tavır ve sahne davranışıyla oldukça gergin bir tavır sergilemesine rağ-men, bir sanatçıdan beklenilen her şeyi sonuna kadar aynı tempoyla canlandırdıkları”dikkat çekilmiş. Lütfü Seyfullah (Anuçkin) rolünü çekici ve hafif komik yanıyla gözlerönüne sergilediği, sağlam sahne hareketleri ve mükkemel mimikleriyle seyircininbeğenisini kazandığı” şeklinde değerlendirildi. Behiç (Kaygana) Ekrem Zekeriya(Jevakin) ve Musa Halim (Starikov)’u canlandırırken ,sağlam bir sanatçı sıfatıyla bekle-nenden fazla performans segilediler. Yardımcı rollerden birini canlandıran sanatçıRecep Zekeriya, basit ve hoş sahne hareketi ile oyunun bütünlüğünü oluşturan önem-li simalardan biri olarak ayrıt edildi.2

8 Haziran da tiyatro sanatçıları “Hasanaginitsa”, “Zulumkar”, “Bir Evlenme” ve“Koştana” oyunlarıyla ülke içinde turneye çıktı. Sözkonusu temsiller Gostivar, Debre,Struga, Ohri, Pirlepe, Köprülü, İştip, Koçana ve Radoviş şehirlerinde sunuldu.

Kasım ayında, yine Abduş Hüseyin’in yönetmenliğinde Molier’in “Zoruna Hekim”adlı temsilin prömiyeri sunuldu. Oyunun yönetmeni, Molier’in ironisini-yergisini tammanasıyla anlamış, yaşamlarında aydın ve etkileyici bir iz bırakmak için kılını bile oynat-mayanları, hayatta ders çıkartacak seçkin bir örnek olarak seyirciye takdim etmiş.Yönetmen, özellikle oyunun üçüncü perdesinde, komedinin gelişme süreciyle bağda-şan en önemli anları özenle ve dikkatle işlediği sezilir. Abduş Hüseyin (Zganarel) rolü-nü, sıradan bir zatın gelişen olaylar düğümünde tesadüfen doktor olma hikayesinikomik ve gerçekçi tavırlarla canlandırdı. Özellikle komik hareketleri, beden ve yüz hare-ketleri, mimikler ve diksiyonu seyircinin ilgi ve beğenisini kazandı. Binnaz Süleyman(Martina)’yı canladırırken, ister hazırlıklı ister hazırlıksız olsun, bulunduğu her durumauyum sağlamayı bilen becerikli, tek sözle erbap bir bayan karakterini sergildi.Şerafettin Nebi (Valer) üstlendiği rolü kişisel sahne becerisi sayesinde, rolün en önem-li anlarını üstünlükle yakaladığını rahatça sahnede canlandırdı. İldis Hasanaga (Jaklin),Fahri Nezir (Lukas) üstlendikleri rolleri başarıyla gerçekleştirdiler. Ekrem Zekeriya,Lubomir Bumbik ve Lütfü Seyfullah, sahne hareketi ve konuşma tarzı, diksiyonu oyungereği aktarılması gereken ironiyi-yergiyi, pek fazla zorlanmadan, üstün başarıylaseyirciye aktardıkları kaydedilmiş.3

Abduş Hüseyin’in yönetmenliğinde hazırlanan Bora Stankoviç’in “Koştana” oyunu-nun prömiyer sonrası yapılan değerlendirmelerde Arso’yu oynayan Şerafettin Nebi enbaşarılı aktör olarak nitelendirildi. Musa Halim Mitke’yi “psikolojik yönden tam mana-sıyla kavrayamadığı” dikkat çekilmiş. Nezaket Yaşar (Koştana’yı) sahne duruşuyla, can-landırdığı rolle bağdaştığı dile getirildi. Oyunun yönetmeni Abduş Hüseyin bu oyunda“Vranye şehrin sırlarını ve cana yakın sıcak iklimi tam manasıyla hissettiremediği” kay-

3 S. Y. : “Zoraki Hekim”, “NovaMakedoniya”, 17.11.1953 yılı.


16

dedilmiş. Oyunda diğer rolleri Ekrem Zekeriya, İdriz Emin, Bayram Taip, Lütfü Seyfullah,Bedri Laka, Lubişa Bunbiç ve diğerleri canlandırdı. Sahne tasarımından sorumlu TomaVladimiroski oyun için gereken sahneyi tasarladığı dikkat çekilmiş.4

3 Nisan 1954 yılında, Üsküp Azınlıklar Tiyatrosu’nun sahnesinde Abduş Hüseyin’inyönetmenliğinde hazırlanan, Molier’in “Jorj Danden” adlı eser Türkçe çevirisiyleoynandı. ”Oyunun yönetmeni bu oyunla ciddi bir reji becerisine sahip olduğunu birkez daha kanıtladı”. “Yönetmen aktörleri kolayca yönetiyor, sahnede doğal davranma-larını ve oyunda bir bütünlük sağlamalarını başarıyor”. Oyundaki baş rolü CorjDanden’i, oldukça etkileyici bir tarzda Ekrem Zekeriya canlandırdı. Diğer rolleri; BinnazSüleyman, Recai Zekariya, Hacire Hüseyini, Behice Takaştiça, Bedri Lama, Kemal Laşaile Abduş Hüseyin canlandırdı. “Oyunun ikinci perdesinde başlangıç sahnesinde hiz-metçi Klodina ile Libe arasında gerçekleşen konuşma başarılı olduğunu düşünüyo-rum, Klodina’yı Behice Pakaştiça, Libe’yi ise Abduş Hüseyin canlandırdı. Bu sahneoldukça canlı ve ilginçti, izleyicinin beğenisini kazandı. Behice Takaştiça kaygısız, dert-siz, gamsız, neşeli, hayatta güler yüzlü ve neşeli görünen bir genç kızı canlandırdı”.

Üsküp Türk Tiyatrosu, A. Ramzi’nin yazmış olduğu Şerafettin Nebi’nin yönettiği“Büyük kalpler” adlı piyesi sahneledi. Prömiyer “samimi ve derin bir humanizm eseriolarak değerlendirildi, Türk toplumundan oldukça ilginç bir konuyu ele alıyor, savaşesnasında İstanbul’da toplumsal yaşamdan kesitler aktarıyor. Büyük şehir ortamındasarsıtıcı bir sosyal dramı anlatır, ana konu kapitalizm toplumunda kadının konumu söz-konusu oluyor, namuslu, ahlaklı ve dürüst kadınlar dahi bu denli zor yaşam koşullarıaltında, hayatta kalma mücadelesi uğruna kötü davranışlarda bulunmak zorunda kal-dıklarını vurguluyor.

Yetenekli aktör Şerafettin Nebi, oyunun yönetmeni olarak “baştan sona kadarmetne sadık kaldığını, başarılı yönettiğini ispatladı”. Oyunu değerlendirenler dramatikanlarda da müzik eklenebilir mi? sorusunu sormuş. Bu oyunda Muhlis’i canlandıranMusa Halim’in başarıları ayrıt edimiş. “Arkadaşının hanımını ele geçirmek isteyenahlaksız birini canlandırmak hiç de kolay değildi diyor sanatçı. Buna rağmen bulundu-ğu her uygunsuz durumda rolüne sonuna kadar sadık kaldı” şeklinde pozitif eleştirialdı. Şerafettin Nebi bu oyunu yönetti, Dr. Regik rolünü başarıyla canlandırdı. EkremZekeriya Mufid’i oynadı. Hacer Fetah Gelila’yı canlandırdı. Nezaket Yaşar Melike’yi,Lütfü Seyfullah Vedokt’u, Sebahat Cinoğlu Mis Davidson’u ve Mustafa Ramiz AliEfendi’yi başarıyla canlandırdı.5

14 Ocak 1955 yılında Türk Grubu, V. Nazor’un yazmış olduğu, Gukiç’in dramatizeettiği “Beyaz Geyik” oyunun prömiyerini sundu. Bu oyun aslında, Türk Tiyatrosu’nunçocuklar için hazırlamış olduğu ilk çocuk temsili sayılır. Çocuk hikayelerini içeren ilkçocuk temsilini 900 den fazla çocuk, temsili baştan sonuna kadar ilgi ve beğeniyle izle-diği kaydedilmiş. İlk çocuk piyesi tüm Ansamlo ekibinin ve yönetmen Saşa Markus’unortak başarısı sayılır. Beş perdelik çocuk oyununda bütünlük ve süreklilik sağlanmış.Hayvan simaları oldukça ilginç ve atik bir tarzda canlandırıldı. Hayvan simaları oldukçailginç ve atik bir tarzda canlandırıldı. Toma Vladimirski’nin tasarladığı başarılı ve deko-rativ sahne düzenlemesi, sahne ortamına ayrı bir canlılık kazandırdı.

19 Nisan 1955 yılında, Türk Grubu Dragan Dobriçanin’in “Ortaklaşa ev-daire” adlıkomedi temsilin prömiyerini sundu. Aktör yetersizliği gerçeğinden hareketle bu oyu-nun başarılı olacağı beklenmiyordu doğrusu. Oysa tam tersi çıktı, komedide sıradaninsanların günlük yaşamlarında karşılaştıkları daire-ev sorunu yer alır. ”...seyirci oyunuçok beğendi. Oyunun yönetmeni, insanların günlük yaşamlarında karşılaştıkları birçok

1954

1955

5 Mustafa Karahasan: “Büyükkalpler” Türk Tiyatrosu’ndaPrömiyer, “Razgledi” No. 11,

23.05.1954 yılı.

4 S.Y. Yovanoviç: “Koştana”,“Nova Makedoniya”,

22.12.1953 yılı.


17

sorunun komik boyutunu ele alması, izleyiciyi hem güldürü hem düşündürdü”. Oyunudeğerlendirenler, aktörler arasından özellikle Boge Dedeyi canlandıran Musa Halim’insahnede sergilediği başarlı performansını övgüyle ayrıt etti. Musa Halim oyun süresin-ce kendine has ve otantik güldürü kabiliyetine sahip olduğunu ispatladı. (Dragişa)yıoynayan Şerafettin Nebi bu rolde, “adeta aktör olarak kendi kendini keşfettiği izlenimibıraktı”; Hacer Feta (Lula) “bu oyunda sanatçı yeteneğini bir kez daha kanıtladı”;Sebahat Yaşar (Nata) “canlandırdığı kişinin karakteriyle tamamen uyum sağladı”;“Binnaz Salih (Pola Teyze)’yi oldukça başarılı takdim etti”; Cihat Yaşar (Pepi) “dış-fizikigörünüşüyle canlandırdığı kişiyle uyum sağladı”; Lütfü Seyfullah (Mişa) “beklenilensonucu elde edemedi”. Oyundaki diğer rolleri; İdriz Emin, Mustafa Ramiz, FarukOgrajden ile Ramadan Mahmut canlandırdı.6

Türk Grubu “Cafer Beyin Hanımı” piyesini kabarık sayıda seyirci önünde kaydadeğer başarıyla sundu. Piyeste halkın sevdiği ve beğeniyle dinlediği halk şarkıları vehalk oyunları da ilave edilmesi, temsile bir başka güzellik katmış, eğlenceli ve neşeli birpiyes olmuş. Başarılı sahne tasarımı ve cesur bir rejisörün yönetmenliğinde hazırlanansözkonusu piyes boş ve anlamsız bir temsil olmasından kurtarılmış. Lütfü Seyfullah buoyunda canlandırdığı rolüyle seyirciyi adeta büyüledi, oyunun baş rollerini oynayanNezaket Yaşar ile Sait Saiti‘de izleyicilerin beğenisini topladı.7

Türk Grubu sezon sonunda Perl Bak’ın “Kvey Lon” adlı romanına göre, VoymilRabadan’ın dramatize ettiği “Doğu Rüzgarı - Batı Rüzgarı” adlı oyunun prömiyerinisundu. Oyunun adından da belli olduğu gibi, Doğu ile Batı insanları arasında yaşanançatışmaları, geleneksel değerler ile çağdaş değerler arasındaki farkı anlatıyor.

Oyunun yönetmeni Saşa Markus, “oyunun konusunu bizim seyircimze daha yakınbir şekilde ve kolay anlaşılır bir tarzda hazırlamış”. Oyundaki baş rolü; Ayten Salih can-landırdı. Şerafettin Nebi doktor Vang Kung’u oynarken, bu şahsın psikolojisini çok netbir şekilde seyirciye aktarmayı başardı”. Hacer Yakup, Meri adında modern, duygusalve tipik bir Amerikalı bayanı, oyunda en başarılı rol olarak oynadığı” kaydedildi.Oyunun sahne tasarımını Toma Vladimirski, müziği Kiril Spirovski hazırladı.8

Azınlıklar Halk Tiyatrosu, kurulduğu andan itibaren sürekli başarı kaydetti. Genç,yetenekli, istekli ve hevesli genç kadrosuyla, başarılı rejisörlerle, sanat yönetmenleriy-le, özellikle bazı piyeslerin sunuluşunda üstün başarılar kaydetti. Başarılı temsillerinbaşlıcaları; “Kvey Lon”, “Monserat” ve “Cafer Beyin Hanımı” sayılır.

Yeni aktör elemanların işe alınmasına değin yayımlanan ilandan sonra, toplamaktör sayısı 38 çıkarıldı, her iki Ansamblo’nun aktör ekibi ihtiyacını tam manasıyla kar-şılayabilmek için bu sayının 40’a çıkarılması gerekiyordu. Bu amaç için kurslar düzen-lenmesi planlaştırıldı, kurslarda eğitimci olarak ad yapmış tecrübeli kültür sanat vetiyatro uzmanları tayin edildi. Seyirciyi tiyatroya çekmek amacıyla değişik konulardaedebiyat ve şiir geceleri tertiplendi, her prömiyer öncesi oyun hakkında tartışmalaryürütmek, resim sergileri tertiplemek, “Haftasonu temsilleri” sunmak vb. etkinliklerindüzenlenmesi planlaştırıldı.9

Mustafa Karahasan’nın “Suzana” adlı yayımlanmamış kısa romanını Todor Nikolovskibaşarılı bir tarzda dramatize etti. Seyirci oyunun metninden, yönetmenin hazırladığı veaktörlerin sahneldikleri oyundan memnun kaldığını, ayağa kalkıp uzun süren alkışlarlaifade etmiştir. “Suzana” temsilinin prömiyeri çok başarılı geçti, oyunun fikri iyice işlenmiş,aktör ekibi içtenli çalışmalarıyla piyese bir bütünlük kazandırdı. Aktörler; Şerafettin Nebi(Ahmet Aga), Lütfü Seyfullah (Halim Aga), Cahit Yaşar (Aslan Bey), Nezaket Yaşar(Suzana), Hacer Yakup (Fatima) ve Sebahat Yaşar sergilediği oyuncu kimliğiyle “Suzana”piyesi başarılı bir oyun olarak kabarık sayıda seyirci kitlesini tiyatroya çekebilecek seviye-de olduğu kanıtlandı.10 Oyunun prömiyeri 1 Ekim 1955 yılında sunuldu.

18 Aralık 1955 yılında, Türk Tiyatrosu’nın rejisörü Şerafettin Nebi’nin yönettiği,Ahmet Muratbegoviç’in “Rasema’nın Sevdası” oyununun prömiyeri sunuldu. Oyununrejisörü Şerafettin Nebi “bu oyunda tüm sahneleri bir bütün olarak başarılya hazırladı.O ana kadar bu yetenekli aktör, rejisör olarak pek fazla bir başarı kaydetmemişti.”

6 İlhami Emin: “MüşterekHane”, “Nova Makedoniya“,06.02.1955 yılı.

7 İ. E. : Üsküp TürkTiyatrosu’ndaiki temsil, „Nova Makedoniya“,26.04.1955 yılı.

8 S. Y. : “Kvey Lan“TürkTiyatrosunun sahnesinde,‘’Nova Makedoniya’’, 19.6.1955yılı.

9 Aynısı .

10 İlhami Emin: “Suzana“, “NovaMakedoniya“, 28.10.1955 yılı.


18

Başlangıç yıllarında Türk Tiyatrosu’nın repertuvarında genellikle daha basit piyesleryer aldı, muhatap seyirci kitlenin tiyatro sanat anlayışına uygun ve kolay anlaşılır konu-ları ele alan eserler sahnelendi.

Aktörler arasında Hüseyin Ahmet, Lütfü Seyfullah, Hacer Fetah ile Cahit Yaşar’ınbaşarıları ayrıt edildi. Genç aktör Süleyman Ahmet, canlandırdığı Reçko rolünde gençbir aktörden beklenilenden fazlasını verdiği bilinir. Lütfü Seyfullah “komik rolleri can-landırma becerisine sahip olduğunu defalarca ispatladı”. Hacer Fetah oynadığıRasema rolüyle, “duygusal ve içi içine sığmayan, aşkı uğruna canını bile feda etmeyehazır olan, genç bir kızı başarıyla seyirciye takdim etti”. Cahit Yaşar, Rasim rolünü oyna-dı, bu oyunda aktör olarak üstlendiği her rolü başarıyla canlandırmayı becerdiğini birkez daha kanıtladı. Oyunun değerlendirme yazısının sonunda Türk Ansamlosu’nunseçtiği bu tür repertuvardan memnun olmadığını dile getiriken, şimdiye kadar seçilenrepertuvar siyasetini artık başka ve farklı bir yönde değiştirmenin zamanı geldiğini,daha yüksek sanat değeri olan piyesleri tercih etmesi gerektiğini dikkati çekilmiştir.11

Çağdaş Türk şairi ve dram yazarı Necati Cumalı’nın yazmış olduğu 5 perdelik “BoşBeşik” adlı oyun tiyatro eleştirmenlerinden takdir “isteyen” değerden bir oyun olarakdeğerlendirildi. Üsküp Türk Tiyatrosu “Boş beşik” oyunuyla bir kez daha başarılarınıkanıtladı, değerli ve başarılı bir temsile imza attı. Piyeste asıl sorun olarak göçebe haya-tı yaşayan yörük kabilelerin yaşama tarzı ele alınmış, Yörükler artık ataları gibi bir yer-den başka bir yere göçetmek istemediklerini, biricik oğlunu kaybeden bir annenin çek-tiği acılarını anlatır. Anne (Fatime) rolünü Hacer Yakup başarıyla oynadı: “Piyesin baş-langıcından sonuna kadar talihsiz ve mutsuz Fatime’nin yaşadığı acı dolu duygularınıoldukça etkilieyici bir tarzda seyirciye de aktardı”. Şerafettin Nebi, Binnaz Salih ile LütfüSeyfullah da rollerini başarlı canlandırdı; “özellikle oyunun son sahnesinde talihsizAli’nin çektiği acılarına dert ortağı olduklarını, acılarını paylaştıklarını kanıtladıkları sah-neler çok başarılı oldu”. Saşa Markus’un bu oyunu hazırlaken gösterdiği reji ustalığı datakdirle karşılandı,Toma Valdimirski’nin sahne tasarımı ve Jivko Firfov’un hazırladığımüzik de başarılı olarak değerlendirildi.12

Sezon sonuna doğru, Türk Tiyatrosu Mişo Kranyeç’in “Cinayet Yolu” piyesin prömi-yerini sundu. Bu temsil, dönemin tiyatro eleştirmenleri, Türk Tiyatrosu’nun sahneledi-ği en başarısız temsillerden biri olduğuna dikkat çekmiştir. Prömiyer bize neyi göster-di? Öncelikle aktör kolektifin dağıldığını, aktörlerin ayakları adeta yere değmediğini veüstlendikleri rollere giremediklerini, bağdaşamadıklarını, kendilerini bulamadıklarınıgösterdi; şeklinde yorum yapılmış. Şerafettin Nebi, Cahid Yaşar ile Hacer Yakup (Eva)aktörler açısından başarılı oldukları dikkat çekilmiş. Öteki aktörler ve giydikleri kos-tümler ise oyundaki zaman dilimini hiç de yansıtmıyordu, bu da oyunun sahne tasarı-mı da başarısız olduğunun kanıtladı. Düşünceme göre Türk Tiyatrosu sanatçılarına bubaşarısız temsil iyi bir ders olacak ve gelecekte bu başarısızlık bir daha tekrarlanmaya-cak.13

Azınlıklar Tiyatrosu’nda aktörlerin sayısı azaldı, bu sorun tiyatronun fiziyonimisinideğiştirdi, amatör bir tiyatro grubu imajını verdi, prömiyerlerin sayısı azaldı, buna rağ-men kalitede bir düşüş kaydedilmediği ve seyirciden kazandığı beğeni ve güvenceasla yitirilmediği bilinir. Böylesi kötü durumlarda Arnavut Grubu, Türk Tiyatrosu aktör-lerinin yardımı ve katkılarıyla ayakta kalmaya başardı.

Azınlıklar Tiyatrosu’ndan birkaç aktör dışlandı, birçok yetenekli aktör ise Tiyatro’dankendi isteğiyle ayrıldı. Bu durumda tiyatro amatör bir tiyatroya dönüşeceği görüşüortaya atılmıştı. Durumun böyle olmasına kadro sıkıntısı yanısıra, dönemin güncelsiyasi durumu da etkiliyordu, o dönemlerde Türklerin çoğu Türkiye’ye göç ediyordu.Tiyatro sadık seyiricisinden yoksun kaldı bu durum karşısında Azınlıklar Tiyatrosu’nunayakta kalıp kalmama mücadelesi başladı.

1956

11 İlhami Emin: TürkTiyatrosu’nda Prömiyer,

“Razgledi”, sayı III, no.1 (53),Üsküp, 01.01.1956 yılı.

12 İlhami Emin: “Boş beşik”,“Nova Makedoniya“,

04.03.1956 yılı.

13 İ. Emin: “Cinayet yolu”, “NovaMakedoniya”, 13.08.1956 yılı.


1957

19

“İnci Yaşlar” yarı boş salonda sunulan ilk prömiyer temsil sayılır. Oyunun hikayesi‘’1001 Gece’’ masallarından seçmelerdir. Eleştirmenlerin değerlendirmesine göre, TürkTiyatrosu’nun böylesi kalitesiz bir komedi oyunu seçmesinde hata yaptığını dikkat çek-miş. Aktörlerin üstün gayretleri ile bu oyun az da olsa başarıyla sunuldu. Hacer Yakup,Ramadan Mahmut, Müşeref Preka ile Binnaz Salih oyunun kurtarıcı kahramanları ola-rak değerlendirildi. Şerafettin Nebi bu oyunda üç farklı karakteri canlandırdı, baş rolüoynadı, reji ve sahne tasarımını üstlendi.14

Molier’in “Skape’nin Dolapları” oyunun rejisörü Saşa Markus, Skapen’in insan ola-rak tüm yalan dolandırmalarını başkalarının çıkarlarını memnun etmek için, kendiçıkarları için yapmadığını kanıtlamak istemiş. Komedinin son sahnelerinde diğerlerinekıyasen Skapan insancıl-hümanist bir kişi olarak ön plana çıkar, buna rağmen canlabaşla yardım ettiği insanlar bile Skapa’nı kabul etmiyor, bu durum karşısında Skapantek başına terkedildiğini hisseder, seyirciyle bütünleşmek, karışmak ister.

“Skapan’ın Dolapları” adlı temsil Azınlıklar Halk Tiyatrosu’nda sahlenmesi pozitifkarşılandı. Lütfü Seyfullah (Skapen’i), sahne performansıyla canlandırdığı karakteri tümyönüyle yansıttı, oyunun başlangıcından sonuna kadar hep aynı canlılıkla oynadı,Skapen’in tek başına yalnız kaldığında herkesçe terkedildiğinde hissettiği duygularınıoldukça başarılı bir şekilde seyirciye aktardı. Bu rolü Lütfü Seyfullah’ın en başarılı rolüolarak değerlendirildi, seyirciye bir kez daha yetenekli bir aktör olduğunu kanıtladı,daha çok komik oyunlara yatkın olduğunu bu kez da ispatladı. Ramadan Mahmut, İdrizEmin, Şerafettin Nebi, Binnaz Sali, Hacer Yakup ile Hasan Bilal da kendi imkanları dahi-linde üstlendikleri rolleri başarıyla canlandırdı. Bu oyunda (Leandır)’ı canlandıran,Muharem Niyazi gelecekte daha çok başarılı olacağına ümitvar bir oyuncu olduğunuispatladı.

Bu yeni prömiyer hakkında diğerleri yanısıra şunları da belirtmek gerekir, AzınlıklarHalk Tiyatrosu’nun repertuvarında canlılık ve ilerleme kaydediliyor, bundan dolayıTürk ve Arnavut Dramını tebrik etmek gerekir. Repertuvara yenilik ve canlılık getirentemsiller arasında “Skapen’in Dolapları” ve “Sokak Müzisyenleri” temsillerini anmakgerekir .15

17 Nisan 1957 yılında Azınlıklar Halk Tiyatrosu’nda tiyatronun yeni sezon çalışma-ları hakkında aleni tartışma tertiplendi, tartışmaya kabarık sayıda kültür sanat yaşa-mından ad yapmış katılımcılar hazır bulundu. Tiyatro müdürü Şuko Avdoviç sunduğukısa raporda Azınlıklar Tiyatrosu, kurlduğu 1950 yılından bu güne kadar 1.200 den fazlatemsil sunduğunu, oyunları 100.000 den fazla seyirci izlediğini dile getirdi. Toplantıesnasında “Evli Çiftler”, “Cinayet Yolu”, “Koştana” temsillerinden alıntılar gösterildi.Toplantıya katılanların çoğu, Azınlıklar Tiyatrosu’nun profesyonel tiyatro olarak çalış-malarına devam etmesini dile getirdiler, bunu başarmak için her iki grupta mevcut 12aktör ekibin, en az iki misli fazla artırılması gereği ortaya atıldı. Tiyatro çalışmaları hükü-metin yerel idaresinden bundan sonra da finanse edilecek mi sorusuna, AzınlıklarTiyatrosu, Makedonya Halk Cumhuriyeti’nin, eğitim ve kültür konseyi Cumhuriyetkurumundan finanse edilmesini gereği ortak bir fikir olarak ortaya atıldı, hatırlanacağıüzere Azınlıklar Tiyatrosu Makedonya’da bu tip tiyatrolardan ilk ve tek tiyatroyu teşkilediyor.

Gelecek sezon için belirlenen repertuvar, genelde olumlu kabul edildi, fakat katı-lımcıların çoğu, repertuvar hazırlanmazdan önce, özel olarak repertuvarla ilgili kamuo-yu tartışması düzenlenmesi faydalı olacağı dile getirildi, bu toplantıda repertuvara alın-ması önerilen her piyes hakkında ayrıntılı tartışmalar ve değerlendirmeler yapıldıktansonra Türk ve Arnavut dramının repertuvarı belirlenmelidir.16

14 İ. Emin: “İnci yaşlar”, “NovaMakedoniya”, 27.12.1956 yılı.

15 İ. Emin: “Skapen’inDolapları”,Türk Tiyatrosu’nda,“Nova Makedoniya”,27.03.1957 yılı.

16 İ. E. : “Yarıamatör veyaProfesyonel ?” - TürkTiyatrosu’nun geleceğe yönelikçalışmaları hakkında alenitartışma, “Nova Makedoniya”,20.04.1957 yılı.


20

Azınlıklar Tiyatrosu küçük bir ansambloyla çalışıyordu. Tiyatro yönetimi bu gerçe-ğin farkında olup, genelde tek perdelik oyunlar Trifkoviç’in “Tebrik ederim” veÇehov’un “Nişanlanma” her iki piyes de hem rejisör, hem de aktörler tarafından dik-katle hazırlandı. Genel bir değerlendirme yapıldığında “Tebrik ederim” piyesi kalitelitek perdelik oyun sayılır, bu tecrübden hareketle Nuşiç’in yazmış olduğu tek perdelikoyunları da rahatlıkla sahnelendi.

Her iki tek perdelik oyun da kısa süreli olduğundan dolayı, daha bir tek perdelikoyun eklenmesi gereği görülmüş. Rejisör Şerafettin Nebi, “Her iki kısa piyeste de şahıs-ların en karakteristik ve spesifik özelliklerini bulmuş”, oyunun gerçekçi anlarını vurgu-lamayı başardı, özellikle “Nişanlanma” aktörler üstlendikleri rolleri gerektiği gibi tasviretmeleri için mantıklı bir yoldan yürümüş, unutmamak gerekir ki tek perdelik piyesler-de, aktör tecrübesi gerekir, normal dramlarda olduğu gibi.

Rejisör üstlendiği görevinde “güvence ve samimiyet” kanıtladı, aktörler StepanStepanoviç (Nişanlanma) ile Spiro Grobiç (“Tebrik ederim”) temsilleri biraz gölgede kal-dığı kaydedilmiş. Lütfü Seyfullah (İvan Vasileviç) bu rolünde kendini bir kez daha ispat-ladı, çok canlı bir Rus karakterini oynadı. Binnaz Sali’nin (Nataliya Stepanova) gösterdi-ği performans memnun ediciydi. Nezaket Ali (Sofka) “Tebrik ederim”‘de hizmetçiyibaşarılı canlandırdı. Bu oyunda Azınlıklar Tiyatrosu’nun aktörlerinden Cemail Maksut(Stevo Grobiç’i) oynadı, standard kalitede Lütfü Seyfullah (Yoakim) ve Binnaz Sali(Mara)’yı oynadılar. 17

“İnsanlar” adlı dram, İkinci Dünya Savaşı esnasında Yahudilere yapılan soykırımmeslesini konu eder. Oyunun yönetmeni Predrag Dişlenkoviç, kolektivin sağlamışolduğu mevcut şartlar altında, oyundan beklenildiğini elinden geldiği kadarıyla sah-nelediğini belirtildi. Oyunun başarılı olmasında rejisörün yanısıra, şüphesiz ki oyundaiki baş rolü canlandıran Nezaket Ali ile Lütfü Seyfullah’ın da büyük katkıları olmuştur.Nezaket, Anne Smilka rolünü oynarken, uzun bir dönem sahneden ayrı kalmasına rağ-men, sahip olduğu sanatçı yeteneği ile gelecekte daha da başarılara imza atacağınıkanıtladı. Lütfü Seyfulah, Mitar rolünü başarıyla canlandırdı, bununla aktör olarak sade-ce komik karakterler değil, trajedide de başarılı olduğunu ispatladı, bu becerisini“İnsanlar” ve “Skapen” oyununda canlandırdığı rolleriyle de bir kez daha ispatladığıeleştirmenler tarafınca dikkat çekildi. Şerafettin Nebi (Saşa)’yı oynadı. Binnaz Sali(Simon), Cemail Maksut (Filip) rolüyle genç aktör olarak daha çok şey verebilecek kabi-liyete ve yeteneğe sahip olduğunu kanıtladı, Müşeref Preka (Çaça), İdriz Emin ise(Stefan’ı) oynadı.18

Azınlıklar Halk Tiyatrosu dahilinde, Türk Tiyatrosu sezon çalışmalarını dördüncüprömiyer “Aliş” oyunuyla tamamladı, Hüseyin Süleyman’ın yazmış olduğu melodra-mın ana konusu tarihi olaylara ve ad yapmış tarihçilere adanmış. Yazarın ilk tiyatro eseriolmasına rağmen başarılı kabul edildi, Türk Tiyatrosu repertuvar siyasetine yenilik veferahlık kazandırdı. Piyeste kullanılan sahne dili, seyricinin ilgisini çekti. XIV. yüzyıla aitbir aşk hikayesi alnatılır, bol bol folklorik öğeler, halk ozanlarından şiirsel metinler, hika-yeler, temiz ve anlaşılır bir sahne dili ile sunulması, Türk Tiyatrosu’nda seyrek işitilen birsahne dili olduğu dikkati çekildi.

Piyesteki olay (Bulgaristan’ın) Lom şehrinde yaşanır. Zeynep, Aliş’e aşık olur, baba-sı ise fakir bir balıkçıyla evlenmesine izin vermez. Aliş bu karşı koymalarla baş edecekgüce sahip olmadığını hissettiği için şehri terketmeye karar verir. Üç yıl sonraZeynep’in ebeveynleri ölür, Zeynep falcısıyla birlikte Serez’e gidip, Aliş’i aramaya koyu-lur, orda Aliş’in İstanbul’da olduğunu öğrenir. Tüm ümitlerini yitirdiğini zanettiği anda,bir şans eseri iki aşık karşılaşır. Oyunun rejisini Lütfü Seyfullah ile İdriz Emin hazırladı,her ikisi de oyunun ruhuna bağlı kaldı, oyundaki olayları oldukça gerçekçi bir tarzdasehneledikleri ilginç oldu.

1958

17 İ. E. : Türk Tiyatrosu’nda iki tekperdeli oyun sunuldu

(Çehov’un “Tebrik ederim” -Trifkoviç), “Nova Makediniya”,

25.01.1958 yılı.

18 İ. Emin: “İnsanlar” TürkTiyatrosu’nda sunuldu, “NovaMakedoniya”, 05.04.1958 yılı.


1959

21

Bu oyunda özellikle birinci perdenin son bölümü ve ikinci perdenin başlangıcıoldukça başarılı geçti, aktörlerin hemen de hepsi yaratıcı-üretici sahneler canlandırdı.Binnaz Salih (Zeynepa) rolünü belirli ölçüde özgüvensiz oynadığı belirtildi, monolog-larda ve “psikolojik kontraslarda” başarılı olduğu dikkat çekildi. Oyalı şamiyle yürttüğümonolog oldukça başarılı oldu, “insan inandığı sürece yaşıyor”, “İnsanı heyecanlar, tut-kular ayakta tutar” vb. konularda falcıyla birlikte yürütülen diyaloglar da başarılı geçti.Lütfü Seyfullah (Kahya Ali-Aga) ve Müşeref Lozana-Preçiç (dadı Nazlı), piyesin taşıyıcı-ları olarak değerlendirildi, güldürü ve mizahi sahneleri üstün başarıyla canlandırdılar;Lütfü Seyfullah, aktör yeteneği ve inandırıcı sahne konuşmasıyla dikkat çekti, oyunda-ki rolüne eşlik eden partnörü Müşeref Lozana da ondan geri kalmadığı dikkat çekildi.

Cemail Maksut (Aliş)’i genelde başarılı canlandırdı, telafuz ettiği mısralar zamanzaman renksiz olduğu kaydedildi.

Bu oyunun eleştirmeni, Zeynep’in en yakın arkadaşını canlandıran, Ser Kadısı’nınkızını oynayan Ayten Salih’in aktör yeteneği özellikle ayrıt edildi. Ayten sahneden üç yıluzak kalmasına rağmen, üstlendiği her iki rolü de üstün duygusallıkla ve müthiç birsahne güvencesi ile canlandırdığı belirtildi.

Şerafettin Nebi (Nalbant)ı canlandırdı, güçlü ve yetenekli bir sanatçı imajı sergiledi,Fehmi Grubi (Mehmet -Aga) rolüyle ve Ramadan Mahmut (Ahçı) rolü yeterince sem-patik oldu.19

Tiyatro, “Bratstvo” sinema salonunda temsil sunduğu dönemlerde oldukça sıkıntılıgünler yaşadı. Film gösterimleri yüzünden tiyatro temsilleri sunmak için çok az vakitkalıyordu. Bu sorunu aşmak için yetkililer sinema dahilinde, Tiyatro temsilleri aralıksızsunulmasını sağlayacak yedek olarak küçük bir sahne açılması gereği çok defa dilegetirildi.20

Türk Tiyatrosu, 1958 yılında, Stevan Sremaç’ın “Zona-Zamfirova” adlı oyunla ikinciprömiyerini sundu. Oyunun rejisörü Şerafettin Nebi oyundaki tüm rolleri başarılı birşekilde dağıtmış olmasıyla oyundaki atmosferi yakaladığı görüldü. Müşeref Preka(Doka) rolüyle sahnede en belirgin rollerinden biri olarak değerlendirildi. LütfüSeyfullah, her zaman olduğu gibi bu oyunda da oldukça temperament-hareketli vekomik bir rolü canlandırdı, aktör olarak sahip olduğu sanatçı yeteneğini ve imkanları-nı sergiledi. Nezaket Ali (Vaska) rolünü, biraz çekimser olmasına rağmen genelde başa-rılı canlandırdı. Ramadan Mahmud (Mane)yi, tüm kalbiyle ve sanat yeteneği ile canlabaşla oynadı, bu yüzden eleştirmenlerden ve seyircilerden takdirle karşılandı.

Şerafettin Nebi (Zamfir) rolünü oynadı, bu oyunda rejisör kimliği yanısıra, oyuncuolarak da kişisel katkılarını sundu, aynı zamanda oyunun sahne tasarımını da senografi-yi de hazırladı. Şerafettin’in rolü hakkında eleştirmenler, “sanatçı kimliğini tam yerindevurguladı” dedi. Sahne tasarımı için ise, basit, fakat ilgi çekici istenilen ortam yanstıldı.Ayten Salih (Zona)’yı oynadı, oyunun başlangıç sahnelerinde “bir süre statit kaldığı”,oyunun ikinci yarısından sonra “aktör olarak kendini daha rahat” ifade ettiği belirtildi.

Oyunda diğer rolleri; Binnaz Salih (Taska), Fehmi Grubi (Manulaç), İdriz Emin (Kote)ve diğerleri oynadı, oyun hakkında genel izlenimler pozitif olduğu kaydedildi.21

Türk Tiyatrosu, bu sezonun ikinci prömiyerini, Çeh yazarı Pavel Hanuş’un yazmışolduğu “Buradan bir genç insan geçti mi?” adlı oyunu dopdolu salon önünde sundu.Oyunun rejisini ve sahne tasarımı, senografyayı Saşa Markus hazırladı. Tiyatro severle-ri Türk Tiyatrosu’nda alışılagelmiş melodramlara kıyasen yepyeni bir oyunu izleme ola-nağı buldu. Seyircinin ilgisini çekmek için, oyunun rejisörü bu sefer metnin mizahibölümüne pek fazla önem vermemiş, komik-güldürü motiflere fazla önem vermiş.Rejisör Saşa Markus üç perdelik oyunda her sahne için yapıcı bir oyun hazırlamış.

Şerafettin Nebi bu oyunda en kompleksli ve sorumlu rollerden birini üstlendi. O buoyunda bir kılıktan başka bir kılığa girerken, farklı insanların farklı duygularını, hislerini

19 N. Zekeriya: “Aliş”- TürkTiyatrosu’nda Prömiyer,“Razgledi” no.11,15.06.1958 yılı.

20 İ. Emin: “Skampolo” –Arnavut Ansablosu’nda sunul-du, “Nova Makediniya”,21.10.1958 yılı.

21 İ. Emin: “Zona Zamfirova”Türk Tiyatrosu’nda sunuldu,“Nova Makedoniya”,17.11.1958 yılı.


22

yansıtmak zorundaydı, canladırdığı karakterlerin beklentilerini hayallerini, Boja’nınemellerini başarılı bir şekilde yansıttı. Şerafettin Nebi bu oyunda sahnede en başarılıydı.

Binnaz Salih, bu oyunda kadın baş rollerinden birini canlandırdı, temperament-hareketli kızların davranışlarını mizahi sahnelerle başarılı bir şekilde canlandırdı, santyeteneğini bu kez de gözler önüne sergiledi. Komik rollere fazla yatkın olan LütfüSeyfullah, bu oyunda da önceki oyunlarda sergilediği başarısını bir kez daha kanıtladı.İdriz Emin, üstelndiği rolü çekingen oynadığı kaydedildi.22

İlhami Emin değerlendirmesinde diğerleri yanısıra şunlara dikkat çekmiş; “Kadıncıkve Evlenme” oyunun prömiyeri Türk Tiyatro grubunun başarısız temisllerinden biriolduğunu kaydetmiş, aktörler oyundaki atmosferi tam manasıyla yansıtamadıklarını,Yovan Steriya Popoviç’in mizahi, komik özelliklerini ve sahne dili beklenilen seviyedeolmadığını belirtmiştir. Oyunun son sahneleri, izleyiciler sanatsal bir gösteri izlediğiniyazmış. Rejisör Todor Nikolovski, tecrübeli bir rejisör olması yanısıra, mevcut kadro eki-bini, göz önünde bulundurarak oyunla daha büyük bir şey yapmaya imkan olmadığıdikkat çekilmiş. Aktörlerin kötü hazırlanması, metnin öğrenilmemesi, sahnede güven-cesiz hareketler ve kötü tercüme, bu oyundan fazla birşey hazırlanmasını engeleyentemel unsurlar sayılır. Nezaket Ali (Genç kızı) oynadı, tam manasıyla oyunu fiyaskodankurtardı. Nezaket’in sahnede sergilediği özgüvenci seyircilerin beğenisini ve saygısınıkazandı. Şerafettin Nebi bu oyuna ışık saçan ikinci önemli şahıs. Delikanlı genci üstünbaşarıyla canlandırdı, özellikle pantomima sahneleri oyuna bir canlılık kazandırdı.

Lütfü Seyfullah (Dönürcüyü) pek fazla zorlanmadan oynadı, İdriz Emin(Dönürcü’nün babasını) ifade tarzında farklı nüyanslar sergiledi. Binnaz Salih ileMüşeref Lozana ikişer küçük rolle bu oyunda standard bir sanatçı kimliği ifade ettiler.Oyunun eleştirmeni, aktörlerden daha fazla girişimci olmalarını, seyircinin beklediği veizlemeye alıştığı tarzda oyun sunmaya gayret göstermelerini dikkat çekti.23

Sinema gösterimleri araya girinceye kadar Türk ve Arnavut Ansamblosu haftadaüçer temsil sunuyordu. Sinemada film gösterimleri için ayrılan seanslardan dolayızaman darlığı yüzünden temsillerin sayısı azaldı. Bu sorunu aşmak için Yöresel HalkHeyet’in kararıyla, yeni tiyatro sahnesinin hazırlanması için toplam 5.000.000 dinartemin edildi.

Azınlıklar Halk Tiyatrosu’nda Türk ve Arnavut Dramı’nda toplam 11 aktör görevyapması yanısıra, çalışma atmosferi ve hevesi oldukça yüksek bir seviyede olduğu bili-nir. Türk grubundan 4 aktör, Arnavut grubundan 7 aktörle birlikte yılda Türkçe veArnavutça toplam beş prömiyer hazırlaması gerekirdi. Hazırlanan her prömiyeri yakla-şık 400 seyirci izledi. Zamanla seyircinin ilgisi azalmaya başladığı bilinir. “SokakMüzisyenleri” adlı piyesi iki yıl ardarda repertuvarda yer aldı. Özverili ve ümitvar çalış-malarla Azınlıklar Halk Tiyatrosu dönemin kültür meşalesini oluşturuyor, geleceğe veileriye doğru sağlam adımlarla ilerlemeye devam ediyor.24

Azınlıklar Halk Tiyatrosu’nun kuruluşu ve gelişmesinde, 10 yıl zarfında sayısı çokkişilerin karşılıksız yardımları olmuştur. Bu tür yardımlar sayesinde bir yıllık eğitim kurs-ları düzenlendi, genç ve yetenekli aktörler sadece teorik değil, pratik sahne eğitim aldı,tecrübe edindi. 24 Nisan’da Azınlıklar Tiyatrsou’nun sahnesinde perdeler yine kaldırıl-dı, her afta en az üçer-dörder temsil sunuldu. Hizmete verilen yeni tiyatro sahnesi yenibir gelecek oluşturuyordu. Etkin ve yoğun sanatsal faaliyetler sayesinde, tiyatronunkurulması ve gelişmesinde emeği geçen herkese karşı olan vefa borcunu en iyi birşekilde ödemeye hazır olduğunu kanıtladılar.25

Tiyatro, kuruluşunun 10. yıldönümünü zengin programla kutladı, bu vesile ile(“Bratstvo” Sineması dahilinde) Azınlıklar Tiyatrosu’nun ihtiyacını gidermek amacıylainşa edilen küçük sahne törenli bir şekilde hizmete verildi. Kutlama töreni 24 Nisan tari-hinde sabah saat 10 başlayacak, kuruluş yıldönümü vesilesi ile Tiyatro Konseyi törenli

1960

22 İlhami Emin: “Buradan birgenç insan geti mi?”, “Nova

Makedoniya”, 12.01.1959 yılı.

23 İlhami Emin: “Kadıncık veEvlenme” – Türk Tiyatrosu’ndasunuldu, “Nova Makedoniya”,

16.03.1959 yılı.

24 B. V. : TürkTiyatrosu’ndanbaşarılı sonuçlar, “Nova


25 Şuko Avdoviç: AzınlıklarTiyatrosu’nun 10. yıldönümü,

“Nova Makedoniya”,17.04.1960 yılı.


23

oturum düzenleyecek, ardından tiyatronun on yıllık çalışmalarını yansıtan fotoğraf ser-gisi açılacak.

Akşam saat 20 de “Fragmentli Gece” adlı programda Türk ve Arnavut Dramı “EvliÇiftler”, “Üzüm ile Tilki”, “Buradan Bir Genç İnsan Geçti mi?”, Cinayet Yolu”, adlı temsil-lerden alıntılar canlandıracak, kutlama programına Opera ve Bale solist santaçılar daiştirak edecek. 22 Nisan tarihinde Priştina Halk Tiyatrosu Şiler’in “Eşkiyacı” temsilinisunacak, 26 Nisan’da ise Üsküp Halk Tiyatrosu B. Nuşiç’in “Dr.” temsilini sunacak. 27Nisan’da Türk Tiyatrosu, Vedat Nedim Top’un yazmış olduğu “Kör” oyunun prömiyeri-ni sunacak, 28 Nisan’da Petar Petroviç- Peçiya’nın “Canlar-Kalpler” oyununu iseArnavut Dramı sunacak.26

Tiyatro Konseyi’nin törenli oturumunda tiyatronun 10 yıllık çalışmaları hakkındatiyatro müdürü Şuko Avdoviç bildiri sunacak. Törenli oturumda Makedonya HalkCumhuriyeti Kültür Konseyi’nin Başkanı Dimçe Belovski, Mostar Halk Tiyatrosu’nuntemsilcisi Avdo Cinoviç (Savaş öncesi Üsküp Halk Tiyatrosu’nda aktör olarak görev yap-mış) ve Priştina Halk Tiyatrosu’nun yönetmeni Hasan Merkuli hazır bulundular.Toplantının sonunda tiyatro alanında başarı kaydedenlere ve tiyatroyla işbirliği yapan-lara çeşitli ödüller, diplomalar, takdirnamaler ve şükran belgeleri dağıtıldı. Kutlamaprogramın kapanışı Türk okulundan öğrenciler hazırladıkları kültür-sanat programı yeraldı, ayrıca tiyatronun 10 yıllık çalışma ve gelişme sürecini yansıtan fotoğraf sergisi dedüzenlendi.27

Türk Tiyatrosu’nun 1960 yılında sunduğu ilk prömiyer temsil İliya Cuvalekovski’ninrejisörlüğünde hazırlanan “Kör” üç perdelik kısa piyes sunuldu. Oyunun rejisörü elin-den geldiği kadarıyla aktörler üstlendikleri rollerini en iyi bir şekilde canlandırmalarıiçin caba harcamış. Şerafettin Nebi (Kör) rolünü canlandırdı, özürlü bir kişiyi oldukçasağlam ve özgüvenceli bir tavırla başarıyla yansıttı. Lütfü Seyfullah bu oyunda da ken-dine has bir oyuncu kimliğiye Amca’yı canlandırdı. Binnaz Salih de rolünü başarıylacanlandırdığı kaydedildi.28

Sezonon ikinci prömiyeri olarak Türk Tiyatrosu Duşko Roksandiç’in “Babil Kulesi”oyununu sundu. Piyesin rejisini ve sahne tasarımını Saşa Markus hazırladı. SaşaMarkus’un rejisinde hazırlanan bu oyun hakkında eleştirmenler diğerleri yanısıra şun-lara dikkat çekmiş, seyirciler yarım saatlik mükemmel eğlendirici, gönül hoşlayıcı birpiyes izleme olanağı buldu. Piyesin konusu ve tasarlanan sahne ile tam anlamında birbütünlük sağlanmış. Lütfü Seyfullah bu kez aktör yeteneğini en iyi bir şekilde gözlerönüne sergiledi. Sahneye hakim oluşu seyircinin beğenisi kazandı. Uzun bir aradansonra oldukça ilgi çekici bir rolle Ayten Salih de seyirci karşısına çıktı. Şerafettin Nebi veBinnaz Salih de rollerini başarıyla canlandırdı.29

Türk Tiyatrosu, yeni sezon çalışmalarına Stevan Sremaç’in dramatize ettiği, MirkoStefanovski’nin yönetmenliğinde hazırlanan “Bizim Müfetiş” temsiliyle başladı.Eleştirmenler seçilen metinden memnun olmadıklarını ifade etmiştir. Rejisör oyundailginç detaylar sahnelendirme gayreti göstermesine rağmen, yeterince seyirciyi tatminedecek kalitede bir temsil olmadığı dikkat çekilmiştir.

Lütfü Seyfullah bu oyunda iki rol canlandırdı, Sirano rolü aslında oyunun en sem-patik simalarından biri olduğu kaydedildi. Lütfü Seyfullah bundan önceki oyunlardaolduğu gibi, bu oyunda da üstün sanat yeteneğini bir kez daha gözler önüne sergile-di, çoğu aktörlerin ulaşmak istediği, ad yapmış dram kolektiflerin sahip olmak istediğibaşarılı bir sanatçı kimliği sergiledi. Binnaz Salih (Öğretmenin hanımını) hoş ve bek-lenmedik bir başarıyla canlandırdı. Ayten sahnede sempatik hareketleriyle seyircininbeğenisini topladı. Cemail Maksut (Kaptan) rolünü belirgin ve etkileyici bir tarzda can-landırdı.30

Pero Budak’ın “Lamba” adlı oyunun prömiyeri oldukça başarılı geçti, bunda tümaktör ekibin özverili çalışmaları ve rejisörün üstün gayretleri etkili olmuş, oyunun sahnetasarımı da takdir edilecek tarzda hazırlanmış, metnin Türkçe çevirisi de yüksek bir sevi-yede hazırlandığı dikkat çekilmiştir. Oyunun yönetmeni Mirko Stefanovski mevcut

26 B. V. : Birkaç Prömiyer-Kutlama yarın başlıyor, 29 dabitiyor o.m., “NovaMakedoniya”, 23.04.1960 yılı.

27 Türk Tiyatrosu’nun 10.yıldönüm kutlaması, “NovaMakedoniya”, 25.04.1960 yılı.

28 İlhami Emin: “Kör” TürkTiyatrosu’nun sunduğu temsil,“Nova Makedoniya”,05.05.1960 yılı.

29 İlhami Emin: “Babil Kulesi”Türk Tiyatrosu’nda sunuldu,“Nova Makedoniya”,21.05.1960 yılı.

30 İ. Emin: “Bizim Revizör” TürkTiyatrosu’nda sunuldu, “NovaMakedoniya”, 18.10.1960 yılı.


24

imkanlar ve kısıtlı aktör ekibiyle izleyicinin beğenisini kazanacak tarzda başarlı bir tem-sil hazırladı. Lütfü Seyfullah (Mate) tüm kişisel karakteri inandırıcı bir tarzda canlandır-dı. Binnaz Salih (Luçe)’yi sahip olduğu aktör yeteneğinden bir parça daha sergiledi,Necati Zekeriya’nın hazırladığı metnin akıntılı ve seviyeli bir tarzda Türkçe’ye çevirisi detakdirle karşılandı.31

Türk Tiyatrosu’nun uyguladığı repertuvar siyasetini dikkatle izlemiş olursak 1950yılında “Şüpheli Şahıs”‘ın ilk kez sahnelenmesinden bugüne dek, gelişme sürecindebirkaç önemli dönem kayededildiği görülür. Öteki tiyatroların uyguladığı repertuvar-lara benzemeden sıyrılarak, kendine has olan ve geleceğe sağlam adımlarla ilerlemeyisağlayan değişik ve özgün bir repertuvar uygulaması kaydadeğer önemli gelişmeler-den biri sayılır. Bir yandan genç ve tecrübesiz aktörleri yetiştirmekle, tecrübeli ve dene-yimli aktör kadrosu sağlamak, uzman elemanların eksikliği, dram metinleri konusundaseçeneklerin az olması, yerli ve özgün dram yazının henüz istenilen seviyede gelişme-miş olmasına rağmen, Türk Tiyatrosu sanatçıları ve yöneticileri samimi ve sadık izleyi-cisinin beklentilerini karşılamak için yılmadan, yorulmadan, canla başla ve büyük birözveriyle çalışması gerçekten takdire şayan bir durum olsa gerek. Kuruluşundan son-raki yıllarda Türk Tiyatrosu çalışmalarına kendi binası olmadan devam etti, profesyonelbir tiyatro sahnesine sahip olmadığı için repertuvarda düşüşler kaydedilmesine nedenolan önemli sebeplerden biri sayılır. Budurum karşısında Türk Tiyatrosu Makedon HalkTiyatrosu’nda sahnelenen piyeslerin aynısını sahnelemesine sebep olmuştur. Nuşiç veÇehov’un eserlerine fazlasıyla yer verilmesi bu durumun bedeli sayılır, folklorik özellik-li piyesler, melodramlara da bundan dolayı fazlaca yer verilmiştir. O dönemlerdeMolier’in eserlerine de sık sık yer verildiği bilinir, “Hastalık Hastası”, “Zoraki Hekim”, “JorjDanden” gibi oyunların sahneye alınması, tiyatronun eskiye kıyasen daha çağdaş vedaha kaliteli oyunları oynamaya özen gösterdiğinin kanıtıdır.

1953 yılında Azınlıklar Tiyatrosu Bit Pazarı’ndaki yeni binaya sahip oldu, kütüphaneve sinemayla aynı binayı paylaşıyordu. Yeni tiyatro binasının sahnesinde de daha uzunbir dönem folklorik konulu piyesler sahnelenecek, kaliteli eserlerhenüz yeterince işlen-miyor. Zamanla daha başarılı dram eserleri sahnelenir, örenğin; Perl Bak’ın “Kvey Lan”,Robles’in “Monserat”, Goldoni’nin “Yalancı” oyunlarına benzer diğer oyunların tercihedilmesi Türk Tiyatrosu’nun farklı ve daha kaliteli bir repertuvardan yana olduğunukanıtlıyor. O dönemlerde Mustafa Karahasan’ın yazmış olduğu ‘’Suzan’’ (1955-56)oyunu, iki yerli eser olarak sahnelenir.

1956/57 yıllarında da profesyonel kadro eksikliği, Türk Tiyatrosu’nun çalışmalarınıetkileyen önemli sorunlardan biri sayılır. Bu aralar Türk Tiyatrosu’nda kriz dönemi yaşa-nır. Sorunlu metinler sahnelenir, Rasema’nın Sevdası” gibi vb. metinler, buna rağmenbaşarılı oyunlar da hazırlandığı bilinir, örneğin; Gavriloviç’in “Altın Kum”, “CinayetYolu”, “Lamba” vb. temsiller. Yerli yazarlardan Hüseyin Süleyman’ın yazmış olduğu“Aliş” (1958, 1962,1974), Şerafettin Nebi’nin “Sürtük” oyunu (1957/58) ve İlhamiEmin’in “Leylek Şah” (1960/61).

Türk Tiyatrosu, İlhami Emin’in yazmış olduğu “Leylek Şah” oyununu oldukça başa-rılı bir prömiyer temsil olarak sundu. Türk Tiyatrosu’nun tüm aktör ekibi, baştaŞerafettin Nebi (Şah) olmakla birlikte, Lütfü Selfullah (Vezir), Muharem Şaiçi (Evnuh) veCemail Maksut (Kaşmir’i) canlandırdı, bu oyunda daha yüksek bir seviyede oyuncuyaratıcılığı sergiledi, seyircinin beğenisini kazandı. Oyunun rejisini Saşa Markus, sahnetasarımını ise Toma Vladimirski hazırladı.

Sahnede canlandırılan ilginç ve renkli resimler oldukça uygun bir müzikle destke-lendi, akötörlerin sahne dili de çekici oldu, oyun canlı bir başlangıçla başlamasına rağ-men, sonuna doğru bu canlılık yitirilmiş olsa da, oldukça etkili bir sahne hikayesi sunul-du.32

1961

31 İ. Emin: “Deniz Feneri”, TürkTiyatrosu’nda sunuldu, “NovaMakedoniya” ,20.12.1960 yılı.

32 Şükrü Ramo: “Leylek Şah”Türkçe sunuldu, “Nova

Makedoniya”, 08.04.1961yılı.


1962

25

10 ile 30 Mayıs tarihleri arasında Türk ve Arnavut Dramı birlikte turneye çıktılar.Turne esnasında: Marin Drjiç’in “Mande”, Risto Kırle’nin “Paralar Öldürür”, HüseyinSüleyman’ın “Aliş”, İlhami Emin’in “Leylek Şah” oyunlarını sundular. Turneyle Gostivarve cıvar köyler Bogovino, Çegrane, Debre, Ustruga, Ohri, Kranye Köyü, Manastır,Kalkandelen, Resne vb. yerler ziyaret edildi. Turne süresince toplam 34 temsil sunuldu,temsilleri 13.500 kişiden fazla izleyici izledi. Özellikle ziyaret edilen köy halkı sunulantemsilleri büyük ilgiyle ve beğeniyle izlediği kaydedilmiştir. Bazı köylerde sunulan tem-silleri izlemek için kilometrelerce uzak köylerden gelen seyircilerin de katıldığı kayde-dilmiştir.33

Gelecek sezon için Azınlıklar Tiyatrosu14 prömiyer temsil sunmayı öngörmüş, bun-lardan 4’ü çocuk temsili olması kararlaştırılmış.

Türk Tiyatrosu, Jika Gavriloviç’in “Altın Kum” temsilin prömiyeriyle, adeta bir devrimyaşamış. Gelecek sezona ait repertuvar için ise Konfino’nun “Benim Zavallı AkıllıÇocuğum” adlı temsilini öngörmüş, bunun yanısıra Lope de Vega’nın “Sezili Kız”,Sartır’ın “Saygıya Değer Zina” ve Samokovliya’nın “Hanka” temsilleri yanısıra; DuşanVuyatoviç’in “Yuriş”, Andersen’in “Çarın Yeni Elbisesi” adlı çocuk piyeslerin hazırlan-ması öngörülmüş. Her iki Ansamblo genç ve yetenekli yerli dram yazarların eserlerinisahnelemeye öncüllük verdikleri bilinir.34

“Paralar Öldürür” temsilini, Azınlıklar Halk Tiyatrosu, Kumanova otoyolu inşaat şan-tiyesinde sundu, Priştine Halk Tiyatrosu’nun 15. kuruluş yıldönümü vesilesiyle LeboviçObrenovıç’in “Gökyüzü Tugayı” ve Jivorad Gavriloviç’in “Altın Kum” temsillerini sundu.O dönemlerde Ulçin, Zadar, Tuzla ve Mostar yanısıra Banya Luka ile Sarayova’da tem-siller sunmaya değin anlaşmaya varılmış. Azınlıklar Halk Tiyatrosu ile Gençlik-ÇocukTiyatrosu arasında karşılıklı işbirliği anlaşması imzalanmış. Gelecek yıl yeni aktörlerin işealınması kararlaştırılmış, yerli dram eserleri için konkur ilan edimesi planlaştırılmış.Gelecek yıldan itibaren tiyatro kendi rejisörüne sahip olacak, Kemal Lila, Lublana DramAkademisi’nden mezun olurken, diploma çalışması olarak Şubat 1962 yılında Sartır’ın“Saygıya Değer Zina” oyunun rejisini yaptı. Konuk rejisör olarak; Zagrepli BogolubYeftiç, Üsküplü Krum Stoyanov ile Dimitrie Osmanli çalışmıştır.35

Jivoin Gavriloviç’in “Altın Kum” temsilinde dram gücü eksik olduğu dikkat çekildi,buna rağmen oyunun rejisörü Kiro Kortoşev metinden maksimumu çıkarmayı başar-dı, seyirciler temsilden pozitif, olumlu bir izlenimle ayrıldı. Oyunda her şahıs dikkatle veözenle yorumlanmış, aktörler bir bütün olarak oyunu başarıyla sundu.

Lütfü Seyfullah (Şemso) ve Şerafettin Nebi (Bogdan) rollerini gerçekçi boyutta can-landırdı. Nezaket Ali (Yaka) ve Cemail Maksut (Boşnak) rollerini beğenilir tarzda can-landırdı. Oyundaki diğer rolleri; Ayten Şik, Mehdi Bayraktari, Fehmi Grubi ve HayredinGaşi canlandırdı.36

Eskiye kıyasen, son iki yıl zarfında Azınlıklar Tiyatrosu’nun maddi durumu düzeldi-ği kaydedilmiş. Maddi imkanların temin edilmesiyle, çağdaş ve tam donanımlı birsahne dekoru temin edilmiş, garderob-kıyafetler yenilenmiş, en önemlisi de her ikiAnsamblo için ciddi sorunlardan biri sayılan aktör yetersizliği, genç aktörlerin işe alın-masıyla bu önemli sorun da kapatılmış. Gereken sayıda sanat ve teknik personeltamamlanmış. Tiyatronun bu konuma gelmesiyle Cumhuriyet Kurumu statüsünesahip olmayı yetkililerden talep etmiş. Yeni aktörlere adanmış konkura katılanlar ara-sından değerlendirme komisyonu 6 -7 adayı kaliteli ve aktör yeteneğine sahip gençlerolarak seçmiş. Yerel yönetimde bunun için para yokmuş, ülke genelinde köylerde ger-çekleştirilen turneler için de para temin edilmiyormuş. Birkaç yıl ardarda tiyatronun bugibi ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli olan bir yük kamyonu ve bir otobüs teminetmek için çaba harcanmış, böylece turneler daha az maliyette gerçekleşeceği dikkatçekilmiş.

33 İ. E. : Üsküp TürkTiyatrosu’ndan yenilikler -Oldukça başarılı turne , “NovaMakedoniya”, 17.06.1961 yılı.

34 Türk Tiyatrosu’nun yenisezon çalışmaları: Rekor sayıdaPrömiyerler, “NovaMakedoniya”, 26.06.1961 yılı.

35 İ. E. : Türk Tiyatrosu bu sezon-da: Kayde değer etkinlik, “NovaMakedoniya”, 14.12.1961 yılı.

36 Türk Tiyatrosu’nda ikiPrömiyer - А. Alin: “Gökyüzütugayı”; İ. Emin: “Altın kum”,“Nova Makedoniya”,18.12.1961 yılı.


26

Azınlıklar Halk Tiyatrosu dahilinde faaliyet gösteren Türk Tiyatrosu, BoraStankoviç’in “Koştana” oyunu dördüncü kez sahnelendi. Lütfü Seyfullah’ın canlandır-dığı Mitke rolü bu kez oyuna farklı bir canlılık kaznadırdığı kaydedildi. O daha önce debu rolü canlandırmıştı, fakat bu kez sanatçı adeta kendi kendini aştı “Koştana” oyunu-na bir başka özellik kattı. Todor Nikolovski’nin rejisi hatasız bir çalışma olarak değer-lendirildi, Cemail Maksut (Aci Toma), Şerafettin Nebi (Arso), Mark Marku (Grklan),Nezaket Ali (Koştana)’yı oldukça etkileyici ve beğenilir tarzda canlandırdı. LütfüSeyfullah Mitke’yi bizde en güçlü bir sanatçı kimliğyle canaldırdığı bilinir.37

Rejisör Todor Nikolovski Türk Tiyatrosu’yla “Hanka” temsilini hazırlarken çekimserdavranmasına rağmen, yeterince fonksiyonel bir oyun hazırladı. Bu oyunda baş rollerioluşturan efsanevi simaların yeniden diriliş sahneleri oldukça ilgi çekici oldu. NecatiZekeriya sahne konuşması için oldukça dinamik bir çeviri hazırldı, romence-çingeneceşivesini yeterince yansıtamadığı dikkat çekildi, böyle olunca da aktörlerin tümü temizve edebi bir Türkçe konuştuğu izlenimi verdi. Ayten Şik (Hanka)’yı karmaşık bir karak-teri rahatlıkla ve başarıyla canlandırdı. Sahnede serbest hareketleri yanısıra sahne dilide oldukça güvenceliydi.

Cemail Maksut (Seydo)’yu oynarken yavaş fakat sağlam bir aktör kimliği geliştirdi-ğini kanıtladı. Şerafettin Nebi (Ayıcı) rolünü, küçük ve önemsiz bir rol olması yanısıraoldukça çekici ve sepmatik bir tarzda canlandrımasıyla seyircinin beğenisini kazandı,buysa küçük veya büyük rol olmadığını, iyi veya kötü aktörlerin olduğu gerçeğini birkez daha kanıtlıyor.

Bu oyunda Nezaket Ali, Lütfü Seyfullah, Mehdi Bayraktari’nin rolleri de memnunedici bir seviyede olduğu dikkat çekildi. Tiyatro eleştirmenleri o ana kadar ender görü-len bir değerlendirme örneği sayılan, oyunun ışıklandırmasından sorumlu AhmetSabit’i takdirle övdü, ışıklandırma sayesinde oyunun 4 sahnesi de yaratıcı bir şekildecanaldırmasını sağladını dile getirdi.

Spase Nelov’un yönetmenliğinde, Duşan Vuyatoviç’in “Yuriş” adlı oyunu Türkçocukları için hazırlandı. Çocuk piyesini Üsküp’ün “Tefeyyüz” ve “Vuk Karaciç” ilkokul-larından toplam 1101 öğrenci izledi. Türkçe ve Arnavutça hazırlanan çocuk piyesleri 10defa sunuldu. 16 Mayıs’ta ise öğretmenlere özel olarak “Koştana” oyunu sunuldu.

Azınlıklar Tiyatrosu, Makedonya genelinde gerçekleştirdiği turne gezileri esnasındatoplam 40 temsil sundu. İzleyicilerden gelen yoğun talepe cevaben, “şehirlerde veköylerde temsil izlemeyi isteyenlerin beklentilerini karşılayacak durumda değildik”diyor Tiyatro Müdürü Şuko Avdoviç. “Şehirlerde olduğu gibi köylerde de özellikle;Tearçe, Saraçino, Bogovinye, Çegrane, Vrutok vb. köylerde beklediğimizden çok fazlailgiyle karşılandık. Bazı köylerde binlerce seyirci önünde temsil sunduk”.Örgütlenmede özellikle köy öğretmenlerin de büyük katkısı oldu.

Bir başka prömiyer temsil “Şöhret ve Yanlızlık” oyunu İvo Andriç’in “AliyaCercelez’in Yolculukları” oyununa göre hazırlandı. Oyunun adaptasyonunu İlhamiEmin, rejiyi İliya Cuvalekovski hazırladı.

Tahir ile Züleyha romantik bir aşk hikayesi, aslında Romeo ve Juliet’in doğu verzi-yonu sayılır. Deyim, atasözü, mani, aforizm, halk türküleri ve felsefi düşüncelerle süslü,duygusal, etkileyici ve ilginç bir aşk öyküsü. Oyunun rejisi ve dramturjisi hazırlanırken,olayları ve kahramanları hatasız ve gerçekçi boyutta takdim etmekte üstün başarı kay-dedildiği belirtilmiş. Duygusallıkta aşırılığa gidilmemiş, Baba-Han sarayında yaşananolaylar detaylı bir şekilde yansıtılmış, bu olaylar düğümünde dedikodular, hesaplaş-malar ve intrigalar kaynıyor, tüm bu olaylar Tahir ile Züleyha’nın aşk hikayesine ayrı birgüzellik katıyor, aşkları ölümsüzlüğe karışan bu iki aşık gencin aşklarına bir başka boyutkazandırır, Doğu’da bilinen ve sevilen Leyla ile Mecnun, Ferhat ile Şirin vb. ilahi aşıkla-rın aşklarına benzeyen bir aşk sözkonusu oluyor.

Seyirciye tanıdık ve yakın bir konu olması hasebiyle temsil sıcak karşılandı, TomaVladimirski’nin rejisi ve Rada Petrova’nın hazırladığı kostümler saray ortamını oldukçabaşarılı bir şekilde yansıttı. 10 perdelik uzun bir oyun olmasına rağmen parçalanmış,

37 İ. E. : Lütfü Seyfullah“Koştana’da” Mitke’yi oynadı ,

“Nova Makedoniya”,24.01.1962 yılı.


1963

27

gerilmiş değil de, bir bütün olarak takdim edildi. Lütfü Seyfullah (Nazim), ŞerafettinNebi (Vezir), Cemail Maksut (Karabatir), Mehdi Bayraktari (Tahir), Fehmi Grubi (Batir),Binnaz Şik (Yıldız), Ayten Şik (Züleyha)’yı canlandırdı. Tahir’in çocukluğunu canlandıranFirdaus Nebi ile Züleyha’nın küçüklüğünü oynayan Mahmut Gökşen’nin başarıları tak-dirle karşılandı. Oyunun başarılı olmasını sağlayan bir diğer önemli etken NecatiZekeriya’nın başarılı Türkçe çevirisidir .38

Türk Tiyatrosu, Aralık ayın sonunda yada Ocak ayın başında Andriç’in “Şöhret veYanlızlık” adlı kısa romanına göre hazırlanan temsilin prömiyerini sunması gerekirdi.Andersen’in “Çarın Yeni Elbisesi” adlı çocuk temsilinin hazırlıkları da başlamalıydı.Daha sonra Türk Tiyatrosu, Sartır’ın “Saygıya Değer Zina” veya Jak Konfino’nun “BenimBebeğim” oyunların hazırlıklarına başlayacaktı.

Azınlıklar Tiyatrosu, temsillerin sayısını artırdı, üç daimi temsil yanısıra, haftada iki-şer temsil sadece öğrenciler için sunuldu. Azınlıklar Tiyatrosu ile Makedon HalkTiyatrosu arasında takdire şayan sıkı bir işbirliği geliştirildi, belirli Ansamblolar AzınlıklarHalk Tiyatrosu’nda temsil sunuyor. Bundan on yıl önceleri, Azınlıklar Halklar Tiyatrosudahilinde Türk Tiyatrosu, ilk prömiyer temsilleri arasında Nuşiç’in “Şüpheli Şahıs”oyunu sayılır. Oyunun şimdiki verziyonu yeni bir rejisör tarafınca hazırlandı, farklı birsahne tasarımı hazırlandı, roller bu kez farklı dağıtıldı. Rejisör bu kez esere farklı bir yak-laşım sergiledi, zalimlerle alay etmek, savaş öncesi Sırbistan toplumunda görülen boşkafalı, ahmak ve aptal polislerin komik yanlarını sergiledi.

Petre Pırliçko, kişisel tasarımıyla eserin mizahi öğelerini dile getirir, oyunda uzun vesıkıcı görülen sahnelerde komik hareketler bu boşluğu kapatır, oyundaki monotonlu-ğu kırar. Oyunun başarılı olmasında rejisör Petre Pırliçko yanısıra (Yerotiye)’yi canlan-dıran Lütfü Seyfullah’ın sergilediği üstün sanat yeteneği de katkı sunmuştur. Oyundadiğerlerine kıyasen canlandırdığı rolüyle sahneye hakim oluşu, diğer genç aktörleribiraz da çekingen ve özgüvensiz hissetmesine sebep oldu.

Bu oyunda (Jika)’yı canlandıran Ramadan Mahmud’un sergilediği performanslarıda takdirle karşılandı, Nezaket Ali (Mariça), Cemail Maksut (Viko), Ziya Berişa (Yoca) rol-lerini beklenilen seviyede başarıyla canlandırdı. Tek sözle Azınlıklar Tiyatrosu’nun sah-nesinde oynanan “Şüpheli Şahıs” temsili aktörlerin başarıyla sundukları sayısı çok tem-siller arasında önde geleni sayılır.39

Azınlıklar Tiyatrosu her yeni sezon başında çocuklar için temsiller hazırlıyor, çocuktemsillerini de çok defa yetişkinler de izliyor. “Çarın Yeni Elbiseleri” çocuk oyunun reji-sörü Spase Nelov, sağlıklı ve mantıklı bir düşünce ile devlet idaresinde görülen apta-lıklar arasındaki farkı dile getirir, halk arasında gülmeceye ne kadar önem verildiğini devurguluyor. Komediya del arte denen tarzda sunulan bu çocuk piyesin kostümleri kos-tümograf Rada Petrova tasarladı, kostümleri gereğinden çok “imgeli” hayalimsi, sanatörnekleriyle tasarlamış olması, genelde Çin hanedanlığının belirgin simalarından birisayılan Ming’den esinlendiği farkedilir.

Kostümler yeterince stilize edilmiş, fazlasıyla süslü püslü, tek sözle bir masala uyguntarzda tasarlanmış, bir o kadar fantazi-hayal gücünü de yansıtıyordur. “NovaMakedoniya” gazetesinin redaksyon konuğu olan Lütfü Seyfullah, Şerafettin Nebi ileMehdi Bayraktari, piyesle ilgili verdikleri demeçlerinde, Türk Tiyatrosu’nun bundansonra çocuk piyeslerine daha fazla yer vermeyi düşündüklerini ifade etmişlerdir.40

Rejisör Spase Nelov’un hazırladığı tasarım, seyirciyi sadece eğlendirmek değil, aynızamanda temsili izledikten sonra düşünmesini teşvik eden başarılı bir oyun sayılır.Temsilde dinamik bir mizansen, beklenmedik reji tasarımı, temsili izleyiciye beğendir-di. Lütfü Seyfulah (Çin) rolüyle zamana, mekana ve ihtiyaca göre çabuk adapte olan,üstlendiği her rolü, özellikle komik ve trajedi sahneleri üstün başarıyla dile getridiğikaydedildi. Şerafettin Nebi (Çarı) sempatik bir tarzda oynadı. Şerafettin Nebi sahneye

38 İ. Emin: “Tahir ile Zühra” TürkTiyatrosu’nda sunuldu, “NovaMakedoniya”, 30.10.1962 yılı.

39 İ. Emin: “Şüpheli şahıs” TürkTiyatrosu’nda sunuldu, “NovaMakedoniya”, 07.03.1963 yılı.

40 K. G. : “Çarın yeni elbisesi,Türkçe Prömiyer, “Nova make-doniya”, 20.04.1963 yılı.


28

çıktığı her an izleyicinin dikkatini çekiyor. Fehmi Grubi (Fah), Cemail Maksut (Şen) veAyten Şik (Çarın hanımını) başarıyla canlandırdı. Rada Petrova’nın tasarladığı rengarenk kostümler ve Trayçe Yançevski’nin stilize edilmiş sahne tasarımı, bu çocuk oyu-nunun ilginç ve başarılı olmasını sağlayan önemli unsurları sayılır.41

26 Temmuz’da Üsküp’te yaşanan feci deprem esansında tiyatro binası yıkıldı. Odönemlerde Ansamblo, Üsküpte’ki diğer tiyatrolarla birlikte çalışmalarını Saray sem-tinde geçici kurulan çadırlar altında devam etti. Bir ara her tiyatro şehrin belirli yerleşimyerlerinde çadırlar kurup hazırladıkları temsillerini seyircisine sundu.

Kayde değer önemli gelişmelerin başlıcaları; Repertuvarı hazırlarken şehir, köy, işçi,üniversite ve lise öğrencileri ile ilkokul öğrencilerinden oluşan seyirci kitlesinin beğe-nisini çekecek tarzda ilgniç konuları içeren eserleri almaya özen gösterilmesidir.Seyirciyi tiyatroya çekebilmek için yaz ayları süresince Eski Türk Çarşısı’nda açık havasahnesi tertiplemek, bunun yanısıra Kapan Han gibi otantik mekanlarda temsiller sun-mak, bir bakıma turistlerin de ilgisini çekmekti. Her iki Ansambloda da aktör sayısınıartırmak, 15’e çıkarmak, her iki Dram’a toplam 30 aktör temin etmek. Şehirde ne dahafazla temsil sunmak için imkanlar ve olanaklar yaratmak, bunun yanısıra köylerde,okullarda, daha büyük şirketlerde ve fabrikalarda da temsiller sunmak. Yakın zamanakadar Türk Tiyatrosu ve Üsküp “Bratstvo” sinema binasının talihi belirsizlik içindeydi.Uzun süren yoğun tartışmalardan ve yapılan değerlendirmelerden sonra, TürkTiyatrosu’nun binası Mart 1964 yılında yıktırılmaya kararlaştırıldı. Tiyatrocular oldukçazor bir durumla karşılaşır,her iki Dram çalışamaz duruma düşer.42

Türk Tiyatrosu binasının yıkıtırılma kararı alındığı günlerde, temsilleri nerede suna-caklarını bilmeksizin her iki Ansambloda da yoğun çalışmalarla temsillerin prömiyerle-ri hazırlandıği bilinir. Türk Tiyatrosu Şerafettin Nebi’nin yazmış olduğu “Yüzsüz İnsan”temsilini hazırlıyor, oyunun rejisi de kendisine ait. Şarkılı ve eğlenceli bir melodram.

Tiyatronun mekanı ve adı henüz kesin belli değil: Türk Tiyatrosu’nun mevcudiyetiaslında yasal hükümlerle de tam manasıyla bağdaşmıyor. Bizde azınlıklar yok, farklımilletler yaşıyor, bu yüzden bu enstitü en kısa bir zamanda özüne has ve uygun biradla adlandırılmalıdır. En yakın zamanda Azınlıklar Halk Tiyatrosu’nun yeni adı belliolacak.43

Şerafettin Nebi’nin “Yüzsüz İnsan” adlı melodramı ciddi iç çatışmaları konu ediyor.Uzak bir geçmişte yaşanan sosyal uyumsuzluk içinde yaşayan iki gencin aşk hikayesianlatılır. Oyun, Türk Tiyatrosu’nun sahnesinde oynanan en uyumlu oyunlardan birisayılır. Şerafettin Nebi yanısıra, Nezaket Ali, Radmila Maksuti, Lütfü Seyfullah oyundakibaş rolleri canlandırdı. Diğer rolleri ise Binnaz Salih, Diyana Vokşi ile Enver Dardiştaoynadı.44

34 gün süren turne, Nisan ayından başlayarak Haziran sonuna kadar devam etti.Türk Tiyatrosu, Kalkandelen, Ohri ile Manastır ve etrafındaki köylerde temsiller sundu.Azınlıkların yeni tiyatro binası inşa edilene dek Cumhuriyet evinde çalışmalarını sür-dürme karar alındı.

Türk Tiyatrosu o dönemlerde şu temsilleri hazırlamayı planlaştırdı; BranislavNuşiç’in “İltimas”, Gilişiç’in “Aldatma”, Molier’in “Skapen”, Bora Stankoviç’in “Koştana”ve Mladen Şirola’nın yazmış olduğu iki çocuk temsili. Temsillerin rejisörü Kemal Lilayanısıra, Priştina ve Belgrad’tan konuk rejisörler de angaje edimesi planlaştırıldı. TürkTiyatrosu bu yılki çalışmalarına artı 8 yeni aktörle devam edecek, komple teknik perso-neli de temin edilmiştir. “Şüpheli Şahıs” ile “Koştana” temsilleriyle Bulgaristan’a konukolmayı planlaştırmış. Bulgar tiyatrocuların da Üsküp’te temsil sunması planlaştırılmış.Tüm tiyatro ekibinin en büyük ümidi, isteği yıl sonuna kadar, Yahya Paşa Camii’ninyanıbaşındaki bir mekanda geçici bir dönem için monte edilen yeni tiyatro sahnesinesahip olmakmış. Bu geçici mekanda normal şartlarda çalışmalarına devam edecekleri-

1964

41 Naci Doçi:Çocuklara aitbaşarılı bir temsil,’’Nova

Makedoniya“, 26.4.1963 yılı.

42 Azınlıkların Tiyatrosu da yıktırılacak. Uzun tartışmalar-dan sonra yıktırma işi Martayına ertelenmiş, “Veçer”,

06.02.1964 yılı.

43 K: Türk Tiyatrosu’nda ikiPrömiyer,”Veçer”,

06.03.1964 yılı.

44 Naci Doçi: Türk Tiyatrosu’ndaiki yenilik , “Nova Makedoniya”,

19.03.1964 yılı.

45 V. A : Azınlıklar Tiyatrosu busezonda: İki Ansamblo - OndörtPrömiyer, “Nova Makedoniya”,

10.09.1964 yılı.


1965

29

ne ümit ediyorlardı.45

Buna karşılık, Türk Tiyatrosu için geçici tiyatro sahnesi inşa edilmeyeceği haberigelir. Sahneden sahneye taşınma olayı 1966 yılına kadar devam eder, o zamana kadaryeni tiyatro binası inşa edilmesi bekleniyordu. Depremden hemen sonra TürkTiyatrosu’nun ihtiyaçlarını karşılayacak geçici bir dönem için tiyatro sahnesi monte edi-leceği planlaştırıldı. Bu konuda iyice düşünülmüş, zaman açısından yeni bina inşa edi-lene kadar, aynı zamanda gerekli olduğu gerçeğinden hareketle, yeni tiyatro binasınıninşa edilmesine karar verilmiş. Bu yüzden yeni tiyatro binası için Kent Meclisin örgüt-lüğünde, öneri Projeler için Konkur ilan edilmiş. 1966 yılının sonuna kadar TürkTiyatrosu ülkede yegane seyyar tiyatrolardan biri sayılır, bu amaç için Tiyatro otobüs vekamyon kiralıyordu. Üsküp’te Cumhuriyet evinin salonunda temsiller sunardı, Butelsemtinde “Dame Gruev” okulunda da temsiller sunulduğu bilinir. Tiyatronun ihtiyaç-ları için barakalar monte edilmiş, temsillerin prömiyerine kadar çalışmalarını elverişli birortamda yürütebilmelerine imkanlar sağlanmıştı. O dönemlerde sadece TürkTiyatrosu Üsküp’te temsil sunuyordu. Arnavut Dramı Yosip Krela’nın “Nita” oyununprömiyerini sundu, Türk Tiyatrosu ise Molier’in “Skapen’in Dolapları” oyununu sundu.“Geceyarısından Sonra” adlı Arnavutça bir temsil hazırlanıyordu, Türk çocukları için ise“Yuriş” çocuk oyunu hazırlanıyordu.46

1965 yılında tiyatroda çalışanların sayısında düşüş kaydedildi. Başlangıç dönemin-de toplam 54 eleman çalışırdı, 31.12.1965 yılında ise bu rakam 49’a düştü. Görevindenalınan grup arasında Tiyatro Müdürü Şuko Avdoviç de vardı. 01.08.1965 yılında kendi-isteği üzerine yeni bir göreve atanmak amacıyla tiyatrodan istifasını istemiş,Tiyatro’nun Konsey üyeleri bu istifayı kabul etmiştir. 01.09.1965 yılında tiyatroya geçi-ci Müdür görevine tiyatronun rejisörü olan Mirko Stefanovski tayin edilmiştir. TürkTiyatrosu’nda toplam 11 aktör, bunlardan sadece 4 bayan ve bir suflör çalışıyordu,Arnavut Dramı’nda ise 10 aktör bunlardan 5 bayan ve bir suflör çalışıyordu. Her ikiDram için sadece bir ispisient ve Dramlara bağlı olmayan sadece her iki Dram’da ihti-yaca göre çalışan iki rejisör vardı.

İhtiyaca göre her iki Dram’da en az 15 aktör çalışması gerekiyordu, kostimograf,sahne tasarımcısı - senograf, lektör vb. teknik eleman gerekiyordu. Mesleki-teknik,administratif - idareci ve yedek personel her iki Dram için çalışıyordu. Burada da işçisayısı yetersizdi. Tiyatronun çatısı altında şu hizmetler veriliyordu: Dikişhane - kadın veerkek kıyafetleri, garderob, rekviziter, elektrikçi, marangoz ve resim bölümü yanısıra,binanın dışında otopark ve iki otomobil hizmetteydi. Tiyatroda mevcut görevliler gere-ken seviyede araç ve gereçlerle donatılmış olmadığından dolayı temsilleri aralıksız birşekilde sunmak için sürekli başka tiyatrolardan araç gereçleri ödünç alarak ihtiyaçlargideriliyordu. Özellikle piyeslerin tercümesini hazırlayacak kalifiyeli tercüman kadroeksikliği ciddi sorun yaratıyordu, çoğu kez tercüman bulunmadığı için piyes ya ertele-nir ya da sahnelenemez durumda kalırdı.

Tiyatro’nun Konsey üyelerinin sayısı 22, bunlardan 15 kişi kolektiften seçilmiş, 7temsilci ise Kent Konseyi tarafınca delege olarak katılırdı. Yönetim kurulu, 6 kişiden ve6 yardımcı-muavin görevliden oluşurdu. Toplantılarda genellikle tiyatro binasının inşaedileceği yeni mekan hakkında yürütüldüğü kaydedilmiş, maddi durumu, yıllık plan-ları ve yıllık son hesaplar, harcamalar gündemde yer alırdı, bunun yanısıra sistemati-zasyon, yeniden yapılanma, tiyatronun adının değiştirilmesi 15. kuruluş yıldönümüvesilesiyle kutlama programı hazırlamak, reklam malzemesi, yeni yönetim üyeleriniseçmek, Sosyalist Makedonya Cumhuriyeti’nde turneler gerçekleştirmek, Kosova’da,Bulgaristan Halk Cumhuriyeti’nde konuk olmak, taşıt araçları temin etmek, ödüller,görevden almalar ve yeni görevlileri tayin etmek gibi önemli konular hakkında tartışı-lıyordu. 1964/65 yılı sezonunda toplam 8 prömiyer sunuldu, ayrıca 71 temsil sunuldu

46 B. Petrovski: İki Tiyatro’nuntecrübeleri. Azınlıklar Tiyatrosuyeniden inşa ediliyor, “Veçer”,27.11.1964 yılı.


30

bu temsilleri 27.843 izleyici izlediği kaydedilmiştir. 1965 yılında 8 prömiyer sunuldu (her iki Dram 4 prömiyer hazırladı), toplam 99

temsili genelde; Üsküp’te 19 temsil sunuldu, temsilleri 3.640 izleyici izledi: SCMakedonya’nın değişik bölgelerinde 52 temsili 15.660 seyirci izledi, Kosova’da sunu-lan 4 temisli 1.200 izleyici izledi, Bulgaristan HC 13 temsili 10.200 seyirci izledi.Makedonya genelinde gerçekleştirilen turneler süresince 30’dan fazla köy ve şehirziyaret edildi, bunlar arasında; Kalkandelen, Gostivar, Kırçova, Debre, Struga, Ohri,Resen, Manastır, Kumanova ve yöresindeki köyler ziyaret edildi. Arnavut Dramı toplam75 temsil sundu, temsilleri 20.575 izleyici izledi, Türk Tiyatrosu’nun sunduğu 24 temsi-li ise 11.550 izleyici izledi.

Temmuz 1965 yılında, Türk Tiyatrosu’yla Kolarovgrad “Vasil Drumov” Tiyatrosu bir-likte sundukları temsillerle seyirci kitlesini yeniden tiyatroya çekmeyi başardı. Her iki tri-yatro ortaklaşa olarak Razgrad, Tırgovişte, Ruse, Silistre, Tolbuhin ve Provadiya’da datemsiller sundu. Turne esnasında “Koştana”, (Kemal Lila’nın ilk reji çalışması sayılır)“Şakın” tesmillerini sundu. Haziran ayı esnasında Bulgaristan’nın “Vasil Dunov”Tiyatrosu, Türk Tiyatrosu’nun konuğu olarak Üsküp yanısıra, Priştine, Prizren,Kalkandelen, Gostivar, Ohri ve Manastır’da da temsil sundu.

Tiyatroya Müdür tayin etme sorunu bir an önce halledilmesi gerekirdi, salon vesahne temin etmek, yeni tiyatro binası proje hazırlıklarının hızlandırılması, maddi duru-mun iyileştirilmesi, aktörlerin ev-daire, topluk konutlardan faydlanmasında yardımcıolmak, aylık gelirleri-maaşlarını artırmak, yasal genelgeler onaylanmalı, boş yerlerindoldurulması için konkur ilan edilmesi gibi önemli meseleler üzerinde durulmuştur.

“Acılı Aile” temsilin prömiyeri İşçiler Evi salonunda sunulması planlaştırıldı, İngilizmonte okul binalarında, Butel semtinde “Jivko Braykovki” okulunda, Çayır semtinde“Dame Gruev” okulunda ve Bit-Pazar semtinde “Tefeyyüz” okulunda temsil sunmaplanlaştırıldı. Temsiller sadece bu mekanlarda sunulması sınırlandırılmadı. Yeni temsil-ler Demirdöküm hanesi, Cam fabrikası, OHİS, Sloga, Mavrovo, Granit, BetonŞirektlerinde de sunulması öngörüldü, ayrıca Raduşa, Yegunovçe ve General Yankoviç,Singeliç, Saray, Studeniçani ve Glumovo köylerinde de temsil sunulması planlaştırıldı.

Monte edimiş bir barakada Tiyatro provalarını devam ediyordu, temsiller ise İşçilerEvi’nin salonunda sunuldu. Türk Tiyatrosu, 15 Eylül’de Makedonya genelinde bir tur-neye çıktı. Bu ara toplam 27 Şehir ve bir o kadar köyü ziyaret edip temsiller sundu.“Gerçek Ölmüş”, “Kanlı Düğünler” temsillerin prömiyerleri Üsküp Halk Tiyatrosu’ndasunuldu.

28 Mart 1966 yılında (İşçiler Evi’nde) toplumsal örgütlerin faaliyet gösterdiği bina-da Türk ve Arnavut Dramın ihtiyaçları için yeni adapte edilen Tiyatro salonu hizmeteverildi. Geçici bir dönem için uygulanan yeni salon 206 seyirci kapasitesine sahipti. Buvesile ile İtalyan yazar Nikola Mançari’nin yazmış olduğu “Ölüler Vergi Ödemez” adlıpiyesin prömiyeri sunuldu, oyunun rejisini Mirko Stefanovski hazırladı. Yeni salonuntörenli açılışında toplumsal-siyasi ve kültür sanat alandan üst düzey yetkililer hazırbulundu, bunlar arasında Kemal Seyfullah, Azem Zülfikari, Osman Miftari, Reis Şakiri,Blagoy Popov, Lupço Stavrev, Hamzi Reka, Goko Georgievski ve diğerleri yer aldı.“Toros canavarı” temsilin prömiyerini metnin müelifi Aziz Nesin de izlediği bilinir. AzizNesin ad yapmış Türkiyeli bir yazar ve aynı zamanda Türkiye yazarlar Birliği’nin başka-nıdır. Piyesteki rolleri Salaettin Bilal, Lütfü Seyfullah, Radmila Maksut, Nezaket Ali vediğerleri canlandırdı.

“Toros canavarı” daki baş kahraman Nuri Sayner, emekli gümrük memuru, oldukçakomik bir karakter yapısına sahip, oyunda konu edilen diğer simalar da yazarın pekbeğenmediği, cana yakın tipler olmadığı izlenmini bırakmıştır. Zenginlerin dünyasın-dan söz edilir, ülkedeki polis memurların günlük yaşamı, siyasi ve vatanseverlik anlayı-

1966


1967

31

şı aktarılır. Aziz Nesin bu komedi eserinde yaşadığı dönemde etrafında yaşanan nega-tif olaylara cesur bir yaklaşımla komik boyut kazandırarak kişisel eleştiride bulunur.

Oyunun rejisörü Kemal Lila, yazarın komik sözlerini net bir şekilde sahneye taşıma-ya özen göstermiş, öte yandan ise sıradan insanın ve ailelerin trajik talihini de net birşekilde yansıtmıştır. Bu açıdan temsilde ilginç sahneler sergilendi. Oyundaki rolleriKemal Seyfullah (Nuri Sayner), Ramadan Mahmut ile Suzan Maksut’un sergilediği per-formansları takdirle ve beğeniyle karşılandı.47

Şerafettin Nebi, metne farklı bir cesaretle yaklaşmış, sahnede mizikli ışıklandırma,projeksiyonlar ve hür bir mizansyen tasarımıyla mükkemel bir hikaye oluşturmuş.Oyunun bu şekilde tasarlanması sadece izlenelecek değil, üzerinde düşünülmesi gere-ken bir oyun hazırlamış. Aktörler arasında ön planda Lütfü Seyfullah (Anlatıcı), CemailMaksut (Lu Hu), Müşeref Prekiç yanısıra, Salaettin Bilal (Hay Hu), Enver Beceti, RadmilaMaksut, Fehmi Grubi (Herold) rolleriyle seyircinin ilgisini çektiler. Temsilde genç aktörEmina Yaşar (Ti Vi) rolüyle başarı gösterdi, sahnede sergilediği sanatçı performanslarıTiyatro yöneticileri gelecekte bu kıza fazla ilgi göstermelerini kanıtladı.48

1966 yılında, Tiyatro’da çalışanların sayısı 48 ila 53 kişi arasında değişti. Son rakam31.12.1966 yılının sonunda kayedildmiş. 1966 yılın başlangıcında İşçiler Evi’nin altkatındaki salon, Tiyatro’nun ihtiyaçları için adapte edildi. Adaptasyon işlerini Üsküp’ün“Yavor” şirketi gerçekleştirdi.

1966 yılın sonuna doğru, Tiyatro’ya iki aktör yansıra, bir pedikir-grimer, dekor mal-zemesinin hazırlanması için gereken bir marangoz ve bir ressam işe alındı. 1967 yılın-da her iki Dram için aktör sayısının artması kararlaştırıldı, bunun yanısıra suflörler, ispi-cient, lektör vb. teknik personelin sayısı da artırılması kararlaştırıldı.

Adapte edilen salon pek büyük sayılmazdı. Salonun sağ tarafı cam olduğu için per-delerle kapatılması gerekiyordu. Sahne 4 metre yüksek, giriş portali ise 3,5 metre yük-sekti, 7,36 metre genişti. Sahnede sadece iki giyim odası ve provaları masada yürüte-bilmek için küçük bir repetisiyon mekanı mevcuttu. Her iki Ansamblo için tek bir idareve teknik personel hizmet veriyordu (üç işhane) marangoz - odun işletme, dikiş veresim atölyesi mevcuttu.

Mevcut istatistik verilere göre, yıl boyunca şu temsiller oynandı; “Altın yumurta”-27 temsil 9110 izleyici, ‘’Nita”- Üsküp’te 2 temsil-750 izleyici ve 19 ziyaret toplam 4.577izleyici; ‘’Koştana”- 6 temsil 1.750 izleyici, “Gerçek ölmüş”- 3 Üsküp’te temsil 300 izleyi-ci, 2 konuk temsil 780 izleyici, “Kanlı düğünler”- Üsküp’te 3 temsil 800 izleyici ve 2konuk temsil 780 izleyici, “Ölüler vergi ödemez” Üsküp’te 9 temsil 1.703 izleyici ve 2konuk temsil 750 izleyici, ‘’Onikinci gece’’- 4 temsil 649 izleyici, ‘’Kaçırılan Prens’’-Üsküp’te 13 temsil 2.396 izleyici, ve 8 konuk temsil 1.771 izleyici, ‘’Evli çiftler’’-Üsküp’te1 temsil 212 izleyici ve 8 konuk temsil 1.501 izleyici,‘’Toros Canavarı’’-1 temsil 210 izle-yici izledi.

1967 yılında Azınlıklar Tiyatrosu’nda toplam 52 kişi çalışıyor, bunlardan ArnavutDramı’nda13, Türk Tiyatrosu’nda 13, teknik hizmetler bölümünde 14, genel sektör verejisörlerle birlikte 12 işçi görev yapıyor. Tiyatro, hazırladıkları temsilleri İşçiler Evi’ndeadapte edilen salonda sunuyor. İdare ve genel sektör baraklara yerleşmiş, mağazaMomin Potok’taki depolarda koruma altındaydı. Bu durum gösteriyor ki, Tiyatro birbi-rinden kilometrelerce uzak mesafelerde bulunan üç ayrı mekanda görevini sürdürmekzorunda kalmıştır.

Dram kapsamında toplam 26 üye artı iki rejisör, Tiyatro’nun tüzüğüne ve statüsü-ne göre birbirinden bağımsız bir şekilde çalışmalarını sürdürüyordu, son zamanlardaher Dram’ın kendi yöneticisi de tayin edildi, gelecek yıldan itibaren her iki Dram ayrıbütçeyle finanse edilmesi kararlaştırıldı.

1967 yılı için hazırlanan öneri çalışma Programı’nda toplam 12 prömiyer hazırlan-

47 İvan Mazov: TürkTiyatrosu’nda iki temsil, “NovaMakedoniya”, 18.06.1966 yılı.

48 Mirko Stefanovski: Sevindiricianlar, “Veçer”, 16.09.1966 yılı.


32

ması öngörülmüş, her iki dram 6 temsil hazırlanması planlaştırılmış, toplam 110 temsilsunulacak, bunlardan 70 temsili Arnavut Dramı, 40 temsil de Türk Tiyatrosu kent orta-mında sunacak.

1967 yılında toplam 141 temsil gerçekleştirildi, temsilleri 28.950 izleyici izlediği kay-dedilmiştir, temsiller Üsküp dışında Makedonya genelinde, Kosova ve Bulgaristan’dasunuldu, ortalama olarak sunulan her temsili en az 205 izleyici izlediği bilinir.

Üsküp ve civarında toplam 98 temsil sunuldu, temsilleri 12.177 izleyici izledi;Makedonya Sosoyalist Cumhuriyeti’nde -22 temsil sunuldu, temsilleri 7.974 izleyiciizledi; Kosova’da - sunulan 4 temsili toplam 1.500 izleyici izledi; Bulgaristan H.C’de - 17temsil sunuldu, temsilleri 6.600 izleyici izlediği kaydedilmiştir.

Makedonya ve Kosova’da, Bulgaristan H.C Kırcali Tiyatrsou konuk tiyatro olaraktemsiller sundu, bu ziyaret esnasında toplam 13 temsil sunuldu, temsilleri 5.900 kişiizledi. Kırcali tiyatrosu iki temsil sundu; “Oyun ve şarkı program gösterisi”, ”O olmazsao zaman ötekisi olsun” adlı Opera temsilini 6 ile 19 Eylül tarihleri arasında sundular.Üsküp’te iki temsili 500 izleyici izledi, Pirştine ve Prizren’de de ikişer temsil sunuldu 100izleyici izledi. Bunun yanısıra; Kosova Mitroviça’da iki temsil 600 izleyici izledi,Kalkandelen bir temsili 500 izleyici, Gostivar 1 temsili 500 izleyici, Struga 1 temsili 400izleyici, Ohri 1 temsili 600 izleyici ve Manastır 1 temsili 700 izleyici izledi.

5 ile 20 Ekim tarihleri arasında, Türk Tiyatrosu Bulgaristan H.C’de turne gerçekleş-tirdi, toplam 17 temsil sunuldu, temsilleri 6.600 izleyici izledi. Bora Stankoviç’in“Koştana” ile Necati Cumalı’nın “Nalınlar” temsillerini; Momçilovgrad (2 temsil 800 izle-yici), Ardino (2 temsil 600 izleyici), Krumovgrad (2 temsil 800 izleyici), Kırcali (4 temsil2000 izleyici), birer temsil Yambol (250 izleyici), Sliven (200 izleyici), Asenovgrad (500izleyici), Plovdiv (150 izleyici), Peştera (500 izleyici), Harmanlı (500 izleyici), Hasköy (500izleyici) izledi.

Yeni tiyatro binasının inaatı için 5.000.000 dinar para temin edildi. İnşaat alanı ola-rak Pit-Pazarı semtinde bir yer belirlendi, bu amaç için bina ve belediye işlemleri için,devlet kurumu ile anlaşma imzalandı, mekan inşaat için hazırlandı ve gereken meslekidenetim ekipleri tarafınca kontrol edildi. Yeni tiyatro binası için “Pelagoniya” inşaat fir-ması tarafından öneri Proje tasarımı hazırlandı. Projede danışman olarak Belgrad’tandeneyimli ve tecrübeli mimarlar Boyan Stupiça ile Duşan Şevik tayin edildi.

Şöhret yada unutulmuş adam temsilin prömiyerinde baş kahramanların psikolojioldukça başarılı yansıtıldı: Oyunun ana konusu, yüksek seviyeli bir ailede, aile fertleriarasında kötü ilişkileri anlatılır, profesyonel bir sahne tasarımı oyunu seyirciye beğen-dirdi. Lütfü Seyfullah (Cerrah) oldukça hareketli bir röl canlandırdı. Müşeref Prekiç(Üvey anneyi) ailede ağır durumu başarıyla yansıttı, Suzana Maksut (Kızı) ve MehdiBayraktari (Asistan’)ı oynadı. Fehmi Grubi (Hizmetçi), Salaettin Bilal (Fotomuhabir)’icanlandırdı.Oyunun premiyörü Türk ve Arnavut Dram’ın başarılı sezon oyunlarındanbiri olarak değerlendirildi, bir kez daha Kemal Lila’nın reji yeteneği kanıtlandı.49

Salonun adaptasyonu yapıldığı dönemde temsil sayısı azalan Türk Tiyatrosu, seyir-cisine temsilsiz geçen dönemi yetiklemek amacıyla Rasim Filipoviç’in ”Caferbegoviça”oyunun prömiyerini sundu. Oldukça kısa bir dönem içerisinde dördüncü prömiyerinisundu. Piyes, seyricinin alıştığı tarzda melodram ve folklorik bir konuyu ele alıyor.Aslında “Banya Luka Yolunda” şarkısının sahnede tasviri sayılır. Bu şarkıda Cafer Bey’ingenç ve güzel dul karısı anlatılır, Sarayova Kadısı evlilik teklif eder, CaferbegoviçaSarayova Kadısı’nın evlilik teklifini reddediyor, kabul etmiyor, Banyaluka’lı bir delikan-lıyla, bekriyayla evlenir. Lütfü Seyfullah (Mehdi Aga), Cemail Maksut’la birlikte sahne-ye müthiş bir canlılık kattılar. Oyundaki diğer rolleri; Mahmut Ramadan ve FehmiGrubi, oyunun dramatik öğelerini ustaca yansıttılar. İşçiler Evi’nin salonundaki sahnetasarımını ve oyunun rejsini Şerafettin Nebi hazırladı.50

“Dağlar” adlı piyes, çağdaş bir Türk köyünde ahalinin günlük yaşamı yansıtıyor,neşeli bir sahne oyunu sergileniyor, komedi ve mizah arası bir oyun. Bu oyunda gele-neksel köy adetleri eleştirisel bir yaklaşımla değil, daha fazla komik yanlarını yansıtmak

49 İvan Mazov: TürkTiyatrosu’nda ikinci kez NazımHikmet, “Nova Makedoniya”,

15.01.1967 yılı.

50 İvan Mazov: R. Filipoviç’in“Cafer beyin karısı” oyunu TürkTiyatrosu’nda sahnelendi, hemmelodram hem komedi, “NovaMakedoniya”, 29.01.1967 yılı.


1968

33

için ele alınmış, bu yüzden güldürüye kıyasenmizahi öğeler fazla ağır basıyor. Oyunun rejisörü Kemal Lila, neşeli bir sahne oyunu tasarlamış, seyirciyi neşelendir-

mek, eğlendirmek ve güldürmek istemiş. Renkli kostümler ve zengin sahne tasarımıoyunu seyirciye beğendirdi. Anadolu köylü şivesiyle konuşan aktörler yansıra her per-denin başlamasından önce sahneye çıkan klarinetçi oyuna farklı bir atmosfer yarattı,neşeli ve eğlenceli bir hava kattı. Rejisörün tek eksiği olarak mizah ve komedi arasındaayrım gereken seviyede yapılmadığı, bu yüzden de komik öğeler fazla ağır bastığı dik-kat çekildi.

Lütfü Seyfullah (Köy Muhtarı), Müşeref Prekiç (Dul kadını), Nezaket Ali (Esma),Suzana Maksut (Seher)’i canlandırdı. Salaettin Bilal (Osman),Mehdi Bayraktari (Ali),Cemail Maksut (Ömer)’i oldukça sempatik bir tarzda oynadı. Fehmi Grubi bu oyundaKlarnetçiyi canlandırdı.

Türk Tiyatrosu’nda oynanan “Nalınlar” komedi temsili, başarılı temsillerden birisayılır, her yönüyle seyirci tarafından beğeniyle ve zevkle izlenen bir temsil sayılır.51

Bulgaristan H.C. - Kırcali Türk Halk Tiyatrosu, 15 ile 27 Eylül tarihleri arasında ÜsküpTürk Tiyatrosu’nun konuğu olarak; Prizren, Priştine, Kosova Mitroviça, Kalkandelen,Gostivar, Struga, Ohri ile Manastır’da temsil sundu. Konuk sanatçılar ÜzeirHacibekov’un “O Olmazsa Ötekisi Olsun” temsilinde Türk halk şarkıları ve halk oyunla-rı sundular, gösterinin rejisini Mustafa Aliev hazırladı. Bulgar konuk sanatçıların sun-dukları eğlenceli program yerli seyircilere bir ferahlık getirdi.

Türk Tiyatrosu, Bulgaristan turnesinde “Koştana” ile “Nalınlar” temsillerini sundu.Toplam 16 temsil; Kırcali, Krumobgrad, Momçilovgrad, Peştera, Plovdiv, Asenovgrad,Ardino, Yambol, Sliven, Harmanli ile Hasköy’de sundu, sunulan her yerde temsillerseyirciler tarafınca ilgi ve beğeniyle izlendi. “Koştana”‘daki baş rollerin taşıyıcıları;Nezaket Ali, Lütfü Seyfullah, Ramadan Mahmut, Müşeref Prekiç, Mehdi Bayraktari ileŞerafettin Nebi. “Nalınlar” oyununda ise Nezaket Ali, Suzana Maksut, Müşeref Prekiç,Salettin Bilal, Mehdi Bayraktari, Lütfü Seyfullah ile Cemail Maksut, her yerde seyircininbeğenisini kazandı, alkışla karşılandı, özellikle Kemal Lila başarılı reji çalışmaları içinödül ve takdirname ile döndüler. Tiyatro Bulgaristan turnesini 05.10.1967 yılında ger-çekleştirdi.

Klod Mone’nin “Oskar” oyunun prömiyerinden sonra, sezonun üçüncü prömiyerisayılan “Bülbül” oyunun sunulması gerekirdi. (Türk Dram’ın sahnelediği) “Bülbül” oyu-nun prömiyeri 06.11. 1967 yılında sunuldu. Oyunun rejisini Mirko Stefanovski hazırla-dı, oyundaki baş rolleri, Ramadan Mahmut, Mehdi Bayraktari, Lütfü Seyfullah, CemailMaksut, Şerafettin Nebi, Salaettin Bilal, Enver Beceti, Suzana Maksut ve Nezaket Ali can-landırdı.

1967 yılında Üsküp ve civar Köylerde toplam 98 temsil sunuldu, temsilleri toplam12.177 izleyici izledi, ülke genelinde sunulan-22 temsili 7.974 izleyici izledi; Kosova’da-4 temsil sunuldu, temsilleri 1.500 izleyici izledi; Bulgaristan H.C.’de sunulan toplam 17temsili 6.600 izleyici izlediği kaydedilmiştir.

Türk Tiyatrosu, “Şüpheli Şahıs” temsilini oldukça sorumlu ve başarılı bir şekilde sun-maya gayret gösterdi, zaman zaman komik hareketlerde aşırılığa gidilmiş olsa bile,genel anlamda başarılı bir temsil sunulduğu kaydedildi. Lütfü Seyfullah (Yerotiye),Suzana Maksut (Mariça), Ramadan Mahmut (Jika), Ziya Berişa (Yoço) ve Şerafettin Nebi(Juniç)’i başarıyla canlandırdı. Lütfü Seyfullah, genelde Petre Pırliçkon’nun Yerotiyesi’nigözönünde bulundurmasına rağmen, bu kez üstlendiği rolü üstün başarıyla canlan-dırdığı dikkat çekildi.

Rejisör Saşa Markus’un yönetmenliğinde “Şişko Göbekli, Büyük Gözlü ve UzunBoylu” adlı çocuk oyunu sahnelendi. Oyunun sahne dekorasyonunda değişik tarzdankostümler, perukler, rokoko sitinden, bitlsilerin stiline kadar köylülerin taktıkları basit

51 İvan Mazov: NecatiCumalı’nın bir çağdaş Türkkomedisi “Nalınlar” TürkTiyatrosu’nda sunuldu, “NovaMakedoniya”, 28.02.1967 yılı.


34

takkeler, kot pantolonlar vardı. Öcü kadın elinde geleneksel süpürge yerine, çağdaşelektirkli süpürge tutuyor, evinde ise Pikaso’nun ünlü tabloları evin duvarlarını süslü-yor. Sahnede fon müzik parçası olarak “Karmen” ve “Rigoleto”‘dan parçalar işitiliyor. Butemsili hem Türk, hem de Arnavut Dramı hazırladı, aktörler benzer fiziki görünümleri-ne göre seçilmiş, böylece aynı kostümleri her iki Dram’ın sanatçıları da giyebildi. Buoyunun ana hikayesi üç iyi kalpli insanın hayat hikayesini anlatır, büyücü kadın ile gençkız arasında geçen olaylar yansıtılır, temsilin sonunda genç kız büyüden kurtulur. Hermasalın sonunda olduğu gibi, bu masalda da iyilik kötülüğü yener.

Türk Tiyatrosu Repertuvara “Benim Bütün Oğullarım” adlı piyesi almasıyla ciddimanada yeniliklere açık olduğunu bir kez daha kanıtlamış oldu. Bu oyun iki açıdanönemli olduğu vurgulanmıştır, bir yandan seyirci kitlesinin zevkini daha yüksek birseviyeye ulaştırdığı için, öte yandan da Ansamblonun sahip olduğu aktörlerin gerçeksanat değerlerini bir başka açıdan yansıttığı değerlendirildi. Rejisör Mirko Stefanovski,çalışmalarında ve tiyatro anlayışında daha çok etkili bir tiyatro sanatından yana oldu-ğu bilinir. Aktörlerden maksimumu çıkartmayı beceren, çağdaş Amerika ruhunu yan-sıtan, bir yandan da insanların yaşamı değil de, yaptıkları işi daha önemli bulan acıma-sız inasnları eleştiren biri olarak bilinir. Aktör ekibi rejisörün istediğini yerine getirmekiçin özevriyle çalışması, oyunun başarılı olmasını sağlamış. Tiyatro’nun sahip olduğu vesergilediği ortalama başarı çizgisini aştığı dile getirildi.

Ramadan Mahmut (Coe Keler) rolü sanatçının daha başarılı rollerinden biri sayılır.Bu oyunda özellikle Mehdi Bayraktari de canlandırdığı (Kris Keler) rolüyle takdirle kar-şılandı.52

18 Mayıs’ta Türkiye’de Üsküp Türk Tiyatrosu, çağdaş Türk oyun yazarı NecatiCumalı’nın “Nalınlar” oyununu sundu. Devlet Tiyatro salonunda sunulan temsili kaba-rık sayıda kültür-sanat alanında ad yapmış temsilciler yanısıra, çok sayıda senatörler,milletvekilleri ve Makedonya göçmenleri izlediği kaydedilmiş. Tiyatro Festivali’ne T.C.Büyük Millet Meclisi Başkanı Feruh Özbeli, Kültür ve Turizm Bakanı Kurşah, T.C. eskiCumhurbaşkanı İsmet İnönü vb.ları hazır bulundu.

Temsili T.C. Yugoslavya Büyükelçisi Miliç Bugariç de izledi. İzleyiciler temsili büyükbir ilgiyle baştan sonuna kadar izledi, aktörleri birkaç defa ayağa kalkıp alkışladığı bili-nir. Yugoslvaya Büyükelçisi, Üsküp’lü konukların onuruna, Ankara’da kamu toplumsalyaşamdan üst düzey temsilcilerine resmi kabul töreni düzenledi. Türk Tiyatrosu,Ankara’da ulu önder Mustafa Kemal Atatürk’ün anıt kabrini ziyaret edip, saygı duru-şunda bulundu, çelenk taktı. Üsküp’lü sanatçılar Türkiye Dışışleri Bakanıyla da görüştü,evsahipleri Ankara Devlet Tiyatro sanatçıları ise Üsküp’lü meslektaşlarının onuruna,Luici Pirandelo’nun “Henri 4.” adlı temsili sundu. Temsil sonrası Tiyatro Müdürü tara-fından kokteyl ziyafeti verildi. Kabul töreninde ve temsilde Türkiye Dışışleri BakanıÇağlayangil de hazır bulundu.

19 Mayıs’ta Barnislav Nuşiç’in “Şüpheli Şahıs” oyunu ikinci temsil olarak sunuldu,ertesi günü İzmir’e yol alıp orada da iki temsil sundular. “Ulus” Gazetesi Üsküp’lü konuktiyatro sanatçıların ziyareti hakkında kısa bir haber yayımladı, sunulan temsilin başarılıolduğuna ve izleyicilerden büyük ilgi aldıklarına dikkat çekmiştir.

Tiyaro’nun turnesi tam 15 gün sürdü. Ankara’dan sonra “Nalınlar” ve “ŞüpheliŞahıs” temsilleri İzmir, Bursa ve İstanbul’da da sunuldu. T.C Dışışleri Bakanlığı konuktiyatro sanatçılarına Bosfor’da görkemli ‘’Tarabya‘’ Otelinde öğle yemeği verdi. M.Cİstanbul Konsolosu ise kokteyl tertipledi. Üsküp Türk Tiyatrosu’nun onuruna, T.CDışişleri Bakanlığı’nın desteğiyle Bursa Valisi de resmi kabul töreni tertipledi. TürkTiyarosu’nun bu gezisi Yugoslavya-Türkiye kültür işbirliği çerçevesinde gerçekleşti,Türk Tiyatrosu’nun üyeleri Ana ülke Türkiye Cumhuriyeti’nde ilk defa temsil sunmaheyecan ve sevincini yaşadı.

Ankara’da yayımlanan “Vatan” Gazetesi Kemal Lila’nın “Nalınlar” oyununda sergile-diği başarılı reji çalışmalarından dolayı takdir edildi, ayrıca tüm aktör ekibi de başarılıçalışmalarından dolayı tebrik edildi, kullandıkları temiz Türkçe için de özellikle takdir

52 İ. M. : Daha bir ciddi çalışma,“Nova Makedoniya”,

20.04.1968 yılı.


35

edildi. Gelecek sezonun başlangıcında Ankara Devlet Tiyatro sanatçıları, Üsküp’lü mes-lektaşların ziyaretine cevaben Üsküp yanısıra Ohri, Manastır, Gostivar, Kalkandelen,Priştine ile Prizrende de “Magbet” ile “Deli İbrahim” temsillerini sunacak.

Türk Tiyatrosu, bu sezon çalışmalarının son prömiyeri olarak Karlo Goldoni’nin“Kurnaz Dul Kadın” oyununu sundu. Oyunun rejisini Saşa Markus hazırladı, komeditüründen bu oyunda kahramanlar gerçek yüzüyle yansıtıldı, buysa temsilin canlı ve ente-resant olmasını sağladı. Nezaket Ali (Rozaura) doğal bir çekicilikle-şarmla canlandırdı.Lütfü Seyfullah (Arlekin) kendine has bir tarzda ((Lütfü tarzında) oynadığı kaydedildi,Balkan folklor öğreleri ön plana çıkarıldı. Suzan Maksut (Marionet) temsilinde gözdeoyunculardan biri olarak ayrıt edildi. Müşeref Prekiç (Eleonora), oldukça başarılı, üzerindeçalışılmış, iyice düşünülmüş bir tavır sergiledi. Mehdi Bayratktari (Runbiv) anlaşılır tavırla-rıyla sahnede ölçülü davranma duygusuyla hareket ettiği için güvenilir ve sağlam birsanatçı sıfatı yansıttı. Salaettin Bilal da beklenilen seviyede (Nero) rolünü canlandırdı.

17 Eylül tarihinde Luici Pirandelo’nun ‘’Henri 4.’’ adlı temsil Makedon HalkTiyatrosu’nda sunuldu, buradan Anakara Devlet Tiyatro sanatçıları turneyi başlattı,ondan sonra Manastır, Ohri, Priştina, Prizren ve Belgard’da da temsil sundular. TiyatroTürk Tiyatrosu’nun konuğu olarak bu turneyi gerçekleştirdi. Sabahattin Kudret Aksal’ınyazmış olduğu “Kahvehanede Ziyafet” oyunu sunuldu.

İtalyan konuk rejisör Mauriçio Skaparlo’nun yönetmenliğinde hazırlanan ‘’Henri 4.’’temislinde baş rolü günümüzde en tanınımış Türkiyeli Dram sanatçısı Cüneyt Gökçercanlandırdı. Gökçer konuk olduğu birçok Avrupa Tiyatroları’nda ad yapmış tiyatroeleştirmenlerinden değerli ödüller ve takdirnamler kazandı. “Kahvehanede Ziyafet”temsili Melek Ekte yönetiminde hazırlandı. Her iki temsil Üsküp’te ve Priştine’de sunul-ması planlaştırldı, diğer şehirlerde ise bir oyun sunulması öngörülmüştü. Türkiyelikonuk sanatçıların turnovası 28 Eylül tarhinde Üsküp’te sundukları “KahvehanedeZiyafet’’ temisliyle sona erdi.

T.C. Üsküp Genel Konsolosu Sayın Osman Başman eşiyle birlikte “Metropol”Otelinde Ankara Devlet Tiyatrosu’nun Üsküp’teki konukluğu vesilesiyle bir kabul töre-ni tertipledi. Tiyatro ünlü dünya dram yazarı Pirandelo’nun 100. doğum yıldönümünükutladı, bu vesilyle genç İtalyan rejisör Mauriçio Skapori’nin yönetmenliğinde hazırla-nan “Henri 4.” oyunun prömiyeri sunuldu. Oyunun sahne tasarımını senograf RobertoFranko hazırladı. Cüneyt Gökşer üstlendiği rolüne yaratıcı bir yaklaşım ve duygusallık-la, pek önemsiz sayılan bölümleri bile önemli gösterdi, adaletin maskesi altında birdelinin rakibini öldürmesi konusunu yansıttı. Cüneyt Gökçer Henri 4.’nün trajedik vekomik şahsiyetini üstün bir yaratıcılıkla canlandırdı, bu durum ender rastlanan sahnesanatçıları tarafından sahnelendiği bir kez daha kanıtlandı. Ankara Devlet Tiyatrosusanatçıları mükemmel bir tiyatro ziyafeti sundular, izleyiciler ise “Kahvehanede Ziyafet”adlı temsilin iknici kez sunulmasını bekliyordu.53

“Kahvehanede Ziyafet” temsili 27 ile 28 Eylül ayında sunuldu, Türkiye’nin AnkaraDevlet Tiyatro sanatçıların konukluğu sona erdi. Oyunun ana konusu iki gencin yakın-laşması için kendileri yetmediği, başka bir arabulucuya ihtiyaç duyulduğunu anlatır, budurumda kahvedeki garson arabuluculuk yapıyor. Piyeste canlı bir güldürü var, oyun-daki kahramanlar hissettikleri duygularını ifade etmekte zorluk çekiyor. Oyununsonunda her şey yoluna girer ve aşk herşeyden üstün gelir.

Rejisör Melek Ekte, üslup bakımından temiz bir temsil hazırladı, oldukça yaratıcımizansyen tasarımları ilgi çekici oldu, dinamik ve canlı bir diyalog sayesinde aktörleryüksek seviyeli teknik bir konuşma tarzı sergiledi. Oyundaki kahramanlar stilize edil-miş, komik davarnışlar ağır basıyor. Muarem Esi (Garson), üstlendiği rolünü başarıylacanlandırdı. Gulgun Kutlu (Kadın), sahnede sergilediği sanat yeteneği ve çekiciliği ileizleyicinin beğenisini kazandı. Kerim Avşar (Adam), bu oyunun gözde oyuncularındanbiri olarak değerlendirildi. Avşar tam manasıyla bir aktör sıfatıyla sahneye çıktı,mükemmel diksiyonu ve yüksek kaliteli, seviyeli güldürü yeteneği ile ilgi çekti.54

Tür Tiyatrosu, sahnesinde, Necati Cumalı’nın “Nalınlar” adlı komedisinden sonra

53 İ. Emin: “Pirandelo Türkçesunuldu”, “Nova Makedoniya”,19.09.1968 yılı.

54 Mirko Stefanovski: Temiz birtemsil, “Veçer”, 01.10.1968 yılı.


1969

36

Nazım Kurşunlu’nun “Merdiven” oyununun prömiyeri sunuldu, oyunun rejsini KemalLila hazırladı. “Merdiven” oyununun ana konusu sosyal sorunlar, günümüzTürkiyesi’nde sıradan insanlara karşı uygulanan sosyal haksızlıklar konu edilmiş. Emeklibir yaşlı dedenin ömrünün son deminde, hayal ettiği kendi evine kavuşmak uğrunagösterdiği mücadelesi anlatılır. Dedenin rüyası, günahsız bir şekilde toplumsal merdi-venlereden yukarıya çıkan başka birinin yüzünden gerçekleşmiyor.

“Merdiven” ile “Nalınlar” temsilleri mütevazi bir sahne eseri olduğu izlenimi bırakır,bu oyunların bir diğer önemi de Türk Dramaturjisinde çağdaş metinleri anlamak açı-sından faydalı olduğu, özellikle de komedi türü metinlerde çağdaş Türkiye toplumun-da bazı toplumsal sorunlara, Türke edebiyatçıları nasıl bir yaklaşım sergilediklerini gös-teren değerli bir eser sayılır.

Oyunun rejisörü Kemal Lila arındırılmış bir temsil, komediye ağırlık verir. Komedininsosyal boyutundan hareketle, rejisörün çekimser davrandığı farkedilir, bu yüzdenzaman zaman komedide duygusal bir trajedi de görülür, bu duygular özellike yaşlıHamdi ile Şefika’da daha belirgin görülür.

Lütfü Seyfullah (Hamdi’) yi alışılagelmiş bir tarzda canlandırdı, seyircinin bildiği,tanıdığı tarzdan fazla bir şey göstermeyi çabalamadı. Nezaket Ali (Şefika)yı, belirli birsamimiyetle oynadığı için sahnede sağlam ve inandırıcı bir izlenim bıraktı. MehdiBayraktari sağlam ve belirgin bir nitelikte Ali’yi canaldırdı. Oyundaki diğer rolleri,Salaettin Bilal, Suzan Maksut, Şerafettin Nebi, Fehmi Grubi ile Enver Behçet canladırdı.55

Türk Tiyatrosu’nun bu yıl için son prömiyeri Nazım Hikmet’in “Kafatası” adlı oyununrejisörü Kemal Lila, oyun hakkında basına verdiği bir demecinde oyundaki olay 30’luyıllarda yaşandığını ifade etmiştir. Temsil sitilize edilmiş bir konsepsyonla hazırlanmış,genel anlamda insanların insani davranışları ön plana çıkar. Doktorlardan birisi tüber-koloz hastalığına karşı bir ilaç icad eder, halk arasında belli bir kesim bu yeni ilacı kabuletmiyor, tıpta kaydedilen ilerlemeler bazı kişilerin çıkarlarına uymuyor. Doktor ölüyor,fakat onun eseri kalıyor.

Temsilde rolleri; Lütfü Seyfullah, Şerafettin Nebi, Muşaref Prekiç, Suzan Maksut,Cemail Maksut, Salaettin Bilal, Mehdi Bayraktari, Nezaket Ali, Ramadan Mahmut,Fehmi Grubi, Enver Becet, ile Yıldız Ayredin canlandırdı. “Kafatası” oyunun sahne tasa-rımını Pançe Minov hazırladı, yakın geçmişte aynı sahnede “Fırtına” oyunuyla ilk sahnetasarımını hazırlamıştı.

Türk Tiyatrosu 1968 yılında Manastır’da “Merdiven” oyununu (18.11) 150 seyirciönünde sundu, Resne’de (19.11) 120 izleyici, Gostivar (22.119 130 izleyici, Kalkandelen(23.11) 100 izleyici, “Haydi” temsiliyle Manastır’da (18.11) 320 izleyici, Resne (19.11) 350izleyici, Vrapçişte (21.11) 200 izleyici, Gostivar (22.11) 400 izleyici ve Kalkandelen(23.11) 200 izleyici temsili izlediği bilinir.

1968 yılın sonunda Üsküp Türk Tiyatrosu’nun,Nazım Hikmet’in “Kafatası” adlıoyunun prömiyerini sundu. Daha önce “Deli ve Şöhret” oyunlarını sunmuştu.Nazım Hikmet dram oyun yazarı olarak bu eserinde de sosyal sorunlar ilgi oda-ğını oluşturur. Melodram öğeler taşımasına rağmen, temsil seyirci tarafıncakabul edilecek ve beğenilecek tarzda hazırlandı. Oyunda canlı bir dinamiklik,özellikle temsilin ilk sahneleri üstün profesyonel değerden olduğu dikkat çekil-miştir. Profesörün talihsiz hayat hikayesi etrafında örülen ağ, parktaki sahnelerve kafes, temsilin en ilginç sahneleri olarak belirtildi. Lütfü Seyfullah (Dr.Dalbaneza)’yı tamamen yansıttı, psikolojik baskıların en ağır olduğu anlarda bile,trajik hayat hikayesi inandırıcı gözüktü, metnin şiirsel bölümleri de ilgi çekiciydi.Suzana Maksut (Doktorun kızını) oynadı, Ramadan Mahmut (Pedro), SalaettinBilal ile Mehdi Bayraktari’nin rolleri de takdirle karşılandı. Nezaket Ali (Kapıcı),Müşeref Prekiç canlandırdıkları rollerle seyircinin ilgi ve beğenisini kazandılar.

55 İvan Mazov: Bir TürkKomedisi, “Nova Makedoniya”,

13.11.1968 yılı.

56 İvan Mazov: Üçüncü kezNazım Hikmet, “Nova



37

Şerafettin Nebi (Akkılı adamı) canlandırmasıyla oyuna ayrı bir değer kattı. 56“Yabancılar” oyunu modern bir sahne eseri sayılır, dramatize edilmiş şiir eseri

veya düz yazıya çevrilmiş bir tür sahne şiiri denilebilir. İnsanların belli bir dönem-den günlük yaşamlarından kesitler anlatılır, evli çiftler arasında sürekli belirenkavgalar, anlaşmamazlıklar, her iki taraf huzur ve anlaşma, birbrini anlamak içincan atar, fakat bu hiçbir zaman gerçek olmaz, böyle bir hayat yaşayan evli çifte-ler aynı çatı altında kendi evlerinde bir birine iki yabancı gibi yaşarlar. Bu durum-da kalan çiftler öz oğullarına ve oğlunun sevgilisine karşı da kendilerini yabancıhissederler, bu yüzden metinde adeta iki farklı nesil arasında bir çatışma veanlaşmamazlık ön plana çıkar, buysa aralarındaki uzaklığı daha da uzaklaştırır,yalnızlık duygusu artar. Oyunun rejisörü Kemal Lila bu tip eserler için duyarlı,bilinçli ve anlayışlı olduğu bilinir. Kemal Lila’nın hazırladığı oyunda, dış efektlerarka planda kalıyor. Bu oyunda rolleri; Cemail Maksut ile Müşeref Lozana (Adamve kadını) oynadı, Mehdi Bayraktari ile Suzan Maksut ise (Oğulu ve sevgilisini)canlandırdı, sahnede sergiledikleri performanslar izleyiciler için bir yenlik teşkiletti, belirgin bir tempo ve oyunda süregenliği yansıttı. İlhami Emin’in bu ilk eseriülkemizde Tiyatro’nun ihtiyaçlarını gidermek için modern dram eseri hazırlama-nın bir ihtiyaç olduğunun kanıtı olsa gerek. Bu girişim seyirciler için gerçektenbaşarılı oldu, takdire değer önemli bir sürpriz olarak değerlendirildi. 57

Tome Arsovski’nin “Cümbüş”adlı oyunun ikinci prömiyeri “Bumerang” sayıl-maz. Oyunun rejisörü Osmanli, Dram tiyatrosunda temsili izlememiş, müellif-lerle metinde düzeltmeler yapmasını anlaşmış. Oyunun müellifi rejisörün uya-rılarını kabul etmiş, bundan Osmanli çok memnun kalmış, yapılan değişmelersonucunda “Bumerang”dan farklı bir metin ortaya çıkmış.

“Cümbüş” oyunun sunulması için yeni sahne temin edilmiş, temsilin büyükbir bölümü parterde sunuldu, salonun sol tarafında yer alan balkonda da oyu-nun büyük bir bölümü sunuldu. Oyunun bu şekilde sunulması, izleyicinin de“Cümbüş”ün içinde yer almasına imkan yarattı.

Çağlar boyunca tiyatro sanatında reji ile kostümler ve sahne tasarımı ara-sındaki bağ ve bütünlük önemli öğelerden biri sayılır. Koro ve bale üyeleriningiydikleri kostümler, Lubomir Brancoliça’nın hazırladığı müzik, çağdaş vemodern bir tarz yanı sıra oryantal Türk müziğini de yansıtır, BrankoKostovski’nin sahne tasarımı, mevcut mekanı mantıklı bir şekilde istifadeetmiş, temsilin asıl amacı izleyiciyi eğlendirmektir. Bu temsil Üsküp TürkTiyatrosu’nun seyircisine hazırladığı sayısı çok başarılı temsillerden biri sayılır.Suzan Maksut ile Salaettin Bilal üstlendikleri rolleri oldukça sempatik bir tarz-da canlandırdı, diğer aktörler ise “özellikle komik rolleri oynayanlar sağlam vetecrübeli bir aktör siması sergilediler. 58

Haziran ayın sonuna doğru Üsküp Türk Tiyatrosu; Tuzla, Sarayova veMostar’da Tome Arsovski’nin “Cümbüş” oyununu sundu. Tiyatro ilk defa buşehirlerde üç temsil sundu. Azınlıklar dilinde özgün kültürü yaşatan Tiyatrosanatçıları görevini profesyonelce yaptıkları defalarca dile getirildi. TomeArsovki’nin “Cümbüş” oyununu Profesyonel tiyatro imajını bir kez daha kanıt-ladı. Üsküp Türk Tiyatrosu aktör elemanları arasında başarılı profesyonel sanat-çılara sahiptir. Bunların başında; Lütfü Seyfullah, Ramadan Mahmut, SuzanaMaksut ve Salaettin Bilal yer alır.

Rejisör Mirko Stefanovski Üsküp Türk Tiyatrosu’nun Dragutin Dobriçanin’in“Marstan gelen adam” adlı oyunun prömiyerini hazırlarken iki önemli noktayadikat çekmek istemiş, ilki eğlenceli bir temsil hazırlamak, ikinci önemli noktaoyunun ana konusunu oluşturan bir ailede aile fertleri arasındaki ilişkileri yan-sıtmaktır. Oyunun rejisörü ufak da olsa metinde bazı değişmeler yapmış, oyun-da kahramanlar rüya görür gibi göstermeye çalışmış. Rejisörün bu yaklaşımıolumlu kabul edildi, seyirci oyunu beğendi. İzlemeye değer ilginç bir oyun, izle-

57 İvan Mazov: Tükçe modernbir Dram, “Nova Makedoniya”,18.05.1969 yılı.

58 İvan Mazov: Başka bir kıyafe-tle, “Nova Makedoniya”,23.03.1969 yılı.


38

yiciler oyun esansında tatlı tatlı, candan gülüyordu. Oyunun izleyicide pozitif birizlenim bırakmasında aktörlerin büyük katkısı olmuştur, aktörlerin hepsi adetabir ağızdan konuşuyordu, oyunu yöneten rejisörün çabaları da başarılı karşı-landı.59 Krum Stoyanov konuk rejisör olarak Lorka’nın “Kanlı düğünler” temsili-ni hazırladı. Bu oyunda farklı ve olağan üstü güç sergilendi, insanların hırsları vegururları konu edildi. Komşu kadının görevi, genç kızın ve hizmetçinin arasın-daki ilişkileri, ortalığı karıştırmaktır. Hepsini tek bir duygu, kaygı duygusu birleş-tirir. Bu duygu tek bir canın farklı vücutlarda var oluşu gibidir. Rejisörün beş rolütek bir oyuncuya vermesi idesi bundan kaynaklanır. Oyunda doğal ve melod-ram sahneleri başarılı bir başlangıcın kanıtıdır. Oyunda rol alan Müşeref Lozana(Anneyi), Sabina Ayrulla (genç kızı), Mehdi Bayraktari (Leonardo)’yu canlandır-dı. Krum Stoyanov Ansamblodan “maksimumu çıkarmayı becerdi. YıldızHayredin (Leonardo’nun hanımını) oynadı, oyunun dramatik sahnelerin can-landırılmasına katkı sundu.60

Türk Dranı dört sezon ard arda, Nazım Hikmet’in birer dram eserini sahnele-di. Bu yıl sezon başlangıcında (Ferhat ile Şirin’in) “Aşk efsanesi”nin dramatizas-yonunu sundu, doğu halk edebiyatının mihenk taşını oluşturan bu aşk efsane-si, aşıkların birbiri için fedahkarlıkları nereye kadar vardığını gösterdi.

Oyunun rejisörü Kemal Lila, yazarın metninden adeta sıkıldığını, bu yüzdenrejisör olarak oyunu hazırlarken, mesleğinin ustası olarak elinden geldiği kada-rıyla yenilikler uygulamaya çaba göstermesi olumlu değerlendirildi. Oyunayeterince dinamiklik verilmemiş, gereksiz ve uzun süren sahneler can sıkıcıoldu, oyunda bazı kahramanlar da gerçek boyutta yansıtılmadı. Oyunun etkile-yici mesajları ve öğüt verici yanı ilgi çekiciydi. Bundan hareketle Hikmet, masa-lı dramatize etmeye ihtiyaç duymamış. Mehdi Bayraktari (Ferhat’ı), SuzanaMaksut (Şirin’i) inandırıcı ve gerçekçi bir tarzda iki gencin aşkını canlandırdılar.Müşeref Lozana (Çarın hanımını) kendine güvensiz bir tarzda canlandırdığı dik-kat çekildi. Ramadan Mahmut (Vezir’i), Lütfü Seyfullah (Yabancıyı), Nezaket Ali(bakıcıyı), Fehmi Grubi, Şerafettin Nebi ile Enver Behcet rollerini başarılı canlan-dırdı.61

Türk Tiyatrosu yazarı Orhan Asena’nın “Korku” adlı eserini Kemal Lila hazır-ladı, büyük bir ideayı taşıyan etkili bir yönetici lider ile sıradan insanlar arasın-daki ilişkiyi yansıttı. Yürüttüğü savaşa inandığı sürece ve o savaşım devam etti-ğinde kendine özgüveni daha da artar. “Korku” eserin adından da belli olduğugibi, insanın hissettiği korku duygusunu ele alır. Müellifi geçmişte olup bitenlerilgilendirmiyor, mevcut durumdan çok, ölümcül sayılamayan fakat ciddi yara-lanan bir kahramanı takip ederken, içinin taa derinliklerinde hissettiği korkudanbahseder. Geçmişte çok ağır sıkıntılar yaşamış, geleceği de pek parlak olmayanbirinden söz edilir. Onunla birlikte savaş edenlerden de son derece hayal kırık-lığına uğramış, bu yüzden içine kapanıp başka bir insan kılığına bürünür. Böylebir durum karşısında sevdiği bir kadının elinden öldürülür, buysa efsanevi birkahraman özelliği kazandırır.

Oyun sadece olup bitenleri sahnede yansıtmakla yetinmiyor, olaylar hakkın-da farklı bir yorum veya düşünce sergiliyor. Oyundaki kahramanların psikolojikduyarlılıkları, yaşantıları yansıtılmış, fakat açıklanmamış, aslında önemli olan,müellifin oyun ve kahramanlar hakkında yorumu izleyiciye bırakmasıdır.“Korku” Türk Tiyatrosu sahnesinde son dönemlerde dikkat ve titizlikle hazırla-nan başarlı temsillerden biri olarak değerlendirildi.

Lütfü Seyfullah (O) belirsiz bir şahsın, psikolojik yanını mükemmel bir tarzdayansıttı. Şerafettin Nebi (Gazeteciyi), Suzana Maksut (Kadını) başarıyla canlan-

1970

59 İvan Mazov: Neşeli biroyun,”Nova Makedoniya”,

02.11.1969 yılı.

60 İvan Mazov: Dikkat çekenbaşarı, “Nova Makedoniya”,

29.12.1969 yılı.

61 İvan Mazov: Yolun yarısında,“Nova Makedoniya”,

28.03.1970 yılı.


39

dırdı. Müşerref Lozan’a (Yaşlı kadını), sakin ve gurur verici bir tarzda yansıttı,Cemail Maksut (Araştırmacı) sanatçının sahne becerisini yansıtacak şekildeoynadığı dikkat çekildi.62

“Konkurs” adlı komedi temsili son 10 yıl zarfında, Makedonya’daki tüm tiyat-rolarda sahnelendiği, aynı oyun diğer komşu ülkelerde de oldukça popüler birtemsil olduğu bilinir. Oyunun başarılı olmasında asıl etkenlerden biri yerlikomedi oyunlarında, güncel konulara ihtiyaç duyulmasına bağlanır. Türk sah-nesinde bu oyun biraz geç geldi.

Oyunun rejisörü Saşa Markus, eski ve bilinen bir metinden seyirciyi güldüre-cek öğeleri çıkarmakta zorlanmış, oyuna güncellik kazandırmak için neler yapı-labilir diye uzunca düşünmüş? Bu konuda iki şey yapmış. Eski rekvizitleri yeni-lerle değiştirmiş, anti-bürokrasi öğeleri oyundan çıkarmış. Oyunun sonu abart-ma tarzında hazırlanmış. Komik sahnelerin en sağlam olduğu yerlerde, örneğin(doktorla kaç koş yapılan sahneler) yan ısıra aktörlerin içinden geldiği gibi doğaldavrandıkları sahneler, (Mileva’yı canlandıran Nezaket Ali’nin monologları) çokbeğenildi.

Hasan Mercan on yıl oldu Üsküp’te yaşıyor, yazdığı “Çiçekçi Ali” piyesi TürkSahnesi’nde oryantal bir havayı hissettiren ilk eseri sayılır. Oyunun ana konusuküçük bir kasabada, küçük, dar ve ara sokakların birisinde geçen olayları anlatır.Çiçekçi Ali ile badanacı, sıradan insanlar, oldukça basit, oryantal ve gelenekselyaşam tarzını anlatır, ilki ürettiği çiçekleri sokakta satıyor, ikinci ise badanayaparken mola esnasında içtiği rakıda teselli buluyor. Her ikisi de kendinigücenmiş veya haksız biri olarak hissetmiyor. Sadece geçmiş tutkusuyla meş-gul oluyor. Birisi merhum eşini hatırlıyor, Ayşe adında bir dul kadına deli gibiaşık olduğunu dile getirir, ikincisi ise bir daha ele geçmeyen, gençlik yıllarında-ki güzel hatıralarla yaşıyor. Bunlara benzer bir yapıya ve özelliğe sahip KocaOsman, Dul Kadın Ayşe hanımın kızının eski kocası, sokağın kahramanı sayılır,eski hanımına olan aşkını bir türlü unutamıyor, bu yüzden teselliyi o da içkidebuluyor. Ayşe ile kızı ise yaşama sevgisiyle yanıp tutuşan iki bayan, buna rağ-men hayatın kötü pençesinden korkuyorlar. Çiçekçi Ali gerçeğe en yakın olanbir kahraman, yalnızlığa mahkum edilmişlerin en tipik örneğini teşkil eder,oyunda diyalogların çoğu duygusal sözlerle ve şairane ifadelerle dolu.

Oyunun rejisörü Kemal Lila oyunda beklenilen bütünlüğü sağlamayı başar-mış, oyunun kahramanlarına ise inandırıcı bir sahne tasarımı kazandırmış. Oyunbir bütün olarak tam manasıyla oryantal bir havayı yansıtır, duygusal şiirimsi ifa-deler yanı sıra, insanların ilginç talihlerinden kesitler sunar.

Ramadan Mahmut (Badanacı), yaşamın getirdiği zorlukları gerçekçi ve inan-dırıcı bir tarzda yansıttı’. Şerafettin Nebi (Ali) “etkileyici bir iyi insan karakteri iletalihsizliği güzel yansıttı. Cemail Maksut (Koca Osman), Suzan Maksut (Kızı) veMüşeref Lozana (Ayşe)yi başarılı canlandırdı.63

12 Kasım’da Üsküp’te, dönemin Sendika Başkanı Pavle Davkov, Üsküp TürkTiyatrosu’nun yeni binasının temel atma törenine katıldı. Yeni Tiyatro binası Bit-Pazarında bir mekanda yer alır. İnşaat işleri hızlı bir tempoyla bir sene içindetamamlanması planlaştırılmış, bu amaç için 1 milyar denar temin edilmiş.

İlhami Emin’in “Şöhret ve yalnızlık” (1963/64) ve Şerafettin Nebi’nin “Yüzsüzadam” adlı temsiller. 1963 yılında Üsküp’te yaşanan feci deprem sonucu olarakÜsküp Türk Tiyatrosu’nda yeniden ciddi manada sorunlara yaşandığı bilinmek-tedir. Tiyatro binası depremden yıkıldığı için, Türk Damı faaliyetlerini imprivi-zasyon yapılarda sürdürmeye mecbur kalmıştır. Türk Tiyatrosu geçici birdönem faaliyetlerini iki Baraka’da devam etmiştir. Her iki Ansamblo temsillerinprova çalışmalarına elverişsiz koşullar altında devam etmiştir. Lorka’nın “Kanlıdüğünler” ve Emanuel Rables’in “Gerçek ölmüştür” adlı temsiller hazırlanmıştır.Her iki temsilin prömiyerleri Makedon Halk Tiyatrosu’nda sunulmuş. Bu temsil-

62 İvan Mazov: Ortada, “NovaMakedoniya”, 01.11.1970 yılı.

63 İvan Mazov: Yanlızlığa değinşiiresel öğeler,’’NovaMakedoniya’’, 31.12.1970 ve 1,ile 2.1.1971 yılı.


40

lerle ve kaliteli çağdaş dram yazarların eserlerini sahnelemekle Halklar tiyatro-su, bir kez daha yeni heveslerini ve bağımsız çalışma arzularını dile getirmiştir.

Türk Tiyatrosu’nun, İşçiler Evi’nin Salonuna girdiği dönem, repertuvar anla-mında en verimli çalışmalarını başlattığı dönem sayılır. Giderek yerli dramyazarlarına fazla yer verilir, (Murteza, Peza, İlhami Emin, Adem Gaytani, Hasanmercan, Şaiki Aydini, H. Mustafa), gibi, ayrıca repertuvarda Shakspeare, İbzen,Çehov, Gorki, Ostrovskimiler, Breht, Sofokle, Evripid, Olbi, Sartır ve diğer dünyayazarlarına da yer verilmiştir. O dönemlerde Türk Tiyatrosu, hemen de hersezonda Nazım Hikmet’in bir eserini sahnelemesiyle, bu yazara karşı olan vefaborcunu ödemiş oluyor. Üsküp Türk Tiyatrosu’nun repertuvarında aynı öyleRisto Kırle, Vasil İlovski, Kole Çaşule, Tome Arsovski ve diğer Yugoslav yazarlarıneserlerine de yer verilmiştir. Türkiye ile Arnavutluk tiyatrolarıyla işbirliği yapılı-yor, bu işbirliğin neticesinde konuk Türk rejisörler çeşitli Türk piyesleri hazırla-mıştır. Repertuvarda çocuk temsillerine de sıralı yer verildiği bilinmektedir.

Üsküp Türk Tiyatrosu ciddi sorunlarla karşılaşmasına rağmen (uygun olma-yan sahne ve salon, eski mobilya ve rekvizitler) değişik türden kaliteli programhazırlamaya devam ediyor. Bu gibi zor şartlar altında çalışmalar nihayet 1971yılında noktalanır, yeni tiyatro binası hizmete verilir. Yeni tiyatro binasını,İlinden inşaat firması yapmıştır. Tiyatro binasının inşaatı için bir milyar iki yüzmilyon denar harcanmış. Şimdi binanın teknik donatımı sırada, sahnenin ışık-landırılması, makine bölümü ve diğer teknik araç gereçlerle donatılması.

Bertol Breht, XVII. yüzyılda yürütülen yaklaşık otuz yıl süren savaşları ele alantarihi bir konuyu teşkil eden “Kahraman Anne” oyununda, eserin adından dabelli olduğu gibi, oğullarını düşman elinden kurtarmak isteyen cesur bir anne-nin hayat hikayesi anlatılır. Cesur anne görevli askerlerin birinin elinden kılıcıalıp, iki oğlunu askere almalarına karşı gelir. Bu eser tek sözle insanların acıma-sız olan savaşlara karşı geleneksel kin ve nefreti dile getirir. Cesur Anne rolünüMüşeref Lozana canlandırdı.

Rejisörü Saşo Markus bu oyunda lanet olsun savaşalar mesajını veriyor, TürkTiyatrosu sanatçıların oyunda sergiledikleri entusiyazımdan memnun kalmış,sadece bu şekil çalışmalarla başarı kaçınılmazdır, diyor.

Tecrübeli rejisörlerden biri sayılan Saşo Markus, daha önce kullandığı adap-tasyon metotlarından bu oyunda da faydalanmış, mevcut olanaklar ve imkan-lar dahilinde Breht’in yaratıcılığına has olan önemli öğeleri yansıtmayı becerdi...Annenin sahip olduğu birçok töresel değerler yanı sıra, insanlığın genel anlam-da savaşlara karşı olan ihanet duyguları, sahnede oldukça inandırıcı bir tarzdayansıtıldı, buna rağmen duygusal sahneler de pek fazla aşırılığa gidilmemiş, herşey normal bir şekilde yansıtıldı... Aktörlerin oyunu genelde Bertol Brehtin bili-nen tiyatro presinplerine uygun bir şekilde sunulduğu dikkat çekildi. MüşerefLozana’nın sahnede sergilediği başarılı sonuçları yanı sıra Brehtin belirgin kah-ramanlarından birini Sabina Hayrula (İvet) canlandırdı, Suzana Maksut (Katrin)rolünü oldukça insancıl özellikleriyle yansıtmayı başardı. Oyundaki diğer rolleribaşarılı bir şekilde; Lütfü Seyfullah (Aşçı), Ramadan Mahmut (Postacı), FehmiGrubi (Layoş), Salaettin Bilal (Aylin), Nezaket Ali, Cemail Maksut, Şerafettin Nebiile Zekir Sipahi canlandırdı.64

Nisan ayın ortalarında Necati Cumalı’nın “Nalınlar” oyunu tekrar sahnelendi,oyunun rejisini Kemal Lila hazırladı. Oyundaki başrolleri; Müşeref Lozana,Salaettin Bilal ile Suzana Maksut canlandırdı. 7 Mayıs’ta Türk sahnesinde AnkaraDevlet Tiyatro sanatçıları iki temsil sunması bekleniliyordu. Türkiye tiyatrosanatçıların bu ziyareti Mostar Halk Tiyatrosu ile yapılan işbirliği sayesinde ger-

1971

64 İvan Mazov: “Ciddi bir yaklaşım”, ”Nova Makedoniya”,

28.02.1971 yılı.


41

çekleşti. Yugoslavya çapındaki gezi Mostar’dan başlayıp, Prizren ve Üsküp’tedevam etti. Türkiyeli tiyatro sanatçıların ziyareti vesilesiyle Üsküp TürkTiyatrosu’nda şiir gecesi düzenlendi, genç şairler Türkçe şiirlerden seçmelerokudular.

7 Mayıs’ta Miroslav Beloviç ile Stevan Peşiç’in “Ömer ve Meryem” piyesisunuldu. Piyesin hikayesi zamana bağlı değildi. Olay dün olduğu gibi, bugün deolur; fakat yarın da olması mümkündür. Oyunun bu tarzdaki içeriği rejisör ola-rak bana birkaç farklı bakış açısından oyuna yaklaşmamı sağladı. Oyundaki şiir-sel ifadeleri temiz şekliyle, ifade etmeye çalışmış, buysa sahnelenen konu izle-yicinin hislerine dokunmasını sağlamış. Zamanla aşk konuların şekli değiştiril-miş olsa dahi, konunun özü asla değişmiyor. Oyunda her insanın bitmeyen birrüyası, hiçbir zaman erişebileceğine inanmadığı hayallerin mevcut olduğunubir kez daha hatırlatmak istedim diyor rejisör Mirko Stefanovski. Oyundanmemnun olmamız gerekir, özellikle Suzana Maksut ile Salaettin Bilal, oyunun ilksahnelerinde Ömer ile Meryem’nın aşkını çok net ve duygusal bir tarzda sah-nelediler. Sabina Hayrula’da bu defa samimi aşk duygularını başarıyla yansıttı...Müşeref Lozana, Anne İsmeta’yı oldukça başarılı canlandırdığı dikkat çekildi.65

Birkaç ay önceleri Üsküp Türk Tiyatrosu’nun yeni Müdür görevine CevdetMustafa tayin edilmişti.

Üsküp Türk Tiyatrosu’nun girişimi üzerine ortaokul mezunu olan Türk genç-lerini, yüksek öğrenimlerini Film Akademisi’nin tiyatro ve televizyonculukbölümlerinde devam etmeleri teşvik edilmişti. O dönemlerde Üsküp’te deböyle bir Akademi’nin açılması beklenildiği için kolay olacağı düşünülmüştü. İkiyıl önceleri Türk Tiyatrosu aktörleri Türkiye’de eğitim almaya gönderildi.

23 Aralıkta Türk Tiyatrosu Celal Muzahipzade’nin “Mum söndü” komedi ese-rin prömiyerini sundu. Oyunun rejisini Türkiyeli konuk rejisör Sami Ayanoğluhazırladı, onun tercihi üzere bu oyun Üsküp Türk Tiyatrosu’nda sahnelendi.Oyun yazarı şimdiye dek bizde Türkçe’ye tercüme edilmemiş. Oyunun anakonusu, bundan üç asır önceleri yaşanan olayları aktarıyor. Zayıf insan karakte-ri, gerileyici dini inançlar, yan ısıra “akıllı” dervişin gerçek niyeti açıklanır. Eserinmüellifi dönemin toplumsal yaşantısıyla alay ediyor. Yazar 1953 yılında, 91.yaşında iken vefat etmiştir.

O dönemlerde, Yugoslavya Türklerinin ana vatanı Türkiye, tiyatroları arasın-da başlatılan işbirliği girişimi takdire şayan bir gelişme olduğu için bu işbirliğibundan böyle de devam ettirilmelidir.

Türkiye’den ilk gelen konuklar arasında bir oyun yazarı, rejisör, senograf –sahne tasarımcısı aynı zamanda kostümograf, bununla kültürel bazda ikili ilişki-ler daha yüksek bir seviyeye çıkarıldı. Bu ziyaretten güzel ve önemli sonuçlarelde edildi. Orijinal bir eserin tanıtımı yapıldı, geleneksel Türk Tiyatrosu’nunmihenk taşı sayılan Karagöz orta oyunu ile modern Avrupa tiyatro tarzı arasın-da mükemmel bir bağ oluşturuldu. Oyunun yazarı aynı zamanda aktör olduğuiçin, sahneyi iyi tanıyor olması, oldukça ilginç bir piyes yazmış. Oyunun rejisörüde elinden geldiği kadar temiz ve belirgin, gerçekçi bir oyun tasarlamaya özengöstermiş, geleneksel Türk Tiyatrosu’nu yansıtırken aynı zamanda, TürkTiyatrosu’nun değişik ve modern tiyatro akımlarına da ne kadar önem verdiği-ni ilk kez bu açıdan gözler önüne sergilenmesi, izleyicinin beğenisini kazandı...Nezaket Ali ile Yıldız Rifat sergiledikleri üstün başarılarıyla bu oyunun taşıyıcıaktörleri olarak nitelendirildi. Nezaket Ali’yi, şimdiye kadar hiçbir oyunda sah-nede bu kadar canlı, bu kadar hareketli oluşunu görmemiştik, Şetaret komik birsima, fakat çok gerçekçi özelliklerle canlandırdı. Yıldız Rifat da (Nebibe) rolünükolaylıkla ve sempatik bir tarzda canlandırdı, Tiyatro’ya gelişinden bu günekadar belki de en başarılı rollerinden biri sayılır. Enver Behcet (Muştak)’ı stilizeedilmiş bir tarzda rolünü başarıyla canalndırdığı ayrıt edilmiş. Diğer rolleri can-

65 İvan Mazov: “Temiz aşkınrehabilitasyonu”, NovaMakedoniya, 27.05.1971 yılı.


42

landıran aktörler de başarı kaydetmiş; özellikle Lütfü Seyfullah oyunun komedisahneleri hep onun etrafında dönüp dolandığı izlenimini verdi, Müşeref Lozana(Pembe), Cemail Maksut (Nihani) canlandırdı. Oyunun sahne tasarımı ve rejisö-rü de başarılı olduğu kaydedildi.

Oyunun müziği de başarılı ve yerinde bir seçim olduğu kaydedildi, İslammezheplerinde icra edilen özgün müzik parçaların seçilmesi, mum söndü gele-neğini çok otantik ve gerçekçi bir tarzda canlandırdı, oyunun asıl konusu mumsöndü geleneğini vurgulamaktır.66

1971 yılın sonuna doğru, yerli Türk yazarı İlhami Emin’in “Nasrettin Hoca”komedi eserinin prömiyeri sahnelendi. Yazar bu komedi eserini hazırlarkenamacı sadece seyirciyi güldürmek değil, insan ve yaşam hakkında da söz eder-ken, Türk milletin uzak tarihi geçmişine de değinir. Nasrettin Hoca hakkındabilinen rivayetler, menkıbelere yer verir, Türk İmparatorluğu’nun bu bölgeleregelmesini, iki önemli tarihi şahıs hakkında bilgiler, en büyük fetihçi Tamerlin ileŞeyh Bedreddin hakkında bahseder, 1420 yılında Serez de asılarak idam edil-miş. Halkın gücünü Nasrettin Hoca takdim ediyor, Bedreddin ise onlar arasındabir denge oluşturur. İlhami Emin bu eserini düşünülmüş bir teori olarak belirler,biraz da üzücü ve duygusal bir şiir havası yansıtır. “Nasrettin Hoca” yazarın ilkpiyesi sayılan “Yabancılar” eserinde de bu şairane nüanslar açıkça fark edilir, enönemli nokta ise şairin insan ve yaşam hakkında konuşmak istemesidir.Nasrettin Hoca dışında gülünç sahneler pek fazla yer almıyor, buysa yazarın fel-sefi beklentilerini tam manada yansıtmıyor. Eserin önemli özelliklerinden birikahramanların gerçekçi yanı, sağlam içeriği, Tamerlan ile Bedreddin’in kişiselözellikleri gereken seviyede tasarlanmadığı dikkat çekilmiştir. SahnedeNasrettin Hoca komedi ile ciddi bir dram tarzında canlandırılmış, Karagöz veMeddah Ortaoyunundan öğeler yansıtılmış. Lütfü Seyfullah (Nasrettin Hoca)’yıoynadı oyunda iki diğer önemli kahramanlarla tam anlamında bir bağ kurul-masıyla dikkat çekilmiştir. Acıklı bir güldürü” sahnesi Nasrettin Hoca’yı iki filleoyuna getirdikleri an sayılır. Ramadan Mahmut (Tamerlan), Salaettin Bilal(Bedredin), Suzana Maksut (Fatima) bu kez da takdire şayan bir oyun sergiledi-ler.

Genç aktör Bediya Beyoğlu, Türk sahnesinde ilginç bir sima olarak ortayaçıkıyor. Oyundaki diğer rolleri; Nezaket Ali, Yıldız Rifat, Şerafettin Nebi, EnverBehcet, Cemail Maksut, Fehmi Grubi, Zekir Sipahi ile Mustafa Yaşar canlandırdı.Oyunun rejisini Kemal Lila hazırladı, sahne tasarımını senograf Pançe Minov’ayaptı.67

“Maviş ve Memiş” bu topraklarda yaşayan Türk milletin yazarı tarafınca yazı-lan ilk çocuk dram eseridir, diyor İvan Mazov. Geleneksel sözlü halk edebiyatın-dan esinlenen güzel bir eser. Hasan Mercan bu tür edebi eserler yaratmaya yat-kın olduğu sezilir, meditasyonlarda fazla aşırılığa gidilmesi, yazarın yeterinceçocuklarla temas kurmadığından kaynaklanır... Yazarın iyi tarafı çocuklardahayal gücünü artıracak tarzda şiirsel motiflere de eserinde yer vermesidir. Aynıgörüşleri oyunun rejisörü Kemal Lila da paylaştığı oyunun tasarımında net birşekilde sezilir. Rejisör orijinal metni sahnede farklı bir canlılıkla da sunabilirdişeklinde eleştiri aldı. Genç aktörlerden Bediya Beyoğlu, seyirciye ilginç bir sürp-riz oldu, oyunun yöneticisi olarak seçkin bir çekicilikle sahne ve seyirci arasındasıkı bir bağ ve iletişim kurmayı becerdi. Oyundaki diğer rolleri canlandıranlar dabaşarı kaydetti; Nezaket Ali, Şerafettin Nebi, Ramadan Mahmut, Suzan Maksutile Zekir Sipahi, Hasan Mercan’ın yazmış olduğu metni çocuklara ne daha yakın

1972

67 İvan Mazov: Eşeksiz NasredinOca, “Nova Makedoniya”,

08.01.1972 yılı

66 İvan Mazov: “Kalıcı misafir-lik”,”Nova Makedoniya”,

29.10.1971 yılı.


1973

43

tanıtmak için elinden gelen gayretleri sundular.68“Politika” Gazetesinde bu temsil hakkında İvan Mazov, “Sürekli dolu salon”

başlığı altında 1972 yılında yorum yazısını yayımladı. Hasan Mercan “ÇiçekçiAli” den sonra yazdığı ikinci eseriyle, genç bir yazar olarak Türkçe eserler ver-mesi, yerli Türk edebiyatı için olumlu bir katkıdır. Çocuk piyesin ana konusu butopraklarda yaşayan Türk milletin geleneksel sözlü halk ürünlerinden yararlan-dığı görülür.

Türk Tiyatrosu sahnesinde Hasan Mercan’ın dördüncü eseri sayılan “İnek”temsili de sunuldu. Üsküp Türk Tiyatrosu’nda sunulan Hasan Mercan’ın enbaşarılı eserlerinden biri sayılır. Anne, baba, kız ve erkek evlattan oluşan küçükbir aile yaşamlarını çok basit bir şekilde yaşamaya çabalanıyor, tek tutkularıayakta kalmak ve yaşamlarını sürdürmektir. Bütün ümitleri, zor şartlar altındasatın aldıkları bir ineğe bağlıdır. İneğin ölümünü sevinçle bekliyorlar, ondansonra yaşamları yine aynı tarzda eskisi gibi devam edecek, kendilerini boşhayallerle ümitlendirmeler ve hayattan yeni beklentiler söz konusu oluyor.Oyunun rejisörü Kemal Lila - metnin içerikliği hakkında sağlam bir düşüncesiyok gibiymiş bir izlenim verdi, şairane bir dram mı yoksa sadece bir güldürümü? Adeta kendine soru sorar gibi olduğu sezilir. Aslında oyunda her şeydenbirer az vardı. Eleştirmenlere göre, rejisör oyunu sadece bir güldürü olarakkabul etmeyip, daha başarılı bir tasarım hazırlayabilirdi şeklinde dikkat çekmiş-tir.

Ümit ve illüzyonun sembolü olarak inek buna imkan sağlıyor. Bununlaoyunda farklı tarzlar karışmayacaktı, Müşeref Lozana (Anneyi), Cemail Maksut(Öğretmeni) canlandırdı. İlki rolünü stilize edilmiş tarzda oynadı, ikicisi ise ger-çek boyutlarla afif bir ironiyle üstlendiği rolünü canlandırmaya çalıştı. SuzanaMaksut (Kızı), Enver Behcet ise (Oğlanı), Salaettin Bilal kızın nişanlısını rahat birtarzda canlandırdı. Oyunun sahne tasarımını senograf Pançe Minov hazırladı.Sahnede, bahçeyi sembolize eden büyük bir kırmızı gül ve oryantal tarzda stili-ze edilmiş bir ahşap tavan, bu detay eserin kaynağı doğuya ait olduğunu hatır-lattı. Sahnede yer alan her iki öğenin benzetme gücü kuvvetliydi.69

Sezon sonuna doğru Türk Tiyatrosu İstanbul gezisini gerçekleştirdi. İstanbulŞehir Tiyatrosu’nun sahnesinde çağdaş Türk yazarı A. Mucipzade’nin “Mumsöndü” komedisini sundu. Bu komedi temsili geçen yıl Sami Ayanoğlu’nun reji-sörlüğünde hazırlanmıştı. Türkiye ziyareti tam yirmi gün sürdü. Temsil izleyicitarafınca olumlu kabul edildi, Türk tiyatro eleştirmenleri oyun hakkında pozitifdeğerlendirmelerde bulundu, Makedonya’dan İstanbul’a göç eden göçmenlerde oyunu çok beğendi.

Türk ve Arnavut Dramı, Üsküp sahnesinde şimdiye kadar yaklaşık 2.500 tem-sil sundu, temsilleri yaklaşık 670.800 izleyici izlediği kaydedilmiştir. Ülke gene-linde gerçekleştirilen geleneksel ziyaretler yan ısıra, Kosova, Bosna Hersek ileBelgrat’ta da sayısı çok temsiller sundular. Bu ziyaretler esnasında he iki Dram850 temsil sundu, temsilleri 425.000 izleyici izledi. Bunun yansıra yabancı ülke-lerde de sayısı çok temsiller sunuldu; Bulgaristan (Şumen ve Kırcali), Türkiye(Ankara, İzmir, İstanbul, Bursa), Arnavutluk (Tiran, Valona, Draç, Skadar ile Fiyar).

1971 yılında İlhami Emin’in “Yabancılar” adlı piyesi ilk defa televizyona canlıçekim olarak (Türkçe’den Makedonca çevirisiyle) yapıldı. Bir yıl sonra “Mumsöndü” Türkçe, “Elektra” Arnavutça çekildi. 1956 yılından 1958 yılları arasındakidönemler Üsküp Türk Tiyatrosu için “tarihi ve talihi” bir anlam taşımaktadır.Aktör kadrosundan büyük bir bölümü Tiyatro’yu terk etmek zorunda kaldılar,bu durumun bedelini Tiyatro bugünlerde de hala ödemektedir. Üsküp Türk

68 İvan Mazov: Yerli Türkyazarından ilk çocuk piyesi,“Nova Makedoniya”,15.02.1972 yılı.

69 İvan Mazov: Dördüncü kezNazım Hikmet, “NovaMakedoniya”, 19.04.1972 yılı


44

Tiyatrosu bu topraklarda kültür sanat yaratıcılığında erişilen derecenin ne sevi-yede olduğunu gösteren seçkin bir örneği teşkil eder. Türk ve Arnavut milleti-nin kültür ocağı sayılır. Üsküp Türk Tiyatrosu misyoner bir rolü üstlendi, tiyatrokültürünü en üst bir seviyeye çıkardı, Türk ve Arnavut milletinin kültür sanatseviyesinin gelişmesinde sonsuz katkıları olmuştur.70

Rejisör Mirko Stefanovski, Shakspeare’in trajedi eseri olan “Othello”yu hazır-ladı. Oyundaki rolleri; Cemail Maksut (Othello), Suzana Maksut (Dezdemona),Mehdi Bayraktari (Yago), Salaettin Bilal, Nezaket Ali, Fehmi Grubi, RamadanMahmut, Şerafettin Nebi ve diğerleri paylaştı.

Üsküp Türk Tiyatrosu’nun sahnesinde “Othello”nun sahnelenmesi birazşaşırtıcı oldu, seyirci beğenir mi beğenmez mi, endişe yarattı. Bu gibi sorularacevap olarak oyunun rejisörü diğerleri yan ısıra şunları ifade etmiştir;Shakspeare kompleksinden arınmak zamanı geldi, “Othello” oyununu sadecebir trajedi olarak algılamamak gerekir, diğer dram eserlerini kabul ettiğimiz gibibunu da kabul etmeliyiz, önemli olan çağdaş izleyicinin kabul edileceği tarzdabir trajedi sahnesi tasarlamaktır. Dünyaca ad yapmış dram eserleri ustasınaShakspeare olan saygımızdan hareketle, ona yakışır tarzda bir sahne tasarımıy-la saygıya değer bir oyun tasarladık. Tiyatroda deneme yapmak, modern birgelişme sayılır, bu oyunda işte bu girişim başarılı oldu, diyor Stefanovski.İzleyiciyi etkilemek ve büyülemek için sahnede birçok farklı ve hatta yasak tasa-rımlar kullanıldı. Tiyatroda deneme yapmak uğruna yapılan her yeni gelişmeilgi uyandırır. Ben oyunun yönetmeni olarak “Othello”nun bu tarzda seyircitarafınca beğenilirse çok memnun olacağım, sıradan bir deneme olarak nite-lendirilirse çok üzüleceğim, demiştir.71

Rejisör Mirko Stefanovski, mevcut sahne kapasitesini ve aktör sayısını gözönünde bulundururarak, oyunda Yago’yu ön plana çıkarmaya karar vermiş,negatif karakterini değil de üstün entelektüel yanını vurguluyor. BununlaYago’nun trajedisi, yaşam motivasyonu ön plana çıkar. Reji tasarımı son dereceetkileyici, oyunun dinamikliğiyle bağdaşıyor.

Yago’yu Mehdi Bayraktari müthiş bir esneklikle, kahramanın kişisel karakte-rini rahatlıkla canlandırdı. Karmaşık bir karakteri canlandıran Bayraktari, gele-cekte çok daha başarılı röller canlandırması beklenir. Oyunun baş kahramanıOthello’yu Cemail Maksut canlandırdı. Cemail Maksut bu kez “Othello’yu birbaşka açıdan, farklı ve otantik özellikleriyle yansıtmayı başardı.

Kadın aktörler arasında; Suzana Maksut (Dezdemona)’yı, lirik özellikler kata-rak mahsun kurban kişiliğini yansıttı. Buna ilaveten ilginç sahne hareketi ve etki-leyici diksiyonu ile Nezaket Ali (Emiliya)’yı, Bediya Beyoğlu (Byanka)’yı canlan-dırdı. Temsilin başarılı geçmesinde şüphesiz ki Fehmi Grubi, RamadanMahmut, Salaettin Bilal, Mustafa Yaşar’ın da katkıları olmuştur. Oyunda kos-tümleri Beba Patrnogiç hazırladı, kostümlerde göze çarpan yenlikler dikkatçekici oldu, tek sözle kahramanların psikolojini tam manasıyla yansıttı. Mevcutsahnedeki çalışma imkanlarını göz önünde bulundurarak, senograf PançeMinov’un hazırlamış olduğu sahne tasarımı da başarılı olduğu değerlendirildi.72

Üsküp Türk Tiyatrosu’nun Ansablosu “Othello” temsiliyle yeni bir tarz sergi-ledi. Yago’nun fantastik ruhu, olayları karıştıran intrigalara yatkın olan bir kah-raman olarak izleyicinin ilgi ve beğenisini kazandı. Oyunun rejisörü MirkoStefanovski “Othello’daki” büyülü yaklaşımı, Yago’nun kişisel karakteri vasıta-sıyla yansıtmayı becerdi. Yago’nun kişiliği oyunda her şeyden üstün gözüktü.Oyunda yürüttüğü monologlar, oyunun konsepsiyonunda hareket noktası ola-rak alınmış, tek sözle oyunda Yago’suz adeta hiçbir eş olmadığı izlenimi verildi.Rejisörün Yago’ya bu denli önem vermesi, oyunun başkahramanları sayılanOthello ve Dezdemona’ya bile gölge düşürdü.

Oyunun orijinal metninde yapılan uygulamalar ve müdahaleler sonucunda

71 Petre Bakevski: “Otelo”Kompleksiz, “Veçer”, 27. 01.1973

yılı.

72 Branko Varoşliya: “Otelo”Türkçe sunuldu, “Nova

Makedoniya”, 06.02.1973 yılı

70 Cevdet Mustafa : Kültür ateşinkoru, “Kulturen Jivot”, No. 9 ve

10, 1973 yılı.


45

kolay anlaşılır, net ve ayan bir oyun tasarlanmış, orijinal sahne düzenlemeleriilginç olmuş. Rejisörün bu şekil oyuna yaklaşım tarzı, Shakspeare’in devasa tra-jedi eserine kişisel yorumla ve farklı bir yaklaşım tarzıyla oyunu tasarlaması,güçlü bir reji becerisine sahip olduğunun göstergesi olarak algılandı. Aktörlerintümü bu oyunda farklı bir oyun sergilemesi dikkat çekici oldu. Özellikle MehdiBayraktari’nin (Yogo)’yu yansıtma tarzı mükemel olduğu dikkat çekildi. Yogo,spesifik bir karaktere sahip, zaman zaman yalan söylüyor, ortalığı karıştırıyor,insanları fitneleyip bir birine sokuşturuyor, buna rağmen Yogo çok atik ve uya-nık birisi. Hisleri ve duyguları dağınık olmasına rağmen, eşinden memnundeğil, hükümdarını kıskanıyor. Her şeye rağmen Yogo oldukça entelektüel veakıllı bir zat olarak yansıtıldı. Bayraktari’nin sahnede canlandırdığı bu karakte-ristik özellikler seyircinin dikkatini ve beğenisini kazandı. Cemail Maksut(Othello’)yu Yogo’nun gölgesi altında yansıtıldı. Othello kendi iç çekişmeleriylemeşgul olan bir kahraman olarak seyirciye takdim edildi. Cemail Maksut sanat-çı yeteneğiyle bu oyunda da sahnede hakimiyetini kanıtladı. Suzan Maksut bukez farklı bir Dezdemonayı canlandırdı. Seyirci beklediği ve eserden tanıdığıDezdemona’yı sahnede göremedi...73

Türk Tiyatrosu, izleyiciyi etkileyen başarılı bir temsil hazırladı. Türkçe’yi bil-meyen izleyiciler de temsili büyük bir ilgi ve beğeniyle izlemesine engel olma-dı.

1973 yılında Üsküp Türk Tiyatrosu’nda hazırlanan ikinci prömiyer temsil ola-rak Kole Çaşule’nin “Rüzgarda ince bir dal” oldu. Oyunun rejisini MirkoStefanovski hazırladı. Oyunun yönetmeni, eseri özgün bir sahne tasarımı olarakhazırladı. Oyunda üç önemli kahraman Magda, Velko ile Cimi aslında rüzgarınesintisine ve alaboraya bırakılmış üç talihsiz insanı teşkil ediyor. Oyunun sonun-da her üçü de rüzgarın etkisine yenik düşer. Vizüel ve mekan açısından sahne-de bir bakıma altın bir kafes tasarlamayı denedim, kafesin içinde kapalı olankuşun talihini yansıtmak istedim, yalnız, hüzünlü olmasına rağmen bazenötmesini de bilen bir kuşu anlatmak istedim. Gerçekçi bir oyun tarzı aracılığıy-la, bir değil sayısı çok insanların bir birine benzer trajedi talihleri ortaya çıkar. Buinsanlar aslına kendi iç çekişmelerin kurbanı olarak talihsiz bir yaşama kendikendilerini mahkum ediyorlar, örneğin gurbetçinin dediği gibi “Bizi kimiz vebizi ne zaman anlayacaklar.74

Oyunun rejisörü Mirko Stefanovski Çaşule’nin bu eserini farklı bir bakış açı-sıyla seyirci önünde takdim etti, rejisörün metne karşı sertçe eleştirsel yaklaşımıda ön plana çıkıyor, diyaloglarda kısaltmalar yapmış, esere duygusal bir hikayedeğeri kazandırmış. Türk Tiyatrosu’nun az sayıda aktör ekibinin eline adetasıcak bir kestane vermiş, aktörler görevlerini ciddiyetle ve sorumlulukla gerçek-leştirmiş. Özellikle genç aktör Yıldız Rifat üstlendiği rolünü duygusal bir tarzdabaşarıyla yansıttı. Velko ile Meybıl’ı Ramadan Mahmut ile Muşeref Preka can-landırdı.

Oyunun eleştirmeni özellikle genç ve yetenekli aktörlerden biri sayılanMustafa Yaşarı sergilediği sanatçı kimliği dolayısıyla tebrik ediyor. Oyun süre-since aynı seviyeyi tutmuş, genç, modern bir sanatçı kimliği yansıtmıştır.Mustafa Yaşar özellikle sahne diline, diksiyonuna özenle önem verdiği, sahnehareketinde dikkatli olduğu belirtilmiştir.75

Üsküp Türk Tiyatrosu’nun Ansamblosu Evripid’in “Medeya” oyunun prömi-yerini sundu. İki bölümden oluşan bu trajedi eserin rejisini Kemal Lila yaptı.Oyundaki başrolü Medeya’yı Suzan Maksut canlandırdı. Bu oyunda insanlıktarihinde görüldüğü gibi, insan hayatında mutluluk arayışı başakalarında değil,insan kendisinde aramalıdır. Rejisör Kemal Lila, oyunda antik tarza bağlı kalma-ya özen göstermiş, kahramanları ise gerçekçi bir yaklaşımla, eserde tarif edildi-ği gibi yansıtmış. Suzan Maksut bu rolünde sahip olduğu sanatçı yeteneğini

73 Petre Bakevski: “Otelo” yenibir variyant, “Veçer”, 06.02.1973yılı.

74 N. M. : “Rüzgarda ince bir dal”oyununun Prömiyeri sunuldu,“Nova Makedoniya”, 23.03.1973 yılı

75 Branko Varoşliya: “Rüzgardaince bir dal”, “Nova Makedoniya”,02.04.1973 yılı.


46

sonuna kadar sergiledi. Hayat, cehennemi denen yaşantıyı, etkileyici bir tarzdaizleyiciye de yansıtması takdirle karşılandı. Öteki aktörler arasında Nezaket Alide izleyicide etkileyici bir izlenim bıraktığı kaydedilmiştir. Tüm aktör ekibi ciddibir yaklaşımla üstlendikleri rolleri canlandırdı. Oyunun sahne tasarımı ve kos-tümleri de oyunun aslına uygun bir tarzda tasarlandığı dikkat çekilmiştir.76

Deprem öncesinde eski Tiyatro binasının bulunduğu mekanda, Pit-Pazarında inşa edilen yeni Tiyatro binası Makedonya Cumhuriyeti’nde ilk resmikültür sanat kurumu teşkil etmektedir. Tiyatro binası yaklaşık 4. 500 m2 işlevselalana sahiptir. Bu girişim ülkenin sadık vatandaşları sayılan azınlıklara sahipoldukları milli kültürlerini özgür ve bağımsız bir şekilde devam etmelerineimkan sağladığının ve ne denli önem verdiğinin göstergesidir.

Arnavut Tiyatrosu’nun Ansamblo’su ülkede benzerine rastlanmayan, TürkTiyatrosu ise Yugoslavya’da tek örneği teşkil etmesi hasebiyle Makedonya’daTürklerin ve Arnavutların kültür sanat seviyesinin yükselmesinde önemli katkı-ları olmuştur.

Yeni tiyatro binasına yerleşmeyi beklerken, Türk Tiyatrosu Karlo Goldoni’nin“İki Beyefendinin hizmetçisi” temsilin prömiyerini sundu. Oyunun rejisini SaşaMarkus hazırladı. Oyunda genellikle genç aktörler oynadı, bu yüzden temsilgençliğin temsili olarak da nitelendirildi. Oyunda gözde genç aktörlerden biriYüksek Müzik Okulu’nun Tiyatro aktörü bölümünde eğitim gören Firdaus Nebikaydedildi.

Oyunun iki kilit kahramanını Trifuldino ile Beatriçe’yi de iki genç aktörPerihan Tuna ile Yıldız Rifat canlandırdı. Perihan Tuna kendine has güvenceli birtarzda üstlendiği rolünü başarıyla canlandırdı, Yıldız Ali sahnede PerihanTuna’ya kıyasen daha canlı, hareketli ve sempatik bir izlenim bıraktı. FirdausNebi de oldukça ilgi çekici bir sanatçı görünümüyle sahnede daha serbest dav-ranması gerektiği dikkat çekildi.

Salaettin Bilal (Trufaldino) “üstlendiği rolünü çok rahat ve serbestçe oyandı.Bu kez Zekir Sipahi de sahnede oldukça ilginç bir performas sergiledi. BediyaBegovska (Klariçe), Mustafa Yaşar (Silvio), Suzan Maksut da oldukça başarılıoldukları kaydedildi. Enver Behçet ile Fehmi Grubi (Amallar) üstlendikleri rolle-ri yeterince doğal bir tarzda canlandırdı.77

Türk ve Arnavut Tiyatrosu Ansambloları, geleceğe yönelik başarılı çalışmala-rıyla kamuoyunun ilgisini çekmiştir. Son yıllarda oldukça büyük Projelere imzaatmıştır. Mekan ve sahne sıkıntısı çekmelerine rağmen yoğun ve başarılı çalış-malarını yılmadan hep aynı hevesle sürdürmüştür. “İki Beyefendinin hizmetçi-si” temsilinde Üsküp Türk Tiyatrosu’nun yetenekli sanatçıları seyircisine dahada güzel şeyler yapmaya hazır olduklarını bir kez daha kanıtlamıştır. Bu eser de“komediya del arte” tarzında tasarlanmış, oyunun rejisörü Saşa Markus bukonuda çok defa başarılı olduğunu kanıtlamıştır. Oyun genel olarak değerlen-dirildiğinde hiçbir sahnede ufak bir hata veya çatlaklık görülmez, kahramanla-rın tümü en ince detaylara kadar işlenmiş, dinamik, canlı ve ilginç bir temsilhazırlamışlar.

“Altı kişi yazarını arıyor”, çağdaş bir sahne tasarımın seçkin örneğini oluştur-maktadır. Pirandelo kendi çağını, yaşadığı dönemi aşan ender yazarlardan birisayılır, bu yüzden çağdaş rejisörlerin elinde farklı tasarımlara imkan sağlayanönemli bir kaynak eseri teşkil etmektedir. Hala yaşıyor, hala yaşadığı için de bellişekli mevcuttur, bu yüzden de tekrar ölüme mahkumdur. Onu sadece sahneilgilendirmiyor, o yüzden oyunun oyunları daima açık bir sahnede başlar. Eserinsahne tasarımı hazırlanırken, sahneye bir anda siyah kıyafetlerle giyinmiş altı

77 İvan Mazov: Sonsuza dekmutlu Goldoni, “Nova


1974

76 B. Varoşliya: Hırs fırtınası, “NovaMakedoniya”, 09.12.1973 yılı.


47

kişi gelir ve aktörlerden, onların hayatlarını oynamalarını talep ederler. Pirandeloiki cephe açıyor: gelen altı kişi arasında ve aktörler arasında iki cephe açıyor. Biryandan herkes hikayeyi anlatmaya çalışır, diğer taraftan ise herkes hikayeyi ken-dine göre sahiplenmeye çalışır. İllüzyonlar yine iki farklı yöne doğru akıp gidiyor,belli bir aradan sonra yine aynı noktada hayatın kongre ve gerçek mekanındabuluşur. İki çocuğun ölümü düşünülen karakterleri aktörlerden bile daha ger-çekçi gösterir. Sahne açık, hiçbir türlü bariyer görülmüyor, oldukça gerçekçi nes-neler göze çarpar, fakat bunların yanına ulaşmak-varmak gerekir. Pirandelo geli-yor, gerçekçi nesneleri keşfediyor ve sahne sanatlarında yeni bir çağ ilan ediyor.Oyunun rejisörü Aleksov’da yazarın imaginasyonunu dikkatle izliyor, aktörlererollerini canlandırmada olağan üstü bir serbestlik tanıyor, olaylar adeta kendiakışına bırakılmış izlenimi veriyor. Oyun aslında oldukça gizli bir atmosferle süs-lenmiş, henüz keşfetmemiz gereken çok şeylerin gizlendiği izlenimini veriyor,neyin ne olduğunu, öğrenmemiz gerektiğini, hikayenin nasıl bir hikaye olduğu-nu düşünmemizi, oyunun sonu nerede olduğunu bulmamız gerekir... Oyundaciddi bir konflikt yansıtılır, altı yabancı kişi yazarın illüzyonunu simgeliyor, bazenda oldukça gerçekçi bir tarzda yansıtılır. Oyunda denge çok net gözükür, ikilim-cimlik görülmüyor. Aleksof, rejisör olarak müthiş bir tasarım düşünmüş.

Oyundaki rolleri; Suzan Maksut (Pastorka), Ramadan Mahmut (baba),Nezaket Ali (anne), Cemail Maksut (Rejisör) ve Bediya Begovska (başaktörü)canlandırdı. 78

Eleştirmen İvan Mazov oyun hakkında yayımladığı yazısında diğerleri yanısıra şunlara dikkat çekmiştir, “oyun sahnede sergilenen oyunlarla zenginleşti-rilmiş, sahnede aktörler sanat yapıyor, aynı zamanda üstlendikleri kahraman-larla kendilerini özdeşleştirdikleri de dikkat çekiyor. Sahnede aktörlerin bu şekil-de davranmaları Pirandelo’yu izleyiciye yakınlaştırır, kahramanların gerçek reelhayatı yansıtıldığında çağdaş bir temsil ortaya çıkıyor, Pirandelo uzaklaşıyor.Oyun Türkçe yanı sıra, Makedonca, Arnavutça, Arapça telaffuz edilir, MadamPaçe bir kukla vasıtasıyla sahneye yukarıdan indirilmesi de ilginç olmuş. Oyunhakkında genel bir değerlendirme yapıldığında, cevaplanması gereken ilginçsorular ortaya çıkar.79

Lütfü Seyfullah, Hüseyin Süleyman’ın yazmış olduğu “Aliş” oyununu ilk rejiçalışması olarak sahneledi.

Oyunda Zeynep’in seslendirdiği Serez yolunda, Tuna boyunda, Aliş’imi gör-dünüz mü? şarkısı, oyunun yazarı Hüseyin Süleyman’a bu eserini yazmayı teş-vik eden esin kaynağı olduğunu ifade etmektedir. Makedonya TürklerindenTiyatro yazarı Hüseyin Süleyman 1963 yılında vefat etti. Aliş’e sevdiği kızı ver-medikleri için yaşadığı Lom Palanki’yi terketmeye karar verir, Serez’e yerleşir.Orada hakimin kızı Aliş’e aşık olur, fakat Aliş hala Zeynep’in aşkıyla yanıp tutu-şuyor, bu yüzden İstanbul’a kaçıyor, orada garson olarak işe başlar. Zeynep Alişibulmak için Sereze gelir, oradan da İstanbul’a varır. Üç ay uzun bir dönem Aliş’iarar, temsilin sonunda Zeynep ve Aliş, Zeynep’in kaldığı Otelin koridorundatesadüf karşılaşırlar. Aynı eseri Lütfü Seyfullah 20 yıl önce de sahnelendirmişti.Seyirci bu kez rejisörden beklediği yenilikleri maalesef göremedi. Rejisör bu kezmetni adeta harfi harfine izlemiş, bununla oyunda dramatik konfliktleri yoketmiş. Oyunun bu tarzda tasarımı zaman zaman sıkıcı olmuştur. Aktörler ise üst-lendikleri rolleriyle oyuna yeni bir imaj veya ferahlık getirmediği dikkat çekil-miştir. Nezaket Ali, Nazlı rolünü oldukça detaylı, inandırıcı ve gerçekçi tarzdacanlandırdığı takdirle karşılandı.80

Lütfü Seyfullah, oyunun hakiki bir hayat hikayesi olduğunu inandırmayaçalıştı, buysa ap açık bir illüstrasyon temsili oluşmasını sağladı, tartışılır detaylarolduğu dikkat çekildi. XVII. yüzyılda sahnede sigara kibrit tanesiyle yakılır, gençve delikanlı erkekler ile genç kızlar berecisiz erkeklerle birlikte eğeleniyor, fakir

78 Petre Bakevski: Hayalden-imgeden gerçeklere, “Veçer”,15.10.1974 yılı

79 İvan Mazov: Komedi nasılyaratılır, “Nova Makedoniya”,20.10.1974 yılı

80 Petre Bakevski: Aliş veZeynep’in aşkı, “NovaMakedoniya”, 20.10.1974 yılı


48

balıkçı ise pahalı Vezir kıyafeti giymesi mantıksız olmuş. Nezaket Ali’nin başarı-ları yan ısıra, Suzan Maksut, Yıldız Rifat ile Lütfü Seyfullah da rollerini başarıylacanlandırdı. Özellikle Şerafettin Nebi (Nalbantı) üstün bir sanat yeteneği ilerolünü canlandırdığı dikkat çekildi.81

Yıllar sonra Üsküp Türk Tiyatrosu şahsi modern sahnesine sahip oldu. HalkKurtuluş Savaşı’ndan sonra Üsküp’te tiyatro etkinlikleri için inşa edilen ilk resmikurum sayılır. Tiyatro binasının mimarları Lubinka Malinkova ile Vera Koseva’dır.Yeni tiyatro binası Ekim 1974 yılında törenli bir şekilde hizmete verildi. Tiyatrobinası geçiş dönemlerde inşaa edilen mimari yapılar arasında Üsküp’ün EskiTürk Çarşısı’yla uyum sağlayacak tarzda modern bir yapı olarak düşünülmüştür.

18 Ocakta Türk Tiyatrosu, Tome Arsovski’nin “Güzellik tek başına yürür” ese-rin prömiyerini sunuldu. Oyunun rejisini Branko Gapo hazırladı. Günlük yaşam-da yaşanan karamsarlığı şairane ifade tarzıyla sergilemek, sıradan veya “küçükinsanları kaplayan kabuğu kırmak, kırılan kabuğun altında görülen saydam veince kabuğun ardındaki yaşamın var olduğunu fark etmek, insanların korkuları,huzursuzluğu ve beklentileri, aslında oyundaki şiirsel ve duygusal ifadeleri oluş-turur. “Güzellik tek başına yürür” eserinde, yazar bir önceki eserinde olduğu gibipek büyük adım adımlar attığı söylenemez. Branko Gapo bu yeni Projesinde,tiyatro sahnesine karşı belirgin ve profesyonel görüşleri olan yetenekli biri oldu-ğunu takdim ediyor. O yazarın eserinde söylenmeyen çok şeylerin mevcutolmasını bilmesine rağmen, oyundaki kahramanları stilize edilmiş unsurlarlageliştirmeye ve güçlendirmeye çalışır, bu heterojen bir temsil olacağı riskinitaşır, öte yandan ise oyunun içeriği, çekirdek tohumu zenginleşir ve hayati birgerçeklilik, inandırıcılık mahiyeti kazanır. Oyunda hareketler dinamik ve göste-rişli, gürültülü patırtılı tiyatro oyunu tarzında tasarlanmış, çok az statik bir gös-teriş var. Olaylar birkaç farklı yerde gelişir, paralel çizgilerde gelişen olaylar hiç-bir zaman bir biriyle karışmıyor, kesişmiyor ve en önemlisi de bir birine engelolmuyor. Oyunun narativ bölümlerinde, rejisör lirik heyecan verici, ilham dolubir yaklaşımdan güldürüye geçiyor... Oradan da reel gerçek bir gösteriş sunar,buysa oyunda birkaç farklı üslup kullanıldığını gösterir, oysa hepsi dengeli,düzenli ve ölçülü bir tarzda tasarlanmış... Bundan hareketle oyunun rejisörüBranko Gapo yinede sahnede oyunun tasarımı konusunda pek de başarılı birçözüm üretemediğini belirtmek gerekir... Oyunda bir yandan sahnede şartlan-dırılmış kahramanlar görüyorsunuz, öte yandan da etkileyici, gerçekçi, kahra-manlar, reel kostümler, sahne fazlaca gerekmeyen nesnelerle yüklenmiş, sah-nenin fonksiyonu sakatlanmış. Ansablo bu temsile oldukça iyimser ve disiplinligirmiş. Oyunda başrolü Bediya Begovska (Yanka), genç bir aktör... Üstlendiğirole pek fazla bir hayati canlılık kazandırmadığı, inandırıcı olamadığı dikkatçekilmiştir... Bu oyunda etkileyici bir izlenim bırakan aktörlerin başında;Salaettin Bilal, Lütfü Seyfullah, Firdaus Nebi, Ramadan Mahmut, Mustafa Yaşar,Suzan ve Cemail Maksut, Enver Behcet ile Müşerref Lozana,oyunun küçük fakatrejisör Branko Gapo’nun oyunda tasarladığı en parlak noktaları başarıyla tak-dim etmiştirler...82

“Güzellik tek başına yürür” Üsküp Türk Tiyatrosu’nun Novi Sad’da düzenle-nen bu yılki Yugoslavya Tiyatro Oyunları Festivasli’ne katıldığı ilk temsil sayılır.Rejisör sahneyi bu kez fazla açmış ve salona dönüştürmüş. Branko Gapo bu kezmuhteşem, harikulade görkemli, dikkat çekici ve görülmeye değer gösterişli birtemsil hazırladı, temsile reviyal özellik kazandırdı, yerli motifler eklemiş, medi-teran havası yansıtmış, bunun böyle olmasını şüphesiz ki Yelena Patrnogiç’inhazırladığı kostümlerin de büyük katkısı olmuştur. Görkemli sahne tasarımını

82 Branko Varoşliya: “Güzelliktek başına yürür”, “Nova


81 B. V. : Melodram ve folklor,“Nova Makedoniya”,

03.12.1974 yılı

1975


49

Mende İvsanosvki tasarladı. Pek fazla üstlenici olmayan müziğin seçkisiLubomir Brançoliça’ya ait, koreografiyi ise Aleksandar Stoyanoviç hazırladı.Oyunun bu tarzda hazırlanmasıyla, Branko Gapo sadece oyunun dış görünü-müne bir dinamiklik kazandırmış, buysa seyircinin oyun hakkında konsantras-yonunu bozmuş, oyunun metni çok parçalanmış, bu yüzden de olayların süre-ğenliği yitirilmiş, oyunda bütünlük kalmamış...83

Hasan Mercan’ın en yeni metni “Okul dünya, şen dünya”, çocuklara hazırla-nan yeni temislerden biri sayılır. Oyunun ana konusu okula başlamazdan önceiki çocuğun karşılaşması söz konusu oluyor. Bu buluşma mucizevi bir hava alır,çocukların etrafındaki basit nesneler canlanır, kitaplar, çöp kutusu, kalemler,silgi, defterler tek sözle tüm okul araç ve gereçler canlanıp dile gelir. Yazar bumucizevi olayı ölçülü bir tarzda düşünmüş, pek fazla aşırılığa gitmemiş, aydınbir yazar kimliğiyle dekoratif, süslü didaktik öğelerden kaçınmayı becermiş,bunun karşılığı olarak çocukların hayal gücüne yelken açmış... Hayal dünyasın-da yaptığı serüven-macera gezilerinde düşlerden hareket ederek yola çıkmaz,canlandırdığı gerçek nesnelerin konkre fonksiyonundan başlar. Oyunun rejisö-rü Şerafettin Nebi ilk planda yazarın şiirsel görüşlerine sabit kalmayı uğraşmış,olayları dinamik bir tarzda yansıtmış, sahne mekanını ustaca kullanmış.Kahramanlar duygusal ve şiirsel bir dille konuşuyor, hayalimsi bir izlenim ver-miyor. Kahramanların transformasyonu, ne kadar imkansız olsa da, onlar yinegerçekçi görünür, çünkü nesnelerin fonksiyonu da gösterilir. Oyunun başarılısahne tasarımında senograf Pançe Minov’un büyük katkısı var. Oyunun müzi-ğini İsmail Hoca seçmiş. Sahne tasarımcısı Pançe Minov, gerekmeyen fanteziöğelerle sahneyi yüklememiş. Hızlı ve dinamik bir mizansen sergilendi. İsmailHoca çocuk şarkılarını basit ve canlı bir tarzda bestelemiş, böyle olunca da şar-kılar kolay icra edilir ve hatırlanır. Oyunun taşıyıcı aktörleri yedi kişiden oluşur,oyunu çocuklara ilginç ve çekici bir tarzda yansıtıldı.

Aziz Nesin, bilindiği gibi hikaye, roman ve tiyatro yazarıdır, eserlerinin çoğubirkaç yabancı dillere tercüme edilmiştir. “Gol Kralı” tiyatro eseri, yazarın birromanının dramatizasyonudur aslında. Bu oyun Üsküp Türk Tiyatrosu’nda ilkdefa oyandı. Bu eseri hakkında yazarı Aziz Nesin tüm kahramanlar negatifkaraktere sahipler, fakat buna rağmen hepsi çok sevimli oldukları kadar bir okadar da tehlikeli olduklarına dikkat çekmiştir. O kadar sevimliler ki onların kötüyanlarını unutmamızı sağlar. Kahramanların talihi trajedik olduğunu bilmemizerağmen, biz onları acıdığımız için bir kat daha trajik oluyor. Kahramanlarınnegatif yanları başkalarına örnek olsun diye bu şekilde gösterilmiş. Aslındaonların kötü olmasına asıl sebep, acımasız ve ahlaksız toplum sistemidir, gerçekdeğerlerden uzak kaldıkları için böyle bir şahsiyete bürünmüşler. Oyunun reji-sörü Tahir Barlos, İstanbul Şehir Tiyatrosu’nun kadrolu elamanı ve başarılıyönetmenlerinden biridir. Dost bildikleri Yugoslavya’da Türk milletinin yerelhalka kardeşçe yaşamlarını sürdürmelerinden dolayı mutluluk duygularınıifade etmiştir. Kendisinin Üsküp’te bulunması burada yaşayan milletler ortakbir tarihi geçmişe sahip oldukları için benzer örf ve adetlere de sahiptirler, dola-yısıyla kültür sanat alanında yakınlaşmaya bir nebze vesile olduysa mutlu ola-cağını belirtmiştir.

“Gol Kralı” iki bölümden oluşan müzikli bir oyun, bir birinden bağımsız ola-bilecek değerden, yaklaşık yirmi tasarımdan oluşan bir dram sayılır. Aziz Nesin,oyunun içeriğini oluşturan öğelerin seçiminde kendini sınırlamamış... İleriyegidip kahramanların sahip oldukları karakterleriyle alay ediyor, ülkedeki siyasive toplumsal şartları alayımsı bir yaklaşımla eleştiriyor, bunu ustaca ve meslekibir tarzda yapması ilgi çekiyor... Oyunun kalitesi metinin özünde değil de, yaza-rın belirli konular üzere, özellikle hassas konular hakkında eleştirisel düşünmetarzında sergilediği etik değerlerde aramak gerekir, hayatın katı gerçekleri

83 İvan İvanovski: “Güzellik tekbaşına yürür”, “Kulturen Jivot”, No: 2 ve 3-1975 yılı.


50

onun eserlerinin temel taşını oluşturur. Oyunun rejisörü etkileyici bir sahne kül-türü takdim ediyor, sahnede pek sık rastlanmayan bir tasarımla karşımıza açık-lıyor... Oyun çok ilginç bir başlangıçla başlıyor, spor arenasına çıkan bir siyaset-çi karşısında kendini dikkatle dinleyen bir halk kitlesiyle karşı karşıya geliyor.Dinleyici kitlesiyle kişisel hesaplaşmalar oldukça ilginç bir üslupla aktarılmıştır.

25 Mayısta Aziz Nesin’in “Gol Kralı” oyunun prömiyeri sunuldu. Oyunun prö-miyerini Aziz Nesin’le birlikte kabarık sayıda kültür sanat temsilcileri ve tiyatromeraklıları izledi.

“Nikoletina Bursaç’ın yaşantıları” temsilin yönetmeni, rejisör MirkoStefanovski, bu kez sadece baş kahraman Nikoletina önemli olduğunu yansıta-cak türden farklı bir dram tasarımı hazırlamayı düşünmüş. Oyunda Yoviça Yej’ede azıcık önem vermiş... Stefanovski bu oyunda partizanları arka planda bırak-mış, bu durum Nikoletin Bursaç’ın yaşantılarını yansıtırken önemli ve stratejikbir arka plan oluşturmuş... Öte yandan ise rejisörün böyle bir yaklaşımı oyununatmosferini kısıtlı bırakmış, Nikoletina’nın yaşantıları oldukça soğuk bir tarzdayansıtılmış... Cemail Maksut ile Enver Behcet, bundan önceki oyunlarda sergile-dikleri performansları sonuna kadar göstermedikleri dikkat çekilmiştir. Oyununparlayan yıldızı olarak Mark Marku üstlendiği rolü orijinal ve gerçekçi bir tarzdayansıtmasıyla takdir edilmiştir.84

Oyundaki güldürü sahneler Nikoletina’nın yaşantılarından yansıyor, onundoğal görünümü de zaten sürekli gülen bir yüz ifadesi var, bir de Nikoletina’nıngölgesi sayılan Yoviça Yej komik karaktere sahip olduğuna dikkat çekiyor,Mazov.

Oyunun başarılı olmasında önemli sayılan öğelerin başında başkahramanNikoletina Bursaç, Çopiç’in düşündüğü ve tasvir ettiği tarzda sahnede yansıtıl-masıdır. Olayın geçtiği yerler sahnede arka palanda giden müzik eşliğinde ger-çekçi ve inandırıcı bir tarzda aktarılması, genelde Halk Kurtuluş Savaşı’nda icraedilen savaş marşları ve milli vatan duygularını ifade eden halk türküleri de ses-lendirilmiş. Oyunun sahne tasarımında video projeksiyon aracılığıyla otantik veözgün bir mekan oluşturulmuş. Başkahraman Nikoletina oldukça tek yönlü tak-dim edilmiştir. Enver Behcet (Yoviça Yej)’i sahip olduğu aktör yeteneği ile için-den geldiği gibi canlandırması, oyuna farklı bir canlılık kattı. Mark Markus(İtalyan sanatçı) oyunun en başarılı aktörü olarak değerlendirildi. Oyundaki rol-leri; Fehmi Grubi, Salaettin Bilal, Mustafa Yaşar, Firadus Nebi, Nezaket Ali, SuzanMaksut, Lütfü Seyfullah, Şerafettin Nebi ve diğerleri canlandırdı.

“Moralist” (aile dramı) temsilin prömiyeri Kalkandelen Kültür Evi’nde sunul-du. Miçev’in ilk eseri sayılan “Liza”, ilk önce Türk Tiyatrosu’nda sahnelendi.Oyunun prömiyer öncesinde Miçev, verdiği demecinde diğerleri yan ısıra şun-lara dikkat çekmiştir; Şahsi tecrübelerimiz bazen belirli konular hakkında pro-testo duyguları yaratır, bu durumda ruhun rahatlaması için boşalma yoları ara-mak gerekir. İnsanın özel yaşantısı denen çok hassas bir meselenin çiğnenme-sine karşı bende çoktandır bir hırs duygusu uymadı, ebeveyn sevgisi denen birşey var bu doğrudur ama insanın özel hayatı denen bir mesele de var ki, bunakimsenin etki etmesinin hakkı yoktur bence. Bu tür yaklaşımları ben bencil birdavranış olarak, başkalarının veya çoğu kez de öz evlatlarımızın hislerini etkile-memiz bencillikten başka ne olabilir, bilemem. Oyunun müellifi dramın anakonusunu gerçek hayatta bizzat yaşandığı, bir ailede yaşanan buna bezerdurumların hakimi rolünü oynamak zorunda kaldığını, Olga ile kocası arasında

1976

84 Petre Bakevski: “İstifadeedilmeyen imkanlar”, “Veçer”,

15.09.1975 yılı


51

arabulucu olduğunu ifade ediyor. Yazar kadından yana taraf tutmayı ihtiyaçduymuş, kadının yaşadığı trajediyi sahne sanatı olarak tüm bayanlara dersçıkartmak için hazırlamayı karar vermiş. Eserin asıl amacı her kez daima işitmekveya bilmek istedikleri gerçekleri anlattığını bir kez daha hatırlatır. Oyununsonunda ailesinde en yakınlarının talihiyle oynadığı için yaşanan trajik sonuanlatır. Yazar bu durumu en katı gerçekçi boyutlarıyla açığa çıkarmaktan kaçın-maz.

Oyunun metninde epeyce iş olmuş, sahne tasarımı gerçekten örgütlü birçalışma yapıldığını yansıtıyor, kahramanların hisleri ve sahip oldukları psikolojikyanları ustaca yansıtılmış, tek sözle oyunun yazarı ile oyunun rejisörü arasındamutlu bir bağ kurulmuş.85

“Moralist” bir ailenin psikolojik bakımından çökmesini anlatır. Ailenin teme-linde yanlış bir eğitim ve yetiştirme eğilimi görülür, tek sözle bu talihsiz ailehayat denen yolda, yanlış yollardan yürümektedir. Oyunun rejisini Kemal Lilahazırlamış, oyunun asıl amacı oyundaki kahramanların psikolojisini anlamak veseyirciye yansıtmaktır. Bu yüzden sahnede atmosfer sürekli gergin, yoğun, heran patlayacak vaziyette olduğu izlenimi verir. Oyunda tüm kahramanlar enderin incelikleriyle yansıtılmaya çalışılır. Bu oyunda da en derin izlenmleriBediya Begovska canlandırdığı (Olga) rolüyle seyircinin beğenisini kazandı.Bediya Begovska sahnede sürekli değişebilen, girdiği her kılığı çok rahat veesnek bir tarzda canlandıran, sanatçı yeteneğine sahip olduğunu bu kez dekanıtladı. Bir kez daha oldukça zor ve ağır rolleri kolaylıkla canlandırma beceri-sine sahip olduğunu gösterdi. Sabina Ayrullah (Ana)’yı oldukça inandırıcı birtarzda gerçekçi boyutta canlandırdı. Cemail Maksut (Strogov) ilginç ve profes-yonel bir tarz sergiledi. Müşerref Lozana (Straçkova) bu kez de kendine has tarz-da üstlendiği rolünü başarıyla yansıttı. Oyundaki diğer rolleri; Yıldız Rifat(Mariya), Şerafettin Nebi (Petrov), Mustafa Yaşar, Firdaus Nebi, Perihan Tuna ileEnver Becet canaldırdı.86

Üsküp Türk Tiyatrosu’nun sahnesinde birkaç yıl oldu genç ve yeteneklibayan aktörlerden biri sayılan Bediha Begovska izleyicinin beğenisini kazandı-ğı dikkat çekilmiştir. Bediya Begovska başarılı çalışmalarından dolayı “MladBoreç” Gazetesinin sanat alanında en başarılı genç aktör ödülüyle ödüllendiril-di. Sanatçı bu değerli ödülü Miodrag Miçev’in “Moralist” oyununda canlandır-dığı Olga rolü için layık görüldü. Derin psikolojik karaktere sahip olan bir rolüncanlandırılması için öncelikle ciddi bir hazırlık yapılması gerekir. Begovska,bunu sahnede çok gerçekçi bir tarzda yansıttı. Bu tarz rolleri sadece yeteneklive sanat anlayışı yüksek seviyede olan özellikle duygusal sanatçılar canlandıra-bilir. Bediya Begovska tesadüfen aktör mesleğine girmiş, ama bilerek bu mes-leği devam ettirdiğini ifade etmiştir.

Tiyatro eleştirmeni İvan Mazov, “Derviş ve ölüm” felsefi ve deskriptif birroman olarak kolay anlaşılmayan bir edebi eserdir, böyle bir eseri tiyatroyadönüştürmek de hüner ister, oldukça zor bir iş olsa gerek. Sahnelenen olaylarseyirciye daha direkt ve kolay anlaşılır bir tarzda yansıtılmalıdır. Nuredi’ninetrafında yaşanan çatışmalar eserin tek bir kişinin etrafında dönüp dolandığıizlenimi verir. Borislav Mihaylovik Mihiz, bu durum karşısında oyunda dahasağlam bir sahne dokusu kazandırmakta bir hayli zorlanmış. DuşkoNaumovski, temsilin özellikle ikinci bölümünde daha canlı bir sahne tasarı-mıyla, temsili ilginç ve çekici yapmayı çabalanmış, bunda sahne tasarımcısıNişli senograf Velizar Sırblanoviç’in de büyük payı geçmiştir. Oyunun sahnetasarımı çekici, göze hoş, sembolik elemanlar da yeterince oyunun özünü yan-sıtıyordu. Sanatçıların giydiği görkemli ve süslü püslü kostümleri YelenaPatrnogiç tasarladı. Sahnede gereken ortamı yansıtır tarzda müthiş bir sahnemüziğini Andery Belan hazırladı.

85 İvan Mazov: Bir baba ile üçkızı, “Nova Makedoniya”,04.02.1976 yılı.

86 Petre Bakevski: Yaşamgerçeklerin kaynağı, “Veçer”,14.02.1976 yılı.


52

Oyunun eleştirmeni bu temsili Pirlepe’de düzenlen Tiyatro Festivali’nde izle-miş. Tiyatro Festivali’nde en başarılı oyunlardan biri olarak değerlendirilmiştir.Salaettin Bilal (Nureddin), sanatçının en samimi duyguları bile çok net bir şekil-de fark edilmiştir. Böyle bir özellikle Molla Yusuf’u, Firadus Nebi canlandırdı.Lütfü Seyfullah’ı, Hacı Sinanuddin; Bediya Begovska, Kadının Hanımı’nı; CemailMaksut, Muselim’i ve Enver Becet, Casus’u canlandırdı.87

Üsküp Türk Tiyatrosu yeni sezon çalışmalarına, Türk Tiyatrosu’nun hazırla-mış olduğu Risto Davçevski’nin “Tembeller gezegeni” oyunun premiyörüylebaşladı. Oyunun rejisini Kemal Lila hazırladı. Bu çocuk oyunu daha önceArnavut Tiyatrosu’nun sahnesinde sunuldu, bu kez ufak değişmelerle Türkçocukları da izleme olanağı buldu. Oyundaki rolleri, Şerafettin Nebi, SuzanMaksut, Şefket Naim, İrfan Belur, Zekir Sipahi, Bediya Begovska, Enver Becet,Fehmi Grubi ile Mustafa Yaşar paylaştı. Piyes çocuğun kolay anlayabileceği vekavrayabileceği bir dilde ve tarzda hazırlandı. Oyunda çocuğun hayal dünya-sından örnekler, öğüt verici olaylar ise gezegen ve kozmik öğelerle eğlendiricibir tarzda çocuğa yansıtıldı. Olay, yeşil gezende yaşanır. Kötü büyücüSipindator, sahip olduğu sihirli değneğiyle bu gezegeni tembeller ülkesinedönüştürür. Yardımcısı Demir Dişle birlikte Nemtur Çarın hafızasını işgal edi-yorlar. Bu durumda Çar Nemtur, çocukken konserve kutularıyla oynadığı oyun-dan başka hiçbir şeyi hatırlamıyor, hatta kendi evlatları Dandara ile Mandara’yıbile tanımaz olur. Çarın arkadaşları Biyolog ve Atom enerjisi araştırmacısı, Çarıve halkı tembellikten kurtarmayı başarır, büyücüyü de kötülük yapmasındanvazgeçer. Çocuklar iyilik kötülüğü her zaman yendiğine, üstün ve galip geldiği-ne inanır, bu piyes de aynı şekilde mutlu sona erer, sonunda çocuklar hep bir-likte şarkı söylerler.

15 Ekim’de Türk Tiyatrosu Türkiye’ye on günlük bir turneye gitmiştir. Turnesüresince İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa’da temsiller sundu. İki ülke arası kül-türel bazda geliştirilen karşılıklı işbirliği çerçevesinde, Üsküp Türk TiyatrosuBeloviç ile Peşiç’in “Ömer ile Meryem” temsilini sundu. Oyunun rejisini MirkoStefanovski hazırladı. Oyundaki rolleri; Suzana Maksut (Meryem), Salaettin Bilal(Ömer), Ramadan Mahmut, Müşerref Lozana, Sabina Hayrulla ve Nezaket Alipaylaştılar. 1 - 10 Kasım tarihleri arasında Üsküp Türk Tiyatrosu’nun konuğu ola-rak İstanbul Şehir Tiyatrosu ziyaret eder, Yıldız Kenter’in “Hayatın yaprakları”adlı temsilini sunarlar.

Üsküp Türk Tiyatrosu’nun çocuk sahnesinde yılda bir kez çocuk temsilin prö-miyeri sunulur, daha önce ise yılda iki çocuk temsili sunulurdu. Maddi kısıtla-malar yüzünden yılda bir çocuk temsili hazırlanır. Çocuk temsili söz konusuolduğunda, yetişkinlere ait temsillere kıyasen, çocuk temsilleri için ayrılan büt-çeden en az yüzde elli oranında kısıtlama yapılırdı. Aslında tam tersi yapılmasıgerekirdi.

Oyunun rejisörü Mirko Stefanovski bu defa da dünyanın tüm meridyenle-rinde tanınmış ve okunmuş bir roman metnini sahnelemeye karar verir, tercihedilen metin sıcak ve hümanist bir konuyu ele alır. Bundan on yıl önceleri“Haydi” çocuk oyunu, çocuklar tarafınca çok beğenilmişti. Bu kez oyuna farklıbir boyut kazandırıldı. Haydi’yi yine Suzana Maksut canlandırdı. Suzana Maksut,çocuk psikolojisini iyi bilen yetenekli bir sanatçıdır. Sanatçı kariyerinde şimdiyekadar “Oz”, “Çizmeli Kedi” ve çeşitli Prenses rollerini çocuk temsillerinde başa-rıyla canlandırdığı bilinir. Çocuklar Suzanı görünce heyecanla “Haydi” şimdi de“Kedi” olmuş dedikleri bilinir.

1977

87 İvan Mazov: “Derviş ve ölüm” Türk Tiyatrosu’nda sahne-

lendi, “Nova Makedoniya”,07.07.1976 yılı


53

“Ben Rıza Ağa” temsilin prömiyeri Kalkandelen Kültür Evi’nin salonundasunuldu. Oyunun ana konusu Doğu Makedonya’da yaşayan Yörük Türklerinyaşamı ele alınır. Oyunun metni sadece bir çerçeve olarak alınmış, bu çerçeveiçinde bugün de bazı ortamlarda rastlanan karakterler işlenmiş, özellikle oyu-nun baş karamanı tutucu özelliklere sahip Ramiz Ağa bilinen biri. Ramiz Ağa’nınhareketlerinden ve davranışlarından yakınları rencide olur, Ramiz Ağa’nın üveyoğlu Salih de bu durumdan fazlasıyla etkilenir. Ramiz Ağa, üvey oğlunun istek-lerine ve gururuna hiç önem vermez. Oyundaki konflikt Ramiz Ağa ile üveyoğlu arasında yaşanan anlaşamamazılıklardan doğar. Ailede yaşanan buatmosferden genç Salih’in ruhu sıkılır, bu tür aile baskılarından kurtuluş ve çıkışyolu arıyor. Yaşlı Ağa, oğluna aşk konusunda tutucu tavırlarıyla geleneksel vegerileyici görüşlerini kabullendirmek ister, Salih ise sevmediği ve tanımadığı birkızla nişanlanmayı kabul etmiyor ve buna karşı geliyor. Baba oğul arasındakonflikt bir durum belirir, buysa iki nesil arasında farklı anlayış, görüş ve düşün-celerin hakim olduğunu kanıtlıyor.

“Voydan Çernodrinski” tiyatro oyunlarına değin, monografide diğerleri yanısıra şunlar yazmıştır; oyunun yazarı izleyiciyi bu metinle hayal kırıklığına uğrat-mış, bu oyun festivalde en kalitesiz oyun olarak değerlendirilmiş. “Ben, RızaAğa” temsili hakkında (düzenlenen yuvarlak masa toplantısında yürütülenkonuşmalarda) temsil izleyiciye yeni bir şey vermediği, oyunun metni, sahnetasarımı, rejisi ve sunuluş şekli dahi Ansamblonun mevcut imkanlarıyla bağ-daşmadığı dikkat çekilmiş, Ansamblo çok daha kaliteli ve zor sahne çalışmaları-nı başarıyla icra ettiğini defalarca kanıtlamıştır. Daha sağlam ve daha iyi bir tem-silin olmadığına inanamadıklarını, madem yokmuş, o zaman tiyatro oyunlarınakatılmamak daha faydalı olurdu şeklinde eleştiriler gelmiş, böyle bir sorunlakarşılanan Arnavut Tiyatrosu oyunlarına katılmamayı tercih etmesi ise takdirlekarşılanmış.

26 Aralıkta Üsküp Türk Tiyatrosu 35. kuruluş yıldönümü vesilesiyle tören-li kutlama hazırlamış. Bu vesile ile düzenlenen Konsey oturumuna kabarıksayıda toplumsal, siyasi ve kültür sanat alanından ad yapmış temsilciler katıl-mış, Üsküp Türk Tiyatrosu’nun başarılı çalışmaları hakkında rejisör MirkoStefanovski konuşmuş. Üsküp Meclis Başkanı Metodi Antov, İdriz Emin’e“Altın yıldız halka hizmet ödülünü” takdim etmiş. Bu ödül YSFC BaşbakanıYosip Broz Tito’nun imzası ve kararıyla Üsküp Türk Tiyatrosu’na layıkgörülmüştür.

İdriz Emin, örgütleyici, perukacı, aktör, teknisyen ve toplumsal görevli olarakÜsküp sahne sanatlarında otuz yıllık çalışma tecrübesine sahiptir. 1938 yılınsonuna doğru, o dönemlerde Üsküp Halk Tiyatrosu’nda, tiyatro kuaförcüsü,perukacı ve makyaj sanatçısı olarak göreve başlamış. Halk Kurtuluş Savaşı’ndansonra Makedon Halk Tiyatrosu’nda perukacı olarak çalışmış. Üsküp TürkTiyatrosu’nda aktör gibi çalışmış, toplumsal görevli ve teknik yönetmen gör-evinde bulunmuştur. İdriz Emin 1923 yılı Üsküp doğumludur.

Üsküp Türk Tiyatrosu’nun sahnesinde 17 Nisan tarihinde Lütfü Seyfullah’ınrejisinde “Aliş” piyesi 50. kez sahnelendi. Piyesi Hüseyin Süleyman yazdı.Oyundaki rolleri; Suzan Maksut, Nezaket Ali, Lütfü Seyfullah, Şerafettin Nebi veMustafa Yaşar canlandırdı.

Rejisör Aço Aleksov’un yönetmenliğinde hazırlanan Molier’in “Hastalık has-tası” temsiliyle Türk Tiyatrosu, Pirlepe’de düzenlen Tiyatro oyunlarına katıldı.Tiyatro oyunlarına değin hazırlanan monografide, İvan İvanovski bu temsil hak-kında diğerleri yan ısıra şunlara dikkat çekmiştir: Oyun hakkında pek fazla sözharcamaya gerek yok, Aragon’u canlandıran Lütfü Seyfullah sergilediği sanatçıperformansıyla 2.000 denar değerinde, festivalin parasal ödülünü kazanan eniyi aktör ödülüyle ödüllendirildi.


54

1977 yılında son prömiyer olarak Türk Tiyatrosu, Arnavut Tiyatrosu’yla ortak-laşa olarak Tome Arsovki’nin “Çağın Adamı” temsilini sundu. Oyunun rejisiniDuşan Naumovski hazırladı. Bu temsil tiyatro ve belgesel kronik tarzında biroyun, daha önce bu yıl Pirlepe’de düzenlen Voydan Çernodrinski TiyatroFestivali’nde de sunulmuştu. Bu oyunda tüm profesyonel tiyatrolardan aktörleriştirak ediyor. Üsküp Türk Tiyatrosu’nun sunduğu temsil başarılı değerlendiril-di, Tito’ya adanmış jübile kutlamalarında çok anlamı bir temsil olarak kabul edil-di. Projeyi Türk ve Arnavut tiyatro sanatçıları birlikte hazırlanmasının asıl amacı,aynı çatı altında çalışan miletler arasında birlik ve beraberliğin hüküm sürdüğü,Arsovski’nin bu eserini sanatçılar sahnede Makedonca, Türkçe ve Arnavutçacanlandırdı...88

Türk Tiyatrosu kuruluşunun 30. jübile kutlamalarına hazırlanıyor, profes-yonel bazda güçlenme kaydedilmiş, sahnede kaliteli temsiller sunulmuştur.Yeni açılan çocuk ve gençlik deneysel sahnede yeni temsillerle zengin prog-ram hazırlanması planlaştırılmıştır. Tiyatro yetkililerin düşüncelerine göre buuygulama sahnesi beş yıl önce kurulmasına rağmen, kısıtlı maddi imkanlaryüzünden istifade edilmemiş, yenilik olarak o sahnede azınlıkların genç aktör-leri, rejisörler ve tiyatro yazarların faaliyet göstermesi, temsillerin sunulmasıfaydalı olacağı düşünülmüştür. Üsküp Türk Tiyatrosu’nun profesyonel birtiyatro olarak tanıtılmasına değin gezi faaliyetleri sadece Makedonya’da veKosova’da değil de uluslararası çapta da tanıtılmasına önem verilmesi karar-laştırılmıştır. Bu doğrultuda tiyatro aktiviteleri arasında, dünya çapında faali-yet gösteren Azınlıklar tiyatrolarıyla tiyatro buluşmaları tertiplenmesi öngö-rülüştür. Üsküp Türk Tiyatrosu’nu Yugoslavya çapında da tanıtılması ihtiyaçgörülmüştür. “Atelye 212” temsilin birçok tiyatro merkezlerinde sunulmasıbu konuda epeyce etkili olmuştur. Temsilleri tercüme etme imkanların teminedilmesi planlaştırılmış, bununla gündemden bariyerlerini yıkılacaktı. DramTiyatrosu ile Üsküp Türk Tiyatrosu’nun ziyaretleri arasında da bir fark yapıl-ması gerektiği anlaşmaya varılmıştır. Tiyatroyu konu alan iki tribün düzenlen-di: “Yargı sandalyesi” temsili ve diğer tiyatro evlerinin güncel çalışmaları hak-kında tartışma yürütüldü. Sunulan her temsilin, eleştirmenler, izleyiciler veyazarlar tarafınca yargılanması ve analiz edilmesi gerekçe olarak kabul edil-miştir.

Bu tür yargılanmadan; “Ben Rıza Ağa”, “Büyük su”, “Çağın insanı” temsillerigeçmiş. İkinci tribünde, Mira Trailoviç “Atölye 212” nin Müdürü açış konuşmasıyapmıştır, Ankara Devlet Tiyatrosu’nu temsilen, tiyatro müdürü ve rejisör, aktörsıfatıyla Cünet Gökçer söz almıştı, Üsküp Türk Tiyatrosu’nun konuğu olarak 22- 23 Şubat tarihleri arasında Üsküp’te bulundu. Üsküp Türk Tiyatrosu’nun enbüyük sorunlarından biri profesyonel kadro yetersizliği olduğu belirtildi, busorunu aşmak için ciddi çaba harcanması gerektiği dikkat çekilmişti. Tiyatromüdürü İlhami Emin, gelecekte aktör kadrosu Üsküp Tiyatro ve Müzik SanatlarıFakültesi’nde eğitim gören öğrencilerden temin edileceğini dikkat çekmiştir.Bu öğrencileri teşvik etmek için burs verileceğini belirtmişti. Bu tür girişimleringerçekleşmesi dilekleri dile getirilerek, gerçekten takdire değer büyük adımlaroluşturduğu vurgulanmıştır.89

Cüneyt Gökçer’le Ankara Devlet Tiyatrosu’nun Makedonya ziyareti konusuda gündeme getirildi. Bu ziyaret aslında 1976 yılında Üsküp Türk Tiyatrosu’nunTürkiye’ye yapmış olduğu ziyaretinin bir karşılığı olarak değerlendirildi.Türkiyeli sanatçıların Makedonya’ya gelişi bu yılın Sonbahar sezonunda yapıl-

1978

88 İvan İvanovski: “Tito ve BizimJübile kutlamalarımız-kendizeminimzde”, say. 124–126,

“Kultura”, 1983 yılı

89 Lilyana Mazova: “Daha genişbir afirmasyona doğru kaliteli bir

açılım”, “Nova Makedoniya”,26.02.1978yılı


55

ması planlandı. Gökçer, gelecek sezonda Üsküp Türk Tiyatrosu’nda çağdaş birTürk Tiyatrosu yazarının eserini sahnelemesini öngörmüş ve anlaşmaya varıl-mıştı. Bu temsilde başrolü Türkiyeli sanatçı Ayten Gökçer canlandırması uygungörülmüştür. Bu toplantı da aynı öyle iki tiyatro arasında dram metinleri, rejisör,sahne tasarımcısı ve aktörlerin tesisi yapılması anlaşmasına varıldı... 23 ŞubattaMüdür Gökçer düzenlenen tribünde “Günümzde Türk Tiyatrosu” hakkındakonuşma yaptı, toplantıya katılanlar arasında bu konu büyük ilgi uyandırdı,farklı görüş ve yorumlar dile getirildi.

Plaut’un “Palavracı Asker” komedi eseri, Üsküp Türk Tiyatrosu’nda bu sezoniçin hazırladığı yeni prömiyeri sayılır. Oyunun rejisini Dimitar Osmanli hazırladı,oyun klasik bir çerçeve içine sığdırılmış (sahne tasarımı ise eski Roma’yı anım-satıyordu), oyunda şakalaşmalar hakim görülür, zaman zaman mizahi sahnelerdiken gibi seyircinin gözüne batıyordu. Plaut bu eserinde öngörülmeyendurumlara değinir, karmaşık bir yaşam içinde neşeli, eğlenceli ve ilginç anlar dayaşandığına dikkat çeker. Plaut aslında bununla, hayatta karmaşıklık olmazsailginç bir yaşam olmaz, insanlar arasında günlük yaşamda görülen monoton vesıkıcı ilişkiler aşılmak için kargaşaların yaşanması gerekir. Bu ilişkilerde mutlakabirilerinin kurnaz olması gerekir; gülen, güldüren taraf olması şarttır. Oyununrejisörü bunlardan hareketle oldukça canlı ve haraketli bir tasarım hazırlamış,duygularda nüanslar aramaya gerek kalmaz, çünkü oyunda sergilenen her kah-ramanın kendine has olan bir tarzı var, hepsi seçkin bir komedi yapıya sahip,önemli olan ilk planda komedi arka planda ise karakter gelir... Temsilin ilk bölü-mü biraz sakin geçer, ikinci yarısı ise daha canlı ve hararetli geçer, aktörlerde birrahatlama sezilir, her kez içinden geldiği gibi doğal bir şekilde oynamaya çalışır,oyuna farklı bir güzellik kazandırır. Temsilin gözde oyuncusu olarak bu kezSalaettin Bilal değerlendirildi.90

Pirlep’de düzenlenen Voydan Çernodrinski Festivali’ne, Türk Tiyatrosu,Hasan Mercan’ın “Ben Rıza Ağa” oyunuyla katıldı. Oyunun rejisini Kemal Lila,sahne tasarımını senograf Ginter Kube, kostümleri ise Yelena Patrnogiç hazır-ladı.

Türk Ansamblosu’nun üyeleri yeni sezon çalışmalarını, eski sorunlar halayaşanmasına rağmen, oldukça ileri görüşlü planlarla ve zengin programla baş-ladı. Uzun bir dönem rejisör Valdimir Milçin, Lubomir Simoviç’in“Hasanaginitsa” temsilini hazırlıyordu. Yakınlarda ise rejisör Lubişa GeorgievskiNecat İbrahimoviç’in “Uğursuz” temsilin hazırlıklarını başlatması beklenirdi.Sezon çalışmaların sonuna kadar Makedonya’dan ve Yugoslavya’dan ad yap-mış rejisörlerin oyun hazırlaması planlaştırılmıştı. Kadro yetersizliği hala önem-li sorunlardan biri sayılırdı. Üsküp Türk Tiyatrosu’nda 23 üye görev yapmaktay-dı, bunlardan sadece iki kişi yüksek tiyatro eğitimine sahipti. Kadro sorununayıllarca çözüm aranmasına rağmen bir türlü çıkar yol bulunmuyordu. Bu soru-nu aşmak için Üsküp Tiyatro Sanatları’nda öğrenim görecek talebeler için burstemin etme programı hazırlandı.

Daha geniş bir seyirci kitlesine hitap etmek dileğiyle repertuvara popülertemsiller alındı, oyunlar belli bir seyirci kitlesine değil de tüm seyirciler tara-fınca kabul edilecek ve beğenilecek tarzda olmasına dikkat edilir, ad yapmışyerli ve dünya dram yazarlarının seçkin eserleri tercih edilmiştir. Rejisör KemalLila yerli yazarların eserlerini seçmede hayli zorlandıklarını dile getiriyor,bunun yan ısıra yeni tiyatronun mekanı da pek elverişli bir alanda olmadığı-na dikkat çekmiştir. İşçiler Evi’nde sunulan temsilleri daha kabarık sayıda izle-yici kitlesi izlediğini şimdi ise tiyatronun etrafı dükkanlar ve otomobillerlekapalı olduğundan dolayı seyirci tiyatroya ulaşmakta zorluk çektiği sorun ola-rak ortaya atılmıştır.

90 Petre Bakevski: Hayatın neşelitarafı, “Veçer”, 28.02.1978 yılı


56

Sene başında, Üsküp Türk Tiyatrosu’nda Necati İbrahimoviç’in “Uğursuz”oyunu sahnelendi. Oyunun rejisini Lubişa Georgievski hazırladı. “İhtar Bey’inaile dramını”, rejisör Georgievski oldukça ilginç bir sahne diliyle tasarladı...Dramda ateşli dram konfliktleri ve aile bireyleri arasında hesaplaşmalar falangörülmez, geçen yüzyılın ikinci yarısında, Bosna’da yaşayan insanın kişisel tali-hini açıklayan dramatik öğeler ön plana çıkar... Georgievski bu oyunda insanlaryaşamı boyunca hayatında belli dönemlerde düşüşler ve kalkışlar yaşamasıkaçınılmaz olduğunu vurgulamak ister... Başkahraman “Uğursuz”u canlandıranEnver Behçet, temsilin gözde sanatçı olarak değerlendirildi. Temsil bir bütünolarak Türk Ansamblosu’nu sanatın doruk noktasına ulaştıran kalitede bir tem-sil hazırlandığı kaybedildi.91

Üsküp Türk Tiyatrosu’nun bu sezon için son prömiyeri sayılan “Uğursuz”oyunu, Ansamblo’nun en başarılı sahne yapımı olarak değerlendirildi... Oyunsahne tasarımı da mükkemel olduğu dikkat çekilmiştir, rejisör LubişaGeorgievski, yüksek kalitede bir tiyatro sahne tasarımı hazırladı... Oyunun budenli başarılı değerlendirilmesinde şüphesiz ki tüm Ansablo ekibin de katkılarıolmuştur, Lütfü Seyfullah (İhtar Bey), Salaettin Bilal, Firdaus Nebi ile MustafaYaşar (Beyin oğulları), Cemail Maksut üstlendikleri rollerini İslam ruhuyla insantalihini yenme uğruna harcadığı emekleri oldukça inandırıcı bir tarzda canlan-dırdılar. Enver Behçet “Uğursuz” rolünü adından da belli olduğu gibi baştansona kadar hep aynı seviyede beklenilen bir tarzda canlandırması seyircinindikkat ve ilgisini çekmiştir...92

“Uğursuz” oyunu Lubişa Georgievski’nin Üsküp Türk Tiyatrosu’nda hazırla-dığı ilk oyunu sayılır. Bu oyunla aslında Türk Ansablosu’nun sahip olduğu fakatşimdiye kadar açığa çıkarılmayan farklı bir değeri ortaya koymuştur. EnverBehçet oyunun başrolünü metinsiz oynamış, buna rağmen canlandırdığı kişiyetam manasıyla gerçek özellik kazandırmayı başardığını, yazıyor İvan İvanovski,1978/79 yılında “Uğursuz” Üsküp Türk Tiyatrosu’nun ilk sezon prömiyeri başlık-lı yazısında.

Lubomir Simoviç “Hasanaginitsa” oyununun müellifi, mutsuz bir aşkı anla-tan eski bir efsaneden faydalanmış. Oyunda iki zıt tarafın, bir yandan Hasan Bey,öbür yandan Pineteroviç Beyin yıkılmasını, mahvolmasını anlatır,Hasnaginiça’nın kocası Hasan Bey silahın gücüne inanlardan biri. Yaşam denenbu çatışmada Hasanaginitsa ezilmiş vaziyette görülür. Buna rağmenHasanaginitsa ahlaka inanır ve bu inançla ölür. Oyunun yazarı Simoviç, metniçağdaş bir dille yazmış, kahramanlar çağdaş terminoloji kullanır. Oyunun baş-kahramanı Hasanaginitsa, oldukça tarajedi bir boyutta yansıtılır. İnsanın gururuasgariye indirgendiği modern yaşam tarzında, ahlaki değerlerden söz etmekrölatif bir meseledir. Kadının karşılıksız bir aşk yüzünden yirmi yıl önce öldüğühaberine şaşıyor. Yazar Simoviç,metnin kaynağını oluşturan efsanenin ait oldu-ğu dönemi günümüze taşımasıyla, kadın erkek arası cinsi farklılıklara da deği-nir. Hasanaginitsa ile kocası arasındaki farklılıkları ve anlaşmazlıkları insanın tali-hine bağlıyor, erkeğin asıl korkusu karısı üzerindeki hakimiyetini yitirme duy-gusudur, bu duygu günümüzde de Damoklo’nun kılıcı gibi üzerimizde duru-yor, diyor Lilyana Mazova.

Vladimir Milçin sosyal peyzajı yansıtan bir tablo çiziyor, toplumsal sınıf farkı,zulümlar, insanın talihi her zaman başka birilerinin elinde olduğunu vurgular.İnsan talihi için kararlar daima karanlık bir ortamda belirlenir, her şeye rağmeninsan çelikten bile daha güçlü olduğuna inanır, ama parmakların arasındabazen çeliğin macuna dönüştüğünü de fark eder... Aktörler rejisörün her iste-ğine cevap vermesi seyirci tarafınca kolay kabul edilen ve beğenilen tarzda

1979

91 Petre Bakevski: Lanetli aile,“Veçer”, 24.01.1979 yılı

92 Lilyana Mazova: Hayatiönemden olan derin bir

konu,”Nova Makedoniya”,18.02.1979 yılı


57

başarılı bir oyun hazırlamış... Bediya Begovska (Hasanaginitsa) etkileyici birsahne anlayışıyla canlandırdı...93 Vladimir Milçin üstün bir tiyatro tasarımı hazır-ladı, rejide bireysel yaratıcılığını ön plana koymuş, Pirlepe’de düzenlen TiyatroFestivalinde özellikle Perihan Tuna üstün başarıyla canlandırdığı Hasanaginitsarolü için takdir edildi, övüldü. Festival izleyicilerine gerçek bir sürpriz oldu.94

18 Mayısta Üsküp Türk Tiyatrosu’na, Prizren Kültür Evi Türk Tiyatrosu sanat-çıları konuk oldu. Prizrenli Türk santçılar Nazım Hikmet’in “Mucize” oyununusundu, oyunun rejisini Zekir Sipahi hazırladı. Oyunun sahne tasarımını FevziTüfekçi, müziği Ethem Kazas hazırladı.

6 Haziran saat 10’da Üsküp Türk Tiyatrosu’nun çocuk sahnesinde LütfüSeyfullah’ın “Bilmecelerin oyunu” çocuk temsili sunuldu. Oyunun rejisini SaşaMarkus hazırladı. Rejisör oyunu hazırlarken, metin yan ısıra, oyun, şarkı, müzik,pandomim, balet ve kukla oyun tazını bir arada kullandığını ifade etmiş, küçükseyirciler de aktörlerle birlikte şarkı söylemiş, yerinde oynamış. Oyun esnasındaçocuklara çok yakın olan sayısı çok bilmecelere cevap aranmış.

Bu oyunla rejisör çocuk sahnesinin sadece çocuklara ait olması gerektiğinibir kez daha net bir şekilde hatırlatmıştır. Çocuk oyunların bu tarzda hazırlan-masıyla, çocuklar direkt ya da dolaylı bir şekilde oyunun içine girer, katılır, ken-dilerini aktör ekibinin bir parçası olarak hisseder. Markus, aktör ile izleyici ara-sında kurulan diyaloglarla aslında bilmecelere cevap verir. Oyundaki rollerigenç aktör ekibinden altı sanatçı canlandırdı. Güzel ve ilginç bir çocuk dünyasıyansıtıldı, oyunun suflörü bile aktör rolünü üstlenmiş, aktörler bir sahnedenbaşka bir sahneye geçildiğinde kıyafet değiştirildiler. Bilmecelere izleyiciler decevap verdi. Lütfü Seyfullah zaman zaman seyirci çocuklar arasına girdi, bilme-ceye doğru cevap verenleri ödüllendirdi. Hafif ve fonksiyonel sahne tasarımı,kostümler ve oyunun özüne yakışan müzik seçimi çok başarılı ve ilginç birçocuk oyunu hazırlandığını, buysa aynı zamanda rejisör Saşa Markus’un 25.çalışma yıldönümü kutlamasına da iyi bir vesile olduğu dikkat çekilmiştir. SaşaMarkus ilk tiyatro reji tecrübesini bu sahnede yaşamıştır.95

01 Ağustosda, Kapan Han’da Üsküp Türk Tiyatrosu’nun Ansamblosu, StevanSremaç’ın metnine göre hazırlanan “Zona Zamfirova” temsilin prömiyerinisundu. Eski Türk çarşısında yeterince istifade edilmeyen oldukça otantik birortamda temsil uygulamayı çabalıyoruz” diyor oyunun rejisörü DimitarStankovski.

Oyundaki rolleri; Salaettin Bilal (Koço Ratsin), Şerafettin Nebi (Trayan, jeo-log), Nezaket Ali (Mariya-Trayan’ın hanımı), Zekir Sipahi (Nikola, yazar), CemailMaksut (Filip, genç ressam), Suzan Maksut (Nada, Trayan’ın sevgilisi), FirdausNebi (Polis memuru), Perihan Tuna Eyupi (Bilyana, Filip’in nişanlısı) ve başkalarıcanlandırdı.

Sahne mekanı eserin yazıldığı dönemle bağdaşıyor. Mekanda seyirciyle deiletişimkurulur, önemli olan seyircide tiyatro sanatına karşı ilgi uyandırılmasıdır.

Üsküp Türk Tiyatrosu’nun ve Dram Tiyatrosu’nun çalışmaları takdirle ve say-gıyla karşılandı, özellikle yaz aylarında Mayıs ve Haziran’da kapalı sahnelerdençıkıp, seyirciye açık hava sahnesinde temsil sunmak seyirciye farklı bir yaşantısağlandı. Dimitar Osmanli, bu amaç için seyircinin kolay kavrayabileceği hafif veeğlenceli bir temsil tasarlamayı tercih etti. Müziğe ve oyuna fazlasıyla yer verdi,Sremaç’ın eserine sadece dıştan bir yaklaşım tarzı sergiledi. Patriyahal bir ailegeleneğinde oluşturulan bariyerler nasıl kırılabilir çabasını yansıtmak isteyenbu oyunda aktörlerin tüm çabalarına rağmen yansıtılmak istenilen konu tammanasıyla canlandırılmadığı dikkat çekilmiştir. Hemen tüm Ansablo’da bir gev-şeme ve rahatlama, sanattan çok müzikli, oyunlu, eğlenceli bir gösteri progra-mı olduğu dikkat çekilmiştir. 96

93 Lilyana Mazova: “Geçmiştengünümze”, “Nova Makedoniya”,25.02.1979 yılı

94 Müthiş Hasanaginitsa,“Veçer”, 13.06.1979. yılı

95 Cazibeli ve oynak, “NovaMakedoniya”, 08.06.1979 yılı

96 L. Mazova : Terkedilmiş otan-tiklik, “Nova Makedoniya”,19.07.1979 yılı


58

Boris Vişinski’nin metnine göre eserin dramatizasyonunu hazırlayan BrankoGapo, oyunda dramatik atmosferi yansıtmaya çalışmış, polis memurların çalış-ma mekanizmasını yansıtmaya özen göstermiştir. Ratsin’in şair ruhunu ve ille-gal bir yaşam sürecine karşı yürüttüğü savaşımı anlatır, güçlü bir polis memu-run cellat tavrını yansıtır... Salaettin Bilal (Ratsin) bu kez de aktör yeteneğini enparlak bir şekilde sergiledi. Firadus Nebi (Polis memuru) kendine has bir özgü-vence ile bu rolü canlandırdı... Naci Şaban (Agent) müthiş bir sanat yaratıcılığısergiledi.97

Dram eserindeki olaylar beş ayrı sahneden oluşur, canlı ve otantik olaylarıgerçekçi bir tarzda sahneliyor. Sahne oyundaki olayların içeriğine uygun birşekilde altı ayrı bölüme bölünmüştür. Oyunda öncelikle yazarın düşünceleri önplana çıkar, ondan sonra eserin oyun bölümü gelir. Oyunun gözde sanatçısıolarak, Salaettin Bilal ile Firdaus Nebi ayırt edilmiştir. İlki Ratsin’i oldukça otantikbir tarzda canlandırdı, ikincisi ise sahip olduğu aktör yeteneği ile modern tem-sillere duyarlı olduğunu kanıtladı...98

1980 yılında Türk Tiyatrosu, 4 prömiyer temsil sundu: İlki çocuk temsili“Aladdin’in büyülü lambası”, “Tito’yla birlikte Dünya yüzüne”, “Perliplin’in aşkı”ve Dostoyevski’nin “Suç ve ceza” oyunu Branko Stavrev’in Üsküp TürkTiyatrosu’nda ilk çalışması sayılır. Makedonya tiyatro eleştirmenlerine göre,zayıf yanı olmayan başarılı bir temsil söz konusu oluyor, antolojik değerdenolan ve uzun zaman hatıralarda kalacak değerli bir temsilden bahsediliyor.Oyunun rejisörü orijinal metinden birkaç sahneyi atmış, insanın yüreğinde giz-lenen özel anları yansıtmaya özen göstermiş. Bu temsille Türk TiyatrosuSarayevo’da düzenlen (MESS) küçük ve deneysel sahneler Tiyatro Festivali’nekatıldı. Bu festivalde, Raskolnikov rolü için Firdaus Nebi “Altın çelenk” en başa-rılı aktör ödülünü kazandı, oyun hakkında ve ödüllendirilen aktör hakkındayayın basında olumlu eleştiriler yayımlandı.

Pirlepe’de düzenlenen “Voydan Çernodrinski”, Tiyatro Festivali’nde, festi-val’in en başarılı temsili olarak, daha doğrusu Makedonya tiyatroları arasında,Üsküp Türk Tiyatrosu’nun sunmuş olduğu “Suç ve ceza” temsili seçildi. Baş ödülyan ısıra, Branko Gapo en iyi reji ödülünü, Firdaus Nebi en iyi aktör ödülünükazandı. Firdaus Nebi sanat yeteneği ile olumlu eleştiriler aldı, takdir edilenaktörler arsında Lütfü Seyfullah (Porfiriy), Salaettin Bilal (Nikolay), CemailMaksut (Marmeladov), Bediya Begovska (Sonya) yer aldı. Seyirciye duygusalanlar yaşatanlar arasında, Perihan Tuna (Dunya), Zekir Sipahi ve Atilla Klinçe(Nikolay), Müşeref Lozana (Bayan), Suzana Maksut (Katerina), Yıldız Rifat(Dunya), Mükkerem Bilal (Daşenka) vb.

M. Kırleja’nın “Vuçyak” oyunun prömiyerini (Arnavut Tiyatrosu),Pirandelo’nun “Altı kişi yazarını arıyor” oyunu (Türk Tiyatrosu) 1974 yılın sonba-harında sahnelemesiyle Üsküp Türk Tiyatrosu yeni binaya taşındı,Makedonya’da benzerine rastlanmayan ilk resmi devlet tiyatrosu sayılır. Yenibina Üsküp Türk Tiyatrosu’nda bundan böyle de artık elverişli çalışma koşullarıaltında başrılarına başarı katmaya devam etmelerine sağlam bir zemin oluştu-rulmuştu. Repertuvarda sık sık deneysel temsiller hazırlanır, buysa tiyatro sanat-severlerinin ilgi ve dikkatini çekmekteydi. Üsküp Türk Tiyatrosu’nun 30. kuruluşyıldönümü vesilesiyle sunulan temsiller, geleceğe yönelik kaliteli ve başarılıoyunları repertuvara almaya hazır olduğunu yazıyor, tecrübeli rejisör ve yönet-men Mirko Stefanovski.99

1980

97 Petre Bakevski: Ratsin’inDramı, “Veçer”, 20.11.1979 yılı

98 Ratsin’in hayatını yansıtanDram, “Nova Makedoniya”,

02.12.1979 yılı

99 Mirko Stefanovski:Repertuvarda olgunlaşma,

“Teatarski Galsnik”, No. 7, Ocak1979 yılı


59

Üsküp Türk Tiyatrosu’nun temel özelliklerinden biri yaptığı işine profesyonelve disiplinli bir yaklaşımla sorumlulukla yürütmesidir. Bu özellikler başka tiyat-rolarda ender rastlanır. Oynanan temsillerin kalitesi aynı seviyede olmasa da,Ansablo’nun kararlılığı, özverili çalışması ve ölçüsü her zaman aynı seviyedeolmuştur. Aynı sorumluluk ve yaklaşım bu yıl hazırlanan 4 prömiyerde görülm-üştür.

“Hanka” (on yıl önce de sahnelenmişti), sahne tasarımını Çedo Hristov, müzi-ği Dimitar Masevski, kostümleri Beba Patrnogiç’in tasarımında hazırlanan tem-sili izleyiciler memnuniyetle izlediği bilinir. İyi tasarlanan mizansen oyununözünü en önemli anları seyirciye yansıtmış, tek sözle Hanka ile Seydo’nun içdramını izleyici anlamış ve beğenmişti. Bu oyunda (Hanka)yı canlandıranPerihan Tuna iyi eleştiri aldı. Salaettin Bilal (Seydo)’yu ölçülü bir tarzda canlan-dırması dikkat çekti. Perihan Tuna’ya mükemmel partner olmuştu. Küçük rol-lerde oynayan Nezaket Ali, Suzana Maksut da büyük başarı gösterdi.Eleştirmenlerin sözlerine göre bu temsil Patrnogiç’in tasarladığı ilginç kostüm-leriyle de uzun zaman hatıralarda kalacağı dikkat çekildi. Kostümler temsilinönemli ögelerinden biri sayılır.

“Irgat Siman” oyunun hem rejisörün, hem de Ansamblo’nun yürekten çalış-malarının güzel bir örneğini teşkil etmektedir. Özellikle Cemail Maksut başrolüoldukça başarılı canlandırdığı dikkat çekilmiştir. Genel olarak Andriç’in drama-tizasyonu eserin orijinal metniyle aynı seviyede olmadığı görülmüştür.

Bu sene toplam 6 prömiyer temsil sunuldu. Shakspeare’in “Neşeli kadınlar”oyununu Kole Angeloski yönetti, oyunda yazarın yaşadığı dönemi değiştirme-ye çalışmış, Türk seyircisine yakınlaştırmayı istemiş eleştirmenlerin dediği gibimetni Türkleştirmiş, zaman açısından Osmanlı dönemini yansıtmaya çalışmış.Kole Angelovski’nin Üsküp Türk Tiyatrosu’nda ilk çalışması sayılır. Oyundaki rol-leri; Mustafa Yaşar, Naci Şaban, Fehmi Grubi, Lütfü Seyfullah, Rifat Tahir,Abdurahman Rahman, Ziba Bekir Radonçiç, Mükerrem Bilal, Enver Behcet,Şefket Hasan, İrfan Bellur ve diğerleri canlandırdı.

Naum Panovski’nin rejisörlüğünde hazırlanan “Kel Mehmet” oyunuyla TürkTiyatrosu Pirlepe’de düzenlen Voydan Çernosrinski Tiyatro Festivali’ne katıldı,oyunun rejisi, müellifi ve Anasmblo başarılı değerlendirildi. Etkileyici genç veyetenekli bir yazar, ne söyleyeceğini bilen, dram eseri yaratıcılığındaki kurallarıiyi bilen biri. Oyunun hayat dolu sahne tasarımı olayların farklı bir açıdan yan-sıttı. Bu oyuna ışık saçan aktör olarak Atilla Klinçe, en başarılı genç aktör ödü-lüyle ödüllendirildi. Oyundaki diğer rolleri; Salaettin Bilal, Fehmi Grubi, YıldızRifat, Perihan Tuna, Suzana Maksut vb. canlandırdı.

Bu sene Türk Tiyatrosu 4 prömiyer sundu, bunlardan biri çocuk temsili; VoinGorgeviç’in “Çizmeli Kedi”, eseri, rejiyi Dimitar Stankovski hazırladı, NazımHikmet’in “Damoklonun kılıcı” rejisör Branko Stavrev; Lütfü Seyfullah’ın“Kılıbık”, rejisör Kole Angelovski ve Mısrlı yazar Yusuf İdriz “Hizmetçiler” oyunugenç rejisör Abdulazis Buganmi’nin diploma çalışması olarak sunuldu. KendisiBelgrad Dram Sanatları Fakültesi’nden mezun. “Hizmetçiler” Sahne altındabodrum katta Lütfü Setfullah’ın “Kılıbık” oyunu sunulduğu sahnede sunuldu.

1981

1982

1983


60

Nazım Hikmet, Üsküp Türk Tiyatrosu’nun sahnesinde sıkça görülen biryazar, onun “Domoklo Kılıcı” oyunu bu sahnede oynanmış, sırasıyla yedincioyunu sayılır. Aynı eser “İnsan ve köpekler” farklı bir başlıkla bundan önce desahnelenmişti. Bu temsil yazarın ölümünün 20. yıldönümü vesilesi ile sahne-lendi. Hikmet bu eserinde çağdaş yaşamın zalimliğinden doğan korkuyu dilegetirir. Oyunun rejisini Branko Stavrev hazırladı, olaylar iki planda tasarlanmış,ilki ailenin yaşamını anlatır, ikinci bölüm ise koca sahnede metafora olarak fıçı-lar ön plana çıkarılmış, buysa huzursuz dünyayı anımsatır, tutuşmaya her anhazır olan kıvılcım ateşi yanarsa bir an için her şeyi havaya uçuracağını dilegetirmek ister. Buna rağmen yazar eserinde ümitsiz değil, mantıklı düşünmeyeve şiir yaratıcılığına kapıları daima açık bırakır, oyunun rejisörü bu anı canlı birimaginasyona dönüştürür, oyunda baştan sonuna kadar derin nefes alan birinsan yansıtılır. Oyundaki başrolleri Salaettin Bilal (Ali) ve Bediya Begovska can-landırdı. Her iki aktörün de sanatçı yeteneği oyun esnasında birçok sahnedeadeta sanatın doruk noktasına ulaştığı görüldü. Sahnede bu iki aktörün rolalması oyuna sağlam bir çerçeve oluşturdu, diyor İvan İvanovski. Oyundakidiğer rolleri; Mustafa Yaşar ile Naci Şaban canlandırdı.

Çağdaş Mısırlı yazar Yusuf İdriz daha çok hikaye yazarı olarak tanınmış, aynıöyle dram yazarı olark da kendini ispatlamıştır. “Hizmetçiler” eserinde evrenselbir konuya değinir. Aslında Hükümdar Seyid ile hizmetçisi Farfurun ilişkilerinianlatır. Oyunun sonunda aralarında bir türlü ortak dil bulamamalarına rağmen,birbiriyle kucaklaşarak ölmeyi tercih ederler, bu dünyada arkadaş olmadılar,barem öldür dünyada beraber olalım diyorlar. Fakatöldükten sonra durum pekdeğişmiyor, her şey eskisi gibi aynı kalıyor. Oyunun rejisörü orijinal metni büyükölçüde genişletmiş. Hükümdarı ve hizmetçisini Cemail Maksut ile LütfüSeyfullah canlandırdı. Oyuna ışık tutan sahnelerden biri, temsilin sununa doğruLütfü Seyfullah’ın yürüttüğü uzunca ilginç monoluğu ayrıt edilmişidir. Bu oyun-da takdire değer sanatçı kimliği ile aynı öyle Mustafa Yaşar (yazar), Perihan Tuna(hükümdarın ilk karısı), özellikle de Naci Şaban hizmetçinin karısını oldukçabaşarılı canlandırdığı dikkat çekilmiştir.

Lütfü Seyfullah ilk dram eserlerini çocuk dram yaratıcılığında yaratmaya baş-lamış. “Üç Arkadaş” (1975), “Bilmecelerin oyunu” (1979), “Kılıbık” oyunun prö-miyeri bu sene Kurşunlu Han’da Kole Angeolski’nin rejisörlüğünde sunuldu.Eleştirmenler bu oyun hakkında önemli bir başarı kaydedilmediğine dikkat çek-miştir.

Bu sene sunulan dört prömiyer oyun arasında çocuk temsili yer almadı. Busene yerli yazar Hasan Mercan’nın “Namus köprüsü” manalı ve gösterişli hare-ketlerle, yerinde ve beğenilen davranış eseri olarak sahnelendi. Oyunun rejisiniNaum Panovski hazırladı. Eserin ana konusu hüküm ve güç sahibi olanlar bukonumunu korumak amacıyla, gençlerin aşkı ve mutluluğu arasında köprülerkurduğunu anlatır. İvan İvanovski’nin değerlendirmesine göre, bu oyun evren-sel bir metafora olarak da kabul edilebilir. Eski ve yeni arasındaki çatışma dilegetirilir. Rejisör orijinal metni kısaltmış, özgün metne göre oldukça etkileyicisahneler tasarlamış. Naum Panovski’nin rejide sahnelediği başarısınaAnsamlonun genç aktörleri de katkı sunmuştur. Genç aktörler arasında özellik-le (Dram Fakültesinde eğitim gören Elyesa Kaso ile Erdoğan Maksut’un katkıla-rı yan ısıra Ziba Bekir ve diğer genç aktörler rollerini başarıyla canlandırdıklarıkaydedilmiştir.

Hasan Mercan yazarlık kariyerini Makedonya’da başlatmış, sonra Priştine’de

1984


61

devam etmiştir. En tanınmış dram eserleri; “Çiçekçi Ali”, “Ben Ramiz Ağa”, yanısıra çocuklara adanmış “Okul dünya, şen dünya” (1975), “Maviş ile Memiş” bueseri Üsküp Türk Tiyatrosu’nda iki defa oynandı, 1972-1974 yıllarında her ikitemsil bir birinden çok farklı bir tarzda hazırlandı, temsilin rejisini Kemal Lilahazırladı. Çağdaş Türk yazarı Vasfi Uçkan’ın “Deli Emine”oyunu ile “Aliş”melod-ramı birkaç kez farklı tarzda hazırlandı, bu oyunları rejisör Kemal Lila ile LütfüSeyfullah hazırladı.

Rejisör Naum Panovski yan ısıra bu sene Üsküp Türk Tiyatrosu’nda DraganVelyanovski genç bir rejisör olarak Milan Gurçinov ile İliya Zafirovski’nin drama-tizasyonunda, Vlado Malevski’nin “Gök denen şey” romanına göre “Bogomilbaladı” temsil hazırlandı. Tiyatro eleştirmeni İvan İvanovski’nin sözlerine göre,bu temsil pek fazla ses getirmedi.

Türk Tiyatrosu Pirlepe’de düzenlenen “Voydan Çernodrinski” TiyatroFestivaline Yusuf İdriz’in “Hizmetçi” oyunuyla katıldı. Oyunun rejisini TunusluAbdelaziz Buganmi hazırladı. Evrensel bir konuyu aydınlatmak gereğiyle kimlerhizmetçi kimler hükümdar olduğunu anlatmak ister. Hayatta kimler hükümdarolabilir ve bu kural neden hep böyle asırlarıdr devam ediyor, Ansamblo’nun buoyunda sergiledikleri sanatçı performansları, oyun hakkında düzenlenenyuvarlak masa toplantısında, temsil yüksek bir sanat değeri oluşturduğu dilegetirildi. Lütfü Seyfullah Farfuru (hizmetçiyi), Festivalde en başarılı beş aktör lis-tesinde yer aldı, bu oyunda müziği hazırlayan besteci Dimitar Macevski de ödülkazandı.

Bu sene Türk Tiyatrosu beş premiyör sundu, bunlardan bir tanesi çocuk sah-nesinde, Mark Tven’in “Tom Soer” çocuk oyunu Şerafettin Nebi’nin yönetmen-liğinde hazırlandı. Başarılı prömiyerler arasında Gogol’un “Müfettiş”u, oyununyönetmenliğini Branko Stavrev yaptı, bu oyun Üsküp’te üçüncü prömiyer oyunolarak sahnelendi (ilk kez Makedon Halk Tiyatrosu’nda 15.4.1956 yılında, ikincikez Türk Tiyatrosu’nda 31.3.1978 yılında). Branko Stavrev’in hazırladığı rejisi enradikal ve en iyi tasarlanmış bir oyun olarak değerlendirildi. “Müfettiş”da BrankoStavrev, sahne şekli hakkında keskin bir hassasiyet ve duyarlıkla daha dinamikbir mizansen, orijinal metne daha çağdaş bir üslup kazandırdı, diyor İvanİvanovski.

Ansamblo rejisörün istediklerini takip ediyor, oyunda yaratıcılık seviyesiniyükseltmek için aktörlerin her biri elinden geleni yapıyor. Oyunun gözde oyun-cuları olarak Lüfü Seyfullah, belediye başkanı ve Salaettin Bilal, Hlestakov’u can-landırdı. Lütfü Seyfullah bu rolünde de oldukça ölçülü davrandı, karikatürünetkisi altında kalmadı, Salaettin Bilal ise üstlendiği rolüne daha çağdaş bir yak-laşım sergiledi. Oyundaki diğer rolleri; Mustafa Yaşar, Nezaket Ali, Naci Şaban,Atilla Klinçe, Fehmi Grubi ve diğerleri canlandırdı. Oyunun sahne tasarımınıMakedonya’da en tanınmış senograflarından biri sayılan Vladimir Georgievskihazırladı. Sahne tasarımı etkileyici ve orijinal bir tasarım izlenimi verdi, oyunubüyük bir şinel altına yerleştirmiş, metaforik bir mesaj verir, diyor İvan İvanovskioyun hakkında yazdığı yorum yazısında. 100

Türk Tiyatrosu 1985/86 yılı sezon çalışmalarına İvo Andriç’in “Uğursuz Avlu”oyunuyla başladı. İvo Andirç’in üç eseri Üsküp Türk Tiyatrosu’nda sahnelendi.Oyunun rejisini ve dramatizasyonunu Lubişa Georgievski hazırladı. Oyunun asılkonusu insanın yaşaması ve hayatta varoluşunu anlatır.

Lubişa Georgievski, oldukça yoğun bir temsil hazırladı, psikolojik öğelernarin ve detaylı bir tarzda tasarlanmış, aktörler oyuna farklı anlamlandırmakazandırdı. Aktörler ve izleyiciler arasında sıkı bir bağ kuruldu, salonda adeta

100 “Sovremenost” No. 3 1958 yılı.

1985


62

birlikte nefes aldıkları dikkat çekildi. Lütfü Seyfullah (Karagöz, Hapishanememuru) sağlam tutarlı ve mantıklı, canlandırdığı karakterin ruhsal gücünü çokiyi yansıttı, mahkumlara karşı uygulanan çeşitli kurnazlıklar, ahlaksızlıklardanbahsedilir bu temsilde. Oyun tüm trajik öğeleriyle izah edildi, tek sözle seyirci-ler üzerinde merhamet ya da dehşet hissi uyandıran sahneler sergilendi.

Mustafa Yaşar (Petar), Salaettin Bilal (Kamil), yumuşak çizgilerle rolleriniyorumladı, insanların talihleriyle veya tanrıyla, yaratanla her şeye rağmen barış-ma ve af dileme gibi felsefi ağırlıklı şeyleri izah ettiler. Zekir Sipahi (Haim) üst-lendiği rolü oldukça esnek bir yorum tarzıyla yansıtmış olmasına rağmen, kişi-sel huzursuzluk ve yaşam korkusunu oldukça gerçekçi, inandırıcı yorumuylacanlandırdı. Cemail Maksut, Fehmi Grubi ve Naci Şaban da rollerini başarıylaizah ettikleri kaydedildi. Oyunun sahne tasarımını ve kostümleri VladimirGeorgievski, rejisörün duygularını takiben mükemmel bir tasarım hazırladılar.Sahne tasarımı izleyici üzerinde etki yapacak tarzda hazırlanmış, insanlarınkaramsar hayatından kesitler canlandırılmıştı, “Uğursuz Avlu” hayatta ve dün-yada en büyük bir hapishane gibi yansıtıldı.

Şerafettin Nebi, Üsküp Türk Tiyatrosu’nun önde gelen aktörlerinden ve reji-sörlerinden biri, Makedonya’da Türk dilinde dram eserlerinin yaradılışındaönemli temel taşlardan biri sayılır. Onun Dram eserleri 1957 yılında “Sürtük” ve1964 yılında “Yüzsüz Adama” her iki metnin rejisini de kendisi hazırladı, ortak,benzer bir muhteva içeren bu eserler, Savaş öncesi Üsküp’te beylik yaşamınınçöküşüne değinir. “Raşela” Şerafettin Nebi’nin kaleme aldığı ilk metinlerindenbiri sayılır, Halk Kurtuluş Savaşından sonraki dönemde yazılmış, Üsküp TürkTiyatrosu kurulmazdan önce sahnelenmişti, 1985 yılında ikinci kez yeni birbiçimde ve daha başarılı bir tarzda sunuldu, oyunun rejisini Naum Panovskihazırladı.

Üsküp Türk Tiyatrosu’nda bir yeni bayan aktör daha sahneye çıktı, aktörlü-ğünün yan ısıra özellikle çocuklara yönelik dram yazarı olarak da kendinikamuoyuna tanıttı. Bediya Begovska “Küçük büyük sevgiler” adlı piyesiyleÜsküp Türk Tiyatrosu’nda var olan buzu kırdı. Oyunun rejisini Dimitar Hristovhazırladı. Bu oyunla Türk Tiyatrosu, Şibenik’te düzenlenen, çocuklara adanmışolan, önde gelen yaz sanat gösterileri-Uluslararası Çocuk Festivali’ne katıldı.Çocuk oyunu beş yıldan çok repertuvarda yer aldı ve 70’in üzerinde temsilsunuldu.

Dr. Vladimir Plavevski’nin “Pipa-Ritam” oyunun rejisini Rahim Burhan hazır-ladı. Bu oyun Üsküp Türk Tiyatrosu’nu temsilen Pirlepe’de düzenlenen “VoydanÇernodrinski” Tiyatro Festivalinde sunuldu. Tiyatro eleştirmeni İvan İvsanosvkideğerlendirmesinde, bu temsil beklenilen sanat efekte erişemediğini kaydetti.Oyunla ilgili düzenlenen yuvarlak masa toplantısında, bu oyun hakkındadeğerlendirmecilerin hepsi olumsuz yorum yaptı. Birçokları “Pipa - Ritam”,hedeften uzak kalan, yanlış bir dram olduğunu belitti, Rahim Burhanın rejisi iseiyi tasarlanmamış, anlaşılmayan ve üzerinde düşünülmemiş bir çalışma olarakdeğerlendirildi.

Makedon rejisörler Branko Stavrev ile Bogdan Pop Gorçev Üsküp TürkTiyatrosu’nun konuk rejisörleri olarak Nuşiç’in “Proteksiyon” ve Lorka’nın lirikDram eseri sayılan “Yermayı” yönettiler. Üsküp Türk Tiyatrosu’nun gözde sanat-çılarından biri sayılan Salaettin Bilal, küçük sahnede çağdaş Türkiyeli dram yaza-rı Aziz Nesin’in “Beni öldür canikom”piyesini sahneledi. Bu oyunda büyük başa-rı kaydeden aktörlerin başlıcaları; Nezaket Ali, Müşerref Lozana ile ŞerafettinNebi‘dir. Aziz Nesin’in eserleri uzun bir ara Türk Tiyatrosu sahnesinde görülme-di. Seyirci bu yazarın “Toros Canavarı”, “Gol Kralı”, “Öldürsene Canikom” veya

1986


63

“Acı tadında trajik bir gülüş” iki bölümden oluşan piyes eserlerini hatırlıyor. Rejisör piyesi geleneksel bir tarzda tasarlamış, yazarın ilginç diyalogları, dış-

lanmış, sıradan insanların şaşırtıcı hayat gerçeklerini, günahları örten yergiler,mizahlara bolca yer verilmiş. Oyuna uygun bir sahne çerçevesi hazırlanmış, olayzemin katta sunuldu. Sanatçıların sahnede sergiledikleri oyuncu kimliği isebirer inci olarak değerlendirildi, bu yüzden seyirciler ayağa kalkıp uzun sürenalkışlarla sanatçıları tebrik ettiler. Oyundaki rolleri; Müşeref Lozana (Sien) veNezaket Ali (Dika) canlandırdı. Her iki sanatçı da ortak bir dille bir birbirini etki-leyerek, oldukça rahat bir şekilde üstlendikleri rollerini izah ettiler. ŞerafettinNebi, alaylı bir güldürü, basit ve etkileyici tarzda rolünü canlandırdı. MüşerefLozana, Nezaket Ali ile Şerafettin Nebi, bu gece seyirciye oldukça etkileyici reelbir oyun sundular. Genç aktör Elyesa Kaso oyunun sunucu sıfatıyla, üstlendiğirolünü de cazibeli izah ettiğini kaydetti, eleştirmen İvan İvanovski.101

Türk Tiyatrosu uzun bir ara, devamlı yılda dört veya beş prömiyör hazırlıyor,bunlardan bir temsil çocuklara adanır. Bu sene de aynı kural uygulandı, toplamdört prömiyer sunuldu.

Bu sene sunulan “Yolculuğu anlatan hikaye” temsili hem reji hem aktör eki-bin sahnelediği performansları bakımından oldukça başarılı değerlendirilentemsillerden biri sayılır. Bunun yan ısıra sunulan diğer üç prömiyer de seyircideve kamuoyu kitlesinde olumlu yorum aldı, başarılı değerlendirildi. BoraStankoviç’in “Koştana” eseri yine sahnelendi, Oyundaki başrolü bu kez PerihanTuna canlandırdı, oyunun rejisini Kemal Lila hazırladı. Çağdaş Türkiyeli yazarSadık Şahdil’in “Hürmüz”piyesini ise Türkiyeli konuk rejisör Engin Uludağ hazır-ladı.

Pirlepe’de düzenlenen “Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali’nde TürkTiyatrosu geçen yıl hazırladığı Nuşiç’in “Proteksiyon” oyunuyla katıldı. Oyununrejisini Branko Stavrev hazırladı. Oyunu seyirci enteresan buldu, beğenerek izle-di. Bu kez Nuşiç daha iyi ve çağdaş bir tarzda takdim edildi.

Orijinal metin kısaltılmış, reji tasarımı zengin detaylarla süslenmiş, güldürüsahneler asgariye indirgenmiş, oyunun bu şekilde sunumu seyircinin ilgi vebeğenisini kazandı, aktörler arasında özellikle Lütfü Seyfullah bu oyunda tak-dim ettiği sanatçı kimliği ile en başarılı aktör ödülünü kazandı.

“Yolculuğu anlatan öykü” temsili, Pirlepe’de düzenlenen “VoydanÇernodrinski” Tiyatro Festivalinde 1988 yılında sunuldu. Tiyatro eleştirmenlerindeğerlendirmesine göre, oyun hem reji hem de aktörlerin sunumu bakımındansaygı ve hürmetle karşılanan bir oyun olduğu belirtildi. Oyundaki rolleri; YıldızRifat, Perihan Tuna, Mükerrem Bilal, Atilla Klinçe, Erdoğan Maksut, Rihad Tahirve diğerleri canlandırdı. Rejiye yardımcı olan, sahne ve kostüm tasarımını hazır-layan Gazanfer Bayram’ın da oyunun başarısında katkısı olmuştur. Oyundabaşarılı müzik seçimi için Zekeriya Hocalar, Şenol İsmail ile Naum Panovski’yeödül verildi.

1988 yılında Üsküp Türk Tiyatrosu’nun Üsküp Türk Tiyatrosu’nda yeni birçalışma dönemi başlıyor. Çağdaş Türkiyeli yazar Tüncer Cücenoğlu’nun“Kadıncıklar” oyunu Zekir Sipahi’nin yönetmenliğinde sahnelendi. Bu oyunla ilkdefa Makedonca’ya tercüme yapıldı. Daha önce böyle bir Projeyi kısıtlı maddiimkanlar yüzünden gerçekleştirmek mümkün olmadığı için, uzun zamandırhalledilmesi beklenilen bir sorun nihayet halledildi. Buysa Üsküp Türk

1987

101 “Sovremenost”, No 1-2, 1987 yılı

1988


64

Tiyatrosu’nun çalışmalarında yeni bir dönemin başlangıcı sayılır. Üsküp TürkTiyatrosu İstanbul’da düzenlenen uluslararası “Gençlik günleri 88” TiyatroFestivaline yabancı ülkelerden davet edilen tek tiyatro olmuştur. Tiyatronungerçek değerlerinin giderek artış ve başarı kaydetmesinde şüphesiz ki bu kuru-mu yöneten Tiyatro müdürü Güner İsmail’in de paha biçilmez değerden katkı-ları oluşmuştur.

1988 yılı için repertuvarını tamamladı. Bu sene alışılagelmiş temsilleri kalitebakımından aşan değerde olan kaliteli temsillerin tercih edilmesi ilgi çekmiştir.Cevat Karahasan’ın “Korku günlüğü” oyununu Priştineli konuk rejisör AgimSopi yönetiminde sahnelendi. Güner İsamil ile rejisörün ortaklaşa dramatizas-yonu olan bu eser, mantıklı bir tasarım olarak değerlendirildi. Temsilin her öğesidikkatle en ufak inceliklerine kadar iyi düşünülmüş, yazarın hayal dünyası çokiyi aktarılmış. Oyunun ana fikri ve sahnede sunumu arasında mükemmel birdenge sağladığı göze çarpıyor. Salaettin Bilal (Gazvan), Camail Maksut ileErdoğan Maksut’un bu oyunda sahneledikleri görsel ögelerle dikkat çekmiştir.Oyundaki diğer rolleri; Lütfü Seyfullah, Mustafa Yaşar, Naci Şaban, Elyesa Kasove diğerleri canlandırdı. Tiyatro eleştirmeni İvan İvanovski, oyunun teknik tasa-rımı için güzel sözler yazdı, Makedoncaya çeviriyi yapan Leyla Hacalar ile CananAli, başarılarından dolayı tebrik edildi.102

W. Shakspeare’in “Makbet” oyunu, Rahim Burhan’ın yönetmenliğinde yete-rince orijinal bir temsil olarak değerlendirildi.

Verimli yerli Türk Tiyatrosu yazarı Hasan Mercan’ın, “Gülüşü çocuklara arma-ğan edelim” çocuk oyunu rejisör Kemal Lila’nın yönetmenliğinde hazırlandı.

Bertol Breht’in “Kafkas tebeşir dairesi” adlı temsil Türk Tiyatrosu sahnesindeönemli bir dönüşüm noktası olarak değerlendirildi. Oyunun rejisini Türkiyelikonuk yönetmen Yücel Erten hazırladı. Bu oyunla Türk Tiyatrosu Pilepe’dedüzenlenen “Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivaline katıldı. Türk Tiyatrosu,yarışma nitelikli olan bu festivalde en değerli oyun ödülünü kazandı. “NovaMakedoniya” Gazetesinin vermiş olduğu en başarılı oyun ödülüne de layıkgörüldü. Oyun genel olarak oldukça pozitif ve başarılı değerlendirmeler aldı,Türkiyeli konuk rejisör Yücel Erten de takdirle karşılandı.

Ansamblo’nun bu oyunda sergilediği sunumu, ender görülen bir sanatyaşantısı olarak değerlendirildi.

Türkiyeli konuk rejisör Yücel Erten’e ise özel ödül verildi, bu ödül yurt dışın-dan bir rejisöre verilen ilk ödüllerden biri sayılır. Bediya Begovska ile SalaettinBilal ikilisinin angajmanlarına eşit değerde Müşeref Lozana‘da katıldı. Başarılıaktörler rejisörün beklentilerini ve oyundaki sanatsal efektleri oldukça başarılıbir şekilde yansıttılar. Oyunun bunca başarılı olmasında şüphesiz ki tüm aktör-lerin katkısı yan ısıra, müzik ve sahne tasarımı da etkili olmuştur”, diyor eleştir-men İvan İvanovski “Kulktura” dergisi, No34, 1989 yılında yayımladığı değer-lendirme yazısında.

Hak ve adalet konusunu ele alan bu ilginç temsilde otuz aktör, yaklaşık yet-miş farklı karakteri, iki saat aralıksız bir sürede canlandırdı. Aktörler zamanzaman sahnenin dışına çıkıp, izleyiciler arasına dolaşarak, hak ve adaletin galipgeldiğini bir birine benzer hikayeler vasıtasıyla yansıttılar, renkli ve canlı biroyun sundular. Oyun ilk bakışta Bediya Begovska (Gruşa) ile Salaettin Bilal (başıboş avare avare dolaşan birini ve Hakim Azdak’ı), Müşeref Lozana ise (PolisŞava)’yı canlandıranların temsili olduğu izlenimi vermiş olmasına rağmen,Mustafa Asim’in sahne ve kostüm tasarımı, izleyiciye kendi yaşam ekseni etra-fında dönüp dolanan, hak ve adaletin peşinden giden canlı insan karakterlerini

1989

102 “Komunist”, 27. 01. 1989 yılı.


65

yansıttılar. Üsküp Türk Tiyatrosu’nda Bertol Breht’in “Kafkas tebeşir dairesi” oyununu

Türkiyeli konuk rejisör Yücen Erten’in yönetmenliğinde hazırlandı. İnsanlarınhak ve adalet duyguları galip geldiği bir dünya hayal edilir, aktörler zamanzaman seyircilerin arasında gezip dolaşıyor, canlı ve renkli bir sahne tasarımısunuyor. Oyunun gözde sanatçıları Bediya Begovska (Gruşa), Salaettin Bilal(Azdan), Müşeref Prekiç Lozana (Şavo) ve diğerleri.

Dram Sanatları Fakültesi’nde eğitim gören rejisör Aleksandra Kovaçeviç, JanJene’nin “Hizmetçiler” oyununu Üsküp Türk Tiyatrosu’nun genç aktör ekibiylehazırlaması büyük ölçüde Üsküp Türk Tiyatrosu’nun repertuvarına canlılık veferahlık kazandırdı. Üsküp Türk Tiyatrosu’nun sahnesinde aynı öyle DragoYançar’ın yazmış olduğu, Kemal Lila’nın yönettiği “Klementin düşüşü” temsilisahnelendi. Genç aktör ve rejisör Suhat Mustafa ilk önce Goran Stefanovski’nin“Klinç” oyununu yönetti, daha sonra Gogol’un “Delinin güncesi” oyununu rejiyorumuyla Erdoğan Maksut hazırladı. Rejisör Aço Aleksov, Vidoe Podgoreç’in“Beyaz çingene” romanın dramatizasyonunu yönetti, bu oyun sadece çocukla-rı değil; yetişkin seyircilerin de beğenisi kazandı. Bu sene Üsküp TürkTiyatrosu’nda toplam altı prömiyer sunuldu.

Bu sene Türk Tiyatrosu kuruluşunun 40. jübilesini kutluyor, Pirlepe’dedüzenlenen Voydan Çernodrinski Tiyatro Festivalinde sunulan, Aziz Nesin’inyazmış olduğu, Kenan Işık’ın “Yaşar ne yaşar ne yaşamaz” oyunuyla en iyi tem-sil ödülünü kazandı. Bu oyun da tiyatro eleştirmenlerinden pozitif değerlendir-me aldı. Vanço Karanfilovski Ekran Dergisi’nde oyun hakkında diğerleri yan ısıraşunlara dikkat çekiyor; son dönemlerde Makedonya tiyatro sanatı alanındaÜsküp Türk Tiyatrosu’nun sahnelemiş olduğu en yeni temsili, en ilginç bir tiyat-ro çalışması sayılır. Ad yapmış Türkiyeli gülmece yazarı Aziz Nesin bu eserinde,nüfus kaydı sicil defterinde, yanlışlıkla adı ölülerin listesinde yer alan bir vatan-daşın, bu durumdan yaşadıkları sıkıntılarını dile getirir. Oyunun yönetmeniKenan Işık, orijinal metni oldukça detaylı ve gerçekçi bir tarzda izleyiciye yansıt-ması gerçekten büyük bir başarı sayılır. Oyunun sahne tasarımını Mustafa Asim,iyi düşünülmüş ve özenle seçilmiş tanıtım malzemesi, pankart ve oyun hakkın-da program hazırlaması, Üsküp Türk Tiyatrosu’nun profesyonel imajını yansı-tan, küçük fakat önemli detaylar sayılır.

“Yaşar ne yaşar ne yaşamaz” oyunu acı tadında bir gülmece eseri olmasıhasebiyle, toplumdaki bürokratik davranışlardan canı bezmiş insanların yaşan-tılarını heyecan verici ve etkileyici bir tarzda tasarlamış olmasından dolayı,Makedonya genelinde sunulan bu tarz temsiller arasında en başarılı bir temsilolarak değerlendirilmiştir. Oyunun başkahramanını Atilla Klinçe, diğer rolleriise; Salaettin Bilal, Mustafa Yaşar, Zekir Sipahi, Ziba Radoniç ve diğer aktörlercanlandırdı.

Kuruluşunun kırkıncı jübile yıldönümünde Türk Tiyatrosu sadece iki prömi-yer sundu. Güney Afrikalı yazar Adhol Fugart’ın “Ada” oyununu Türkiyeli konukrejisör Yücel Erten yönetti. Bu Proje belli bir dönem Türkiye’de hazırlanmıştı.Oyunun ana konusu, bir adada taşkıran iki arkadaşın zor ve ağır yaşamını yan-sıtır, Sofokle’nin “Antigona” eserini hazırlamak isteğinden bir türlü vazgeçmi-yorlar, bu durum korkuyu yenme arzusundan kaynaklanır, ümit ve aşka dahayakın olma isteği, kin ve nefrete yenik düşmemek konularına değinir. Olay tiyat-ronun yük taşıyan asansöründe gerçekleşir, sahnede başak bir dekor görülmez,seyirci de sahnede temsili izliyor. Bu girişim rejisörden gelen orijinal bir de,güzel bir tasarım olarak kabul edildi. Atilla Klinçe ile Elyesa Kaso aktör ikilisi, yan-

1990


66

sıttıkları kahramanların gizli ve özel duygularını gerçekçi bir tarzda canlandırdı,rüya görmek, aşık olmak, hayal kurmak isterler ve bu arzularında bu iki genci hiçkimse engelleyemez.

1990 yılın ilk günlerinde, Üsküp Türk Tiyatrosu’nun çalışmalarını yansıtacakolan bir monografi’nin yayınlanması ihtiyaç olduğu gündeme getirilmiştir.Düzenlenen yuvarlak masa toplantısının gündeminde tiyatronun bugünekadar gerçekleştirdiği başarılı çalışmaları hakkında tiyatroyla yakından ilgile-nenler tebliğ ve bildiriler sundular. 1980 - 1990 yılları arasında Türk Tiyatrosusahnesinde, antolojik değerden sayılan birkaç önemli temsilin prömiyeri sunul-du. Bunlar arasında: Dostoyevski’nin “Suç ve ceza” eserini Branko Stavrev yöne-timinde sundu. Stavrev bu oyunda “Karneval” tarzında bir tasarım hazırlamış,oyunun özünde macera, serüven ve sosyal ögeler de yansıtılır.

Firdaus Nebi oyuna ışık saçan sanatçılardan bir olarak nitelendirildi, oyunadinamiklik sağladı. Oyun genel olarak Ansamblo’nun bilinen değerini bir kezdaha yansıttı. Aktörler güvenilir bütünlük ve sağlam sahne hareketi yansıttılar.Firdaus Nebi ile birlikte Müşeref Lozana, Salaettin Bilal, Lütfü Seyfullah, CemailMaksut, Suzana Maksut, Bediya Begoska, Medi Bayraktari ve diğer aktörler can-landırdı.

1980 yılında Üsküp Türk Tiyatrosu’nun bilinen standartlarını aşan kalitedebirkaç oyun repertuvara alındı. Bu temsiller arasında Cevat Karahasan’nın“Korku güncesi”, Shakspeare’in “Makbet” oyunların yönetmeni rejisör RahimBurhan, verimli yerli Dram yazarlarından biri sayılan Hasan Mercan’nın “Gülüşüçocuklara armağan edelim” çocuk temsili sunuldu.

1989 yılında Drago Yançar’ın “Klement’in düşüşü”, Jan Jene’nin“Hizmetçiler” ve Goran Stefanovski’nin “Klinç” oyunları sahnelendi. Bu temsilleryan ısıra Shakspeare’in “Vindzor’un Şen kadınları”, İvo Andriç’in “Uğursuz Avlu”,“Hürmüz”, “Yolcuğu anlatan hikaye” ve “Kadıncıklar” temsilleri, Üsküp TürkTiyatrosu’nu Makedonya Tiyatro sahnesinde doruk noktaya ulaştıran değerlitemsiller sayılır.

Üsküp Türk Tiyatrosu’nun Ansablosu bu sene iki prömiyer temsil hazırladı,eleştirmenler Üsküp Türk Tiyatrosu’nun eski üyelerinden biri sayılan İrfanBellur’un “Karton kutusu” temsilini başarılı değerlendirdi, oyunun yönetmenli-ğini, Zagrebli konuk rejisör Branko Brezovaç hazırladı. Pirlepe’de düzenlenen“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivalinde bu temsil hakkında düzenlenentoplantıda iki saatlik bir tartışma yürütüldüğü bilinir. Oyun izleyiciler tarafıncailgiyle ve beğeniyle karşılandı, Üsküp Türk Tiyatrosu’na has olan özel bir estetiksanat değeri taşıdığı kaydedilmiştir, Branko Gapo’nun bilinen ve beklenilensahne tasarımı ile aktörlerin mükemmel sanatçı performansı ve profesyonelyaklaşımı, tiyatro festivalinde takdire ve övgüye değer bir temsil ziyafeti sunul-duğu dikkat çekilmiştir.

Oyun hakkında bunca pozitif değerlendirmeye rağmen, jüri üyeleri oy birli-ğiyle en iyi duvar duyurusu, afiş ödülünü Mustafa Asim’a verildi, temsil festiva-lin “Özel ödülü” ile ödüllendirildi, Trayko Çorevski, en başarılı genç aktör ödülü-nü ise Elyesa Kaso kazandı. “Karton Kutusu”, Voydan Çernodrinski, tiyatro festi-valinde bir diğer önemli ödül de kazandı. En başarılı sanat eseri olarak, tiyatroeleştirmenleri tarafınca verilen “Nova Makedoniya” ödülüne layık görüldü.

İkinci prömiyer temsil ad yapmış Türk yazar Yunus Emre’nin biyografisini

1991


67

anlatan temsil hazırlandı. Bicar Belinger’in “Yunus Emre” piyesini Türkiyelikonuk rejisör Raik Anlıaçık yönetti, izleyiciler oyunu büyük bir ilgiyle izlemesinerağmen, üstün sanat değeri olan bir Proje olduğu söylenemez.

Bu sene çocuklar için yerli Türk yazarı Necati Zekeriya’nın yazmış olduğu“Orhan” temsili sunuldu. Oyunun yazarı önceleri aktörlükle uğraştığı bilinir,daha sonra tiyatro eleştirmeni olarak da kamuoyunda tanınmış bir Türk aydını,gazeteci ve yazardır. Oyunun rejisörü Dimitar Hristov bu kez de cazibeli ve izle-meye hoş bir çocuk oyunu hazırladığı dikkat çekilmiştir.

Bu seneki repertuvarda, çağdaş Türk yazarı Dinçer Sümer’in “EskiFotoğraflar” oyunu da yer aldı. Oyunun rejisörü Duşko Naumovski, TürkTiyatrosu bu temsille Pirlepe’de düzenlenen Voydan Çernodrinski TiyatroFestivali’ne katıldı. Tiyatro eleştirmeni İvan İvanovski oyun hakkında yazdığıyorum yazısında temsili, sadece Üsküp Türk Tiyatrosu’nda değil; Makedonyadram sanatı alanında da antolojik değerden sayılan bir eser olarak nitelendirdi.Bu oyunun metni yetmişli yıllardan bu yana en önemli temsil olarak sayılır.Oyun hakkında düzenlenen yuvarlak masa toplantısında eleştirmenlerin hepsi,ortak bir görüş olarak temsili üstün sanat değeri olan başarılı bir eser olarakdeğerlendirdi. Temsilin gözde sanatçısı olarak, başkahramanı canlandıranBediya Begovska takdirle karşılandı. Ayrıca Rejisör Duşko Naumovski ile sahnetasarımcısı senograf Vladimir Georgievski de övüldü ve takdir edildi. Oyununmüziğini hazırlayan Lupço Konstantinov’un da katkıları dile getirildi. Oyununbaşarılı geçmesinde şüphesiz ki Salaettin Bilal, Atila Klinçe, Elyesa Kaso ile NaciŞaban ve diğer sanatçıların da katkıları olmuştur.

Jüri üyelerinin değerlendirmesine göre bu oyunda başrolü (Sevcan’ı) can-landıran Bediya Begovska’ya en başarılı aktör ödülü verildi. “Dimçe Traykoski”en başarılı dizi rolü ödülünü, Vladimir Georgievski, en iyi sahne müziği ödülünüise Lupço Konsatntinov kazandı.

Bu sene Türk Tiyatrosu beş prömiyer temsil sundu. Bunlardan birisi çocukoyunu “Aladdin’in büyülü lambası”, oyunun rejisini Kemal Lila hazırladı.Türkiyeli konuk rejisörler Murat Karasu ile İsmet Hürmüzlü, TüncerCücenoğlunun “Helikopter” ile Haldun Taner’in “Lütfen dokunmayınız” oyun-larını pek de başarılı hazırlamadıkları kaydedilmiştir. “Vatanı kurtaran Şaban”temsilini Türk Tiyatrosu sanatçısı Zekir Sipahi yönetmenliğinde hazırlandı.Tiyatro eleştirmenleri, Üsküp Türk Tiyatrosu’nda Türkiye’de yaşayan ve yaratanyazarların piyeslerine fazlasıyla yer verildiğine dikkat çekmiş. Haldun Taner’in ikitemsili aynı sezonda sahnelenmesi, repertuvarın özensiz hazırlandığının birkanıtı olarak değerlendirilmiştir.

Saşo Milenkovski’nin yönetmenliğinde, Bratislav Dimitrov’un “Das kapital”oyunuyla Türk Tiyatrosu sezon çalışmalarına başladı. Oyunun başlığı gibi kapi-tal değerden bir temsil olmadığı kaydedilmiştir. Üsküp’te önemli bir dönüşümnoktası yaşandığı dönemlerde bir ailenin yaşadığı travmaları ve çektikleri çile-leri yansıtılır. Mehdi Bayraktari, ailenin babasını canlandırdı; çalışkan ve dürüstbir işçi olmasına rağmen, çalıştığı firmadan işten atılır, bu olay ailede ataşe yağdökmek gibi bir durum yaratır. Oğlu marksizm hocası, intihar konusunda dok-

1992

1993


68

tora tez çalışması hazırlıyor, araştırma denemelerini kendi şahsı üzerinde yap-maya kalkışır, ayakları altına marksizm akımının en değerli eseri sayılan (Kapitalkitabını) iterek intihara kalkışır. İkinci oğlu ise uyuşturucu kaçakçılığıyla meşguloluyor, ömrü sokaklarda geçen bu genç hapishanelere düşer. Üçüncü oğluharika, olağan üstü yetenekli altın zanaat sahibi, (alataçı) zanaatını babasındanöğrenmiş, uyuşturucu kullanan bir kıza aşık oluyor. Sevgilisi Nevena bir günaşırı dozda aldığı uyuşturucudan kendi kendinin ölümüne sebep olur.

Süper modern ve güncel simalar yan ısıra, duygusal sahneler de yansıtılır,bunlar arasına (dedeyi) canlandıran Cemail Maksut hatıra ve anılarla yaşıyor,Perihan Tuna (ev hanımını) canlandırdı. Baba kendi eliyle evini yakıyor, yeni birhayata başlamak istiyor. Yeni hayatı temsilin sonunda, Mark’sın “kapital” isimlieserinden alıntılar: Marksizm öldü, yaşasın markizm; ifadesini okumakla bitiyor.Temsil Profesyonel açıdan değerlendirildiğinde, seviyeli ve izleyicilerle iletişim,bağ kuran bir temsil olduğunu kaydetmiştir. Todor Kuzmanov ÜsküpRadyosunda, temsil hakkında vermiş olduğu demecinde.

Pirlepe’de düzenlenen Voydan Çernodrinski Tiyatro Festivali’ne TürkTiyatrosu, Makedon yazar Maya Stefanoviç’in “Pitiya’nın ölümü” temsiliyle katıl-dı. Oyunun rejisini Dominik Miler hazırladı. Temsil öncesinde, MakedonTiyatrosu’nu ve kültürünü sergileyen rejisör Miler’in vefatı dolayısıyla, sanatçılarbir dakika saygı duruşunda bulundu. Bu temsil evrensel değerden sayılan başa-rılı bir çalışma olarak değerlendirildi, oyundaki rolleri; Atilla Klinçe, MehdiBayraktari, Perihan Tuna Eyupi, Erdoğan Maksut ve diğerleri canlandırdı. Oyunmetninin atikçe yazıldığı bildirildi. Ana konu olarak yalanın ortaya çıkması vegerçeklerden kaçılmadığı gerçeğini işlemektedir.

“Lütfen dokunmayınız” temsilinde tarihi bir konu işlenmiş, Türk askeriKomutanı Baltacık ile Rus kraliçesi Katerina arasında geçen olası, tahmin edilenkarşılaşma anı, çağdaş bir bakış açısında ele alınmış. “Helikopter” ile “Vatanı kur-taran Şaban” zaman açısından çağdaş ve güncel temsiller sayılır. “Helikopter”mütevazi bir çalışma olarak değerlendirilirken, “Vatanı kurtaran Şaban” temsilimüzikli kabare tarzında, izleyiciyle kolay iletişim kuran başarılı bir oyun olduğukaydedilmiş. Oyundaki rolleri; Bediya Begovska, Mehdi Bayraktari ve diğeraktörler canlandırdı.

Bu sene Makedon dram yazarlarından iki yerli temsilin hazırlanması planlaş-tırıldı. İlki Goran Stefanovski’nin “Dövmeli canlar”, ikinci temsil VladimirPlavevski’nin “Balerin” oyunu söz konusu oluyor. “Dövmeli canları” rejisör VasilHristov, ikinci temsili ise rejisör Branko Brezovaç hazırladı. Üçüncü temsilGogol’ün “Bir evlenme” bilinen klasik eseri hazırlandı. Oyunun rejisini AçoAleksov yönetti. Üsküp Türk Tiyatrosu’nda dördüncü temsil olarak ÜlküAyvaz’ın “Kel Mehmet” oyunu Kemal Lila yönetiminde sunuldu. Beşinci prömi-yer temsil ise çocuk temsili sunuldu. Bediya Begovska’nın “Uyanış” oyunusunuldu. Oyunun rejisini Duşko Naumovski hazırladı.

“Balerin” temsilinde rejisör Vladimir Plavevski bir balerinin bu sanata karşıolan tutkusunu yansıtmayı tercih etmiş, bu istekle yanıp tutuşan balerin tama-men çıldırma sınırına kadar varır. Eserin özünü ve içeriğini oluşturan önemliögeler arasında, büyük bir ayna ve uyuşturucu yer alır. Uyuşturucu kötü fakathakiki hayat gerçeğinden bir kaçış, çıkış yolu olarak görülür, ayna ise başkahra-manın kendi kişiliğiyle özdeşleşmesini sembolize eder. Balierin bu konudaoldukça endişeli, kendi kendini yeterince tanımadığı için farklı bir tarzda keşfet-

1994


69

mek ister. Rejisör, sahnede video kullanılmış, bununla sahneyi canlandırmış vezenginleştirmiş, monotonluğu aşmış, sahnede arka planda, ilginç bale sahnele-rinden görüntüler ve klasik bale müziği gidiyor.

Oyundaki başrolleri; Balerini Mükerrem Bilal canlandırdı, diğer rollerin tümü-nü ise Elyesa Kaso oynadı. Her iki sanatçı da Akademik seviyede oyunun kahra-manlarını izleyiciye başarıyla yansıttı, oyun ve söz aracılığıyla iki aktör arasındamükemmel bir uyum sağlandı. Mükerrem Bilal oyunun konsepsiyonuna temsi-lin baştan sonuna kadar sadık kaldı, duygusal ve iç çekişme sahnelerini olduk-ça gerçekçi bir tarzda yansıttı, daha fazla kendi kendisiyle ve kendi için konuşur,başkaları onu ilgilendirmez... Elyesa Kaso beden hareketi ile söz arasında müt-hiş bir denge ve bütünlük sergiledi, aynı sahnede birkaç karakteri canlandırdı-ğı için kimlik ve kılık değiştirmede ustalığını başarıyla seyirciye yansıttı. Bir ankoreograf, sahne tasarımcı gibi görülür, hemen ardında, uyuşturucu kaçakçısıolarak sahneye çıkar, sahneye her çıkışında özgüvenceli, sakin ve inandırıcı birtarz sergilemesiyle oyundaki gerginliği elinde tutuyor. Oyunun başarılı geçme-sinde şüphesiz ki Yagoda Slaneva’nın sahne tasarımı da katkılı olmuştur, diyorTodor Kuzmanov.

Pirlepe’de düzenlenen “Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivaline TürkTiyatrosu “Das kapital” temsiliyle katıldı. Festivalin yedek faaliyetlerinde ise“Balerin” oyununu sundu.

Branko Stavrev’in yönetmenliğinde hazırlanan Gogol’un “Bir evlenme” tem-sili, o dönemlerde güncel bir konuyu teşkil eden seçim havasını sahnede yan-sıtmak istemiş. Agafya dört aday arasından birini seçmek zorundadır. Slaytlararacılığıyla her dört adayı izleyiciye takdim ediyor, bu ara değişik ve ilginç müzikparçaları da seslendirilir, oyun oynanır. Oyunun başlangıç sahnelerinde birdüğün havası sezilir, burada Patkalosin’in kaçışı konu edilir. Oyunda gülmeceve yergi ögeler ağır basar. Oyuna ışık tutan sanatçılar arasında Salaettin Bilal(Potkalosin) evliliği hakkında tüm ikircimlikler çözüm bulduğu anda, içini kemi-ren bir kurt misali bazı konularda şüphelenmeye başlar. Perihan Tuna Eyüpi(Agafya Tihanovna) özellikle şanslı ve mutlu bir yaşam arzusu yansıtıldığı sah-neler dikkat çekici olduğu kaydedilmiş. Eyüpi oyuncu olarak insanın yaşadığıtravmaları çok iyi yansıtabilen kaliteli bir oyuncu olduğu bilinir, bunu o kadarcazibeli ve çekici yansıtıyor ki travmalar bile komik fakat aynı zamanda acıklıgörünür. Oyunda rol alan; Elyesa Kaso, Naci Şaban, Suzana Maksut, ErdoğanMaksut, Riyad Tahir ve diğer sanatçılar da görevlerini profesyonelce ve başarıy-la yerine getirdiler. Eleştirmen Todor Kuzmanov, oyun hakkında ÜsküpRadyosu’na verdiği bir demecinde, Riyat Tahirin başarısını vurgulamış, komikfakat oldukça etkileyici bir performans sergilediğini dikkat çekmiştir.

Üsküp Türk Tiyatrosu’nda bu sene üç prömiyer temsil sunuldu. Üsküp TürkTiyatrosu’nun ürettiği temsilerde bir düşüş kaydedildiği dikkat çekmiştir. Her ikiAnsamblo’da uzun bir dönem temsil seçiminde sıkıntı yaşandığı, bunun yanısıra Türk ve Arnavut Tiyatrosu’nu yönetecek müdür seçimi konusunda da zor-luklar yaşandığı bilinir.

O dönem Üsküp Türk Tiyatrosu’nda sadece, Risto Davçevski’nin “GeneralRorkokayko’nun bıyıkları” adlı çocuk temsili hazırlandı. Pirlepe’de düzenlenenVoydan Çernodrinski Tiyatro Festivali’ne bildirdikleri temsilleri ne TürkTiyatrosu ne de Arnavut Dramı hazırlamada ciddi sorunlar yaşanması bahsedi-len krizin en ayan göstergesi sayılır. Branko Brezoveç’in “Cesur Ana, süper evhanımı” melodramını Bediya Begovska canlandırdı. Bu eser Üsküp Türk

1995


70

Tiyatrosu’nun repertuvarında yer tutamadı. Pirlepe’de düzenlenen Voydan Çernodrinski Festivali’nde Branko

Brezoveç’in yönetmenliğinde hazırlanan ilginç projeler hakkında tartışma yürü-tüldü. Shakspeare ile Vitkieviç’in metnine göre tasarlanan “Kral Hamlet” oyu-nunu sunan Türk Tiyatrosu, şimdiye kadar alışılagelmiş tarzdan farklı bir oyunolduğu değerlendirildi. Şaşırtıcı, ağır, tek sözle rejisör Brezoveç’in sergilediğiyeni tarzın aynası sayılır. Oyun tasarlanan bir tünelin içinde az sayıda seyirci kar-şısında oynandı. Örgütlü ve mantıklı düşünülmüş bir mizansen, koreografi öylehazırlanmış ki, aktörler yüz başlı bir tek vucut olarak bir birine kenetlenmiş.Festivalde ilginç kostüm tasarımları için Elena Donçeva ödül kazandı. Festivalinyarışma programında, rejisörler Branko Brezoveç ile Saşo Milenkovski ikişertemsille katıldı.

“Kral Hamlet” temsilin dramaturjisini Branko Brezoveç ile Vladimir Plavevskihazırladı. Oyuna mükemmel bir görünüm sağlanmış olması yan ısıra, oyununsahne tasarımı Danimarkalı Pren Hamlet’in hikayesi oldukça ilginç bir tarzdaizleyiciye aktarıldı. Hamlet babasının öcünü almak için değil de, başka bir ger-çek için mücadele ettiğini ortaya koymak istemiş. Aslında Prens Hamlet baba-sının ölümünden sonra Kral olması gerektiği gerçeğini ortaya koyar. Oyundakikostümleri Elena Donçeva tasarlamış. Hamleti Mustafa Yaşar canlandırdı, AtillaKlinçe, Elyesa Kaso, Salaettin Bilal, Bediya Begovska, Perihan Tuna Eyupi, ZibaBekir, Mükkerem Bilal, Merita Eyupi yan ısıra Fortinbras Hisni Vial, AbdurahmanRahman, Suat Rahman ile Zekeriya Ali canlandırdı.

Bu sene Türk Tiyatrosu seyircisine üç prömiyer sundu. Vasıf Öngören’in“Asiye nasıl kurtulur?”, Haldun Taner’in” Sersem kocanın kurnaz karısı” veNecati Cumalı’nın “Boş beşik” oyunu sunuldu. “Asiye nasıl kurtulur?” temsilinmetni ve reji tasarımı, Türk Tiyatrosu’nun sahip olduğu ve kanıtladığı standart-ların altında bir çalışma olduğu kaydedildi. Erdoğan Maksut rejiye asistanlıkyaptı, sahne tasarımını Bedi İbrahim, müziği Sarper Ozasan, kostümleri OlcayPoyraz hazırladı. “Asiye nasıl kurtulur?” temsiline Türk TiyatrosuAnsamblosu’nun tüm aktörleri katıldı. Ayrıca genç kızlar ve genç müzisyenlerde rol aldı. 1996 yılında Türk Tiyatrosu Pirlepe’de düzenlenen “VoydanÇernodrinski’ Festivaline katılmadı.

Bu sene Üsküp Türk Tiyatrosu’nda beş prömiyer temsil sunuldu. TomeArsovski’nin “Raylar dışı” oyununu rejisini Goran Trençevski hazırladı. Oyununana konusu geçiş-değişme döneminin, insanlar üzerinde yarattığı travmalaradeğinir. Oyunda yansıtılan yaşam problemleri güncel konuları teşkil etmesinerağmen, oyunun sahne tasarımı ve işleyiş tarzı konunun güncelliğini tammanasıyla yansıtmadığı dikkat çekildi. Bu yüzden oyun seyirciye cazibeli veinandırıcı gelmedi, ilgi çekmedi” diyor eleştirmenler. Oyundaki rolleri; SalaettinBilal, Ziba Radonçiç, Mustafa Yaşar, Bediya Begovska ve diğerleri canlandırdı.

Türk Tiyatrosu birçok oyunla Vladimir Plavevski ile işbirliği yapmış, bu senede Plavevski’nin yazmış olduğu “Kasta Diva Balkan esintisi” metnini repertuva-rına aldı. Bu oyunda Balkanlar’da yaşanan güncel konulara değinilir. Oyununilgi odağında Kasta Diva Opera primadonnanın yaşadığı talihsizliğini anlamakmeselesi gündeme getirilir. Kasta Diva, ses tellerinde kanser hastalığına yakala-nan talihsiz bir insan, bir gün sağlığına kavuşma ümidi ve inancıyla yaşıyor.Yaşadığı çevre onun için çok çetin gözükür, aşık olduğu üç farklı erkekten, sev-

1996

1997


71

gisine karşılık alamıyor. Oyunun rejisini Branko Brezoveç hazırladı, bu kez deyönetmen yeteneğinin tipik örneğini sahnelendirdi. Bu kez biraz bencil ve kişi-sel bir temsil hazırladı, kişilerin hissetlikleri derin psikolojik duygularını yansıt-maya çalışmış, ilk planda oyunun başkahramanı Kasta Diva’nın kişisel iç dünya-sını aktarıyor. Perihan Tuna Kasta Diva’yı oldukça gerçekçi bir tarzda izleyiciyetakdim etti. Oyundaki diğer rolleri; Atilla Klinçe (koca), Salaettin Bilal (doktor),Mustafa Yaşar (işadamı), Abdurahman Rahman (ilk adam), Hisni Vilya (ikinciadam), Suat Rahman (üçüncü adam), Zekeriya Abdi (dördüncü adam)’ı canlan-dırdı.

Uzun bir aradan sonra bu sene Türk Tiyatrosu, Ohri’de düzenlenen uluslar-arası “Ohri Kültür Yazı” Festivaline Lubişa Georgiesvki’nin yönetiminde hazırla-nan Rasin’in “Fedra” temsiliyle katıldı. Oyunun ana konusu yanlış bir aşkın duy-gusal bir tarzda yansıtılmasıdır. Oyunun başkahramanı Fedra’nın üvey evladıHipolit’e olan yanlış aşkını anlatır. Hipolit ise bu aşkı kabul etmiyor, başka birkadına aşık oluyor. Oyunun başkahramanını Fedra’yı, Üsküp Türk Tiyatrosu’nundeneyimli ve yetenekli bayan aktörlerinden biri sayılan Bediya Begovska can-landırdı. Oyundaki diğer rolleri ise; Mustafa Yaşar, Salaettin Bilal, Ziba Radonçiç,Mustafa Yaşar ve diğerleri canlandırdı.

Üsküp Türk Tiyatrosu’nda, rejisör Kemal Lila’nın yönetiminde Ülkü Ayvaz’ın“Mükemmel luna park” piyesin prömiyeri sunuldu. Reji asistanlığı göreviniElyesa Kaso yaptı. Oyunun sahne tasarımını Bedi İbrahim, kostümleri ElenaDonçeva, müziği Cengiz İbrahim, koreografiyi Toni Batalkov hazırladı.Oyundaki rolleri; Elyesa Kaso, Perihan Tuna Eyupi, Atilla Klinçe, Riyat Tahir,Suzan Akbelge, Funda Eyup ile Naci Şaban canlandırdı.

Beşinci prömiyer temsil olarak Ülkü Ayvaz’ın “Mükemmel hediye” çocukpiyesi Salaettin Bilal’ın yönetmenliğinde hazırlandı. Bu oyunda hem rejisör hemkostimograf olarak çalıştı. Oyundaki rolleri, Mustafa Yaşar (Hikaye anlatıcısı),Elyesa Kaso (Metin), Atilla Klinçe (Oktay), Mükkerem Bilal (Leyla Nine), PerihanTuna Eyupi (Ayla)yı canlandırdı.

Bu sene Türk Tiyatrosu, Salaettin Bilal’ın yönetmenliğinde, VladimirPlavevski’nin “Gökkuşağı peşinde” oyunun prömiyerini sundu. Ülkü Ayvaz’ın“Mükemmel hediye”si, Dostoyevski’nin “İdiot” oyunlarını sundu. Bu oyunlaTürk Tiyatrosu Pirlepe’de düzenlenen “Voydan Çernodrinski” TiyatroFestivaline katıldı. Oyunun rejisini Branko Stavrev hazırladı.

Türk Tiyatrosu Dostoevski’nin “İdiot” eserini, Köprülü tiyatrosu ise ArturŞindler’in “Aşk salıncağı” temsilleri festivalde aynı günde sunulmasına rağmen,her iki temsilde de salon seyirciyle tıklım tıklım doluydu. “İdiot” temsili hakkın-da çelişkili polemikler yürütüldü, teorinin dram metnini yansıtmada ne kadarönemli olduğu hakkında farklı görüşler ortaya atıldı. Bu toplantıda edebi eser-ler hakkında değil de, temsiller hakkında yorum yapılması gerektiği dikkat çekil-di. Bu ara tiyatroda sembollerin fonksionelliği konusu da gündeme getirildi,sahne tasarımları temsile nekadar alakalı olması gerekçesi gündem noktası ola-rak uzunca tartışıldı.

Üsküp Türk Tiyatrosu’nun repertuvarında bu sene Vladimir Milçin’in yönet-menliğinde Türkiyeli yazar Turan Oflazoğlu’nun “Deli İbrahim” oyunu yan ısıra,Mehmet Ulusoy’un yönetmenliğinde, Yordan Plevnej’in “R. R. R” temsili ile SaletinBilal’ın yönetmenliğinde Ülkü Ayvaz’ın “Barış için evet “oyunları sahnelendi.

1998

1999


72

Bu sene Makedonya’da tiyatro sahnesinde görülen temsillere bakıldığında,Üsküp Türk Tiyatrosu’nun hazırladığı “Deli İbrahim” temsilin prömiyeri tiyatrosahnesinde bir ferahlık, canlılık kazandırdı. Temsilin özünde tarihi deliller içiril-mesine rağmen, tarihi bir dram eseri sayılmaz, daha fazla devlet idaresininsahip olduğu gücü ve bu gücün bireylere karşı istifade edilmesi konusu hak-kında yazarın otantik sanatsal vizyonu, sağ görüşü ve değerlendirmesi sergile-nir. Oyunun rejisörü Vladimir Milçin bu temsilde “oyunun içeriğine bağlı konu-larla alakalı olan psikolojik ve felsefi düşüncelere odaklanmış, tarih sadece bukonulara kaynak bilgi sağlamaktadır, mizansen oldukça net çizgilerle tasarlan-mış, kahramanların kişisel iç duyguları gerçekçi bir tarzda yansıtıldı. RejisörMilçin “oyunda sağlam bir tasarım hazırlamış, oyun süresince olaylar düğümüo kadar güçlü bağlanır kenetlenir ki, temsilin sonunda işler oldukça çok ileriyegider, oyunun son sahnesi Sultan’ın öldürülmesiyle biter. Sultanın trajik ölümü,yumuşak bir tarzda, sarayda yaşanan entrikaların sonucu olarak yansıtıldı.

Oyundaki başrolü Elyesa Kaso oldukça etkileyici bir tarzda canlandırdı.Oyunun başkahramanı bütün vakit, kendi delilikleri ve mantıklı bir düşünceninarasında yaşadığı kişisel iç çekişmelerle adeta savaş ediyor ve bu savaşa yenikdüşüyor. İktidardan çok korkuyor, topluma karşı olan yükümlülükleri ve sorum-lulukları onun için ağır bir yük teşkil ediyor. Deli İbrahim sadece kendi kendisiy-le savaş ediyor. Oyunda oldukça karmaşık bir karaktere sahip olan Deliİbrahim’in annesi Kösem Sultanı, Bediya Begovska üstün sanat yeteneğiyleustaca canlandırdı. Aslında Kösem Sultan iktidarın iplerini elinde tutan oldukçasorumlu biri sayılır. Bediya Begovska bundan önceki rollerinde olduğu gibi, bukez de sanatçı yeteneğini ve geniş aktör diyapazonunu gözler önüne sergiledi.Oyundaki diğer rolleri; Salaettin Bilal, Atilla Klinçe, Zekir Sipahi, Suzan Akbelge,Mustafa Yaşar ile Naci Şaban canlandırdı. Oyunun sahne tasarımını KırsteCidrov hazırladı. Sahne tasarımı etkileyici boyutta, oyunun içeriğine uygunrenklere bezenmiş oldukça görkemli ve abidevi bir sahne tasarımı hazırladığıdikkat çekildi. Tek sözel “Deli İbrahim” temsili güçlü iktidar ile sıradan insanlarınnarin ve kırgın yapısı arasındaki ilişkileri yansıtır. Deli İbrahim, iktidarın kendisi-ne temin ettiği güçten esinlenerek, yüreklenerek, yönetici haklarını kötüye kul-lanır, öz annesine karşı koymaya kalkışır, aslında annesinin yardımıyla tahtagetirilir. Öz oğlunun kendisine yaptığı bu hakarete dayanamayan annesi, oyu-nun sonunda oğlundan öcünü alır. İktidar öldürüyor, öyle değil mi? Diyor, eleş-tirmen Todor Kuzmanov, Üsküp Radyosu’nda verdiği demecinde. Oyunun ger-çekleşmesi için gereken maddi desteği Makedonya Kültür Bakanlığı yan ısıra, T.C. Kültür Bakanlığı da katkıda bulunmuştur.

“Deli İbrahim” temsili ile Türk Tiyatrosu bu sene Pirlepe’de düzenlenenVoydan Çernodrinski Tiyatro Festivali’ne katıldı. Oyunun rejisörü ve sahne tasa-rımcısı, seyirciyi sanatoryuma andıran bir sahneye yerleştirdi, bu tarz sahnetasarımı boşluğu sembolize ediyor. Oyunda aktörlerin fiziki görünümü vebeden hareketleri, özellikle Deli İbrahimi canlandıran Elyesa Kaso ile iktidarıelinde tutan tam manasıyla egemen bir anneyi ve gerçek bir imparatoriçeyicanlandıran Bediya Begovska sergiledikleri sanatçı performansları izleyicilerinbeğenisini kazandı. Rejisör, oyunda karşılıklı çatışmalardan arınmak amacıyla,orijinal metni belirli bir ölçüde kısaltmış. Semboller ölçülü bir tarzda tasarlanmışolması oyunu mantıklı bir sanat tablosu olarak yansıttı. Pirlepe’de düzenlenentiyatro festivalinde temsil sonrası yapılan yuvarlak masa toplantısında oyunhakkında tiyatro eleştirmeni İvan İvanovski, iktidarın değiştiği bu dönemdeneden böyle bir temsil şimdi ve burada sunulur sorusunu sordu?

Festivalde sunulan diğer temsiller arasında “Deli İbrahim” oyunu en başarılıtemsil ödülüyle ödüllendirildi.


73

Yordan Plevnej’in “R. R. R” oyunun prömiyeri Fransa’nın Marsey şehrindesunuldu, ondan sonra Üsküp tiyatro severleri görebildi. Oyunun gerçekleşme-sinde İstanbul Şehir Tiyatrosu’nun da büyük katkıları olmuştur, oyunun sahnetasarımı temsilin en başarılı ögesi olarak değerlendirildi. Bu temsil Üsküp TürkTiyatrosu, İstanbul Şehir Tiyatrosu ve Fransa’nın Marsey Şehir Tiyatrosu’nunkoproduksiyonu olarak ortaklaşa bir çalışma olduğu bilinir. Bu oyuna ÜsküpTürk Tiyatrosu’ndan 14 sanatçı iştirak etti, Rişar Marten ile Tanya Surieva MaresyTiyatrosu’nu temsilen oyuna katıldılar. Oyunun rejisini Paris’ten MehmetUlusoy, reji asistanlığını ise Üsküp’ten Erdoğan Maksut yaptı. Marsey şehri 1999yılında kuruluşunun 2600. yıldönümünü kutladı. Bu vesile ile sunulan temsilFransa tiyatro severleri tarafınca manevi ve estetik değeri yüksek bir seviyedeolan başarılı bir oyun olarak algılandığı kaydedildi. Oyunun konusu XX. yy. son-larında Balkanlar’da yaşanan kanlı bir kronolojiye değinir. Tiyatroda gözdekonulardan birisi sayılan sonsuzluk, aslında tarihleri birleştirici özelliğe sahiptir,tüm dünyada boş tiyatro sahnelerinde rol alan aktörlerin yanlızlık duygularınıyansıtır. Türk Tiyatrosu sanatçılarıyla birlikte Fransız sanatçıları bu oyunda sah-neledikleri performansları güçlü bir tiyatro protestosu, ayaklanması olarak algı-landı, sahnede tamamen bir kaos yansıtıldı, aslında bu karmaşa Balkanlar’dayaşanan kaosu hatırlatır. Oyunun sonuna doğru bu kaos belli bir ölçüde sakin-leşir fakat bilinmeyenler hala devam ediyor... İnsanlara neden ve ne zamanakadar savaşla ve silahın diliyle anlaşamamazlıklara çözüm arayacak, sorusu bukez de cevapsız ve açık kalır?

1999 yılında Üsküp Türk Tiyatrosu’nun jübile kutlamalarında Sofokle’nin“Antigona” eseri ile “Yaşar ne yaşar ne yaşamaz”, verimli ve başarılı sezon çalış-malarını yansıtan değerde olana temsiller olarak değerlendirildi. Bu sene ÜsküpTürk Tiyatrosu’nda rejisör olarak angaje edilenlerin listesinde; Spase Steryo,Meyer Dominik, Yücel Erten, Kenan Işık, Branko Brezovaç, Raik Alnıaçık, SaşoMilenkovski, İsmet Hürmüzlü, Murat Karasu, Vasil Hristov, Zekir Sipahi, OlcayPoyraz, Goran Trençevski, Vladimir Milçin ve diğerleri yer aldı. Üsküp TürkTiyatrosu’nun bu seneki repertuvarında, klasik eserler yan ısıra çağdaş tiyatroeserlerine de yer verildi, bu temsillerle Türk Tiyatrosu Makedonya’da ve yurtdı-şında düzenlenen tiyatro festivallerine iştirak etti ve değerli ödüller kazandı.

Bu seneki sezon çalışmalarına Türk Tiyatrosu “Bir başkası” oyunun prömiye-ri ile başladı. Oyunun gözde sanatçıları olarak Atilla Klinçe ile Perihan TunaEyüpi değerlendirildi.

Molier’in “Don Juan” piyesini rejisör Dimitar Stankovski hazırladı, oyununsahne tasarımında birçok yenilikler uyguladı, bir aktör birkaç kahramanı can-landırdı. Bu oyunda özellikle Don Juan’ı canlandıran Salaettin Bilal’ın sergiledi-ği performansları izleyicilerin hatıralarında uzun zaman kaldığı bilinir. Onun yanısıra Elyesa Kaso (Zganarel), adeta Don Juan’ın ikinci benliğini yansıttı. PerihanTuna Eyupi (Dona Elvira) ve Mustafa Yaşar bu temsilde birkaç rolü birlikte can-landırdı (Gusman, Don Alonzo, Don Luy, Françisko). 2001 yılında Türk Tiyatrosu“Don Juan” temsiliyle Pirlepe’de düzenlenen Voydan Çernodrinski TiyatroFestivali’ne katıldı.

Türk Tiyatrosu Ansamblosu bu temsille 50. kuruluş yıl dönümünü kutladı.Oyunun rejisörü Dimitar Stankovski, işbirlikçileri ile birlikte izleyicilere alışılagel-miş temsillerden farklı bir oyun sergiledi. Oyunda belirli bir tarih değeri yansıtıl-mıyor, sadece metnin çağdaş bir sahne tasarımı söz konusu oluyor. İçerikli ve iyitasarlanmış bir temsil hazırlamış, etkileyici sahneleri izleyiciler dikkat ve ilgiyle

2000


74

izlediği kaydedilmiş. Rejisör oyundaki sahneleri başarılı bir şekilde bir birinebağlayıp sağlam bir bütünlük oluşturduğu kaydedildi.

Oyundaki başrolleri; Salaettin Bilal, Elyesa Kaso ve Mustafa Yaşar canlandır-dı. Elyesa Kaso canlandırdığı karaktere yeni bir boyut kazandırdı, Mustafa Yaşarise 6 değişik karakterin farklı ve ilginç dünyasını özgüvenceli bir tarzda başarıy-la yansıttı. Homojen bir bütünlük sergileyen aktör üçlüsü üstlendikleri rolleribüyüleyici bir heyecanla, pişmiş bir sanatçı sıfatıyla sağlam sahne hareketi vegüçlü bir sahne dili ile hızlı değişim yeteneği ile izleyicilere yansıttılar, diyor İvanİvanovski, oyun hakkında yayımladığı yorum yazısında. Svetozarev-Miçevskiikilisi ise sahne ve kostüm tasarımında üstün sanat yeteneklerini ortaya koydu-lar. Oyunun müziğini Venko Serafimovski hazırladı. Geleneksel folklor müziğin-den seçmelerle seçkin ve tipik bir sahne müziği hazırladığı dikkat çekildi.Seyircilerden gelen uzun süren samimi alkışlar, jübile temsili çok başarılı geçti-ğini, yaratıcılık açısından da pozitif algılandığı kanıtlandı.

Ergün Sav “Bir başkası” adlı oyunun metnini üç ayrı dram bütünlüğü teşkileden, bir birinden farklı fakat genel idea bakımından müthiş bir bütünlük sağ-layan metinlerden oluşturmuş. Oyundaki rolleri yedi aktör canlandırdı, sahne-de aktörler ve seyirciler birlikte oynadı, oldukça neşeli ve eğlendirici bir tasarım,her üç dram hikayesini üçer aktör seyirce aktardı. Oyunun ana bölümünü teşkileden “Gecekondu”metinde evlilikte eşler arasında yaşanan anlaşamamazlıklaryansıtıldı, karı koca arasında güvensizlik, aldatılma duygusu gibi sorunlar yanısıra, bu bölüm cinayetle sonuçlandı. İkinci dizide ise “Entelektüeller” başlığıaltında tasarlanmış. Bu bölümde yazar yabancılaşmaya değinir, eserin sonbölümünde “Yap - sat”başlığı altında evli çiftlerin evlilik gemisinin batması yan-sıtıldı. Sahnede belirli bir rutin göze çarpıcıydı, tek sözle oldukça gerçekçi birhayat hikayesi yansıtıldı. Oyuna ışık saçan aktörlerden biri Salaettin Bilal bu oyu-nun rejisörlüğünü de yaptı aynı zamanda, özgün metinden maksimumu çıkart-tı, seyircilere ve tiyatro eleştirmenlerine oldukça başarılı bir sahne tasarımısundu. Seyirciler izledikleri bu başarılı temsili uzun süren samimi alkışlarla teb-rik etti. Nacie Keç Hasan, Mükerrem Bilal ile Perihan Tuna Eyüpi, duygu dolusahne hareketleri ile mükemmel bir oyun sergilediler. Erdoğan Maksut ile AtillaKlinçe üstlendikleri rolleri sağlam ve özgüvenceli bir tarzda canlandırdı. Oyunaışık saçan bir diğer sanatçı Salaettin Bilal bağımsız ve olgun bir kahramanı yan-sıttı.

Güngör Dilmen’in “Kurban”adlı piyesi, “Medeya’nın”Türkçe verziyonu oldu-ğu dikkat çekildi. Oyunun rejisörü Zekir Sipahi metni memnun edici bir tarzdatasarlamış. Oyundaki rolleri; Mustafa Yaşar (Mahmut Ağa), Elyesa Kaso (Mirza),Bediya Begovska (Kadın), Suzan Maksut (Kadın) izlenebilir ve beğenebilir birtemsil olarak izleyiciye yansıttılar.

“Hürrem Sultan” temsilinde başrolleri; Bediya Begovska, Mustafa Yaşar,Atilla Klinçe, Perihan Tuna-Eyupi, Elyesa Kaso ve diğerleri canlandırdı. ÜsküpTürk Tiyatrosu’nun 50. kuruluş yıldönümü vesilesi ile yuvarlak masa toplantısıtertiplendi, toplantıya Tiyatroda çalışanlar yan ısıra tiyatro çalışmalarını yakın-dan takip edenler de hazır bulundular, tiyatronun 50 yıllık çalışmalarını hep bir-likte değerlendirdiler. Türk Tiyatrosu Türk dilinde eserlerin yan ısıra, Makedontiyatro eserlerinin de tanıtılmasına özen göstermiştir. Üsküp Türk Tiyatrosu’nun50 yıllık çalışma süresinde, Kole Çaşule, Tome Arsovski, Goran Stefanovski,Yordan Plevneş, Slavko Yanevski, Risto Davçevski, Vladimir Plavevski, BorisVilşinski’nin eserleri sahnelendi. Bu sene Venko Andonovski’nin “Huzur evindeisyan” temsili sahnelendi. Türk Ansamblosu’nun saygın ve daimi rejisörlerinden

2001


75

biri sayılan Dimitar Stankovski bu kez de oldukça etkileyici bir temsil hazırladı,metne aktüel bir boyut ve yaratıcılık kazandırdı. Elyesa Kaso (hapishane müdü-rü) rolünü sağlam partneri Ziba Radonçiç ile birlikte oldukça gerçekçi bir tarzdayansıttılar. Bediya Begovska, Erdoğan Maksut, Mustafa Yaşar, Dram Fakültesitalebeleri Nesrin Tahir ile Necat Ali’yle birlikte ilginç bir temsil oynadılar.Eleştirmen İvan İvanovski’nin değerlendirmesine göre bu temsil Üsküp TürkTiyatrosu’nun sayısı çok başarılı temsillerinden biri olarak izleyicisini etkileyendeğerde kaliteli bir temsil olduğuna dikkat çekti.

Tiyatro eleştirmeni Todor Kuzmanovski Üsküp Radyosunda oyun hakkındaverdiği bir demecinde diğerleri yansıra şunlara dikkat çekmiştir. Oyunun rejisö-rü metnin sağladığı imkanları sonuna kadar sahneye yansıtamadığını, dile geti-rir. “Hapishane Yönetmeni” temsili esnasında farklı duygular yaşıyor, aslındasadece kendi kendinden memnun olmadığını yansıtırken, yaşadığı çevreden,kişisel talihinden, memnun olmadığını da yansıtmaya çalıştı. Elyesa Kaso(hapishane müdürü) ile kız kardeşi Anna (Ziba Radonçiç) arasında yaşananolaylar oldukça etkileyici olduğu dikkat çekildi. Elyesa Kaso oldukça karmaşıkbir karakteri canlandırmasına rağmen, kötü yönetilen bir dünyayı başarılı birşekilde yansıttı. Oyunda canlı ve ferahlatıcı sahneler olarak, Meri ile Maddeneciarasında geçen olaylar değerlendirildi. Meri’yi canlandıran Perihan Tuna, sah-nede sergilediği cazibeli, sanatçı performansları ile seyircinin ilgi ve beğenisinitopladı. İsyan eden bir grup, yaşlı insanlar, aslında isyanın komik tarafını yansıt-tılar, Mustafa Yaşar (general), Cemail Maksut (kasap), Erdoğan Maksut (Grof),Bediya Begovska (akademisyen), Naci Şaban (Papaz Miloş’u) canlandırdı.

Bu sene Türk Tiyatrosu beş prömiyer temsil hazırladı; Vladimir Milçin’inyönetmenliğinde Marivo’nun “Samimiler” oyunu ilk defa hazırlandı. Temsilindramaturjisini ad yapmış Slovakyalı rejisör Vladimir Strinska hazırladı. Oyungenel olarak, oldukça saydam, net, açık ve neşeli bir sahne tasarımı olarakdeğerlendirildi. Bunun yan ısıra oyunda yansıtılan kahramanların zayıf noktala-rı, çılgınlıkları, belirsizlikleri, kabadayılıkları, izleyiciyi düşündürmeye teşvik edenönemli sahne ögeleri sayılır. Komedi oldukça başarılı bir tarzda izleyiciye yansı-tıldı. Oyunun rejisörü Vladimir Milçin orijinal metne sadık kalmayı başarmış.Oyunun kahramanları yazarın dönemini yansıtmış olmaları yan ısıra, çağdaşdram sanatı izleyicilerin beğenisine uygun bir tarzda tasarlanmış olması ilginçoldu. Rejisör bu temsile Dram Fakültesi’nden üç genç aktörü de dahil etmesiy-le oyuna bir ferahlık kazandırdı. Bununla genç aktörler aslında, Üsküp TürkTiyatrosu’na yeni bir baharın geldiğini yansıtmak istediğini vurgulamıştır.Oyundaki başrolleri; Elyesa Kaso (Ergast), oyunun taşıyıcı rollerinden biri sayılır,Erdoğan Maksut (Fronten), Ziba Radonçiç (Lizeta’yı) oldukça komik bir karakte-ri yansıttı. Oyundaki diğer rolleri; Filiz Ahmet, Nesrin Tair ile Ertan Şaban can-landırdı. Üsküp Türk Tiyatrosu’nda tatbik edilen tercümeyle “Samimiler” oyunuizleyicide büyük ilgi uyandırdı.

Tiyatro sanatı alanında yaşam ödülünü bu yıl Üsküp Türk Tiyatrosu’nunmihenk taşlarından biri sayılan tiyatro sanatçısı Şerafettin Nebi’ye verildi.Şerafettin Nebi, başarılı bir aktör, oyun yazarı, rejisör, sahne tasarımcısı olarakbilinir.

Türkiyeli rejisör Yücel Erten kötü temsil hazırlamasını sanki bilmiyor, tiyatroizleyicileri tarafınca “Kafkas tebeiş dairesi” temsiliyle iyi bilinen ve sevilen biryönetmen sayılır. Üsküp Türk Tiyatrosu’nda yine Yücel Erten’in yönetmenliğin-de sahnelenen “Sınırdaki ev” oyunu Türk Tiyatrosu sahnesine yeni bir ruh, fark-lı bir fantezi, formlara bağlı kalmadan serbest olarak tasarlanmış hayali bir tem-

2002


76

sille izleyicide hayal gücünü uyandırdı. Oyun bir bütün olarak değerlendirildi-ğinde rejisörden olduğu kadar, aktörlerden de beklenmedik başarılı bir sunum-la karşılaştık. Yücel Erten oyunun rejisörü ve aynı zamanda metinin dramaturji-sini de hazırladı, oyundaki kahramanlar orijinal metinden çıkarılmış olması yanısıra, yaşadığımız bize tanıdık olan bir ortama yerleştirmesiyle metnin orijinalli-ğinden hiçbir şey yitirilmediği kaydedildi. Oyun boyunca derin ve etkileyici,düşündürücü mizahi sahneler yansıtılır, aktörler Türkçe, Makedonca veArnavutça konuşuyor, adeta bu piyes bizim için, Balkan insanı için yazılmış izle-nimini verir. Güncel, aktüel bir konuyu ele alması izleyicide ilgi uyandırdı.

Sahnede süreğenlik ve bütünlük göze çarpar, oyunun rejisörü temsilin tümöğelerini büyük bir titizlikle işlediği kolayca fark edilir. Bir saatten daha az sürenbu temsil oldukça etkileyici, gerçekçi ve mizahi, gülünç, cazibeli fakat düşün-dürücü sahnelerle doludur. Bediya Begovska (Kaynanayı), şiveli sahne dilinibüyük bir ustalıkla yansıttı, en basit öğelerle sahnede maksimumu, başarınındoruk noktasına nasıl ulaşıldığını bir kez daha kanıtladı. Salaettin Bilal ileMustafa Yaşar (Gümrükçüleri) oldukça canlı ve gerçekçi bir komik tarzında yan-sıttılar, bulunduğu çıkmaz durumun absürt yanlarını en etkileyici bir tarzda can-landırdılar. “Sınırdaki ev” de rol alan tüm aktörler adeta aynı telden çalan zen-gin bir orkestrayı oluşturur, Üsküp Türk Tiyatrosu’nda efsanevi bir çalışma ola-rak değerlendirilen bu temsil, izleyicilerin hafızalarından uzun zaman silinme-yecek değerli bir oyun olduğu defalarca kaydedilmiştir. Aynı zamanda, ErhanÖzçelik’in yazmış olduğu “Kedi ile palyaço” oyunu, Mustafa Yaşar tarafındansahnelenmiştir. Rolleri, Filiz Ahmet ve Cenap Samet paylaşmıştır.

Sema Ali’ninyazdığı “Küçürek kız” oyunu ilk defa sahnelenmiş olmasına rağ-men, genç nesillerin en önemli sorunlarından birini teşkil eden aşkın, reel dün-yaya adım atarken hissedilen samimi duygular, samimi ve gerçekçi olmak,aynalar kaybolduğunda eğri yansımalar ve sırlar ortada kalır, duvarlar ve duvar-lar arkasında başka duvarlar ve onların arasında sonsuza dek duvarlar, şeklindeoyun hakkında değerlendirme yaptı Sandra Titizova. Oyunun yazarı Sema Aliümit denen şeyde ufak bir ışık arar gibi, oyunun rejisörü Dimitar Stankoski debu arayışı için sahne dümeninin normal boyutlarda, illüzyon ve esinlenmeyisembolize eden nesnelerin gerçek boyutlarına uygun bir sahne tasarımı hazır-ladı.

Sema Ali, oluşturduğu karakterlerinde, samimilik ve saflık yan ısıra aşkınsatanist bir günah sayıldığını, gökler ve dünya arasında sürgüne mahkum edil-miş bir insan tipini yansıtmaya çalışır. Rejisör ise tavrını havasız bir mekanda,aktörler için psikolojik bir mekanda, kapalı bir alanda, derin duygusal hislerleFiliz Ahmet Küçürek, kızın bu duygularını ustaca ifade etti. “Küçürek kız” aslındaayaklanmanın, nefret etmenin bir sembolü sayılır, bir neslin yaşama hakkı, aşıkolması veya en azından daha bir sır yaşama hakkı için harcadığı enerji, isyanadönüşür.

Kör bir sokakta Roberto (Ertan Şaban) ortaya çıkar, hep beraber gerçeğin veaşkın peşine koyulurlar. Suzan Akbelge, Zekir Sipahi, Nesrin Tahir, CenapSamet, Mustafa Yaşar, Erdoğan Maksut ve Neat Ali, hepsinden dayanıklı olma-ya yönelik müthiş bir kararlılık, özellikle genç aktörlerin sanat yetenekleri buoyunda galeyana geldi, duygularını en doğru ve gerçekteki bir tarzda seyirciyedoğru yansıttılar, duygusallıkta yaşanan konflikt durumlarda, ümit insanı enson terk eder gerçeğinden hareketle ümitvar olmayı tercih ettikleri sezildi.

Oyunun müziği de aktörlerin duygusallığını takip edecek değerden, rejisö-rün, yazarın ve sahne tasarımcısının yansıtmak istedikleriyle müthiş bir bütün-

2003


77

lüğü teşkil etti. Gençlerin aşkına ve ümitlerine dokunmayın, kirletmeyin, temizbırakın mesajını verdiler. Hepimizin olduğu gibi gençlerin de sır saklamasınaihtiyaçları var diyor, oyunu değerlendiren eleştirmen Titizova, 2003 yılındayayımladığı yazısında.103

Valentin Svetozarev’de hayatın getirdiği hapishane, sahne tasarımıyla,Blagoya Miçevski kostüm tasarımlarıyla, militan zaman belirtileriyle, VenkoSerafimoski’nin hazırladığı müziğiyle müthiş bağdaşıyor, bütünlük teşkil edi-yor. “Küçürek kız” toplam 11 kısa sahneden oluşur, oyunun rejisörü bu sahne-leri büyük bir hapishaneyi andıran demir konstruksyon sahneye yerleştirilmiş.Oyunun yazarı ve öğrenci aktörlerin çoğu, Elyesa Kaso’nun yönettiği, TiyatroSanatları Fakültesi’nin Türk sınıfında öğrenim görüyorlar; Filiz Ahmet, NesrinTahir, Ertan Şaban, Cenap Samet ve diğerleri. Filis Ahmet “Küçürek kızı” başrololarak üstün başarıyla canlandırdığı kaydedildi. “Küçürek kızda” rol alan aktör-ler arasında oldukça uyumlu bir oyun sergilendi.

Voyo Çvetanovski’nin rejisörlüğünde hazırlanan Çehov’un “Ayı” ve “Evllenmeteklifi” adlı tek perdelik oyunlar, diploma çalışması olarak hazırlandı, dram malze-mesini daha geniş ve daha derin özelliklerini yansıtmak için farklı bir arayışınpeşinde olduğunu kanıtladı, spektakıl anlamında bir projeksiyon hazırladı. Budiploma çalışması yetenekli bir rejisör kimliğinin seçkin örneğini teşkil etti, canlıve hareketli bir temsil hazırladı, seyirci bu tarzı çok beğendi, temsil sonunda tümekip seyirci tarafınca uzun süren alkış yağmuruyla karşılandı. Erdoğan Maksut,Ziba Zekir Radonçiç ile Naci Şaban temsilde üç taşıyıcı rolü canlandırdı, rejisör ileaktör ekibi arasında müthiş bir uyum ve işbirliği, dayanışma, oyunun başarılıolmasını sağlayan temel unsurlar sayılır. Naci Recep oyunun komik boyutunuustalıkla ve seçkin bir aktör yeteneği ile yansıttı, diyor oyunun eleştirmeni İvanİvanovski, “Nova Makedoniya” 8 Mayıs 2003 yılında yayımladığı yazısında.

Feydo’nun en uzun komedi oyunu sayılan “Maksimdeki Bayan”oyunun reji-sini Kole Angelovski hazırladı, bu oyunun sahne adaptasyonunu Türkye’denBedija Muhavir ile Rizu Zabu hazırladı, oyunun orijinal metni oldukça kısaltılmış,oyundaki roller de epeyce azaltılmış, Türk seyirci kitlesinin mantığına yakın veuygun bir tarzda adaptasyon yapılmış. Adaptasyon sayesinde oyunun orijinaladı bile değiştirilmiş “Aman hanım duymasın” şeklinde adlandırılmış. Oyununrejisörü Angelovski, oyunda ilginç bir tempoyla, baştan sona kadar ilgiyle izle-nen bir oyun hazırladı. Suzan Akbelge, Funda İbrahim, Ziba Radonçiç, FilizAhmet, Mustafa Yaşar, Erdoğan Maksut, Naci Şaban, Cenap Samet, Neat Ali, ileTamer İbrahim, bu oyunu oldukça canlı ve büyük bir heyecanla üstlendiklerirolleri canlandırdı. Oyunda özellikle Suzan Akbelge ile Funda İbrahim’in cazibelioyunu beğenildi. Erdoğan Maksut ile Mustafa Yaşar oyunun mekanizmasınıoluşturdu, diyor İvan İvanovski, 2003 tarihli oyun hakkında yorum yazısında.104

Slavomir Mrojek’in yazmış olduğu, Türkiyeli konuk rejisör Yücel Erten’inhazırladığı “Sınırdaki ev” oyunu Pirlepe’de düzenlenen geleneksel “VoydanÇernodrinski” Tiyatro Festivalinde Üsküp Türk Tiyatrosu’na bu oyun geneldeğerlendirmede en başarılı sanat yaratıcılığı ödülünü kazandırdı. Bu ödül yanısıra Bediya Begovska ile Atilla Klinçe en başarılı oyuncu ödülüyle ödüllendiril-di. “Trayko Çorevski” en başarılı genç aktör ödülünü ise Filiz Ahmet kazandı.Voydan Çernodrinski Tiyatro Festivali’nin jüri komisyon üyeleri, festivalin kuru-luşundan bu yana ilk defa oy birliği ile yarışma programı dışında sunulan biroyuna ödül vermesi dikkat çekiciydi. Bu ödülü Sema Ali’nin yazmış olduğu“Küçürek Kız” adlı oyunu kazandı. Sema Ali’nin metni “Roberto Zuko” aslında iyidüşünülmüş intertekstual bir oyun teşkil ettiği için bu ödüle layık görülmüştür.Bu oyun aslında Bernar Mari Koltesin, tapma dram eseri model olarak alınmış.Bu dram ikircimli dünyanın otantik örneğini teşkil eder, kadının bakış açısından,yeni ve rafine edilmiş, estetik bir tecrübeyi gösteren seçkin bir örnek sayılır.

103 Teatarski Galsnik, No.1, 2003

104 “Kulturen Jivot”, No.4, 2003


78

Dünya’da en eski destanlardan biri sayılan “Gılgamış” oyununu muhteşem,harikulade görülmeye değer, çekici sahne tasarımı olarak Deyan Proykovski’ninyönetmenliğinde hazırlandı. Oyunun özelliklerinden biri çağdaş sahne dili,dans ve ritüeller, ölümsüzlük arayışıyla ilgili mistik bir hikayeyi oluşturuyor.Oyunun yönetmeni Proykovski, bu konuda Gılgamış’ı özgün bir sima olarakseçmiş, destanın özetini baştan sonun kadar takip ediyor. Yönetmen,Gılgamış’ın ağzından insanlığın temel sorunlarını olmazsa olmazlar hakkındakonuşur. Bu şahıs kendindeevrensel bir boyut taşımaktadır. Görkemli bir sahnetasarımı, oyunda yaklaşık otuz aktör oynuyor, oyunda başrolü Elyesa Kaso can-landırdı, diğer karakterleri ise Atilla Klinçe, Mustafa Yaşar, Salaettin Bilal, PerihanTuna, Bediya Begovska, Ziba Radonçiç, Suzan Akbelge ve diğerleri paylaştılar.

Ayrımcılığı gösterme vizyonu, insanın gizlenme ve öteki insanlardan farklıolma arzusunu, yönetmen Aleksandar Popovski, “Fırtına” oyunundaki kahra-manlar aracılığıyla gözler önüne seriyor. Bu oyunda Bediya Begovska(Prospero), Elyesa Kaso (Ferdinand), Suzan Akbelge (Miranda), Filiz Ahmet(Ariel), Salaettin Bilal (Alonso), Tamer İbrahim (Sebastiyan), Atila Klinçe(Antonio), Mustafa Yaşar (Gonzalo), Nesrin Tahir (Kaliban) ve Cenap Samet(Trinkulio)yu canlandırdı.

Oyunun başlangıcında herkes birinin arkasında gizleniyor, temsilin sonunadoğru görünürler ve birbirlerini tanıyorlar. O ana kadar aktörler aralarında sade-ce bakışlarla göz göze iletişim kuruyorlar. Herşey belirsizlik içinde gizli, kapalı,kadınlar siyah ferace, erkekler ise siyah yağmurluk ve başlarına külah takkelerlekimliklerini gizlemeye çalışır. Hepsini gençlik duyguları, birbirini çekemeyen ikidüşman ailenin bireyleri olan Miranda ile Ferdinan’dın aşkı bir bakıma birbirinebağlıyor. Bu iki ayrı dünyada yaşam, oldukça zahmetli, karanlık, büyüyle doluAriel meleğin ruhu üzerlerinde uçuyor.

Oyun yazarı Popovski Arieli, Ariel markalı çamaşır tozuyla özdeşleştirir. Buçamaşır tozuyla aslında birbirine kapalı olan iki ayrı dünyanın ruhlarını yıkamak,arındırmak, temizlemek ister, sahnede (Ferdinand) bisikletiyle çember şeklindesürekli dönerler, kötü büyünün çözümü ise Kral Marks’ın “Kapital” adlı kalın kır-mızı kitapta olduğuna inanırlar. Popovski’ye yardımcı müellif olarak BlagoyMiçevski, oyunun dizaynını hazırladı, müziği ise Kiril Caykovski hazırladı, voka-list olarak da Vera Miloşevska, etkileyici sesiyle seslendirdiği seçkin müzik par-çalarıyla hepimizin içinde bulunduğumuz uçsuz bucaksız çemberi kapattı, budurumu yönetmen Popovski, Makedonya barış vahası şeklinde noktalıyor.

Yönetmen Lupço Gorgievski, “Kral Edipius” klasik metnin çeviri metnimodern ve çağdaş sahne diline dönüştürmesiyle oyunu çağdaş seyirciye dahayakın tanıttı. Yeni ve reel gerçekler ile çağdaş illüzyonları, oyunun daha ilk sah-nelerinde Goran Traykovski’nin etkileyici müziğinden ve Valentin Svetozarev’inhazırlamış olduğu abidevi sahne dekorundan sezilir. Yönetmenin oyuna butarzdaki yaklaşımı daha geniş bir mantık sağlamış. Koro üyeleri ve Sofokle ilkönce madenci kılığında sahneye çıkıyor, daha sonra komandos vb. kimliktegörünüyorlar. Yönetmen Gorgievski bu oyunda olgun bir rejisör olarak kendinitakdim etti, drama felsefi bir boyut kazandırdı, ideallerin açık ve net bir tarzdasergilenmesi ve en karışık sahneleri bile kolaylıkla canlandıracak yetenek vebeceriye sahip aktör ekibiyle çalışmasına bağlıdır. Elyesa, Kaso (Edip)’i dinamikbir enerjiyle Edip’i modern fakat absürt bir kahraman olarak canlandırdı, insanımantıksızlık, dibi olmayan uçurumda bulunan bir canlı yaratık olarak takdimediyor. Rolün egemenliği dolayısıyla, oyunun bazı sahnelerinde heyecan vericibir monodram izlediğimizi hisseder gibi olduk. Bediya Begovska (Yokasta), pekfazla gest kullanmadan sesiz bir şekilde üstlendiği rolünü canlandırdı. Diğer rol-

2004


79

leri Atilla Klinçe, Salaettin Bilal, Perihan Tuna, Mustafa Yaşar, Zekir Sipahi veSelpin Kerim’in sergilediği sahne performansları ve koronun seslendirdiği par-çalar adeta aynı telden çalıyorlardı, şeklinde değerlendirmesini noktalıyor İvanİvanovski.105

Halkar Tiyatrosu 2004 yılında yeni adıyla resmi kaydı yaptırılmış, bu yeniuygulamayla Türk Tiyatrosu ve Arnavut Tiyatrosu olmak üzere iki ayrı etnik top-luğun kendine has tiyatrosu oluşturuldu. Halklar Tiyatrosu’nun binası ArnavutTiyatrosu’nun yetkisine verildi, Türk Tiyatrosu ise yakın gelecekte inşa edilecekolan yeni binaya taşınacak. Türk Tiyatrosu’nun yeni bina Projesi tamamenuygulanana dek, Ansamblo şimdiye kadar kullandığı mekanları bundan böylede kullanma hakkına sahiptir, temsillerini Bit-Pazarındaki eski binada sunmayadevam edecek. Türk Tiyatrosu’nun yeni binası yeni tren istasyonuna yakın biralanda, eskiden bale okulun bulunduğu arazide inşa edilecek.

Bu sene üç prömiyer izledik: Yücel Erten’in yönetmenliğinde hazırlanan AzizNesin’in “Azizname”si, Adem Atar’ın “Özgürlük oyunu” ve Branko Brezoveç’insahnelediği Şeksipir’in “Atinalı Timon” oyunları sözkonusu oluyor. Bu oyunManastır Halk Tiyatrosu ile Firensa Labiration Nove koproduksiyonu olarakhazırlandı.

26 Haziran’da Üsküp’te, Üsküp Türk Tiyatrosu’nun parlayan yıldızlarındanbirisi sayılan aktör ve rejisör Lutfü Seyfullah hayata gözlerini yumdu. 40 yıllıkçalışma hayatı süresince, ad yapmış dünya ve yerli dram yazarların eserlerin-den, yüzden fazla rol canlandırdı. Rollerin çoğunu merhumun ana sahnesi sayı-lan Üsküp Türk Tiyatrosu’nun sahnesinde gerçekleştirdi. Bunun dışında ülkeçapında birçok diğer tiyatrolarda da rol aldı. Lütfü Seyfullah 1926 yılında,Üsküp’ün meşhur Dükkancık mahallesinde dünyaya geldi. Tiyatroyla ve göste-ri sanatlarıyla ilk teması ramazan gecelerinde Deve - Hanede karşılaştığı bilinir.Bu mekanda Faik Aga, “Karagöz ve Hacivat” oyunlarını oynuyormuş.Profesyonel aktör ve rejisör olarak tiyatro hayatına 1951 yılında başladı.Oyunlarını anadili Türkçe yan ısıra, Makedonca ve Arnavutça da oynamıştır.Oyun yazarı olarak birçok dram eseri ve kısa romanlar yazmıştır. Yazın hayatın-da birçok değerli ödüllerle ödüllendirildi.

“Azizname” temsilin ana konusu yöresel mahiyete, yazarın komik ve mizahimetinlerine göre hazırlanmış, oyunun rejisini, adaptasyonu, sahne tasarımı vekostümleri ad yapmış Türkiyeli yönetmen Yücel Erten hazırladı. Seyirci buoyunu kabare stilinde bir gösteri olarak kabul ettiği kaydedilmiştir. Yücel Ertengibi yetenekli, deneyimli ve tecrübeli bir yönetmenin eline böyle bir metingeçince, o zaman o temsili izleyenlerin etkilenmemesi mümkün değildir, diyorİvan İvanovski. Oyunda bol bol komik ve mizahi sahneler yan ısıra, pantomimhareketleri, duygusal sahneler yaratıcı ilham, esinlenme fikriyle hazırlanmış.

Oyunun yönetmeni en ufak detayları bile oluruna, tesadüfe bırakmamış, heran hakkında dikkatle ve titizlikle çalışılmış, buysa oyunu seyirciye yakın kılar,oyunda on farklı hikaye, Makedonya Türk halkının sevdiği ve beğeniyle dinle-diği parçaların eşliğinde sunulması gerçekten güzel oldu. Projenin uygulanma-sında üç farklı nesli temsilen toplam sekiz aktör rolleri canlandırdı, buysa hoş birortam oluşturdu, oyunun fizyonomisini en iyi bir şekilde tasvir etmeye, tanım-lamaya insan yaşamından kesitleri komik bir dille seyirciye aktarılması oyunuseyirciye beğendirdi. Üzerine düşen görevi tiyatronun ileri gelen aktörlerindensayılan Salaettin Bilal, Mustafa Yaşar, Elyesa Kaso ile birlikte genç ve enerji doluyeni nesil aktörler de rollerini oldukça başarılı sundular.

2005

105 “Vreme” Gazetesi 25 Ocak2005 yılı.


Tiyatro eleştirmeni İvanovski’ye göre, psikolojik bir dram özelliği taşıyan“Özgürlük oyunu”, Yücel Erten’in sahnelediği en başarılı oyunlarından biri ola-rak nitelendirildi. Çeşitli nedenlerle mahkum edilmiş dokuz kadın, hapishane-den çıktıktan sonra nasıl bir hayat yaşamak istediklerine değin hayallerini, hül-yalarını konu eder. Hür ve özgür yaşama duygusunun seçkin örneklerini anlatı-yor. Mahkum kadınlar rüyalarını türetici, yaratıcı bir oyuna dönüştürür.Sahnede seyirciyle birlikte oynar, bu temsilde izleyiciler de bu özgürlük rüyası-nın bir parçasını oluşturur, aynı yerde entelektüel bir bayan, biri çılgın, sinirleri-ne hakim olamayan, kendini kontrol edemeyen sürekli kavga eden bir bayan-dan söz eder. Oyunda kadınlar söz konusu olmasına rağmen ekstravagantgörülmüyor, formel egzibisyonlara rastlanmaz, mizansen son derce oyununözüne göre düşünülmüş, tasarlama mükemmel, oyunun yönetmeni YücelErten bu temsilde aslında “küçük insanların” sevinç ve neşesini bununla birlik-te hayal kırıklığını güzel bir çiçek dürbününden yansıtmıştır. Oyun kapsamlı,yoğun ve heyecanlı bitiyor, yaşam hakkında şairane bir sağ görüş, görünümsergiliyor. Yönetmenin oyunu başarılı hazırlamasında mutlaka yetenekli ve tec-rübeli aktörlerin de katkısı olmuştur; Perihan Tuna, Bediya Begovska, MükerremBilal, Ziba Radonçiç, oyun esnasında pişmiş aktör imajını sergilediler, daha gençaktörlerden Suzan Akbelge, Filiz Ahmet, Nesrin Tair, Naciye Hasan, Fundaİbrahim ve Batuhan İbrahim oyuna ferahlık kazandırdı.

Tiyatro eleştirmeni Todor Kuzmanov’a göre Branko Brezovaç’ın yönetmen-liğinde hazırlanan “Atinalı Timon” adlı temsil, Makedonya’da tiyatro sahnesinihayet, transfuziyonla taze kana sahip oldu yazıyor. Shakspeare’in eserindenorijinal ve sıra dışı bir etkilenme örneği söz konusu oluyor. Gençlik KültürMerkezi’nin holünde sunulan bu oyunu izleyenler, büyük madeni sandıkta otu-ruyor, oyun esnasında holün bir ucundan öbür ucuna nakledildiğinde, taşındı-ğında, her harekette yeni bir an, yeni bir yaşantı hissedildi.

Aktörlerle yakın buluşmalar, en ufak fısıltıyı bile işitmek, ter kokusunu kok-mak, aktörlerin vücutlarına dokunmak, oyunu bir performans sanatına dönüş-türür, insan enerjisini bizzat yakından hissetmek gerçekten farklı bir duygu. Üçfarklı tiyatro sanatçıların iştirak ettiği farklı bir temsil, üç ayrı dilde konuşuyor,şarkı söylüyor, tek amaç insanların manalarını, eksikliklerini dile getirmekle top-lumsal gerçeğin ayrılmaz bir parçasını oluşturankaideyi, tabanı, açgözlü iç dün-yayı, dolandırıcılık, gibi kötü insan karakterleri vurgulamaktı. Aktörler arasındasağlanan bütünlük üstlendikleri ağır fiziki görevleri izleyiciyi adeta büyülediler.Buysa sadece metni aklında öğrenebilen sanatçılar değil de zaman ve mekaniçinde yönünü belirleme becerisine sahip yetenekli aktörler olduğunu kanıtla-dı. “Atinalı Timon” Makedonya tiyatro geleneğinde yeni bir girişim ve yeni birçağ başlatıldı. Bu yeniliğin özünde öncelikle cesur, yenileyici ve deneylere açıkolmak anlayışı var. Türk dramını temsilen bu oyunda; Salaettin Bilal, ElyesaKaso, Selpin Kerim, Atilla Klinçe ile Nesrin Tair de rol aldı.

Bu sene sadece iki prömiyer sunuldu, Kole Angelovski’nin yönetmenliğindehazırlanan Terneciya’nın “Hadım” oyunu ile Deyan Proykovski’nin yönettiğiMolier’in “Tartif” oyunu söz konusu oluyor.

Yönetmen Kole Angelovski daha çok komedi tazında oyunlara meyilli oldu-ğu bilinir. “Hadım” oyunu, komedi tarzında bir oyun olduğu için yönetmenin“kendi sahasında”olması öncüllük teşkil etmektedir. Oyunun yönetmeni komikbir oyun hazırlayarak dinamik bir sahne oyunuyla izleyiciyi güldürerek rahatlat-mak ister. “Hadım” oyununda Antik çağa ait bir dünyadan kesitler canlandırdı,bu dünyanın içinde dolandırıcılar, huysuz ve dizginlenmeyen delikanlılar,

80

2006


81

mükemmel, harika güzel ve genç kızlar, askerler, amirler yer alır. Değişik karak-terlere sahip olan ve toplumun belli bir kesimine ait bu insanlar arasında olduk-ça değişen bir ilişki var. Beklenmedik olaylara sıkça rastlanır. Fedriya ile Hayreakardeşleri yaşadıkları aşk hikayesi oldukça çetrefilli fakat sonunda mutlu birsona erer. Kadın ve erkek rollerinde hayat enerjisinin adeta kaynadığı sezilir.Birbirileri arasında hesaplaşmalar, anlaşamamazlıklar oldukça komik bir ifadey-le canlandırılması seyircinin beğenisini kazandı.

Aktörler Nesrin Tair (Fedriya), Filiz Ahmet (Hayrea) Funda İbrahim (Tarson),Ziba Radonçiç (Gnaton), ilginç profilleri yaratıcı bir güçle canlandırdı. Kostümlerve maskeler oyunun özüne has bir şekilde hazırlanmış. Selpin Kerim (Taida) veCenap Samet (Pitiya) olaylar düğümlerinde ve çözümlerde önemli bir kenetnoktası oluşturdu.

Yönetmen Deyan Proykovski, oyunu hazırlarken “Komedya dela arte” ve“Breht” tarzında bir oyun hazırlamayı yeğlemiş. Molier’in her oyunu, oyunyönetmeninde yaratıcılığı teşvik edenmetinlerdir. “Tartif” oyununda ana konugerçeğin içyüzüne bakmaktan kaçınmak ve iki yüzlüktür. Güncel yaşamımızdahepimizin aramızda bu tip insanlara sıkça rastlamak mümkündür ve bu insan-lar hayatta başarıyorlar mı? Oyunda, “Tartif” iki yüzlü müdür? Oyunda ele alınanbir diğer önemli konu da dindir, aslında insanlar arasında din vasıtasıyla ne gibiyolsuzluklar, manipülasyonlar yapıldığını bir kez daha hatırlatır. İlk defa “Breht”tarzında komedi bir temsil sahnelendi. Oyunda video projeksiyon gösterisisunuldu, canlı müzik seslendirildi.

Proykovski’nin yönetmenliğinde hazırlanan oyun,metinle iç içe, metin gere-kemeyen bölümlerden arındırılmış, iki yüzlülük, dolandırıcılık, oyuna getirmegibi ahlaksız insan davranışlarının üzerinde fazla durulmuş. Elyesa Kaso (Tartif),Mustafa Yaşar (Orgon), Bediya Begovska (Elmira), Cenap Samet (Damis), FilizAhmet (Mariyana), Tamer İbrahim (Kleont), Nesrin Thir (Dorina)’yı canlandırdı.Oyunun sahne tasarımını Krenare Nevzeti hazırladı.

Türk Tiyatrosu’nun kaydettiği başarılı sonuçlar dünden değil, çok eskileredayanır, devamlı başarılı çalışmaların ürünlerini toplamaktalar. Ansablo’nun asılamacı temsilin başarısıdır, bireylerin değil, çünkü bu şekilde oyunda rol alan tümsanatçılar kazançlı olur. Türk Tiyatrosu’nda insanlar arası ilişkiler oldukça yüksekbir seviyede, aralarında saygı var, her aktörün bireysel başarısına hep birliktesevinirler, övünürler, gurur duyarlar. Duyarlı ve hassas meseleler için hep birlikteaçıkça konuşur, fikir alış verişinde bulunuruz, diyor Mustafa Yaşar.

İktidarda olan hükümet değiştiğinde, Tiyatro’nun Müdürleri de değişir. 2006yılın Ekim ayında dönemin Müdürü Atilla Klinçe görevinden alınıp, yerine NaciŞaban tayin edildi. Eylül ayında yeni Türk Tiyatrosu binasına ait Proje önerisi ilanıtamamlanmış, bu ilanda mimar Viktor Mihaylov’un öneri Projesi kazanmış.Planlamalara göre yeni Türk Tiyaytro binası 2010 yılında tamamlaması gerekiyor.

Bu yılda iki prömiyer hazırlandı. Patrik Marber’in yazmış olduğu MartinKoçovski’nin yönettiği “Daha yakın” adlı oyunu, gerçekçi bir şov, dört farklıkarakterin enteraktif davranışları aracılığıyla aşık olmak ve sevmek arasındakonflikt yaratan problemi ele almış.

Oyunun ana konusu insanların aşık olma bağımlılığı ve aşık olmanın hiç dezor bir iş olmadığını vurgulamaktır. Oyun sahnede oynanmaz, başka bir mekan-da oyunanır, seyirci ise gösteriyi canlı olarak izleyebilir. Oyunun yönetmeni butür uygulamayı seçerken, tiyatro oyunu ile kamera arasında müthiş ve ölçülü birdenge sağladığını ifade etmiştir. Oyunun tümü video bimden izlenmiyor, aradasırada sahne görüntüleri de oyunun canlı bir sunum olduğu efektleri yansıtıyor.

2007


Bu oyun 1999 yılında Slobodan Unkovski’nin yönetmenliğinde TürkTiyatrosu’nda sahnelendi. “Daha yakın”oyunu acıklı bir aşk hikayesidir, modernve çağdaş bir kişinin cinsel ilişki ve karşılıksız aşkın getirdiği ızdıraplar anlatılır.Bu yüzden oyunun metni bir metafor mecazi olarak anlaşılmaktadır, insanlarınbirbirlerinden uzak kaldıklarında çektikleri özlem ve istek duyguların mecazianlatımını oluşturur. Sevdiklerimizle yakın olma duygusu, her zaman gerçek-leşmesi kolay olmayan bir istektir, internet teknolojisinin, sanal alemin insanla-ra bu konuda getirmiş olduğu varsayılan bir duyguyu yaşatmaktadır. Bu türspesifik özellikler aralarındaki bağlar pek iyi sayılmayan dört farklı karakteresahip insanlar arasında yaşanan duygulardır aslında, arkadaşlık, aşk, yalnızlık vealdatılma duyguları birbirini birleştirir. Oyunun sonunda hayal kırıklığı trajik birsonla sonuçlanır.

Hayatta hiçbir şeyin mükemmel olmadığını, medeni dünya aleminde insan-ların kendi ürettikleri ürünlere taparak, kişisel duygulara kapılıp kurban olduk-ları dile getirilir. Oyunun yönetmeni bu oyunda aşıkların hassas duygularına vearalarındaki davranış tarzlarına dikkat çekiyor, karşılıksız aşklar olsa dahi aşk sözkonusu olunca etkileyici duyguların olmaması mümkün değildir.

Filiz Ahmet (Alis), duyguları kolay değişen, hayatından memnun ve neşelibiri. Nesrin Tair (Anna), Filiz Ahmet (Alis)’e kıyasen biraz daha ılımlı ve onda yal-nızlık duyguları hakim görülür. Neat Ali ile Selpin Kerim (Den ve Leri) iki modernve çağdaş genci canlandırdı. Zamanın yaşam tarzına bağlı kaldıkları için fazlakaprisli aşktan ne bekledikleri pek net anlaşılmıyor, diyor Todor Kuzmanov.Üsküp Radyosu’nda katıldığı bir yayında oyunun galasından sonra verdiğidemecinde düşüncelerini bu şekilde ifade etmiştir.

Tiyatro oyunları bir kez ve her zaman için seyircinin ilgi ve beğenisine sunu-lur. Oyunun hakemi sayılan seyirci ise kişisel zevkine göre sunulanı ya beğenirya da beğenmez. Seyirci sahnede olup bitenleri gördüğü için perde arkasındaneler yaşandığını da her zaman merak ediyor. Bu merakı gidermek için MaykılFreyn, perde arkasını da sahnelemiştir, rejisörün, aktörün, sahne tasarımcınınyaşantılarını ve hissettiklerini gözler önüne sermiştir. Aktörler ise üstlendiklerimisyonerliği mükemmel bir şekilde yerine getirmiştir.

Bediya Begovska (Doti) sahnede hakimiyetini oldukça rahat bir tarzda ispat-ladı. Enerji dolu sahne yeteneği ile genç aktörlerden Cenap Sanet (Loyd Daglasyönetmen) ve sahnede yaşanan tüm kargaşaların yönetmeni, Mustafa Yaşar’ın(Selsdon) tecrübelerinden faydalanmış, aktörler aralarında uyum sağladıklarıaçıkça görülür. Nesrin Tair, canlandırdığı (Popi) rolüyle seyircinin ilgisini çekme-ye başardı, gülünç ve hırslı, kin dolu hislerini ölçülü dozda seyirciye aktardı. FilizAhmet (Bruk) ve Luran Ahmeti (Geri), Neat Ali (Frederik), sahneledikleri perfor-mansları oldukça ilginçti. Özellikle Edin Yakupoviç (Tim) sahnede ilginç bir epi-zot sergiledi. Oyunun sahne tasarımını Bedi İbrahim hazırladı, pek fazla deko-ratif bir sahne olmamasına rağmen oldukça fonksiyonel bir sahne tasarımında,Ognen Atanasovski’nin hazırladığı müzikle bir bütünlük kazandırılmış, VasilZafirçev’in hazırladığı başarılı koreografi de oyuna ayrı bir canlılık kattı.

Bu yılın ilk gala temsili Cücenoğlu’nun yazmış olduğu, Nataşa Poplavska’nınsahnelediği “Kadıncıklar” oyunudur. Bu oyunun hikayesinde de duygu, his,heyecan, hatıra, anı, acı, zoruna gülmeler, zorlama aşklar yan ısıra pişman olma-lar, gizli duygularla kişisel hesaplaşmalar, bu duyguları yaşarken taa kemik ilik-lerinde bile ağrı sancısı hissetmek ve yinede aşktan ölünmediğini hür bir yaşamarzusuna kavuşmak isteği, karamsar bir yaşamın ciddi hastalığa neden olduğu-nu kanıtlayan şahitler de sürekli olaya tanıklık ediyor hizmetçiler Apo ile Parlak.

82

2008


Onlar aslında sesiz sedasız bir şekilde İnci, Neriman, Mehtap ve Hayriye’ninyaşamının takipçileridir.

Bu eser daha fazla müzikli eğlenceli, profile edilmiş bir tasarım olarak düşü-nülmüş, buysa oyunun başarılı olmasında önemli etken sayılır. Aktörlerin oyun-cu kabiliyeti yan ısıra ses sanatçısı olarak da şarkı söyleme yetenekleri ortayakoyuldu. Oyunda şarkı, dram, müzik, oyun, tiyatro ve etkileyici hareketlerdenoldukça ilginç bir sentez oluşturuldu. Boş sahneyi dolduran video bim gösteri-si de oyunu ilginç kılan önemli sahne tasarımı olarak değerlendirildi. Dramefektleri daha az görülür olmasına rağmen, daha çok dans ve müzik, videoefekt ve ahlaksız bir yaşam tarzının pençesine kapılanların hayat hikayesi buşekilde akıp gidiyor. Bu oyun Türk Tiyatrosu’nun farklı bir prodüksiyona imzaattığının en iyi örneğini teşkil etmektedir.

“Romeo ve Juliet” oyunun galası, Ohri Yazı Festivali’nde sunulduktan sonra,yönetmen Deyan Proykovski bu oyunda üstün bir tiyatro hareketliliği uygula-mış, aktörlerin canlı hareketleri seyircinin nefesini kesecek tarzda, çağdaş veetkileyici bir dram eseri oluşturmuş, her harekette belli bir duygu birikimi, aşkınne sözle, nede hareketle tarif edilemeyeceğini sadece yaşamakla mümkün ola-bileceğini bir kez daha hatırlatıyor, oyunun yönetmeni. Oyunun etkileyici, tesiredici gücü kısıtlı olmasına rağmen, duygular daha fazla şarkı sözleriyle soloveya koro halinde seslendirilen şarkılarla ifade edilmesi de oyuna ayrı bir özel-lik kattı, bu durum oyunun sadece 6 aktör tarafından oynanmasına olanak sağ-ladı. Dram metni enerji dolu, bunun yan ısıra acı, üzüntü ve elem, keder gibiduygular da yansıtılmaktadır, oysa çok etkili ve kişisel duygular lirik tonlarlayansıtılması oyuna romantik bir boyut kazandırdı. İlhamdolu çok etkileyici duy-gulardan tüyleriniz adeta diken diken oluyor, aynı zamanda ılık bir yaz gecesirüzgarı misali kalbinizi hafifçe ferahlatıyor, serinletiyor. Bu özellikle bu oyun,Balkanlarda antolojik değerden sayılan özel bir temsil olduğu ifade edilmiştir.Özellikle Kapuleti’nin, Julet’i Romeo’dan vazgeçmesini ikna etmeye çalıştığısahne mükemmel bir şekilde canlandırıldı.

Yönetmen Deyan Proykovski, dramatik müzikal tarzında hareketli bir oyunhazırladı, özellikle hornaları kullanarak, zaman zaman oryantal tonlarla, bazıanlarda modern görünüm yansıttı. Sahne tasarımıysa ultramodern. Endergörülen, sahneden geometrik cisimler oluşturmuş, her yöne doğru hareketeden ve rote eden geometrik cisimler aktörlerin, oyuncuların fonksiyonunagöre tasarlanmış. Aslında bu bölümler hikayeyi ilginç ve çekici kılar. Genç veyetenekli aktör ekibi bu oyunda sahnede adeta bir mucize yarattılar, şarkı söy-lediler, oynadılar, akrobatik hareketler sergilediler, tırmandılar, aşağı indiler,pervane şeklinde yerinde dönüp durdular ve tek sözle mükemmel bir oyuncanlandırdılar. Kısacası seyirciye değişik ilginç ve müthiş hareketli bir oyun izle-me olanağı sağladılar. Özellikle Zübeyde Selimovska (Yuliya), Selpik Kerim(Romeo) ve Cenap Samet (Kapuleti) üçlüsü mükemmeldiler sahnede. “Romeove Juliyet” eski tiyatro ve artık demode olmuş bir oyun sayılmasına rağmendünya modasını takib eden, birkaç kelime ile bu oyunu tarif etmek gerekirseşunu söylemek mümkün olur, total tiyatro pardonsuz, Balkanlara has bir duy-gusallığı dile getirir şeklinde oyun hakkında yazdığı yorum yazısında DanielaStoyanoviç şöyle bir başlık atmış, “Dünyaca modern, bizce duygusal”.106

“Leons ile Lena” romantik komedi oyunu, seçkin lirik hikaye formunda, ironive sinizm dolu olması yan ısıra bu oyunda aynı öyle fantezi ve şiir de var, buyönüyle repertuvara ferahlık getirdi. Оyunun yönetmeni Dragana MiloşevskaPopova, tiyatro konvansiyonlarıyla özdeşleşmeyi istememiş, oyunu hazırlarkensahne şablonlarının dışına çıkmak arzusuyla oyuna daha çağdaş bire sahnetasarımı kazandırmaya gayret göstermiş. Rejideki yeniliklere uyum sağlayanaktörlerin de sahne hareketleri, oldukça doğal, rütin olduğu dikkat çekilmiştir.

83

106 “Vest” gazetesi 21 Ekim 2008yılında.


Oyundaki başrolleri herkes kendi beceri ve kabiliyetine göre ZübeydeSelimovska, Edin Yakupoviç ile Osman Ali canlandırdı, diğer rolleri de ötekiaktörler oynadı.

Mekan olarak oldukça kısıtlı çalışma koşulları altında görevlerini sürdürenTürk Tiyatrosu sanatçıları, belirlediği repertuvarı gerçekleştirmek için canlabaşla çalıştıkları, önemli Projelere imza atmak için elinden gelen gayretleri esir-gemediği görülen bir gerçektir. Bu doğrultuda, İlhami Emin’in ve YordanPlevnej’in yazdığı, Rifat Emin’in mesleki işbirlikçi trajedi ve komedi “Siyahkalem” oyunun Vlado Çvetanovski’nin yönetmenliğinde yeniden repertuvaraalınması, bu doğrultuda atılan kayda değer önemli adımlardan biri sayılır.Oyunu hazırlayanların amacı (XV. yüzyıla ait) kimliği bilinmeyen, ad yapmışTürk ressamlarından biri sayılan “Siyah kalem” hakkında heyecanlı bir drammalzemesi hazırlamak olduğu açıkça sezilir. Ressamın felsefi düşünceleri, resimdenen büyüyü, hayat odiseyası, boya ve ses tonlarından ritim ve danslardanoluşan çok farklı bir dünyayı yansıtıyor. Oyun yazarlarının kaleme aldıkları dra-maturji yapısı, oyun yönetmenin elinde sahne şekli kazandırılmış özellikle gör-sel tiyatro alanında seçkin bir örneği teşkil etmektedir. Yönetmen Çvetanovski,karakterlerin düşüncelerinde yaşayan şairimsi değerlere önem vermiş, tek sözlerüyalarımızın, hayallerimizin, emellerimizin, hayattan beklentilerimizi renklerleve ses tonlarıyla aktarmaya çalışmış, şairane tiyatrocu çağdaş bir örneğini gös-termiştir. Oyunun ilk sahnesi tiyatronun sayesinde ressam, “Siyah kalem”in(Elyesa Kaso) seyirciye resim çizme büyüsünü ve güzelliklerini hissettirmeyeçalıştığıyla başlıyor. Oradan seyirciler aktörle birlikte sahneye doğru ilerliyor,oyunun öteki sahneleri seyirci ve oyuncu arasında sıkı bir bağ kurarak devamediyor. Oyunda yaklaşık 20 kişilik bir aktör ekibi oynuyor, seyirci ise memnuni-yetle yetenekli aktörler Elyesa Kaso, Bediya Begovska, Salaettin Bilal ve MustafaYaşar’ın, duygusal davranışlarını büyük bir ilgiyle izliyor. Aktörlerin her biri bir-kaç rolü aynı anda canlandırması oyuna farklı bir boyut kazandırmış. TürkTiyatrosu’nun genç aktörleri sayılan; Suzan Akbelge, Nesrin Tair, ZübeydeSelimovska, Eksel Mehmed ve diğerlerinin de başarıları kayda değer olduğubelirtilmiştir. Yetenekli sanatçıların sahnelediği bu oyunu da izleyiciler alkış yağ-muruyla karşıladığını belirtmek gerekir.

Türk Tiyatrosu’nun başarıyla sunduğu, seyircilerin ayağa kalkıp uzun sürenalkış yağmuruyla karşıladığı, çok beğenilen antolojik değerden sayılan oyunlar-dan biri takdir edeceksiniz ki “Sınırdaki ev” oyunu olmuştur. Seyircinin samimialkışları şüphesiz ki oyundaki rolleri canlandıran; Bediya Begovska, Atilla Klinçe,Salaettin Bilal, Mustafa Yaşar, Funda İbrahim, Filiz Ahmet, Elyesa Kaso, ZekirSipahi, Naci Şaban, Tamer İbrahim ve Riyat Tahir’e yönelikti. Oyunun başarılıolmasında emeği geçen Türkiyeli yönetmen Yücel Erten de, seyircinin ilgi vebeğenisini kazandı, alkışa takdir edildi. Seyirci izlediklerinden memnundu,kendi tiyatrosunda böylesi başarılı bir Projeye imza attığından dolayı gururluy-du, gala sonrası tiyatro hollerinde tam manasıyla bir bayram havası yaşandı.Türk tiyatrosu bir oyunu 100. temsil olarak aynı heves ve başarıyla sunması, galatemsilde yaşanan aynı duyguların her temsilden sonra bir tekrar hissedilmesigerçekten saygıya değer, takdir edilmesi gereken ender rastlanan bir olaydırdemek doğru olur. Daha önceleri, bu denli bir başarılı Üsküp Türk Tiyatrosu’ndagörülmemiştir. “Sınıradki ev” 2002 yılında Türk Tiyatrosu’nun repertuvarına alı-nan ilginç bir oyun, o günden bu güne kadar bu ilginç oyunu Üsküp Tiyatroseverleri yan ısıra Manastır, Resne, Köprülü, İştip, Kumanova’da düzenlenen

84

2009


Komedi günleri festivalinde, İstanbul, İzmir, Kıbrıs ve Kosova’da düzenlenenuluslararası tiyatro festivallerinde de seyirci tarafınca beğeniyle izlenmiş, alkışyağmuruyla karşılanmıştır.

XIX. yüzyılın sonlarına doğru eserlerini yazmış olan dramaturg FrankVedekin’in “İlbahar Uyanışı” adlı oyun, Türk Tiyatrosu’nun başarıyla sahnelen-dirdiği sayısı çok ilgi çekici temsillerden sadece bir tanesi. Bu oyun sadeceAlmanya’da değil; dünya darmaturjisinin de seçkin örneği sayılır. Bu oyun TürkTiyatrosu yetkililerinin repertuvarı hazırlarken kaliteli bir repertuvar hazırlamak-tan yana oldukları ve bu doğrultuda göstermiş oldukları gayretlerinin kanıtlayı-cısıdır. Yönetmen Vasil Hristov oyunun içeriğinde pek fazla değişiklik yapma-dan, yazarın idesini takiben oyunu daha çağdaş bir boyutta hazırlaması ilginçolmuş. Yönetmen tamamen lirik bir anlatım tarzını yeğlemiş, bunun yazarınoyunda sergilediği patetik duygulardan ve karamsar tonlardan metni arındır-mış. Yönetmenin oyunda sergilemiş olduğu bu şekil yaklaşımı, kişilerin iç dün-yasındaki huzursuzluğu, ikircimlikleri, karamsar duyguları, bağra basılan ergin-lik enerjisi vb. hassas meselere değişik bir açıdan işlemesi kayda değer bir başa-rı olarak değerlendirilmiştir. Oyundaki rolleri daha yaşlı ve daha genç aktörlercanlandırmış olması gençliğin verdiği heyecan ve tecrübeli pişmiş aktörlerinverdiği sahnedeki güvence duygusu bir birini mükemmel bir şekilde tamamla-dığı net bir şekilde seyirciye sunuldu. Bu oyunda sahnede gösterdikleri perfor-mansları ve sanatçı becerisi ile özellikle; Filiz Ahmet, Selpin Kerim, Osman Ali,Suzan Akbelge, Zubeyde Selimovska, Neat Ali, Akset Mehmet, Perihan Tuna,Mustafa Yaşar, Zekir Sipahi, Erdoğan Maksut, Mükerrem Bilal’le birlikte üstlen-dikleri rolleri yoğun olmasına rağmen, takdire şayan bir bütünlük çerçevesi için-de, stilize edilmiş sahne diliyle gözler önüne sergiledi. Türk Tiyatrosu’nun 60 yıl-lık var olma ömrü bu tiyatronun çalışmalarını değerlendirmeye değer birdönem olduğunu belirtmek gerekir. Türk Tiyatrosu, MakedonyaCumhuriyeti’nde yaşayan Türklerin kültür tarihinin önemli bir parçasını teşkiletmesi hasebiyle de ayrı bir önem arz eder. Bize düşen görev ve yükümlülük,Türk Tiyatrosu’nun varlığını bilimsel açıdan araştırarak, her türlü önyargılardanarınmış bir yaklaşımla tiyatronun bugünlere kadar kat ettiği yolu doğru veaydın bilgilerle bir kez daha hatırlatmak ve gün ışığına yazılı bir belge olarakgelecek kuşaklara intikalini sağlamaktır. Öte yandan da geleceğe yönelik aşıl-ması gereken yolların önünü açmaktır... Bu duygu ve isteklerle Makedonya’daTürk Tiyatro geleneğinin seçkin örneğini teşkil eden Türk Tiyatrosu’nun 60 yıl-lık kuruluş yıl dönümü vesilesiyle bu monografi hazırlanmıştır.

Monografinin hazırlanmasında, tiyatronun arşiv belgelerinden, tiyatroylailgilenen bireylerin şahsi arşiv dosyalarından, gazete ve dergilerden ve şahsiarşivimden yararlandım. Bu belgelerin ışığında Türk Tiyatrosu içinde ve tiyatroetrafında toplumsal düzeyde, halk kitlesi arasında oluşan kültürel kamuoyuhakkında gelişme süreçlerini yazılı kaynaklardan takiben Türk Tiyatrosu’nunkuruluşundan bugüne kadar tarihi gelişmesine değin doğru bir tasvir tanımyapmaya gayret gösterdik.

Üsküp Türk Tiyatrosu’nun 60 yıllık kuruluş yıldönümü vesilesine adanmışolan bu monografi tiyatronun bunca yıllık çalışmalarını kapsayan yepyeni biraraştırma çalışması olarak algılanmalıdır. Burada tiyatro hakkında yazılan eleşti-riler hakkında ayrıntılı kaynak bilgiler kapsanmıştır, sanatçıların kaydettikleriüstün başarıları hakkında değerlendirmelere yer verilmiştir. Monografiyi hazır-larken, girişimcilerin taleplerini tüm yönüyle ele alamadığımızdan dolayı birçoksanatçıya ve tiyatronun gelişmesinde katkı sunan bireylere borçlu kaldığımızıbelirtmek istiyoruz.

Bu kitapta Tiyatronun gelişmesinde emeği geçen Abduş Hüseyin, Şerafettin

85


Nebi, Lütfü Seyfullah, Cemail Maksut, Kemal Lila, Mirko Stefanovski, SaşaMarkus, Salaettin Bilal, Müşeref Lozana, Bediha Begovska ve diğer sanatçılarhakkında daha genişçe monografik bilgilere rastlanmıyorsa, bu durum elbetteki zikrettiğimiz değerli sanatçılara gereken ilgi veya değer verilmediği anlamı-na gelmez, imkanlar bu kadarını mümkün kılıyor, asla unutmamakgerekir ki 60yıllık uzun bir yol, bu sanatçılardan saçılan sanat ışığıyla aydınlattıklarını belirt-mek yeterli olur kanısındayız.

Geçen 60 yıllık uzun bir varoluş süresi aslında Türk Tiyatrosu’nun gerekkurumsallaşması, gerekse yerli oyun yazarlığının, izleyiciye çeviri yoluyla çağdaşoyunların sunulması, oyun yönetmenliği, sahne tasarımı, profesyonel aktörgeliştirmek gibi önemli atılımların yapıldığının kanıtıdır. Üsküp TürkTiyatrosu’nun temel taşını oluşturan Üsküp Türk Tiyatrosu’nun sadık seyircisi,tiyatroyu çağdaş bir sanat olarak algılamaya çalışırken sadece Türk Tiyatrosuyazarlarını değil öteki milletlerin de dram sanatını yakından ilgiyle takip etmeanlayışı gerçekten övgüye değer.

Tiyatronun kaydettiği gelişmeler bir bakıma kültür seviyesinin gelişmesinigösteren bir barometre teşkil etmiştir, Avrupalaşma yönünde karşı koymalarınodaklaştığı bir mekan olarak görülen tiyatro aracılığıyla Türk halkı sadeceMakedon kültürüyle değil; medeni dünya kültürleriyle de tanışma olanağı bul-muş, bu yönüyle Üsküp Türk Tiyatrosu bir bakıma insanlar arası kültür tartış-masının gerçekleştirilmesinde köprü rolünü oynamıştır. Makedonya’da Türkvarlığının yaşatıldığı önemli merkezlerinden biri sayılan Türk Tiyatrosu’nda,kuruluşundan günümüze kadar Türk kültürünün ve edebiyatının devam ettiril-mesi nedeniyle özel ilgi ve önem arz etmektedir.

Monografiler, tarihin bir parçasını oluşturması hasebiyle, sadeceMakedonya’daki tiyatro tarihinin değil, daha geniş çapta, dünya tiyatro tarihi-nin de bir parçası sayılır. Sahne sanatında telaffuz edilen her söz iletişimde fark-lı bir yere sahiptir. Bundan hareketle bu monografi eserin sayfalarını kaynak bil-giler ve bol fotoğraflar paylaşılmaktadır. Tiyatro sanatı, aslında konuşan, nefesalan ve hareket eden bir fotoğraf olduğu gerçeğini de göz önünde bulundur-muş olursak, tiyatroyla alakalı monografiler de her zaman yazılı metne kıyasenfotoğraflara fazla yer verildiğini fark etmiş oluruz. Monografi her okurun ulaşa-bileceği, basit ve kolay anlaşılır bir üslupla yazılmıştır. Makedonya TürkTiyatrosu için ise bu monografi gurur verici ve abidevi nitelikte değerli bir esersayılır. Türk Tiyatrosu bu monografi ile Üsküp Türk Tiyatrosu’nun kuruluş aşa-masından günümüze kadar emeği geçen, gelmiş geçmiş herkese, vefa borcu-nu saygı, hürmet ve şükran duygularını, anlamlı bir şekilde ifade etmektedir.Tiyatronun gelişme sürecinde tarihe damgasını vuran her bireyin eşsiz tiyatrosevgisi ve özverili çalışmaları, gelecek nesillere örnek teşkil etmektedir. TürkTiyatrosu’nun geçmişini eşsiz ve ilginç kılan değerler bu olsa gerek. Üsküp TürkTiyatrosu, kuruluşundan beri sanat faaliyetlerini büyük bir muvaffakiyetle sür-dürmüş, Makedonya’da yaşayan Türk halkına milli bir tiyatro yaratma yolundaverdiği emekler ve sarf ettiği gayretler çok şeyi ifade edecektir.

86


87


88


Makedonya’da Türkçe görsel ve yazılı basın medyaları, Türk Tiyatrosu’nungeçmişte, kurulduğu yıllardan bügüne kadar taşıdığı sanatsal mirasın anlaşılması vekamuoyuna aktarılması açısından büyük önem arz etmektedir. Türk Tiyatrosu’nuntakipçileri diyebileceğimiz, eleştirmenler, gazeteciler sunulan temsillerin değerini veönemini kavrayarak, izleyicilerde bıraktığı yansımaları dile getirerek, temsilleri değer-lendirirler. Türkçe yazılı ve görsel medyada Türk Tiyatrosu’nun çalışmalarıyla alakalıyayımlanan yayınlardan ve değerlendirme yazılardan, Tiyatro’nun çalışmalarını takipetmemizi ve fikir sahibi olmamızı sağlıyor. Türkçe medyalarda Türk Tiyatrosu’nun çalış-maları hakkında sayısı çok olumlu veya olumsuz eleştiriler, yanısıra, değinmeler,yorumlar, söyleşiler ve haber yazıları yer almaktadır.

Türkçe medya deyince akla ilk önce “Birlik” Gazetesi gelir, hemen ardından “Sesler”Kültür Sanat Dergisi, (Kosova) Priştine’de çıkan “Tan” Gazetesi, Makedonya Radyo veTelevizyonu ikinci programda yayın yapan Türkçe Radyo ve Televizyon Programlarıgelir. Yakın geçmişten itibaren Türk Tiyatrosu’nun faaliyetleri hakkında “Zaman” ile“Yeni Balkan” Gazeteleri’nde de yazılar yayınlanıyor.

Türkçe yazılı basının ilk örneğini teşik eden “Birlik” Gazetesi’nin ilk sayısı 23 Aralık1943 yılında yayımlandı. Kuruluş yıllarında gazeteci sayısı kısıtlı olmasına rağmen,toplumsal ve diğer güncel konular hakkında okuyucuları haberdar ediyordu. Kültürsayfası gazetenin 7. sayfasında yer alıyordu. Bu sayfada Makedonya’da yaşayan Türktoplumun ve daha geniş anlamda kültür sanat faaliyetlerine yer verilmiştir. AzınlıklarTiyatrosu’nun faalliyetleri ve hazırladıkları repertuvar hakkında kısa fakat öz bilgileriiçeren haber yazıları yayımlanmıştır. Bunun yanısıra sunulan prömiyer temsillerhakkında eleştiriler, yorumlar ve değinmeler yayımlanmıştır. Tiyatro üyeleriyle güncelkonular hakkında söyleşiler, izleyicilerle anketler yapılmıştır. Tüm haberler ilginçfotografla desteklenmiştir.

“Sesler” Aylık Kültür Sanat Dergisi, 1965-2001 yılları arasında yayımlandı. Dergidekültür sanat alanından farklı konular hakkında yorum, analiz ve değinme yazılarıyanısıra, Makedonya Türklerinin kültür sanat yaşamından ilginç konulara ve genç şairile yazarların eserlerine önem verilmiştir. Kültür sanat konularıyla zengin olan “Sesler”Dergisi okur kitlesinin ilgi ve dikkatini çekmiştir.

Makedonya Radyosu dahilinde Türkçe programlar ilk kez 28 Aralık 1944 yılındayayımlanmaya başladı. Türkçe Radyo redaksiyon olarak 1969 yılından bu yana çalış-malarına devam etmektedir. Radyo programlarında kültür redaksiyonu yanısıra TürkTiyatrosu sanatçılarının üye olduğu dram kolunda sayısı çok Radyo Dram eserlerinçekimi yapılmıştır. Kültür redaksiyonun gazetecileri, Türk Tiyatrosu’nun faaliyetlerinikamuoyuna tanıtmak doğrultusunda epeyce katkıları geçmiştir.

14 Nisan 1969 yılında Makedonya Televizyonu dahilinde ilk defa Türkçe enforma-

89

Türk TİyaTrosu ve Makedonya’daTürkçe Medyalar

02 turskata kritika FINAL q8:Layout 1 20.01.2010 19:19 Page 89

tiv TV Program yayın yapmaya başladı. 1991 yılından bu yana TV ikinci kanalda Türkçeyayınlar yayımlanıyor. Türkçe TV yayınlarının kültür redaksiyonu Türk Tiyatrosu’nunçalışmalarını adeta adım adım, yakından takip ediyor, sunulan temsillerin canlı çekimiyapılarak izleyicilere aktarılır, bunun yanısıra sayısı çok yayınlar da hazırlanmıştır. TürkTiyatrosu’nun çalışmaları Makedonya Televizyonu’nun Dram programında yayımlan-maktadır.

Tiyatro’nun kuruluş yıllarında repertuvar arayışı içinde olduklarından dolayı, tiyatroeleştirileri de oldukça kısıtlı olduğu bilinir, daha çok o dönemlerde Tiyatro’nun Türktoplumunda önemi ve etkisi hakkında yazılar yayımlanmıştır. Gazeteciler tiyatrosanatında estetik ve sanat değerlere odaklanırken, çağdaş ve edebi Türkçe’nin kul-lanımına da dikkat çekmişlerdir.

“Birlik” Gazetesi’nin sayı. 202, Şubat 1952 yılında, yayımlanan haberde, TürkTiyatrosu’nda sahnelenen tek perdelik oyunlar, Nuşiç’in “Düğme” ve “Nezle” piyesleriçok kısa bir zaman içerisinde hazırlandığı dikkat çekilir. “Düğme” piyesi Musa Halimyönetiminde hazırlanmış. Enise Mahmut ilk kez “Nezle” piyesinde rol almış olmasıyanısıra izleyicilerin beğenisini kazandığını yazıyor. (...”Enise Mahmut ilk kez sahneyeçıktığı halde, “Nezle” piyesinde kayınvalide rölünü muvaffakiyetle temsil etti ve bütünseyircilerin nazari dikkatini celbetti”). Oyunun sonunda izleyiciler tüm aktörleri alkışyağmuruyla alkışladıklarını yazıyor, metnin yazarı kendini okuyuculara D. M inisiyalleriile takdim etmiştir.

Söz inisiyallerde iken gazetelerin kültür sanat sayfalarında yayımlanan birçokyazıların müellifleri inisiyaller kullandığını belirtmek gerekir.

Kuruluşundan iki yıl sonra, tiyatro yavaş yavaş kendi ayakları üzerinde durmayıbaşarır ve repertuvara Molier’in bir eserini alır. 24 Martta “Hastalık Hastası” temsilinprömiyeri hakkında yayımlanan haberde, sekizyüz seyirci önünde sunulan temsile,oyunun yönetmeni ve oyundaki rolleri canlandıran aktörler ilk sınavını başarıylakazandıklarını anlamış oluruz. “Birlik” Gazetesi’nin (sayı. 205, 06. Nisan 1952) yılında,Mustafa Karahasan “Hastalık Hastası” temsili hakkında “Başarıyla kazanılan sınav”başlığı altında oyun hakkında geniş kapsamlı ve ayrıntılı bir değerlendirme yapmış.Karahasan, değerlendirme yazının başında temsilin adı, metnin içeriğiyle bağdaşıyorve doğru bir seçim yapıldığına dikkat çekiyor. Temsilin prömiyeri önemli konuklarönünde sunulmuş, Kemal Seyfullah ve dönemin tanınmış siyasetçisi Dare Cambaz,Kültür ve Eğitim Bakanı,Türk Tiyatrosu’na yardımda bulunacağını vaad etmiş. Oyunuyöneten Abduş Hüseyin oldukşa gerçekçi ve inandırıcı bir tarzda temsili hazırlamış, rol-leri de doğru tespit etmiş bu yüzden aktörlerden maksimumu alabilmiş.

Mustafa Karahasan aktörler hakkında değerlendirme yaparken, herşeyden öncesıradışı fakat mükkemel bir paradoksa dikkat çekiyor: “Henüz düne kadar öğretmenolan Şerafettin Nebi, şimdi Aragon rolünü canlandırıyor, Antunet’i ise Hacer Fetah,düne kadar sıradan bir vatandaş olarak yaşamını sürdüren, ferece giyen bir bayan,gurur duyacağımız, saygı ve takdire değer sanatçı performansı sergilediklerini altınıçizerek belirtir”.

Yorum yazısında, diğerleri yanısıra Berald’ı tanınmış yazar ve gazeteci, NecatiZekeriya canlandırdığı belirtir. Sonuç olarak Mustafa Karahasan, Tiyatro yönetmenlerinrepertuvara klasik eserleri almalarını takdir ediyor.

“Birlik” Gazetesi’nde (sayı. 218,19 Kasım 1952) yılında, Mahmut Demir Kıratlı, AbduşHüseyin’in yönetmenliğinde Türk Tiyatrosu’nda sunulan, Branislav Nuşiç’in “ŞüpheliŞahıs” temsili hakkında geniş kapsamlı yorum yazısını yayınlıyor. Yazının başında genelolarak dünya kültüründe, Tiyatro sanatının öneminden bahseder, bu çerçeve içindeMakedonya’da faaliyet gösteren bu küçük Tiyatro’nun da önemini vurguluyor. Dahasonra Nuşiç’in metnini analiz ediyor, eserin gizli hikayelerini yansıtan sembollerhakkında olduğu, eserde canlandırılan kahramanlar hakkında ayrıntılı bilgiler aktarır.Düşüncesine göre, oyunun yönetmeni Abduş Hüseyin, hazırladığı metni iyi tanıdığı

90


gibi, aktörleri de yakından ve iyi tanıyor, bu yüzden rolleri son derece anlamlı pay-laştırdığını dile getirir. Aktörler canlandırdıkları rolleriyle bağdaşıyor, bununla yönet-men büyük iş başarmış, aktörleri ‘’kalıplaşmış çalışmalardan” kurtarmış. Temsil yoğunfakat tam manasıyla bir bütünlük teşkil ettiğini, ancak edebi Türkçe konusunda, sahnedilinde sorunlar devam ettiğini dikkat çekiyor.

Necati Zekeriya “Birlik” Gazetesi’nin (sayı 255, 20 Mayıs 1953) yılında, “Ayşe” temsilihakkında yazdığı geniş kapsamlı yorumunda, temsil hakkında iyi izlenimi bozan,başarısız çizgiye değinir. Metnin kötü çevirisi, sahne dilinde fonetik ve vurguda sorun-ların yaşanmasına sebep olmuş, bu tür eksiklikler, maalesef üzerinden kolaycageçlimeyeceği sorunlar olduğunu dikkat çekmiştir Necati Zekeriya. Yazının devamın-da, özellikle temsilin ikinci perdesinde gerçekçiliğe, orijinelliğe ve dinamik bir oyunaönem verilmesi gerektiğini vurguluyor. Sonuç olarak da, ‘’Bana ayan olmayan birmesele varsa, o da şudur: “Zulümkar” piyesinde reji işiyle tiyatromuza yeni bir tarihçizen Todor Nikolovski, “Ayşe” piyesinde de kendi tarzını ve yorumunu neden göster-medi ?”, diyor.

Yazının sonunda not olarak şunlara da değiniyor Necati Zekeriya: ’’Düşüncemegöre her prömiyer temsilden sonra kültür sanat düşünürleri ile aktörler arsında açıktartışmalar yürütülmelidir. Bu tür tartışmalar her iki taraf için faydalı olacağına inanıy-orum’’.

Makedonya’da Türkçe medya camiasında ve gazeteceilik alanında bu eleştiri endoruk noktayı oluşturmaktadır. Temsilin her yönlü analizi ediyor, oyun hakkında enufak detayler bile kapsanmıştır. Müellif prömiyer temsillerin bu şekil incelikli ve ayrın-tılı değerlendirmesiyle, yazarları ve Tiyatro öncülerini de etkilemektedir, diyor.

‘’Birlik’’ Gazetesi’nde (10 Kasım 1954) yılında, ‘’Bir misafir geldi’’ temsili hakında, S.Sami yayımladığı yorum yazısında, Türk Tiyatrosu yöneticileri repertuvarı hazırlarken,izleyicilerin ilgi ve beğenisini çekecek türden temsilleri tercih etmelerini dikkat çekiyor.

1955 yılın Ekim ayında İlhami Emin, “Suzan” temsilin prömiyeri hakkında yorumyazısını yayınlanıyor. Bu oyun yerli yazarımız Mustafa Karahasan’ın eseri olduğu içinTürk Tiyatrosu’nun repertuvarında ayrı bir yer tutar. Eserin konusu, Üsküplü izleyicileretanınmış bir konu olduğu için ilgi ve beğeniyle karşılandı. Oyunun dramatizasyonu verejisi Todor Nikolovski’ye aittir. İlhami Emin’e göre Türk Tiyatrosu yetkililerinin bu gir-işimi takdire değer, yerli bir yazarın eserini sahnelemek izleyicide dikkat ve ilgiuyandırdığını vurgular.

“Birlik” Gazetesi’nin (sayı. 286, 29 Şubat 1956) yılın başlangıcında, İlhami EminHalklar Tiyatrosu’nun o dönemki Müdürü Şuko Avdoviç ile bir söyleşi yayımlamış.Müdür, öngörülen repertuvarın hayata geçirilmesi için gösterilen gayretlerdenbahseder, iki grubun sunduğu iki başarılı prömiyer temsile değinir, kadro sorunu heriki dramın sanatçıları arasında yapılan karşılıklı işbirlikle, birbirlerini etikleyecek tarzdabu sorun giderilmeye çalışıldığını ifade eder. Diğer tiyatrolardan ad yapmış tiyatrosanatçıları genç ve tecrübesiz aktörlere eğitim vermesi konusunda yapılan girişimler-den de söz eder. Makedonya Cumhuriyeti çapında turne gerçekleştirmek için gerekentüm hazırlıkların hızlı bir tempoyla yapıldığını bildirir, teknik sorunların halledilmesiyleturneyi Mayıs ayında gerçekleştirmeyi düşündüklerini, haftada en az üçer temsil sun-maya gayret göstereceklerini bildirmişitr.

“Birlik” Gazetesi’nin (sayı. 293, 28 Mayıs 1956 yılında) kültür sayfasında, “Düşüncelerbirleşti’” başlıklı yazısında Sermet Sami, Halklar Tiyatrosu’nun o dönemki güncel sorun-larına değinir, bunun sonucu olarak da yarı profesyonel tiyatroya dönüşmesi imkan-larını dile getirir. Yazıda yapılan anketten alınan yorumlar da yer alır, anketten enönemli bulduğumuz ifadeleri ayırt ediyoruz.

Lütfü Seyfullah-aktör: “Çalışma koşullarımızı gözönünde bulundurarak, profesy-onel tiyatro amatör aktörleri tanıtması gerekir, profesyonel tiyatro yoksa, o zamanamatör sanatçıların geleceği de yoktur” diyor. Hacer Yakup-aktör “İyi bir sanatçı olmak

91


istiyorum; amatörizm şartları bunu bana temin edemez; bu yüzden amatör kalmakniyetinde değilim”. Müşeref Ahmet-Pedagoji okulunda öğrenci: „Amatörizm herhangi bir kolektif için ilerlemeyi sağlamaz, profesyönel bir aktörün amatöre dönmesizordur”.

S. Sami yazısının devamında, o anda Halkar Tiyatrosu’nda 16 aktör görev yaptığını,11 teknik eleman, 5 sinema işçisi ve 4 idareci çalıştığını belirtir. Bu rakamlara bakıldığın-da kadro elemanların sayısı %50 azaltılmış olduğu farkedilir. Sami, her iki kolektivin vetiyatronun çalışmalarını yakından izleyen samimi izleyicilerin düşüncesine göre, Türkve Arnavut Dramı en az 15 yada 17’şer profesyonel aktörü olması gerektiğini belirtir.Yazının sonunda, yukarıda verilen rakamlarla Halkar Tiyatrosu yarıprofesyonel birkurum olarak çalışmalarına devam edebilir, aktör yetersizliğini kapatmak için bazı pro-jelere amatör sanatçıları dahil etmek kaçınılmaz bir ihtiyaç olduğunu vurguluyor.

“Birlik “ Gazetesi’nin (sayı 307, 31 Aralık 1956) yılında, İlahmi Emin, “İnci gözyaşları”temsili hakkında ilginç bir yorum yazısı yayınlıyor. Türk Dramı ‘’Koştana’’ temsilini çokuzun bir dönem hazırlamış, ona kıyasen bu temsili oldukça kısa bir sürede toplam 25gün içinde hazırladığını dikkat çekiyor. Necati Zekeriya’nın başarılı çağdaş Türkçeçevirisi, oyundaki sahne dilinin de başarılı olmasını sağladığını belirtir. İlhami Emin buoyunda aktörlerin çağdaş Tükçe sahne diline, temiz bir Türkçeyle konuşmaya özen vedikkat gösterdiklerini vurguluyor, buysa hikayedeki kahramanların yüksek seviyeli bil-incini yansıtıyordu.

Türk Tiyatrosu’nun ve gazetecilerin en önemli misyonlarından biri, o dönemlerdeedebi Türk diline büyük önem verilmesidir, çünkü bu misyonun aynı zamanda eğitimyönünden de ağırılığı var o yüzden ilgi ve önem arz etmekedir.

Bora Stankoviç’in ‘’Koştana’’ temsili Türk Tiyatrosu’nun sahnesinde şimdiye kadardört defa sahnelenmiş.

‘’Koştana’’ temsili hakkında ilk yorum yazısı ‘’Birlik’’ Gazetesi’nin (30 Kasım 1954yılında) M inisiyaliyle yayımlamış. Yazının müellifi, temsilin hazırlık safhası hakkındaayrıntılı bilgiler veriyor, metni tercüme edecek, tercüman bulmakta zorluklaryaşandığını, oyundaki rollerin paylaşımı da kolay olmadığını, özellikle oyundakibaşrolü canlandıracak bayan aktörün seçiminde epeyce düşünüldüğünü belirtir.Oyun esnasında seslendirilecek olan şarkılar dikkatle seçildiğini, bu amaç için yetenek-li ve deneyimli müzisyenler angaje edip şarkıları canlı olarak icra edeceklerini dikkatçekiyor. Abduş Hüseyin’in yönetmenliğinde tasarlanan bu temsil oldukça natürel venarin sanatsal analyışı sergilendiğini belirtir M.; “Koştana rölünü genç ve başrölde ilkdefa oynayan Nezaket Yaşar temsil ediyor. Bu genç kız dürüst söz, ayan ses ve şarkı,cazibeli hareket ve oyun, yaratıcılık ve çehre nüyansları...’’ sergiledi.

1959 -1960 yılları arasında, Türk Tiyatrosu üyeleriyle söyleşiler yayımlamış, TürkDramı aktörleri okuyucuların ve izleyicilerin ilgisini çekmeye başlamış.

İlhami Emin, 1960 yılında “Birlik” Gazetesi’nde “Türk grubu dramatizasyon ve adap-tasyon işaretinde” başlıklı yazısında Türk Tiyatrosu’nun yeni sezon repertuvarı hakkın-da geniş kapsamlı bir araştırma ve değerlendirme yapmış. “Birlik” Gazetesi’nde altmışlıyıllarda Türk Tiyatrosu hakkında; İlhami Emin, Necati Zekeriya yanısıra Hasan Mercan,Farhri Ali, Alaettin Tahir, gazetenin kültür sayfalarında yorum, değinme vb. tür yazılaryayımlamış.

“Birlik” Gazetesi’nin sayfalarında, Türk Tiyatrosu 1965 yılında Bulgaristan’da gerçek-leştirdiği turne hakkında ilginç haberler yayımlanmış. Türk Tiyatrosu’nun Bulgaristanturnesi hakkında Lütfü Seyfullah haber hazırlamış.

1966 yılının Haziran ayında Türk Tiyatrosu, Aziz Nesin’in “Toroslu zorbacı” temsiliniKemal Lila’nın yönetmenliğinde sundu. Türk Tiyatrosu’nun davetlisi olarak oyununyazarı Aziz Nesin Üsküp’e gelip temsilin premiyörünü izledi. Oyunun üstün başarılarıhakkında pozitif yorumlar yayımlandı, diğerleri yanısıra Türk Tiyatrosu bu temsille

92


Pirlepe’de düzenlenecek olan “Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivaline katılacağıhaberi de yer alıyor.

“Birlik” Gazetesi’nde (17 Kasım 1966 yılında), Türk Tiyatrosu’nda, bu kez KemalLila’nın yönetmenliğinde “Koştana” temsili sunulduğu haberi yazıyor. Oyununkastingine tüm Türk Tiyatrosu aktörleri yanısıra Arnavut Dramı’ndan da birkaç aktörkatılmış. Buysa her ki Dram sanatçıları arasında özellikle büyük projelerde işbirliği vedayanışmanın yapıldığının en ayan göstergesi olsa gerek. İzleyiciler “Koştana” tem-silinde, Mitke’yi ve Vranye Romenleri beğendikleri bilinir. Bu yüzden “Koştana” temsiliTürk Tiyatrosu’nun sahnesinde birkaç defa sunuldu. Bu defa piyeste bol bol müzik veoyuna yer vermiş oyunun yönetmeni Kemal Lila, aktörlerin etkileyici ve cazibelidavranışları bu defa da izleyicilerin beğenisini kazandı, alkış yağmuruyla karşılandı,diyor, Hasan Mercan temsil hakkındaki yorum yazısında.

Hasan Mercan “Birlik” Gazetesi’nde (4 Mart 1967 yılında), Türkiyeli yazar NecatiCumalı’nın “Nalınlar” temsili hakkında yorum yazısını yayımlamış. Değerlendirmeninbaşında, aynı yazarın yazmış olduğu “Boş beşik” eseri daha önce Türk Tiyatrosu’ndasunulduğu için izleyiciler, yazarın bu eserine de büyük ilgi gösterdiğini dikkat çekiyor.Oyunun yönetmeni Kemal Lila, ustaca yazılmış metne sadık kalarak, metnin özünüizleyiciye etkileyici ve beğenilir bir tarzda yansıttığını belirtir. Oyunun sahne tasarımı,Türkiyeli sahne tasarımcısı Doğal Aksel’in tasarımına göre hazırlandığı dikkat çekilir,buysa başarılı bir çözüm olduğunu ve projenin farklı bir tarzda gerçekleşmesinisağladığını yazıyor.

“Birlik” Gazetesi’nin (26 Nisan 1968 yılında), Hasan Mercan, Tiyatro Müdürü ŞukoAvdoviç ile yaptığı söyleşisinde, Türk Tiyatrosu, Ankara Devlet Tiyatrosu’nun davetlisiolarak, 15 günlük Türkiye turnesine çıkacakları haberini bildirir. Turne, 12 Mayıs’tabaşlayıp, Ankara, İstanbul, İzmir ve Bursa şehirlerinde, “Nalınlar” ve “Şüpheli Şahıs”temsillerini sunacakları belirtilmiş. Türk Tiyatrosu’nun Türkiye turnesini Fahri Kayaizleyip, Türkiye’den izlenimler hakkında bir dizi yazı göndermiş. Türk Tiyatrosu’nunbaşarılarını dile getiren yazılar arasında “Alkışlar ve çiçekler”, “İşbirliği temasları gerçek-leştirildi” başlıklı yazıları ayrıt etmek gerekir.

Hasan Mercan, “Birlik” Gazetesi’nin (sayı. 795, 10 Ocak 1969 yılında) yayımladığıyorum yazısında, Nazım Hikmet’in üçüncü kez sunulan “Kafatası” oyununa değinir.Mercan, Türk Tiyatrosu’nda her sezon başında bu çok önemli Türkiyeli yazarın birereserinin gelenek olarak sahnelenmesini selamlıyor. “Şaşkın” ile “Şöhret veya unutulanadam” eserlerinden sonra, Kemal Lila’nın yönetmenliğinde “Kafatası” temsili sahne-lenmiş. Pançe Minov’un hazırladığı sahne tasarımı, aktörleri bu oyunda estetik sanatdeğerlerini araştırmaya teşvik ediyor.

Hasan Mercan, “Birlik” Gazetesi’nin (16 Mayıs 1969 yılında) ve Nusret Dişo Ülkü“Tan” Gazetesi’nin (14 Mayıs 1969 yılında), yerli yazarımız İlhami Emin’in “Yabancılar”temsili Türk Tiyatrosu’nda sahnelendiğini yazıyor. Her iki eleştirmen de İlhami Emin’inilk dram eserini olmulu ve başarılı değerlendirmiş. Destan örneği olarak tasarlanan butemsil, nesir tarzında çağdaş bir dram eseri olarak Kemal Lila’nın yönetmenliğindeizleyiciye sunulduğunu belirtmişler. Aktörler üstlendikleri rolleri başarıyla can-landırdıklarını, izleyiciler ise bu temsilde kendilerini bulduklarını dikkat çekmişler.

Hasan Mercan, 1974 yılın Kasım ayında, bu kez Lütfü Seyfullah’ın yönetmenliğinde,Hüseyin Süleyman’ın yazmış olduğu “Aliş” temsilin sunulduğunu yazıyor. Bu temsilAliş halk türküsüne göre yazıldığını belirtir. Aktörlerin sahnede sergiledikleri samimi vecazibeli davranışları oyunu izleyicilere beğendirdiğini dile getirir.

“Birlik” Gazetesi’nin 24 Şubat 1979 yılında Saadet Nebi, Vladimir Milçin’in yönet-menliğinde hazırlanan Simoviç’in “Hasan Ağa’nın karısı” adlı temsili hakkında yorumyazısını yayımlıyor. Oyunla alakalı eleştirisini büyük bir heyecan ve hevesle yazdığıfarkedilir, Hasan Ağa’nın karısı destanını, oyunun yönetmeni Milçin oldukça–gerçekçi,

93


94

inandırıcı bir tarzda sahnelemsi izleyicinin beğenisini kazandığını dikkat çekiyor.Aktörler ise üstlendikleri rollerini canla başla oynadıklarını yazıyor. Saadet Nebi,Haziran ayında Pirlepe’de düzenlenen 14. “Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivaliniizliyor, “Yüksek yaratıcı örneği” başlıklı yazısında, diğerleri yanısıra; Halk Tiyatrosu’nunsalonunda oyunu izleyen izleyiciler dil açıdan engel olmasına rağmen, oyunu ilgi vebeyeniyle izlediklerini, oyun esnasında birkaç kez aktörleri alkışlamalarını delil olarakbelirtmiş. Oyunun sonunda, izleyicilerden gelen uzun süreli alkışlar ise izleyiziler ilesunulan temsil arasında etkili bir iletişim kurulduğunun göstergesi olarak belirtir.“Birlik” Gazetesi’nin 20 Haziran tarihli sayısında, Saadet Nebi “Hasan Ağa’nın karısıtemsili en çok ödül kazandı” başlıklı yazısında, Pirlepe’de düzenlenen 14. “VoydanÇernodrinski” Tiyatro Festivalinde ödül kazanan sanatçılar hakkında bilgi veriyor.“Hasan Ağa’nın karısı” temsili toplam dört ödül kazandığını; en iyi yönetmen ödülünüVladimir Milçin, en iyi erkek oyuncu ödülünü Firdaus Nebi, en iyi sahne tasarımıVladimir Kostovski ve en iyi kostüm ödülünü Elena Donçeva kazandığını bildiriyor.Eleştirmen Nebi, Zagreb’te Atelye 212’de sunuluan aynı temsil hakkında da yorumyazısı yayımlamış. Bu kez Perihan Tuna’nın yerine Bediha Begovska’nın oynadığını vetemsilin üstün başarı kaydettiğini belirtmiş. Temsilin sonunda aktörler izleyicilertarafından alkış yağmuruyla karşılandığını çiçeklerle hediye edildiğini de kaydetmiş.

“Birlik” Gazetesi’nin sonbahar 1980 yılında, Saddet Nebi, “Suç ve ceza” temsilinprömiyer öncesinde Branko Stavrev ile söyleşi hazırlamış. Stavrev, Türk Dramı sah-nesinde sunulan önemli bir temsil olduğunu dile getiriken, oyunun tasarımı hakkındaayrıntılı bilgiler sunmuş. 18 Ekim 1908 yılında, “Küçük sahnede büyük temsil” başlığıhakkında “Suç ve ceza” temsiliyle ilgili değerlendirme yazısı yayımlandı. 28 Şubat 1981yılında, “Rekabette yirmi temsil yarışacak” başlıklı yazıda, Saadet Nebi, MESS FestivalProgamın seçicisi Laslo Gerald’ı seçkisinde belirlenen, Festivale katılacak olan temsillerhakkında ayrıntılı bilgi sunar. Bunlar arasında Türk Dramı “Suç ve ceza” temsiliyle katıla-cağını bildiriyor. O dönemlerde Yugoslavya çapında en önemli TiyatroFestivalleri’nden biri sayılan MESS Festivalini Saadet Nebi izliyor, “Birlik” Gazetesi’ninkültür sayfalarında Sarayova’dan bir dizi röportaj yazıları yayımlamış. Türk Tiyatrosu“Suç ve ceza” temsilini Oda tiyatrosu 55 tiyatro sahnesinde 29 Mart 1981 yılında saat20’de sunulacağını bildirir. “Birlik” Gazetesi’nin 6 Nisan tarihinde yayımlanan yazısında,22. Küçük ve Deneysel Sahne Festivali’nde sunulan “Suç ve ceza” temsilindeRaskolnikov’u canlandıran Firdaus Nebi “Altın çelenk” ödülünü kazandığı haberiyayımlanmış. Festivalin arşiv belgelerinden edindiğimiz bilgilere göre, Festivali TürkçeRadyo ve Televizyon Programları’ndan Avni Engüllü ile Salaettin Ayvaz , TürkTiyatrosu’nun bu büyük başarısını izleyicilere Festival’den canlı yayın aracılığıylaaktardıkları bilinir.

1982 yılın başlangıcında, “Birlik” Gazetesi’nde Türk Tiyatrosu’nda, NaumPanovski’nin yönetmenliğinde, İrfan Bellür’un “Memet” oyunu hazırlandığı haberiyazıyor. “Birlik” Gazetesi’nin 07 Ocak 1982 yılında, “Memet” temsilin yazarı İrfan Bellursöyleşide vermiş olduğu ifadesinde diğerleri yanısıra bu “oyunun metni uzun zamançekmecede durduğunu” belirtmiş. İrfan Bellur’un metni Makedonya’da Türkçe yazılandram eserleri boşluğunu kapatacak değerden olan bir eser olduğunu belirtmiş.

10 Ocak 1982 yılında “Birlik” Gazetesinde, Saadet Nebi, “Memet” temsilin prömiyerihakkında değerlendirme yazısını yayımlıyor. Kişinin kendi kimliğini bulması gibievrensel bir konuyu ele alan bu temsilin yönetmeni Panovski, çağdaş ve modern tiya-tro sanat analyışıyla, metni çağdaşlaştırmış, örneğin maskeyi iki yüzlülüğün sembolüolarak kullanmış, oyunun bu tarzda hazırlanmasıyla insanda ikilemleri, psikolojik man-ada bozulmaları etkileyici bir tarzda yansıtıldığını yazıyor.

Saadet Nebi, Pirlepe’de düzenlenen 17. “Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivaliyleilgili raporlarında, Türk Tiyatrosu’nun sunduğu, İrfan Bellur’un yazmış olduğu “Memet”


95

temsilinin başarılı geçtiğini bildiriyor. “Birlik” Gazetesi’nin 26 Mayıs 1982 yılında“Pirlepe’de düzenlen Tiyatro Oyunların sonuçları” başlıklı yazısında, Festivalin jürikomisyon üyelerinin kararıyla, temsilin başkahramanı Memet’i canlandıran AtillaKlinçe en başarılı genç aktör ödülünü kazandığını okuyuculara bildirir. Aynı oyun içinkostüm tasarımını yapan Elena Donçeva ise en iyi tasarımcı ödülünü kanandığınıyazıyor.

17 Nisan 1982 yılında Saadet Nebi, “Bu yılki Steriino Pozorye’de Makedonya’dan üçtemsil” başlıklı yazısını yayımlıyor. Bu yazısında Nebi, okuyucuları 27. Steriino PozoryeFestivalin program seçmeni Dalibor Foretiç’e göre, yarışma programına katılmaksüretiye toplam dokuz temsil ile iki özel konuk temsil de davet edileceğini bildiriyor.Yarışma programın dışında Türk Dramı “Memet” oyunuyla katılacağını yazıyor.Festivalde rekabet büyük olduğu için, Türk Tiyatrosu’nun bu festivale davet edilmesi-ni başarı olarak değerlendirir.

“Müfettiş” temsilinin prömiyeri hakkında değerlendirme yazısını “Birlik”Gazetesi’nin 12 Şubat 1985 tarihinde yayımlayan Saadet Nebi, “İzleyiciler Müfettişikeşfetti” başlığı altında ayrıntılarıyla incelemiş. Gogol’un “Müfettiş”‘’ini yönetmenBranko Stavrev farklı bir yönetmen gözüyle sahneledirdiğini dile getirir. Aktörlerin caz-ibeli davranışları yanısıra Vladimir Georgievski’nin sahne tasarımı da bu kez oyuna fark-lı bir boyut kazandırdı, sahne üzerinde sallanan büyükçe bir şinel izleyicinin dikkatiniçekti. Ayrıca, metinin Türkçe çevirisini hazırlayan Türkiyeli Anday’ı ve lektör MahmutKıratlı’yı da başarılarından dolayı tebrik ediyor.

“Birlik” Gazetesi’nde 1950’li yıllarda gazeteci Mahmut Kıratlı, Türk Tiyatrosu’nunçalışmaları hakkında yayımladığı yazılarında, diğerleri yanısıra sahnede edebiTürkçe’nin kullanılmasını gerekçe olarak belirtmiş.

“Birlik” Gazetesi’nin 15 Haziran 1985 yılında, Saadet Nebi, Fadil Haciç’in davetiyesiüzerine, Türk Tiyatrosu Zagreb’te düzenlenen Uluslararası Mizah Tiyatrosu Kerempuhadlı Mizah Günleri festivaline katıldığı haberi yayımlamış. Temsil, dil açısından engellerolmasına rağmen izleyici tarafından ilgi ve beğeniyle kabul edildiğini belirtir.

“Birlik” Gazetesi’nde, “Raşela” temsili hakkında birkaç açıdan değerli yazılar yayım-lanmış. İlk önce Türk Tiyatrosu’nda Naum Panovski’nin yönetmenliğinde yeni projehazırlandığı haberi yayımlanmış. Oyun hakkında yayımlanan tüm yazılarda oyununyazarı Şerafettin Nebi olduğu dikkat çekilmiş, yerli bir dram eseri Türkçe hazırlandığıvurgulanır.

“Birlik” Gazetesi’nin 06 Mayıs 1985 yılında, Saadet Nebi yayımladığı yorum yazısın-da yönetmen Panovski’nin sahnelediği metne karşı tutumuna değiniyor, oyunda baş-tan sonuna kadar kullanılan semboller ve benzetmeler üzerinde durur. ÜsküplüYahudilerin acı talihlerini anlatan anlar oldukça etkileyici ve duygusal bir tarzda yan-sıtıldığı, Raşela’nın Kani isminde bir Türk gencine olan aşkını yansıtan sahnelere dikkatçeker. Bir yandan oyunda belgesel bir yaklaşım görülse de, öte yandan yönetmenintasarladığı sahne düzeni adeta iki değil değil, dört şahıstan bahsedildiği izlenimi bırak-tığını dikkat çeker. Gerçek kahramanlar, Faşizm’in kurbanları olarak gösterilir, bir yan-dan da huzur ve barış içinde yaşama arzusu dile getirilir. Saadet Nebi bu yazısında, tümaktörlerin özverili çalışmalarını takdir ediyor, Gazanfer Bayram sağlam bir sahnetasarımı hazırlandığını, Kokan Dumişevski’de metnin özüyle bağdaşan müzik seçkisiyaptığını vurguluyor. Aktörler üstlendikleri rollerini en ufak detayleriyle yansıttıklarınıbelirtir.

“Birlik” Gazetesi’nin (sayı 3802) 04 Aralık 1993 yılında, Saadet Nebi, Tiyatro’nun SesiDergi’nin 39. sayısında “Gerçekler unutuldu mu ?” başlıklı bir yorum yazısı yayımlamış.Bu yazısında, Tiyatro eleştirmeni İvan İvanovski’nin; Türk Tiyatrosu’nun kuruluş yılları-na ait bir yazısına değiniyor. İvanovski’nin bu yazısını sürpriz olarak algıladığını, doğrubilgiler aktarmak için kaynak bilgilerin araştırılması gerekçesine dikkat çekmiş.


96

Saadet Nebi, “Birlik” Gazetesi’nin 27 Eylül 1997 yılında, Tiyatro’nun etkinliklerihakkında geniş kapsamlı bir yazı yayımlamış. Haziran ayında Branko Brezoveç’inyönetmenliğinde, Valdimir Plavevski’nin “Kasta Diva” temsilinin prömiyerinden sonraTürk Tiyatrosu, Festivallere katılıyor, Türkiye’de düzenlenen uluslararası Denizli YazFestivali, “Risto Şişkov” yerli tiyatro festivaline de katıldı, Festival’de Perihan Tuna Eyupien başarılı sanatçı ödülünü kazandı. Üsküp Fetivali’nde Türk Tiyatrosu sanatçıları izleyi-cilerin dikkat ve ilgisini çektiklerini, kaydetmiş.

“Birlik” Gazetesi’nin 5280 sayısı, 9 Şubat 1999 yılında “Deli İbrahim” temsilininprömiyeri hakkında, kapsamlı bir değerlendirme yazısı yayımlanmış. Yazının girişbölümünde, onsekiz yıl önce Milçin’in yönetmenliğinde hazırlanan “Hasan Ağa’nınkarısı” temsilinden sonra, Türk Tiyatrosu’nda bu kez Türk yazarın Osmanlı tarihini konueden bir eserini mükkemel başarı ile sunduklarını dikkat çekiyor. Oyunun yönetmeniMilçin, metnin özüne sadık kalmış, doğu kültüründen seçkin örnekler katarak, modernbir temsil hazırladığını dile getirir. Sahne tasarımı, müzik seçkisi ve otantik kostümleroyuna bir bütünlük sağlamış. Şekspir tarzı bir trajediyi aktörler temsilin baştan sonunakadar oldukça etkileyici, inandırıcı ve gerçekçi bir tarzda canlandırdıklarını belirtir.

“Birlik” Gazetesi’nin 29 Nisan 1999 yılında, tiyatro eleştirmeni Saadet Nebi, 1999yılında Sarayevo’da düzenlenen uluslararası MESS Tiyatro Festivaline katılan TürkTiyatrosu’nun sunduğu “Deli İbrahim” temsili hakkında haber yayımlıyor. Yarışma nite-likli olan Festival’de Bediha Begovska en başarılı kadın aktör ödülünü kazandığınıbildiriyor.

“Birlik” Gazetesi’nin 29 Nisan 1999 yılında, yayımlanan bir haberde, öncelYugoslavya’da yaşanan savaşların etkileyici kriz etkisi bizde hissedilmiştir, TürkTiyatrosu bu döenmde de başarılı çalışmalarına devam ediyor “Elif Ana” temsilini hazır-landığı bildiriliyor. Daha sonra Yordan Plevnej’in “R” Projesi mevcut durumlar yüzün-den ertlendiği bilinir.

11 Kasım 2000 yılında “Birlik” gazetecisi Melahat Ali, yönetmen Dimitar Stankovskiile yaptığı söyleşide, Stankovski diğerleri yansıra şunlara değinmiş; “Don Juan ileZganarel aslında aynı bir kişiyi yansıtır. Bir taraftan ölüm karşısında sakin ve bilinçliolmamızı yansıtır, diğer taraftan da yaşam boyunca yaşanan soğukkanlık yansıtılır.Oyun genel olarak değerlendirildiğine, tüm ansamblonun oldukça etkileyici ve cazi-beli bir enerjiyle sergiledikleri sanatçı performansını izleyiciler ilgiyle ve beğeniyle izle-di. Yönetmen Stankovski’nin sahnede tasarladığı bu pozitiv enerji izleyiciye de yansıdı.

29 Mat 2001 yılı (Birlik, sayı.6513) “Yansımalar” başlıklı köşe yazısında Saadet Nebi“Hürrem Sultan” hakkında değinme yazısını yayımlıyor. Asena’nın çok yönlü metniOsmanlı dönemine aitir, daha doğrusu Sultan Süleyman hazretlerinin hüküm sürdüğüdönemler sözkonusu oluyor, Hürrem Sultanı Mustafa Yaşar canlandırdı. Oyunda aktör-lerin cazibeli davranışları ilgi çekici olduğuna dikkat çekiyor.... “Türk Tiyatrosu’nunaktörleri bir kez daha sahip oldukları güçlü sanat yeteneklerini gözler önüne sergiledil-er... Valentin Svetozarev’in hazırladığı sahne tasarımı oyunun içerikliğiyle bir bütünlükteşkil ediyor, sahnenin ortasında aktörlerin başı üzerinde sallanan büyük bir avizeölümü sembolize ediyor’’.

Geçen yüzyılın doksanlı yıllarından “Birlik” Gazetesi’nin kapandığı dönemlerekadar, kültür sayfası gazetecisi Saadet Nebi ile diğer genç gazeteciler ,TürkTiyatrosu’nun her bir aktörü hakkında ilginç portre yazıları yayımlamış. Bunun yanısıraTürk Tiyatrosu’nun çalışmaları ve Makedonya Türk toplumu için Tiyatro’nun önemihakkında da ilginç yazılar yaymlanmış.

“Birlik” Gazetesi’nin kültür sanat sayfalarında, Türk Tiyatrosu’nun çalışmaları hakkın-da gazeteciler Fahri Ali, Alaettin Tahir, daha genç nesil gazetecilerden ise Melahat Ali,Leyla Selman ile Leyla Hüseyin, Tiyatro’nun 50. kuruluş yıldönümü vesilesiyle, gerçek- hakiki durumu yansıtan değerli yazılar hazırladılar.


97

“Sesler” Aylık Kültür Sanat Dergisi’nde, Türk Tiyatrosu’nun kültürel ve sosyo -toplumsal önemi hakkında sayısı çok gazeteciler yazı yazmıştır; Suat Engüllü, FahriKaya, Fahri Ali, Avni Abdullah, Avni Engülü.

Yazar Fahri Kaya, “Sesler” Dergisi’nde (sayı 2; Ocak 1966) yılında, yayımladığıyazısında, Mirko Stefanovski’nin yönetmenliğinde hazırlanan, Emanuel Robles’in“Gerçek ölmüş” temsiline değinir. Piyes zor çalışma koşulları altında (Üsküp’te yaşananfeci deprem sonrası, toparlanma döneminde) hazrılanmış olmasına rağmen, oldukçabaşarılı geçtiğini vurguluyor. Başarılı ve deneyimli yönetmen aktörlerden maksimumuçıkarmaya başardığını yazıyor.

“Sesler” Dergisi’nin (sayı 170, Kasım 1982) yılı, sayısında, Molier’in ‘’Zoraki hekim’’temsili hakkında yayımladığı değerlendirme yazısında, oyunun prömiyeri hakkındayorum yaparken, varlığı ve amacı belli olan aktörlerin motivasyonu, özgüvenindenbahseder.

Avni Engüllü, “Sesler” Dergisi’nin Ocak 1983 yılı (sayı 172, say. 67), TürkTiyatrosu’nda prömiyer temsil olarak Kole Angelovski’nin yönetmenliğinde, Şekspir’inkomedi eseri ‘’Vindzor’un neşeli kadınları Üsküp’te‘’ başlıklı yorum yazısını yayımlıyor.Engüllü temsili her yönüyle analiz edip kişisel yorumunu dile getirmiş. Konuk rejisör-lerin Türk Tiyatrosu’na ve aktörlere estetik sanat değeri bakımından verilen kazançlarada değinir.

“Sesler” Dergisi’nin Mayıs 1984 yılı, (sayı186) sayısında gazeteci, yazar Fahri Ali ileSuat Engüllü, “Tiyatro, tiyatro!” başlıklı ortaklaşa hazırladıkları yazıda, “Birlik”Gazetesi’nin organizasyonunda, Türk Tiyatrosu’nun kuruluşunun 35. yıldönümüvesilesi ile düzenlenen panelde, Türk Tiyatrosu hakkında konuşulanları ayrıntılı bir şek-ilde aktarıyorlar. Panel konuşmalarına otuz kadar gazeteci, tiyatro eleştirmenleri, Dramüyeleri ve izleyiciler davet edilmiş. Tiyatronun çalışmaları hakkında kamuoyu düşünce-si olarak diğerleri yanısıra şunlara yer verilmiş, Avni Engüllü; konuyla alakalı konuş-masında diğerleri yanısıra Türk Tiyatrosu‘nda genç aktörlere fazla yer verilmesinedikkat çekmiş, gençlerin sahnede rol alması, Türk Tiyatrosu çalışmalarına bir yenilik veferahlık kazandıracak. Üsküp MTV - Türkçe yayınlarından gazeteci Salaettin Ayvaz;Tiyatro daha ciddi bir reprtuvar siyaseti izlemesi gerektiğini dikkat çekmiş. Ayvaz’ınsözlerine göre Türk Tiyatrosu son yıllarda festivallerde yarışabilecek türden temsillerhazırladığını, izleyicilerin ilgisine ve zevkine pek fazla uygun olmayan oyunlara yer ver-ildiğini belirtir. Gazeteci, yazar Suat Engüllü “Sesler” Dergisi’nin baş ve sorumlu yazarı,Türk Tiyatrosu’nun yöneticilerini gerçekleştirdikleri başarılı projelerden dolayı tebrikediyor, özellikle “Suç ve ceza” temsilinin başarılarını bir kez daha altını çizerek vurgu-luyor, buna rağmen repertuvarı hazırlarken her yaştan seyircinin zevkine uygun tem-sillerin seçilmesine dikkat edilmesini önerir. Bundan hareketle, zaman zamanizleyicinin en çok beğendiği piyeslerin tekrarı sunulmasını da önerir.

“Sesler” Dergisi’nin Nisan 1985 yılı sayısında, gazeteci yazar Avni Engüllü, “Müffetiş”temsilinin başarılarına değiniyor. Deneme türünü anımsatan bu değerlendirmeyazısında, yönetmenin çekici, cazibeli tasarımı hakkında söz ederken, aktörlerin canlabaşla oynadıklarını, sahne ve kostüm tasarımları da oyunun özüyle bütünleştiğini dilegetirir, temsilin Türkçe çevirisi de başarılı olduğunu vurguluyor.

“Sesler” Dergisi’nin Haziran sayısında (sayı 217; 1987 yılında) gazeteciler SuatEngüllü ile Biba İsmail, “Tiyatroyu gerçekten seven izleyiciler, her zaman Tiyatroyageliyor” başlığı altında, aktör Firdaus Nebi ile yaptıkları geniş kapsamlı bir söyleşiyayımlandı. Sanatçının, sanat yaşamını her yönüyle ele alan ve değerlendiren busöyleşide, Firdaus Nebi, tiyatronun sadık seyircileri hakında bilgi verir, temsillerin pre-miyörü ve tekrarı, sanatçılar için olduğu gibi izleyiciler için de aynı değeri taşıdığını dilegetirir. Söyleşinin devamında prömiyer temsilleri izleyen izleyiciler hakkında özel birdeğerlendirme yapıyor.


98

“Sesler” Dergisi (sayı 301; Kasım 1995; say. 101) Oktay Ahmed, Türk Tiyatrosu’nunrepertuvarında 1950 -1992 yılları arasında yerli Türk yazarların eserlerine ne kadar yerverildiği konusuna genişçe değiniyor. Ciddi bir araştırma çalışması hazırlayan OktayAhmed, tiyatronun kuruluş yıllarından 1992 yılında kadar uzun bir dönemi ele almış.Metinde verilen istatistik bilgilere göre, Türk Tiyatrosu’nun repertuarında toplam sekiztemsille Hasan Mercan en sık yer alan yazar olduğunu, Türkiyeli yazar Nazım Hikmetise sahnelenen yedi temsiliyle en çok oynanan yazar olduğunu belirtir. “Sesler” Dergisive “Birlik” Gazetesi’nin kapanmasıyla, yerli Türk medya sahnesinde sadece “Zaman” ve“Yeni Balkan” gazeteleri kaldı. Verimli gazetecilerden biri sayılan Enis Emin uzun birdönem Türk Tiyatrosu’nun etkinliklerini yakından takip ediyor. “Yeni Balkan”gazetesinde ise Tiyatro’nun çalışmalarını Bekir Abdi ile Fahri Ali okurlara yansıtıyor.

“Yeni Balkan” Gazetesi’nin 17 Haziran 2007 tarihinde, gazeteci Hasan O., Üsküp Yazıkültür sanat gösterileri kapsamında, Türk Tiyatrosu “Kulisler ardı” temsilinin tekrarınısunduğunu bildiriyor. Bahis konusu olan temsi,l Üsküp tiyatro severleri tarafından ilgive beğeniyle kabul edilmiş, aktörler Türkçe konuşmalarına rağmen, cazibeli sanatçıperformanslarıyla, temsilin baştan sonuna kadar izleyicinin ilgisini aktif tututtuklarınıyazıyor.

“Zaman” Gazetesi’nin 21 Mart 2009 tarihinde gazeteci Enis Emin, Tiyatro MüdürüAtilla Klinçe ile gerçekleştirdiği söyleşide, Tiyatro’nun 2009 yılında güncel etkinliklerinedeğiniyorlar. Söyleşide, diğerleri yanısıra, Müdür Klinçe, güncelliğini koruyan, seyirci-lerin beğenisini kazanan “Sınırdaki ev” temsilini Priştine’de sunduklarını dile getirir.Piriştine’de sunulan temsili, Kosova’nın diğer şehirlerinden de izleyicilerin izlediğinidikkat çekiyor. 27 Mart Dünya Tiyatrolar günü vesilesiyle Türk Tiyatrosu, İlhami Emin ileYordan Plevnej’in yazdığı, Vlado Çvetanovski’nin yönettiği “Siyah Kalem” temsilininprömiyeri sunuldu. Bu temsil Türk Tiyatrosu için büyük önem arz ettiğinden dolayıoyundaki rolleri üç nesilden aktörler canlandrımaktadır. Tecrübeli ve deneyimli aktör-ler yanısıra genç aktörler ve şu an Üsküp Dram Fakültesi’nin Türkçe Bölümü’nde eğitimgören talebeler de rol almış. “Zaman” Gazetesi’nin 4 Nisan 2009 tarihinde Enis Emin,“Siyah Kalem” temsili hakkında yayımladığı değerlendirme yazısında, oyunun yönet-meni Çvetanovski’nin Türk Dramı hakkında övgü dolu sözlerinden alıntılara yer verir,başarılı bir sahne deneyimi gerçekleştirildiğini vurgular.

“Zaman” Gazetesi’nin 10 Ekim 2009 tarihli, sayısında Ahmet Osman, “Kadınlar ikti-darda” başlıklı yazısında, temsil hakkında, izleyicilerin ilginç izlenimlerini şöyle dilegetirir; Bayruş Myaku: ’’temsil hakkında verdiği demecinde Yücel Erten’in böyle projel-er için usta olduğunu bildiğimiz için böyle ilginç ve etkileyici bir temsil hazırlayacağınıbekliyorduk. Aktörlerin tümü, son zamanlarda komedi metinlerini canlandırmak pekkolay olmadığı bilincinden hareketle, güldürü metni izleyicilere başarıyla yansıttıklarıdikkat çekilmişitir”. İhami Emin: “Bu tarz temsiller sadece izleyiciler için değil aktörleriçin de gereklidir diyor”. Kiril Temkov’a göre “Yücel Erten büyük bir yönetmen vebaşarılı tasarımcıdır, onun Üsküp’e her gelişiyle ilginç ve etkileyici temsiller izlemeolanağı buluyoruz. Temsilin fikri mükkmel, neden diyecekseniz, çünkü bizler kadınınönemli yer aldığı bir medeniyetin insanlarıyız” diyor.

•Elektronik medyalar söz konusu olduğunda, Makedonya Radyo ve Televizyonu-

Türkçe Radyo Programların kültür sanat yayınlarında çalışan tecrübeli gazetecilerimizTen Ayvaz ile Emire Emin’in, Türkçe Televizyon Programı’nda ise özellikle SalaettinAyvaz ile Leyla Selman’ın, Türk Tiyatrosu’nun çalışmaları hakkında hazırladıkları yayın-larını, takdirle anmamız gerekir.

Başarılı Türk gazetecilerden biri sayılan Erdem Ahmet, internet ortamında tasar-


99

ladığı “Özgür Medya” blogunda, 2008 yılında aktardığı bir yazısında ‘’Kadıncıklar’’ tem-silin premiyörü hakkında ayrıntılı bilgiler sunar. Erdem, bu yazısında diğerleri yanısıraoyunun kabere stilinde oldukça neşeli ve eğlenceli bir temsil olduğunu, izleyicilertarafınca beğenililerek izlendiğine dikkat çekiyor. Oyundaki rolleri ustaca ve oldukçagerçekçi ve etkileyici bir tarzda canlandıran tüm aktör ekibi, seyirciler tarafından alkışyağmuruyla karşılandığını da dile getirir. Erdem, sayfasına, oyunun en etkileyici sah-nelerinden video görüntüler de eklemeyi ihmal etmemiş.

Bu yazımızda Türk Tiyatrosu’nun çalışmalarını yakından izleyenler ve sunulan tem-siller hakkında yazı yazanların adları verilmşitir. Bu yazıyı hazırlarken, gazete sayfaların-da oldukça ilginç eleştri ve değinme yazılarına rastladık. Olanaklar dahilinde, mevcutkaynak bilgiler arasında seçim yapıp sadece en ilginç ve önemli bilgileri içeren yazılarayer vermek zorunda kaldık. Bu yazı, gelecekte aynı konu üzerine çok daha geniş vekapsamlı bir araştırma yapılmasına iyi bir teşvik olacağı inancındayız.

Sonuç olarak tüm aktörler ve diğer üyeler, gazetecilere ve medya mensuplarına,bunca yıl Türk Tiyatrosu’nun çalışmalarını Makedonya kamuoyuna yansıttıklarındandolayı saygı ve şükranlarımızı belirtmekteyiz.

DERLEYEN:Canan ALİ


100


1950

ŞÜPHELİ ŞAHISYazar: Branislav NUŞİÇ; çeviri: Şefki MAHMUT; reji:

Abduş HÜSEYİN.Oynayanlar: Jika - Ekrem ZEKERİYA; Jika-Behiç SADUL-

LAH; Goko-Fikret DEMİR; Çorbacı Miladin-Ziya BEKİR;Yerotie Pantiç-Şefki MAHMUT; karısı, Anga-YıldızAHMET; kızı, Marika-Suna MAHMUT; Vika-SezaOKÇOGLU; Tasa-Musa HALİM; Milisav-ŞerafettinNEBİ; Aleksa Yuniç-Abduş HÜSEYİN; Yoso-FaikHASAN.

Premiyör: 09 Temmuz 1950.

AYIYazar: A.P. ÇEHOV; reji: Abduş HÜSEYİN.Oynayanlar: Luka-Musa HALİM; İvanovna-Yıldız AHMET;

Stefan Smirnov-Şefki MAHMUD.Premiyör: Eylül 1950.

EVLENME TEKLİFİYazar: A. P. Çehov; reji: Abduş HÜSEYİN.Oynayanlar: İvan Vasilieviç-Behiç Sadullah; Çubukov-

Şerafettin NEBİ; Çubukov’un kızı Nataliya-YıldızAHMET.

Premiyör: Üsküp - Kasım 1950, “Bratstvo” sinema sah-nesi.

KENDİNİ BEĞENMİŞYazar: Yovan Steriya POPOVİÇ; çeviri: Kasım DAMİ;

rejisör: Abduş HÜSEYİN. Premiyör: 1950 yılında.

1951

ANALFABETYazar: Branislav NUŞİÇ; rejisör: Abduş HÜSEYİN. Oynayanlar: Komutan-Şefki MAHMUD; memur Mika-

Şerafettin NEBİ; Sveto-Musa HALİM; kadın-YelenaMAHMUT; kadın-Yıldız AHMET; Mica-Suna MAHMUT;Bekar-Faik HASAN.

Premiyör: Ocak 1951.

DÜNYA SAVAŞIYazar: Branislav NUŞİÇ; çeviri: Şefki MAHMUD; rejisör:

Abduş HÜSEYİN. Oynayanlar: Kaptan Arso Popoviç-Şefki MAHMUD;

askeri katip Tasiç-Musa HALİM; Çorbacı Mita-Şerafettin NEBİ; Arso’nun hanımı Mariya-HacerFETAH; kızı Milica-Suna MAHMUT; çocuk Milan-Ekrem ZEKERİYA; hizmetçi Kata-Yelena MAHMUT.


SİNEKYazar: Branislav NUŞİÇ; rejisör: Abduş HÜSEYİN.

BAYRAM; okul müfettişi-Şefki MAHMUD; praktisiyen-Şerafettin NEBİ; bekçi-Behiç SADULLAH; kadın-HacerFETAH.

Premiyör: Mart 1951.

1952

HASTALIK HASTASIYazar: Jan Batist Poklen MOLİER; rejisör: Abduş

HÜSEYİN; sahne tasarımı: Toma VLADİMİRSKİ. Oynayanlar: Argan-Şerafettin NEBİ; Belina-Enise DEMİR;

hizmetçi Toanet-Hacer FETAH; Ancelina-SaimeHÜSEİN; Luyza-Lütfie HÜSNİ; Berald-Necati ZEK-ERİYA; Kleant-Demir MAHMUD; doktor Diafuaru-Musa HALİM; Tama Diafuaru-Ekrem ZEKERİYA;Agron’un doktoru Purgon-Abduş HÜSEYİN; eczacıFloran-Recai ZEKERİYA; katip Bonfua-Behiç SADUL-LAH.

Premiyör: 08 Mart 1952.

MİLLETVEKİLİYazar: Branislav NUŞİÇ; çeviri: Şefki MAHMUT; rejisör:

Abduş HÜSEYİN. Oynayanlar: Şefki MAHMUT; Suna MAHMUT; Behiç

SADULLAH; Ekrem ZEKERİYA; Hacer FETAH. Premiyör: Haziran 1952.DÜĞMEYazar: Abduş HÜSEYİN; sahne tasarımı: Toma

VLADİMİRSKİ.

101

SAHNEYE KOYULAN OYUNLAR

03 kast listi tur final q8:Layout 1 20.01.2010 19:21 Page 101

Oynayanlar: koca-Recai ZEKERİYA; karı-Hacer FETAH;misafir - Behiç SADULAH; kaynana-Yıldız AHMET; odahizmetçisi - Suna MAHMUT.

Premiyör: 1952.

İKİ HIRSIZÇeviri: Şefki MAHMUD; reji: Abduş HÜSEYİN.Oynayanlar: Hırsız-Ekrem ZEKERİYA; hırsız-Lütfü SEYFU-

LA; Hanımefendi-Hacer FETAH; hizmetçi-YıldızAHMET.

Premiyör: 1952.

AKSIRIKYazar: Branislav NUŞİÇ; rejisör: Abduş HÜSEYİN; sahne

tasarımı: Toma VLADİMİRSKİ. Oynayanlar: oda hizmetçisi-Suna MAHMUT; karı-Yıldız

AHMET; koca-Behiç SADULAH; annesi-Hacer FETAH;babası-Şerafettin NEBİ.

Premiyör: Haziran 1952.

ŞÜPHELİ ŞAHISYazar: Branislav NUŞİÇ; rejisör: Abduş HÜSEYİN.Oynayanlar: Milisav-Şerafettin NEBİ; Viço-Ekrem ZEK-

ERİYA; Anga-Hacer FETAH; Goko-Nuri CEMAİL; Taso-Lütfi SEYFULA; Jiko-Behiç SADULLAH; Marica-BinnazSALİH-ŞIK; Aleksa Yuniç-Cevat HÜSEYİN; Yozo-ZiyaBERİŞA.

Premiyör: Kasım 1952.

1953

ZÜLÜMKARYazar: Svetislav KOROVİÇ; rejisör: Todor NİKOLOVSKİ;

sahne tasarımı: Toma VLADİMİRSKİ; müzik seçimi:Mustafa RAMİZ.

Oynayanlar: Mayra-Sebahat YAŞAR-CİNOLİ; Cafer ağa-Ekrem ZEKERİYA; bakkal Petar-İdriz EMİN; Osman-Lütfi SEYFULLA; Arif ağa-Şerafettin NEBİ; kızı Emine-Hacer FETAH; Ziba-Nacire ARİF-HÜSEYİN; bakkalNikola-Cevat HÜSEYİN; Zlatiya-Binnaz SALİH-ŞIK;amir-Behiç SADULA; Zülümkar olarak adlandırılanSelim Bey- Musa HALİM.


AYŞEYazar: Svetozar KOROVİÇ; çeviri: Şerafettin NEBİ; rejisör:

Todor NİKOLOVSKİ; sahne tasarımı: TomaVLADİMİRSKİ; müzik ilustrasiyonunu: Recai ZEKERİYAve Mensur RECEP gerçekleştirmiş.

Oynayanlar: Necibe-Nezaket ALİ; yaşlı Hasan-Lütfi SEY-FULA; genç-Recai ZEKERİYA; Melva-Sebahat YAŞAR-CİNOLİ; Zeyna-Enise DEMİR; Gilsa-Fatime LOZANA;Zlatiya-Binnaz SALİH-ŞIK; Reşit Bey’in hanımı Ayşe-Yıldız AHMET; Reşit Bey-Şerafettin NEBİ; İbrahim Bey-Behiç SADULA; Hatice-Nacire FETAH; baba AhmetBey-Musa HALİM.

Premiyör: 12 Nisan 1953.

BİR EVLENMEYazar: V. N. GOGOL; rejisör: Abduş HÜSEYİN; sahne

tasarımı: Toma VLADİMİRSKİ. Oynayanlar: Agafya Tihonovna-Sebahat YAŞAR-CİNOLİ;

Arina-Binnaz SALİH-ŞIK; Patkalosin-Fahrettin NEZİR;Patkalosin-Abduş HÜSEYİN; Koçkaryov-ŞerafettinNEBİ; Kaygana-Behiç SADULA: Anuçkin-Lütfi SEYFU-LA; Jevakin-Ekrem ZEKERİYA; Starikov-Musa HALİM;Fyorka-Nacire ARİF-HÜSEYİN; Fyorka-Yıldız AHMET.

Tehnik ekip: İdriz EMİN.Premiyör: Üsküp, 3 Haziran 1953 “Bratstvo” sinema

salonu.

ZORAKİ HEKİMYazar: Jan Batist Poklen MOLİER; rejisör: Abduş

HÜSEYİN; sahne tasarımı: Toma VLADİMİRSKİ. Oynayanlar: Sganarel-Abduş HÜSEYİN; Valeri-Şerafettin

NEBİ; Leander-Ekrem ZEKERİYA; Martina-BinnazSALİH-ŞIK; Lusind-Sebahat YAŞAR-CİNOLİ; Jaklin-Yıldız AHMED; Jerondin-Behiç SADULAH; Lukas-Fahrettin NEZİR; Robert-İdriz EMİN; Fibo-LyubişaBUMBİÇ.

Tehnik ekip: pedikir-İdriz EMİN; teknik şefi-LyubişaBUMBİÇ; süflör-Neriman ACANELİ.

Premiyör: 28 Ekim 1953.

KOŞTANAYazar: Borislav STANKOVİÇ; çeviri: Şefki MAHMUD;

uyarlama: Necati ZEKERİYA; rejisör: Abduş HÜSEYİN;sahne tasarımı: Toma VLADİMİRSKİ.

Oynayanlar: Haci Toma-Behiç SADULA; eşi Kata-BinnazSALİH-ŞIK; kızı Stana-Ayten ŞIK; oğlu Stoyan-EkremZEKERİYA; Belediye Başkanı Arso-Şerafettin NEBİ;kardeşi Mitko-Musa HALİM; çingene Koştana-Nezaket ALİ; Koştana’nın annesi Salçe-Saadet ALİ;Grklan-Lütfi SEYFULA; değirmenci Marko-İdriz EMİN;karısı Magda-Nacire ARİF-HÜSEYİN; Vaska-SebahatYAŞAR-CİNOLİ; polis memuru-Kemal YAŞAR; çin-genelerin başkanı-Lyubişa BUMBİÇ; Kurto-BedriLAMA.

Premiyör: Üsküp, 20 Aralık 1953.

1954

TEBRİK EDERİM - KIZ İSTEME “Tebrik Ederim’in” yazarı Kosta TRİFUNOVİÇ, “Kız

İsteme”‘nin yazarı A.P. ÇEHOV; çeviri: Necati ZEK-ERİYA; rejisör: Şerafettin NEBİ; sahne tasarımı:Şerafettin NEBİ.

Oynayanlar: Şerafettin NEBİ; Lütfi SEYFULA; NezaketALİ; Cevat Hüseyin; Binnaz SALİH-ŞIK.

Premiyör: Üsküp, “Bratstvo” sinema salonu, 1954.

JORJ DANDEN Yazar: Jan Batist Poklen MOLİER; çeviri: Sabiha OMAJ;

reji: Abduş HÜSEYİN; sahne tasarımı: Petar MAZEV;kostümler: Ana PETROVA.

102


Oynayanlar: Bayan Sotenvil-Nacire ARİF-HÜSEYİN; JorjDanden-Ekrem ZEKERİYA; Anjelika-Binnaz SALİH-ŞIK;Bay Sotenvil Recai ZEKERİYA; Kleander-Kemal YAŞAR;Klodin-Behice PAGAŞTİTSA; Lubin-Abduş HÜSEYİN;Kolin-Bedri LAMA.


BÜYÜK KALPLERYazar: A. REMZİ; reji: Şerafettin NEBİ; sahne tasarımı:

Şerafettin NEBİ.Oynayanlar: Dokror Refik-Şerafettin NEBİ; kızı Melike-

Nezaket ALİ; Muhlis’in oğlu Müfit-Ekrem ZEKERİYA;Ali Efendi-Mustafa RAMİZ; Cavidan-NerimanACANELİ; karısı Celile-Hacer FETAH; Muhlis-MusaHALİM; Vedat-Lütfi SEYFULA; Mis Davidson-SebahatYAŞAR-CİNOLİ.

Teknik ekip: makyaj: İdriz EMİN; teknik yönetmeni:Lyubişa BUMBİÇ; süfler: Ayten ŞIK.

Premiyör: Mayıs 1954.

HAKİMİYETYazar: Branislav NUŞİÇ; çeviri: Kenan EYÜP; reji: Todor

NİKOLOVSKİ; sahne tasarımı: Toma VLADİMİRSKİ.Oynayanlar: Nezaket ALİ; Hacer FETAH; Binnaz SALİH-

ŞIK.Premiyör: 1954.

BİR MİSAFİR GELDİYazar: Celalettin ESİN; reji: Şerafettin NEBİ.Oynayanlar: Lütfi SEYFULA; Şerafettin NEBİ; Ekrem ZEK-

ERİYA; Cait YAŞAR: Recai ZEKERİYA; Musa HALİM. Premiyör: Kasım 1954.

KOŞTANAYazar: Borislav STANKOVİÇ; rejisör: Abduş HÜSEYİN;

sahne tasarımı: Toma VLADİMİRSKİ. Oynayanlar: Kata-Binnaz SALİH-ŞIK; Stana-Ayten ŞIK;

Vaska-Sebahat YAŞAR-CİNOLİ; Magda-Nacire FETAH;Koştana-Nezaket ALİ; Salçe-Hacer FETAH; Kata-Behice PAGAŞTİÇA; Haci Toma-Behiç SADULAH;Arso’nun kardeşi Mitko- Musa HALİM; Marko-İdrizEMİN; Magda-Nacire ARİF-HÜSEYİN; polis memuru-Kemal YAŞAR; çingenelerin Başkanı-Lyubişa BUMBİÇ;Gırklan-Lütfi SEYFULA; Kurto-Bedri LAMA; Stoyan-Ekrem ZEKERİYA; Belediye Başkanı Arso-ŞerafettinNEBİ.

Premiyör: Üsküp, 1954.

1955

DOĞU RÜZGARI - KUZEY RÜZGARI (KVEY - LAN)Yazar: Perıl BAK; çeviri: Necati ZEKERİYA; Dramaturg:

Voymir RABADAN; reji: Saşa MARKUS; sahne tasarımı:Toma VLADİMİRSKİ; müzik seçimi: Kiril SPİROVSKİ;piyano: Yuriy Trostyanski.

Oynayanlar: Kvez Lan-Ayten ŞIK; Amerikalı doktor Meri-Hacer YAKUP; doktor Van Kung-Şerafettin NEBİ; Kvey

Lan’ın annesi-Binnaz SALİH-ŞIK. Premiyör: Üsküp, 22 Haziran 1955 “Bratstvo” sinema

salonu.

BEYAZ GEYİKYazar: Vladimir NAZOR; çeviri: Necati ZEKERİYA;

Dramaturg: Radivoe KUKİÇ; reji: Saşa MARKUS; sahnetasarımı: Toma VLADİMİRSKİ; kompozitör: KreşimirBARANOVİÇ.

Oynayanlar: Yaşlı ayı-Musa HALİM; Vesna-NezaketYAŞAR; Kurt-Recai ZEKERİYA; Sıncap-Binnaz SÜLEY-MAN; tavşan-Cahit YAŞAR; beyaz geyik-Ayten SÜLEY-MAN; tilki-Hacer ARETA; Marko dede-Şerafettin NEBİ;genç prens-Lütfi SEYFULA; Bodo-Ramadan MAHMUTve diğerleri.

Premiyör: 14 Ocak 1955.

MÜŞTEREK HANEYazar: Dragutin DOBRİÇANİN; çeviri: Fahri KAYA; reji:

Saşa MARKUS; sahne tasarımı: Toma VLADİMİRSKİ. Oynayanlar: Musa HALİM; Sebahat YAŞAR-CİNOLİ;

Neriman ACANELİ; Şerafettin NEBİ; Nezaket ALİ;Ayten ŞIK; Lütfi SEYFULA.


CAFERBEGOVİÇA (CAFER BEY’İN HANIMI)Yazar: R. FİLİPOVİÇ; çeviri: Necati ZEKERİYA; reji:

Şerafettin NEBİ; sahne tasarımı: Toma VLADİMİRSKİ. Oynayanlar: Banyaluka Beyi Cafer Bey-Musa HALİM;

Zumra-Neriman ACANALİ; Beyin hanımı Zehra-Binnaz SALİH-ŞIK; Miralay efendi-Ramadan MAH-MUT; Yonuz Efendi-İdriz EMİN; tüccar Mehdi ağa-Lütfi SEYFULA; kahveci Adil-Cemail MAKSUT; gençbeyin kızı Gülbeze-Nezaket ALİ; Beyin hanımı Zeyna-Hacer FETAH; genç bekar Enes-Cait YAŞAR; Salih Bey-Mustafa RAMİZ; Avdi ağa-Recai ZEKERİYA; bekarRagip-Yıldız AHMED.

Teknik ekip: kondövit-Cait YAŞAR; makyöz-İdriz EMİN;ses-Mustafa RAMİZ

Premiyör: Üsküp, 13 Mayıs 1955, “Bratstvo” sinemasalonu.

SUZANYazar: Mustafa KARAHASAN; dramaturji: Todor

NİKOLOVSKİ; reji: Todor NİKOLOVSKİ. Oynayanlar: Suzan-Nezaket ALİ; Ahmet ağa-Şerafettin

NEBİ; Arslan ağa-Cait YAŞAR; Binnaz SALİH-ŞIK;Fehmi GRUBİ; Cemail MAKSUT; Fatma-Hacer YAKUP;Halim ağa-Lütfi SEYFULA; Sebahat YAŞAR.


RASEMA’NIN SEVDASIYazar: Ahmet MURATBEGOVİÇ; çeviri: Necati ZEKERİYA;

reji: Şerafettin NEBİ; sahne tasarımı: Şerafettin NEBİ;Müzik seçimi: Byeluş YANGLİÇ.

Oynayanlar: Osman ağa-Ramadan MAHMUT; Osman’ınkarısı-Binnaz SALİH-ŞIK; Rasema-Hacer YAKUP;Magbule GAŞİ: Rasim-Ahmet HÜSEYİN.

Premiyör: 18 Aralık 1955.

103


1956

BOŞ BEŞİKYazar: Necati CUMALI; reji: Saşa MARKUS; sahne

tasarımı: Toma VLADİMİRSKİ; bestekar: yörük halkşarkıları motiflerinden esinlenerek-Jivko FİRFOV.

Oynayanlar: Şerafettin NEBİ; Hacer Yakup; Binnaz ŞIK-SALİH; Ayten ŞIK; Nusret ABEDİN; Magbule GAŞİ; LütfiSEYFULA; Ramadan MAHMUT; Cemail MAKSUT.Muharem NİYAZİ; Cait YAŞAR.


KOŞTANAYazar: Borislav STANKOVİÇ; çeviri: Şefki MAHMUT; uygu-

lama: Necati ZEKERİYA; reji: Todor NİKOLOVSKİ. Oynayanlar: Çorbacı Haci Toma-Ramadan MAHMUT;

karısı Magda-Binnaz SALİH-ŞIK; kızı Stana-Ayten ŞIK;oğlu Stoyan-Muharem NİYAZİ; çingene Başkanı-Şerafettin NEBİ; kardeşi Mitko-Lütfi SEYFULA;Arso’nun kızı Vaska-Hacer FETAH; annesi Salçe-Mesaret ÇAVOLİ; babası Gırklan-Mark MARKU; değir-menci Marko-İdriz EMİN; polis memuru-Cemail MAK-SUT; Hasan-Yonuz RİFATİ; çingene Koştana-NezaketALİ.

Premiyör: Üsküp, Ekim 1956.

CİNAYET YOLUYazar: Mişko KRANYAC; reji: Şerafettin NEBİ; sahne

tasarımı: Şerafettin NEBİ.Oynayanlar: Lütfi SEYFULA; Nezaket ALİ; Şerafettin

NEBİ; Cahid YAŞAR: Eva-Hacer YAKUP.Premiyör: 17 Kasım 1956

İNCİ YAŞLARYazar: Mişko KRANYAC; reji: Şerafettin NEBİ; sahne

tasarımı: Şerafettin NEBİ.Oynayanlar: Lütfi SEYFULA; Nezaket ALİ; Şerafettin

NEBİ; Cahid YAŞAR: Eva -Hacer YAKUP.Premiyör: 17 Kasım 1956

KOŞTANAYazar: Borislav STANKOVİÇ; reji: Şerafettin NEBİ. Oynayanlar: Çorbacı Haci Toma-Ramadan MAHMUT;

Hacı Toma’nın karısı Magda-Binnaz SALİH-ŞIK; HacıToma’nın kızı Stana-Ayten ŞIK; Hacı Toma’nın kızıStana-Müşeref PREKİÇ-LOZANA; Hacı Toma’nın oğluStoyan-Muharem NİYAZİ; Belediye Başkanı Arso-Şerafettin NEBİ; Arso’nun kardeşi Mitko-Lütfi SEYFU-LA; Koştana’nın annesi Salçe-Meseret ÇAVOLİ; değir-menci Marko-İdriz EMİN; Kurto-Muharem ŞAHİÇİ; çin-gene Koştana-Hacer FETAH; Koştana’nın babasıGırklan-Mark MARKU; Pandur-Cemail MAKSUT;Hasan-Yonuz RİFATİ.

Premiyör: Üsküp, Ocak 1957, “Bratstvo” sinema salonu.

SKAPEN’İN DOLAPLARIYazar: Jan Batist Poklen MOLİER; çeviri: Orhan Veli

KANIK reji: Saşa MARKUS.

Oynayanlar: Skapen-Lütfi SEYFULA; Ramadan MAH-MUT; İdriz EMİN; Şerafettin NEBİ; Muharem NİYAZİ;Hacer YAKUP; Binnaz SALİH-ŞIK; Hasan BİLAL;Magbule GAŞİ.

Premiyör: 23 MART 1957.

ZÜLÜMKARYazar: Svetislav KÖROVİÇ; reji: Todor NİKOLOVSKİ.Premiyör: 25 Mayıs 1957.

SÜRTÜKYazar: Şerafettin NEBİ; reji: Şerafettin NEBİ; sahne

tasarımcısı: Şerafettin NEBİ.Oynayanlar: Polis katibi Simiç-Fehmi GRUBİ; İgbal

hanım-Binnaz SALİH-ŞIK; İgbal hanımın oğlu Kani-Şerafettin NEBİ; hizmetçi Melahat-Nezaket ALİ; HafızRustem-Lütfi SEYFULA; Muzafer-Cemail MAKSUT;kahveci Yani-Cevat HÜSEYİN; komarcı Kani-İdrizEMİN.

Premiyör: 09 Kasım 1957.

1958

TEBRİK EDERİM - EVLENME TEKLİFİ“Tebrik ederim”in yazarı: Kosta TRİFUNOVİÇ; “Evlenme

teklifi”nin yazarı: A. P. Çehov; reji: Şerafettin NEBİ;sahne tasarımı: Şerafettin NEBİ.

Oynayanlar: Nataliya Stepanova, Mira, Stevo’nun karısı-Binnaz SALİH-ŞIK; Stepan Stepanov-Şerafettin NEBİ;İvan Vasileviç, Yoakim Sapun, berber-Lütfi SEYFULA;hizmetçi Sofka-Nezaket ALİ; Spira Grabiç-CevatHÜSEYİN; Stevo Gabriç-Cemail MAKSUT.


İNSANLARYazar: Velimir SUBOTİÇ; çeviri: Fahri KAYA reji: Predrag

DİŞLENKOVİÇ. Oynayanlar: Mitar’ın oğlu Saşa-Şerafettin NEBİ; köylü

Mitar-Lütfi SEYFULA; Mitar’ın karısı Smilka-NezaketALİ; Gestapo subayı Filip-Cemail Maksut; Simona-Binnaz SALİH-ŞIK; dul köylü Şçepan-İdriz EMİN;Saşo’nun karısı Tsitsa-Müşeref PREKİÇ-LOZANA.


ALİŞ“Alişimin Kaşları Kara” halk türküsüne göre, yazar:

Hüseyin Süleyman; reji: Lütfi SEYFULA ve İdriz EMİN;sahne tasarımı: Şerafettin NEBİ.

Oynayanlar: Lompalanka’lı yetim kız Zeynep-BinnazSALİH-ŞIK; Zeynep’in dadısı Nazlı-Müşeref PREKİÇ-LOZANA; Zeynep’in varisi Ali ağa-Lütfi SEYFULA;Zeynep’e aşık olan balıkçı Aliş-Cemail MAKSUT;Zeliha-Ayten ŞIK; Hasan ağa-Şerafettin NEBİ; Hancı-Ramadan MAHMUT; Zeynep’in komşusu-İdriz EMİN;Zeynep’in komşusu-Fehmi GRUBİ; kız-AntonetaKOVAÇEVİÇ.

Premiyör: 17 Mayıs 1958.

104


ZONA ZAMFİROVAYazar: Stevan SREMAÇ; çeviri: Necati ZEKERİYA reji:

Şerafettin NEBİ. Oynayanlar: Pote-Ramadan MAHMUT; Doka-Müşeref

PREKİÇ-LOZANA; Taska-Binnaz SALİH-ŞIK; Vaska-Nezaket ALİ; Taşana-Meseret ÇAVOLİ; RangelÇorbacı-Cemail MAKSUT; Kote-İdriz EMİN; HacıZanfir-Şerafettin NEBİ; Pote-Lütfi SEYFULA; Zona-Ayten ŞIK.

Premiyör: Üsküp, 15 Kasım 1958, “Bratstvo” sinemasalonu.

(KVEY - LAN)Yazar: Perıl BAK; reji: Saşa MARKUS; sahne tasarımı:

Toma VLADİMİRSKİ; müzik seçimi: Kiril SPİROVSK.İOynayanlar: Ayten ŞIK; Şerafettin NEBİ; Hacer YAKUP;

Binnaz SALİH-ŞIK. Premiyör: 06 Aralık 1958.

KOŞTANAYazar: Borislav STANKOVİÇ; çeviri: Şefki MAHMUT; uygu-

lama: Necati Zekeriya; reji: Saşa MARKUS; reji işbir-likçisi: Lütfi SEYFULLA; müzik işbirlikçisi: MustafaRAMİZ ve Cevat MUSTAFA; sahne tasarımı: TomaVLADİMİRSKİ; kostimograf: Turan ALİ; koreograf:Recep YAŞAR.

Oynayanlar: Çorbacı Haci Toma-Ramadan MAHMUT;Hacı Toma’nın karısı Magda-Binnaz SALİH-ŞIK; HacıToma’nın kızı Stana-Ayten ŞIK; Hacı Toma’nın oğluStoyan-Cait YAŞAR; Belediye Başkanı Arso-ŞerafettinNEBİ; Arso’nun kardeşi Mitko-Lütfi SEYFULA; çingeneKoştana-Hacer FETAH; Koştana’nın annesi Salçe-Magbule GAŞİ; Koştana’nın babası Gırklan-MustafaRAMİZ; değirmenci Marko-İdriz EMİN; değirmencininkarısı Magda-Hacer YAKUP; Vaska-Nusret ABEDİN;Pandur-Cemail MAKSUT; çingene başkanı-Galip ALİ;Kurto-Muharem NİYAZİ; Hasan-Recep YAŞAR.

Premiyör: Üsküp, Kasım 1958, “Bratstvo” sinema salonu.

1959

BURADAN GENÇ BİR ADAM GEÇTİ MİYazar: Pavel HANUŞ; reji ve sahne tasarrımı: Saşa

MARKUS.Oynayanlar: sanatçı- Şerafettin NEBİ; birkaç rölden

oluşan kadın baş rölü-Binnaz SÜLEYMAN; birkaçtenkitçi rölünde-Lütfi SEYFULA; İdriz EMİN.


EVLENME TEKLİFİYazar: Yovan Steriya POPOVİÇ; reji: Todor NİKOLOVSKİ;

sahne tasarımı: Todor NİKOLOVSKİ. Oynayanlar: anne-Binnaz ŞIK-SALİH; teyze-Müşeref

PREKİÇ-LOZANA; damat-Şerafettin NEBİ; dünür - LütfiSEYFULA; kız-Nezaket ALİ; babası-İdriz EMİN.


VAVİLON KULESİYazar: Duşko ROKSANDİÇ; Çeviri: İlhami EMİN reji: Todor

NİKOLOVSKİ; sahne tasarımı: Todor NİKOLOVSKİ.Oynayanlar: Lütfi SEYFULA; Şerafettin NEBİ; Ayten ŞIK;

Binnaz SALİH-ŞIK.Premiyör: Kalkandelen, 07 Kasım 1959; Üsküp, 15 Eylül

1960.

BÜYÜLÜ FLÜTYazar: Mladen Şirola; reji: Blagoya ANDREEV.Oynayanlar: Lütfi SEYFULA; Nezaket ALİ; Fehmi GRUBİ. Premiyör: 20 Kasım 1959.

1960

KÖR

Yazar: Nedim TOP; reji: İliya CUVALEKOVSKİ; sahnetasarımı: Toma VLADİMİRSKİ.

Oynayanlar: kör-Şerafettin NEBİ; kadın-Binnaz SALİH-ŞIK; amca-Lütfi SEYFULA; Salih-Cemail MAKSUT.

Premiyör: Üsküp 27 Haziran 1960, “Bratstvo” sinemasalonu.

VAVİLON KULESİYazar: Duşko ROKSANDİÇ; reji ve sahne tasarımı: Saşa

MARKUS.Oynayanlar: Lütfi SEYFULA; Ayten SALİH; Şerafettin

NEBİ; Binnaz SALİH.Premiyör: 15 Mayıs 1960.

BİZİM MÜFETTİŞYazar: Stevan SREMAC; reji: Mirko STEFANOVSKİ; dra-

maturji: Y. SİNGELİÇ; sahne tasarımı: Dimitar KON-DOVSKİ.

Oynayanlar: Sirano-Lütfi SEYFULA; öğretmenin karısı-Binnaz SALİH; Ayten ŞIK; kaptan-Cemail MAKSUT.


DENİZ FENERİYazar: Pero BUDAK; reji: Mirko STEFANOVSKİ.Oynayanlar: Luce’nin birinci evliliğinden olan kızı

Mariya-Ayten ŞIK; İvo-Mehdi BAYRAKTAR; balıkçı-Cemail MAKSUT; fenerci Mate-Lütfi SEYFULA; fen-ercinin karısı Luce-Binnaz ŞIK-SALİH.


1961

ŞAH-LEYLEK Eski Fars masalına göre, yazar: İlhami EMİN; maske ve

kostümler: Angele İVANOVSKİ; reji: Saşa MARKUS;sahne tasarımı: Toma VLADİMİRSKİ; müzik seçimi:Nikolay RİMSKİ-KORSAKOV; Petar İliç ÇAYKOVSKİ’uneserlerinden Milan FİRFOV; koreografi: Duşko STOY-ANOVSKİ.

105


Oynayanlar: İyi Şah-Şerafettin NEBİ; prenses Lusa-AytenŞIK; Kaşmir’in oğlu Mirza-Fehmi GRUBİ; dilsiz evnuh-Muharrem ŞAHİÇİ; onun veziri Mensur-Lütfi SEYFU-LA; kötü sihirbaz Kaşmir-Cemail MAKSUT; akıllıastrolog Selman-Mehdi BAYRAKTAR.


İNCİ YAŞLAR1001 gece masallarından esinlenerek, yazar: Yakşa

KUŞAN; çeviri: Necati ZEKERİYA; reji: Şerafettin NEBİ;sahne tasarımı: Şerafettin NEBİ.

Oynayanlar: dadı Mesude - Binnaz SALİH-ŞIK; Harun elRaşit-Cemail MAKSUT; Sul Zübeyde-Ayten ŞIK; EbuHasan-Lütfi SEYFULA; haremin bekçisi Mesrur-Şerafettin NEBİ; Cafer-Mehdi BAYRAKTAR; şekerli saz-Nezaket ALİ.


ALTIN KUMYazar: Jivoin GAVRİLOVİÇ; reji: Kiril KORTOŞEV; sahne

tasarımı: Toma VLADİMİRSKİ.Oynayanlar: Bogdan-Şerafettin NEBİ; Yaka-Nezaket ALİ;

Mehdi BAYRAKTAR; Ayten ŞIK; boşnak-Cemail MAK-SUT; Şemso-Lütfi SEYFULA; Femi GRUBİ; HayrettinGAŞİ.


1962

KOŞTANAYazar: Borislav STANKOVİÇ; çeviri: Necati ZEKERİYA; reji:

Todor NİKOLOVSKİ.Oynayanlar: Çorbacı Haci Toma-Cemail MAKSUT; kızı

Stana-Ayten ŞIK; Hacı karısı Kata-Binnaz SALİH-ŞIK;oğlu Stoyan-Mehdi BAYRAKTAR; Arso-ŞerafettinNEBİ; Mitko-Lütfi SEYFULA; Koştana-Nezaket ALİ;Salçe-Mesaret ÇAVOLİ; Gırklan-Mark MARKU; Gırklan-Fehmi GRUBİ; Pandur-Cavit ALİ; çingene Başkanı-Muharrem ŞAHİÇİ; değirmenci-İdriz EMİN; Vaska-Antoneta KOVAÇEVİÇ; Kurto-Ziba BERİŞA; Hasan-Yonuz HASAN.

Premiyör: Üsküp, 17 Ocak 1962, “Bratstvo” sinemasalonu.

HANKAYazar: İsak SAMOKOVLİYA; çeviri: Necati ZEKERİYA; reji:

Todor NİKOLOVSKİ; sahne tasarımı: TomaVLADİMİRSKİ.

Oynayanlar: yaşlı çingene Rifa-Nezaket ALİ; Muykan-Lütfi SEYFULA; Seydo’nun hanımı Hanka-Ayten ŞIK;çingene kömürcü, Seydo-Cemail MAKSUT; Ramiç-Şerafettin NEBİ; yaşlı çingene Haska-Binnaz SALİH-ŞIK; kardeş Ramiç-Haki İBRAHİMİ: Muşan-MehdiBayraktari.


HÜCÜMYazar: Duşan VUYATİNOVİÇ; reji: Spase NELOV.Oynayanlar: Dragan-Mehdi BAYRAKTARİ; dostu

Svetlana-Nezaket ALİ; köpekleri Sivko-Lütfi SEYFULA;horoz Çıplak ense-Şerafettin NEBİ; tilki-Binnaz SALİH-ŞIK; işgalcı Fric-Cemail MAKSUT.


TAHİR İLE ZÜHRARus halk hikayesine göre; uygulama: Necati ZEKERİYA;

reji: Saşa MARKUS; sahne tasarımı: Toma VLADİMİRS-Kİ; kostüm: Rada MALİÇİÇ-PETROVA.

Oynayanlar: Emir’in kızı Zühra-Ayten ŞIK; şair ve vakayi-nama yazarı Nazim-Lütfi SEYFULA; üstün güce sahipEmir Baba Han-Ramadan MAHMUT; Zühra’nınrefakatçısı Yıldız-Binnaz ŞIK-SALİH; Hafız-MuharremŞAHİÇİ; komutan Bagir-Fehmi GRUBİ; ayaklanmanınöncüsü Serder-Yonuz RAMADAN; çocuk-FirdausNEBİ; Zühra’nın refakatçısı Kemer-Nezaket ALİ;komutanın oğlu Tahir-Mehdi BAYRAKTARİ; vezirinoğlu Karabatir-Cemail MAKSUT; Beduin-Cevat ALİ;vezir Kasım-Şerafettin NEBİ; Hafızın oğlu Kadri-AliDULİ; çocuk Zühra-Gülşen MAHMUT.


ALİŞYazar: Hüseyin Süleyman; reji: Lütfi SEYFULA ve İdriz

EMİN; sahne tasarımı: Şerafettin NEBİ. Oynayanlar:Lompalanka’lı Hasan Ağa’nın yetim kızı

Zeynep-Binnaz SALİH-ŞIK; Zeynep’in dadısı Nazlı-Nezaket ALİ; Zeyneplerin kahyası Ali ağa-Lütfi SEYFU-LA; Zeynep’e aşık olan balıkçı Aliş-Cemail MAKSUT;Serez’li hakimin kızı Zeliha-Ayten ŞIK; Drama’lı nal-bant Hasan ağa-Şerafettin NEBİ; Abdullah Hancı-Yonuz RAMADANİ; Mehmet Ağa-Fehmi GRUBİ; kız-Antoneta KOVAÇEVİÇ; kız-Mesaret ÇAVOLİ.


1963

ŞÜPHELİ ŞAHISYazar: Branislav NUŞİÇ; reji: Petre PRLİÇKO; sahne

tasarımı: çizimlere göre Vasilie Tsico - POPOVİÇ. Oynayanlar: Yerotie’nin karısı Anga-Ayten ŞIK; Pantiç’in

kızı Maritsa-Nezaket ALİ; ilçe katibi Jika-RamadanMAHMUT; Goko-Mehdi Bayraktar; ilçe ispiyonuAlekso Junyiç-Şerafettin NEBİ; Yoso-Ziya BERİŞA;hizmetçi-Süzan Maksut; ilçe kaptanı Yerotie Pantiç-Lütfi SEYFULA; ilçe katibi Viço-Cemail MAKSUT; ilçekatibi Milisav-Fehmi GRUBİ; praktisiyen Tase-EnverBEHCET; patron Spaso-Hakkı İBRAHİMİ; patronMiladin-İdriz EMİN.

Premiyör:02 Mart 1963.

ÇAR’IN YENİ ELBİSELERİYazar: Kristiyan Hans ANDERSEN; çeviri: Necati ZEK-

ERİYA; dramaturji: Ş. ÇOPENİNG; reji: Spase NELOV;

106


sahne tasarını: Trayçe YANÇEVSKİ; kostimograf: RadaMALÇİÇ-PETROVA.

Oynayanlar: Cin-cin-Firdaus NEBİ; Fah-Fehmi GRUBİ;Şen-Cemail MAKSUT; General-Mehdi BAYRAKTAR;Çar-Şerafettin NEBİ; Çariçe-Ayten ŞIK; yaşlı kadın-Suzan MAKSUT; dokuyucu-Yonuz RAMADAN;dokuyucu-Hakkı İBRAHİMİ; Çin-Lütfi SEYFULA; Cin-Nezaket ALİ; Ling-Enver BEHCET; Gong’un oğlu-Necat MEMİŞ; Çen-Binnaz SALİH-ŞIK.


1964

YÜZSÜZ ADAMYazar: Şerafettin NEBİ; reji: Şerafettin NEBİ; sahne

tasarımı: Trayçe YANÇEVSKİ.Oynayanlar: İgbal Hanım-Binnaz SALİH-ŞIK; oğlu Kazim-

Şerafettin NEBİ; İgbal’ın hizmetçisi Melahat-NezaketALİ; Hafız Rustem-Lütfi Seyfula; Muzaffer-CemailMAKSUT; komarcı Kamil-Enver BEHCET; Muzaffer-Şefket HASAN; Yane-Fehmi GRUBİ; Linda-SuzanMAKSUT.

Premiyör: 09 Mayıs 1964

ŞÖHRET VE YALNIZLIKİvo ANDRİÇ’İN “ALİYA GERGELEZ’İN YOLU” novel

eserinin diyalogundan esinlenerek yazan İlhamiEMİN; reji: Todorka ZAFİROVSKA-KONDOVA; sahnetasarımı: Toma VLADİMİRSKİ.

Oynayanlar: Aliya Gergelez-Lütfi SEYFULA: Foçak-Şerafettin NEBİ; Ekaterina- Suzan MAKSUT; Momiç-Şefket HASAN; arnavut Ali-Cemail MAKSUT; İvkaGiguş-Binnaz SALİH-ŞIK; Zemka-Nezaket ALİ; rahibe-Ziya BERİŞA; hancı-Fehmi GRUBİ; yaşlı çingene-EnverBEHCET.

Premiyör: Üsküp, 19 Mayıs 1964, “İşçiler Evi”‘nin sahnesi.

SKAPEN`İN DOLAPLARIYazar: Jan Batist Poklen MOLİER; reji: Saşa MARKUS;

sahne tasarımı: Saşa MARKUS.Oynayanlar: Skapen-Lütfi Seyfulla; Jeront-Ramadan

MAHMUT; Argan-Şerafettin NEBİ; Lenard-CemailMAKSUT; Zerbineta-Suzan MAKSUT; İyatsenta-Nezaket ALİ; Silvester-Fehmi GRUBİ; Nerina-MüşerrefLOZANA-PREKİÇ.

Premiyör: Üsküp, 13 Ekim 1964, “İşçiler Evi”‘nin sahnesi.

1965

ALTIN YUMURTAYazar: Mladen ŞİROLA; reji: Spase NELOV; sahne

tasarımı: Trayçe YANÇEVSKİ; kostimograf: DuşkoSTOYANOVSKİ.

Oynayanlar: Şerafettin NEBİ; Enver BEHCET; EmineYAŞAR-BAYRAKTARİ; Müşerref PREKİÇ-LOZANA;

Ramadan MAHMUT; Fehmi GRUBİ; Şefket NAİM;Cemail MAKSUT; Salaettin BİLAL; Ekrem HÜSEYİN;Suzan MAKSUT.

Premiyör: 17 Şubat 1965.

ENAYİYazar: Nazim HİKMET; reji: Kemal LİLA; sahne tasarımı:

Branko KOSTOVSKİ; kostimograf: Yelena PATRNOGİÇ.Oynayanlar: avukat Ahmet Rıza-Cemail MAKSUT; yazar

Necmi-Şerafettin NEBİ; mühendis Abdürahman-Salaettin BİLAL; ressam Kamil-Şefket NAİM; mey-haneci-Fehmi GRUBİ; çırak Ali-Enver BEHCET; Selim-Ramadan MAHMUT; Nuri-Yonuz RAMADANİ; Halit-Mehdi BAYRAKTARİ; kadın-Antoneta KOVAÇEVİÇ;kadın-Leze TOMİ; milyoner Recep-Lütfi SEYFULA;Recep in kızı Ayten-Suzan MAKSUT; recep in yeğeniNihal-Nezaket ALİ .

Premiyör: Üsküp, 06 Nisan 1965, “İşçi Evi”‘nin sahnesi.

KOŞTANA Yazar: Borislav STANKOVİÇ; çeviri: Necati ZEKERİYA; reji:

Kemal LİLA; sahne tasarımı: Branko KOSTOVSKİ; kos-timograf: Rada MALİÇİÇ-PETROVA.

Oynayanlar: Padar-Ziya BERİŞA; polis memuru-CemailMAKSUT; Koştana’nın babası Gırklan-Mark MARKU;Hacı Toma-Ramadan MAHMUT; Hacı Toma’nın karısıKata-Müşerref LOZANA PREKİÇ; Hacı Toma’nın kızıStana-Suzan MAKSUT; Hacı Toma’nın oğlu Stoyan-Mehdi BAYRAKTAR; Belediye Başkanı Arso-ŞerafettinNEBİ; Arso’nun kardeşi Mitko-Lütfi SEYFULA; çingenekızı Koştana-Nezaket ALİ; Koştana’nın annesi Salçe-Meseret ÇAVOLİ; çingene Kurto-Muharrem ŞAHİÇİ;değirmenci-Fehmi GRUBİ; Magda-Diyana MEHMETİ;Arsoü nun kızı Vaska-Emine YAŞAR-BAYRAKTARİ;Hasan-Yonuz RAMADANİ.

Teknik ekip: Teknik yönetmeni-İdriz EMİN; süflör-EmineYAŞAR-BAYRAKTARİ; kondüvit-Mustafa MORİNA.

Premiyör: Kolarovgrad (Bulgaristan), 01 Temmuz 1965.

GERÇEK ÖLÜDÜRYazar: Emanuel RABLES; reji: Mirko STEFANOVSKİ. Oynayanlar: Albay Huarez-Cemail MAKSUT; Huarez’in

karısı Manuela-Müşeref LOZANA PREKİÇ; GeneralDon Enriko Alvar de Horo-Şerafettin NEBİ; Ofeliya deSanto-Nezaket ALİ; Lorenco-Enver BEHCET; subay-aspar Miranda-Salaettin BİLAL; Kristobal Flores-Ramadan MAHMUT; Anselmo-Fehmi GRUBİ; askerHuliyan-Mehdi BAYRAKTARİ


1966

ONİKİNCİ GECEYazar: Viliyam ŞEKSPİR; reji: Kemal LİLA. Oynayanlar: Orsino-Mehdi BAYRAKTARİ; Sebastiyan-

Salaettin BİLAL; Antonio- Cemail MAKSUT; Kurio-Enver BEHCET; Valentin-Şefket NAİM; Malvolio-

107


Ramadan MAHMUT; Ser TOBİ-Fehmi GRUBİ; SerEndriyu-Şerafettin NEBİ; Tsesario-Lütfi SEYFULA;Oliviya-Nezaket ALİ; Viola-Suzan MAKSUT; papas,kaptan-Ekrem AHMET; Mariya-Müşerref LOZANA-PREKİÇ.


KAÇIRILMIŞ PRENSYazar: Don TOTERO; çeviri: Necati ZEKERİYA; reji:

Blagoya ANDREEV; kostimograf: Rada PETROVAMALKİÇ.

Oynayanlar: Mehdi BAYRAKTARİ; Suzan MAKSUT;Ramadan MAHMUT; Nezaket ALİ; Enver BEHCET;Emine YAŞAR-BAYRAKTARİ; Lütfi SEYFULA.


TOROS CANAVARIYazar: Aziz NESİN; lektör: Necati ZEKERİYA; reji: Kemal

LİLA; sahne tasarımı: Branko KOSTOVSKİ.Oynayanlar: Ziya Çalakçı-Şerafettin NEBİ; kabadayı

Osman-Ramadan MAHMUT; komser-Cemail MAK-SUT; bekçi-Fehmi GRUBİ; bekçi-Enver BEHCET;gazeteci-Mehdi BAYRAKTARİ; gazeteci-MüferefLOZANA PREKİÇ; Nuri Sayaner-Lütfi SEYFULA;Nuri’nin karısı Mihriban-Nezaket ALİ; Nuri’nin oğluMetin-Salaettin BİLAL; Nuri’nin kızı Gülay-SuzanMAKSUT.

Premiyör: 11 Haziran 1966.

KAYIP PRENSESYazar: Don TOTERO; çeviri: Necati ZEKERİYA; reji:

Şerafettin NEBİ. Oynayanlar: Çar dadısı Sing Lu-Suzan MAKSUT; baş hara-

mi Lu Hu-Cemail MAKSUT; harami - Hay Hu-SalaettinBİLAL; Lu Hu’nun annesi Ol Si-Müferref LOZANA PREK-İÇ; kayıp prenses Ti Vi-Emine YAŞAR BAYRAKTARİ;anlatıcı amca-Lütfi SEYFULA; Çar-Mehdi BAYRAKTARİ;sözcü-Fehmi GRUBİ; katip-Enver BEHCET; Hay Ti-Ramadan MAHMUT; Lay MU-Nezaket ALİ.


1967

ŞÖHRET YA DA UNUTULAN ADAMYazar: Nazım HİKMET; lektör: Necati ZEKERİYA; reji:

Kemal LİLA; sahne tasarımı: Kemal LİLA. Oynayanlar: operatör, doktor-Lütfi SEYFULA; kadın,

doktorun ikinci karısı-Müşerref LOZANA PREKİÇ; dok-torun kızı-Suzan MAKSUT; doktorun asistanı-MehdiBAYRAKTARİ; hizmetçi-Fehmi GRUBİ; fotograf-Salaettin BİLAL; atlet-Cemail MAKSUT; berber, hapis-hanede polis-Şerafettin NEBİ; yaşlı adam, bekçi-Ramadan MAHMUT; anne-Nezaket ALİ; çocuk-EnverBEHCET

Teknik ekip: teknik yönetmeni-İdriz EMİN; kondüvit-Salaettin BİLAL.

Premiyör: Üsküp, 12 Ocak 1967 “İşçiler Evi” sahnesi.

CAFERBEGOVİÇA (CAFER BEYİN HANIMI)Yazar: R. FİLİPOVİÇ; çeviri: Necati ZEKERİYA; reji:

Şerafettin NEBİ.Oynayanlar: Banyaluka Beyi Cafer Bey - Şerafettin NEBİ;

Caferbegoviça Gülbahar-Nezaket ALİ; Cafer Bey’inhanımı Zumra-Yıldız RİFAT; Cafer Bey’in hanımıZeyna-Emine YAŞAR-BAYRAKTARİ; Cafer Bey’inhanımı Zefka-Suzan MAKSUT; Enis, genç bekar-Salaettin BİLAL; Miralay efendi-Ramadan MAHMUT;Abdi ağa, tüccar-Cemail MAKSUT; Selim-BayramAHMET; Salih Bey-Fehmi GRUBİ; tüccar Mehdi ağa-Lütfi SEYFULA; Selim-Ahmet BAYRAM; Mustafa-İsmetÖMER; Ragip-Mehdi BAYRAKTARİ; kahveci Adil-Mustafa MORİNA

Teknik ekip: teknik yönetmen-İdriz EMİN; süflör-EmineYAŞAR-BAYRAKTARİ; kondövitör-Haki İBRAHİMİ; ışık-Ahmet SABİT.

Premiyör: Üsküp, 26 Ocak 1967, “İşçiler Evi” sahnesi.

NALINLARYazar: Necati CUMALI; lektör:Necati ZEKERİYA;

reji:Kemal LİLA; sahne tasarımı: Aksel DOĞAN.Oynayanlar: Seher’in annesi Esma-Nezaket ALİ; Seher-

Suzan MAKSUT; Ali-Mehdi BAYRAKTARİ; klarinetçi-Fehmi GRUBİ; Osman-Salaettin BİLAL; BelediyeBaşkanı- Lütfi SEYFULA; Karakuş-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; Seher’in abisi Ömer-Cemail MAKSUT.


KARGA Yazar: Karlo GOÇİ; reji: Kemal LİLA; sahne tasarımı:

Maksim DİMANOVSKİ.Oynayanlar: Mehdi BAYRAKTARİ; Salaettin BİLAL; Ekrem

HÜSEYİN; Enver BEHCET; Suzan MAKSUT; NezaketALİ; Cemail MAKSUT.


KADIN DİLSİZ OLUNCAYazar: eski Fransız farsası; çeviri: İlhami EMİN; reji: Mirko

STEFANOVSKİ. Oynayanlar: Suzan MAKSUT; Ramadan MAHMUT;

Müşerref LOZANA-PREKİÇ; Enver BEHCET.Premiyör: 14 Eylül 1967.

ŞÜPHELİ ŞAHISYazar: Branislav NUŞİÇ; reji: Petre PRLİÇKO; sahne

tasarımı: Branko KOSTOVSKİ.Oynayanlar: Goko-Mehdi BAYRAKTAR; Yozo-Ziya

BERİŞA; kızı Marica-Suzan MAKSUT; Miroslav-Salaettin BİLAL; Çorbacı Spaso-Hakkı İBRAHİMİ; karısıAnga-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; Viço-Cemail MAK-SUT; Taso-Enver BEHCET; Çorbacı MİLAN-FehmiGRUBİ; Yerotie Pantiç-Lütfi SEYFULA; Jiko-RamadanMAHMUT; Aleksa Yuniç-Şerafettin NEBİ.



108


Kemal LİLA; sahne tasarımı: Branko KOSTOVSKİ; kos-timograf: Rada MALİÇİÇ-PETROVA.

Oynayanlar: çorbacı Hacı Toma-Ramadan MAHMUT;Haca Toma’nın karısı Kata- Müşerref PREKİÇ-LOZANA; Hacı Toma’nın kızı Stana-Suzan MAKSUT;Hacı Toma’nın oğlu Stoyan-Mehdi BAYRAKTAR;Belediye Başkanı Arso-Şerafettin NEBİ; Arso’nunkardeşi Mitko-Lütfi SEYFULA; çingene kızı Koştana-Nezaket ALİ; Koştana’nın annesi Salçe-MeseretÇAVOLİ; çingene başkanı Kurto-Muharrem ŞAHİÇİ;değirmencinin karısı Magda-Diyana MEHMETİ;Koştana’nın babası Gırklan müzisyen-Mark MARKU;değirmenci Marko-Fehmi GRUBİ; Arso’nun kızı Vaska-Emine YAŞAR-BAYRAKTARİ; Pandur-Ziya BERİŞA;Hasan-Salaettin BİLAL.

Teknik ekip: teknik yönetmeni-İdriz EMİN; kondüvit-Mustafa MORİNA.


BÜLBÜLYazar: Frantişek PAVLİÇEK; çeviri: Necati ZEKERİYA; reji:

Mirko STEFANOVSKİ. Oynayanlar: Ramadan MAHMUT; Mehdi BAYRAKTARİ;

Cemail MAKSUT; Müşerref LOZANA-PREKİÇ;Şerafettin NEBİ; Lütfi SEYFULA; Salaettin BİLAL; EnverBEHCET; Suzan MAKSUT.


1968

AÇIKALIN, UZUN BACAK VE UZAKGÖRENYazar: Mladen ŞİROLA; çeviri: Fahri KAYA; reji: Saşa

MARKUS.Oynayanlar: Trbonya-Fehmi GRUBİ; Dugonya-Mehdi

BAYRAKTARİ; Vidonya-Enver BEHCET; köylü Erol-Salaettin BİLAL; kızçağız Baba-Nezaket ALİ; peri-Emine YAŞAR-BAYRAKTARİ; cadı-Şerafettin NEBİ.

Premiyör: 05 Şubat 1968.BÜTÜN OĞULLARIMYazar: Artur MİLER; çeviri: Aykut TAMER; lektör: Necati

ZEKERİYA; reji: Mirko STEFANOVSKİ; sahne tasarımı:Mirko STEFANOVSKİ.

Oynayanlar: Syu Beylis-Nezaket ALİ; Keyt Keler-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; Kris Keler-Salaettin BİLAL;Corc Dever-Mehdi BAYRAKTARİ; Frenk Lubey-FehmiGRUBİ; Coi Keler-Ramadan MAHMUT; Kris Keler-Cemail MAKSUT; En Dever-Suzan MAKSUT; dr. CimBeylis-Şerafettin NEBİ; Lidiya Lubey-Emine YAŞAR-BAYRAKTARİ.


KURNAZ DULYazar: Karlo GORDONİ; çeviri:(Sırpçahırvatça’dan

Türkçeüye) Necati ZEKERİYA; reji ve sahnetasarımı:Saşa MARKUS; kostümler:Rada MALİŞİÇ-PETROVA.

Oynayanlar: dul Rozaura-Nezaket Ali; kız kardeşiEleonora-Müşerref LOZANA-PREKİÇİÇ; hizmetçi

Marioneta-Suzan MAKSUT; hizmetçi Arlekin-LütfiSEYFULA; Fransız Le Ble-Şerafettin NEBİ; İspanyalıDon Alvaro-Cemail MAKSUT; İngiliz Milord Ranbif-Mehdi BAYRAKTAR; İtaliyan Kont Di Nero-SalaettinBİLAL; kızların babası Doktor Lombardi-RamadanMAHMUT; Rozaura’nın kaynı Pantalone-EnverBEHCET; meyhaneci-Fehmi GRUBİ.


HAYDİYazar: Yohana ŞPİRİ; çeviri: Necati ZEKERİYA; reji ve

sahne tasarımı: Mirko STEFANOVSKİ; müzik seçimi:Ahmet SABİT.

Oynayanlar: Haydi-Suzan MAKSUT; Deta teyze-BedihaBEGOVSKA; Peter’in babaannesi-Nezaket ALİ;Sezeman’ın kızı Klara-Emine YAŞAR-BAYRAKTARİ;hizmetçi Sebastiyan-Şefket NAİM; dede-RamadanMAHMUT; Peter-İrfan BELLÜR; Sezeman-Cemail MAK-SUT; Bayan Rotermaer-Müşerref LOZANA- PREKİÇ.

Premiyör: 19 Ekim 1968

MERDİVENYazar: Nazim PURŞUNLU; lektör: Necati ZEKERİYA; reji:

Kemal LİLA; sahne tasarımı: Maksim DİMANOVSKİ.Oynayanlar: Hamdi-Lütfi SEYFULA; Şefika-Nezaket ALİ;

İsmail-Mehdi BAYRAKTARİ; Vecihi-Salahettin BİLAL;Gülsüm-Suzan MAKSUT; Mahmut-Fehmi GRUBİ;Süreyya-Şerafettin NEBİ; adam-Enver BEHCET.

Premiyör: 17 Kasım1968.

KAFATASIYazar: Nazım HİKMET; reji: Kemal LİLA; sahne tasarımı:

Pançe MİNOV.Oynayanlar: Doktor Dalboezo-Lütfi SEYFULA; doktorun

kızı-Suzan MAKSUT; Pedro-Ramadan MAHMUT; şair-Salaettin BİLAL; hayat kadını-Yıldız RİFAT; kapıcıkadın-Nezaket ALİ; Viliyams-Cemail MAKSUT;Paolina-Müşerref LOZANA -PREKİÇ; alıp satan-Şerafettin NEBİ; alıp satan-Mehdi BAYRAKTARİ; alıpsatan-Enver BEHCETİ.


1969

BÜYÜLÜ FLÜTYazar: Mladen ŞİROLA; çeviri: Necati ZEKERİYA; reji: Lütfi

SEYFULA; sahne tasarımı: Şerafettin NEBİ.Oynayanlar: Lütfi SEYFULA; Enver BEHCET; Nezaket ALİ;

Şerafettin NEBİ; Ramadan MAHMUT.Premiyör: 24 Ocak 1969.

CÜMBÜŞYazar: Tome ARSOVSKİ; çeviri: Necati ZEKERİYA; reji:

Dimitri OSMANLİ; reji yardımcısı: Ramadan MAHMUT;sahne tasarımı: Branko KOSTOVSKİ; kostimograf:Yelena PATRNOGİÇ; bestekar: Lyubomir BRAN-GOLİÇA.

109


Oynayanlar: kız-Suzan MAKSUT; oğlan-Salaettin BİLAL;Marina-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; Marko-Lütfi SEY-FULA; Olga-Nezaket ALİ; Yakov-Ramadan MAHMUT;Doktor-Cemail MAKSUT; şeytan-Şerafettin NEBİ;hastalık-Fehmi GRUBİ; Kolumbina-Yıldız RİFAT;Pyero-Enver BEHCET.


YABANCILARYazar: İlhami EMİN; reji: Kemal LİLA; sahne tasarımı:

Kemal LİLA.Oynayanlar: O adam-Cemail MAKSUT; o kadın-Müferref

LOZANA-PREKİÇ; oğlu-Mehdi BAYRAKTAR; kızı-SuzanMAKSUT.


ÇİZMELİ KEDİYazar: Voin GORGEVİÇ; reji: Mirko STEFANOVSKİ.Oynayanlar: korsan-Ramadan MAHMUT; nine-Müşerref

LOZANA-PREKİÇ; kedi-Suzan MAKSUT; Erdoğan-Mehdi BAYRAKTARİ; Turhan-Lütfi SEYFULA; Çatan-Cemail MAKSUT; Korsan-Fehmi GRUBİ; Kıral-Şerafettin NEBİ; Prenses-Yıldız RİFAT; katip, çoban-Enver BEHCET; saray hanımı-Nezaket ALİ.

Premiyör: 11 Eylül 1969.

MARS’TAN ADAMYazar: Dragutun DOBRİÇANİN; çeviri: Nusret DİŞO

ÜLKÜ; reji ve sahne tasarımı: Mirko STEFANOVSKİ.Oynayanlar: Angelko-Ramadan MAHMUT; Yela-

Nezaket ALİ; Vera-Yıldız RİFAT; Mile-Enver BEHCET;marslı-Suzan MAKSUT; damat-Şerafettin NEBİ; dede-Fehmi GRUBİ; Saşo-Mehdi BAYRAKTARİ; MüşerrefLOZANA-PREKİÇ.


KANLI DÜĞÜNYazar: Federiko Garsiya LORKA; reji: Krum STOYANOV;

kostimograf: Yelena PATIRNOGİÇ; müzik seçimi:Vitomir PAVLOVSKİ.

Oynayanlar: anne-Müşerref LOTANA-PREKİÇ; gelin-Sabina AYRULA-TOZİYA; kaynana-Nezaket ALİ;Leonardo’nun hanımı-Yıldız RİFAT; hizmetçi, komşu,dilenci, ölüm-Suzan MAKSUT; Leonardo-MehdiBAYRAKTAR; damat-Zekir SİPAHİ; gelinin babası-Ramadan MAHMUT; ay-Şerafettin NEBİ; oduncu-Cemail MAKSUT; oduncu, oğlan-Enver BEHCET;oduncu-Fehmi GRUBİ; komşu-Diyana MEHMETİ; kız-Antoneta KOVAÇEVİÇ; kız-Emine YAŞAR-BAYRAK-TARİ.


1970

FERHAT İLE ŞİRİNYazar: Nazım HİKMET; reji: Kemal LİLA; kostimograf:

Yelena PATIRNOGİÇ; müzik seçimi: Andrey BELYAN.

Oynayanlar: Mehmene Banu-Müşerref LOZANA-PREK-İÇ; vezir-Ramadan MAHMUT; hekim-Fehmi GRUBİ;münecim-Enver BEHCET; dadı-Nezaket ALİ; Servinaz-Yıldız RİFAT; gelen-Lütfi SEYFULA; Şirin-Suzan MAK-SUT; usta-Cemail MAKSUT; Behzat-Şerafettin NEBİ;Şerif-Zekir SİPAHİ; Ferhat-Mehdi BAYRAKTARİ.


ÇAR VE ÇOBANYazar: Boşko TRİFUNOVİÇ; reji: Mirko STEFANOVSKİ;

müzik seçimi: Andrey BELYAN.Oynayanlar: anlatan-Zekir SİPAHİ; Çar-Enver BEHCET;

Çariçe-Nezaket ALİ; Prenses-Suzan MAKSUT; akıllı-Ramadan MAHMUT; birinci kardeş-Cemail MAKSUT;ikinci kardeş-Şerafettin NEBİ; üçüncü kardeş-HüseyinUSTAİBO; büyücü-Yıldız RİFAT; eşek-Fehmi GRUBİ;cellat-Hakı İBRAHİMİ; bekçi-Fevzi KADRİ.


ALİ BABA VE KIRK HARAMİYazar: Dragutin NİKOLİÇ; çeviri: Hasan MERCAN; reji:

Mirko STEFANOVSKİ; sahne tasarımı: Pançe MİNOV.Oynayanlar: Alibaba-Zekir SİPAHİ; tüccar Kasım,

Alibaba’nın kardeşi-Lütfi Seyfulla; Kasım’ın hanımı-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; hırsızların başı Emin-Cemail MAKSUT; İbrahim-Hüseyin USTAİBO;Süleyman-Ramadan MAHMUT; Mustafa-FehmiGRUBİ; Selim-Fevzi KADRİ; Hüseyin-Şerafettin NEBİ;dilenci-Enver BEHCET; hizmetçi-Abdurahman RAH-MAN; Morgiyana-Suzan MAKSUT; bekçi-KemalİSMAİL.

Premiyör: Üsküp, 17 Eylül 1970.

KORKUYazar: Orhan ASENA; reji: Kemal LİLA; sahne tasarımı:

Pançe MİNOV; müzik seçimi: Andrey BELYAN.Oynayanlar: gazeteci-Şerafettin NEBİ; kadın-Suzan

MAKSUT; binbaşı-Ramadan MAHMUT; teymen-ZekirSİPAHİ; teymen-Cemail MAKSUT; yaşlı kadın-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; O-Lütfi SEYFULLA.


İLANYazar: Miodrag MİTROVİÇ; çeviri: Hasan MERCAN; adap-

tasyon: Saşa MARKUS; reji: Saşa MARKUS; sahnetasarımı: Pançe MİNOV; resam-sergilemek: MaksimDİMANOVSKİ; müzik seçimi: Ahmet SABİT; olayYUGOKAMEN şirketinde geçmektedir.

Oynayanlar: memur Juyo-Enver BEHCET; şef Vitomir-Cemail MAKSUT; tecrübeli memur Risto-RamadanMAHMUT; daktilo Darçe-Yıldız RİFAT; arşiv memuruMileva-Nezaket ALİ; kuriye Alimpie-Fehmi GRUBİ;güzel Tsane olarak adlandırılan, uzman, Stanko-ZekirSİPAHİ; güzel Tsane olarak adlandırılan, uzman,Stanko-Hüseyin USTAİBO.


110


ÇİÇEKÇİ ALİYazar: Hasan MERCAN; reji: Kemal LİLA; sahne tasarımı:

Pançe MİNOV.Oynayanlar: Çiçekçi Ali-Şerafettin NEBİ; dul Ayşe-

Müşerref LOZANA- PREKİÇ; Ayşe’nin kızı-Suzan MAK-SUT; badanacı-Ramadan MAHMUT; oğlan-ZekirSİPAHİ; Ayşe’nin damadı kabadayı Osman-CemailMAKSUT; meyhaneci-Enver BEHCET; meyhanecininhanımı-Nezaket ALİ.

Premiyör: Üsküp, 26 Ekim 1970 “İşçiler Evi” salonu.

1971

YİĞİT ANAYazar: Bertol BREHT; çeviri: Hasan MERCAN; reji:Saşa

MARKUS; kostimograf: Rada PETROVA-MALİÇİÇ.Oynayanlar:Katrin Haup-Suzan MAKSUT; İvet-Sabina

AYRULA-TOZİYA; protestan papaz-Ramadan MAH-MUT; ahçı Lamb-Lütfi SEYFULLA; Avusturyalı subayı-Cemail MAKSUT; Finlandyalı binbaşı-Enver BEHCET;İsviçreli subay-Şerafettin NEBİ; köylü-Zekir SİPAHİ;köylü kadın-Nezaket ALİ; taklitçi-Yıldız RİFAT; kötüasker-Abdürahman RAHMAN; yaşlı asker-KemalİSMAİL; Yiğit Ana-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; Aylif-Salahettin BİLAL; Layoş-Fehmi GRUBİ.


ÖMER İLE MEYREMYazar: Miroslav BELOVİÇ ve S. PEŞİÇ; çeviri: Hasan MER-

CAN; lektör: Necati ZEKERİYA; reji: Mirko STEFANOVS-Kİ; reji yardımcısı: Cemail MAKSUT; sahne tasarımı:Branko KOSTOVSKİ; kostimograf: Yelena PATRNOGİÇ.

Oynayanlar: Ömer-Salaettin BİLAL; İsmet-MüşerrefLOZANA-PREKİÇ; Merima-Suzan MAKSUT; Esma-Nezaket ALİ; Fatma-Sabina AYRULA-TOZİYA; İdriz-Ramadan MAHMUT; İdriz-Cemail MAKSUT.

Teknik ekip: teknik müdür: İdriz EMİN.Premiyör: 25 Mayıs 1971.

ALAETTİN’İN BÜYÜLÜ LAMBASIYazar: Voymil RABADAN; çeviri: Hasan MERCAN; dra-

maturg: Voymil RABADAN; reji: Kemal LİLA; sahnetasarımı: Pançe MİNOV.

Oynayanlar: Kahire’li büyücü-Fehmi GUBİ; büyülü lam-banın ruhu-Yıldız RİFAT; Alaettin-Salaettin BİLAL;Alaettin’in annesi-Nezaket ALİ; Bulikan Sultan-CemailMAKSUT; Budrubuldur Prenses-Suzan MAKSUT;Büyük Vezir Karamalzaman-Lütfi SEYFULLA; Yüzayak-Enver BEHCET.


KURTARICI KASPERYazar: Ana Mari VEBER; reji: Mirko STEFANOVSKİ.Premiyör: 04 Ekim 1971.

MUM SÖNDÜYazar: Celal MUSAHİPZADE; reji:Sami AYANOĞLU;

sahne tasarımı:Aydoğmuş; kostimograf:AYDOĞMUŞ.Oynayanlar: Pembe Hanım-Müşerref LOZANA-PREKİÇ;

Lebibe-Yıldız RİFAT; Şerafet-Nezaket ALİ; çocuk-Suzan SEYFULLA; içecekler satıcısı-Ramadan MAH-MUT; Nazidil-Suzan MAKSUT; Lebibe-Bediya BEGOV-SKA; kadın-Elhame BİLAL; çocuk-Erdoğan MAKSUT;çocuk-Tamer İBRAHİM; çocuk-Tanser İBRAHİM; Ganiağa-Lütfi SEYFULLA; derviş Nihani-Cemail MAKSUT;Numan efendi-Şerafettin NEBİ; Muştak-EnverBEHCET; Muştak-Salaettin BİLAL; Derviş Dede-ZekirSİPAHİ; kuklacı-Fehmi GRUBİ; kuklacı-Mustafa YAŞAR.


NASRETTİNYazar: İlhami EMİN; reji: Kemal LİLA; reji yardımcısı:

Enver BEHCET; sahne tasarımı: Pançe MİNOV. Oynayanlar: Nasrettin-Lütfi SEYFULLA; karısı-Nezaket

ALİ; kızı-Yıldız RİFAT; Timurlenk-Ramadan MAHMUT;Vezir-Şerafettin NEBİ; Şeh Bedrettin-Selahettin BİLAL;deli Fatime-Suzan MAKSUT; hizmetçi-Bediha BEGOV-SKA; bekçi-Enver BEHCET; bekçi-Cemail MAKSUT;köylü-Fehmi GRUBİ; köylü-Zekir SİPAHİ; köylü-Mustafa YAŞAR.

Teknik ekip: teknik yöneticisi: İdriz EMİN; süfler-EmineYAŞAR-BAYRAKTAR; kondivüt-Abdurahman RAH-MAN.

Premiyör: Üsküp, 26 Aralık 1971 “İşçiler evi” salonu.

1972

MAVİŞ VE MEMİŞYazar: Hasan MERCAN; reji: Kemal LİLA; sahne tasarımı:

Pançe MİNOVOynayanlar: Cin-Ramadan MAHMUT; kör-Enver

BEHCET; kör-Zekir SİPAHİ; bekçi-Mustafa YAŞAR;Memiş-Şerafettin NEBİ; kaybolan Prenses-DuzanMAKSUT; anlatan-Bediha BEGOVSKA; Maviş-NezaketALİ.


İNEKYazar: Nazim HİKMET; reji: Kemal LİLA; sahne tasarımı:

Pançe MİNOV.Oynayanlar: Müşerref LOZANA-PREKİÇ; Suzan MAKSUT;

Enver BEHCET; Cemail MAKSUT; Salaettin BİLAL.Premiyör: 16 Nisan 1972.

OKSA BÜYÜCÜSÜYazar: Frank BAUM; dramatizasyon: Voimir RABADAN;

çeviri: Salaettin BİLAL ve Cemail MAKSUT; reji: MirkoSTEFANOVSKİ; sahne tasarımı:Pançe MİNOV.

Oynayanlar:Kanzasülı kız Eli-Suzan MAKSUT; korkuluk-Salaettin BİLAL; demir oduncu-Mustafa YAŞAR;korkak aslan-Fehmi GRUBİ; cadı-Bediha BEGOVSKA;yeşil peri-Perihan TUNA-EYÜPİ; büyücü-EnverBEHCET.

Premiyör: 16 Nisan 1972

111


1973

RÜZGARDA İNCE BİR DALYazar: Kole ÇAŞULE; reji: Mirko STEFANOVSKİ. Oynayanlar: Cimi-Mustafa YAŞAR; Velko-Ramadan

MAHMUT; lift boy-Enver BEHCET; Magda-YıldızRİFAT; Meybl-Müşerref LOZANA-PREKİÇ.


OTELO Yazar: Viliyam ŞEKSPİR; lektör: Oben GÜNEY; reji: Mirko

STEFANOVSKİ; sahne tasarımı: Pançe MİNOV; kosti-mograf: Yelena PATRNOGİÇ; müzik seçimi: AndreyBELYAN; koreograf: Aleksandar STOYANOVİÇ.

Oynayanlar: Otelo’nun hizmetçisi-Enver BEHCET;Otelo’nun karısı Dezdemona-Suzan MAKSUT;Yago’nun karısı Emiliya-Nezaket ALİ: Byanka-BedihaBEGOVSKA; Senatör, subay, asker-Mark MARKU; sen-atör, subay, asker-Ziya BERİŞA; Senatör, subay, asker-Kemal AYDİNİ; Senatör, subay, asker-SüleymanLOKAY; Senatör, subay, asker-Ekrem AHMET;Senatör, subay, asker-İsmail RAMA; Senatör, subay,asker-Muharrem ŞAHİÇİ; Lodoviko-Şerafettin NEBİ;Gracijano-Ramadan MAHMUT; Otelo-Cemail MAK-SUT; Kasio-Salaettin BİLAL; Yago-Mehdi BAYRAKTAR;Rodrigo-Fehmi GRUBİ; Montano-Mustafa YAŞAR;haberci-Zekir SİPAHİ.

Premiyör: Üsküp, 23 Ocak 1973, “İşçiler evi” salonu.

CİMRİYazar: Jan Batist Poklen MOLİER; lektör: Oben Güney;

reji: Kemal LİLA; sahne tasarımı: Pançe MİNOV; kosti-mograf: Yelena PATRNOGİÇ; müzik seçimi: MiliyanaYOVİÇ.

Oynayanlar: Harpagon-Lütfi SEYFULLA; Harpagon’unoğlu Kleant-Salaettin BİLAL; Harpagon’un kızı Elisa-Suzan MAKSUT; Anselmo’nun oğlu, Elisa’nın sevgilisiValer-Mustafa YAŞAR; Mariyana-Bediha BEGOVSKA;entrigacı Frosin-Nezaket ALİ; Anselmo-ŞerafettinNEBİ; Simon, katip-Zekir SİPAHİ; Harpagon’un ahçısıUsta Jak-Fehmi GRUBİ; Kleant’ın hizmetçisi Le Fleş-Enver BEHCET; Harpagon’un hizmetçisi-PerihanTUNA-EYÜPİ; komser-Ramadan MAHMUT.

Teknik ekip: sahne ressamı: Maksim DİMANOVSKİ;teknik yönetici: İdriz EMİN.

Premiyör: Üsküp, 17 Haziran 1973, “İşçiler evi” salonu

MEDEYAYazar: EVRİPİD; reji: Kemal LİLA; sahne tasarımı: Pançe

MİNOV; kostimograf: Yelena PATRNOGİÇ; müzik seçi-mi: Miliyana YOVİÇ; koreograf: Aleksandar STOY-ANOVİÇ.

Oynayanlar: Koro-Laze TOMİ; Medeya’nın çocuğu -Tamer İBRAHİM; Kreon’un refakatçısı-İsmail RAMA;Medeya-Suzan MAKSUT; Yason-Salaettin BİLAL;...................Ramadan MAHMUT; mürebbiye-NezaketALİ; eğitmen-Şerafettin NEBİ; Egeus-Mustafa YAŞAR;koro yönetmeni-Yıldız RİFAT; koro yönetmeni-

Bediha BEGOVSKA; koro yönetmeni-Perihan TUNAEYÜPİ; koro-Elhame BİLAL; koro-Antoneta KOVAÇE-VİÇ; haberci-Zekir SİPAHİ; Medeya’nın çocuğu-TanserİBRAHİM.

Teknik ekip: sahne ressamı: Maksim DİMANOVSKİ;teknik yönetici: İdriz EMİN.

Premiyör: Üsküp, 08 Aralık 1973.

HÜCUMYazar: B. STOYANOVİÇ; çeviri: Necati ZEKERİYA; reji:

Kemal LİLA.Premiyör: 28 Aralık 1973.

1974

İKİ EFENDİNİN UŞAĞIYazar: Karlo GORDONİ; mısraların yazarı: Hasan MER-

CAN: reji: Saşa MARKUS; sahne tasarımı: PançeMİNOV; kostimograf: Rada PETROVA-MALKİÇ: müzikseçimi: Andrey BELYAN; kostimograf: AleksandarSTOYANOVİÇ; Rada PETROVA-MALKİÇ’in maskeleriniSevda VELYANOVA yapmıştır; oyunda Yüksek Müzikokulu Aktör bölümünün III. sınıf öğrencisi FirdausNEBİ rol aldı.

Oynayanlar: garson-Nezaket ALİ; hammal-EnverBEHCET; Pantalone-Lütfi SEYFULLA; kızı Klara-BedihaBEGOVSKA; Doktor LOMBARDİ-Cemail MAKSUT; oğluSilvio-Mustafa YAŞAR; Beatriçe-Yıldız RİFAT;Florindo-Firdaus NEBİ; hotelci Brigelo-RamadanMAHMUT; Klara’nın hizmetçisi Smeraldina-SuzanMAKSUT; Trufaldino-Salaettin BİLAL; Trufaldino-Zekir SİPAHİ; garson-Şerafettin NEBİ

Teknik ekip: ressam-sergileyen-Maksim DİMANOVSKİ.Premiyör: 15 Mart 1974MAVİŞ VE MEMİŞYazar: Hasan MERCAN. Oynayanlar: Nezaket ALİ; Şerafettin NEBİ.Premiyör: Mart 1974.

ALTI KİŞİ YAZARINI ARIYORYazar: Luici PİRANDELO; reji: Aco ALEKSOV; sahne

tasarımı: Pançe MİNOV; kostimograf: Duşko STOY-ANOVSKİ; müzik seçimi: Andrey BELYAN; koreograf:Aleksandar STOYANOVSKİ.

Oynayanlar: anne-Nezaket ALİ; üvey kız-Suzan MAK-SUT; oğlu-Salaettin BİLAL; çocuk-Tamer İBRAHİM;kızçağız-Gülşen GRUBİ; müdür-rejisör-Cemail MAK-SUT; baş aktör-Bediha BEGOVSKA; baş aktör-EnverBEHCET; birinci aktör-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; bir-inci aktör-Mustafa YAŞAR; genç aktör-Zekir SİPAHİ;genç aktör-Elhame BİLAL; aktör-Bayruş MYAKU;süfler-Fehmi GRUBİ; dekoratör-Skender DATCİ; gençaktör-Perihan TUNA-EYÜPİ; aktör-İsmail RAMA;sahne şefi-Şerafettin NEBİ; aksesuarcı-Şefket HASAN;baba-Ramadan MAHMUT

Premiyör: Üsküp, 10 Ekim 1974, ana sahne

112


ALİŞYazar: Hüseyin Süleyman; reji: Lütfi SEYFULA; sahne

tasarımı: Şerafettin NEBİ. Oynayanlar: Zeynep-Suzan MAKSUT; Zeynep’in dadısı

Nazlı-Nezaket ALİ; Zeynep’in kahyası Ali ağa-LütfiSEYFULA; Zeynep’e aşık olan balıkçı Aliş-MustafaYAŞAR; Zeliha-Yıldız RİFAT; Drama’lı nalbant Hasanağa-Şerafettin NEBİ; Hancı Abdullah-Ramadan MAH-MUT; Zeynep’in komşusu-İdriz EMİN; Zeynep’inkomşusu-Fehmi GRUBİ; kız-Antoneta KOVAÇEVİÇ.

Premiyör: 26 Kasım 1974

1975

GÜZELLİK TEK BAŞINA YÜRÜR (olay bu günde gerçek-leşiyor, şehrimizin dışında bir bahçede).

Yazar: Tome ARSOVSKİ; çeviri: Necati ZEKERİYA; reji:Branko GAPO; reji işbirlikçisi: Müşerref LOZANA-PREKİÇ-asistan; ; reji yardımcısı: Fehmi GRUBİ; sahnetasarımı: Mende Metodiya İVANOVSKİ; kostimograf:Yelena PATRNOGİÇ; bestekar-Lyubomir BRAN-GOLİÇA; koreograf: Aleksandar STOYANOVSKİ.

Oynayanlar: Yanka-Bediha BEGOVSKA; Marko Puligora-Lütfi SEYFULLA; Miki-Firdaus NEBİ; Boris-CemailMAKSUT; Violeta-Suzan MAKSUT; Karaca-MustafaYAŞAR; Lazo amca-Ramadan MAHMUT; Donka nine-Nezaket ALİ; birinci çocuk, ikinci çocuk, takım komu-tanı, sunucu-Salaettin BİLAL; Mişko-Enver BEHCET;karısı-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; birinci kız-YıldızRİFAT; asker-Fehmi GRUBİ; ikinci kız-Perihan TUNA-EYÜPİ.

Teknik ekip: teknik müdür: İdriz EMİN.Premiyör: Üsküp, 18 Ocak 1975

OKUL DÜNYA - ŞEN DÜNYAYazar: Hasan MERCAN; reji: Şerafettin NEBİ; sahne

tasarımı: Pançe MİNOV; kostimograf: Pançe MİNOV;müzik seçimi: İsmail HOCA; koreograf: VidoeVİDİÇEVSKİ.

Oynayanlar: Fehmi GRUBİ; Emil-Enver BEHCET; Porin-Bediha BEGOVSKA; Yıldız RİFAT; Perihan TUNA-EYÜPİ; Mustafa YAŞAR; Fehmi GRUBİ; Süzan SEYFUL-LA.

Premiyör: 07 Mart 1975

GOL KRALIYazar: Aziz NESİN; reji: Taner BARLAS; reji işbirlikçisi:

Müşerref LOZANA-PREKİÇ; sahne tasarımı: PançeMİNOV; kostimograf: Yelena PATRNOGİÇ; bestekar:Lyubomir BRANCOLİÇA.

Oynayanlar: bakkal, memur, kısmet Dündar-RamadanMAHMUT; Hasip Radiovski-Lütfi SEYFULLA; boyacı,Erol, Kamuran-Firdaus NEBİ; Mehcure-Nezaket ALİ;Sevim-Bediha BEGOVSKA; Berrin Hanım-Suzan MAK-SUT; Sait-Salaettin BİLAL; Madam Anjel-MüferrefLOZANA-PREKİÇ; Ahmet, duvar, lojadaki adam,karaborsacı-Cemail MAKSUT; doktor, Abduş, Allaha

çok şükür-Şerafettin NEBİ; İspanyol Aysel, lojadakikadın-Yıldız RİFAT; Zübeyde, kadın-Emine YAŞAR-BAYRAKTARİ; Refik, siyasetçi, evsiz-Mustafa YAŞAR;Özer, hotelci, futbolcu, taraftar-Şefket NAİM;Muhittin, seyirci-Fehmi GRUBİ; futbol hakemi, Zihni,seyirci-Enver BEHCET.


NİKOLETİNA BURSAÇ’IN YAŞANTILARIYazar: Branko ÇOPİÇ; reji: Mirko STEFANOVSKİ; sahne

tasarımı: Yovan STEFANOVSKİ; müzik seçimi: İsmailHOCA.

Oynayanlar: Nikoletina-Cemail MAKSUT; Kirpi YOVİÇA-Enver BEHCET; Fehmi GRUBİ; Abdurahman RAHMAN;Şefket NAİM; Mustafa YAŞAR; Firdaus NEBİ; İtalyanhapis-Mark MARKU; Lütfi SEYFULLA; Salaettin BİLAL;Şerafettin NEBİ; Nezaket ALİ; Suzan MAKSUT; PerihanTUNA-EYÜPİ.


ÜÇ ARKADAŞYazar: Lütfi SEYFULLA; reji: Kemal LİLA. Oynayanlar: Şerafettin NEBİ; Enver BEHCET; Şefket

NAİM; Bediha BEGOVSKA; Mustafa YAŞAR; İrfanBEHLÜL; Yıldız RİFAT; Perihan TUNA-EYÜPİ.

Premiyör: 1975

1976

MORALİSTYazar: Miodrag MİÇEV; çeviri: Nüsret DİŞO ÜLKÜ; reji:

Kemal LİLA; sahne tasarımı: Pançe MİNOV; kostimo-graf: Yelena PATRNOGİÇ; müzik seçimi: Ahmet SABİT.

Oynayanlar: emekli Damyan Strognv-Cemail MAKSUT;Strogov’un kızı Ana-Sabina AYRULA-TOZİYA;Strogov’un kızı Olga-Bediha BEGOVSKA; Strogov’unkızı Mariya-Yıldız RİFAT; Olga’nın eşi Viktor-SalaettinBİLAL; Mariya’nın eşi Filip-Mustafa YAŞAR; emekliliğiyaklaşmış doktor, D-r. Petrov-Şerafettin NEBİ; G...... -Müşerref LOZANA-PREKİÇ; Olga’nın genç arkadaşıPeter-Firdaus NEBİ; Olga’nın genç arkadaşı Beti-Perihan TUNA-EYÜPİ; Olga’nın genç arkadaşı Bobi-Enver BEHCET.

Premiyör: Kalkandelen, 30 Ocak 1976; Üsküp, 31 Ocak1976.

TEMBELLER DİYARIYazar: Risto DAVÇEVSKİ; çeviri: Salaettin BİLAL; reji:

Kemal LİLA; sahne tasarımı: Pançe MİNOV; bestekar:İsmail HOCA.

Oynayanlar: Şerafettin NEBİ; Şefket NAİM; Suzan MAK-SUT; İrfan BEHLÜL; Zekir SİPAHİ; Bediha BEGOVSKA:Enver BEHCET; Fehmi GRUBİ; Mustafa YAŞAR.

Premiyör: 26 Eylül 1976.

DERVİŞ VE ÖLÜMYazar: Meşa SELİMOVİÇ; çeviri: Necati ZEKERİYA; dra-

113


maturg: Mihiç Borislav MİHAYLOVİÇ; reji: DuşanNAUMOVSKİ; sahne tasarımı: Velizar SRBLYANOVİÇ;kostimograf: Yelena PATRNOGİÇ; müzik seçimi:Andrey BELYAN.

Oynayanlar: Ahmet NUREDİN-Salaettin BİLAL; MulaYUSUF-Firdaus NEBİ; Hasan-Mustafa YAŞAR; kadınınhanımı-Bediha BEGOVSKA; Muselim-Cemail MAK-SUT; Kadı-Şerafettin NEBİ; Hapishane bekçisi-EkremAHMET; Hacı Sinanuddin-Lütfi SEYFULLA; ispiyon-Enver BEHCET; kaçak-İrfan BEHLÜL; defterdar-ZekirSİPAHİ; Miralay Osman Bey-Fehmi GRUBİ; çocuk-Şefket HASAN.

Premiyör: Üsküp, 28 Mart 1976, ana sahne.

ÖMER İLE MERYEMYazar: Miroslav BELOVİÇ ve S. PEŞİÇ; çeviri: Hasan MER-

CAN; lektör: Necati ZEKERİYA; reji: Mirko STEFANOVS-Kİ; reji yardımcısı: Cemail MAKSUT; sahne tasarımı:Branko KOSTOVSKİ.

Oynayanlar: Fatma-Sabina AYRULA-TOZİYA; Ömer-Salaettin BİLAL; İsmet-Müşerref LOZANA-PREKİÇ;Merima-Suzan MAKSUT; Esma-Nezaket ALİ; İdriz-Ramadan MAHMUT.

Teknik ekip: teknik müdür: İdriz EMİN.Premiyör: Üsküp, 10 Mayıs 1976.


Todorka KONDOVA-ZAFİROVSKA; sahne tasarımı:Branko KOSTOVSKİ; kostimograf: Rada MALİÇİÇ-PETROVA; müzik seçimi: Andrey BELYAN; koreograf:Aleksandar STOYANOVİÇ.

Oynayanlar: Hacı Toma-Salaettin BİLAL; Arso-ŞerafettinNEBİ; Stoyan-Mustafa YAŞAR; Mitke-Lütfi SEYFULLA;Kata-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; Stana-Yıldız RİFAT;Salçe-Nezaket ALİ; Koştana-Perihan TUNA-EYÜPİ.

Teknik ekip: teknik yönetmen - İdriz EMİN; kondüvit -Mustafa MORİNA.

Premiyör: 05 Aralık 1976

1977

ÇİÇEKÇİ ALİYazar: Hasan MERCAN; reji: Kemal LİLA; sahne tasarımı:

Pançe MİNOV.Oynayanlar:Şerafettin NEBi; Müşerref LOZANA-PREKİÇ;

Süzan MAKSUT; Zekir SİPAHİ; Ramadan MAHMUT;Cemail MAKSUT; Nezaket ALİ; Enver BEHCET

Premiyör:09 Ocak 1977

HASTALIK HASTASIYazar: Jan Batist Poklen MOLİER; reji: Aco ALEKSOV.Oynayanlar: Lütfi SEYFULLA; Bediha BEGOVSKA; Zekir

SİPAHİ; Salaettin BİLAL; Müşerref LOZANA-PREKİÇ.Premiyör: 06 Mart 1977; 25 Haziran 1977 günü “VOY-

DAN ÇERNODRİNSKİ” Tiyatro oyunlarına katıldı.

HAYDİYazar: Yohana ŞPİRİ; çeviri:Necati ZEKERİYA; reji:Mirko

STEFANOVSKİ; reji işbirlikçisi:Enver BEHCET; sahnetasarımı:Mirko STEFANOVSKİ; müzik seçimi: AhmetSABİT.

Oynayanlar: dede-Zekir SİPAHİ; Haydi-Suzan MAKSUT;çocuk teyze-Bediha BEGOVSKA; Peter-İrfan BEHLÜL;Peterin ninesi-Nezaket ALİ; Sezeman Bey-MustafaYAŞAR; Sezeman’ın kızı Klara-Emine YAŞAR-BAYRAK-TAR; Sezeman’ın kızı Klara-Mükerrem BİLAL; BayanRotermaer-Yıldız RİFAT; hizmetçi Sebastiyan-ŞefketNAİM.


BEN RIZA AĞAYazar: Hasan MERCAN; reji: Kemal LİLA; sahne tasarımı:

Ginter KUBE; kostimograf: Yelena PATRNOGİÇ.Oynayanlar: Rıza Ağa-Cemail MAKSUT; Osman-

Şerafettin NEBİ; Rıza Ağanın oğlu Salih-Zekir SİPAHİ;Semiha-Yıldız RİFAT; Hatice-Bediha BEGOVSKA;Yaşar-Salaettin BİLAL; Selim-Şefket NAİM; Selim-İrfanBEHLÜL; Nazife-Nezaket ALİ.

Premiyör: 30 Haziran 1977 Kalkandelen’de; 09 Ekim1977 Üsküp’te.

ÇAĞIN ADAMI, Türk ve Arnavut dram ansamblolarınınprojesi.

Yazar: Tome ARSOVSKİ; çeviri: Hasan MERCAN; reji:Duşan G. NAUMOVSKİ sahne tasarımı: Çedo HRİS-TOV; kostimograf: Yelena PATRNOGİÇ; müzik seçimi:Andrey BELYAN.


1978

PALAVRACI ASKERYazar: Tit Manciy PLAUT; reji: Dimitri OSMANLİ: sahne

tasarımı: Pançe MİNOV; kostimograf: Dançica PETRO-VSKA; bestekar: Lyupço KONSTANTİNOV

Oynayanlar: Cemail MAKSUT; Şerafettin NEBİ; SalaettinBİLAL; Lütfi SEYFULLA: Enver BEHCET; Fehmi GRUBİ:Bediha BEGOVSKA; Firdaus NEBİ; Suzan MAKSUT;Yıldız RİFAT

Premiyör: 17 Şubat 1978 Kalkandelen; 22 Şubat 1978Üsküp

İVAN İVANOVİÇ VAR MIYDI YOK MUYDUYazar: Nazim HİKMET; reji: Mirko STEFANOVSKİ: sahne

tasarımı ve kostimograf: Velizar SRBLYANOVİÇ;bestekar: Lyupço KONSTANTİNOV.

Oynayanlar: Petrov-Lütfi SEYFULLA; İvan İvanoviç-Şerafettin NEBİ; kasketli adam-Mustafa YAŞAR; saırşapkalı adam-Zekir SİPAHİ; sekreter-Firdaus NEBİ;dirigent-Enver BEHCET; Lisya-Bediha BEGOVSKA;Tatyana Vasileva-Nezaket ALİ; Ana Nikolaevna-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; hotel misafiri-ŞefketNAİM; hotel misafiri-Perihan TUNA-EYÜPİ; şöför Saşa-

114


Salaettin BİLAL; memur-Cemail MAKSUT; memur-İrfan BEHLÜL; fotograf-Fehmi GRUBİ; garson-YıldızRİFAT; genç kadın-Emine YAŞAR-BAYRAKTARİ.

Premiyör: 20 April 1978

BOŞKO BUHAYazar: Miroslav BELOVİÇ ve Slobodan PEŞİÇ; çeviri: Zekir

SİPAHİ; reji: Naum PANOVSKİ; sahne tasarımı: PançeMİNOV; bestekar: Lyupço KONSTANTİNOV.

Oynayanlar: kadın-Mükerrem BİLAL; adam-BehcetPİTARKA; Alman askeri-Kemal İSMAİL; Boşko Buha-Salaettin BİLAL; Sirogoyno-Firdaus NEBİ; Miça-EnverBEHCET; Yovitsa-Şefket HASAN; Zeko-Zekir SİPAHİ;komser-Fehmi GRUBİ; Alman askeri-Mustafa YAŞAR;Mladen-Naci ŞABAN; anne-Nezaket ALİ; Smilyka-Bediha BEGOVSKA; Saşa-Suzan MAKSUT; kadın-Perihan TUNA- EYÜPİ.

Premiyör: 15 Eylül 1978

1979

RATSİNYazar: Boris VİŞİNSKİ; lektör: Abdülkadir HAYBER;

reji:Branko GAPO; sahne tasarımı:Gligor ÇEMERSKİ;kostimograf: Danka PETROVSKA; bestekar: RistoAVRAMOVSKİ.

Oynayanlar: Koço Ratsin-Salaettin BİLAL; geologTrayan-Şerafettin NEBİ; Trayan’ın hanımı Mariya-Nezaket ALİ; yazar Nikola-Zekir SİPAHİ; genç ressamFilip-Cemail MAKSUT; Trayan’ın sevgilisi Nada-SuzanMAKSUT; polis şefi-Firdaus NEBİ; Filip’in nişanlısıBilyana-Perihan TUNA-EYÜPİ; sivil polis-Naci ŞABAN;ikinci sivil polis-Erdoğan MAKSUT; orta çağ hüküm-dar Ban-Mustafa YAŞAR; Ban’ın hanımı-EmineYAŞAR-BAYRAKTARİ; deli-Enver BEHCET; alternatif-Şefket HASAN; hizmetçi-Mükerrem BİLAL; üniversiteöğrencisi İvan-Ahmet VELİ; hasata bakıcı-FehmiGRUBİ; hasta bakıcı-İrfan BEHLÜL.

Premiyör: 15 Kasım 1979 Gostivar’da; 18 Kasım 1979Üsküp’te.

UĞURSUZYazar: Necat İBRAHİMOVİÇ; çeviri: Avni ENGÜLLÜ; lek-

tör: Abdülkadir HAYBER; reji: Lyubişa GEORGİEVSKİ;reji işbirlikçisi: Şefket HASAN; sahne tasarımı: LyubişaGEORGİEVSKİ; kostimograf: Zoritsa TODOROVA-MLADENOVA.

Oynayanlar: İhtar’in bilinmiyen karısından olan uğursuzoğlu Müzaffer-Enver BEHCET; Seymen-ErdoğanMAKSUT; Kemal’in ikinci hanımı Beyzade-MükerremBİLAL; melez-çingene Nurie-Müşerref LOZANA-PREK-İÇ; seymenlerin sorumlusu-Şefket HASAN; İhtar BeyAbazoviç-Lütfi Seyfulla; İhtar’ın oğlu Cafer-SalaettinBİLAL; İhtar’ın oğlu Kemal-Firdaus NEBİ; İhtar’ın oğluMalik-Mustafa YAŞAR; İhtar’ın kızı Fatma-BedihaBEGOVSKA; İhtar’ın birinci hanımı Altan-Nezaket ALİ;İhtar’ın birinci hanımı Nizame-Emine YAŞAR-

BAYRAKTARİ; Kemal’in birinci hanımı Safie-PerihanTUNA-EYÜPİ; Maliğ’in hanımı Kadriye-Suzan MAK-SUT; Abdurahman-Cemail MAKSUT; Kadı-ZekirSİPAHİ; Seymen-Ahmet VELİ.

Premiyör: 14 Ocak 1979 Üsküp’te.

HASANAGİNİTSA (HASAN AĞANIN HANIMI)Yazar: Lyubomir SİMONOVİÇ; çeviri: Suat ENGÜLLÜ; reji:

Vladimir MİLÇİN; sahne tasarımı: Branko KOSTOVSKİ;kostimograf: Elena DONÇEVA.

Oynayanlar: Hasan Ağa’nın annesi-Nezaket ALİ; HasanAğa’nın danışmanı Yusuf Efendi-Lütfi SEYFULLA;Hasan Ağa’nın askeri Suyo-Zekir SİPAHİ; HasanAğa’nın askeri Huso-Cemail MAKSUT; Hasanaginitsa(Hasan Ağa’nın hanımı)-Bediha BEGOVSKA; HasanAğa’nın askeri-Naci ŞABAN; Hasan Ağa’nın askeriMusa-Mustafa YAŞAR; Hasan Ağa’nın askeri Ahmet-Şerafettin NEBİ; Hasan Ağa-Selaettin BİLAL;Hasanaginitsa’nın kardeşi Pintoroviç-Firdaus NEBİ;Pintoroviç’in annesi-Müşerref LOZANA -PREKİÇ.

Premiyör: 18 Şubat 1979 Üsküpüteki ana sahnesinde.

YASLI AİLEYazar: Branislav NUŞİÇ; çeviri: Tarık DURSUN; lektör:

Addülkadır HAYBER; reji: Mirko STEFANOVSKİ; sahnetasarımı: Yovan STEFANOVSKİ; kostimograf: YovanSTOYANOVSKİ.

Oynayanlar: Agaton’un hanımı Simka-MüşerrefLOZANA-PREKİÇ; Proka’nın kızı Gina-Suzan MAKSUT;Proka Puriç-Enver BEHCET; Trifun Spasiç-FehmiGRUBİ; Trifun Spasiç-Erdoğan MAKSUT; MiçaStanimiroviç-Firdaus NEBİ; Miça Stanimiroviç-AhmetVELİ; avukat D.r Petroviç-Mustafa YAŞAR; Tanasie’ninkızı Vida-Emine BAYRAKTARİ; dul Sarka-Yıldız RİFAT;Daniça-Mukerem BİLAL; Agaton Arsiç-ŞerafettinNEBİ; Tanasie Dimitrieviç-Naci ŞABAN.


BULMACALAR OYUNU Uluslararası çocuk günümünasebetiyle.

Yazar: Lütfi SEYFULLA; lektör: Abdülkadir HAYBER; reji:Saşa MARKUS; sahne tasarımı: Pançe MİNOV; kosti-mograf: Rada PETROVA-MALİÇİÇ; koreograf: SnejanaSPASOVSKA; kompozitör: Kiril MAKEDONSKİ; piyano:Stela SLEANSKA.

Oynayanlar: Lütfi SEYFULLA; Ahmet VELİ; Naci ŞABAN;Perihan TUNA-EYÜPİ; Şefket NAİM; Erdoğan MAK-SUT; Yıldız RİFAT; Mükerrem BİLAL; “Tefeyyüz”İlkolulu öğrencileri.

Premiyör: 06 Haziran 1979

ZONA ZAMFİROVAYazar: Stefan SREMAÇ; çeviri: Necati ZEKERİYA; lektör:

Addülkadır HAYBER; reji: Dimitar STANKOVSKİ; sahnetasarımı: Pançe MİNOV; kostimograf: Elena DONÇE-VA; bestekar: Lyupço KONSTANTİNOV.

Oynayanlar: Hacı Zanfir-Lütfi SEYFULLA; Taşana-

115


Nezaket ALİ; Zona-Perihan TUNA-EYÜPİ; Vaska-YıldızRİFAT; Doka-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; Manulaç-Salaettin BİLAL; Mane-Mustafa YAŞAR; Pote-FirdausNEBİ; Kote-Zekir SİPAHİ.

Premiyör: 01 Temmuz 1979 Kapan Han da; 20 Temmuz1979 Tiyatro sahnesinde.

1980

ALAETTİN’İN BÜYÜLÜ LAMBASI“Binbir gece masalları” “Şehrazat” masalınından esin-

lenerek, olay Kayro ve Bağdat’ta gerçekleşmektedir;Yazar: Voymil RABADAN; çeviri: Hasan MERCAN; dra-maturg: Voymil RABADAN; reji: Şerafettin NEBİ;sahne tasarımı: Pançe MİNOV; müzik seçimi: AhmetSABİT.

Oynayanlar: Alaettin-Ahmet VELİ; Alaettin’in annesi-Perihan TUNA-EYÜPİ; Sultan-Naci ŞABAN;Budrubuldur Prenses-Mükerrem BİLAL; Kahirelibüyücü-İrfan BEHLÜL; Büyülü lambanın ruhu-RiyadTAHİR; Büyük vezir Karamazlaman-Erdoğan MAKSUT.

Premiyör: 28 Şubat 1980

DÜNYA ÖNÜNDE TİTO İLE BİRLİKTEYazar: Slavko MİLANOVİÇ; reji: Kemal LİLA; sahne

tasarımı: Stoyan MİHAYLOV; kostimograf: İsmailRAMA; müzik seçimi:Ahmet SABİT.

Oynayanlar: Mustafa YAŞAR; Cevat LİMANİ; FehmiGRUBİ; Ekrem HÜSEYİN; Perihan TUNA-EYÜPİ; AyetaRECEPİ; İrfan BEHLÜL; Hekuran LOGA; Şefket HASAN;Drita MORİNA; Mükerrem BİLAL; Kamil VEİNER;Ahmet VELİ; Agron BERİŞA; Erdoğan MAKSUT.

Premiyör: 04 Temmuz 1980DON PERLİPİ’NİN AŞKIYazar: Federika Garsiya LORKA; reji ve sahne tasarımı:

Kemal LİLA.Oynayanlar: Perihan TUNA-EYÜPİ; Şefket HASAN;

Nezaket ALİ; Mükerrem BİLAL;Emine BAYRAKTARİ;İrfan BEHLÜL; Ahmet VELİ; Erdoğan MAKSUT; RiyadTAHİR.

Premiyör: 15 Temmuz 1980

SUÇ VE CEZAYazar: Fyodor Mihailoviç DOSTOEVSKİ; çeviri: Bertan

ONARAN; dramaturg: Gaston BATİ; reji: BrankoSTAVREV; sahne tasarımı: Branko STAVREV.

Oynayanlar: Bayan Raskolnikov-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; katip-Ahmet VELİ; faytoncu-Fehmi GRUBİ;Katerina-Suzan MAKSUT; Polya-Edis RİFAT; Dunya-Perihan TUNA-EYÜPİ; Raskolnikov-Firdaus NEBİ;Porfiriy-Lütfi SEYFULLA; Razumkin-Salaettin BİLAL;Nikola-Zekir SİPAHİ; Nikola-Atilla KLİNÇE;Pestriyakov-Erdoğan MAKSUT; Koh-İrfan BEHLÜL;kapıcı-Enver BEHCET; Maşa-Emine YAŞAR-BAYRAK-TARİ; Daşanka-Mükerrem BİLAL; Nastasiya-NezaketALİ; jandarma-Şefket HASAN; Lujin-Mehdi BAYRAK-TARİ; İliya PETROVİÇ-Mustafa YAŞAR; Darya

Pavlovna-Yıldız RİFAT; Marmeladov-Cemail MAKSUT;Sonya-Bediha BEGOVSKA; Polovoy-Riyad TAHİR.

Teknik ekip: kondüvit-Abdurahman RAHMAN; teknikyönetici-Stoyan MİHAYLOV; süflör-Feyhan AHMET.

Premiyör: 15 Ekim 1980 Bodrum sahnesinde; bu oyunlaTürk Tiyatrosu 29 Mart 1981 tarihinde Saray-bosna‘nın (Bosna ve Hersek) MESS’e katıldı veRaskolnikov rölü için Firdaus NEBİ Altın defne yaprağıödülüne laik görüldü.

1981

MEVKİDEKİ ADAMYazar: Fadil HOCİÇ; çeviri: Alaettin TAHİR; lektör:

Abdülkadır HAYBER; reji: Lyupço TOZİYA; sahnetasarımı: Pançe MİNOV; kostimograf: Zoriça TODOR-OVA-MLADENOVİÇ; müzik seçimi: Andrey BELYAN.

Oynayanlar: Lüksemburglu ticari temsilci Rikard Baum-Lütfi SEYFULLA; karısı Katiça BAUM-MüferrefLOZANA-PREKİÇ; oğlu Bubi Baum-Riyad TAHİR;Belediye Başkanı Yozo Fişkula-Şerafettin NEBİ;Mara’nın köylüsü runyo-Salaettin BİLAL; postacı-Fehmi GRUBİ; mevkideki adam Vlado DROBAC-Cemail MAKSUT; Vlado’nun hanımı Melita DROBAC-Bediha BEGOVSKA; evdeki yardımcı Mara-RifatYILDIZ.


ŞEKERLİ ÖYKÜYazar: Slavko Yanevski; lektör: Abdülkadır HAYBER;

adaptasyon: Hasan MERCAN; reji: Şerafettin NEBİ;sahne tasarımı: VEİNER KAMİL; kostimograf: DanielVEİNER; bestekarlar: Hasan TOPKU; Sabaettin EYÜPİ;Riza EYÜP.

Oynayanlar: pastacı Marko-Şefket HASAN; şekerliçocuk-Ahmet VELİ; şekerli çocuk-Atilla KLİNÇE; terziVane-Erdoğan MAKSUT; şekerden yapılmış melekkuş-Mükerrem BİLAL; kara bere, aramiya-EnverBEHCET; büyücü Tarara-Şerafettin NEBİ; Hakim-İrfanBEHLÜL; çocuk-Perihan TUNA-EYÜPİ; çocuk-RiyatTAHİR; çocuk-Zekeriya HOCALAR.


HANKAYazar: İsak SAMOKOVLİYA; çeviri: Necati ZEKERİYA; lek-

tör: Abdülkadir HAYBER; reji: Atso ALEKSOV; sahnetasarımı: Çedo HRİSTOV; kostimograf: YelenaPATRNOGİÇ; bestekarlar: Dimitar MASEVSKİ.

Oynayanlar: Muykan-İrfan BEHLÜL; çingene Meyra-Mükerrem BİLAL; çingene çocuğu-Erdoğan MAKSUT;yaşlı çingene Haska-Suzan MAKSUT; yaşlı çingeneRifa-Nezaket ALİ; çingene kömürcü Seydo-SalaettinBİLAL; Seydo’nun hanımı Hanka-Perihan TUNA-EYÜPİ; kardeşi Ramiç-Fehmi GRUBİ; kardeşi Ramiç-Şefket HASAN; çingene çocuğu Muykan-Ahmet VELİ;Muşan-Zekir SİPAHİ; çingene çocuğu-Riyat TAHİR.


116


IRGAT SİMANYazar: İvo ANDRİÇ; dramaturg: Tarık DURSUN; reji:

Duşko NAUMOVSKİ; sahne tasarımı: Çedo HRİSTOV;kostimograf: Yelena PATRNOGİÇ; müzik seçimi:Andrey BELYAN.

Oynayanlar: Siman-Salaettin BİLAL; Mariya-Yıldız RİFAT;Aleksa-Lütfi SEYFULLA; Vaso Genko-Firdaus NEBİ;İbraga KOLOŞ-Cemail MAKSUT; Mustabey-ZekirSİPAHİ; Başkan-Şerafettin NEBİ; hakim-MustafaYAŞAR; Dragan Frega-Enver BEHCET; Zeço-FehmiGRUBİ; subay-Naci ŞABAN; haberci-Şefket HASAN;polis memuru-Zekeriya HOCALAR; polis memuru-İrfan BEHLÜL; polis memuru-Riyad TAHİR.

Teknik ekip: teknik direktör: Stoyan MİHAYLOV.Premiyör: 11 Aralık 1981.

1982

MEMETYazar: İrfan BEHLÜL; reji: Naum PANOVSKİ; sahne

tasarımı: Pançe MİNOV; kostimograf: Elena DONÇE-VA; müzik seçimi: Andrey BELYAN.

Oynayanlar: Irgat Ali-Zekeriya HOCALAR; hizmetçi-Riyat TAHİR; kadın-Mükerrem BİLAL; isyancı Aydın-Zekir SİPAHİ: hasanın sevgilisi Fatime-Bediha BEGOV-SKA; oğlan Kerim-İrfan BEHLÜL; derviş Tahir-Şerafettin NEBİ; ırgat Zekir-Şefket HASAN; adam-Abdurahman RAHMAN; oğlan Bekir-Naci ŞABAN;Hasan Ağa-Salaettin BİLAL; karısı Ayşe-Suzan MAK-SUT; Hasan’ın oğlu Memet-Atilla KLİNÇE; Hasan’ınkardeşi, Memetin annesi Emine-Yıldız RİFAT; ırgatBayram-Fehmi GRUBİ.

Teknik ekip: teknik direktör-Stoyan MİHAYLOV;kondüvit-Abdurahman RAHMAN; süflör-FeyhanAHMET

Premiyör: 15 Ocak 1982; 27 Mayıs 1982 misafir olarakXXII Steriyno pozorye tiyatro oyunlarına katıldı.

KEŞANLI ALİ DESTANIOunun gerçekleşmesinde KGSD “Orhan Veli KANIK”

orkestresi, gitar: Mehmet MEHMET; bas-gitar: SaliSİNANOVSKİ; davullar: Hidaver CEMAİL; organa:Şenol İSMAİL; MHT bale grubu.

Yazar: Haldun TANER; reji: Zekir SİPAHİ; sahne tasarımı:Zekir SİPAHİ; kostimograf: Aluş NUŞ; koreograf:Ekrem HÜSEYİN.

Oynayanlar: Tekke Kazım-Ekrem HÜSEYİN; SelimTuturutka-Riyad TAHİR; Lütfiye-Elhame BİLAL; Hafize-Suzan SEYFULLA; kadın-Mükerrem BİLAL; Resmiye-Faketa RAMADAN; Ali-Mustafa YAŞAR; gazeteci-Naser MAKSUT; İhya Onaran-Abdurahman RAHMAN;polis-Lütfi SEYFULLA; Filiz Onaran-Edis RİFAT;Madam Olga-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; profösor-İrfan BEHLÜL; Sundan-Suzan MAKSUT; Şerife-Nezaket ALİ; Nuri-Salaettin BİLAL; Temel-ZekeriyaHOCALAR; Derviş-Cemail MAKSUT; Niyazi-Şefket

HASAN; şişman polis-Fehmi GRUBİ; Zilha-YıldızRİFAT; zayıf polis-Enver BEHCET; Çakal RUSTEM-NaciŞABAN; Bülent ONARAN-Kamil VEİNER

Teknik ekip: teknik direktör-Stoyan MİHAYLOV;kondüvit-Abdurahman RAHMAN; süflör-FeyhanAHMET.


ŞIMARIKYazar: Risto DAVÇEVSKİ; çeviri: Avni ENGÜLLÜ; reji:

Dragan VELYANOVSKİ; sahne tasarımı: Kamil VEİNER;kostimograf: Daniela VEİNER; besteci: MiodragVRÇANOVSKİ.

Oynayanlar: opaçko-Riyad TAHİR; Banan-Naci ŞABAN;Darinka-Bediha BEGOVSKA; çeşalo-Şefket HASAN;Vrti-Enver BEHCET; kapa-İrfan BEHLÜL; doktorski-Zekeriya HOCALAR; korkuluk-Abdurahman RAH-MAN; mudrinka-Mükerrem BİLAL; mativatar-FehmiGRUBİ.

Teknik ekip: teknik direktör - Stoyan MİHAYLOV.Premiyör: 23 Mayıs 1982

SAVAŞÇI VE GALİP Halklar Tiyatrosu’nun Türk Dramı ve Arnavut Dramı

oyuncuların katılımıyla oyun üç dilde oynanıyor.Yazar: Dragolyub DİMOVSKİ; çeviri: Avni ENGÜLLÜ; reji:

Aco ALEKSOV; sahne tasarımı: Pançe MİNOV; kosti-mograf: İsmail RAMA ; besteci: Dimitar MASEVSKİ.

Oynayanlar: Suzan MAKSUT; Bediha BEGOVSKA; SilvanaBAYÇİNOVTSİ; Mustafa YAŞAR; Sefedin NUREDİNİ;Behcet PİTARKA: Mükerrem BİLAL; Vehbi KERİMİ;İrfan BEHLÜL; Ayeta RECEPİ; Naci ŞABAN; Asie JUTA;Zekeriya HOCALAR.

Premiyör: 28 Haziran1982ZORAKİ HEKİMYazar: Jan Batist Poklen MOLİER ; çeviri: Sabiha OMAY;

reji: Dimitar HRİSTOV; sahne tasarımı ve kostimograf:Vladimir GEORGİEVSKİ; besteci: Miodrag VRÇAKOVS-Kİ.

Oynayanlar: Jeront-Lütfi SEYFULLA; Jeront’un kızıLusinda-Mükerrem BİLAL; Lusinda’nın sevgilisiLeander-Zekeriya HOCALAR; Martina’nın kocasıZganarel-Şefket HASAN; Zganarel’in karısı Marina-Yıldız RİFAT; Zganarel’in komçusu Robert-EnverBEHCET; Jerontüta hizmetçi Valer-Salaettin BİLAL;Jaklin’in kocası Luka-Cemail MAKSUT; Luka’nın karısı,Leont’un süt annesi Jaklin-Suzan MAKSUT.

Teknik ekip: teknik direktör-Stoyan MİHAYLOV;kondüvit-Abdurahman RAHMAN; süflör-FeyhanAHMET.


VİNDZOR’UN ŞEN KADINLARIYazar: Viliyam ŞEKSPİR; çeviri: Tarık DURSUN; reji: Kole

ANGELOVSKİ; sahne tasarımı ve kostimograf:Vladimir GEORGİEVSKİ; besteci: Dimitar MASEVSKİ.

Oynayanlar: Ford-Mustafa YAŞAR; Peyc-Pop Hyu Evans-Fehmi GUBİ; fransız doktor, Doktor Kayus-Lütfi SEY-

117


FULLA; Falstaf’ın refakatçısı, Belford-Riyad TAHİR;Doktor Kays’ın hizmetçisi, Ragbi-müzikçi-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; kızı, Ana Peyc-Mükerrem BİLAL; mey-haneci-Enver BEHCET; Falstaf’ın refakatçısı Pistol-Şefket HASAN; hizmetçi Safet-İrfan BEHLÜL; müzikçi-Ahmet VELİ; müzikçi-Şenol İSMAİL; Vitez CON Falstaf-CEMAİL MAKSUT; hakim Şelou-Şerafettin NEBİ;asılzade Fenton-Atilla KLİNÇE; Şelou’nun akrebasıSıska-Zekir SİPAHİ; Ford Hanım-Suzan MAKSUT; PeycHanim-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; Doktor Klausütaçalışan hanım Keklik-Bediha BEGOVSKA; Falstaf’ınrefakatçısı Nim-Zekeriya HOCALAR; müzikçi-TamerİBRAHİM.


1983

ÇİZMELİ KEDİYazar: Voin GORGEVİÇ; reji: Dimitar STANKOVSKİ; sahne

tasarımı: Pançe MİNOV; kostimograf: İsmail RAMA ;besteci: Lyupço KONSTANTİNOV.

Oynayanlar: Lyutko-Şenol İSMAİL; Erdoğan-AhmetVELİ; yaşlı nine-Mükerem BİLAL; prenses-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; Kedo opaçko-Atilla KLİNÇE; debelko-Naci ŞABAN; yaşlı adam-Riyad TAHİR; Kral-SalaettinBİLAL.


DEMOKLES’İN KILICI, Nazım HİKMET’İN ölümünün 20.yıldönümü münasebetiyle

Yazar: Nazım HİKMET; reji: Branko STAVREV; sahnetasarımı ve kostimler: Vladimir GEORGİEVSKİ; beste-ci: Lyupço KONSTANTİNOV.

Oynayanlar: mimar-Şenol İSMAİL; karısı-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; A.B.-Salaettin BİLAL; boksör-Naci ŞABAN;eczacı-Fehmi GRUBİ; oğlu-Mustafa YAŞAR; hakim-Şerahettin NEBİ; kızı-Bediha BEGOVSKA; benzinsatıcısının kızın-Suzan MAKSUT; menacer-Lütfi SEY-FULLA: komsir-Cemail MAKSUT; komser-Zekir SİPAHİ;zayıf adam-Enver BEHCET; yaşlı nine-Nezaket ALİ;adam-Ahmet VELİ

Premiyör: 12 Haziran 1983, Üsküp’te Ana sahnede

KILIBIKYazar: Lütfi SEYFULLA; reji:Kole ANGELOVSKİ; sahne

tasarımı:Lyubomir ÇADİKOVSKİ; kostimograf:ElenaDONÇEVA; müzik seçimi:Andrey BELYAN; kore-ograf:Aleksandar STOYANOVİÇ.

Oynayanlar: Hacı Toma-Salaettin BİLAL; Arso-ŞerafettinNEBİ; Stoyan-Mustafa YAŞAR; Mitke-Lütfi SEYFULLA;Kata-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; Stana-Yıldız RİFAT;Salçe-Nezaket ALİ; Koştana-Perihan TUNA-EYÜPİ.

Teknik ekip: teknik yönetmen-İdriz EMİN; kondüvit-Mustafa MORİNA.


HİZMETÇİLERBelgrad Üniversitesi öğrencisi olan Tunus’luAbdülaziz BUGANMİ’nin diploma oyunu.

Yazar: Yusuf İDRİZ; reji: Abdülaziz BUGANMİ; sahnetasarımı: Pançe MİNOV; kostimograf: İsmail RAMA;müzik seçimi: Dimitar MASEVSKİ; koreograf:Aleksandar STOYANOVİÇ; piyano:Bedri SİNANOVSKİ.

Oynayanlar: yazar-Mustafa YAŞAR; Farfur-Lütfi SEYFUL-LA; Seid-Cemail MAKSUT.

Teknik ekip:teknik yönetmeni-İdriz EMİN; kondüvit-Mustafa MORİNA.


BOGOMİL DESTANI,Bu oyunla ASNOM un kuruluşunun 40. yıldönümükutlanacak

Yazar: Vlado MALEVSKİ, “Bulut Olan O” romanın sahnetasarımı; çeviri: Naser MAKSUT; adaptasyon: MilanGURÇİNOV ve İliya Zafirovski; reji: Kemal LİLA veDragan VELYANOVSKİ; sahne tasarımı: DraganVELYANOVSKİ ve Kemal LİLA; kostimograf: KemalLİLA ve Dragan Velyanovski; müzik seçimi: DraganVELYANOVSKİ; sahne efektleri: Rumen KAMİLOV.

Oynayanlar: Denko Podzemski-Salaettin BİLAL; alter-nasiyon-Ahmet VELİ; Naum Funaciev-MustafaYAŞAR; İngo PODZEMSKİ-Zekir SİPAHİ; alternasiyon-Cemail MAKSUT; Rusenka-Suzan MAKSUT; komutan-Naci ŞABAN; Boşko-Atilla KLİNÇE; Tırpe-ZekeriyaHOCALAR; ev hanımı-Nezaket ALİ; korzo kızı-ZibaBEKİR-RADONÇİÇ; yaralı-Şenol İSMAİL; partizan-Tamer İBRAHİM.


NAMUS KÖPRÜSÜYazar: HASAN MERCAN; reji: Naum PANOVSKİ; sahne

tasarımı ve kostimograf: Gazanfer Bayram; bestekar:Nikola DİMUŞEVSKİ.

Oynayanlar: Sali’nin eşi Nasip-Perihan TUNA-EYÜPİ;Aslan-Elyesa KASO; Aslan’ın abisi Sami-Ahmet VELİ;Aslan’ın abisi Sali-Erdoğan MAKSUT; Aslan’ın nişanlısıNamus-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; Sami’nin karısı İraz-Bediha BEGOVSKA; Namus’un dayısı Memet-NaciŞABAN; kayıkçı Ramiz-Salaettin BİLAL; köyün en yaşlıadamı, dede-Zekir SİPAHİ; Muhtar-Şerafettin NEBİ;Telal-İrfan BEHLÜL; birinci gölge-Zekeriya HOCALAR;ikinci gölge-Riyad TAHİR; gelinin gölgesi-MükerremBİLAL; duvarcı-Şefket HASAN; duvarcı-Fehmi GRUBİ;halk-Şenol İSMAİL; halk-Tamer İBRAHİM; halk-ZühalMEFAİL; halk-Zada BİLBANİ; halk-Rukie DUŞKİ.


ALİŞYazar: Hüseyin SÜLEYMAN; reji: Lütfi SEYFULA; sahne

tasarımı: Metodiya Mende İVANOVSKİ.Oynayanlar: Zeynep-Bediha BEGOVSKA; Nazlı-Nezaket

ALİ; Ali Ağa-Lütfi SEYFULLA; Aliş-Mustafa YAŞAR;Osman Ağa-Şerafettin NEBİ; Zeliha-Perihan TUNA-EYÜPİ; meyhaneci-Naci ŞABAN; Mehmet Ağa-Fehmi

118


GRUBİ; oğlan-Zekeriya HOCALAR; Gülbahar-Mükerrem BİLAL.


DELİ EMİNEYazar: Vasvi H. UÇKAN; lektör: Mahmut KIRATLI; reji:

Kemal LİLA; sahne tasarımı: Pançe MİNOV; kostimo-graf: Kemal LİLA; müzik seçimi: Avni ENGÜLLÜ.

Oynayanlar: Fazile’nin kocası Kadir-Zekir SİPAHİ; bekçi,Ali Çavuş-Mustafa YAŞAR; birinci adam-Naci ŞABAN;Ganimet’in oğlu Hasan-Tamer İBRAHİM; Emine-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; komşu Mehmet-SalaettinBİLAL; komşu Döndü-Nezaket ALİ; Emine’ninkomşusu Ayşe-Bediha BEGOVSKA; ikinci kızıGanimet-Mükerrem BİLAL; üçüncü kızı Zeynep-ZibaBEKİR; Ganimet’in kocası Ahmet-Zekeriya HOCALAR;Emine’nin komşusu Ayşe-Perihan TUNA-EYÜPİ;Emine’nin komşusu Akkadın-Suzan MAKSUT; ikinciadam-Ahmet VELİ.


1985

MÜFETTİŞYazar: N. V. GOGOL; çeviri: Melih Anday CEVDET; lektör:

Mahmut KIRATLI; reji: Branko STAVREV; reji yardım-cısı: Cemail MAKSUT; sahne tasarımı ve kostümler:Vladimir GEORGİEVSKİ; besteci: Lyupço KONSTANTİ-NOV.

Oynayanlar: postahanenin yöneticisi İvan KuzmiçŞpekin-Naci ŞABAN; Bolçinski-Atila KLİNÇE;hizmetçisi Osip-Zekir SİPAHİ; polis Svistunov-ŞefketHASAN; Belediye Başkanı Dmuhanovski-Lütfi SEY-FULLA; karısı Ana Andreevna-Bediya Begovska; kızıMariya Antonovna-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; okulmüfettişi Hlepov-Mustafa YAŞAR; hakim Lyapkin-Tyapkin-Cemail MAKSUT; hastane yöneticisi ArtemiyFilipoviç Zemlyanika-Nezaket ALİ; Dopçinski-EnverBEHCET; Hlestakov-Salaettin BİLAL; çevre doktoruHibner-Fehmi GRUBİ; Belediye Başkanı’nın ayakişlerini gören oğlan- Ahmet VELİ


TOM SOERYazar: Mark TVEN; lektör: Mahmut KIRATLI; reji:

Şerafettin NEBİ; sahne tasarımı ve kostümler:Gazanfer BAYRAM; müzik seçimi: Ahmet SABİT.

Oynayanlar: Doktor Viliyams-Şerafettin NEBİ; Poli teyze-Mükerrem BİLAL; Tom Soer-Riyad TAHİR; Tom’unkardeşi Sid-Suat RAHMAN; Beki’nin annesi BayanKonrad-Nezaket ALİ; Şerif-Atilla KLİNÇE; Şerif-ElyesaKASO; Başkan-Tamer İBRAHİM; Başkan-İrfan BEHLÜL;Hak-Şenol İSMAİL; Fıstık-Zekeriya HOCALAR; Şişko-Ahmet VELİ; Beki-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; Kızılderili-Naci ŞABAN; o nun arkadaşı Dilsiz-Şefket HASAN;Bayan Harper-Bediha BEGOVSKA; Bayan Peter-SuzanMAKSUT; Hak’ın babası Daglas-Fehmi GRUBİ; Meri-

Selda UYAKOVİÇ; ayı-Tankut İBRAHİM; kızılderili-Abdurahman RAHMAN.


RAŞELAYazar: Şerafettin NEBİ; lektör: Mahmut KIRATLI; reji:

Naum PANOVSKİ; reji yardımcısı: İrfan BEHLÜL; sahnetasarımı ve kostümler: Gazanfer BAYRAM; besteci:Kokan DİMUŞEVSKİ.

Oynayanlar: asker-Abdurahman RAHMAN; tutanakçı-Feyhan AHMET; Avram-Zekir SİPAHİ: Viktoriya-Bediha BEGOVSKA; Raşela-Mükerrem BİLAL; Raşela 2-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; David-Şenol İSMAİL; Kani 1-Atilla KLİNÇE; Kani 1-Elyesa KASO; Kani 2-ZekeriyaHOCALAR; Kirçe-Ahmet VELİ; Nuri-Fehmi GRUBİ; O 1-Naci ŞABAN; O 2-Riyad TAHİR; Recep-Şefket HASAN;asker-Tankut İBRAHİM; kamtaki kadın-Yıldız RİFAT.


LANETLİ AVLUYazar: İvo ANDRİÇ; lektör: Mahmut KIRATLI; reji ve dra-

maturji: Lyubişa GEORGİEVSKİ; sahne tasarımı vekostümler: Vladimir GEORGİEVSKİ; müzik seçimi:Andrey BELYAN.

Oynayanlar: Karagöz-Lütfi SEYFULLA; Petar-MustafaYAŞAR; Kamil-Salaettin BİLAL; Haim-Zekir SİPAHİ;Büyük-Cemail MAKSUT; Kirkor-Fehmi GRUBİ; Zaim-Naci ŞABAN; Softa-Atilla KLİNÇE; Softa-Şenol İSMAİL;subay-Şefket HASAN; mahkum-Ahmet VELİ;mahkum-Elyesa KASO; mahkum-Riyad TAHİR;mahkum-Zekeriya HOCALAR; hayalet-BedihaBEGOVSKA; hayalet-Mükerrem BİLAL; bekçi-İbrahimTANKUT; ricacı-İrfan BEHLÜL; hayalet-Yıldız RİFAT;bekçi-Abdürahman RAHMAN.

Premiyör: 29 Eylül 1985, Üsküp, Ana sahnede.TARAKYazar: Fadil HACİÇ; lektör: Mahmut KIRATLI; reji: Atso

ALEKSOV; reji işbirlikçisi: Cemail MAKSUT; sahnetasarımı: Pançe MİNOV; kostümler: Atso ALEKSOV;müzik seçimi: Andrey BELYAN.

Oynayanlar: İvo Skok-Mustafa YAŞAR; Ana Skok-SuzanMAKSUT; Sven-Şenol İSMAİL; Katitsa Kunştek-YıldızRİFAT; Olga-Mükerrem BİLAL; Tonko-Elyesa KASO;hukukçu-Naci ŞABAN; Ruja TOMİÇ-Perihan TUNA-EYÜPİ; şöfor-Ahmet VELİ; Sven’in kız arkadaşı-ZibaBEKİR-RADONÇİÇ.

Premiyör: 27 Aralık 1985, Üsküp, bodrum sahnesinde.

1986PİPA-RİTAMYazar: Vladimir PLAVEVSKİ; lektör: Mahmut KIRATLI; reji:

Burhan RAHİM; sahne tasarımı: Vladimir GEORGİEVS-Kİ; kostümler: Zoritsa TODOROVA-MLADENOVİÇ;bestekar: Hüsref SAİD.

Oynayanlar: Rifat-Şenol İSMAİL; yönetici ToyfelVolkanski-Salaettin BİLAL; karısı Stela-Yıldız RİFAT;David-Zekir SİPAHİ; Matey-İrfan BEHLÜL; ViktorGorbov-Elyesa KASO; Oskar Donovan-Naci ŞABAN;

119


Derviş Erol-Zekeriya HOCALAR; hasta Anatol-FehmiGRUBİ: hasta Lina-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; RiyadTAHİR; Mükerrem BİLAL; Ahmet VELİ.


KÜÇÜK BÜYÜK SEVGİLERYazar: Bediha BEGOVSKA; lektör: Mahmut KIRATLI; reji:

Dimitar HRİSTOV; sahne tasarımı: Yelena PETKOVS-KA; kostümler: Tsvetanka YOVANOVSKA; bestekar:Kire KOSTOV; koreograf: Toni BATALOVSKİ.

Oynayanlar: Ayten’in kocası-Mustafa YAÇAR; öğrenci-İrfan BEHLÜL; Ayten-Yıldız RİFAT; Yalçin-Elyesa KASO;Erol-Ahmet VELİ; şişko-Şefket HASAN; Co-ŞenolİSMAİL; Sema-Perihan TUNA-EYÜPİ; uzan-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; Leyla-Mükerrem BİLAL; postacı-NaciŞABAN; Ayşe-Suzan MAKSUT; öğretmen-Nezaket ALİ;Erol’un babası-Salaettin BİLAL; öğrenci-Riyad TAHİR.

Premiyör: 04 Nisan 1986, Üsküp, Ana sahne.

YERMAYazar: Federiko Garsiya LORKA; reji: Bogdan POP

GORÇEV; sahne tasarımı: Milan PANÇEV; kostümler:Elena DONÇEVA; bestekar: songların bestecisi KireKOSTOV; müzik seçimi:Andrey BELYAN.

Oynayanlar: Yerma-Bediha BEGOVSKA; maskeli kadınMariya-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; Huan-Salaettin BİLAL;Viktor-Naci ŞABAN; Dolores-Müşerref LOZANA-PREK-İÇ; çamaşır yıkayıcı-Mükerrem BİLAL; çamaşıryıkayıcı-Naciye KEÇ -HASAN; çamaşır yıkayıcı, kadın-Perihan TUNA-EYÜPİ; maskeli adam-Elyesa KASO;görümce-Elhame BİLAL; görümce-Ayeta RECEPİ;adam-Şefket HASAN; çocuk-Edip BİLAL; adam-İrfanBEHLÜL; çocuk-Tamer İBRAHİM; çocuk-BülentHASAN; nine-Nezaket ALİ.

Premiyör: 09 Ekim 1986PROTEKSİYON (İMTİYAZ)Yazar: Branislav NUŞİÇ; çeviri: Necati ZEKERİYA; reji,

sahne tasarımı ve kostimograf: Branko STAVREV.Oynayanlar: Hırsız Bakan-Cemail MAKSUT; Draginya-

Şenol İSMAİL; Persida-İrfan BEHLÜL; Yönetici HakimKukiç-Lütfi SEYFULLA; Saveta-Münevver YAŞAR;Yulka-Atilla KLİNÇE; Svetislav Nuçiç-Zekir SİPAHİ;Manoylo-Fehmi GRUBİ; Yovanka-Elyesa KASO;Mladen-Erdoğan MAKSUT; Sava Saviç-Naci ŞABAN;çocuk-Emrula ŞEFKET; administratör-Riyad TAHİR;jandarma-Tamer İBRAHİM; jandarma-Zekeriya HOV-ALAR; jandarma-Ahmet VELİ; koro-Suzan MAKSUT;koro-Bediha BEGOVSKA; koro-Yıldız RİFAT; koro-Perihan TUNA-EYÜPİ; koro-Mükerrem BİLAL; koro-Naciye KEÇ HASAN.


ÖLDÜR SENE CANİKOMYazar: Aziz NESİN; reji: Aziz NESİN; sahne tasarımı:

Stoyan MİHAYLOV; müzik seçimi: Andrey BELYAN.Oynayanlar: Diha-Nezaket ALİ; inkasatör-Şerafettin

NEBİ; genç inkasatör-Elyesa KASO; Sien-MüşerrefLOZANA PREKİÇ.

Teknik ekip: süfler-Yıldız RİFAT; ton maystör-FahredinBUŞİ; aksesuar-Kemal İSMAİL; aksesuar-TankutİBRAHİM; köndüvit-Abdurahman RAHMAN

Premiyör: 28 Aralık 1986, Üsküp Bodrum sahnesi.

1987

KAPTAN CON PİPILFOKS.Yazar: Duşan RADOVİÇ ve Miroslav BELOVİÇ; çeviri:

Leyla HOCALAR; reji: Kole ANGELOVSKİ; sahnetasarımı: Pançe MİNOV; kostimograf: Gorgi ZDRAVEV;bestekar: LEB İ SOL; koreografi: Viktoriya ANGUŞEVA.

Oynayanlar: Kaptan Con Pipılfoks-Salaettin BİLAL;Arçibald-Riyad TAHİR; Saylans-Şenol İSMAİL;Lanaboy-Perihan TUNA-EYÜPİ; Teodor Rum-ErdoğanMAKSUT; Amiral-İrfan BEHLÜL; Balta-Mustafa YAŞAR;Kaplumbağa-Naci ŞABAN; Robert Smayl-TamerİBRAHİM; Co Puding-Zekeriya HOCALAR; KaptanFoks Conson-Bediha BEGOVSKA; Güzel Smit-ZekirSİPAHİ; Robert Smayl-Ahmet VELİ; Oliver Timidi-Elyesa KASO; Çabukkonuçan kadın-Naciye KEÇ-HASAN; Büyük korsan-Şefket HASAN; korkuluk-Mükerrem BİLAL; Konoval-Atilla KLİNÇE.



Kemal LİLA; reji yardımcısı: Atilla KLİNÇE; sahnetasarımı ve kostimograf: Vladimir GEORGİEVSKİ;müzik seçimi: Andrey BELYAN; koreograf: OlgaMİLOSAVLEVA.

Oynayanlar: Mustafa YAŞAR; Elyesa KASO; TamerİBRAHİM; Zekir SİPAHİ; Lütfi SEYFULLA; ŞefketHASAN; Nezaket ALİ; Naci ŞABAN; Erdoğan MAKSUT;Riyad TAHİR; Şenol İSMAİL; Müşerref LOZANA-PREK-İÇ; Yıldız RİFAT; Perihan TUNA-EYÜPİ; Naciye KEŞHASAN; Bediha BEGOVSKA; Süzan MAKSUT; AhmetVELİ.

Premiyör: 11 Haziran 1987

YOLCULUĞU ANLATAN ÖYKÜYazar: Jan Klod İTALİ VAN; reji: Naum PANOVSKİ; sahne

tasarımı ve kostimograf: Gazanfer BAYRAM; bestekar:Zekeriya HOCALAR.

Oynayanlar: Yıldız RİFAT; Perihan TUNA-EYÜPİ;Mükerrem BİLAL; Naciye KEÇ-HASAN; Atilla KLİNÇE;Erdoğan MAKSUT; Riyat TAHİR; Şefket HASAN;Zekeriya HOCALAR; Şenol İSMAİL; Ahmet VELİ.

Premiyör: 15 Ekim 1987; Bu oyun 05 Mart 1988 tari-hinde Titograd şehrinde düzenlenen Alternatif tiya-tro festivalinde için hazırlanmıştır, rejisör ve sanatçı-ların işbirliğiyle müzik bestelerini Zekeriya HOCALARyapmıştır.

YEDİ KOCALI HÜRMÜZYazar: Sadık ŞENDİL; reji: Engin ULUDAĞ; reji yardımcısı:

İrfan BEHLÜL; sahne tasarımı: Maksim DİMANOVSKİ;

120


kostimograf: Yelena PATRNOGİÇ; bestekar: CengizİBRAHİM.

Oynayanlar: Hürmüz-Perihan TUNA-EYÜPİ; Safinaz-Nezaket ALİ; Dr. Hüsref-Mustafa YAŞAR; kaptan HızırReis-Zekir SİPAHİ; berber Hasan-Naci ŞABAN; bekçiMemo-Şefket HASAN; Halaç Rustem-Riyad TAHİR;Fişek Ömer-Salaettin BİLAL; subay Ali-ZekeriyaHOCALAR; Subay Ali-Şenol İSMAİL; Havva-BedihaBEGOVSKA; Nuriye, Rukiye-Suzan MAKSUT; HanımAnne-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; Kadı efendi-CemailMAKSUT; Torik -Ahmet VELİ; kadın-Naciye KEÇ-HASAN; katip-Fehmi GRUBİ; katip-Tamer İBRAHİM;anlatan-Atilla KLİNÇE; anlatan-Erdoğan MAKSUT.


1988

KADINCIKLARYazar: Tüncer CÜCENOĞLU; reji: Zekir SİPAHİ; sahne

tasarımı: Pançe MİNOV; müzik seçimi: Şenol İSMAİL.Oynayanlar: İnci-Perihan TUNA-EYÜPİ; Hayriye-Nezaket

ALİ; Apo-Naci ŞABAN; Parlak-Atilla KLİNÇE; bekçiRujdi-Selaettin BİLAL; Hüsamettin-Zekir SİPAHİ; Sıtkı-Zekeriya HOCALAR; müşteri-Erdoğan MAKSUT; müş-teri-Ahmet VELİ; müşteri-Riyad TAHİR; Mehtap-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; Neriman-Bediha BEGOVS-KA.

Premiyör: Üsküp, 19 Şubat 1988, Bodrum sahnesi.

GÜLÜCÜKLERİ ÇOCUKLARA HEDİYE EDELİMYazar: Hasan MERCAN; reji: Kemal LİLA; sahne tasarımı:

Kemal LİLA; müzik seçimi: Şenol İSMAİL.Oynayanlar: İrfan BEHLÜL; Şefket HASAN; Riyad TAHİR;

Erdoğan MAKSUT; Şenol İSMAİL; Zekeriya HOCALAR;Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; Perihan TUNA-EYÜPİ; AtillaKLİNÇE; Ahmet VELİ; Mükerrem BİLAL.

Premiyör: Üsküp, 10 Mart 1988

MAGBETYazar: Viliyam ŞEKSPİR; lektör: Emel DENİZ ve Canan

ALİ-CUMKAR; dramaturji işbirlikçisi: İrfan BEHLÜL;reji: Rahim BURHAN; sahne tasarımı: Pançe MİNOV;kostimograf: Elena DONÇEVA; bestekar: Sait HÜSREF;koreograf: Yagoda SLAVENA.

Oynayanlar: Magdaf’ın oğlu-Ercan ŞABAN; LediMagbet-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; Ledi Magbet-Anastaziya NİZAMOVA-MUHİÇ; cadı-MükerremBİLAL; cadı -Naciye KEÇ-HASAN; cadı-Ruiş MUSTAFA;müzikçi-Abdurahman RAHMAN; Denkan-FehmiGRUBİ; Malkolm-Ahmet VELİ; Donalbein-ŞenolİSMAİL; Magbet-Mustafa YAŞAR; Magbet-AtillaKLİNÇE; Benko-Naci ŞABAN; Magdaf-ZekeriyaHOCALAR; Lenoks-Elyesa KASO; Ros-Şefket HASAN;Ledi Magdaf-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; cadı-PerihanTUNA-EYÜPİ; kadil-İrfan BEHLÜL; katil-Riyad TAHİR

Premiyör: 22 Haziran 1987, Üsküp yazı çerçevesinde,Tiyatro’nun sahnesinde

KORKU’NUN GÜNLÜĞÜ, Cevat KARAHASAN’IN KUZEY DİVAN triolojisinden ALHALAC romanının dramatizasyonu.

Yazar: G. KARAHASAN; çeviri: Leyla HOCALAR; dra-maturji: Agim SOPİ ve Güner İSMAİL; reji: Agim SOPİ;sahne tasarımı: Bedi İBRAHİM; kostimograf: ElenaDONÇEVA; bestekar: Başkim ŞEHU; koreograf:Yagoda SLANEVA.

Oynayanlar: Al Hala -Cemail MAKSUT; Gazvan-SalaettinBİLAL; Rabiya-Perihan TUNA-EYÜPİ; Büyük Vezir-LütfiSEYFULA; Prens-Mustafa YAŞAR; Mansur-NaciŞABAN; Dr. Tanabi-Bayruş MYAKU; Basra’nın yöneti-cisi-Erdoğan MAKSUT; mahk]m-Tamer İBRAHİM; İbnTevab-Elyesa KASO; İbn Tevab’ın öğrencisi-AtillaKLİNÇE; Berid-Riyad TAHİR; mahk]m-TankutİBRAHİM; peri-Ayeta RECEPİ; Sufiya’nın eşi-NezaketALİ; Sufiyan-Fehmi GRUBİ; İban Sabah-Ahmet VELİ;İban Sabah-Ahmet VELİ; terzi-İrfan BEHLÜL; peri-Mükerrem BİLAL; Berid-Şenol İSMAİL; mahk]m-KemalİSMAİL; hapishane BEKÇİSİ-Abdurrahman RAHMAN;kızları-Naciye KEÇ-HASAN; İmam-Şefket HASAN;Hüseyin Ar Razi-Zekir SİPAHİ; gizemli Berid-ZekeriyaHOCALAR.


1989

BEYAZ ÇİNGENEYazar: Video PODGOREÇ; çeviri: Avni ENGÜLLÜ; reji:

Atso ALEKSOV; sahne tasarımı: Pançe MİNOV; kosti-mograf: Burhan RUSTEMİ ve Atso ALEKSOV; bestekar:Dimitar MASEVSKİ; koreograf: Atso ALEKSOV.

Oynayanlar: Torun-Ahmet VELİ; Baba Mulon-CemailMAKSUT; alternasiyon-Mustafa YAŞAR; Ramo-ZekirSİPAHİ; Aja-Ruiş MUSTAFA; Bazel-Elyesa KASO;Henza-Suzan MAKSUT; Rapuş-Erdoğan MAKSUT;Nasiye-Naciye KEÇ-HASAN; kısa boylu-İrfan BEHLÜL;eşi-Nezaket ALİ; çilli-Riyad TAHİR; Polonyalı-ŞefketHASAN; Sande-Atilla KLİNÇE; Kire-Tamer İBRAHİM;Demir-Naci ŞABAN; köylü-Suad MUSTAFA; gelin-Mükerrem BİLAL; İso-Şenol İBRAHİM; çingene-Zekeriya HOCALAR; ikinci çingene-AbdürahmanRAHMAN; çocuk-Filiz AHMET; çocuk-Emsal RUSTEM;çocuk-Ercan ŞABAN.

Premiyör: Üsküp, 22 Aralık 1989

HİZMETÇİLERYazar: Jan JANE; dramaturji: Maya STEFANOVİÇ; reji:

Aleksandra KOVAÇEVİÇ; sahne tasarımı: NarçisaANDREEVSKA; kostimograf: Narçisa ANDREEVSKA;müzik seçimi: Başkim ŞEHU; koreograf: YagodaSLANEVA.

Oynayanlar: Kler-Suzan MAKSUT; Solanj-BedihaBEGOVSKA; Hanimefendi-Mükerrem BİLAL.

Premiyör: Üsküp, 13 Ocak 1989, bodrum sahnesi; 7-8Mart 1990 tarihleri arasında Titograd ın Alternativ tiy-atro festivaline katıldı.

121


KAVKAZ TEBEŞİR DAİRESİYazar: Bertolt BREHT; reji: Yücel ERTEN; reji işbirlikçileri:

Elyesa KASO, Mükerrem BİLAL ve Naci ŞABAN; sahnetasarımı: Mustafa ASİM; kostimograf: Mustafa ASİM;müzik seçimi: Zekeriya HOCALAR; piyano-ilustrasiy-on: Aida BAYRAM

Oynayanlar: kaynana, köylü-Nezaket ALİ; subay, ahçı-Atilla KLİNÇE; mühendis Kate, dadı-Suzan MAKSUT;onbaşı-Müferref LOZANA-PREKİÇ; Azdak-SalaettinBİLAL; Valinin hanımı, köylü-Mükerrem BİLAL; şişmanPrens, yaşlı kadın-Naci ŞABAN; odacı, Lodovika-RuişMUSTAFA; asker-Şenol İSMAİL; subay-TamerİBRAHİM: adaletin heykeli-Ayeta RECEPİ; Gruşa-Bediha BEGOVSKA; Simin, sekreter, köylü-MustafaYAŞAR; doktor, genç-Erdoğan MAKSUT; yazar-ElyesaKASO; köylü, papaz, vali-Cemail MAKSUT; ajan ,,,,Yusuf-Zekir SİPAHİ; doktor, müzikçi, avukat-ŞefketHASAN; Seiz, asker-Suat MUSTAFA; asker-RiyadTAHİR; subay-İrfan BEHLÜL; Polis Şaba-Bekir NURED-DİNİ; küçük Mişel-Ebru KEÇ.


KLİNÇYazar: Goran STEFANOVSKİ; reji: Suhat MUSTAFA.Oynayanlar: Ruiş MUSTAFA; Suhat MUSTAFA; Elyesa

KASO; İrfan BEHLÜL; Emel DENİZ.Premiyör: 27 Mart 1989

BİR DELİNİN HATIRA DEFTERİYazar: V. N. GOGOL; reji: Ahmet YAKUPİ ve Erdoğan

MAKSUT; reji işbirlikçisi: Suhad MUSTAFA; kostimo-graf: Erdoğan MAKSUT; müzik seçimi: Şenol İSMAİL;koreograf: Erdoğan MAKSUT.

Oynayanlar: Ruiş MUSTAFA; Erdoğan MAKSUT.Premiyör: Üsküp, 27 Mayıs 1989, bodrum sahnesi.

KLEMENT’İN DÜŞÜŞÜYazar: Drago YANÇAR; reji: Kemal LİLA; sahne tasarımı:

Pançe MİNOV; kostimograf: Elena DONÇEVA; müzikseçimi: Andrey BELYAN; koreograf: Toni BATALOVSKİ

Oynayanlar: Klement-Elyesa KASO; Gregor-AtillaKLİNÇE; Milka-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; Sonya-Mükerrem BİLAL; Profesör-Zekir SİPAHİ; İgnaç-Erdoğan MAKSUT; Albert-Naci ŞABAN; dansöz-TamerİBRAHİM.


1990

YAŞAR NE YAŞAR, NE YAŞAMAZYazar: Aziz NESİN ; reji: Kenan IŞIK; reji işbirlikçisi: Elyesa

KASO ve Naci ŞABAN; sahne tasarımı: Mustafa ASİM;kostimograf: Meri GEORGİEVSKA YOVANOVSKA;müzik seçimi: Timur SELÇUK, piyano eşliğinde DilekRECEP; koreograf: Toni BATALOVSKİ.

Oynayanlar: mahkum-Şefket HASAN; mahkum-SuhatMUSTAFA; mahkum-Bediha BEGOVSKA; mahkum-

Fehmi GRUBİ; mahkum-Zekeriya HOCALAR;mahkum-Ahmet VELİ; mahkum-Tamer İBRAHİM;mahkum-Riyad TAHİR; mahkum-Atilla KLİNÇE;mahkum-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; mahkum-SalaettinBİLAL: mahkum-Mustafa YAŞAR; mahkum-ZekirSİPAHİ; mahkum-İrfan BEHLÜL; mahkum-MüşerrefLOZANA-PREKİÇ; mahkum-Cemail MAKSUT;mahkum-Nezaket ALİ; mahkum-Suzan MAKSUT;mahkum-Naci ŞABAN; mahkum-Elyesa KASO;mahkum-Bekir NUREDİNİ.

Afişlerin ve proğramın düşünce ve kararları:MustafaASİM; korepetitör:Cengiz İBRAHİM.

Premiyör: Üsküp, 31 Mart 1990; Mayıs 1990 yılında“Voydan Çernodrinski” Tiyatro oyunları festivalindebütün olarak en iyi oyun ödül kayandı.

ADAProje Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı işbirliğiylegerçekleşmiştir.

Yazar: Athold FUGARD; reji: Yücel ERTEN; sahnetasarımı: Bedi İBRAHİM-sahne, ışık ve ses efektleri;kostimograf: Bedi İBRAHİM.

Oynayanlar: Vinston-Atilla KLİNÇE; Con-Elyesa KASO.Premiyör: Üsküp, 20 Aralık 1990, eksperimental proje

tiyatronun yük asansöründe oynanmıştır.

1991

KARTON KUTUSUYazar: İrfan BEHLÜL; reji: Branko BREZOVEÇ; sahne

tasarımı: Bedi İBRAHİM; kostimograf: Branko BREZO-VAÇ; besteci: Kavis NEGRA; koreograf: Yasna KNEZ.

Oynayanlar: Satıcı-Mustafa YAŞAR; kadın-MüşerrefLOZANA-PREKİÇ; Adnan-Bekir NUREDİNİ; kızçağız-Mimoza ÇUKİÇ; polis-Atilla KLİNÇE; derviş-ElyesaKASO; Sabit-Salaettin BİLAL; baba-Mehdi BAYRAK-TARİ; Nesrin-Bediha BEGOVSKA; Vavva-MükerremBİLAL.

Teknik ekip: süflör-Feyhan AHMET; ışık-Ahmet SABİT;ses-Fahreddin BUŞİ; aksesuar-Tankut İBRAHİM;aksesuar-Kemal İSMAİL; kondivüt-AbdurrahmanRAHMAN; video-film-Ramadan İBRAHİM.

Premiyör: Üsküp, 18 Ocak 1991; Haziran 1991 İtalya’nınAnkona şehrine turne.

YUNUS EMRE, Proje, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Tiyatrolarıyla olangeleneksel işbirliği çerçevesinde ve (UNESKO)YUNUS EMRE’nin doğumunun 700. yıldönümümünasebetiyle gerçekleşmiştir.

Yazar: Recep BİLGİNER; reji: Raik ALNIAÇIK; rejisörünişbirlikçisi: Atilla KLİNÇE; müzik içbirlikçisi: ŞenolİSMAİL; afiş ve proğram: Mustafa ASİM; sahnetasarımı: Bedi İBRAHİM; kostimograf: Elena DONÇE-VA; besteci: Zlatko ORİGANSKİ; koreograf: YagodaSLANEVA.

Oynayanlar: Hacı Bektaş Veli-Atilla KLİNÇE; Gül Hatun-

122


Naciye KEÇ HASAN; Balım-Mükerrem BİLAL; tellal-Şenol İSMAİL; Taptuk Emre-Salaettin BİLAL; Mula-Cemail MAKSUT; anne-Müşerref LOZANA-PREKİÇ;kalfa-Ruiş MUSTAFA; Esnaf-Fehmi GRUBİ; esnaf-RiyadTAHİR; çauş-Suhad MUSTAFA; anne-Nezaket ALİ;derviş-Erdoğan MAKSUT; ana kadın-Suzan MAKSUT;Yunus Emre-Elyesa KASO; Atptuk Emre-MustafaYAŞAR; Halil Ağa-Mehdi BAYRAKTAR; Deli Emmi-Zekir SİPAHİ; tellal-Zekeriya HOCALAR; esnaf-İrfanBEHLÜL; derviş-Şefket HASAN; Yusuf-TamerİBRAHİM; İlvan kız-Perihan TUNA-EYÜPİ.

Teknik ekip: süflör-Feyhan AHMET; ışık-Ahmet SABİT;ses-Fahreddin BUŞİ; aksesuar-Tankut İBRAHİM;aksesuar-Kemal İSMAİL; kondivüt-AbdurrahmanRAHMAN; video-film-Ramadan İBRAHİM.


1992

ARDEL YA DA MARGARİTAYazar: Jan ANUİ; reji:Kemal LİLA; sahne tasarımı: Mustafa

ASİM; kostimograf: Mustafa ASİMOynayanlar: General-Naci ŞABAN; Kontes-Perihan

TUNA-EYÜPİ; Kont-Zekir SİPAHİ; Vilardie-MustafaYAŞAR; Nikolas-Tamer İBRAHİM; generalin hanımı-Suzan MAKSUT; Nataliya-Naciye KEÇ-HASAN; MariaKristin-Filiz AHMET; Toto-Ercan ŞABAN; Ada-RuişMUSTAFA

Premiyör: 18 Ocak 1992

NİÇİNYazar: Steryo SPASE; reji: Serafin FANKO; sahne tasarımı

ve kostimograf: Vladimir GEORGİEVSKİ; müzik seçimi:Başkim ŞEHU.

Oynayanlar: Elyesa KASO; Atilla KLİNÇE; Salaettin BİLAL;Müşerref LOZANA-PREKİÇ; Perihan TUNA-EYÜPİ;Suzan MAKSUT; Sebahat RAHMAN; Naci ŞABAN;Riyad TAHİR; Tamer İBRAHİM, Mustafa YAŞAR


ESKİ FOTOĞRAFLARYazar: Dinçer SÜMER; reji: Duşan G. NAUMOVSKİ; sahne

tasarımı ve kostimograf: Vladimir GEORGİEVSKİ;bestekar: Lyupço KONSTANTİNOV.

Oynayanlar: Bediha BEGOVSKA; Salaettin BİLAL; AtillaKLİNÇE; Elyesa KASO.

Premiyör: Üsküp, 22 Mayıs 1992

ORHANYazar: Necati ZEKERİYA; dramaturji: Bediha BEGOVSKA;

reji: Dimitar HRİSTOV; sahne tasarımı: AleksandarİVANOVSKİ; kostimograf: Blagoy NİÇEVSKİ; bestekar:Kire KOSTOV; koreograf: Olga MİLOSAVLEVA.

Oynayanlar: Yasmina ÇUKİÇ; Naci ŞABAN; MustafaYAŞAR; Fehmi GRUBİ; Nezaket ALİ; Şenol İSMAİL;Sebahat RAHMAN.

Premiyör: Üsküp, 05 Temmuz 1992

PİTİYE’NİN ÖLÜMÜYazar: Fridrih DİRENMAT ve Maya STEFANOVİÇ; reji:

Dominik MAYER; reji içbirlikçisi: Jorj BRASEY; CananALİ-CUMKAR; sahne tasarımı: Blagoya MİTSEVSKİ;kostimograf: Blagoya MİTSEVSKİ; müzik seçimi:Dominik MAYER.

Oynayanlar: Polifon-Elyesa KASO; kumarbaz-ZekirSİPAHİ; kumarbaz-Cemail MAKSUT; Yakosta-BedihaBEGOVSKA; masör-Fehmi GRUBİ; manikür-ŞefketHASAN: Sving-Sebahat RAHMAN; aslan-Riyad TAHİR;aslan-Tamer İBRAHİM; aslan-Şenol İsmail; Polifo’nunoğlu-Ercan ŞABAN; Antigona-Havva EYÜPİ; Tiresiy-Mehdi BAYRAKTARİ; Pitiya-Perihan TUNA-EYÜPİ;Glikera-Mimoza ÇUKİÇ; Merop-Erdoğan MAKSUT;Edip-Atilla KLİNÇE; Menekey-Naci ŞABAN; adam-Abdurrahman RAHMAN; Lay-Mustafa YAŞAR .


ELİF ANAYazar: Turan A. OFLASOĞLU; reji: Kemal LİLA; sahne

tasarımı: Vladimir GEORGİEVSKİ; kostimograf: KemalLİLA; müzik seçimi: Cengiz İBRAHİM

Oynayanlar: Seyfi-Riyad TAHİR; Behie-Perihan TUNA-EYÜPİ; Elif-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; Şukri-MustafaYAŞAR; Şukri-Erdoğan MAKSUT; Zeynep-SebahatRAHMAN; Yakup-Atilla KLİNÇE; Fazıl-Elyesa KASO;Ruşit-Şefket HASAN; İsmail-Tamer İBRAHİM.


1993

DAS KAPİTALYazar: Saşo MİLENKOVSKİ ve Bratislav DİMİTROVSKİ;

sahne tasarımı: Stoyan MİHAYLOV; bestekar: VenkoSERAFİMOVSKİ.

Oynayanlar: baba Mehdi-Mehdi BAYRAKTAR; annePerihan-Perihan TUNA-EYÜPİ; Elyesa-Elyesa KASO;Erdoğan-Erdoğan MAKSUT; Atilla-Atilla KLİNÇE;Cemail dede-Cemail MAKSUT; müfettiş -MustafaYAŞAR; Nevena-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ.

Premiyör: Üsküp, 30 Nisan 1993

LÜTFEN DOKUNMAYINYazar: Haldun TANER; reji: İsmet HÜRMÜZLÜ; sahne

tasarımı: Pançe MİNOV; kostimograf: Lira GRABUL;müzik seçimi: Andrey BELYAN; koreograf: EkremHÜSEYİN.

Oynayanlar: Oktay BALTACI-Salaettin BİLAL; Sevgi-Perihan TUNA-EYÜPİ; Ekmel, Baltacı-Naci ŞABAN;Nasip, Baltacı-Mehdi BAYRAKTARİ; Katerina-SilviyaSTOYANOVSKA; Devlet Giray-Mustafa YAŞAR; tellalGürcü Yusuf-Erdoğan MAKSUT; Kaya Osman-AtillaKLİNÇE; Fransız yarbay Grof Ponyatski-Zekir SİPAHİ;müze bekçisi, tellal-Şenol İSMAİl; İtalyan bekçisi, tel-lal, kapıcı-Tamer İBRAHİM; Amerikalı Katrin-SuzanMAKSUT; III. Ahmet-Elyesa KASO; İtaliyan bayan-Sebahat RAHMAN; XII. Karlo-Riyad TAHİR; Şafirov-

123


Cemail MAKSUT; Saray bekçisi-Abdurrahman RAH-MAN; Arap turist-Şefket HASAN; Yeniçehri-ErcanŞABAN.

Premiyör: Üsküp, 13 Şubat 1993

ALAETTİN BÜYÜLÜ LAMBASI“Binbir gece masalları” “Şehrazat” masalınından esin-lenerek, olay Kahire ve Bağdat’ta gerçekleşmektedir.

Yazar: Voymil RABADAN; çeviri: Hasan MERCAN; reji:Kemal LİLA; sahne tasarımı: Pançe MİNOV; kostimo-graf: Kemal LİLA; bestekar: Cengiz İBRAHİM ve ŞenolİSMAİL

Oynayanlar: Alaettin-Şenol İSMAİL; Büyük Vezir-ŞefketHASAN; kertenkele-Perihan TUNA-EYÜPİ; arap-Abdurahman RAHMAN; Alaettin’in annesi-ZibaBEKİR-RADONÇİÇ; prenses-Sebahat RAHMAN;büyücü-Riyad TAHİR; ruh-Tamer İBRAHİM; Sultan-Ercan ALİ.


HELİKOPTERYazar: Tüncer CÜCENOĞLU; reji: Murat KARASU; reji

yardımcısı: Erdoğan MAKSUT; sahne tasarımı:Maksim DİMANOVSKİ.

Oynayanlar: Bakan-Mustafa YAŞAR; Bakan yardımcısı-Mehdi BAYRAKTARİ; M’dür-Riyad TAHİR; koruma-Naci ŞABAN; kamarman-Erdoğan MAKSUT; gazeteci-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ.


VATAN KURTARAN ŞABANYazar: Haldun TANER; reji: Zekir SİPAHİ; sahne tasarımı:

Pançe MİNOV; kostimograf: Jaklina KRSTEVSKA;bestekar: Bedri SİNANOVSKİ; koreograf: EkremHÜSEYİN.

Oynayanlar: Şaban-Mustafa YAŞAR; Fıstık-BedihaBEGOVSKA; ressam, plak satıcısı, Hamlet, rejisör -Elyesa KASO; model, rejisör, opera sanatçısı, filimartısti-Perihan TUNA-EYÜPİ; koro şefi, aktör, kraliçe,basım evi sahibi, kütüphaneler m’dürü-Suzan MAK-SUT; müşteri, Devlet Tiyatroları m’dürü, Kral Edip-Atilla KLİNÇE; eleştirmen, kemaneci, Vladimir, Kral,Müze m’dürü,kurulun ikinci üyesi-Erdoğan MAKSUT;Filharmoni m’dürü, Horatsio, kitapçı, kamerman-NaciŞABAN; balerin, kurulun birinci üyesi-Naciye KEÇ-HASAN; reji asistanı, oğlan, film artisti-Riyad TAHİR;genç kız, koro sanatçısı, Ofeliya -Sebahat RAHMAN;rejisör, Estergon, III. Selim,hammal, Naci arhivci-ErcanALİ.


1994

BALERİNYazar: Vladimir PLAVEVSKİ; çeviri: Salaettin BİLAL; reji:

Branko BREZOVEÇ; sahne tasarımı: Bedi İBRAHİM veBranko BREZOVEÇ; kostimograf ve müzik seçimi:

Branko BREZOVEÇ; kostimograf: Yagoda SlanevaOynayanlar: Müfettiş-Ramiz NUHA; balerin-Mükerrem

BİLAL; koreograf, satıcı, doktor, patron-Elyesa KLASO;müfettiş-Abdurahman RAHMAN; müfettiş-Hisni VİLA;müfettiş-Suat RAHMAN

Premiyör: Üsküp, 25 Şubat 1994; 10 Ekim 1994 II. “RistoŞişkov” oda tiyatro festivaline katıldı; Ekim 1996 Ohride İTİ ye katıldı

UYANIŞYazar: Bediha BEGOVSKA; reji:Duşan NAUMOVSKİ;

sahne tasarımı: Bedi İBRAHİM; kostimograf: BlagoyaMİÇEVSKİ; bestekar: Slave DİMİTROV; koreograf:Gordana DEAN-POP HRİSTOVA.

Oynayanlar: Sultan-Elyesa KASO; Prenses Roza-NaciyeKEÇ-HASAN; Prenses Razgalenka-Sebahat RAHMAN;Alaettin-Atilla KLİNÇE; ruh-Şefket HASAN; cadı-Perihan TUNA-EYÜPİ; sanatçı-Mustafa YAŞAR;sanatçı-Bediha BEGOVSKA.

Premiyör: Üsküp, 16 Ocak 1994; Haziran 1998 TürkiyeCumhuriyeti Alaçatı’da düzenlenen Uluslararasıçocuk festivaline katıldı.

DÖVMELİ CANLARYazar: Goran STEFANOVSKİ; çeviri: Zekir SİPAHİ; reji:

Vasil HRİSTOV; sahne tasarımı ve kostimograf:Vladimir GEORGİEVSKİ; bestekar: Risto VRTEV; kore-ograf: Yagoda SLANEVA.

Oynayanlar: koruma-Tamer İBRAHİM; Voydan-ElyesaKASO; Kolyo-Mustafa YAŞAR; koca-Riyad TAHİR;gangster-Suat RAHMAN; Strezo-Salaettin BİLAL;Mare-Ziba BERİŞA; yoldan geçen-Abdurrahman RAH-MAN; Tsibra-Atilla KLİNÇE; Altana-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; Ruja-Sebahat RAHMAN; Klodiya-PerihanTUNA- EYÜPİ; çocuk-Ercan ŞABAN; koruma-NaciŞABAN.


ATÇALI KEL MEHMETYazar: Utku AYVAZA; reji: Kemal KLİLA; reji yardımcısı:

Mehdi BAYRAKTARİ; sahne tasarımı: Bedi İBRAHİMİ;kostimograf: Gülhan KIRÇOVA; müzik seçimi: CengizİBRAHİM.

Oynayanlar: Tamer İBRAHİM; Perihan TUNA-EYÜPİ; KelMehmet-Elyesa KASO; Fatma-Sebahat RAHMAN;Mehmet’in annesi-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; ŞerifHüseyyin-Mustafa YAŞAR; Fatma’nın annesi-SuzanMAKSUT; Tuna ALİ-Atilla KLİNÇE; Yörük Ahmet-Erdoğan MAKSUT; II. Mahmut-Salaettin BİLAL; Paşa-Naci ŞABAN; Büyük İbrahim Efendi-Zekir SİPAHİ;Küçük İbrahim Efendi-Abdürahman RAHMAN;Mültezim-Şefket HASAN; Riyad TAHİR.

Premiyör: Üsküp, 22 Haziran 1994

BİR EVLENMEYazar: V. N. GOGOL; reji: Atso ALEKSOV; sahne tasarımı:

Pançe MİNOV: kostimograf: Dafinka BALABANOVA-ALEKSOVA; bestekar: Cemail İBRAHİM; koreograf:Yagoda SLANEVA.

124


Oynayanlar: Jevakin-Riyad TAHİR; Duşanka-MükerremBİLAL; Patkalyosin-Salaettin BİLAL; Koçkarev-ElyesaKASO; Kaygana-Naci ŞABAN; Suzan MAKSUT-FyoklaİVANOVNA; Arina Panteleymonovna-Naciye KEÇ-HASAN; Starikov-Şefket HASAN; Stepan-Zekir SİPAHİ;Agafya Tihonovna-Perihan TUNA-EYÜPİ; Anuçkin-Erdoğan MAKSUT.


1995

GENERAL ROKOKAYKO’NUN BIYIKLARIYazar: Risto DAVÇEVSKİ; çevirmen: Kemal LİLA; reji:

Kemal LİLA; reji yardımcısı: Erdoğan MAKSUT; sahnetasarımı: Bedi İBRAHİM; kostimograf: Dafinka BALA-BANOVA-ALEKSOVA; bestekar: Cengiz İBRAHİM;koreograf: Toni BATALAKOV.

Oynayanlar: General-Riyad TAHİR; Linoreza-NaciyeKEÇ-HASAN; Peyko-Şefket HASAN; haberci-ErdoğanMAKSUT; nikah memuru-Tamer İBRAHİM; dedikodu-cu-Ercan ALİ.

Teknik ekip: Abdürahman RAHMAN ve Feyhan AHMET.Premiyör: Üsküp, 15 Aralık 1995

YİĞİT ANA - SÜPER EV HANIMIYazar: Bertolt BREHT; reji: Branko BREZOVAÇ; sahne

tasarımı: Bedi İBRAHİM; kostimograf: Elena DONÇE-VA; bestekar: Venko SERAFİMOVSKİ; koreograf:Krenare-Keri NEVZATİ.

Oynayanlar: Bediha BEGOVSKA; Ziba BEKİR-RADONÇİÇ. Premiyör: Üsküp, 21 Mayıs 1995; Kasım 1995 Türkiye

Cumhuriyeti İstanbul’da Makedon günleri; 10 Ekim1996’da Strumitsa IV. Oda tiyatrosu festivali.

KRAL HAMLETYazar: Viliyam ŞEKSPİR; Kral Hamlet; yazar: Vladimir

PLAVEVSKİ; Küçük sarayda; yazar: Stanislav VİTKİEVİÇ;dramaturgler: Vladimir PLAVEVSKİ ve Branko BREZO-VAÇ; reji: Branko BREZOVAÇ; sahne tasarımı: ZoritsaJELKO; kostimograf: Elena DONÇEVA; müzik seçimi:Branko BREZOVAÇ, D. Muv, Kovaş Suso Glas, Fırat,Tura, Vaksman, Çiftetsi-Markies, Rim; koreograf:Yagoda SLANEVA.

Oynayanlar: Fortinbras-Abdürahman RAHMAN;Fortinbras-Suat RAHMAN; Hamlet-Mustafa YAŞAR;Hamlet-Atilla KLİNÇE; Hamlet-Elyesa KASO; Hamlet-Salaettin BİLAL; Hamlet-Perihan TUNA-EYÜPİ;Hamlet-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; Hamlet-MükerremBİLAL; Hamlet-Bediha BEGOVSKA; Hamlet-MeritaEYÜPİ; Fortinbras-Vila HİSNİ.

Premiyör: Üsküp, 11 Haziran 1995

1996

SERSEM KOCANIN KURNAZ KARISIYazar: Haldun TANER; reji: Zekir SİPAHİ; sahne tasarımı:

Bedi İBRAHİM; kostimograf: Bedi İBRAHİM; müzikseçimi: Cengiz İBRAHİM.

Oynayanlar: Tomas Fasulyeciyan-Zekir SİPAHİ; Hiranuş-Perihan TUNA-EYÜPİ; Holas-Erdoğan MAKSUT;Satenik-Suzan MAKSUT; Ahmet Fehim-Elyesa KASO;Vitciniya Yagakyan-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; küçükİsmail-Mustafa YAŞAR; Ahmet Vefik Paşa-Lütfi SEY-FULLA; süflör-Feyhan AHMET; kahveci-AbdürahmanRAHMAN; Asim Bey-Şefket HASAN; sağır-RiyadTAHİR.


BOŞ BEŞİKYazar: Necati CUMALI; reji: Salaettin BİLAL; sahne

tasarımı: Bedi İBRAHİM; kostimograf: Gülhan KIRÇO-VA; bestekar: Cengiz İBRAHİM; koreograf: EkremHÜSEYİN.

Oynayanlar: Yörük-Riyad TAHİR; rüzgar-Erdoğan MAK-SUT; ağaç-Mükerrem BİLAL; anne-Perihan TUNA-EYÜPİ; Fatma-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; Emeti komşu-Suzan MAKSUT; dayı-Mustafa YAŞAR; amca-ŞefketHASAN; Ali-Elyesa KASO; kahya-Zekir SİPAHİ; gelince-Naciye KEÇ-HASAN; yörük-Tamer İBRAHİM.

Premiyör: Üsküp, Aralık 1996, Ana sahne.

ASİYE NASIL KURTULURYazar: Vasıf ONGONER; reji: Olcay POYRAZ; reji yardım-

cısı: Erdoğan MAKSUT; sahne tasarımı: Bedi İBRAHİM;kostimograf: Olcay POYRAZ; Sarper ÖZCAN’ın müz-iğini piyanoda Bedri SİNANOVSKİ ve SaşkoNİKOLOVSKİ.

Oynayanlar: adam-Elyesa KASO; Asiye’nin annesiZehra-Müşerref LOZANA-PREKİÇ; Asie-PerihanTUNA-EYÜPİ; anlatan, iş adamı-Salaettin BİLAL;Senie-Naciye KEÇ-HASAN; dost, zengin müşteri-ZekirSİPAHİ; kayınpeder-Şefket HASAN; m’düre-ZibaBEKİR-RADONÇİÇ; yeğeninin hanımı-MükerremBİLAL; meyhaneci-Erdoğan MAKSUT; arabulucu-Riyad TAHİR; dost-Mustafa YAŞAR; kızçağız-FilizAHMET; kayınvalide-Süzan MAKSUT; torun-AtillaKLİNÇE; personel bölümünün şefi-AbdurrahmanRAHMAN; ev sahibi-Bediha BEGOVSKA; müşteri-Tamer İBRAHİM; nişanlı-Suat RAHMAN.

Premiyör: Üsküp, Mart 1996, Ana sahne.

1997

RAYLARIN DIŞINDAYazar: Tome ARSOVSKİ; dramaturg: Ana ŞAPKALİSKA;

reji: Goran TRENÇEVSKİ; reji yardımcısı:Erdoğan MAK-SUT; sahne tasarımı: Pançe MİNOV; müzik seçimi:Andrey BELYAN.

Oynayanlar: Branko-Salaettin BİLAL; Mariya-SuzanMAKSUT; Sandra-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; Tumbas-Mustafa YAŞAR; Buba-Bediha BEGOVSKA; Duşko-Naci ŞABAN; Dane-Tamer İBRAHİM; Beti-SuzanAKBELGE; Tea-Funda EYÜP; dayı-Riyad TAHİR.

Premiyör: Üsküp, 07 Mart 1997, Ana sahne.

125


KASTA DİVA BALKAN RÜZGARLARIYazar: Vladimir PLAVEVSKİ; çeviri: Salaettin BİLAL; reji ve

müzik seçimi: Branko BREZOVAÇ. Oynayanlar: Kasta Diva-Perihan TUNA-EYÜPİ; kocası-

Atilla KLİNÇE; doktor-Salaettin BİLAL; iş adamı-Mustafa YAŞAR; birinci adam-Abdurahman RAH-MAN; ikinci adam-Hisni VİLYA; üçüncü adam-SuatRAHMAN; dördüncü adam-Zekeriya ABDİ.

Teknik ekip: Gazmend KRİVÇA.Premiyör: Üsküp, 24 Haziran 1997, küçük sahne; 08

Eylül 1997 “Risto Şişkov” oda tiyatro festivalinekatıldı.

LUNAPARKYazar: Utku AYVAZ; reji: Kemal LİLA; reji yardımcısı:

Elyesa KASO; sahne tasarımı: Bedi İBRAHİM; kostimo-graf: Elena DONÇEVA; bestekar: Cengiz İBRAHİM;koreograf: Toni BATALAKOV.

Oynayanlar: kızçağız-Suzan AKBELGE; haberci-PerihanTUNA-EYÜPİ; çocuk-Funda EYÜP-İBRAHİM; L]naparksahibi-Atilla KLİNÇE; eşek-Naci ŞABAN; aslan-RiyadTAHİR; zincirlerle cambazlık yapan adam-ElyesaKASO.

Premiyör: 28 Mart 1997, Ana sahne.

FEDRA Yazar: Jan RASİN; çeviri: Arif OBAY; reji: Lyubişa

GEORGİEVSKİ; sahne tasarımı: Pançe MİNOV; kosti-mograf: Meri GEORGİEVSKA-YOVANOVSKA; müzikseçimi: Lyubişa YOVANOVSKİ.

Oynayanlar: Tezey-Mustafa YAŞAR; Fedra-BedihaBEGOVSKA; Hipolit-Salaettin BİLAL; Aricija-ZibaBEKİR-RADONÇİÇ; Enona-Müşerref LOZANA-PREKİÇ;Teramen-Zekir SİPAHİ; İsmena-Mükerrem BİLAL;Panopa-Naciye KEÇ- HASAN.

Teknik ekip: Abdurahman RAHMAN; Fahredin HALİL;Sami YAKUPİ; Suat RAHMAN; Orhan MEHMET;Fahredin BUŞİ; Memnue NUMAN; Milka MİNOVA;Avdi BİLAL .

Premiyör: Austos 1997 Ohri yazı festivali; 26 Mayıs1998’de İstanbul Gençlik festivaline katıldı.

1998

ÖZEL ARMAĞANYazar: Utku AYVAZ; reji: Salaettin BİLAL; sahne tasarımı:

Bedi İBRAHİM; kostimograf: Salaettin BİLAL; müzikseçimi: Salaettin BİLAL.

Oynayanlar: anlatan-Mustafa YAŞAR; Metin-ElyesaKASO; Oktay, Kloun-Atilla KLİNÇE; Leyla, nine-Mükerrem BİLAL; Ayla, kızçağız-Perihan TUNA-EYÜPİ.

Premiyör: Üsküp, Şubat 1998

BUDALAYazar: Fyodor Mihailoviç DOSTOEVSKİ; projenin yazarı:

Branko STAVREV: projenin misafiri: Firdaus NEBİ;adaptasyon, dramaturg ve reji: Branko STAVREV;

rejisörün yardımcısı: Canan ALİ-CUMKAR; sahnetasarımı ve müzik seçimi: Branko STAVREV.

Oynayanlar: Nastasiya Filipovna-Perihan TUNA-EYÜPİ;Agafiya Yepançina-Suzan AKBELGE; sanatçı-NaciŞABAN; Knez Mişkin-Firdaus NEBİ; Parfyon Rogojin-Elyesa KASO; Ganya İvolgin-Atilla KLİNÇE.

Teknik ekip: ses-Fahrettin BUŞİ; süflör-Feyhan AHMET;ışık-Orhan MEHMET; köndüvit-Abdurahman RAH-MAN.

Premiyör: Üsküp, 23 Nisan 1998, bodrum sahnesi,Haziran 1998 “Voydan Çernodrinski” Tiyatro oyun-larına katıldı-Elyesa KASO en iyi erkek oyuncuödülüne sahip oldu.

GÖK KUŞAĞI PEŞİNDEYazar: Vladimir PLAVEVSKİ; çeviri: Salaettin BİLAL; reji:

Salaettin BİLAL; sahne tasarımı ve kostümler: BediİBRAHİM; bestekar: Cengiz İBRAHİM.

Oynayanlar: Üzgün Palyaço-Ertan Şaban; Dalmış, emek-li m’dür-Riyad TAHİR; Bulmuş, emekli bekçi-ErdoğanMAKSUT; Ninca dağıtan; doktor-Suzan MAKSUT;balerin-Mükerrem BİLAL; giga bayt, bilgisayar-Salaettin BİLAL; sirkin m’dürü-Tamer İBRAHİM; Ninca,Doğrayan-Abdurrahman RAHMAN; NincaParçalayan-Feyhan AHMET.

Premiyör: Üsküp, Aralık 1998

1999

DELİ İBRAHİMYazar: Turan OFLAZOĞLU; reji: Vladimir MİLÇİN; sahne

tasarımı: Krste CİDROV; köstümler: Blagoya MİTSEVS-Kİ; müzik seçimi: Vladimir MİLÇİN; koreograf:Krenare-Keri NEVYAZİ.

Oynayanlar: Soytarı-Atilla KLİNÇE; Mustafa ağa-NaciŞABAN; Bektaş ağa-Riyad TAHİR; Kara Murat ağa-Tamer İBRAHİM; Muslihidin ağa-Ertan ŞABAN; haremkızı-Agnesa NOKŞİÇİ; harem kızı-Amernis NOKŞİÇİ;harem kızı-Filiz AHMET; İstanbullu-Hisni VİLA; saray-da yaşıyan-Kemal İSMAİL; Cellat-Suat RAHMAN;Sultan İbrahim-Elyesa KASO; Kösem Sultan-BedihaBEGOVSKA; Şeyhulislam-Şefket HASAN; SadrazamKara Mustafa Paşa-Salaettin BİLAL; Silahtar Yusuf-Mustafa YAŞAR; Cinci Hoca-Zekir SİPAHİ; hareminbekçisi-Abdürahman RAHMAN; Mehmet Paş-Erdoğan MAKSUT; Turhan Sultan-Perihan TUNA-EYÜPİ; Hümaşah-Süzan AKBELGE.

Premiyör: Üsküp, 02 Şubat 1999; Nisan 2000 yılındaSarayova’nın MES festivaline katıldı-BedihaBEGOVSKAüya en iyi kadın rölü ödülü verildi; Haziran1999 “Voydan Çernodrinski! Tiyatro oyunlarınakatıldı-en iyi erkek ödülüne Elyesa KASO, en iyi kadınoyuncu ödülüne de Bediha BEGOVSKA sahip oldular.

R.R.R.,Türkiye Cumhuriyeti İstanbul Şehir Tiyatroları,Marsey Milli Tiyatro ve Makedonya Kültür Bakanlığı

126


ile bu proje hazırlanmıştır. Dekoru İstanbul ŞehirTiyatroları hazırlamıştır.

Yazar: Yordan PLEVNEŞ; reji: Mehmet ULUSOY; reji işbir-likçisi: Erdoğan MAKSUT; sahne tasarımı: NurullahTÜNCER; kostümler: Elena DONÇEVA; bestekar: KutsiERGÜNER; koreograf: Ekrem HÜSEYİN.

Oynayanlar: Naum Brodski-Naci ŞABAN; SerafimProdanski-Müstafa YAŞAR; Slobodanka Prodanski-Perihan TUNA-EYÜPİ; Veterova, Maksim’in sevgilisi-Mükerrem BİLAL; m’dür-Suzan MAKSUT; itfaiyeci-Riyad TAHİR; gazeteci-Ertan ŞABAN; iskelet-EkremHÜSEYİN; Robespyer-Elyesa KASO; Maksim Brodski-Salaettin BİLAL; Arna, Maksim’in annesi-MüşerrefLOZANA-PREKİÇ; Ketrin, Maksim’in karısı-BedihaBEGOVSKA; oğlu-Abraham, Maksim in oğlu;

Premiyör: (Fransa) Marsey Milli Tiyatro su, 09 EkimAralık 1999; Üsküp, Aralık 1999, Ana sahne

BARIŞ İÇİN, EVETYazar: Utku AYVAZ; reji: Salaettin BİLAL.Premiyör: Aralık 1999.

SARA BERNARD‘IN HATIRALARI (MEMOARLARI)Üsküp Dram Fakültesi, Prof. LyubişaGEORGİEVSKİ’nin sınıfı olan Türk dili öğrencilerinindiploma oyunu, asistan Firdaus NEBİ. Öğrencilerleçalışan ve sınavı hazırlayan Firdaus NEBİ; Oyun TürkTiyatrosu koproduksiyon ile hazırlanmıştır.

Yazar: Con MUREL.Oynayanlar: Sara-Süzan AKBELGE; Pitu-Funda EYÜP-

İBRAHİM; Pitu-Naci ŞABAN.Premiyör: Üsküp, Mayıs 1999

2000

KURBANYazar: Güngör DİLMEN; reji: Zekir SİPAHİ; sahne

tasarımı: Pançe MİNOV; kostimograf: Lyupka RİS-TOVSKA; müzik seçimi; Zekir SİPAHİ; kostimograf:Yagoda SLANEVA.

Oynayanlar: Zehra-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; Mahmut-Mustafa YAŞAR; Gülsüme-Mimoza ÇUKİÇ; Mirza-Elyesa KASO; Köy Muhtarı-Şefket HASAN; kadın-Bediha BEGOVSKA; kadın-Suzan MAKSUT; kadın-Naciye KEÇ-HASAN; kadın-Mükerrem BİLAL; Murat,oyunda konuk oyuncu-Levent İBRAHİM; Zeynep,oyunda konuk oyuncu-Ceyda İBRAHİM.

Premiyör: Üsküp, Mayıs 2000

BİR BAŞKASIYazar: Ergün SAV; çeviri: Canan ALİ-CUMKAR; reji:

Salaettin BİLAL; sahne tasarımı: Bedi İBRAHİM; kosti-mograf: Lyupka RİSTOVSKA; müzik seçimi; SalaettinBİLAL.

Oynayanlar: Ahmet-Riyad TAHİR; Mehmet, Ahmet-Erdoğan MAKSUT; Ahmet-Salaettin BİLAL; Mehmet-Atilla KLİNÇE; Ayşe-Naciye KEÇ-HASAN; Ayşe-

Mükerrem BİLAL; Ayşe-Perihan TUNA-EYÜPİ.Teknik ekip: süflör-Feyhan AHMET; kondüvit-

Abdurahman RAHMAN; ses-Fahredin BUŞİ; ışık-Orhan MEHMET; sahne tekniği-Skender DACA; sahnetekniği-Fahredin HALİL; sahne tekniği-Celal LUJA;sahne tekniği-Şefki ŞAKİR; sahne tekniği-Hisni VİLA;aksesuar-Tankut İBRAHİM; aksesuar-Kemal İSMAİL;garderop-Zehra YAYAGA; garderop-Adnan RECEP;makyaj-Avdi BİLAL; makyaj-Milka MİNOVA.

Premiyör: Üsküp, Eylül 2000, Ana sahne.

DON JUANYazar: Jan Batist Poklen MOLİER; reji: Dimitar

STANKOVSKİ; sahne tasarımı: Valentin SVETOZAREV;kostimograf: Blagoya MİTSEVSKİ; bestekar: VenkoSERAFİMOVSKİ; koreograf: Sanya ŞUTEVSKA.

Oynayanlar: Don Juan-Salaettin BİLAL; Zganarel-ElyesaKASO; Elvira-Perihan TUNA-EYÜPİ; Gusman, DonAlonzo, Don Luy, Frantsisko, Pyerot, Dimanş Bey-Mustafa YAŞAR; Don Karlos-Erdoğan MAKSUT;Şarlota-Suzan MAKSUT; Maturina-Mükerrem BİLAL.

Teknik ekip: aksesuar-Tankut İBRAHİM; garderop-ZehraYAYAGA; sahne işçisi-Skender DATSA; ses-FahredinBUŞİ; garderop-Mualla SALİHU; garderop-Avdi BİLAL;süflör-Feyhan AHMET; sahne işçisi-Fahredin HALİL;sahne işçisi-Emrula ŞEFKET; ışık-Orhan MEHMET;aksesuar-Kemal İSMAİL; garderop-Adnan RECEP;garderop-Milka MİNOVA; kondüvit-AbdurahmanRAHMAN; sahne işçisi-Şefki HASAN.

Premiyör: Üsküp, 14 Ekim 2000, Ana sahne; 11 Haziran2001 “Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivalinekatıldı.

2001

HÜRREM SULTANYazar: Orhan ASENA; reji: Kemal LİLA (son rejisi); sahne

tasarımı: Valentin SVETOZAREV; kostimograf: ElenaDONÇEVA; bestekar: Cengiz İBRAHİM; koreograf:Toni BATALOVSKİ.

Oynayanlar: Prens Bayazıt-Erdoğan MAKSUT; RustemPaşa-Atilla KLİNÇE; Mihrimah-Perihan TUNA-EYÜPİ;Prens Mustafa-Elyesa KASO: Prens Cihangir-RiyadTAHİR; şair Yahya-Zekir SİPAHİ; Şemsi ağa-TamerİBRAHİM; Sainur-Mükerrem BİLAL; Sainur-Ziba BEKİR;Hürrem Sultan-Bediha BEGOVSKA; MühteşemSüleyman-Mustafa YAŞAR.

Teknik ekip: Abdurahman RAHMAN.Premiyör: Üsküp, 23 Mart 2001, Ana sahne.

NEŞELİ HİKAYELERYazar: Haldun MARAŞLI; reji: Erbil ALTANAY; kostimo-

graf: Emiliya SPASOVA; bestekar: Cengiz İBRAHİM. Oynayanlar: Biserka-Perihan TUNA-EYÜPİ; Karagöz,

Subaşı-Şefket HASAN; Hacıvat, Soytarı-Riyad TAHİR;derebey-Naci ŞABAN; tefeci-Tamer İBRAHİM; Dursun,oduncu-Mükerrem BİLAL; alıcı-Naciye KEÇ-HASAN;katip-Feyhan AHMET; haberci-Abdurahman RAHMAN.

127


Teknik ekip: Abdurahman RAHMAN.Premiyör: Üsküp, 06 Nisan 2001, Ana sahne.

HUZUR EVİNDE İSYANYazar: Venko ANDONOVSKİ; çeviri: Sema ALİ; reji:

Dimitar STANKOVSKİ; sahne tasarımı: Valentin SVE-TOZAREV; kostimograf: Aleksandar NOŞPAL;bestekar: Venko SERAFİMOVSKİ; koreograf: SanyaŞUTEVSKA.

Oynayanlar: hemşire Ana-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ;hemçire Meri-Perihan TUNA-EYÜPİ; papaz Miloş-NaciŞABAN; Yönetmen-Elyesa KASO; Stevo-Nehat ALİ;Akademik-Bediha BEGOVSKA; General-MustafaYAŞAR; kasap-Cemail MAKSUT (son projesi); kont-Erdoğan MAKSUT; Silvi-Nesrin TAHİR; madenci-AtillaKLİNÇE.

Teknik ekip: Abdurahman RAHMAN.Premiyör: Üsküp, 19 Ekim 2001, Ana sahne.

BANKA NASIL SOYULURYazar: Sami FEYD; çeviri: Fahri ALİ; reji: Kole ANGELOVS-

Kİ; sahne tasarımı: Bedi İBRAHİM; kostimograf: BediİBRAHİM; müzik seçimi: Elena ANGELOVSKA.

Oynayanlar: Recina-Perihan TUNA-EYÜPİ; Don Gaspare-Cemail MAKSUT; Culiyana-Funda EYÜP-İBRAHİM;Kepaçe Agustino-Salaettin BİLAL: Tonino-CenapSAMET; Altavila’nın dul eşi-Mükerrem BİLAL;bankanın müdürü-Mustafa YAŞAR.

Premiyör: Üsküp, 31 Mayıs 2001, Ana sahne.

2002

SAMİMİLERYazar: Pyer de MARİVO; çeviri: Sema ALİ; uygulama:

Vladimir STRNİSKO; reji: Vladimir MİLÇİN; sahnetasarımı: Krste S. CİDROV; kostimograf: Blagoy MİT-SEVSKİ; müzik seçimi: Vladimir MİLÇİN.

Oynayanlar: Silviya-Filiz AHMET; Araminta-NesrinTAHİR; Lizeta-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; Ergast-ElyesaKASO; Dorant-Ertan ŞABAN; Fronten-Erdoğan MAK-SUT.

Teknik ekip: kondüvit-Abdurahman RAHMAN; süflör-Feyhan Ahmet.

Premiyör: Üsküp, 01 Mart 2001, Ana sahne.

BAKAN VE BENYazar: Vladimir PLAVEVSİ; çeviri: Salaettin BİLAL; reji:

Duşan G. NAUMOVSKİ; sahne tasarımı: Valentin SVE-TOZAREV; kostimograf: Mariya PUPUÇEVSKA;bestekar: Venko STEFANOVSKİ.

Oynayanlar: tiyatroda düzeni sağlayan-Salaettin BİLAL;Bakanın sekreteri-Naciye KEÇ-HASAN; KamençoPartaloski-Atilla KLİNÇE; Kamenço’nun şefi-ŞefketHASAN; Despina, Kamenço’nun eşi-Bediha BEGOVS-KA; koca Kurnazovski-Naci ŞABAN; Lyube, güvenlik-Tamer İBRAHİM; Bakanın yanında gezen-RiyadTAHİR; koruma-Suat RAHMAN; Bakan-Mustafa

YAŞAR; Kamenço’nun m’dürü-Erdoğan MAKSUT;m’dürün sekreteri Raditsa-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ;Kurnazovska’nın karısı-Perihan TUNA-EYÜPİ.

Teknik ekip: kondüvit - Abdurahman RAHMAN; süflör -Feyhan Ahmet.


KEDİ İLE PALYAÇOYazar: Erhan ÖYÇELİK; Sahne ve Kostüm: Bedi İBRAHİM;

Reji: Mustafa YAŞAR Oynayanlar: Kedi: Filiz AHMET, Palyaço: Cenap SAMET

ANTİGONAYazar:SOFOKLE; çeviri: Deniz YÜCE ve Ahmet CEMAİL;

reji: Kemal KOCATÜRK; sahne tasarımı: KemalKOCATÜRK ve Bedi İBRAHİM; kostimograf: KemalKOCATÜRK ve Bedi İBRAHİM.

Oynayanlar: Antigona’nın kızkardeşi İsmena-FilizAHMET; Kreon’un oğlu Hemon-Ertan ŞABAN; Koro(ses)-Kemal KOCATÜRK; Edip’in kızı Antigona-SuzanAKBELGE; Edip’in kızı Antigona-Nesrin TAHİR;Teba’nın kralı Kreon-Mustafa YAŞAR; kör ...............,Koro nun yöneticisi Tireziy-Elyesa KASO; bekçi,haberci-Atilla KLİNÇE.

Premiyör: Üsküp, 10 Ekim 2002

SINIRDAKİ EVYazar: Slavomir MROJEK; uygulama: Yücel ERTEN; reji:

Yücel ERTEN; reji asistanı: Elyesa KASO; sahnetasarımı: Bedi İBRAHİM; kostimograf: Bedi İBRAHİM.

Oynayanlar: Birinci gümrükçü-Mustafa YAŞAR; kaçakçı-Riyad TAHİR; kaynana-Bediha BEGOVSKA; Üçüncüdelege-Naci ŞABAN; kızçağız-Filiz AHMET; adam-Atilla KLİNÇE; İkinci delege-Zekir SİPAHİ; Birincidelege-Elyesa KASO; İkinci gümrükçü-SalaettinBİLAL; kadın-Funda EYÜP- İBRAHİM; subay-TamerİBRAHİM.

Teknik ekip: kondüvit-Abdurahman RAHMAN; süflör-Feyhan Ahmet; koordinatör: Canan ALİ.


2003

KÜÇEREK KIZYazar: Sema ALİ; reji: Dimitar STANKOVSKİ; sahne

tasarımı: Valentin SVETOZAREV; kostimograf:Blagoya MİTSEVSKİ; bestekar: Venko STEFANOVSKİ;koreograf: Aleksandar İLİEV.

Oynayanlar: Roberto-Ertan ŞABAN; Küçerek kız-FilizAHMET; kızkardeş, kız, ikinci nine-Nestrin TAHİR;Birinci bekçi, birinci dede-Mustafa YAŞAR; çocuk-Neat ALİ; baba-Zekir SİPAHİ; anne, birinci nine-SuzanAKBELGE; abi, delikanlı-Cenap SAMET; ikinci bekçi,ikinci dede-Erdoğan MAKSUT.

Teknik ekip: kondüvit - Abdurahman RAHMAN; süflör -Feyhan Ahmet.


128


EVLENME TEKLİFİYazar: Anton Pavloviç ÇEHOV; reji: Voyo TSVETANOVSKİ.Oynayanlar: Erdoğan MAKSUT; Ziba BEKİR-RADONÇİÇ;

Naci ŞABAN; Robert RİSTOV.Premiyör: Üsküp, 19 Nisan 2003

ALİ İLE AYŞEOyun Vilhelm BUŞ’un “Maks ve Morits” çizgi romanlarına

göre hazırlanmıştır. Çeviri: Petko TSONEVSKİ; reji,sahne tasarımı, kostümler ve koreograf: AleksandarİLİEV; müzik: Çarli ÇAPLİN.

Oynayanlar: Ali, birinci müşteri-Erdoğan MAKSUT; Ayşe,ikinci müşteri-Suzan AKBELGE; kadın, Zekiye teyze,Keçecioğlu’nun karısı, Şirin nine, komşu, fırıncınınkarısı-Perihan TUNA-EYÜPİ; Veli berber, Efe köpek,Keçecioğlu terzi, kibar beyefendi, Mehmet ağa,fırıncı-Riyad TAHİR.


GÖZLERİMİ KAPARIM VAZİFEMİ YAPARIMYazar: Haldun TANER; reji: Zekir SİPAHİ; sahne tasarımı:

Valentin SVETOZAREV; kostümler: Zühal SAY;bestekar: Venko SERAFİMOV.

Oynayanlar: öğretmen, müfettiş, profesör-MustafaYAŞAR; polis-Şefket HASAN; daktilo adayı, memur,asistan-Naciye KEÇ-HASAN; Efruz-Naci ŞABAN;Cemalifer, Lalifer-Suzan AKBELGE; patron-TamerİBRAHİM; Hikmet (Cevdet), memur-Riyad TAHİR;Vicdani-Elyesa KASO.



AMAN KARIM DUYMASIN, MAKSİM’DEKİ BAYANIN türkçe uygulaması

Yazar: Jorj FEYDO; uygulama: Bediha MUVAHİT ve VasfiRİZA ZOBU; reji: Kole ANGELOVSKİ; sahne tasarımı:İlina ANGELOVSKA; kostümler: Elena DONÇEVA;koreograf: Sanya ŞUTEVSKA.

Oynayanlar: Şukran-Suzan AKBELGE; Behice, Şemsi’nineşi-Funda EYÜP-İBRAHİM; Lütfiye, Kaymakamın eşi-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; Vesile-Paşanın yeğeni-FilizAHMET; Kurbanzade Selim Paşa-Mustafa YAŞAR;Kurbanzade Şemsi, doktor-Erdoğan MAKSUT; DoktorFazıl-Naci ŞABAN; Kaymakamın oğlu Faik-CenapSAMET; subay Selahettin-Nihat ALİ; Şemsi’ninhizmetçisi Fahri-Tamer İBRAHİM.



2004

GILGAMIŞÇeviri: Mustafa YAŞAR; reji: Deyan PROYKOVSKİ; rejiişbirlikçisi: Mustafa YAŞAR; dramaturji: BilyanaPEMOVA; sahne tasarımı: Vlado GOREVSKİ; sahne

tasarımı asistanı: Enes DEARİ; kostümler: Blagoy MİT-SEVSKİ; bestekar: Krenare-Keri NEVZATİ.

Oynayanlar: Endiku-Atilla KLİNÇE; Ur-Şanabi-SalaettinBİLAL; Rişad-Bediha BEGOVSKA; Gılgamış-ElyesaKASO; Untapiştim-Mustafa YAŞAR; Sidur Sabitu-Perihan TUNA-EYÜPİ; İştar-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ;Adam-akrep-Suzan AKBELGE; avcı-Erdoğan MAKSUT;kız-Nesrin TAHİR; Çamaç-Tamer İBRAHİM; Anu-ŞefketHASAN; yaşlı adam-Zekir SİPAHİ; baba-Naci ŞABAN;yılan-Filiz AHMET; rahip-Mükerrem BİLAL; rahip-Riyad TAHİR.


FIRTINAYazar: Viliyam ŞEKSPİR; reji:Aleksandar POPOVSKİ;

sahne tasarımı: Blagoy MİTSEVSKİ; kostümler: BlagoyMİTSEVSKİ; bestekar: Kiril CAYKOVSKİ.

Oynayanlar: Trinkulo-Cenap SAMET; Prospero-BedihaBEGOVSKA; Kaliban-Nesrin TAHİR; Ariel-Filiz AHMET;Sebastiyan-Tamer İBRAHİM; Antonio-Atilla KLİNÇE;Gonzalo-Mustafa YAŞAR; Alonso-Salaettin BİLAL;Ferdinand-Elyesa KASO; Miranda-Suzan AKBELGE.

Premiyör: Ohri-23 Temmuz 2004

PİNOKYOYazar: Ferdi MERTER; reji: Salaettin BİLAL; sahne

tasarımı: Tatyana STOYANOVSKA-MEDAROVA;kostümler: Tatyana STOYANOVSKA-MEDAROVA;bestekar: Serpin KERİM.

Oynayanlar: Perihan TUNA-EYÜPİ; Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; Filiz AHMET; Nesrin TAHİR; MustafaYAŞAR; Riyad TAHİR; Suzan AKBELGE; Serpin KERİM.


KRAL OİDİPUSYazar: SOFOKLE; reji: Lyupço GEORGİEVSKİ; sahne

tasarımı: Valentin SVETOZAREV; kostümler: lagoyMİTSEVSKİ; bestekar: Goran TRAYKOVSKİ; koreograf:İskra ŞUKAROVA.

Oynayanlar: okasta-Bediha BEGOVSKA; Teresiya-Salaettin BİLAL; Edip-Elyesa KASO; Kreont-AtillaKLİNÇE; koro başı-Perihan TUNA-EYÜPİ; çoban-ZekirSİPAHİ; Koront’un sözcüsü-Mustafa YAŞAR; koro-Osman ALİ; koro-Erman ŞABAN; koro-Edin ŞABAN.

Teknik ekip: koordinatör - Canan ALİ-CUMKAR;kondüvit - Abdurahman RAHMAN; süflör - FeyhanAhmet; ışık ustası - Orhan MEHMET; ses ustası -Fahrettin BUŞİ.


2005

AZİZNAMEYazar: Aziz NESİN; uygulama: Yücel ERTEN; reji: Yücel

ERTEN; reji asistanı: Elyesa KASO; sahne tasarımı vekostümler: Yücel ERTEN.

129


Oynayanlar: Salaettin BİLAL; Mustafa YAŞAR; ElyesaKASO; Tamer İBRAHİM; Suzan AKBELGE; NesrinTAHİR; Serpin KERİM; Cenap SAMET.

Teknik ekip: koordinatör-Canan ALİ-CUMKAR;kondüvit-Abdurahman RAHMAN; süflör-FeyhanAhmet; ışık ustası-Orhan MEHMET; ses ustası-Fahrettin BUŞİ; organizatör: Ramadan İBRAHİM.


ÖZGÜRLÜK OYUNUYazar: Adem ATAR; reji: Yücel ERTEN; reji asistanı: Elyesa

KASO; sahne tasarımı ve kostümler: Yücel ERTEN. Oynayanlar: siyasi mahkum-Ziba BEKİR-RADONÇİÇ;

bekçi-Mükerrem BİLAL; bıçakçı-Perihan TUNA-EYÜPİ;cepçi-Filiz AHMET; bakire-Funda EYÜP-İBRAHİM;entelektüel-Suzan AKBELGE; saf-Naciye KEÇ-HASAN;gürültücü-Nesrin TAHİR; mğebbete mahkum-BedihaBEGOVSKA; bedava-Batuhan İBRAHİM.

Teknik ekip: organizatör: Ramadan İBRAHİM; kondüvit-Abdurahman RAHMAN; garderop-Muall; SALİHU;süflör-Feyhan Ahmet; ışık ustası-Orhan MEHMET; sesustası-Fahrettin BUŞİ; aksesuar-Tankut İBRAHİM;dekoratör-Suat RAHMAN.


ATİNA’LI TİMON,Oyun Manastır Halk Tiyatrosu, Üsküp Türk Tiyatrosuve (İtalya) Firença’nın Laboratorio Nove ile koproduk-siyon olarak hazırlanmıştır.

Yazar: Viliyam ŞEKSPİR; çeviri: Dragi MİHAYLOVSKİ;uygulama ve reji: Branko BREZOVAÇ; sahne tasarımı:Yane ÇALOVSKİ; kostümler: Blagoy MİTSEVSKİ;bestekar: Maryan NEÇİK; koreograf: JelykaSANÇANİN.

Oynayanlar: Suzana JİVORADİÇ (BREZOVAŞ); ValentinaGRAMOSLİ; Sonya MİHAYLOVA; Salaettin BİLAL: SerpinKERİM; Nesrin TAHİR; Angela ANTONİNİ; SilvanoPANİÇİ; Boris ÇOREVSKİ; İvan YERÇİÇ; Petar GORKO:Elyesa KASO; Atill; KLİMÇE; Serco AGUİRE; SandraGARUGLİERİ; Damir TODOROVİÇ.

Teknik ekip: ışık - İliya DİMOVSKİ.Premiyör: Ohri, 05 Ağustos 2005

2006

HADIMYazar: TERENÇİY; reji: Kole ANGELOVSKİ; sahne tasarımı:

İlina ANGELOVSKA; kostümler: Zoritsa TODOROVSKA;bestekar: Lyupço MİRKOVSKİ; koreografi: Krenare-KeriNEVZATİ.

Oynayanlar: Nesrin TAHİR; Suzan AKBELGE; Serpin KERİM;Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; Filiz AHMET; Funda EYÜP-İBRAHİM; Perihan TUNA-EYÜPİ; Naciye KEÇ-HASAN;Nehat ALİ; Zübeyde SELİMOVSKA.


TARTUFFEYazar: Jan Batist Poklen MOLİER; reji: Deyan PROYKOVSKİ;

sahne tasarımı: Vlado Goreski; kostümler: Blagoy MİT-SEVSKİ; bestekar: Goran TRAYKOVSKİ; koreografi:Krenare-Keri NEVZATİ.

Oynayanlar: Tartif-Elyesa KASO; Emira-Bediha BEGOVSKA;Orgon-Mustafa YAŞAR; Cenap SAMET; Serpin KERİM;Tamer İBRAHİM; Filiz AHMET; Nesrin TAHİR.


2007

DAHA YAKINYazar: Patrik MARBER; reji: Martin KOÇOVSKİ; sahne

tasarımı: Nenad JDERO; kostümler: Blagoy MİTSEVSKİ;bestekar: Maryan NEÇİK; koreograf: Risima MATEVSKA-RİSİMKİN.

Oynayanlar: Alis-Filiz AHMET; Ana-Nesrin TAHİR; Den-Neat ALİ; Leri-Serpin KERİM.

Teknik ekip: kamera - Filip YOVANOVSKİ.Premiyör: 25 Ocak 2007

KULİSLER ARKASINDAYazar: Maykıl FREYN; reji: Dragana MİLOŞEVSKA; dra-

maturji: Katerina MOMEVA; sahne tasarımı: BediİBRAHİM; kostümler: Tihomir SPİROVSKİ; bestekar:Ognen ATANASOVSKİ; koreograf: Vasil ZAFİRÇEV.

Oynayanlar: Bediha BEGOVSKA; Filiz AHMET; MustafaYAŞAR; Nesrin TAHİR; Cenap SAMET; Luran AHMET;Neat ALİ; Funda İBRAHİM.

Teknik ekip: kamera - Filip YOVANOVSKİ.Premiyör: 11 Mayıs 2007

2008

KADINCIKLARYazar: Tuncer CÜCENOĞLU; reji: Nataşa POPLAVSKA;

kostümler: Meri GEORGİEVSKA-YOVANOVSKA;bestekar: Cengiz İBRAHİM; koreograf: Olga BOEV-PAN-GOVSKA.

Oynayanlar: Perihan TUNA-EYÜPİ; Nesrin TAHİR; SerpinKERİM; Neat ALİ; Aksel MEHMET; Naci ŞABAN; CenapSAMET; Ziba BEKİR-RADONÇİÇ; Naciye KEÇ-HASAN;Edin YAKUPOVİÇ.

Teknik ekip: kamera - Filip YOVANOVSKİ.Premiyör: 04 Ocak 2008

LEONS İLE LENAYazar: Georg BİHNER; reji: Dragana MİLOŞEVSKA; dra-

maturg: Katerina MOMEVA; sahne tasarımı: SecanMİTROVİÇ; kostümler: Mariya PUPUÇEVSKA; koreograf:Krenare -Keri NEVZATİ.

Oynayanlar: Zübeyde SELİMOVSKA; Edin YAKUPOVİÇ;Nesrin TAHİR; Neat ALİ; Naciye HASAN; Riyad TAHİR;Osman ALİ; Cenap SAMET; Aksel MEHMET; NaciŞABAN.


130


ROMEO VE JULİETYazar: Viliyam ŞEKSPİR; reji: Deyan PROYKOVSKİ; sahne

tasarımı: Vlado GORESKİ; kostümler: Blagoy MİTSEVSKİ;bestekar: Goran TRAYKOVSKİ.

Oynayanlar: Zübeyde SELİMOVSKA; Naci ŞABAN; AkselMEHMET; Serpin KERİM; Cenap SAMET; Neat ALİ.

Premiyör: Ohri, 25 Temmuz 2008; Üsküp, 17 Ekim 2008.

LİLİKAÇeviri: Salaettin BİLAL; reji: Yovan RİSTOVSKİ; sahne

tasarımı: Filip YOVANOVSKİ; kostümler: Blagoy MİT-SEVSKİ; kostimografın yardımcısı: Frosina NASTEVSKA.

Oynayanlar: Lilika-Zübeyde SELİMOVSKA; Yanko-OsmanALİ; Ana-Nesrin TAHİR; Kiril-Neat ALİ; yeşil-Riyad TAHİR;Petar-Serpin KERİM; kırmızı-Cenap SAMET; şarkıcı-AnaHRİSTOVA.

Premiyör: Ohri, 25 Temmuz 2008; Üsküp, 17 Ekim 2008

2009

SİYAH KALEMYazar: İlhami EMİN ve Yordan PLEVNEŞ; reji: Vlado TSVE-

TANOVSKİ; reji yardımcısı: Cenap SAMET; sahnetasarımı: Nurullah TUNCER; kostümler: Blagoy MİT-SEVSKİ; bestekar: Cengiz İBRAHİM.

Oynayanlar: Cem Sultan-Elyesa KASO; Neyma-ZübeydeSELİMOVSKA; Neyma, Lukreçiya Borciya-SuzanAKBELGE; Nastreden, Peyo-Cenap SAMET; LeonardoDe vinçi, Cem Sultan, Şeyh Bedrettin-Mustafa YAŞAR;Cem Sultan, Adam,-Burhanettin İBRAHİM; bekçi-Behreda REŞİT; bekçi-Taner SÜLEYMAN; Siyah Kalem-Osman ALİ; Neyma, Lukreçiya Borciya-Nesrin TAHİR;Neyma, Lukreçiya Borciya, Melek -Filiz AHMET; Neyma,Havva-Bilyana YOVANOVSKA; eşşek, Cem SULTAN, şey-tan-Aksel MEHMET; kadı-Salaettin BİLAL; LukreçiyaBorciya, Valide Sultan-Bediha BEGOVSKA; bekçi-CaitREŞİT.

Oyunun dizaynı: Vlado GORESKİ. Premiyör: 27 Mart 2009

İLKBAHAR UYANIŞIYazar: Frank VEDEKİND, reji: Vasil HRİSTOV, Sahne

tasarımı: Buyar MUÇA ve Senajna MUÇA, Kostüm:Blagoy MİÇEVSKİ, Müzik: Ognen ANASTASOV

Oynayanlar: Filiz AHMET, Selpin KERİM, Osman ALİ, SüzanAKBELGE, Zübeyde SELİOVSKA, Nehat ALİ, AkseLMEHMET, Nesrin TAİR, Perihan TUNA-EYUPİ, ZekirSİPAHİ, Ziba RADONÇİÇ, Riyad TAHİR, Naciye HASAN,Erdoğan MAKSUT, Mustafa YAŞAR, Funda İBRAHİM,Mükkerem BİLAL.

KADINLAR DEVLETİYazar: Aristofanes’ten esinlenerek Yücel ERTEN, reji: Yücel

ERTEN, Yardımcı yönetmen: Elyesa KASO, Kostüm:Blagoy MİÇEVSKİ,

Oynayanlar: Perihan TUNA-EYUPİ, Naciye HASAN, BiyanaYOVANOVSKA, Zübeyde SELİOVSKA, Nesrin TAİR, ZibaRADONÇİÇ, Elyesa KASO, Tamer İBRAHİM, Nehat ALİ,AkseL MEHMET, Cenap SAMET, Osman ALİ

MATMAZEL JULİEYazar: Avgust STRŞNBERG, reji: Aleksandar POPOVSKİ, reji

asistanı: Luka KORTİNA, Sahne ve Kostüm tasarımı:Numen

Oynayanlar: Julie: Suzan AKBELGE, Jan: Osman ALİ,Kristin: Nesrin TAİR, Kont: Salaettin BİLAL

131


132


133

Festivaller – turneler

Halklar Tiyatrosu çalışmalarına 20 Ocak 1950 yılında başladı. HalklarTiyatrosu’nun çatısı altında Türk ve Arnavut Tiyatro Grupları çalışmakta.Tiyatro’nun şu anki binası 1975 yılında hizmete verildi, o yıldan itibaren HalklarTiyatrosu olarak adlandırıldı, Tiyatronun bünyesinde ise Türk ve Arnavut Dramıçalışmalarını devam etmekte.

2006 yılından itibaten Halklar Tiyatrosu’nun statüsü değişti, bununla birlikte içyönetimde de değişmeler yapıldı, Yönetim Kurulu kuruldu, Yönetim Kurulu üye-lerini Kültür Bakanı tayin ediyor, Tiyatro üyelerinden olduğu gibi, dıştan da üye-ler delege olarak katılmakta.

Halklar Tiyatrosu’ndan iki ayrı enstitü kuruldu – Milli Kurum Türk Tiyatrosu ileMilli Kurum Arnavut Tiyatrosu. Türk Tiyatrosu’nun yeni binası inşa edilene kadar,her iki Tiyatro ortak binayı, sahneyi ve yapıdaki diğer mekanları eşit haklar üzerekullanmakta.

1965 yılında Türk Dramı, Bulgaristan Halk Cumhuriyeti, “Vasil Drumov”Kolarovgrad Şehir Tiyatrosu’nun konuğu oldu, bu ziyaret esnasında Türk DramıBulgaristan’ın Razgrad,Tırgovişte, Ruse, Silistre, Tolbuhin ve Provadiya’da da tem-siller sundu. Bulgaristan turnovasında “Koştana” ile “Enayi” temsilleri sunuldu.Haziran ayında Bulgaristan Halk Cumhuriyeti, “Vasil Drumov” Kolarovgrad ŞehirTiyatrosu, Üsküp Türk Tiyatrsou’nun konuğu oldu. Üsküp dışında Priştine, Prizren,Kaklandelen, Gostivar, Ohri ve Manastır şehirlerinde Müzikli Program gösterisisundu.

Türk Tiyatrosu ile Türkiye Cumhuriyeti Ankara Devlet Tiyatrosu arasında karşı-lıklı ziyaretler gerçekleşti. Türkiye Cumhuriyeti’nde gerçekleşen turne esnasındaÜsküp Türk Tiyatrosu toplam sekiz temsil sundu, Ankara, İstanbul İzmir veBursa’da ikişer temsil sundu. Sunulan temsilleri 5.000 den çok tiyatro meraklısıizlediği kaydedilmiştir. Bahis konusu turne 1968 yılında gerçekleşti.

1972 yılında Üsküp Türk Tiyatrosu ikinci kez İstanbul ziyaretinde bulundu, buziyaret karşılıklı değil, tek taraflı ziyaretti. İstanbul’da 2.500 izleyici önünde top-lam sekiz temsil sunuldu.

Türk Tiyatrosu, Makedonya çapında gerçekleştirdiği devamlı turneleryanısıra, Kosova ile eski Yugoslavya’nın birçok şehirlerinde ve dünyanın birçokülkelerinde de konuk Tiyatro olarak sayısı çok temsiller sundu, ayrıca uluslararasıçapta düzenlenen değerli festiavllere de iştirak etti.

16 ile 19 Eylül 1967 yılında Bulgaristan’ın Kırcali Kültür-Sanat Tiyatrosu,Üsküp’ü ziyaret etti. Bu ziyaret esnasında Bulgaristan’lı konuk sanatçılar “Halkoyunları ve oyunlardan” oluşan kültür sanat programı sundu, ayrıca “O olmazsa

04 tur direktori gostuvanjaaa q8:Layout 1 20.01.2010 19:23 Page 133

134

bir başkası olur” Opera temsilini sundu. Üsküp’te ve Pirştine’de ikişer temsilsundu. Priştine’da olduğu gibi Prizren, Mitroviça ve Kalkandelen’de ikişer temsil,Gostivar, Ustruga,Ohri ve Manastır’da birer temsil sundular.

Bahsedilen bu ziyarete karşılık olarak, Türk Tiyatrosu sanatçıları 5 ile 20 Eylül tari-hinde Bulagristan’ı ziyaret etti, sunulan 17 temsili 6.600 izleyici izledi. NecatiCumalı’nın yönetmenliğinde hazırlanan “Koştana” temsilini Türk TiyatrosuBulgaristan’ın şu şehirlerinde sundu: Momçilovgrad (2), Krumovgrad (2), Kırcali(4),Sliven, Asenovgrad, Plovdiv; Peştera, Harmanlı, ve Hasköy’de birer temsil sundu.

14 – 29 Mayıs 1968 tarihleri arasında Türk Tiyatrosu Türkiye Cumhuriyeti’ndebir turne gerçekleştirdi. Türkiye ziyareti esnasında Türk Tiyatrosu sanatçılarıİstanbul, İzmir, Bursa ve Ankara’da “Nalınlar” ve “Şüpheli şahıs” temsillerinisundu.

17 Eylül 1968 yılında bu ziyarete karşılık olarak, Ankara Devlet Tiyatrosu TürkTiyatrosu’nun konuğu oldu. Luici Pirandelo’nun “4. Henri” Melek Ekte’nin yöneti-minde hazırlanan “Kahvehanede ziyafet” adlı temsilleri sundu. Piyesin müellifiSabahattin Kudret Aksal. Ankara Devlet Tiyatro sanatçıları Üsküp dışında Priştine,Prizren, Manastır ve Ohri’de temsil sundu.

1969 yılının Haziran ayı sonuna doğru Türk Tiyatrosu sanatçıları Saraybosna,Tuzla ve Mostar’da ilk defa konuk oldu. Dimitrie Osmanli’nin yönetmenliğindehazırlanan, Tome Arsovski’nin “Cümbüş”, temsilini sundu.

1972 yılı sezon sonuna doğru Türk Tiyatrosu, İstanbul Şehir Tiyatrosu’nunkonuğu oldu. Sami Ayanoğlu’nun yönetmenliğinde hazırlanan , A.Mucibzade’nin “Mum söndü” komedi temsilini sekiz defa sundu.

15 Eylül 1976 yılında, Üsküp Türk Tiyatrosu, Türkiye’de 10 günlük bir ziyaretgerçekleştirdi. İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa’da temsiller sundu. İki ülke arasıkültürel işbirliği çerçevesinde gerçekleşen bu ziyarette Türk Tiyatrosu sanatçıları,Mirko Stefanovski’nin yönetmenliğinde hazırlanan Beloviç ile Peşiç’in “Ömer ileMeryen” temsilini sundu.

1 - 10 Kasım tarihleri arasında İstanbul “Kenter” Tiyatrosu, Üsküp TürkTiyatrosu’nun konuğu oldu. Bu ziyaret esnasında Yıldız Kenter’in “Hayat yaprak-ları” adlı temsil sunuldu.

14 Ocak 1980 yılında Türk Dramı, “Atelye 212” salonunda “Hasan Ağa’nın karı-sı” temsilini sundu.

2003 yılında Türk Tiyatrosu, “Risto Şişkov” Oda Tiyatro Festivali’ne, SemaAli’nin “Küçürekkız” temsili ile katıldı. Aynı yıl, Tiyatrosu ülke çapında gerçekleş-tirdiği turneler arasında İştip, Köprülü, Gostivar ile Valandova’da temsiller sundu.Mayıs ayında Univerzal Salonunda “Sınırdaki ev” temsilini sundu. Türk Tiyatrosu,Makedonya dışında Prizren’de Sema Ali’nin “Küçürekkız” ve “Ali ile Ayşe” çocuktemsillerini sundu. Aynı yıl, İstanbul’da düzenlenen Uluslararası TiyatroFestivali’nde Galata Köprüsü sahnesinde, Slavomir Mrojek’in yazmış olduğu,Yücel Erten’in yönettiği “Sınırdaki ev” temsiliyle katıldı.

2004 yılında Türk Tiyatrosu’nun gerçekleştirdiği katılım faaliyetleri:

05 Haziran - İstanbul Atatürk Kültür Merkezi’nde - Türk Tiyatrosu “Gılgamış”temsilini sundu;

10 Haziran - 39. “Voydan Çernodrinski” Makedonya Tiyatro Festivali’ne katıldı-ğı “Gılgamış” temsilin sahne tasarımı gereğince, temsili Manastır HalkTiyatrosu’nda sundu;

10 Temmuz - İstanbul Uluslararası Tiyatro Festivali’ne Türk Tiyatrosu, “Fırtına”temsilin prömiyeriyle katıldı. Temsil, Galata Köprüsü sahnesinde sunuldu;

24 Temmuz - Uluslararası “Ohri Kültür Yazı” Festivali’nde, Türk Tiyatrosu“Fırtına” temsilini sundu;


135

12 Eylül - Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde düzenlenen İkinci UluslararasıTiyatro Festivali’nde Türk Tiyatrosu, Nikoziya ile Gazimağusa şehirlerinde“Sınırdaki ev” temsili;

20 Eylül - Türk Tiyatrosu, Viyana (Avusturya), Pirhana Tiyatro Örgütü’nündavetiyesi üzerine “Balkan art festival”’inde “Fırtına” temsilini sundu;

2005 yılında Türk Tiyatrosu’nun gerçekleştirdiği katılım faaliyetleri:

05 Haziran - 40. “Voydan Çernodrinski” Makedonya Tiyatro Festivali’nde,Şekspir’in “Fırtına” temsilini, Yönetmen: Aleksandar Popovski, Manastır HalkTiyatrosu’nun sahnesinde sundu;

06 Haziran - 40. “Voydan Çernodrinski” Makedonya Tiyatro Festivali’nde, TürkTiyatrosu, Aziz Nesin’in “Azizname” temsilini sundu. Yönetmen: Yücel Erten.Temsil, Pirlepe “Voydan Çernodrinski” Halk Tiyatrosu’nda sunuldu.

Aynı yıl, “Atina’lı Timon” projesiyle, Yazar: Viliyam Şekspir, Yönetmen: BrankoBrezoveç, koproduksiyon çalışması olarak, 16-17 Haziran tarihlerinde Manastır’dasunuldu. Temsilin, dünya çapında prömiyeri Firentsa’da düzenlenen, FestivalIntercity – 2005 Firenze,”’Geleceğe dönüş” motosu altında düzenlenen Festivalde: 26,27, 28 ve 29 Haziran tarihlerinde Тeatro della Limonaia’da sunuldu. Aynı temsilleTürk Tiyatrosu, 45. “Ohri Kültür yazı” Festivali’ne de katıldı, bu temsil sahne tasa-rımı özelliklerine göre Ohri’deki “Aziz Kliment Ohridski” ilkokulunda 4, 5, 6 ve 7Ağustos tarihlerinde sunuldu.

6 ile 16 Ağustos tarihleri arasında Türk Tiyatrosu, 2. Uluslararası İstanbulTiyatro Festivali’ne katıldı. Bahis konusu olan Festival, İstanbul Şehir Tiyatrolarınörgütlüğünde, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın himayesi altındadüzenlendi.

23 Eylül tarihinde, Türk Tiyatrosu, 12. Uluslararası “Ex ponto” TiyatroFestivali’ne katıldı. Slovenya’nın Lublyana şehrinde, Gençlik Tiyatrosu’nun sahne-sinde düzenlenen festivalde Viliyam Şekspir’in “Fırtına” temsili ile katıldı.Yönetmen: Aleksandar Popovski.

30. Genç Açık Tiyatro Festivali, “Tiyatro’nun gücü” motosuyla 4 ila 5 Ekim 2004yılında düzenlendi, Türk Tiyatrosu santçıları bu festivale “Atina’lı Timon” temsiliy-le iştirak etti.

26 ile 27 Ekim tarihlerinde Saraybosna’da düzenlenen 45. MESS, TiyatroFestivali’nde, Türk Tiyatrosu koproduksiyon projesi olan “Atina’lı Timon” temsi-liyle katıldı.

Devlet Tiyatro Orta Okulu mezunları: (1947–1954): Abduş Hüseyin, SuzanYaşar, Nuri Cemail ve Suna Mahmut

Üsküp Dram Sanatları Fakültesi, Tiyatro Oyuncusu Bölümü’nden mezun olantalebeler:

Firdauz HayrettinAtilla Klinçe Elyesa Kaso Erdoğan MaksutNaci ŞabanSuzan Akbelge Funda İbrahimSelpin KerimErtan Şaban

Filiz Ahmet Cenap Samet Nesrin TairNeat Ali Erman ŞabanZübeyde Selimovska Aksel Mehmet Osman Ali


136


137

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1965 yılı) Nazım Hikmet’in“Enayi“ temsili, Yönetmen Kemal Lila; Ödül En başarı yönetmen ödülü

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1966 yılı). Lütfi Seyfullah – enbaşarılı erkek oyunucu ödülü, temsil ‘’Toros canavarı”, Rol: Nuri Sayner, yazar: AzizNesin, Yönetmen Kemal Lila.

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1976 yılı) Salaettin Bilal, en başa-rılı sanatçı ödülü, Temsil: “Derviş ve ölüm”, Rol: Ahmet Nuruddin.

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1976 yılı) - Velizar Sırbinoviç- enbaşarılı sahne tasarımı ödülü. Temsil: ‘’Derviş ve ölüm”

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1976 yılı) - Yelena Patırnogiç en iyikostim tasarımı ödülü. Temsil: “Derviş ve ölüm”.

“Voydan Çernodrinski” (06. 1977 yılı) - Lütfü Seyfullah. Rol: Argon, Temsil:“Hastalık hastası”

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1979 yılı) - Vladimir Milçin, enbaşarılı yönetmen ödülü, Temsil: “Hasan Ağa’nın karısı”

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1979 yılı) - Firdaus Nebi, Rol:Pintaroviç, Temsil: “Hasan Ağa’nın karısı”

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1979 yılı) - Branko Kostovski enbaşarılı sahne tasarımı ödülü, Temsil: “Hasan Ağa’nın karısı”

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1979 yılı) - Elena Donçeva enbaşarılı kostim tasarım ödülü, Temsil “Hasan Ağa’nın karısı”

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1979 yılı) – En başarılı temsilödülü. Temsil: “Suç ve ceza” Yazar: F. Dostoyevski, Yönetmen: Branko Stavrev.

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1979 yılı) – Firdaus Nebi, Rol:Raskolnikov, Temsil: “Suç ve ceza”.

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1982 yılı) - Atilla Klinçe – en başa-rılı genç sanatçı ödülü, Rol: Memet, Temsil “Memet”.

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1982 yılı) - Elena Donçeva en başa-rılı kostim tasarımı ödülü , Temsil “Mehmet”.

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1984 yılı) - Lütfi Seyfullah, Rol:Farfur, Temsil: “Hizmetçiler”.

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1984 yılı) - Dimitar Masevski enbaşarılı müzik seçkisi, Temsil: “Hizmetçiler”

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1987 yılı) - Lütfi Seyfullah, Rol:Akim Kukuik, Temsil: “Rüşvet”

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1989 yılı) - En başarılı temsil ödülü,Temsil: ‘’Kafkas tebeşir dairesi“ , Yazar: Bertol Breht, Yönetmen: Yücel Erten.

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1989 yılı) - Yönetmene özel diplo-

ÖDÜller


138

ma ödülü. Yönetmen Yücel Erten, Temsil: “Kafkas tebeşir dairesi”.“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1989 yılı) - Bediya Begovska, Rol:

Gruşa, Temsil: “Kafkas tebeşir dairesi”.“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1989 yılı) - Salaettin Bilal, Rol:

Azdak, Temsil: “Kafkas tebeşir dairesi”.“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1989 yılı) - Müşerref Lozana, Rol:

Mişka, Kaplar’ın kızı, Temsil: “Kafkas tebeşir dairesi”.“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1991 yılı) - Elyesa Kaso - başarılı

genç aktör ödülü, Rol: Derviş, Temsil: “Karton kutusu”.“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1992 yılı) - Bediya Begovska, Rol:

Seftap, Temsil: “Eski fotoğraflar”.“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1992 yılı) - Salaettin Bilal, Rol:

Damat, Temsil: “Eski fotoğraflar”.“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1992 yılı) - Lupço Konstantinov

başarılı sahne müziği seçkisi “Eski fotoğraflar”.“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1996 yılı) - Lütfi Seyfullah, yaşam

boyu sanat ödülü.“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1998 yılı) - Elyesa Kaso, Rol:

Rogojin, Temsil: “Budala”“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1998 yılı) - Suzan Akbelge, en

başarılı genç bayan sanatçı ödülü, Rol: Aglaya, Temsil: “Budala”.“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1998 yılı) - Müşerref Lozana, Rol:

Mişka, Yaşam boyu sanat ödülü.“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1999 yılı) - En başarılı temsil ödülü,

Temsil: “Deli İbrahim”. Yazar: T. Oflasoğlu, Yönetmen: Vladimir Milçin. “Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1999 yılı) - Bediya Begovska, Rol:

Kösem Sultan, Temsil: “Deli İbrahim”.“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1999 yılı) - Elyesa Kaso, Rol:

İbrahim Sultan, Temsil: “Deli İbrahim”“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 1999 yılı) - Blagoy Miçevski, en

başarılı kostim tasarım ödülü, Temsil: “Deli İbrahim“.“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 2002 yılı) - Şerafettin Nebi, yaşam

böyü sanat ödülü.“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 2003 yılı) - En başarılı temsil ödülü,

Temsil: “Sınırdaki ev”, Tazar: S. Mrojek, Yönetmen: Yücel Erten. “Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 2003 yılı) -Bedia Begovska, Rol:

Kaynana, Temsil “Sınırdaki ev”.“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 2003 yılı) - Atilla Klinçe, Rol: Ev

sahibi adam, Temsil: “Sınırdaki ev’’.“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 2003 yılı) - Filiz Ahmet, en başarılı

genç sanatçı ödülü, Rol: Küçük kız, Temsil:’’Sınırdaki ev’’ .“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 2003 yılı) - ‘’Küçürekkız’’ temsili

Program dışı yarışmada ödül kazandı. “Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 2004 yılı) - Krenare Nevzati – Keri

ile Aleksandra Hong, “Gılgamış” temsilinde en başarılı sahne tasarımı ve sahnehareketi ödülünü kazandılar.

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 2005 yılı) - Turgay Erdener, enbaşarılı müzik seçkisi, Temsil: “Azizname”.

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 2005 yılı) - Mustafa Yaşar, en başa-rılı rol oyuncusu, Temsil : “Azizname”.

“Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 2006 yılı) - Jelka Sançanin, enbaşarılı sahne tasarımı ve sahne haraketi ödülü, Temsil: “Atina’lı Timon”, ManastırHalk Tiyatrosu, Milli Kurum Türk Tiyatrosu ile Firenca Laboratoriya Nuova kopro-


139

diskyonu. “Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 2007 yılı) - Filiz Ahmet, en başarılı

kadın rolü sanatçı ödülü, Rolleri: Bruk, Viki, Sanatçı, Temsil: ‘’Kulisler arkasında”. “Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 2008 yılı) - Olga Pango, sahne

tasarımı ve en iyi sahne hareketi ödülü, Temsil: “Kadıncıklar”. “Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 2008 yılı) - Meri Yovanovska, en

başarılı kostim tasarım ödülü, Temsil: “Kadıncıklar”. “Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 2008 yılı) - Cenap Samet, en başa-

rılı erkek başoyuncu rolü, Rol: Apo, Temsil: “Kadıncıklar”. “Voydan Çernodrinski” Tiyatro Festivali (06. 2009 yılı) - Elyesa Kaso, En iyi erkek

başrol oyuncu ödülü, Rol: Siyah Kalem, Temsil: “Siyah Kalem” .

1973 - Türk Tiyatrosu uzun yıllar başarılı çalışmaları ve Dram Sanatını icraettiğinden dolayı 11 Ekim devlet ödülü.

1983 - Salaettin Bilal, 11 Ekim ödülü, Rol: A.B., Temsil: “Domoklo’nun kılıcı” 1984 – Lutfi Seyfullah 11 Ekim ödülü, Rol: Farfur, Temsil: “Hizmetçiler”

Milli Kurum Türk Tiyatrosu 2004 yılında , Sahne sanatı alanında gerçekleş-tirdiği başarılı çalışmalarından dolayı Makedonya Cumhuriyeti 11 Ekim ödülüyleödüllendirildi.

1981 – Firdaus Nebi “Altın çelenk” ödülü, Rol: Raskolnikov, Temsil: “Suç veceza”

1998 – Bediya Begovska “Altın çelenk” ödülü, Rol: Kösem Sultan, Temsil:“Deli İbrahim”

1997 “Risto Şişkov” Tiyatro Festivali, Perihan Tuna, başarılı sanatçı ödülü, Rol:Kasta Diva, Temsil: “Kasta Diva”

2003 - “Stobi” festivalinde “Antigona” oyununda Kreont rolü için en erkekoyuncusu ödülüne Mustafa yaşar layık görülmüştür.

“13 Kasım” ödülünü kazananlar:Salaettin Bilal 1977Halklar Tiyatrosu 1981Türk Tiyatrosu 1983Bediya Begovska 1989Milli Kurum Türk Tiyatrosu 2003


140

TÜRK TİYATROSU MÜDÜRLERİ

1. Abduş HUSEİN2. Yurşit RİFAT3. Şerafettin NEBİ4. Ramadan MAHMUT5. Kemal LİLA6. Cemail MAKSUT7. Mustafa YAŞAR8. Güner İSMAİL9. Salaettin BİLAL10. Kemal LİLA11. Bedi IBRAHİM12. Atilla KLİNÇE13. Naci ŞABAN14. Atilla KLİNÇE

HALKLAR TİYATROSU’NUN MÜDÜRLERİ

1. Abduş HUSEİN2. Musrafa KARAHASAN3. Fahri NAZİR4. Şuko AVDOVİÇ5. Mirko STEFANOVSKİ6. Şuko AVDOVİÇ7. Cevdet MUSTAFA8. İlhami EMİN9. Muhamed ŞERİFİ10. Firdaus NEBİ11. Muhamed ŞERİFİ


ABDİ, Zekeriya - dekoratör. Dördüncü adam (KastaDiva Balkan rüzgarları,1997)

ABEDİN, Nusret - (Rasema’nın aşkı, 1955), (Boşbeşik,1956), Vaska (Koştana, 1958)

АVRAMOVSKİ, Risto - besteci (Ratsin, 1979)AGUİRE, Serco - aktör (Atina’lı Timon, 2005)AYANOĞLU, Sami - yönetmen (Mum söndü, 1971)AYVAZ, Ülkü - yazar: ‘’Kel Mehmet’’ (1994), ‘’Luna Park“

(1997), ‘’Mükkemel hediye’’ (1998), ‘’Barış için, evet“(1999)

AYDİN, Bekir - statist. Çocuk (Yerma, 1986)AYDİNİ, Kemal (1935-23 Şubat 1979), Üsküp Halklar

Tiyatrosu Arnavut Dramı’nın duayenlerinden birisayılır. Çalışma hayatı süresince 70’den çok rol can-landırdı, başarılı rollerin başlıcaları; Şekspir’in ‘’Bir yazgecesi rüyası’’, Gogol’un ‘’Bir evlenme’’, Çehov’un‘’Vanya Amca’’, Sartır’ın ‘’Saygıya değer fahişe’’,Nuşiç’in ‘’Bayan Bakan’’, Murteza Peza’nın ‘’Şimdi neolacak Keron?’’, Jivko Çingo’nun ‘’Büyük su’’ ve diğeroyunları sayılır. Türk Tiyatrosu’nda Senatör, Asker,Binbaşı, (Otelo,1973) rol aldı. Birkça yerli TV filmde vedizi filmlerde rol aldı, bunlar arasında ‘’Başarıncayadek ve sonrası’’, ‘’Rüzgar ve kavak ağacı’’nı anmakgerekir. Doğum yeri Debre Şehir Tiyatrosu yetkilileri,hemşehirlisine saygıdan dolayı, Debre ŞehirTiyatrosu’nu ‘’Kemal Aydini’’ adıyla adlandırdı.

AYDOĞMUŞ - kostim tasarımı (Mum söndü,1971), sahnetasarımı (Mum söndü, 1971)

AYRULA, Sabina (17 Nisan 1946, Üsküp) - aktör. Üsküp‘’Moşa Piyade Mesleki Ekonomi okulundan mezunoldu. (1965). film, tiyatro ve TV dizilerde rol alansanatçılardan biridir. Sabina Ayrulla profesyonelsanatçı olarak ilk deneyimini Gençlik Halk Tiyatrosuile Üsküp Türk Tiyatrosu’nda yaşadı. 1967 yılından buyana Dram Tiyatrosu’nun daimi üyelerinden biridir.Türk Tiyatrosu’nun sahnesinde başlıca şu rolleri can-landırdı: Gelin (Kanlı düğünler,1969); İvet (YiğitAna,1971); Fatma (Ömer ile Meryem, 1971); Ana,Strogov’un kızı (Moralist,1976); Fatma (Ömer ileMeryem, 1976). 1986 yılında, yılın en başarılı sanatçı-sı olarak değerlendirildi, bu başarısından dolayı‘’Kliment Ohridski’’ ödülüyle ödüllendirildi.

AKBELGE, Suzan (15 Haziran 1974, Ludvigzafen,Almanya) - aktör. Üsküp (DSF) Dram SanatlarıFakültesi’nin Aktör Bölüm’ünden mezun oldu.(2000). 2000 yılından bu yana Üsküp Dram SanatlarıFakültesi’nde Türkçe Bölümde sahne konuşması der-sinden asistan olarak görev yapmaktadır. TürkTiyatrosu’nun sahnesinde canlandırdığı rollerin başlı-caları: Kızcağız (Luna park, 1997); Beti (Rayların dışın-da,1997); Agafiya (Budala 1998); Humaşa (Deliİbrahim,1999); Sara (Sara Bernard’ın anıları,1999);Antigona, Edip’in kızı (Antigona,2002); Şükran (Amankarım duymasın, 2003); Camilifer, Lalilfer (Gözlerimikaparım vazifemi yaparım, 2003); Anne, ilk nine(Küçürekkız, 2003); Ayşe, ikinci müşteri (Ali ile Ayşe,2003); (Kuklacı, 2004); Yengeç adam (Gılgamış, 2004);Miranda (Fırtına, 2004); (Azizname, 2005); Entelektüelbayan (Özgürlük oyunu, 2005); (Hadım,2006); Heyma(Siyah Kalem, 2009).

Ödüller: Trayko Çorevski en başarılı genç aktör ödülü,Pirlepe’de düzenlenen ‘’Voydan Çernodrinski‘’Tiyatro Festivali’nde Budala temsilinde başarıyla can-landırdığı Aglaya rolü için bu ödülü hakketti. (Pirlepe,1998).

ALEKSOV, Atso - yönetmen. Türk Tiyatrosu’nun sahne-sinde şu temsilleri yönetti: ‘’Altı kişi yazarını arıyor’’(1974), ‘’Hastalık hastası“ (1977), ‘’Hanka“ (1981), ‘’Osavaşçı, O kahraman“ (1982), ‘’Tarak“ (1985), ‘’Beyazçingene“ (1989), ‘’Bir evlenme“ (1994); ‘’Beyaz çinge-ne’’ temsilin sahne tasarımını hazırladı, (1989) ve‘’Tarak’’ temsilinde kostim tasarımını yaptı, (1985)‘’Beyaz çingene“ (1989).

ALİ, Galip - aktör. Romen kısmeti (Koştana, 1958)ALİ, Duli - aktör. Kadri, Hafız’ın oğlu (Tahir ile

Züleyha,1962)ALİ, Ercan - aktör. Sultan (Alaettin,1993); yönetmen,

Estergon, Selim III, Amal, Arşiv görevlisi Naci (Vatanıkurtaran Şaban, 1993); Kargaşacı (GeneralRokokayko’nun bıyıkları, 1995)

ALİ, Neat - aktör. Stevo (Huzur evinde isyan, 2001);Çocuk (Küçürekkız, 2003); Selahettin, binbaşı (Amankarım duymasın, 2003); (Hadım, 2006); Den (Dahayakın, 2007); Frederik ile Filip (Kulis ardı, 2007); Kiril

141

BİOGRAFİLER

05 artisti tur final q8:Layout 1 20.01.2010 19:25 Page 141

(Pilika, 2008); Bekçi Rujdi (Kadıncıklar, 2008);Başbakan ile Rozeta (Leons ile Lena, 2008); Merkuçio(Romeo ve Juliyet, 2008); Hasan Rilou (Baharın uyanı-şı, 2009); Kir (İktidarda kadınlar, 2009)

ALİ, Nezaket (2 Mayıs 1933, Üsküp) - aktör.İlkokulmezunu. Öğretmeni, Necati Zekeriya’nın tavsiyesiüzerine, Türk Tiyatrosu’nda genç ve yetenekli bayanaktör olarak göreve başladı (1992). Çalışma hayatısüresince Türk Tiyatrosu yanısıra Arnavut Dramı’ndada sayısı çok başarılı rollere imza attı. TürkTiyatrosu’nda gerçekleştirdiği rollerin başlıcaları:Koştana, Romen bayan (Koştana,1953); Necibe(Ayşe,1953); Koştana (Koştana,1954); Melike, genç kız(Büyük kalpler,1954); (İktidar, 1954); (Tebrik ederim -Kız isteme,1954); Gülbeza, Cafer Bey’in genç karısı,(Cefer Bey’in karısı, 1955), Suzan (Suzan, 1955); Vesna(Beyaz geyik, 1955); (Müşterek hane, 1955); KoştanaRomen kızı (Koştana, 1956); (Cinayet yolu, 1956);Melahat, hizmetçi (Sürtük,1957); Vaska (ZonaZamfirovna, 1958); Koştana, Romen kız (Koştana,1958); Smilka, Mitar’ın karısı (İnsanlar, 1958); Sofka,hizmetçi (Tebrik ederim - kız isteme, 1958); Genç kız(Evlenme, 1959); (Büyülü düdük, 1959); Yaka (Altınkumlar, 1961); Şeker kamışı (İnci yaşlar, 1961); Kemer,Zühra’nın arkadaşı (Tahir ile Züleyha, 1962); Koştana(Koştana, 1962); Nazlı, Zeynep’in dadısı (Aliş, 1962);Rifa, yaşlı Romen karısı (Hanka, 1962); Svetlana, arka-daş (Hücum, 1962); Mariça, Pantiç’in kızı (Şüphelişahıs, 1963); Cin (Çarın yeni elbiseleri, 1963); Zemka(Şöhret ve yalnızlık, 1964); İyaçenta (Skapen’in dolap-ları, 1964); Melahat, İgbal’in hizmetçisi (Yüzsüz adam,1964); Koştana, Romen kadın (Koştana, 1965); Nihal,Recep’in yeğeni (Enayi, 1965); Ofeliya de Santo(Gerçek ölmüş,1965); Lay Mu (Kaybolan Prenses,1966); Mihriban, Nuri’nin hanımı (KaçırılanHükümdar, 1966); Oliviya (Onikinci gece, 1966);Gülbahar, Cafer Bey’in karısı (Cafer Bey’in karısı,1967); Esma, Seher’in anesi (Nalınlar, 1967); Koştana,Romen karısı (Koştana,1967); Anne (Şöhret veya unu-tulan adam, 1967); (Karga, 1967); Nine, kızcağız(Uzunboylu, Şişkokarınlı, Kocagözlü, 1968); Peter’inninesi (Haydi, 1968); Kapıcı (Kafatası, 1968); Rozaura,dul kadın (Kurnaz dulkadın, 1968); Syu Beylis (Benimtüm oğullarım, 1968); Şefika (Merdiven, 1968); Sarayhanımı (Çizmeli kedi, 1969); Yela (Uzay adamı, 1969);Olga (Cümbüş, 1969); Kaynana (Kanlı düğünler,1969); (Büyülü düdük, 1969); Meyhaneci’nin karısı(Çiçekçi Ali, 1970); Mileva, arşivde çalışan kadın(Konkur, 1970); Dadı Aşk Destanı (Ferhat ile Şirin),1970); Hükümdarın hanımı (Çar ve çoban1970); Esma(Ömer ile Meryem, 1971); Nasrettin’in karısı(Nasrettin, 1971); Köylü kadını (Yiğit Ana, 1971);Aladin’in Annesi (Aladin’in büyülü lambası, 1971);Şetaret (Mum söndü, 1971); Maviş (Maviş ile Memiş,1972); Mürebbiye (Medeya, 1973); Emiliya, Yago’nunkarısı (Otelo, 1973); Frosina, dolandırıcı (Cimri, 1973);Hizmetçi (İki efendinin uşağı,1974); Anne (Altı kişiyazarını arıyor, 1974); Nazlı, Zeynep’in dadısı (Aliş,

1974); (Maviş ile Memiş, 1974); Nine Donka (Güzelliktek başına yürür, 1975); Mecbure (Gol Kralı, 1975);(Nikoletina Bursaç’ın yaşantıları,1975); Esma (Ömerile Meryem, 1976); Salçe (Koştana, 1976); Peter’inNinesi (Haydi,1977); Nazife (Ben, Rıza Ağa, 1977);(Çiçekçi Ali, 1977); Anne (Boşko Buha, 1978); TatyanaVasilevna (İvan İvanoviç var mıydı?, 1978); Altın,İhtar’ın ilk karısı (Uğursuz, 1979); Hasan - Ağa’nınAnnesi (Hasan Ağa’nın karısı, 1979); Mariya, Trayan’ınkarısı (Ratsin, 1979); Taşana (Zona Zamfirovna, 1979);Nastasiya (Suç ve ceza, 1980); (Don Perlipi’nin aşkı,1980); Rifa, yaşlı Romen karısı (Hanka, 1981); Şerifa(Keşan’lı Ali destanı, 1982); Raziye (Kılıbık, 1983); Yaşlıkadın (Damoklo’nun kılıc, 1983); Ev Hanımı (Bogomilefsanesi, 1984); Döndü, komşu karısı (Deli Emine,1984); Nazlı (Аliş, 1984); Bayan Konrad, Beki’ninAnnesi (Tom Soer, 1985); Artemiy Filipoviç, HastaneMüdür (Müfettiş, 1985); Diha (Öldür sene canikom,1986); Yaşlı kadın (Yerma, 1986); Öğretmen (Küçük,büyük aşklar, 1986); Selvinaz ( Yedi kocalı Hürmüz,1987); (Koştana, 1987); Sufiya’nın karısı (Korkunungünlüğü, 1988); Hayriye (Kadıncıklar, 1988); Kadın(Beyaz çingene, 1989); Kaynana, köylü kadını (Kafkastebeşir dairesi, 1989); Mahküm (Yaşar, ne yaşar, neyaşamaz, 1990); Anne (Yunus Emre, 1991); (Orhan,1992). Ödüller: ‘’Birlik’’ Gazetesi’nin yılın en başarlıaktör ödülü (1970).

ALİ, Osman - aktör. Koro (Kral Oidipus, 2004); Yanko(Lilika, 2008); (Leons ile Lena, 2008); Siyah Kalem(Siyah Kalem, 2009)

ALİ, Saadet - aktör. Salçe, Koştana’nın annesi (Koştana,1953)

ALİ, Sema - yazar ‘’Küçürekkız’’ (2003); ‘’Huzur evindeisyan’’ oyunun çevirisi (2001), „Samimiler“( 2002)

ALİ, Turan - kostim tasarımcısı. (Koştana, 1958)ALİ, Fahri - deneme yazarı gazeteci, şair. Çeviri (Banka

nasıl soyulur, 2001)ALİ, Cavid - aktör. Beduin (Tahir ile Zühra, 1962); Pandur

(Koştana, 1962)ALNIAÇIK, Raik - yönetmen ‘’Yunus Emre’’ (1991).ALTANAY,ERbil - yönetmen ‘’ Neşeli hikayeler’’ (2001).ANGELOVSKA, Elena - Müzik seçkisi ‘’Banka nasıl soyu-

lur’’ (2001).ANGELOVSKA, İlina - sahne tasarımcısı ‘’Aman karım

duymasın’’ (2003) ve ‘’Hadım’’ (2006).ANGELOVSKİ, Kole - yönetmen ‘’Vindzor’un şen kadın-

ları“ (1982), ‘’Terlikçiler’’ (1983), ‘’Kaptan ConPipılfoks’’ (1987), ‘’Banka nasıl soyulur“ (2001), ‘’Amankarım duymasın’’ (2003) ve ‘’Hadım’’ (2006).

ANDERSEN, Hans Kristiyan - yazar ‘’Çarın yeni elbisele-ri’’, 1963

ANDONOVSKİ, Venko - yazar ‘’Huzur evinde isyan“(2001).

ANDREEV, Blagoya - yönetmen ‘’Büyülü düdük“ (1959)ve ‘’kaçırılan Prens“ (1966).

ANDREEVSKA, Narcisa - kostüm tasarımcısı ve sahnetasarımcısı ‘’Hizmetçiler’’(1989).

142


ANDRİÇ, İvo - yazar ‘’Irgat Siman’’ (1981) ve ‘’Lanetliavlu’’ (1985).

ANGUŞEVA, Viktoriya - koreograf ‘’Kaptan ConPipılfoks’’ (1987).

ANTONİNİ, Angela - aktör. (Atina’lı Timon, 2005).ANUİ, Jan - yazar ‘’Ardel veya Margarita’’ (1992).ARETA, Hacer - sanatçı. Tilki (‘’Beyaz geyik’’, 1955).ARİF-HUSEYİN, Nacire - sanatçı. Ziba (Zulümkar,1953);

Magda, Zulümkarın karısı (Koştana,1953); Fyokla(Evlenme,1953); Bayan Sotenvil (Jorj Danden,1954);Magda (Koştana, 1954).

ARSOVSKİ, Tome - yazar ‘’Cümbüş’’ (1969),‘’Güzellik tekbaşına yürür“ (1975), Çağın adamı’’ (1977) ve ‘’Rayların dışında“ (1997).

ASENA, Orhan - yazar ‘’Korku’’ (1970) ve ‘’HürremSultan“ (2001).

ASİM, Mustafa - resim sanatçısı; kostüm tasarımcısı vesahne tasarımcısı ‘’Kafkas tebeşir dairesi“ (1989),sahne tasarımı ve afiş tasarımı ‘’Yaşar, ne yaşar, neyaşamaz“ (1990), ‘’Yunus Emre’’ temsili için afiş veprogram tasarımı, (1991), kostüm ve sahne tasarımı‘’Ardel veya Margarita“ (1992).

ATANASOVSKİ, Ognen - besteci ‘’Kulis ardı’’ (2007).ATAR, Adem - yazar ‘’Özgürlük oyunu’’ (2005).AHMET, Bayram - aktör. Selim (Cafer Bey’in karısı, 1967).AHMET, Ekrem - aktör. Papaz, Kaptan (Onikinci

gece,1966); Senatör,Subay,Asker, (Otello,1973);Mapushane bekçisi (Derviş ve ölüm, 1976).

AHMED, Yıldız (11 Mayıs 1927, Kıratova - 4 Mayıs 1957,Üsküp) - aktör. Üsküp Türk Tiyatrosu’nda ilkProfesyonel sanatçılardan biri sayılır.Tiyatro’ya (1950)yılında ‘’Yeni Yol’’un aktiv üyesi olarak amatör sanat-çı gibi ilk çalışmalarına başladı. Türk Tiyatrosu’nunsahnesinde çalışma hayatı süresince şu rolleri canlan-dırdı: Anga (Şüpheli şahıs, 1950); İvanovna (Ayı,1950); Nataliya, Çubukov’un kızı (Evlilik teklifi, 1950);Kadın (Analfabet, 1951); Kadın (Hıçkırık, 1952);Kaynana (Düğme, 1952); Hizmetçi (İki hırsız, 1952);Ayşe, Reşit Bey’in karısı (Ayşe, 1953); Jaklin (ZorakiHekim, 1953); Fyokla (Bir evlenme, 1953); Ragip, deli-kanlı (Cafer Bey’in karısı, 1955).

AHMET, Feyan - suflör ‘’Suç ve ceza“ (1980), ‘’Keşan’lı Alidestanı“ (1982), ‘’Zoraki Hekim“ (1982), ‘’Memet“(1982), „Terlikçi“ (1983), ‘’Karton kutusu“ (1991), ‘’Delikocanın kurnaz karısı“ (1996), ‘’Budala’’ (1998), ‘’DonJuan“ (2000); ‘’Bir başkası“ (2000), ‘’Samimiler“ (2002),‘’Sınırdaki ev“ (2002), ‘’Aman karım duymasın“ (2003),‘’Gözlerimi kaparım vazifemi yaparım“ ( 2003),‘’Küçürekkız“ (2003); ‘’Kral Oidipus“ (2004),‘’Azizname“ (2005), ‘’Özgürlük oyunu“ (2005); teknikeleman ‘’General Rokokayko’nun bıyıkları“(1995);canlandırdığı roller: Katip (Raşela, 1985); Ninca,Parçalayan (Gökkuşağı peşinde, 1998); Katip (Neşelihikayeler, 2001)

AHMET, Filiz - aktör.(1981) Dram Sanatları Fakültesimezunu 2003 yılı. Canlandırdığı roller: Çocuk (Beyazçingene, 1989); Maria Kristin (Ardel yada Margarita,1992); Kızcağız (Asiye nasıl kurtulur, 1996); Harem kızı

(Deli İbrahim, 1999); Kızcağız (Sınırdaki ev, 2002);İsmena, Antigona’nın kıskardeşi (Antigona, 2002);Silviya (Samimiler, 2002); Vesile, Paşa’nın yeğeni(Aman karım duymasın, 2003); Küçük kız (Küçürekkız,2003); Ariel (Fırtına, 2004); Yılan (Gılgamış, 2004);(Kuklacı, 2004); Hırsız-cepçi (Özgürlük oyunu, 2005);(Hadım, 2006); (Tartif, 2006); Alis (Daha yakın, 2007);(Kulis ardı,2007); Neyma, Lukreciya Borciya, Melek(Siyah Kalem, 2009); Brenda ( Baharın uyanışı, 2009) ‘’Voydan Çernodrinski’’ (06.2003 yılı) ‘’Küçürekkız’’temsilinde oynadığı Küçürekkız rolü için en başarılısanatçı ödülünü kazandı. ‘’Voydan Çernodrinski’’(06.2007 yılı) ‘’Kulis ardı’’ temsilinde en başarılı kadınsanatçı ödülünü canlandırdığı Bruk, Viki ile Sanatçırollerinden dolayı kazandı. 2005 yılında MakedonyaTürk Gazeteciler Birliği’nin vermiş olduğu ‘’KutlukVeli’’ yılın en başarılı sanatçı ödülü.

AHMETI, Luran - aktör. (Kulis ardı, 2007).ACANELİ, Neriman - suflör ‘’Zoraki Hekim“

(1953),Cavidan (Büyük kalpler,1954); Zümra (CaferAğa’nın karısı, 1955) ‘’Müşterek hane“ (1955).

BAYRAKTARİ, Mehdi (7 Ocak 1936, Üsküp - 26 Mayıs1995, Üsküp) - aktör. Üsküp Yüksek PedagojiAkademisi’nin Türkçe Bölümünden mezun oldu(1970). Türk Tiyatrosu’nda çalıştı (1968 - 1995).Arnavut Dramı’nda sunulan temsillerde roller canlan-dırdı. Türk Tiyatrosu’nun sahnesinde şu rolleri can-landırdı: İvi (Deniz Feneri, 1960); Selman, Astrolog bil-gini (Leylek Padişah, 1961); Cafer (İnci yaşlar, 1961);(Altın kumlar, 1961); Dragan (Hücum, 1962); Muşan(Hanka, 1962); Stoyan, oğlu (Koştana, 1962); Tahir,Askeriye yöneticinin oğlu (Tahir ile Zühra, 1962);General (Çarın yeni elbiseleri, 1963); Goko (Şüphelişahıs, 1963); Stoyan, Haci Toma’nın oğlu (Koştana,1965); Halit (Deli, 1965); Huliyan,asker (Gerçek ölmüş,1965); Gazeteci (Kaçırılan Prens, 1966); Orsino(Onikinci gece, 1966); (Kaçırılan Prens, 1966); Ali(Nalınlar, 1967); Goko (Şüpheli şahıs, 1967); Ragıp(Cafer Ağa’nın karısı, 1967); Stoyan, Haci Toman’nınoğlu (Koştana, 1967); (Karga, 1967); (Bülbül, 1967);Doktorun asistanı (Şöhret yada unutulan adam,1967); Milorad Ranbif, İngiliz (Kurnaz dul karı, 1968);Yüksek boylu (Yüksek boylu, Uzak görüşlü ve Şişkokarınlı, 1968); - İsmail (Merdiven, 1968); Tüccar(Kafatası, 1968); Corc Dever (Benim bütün oğullarım,1968); Erdoğan (Мçizmeli kedi, 1969); Leonardo(Kanlı düğünler, 1969); Saşo (Uzaylı adam, 1969);Oğul (Yabancılar, 1969); Ferhat (Aşk Destanı [Ferhatile Şirin], 1970); Yago (Otelo, 1973); Lujin (Suç ve ceza,1980); Baba (Karton kutusu, 1991); Halil Ağa (YunusEmre, 1991); Tiresiy (Pitiya’nın ölümü, 1992); Bakanyardımcısı (Helikopter, 1993); Hasip, Baltacı (Lütfendokunmayın, 1993); Mehdi Baba (Das Kapital, 1993).Ymentemn işbirlikçisi ‘’Kel Mehmet’’ (1994).Kazandığı ödüller: Makedonya Tiyatro Festivali‘’Voydan Çernodrinski“ en başarılı aktör ödülü(1976,1980 -1994).

143


BAYRAM, Gazanfer (1943, Üsküp) - sahne tasarımcısıAkademik ressam. Belgrad Resim SanatlarıAkademisi’nden mezun oldu (1974), Abidevi-devasaresamcılık Bölümünde, Mastır eğitimini tamamladı.1984 yılından itibaren Makedonya Resim SanatçılarıDerneğinin üyesidir. İtalya’nın Ravena şehrindeMozaik sanatçısı alanında uzmanlık ihtisası yaptı.Üsküp ‘’Lazar Liçenovski’’ Orta resim sanatlarıOkulunda eğitimen olarak görev yapmaktadır.Makedonya’ da ve yabancı ülkelerde yirmiden çokortaklaşa sergilere iştirak etti, (Smolen, Bulgaristan,1994; Cite Internationale Des Arts, Pariz, 1996;Uluslararası sanat kolonisi, Denizli, Türkiye, 1996 -1997). 2001 yılında Venedik Uluslararası AkdenizKültür Akademisi’ne üye oldu, aynı öyle Ravena’daDünya çapında çağdaş Mozaikçiler Derneğinin deüyesidir. Şu temsillerde sahne ve kostüm tasarımınıhazırladı: ‘’Namus köprüsü“ (1984), ‘’Raşela“ (1985),‘’Tom Soer“ (1985), ve Proje: ‘’Yolculuğu anlatan hika-ye’’ (1987).

BAYRAM, Kemal - aktör. İnsan (Sinek, 1951).BAYÇİNOVÇİ, Silvana - aktör. O, savaşçı, O kahraman’’

temsiline katıldı (1982).BAK, Perl - yazar ‘’Doğu rüzgarı - Batı rüzgarı’’ (Kvey

Lan), Türk Tiyatrosu sahnesinde 1955 ile 1958 yılındasahnelendi.

BALABANOVA-ALEKSOVA,Dafinka - kostimograf„Evlenme“ (1994) ve ‘’General Rokokayko’nun bıyık-ları“ (1995).

BARANOVİÇ, Kreşimir - besteci ‘’Beyaz geyik“ (1955).BARLAS, Taner - yönetmen ‘’Gol Kralı“ (1975).BATALOVSKİ, Toni - koreograf ‘’Küçük büyük aşklar“

(1986), ‘’Klement’in düşüşü“ (1989), ‘’Yaşar,neyaşar,ne yaşamaz“ (1990), ‘’General Rokokoyka’nunbıyıkları“ (1995), ‘’Luna park“ (1997) ve ‘’HürremSultan“ (2001).

BATİ, Gaston - dramaturg ‘’Suç ve ceza“ (1980).BAUM, Frank - yazar ‘’Oksa Büyücüsü“ (1972).BEGOVSKA, Bediya (22 Ocak 1951, Üsküp) - aktör. 1969

yılınjda, Lise öğrenimini Üsküp’te tamamladı. ÜsküpFiloloji Fakültesi dahilinde Türk Dili ve EdebiyatıBölümüne kaydını yaptırdı. 1971 yılından bu yanaTürk Tiyatrosu’nda aktör olarak çalışmakta. TürkTiyatrosu sahnesinde canlandırdığı rollerin başlıcala-rı: Deta Teyze (Haydi, 1968); Lebibe (Mum söndü,1971); Hizmetçi (Nasrettin, 1971); Öcü (Oksa büyücü-sü, 1972); hikaye anlatıcı (Maviş ile Memiş, 1972);Byanka (Otelo, 1973); Koro şefi (Medeya, 1973);Mariyana (Cimri, 1973); Klara, kızı (İki efendinin uşağı,1974); Baş aktör (Altı kişi yazarını arıyor, 1974); Yanka(Güzellik tek başına yürür, 1975); Porin (Okul dünya,şen dünya, 1975); - Sevim (Gol Kralı, 1975); (Üç arka-daş, 1975); - Kadi’nin karısı (Derviş ve ölüm, 1976);Olga, Strogov’un kızı (Moralist, 1976); (Tembellerdiyarı,1976); Deta Teyze (Haydi, 1977); Hatice (Ben,Ramiz Ağa, 1977); (Hastalık hastası, 1977); Lusiya(İvan İvanoviç var mıydı ?, 1978); Smilka (Boşko Buha,1978); (Övünen asker, 1978); Fatma, İhtar’ın kızı

(Uğursuz, 1979); Hasan Ağa’nın karısı (Hasan Ağa’nınkarısı, 1979); Sonya (Suç ve ceza, 1980); MelitaDrobaç, Vlado’nun karısı (Hükümdardaki adam,1981); Keklik, Doktor Klausta ev hanımı (Vindzor’unşen kadınları, 1982); Darinka (Şımarık, 1982); Fatime,Hasan’ın sevgilisi (Memet, 1982); (O savaşçı, O kahra-man, 1982); Kahveane kızı (Kılıbık, 1983); Onun kızı(Damoklo’nun kılıcı, 1983); Ayşe, Emine’nin komşusu(Deli Emine, 1984); Zeynep (Aliş, 1984); İraz, Sami’ninkarısı (Namus köprüsü, 1984); Ana Andreevna, Onunkarısı (Müfettiş, 1985); Viktoriya (Raşela, 1985); BayanHarper (Tom Soer, 1985); Ruh (Lanetli avlu, 1985);Yerma (Yerma, 1986); Koro (Rüşvet, 1986); KaptanCon Pipılfoks, Mağara (Kaptan Con Pipılfoks, 1987);Havva (Yedi kocalı hürmüz, 1987); (Koştana, 1987);Neriman (Kadıncıklar, 1988); Gruşa (Kafkas tebeşirdairesi, 1989); Solanj (Hizmetçiler, 1989); Mahpus(Yaşar, ne yaşar, ne yaşamz, 1990); Nesrin (Kartonkutusu, 1991); Yokasta (Pitiya’nın ölümü, 1992); (Eskifotograflar, 1992); Fıstık (Vatanı kurtaran Şaban,1993); Aktör (Uyanış, 1994); Hamlet (Kral Hamlet,1995); (Yiğit Ana - Süper ev hanımı, 1995); Evsahibi(Asiye nasıl kurtulur, 1996); Buba (Rayların dışında,1997); - Fedra (Fedra, 1997); Ketrin, Maksim’in karısı(R.R.R., 1999); Kösem Sultan (Deli İbrahim, 1999);Kadın (Kurban, 2000); Akademisyen (Huzur evindeisyan, 2001); Hürrem Sultan (Hürrem Sultan, 2001);Despina, Kamenço’nun karısı (Bakan ve Ben,2002);Kaynana (Sınırdaki ev, 2002); Yokasta (KralOidipus, 2004); Prospero (Fırtına, 2004); Rişad(Gilgamış, 2004); Ölüme mahkum edilen(Özgürlüğün oyunu, 2005); Emira (Tartif, 2006);(Kulisler ardı, 2007); Lukresiya Borciya, Valide Sultan(Siyah kalem, 2009). Yazar: ‘’Küçük büyük aşklar“(1986) ve ‘’Uyanış“ (1994), dramaturg:‘’Orhan“(1992).

Kazandığı ödüller: Mlad Boreç Gazetesinin ‘’Moralist’’temsilinde canlandırdığı Olga rolü için en başarılıaktör ödülü (1976); Pirlepe’de düzenlenen ‘’Voydançernodrinski’’ Tiyatro Festivali’nde sunulan (‘’Kafkastebeşir dairesi’’ 1986); temsilinde canlandırdığı Gruşarolüyle en başarılı aktör ödülü; Sevtap (Eski fotograf-lar, 1992) ve Kösem Sultan (Deli İbrahim, 1999); 13Kasım Üsküp Şehri ödülü (1989); (MESS) Küçük vedeneysel sahne oyunları festivalinde ‘’Deli İbrahim’’temsilinde canlandırdığı Kösem Sultan rolü için‘’Altın çelenk’’ ödülünü kazandı. (Sarayova, 1999).

BEKİR RADONÇİÇ, Ziba - aktör. Çalgıcı (Vindzor’un şenkadınları, 1982); İzleyici (Hizmetçiler, 1983); Genç kız(Kılıbık, 1983); Karısı (Domoklo’nun kılıcı, 1983);Prenses (Çizmeli kedi, 1983); Zeynep, Üçüncü kız(Deli Emine, 1984); Namus, Aslan’ın nişanlısı (Namusköprüsü, 1984); Korzo kızı (Bogomil Destanı, 1984);Mariya Antonovna, Onun kızı (Müfettiş, 1985); Beki(Tom Soer, 1985); Sven’ın sevgilis (Tarak, 1985); Lina,hasta (Pipa-Ritam, 1986); Mariya, Maskeli kadın(Yerma, 1986); Suzan (Küçük büyük aşklar, 1986); -Raşela 2 (Raşela, 1985); Ledi Magdaf (Magbet, 1988);

144


(Gülüşü çocuklara hediye edelim, 1988); Milka(Klement’in düşüşü, 1989); Mahpus (Yaşar, ne yaşarne yaşamz, 1990); - Alaettin’in annesi (Alaettin, 1993);Nevena (Das Kapital, 1993); Gazeteci (Helikopter,1993); Hamlet (Kral Hamlet, 1995); (Yüğüt Ana -Süper evhanımı, 1995); Müdüre (Asiye nasıl kurtulur,1996); Fatma (Boş beşik, 1996); Virciniya Zagakyan(Deli kocanın kurnaz karısı, 1996); Arsciya (Fedra,1997); Sandra (Rayların dışında, 1997); Zehra (Kurban,2000); Saynur (Hürrem Sultan, 2001); Hemşire Ana(Huzur evinde isyan , 2001); Lizeta (Samimiler, 2002);Radiça, Müdürün sekreteri (Bakan ve Ben, 2002);Lütfiye, Kaymakam’ın karısı (Aman karım duymasın,2003); (Evlilik teklifi mi bu ?, 2003); İştar (Gilgamış,2004); (Kuklacı, 2004); Siyasi mahküm (Özgürlükoyunu, 2005); Gnaton (Hadım, 2006); Neriman(Kadıncıklar, 2008); Bayan Ştifel, Moriç’in annesi(Baharın uyanışı, 2009); Cingöz (İktidarda kadınlar,2009)

BELOVİÇ, Miroslav - yazar ‘’Ömer ile Meryem“ (1971 -1976), ‘’Boşko Buha“ (1978) ve ‘’Kaptan Con Pipılfoks“(1987).

BELAN, Andrey - müzik seçkisi: ‘’Aşk Destanı (Ferhat ileŞirin), (1970), ‘’Hükümdar ve çoban“ (1970), ‘’Korku“(1970), ‘’Otello“ (1973), ‘’Altı kişi yazarını arıyor)(1974), ‘’İki efendinin uşağı“ (1974), ‘’Derviş ve ölüm“(1976) ‘’Koştana“ (1976) ‘’Çağın adamı“ (1977), ‘’IrgatSiman“ (1981), ‘’Mevkideki adam“ (1981) ‘’Memet“(1982) ‘’Lanetli avlu“ (1985), ‘’Tarak“ (1985), ‘’Yerma“(1986), ‘’Öldür sene canikom“ (1986), ‘’Koştana“(1987), ‘’Klement’in düşüşü“ (1989), ‘’Lütfen dokun-mayın“ (1993) ‘’Rayların dışında“ (1997).

BELLUR, İrfan (21 Mart 1964, Üsküp) - aktör, Dram yaza-rı. Lise eğitimini Üsküp’te tamamladı. Üsküp DevletÜniversitesi’nde Türkoloji ve Psikoloji okudu.1975’ten 1992 yılına kadar Türk Tiyatrosu’nda çalıştı.1992‘de İsfiçre’ye göç etti. Birkaç şiir kitabın müellifi-dir. Türk Tiyatrosu’nun sahnesinde canlandırdığı rol-ler: Peter (Haydi, 1968); (Üç arkadaş, 1975); Kaçak(Derviş ve ölüm, 1976); (Tembeller diyarı, 1976); Peter(Haydi, 1977); Selim (Ben, Rıza Ağa, 1977); Memur(İvan İvanoviç var mıydı ?, 1978); Hasta bakıcı (Ratsin,1979); Koh (Suç ve ceza, 1980); (Dünya önünde Titoile birlikte, 1980), Ahmet Veli (Don Perlipi’nin aşkı,1980); Kayro Büyücüsü (Aladin’nin büyülü lambası,1980); Muykan, (Hanka, 1981); Polis (Irgat Siman,1981); Hakem (Şekerli öykü, 1981); Şapka (Şımarık,1982); Kerim, delikanlı (Memet, 1982); Profesör(Keşa’nlı Ali Destanı, 1982); Safet, hizmetçi(Vindzor’un şen kadınları, 1982); (O savaşçı, O kahra-man, 1982); İzleyici (Hizmetçiler, 1983); Telal (Namusköprüsü, 1984); Ricacı (Lanetli avlu, 1985); Başbakan(Tom Soer, 1985); Matey (Pipa-Ritam, 1986); Persida(Rüşvet, 1986); Öğrenci (Küçük büyük aşklar, 1986); -İnsan (Yerma, 1986); Amiral (Kaptan Con Pipılfoks,1987); Terzi (Korkunun günlüğü, 1988); Katil (Magbet,1988); (Gülüşü çocuklara hediye edelim, 1988); Kısaboylu (Beyaz çingene, 1989); Subay (Kafkas tebeşir

dairesi, 1989); (Klinç, 1989); Mahküm (Yaşar, ne yaşar,ne yaşamz, 1990); Esnaf (Yunus Emre, 1991). Yazar:‘’Memet“ (1982) ve ‘’karton kutusu“ (1991), drama-turg ‘’Magbet“ (1988). Yönetmen yardımcısı ‘’Raşela“(1985) ve „Yedi kocalı Hürmüz“ (1987).

BERİŞA, Ziya - aktör. Yozo (Şüpheli şahıs, 1952); Kurto(KOştana, 1962); Yozo, Polis (Şüpheli şahıs, 1963);Rahip (Şöhret ve yalnızlık, 1964); Padar (Koştana,1965); Yozo (Şüpheli şahıs, 1967);Polis (Koştana,1967); Senatör, Subay, Asker (Otelo, 1973); Mare(Dövmeli canlar, 1994); Çorbacı Miladin (Şüphelişahıs, 1950); Ling (Çarın yeni elbiseleri, 1963); Tase,stajör (Şüpheli şahıs, 1963); Yaşlı çingene (Şöhret veyalnızlık, 1964); Kani, kumarcı (Yüzsüz adam, 1964);Ali, çırak (Deli, 1965).

BEHCET, Enver - aktör. (Altın yumurta, 1965); Lorenço,Alvar de Hero (Gerçek ölmüş, 1965); Yazıcı (KaybolanPrenses, 1966); Kurio, Fabiyan (İnikinci gece, 1966);Bekçi (Kaçırılan Prens, 1966); (Kaçırılan Prens, 1966);Çocuk (Şöhret veya unutulan adam, 1967); Selim(Cafer Ağa’nın karısı, 1967); Tasо (Şüpheli şahıs,1967); (Karga, 1967); (Kadın dilsiz olunca, 1967);(Bülbül, 1967); Uzak görüşlü (Uzun boylu,Uzakgörüşlü ve Şiko karınlı, 1968); Pantalone,Rozaura’nın kaynı (Kurnaz dul kadın, 1968); Tüccar(Kafatası, 1968); İnsan (Merdiven, 1968); Oduncu,Delikanlı (Kanlı düğünler, 1969); Mile (Uzaylı adam,1969); Yazıcı, Küçük Çoban (Çizmeli kedi, 1969);Pyero (Cümbüş, 1969); (Büyülü düdük, 1969); Juyo,Memur (Konkur, 1970); Meyhaneci (Çiçekçi Ali, 1970);Dilenci (Ali Baba ve kırk haramiler, 1970); Çar (Çar veçoban 1970); Münecim (Aşk Destanı [Ferhat ile Şirin],1970); Muştak (Mum söndü, 1971); Yüzayaklı(Aladin’in büyülü lambası, 1971); Finlandya Binbaşı(Yiğit Ana, 1971); Bekçi (Nasrettin, 1971), Büyücü(Oksa Büyücüsü, 1972); Kör (Maviş ile Memiş, 1972);(İnek, 1972); Le Fleş, Kleant’ın hizmetçisi (Cimri,1973); Lift boy (Rüzgarda ince bir dal, 1973);Otelo’nun hizmetçisi (Otelo, 1973); Baş aktör (Altı kişiyazarını arıyor, 1974); Amal (İki efendinin uşağı,1974); Emil (Okul dünya, şen dünya, 1975); Mişko(Güzellik tek başına yürür, 1975); (Üç arkadaş, 1975);Fudbol hakemi, Zihni, izleyici (Gol Kralı, 1975); YoviçaYej (Nikoletina Bursaç’ın yaşantıları, 1975); Bobi,Olga’nın genç arkadaşı (Moralist, 1976); Casus (Dervişve ölüm, 1976); (Tembeller diyarı, 1976); (Çiçekçi Ali,1977); Orkestra şefi (İvan İvanoviç var mıydı?, 1978);Miça (Boşko Buha, 1978); (Övünen asker, 1978); Deli(Ratsin, 1979); Proka Puriç (Hüzünlü aile, 1979);Muzafer, Uğursuz, Bilinmeyen kadının oğlu İhtar(Uğursuz, 1979); Kapıcı (Suç ve ceza, 1980); DraganFega (Irgat Siman, 1981); Siyah bere, hırsız (Şekerliöykü, 1981); - Çevir (Şımarık, 1982); Aşçı (Vindzor’unşen kadınları, 1982); Robert, Zganarel’in komşusu(Zoraki Hekim, 1982); Zayıf Polis (Keşan’lı Ali Destanı,1982); Zayıf (Damoklo’nun kılıcı, 1983); Dopçinski(Müfettiş, 1985). Yönetmen yardımcısı ‘’Nasrettin“(1971) ve ‘’Haydi“ (1977).

145


BİLAL, Avdi – makyaj-perikacı; teknik ekip elemanı‘’Fedra“ (1997), kıyafetlerden sorumlu ‘’Don Juan“(2000) makyaj ‘’Bir başkası“ (2000).

BİLAL, Edip - Çocuk (Yerma, 1986)BİLAL, Elhame - aktör. Kadın (Mum söndü, 1971); Koro

(Medeya, 1973); Genç aktör (Altı kişi yazarını arıyor,1974); Lütfiye (Keşan’lı Ali Destanı, 1982): Görümce(Yerma, 1986).

BİLAL, Mükerrem (11 Şubat 1953, Üsküp) - aktör.1977yılından bu yana Türk Tiyatrosu’nda aktör olarak çalı-şır. Çalışma hayatı süresince birçok rol canlandırdı,Türk Tiyatrosu’nda sahnelendirdiği roller: Klara,Sezeman’ın kızı (Haydi, 1977); Kadın (Boşko Buha,1978); Begzade, Kemal’in ikinci karısı (Uğursuz, 1979);Daniça (Hüzünlü aile, 1979); Hizmetçi (Ratsin, 1979);(Bilmecelerin oyunu, 1979); Daşenka (Suç ve ceza,1980); (Dünya önünde Tito ile birlikte, 1980);Budrulbudur Prensesi (Aladin’in büyülü lambası,1980); Şekerli cennet kuşu (Şekerli hikaye, 1981);Meyra, çingene karısı (Hanka, 1981); Ana Peyc, Onunkızı (Vindzor’un şen kadınları, 1982); Kadın (Memet,1982); Kadın (Keşan’lı Ali Destanı, 1982); Lusinda,Jernot’un kızı (Zoraki Hekim,1982); Müdüre (Şımarık,1982); (O savaşçı, O kahraman, 1982); Seid’in ikincikarısı (Hizmetçiler, 1983); Kahveane kızı (Kılıbık,1983); Yaşlı kadın (Çizmeli kedi,1983); Ganimet, ikincikız (Deli Emine, 1984); Gülbahar (Aliş, 1984); Gelinsilueti (Namus köprüsü, 1984); Olga (tarak, 1985); Ruh(Lanetli avlu, 1985); Raşela 1 (Raşela, 1985); Poli Teyze(Tom Soer, 1985); Leyla (Küçük büyük aşklar, 1986);Çamaşırcı (Yerma, 1986); Koro (Rüşvet, 1986); (Pipa-Ritam, 1986); Kadın (Yedi kocalı Hürmüz, 1987); Öcü(Kaptan Con Pipılfoks, 1987); (Proje: Yolculuğu anla-tan hikaye, 1987); Öcü (Magbet, 1988); Peri(Korkunun günlüğü, 1988); (Gülüşü çocuklara hediyeedelim, 1988); Vali’nin karısı, köylü karısı (Kafkas tebe-şir dairesi, 1989); Hanımefendi (Hizmetçiler, 1989);Gelin (Beyaz çingene, 1989); Sonya (Klement’in düşü-şü, 1989); Mahküm (Yaşar, ne yaşar, ne yaşamaz,1990); Balım (Yunus Emre, 1991); Havva (Karton kutu-su, 1991); Balerin (Balerin,1994); Dunyaşka (Evlenme,1994); Hamlet (Kral Hamlet, 1995); Odun (Boş beşik,1996); Yeğenin karısı (Asiye nasıl kurtulur, 1996);İsmena (Fedra, 1997); Balerin (Gökkuşağı peşinde,1998); Leyla, Yaşlı kadın (Mükkemel hediye, 1998);Veterova, Maksim’in sevgilisi (R.R.R., 1999); Ayşe (Birbaşkası, 2000); Kadın (Kurban, 2000); Maturina (DonJuan, 2000); Dursun, Oduncu (Neşeli hikayeler, 2001);Altavila’nın dul karısı (Banka nasıl soyulur, 2001);Saynur (Hürrem Sultan, 2001); Papaz (Gilgamış,2004); Bekçi (Ögürlük oyunu, 2005); (Don Perlipi’ninaşkı, 1980). Yönetmen yardımcısı ‘’kafkas tebeşir dai-resi“ (1989).

BİLAL, Salaettin (19 Mart 1942) - aktör. Üsküp’te eğiti-mini tamamlamış. 1964 yılından bu yana TürkTiyatrosu’nda aktör olarak çalımakta. ArnavutDramı’nda sunulan temsillerde de rol alır. Ayrıca‘’Pralipe’’ Romen Tiyatrosunda bağımsız Projelerde

roller canalndırır. Birkaç temsilli yönetti. TürkTiyatrosu’nun sahnesinde canlandırdığı roller:Abdurahim, Mühendis (Enayi, 1965); Gaspar Miranda,Subay (Gerçek ölmüş, 1965); (Altın yumurta, 1965);Metin, Nuri’nin oğlu (Kaçırılan hükümdar, 1966);Sebastiyan (Onikinci gece, 1966); Hay Hu, hırsız(Kaybolan Prenses, 1966); Enis, genç bekar (CaferBey’in karısı 1967); Milisav (Şüpheli şahıs, 1967);Osman (Nalınlar, 1967); fotografçı (Şöhret yada unu-tulan adam, 1967); Hasan (Koştana, 1967); (Karga,1967); (Bülbül, 1967); Vecihi (Merdiven, 1968); Kont diNero, İtalyan (Kurnaz dul kadın, 1968); Kris keler(Benim bütün oğullarım, 1968); Şair (Kafatası, 1968);Erol, köylü çocuğu (Uzunboylü, Uzakgörüşlü ve Şişkokarınlı, 1968); delikanlı (Cümbüş, 1969); Aylif (YiğitAna, 1971); Aladin (Aladin’in büyülü lambası, 1971);Muştak (Mum söndü, 1971); Ömer (Ömer ile Meryem,1971); Şeh bedrettin (Nardaddin, 1971); Korkuluk(Oksa Büyücüsü, 1972); (İnek, 1972); Yason (Medeya,1973); Kasio (Otelo, 1973); Kleant, Harpagon’un oğlu(Cimri, 1973); Oğul (Altı kişi yazarını arıyor, 1974);Trufaldino (İki efendinin uşağı, 1974); Sait (Gol Kralı,1975); (Nikoletina Bursaç’ın yaşantıları, 1975); İlkgenç, İkinci genç, Amir, Yönetmen (Güzellik tek başı-na yürür, 1975); Ahmet Nuruddin (Derviş ve ölüm,1976); Viktor, Olga’nın kocası (Moralist, 1976); Ömer(Ömer ile Meryem, 1976); Haci Toma (Koştana, 1976);Yaşar (Ben, Rıza Ağa, 1977); (Hastalık hastası, 1977);Boşko Buha (Boşko Buha, 1978); Şöför Saşa (İvanİvanoviç var mıydı ?, 1978); (Övünen asker, 1978);Koço Ratsin (Ratsin, 1979); Manulaç (ZonaZamfirovna, 1979); Hasan Ağa (Hasan Ağa’nın karısı,1979); Cafer, İhtar’ın oğlu (Uğursuz, 1979); Razumkin(Suç ve ceza, 1980); Seydo, çingene, kömürcü (Hanka,1981); Siman (Irgat Siman, 1981); Runyo, Mara’nınköyünden köylü çocuğu (Mevkideki adam, 1981);Valer, Jeront’un hizmetçisi (Zoraki Hekim, 1982); Nuri(Keşan’lı Ali Destanı, 1982); Hasan Ağa (Memet,1982); A. B. (Domoklo’nun kılıcı, 1983); Kral (Çizmelikedi, 1983) Denko Pozemski (Bogomil Efsanesi,1984); Mehmet, komşu (Deli Emine, 1984); Ramiz,kürekçi (Namus köprüsü, 1984); Kamil (Lanetli avlu,1985); Hlestakov (Müfettiş, 1985); Erol’un babası(Küçük büyük aşklar, 1986); Yönetmen ToyfelVolkanski (Pipa-Ritam, 1986); Huan (Yerma, 1986);Ömer Fişek (Yedi kocalı Hürmüz, 1987); Kaptan ConPipılfoks (Kaptan Con Pipılfoks, 1987); Gazvan(Korkunun günlüğü, 1988); Bekçi Rujdi (Kadıncıklar,1988); Azdak (Kafkas tebeşir dairesi, 1989); Mahküm(Yaşar, ne yaşar, ne yaşamaz, 1990); Sabit (Kartonkutusu, 1991); Tatuk Emre (Yunus Emre, 1991); (Niçin?, 1992); (Eski fotograflar, 1992); Oktay, Baltacı (Lütfendokunmayın, 1993); Mahmut II (Kel Mehmet, 1994);Patkalosin (Evlenme, 1994); Strezo (Dövmeli canlar,1994); Hamlet (Kral Hamlet, 1995); Anlatıcı, işadamı(Asiye nasıl kurtulur, 1996); (Rayların dışında, 1997);Doktor (Кkasta Diva balkan rüzgarları, 1997); Hipolit(Fedra, 1997); Giga bayt, bilgisayar (Gökkuşağı peşin-

146


de, 1998); Sadrazam kara Mustafa Paşa (Deli İbrahim,1999); Maksim Brodski (R.R.R., 1999); Ahmet (Bir baş-kası, 2000); Don Juan (Don Juan, 2000); KepeçeAgustino (Banka nasıl soyulur, 2001); İkinci gümrük-çü (Sınırdaki ev, 2002); Tiyatroda idareci (Bakan veBen, 2002); Alonso (Fırtına 2004); Teresiya (KralOidipus, 2004); Ur- Şanabi (Gilgamış, 2004);(Azizname, 2005); (Atina’lı Timon, 2005) ve Kadı(Siyah Kalem, 2009). Şu temsilleri yönetti: ‘’Öldürsene canikom“ (1986), ‘’Boş beşik“ (1996), ‘’Gökkuşağıpeşinde“ (1998) ve ‘’ Mükkemel hediye“ (1998), ‘’Birbaşkası“ (2000); şu metinleri Türkçeye çevirdi ‘’OksaBüyücüsü“ (1972), ‘’Tembeller diyarı“ (1976),‘’Balerin“ (1994), ‘’Kasta Diva Balkan rüzgarları“(1997), ‘’Gökkuşağı peşinde“ (1998), ‘’Barış için evet’’(1999), ‘’Bir başkası“ (2000), ‘’Bakan ve Ben“ (2002),‘’Kuklacı“ (2004) ve ‘’Lilika“ (2008). Müzik seçkisi hazır-ladı ‘’Mükkemel hediye“ (1998) ve ‘’Bir başkası“(2000), kostüm tasarımcısı ‘’Mükkemel hediye“(1998). İspisient ‘’Şöhret yada unutulan adam“(1967). Film aktörlüğü: ‘’En uzun yol“ (1976); „Kurşunpatlatılılınca harcanır“; ‘’Zaman, sular“ (1980);‘’Düşam çizgisinin ardından“; ‘’Melekler çöpte“(1995); ‘’Cipsi mecik“ (1997); ‘’Öc almak“ ve ‘’Toz’’(2001). TV dizi rolleri:Zenel, İlinden - Yönetmen D. OsmanliPaşa, Tanrı casuzları öldürsün - Yönetmen A. AleksovEvliya Çelebi, Evliya çelebi - Yönetmen S. KoleYaşar Bey, Selanik Patırdıları - Yönetmen K.AngelovskiSami, Arkadan vuran - Yönetmen B. AndreevElveda Rumeli - Yönetmen Serdar AkarOynadığı filmler:En uzun yol - B. GapoKuşun ata ata biter - U. Elçi Zaman yönetir - B. GapoMelekler Çöpte - D. OsmanliCipsi Mecik - S. PopovÖc almak - Yan HityensToz - M. MançevskiDüçan sınırın ötesinde - Con Mur Miraj Gölgeler - M. MançevskiKüçük Bebek - M. Mançevski (2009)Ödüller ve takdirnameler1976 yılı. - ‘’Ekran’’ Dergisi yılın en başarılı sanatçıödülü.1976 yılı. Pirlepe’de düzenlenen ‘’VoydanÇernodrinski’’ Tiyatro Festivalinde sunulan ‘’Derviş veölüm’’ temsilinde canlandırdığı Ahmet Nurudin rolüiçin en başarılı erkek oyuncu ödülünü kazandı. 1977yılı. B. Stankoviç’in ‘’Koştana’’ temsilinde can-landırdığı Haci Toma rolü için 13 Kasım ödülünükazandı.1983 yılı. - Nazım Hikmet’in ‘’Domoklo’nun kılıcı’’temsilinde canlandırdığı A.B rolü için 11 Ekimödülünü kazandı.

1989 yılı. – Pirlepe’de düzenlenen ‘’VoydanÇernodrinski’’ Tiyatro Festivalinde Bertol Breht’in‘’Kafkas tebeşir dairesi’’ temsilinde canlandırdığıAzdak rolü için en başarılı erkek oyuncu ödülünükazandı. 1993 yılı. - Pirlepe’de düzenlenen ‘’VoydanÇernodrisnki’’ Tiyatro Festivalinde Dinçer Sümer’in‘’Eski fotograflar’’ temsilinde canlandırdığı Numanrolü için ‘’Dime Traykovski’’ başarılı sanatçı ödülünükazandı. 2006 yılı. - Ohri Yazı Festivalinde en başarılı sanatçıyaratıcılığı için ‘’Altın maske ‘’ ödülü. 2007 yılı. - Kosova Prizren Tiyatrosu tarafınca2007/2008 yılın en başarılı sezon sanatçısı ödülüyleödüllendirildi.

BİLAL, Hasan - aktör. (Skapen’in dolapları, 1957).BİLBANİ, Zada - aktör. Halk (Namus köprüsü, 1984).BİLGİNER, Recep - yazar ‘’Yunus Emre“ (1991).BİHNER, Georg - yazar ‘’Leons ile Lena“ (2008).BOEV-PANGOVSKA, Оlga - koreograf ‘’Kadıncıklar“

(2008).BRANCOLİÇA, Lubomir – besteci ve müzik seçkisiа

‘’Cümbüş“ (1969), ‘’Güzellik tek başına yürür“ (1975)ve ‘’Gol Kralı“ (1975).

BRASEY, Jorj – yönetmen yardımcısı ‘’Pitiya’nın ölümü“(1992).

BREZOVEÇ, Branko – adaptasyon ve yönetmen‘’Atina’lı Timon“ (2005), yönetmen ‘’Karton kutusu“(1991), ‘’Balerin“ (1994), ‘’Kral Hamlet“ (1995) ‘’YiğitAna – Süper evhanımı“ (1995), yönetmen ve müzikseçkisi ‘’Kasta Diva Başkan rüzgarları“ (1997); kostimtasarımcısı ‘’Karton kutusu“ 1991), kostüm tasarımcı-sı, sahne düzenlemesi ve müzik seçkisi ‘’Balerin“(1994), dramaturg ve müzik seçkisi D. Muv, Demirci,Suso Ses, Fırat, Tura, Vaksman, Çifteler- Markies, Rim‘’Kral Hamlet“ (1995).

BREHT, Bertol - yazar ‘’Yiğit Ana’ (1971), ‘’kafkas tebeşirdairesi“ (1989) yazar yardımcısı ‘’Yiğit Ana – Süperevhanımı (1995).

BUGANMİ, Abdulaziz – yönetmen ‘’hizmetçiler“ (1983).BUDAK, Pero - yazar ‘’Deniz feneri“ (1960).BUMBİÇ, Lubişa – teknşik Müdür. Fibo (Zoraki Hekim,

1953); Çingene valisi (Koştana, 1953) çingenelerinvalisi (Koştana, 1954), teknik şefi ‘’Zoraki Hekim“(1953) teknik yönetmen ‘’Büyük kalpler“ (1954).

BURHAN, Rahim - yönetmen ‘’Pipa-Ritam“ (1986) ve‘’Magbet“ (1988).

BUŞ, Vilhelm - yazar ‘’Ali ile Ayşe“ (2003) çizgi romanınagöre „Maks ve Moriç“.

BUŞİ, Fahredin – ses-ton ustası ‘’Beni öldür canikomе“(1986), ses-ton ‘’Karton kutusu“ (1991), teknik ekip‘’Fedra“ (1997), teknik ekip ses - ton ‘’Budala’’ (1998),ses-ton ustası ‘’Don Juan“ (2000), ‘’Bir başkası“ (2000),‘’Kral Oidipus“ (2004), ‘’Azizname“ (2005) ve‘’Özgürlük oyunu“ (2005).

VEBER, Ana Mari - yazar ‘’Kasper kurtarıcı“ (1971).

147


VEİNER, Daniela - kostimograf ‘’Şekerli öykü“ (1981) ve‘’Tersine“ (1982).

VEİNER, Kamil - aktör. ‘’Dünya önünde Tito ile birlikte“(1980), sahne tasarımcısı ‘’Şekerli öykü“ (1981) ve‘’Tersine“ (1982) Bilent Onaranı canlandırdı ‘’Keşan’lıAli Destanı“ (1982).

VELİ, Ahmet - aktör. Rolleri: İvan, talebe (Ratsin, 1979);Mika Stanimiroviç (Hüzünlü aile, 1979); Seymen(Uğursuz, 1979); (Bilmecelerin oyunu, 1979); Alaettin(Alaettin’in büyülü lambası, 1980); Yazıcı (Suç veceza, 1980); (Dünya önünde Tito ile birlikte, 1980);Muykan, çingene (Hanka, 1981); Şekerli çocuk(Şekerli öykü, 1981); müzisyen (Vindzor’un şen kadın-ları, 1982); Bir adam (Damoklo’nun kılıcı, 1983);Erdoğan (Çizmeli kedi, 1983); yardımcı (Bogomilefsansei, 1984); İkinci adam (Deli Emine, 1984); Sami,Aslan’ın abisi (Namus köprüsü, 1984); Mahküm(Lanetli avlu, 1985); Kirçe (Raşela, 1985); Mişka,Belediye Başkanının hizmetçisi (Müdettiş, 1985);Şişko (Tom Soer, 1985); Şöför (Tarak, 1985); Erol(Küçük büyük aşklar, 1986); Jandarma (Rüşvet, 1986);(Pipa-Ritam, 1986); Robert Smayl (Kaptan ConPipılfoks, 1987); Torik (Yedi kocalı Hürmüz, 1987);(Koştana, 1987); (Proje: Yolculuğu anlatan hikaye,1987); İban Sabah (Korkunun günlüğü,1988);Malkolm (Magbet, 1988); Müşteri (Kadıncıklar,1988); (Gülüşü çocuklara hediye edelim, 1988); Tarun(Beyaz çingene, 1989); Mahküm (Yaşar, ne yaşar, neyaşamaz, 1990).

VELYANOVA, Sevda - maske tasarımcısı ‘’İki efendininuşağı“ (1974).

VELYANOVSKİ, Dragan - çeviri ‘’Tersine’’ (1982), yönet-men, sahne tasarımı, müzik ve kostüm seçkisi‘’Bogomil efsanesi“ (1984)

VİDİÇEVSKİ, Vidoe - koreograf ‘’Okul dünya, şen dünya“(1975).

VİLA, Hisni - dekoratör. Statist: Müfettiş (Balerin, 1994);Fortinbras (Kral Hamlet, 1995); İstanbul’lu (Deliİbrahim, 1999); İkinci adam (Kasta Diva balkan rüz-garları, 1997) ve ‘’Bir başkası’’ temsilin sahne tekniği-ni hazırlası (2000).

VİTKİEVİÇ, Stanislav - yazar ‘’Küçük saray ‘’Kral Hamlet“(1995).

VİŞİNSKİ, Boris - yazar ‘’Ratsin“ (1979).VLADİMİRSKİ, Toma - sahne tasarımı: ‘’Nezle“ (1952),

‘’Hastalık hastası“ (1952), ‘’Düğme“ (1952), ‘’Ayşe“(1953), ‘’Evlenme“ (1953), ‘’Zulümkar“ (1953),‘’Koştana“ (1953), ‘’Zoraki Hekim“ (1953), ‘’İktidar’’(1954), ‘’Koştana“ (1954), ‘’Doğu rüzgarı – Batı rüzga-rı’’ (Kvel Lan) (1955), ‘’Beyaz geyik“ (1955), ‘’Müşterekhane“ (1955), ‘’Cafer Bey’in karısı“ (1955), ‘’Boş beşik“(1956), ‘’„‘’Doğu rüzgarı - Batı rüzgarı (Kvel Lan)(1958), ‘’Koştana“ (1958), ‘’Kör“ (1960), ‘’Altın kumlar“(1961), ‘’Leylek Padişah“ (1961), ‘’Tahir ile Zühra“(1962), ‘’Hanka“ (1962), ‘’Şöhret ve yalnız kalan adam“(1964).

VRTEV, Risto - besteci ‘’Dövmeli canlar“ (1994).VRÇAKOVSKİ, Miodrag - besteci ‘’Tersine“ (1982) ve

‘’Zoraki Hekim“ (1982).VUyatoviç, Duşan - Yazar, „Yuriş“ (1962).GAVRİLOVİÇ, Jivoin - yazar, ‘’Altın kumlar“ (1961).GAPO, Branko - yönetmen ‘’Güzellik tek başına yürür“

(1975) ve ‘’Ratsin“ (1979).GARUGLİERİ, Sandra - aktör ‘’Atina’lı Timon“ (2005).GAŞİ, Magbule - aktör. (Rasema’in sevdası, 1955); (Boş

beşik, 1956); (Skapen’in dolapları, 1957); Salçe,Koştana’nın annesi (KOştana, 1958).

GAŞİ, Hayredin - aktör. ‘’Altın kumlar“ (1961).GEORGİEVSKA - YOVANOVSKA, Meri - kostimograf

‘’Yaşar, ne yaşar, ne yaşamaz“ (1990), ‘’Fedra“ (1997)ve ‘’Kadıncıklar“ (2008)

GEORGİEVSKA, Lupka - koreograf ‘’Kılıbık“ (1983)GEORGİEVSKİ, Vladimir - sahne ve kotüm tasarımı

(Zoraki Hekim, 1982), sahne ve kostüm tasarımı‘’Vindzor’un şen kadınları“ (1982), ‘’Domoklo’nun kılı-cı“ (1983), ‘’Müfettiş“ (1985), ‘’Lanetli avlu“ (1985),‘’Koştana“ (1987), ‘’Niçin ?“ (1992), ‘’Eski fotograflar“(1992), ‘’Dövmeli canlar“ (1994) sahne tasarımı ‘’Pİia -Ritam“ (1986) ve ‘’Elif Ana“ (1992)

GEORGİEVSKİ, Lubişa – yönetmen ve sahne tasarımı‘’Uğursuz“ (1979); dramaturg e yönetmen ‘’Lanetliavlu“ (1985) ve yönetmen ‘’Fedra“ (1997).

GOGOL, V. N. - yazar ‘’Evlenme“ (1953 и 1994),‘’Müfettiş“ (1985) ve ‘’Delinin güncesi“ (1989).

GOLDONİ, Karlo - yzara ‘’Kurnaz dul kadın“ (1968) ve‘’İki efendinin uşağı“ (1974).

GORKO, Petar - aktör ‘’Atina’lı Timon“ (2005).GOÇİ, Karlo - aktör ‘’Karga’’ (1967).GRABUL, Lira – kostimograf ‘’Lütfen dokunmayın“

(1993).GRAMOSLİ, Valentina – aktör ‘’Atina’lı Timon“ (2005).Grubi, Gülşen - statist. Küçük kızcağız (Altı kişi yzarını

arıyor, 1974).GRUBİ, Femi - aktör. (Suzan, 1955); Simiç, polis katibi

(Sürtük, 1957); Zeynep’in komşusu (Aliş, 1958);(Büyülü düdük, 1959); Mirza, Kaşmir’in oğlu (PadişahLeylek, 1961); (Altın kumlar, 1961); Bagir, askeri yöne-tici (Tahir ile Zühra, 1962); Grklan (KOştana, 1962);Mehmet Ağa (Aliş, 1962); Milisav, bölgesel katip(Şüpheli şahıs, 1963); Fah (Çarın yeni elbiseleri, 1963);Ancı (Şöhret ve yalnızlık, 1964); Yane (Yüzsüz adam,1964); Silvester (Skapen’in dolapları, 1964); Anselmo(Gerçek ölmüş, 1965); Değirmenci (KOştana, 1965);Meyhaneci (Enayi, 1965); (Altın yumurta, 1965); Telal(Kaybolan Prenses, 1966); Ser Tobi (Onikinci gece,1966); Bekçi (Kaçırılan prens, 1966); Klarnetçi(Nalınlar, 1967); МMarko, değirmenci (Koştana,1967); Salih Bey (Cafer Bey’in karısı, 1967); Hizmetçi(Şöhret yada unutulan adam, 1967); Çorbacı Miladin(Şüpheli şahıs, 1967); Kahveaneci (Kurnaz dul kadın,1968); Mahmut (Merdiven, 1968); Trobonya (Uzunboylu, Uzakgörüşlü ve Şişko karınlı, 1968); FrenkLubey (Benim bütün oğullarım, 1968); Hastalık(Cümbüş, 1969); Korsan (Çizmeli kedi, 1969); Dede(Uzay Adamı 1969); Oduncu (Kanlı düğünler, 1969);Alimpie, haberci (Konkur, 1970); Eşek (Çar ve

148


çoban1970); Mustafa (Ali Baba ve kırk haramiler,1970); Hekim (Aşk efsanesi [Ferhat ile Şirin], 1970);Kayro’lu büyücü (Aladin’in büyülü lambası, 1971);Kuklacı (Mum söndü, 1971); Layoş (Yiğit Ana, 1971);Köylü (Nasrettin, 1971); Korkak Aslan (OksaBüyücüsü, 1972); Usta Jak, aşçı Harpagon (Cimri,1973); Rodrigo (Otelo, 1973); Suflör (Altı kişi yazarınıarıyor, 1974); Asker (Güzellik tek başına yürür, 1975);Muhitin, izleyici (Gol Kralı, 1975); (NikoletineBursaç’ın maceraları, 1975); (Okul dünya, şen dünya,1975); Miralay Osman Bey (Derviş ve ölüm, 1976);(Tembeller diyarı, 1976); Komutan (Boşko Buha,1978); fotografçı (İvan İvanoviç var mıydı ?, 1978);(Övünen asker, 1978); Hasta bakıcı (Ratsin, 1979);Trifun Sapasiç; (Hüzünlü aile, 1979); Arabacı (Suç veceza, 1980); (Dünya önünde Tito ile birlikte, 1980);Zeço (Irgat Siman, 1981); POstacı (Mevkideki adam,1981); Ramiz, kardeş (Hanka, 1981); Bayram, ırgat(Memet, 1982); Şişko Polis (Keşan’lı Ali destani, 1982);Arabozucu (TErsine, 1982); Papas Hyu Evans(Vindzor’un şen kadınları, 1982); Edzacı(Domoklo’nun kılıcı, 1983); Mal sahibi (Kılıbık, 1983);Ölü (Hizmetçiler, 1983); Duvarcı (Namus köprsü,1984); Mehmet Ağa (Aliş, 1984); Daglas, Hak’ın baba-sı (Tom Soer, 1985); Kirkor (Lanetli avlu, 1985); Nuri(Raşela, 1985); Hibner, bölge hekimi (Müfettiş, 1985);Anatol, polis (Pipa-Ritam, 1986); Manoylo (Rüşvet,1986); katip (Yedi kocalı Hürmüz,1987);Dankan(Magbet, 1988); Sufiyan (Korkunun günlüğü, 1988);Mahküm (Yaşar,ne yaşar, ne yaşamz, 1990); Esnaf(Yunus Emre, 1991); Kasap (Pitiya’nın ölmü, 1992);(Orhan,1992). Yönetmen yardımcısı ‘’Güzellik tekbaşına yürür “ (1975).

DAVÇEVSKİ, Risto - aktör „’’Tembeller diyarı“ (1976),‘’Tersine“ (1982) ve ‘’General Rokokoyko’nun bıyıkla-rı“ (1995).

DAÇA, Skender – dekoratör ‘’Altı kişi yazarını arıyor“(1974), sahne tekniği ‘’Bir başkası“ (2000) sahne işçisi‘’Don Juan“ (2000).

DEAN - POP HRİSTOVA, Gordana - koreograf ‘’Uyanış“(1994).

DEARİ, Enes – sahne tasaraımı asistan ‘’Gılgamış“ 2004).DEMİR, Enise - aktör. Belina (Hastalık hastası, 1952) ve

Zeyna (Ayşe, 1953).DEMİR, Fikret - aktör.Goko (Şüpheli şahıs, 1950)DENİZ, Emel - Lektör ‘’Magbet“ (1988) ve katılımcı

‘’Klinç“ (1989).DİLMEN, Güngör - yazar ‘’Kurban“ (2000).DİMANOVSKİ, Maksim - senograf ‘’Karga“ (1967),

‘’Merdiven“ (1968), ‘’yedi kocalı Hürmüz“ (1987) ve‘’Helikopter“ (1993); ressam - icracı ‘’Konkur“ (1970);sahne tasarımı, ressam ‘’Cimri“ (1973) teknik ekipüyesi, resam- icracı ‘’İki efendinin uşağı“ (1974).

DİMİTROV, Slave - besteci ‘’Uyanış“ (1994).DİMİTROVSKİ, Bratislav - yazar ortağı ‘’Das Kapital“

(1993).DİMOVSKİ, Dragolub - yazar ‘’O savaşçı, O kahraman“

(1982).

DİMOVSKİ, İliya - teknik ekip - ışıkçı ‘’Atina’lı Timon“(2005).

DİMUŞEVSKİ, Kokan - besteci ‘’Raşela“ (1985).DİMUŞEVSKİ, Nikola - besteci ‘’Namus köprüsü“ (1984).DÜRENMAT, Fridrih- yazar ‘’Pitiya’nın ölümü“ (1992).DİŞLENKOVİÇ, Predrag - yönetmen ‘’İnsanlar“ (1958).DİŞO ÜLKÜ,Nusret - çeviri ‘’Uzaylı Adam“ (1969) ve

‘’Moralist“ (1976).DOBRİÇANİN, Dragutin - yazar ‘’Müşterek hane“ (1955)

ve ‘’Uzaylı adam“ (1969).DOĞAN, Aksel - senograf ‘’Nalınlar“ (1967)DONÇEVA, Elena - kostimograf ‘’Zona Zamfirovna“

(1979), ‘’Hasan Ağa’nın karısı“ (1979), ‘’Memet“(1982), ‘’Kılıbık“ (1983), ‘’Yerma“ (1986), ‘’Korkunungünlüğü“ (1988), ‘’Magbet“ (1988), ‘’Klement’in düşü-şü“ (1989), ‘’yunus Emre“ (1991), ‘’kral Hamlet“ (1995),‘’Yiğit Ana - Süper evhanımı“ (1995), ‘’Luna Park“(1997), ‘’R.R.R.“ (1999), ‘’Hürrem Sultan“ (2001) ve‘’Aman karım duymasın“ (2003).

DOSTOEVSKİ, Fyodor Mihayloviç - yazar ‘’Suç ve ceza“(1980) ve ‘’Budala“ (1998).

DURSUNН, Tarık – dramaturg ‘’Irgat Siman“ (1981) veçeviri ‘’Hüzünlü aile“ (1979) ile ‘’Vindzor’un şenkadınları“ (1982).

DUŞKİ, Rukie - statist. Halk (Namus köprüsü, 1984).GORGİEVSKİ, Lupço - yönetmen ‘’Kral Oidipus“ (2004).GORGİEVİÇ, Voin - yazar ‘’Şizmeli kedi“ (1969 и 1983)GORESKİ, Vlado - sahne tasarımı ‘’Gilgamış’’ (2004),

‘’Tartif“ (2006) ve ‘’Romeo ile Juliet“ (2008) temsildizaynı ‘’Siyah kalem“ (2009).

GUNEY, Oben - Lektör ‘’Otelo“ (1973) ve ‘’Cimri“ (1973).GURÇİNOV, Milan - adaptasyon uygulama ‘’Bogomil

efsanesi“ (1984).

EVRİPİD - yazar ‘’Medeya“ (1973).EYUP, Kenan - çeviri ‘’İktidar“ (1954).EYUPİ, Merita - statist. Hamlet (Kral Hamlet, 1995).EYUPİ, Riza - statist. (Şekerli öykü, 1981).EYUPİ, Sabetin - müzik seçkisi. (Şekerli öykü, 1981).EYUPİ, Havva - statist. Antigona (Pitiya’nın ölümü,

1992).EMİN, İdriz - aktör, yönetmen ve teknik müdür. Roller:

Marko, değirmenci (Koştana, 1953); Petar, bakkalcı(Zulümkar, 1953); Robert (Zoraki Hekim, 1953);Marko (Koştana, 1954); Yonuz Efendi (Cafer Bey’inkarısı, 1955), Marko, Değirmenci (Koştana, 1956);Marko, değirmenci (Koştana, 1957); Kani, kumarcı(Sürtük, 1957); (Skapen’in dolapları , 1957); Kote(Zona Zamfirovna, 1958); Marko, Değirmenci(Koştana, 1958); Zeynep’in komşusu (Aliş, 1958);Şçepan, Köylü, Dul adam (İnsanlar, 1958); Onunbabası (Evlenme, 1959); (Buradan bir genç adamgeçti mi?, 1959); Değirmenci (Koştana, 1962); Miladin(Şüpheli şahıs, 1963). yönetmen ‘’Aliş“ 1958 -1962yılı. Teknik yönetmen: ‘’Koştana“ (1965 - 1967), ‘’CaferAğa’nın karısı“ (1967), ‘’Şöhret yada unutulan adam“(1967), ‘’Nasrettin“ (1971) ve ‘’Cimri“ (1973); teknikmüdür ‘’Ömer ile Meryem“ (1971); teknik ekip, teknik

149


müdür ‘’Güzellik tek başına yürür“ (1975); teknikmüdür ‘’Ömer ile Meryem“ (1976); perikacı ‘’ZorakiHekim“ (1953); teknik ekip ‘’Evlenme“ (1953); makyaj‘’Büyük kalpler“ (1954) ve ‘’Cafer Bey’in karısı“ (1955).

EMİN, İhami - çeviri ‘’Balil kulesi“ (1959); yazar ‘’PadişahLeylek“ (1961) eski Mısır hikayesine göre; yazar‘’Şöhret ve yalnızlık“ (1964), İvo Andriç’in bir eserin-deki diyaloğlara göre, ‘’Aliya Cercelez’in yolu’’; çeviri‘’Kadın dilsiz olunca“ (1967); yazar ‘’Yabancılar“(1969), ‘’Nasrettin“ (1971) yardımcı yazar ‘’Siyahkalem’’ (2009).

ENGÜLLÜ, Avni - yazar, gazeteci. Çeviri ‘’Uğursuz“(1979), ‘’O savaşçı, O kahraman“ (1982), ‘’Tersine“(1982) ve ‘’Beyaz çingene“ (1989) müzik seçkisi ‘’DeliEmine“ (1984).

ENGÜLLÜ, Suat - yazar, gazeteci. Çeviri ‘’Hasan Ağa’nınkarısı“ (1979).

ERGÜNER, Kutsi - besteci „R.R.R.“ (1999).ERTEN, Yücel - yönetmen ‘’Kafkas tebeşir dairesi“

(1989), ‘’Ada“ (1990); ‘’Sınırdaki ev“ (2002),‘’Azizname“ (2005) ve ‘’Özgürlük oyunu“ (2005);sahne ve kostim tasarımı ‘’Azizname“ (2005) ve‘’Özgürlük oyunu’’ (2005) uygulama ‘’Sınırdaki ev“(2002) ve ‘’Azizname“ (2005), ‘’Kadınlar iktidarda’’(2009)

ESİN, Cellettin - yazar ‘’Bir misafir geldi“ (1954).JDERO, Nenad – sahne tasarımı ‘’Daha yakın“ (2007).JELKO, Zoriça - sahne tasarımı ‘’Kral Hamlet“ (1995).JENE, Jan - yazar ‘’Hizmetçiler“ (1989).JİORADİÇ (BREZOVEÇ), Suzana - katılmcı ‘’Atina’lı

Timon“ (2005).JUTA, Asie - aktör; katılımcı ‘’O savaşçı, O kahraman“

(1982).ZAFİROVSKİ, İliya - uygulama ‘’Bogomil efsanesi“

(1984).ZAFİRÇEV, Vasil - koreograf ‘’Kulisler ardı“ (2007).ZDRAVEV, Gorgi - kostim tasarımı ‘’kaptan Con

Pipılfoks“ (1987).ZEKERİYA, Ekrem - aktör. Jika (Şüpheli şahıs, 1950);

Milan, çocuk (Dünya Savaşı, 1951); Viço (Şüphelişahıs, 1952); Hırsız (İki hırsız, 1952); Toma Diafuaru(Hastalık hastası, 1952); (Halk mehbusu, 1952);Jevakin (Evlenme, 1953); Leander (Zoraki Hekim,1953); Stoyan’nın oğlu (Koştana, 1953); Cafer Ağa(Zulümkar, 1953); Jorj Danden (Jorj Danden, 1954);Mufit, Muhlis’in oğlu (Büyük kalpler, 1954); Stoyan(Koştana, 1954); (Bir misafir geldi, 1954).

ZEKERİYA, Necati (11 Kasım 1928, Üsküp – 8 Haziran1988, Sremska kameniça, S.F.C Yugoslavya) – tiyatroeleştirmeni, şair, hikaye yazarı, çocuk yazarı, çevir-men. Üsküp Felsefe Fakültesinden mezun oldu(1955). ‘’NİP Nova Makedoniya’’ basım evinde dahi-linde yayımlanan ‘’Birlik’’ Gaztesi’nde gazeteci vetiyatro eleştirmeni olarak görev yapmıştır (1951–1970), ‘’Sesler’’ ve ‘’Razgledi’’ dergileriyle de işbirliğiyapmıştır, Üsküp Türk Tiyatrosu’nda sunulan temsil-ler hakkında yorum ve değerlendirme yazılarınıyayımlamıştır. Toplam 16 şirr ve çocuk hikaye kitabın

müellifidir. ‘’Orhan“ (1992).Halklar Tiyatrosunun TürkTiyatrosu sahnesinde canlandırdığı roller: Berald(Hastalık hastası, 1952). Uygulama ‘’Tahir ile Zühra“(1962). Çevirileri: ‘’Doğu rüzgarı - Batı rüzgarı’’ (KveyLan)“ (1955), ‘’Koştana“ (1953, 1956, 1962, 1965,1967, 1976, 1987 ve 1958 uygulama), ‘’Tebrik ederim- Evlilik teklifi“ (1954), ‘’Beyaz geyik“ (1955),‘’Rasema’nın sevdası“ (1955), ‘’Cafer Bey’in karısı’’(1955 и 1967), ‘’İnci yaşlar“ (1956 - 1961), ‘’ZonaZamfirovna“ (1958 - 1979), ‘’Hanka“ (1962 - 1981),‘’Çarın yeni elbiseleri“ (1963), ‘’Kaçırılan Prens“ (1966lektör), ‘’Bülbül’’ (1967), ‘’Kurnaz dul kadın“ (1968),‘’Haydi“ (1968 и 1977), ‘’Büyülü düdük“ (1969),‘’Cümbüş“ (1969), ‘’Hücum“ (1973), ‘’Güzellik tek başı-na yürür’’ (1975), ‘’Derviş ve ölüm“ (1976) ve ‘’Rüşvet“(1986). Lektör: ‘’Nalınlar“ (1967), ‘’Şöhret yada unutu-lan adam“ (1967), ‘’Benim bütün oğullarım“ (1968),‘’Merdiven“ (1968) ve ‘’Ömer ile Meryem“ (1971 -1976).

ZEKERİYA, Recai - aktör. Koca (Düğme, 1952); Floran,Edzacı (Hastalık hastası, 1952); Genç (Ayşe, 1953);Bay Sotenvil (Jorj Danden, 1954); (Bir misafir geldi,1954); Avdi Ağa (Cafer Bey’in karısı, 1955) Kurt (Beyazgeyik, 1955). Аmüzik ilustrasyonu „Ayşe“ (1953).

İbraimi, Haki - aktör, rekvizitör. roller: Ramiç, bart(Hanka, 1962), Çorbacı Spaso (Şüpheli Şahıs, 1963);Dokumacı (Çarın Yeni Elbiseleri, 1963); Çorbacı Spaso(Şüpheli Şahıs, 1967); Cellat (Çar ve Çoban 1970).„Çafer beyın karısı“ oyunun rekvizitör sorumlusu(1967)

İBRAHİM - EYUP, Funda - (1975, Üsküp) Üsküp DramSanatları Fakültesi’nden Prof. Lubişa Georgievski’ninsınıfından mezun oldu. Çocuk YatarıcılığıMerkezin’de tiyatro ve sanat projelerinin gerçekleşti-rilmesinde yer aldı. Roller: Yıldız (Boş beşik, 1997); Tea(Rayların dışında, 1997); Pitu (Sara Bernar’dın memo-arları- anıları, 1999); Culiyana (Banka nasıl soyulur,2001); Kadın (Sınırdaki ev, 2002); Behice, Şemsi’ninkarısı (Aman karım duymasın, 2003); Gilgamış (2004);Bakire (Ögürlük oyunu, 2005); Gnason (Hadım, 2006);Belinda ve aktör Flaviya (Kulisler ardı 2007),Habebald (Baharın uyanışı 2009)

İBRAHİM, Batuhan - Gratisçe (Özgürlük oyunu, 2005).İBRAHİM, Bedi (5 Şubat 1959, Üsküp) - senograf,

Akademik Heykeltraşçı. Üskp Resim SanatlarıFakültesinde Heykeltraş Bölümünden, Prof.PetarHaci Boşkov’un sınıfından mezun oldu (1985). 1999yılında Mastır tezini savundu. ‘’Zero“ sanatçılar guru-bun üyesi (1985–1989), sayısı çok sergiler tertipledi,hepening, performans, vidyo projeksiyonсо ileÜsküp ve İştip’teki okullarında öğrencilere sanat eğit-menliği yaptı. Bağımsız sanatçı olarak Türkiye’lisanatçı Cebgiz Bektaş ile birlikte çalışır. 1991 yılındanbu yana, Türk Tiyatrosu’nda sahne tasarımcısı olarakgörev almaktadır. Birçok TV ve Tiyatro temsillerininsahne tasrımını hazırlamıştır.1991 yılında İstanbul‘’Mimar Sinan ‘’ Üniversitesinde etüd çalışmaları ger-çekleştirdi. Bundan mada, Dünya çapında tanınmış

150


mimar, heykeltraş ve şair Cengiz Bektaş’ın atölyesin-de çalıştı. İstanbul Bienali’ne katılan makedonya’yıtemsilen tek sanatçı olduğunu belirtmek gerekir(1997). Türk Tiyatrosu’nda sahnelenen şu temsillerinsahne tasarımını hazırladı: ‘’Korkunun günlüğü“(1988), ‘’Ada“ (1990, kostimler, sahne ışıklandırılması,ve müzik efektleri) ‘’Yunus Emre“ (1991), ‘’Kartonkutusu“ (1991), ‘’Balerin“ (1994), ‘’Uyanış“ (1994), ‘’KelMehmet“ (1994), ‘’Yiğit Ana – Süper ev hanımı“(1995), ‘’General Rokokoyko’nun bıyıkları“ (1995),‘’Deli kocanın kurnaz karısı“ (1996, kostim tasarımı),‘’Asiye nasıl kurtulur“ (1996), ‘’Boş beşik„ (1996),‘’Luna park“ (1997), ‘’Gökkuşağı peşinde“ (1998, kos-tim tasarımı); ‘’Mükkemel hediye“ (1998), ‘’Bir başka-sı“ (2000), ‘’banka nasıl soyulur“ (2001, kostim tasarı-mı), ‘’Antigona“ (2002, kostim tasarımı),’’Sınırdaki ev“(2002, kostim tasarımı) ve ‘’Kulisler ardı“ (2007).

Kazandığı ödüller: Resim sanatları fakültesinin yıllıködülü (1985); ‘’Aziz Kliment Ohridski’’ halk ÜniversiteKütüphanesi’in en başarılı çizim ödülü (1985); TürkiyeCumhuriyeti hükümetin’den burs kazandı (1990).

İBRAHİM, Burhanettin - talebe. Dram SanatlarıFakültesi. Rolleri: Cem Sultan, Adam (Siyah Kalem,2009).

İBRAHİM, Levent - statis. Murat, konuk çocuk (Kurban,2000).

İBRAHİM, Ramadan - 1985 - 2007 Türk Tiyatrosu`ndaörgütleyici, 2007 yılından bu yana kondüvit göreviniüstlenmiştir.

İBRAHİM, Tamer (5 Mayıs 1962, Üsküp) - aktör. 1982yılından bu yana Türk Tiyatrosu’nda aktör olarakçalışmakta. Çalışma hayatı süresince sayısı çok başa-rılı roller canlandırdı. Tiyatro yanısıra Film ve TVProjelerinde yer aldı. Türk Tiyatrosu’nun sahnesindecanlandırdığı rollerin başlıcaları: Çocuk (Mum söndü,1971); Medeya’nın çocuğu (Medeya, 1973); Çocuk(Altı kişi yazarını arıyor, 1974); Çalgıcı (Vindzor’un şenkadınları, 1982); Güvenlik koruyucusu (Hizmetçiler,1983); Halk (Namus köprsü, 1984); Partizan (Bogomilefsanesi, 1984); Hasan, Ganimet’in oğlu (Deli Emine,1984); Başbakan (Tom Soer, 1985); Jandarma (Rüşvet,1986); Adam (Yerma, 1986); Katip (Yedi kocalı hür-müz, 1987); Robert Smayl (Kaptan Con Pipılfoks,1987); (Koştana, 1987); Mahküm (Korkunun günlüğü,1988); Kire (Beyaz çingene, 1989); Subay (Kafkastebeşir dairesi, 1989); Dansöz (Klement’in düşüşü,1989); Mahküm (Yaşar, ne yaşar, ne yaşamaz 1990);Yusuf (Yunus Emre, 1991); İsmail (Elif Ana, 1992);Aslan (Pitiya’nın ölümü, 1992); Nikolas (Ardel veyaMargarita, 1992); (Niçin?, 1992); İtalyan bekçi, tellal,kapıcı (Lütfen dokunmayın, 1993); Ruh- hayalet(Alaettin, 1993); Güvenlik bekçisi (Dövmeli canlar,1994); (Kel Mehmet, 1994); Nüfus memuru (GeneralRokokoyko’nun “bıyıkları, 1995); Yörük (Boş beşik,1996); Müşteri (Asiye nasıl kurtulur, 1996); Dane(Rayların dışında, 1997); Sirk Müdürü (Gökkuşağıpeşinde, 1998); Kara Murat Ağa (Deli İbrahim, 1999);fazici - tefeci (Neşeli hikayeler, 2001); Şemsi Ağa

(Hürrem Sultan, 2001); Lube, güvenlik (Bakan ve Ben,2002); Subay (Sınırdaki ev, 2002); Patron (Gözlerimikaparım vazifemi yaparım, 2003); Fahri, Şemsi’ninhizmetçisi (Aman karım duymasın, 2003); Sebastiyan(Bura, 2004); Şamaş (Gilgamış, 2004); (Azizname,2005); (Tartif, 2006).

İBRAHİM, Tankut - rekviziter. Aseker (Raşela, 1985); Ayı(Tom Soer, 1985); Bekçi (Lanetli avlu, 1985); Mahküm(Korkunun günlüğü, 1988). Teknik ekip elemanı:‘’Öldür sene canikom“ (1986), ‘’karton kutusu“ (1991),‘’Bir başkası“ (2000) ‘’Don Juan“ (2000) ve ’’Özgürlükoyunu“ (2005).

İBRAHİM, Tanser - statist. Çocuk (Mum söndü, 1971)Medeya’nın çocuğu (Medeya, 1973).

İBRAHİM, Ceyda - Zeynep, konuk çocuk (Kurban, 2000).İBRAHİM, Cengiz - besteci ‘’Yedi kocalı Hürmüz“ (1987),

‘’Alaettin“ (1993), ‘’General Rokokoyko’nun bıyıkları“(1995), ‘’Boş beşik“ (1996), ‘’Luna Park“ (1997),‘’Gökkuşağı peşinde“ (1998), „(Neşeli hikayler“ (2001),Repetitör yardımcısı ‘’ Yaşar, ne yaşar ne yaşamz“(1990), müzik seçkisi ‘’Elif Ana“ (1992), ‘’Kel Mehmet“(1994) ve ‘’Deli kocanın kurnaz karısı“ (1996).‘’Hürrem Sultan“ (2001), ‘’Kadıncıklar“ (2008) ve‘’Siyah Kalem“ (2009).

İBRİŞİMİOVİÇ, Necat - yazar ‘’Uğursuz“ (1979).İVANOVSKİ, Aleksandar - sahne tasarımı ‘’Orhan“

(1992).İVANOVSKİ, Angele - maske ve kostüm ‘’Leylek

Padişah“ (1961).İVANOVSKİ, Metodiya Mende - senograf ‘’Güzellik tek

başına yürür“ (1975) ve ‘’Aliş“ (1984).İDRİZ, Yusuf - yazar ‘’Hizmetçiler“ (1983).İLİEV, Aleksandar - koreograf ‘’Küçürek kız“ (2003)

yönetmen, sahne ve kostim tasarımı, koregraf ‘’Ali ileAyşe“ (2003).

İSMAİL, Güner - drmaturg ‘’Korkunun günlüğü“ (1988).İSMAİL, Kemal - rekvizitör. Bekçi (Ali Baba ve kırk hara-

miler, 1970); Yaşlı asker (Yiğit Ana, 1971); Alman aske-ri (Boşko Buha, 1978); Mahküm (Korkunun günlüğü,1988); Saray işçisi (Deli İbrahim, 1999).Rekviziter:‘’Karton kutusu“ (1991), ‘’Öldür sene cani-kom“ (1986), ‘’Bir başkası“ (2000) ve ‘’Don Juan“2000).

İSMAİL, Şenol - аktör. (Vindzor’un şen kadınları, 1982,çalgıcı); (Keşan’lı Ali destanı, 1982, органа); Mimar(Domoklo’nun kılıcı, 1983); Zeko Bey (Kılıbık, 1983);Sinirli (Çizmeli kedi, 1983); Güvenlik bekçisi(Hizmetçiler, 1983); Halk (Namus köprüsü, 1984);Yaralı (Bogomil efsanesi, 1984); David (Raşela, 1985);Sven (Tarak, 1985); Softa (Lanetli avlu, 1985); Hak(Tom Soer, 1985); Dragiça (Rüşvet, 1986); (Pipa-Ritam, 1986); Co (Küçük büyük aşklar, 1986); Saylas(Kaptan Con Pipılfoks, 1987); (Koştana, 1987); (Proje:Yolculuğu anlatan hikaye, 1987); Ali, subay (Yedikocalı Hürmüz, 1987); Berid (Korkunun günlüğü,1988); Donalbein (Magbet, 1988); (Gülüşü çocuklarahediye edelim, 1988, müzik seçkisi); Asker (Kafkastebeşir dairesi, 1989); İso (Beyaz çingene, 1989); Tellal

151


(Yunus Emre, 1991, müzik seçkisi); (Orhan, 1992);Aslan (Pitiya’Nın ölümü, 1992); Alaettin (Alaettin,1993, besteci); Müze bekçisi, haberci (Lütfen dokun-mayın, 1993). Müzik seçkisi ‘’kadıncıklar“ (1988) ve‘’Deli’Nin güncesi“ (1989).

İTALİ VAN, Jan Klod - yazar Proje: ‘’Yolculuğu anlatanhikayeler“ (1987).

IŞIK,Kenan - yönetmen ‘’Yaşar, ne yaşar, ne yaşamaz“(1990).

YAYAGA, Zehra - garderob sorumlusu ‘’Bir başkası“(2000) ve ‘’Don Juan“ (2000).

YAKYP, Hacer - aktör. Meri, Amerikalı bayan, doktor(Doğu rüzgarları - Batı rüzgarları) (Kvey Lan), 1955;Rasema (Rasema’nın sevdası, 1955); Fatima (Suzan,1955); Eva (Cinayet yolu, 1956); (Boş beşik, 1956);(Skapan’ın intrigaları, 1957); Magda, Değirmenci’ninkarısı (Koştana, 1958) (Doğu rüzgarları - Batı rüzgarla-rı (Kvey Lan) 1958).

YAKUPİ, Ahmet - yönetmen ‘’Deli’nin güncesi“ (1989).YAKUPİ, Sami - Teknik ekip üyesi ‘’Fedra“ (1997).YAKUPOVİÇ, Edin - aktör. Parlak (Kadıncıklar, 2008)

Prens Leons (Leons ile Lena, 2008).YANGİÇ, Byeluş - müzik seçkisi ‘’Rasema’nın sevdası“

(1955).YANEVSKİ, Slavko - yazar ‘’Şekerli öykü“ (1981).YANÇAR, Drago - yazar ‘’Klement’in düşüşü“ (1989).YANÇEVSKİ, Trayçe - yazar, sahne tasarımı ‘’Çarın yeni

elbiseleri“ (1963), ‘’Yüzsüz adam“ (1964) ve ‘’Altınyumurta“ (1965).

YAŞAR BAYRAKTARİ, Emine - aktör. Vaska, Arso’nunkızı (Koştana, 1965, suflör); (Altın yumurta, 1965);(Kaçırılan Prens, 1966); Ti Vi (Kaybolan Prenses, 1966);Zeyna, Cafer Bey’in karısı (Cafer Bey’in karsı, 1967,suflör); Vaska, Arso‘nun kızı (Koştana, 1967); Klara,Sezeman’ın kızı (Haydi, 1968); Lidiya Lubey (Benimtün oğularım, 1968); Peri (Uzunboylu, Uzakgörülü veŞişko karınlı, 1968); Genç Kız (Kanlı düğünler, 1969);Zübeyde, kadın (Gol Kralı, 1975); Klara, Sezeman’ınkızı (Haydi, 1977); Genç kız (İvan İvanoviç var mıydı ?,1978); Nizam, İhtar’ın ikinci karısı (Uğursuz,1979);Ban’ın karısı (Ratsin, 1979); Vida, Tanasie’ninkızı (Hüzünlü aile, 1979); Maşa (Suç ve ceza, 1980);‘’Don Perlipi’nin aşkı“ (1980); Saveta (Rüşvet,1986).Suflör ‘’Nasrettin“ (1971)

YAŞAR-CİNOLİ, Sebahat - aktör. Vaska (Koştana, 1953);Lusinda (Zoraki Hekim, 1953); Mis Davidson (Büyükkalpler, 1954); (Müşterek hane, 1955).

YAŞAR, Kemal - aktör. Polis (Koştana, 1953); Kleander(Jorj Danden, 1954); Polis (Koştana, 1954)

Yaşar, Mustafa (19 Aşustos 1946, Üsküp) - aktör. 2000yılında Üsküp Filoloji Fakültesi Türk Dili ve EdebiyatıBölümünden mezun oldu. 1971 yılından bu yanaTürk Tiyatrosu’nda aktör olarak çalışmakta. Çalışmahayatı süresince birkaç film ve TV Projelerde rolalmıştır. Türk Tiyatrosu’nun sahnesinde canalndırdığırollerin başlıcaları: Kuklacı (Mum söndü, 1971); Köylü(Nasrettin, 1971); Demirli oduncu (Oksa Büyücüsü,1972); Bekçi (Maviş ve Memiş, 1972); Egeus (Medeya,

1973);Montano (Otelo, 1973); Cimi (Rüzgarda ince birdal, 1973); Valer, Elisa’nın sevgilisi, Anselmo’nun oğlu(Cimri, 1973); Refik, siyasetçi, evsiz, barksız (Gol Kralı,1975); Aliş, Zeynep’e aşık olan balıkçı (Aliş, 1974); İlkaktör (Altı kişi yazarını arıyor, 1974); Sivio, oğul (СikiHükümdarın hizmetçisi, 1974); Karaca (Güzellik tekbaşına yürür, 1975); (Nikoletina Bursaç’ın yaşantıları,1975); (Üç arkadaş, 1975); (Okul dünyası - Neşeli birdünya, 1975); Stoyan (Koştana, 1976); Filip,Mariya’nın kocası (Moralist, 1976); Hasan (Derviş veölüm, 1976); (Tembeller diyarı, 1976); Bay Sezaman(Haydi, 1977); Kaçketli adam (İvan İvanoviç varmıydı?, 1978); Alman askeri (Boşko Buha, 1978); Ban(Ratsin, 1979); D-r. Petroviç, Avukat (Hüzünlü aile,1979); Malik, İhtar’ın oğlu (Uğursuz, 1979); Mane(Zona Zamfirovna, 1979); Musa, Hasan Ağa’nın askeri(Hasan Ağa’nın karısı, 1979); İliya Petroviç (Suç veceza, 1980); (Dünya önünde Tito ile birlikte, 1980);Hakem (Irgat Siman, 1981); Ali (Keşan’lı Ali destanı,1982); Forda (Vindzor’un şen kadınları, 1982); (Osavaşçı, O kahraman, 1982); Yazar (Hizmetçiler, 1983);Oğul (Damoklo’nun kılıcı, 1983); Ali Çavuş, bekçi (DeliEmine, 1984); Aliş (Aliş, 1984); Naum Funaciev(Bogomil efsanesi, 1984); İvo Skok (Tarak, 1985); Petar(Lanetli avlu, 1985); Hlepov, Okul Müfettişi (Müfettiş,1985); Ayten’in kocası (Küçük büyük aşklar, 1986); D-r. Hüsref (Yedi kocalı Hürmüz, 1987); Balta (KaptanCon Pipılfoks, 1987); (Koştana, 1987); Magbet(Magbet, 1988); Prens Hasan (Korkunun günlüğü,1988); Simin, Sekreter, köylü (Kafkas tebelir dairesi,1989); yardımcı (Beyaz çingene, 1989); Mahküm(Yaşar, ne yaşar, ne yaşamz, 1990); Satıcı (Kartonkutusu, 1991); Taptuk Emre (Yunus Emre, 1991);Vilardie (Ardel veya Margarita, 1992); Lay (Pitiya’nınölümü, 1992); Şukri (Elif Ana, 1992); (Orhan, 1992);Devlet Giray (Lütfen dokunmayın, 1993); MüfettişMustafa (Das Kapital, 1993); Bakan (Helikopter, 1993);Şaban (Vatanı kurtaran Şaban, 1993); Aktör (Uyanış,1994); Kolo (Dövmeli canlar, 1994); Şerif Hüseyin (KelMehmet, 1994); Hamlet (Kral Hamlet, 1995); Amca(Boş beşik, 1996); Küçük İsmail (Deli kocanın kurnazkarısı, 1996); Arkadaş (Asiye nasıl kurtulur, 1996);İşadamı (Kasta Diva Balkan rüzagarları, 1997); Tezey(Fedra, 1997); Tumbas (Rayların dışında, 1997);Anlatıcı (Mükkemel hediye, 1998); Serafim Prodanski(R.R.R., 1999); Silahtar Yusuf (Deli İbrahim, 1999);Gusman, Don Alonzo, Don Luy, Fransisko, Pyerot, BayDimanş (Don Juan , 2000); Mahmut (Kurban, 2000);General (Huzur evinde isyan, 2001); Banka Müdürü(Banka nasıl soyulur, 2001); Suleyman Hazretleri(Hürrem Sulatan, 2001); Kreon, Teba Kralı (Antigona,2002); Bakan (Bakan ve ben, 2002); İlk gümrükçü(Sınırdaki ev, 2002); Kurbanzade Selami Paşa (Amankarım duymasın, 2003); Öğretmen, Müfettiş, Profesör(Gözlerimi kaparım vazifemi yaparım, 2003); İlk bekçi,ilk dede (Küçürek kız, 2003); Korint tellalı (KralOidipus, 2004); Gonzalo (Bura, 2004); Utnapiştam(Gilgamış, 2004); (Kuklacı, 2004); (Azizname, 2005);

152


Oregon (Tartif, 2006); (Kulisler ardı, 2007); LeonardoDa Vinçi, Cem Sultan, Şeh bedrettin (Siyah Kalem,2009). Yönetmen yardımcısı ve çeviri ‘’Gilgameş“(2004); çoçuk oyunu yönetmeni ‘’ Kedi ilePaylaço“(2002). Oynadığı filmler:KIRMIZI AT, Rol: Kara adam, Yönetmen: Stole POPOV;ZAMAN YÖNETİR, Rol: Sokol - Kartal, Yönetmen:Branko GAPO; 1949 YILINIZ KUTLU OLSUN, Rol: Agent, YönetmenStole POPOV; DÜĞÜM, Rol: Кrum, Yönetmen: Kiril ÇENEVSKİ; Rol:Dairenin yaşlı sahibi, Yönetmen Alyoşa SMİYANOVS-Kİ

TV Diziler ve TV Filmler:CASUSLARI TANRI ÖLDÜRSÜN, ÖĞRETMENBÜYÜLÜ SEMERİLİNDENBEYAZ KIPTİ ÇOCUĞUİTAR – KURNAZ PEYOÖCÜCÜLERELVEDA RUMELİ, Rol: Baytar, Adam FilmProduksyonu (Türkiye Cumhuriyeti) Yönetmen: Serdar AKARBALKAN DÜĞÜNÜ, Rol: Ali Dede, Adam FilmProduksyonu (Türkiye Cumhuriyeti) Yönetmen: Serdar AKAR ile Doğan Ümit KARACA

Yönetmen:KEDİ İLE PAYLAÇO - Orhan ÖZÇELİK - Çocuk temsili‘’Birlik’’ ve ‘’Sesler’’ Yayımlarında ‘’Yüzüme kapanan

kapılar’’ şiir kitabı yayımlandı.Kazandığı ödüller:2005 yılında Pirlepe’de Düzenlenen 40 ‘’Voydançernodrinski’’ Tiyatro Festivalinde sunulan‘’Azizname’’ temsilinde canlandırdığı General rolüiçin ‘’Dimçe Traykovski’’ ödülünü kazandı.2003 yılında ‘’Antigona’’ temsilnde canlandırdığıKreont rolü için ‘’Stobi’’ ödülünü kazandı2006 yılında Makedonya Gazeteciler Birliği’nin ver-miş olduğu ‘’Kutluk Veli’’ yılın sanatçısı ödülünü,‘’Tartif ‘’ temsilinde canlandırdığı Orgon rolü içinkazandı. 2008/2009 yılı sezonun en başarılı sanatçısı ödülüKosova Prizren Tiyatrosu tarafınca verildi. Sanatçı buödülü, T. C Adam Film produksyonunda hazırlanan‘’Eveda Rumeli’’ ile ‘’Balkan düğünü’’ TV dizilerindecanlandırdığı rolleri için layik görüldü.

YAŞAR, Recep - aktör. Hasan (Koştana, 1958, koreograf).YAŞAR, Cait - aktör. (Bir misafir geldi, 1954); Arslan Ağa

(Suzan, 1955); Enes, genç delikanlı (Cafer Bey’in karı-sı, 1955); (Boş beşik, 1956); Haci Toma’nın oğluStoyan (Koştana, 1958); Tavşan (Beyaz geyik, 1955);Rasim (Rasema’nın sevdası, 1955); (Cinayet yolu,1956). İspisient ‘’Cafer Bey’in karsı“ (1955).

YAŞAR - CİNOLİ, Sebahat - aktör. Agafya Tihonovna(Evlenme, 1953); Meyra (Zulümkar, 1953); Melva(Ayşe, 1953); (Suzan, 1955); Vaska (Koştana, 1954).

YERÇİK, İvan - aktör. Konuk santçı olarak katıldı ‘’Atina’lıTimon“ (2005).

YOVANOVSKA, Bilyana - Neyma, Eva (Siyah Kalem,2009)

YOVANOVSKA, Çvetanka - kostimograf ‘’Küçük büyükaşklar“ (1986).

YOVANOVSKİ, Lubişa - müzik seçkisi ‘’Fedra“ (1997).YOVANOVSKİ, Filip - teknik ekip elemanı, kamera

‘’Daha yakın“ (2007) sahne tasarımı ‘’Lilika“ (2008).YOVİÇ, Miliyana - müzik seçkisi ‘’Medeya“ (1973) ve

‘’Cimri“ (1973).YUCEL, Deniz - çevirmen ‘’Antigona“ (2002).KADRİ, Fevzi - aktör. Selim (Ali Baba ve kırk haramiler,

1970); Bekçi (Çar ve çoban1970).KAYA, Fahri (15 Haziran 1930, Kumanova) – Makedonya

Türklerinin saygın tiyatro eleştirmeni, hikaye yazarı,şair, çevirmen, antoloji yazarı ve gazetecisi. 1954yılında Belgrad felsefe Fakültesi’nin şarkiyat bölü-münden mezun oldu. Dört şiir kitabı, dört hikayekitabı, yedi şiir antolojisi, yanısıra yazmış olduğu hika-ye kitapları Türkçe ve Makedonca yayımlandı. Kültürsanat alanından eleştiriler, değinmeler ve değerliyorum yazıları yayımlandı. 1955 - 1970 yılları arasın-da’’Birlik’’ Gazetesi’nin kültür sanat sayfalarında oldu-ğu gibi ‘’Sesler’’ Aylık Kültür Sanat Dergisinde‘de vemakedonca yayımlanan ‘’Kultüren Jivot’’ Dergisi’ndeÜsküp Türk Tiyatrosu’nda sunulan temsiller hakkındaeleştiri ve değinme yazıları yayımlandı. Bu tür yazıla-rın çoğu Türkiye’de çıkan Kültür Sanat Dergilerindede yayımlandı. Eleştiri ve Denemeler’’ başlıklı kitabınmüellifidir, çevirileri ‘’Müşterek hane’’ (1955);‘’İnsanlar“ (1958) ve ‘’Uzun boylu, Uzak görüşlü veŞişko karınlı“ (1968).

KANIK, Orhan Veli - yazar ve çeviri ‘’Skpan’ın intrigaları“(1957).

KARASU, Murat - yönetmen ‘’Helikopter“ (1993).KARAHASAN, Mustafa - yazar ‘’Suzan“ (1955)KARAHASAN, Cevad - yazar ‘’Korkunun günlüğü“

(1988), ‘’Doğu Divanı’’ Romanına göre ‘’Al Halac’’ adlıeserin dramatizasyonu“.

KASO, Elyesa (3 Ekim 1961, Gostivar) - aktör. 1985 yılın-da, Üsküp Dram Sanatları Fakültesinde, Aktör oyunuBölümünden mezun oldu. 1985 yılından bu yanaTürk Tiyatrosu’nda sanatçı olarak görevyapmakta.‘’Pralipe’’ Romen Tiyatrosunda da rollercanlandırıyor. Türkiye Cumhuriyeti’nin burslusu ola-rak, Ankara devlet Tiyatrosunda, sahne dili alanındaşhtisas yaptı (1987/88). 1994 yılında Üsküp DramSanatları fakültesinde, sahne dili ve ses tekniği ders-lerini Türkçe Bölümde, eğitim alan talebeler yüksekdersvermekte. Türk Darmın sahnesinde canlandırdığısayısı çok rollerin başlıcaları: Aslan (Namus köprüsü,1984); Mahküm (Lanetli avlu, 1985); Tonko (Tarak,1985); Şerif (Tom Soer, 1985); Kani 1 (Raşela, 1985);Viktor Gorbov (Pipa - Ritam, 1986); Yalçın(Küçükbüyük aşklar, 1986); Yovankaа (Rüşvet, 1986);Maskeli Adam (Yerma, 1986); Genç memur (Öldürsene canikom, 1986); Oliver Timidi (Kaptan Con pipıl-

153


foks, 1987); (Koştana, 1987); İbn Tevab (Korkunungünlüğü, 1988); Lenoks (Magbet, 1988); (Beyaz çin-gene, 1989); Klement (Klement’in düşüşü, 1989);Yazar (Kafkas tebeşir dairesi, 1989 yönetmen yardım-cısı); (Klinç, 1989); Mahküm (Yaşar, ne yaşar, ne yaşa-maz’’, 1990), yönetmen yardımcısı); Con (Ada, 1990);Derviş (Karton kutusu, 1991); Yunus Emre (YunusEmre, 1991); Polifon (Pitiya’nın ölümü, 1992); Fazıl(Elif Ana, 1992); (Niçin?, 1992); (Eski fotograflar, 1992);Ahmet III (Lütfen dokunmayın, 1993); Ressam, plakSatıcısı, Hamlet, Yönetmen (Vatanı kurtaran Şaban,1993); Elyesa (Das Kapital, 1993); KOreograf, Satıcı,Doktor, Patron (Balerin, 1994); Voydan (Dövmeli can-lar, 1994); Kel Mehmet (Kel Mehmet, 1994); Koçkarev(Evlenme, 1994); Sultan (Uyanış, 1994); Hamlet (Kralhamlet, 1995); Ali (Boş beşik, 1996); Ahmet Fehim(Deli kocanın kurnaz karsı, 1996); Adam (Asiye nasılkurtulur, 1996); Zincir jongleri (Luna Park, 1997 veyönetmen yardımcısı); Metin (Mükkemel hediye,1998); Parfyon Rogojin (Budala, 1998); Roberspey(R.R.R., 1999); İbrahim Sultan (Deli İbrahim, 1999);Zganarel (Don Juan, 2000); Mirza (Kurban, 2000);Prens Mustafa (Hürrem Sultan, 2001); - Yönetmen(Huzur evinde isyan, 2001); Ergast (Samimiler, 2002);İlk delege (Sınırdaki ev, 2002, yönetmen yardımcısı);Tireziy, kör öngörücü, Koro yöneticisi (Antigona,2002); Vicdani (Gözlerimi kaparım vazifemi yaparım,2003); Gılgameş (Gılgameş, 2004); Edip (Kral Oidipus,2004); Ferdinand (Bura, 2004); (Azizname, 2005);(Atına’lı Timon, 2005); Tartif (Tartif, 2006); Siyahkalem, Cem Sultan (Siyah Kalem, 2009). Yönetmenyardımcısı ‘’Özgürlük oyunu“ (2005) ‘’Azizname“(2005).

Kazandığı ödüller: Pirlepe’de düzenlenen ‘’VoydanÇernodrisnki’’ Tiyatro Festivalinde ‘’Karton Kutusu’’temsilnde canlandırdığı Derviş rolü için, ‘’TraykoÇorevski’’ en başarılıaktör ödülünü kazandı (Pirlepe,1991); En başarılı aktör ödülü Pirlepe ‘’VoydanÇernodrinski’’ tiyatro festivali, ‘’Budala’’ temsilindecanlandırdığı Rogokin rolü için kazandı (1998) ‘’Deliİbrahim’’ temsilinde İbrahim rolü için en başarılı aktörödülünü kazandı ve (1999) ‘’Siyah Kalem’’ temsilindeSiyak kalem rolü için en başarılı aktör ödülünü kazan-dı. (2009)

KERİM, Selpin - aktör. Üsküp Dram SanatlarıFakültesinden mezun oldu. Canlandırdığı rolleri: Tilkive Kukla (Kuklacı, 2004); (Azizname, 2005); (Atina’lıTimon, 2005); Taida (Hadım, 2006); Valer (Tartif,2006); Leri (Daha yakın, 2007); Petar (Lilika, 2008);Hüsamettin (Kadıncıklar, 2008); Romeo (Romeo veJuliyet, 2008); Melhior Gabor (Baharın uyanışı, 2009);‘’Куклаcı’’ temsilinde sahne müziğin müellifi (2004);

Kazandığı ödüller: ‘’Ohri Kültür Yazı’’ uluslararasıFestivalinde sunulan ‘’Romeo ve Juliyet’’ temsilindecanlandırdığı Juliyet rolü için ‘’Altın Maske’’ ödülünükazandı (Ohri 2008).

KEÇ HASAN, Nacie - aktör. Canlandırdığı rolleri:Çamaşırcı (Yerma, 1986); Koro (Rüşvet, 1986); (Proje:

Yolculuğu anlatan hikaye, 1987); Hızlı konuşan kadın(Kaptan Con Pipılfoks, 1987); Kadın (Yedi kocalı hür-müz, 1987); (Koştana, 1987); Öcü (Magbet, 1988);Genç kız (Korkunun günlüğü, 1988); Nasiya (Beyazçingene, 1989); Mahküm (Yaşar, ne yaşar, ne yaşa-maz, 1990); Gül Hatun (Yunus Emre, 1991); Nataliya(Ardel veya margarita, 1992); Balerin, Heyetin ilküyesi (Altı kişi yazarını arıyor, 1993); ArinaPantaleymonovna (Evlenme, 1994); Prenses Roza(Uyanış, 1994); Linoreza (General Rokokoyko’nunbıyıkları, 1995); Gelinçe (Boş beşik, 1996); Senie (Asiyenasıl kurtulur , 1996); Panopa (Fedra, 1997); Ninca,Dagtan (Gökkuşağı peşinde, 1998); Ayşe (Bir başkası,2000); Kadın (Kurban, 2000); Müşteri (Neşeli hikaye-ler, 2001); Bakanın sekreteri (Bakan ve Ben, 2002);Daktilo adayı, Devlet memuru, Asistan (Gözlerimikaparım vazifemi yaparım, 2003); Naiv kadın(Özgürlük oyunu, 2005); Yaşlı adam (Hadım, 2006);Hayriye (Kadıncıklar, 2008); Guvernanta (Leons ileLena, 2008); Bayan Besel, Marta’nın annesi (Baharınuyanışı, 2009); Nuse - Gelin (İktidarda kadınlar, 2009)

KEÇ, Ebru - Küçük Mişel (Kafkas tebeşir dairesi, 1989).KIRATLI, Mahmud - çeviri ‘’Pipa -Ritam“ (1986) lektör:

‘’Deli Emine“ (1984), ‘’Raşela“ (1985), ‘’Müfettiş“(1985), ‘’Tom Soer“ (1985), ‘’Tarak“ (1985), ‘’Lanetliavlu“ (1985) ve ‘’Küçük büyük aşklar“ (1986).

KLİNÇE, Atilla (30 Ekim 1958, Gostivar) - aktör. 1982yılında Üsküp Dram Sanatları Fakültesi’nin Aktöroyunculuğu Bölümünden mezun oldu, TürkTiyatrosu’nda profesyonel sanatçı olarak görev yap-makta. 1983 yılında Ankara ‘’Hacet Tepe’’ DevletÜniversitesi Konzervatoryumunda tahsislik yaptı.Milço mançevski’nin yönetmenliğinde hazırlanandört filmde rol aldı: ‘’Yağmur öncesi“ (1995) ve ‘’Toz“(2001) aynı öyle birçok TV dizilerine de iştirak etti‘’Bizim mahallemiz“. Türk Tiyatrosu sahnesinde can-landırdığı rollerin başlıcaları şunlardır: Nikola (Suç veceza, 1980); Şekerli çocuk (Şekerli öykü, 1981);Memet, Hasan’ın oğlu (Memet, 1982); Fenton, zenginadam (Vindzor’un şen kadınları, 1982); Yaramaz kedi(Çizmeli kedi, 1983); Boşko (Bogomil efsanesi, 1984);Bolçinski (Müfettiş, 1985); Kani 1 (Raşela, 1985); Softa(Lanetli avlu, 1985); Şerif (Tom Soer, 1985); Yupka(Rüşvet, 1986); Konoval (Kaptan Con pipılfoks, 1987);Anlatıcı (Yedi kocalı Hürmüz, 1987); (Proje: Yolculuğuanlatan hikaye, 1987); Magbet (Magbet, 1988); Parlak(Kadıncıklar, 1988); D-r. Tanabi’nin öğrencisi(Korkunun günlüğü, 1988); (Gülüşü çocuklara hediyeedelim, 1988); Gregor (Klement’in düşüşü, 1989);Subay, aşçı (Kafkas tebeşir dairesi, 1989); Sande(Beyaz çingene, 1989); Vinston (Ada, 1990); Mahküm(Yaşar, ne yaşar, ne yaşamaz, 1990); Polis (Kartonkutusu, 1991); Haci Bektaş Veli (Yunus Emre, 1991,yönetmen yardımcısı); Edip (Pitiya’nın ölümü, 1992);Yakup (Elif Ana, 1992); (Niçin ?, 1992); (Eski fotograf-lar, 1992); - Atilla (Das Kapital, 1993); Kaya Osman(Lütfen dokunmayın, 1993); Müşteri, Devlet TiyatroMüdürü, Kral Edip (Vatanı kurtaran Şaban, 1993);

154


Alaettin (Uyanış, 1994); Turna Ali (Kel Mehmet, 1994);Çibra (Dövmeli canlar, 1994); Hamlet (Kral Hamlet,1995); Torun (Asiye nasıl kurtulur, 1996); Гluna parkınpatronu (Luna Park, 1997); Adam (Kasta Diva Balkanrüzgarları, 1997); Ganya İvolgin (Budala, 1998); Oktay,Kloun (Mükkemel hediye, 1998); Abraham Maksim’inoğlu (R.R.R., 1999); Soytarı (Deli İbrahim, 1999);Mehmet (Bir başkası, 2000); Maddenci (Hüzür evindeisyan, 2001); Rustem Paşa (Hürrem Sultan, 2001);Tellal (Antigona, 2002); Kamenço Partaloski (Bakanve Ben, 2002); Bekçi (Antigona, 2002); Adam(Sınırdaki ev, 2002); Antıgona (Bura, 2004); Enkidu(Gilgamış, 2004); Kreont (Kral Oidipus, 2004); (Atina’lıTimon, 2005). ‘’Koştana’’ temsilinde yönetmen yar-dımcısı olarak görev almıştır. (1987).

Ödüller: Mlad Boreç gazetesi ödülü, Pirlepe’de düzen-lenen ‘’Voydan Çernodrinski‘’ tiyatro festivalindesunulan ‘’Mehmet’’ temsilinde canlandırdığı mehmetrolü için ‘’Trayko Çorevski’’ en başarılı genç aktörödülünü kazandı. (Pirlepe, 1982). ‘’Mlad Boreç’’ ödülü - 1982 yılında.‘’Voydan

Çernodrinski’’ Tiyatro Festivali - başarılı genç aktörödülü 1983 yılında; ‘’Sınırdaki ev’’ temsilinde can-landırdığı evsahibi - Adam rolü için en başarılısanatçı ödülü 2003 yılı; Makedonya Türk GazetecilerBirliği’nin vermiş olduğu ‘’Kutluk Veli’’ yılın sanatçısıödülü 2003 yılı; Kosova Prizren Tiyaytrosu’nun ver-miş olduğu yılın en başarılı sezon aktörü ödülü2003/2004 yılı;

KNEZ, Yasna - koreograf ‘’Karton kutusu“ (1991).KOVAÇEVİÇ, Aleksandra - yönetmen ‘’Hüzemtçiler“

(1989).KOVAÇEVİÇ, Antoaneta - aktör. Genç kız (Aliş, 1958);

Vaska (Koştana, 1962); Genç kız (Aliş, 1962); Kadın(Enayi, 1965); Genç kız (Kanlı düğünler, 1969); Koro(Medeya, 1973).

KONDOVA-ZAFİROVSKA, Todorka - yönetmen‘’Şöhret ve yalnızlık“ (1964) ve ‘’Koştana“ (1976).

KONDOVSKİ, Dimitar - sahne tasarımı ‘’Bizim müfettiş“(1960).

KONSTANTİNOV, Lupço, besteci ‘’İvan İvanoviç varmıydı ?“ (1978), ‘’Boşko Buha“ (1978), ‘’Övünenadam“ (1978), ‘’Zona Zamfirovna“ (1979),‘’Damoklo’nun kılıcı“ (1983), ‘’Çizmeli kedi“ (1983),‘’Müfettiş“ (1985) ve ‘’Eski fotograflar“ (1992).

KOSTOV,Kire - besteci ‘’Yerma“ (1986 şarkı sözüleri bes-teci), ‘’Küçük büyük aşklar“ (1986) ve ‘’Orhan“ (1992).

KOSTOVSKİ, Branko - sahne tasarımı:’’Koştana“ (1965),‘’Enayi’’ (1965), ‘’Kaçırılan Prens“ (1966), ‘’Koştana“(1967 - 1976), ‘’Şğpheli şahıs“ (1967), ‘’Cümbüş“(1969), ‘’Ömer ile Meryem“ (1971 - 1976) ve ‘’HasanAğa’nın karısı“ (1979).

KOÇOVSKİ, Martin - yönetmen ‘’Daha yakın“ (2007).KOCATÜRK, Kemal - yönetmen, sahne ve kostüm tasa-

rımı ile Koro (ses) ‘’Antigona“ (2002).KRANEÇ, Mişko - yazar ‘’Cinayet yolu“ (1956).KRİVÇA, Gazmend - teknik ekip üyesi ‘’Kasta Diva

Balkan rüzgarları“ (1997).

KRSTEVSKA, Jaklina - kostimograf „Vatan KurtaranŞaban“ (1993).

KIRÇOVA, Gülhan - kostim tasarımı ‘’Kel Mehmet“(1994) ve ‘’Boş beşik“ (1996).

KUBE, Ginter - sahne tasarımı ‘’Ben Rıza Ağa“ (1977).KUŞAN, Yaşka - yazar ‘’İnci yaşlar“ (1956, 1961), ‘’ 1001

gece hikayelerine göre hazırlanmış.LAMA, Bedri - aktör. Kurto (Koştana, 1953); Kolin (Jorj

Danden, 1954); Kurto (Koştana, 1954).LEB İ SOL, - besteler ‘’Kaptan Con Pipılfoks“ (1987).LİLA, Kemal (1935, Üsküp - 2001, Üsküp) - yönetmen.

1956 yılında Üsküp Güzel Sanatlar okulundan mezunoldu. 1964 yılında Lublana’da Felsefe fakültesindeSanat tarihi okudu, ayrıca Tiyatro ve FilmAkademisinde yönetmen bölümünü bütünledi. 1964yılından emeklilik yıllarına kadar 1999 yılı, TürkTiyatrosu’nda yönetmen olarak çalıştı. Çalışma haya-tı boyunca 80 den çok temsili yönetti. TürkTiyatrosu’nun repertuvarını tasrlarken özellikle TürkDramaturjisine önem verdi. Türk Tiyatrosu’ndayönettiği oyunların başlıcaları: ‘’Koştana“ (1965, 1967и 1987), ‘’Enayi “1965), ‘’Onikinci gece“ (1966),‘’Kaçırılan Prens“ (1966), ‘’Karga“ (1967), ‘’Nalınlar“(1967), ‘’Şöhret veya yalnız adam“ (1967, sahne tasa-rımı), ‘’Merdiven“ (1968), ‘’Kafatası“ (1968),‘’Yabancılar“ 1969, ve sahne tasarımı), ‘’Aşk efsanesi(Ferhat ile Şirin)“ (1970), ‘’Korku“ (1970), Çiçekçi Ali“(1970 - 1977), ‘’Aladin’in büyülü lambası“ (1971),‘’Nasrettin“ (1971), ‘’kanlı düğünler“ (1972), ‘’Maviş ileMemiş“ (1972), ‘’Hücum“ (1973), ‘’Medeya“ (1973),‘’Cimri“ (1973), ‘’Üç arkadaş“ (1975), ‘’Moralist“ (1976),‘’Tembeller diyarı“ (1976), ‘’Ben, Rıza Ağa (1977),‘’Dünya önünde Tito ile birlikte“ (1980), DonPerlipi’nin aşkı“ (1980, ve sahne tasarımı), ‘’Bogomilefsanesi“ (1984, kostim ve sahne tasarımı), ‘’DeliEmine“ (1984, ve kostüm tasarımı), ‘’Gülüşü çocukla-ra hediye edelim“ (1988, sahne tasarımı),’’Klement’indüşüşü“ (1989), ‘’Ardel veya Margarita“ (1992), ‘’ElifAna“ (1992, kostüm tasarımı), ‘’Alaettin“ (1993, kos-tim tasarımı), ‘’Kel Mehmet“ (1994), ‘’GeneralRokokoyko’nun bıyıkları“ (1995, çeviri), ‘’Luna Park“(1997) ‘’Hürrem Sultan“ (2001). Kazandığı ödüller:Pirlepe’de düzenlenen ‘’Voydan Çernodrinski’’Tiyatro festivalinde Nazım Hikmet’in ‘’Enayi’’ temsilinyöneticisi olan en iyi yönetmen ödülünü kazandı.(Pirlepe, 1965).

LİMANi, Cevat - aktör. ‘’Dünya önünde Tito ile birlikte“(1980).

LOGA, Hekuran - aktör. Katılımcı ‘’Dünya önünde Titoile birlikte“ (1980).

LOZANA, Fatime - aktör. Konuk aktör Gilsa (Ayşe, 1953).LOZANA-PREKİK, Müşerref (18 Ağustos 1933, Priştine)

- aktör.Lise eğitimini tamamladıktan sonraPriştine’de Orta sanat okulunu da bütünledi. (1951–1955) yılları arasında Priştina Tiyatrosu’nda çalıştı.(1955 -1991) yılları arasında Üsküp TürkTiyatrosu’nda sanatçı olarak çalıştı. (1991), yılındaemekli olmasına rağmen Ana sahnede temsillere

155


katılmayı devam etti, Türk Tiyatrosu sahnesinde can-landırdığı rollerin başlıcaları şunlardır: Stana, HaciToma’nın kızı (Koştana, 1957); Doka (ZonaZamfirovna, 1958); Nazlı, Zeynep’in dadısı (Aliş,1958); Çiça, Saşo’nun karısı (İnsanlar, 1958); Teyze(Evlenme, 1959); Nerina (Skapen’in dolapları, 1964);Kata, Haci Toma’nın karısı (Koştana, 1965); (Altınyumurta, 1965); Manuela, Huarez’in karısı (Gerçekölmüş, 1965); Ol Si, Lu Hu’yun annesi (KaybolanPrenses, 1966); Mariya (Onikinci gece, 1966);Gazeteci (Kaçırılan Prens, 1966); Anga, (Şüpheli şahıs,1967); karakuş (Nalınlar, 1967); Kata, Haci Toma’nınkarısı (Koştana, 1967); (Kadın dilsiz olunca, 1967);(Bülbül, 1967); Kadın, Doktorun ikinci karısı (Şöhretyada unutulan adam , 1967); Bayan Rotermayer(Haydi, 1968); Eleonora, kıskaredeş (Kurnaz dul kadın,1968); Keyt Keler (Benim bütün oğullarım, 1968);Paolina (Kafatası, 1968); Nine (Çizmeli kedi, 1969);Anne (Kanlı düğünler, 1969); Marina (Cümbüş, 1969);O (Yabancılar, 1969); (Uzaylı adam, 1969); Ayşe, dulkadın (Çiçekçi Ali, 1970); Yaşlı kadın (Korku, 1970);Fatma, Kasim’in karısı (Ali Baba ve kırk haramiler,1970); Mehmene Banu (Aşk efsanesi [Ferhat ile Şirin],1970); İsmet (Ömer ile Meryem, 1971); Yiğit Ana (YiğitAna, 1971); Pembe Hanım (Mum söndü, 1971); (Kanlıdüğünler, 1972); Meybıl (Rüzgarda ince bir dal, 1973);İlk aktör (Altı kişi yazarını arıyor, 1974); kadın(Yalnızlık kendi yürür, 1975); Madam Anjel (Gol kralı,1975); G. (Moralist, 1976); İsmet (Ömer ile Meryem,1976); Kata (Koştana, 1976); (Hastalık hastası, 1977);(Çiçekçi Ali, 1977); Ana Nikolovna (İvan İvanoviç varmıydı ?, 1978); Pintaroviç’in annesi (Hasan Ağa’nınkarısı, 1979); Simka, Agaton’un karısı (Hüzünlü aile,1979); Bayan raskolinikov (Suç ve ceza, 1980); KatiçaBaum, karısı (İktidardaki adam, 1981); Bayan Ceyn(Vindzor’un şen kadınları, 1982); Hanım Anne (Yedikocalı Hürmüz, 1987); Zehra, Asiye’nin annesi (Asiyenasıl kurtulur, 1996); Doka (Zona Zamfirovna,1979);Nuriye, melez çingene (Uğursuz, 1979);Madam Olga (Keşan’lı Ali destanı, 1982); Hanım(Kılıbık, 1983); Emine (Deli Emine, 1984); Dolores(Yerma, 1986); Sien (Öldür sene canikom, 1986);(Koştana, 1987); Leydi Magbet (Magbet, 1988);Mehtap (Kadıncıklar, 1988); Kaplar (Kafkas tebeşirdairesi, 1989); Mahküm (Yaşar, ne yaşar, ne yaşamaz,1990); Kadın (Karton kutusu, 1991); Anne (YunusEmre, 1991); Elif (Elif Ana, 1992); (Niçin ?, 1992);Altana (Dövmeli canlar, 1994); Mehmet’in annesi (KelMehmet, 1994); Enona (Fedra, 1997); Arna, Maksim’inannesi (R.R.R., 1999). Şu temsillerde yönetmen yar-dımcısı, asistan olarak görev almıştır ‘’Güzellik tekbaşına yürür“ (1975) ve ‘’Gol kralı“ (1975).

Kazandığı rolleri: Pirlepe’de düzenlenen ‘’Voydan çer-nodrinski’’ Tiyatro Festivalinde sunulan ‘’Kafkas tebe-şir dairesi’’ temsilinde canlandırdığı kaplar rolü içinen başarılı aktör rolünü kazandı (Pirlepe, 1988); EkranDergisinin sunmuş olduğu yılın aktörü ödülü (1989);‘’Voydan Çernodrinski’’ Tiyatro Festevalinde yaşam

eseri ödülünü kazandı, (Pirlepe,1998).LOKAY, Süleyman - aktör. Senatör, Subay, Asker (Otelo,

1973)LORKA, Federiko Garsiya - yazar: ‘’Kanlı düğünler“

(1969), ‘’Don Perlipi’nin aşkı“ (1980) ve ‘’Yerma“(1986).

LUJA, Celal - sahne tekniği üyesi ‘’Bir başkası“ (2000).MAZEV, Petar - sahne teknikniği elemanı ‘’Jorj Danden“

(1954).MAKEDONSKİ, Kiril - besteci ‘’Bilmecelerin oyunu“

(1979).MAKSUT, Erdoğan (24 Mayıs 1959, Üsküp) - aktör. 1985

yılında üsküp Dram sanatları fakültesi AktörBölümünden mezun oldu. 1986 yılından bu yanaTürk Tiyatrosu’nda aktör olarak çalışmakta. Çalışmahayatı süresince dört filmde ve birçok TV dizinde rolaldı. Ana sahnesde Türkçe canlandırdığı rolleri yanısı-ra, birçok makedonya Tiyatro enstitüsünde vebağımsız Tiyatro projelerinde konuk aktör olarak işti-rak etmektedir. Üsküp Dram Sanatları FakültesindeTeatroloji alanında Mastırtezini savundu. TürkTiyatrosu sahnesinde canlandırdığı rollerin başlıcala-rı: Çocuk (Mum söndü, 1971); İkinci Polis, sivil (Ratsin,1979); Seyman (Uğursuz, 1979); Trifun Spasiç(Hüzünlü Aile, 1979); (Bilmecelerin oyunu, 1979);(Don Perlipi’nin aşkı, 1980); Kertenkele (Aladin’inbüyülü lambası, 1980); Pestriyakov (Suç ve ceza,1980); (Dünya önünde Tito ile birlikte, 1980); Vane,terzi (Şekerli öykü, 1981); Çingene çocuğu (Hanka,1981); Sali, Aslan’ın büyk abisi (Namus köprüsü,1984); Mladen (Rüşvet, 1986); Anlatıcı (Yedi kocalıHürmüz, 1987); Teodor Rum (Kaptan Con Pipılfoks,1987); (Koştana, 1987); (Proje: Yolculuğu anlatanhikaye, 1987); Müşteri (Kadıncıklar, 1988); BasraYönetmeni (Korkunun günlüğü, 1988); (Gülüşüçocuklara hediye edelim, 1988); İgnat (Klement’indüşüşü, 1989); Doktor, genç delikanlı (Kafkas tebeşirdairesi, 1989); Rapuş (Beyaz çingene, 1989); (Deli’ningüncesi, 1989, yönetmen, koreograf vekostimograf);Derviş (Yunus Emre, 1991); Merop (Pitiya’nın ölümü,1992); Şefki (Elif Ana, 1992); Eleştirmen, Kemancı,Vladimir, Kral, Müze Müdürü, Heyette ikinci adam(Vatanı kurtaran Şaban, 1993); Erdoğan (Das Kapital,1993); Tellal, Gurcu Yusuf (Lütfen dokunmayın,1993); Kamerman (Helikopter, 1993, ve yönetmenyardımcısı); Bir evlenme, 1994); Yörük Ahmet (KelMehmet, 1994); Tellal (General Rokokoyko’nun bıyık-ları, 1995, ve yönetmen yardımcısı); Rüzgar (Boşbeşik, 1996); Lokantacı (Asiye nasıl kurtulur, 1996, veyönetmen yardımcısı); Holas (Deli kocanın kurnazkarısı, 1996); Bulmuş, emekli bekçi (Gökkuşağı peşin-de, 1998); Mehmet Paşa (Deli İbrahim, 1999); DonKarlos (Don Juan, 2000); Mehmet, Ahmet (Bir başkası, 2000); Hükümdar (Huzur evinde isyan, 2001); PrensBayazit (Hürrem Sultan, 2001); Kamenço Müdürü(Bakan ve Ben, 2002); Fronten (Samimiler, 2002); Ali,İlk müşteri (Ali ile Ayşe, 2003); Kurbanzade Şemsi,doktor (Aman karım duymasın, 2003); İkinci bekçi,

156


İkinci Dede (Küçürek kız, 2003); (Evlilik teklifi muyoksa...?, 2003); Avcı (Gilgamış, 2004). Bay Besel,Marta’nın babası (Baharın uyanışı, 2009). İki temsilideyönetmen yardımcısı olarak görev aldı ‘’Raylarındışında“ (1997) ve „R.R.R.“ (1999).

MAKSUT, Naser - katıldığı roller, Gazeteci ‘’Keşan’lı Alidestanı“ (1982) çeviri ‘’Bogomil efsanesi“ (1984).

MAKSUT, Suzan (28 Ekim 1939, Üsküp) - aktör. 1959yılında Üsküp’te lise eğitimini tamamladı. 1962 yılın-dan itibaren Türk Tiyatrosu’nda sanatçı olarak çalıştı.2001 yılında emekli olmasına rağmen sanatçı çalış-malarına devam etti. Çalışma hayatı süresince birçokTelevizyon, film ve Radyo Projelerine iştirak edipdeğşik roller canlandırdı. Röl aldığı filmelerin başlıca-ları; ‘’En uzun yol“ (1976), ‘’Doğrul Delfina“ (1977),‘’Zaman, sular“ (1980) ve ‘’Makedon hikayesi (1993).Ana sahnesinde canlandırdığı rolleri şunlardır:Hizmetçi (Şüpheli şahıs, 1963); Yaşlı kadın (Çarın yenielbiseleri, 1963); Ekaterina (Şöhret ve yalnızlık, 1964);Zerbineta (Skapen’in dolapları, 1964); Linda (Yüzsüzadam, 1964); Ayten, Recep’İn kızı (Enayi, 1965); Stana,Haci Toma’nın kızı (Koştana, 1965); (Altın yumurta,1965); Viola (Onikinci gece, 1966); Gülay, Nuri’nin kızı(Kaçırılan Prens, 1966); Sing Lu, Çar’ın dadısı(Kaybolan Prenses, 1966); Doktor’un kızı (Şöhret yadaunutulan adam, 1967); Zefka, Cafer Bey’in karısı(Cafer ‘Bey’in karısı, 1967); Mariça, kızı (Şüpheli şahıs,1967); (Nalınlar, 1967); Stana, Haci Toma’nın kızı(Koştana, 1967); (Karga, 1967); (Kadın dilsiz olunca,1967); (Bülbül, 1967); Gülsüm (Merdiven, 1968); EnDever (Benim bütün oğullarım, 1968); Marionet, hiz-metçi (Kurnaz Dulkadın, 1968); Doktor’un kızı(Kafatası, 1968); Haydi (Haydi, 1968); Hizmetçi,Komşu karısı, Dilenci, Ölüm (Kanlı düğünler, 1969);Genç kızcağız (Yabancılar, 1969); Genç kız (Cümbüş,1969); Uzaylı (Uzaylı adam, 1969); Yaramaz Kedi(Çizmeli kedi, 1969); Kadın (Korku, 1970); Morgiyana(Ali Baba ve kırk haramiler, 1970); Prenses (Çar veçoban1970); Ayşe’nin kızı (Çiçekçi Ali, 1970); Şirin(Aşk efsanesi [Ferhat ile Şirin], 1970); Katrin Haup(Yiğit Ana, 1971); Burdurbuldur prensesi (Aladin’inbüyülü lambası, 1971); Deli Fatma (Nasrettin, 1971);Meryem (Ömer ile Meryem, 1971); Nazlıdil (Mumsöndü, 1971); Eli, Kanzas’lı kız (Oksa Büyücüsü, 1972);Kaybolan Prenses (Maviş ile Memiş, 1972); (Kanlıdüğünler, 1972); Dezdemona, Otelo’nun karısı(Otelo, 1973); Elisa, Harpagon’un kızı (Cimri, 1973);Medeya (Medeya, 1973); Smeraldina, hizmetçi Klara(İki efendinin uşağı, 1974); Zeynep (Aliş, 1974);Üveyana (Altı kişi yazarını arıyor, 1974); Viyoleta(Güzellik tek başına yürür, 1975); Bayan berin (Golkralı, 1975); (Nikoletina Bursaç’ın yaşantıları, 1975);Meryem (Ömer ile Meryem, 1976); (Tembeller diyarı,1976); Haydi (Haydi, 1977); (Çiçekçi Ali, 1977); Saşa(Boşko Buha, 1978); (Övünen asker, 1978); Gina,Proka’nın kızı (Hüzünlü aile, 1979); Kadire, Malik’inkarısı (Uğursuz, 1979); Nada, Trayan’ın sevgilisi(Ratsin, 1979); Katerina (Suç ve ceza, 1980); Haska,

Yaşlı çingene Nine (Hanka, 1981); Ayşe, Memet’inkarısı (Memet, 1982); Bayan Ford (Vindzor’un şenkadınları, 1982); Sundan (Keşan’lı Ali destanı, 1982);Aklin, Luka’nın karısı ve Jeront’un süt anası (ZorakiHekim, 1982); (O savaşçı, O Kahraman, 1982); BayanSloboda (Hizmetçiler, 1983); Mazot satıcısının kızı(Damoklo’nun kılıcı, 1983); Akkadin, Emina’nın kom-şusu (Deli Emine, 1984); Rusenka (Bogomil efsanesi,1984); Ana Skok (Tarak, 1985); Bayan Petar (Tom Soer,1985); Ayşe (Küçük büyük aşklar, 1986); Koro (Rüşvet,1986); (Koştana, 1987); Nuriye - Rukiye (Yedi kocalıHürmüz, 1987); Kler (Hizmetçiler, 1989); Henza (Beyazçingene, 1989); Mühendis Kate, dadı (Kafkas tebeşirdairesi, 1989); Mahküm (Yaşar, ne yaşar, ne yaşamaz,1990); Ana Kadin (Yunus Emre, 1991); General’in kızı(Ardel veya Margarita, 1992); (Niçin, 1992); KoroMüdürü, Aktör Kraliçe, yayımevi sahibi, KütüphaneMüdürü (Vatanı kurtaran Şaban, 1993); Katrin –Amerikan kızı (Lütfen dokunmayın, 1993); Fatma’nınAnnesi (Kel Mehmet, 1994); Fyokla İvanovna(Evlenme, 1994); Satenik (Deli kocanın kurnaz karısı,1996); Kaynana (Asiye nasıl kurtulur, 1996); Komşukarısı Emeti (Boş beşik, 1996); Mariya (Rayların dışın-da, 1997); Doktor (Gökkuşağı peşinde, 1998); Müdür(R.R.R., 1999); Kadın (Kurban, 2000); Şarlota (DonJuan, 2000).

Kazandığı ödüller: ‘’Birlik’’ Gaztesi’nin vermiş olduğu yılınen başarılı sanatçı ödülünü (1969) yılında kazandı;‘’13 Kasım’’ ödülü, Üsküp (1974).

MAKSUT, Cemail (8 Mayıs 1933, Üsküp - 28 Aralık 2001Üsküp) - aktör. 1964 yılında Üsküp Felsefe fakültesin-den mezun oldu. 1951 yılında Türk Tiyatrosu’ndasanatçı olarak göreve başadı. 1991 yılında TürkTiyatrosu sanatçısı olarak emekli olmasına rağmen,emekli sanatçı olarak çalışmalarına devam etti.Çalışma hayatı süresince sanatçı kariyerinde 150 fazlarol canlandırdı. Makedonya’da ve yurt dışında 20 denfazla Filmde de rol aldı. Birçok Tv Dram dizilerinde derol aldı, örneğin: Kurnaz, İtar - Peyop, Hakraman nesli,Trıst via Üsküp. Makedon filmlerinde canlandırdığırollerin başlıcaları:’’Başarıya kadar ve başarıdan sonra“ (1966), ‘’Hüzün“ (1975); ‘’En uzun yol; ‘’Kırmızı at“(1981); ‘’Düğüm“ (1985); ‘’Hay Fay“ (1987); ‘’Makedonhikayesi’’ (1993); ‘’Yağmur öncesi “ (1994); ‘’Çöptemelekler’’ 1995), ‘’Göl ötesi “ (1997), ‘’Toz“ (2001).Balkanlarda ad yapmış başarılı sanatçılardan biri sayı-lır. Ana sahnesinde canlandırdığı rollerşunlardır:Kahfeci (Cafer Bey’in karısı, 1955); (Suzan,1955); Polis (Koştana, 1956); (Boş beşik, 1956);Muzaffer (Sürtük, 1957); Polis (Koştana, 1957); Aliş,Zeynep’e aşık olan balıkçı (Aliş, 1958); Polis (Koştana,1958); Filip, Gestapo subay (İnsanlar, 1958); StevoGrabiç (Tebirk ederim - Evlilik teklifi, 1958); Salih (Köradam, 1960); Bakkal sahibi Rangel (Zona Zamfirovna,1958); Kaptan (Bizim Müfettiş, 1960); Balıkçı (Denizfeneri, 1960); Boşnak (Altın kumlar, 1961); Kaşmir,kötü büyücü (Padişah Leylek, 1961); Harun el Raşit(İnci yaşlar, 1961); Aliş, Zeynep’e aşık olan balıkçı

157


(Aliş, 1962); Karabatir, Vezir’in oğlu (Tahir ile Zühra,1962); Seydo, çingene, kömürcü (Hanka, 1962); Friç,sömürücü (Hücum, 1962); Haci Toma, bakkal sahibi(Koştana, 1962); Viko, bölge katibi (Şüpheli şahıs,1963); Şen (Çarın yeni elbiseleri, 1963); Ali, Arnavut(Şöhret ve yalnızlık, 1964); Lenard (Skapen’in dolap-ları, 1964); Muzaffer (Yüzsüz adam, 1964); AhmetRiza, avukat (Enayi, 1965); Polis (Koştana, 1965);Bimbaşı Huarez (Gerçek ölmüş, 1965); (Altın yumurta,1965); Antonio (Onikinci gece, 1966); Komser(Kaçırılan Prens, 1966); Lu Hu, Baş hırsız (KaybolenPrenses, 1966); Abdi Ağa, ticaretçi (Cafer Bey’in karısı,1967); Viço (Şüpheli şahıs, 1967); Ömer, Seher’in kar-deşi (Nalınlar, 1967); Polis, Polis şefi (Koştana, 1967);(Karga, 1967); (Bülbül, 1967); Atletçi, Cellat (Şöhretyada unutulan adam, 1967); Viliyams (Kafatası, 1968);Don Alvaro, İspanyol (Kurnaz dulkadın, 1968); KrisKler (Benim büyün oğullarım, 1968); Sezaman (Haydi,1968); Doktor (Cümbüş, 1969); Oduncu (Kanlı düğün-ler, 1969); O (Yabancılar, 1969); Çatan (Çizmeli kedi,1969); Birinci kardeş (Çar ve çoban1970); Vitomir, Şef(Konkur, 1970); Usta (Aşk efsanesi [Ferhat ile Şirin],1970); Amir yardımcısı (Korku, 1970); KabadayıOsman, Ayşe’nin damadı (Çiçekçi Ali, 1970); Emin,hırsızları yöndeten (Ali Baba ve kırk haramiler, 1970);Avusturya Subayı (Yiğit Ana, 1971); Bulikan Sultan(Aladin’in büyülü lambası, 1971); İdriz (Ömer ileMeryem, 1971, yönetmen yardımcısı); Nihani, Derviş(Mum söndü, 1971); Bekçi (Nasrettin, 1971); (Kanlıdüğünler, 1972); Otelo (Otelo, 1973); DoktorLombardi (İki efendinin uşağı, 1974); Müdür - yönet-men (Altı kişi yazarını arıyor, 1974); Boris (Güzellik tekbaşına yürür, 1975); Nikoletina (Nikoletina Bursaç’ınyaşantıları, 1975); Ahmet Sidot, lojadaki adam,Karaberziyanlı (Gol Kralı, 1975); Muselim (Derviş veölüm, 1976); Emekli, Damyan Strogov (Moralist,1976); Bay Sezeman (Haydi, 1977); Rıza Ağa (Ben, RızaAğa, 1977); (Çiçekçi Ali, 1977); Memur (İvan İvanoviçvar mıydı?, 1978); (Övünen asker, 1978);Abdürahman (Uğursuz, 1979); Filip, genç ressam(Ratsin, 1979); Huso, Hasan Ağa’nın askeri (HasanAğa’nın karısı, 1979); Marmeladov (Suç ve ceza,1980); İbraga Koloş (Irgat Siman, 1981); VladoDrobaç, Mevkideki adam (Mevkideki adam, 1981);Vitez Con Falstaf (Vindzor’un şen kadınları, 1982);Derviş (Keşan’Lı Ali destanı, 1982); Luka, Jaklin’inkocası (Zoraki Hekim, 1982); Komzer (Damoklo kılıcı,1983); Seid (Hizmetçiler, 1983); alternasyon (Bogomilefsanesi, 1984); Büyük Adam (Lanetli avlu, 1985);Lyapkin-Tyapkin, Hakem (Müfettiş, 1985, yönetmenyardımcısı); Harami, Bakan (Rüşvet, 1986); Kadi Efendi(Yedi kocalı Hürmüz, 1987); Al Halac (Korkunun gün-lüğü, 1988); Mulon baba (Beyaz çingene, 1989);Köylü, papas, Vali (Kafkas tebeşir dairesi, 1989);Mahküm (Yaşar, ne yaşar, ne yaşamz, 1990); Mula(Yunus Emre, 1991); Kumarcı (Pitiya’nın ölümü,1992); Cemail Dede (Das Kapital, 1993); Şafirov(Lütfen dokunmayın, 1993); Don gaspare (Banka

nasıl soyulur, 2001); Kasap (Huzur evinde isyan, 2001,onun son projesi).’’Oksa Büyücüsü’’ temsilin çevirimüellifidir (1972), yönetmen yardımcısı ‘’Ömer ileMeryem“ (1976) ve ‘’Tarak“ (1985).

MALEVSKİ, Vlado - yazar sahne uygulaması ‘’Gök denenşey’’ romanına göre uygulama ‘’Bogomil efsanesi“(1984).

MARARLI, Haldun - yazar ‘’Neşeli hikayeler“ (2001).MARBER, Patrik - yazar ‘’Daha yakın“ (2007).MARİVO, Pyer de - yazar ‘’Samimiler“ (2002).MARKU, Mark - akör. Grklan, Koştana’nın babası

(Koştana, 1956); Grklan, Koştana’nın babası (Koştana,1957); Grklan (Koştana, 1962); Grklan, çalgıcı,Koştana’nın babası (Koştana, 1965); Grklan, çalgıcı,Koştana’nın babası (Koştana, 1967); Senatör, Subay,Asker (Otelo, 1973); İtalyan mahkümü (NikoletinaBursaç’ın yaşantıları, 1975).

MARKUS, Saşa (20 Haziran 1926, Üsküp - 8 Eylül 1988,Üsküp) - yönetmen ve çevirmen. Belgrad Yüksek Filmokulundan mezun oldu (1951).1953 -1955 yılları ara-sında ‘’Vardar - Film’’ de çalıştı. Üsküp HalklarTiyatrosu’nun sanat Müdürü ve yönetmen görevindebulundu (1955 - 1957). 1957 yılında serbest sanatçıolarak kariyerine devam etti. Türk Tiyatrosu’nun sah-nesinde canlandırdığı rollerin başlıcaları: ‘’Doğu rüz-garı – Batı rüzgarı’’ (Kvey Lan)“ (1955, 1958), ‘’Beyazgeyik“ (1955), ‘’Müşterek hane“ (1955), ‘’Boş beşik“(1956), ‘’Skapen’in dolapları“ (1957), ‘’Koştana“(1958),, ‘’Babil kulesi“ (1959 - 1960, sahne tasarımı),‘’Buradan bir genç adam geçti mi? (1959, ‘’LeylekPadişah“ (1961), ‘’Tahir ile Zühra“ (1962), ‘’Skapen’indolapları’’, 1964, ve sahne tasarımı), ‘’Uzunboylu,Uzakgörüşlü ve Şişkokarınlı“, (1968), ‘’Kurnaz dulkadın’’ (1968, ve sahne tasarımı), ‘’Konkur“ (1970 veuygulama); ‘’Yiğit Ana“ (1971), ‘’İki efendinin uşağı“(1974) ve ‘’Bilmecelerin oyunu“(1979).

Kazandığı ödüller: Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti‘’Mirko Stefanovski’’ Kültür- eğiitm birlikleri ödülü(1984); Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti ‘’KirilPeyçinovik’’ Çevirmenler Derneği ödülü (1985).

MASEVSKİ, Dimitar - besteci ve müzük seçkisi: ‘’Hanka“(1981), ‘’Vindzor’un şen kadınları“ (1982), ‘’O savaşçı,O kahraman“ (1982), ‘’Kılıbık“ (1983), ‘’Hizmetçiler“(1983) ve ‘’Beyaz çingene“ (1989).

MATEVSKA-RİSİMKİN, Rasima - koreograf ‘’Dahayakın“ (2007).

MAHMUD, Demir - aktör. Kleant (Hastalık hastası, 1952).MAHMUD, Şefki - aktör. Canlandırdığı roller : Yerotie

Pantiç (Şüpheli şahıs, 1950, ve çeviri); Stefan Smirnov(Ayı, 1950); Arso Popoviç, Kaptan (Dünya Savaşı,1951, ve çeviri); Komoandan (Analfabet, 1951); OkulMüfettişi (Sinek, 1951); (Halk mehbusu, 1952, ve çevi-ri). Şu metinlerin çevirisini hazırladı ‘’İki hırsız“ (1952)ve ‘’Koştana“ (1953, 1956 - 1958)

MAHMUT, Yelena - aktör. Kadın (Analfabet, 1951); Kata(Sinek, 1951); Kata, hizmetçi (Dünya Savaşı, 1951)

MAHMUT,Ramadan (5 Ekim 1923, Üsküp) - aktör. HalkKurtuluş Savaşına katılmış (1942–1944), Savaştan

158


sonra siyaset okulu bütünlemiş (1947/48).Yuguslavya Federativ Halk Cumhuriyeti Meclindemilletvekili olarak görev yapmıştır. (1950–1954).1954 yılından itibaren Türk Tiyatrosu’nda sanatçı ola-rak çalıştı, yönetim okulunu da bütünledi (1957).1976 - 1982 yıllarında Türk Tiyatrosu’nun Müdür gör-evinde bulundu. Türk Tiyatrosu’nun sahnesinde can-landırdığı rollerin başlıcaları: Bodo (Beyaz geyik,1955); Miralay, Efendi (Cafer Bey’in karısı, 1955);Osman Ağa (Rasema’nın sevdası, 1955); Harun ElRaşit Kalif (İnci yaşlar, 1956); Haci Toma, Bakkalcı(Koştana, 1956); (Boş beşik, 1956); Haci Toma,Bakkalcı (Koştana, 1957); (Skapen’in dolapları, 1957);Ancı (Aliş, 1958); POte (Zona Zamfirovna, 1958); HaciToma, Bakkalcı (Koştana, 1958); Han Baba, Güçlü Emir(Tahir ve Zühra, 1962); Jika, yöresel katip (Şüphelişahıs, 1963); Jeront (Skapen’in dolapları, 1964);Kristobal Flores (Gerçek ölmüş, 1965); Selim (Enayi,1965); Haci Toma (Koştana, 1965); (Altın yumurta,1965); Malvolio (Onikinci gece, 1966); KabadayıOsman (Kaçırılan Prens, 1966); (Kaçırılan Prens, 1966);Hay Ti (Kaybolan Prenses, 1966); Yaşlı dede, Bekçi(Şçhret yada unutulan adam, 1967); Jiko (Şüphelişahıs, 1967); Miralay Efendi (Cafer Bey’in karısı, 1967);Haci Toma, Bakkalcı (Koştana, 1967); (Kadın dilsizolunca, 1967); (Bülbül, 1967); Dede (Haydi, 1968);Pedro (Kafatası, 1968); Coi Keler (Benim bütün oğulla-rım, 1968); Doktor Lombardi, Kızların babası (Kurnazdulkadın, 1968); Angelko (Uzaylı adam, 1969); Korsan(Çizmeli kedi, 1969); Yakov (Cümbüş, 1969, yönetmenyardımcısı); Gelinin babası (Kanlı düğünler, 1969);(Büyülü düdük, 1969); Subay (Korku, 1970); Badanacı(Çiçekçi Ali, 1970); Akıllı adam (Çar ve çoban1970);Risto, tecrübeli memur (Konkur, 1970); Vezir (Aşk efsa-nesi [Ferhat ile Şirin], 1970); Süleyman (Ali Baba vekırk haramiler, 1970); İdriz (Ömer ile Meryem, 1971);Papas protestanт (Yiğit Ana, 1971); Sülük satıcısı(Mum söndü, 1971); Timurlenk (Nasrettin, 1971); Cin(Maviş ile Memiş, 1972); Velko (Rüzgarda ince bir dal,1973); Graçiyano (Otelo, 1973); Komesar (Cimri, 1973);Ramadan Mahmut (Medeya, 1973); Abdullah, Anci(Aliş, 1974); Baba (Altı kişi yazarını arıyor, 1974);Brigelo, hotelci (İki efendinin uşağı, 1974); Dundar,Bakkalcı, Memur, Kısmet (Gol Kralı, 1975); Lazo Amca(Güzellik tek başına yürür, 1975); İdriz (Ömer ileMeryem, 1976); (Çiçekçi Ali, 1977).

MAHMUT,Suna - aktör. Mariça, Onların kızı (Şüphelişahıs, 1950); Miliça, kız (Dünya Savaşı, 1951); Miça(Analfabet, 1951); Oda bakıcısı (Düğme, 1952); Odabakıcısı (Nezle, 1952); (Halk mehbusu, 1952).

MAHMUT, Gökşen - statist. Zühra’nın çocykluğu (Tahirile Zühra, 1962).

MEDAROVA-STOYANOSKA, Tatyana – kostim vesahne tasarımı ‘’Kuklacı“ (2004).

MEYER, Dominik - yönetmen ve müzik seçkisi‘’Pitiya’nın ölümü“ (1992).

MEMİŞ, Necat - statist. Gong’un çocuğu (‘’Çarın yenielbiseleri, 1963).

MERTER, Ferdi - yazar ‘’Kuklacı“ (2004).MERCAN, Hasan - yazar, gazeteci ve tiyatro eleştirmeni;

yazar ‘’Çiçekçi Ali“ (1970), ‘’Maviş ile Memiş“ (1972,1974), icracı ‘’İki efendinin uşağı“ (1974), ‘’Okul dün-yası - Neşeli bir dünya“ (1975), ‘’Ben, Rıza Ağa“ (1977),‘’Çiçekçi Ali“ (1977), ‘’Namus köprüsü“ (1984) ve‘’Gülüşü çocuklara hediye edelim“ (1988).’’ŞekerliÖykü’’ oyunun adaptasyonunu yaptı (1981), şumetinlerin çevirisini hazırladı ‘’Ali Baba ve kırk hara-miler“ (1970), ‘’Konkur“ (1970), ‘’Aladin’in büyülü lam-bası“ (1971), ‘’Yiğit Ana“ (1971), ‘’Ömer ile Meryem“(1971 и 1976), ‘’Çağın adamı“ (1977), ‘’Aladin’in büyü-lü lambası’’ (1980) ve ‘’Alaettin“ (1993).

MEFAİL, Zuhal - statist. Halk (Namus köprüsü, 1984).MEHMET, Aksel - aktör. Dram Sanatları fakültesi mezu-

nu. Roller: Sıtkı (Kadıncıklar, 2008), Müdür (Leons ileLena, 2008), (Romeo ve Juliyet, 2008), Eşek, CemSultan, Şeytan (Siyah Kalem, 2009). Ernest Rebel(Baharın uyanışı, 2009); Gaga (İktidarda Kadınlar,2009).

MEHMET, Mehmet - solo gitar ‘’Keşan’lı Ali destanı“(1982).

MEHMET, Orhan - teknik ekip üyesi ‘’Fedra“ (1997), ışıksorumlusu ‘’Budala’’, 1998“ ve ışık ustası ‘’Don Juan“(2000), ‘’Bir başkası“ (2000), ‘’Kral Oidipus“ (2004),‘’Azizname“ (2005) ve ‘’Özgürlük oyunu“ (2005).

MEHMETİ, Diyana – актерка на Албанската драма;.Магда (Коштана, 1965), Магда, жената наводеничарот (Коштана, 1967); Сосетката (Крвависвадби, 1969).

MİLANOVİÇ, Slavko – yazar ‘’Dünya önünde Tito ile bir-likte“ (1980).

MİLENKOVSKİ, Saşo - ortak yazar ‘’Das kapital“ (1993).MİLER, Artur - yazar ‘’Benim bütün oğullarım“ (1968).MİLOSAVLEVA, Olga - koreograf ‘’Koştana“ (1987) ve

‘’Orhan“ (1992)MİLOŞEVSKA, Dragana - yönetmen ‘’Kulisler ardı“

(2007) ve ‘’Leons ile Lena“ (2008).MİLÇİN, Vladimir - yönetmen ‘’Hasan Ağa’nın karısı“

(1979), ‘’Deli İbrahim“ (1999) ve ‘’Samimiler“ (2002)müzik seçkisi ‘’Deli İbrahim“ (1999) ve ‘’Samimiler“(2002).

MİNOV, Pançe - sahne tasarımı: ‘’Kafatası“ (1968), ‘’AliBaba ve kırk haramiler“ (1970), ‘’Konkur“ (1970),‘’Korku“ (1970), ‘’Çiçekçi Ali“ (1970),’’Aladin’in büyülülambası’’ (1971), ‘’Nasrettin“ (1971), ‘’Oksa Büyücüsü“(1972), ‘’İnek“ (1972) ‘’Maviş ile Memiş“ (1972),‘’Medeya“ (1973), ‘’Otelo“ (1973), ‘’Cimri“ (1973), ‘’İkiefendinin uşağı“ (1974), ‘’Altı kişi yazarını arıyor“(1974), ‘’Gol Kralı“ (1975), ‘’Okul dünyı - şen dünya“(1975), ‘’Moralist“ (1976), ‘’Tembeller diyarı’’ (1976),‘’Çiçekçi Ali“ (1977), ‘’Boşko Buha“ (1978), ‘’Övünenasker“ (1978), ‘’Zona Zamfirovna“ (1979),‘’Bilmecelerin oyunu“ (1979), (Aladin’in büyülü lam-bası“ (1980), ‘’Mevkideki adam“ (1981), ‘’O savaşçı, Okahraman“ (1982), ‘’Memet“ (1982), ‘’Çizmeli kedi“(1983), ‘’Hizmetçiler“ (1983), ‘’Deli Emine“ (1984),‘’Tarak“ (1985), ‘’Yerma“ (1986), ‘’Kaptan Con

159


Pipılfoks“ (1987), ‘’Kadıncıklar“ (1988), ‘’Magbet“(1988), ‘’Beyaz çingene“ (1989), ‘’Klement’in düşüşü“(1989), ‘’Alaettin“ (1993), ‘’Lütfen dokunmayın“(1993), ‘’Vatanı kurtaran Şaban“ (1993), ‘’Evlenme“(1994), ‘’Rayların dışında“ (1997), ‘’Fedra“ (1997)‘’Kurban“ (2000), kostimograf ‘’Okul dünyası - Neşelibir dünya“ (1975).

MİNOVA, Milka - teknik ekip üyesi ‘’Fedra“ (1997), gar-derob sorumlusu ‘’Don Juan“ (2000) makyaj sorumlu-su ‘’Bir başkası“ (2000).

MİRKOVSKİ, Lupço - besteci ‘’Hadım“ (2006).MİTROVİÇ, Miodrag - yazar ‘’Konkur“ (1970).MİTROVİÇ, Srcan - senograf ‘’Leons ile Lena“ (2008).MİHAYLOV, Stoyan - sahne tasarımı ‘’Dünya önünde

Tito ile birlikte“ (1980), ‘’Öldür sene canikom“ (1986)ve ‘’Das Kapital“ (1993), teknik yönetmen, teknik ekipmüdürü ‘’Suç ve ceza“ (1980), ‘’Irgat Siman“ (1981),‘’Zoraki Hekim’’ (1982), ‘’Keşan’lı Ali destanı“ (1982),‘’Memet“ (1982) ve ‘’Kılıbık“ (1983).

MİHAYLOVA, Sonya - aktör. ‘’Atina’lı Timon“ (2005).MİHAYLOVİÇ, Borislav Mihiz – dramaturg ‘’Derviş ve

ölüm“ (1976).MİHAYLOVSKİ, Dragi - çeviri ‘’Atina’lı Timon“ (2005).MİÇEV, Miodrag - yazar ‘’Moralist“ (1976).MİÇEVSKİ, Blagoy - sahne tasarımı ‘’Pitiya’nın ölümü“

(1992) ve ‘’Bura“ (2004), kostimoğraf ‘’Uyanış“ (1994),‘’Deli İbrahim“ (1999), ‘’Don Juan“ (2000), ‘’Samimiler“(2002), ‘’Küçürek kız“ (2003), ‘’Bura“ (2004),‘’Gılgamış“ (2004), ‘’Kral Oidipus“ (2004), ‘’Atina’lıTimon“ (2005), ‘’Tartif“ (2006), ‘’Daha yakın“ (2007),‘’Lilika“ (2008), ‘’Romeo ve Juliyet“ (2008) ve ‘’SiyahKalem“ (2009).

MYAKUУ, Bayruş - aktör Arnavut Dramı sanatçısı - Aktör(Altı kişi yazarını arıyor, 1974) ve D-r. Tanabi(Korkunun günlüğü, 1988).

MOLİER, Jan Batist Poklen - yazar ‘’Hasatlık hastası“(1952 - 1977), ‘’Zoraki Hekim“ (1953), ‘’Jojr Dandan“(1954), ‘’Skepan’ın intrigaları“ (1957), Skepan’ın şey-tanlıkları, (1964), ‘’Cimri“ (1973), ‘’Zoraki Hekim“(1982), ‘’Don Juan“ (2000) ve ‘’Tartif“ (2006).

MOMEVA, Katerina - dramaturg ‘’Kulisler ardı“ (2007)ve ‘’Leons ile Lena“ (2008).

MORİNA, Drita – ‘’Dünya önünde Tito ile birlikte“(1980).

MORİNA, Mustafa - ispisient ‘’Koştana“ (1965 - 1967)‘’Vafer Bey’in kası“ (1967), Adil, kahveci ‘’Cafer Bey’inkarısı’’ (1967).

MROJEK, Slavomir - yazar ‘’sınırdaki ev“ (2002).MUVAHİT, Bediya - uygulama ‘’Aman karım duymasın“

(2003).MURATBEGOVİÇ, Ahmet - yazar ‘’Rasema’nın sevdası“

(1955).MUREL, Con - yazar ‘’Sara Bernard’ın anıları“ (1999).MUHASİPZADE, Celal - yazar ‘’Mum söndü“ (1971).MUSTAFA, Ruşid (27 Mayıs 1965, İştip) - aktör.1987

yılında Üsküp Dram sanatları Fakültesi Aktör oyunuBölümünden mezun oldu.Yönetmen Rahim Burhanile Lubişa Ristiç’in Tiyatrosu’yla işbirliği yapmakta.

1987-1991 yılları arasında Türk Tiyatrosu’nda sanatçıolarak çalıştı. 1991 yılında Almanya’da ‘’Pralipe’’Romen Tiyatrosunda çalıştı. 1991-1993 yılları arasın-da Roberto Çuli’nin yönetmenliğinde faaliyet göste-ren ‘’An der Rur’’ Tiyatrosunda da aktör olarak çalıştı.1994 yılında İştip Halk Tiyatrosunda da çalıştı. TürkTiyatrosu’nun sahnesinde canlandırdığı rollerin başlı-caları şunlardır: Öcü (Magbet, 1988; Aja (Beyaz çinge-ne, 1989); Oda bakıcı, Lodovika (Kafkas tebeşir daire-si, 1989); (Klinç, 1989); (Delinin güncesi, 1989); Kalfa(Yunus Emre, 1991); Ada (Ardel veya Margarita,1992).

Kazandığı özdüller: ‘’Sosyalist Federativ CumhuriyetiYedi Sekreter’’ en başarılı genç aktör ödülü, sanatçıbu ödülü ‘’Yu - Antitez’’ temsilinde Nevena Filipoviçrolü için kazandı (1985).

MUSTAFA, Suhad (22 Ocak 1959,Üsküp) - актер. 1988yılında Üsküp Dram Sanatları Fakültesi Aktör oyuncu-luğu Bölümünden mezun oldu. Yönetmen RahimBurhan ile Lubişa Ristiç’in Tiyatrosu’yla işbirliği yap-makta. 1988-1991 yılları arasında Türk Tiyatrosu’ndasanatçı olarak çalıştı.1991 yılında Almanya’da‘’Pralipe’’ Romen Tiyatrosunda çalıştı. 1991-1993 yıl-ları arasında Roberto Çuli’nin yönetmenliğinde faali-yet gösteren ‘’An der Rur’’ 2001 yılından itibaren İştipHalk Tiyatrosunda da çalıştı. Tiyatrosu TürkTiyatrosu’nun sahnesinde canlandırdığı rollerin başlı-caları şunlardır: Seiz, asker (Kafkas tebeşir dairesi,1989); Köylü (Beyaz çingene, 1989); (Klinç, 1989);Mahküm (Yaşar, ne yaşar, ne yaşamaz, 1990) Çauş(Yunus Emre, 1991). Yönetmen yardımcısı ‘’Deliningüncesi“ (1989), yönetmen „Klinç“ (1989).

Kazandığı ödüller: Avusturya’da düzenlenen UNİÇA kısametreli deneme filmi ‘’Kontra“ ödül kazandı(Avustrurya, 1998)

MUSTAFA, Cevat - müzik işbirlikçisi ‘’Koştana“ (1958).NAZOR, Vladimir - yazar ‘’Beyaz geyik“ (1955).NAİM, Şefket - aktör. Canlandırdığı rolleri: Kamil, ressam

(Enayi, 1965); (Altın yumurta, 1965); Valentin(Onikinci gece, 1966); Sebastiyan, Hizmetçi (Haydi,1968); (Nikoletina Bursaç’ın yaşantıları, 1975); (Üçarkadaş, 1975); Özer, Otelci, fıdbolcu, taraftar (GolKaralı, 1975); (Tembeller diyarı, 1976); Sebastiyan,hizmetçi (Haydi, 1977); Selim (Ben, Rıza Ağa, 1977);Otel konuğu (İvan İvanoviç var mıydı ?, 1978);(Bilmecelerin oyunu, 1979); Büyük Vezir Karamazlım(Aladin’in büyülü lambası, 1980).

NASTEVSKA, Frosina - kostimograf yardımcısı ‘’Lilika“(2008).

NAUMOVSKİ, Duşan G. - yönetmen: ‘’Derviş ve ölüm“(1976), ‘’Çağın adamı“ (1977), ‘’Irgat Siman“ (1981),‘’Eski fotograflar“ (1992), ‘’Uyanış“ (1994) ve ‘’Bakanve Ben“ 2002).

NEBİ, Firdaus (22 Şubat 1952, Üsküp) - aktör, pedagog.1975 yılında üsküp Yüksek Müzik Okulu DramSanatçıları Bölümünden mezun oldu. 1975-1982 yıl-ları arasında Üsküp Türk Tiyatrosu’nda sanatçı olarakçalıştı. 1982-1986 yılları arasında Sarayova ‘’Oda

160


Tiyatrosu 55’’ te çalıştı. 1986 yılında tekrar Üsküp TürkTiyatrosu’na döndü, Türk Tiyatrosu’nun GenelMüdürü görevinde bulundu (1986–1989). 1995-2000 yılları arasında Üsküp Dram SanatlarıFakültesi’nde, Türkçe Bölümünde asistan olarak çalış-tı. Tiyatro yanısıra birçok filmlerde de rol aldı. ‘’Enuzun yol“ (1976), ‘’Güney geçidi“ (1982) ‘’Zaman veSular“ (1983). Türk Tiyatrosu’nda canlandırdığı rolle-rin başlıcaları şunlardır: Tahir’in çocukluğu (Tahir ileZühra, 1962); Cin - Cin (Çarın yeni elbiseleri, 1963);Florindo (İki efendinin uşağı, 1974); Erol, Kamuran,boyacı (Gol Kralı”, 1975); Miki (Güzellik tek başınayürür, 1975); (Nikoletina Bursaç’ın yaşantıları, 1975);Molla Yusuf (Derviş ve ölüm, 1976); Petar, Olga’nıngenç arkadaşı (Moralist, 1976); Sekreter (İvanİvanoviç var mıydı ?, 1978); Sirogonyo (Boşko Buha,1978); (Övünen asker, 1978); Kemal, İhtar’ın oğlu(Uğursuz, 1979); Pintaroviç, Hasan Ağa’nın karısınınkardeşi (Hasan Ağa’nın karısı, 1979); MikaStanimiroviç (Hüzünlü aile, 1979); Pote (ZonaZamfirovna, 1979); Polis şefi (Ratsin, 1979);Raskolbikov (Suç ve ceza, 1980); Vaso Genko (IrgatSiman, 1981); Knez Mişkin (Budala, 1998) Kazandığı ödüller: Pirlepe’de düzenlenen ‘’VoydanÇernodrinski’’ Tiyatro Festivalinde sunulan ‘’Derviş veölüm’’ temsilinde canlandırdığı Molla Yusuf rolü için,‘’Trayko Çorevski’’ en başarılı genç aktör ödülünükazandı (Pirlepe, 1978); Pirlepe’de düzenlenen‘’Voydan Çernodrinski’’ Tiyatro Festivalinde sunulan‘’Hasan Ağa’nın karısı’’ temsilnde canlandırdığıPintaroviç rolü için en başarılı aktör ödülünü kazandı(1979), aynı Festivalde ‘’Suç ve ceza’’ temsilinde can-landırdığı Raskolnikov rolü için en başarılı sanatçıödülünü kazandı (1981); Sarayova’da 1981 yılındadüzenlenen MESS ‘’Küçük ve deneme sahneler’’Festivalinde sunulan ‘’Suç ve ceza’’ temsilindecanlandırdığıRaskolnikov rolü için ‘’Altın çelenk ‘’ödülünü kazandı (MESS, Sarayova, 1981); ‘’Ekran‘’Dergisi’nin vermiş olduğu en başarılı aktör ödülünü‘’Suç ve ceza’’ temsilinde canlandırdığı Raskolnikovrolü için kazandı (1981).

NEBi, Şerafettin (1 Ekim 1920, Üsküp - 1 Temmuz 2008)- aktör, yönetmen, dram eserleri yazarı. 1973 yılındaüsküpte ilk ve orta öğrenimini (Medrese) tamamladı.1950 yılında öğretmen olarak çalıştı, bir ara berberzanaatçılığıyla da uğraştı, ondan sonra üsküp TürkTiyatrosu’nda sanаtçı kariyerine başladı. TürkTiyatrosu kurucularından biri sayılır, 1986 yılındaTürk Tiyatrosu’ndan sanatçı olarak emekli oldu.Çalışlma hayatı boyunca Türk Tiyatrosu sahnesindegenellikle 100 den fazla baş rol canlandırdı. Birkaçpiyesin müellifidir, yirmiden çok temsil yönetti. TürkTiyatrosu’nun sahnesinde canlandırdığı rollerin başlı-caları şunlardır: Milisav (Şüpheli şahıs, 1950);Çubukov (Evlilik teklifi, 1950); Mika, memur(Analfabet, 1951); Pratiksyen (Sinek, 1951); Bakkalsahibi Mita (Dünya Savaşı, 1951); Argan (Hastalık has-tası, 1952); Milisav (Şüpheli şahıs, 1952); Baba (Nezle,

1952); Arif Ağa (Zulümkar, 1953); Arso, BelediyeBaşkanı (Koştana, 1953); Valeri (Zoraki Hekim, 1953);Koçkaryov (Evlenme, 1953); Raşit Ağa (Ayşe, 1953);Arso, Belediye Başkanı (Koştana, 1954); Doktor Refik(Büyük kalpler, 1954); (Bir misafir geldi, 1954); (Tebrikederim - Evlilik teklifi, 1954); Ahmet Ağa (Suzan,1955); Marko Dede (Beyaz geyik, 1955); (Müşterekhane, 1955); Van Kong, doktor (Doğu rüzgarı - Batırüzgarı (Kvey Lan), 1955); Mesrur, Harem bekçisi (İnciyaşlar, 1956); Çingenelerin Valisi (Koştana, 1956);(Cinayet yolu, 1956); (Boş beşik, 1956); Arso, BelediyeBaşkanı (Koştana, 1957); Kani, İgbal’ın oğlu (Sürtük,1957); (Skapen’in dolapları, 1957); Arso, BelediyeBaşkanı (Koştana, 1958); Saşa, Mitar’ın oğlu (İnsanlar,1958); Stepan Stepanov (Tebrik ederim - Evlilik tekli-fi, 1958); Hasan Ağa (Aliş, 1958); Haci Zanfir (Zonazamfirovna, 1958); (Doğu rüzagrı – batı rüzgarı (Kvey- Lan) 1958); Damat (Evlenme, 1959); Sanatçı(Buradan bir genç adam geçti mi ?, 1959); (BabilKulesi, 1959); Kör adam (Kör adam, 1960); (BabilKulesi, 1960); Bogdan (Altın kumlar, 1961); İyi Padişah(Padişah leylek, 1961); Mesrur, harem bekçisi (İnciyaşlar, 1961); Arso (Koştana, 1962); Yoluk boyunluhoroz (Hücum, 1962); Kasim, Vezir (Tahir ile Zühra,1962); Ramik (Hanka, 1962); Hasan Ağa, Drama’lıdemirci (Aliş, 1962); Çar (Çarın yeni elbiseleri, 1963);Alekso Junik, Bölgesel casus (Şüpheli şahıs, 1963);Argan (Skapen’in dolapları, 1964); Kazım, oğul(Yüzsüz adam, 1964); Foçak (Şöhret ve yalnızlık,1964); Arso, Belediye Başkanı (Koştana, 1965); Necmi,yazar (Enayi, 1965); (Altın yumurta, 1965); Don EnrikoAlvar de Horo, General (Gerçek ölmüş, 1965); ZiyaÇalakçi (Kaçırılan Prens, 1966); Ser Endriyu (Onikncigece, 1966); Berber, mahküm polis (Şöhret yada unu-tulan adam, 1967); Aleksa Yuniç (Şüpheli şahıs, 1967);Arso, Belediye Başkanı (Koştana, 1967); Cafer Bey,Banyaluka Beyi (Cafer Bey’in karısı, 1967); (Bülbül,1967); Öcü (Uzunboylu, Uzakgöürşlü ve Şişkokarınlı,1968); d-r. Cim Beylis (Benim tüm oğullarım, 1968); LeBle, Fransız (Kurnaz dulkadın, 1968); tüccar (Kafatası,1968); Süreyya (Merdiven, 1968); Şeytan (Cümbüş,1969); Damat (Uzaylı adam, 1969); Kral (Çizmeli kedi,1969); Ay (Kanlı düğünler, 1969); (Büyülü düdük,1969); II kardeş (Hükümdar ve çoan 1970); Gazeteci(Korku, 1970); Hüseyin (Ali Baba ve kırk haramiler,1970); Çiçekçi Ali (Çiçekçi Ali, 1970); Behzat (Aşk efsa-nesi [Ferhat le Şirin], 1970); Vezir (Nasrattin, 1971);Numan Efendi (Mum söndü, 1971); İsfiçre’li subay(Yiğit Ana, 1971); Memiş (Maviş ile Memiş, 1972);Anselmo (Cimri, 1973); Eğitmen (Medeya, 1973);Lodoviko (Otelo, 1973); Garson (İki Hükümdarın hiz-metçisi, 1974); Hasan Ağa, Drama’lı demirci (Aliş,1974); (Maviş ile Memiş, 1974); Sahne şefi (Altı kişiyazarını arıyor, 1974); (Nikoletina Bursaç’ın yaşantıla-rı, 1975); (Üç arkadaş, 1975); Doktor, Abduş, Allahkorusun (Gol Karlı, 1975); Arso (KOştana, 1976); D-r.Petrov, emekli olacak doktor (Moralist, 1976); Kadı(Derviş ve ölüm, 1976); (Tembeller diyarı, 1976);

161


Osman (Ben, Rıza Ağa, 1977); (Çiçekçi Ali, 1977);(Övünen asker, 1978); - İvan İvanoviç (İvan İvanoviçvar mıydı ?, 1978); Agaton Arsiç (Hüzünlü aile, 1979);Ahmet, Hasan Ağa’nın askeri (Hasan Ağa’nın karısı,1979); Trayan, jeolog (Ratsin, 1979); Başbakan (IrgatSiman, 1981); Tarara, büyücü (Şekerli öykü, 1981);Yozo Fişkula, Belediye Başkanı (Mevkideki adam,1981); Tahir, Derviş (Memiş, 1982); Şelou, Hakem(Vindzor’un şen kadınları, 1982); Hakem(Domoklo’nun kılıcı, 1983); Muhtar, Köy Muhtarı(Namus köprüsü, 1984); Osman Ağa (Aliş, 1984);Doktor Viliyams (Tom Soer, 1985); Memur (Öldürsene canikom, 1986). Yazdığı dram eserlerin başlıca-ları şunlardır: ‘’Sürtük“ (1957), ‘’Yüzsüz adam“ (1964)ve ‘’Raşela“ (1985). Yönettiği temsiller: ‘’Büyük kalp-ler“ (1954), ‘’Bir misafir geldi“ (1954), ‘’Tebrik ederim -Evlilik teklifi“ (1954 - 1958), ‘’Rasema’nın sevdası“(1955), ‘’Cafer Bey’in karısı“ (1955, 1967), ‘’İnci yaşlar“(1956, 1961), ‘’Cinayet yolu“ (1956), ‘’Koştana“ (1957),‘’Sürtük“ (1957), ‘’Zona Zamfirovna“ (1958), ‘’Yüzsüzadam“ (1964), ‘’Okul dünyası - neşeli bir dünya“(1975), ‘’Aladin’in büyülü lambası“ (1980), ‘’Şekerliöykü“ (1981) ve ‘’Tom Soer“ (1985). Sahne tasarımınıhazırladığı temsiller şunlardır: ‘’Büyük kalpler“ (1954),‘’Tebrik ederim - Evlilik teklifi“ (1954 - 1958),‘’Rasema’nın sevdası“ (1955), ‘’İnci yaşlar“ (1956 -1961), ‘’Cinayet yolu“ (1956), ‘’Sürtük“ (1957), ‘’Aliş’’(1958, 1962 - 1974) ve ‘’Büyülü düdük“ (1969).Tercüme ettiği eser „Ayşe“ (1953).

NEVZATİ, Krenare (23 Haziran 1965, Priştina) - koreo-graf. Rusya, Leningrad Devlet Yüksek Meslek Okulu,‘’Rimski Korsakov’’ Devlet Konzervatoryumu’ndanmezun oldu. Bu okulun Koreografi Bölümünden1989 yılında mezun oldu. 1989 - 1994 yılları arasındaBelgrad Milli Tiyatrosunda çalıştı. Aynı zamandaBelgrad ‘’Luyo Daviço’’ Bale Okulunda da çalıştı.1994yılında Üsküp Dram Sanatları Fakültesine, sahneharaketi ve dans Bölümüne eğitim görevlisi olarakatandı. Krenare’nin profesyonel bazda ilgi alanı ,Dram Tiyatrosunda sahne haraketi ile dans modulas-yonu oluşturur, alanın uzmanı olarak üstün başarılarkaydettiği bilinir. Nevzati, eğitmen görevi yanısıra,birçok Makedon Tiyatrosunda Dram repertuvarındakoreograf olarak angaje edilir. Türk Tiyatrosu sahne-sinde canlandırdığı rollerin başlıcaları şunlardır:‘’Yiğit Ana - Süperevhanımı“ (1995), ‘’Deli İbrahim“(1999), ‘’Gılgamış“ (2004), ‘’Hadım“ (2006), ‘’Tartif“(2006) ‘’Benim Dünyam“(2008) ve ‘’Leons ile Lena“(2008).

NEGRA, Kavis - besteci müzik seçkisi ‘’karton kutusu“(1991).

NEZİR, Fahrettin - aktör. Katıldığı temsillerde canlandır-dığı rolleri: Lukas (Zoraki Hekim, 1953); Patkalosin(Evlenme, 1953).

NELOV, Spase - yönetmen ‘’Hücum“ (1962), ‘’Altınyumurta“ (1965) ve ‘’Çarın yeni elbiseleri“ (1963).

NESİN, Aziz - yazar ‘’Toros canavarı“ (1966), ‘’Gol Kralı“(1975), ‘’Öldür sene canikom“ (1986), ‘’Yaşar, ne yaşar,

ne yaşamaz“ (1990), ‘’Azizname“ (2005).NEKAK, Maryan - besteci müzik seçkisi ‘’Atina’lı Timon“

(2005) ve ‘’Daha yakın“ (2007).NİZAMOVA-MUHİK, Anastasiya - Opera sanatçısı, katıl-

dığı temsillerde canladırdığı rolleri Leydi Magbet(Magbet, 1988).

NİYAZİ, Muharrem - aktör. (Rasema’nın sevdası, 1955);Stoyan, oğul (Koştana, 1956); (Boş beşik, 1956);-Stoyan, Haci Toma’nın oğlu (Koştana, 1957);(Skapen’in dolapları, 1957); Kurto (Koştana, 1958)

NİKOLİK, Dragutin - yazar ‘’Ali Baba ve kırk haramiler“(1970).

NİKOLOVSKİ, Saşko - müzik santçısı, müzisyen ‘’Asiyenasıl kurtulur“ (1996).

NİKOLOVSKİ, Todor - yönetmen ‘’Ayşe“ (1953),‘’Zulümkar“ (1953), ‘’İktidar“ (1954), ‘’Suzan“ (1955,dramaturg), ‘’Koştana“ (1956), ‘’Zulümkar“ (1957),‘’Evlenme“ (1959 – sahne tasarımı), ‘’Koştana“ (1962)ve ‘’Hanka“ (1962).

NİÇESKİ, Blagoy - kostimograf ‘’Orhan“ (1992).NOKŞİKİ, Agnesa - Arnavut Dramı sanatçısı;Rolleri:

Harem kızı (Deli İbrahim, 1999).NOKŞİKİ, Amernis - Arnavut Dramı sanatçısı;Rolleri:

Harem kızı (Deli İbrahim, 1999).NOŞPAL, Aleksandar - kostimograf ‘’Huzur evinde

isyan“ (2001).NUMAN, Memnue - garderob sorumlusu, teknik ekip

üyesi ‘’Fedra“ (1997).NUREDİNİ, Bekir - Arnavut Dramı sanatçısı: Polis Şaban

(Kafkas tebeşir dairesi, 1989); Mahküm (Yaşar, neyaşar, ne yaşamaz, 1990); Adnan (Karton kutusu,1991)

NUREDİNİ, Sefedin - aktör. Arnavut Drmaı sanatçısı ‘’Osavaşçı , O kahraman“ (1982).

NUHA, Ramiz - statist.Müfettiş (Balerin, 1994).NUŞ, Aluş - besteci, müzik seçkisi ‘’Keşan’lı Ali destanı“

(1982).NUŞİK, Branislav - yazar ‘’Şüpheli şahıs’’ (1950, 1952,

1963, 1967), ‘’Analfabet“ (1951), ‘’Sinek“ (1951),‘’Dünya savaşı“ (1951), ‘’Nezle“ (1952), ‘’Halk mehbu-su“ (1952), ‘’İktidar“ (1954), ‘’Hüzünlü aile“ (1979),‘’Rüşvet“ (1986).

OBAY, Arif - çeviri ‘’Fedra“ (1997).OKÇUOĞLU,Seza - aktör. Rol:Vika (Şüpheli şahıs, 1950)OMAY, Sabiha - çeviri ‘’Jorj Danden“ (1954) ve ‘’Zoraki

Hekim“ (1982). ÖMER, İsmet - aktör. Rol: Mustafa (Cafer Bey’in karısı,

1967).OHARAN, Bertan - çeviri ‘’Suç ve ceza“ (1980).ÖNGÖNER, Vasif - yazar ‘’Asiye nasıl kurtulur“ (1996).ORİGANSKİ, Zlatko - besteci, müzik seçkisi ‘’Yunus

Emre“ (1991).KGSD ‘’Orhan Veli’’ Orkestrası“ - katılım ‘’Keşan’lı Ali

destanı’’ (1982).OSMANLİ, Dimitri - yönetmen ‘’Cümbüş“ (1969) ve

‘’Övünen asker“ (1978).OFLASOĞLU, А. Turan - yazar ‘’Elif Ana“ (1992) ve ‘’Deli

İbrahim“ (1999).

162


OCALAR, Zekeriya - Nim Falstaf’ın yardımcısı(Vindzor’un şen kadınları, 1982).

PAVLİÇEK, Frantişek - yazar ‘’Bülbül“ (1967). PAVLOVSKİ, Vitomir - müzik seçkisi ‘’Kanlı düğünler“

(1969).PAGAŞTİÇA, Behice - aktör. Katılm. Kata (Koştana,

1954); Klodin (Jorj Dandan, 1954)PANİKİ, Silvano - aktör. Katılım. ‘’Atina’lı Timon“ (2005).PANOVSKİ, Naum - yönetmen ‘’Boşko Buha“ (1978),

‘’Memet“ (1982), ‘’Namus köprüsü“ (1984), ‘’Raşela“(1985) ve Proje: ‘’Yolculuğu anlatan hikaye“ (1987).

PATIRNOGİK, Yelena - kostimograf ‘’Enayi“ (1965),‘’Onikinci gece“ (1966), ‘’Kanlı düğünler“ (1969),‘’Cümbüş“ (1969), ‘’Aşk efsanesi [Ferhat ile Şirin]“(1970), ‘’Ömer ile Meryem“ (1971), ‘’Medeya“ (1973),‘’Otelo“ (1973), ‘’Cimri“ (1973), ‘’Gol Kralı“ (1975),‘’Güzellik tek başına yürür“ (1975), ‘’Derviş ve ölüm“(1976), ‘’Moralist“ (1976), ‘’Ben, Rıza Ağa“ (1977),‘’Çağın adamı“ (1977), ‘’Irgat Siman“ (1981), ‘’Hanka“(1981) ve ‘’Yedi kocalı Hürmüz“ (1987).

PEMOVA, Bilyana - dramaturg ‘’Gılgamış“ (2004). PETKOVSKA, Yana - sahne tasarımı ‘’Küçük büyük aşk-

lar“ (1986).PETROVA, Ana - kostimograf ‘’Jorj Dandan“ (1954).PETROVA–MALİKİK, Rada - kostimograf:‘’Tahir ile

Zühra“ (1962), ‘Çarın yeni elbiseleri“ (1963),‘’Koştana“ (1965, 1967 - 1976), ‘’Kaçırılan Prens“(1966), ‘’Kurnaz dulkadın“ (1968), ‘’Yiğit Ana“ (1971),‘’İki Hükümdarın hizmetçisi“ 1974, maske tasarımı),‘’Bilmecelerin oyunu“ (1979).

PETROVSKA, Danka - kostimograf ‘’Ratsin“ (1979).PETROVSKA, Daniça - kostimograf ‘’Övünen asker“

(1978).PEŞİK,S. - yazar ‘’Çmer ile Meryem“ (1971 и 1976).PEŞİK, Slobodan - yazar ‘’Buşko Buha“ (1978).PİRANDELO, Luici - yazar ‘’Altı kişi yazarını arıyor“

(1974).PİTARKA, Behcet - Adam (Boşko Buha, 1978); (O savaş-

çı, O kahraman, 1982).PLAVEVSKİ, Vladimir - yazar ‘’Pipa - Ritam“ (1986),

‘’Balerin“ (1994) Kral Hamlet ‘’Kral Hamlet“ (1995),‘’Kasta diva Balkan rüzgarları“ (1997), ‘’Gökkuşağıpeşinde“ (1998), ‘’Bakan ve Ben“ (2002) dramaturg‘’Kral Hamlet“ (1995).

PLAUT, Tit Manciy - yazar ‘’Övünen asker “ (1978).PLEVNEŞ, Yordan - yazar ‘’R.R.R.“ (1999) ve ‘’Siyah

Kalem“ (2009).PODGOREÇ, Vidoe - yazar ‘’Beyaz çingene“ (1989).POYRAZ, Olcay - yönetmen ve kostimograf ‘’Asiye nasıl

kurtulur“ (1996).POPGORÇEV, Bogdan - yönetmen ‘’Yerma“ (1986).POPLAVSKA, Nataşa - yönetmen ‘’Kadıncıklar“ (2008).POPOVİÇ, Vasilie-Çiço - sahne tasarımı ‘’Şüpheli şahıs“

(1963).POPOVİÇ, Yovan Steriya - yazar ‘’Kaynanık kabak“

(1950) ve ‘’Evlenme“ (1959).POPOVSKİ, Aleksandar - yönetmen ‘’Fırtına“ (2004);

‘’Bayan Yuliya“ (2009)

PRLİÇKO, Petre - yönetmen ‘’Şüpheli şahıs“ (1963 и1967).

PROYKOVSKİ, Deyan - yönetmen ‘’Gılgamış“ (2004)‘’Tartif“ (2006); ‘’Romeo ve Yuliya“ (2008).

PUPÇEVSKA, Mariya - kostimograf ‘’Bakan ve Ben“(2002) ve ‘’Leons ile Lena“ (2008).

PURŞUNLU, Nazım - yazar ‘’Merdiven“ (1968).RABADAN, Voymil - yazar, dramaturg ‘’Aladin’in büyü-

lü lambası“ (1971) ve ‘’Alaettin“ (1993), Şeherzadhikayesine göre uygulanmış ‘’Aladin’in büyülü lam-bası“ ‘’Bimbir gece masalları“ (Olay, Kayro’daBagdat’ta geçer), dramaturg ‘’Doğu rüzgarları – Batırüzgarları (Kvey Lan)“ (1955), ‘’Oksa Büyücüsü“ (1972)ve ‘’Aladin’in büyülü lambası“ (1980).

RABLES, Emanuel - yazar ‘’Gerçek ölmüş“ (1965).RABADAN, Voymil - yazar, ‘’Şeherzad’’ hikayesine göre

uygulanmış, ‘’Binbirgece ‘’ Masalları, Olay, Kayro’daBagdat’ta geçer (Aladin’in büyülü lambası, 1980).

RADOVİK, Duşan - yardımcı yazar ‘’Kaptan ConPipılfoks“ (1987).

RAMA, İsmail - kostimograf ‘’Dünya önünde Tito ile bir-likte“ (1980), ‘’O savaşçı, O kahraman“ (1982),‘’Çizmeli kedi“ (1983), ‘’Hizmetçiler“ (1983); canlandır-dığı rolle: Kroen’in yardımcısı (Medeya, 1973);Senatör, Subay, Asker (Otelo, 1973), Aktör (Altı kişiyazarını arıyor, 1974)

RAMADAN, Faketa - statist. Resmie (Keşan’Lı Ali desta-nı, 1982).

RAMADANİ, Yonuz - aktör, Arnavut Dramı sanatçısı:Sarder, Başkaldıranların yöneticisi (Tahir ile Züleyha,1962); Abdullah, Ancı (Aliş, 1962); Hasan (Koştana,1962); Dokumacı (Çarın yeni elbiseleri, 1963); Nuri(Enayi, 1965); Hasan (Koştana, 1965).

RAMİZ, Mustafa - müzik seçkisi ‘’Zulümkar“ (1953);Katıldığı temsillerde canlandırdığı roller:Ali Efendi(Büyük kalpler, 1954); Salih Bey (Cafer Bey’in karısı,1955); Grklan, Koştana’nın babası (KOştana, 1958,müzik seçkişi ve işbirlikçi); ses ayarı ‘’Cafer Bey’in karı-sı“ (1955).

RASİN, Jan - yazar ‘’Fedra“ (1997).RAHMAN, Abdurrahman - inspisient ve statist:

Hizmetçi (Ali Baba ile kırk haramiler, 1970); Kötüasker (Yiğit Ana, 1971); (Nikoletina Bursaç’ın yaşantı-ları, 1975); İhya Onaran (Keşan’Lı Ali destanı, 1982);Adam (Memet, 1982); Öcü (Tersine, 1982); Ragbi,Doktor Kayus’un hizmetçisi (Vindzor’un şen kadınları,1982); Osman (Kılıbık, 1983); Güvenlik koruyucusu(Hizmetçiler, 1983); Asker (Raşela, 1985); Kızılderili(Tom Soer, 1985); Bekçi (Lanetli avlu, 1985); Müzisyen(Magbet, 1988); Hapishane bekçisi (Korkunun günlü-ğü, 1988); İkinci çingene (Beyaz çingene, 1989);Adam (Pitiya’nın ölümü, 1992); Zenci (Alaettin, 1993);Müfettiş (Balerin, 1994); Saray bekçisi (Lütfen dokun-mayın, 1993); Küçük İbrahim Efendi (Kel Mehmet,1994); yabancı (Dövmeli canlar, 1994); Fortinbras(Kral Hamlet, 1995); Hakveci (Deli kocanın kurnazkarısı, 1996); İlk adam (Kasta Diva balkan rüzgarları,1997); Ninca, Dograyan (Gökkuşağı peşinde, 1998);

163


Harem bekçisi (Deli İbrahim, 1999); Tellal (Neşeli hika-yeler, 2001); teknik ekip üyesi ‘’GeneralRokokoyko’nun bıyıkları“ (1995); Personel memurşefi ‘’Asiye nasıl kurtulur“ (1996); ispisient ‘’Nasrattin“(1971), ‘’Suç ve ceza“ (1980), ‘’Keşan’lı Ali destanı“(1982), ‘’Memet“ (1982), ‘’Kılıbık“ (1983), ‘’ZorakiHekim“ (1982), ‘’Öldür sene canikom“ (1986), ‘’Kartonkutusu“ (1991), ‘’Budala“ (1998), ‘’Don Juan“ (2000),‘’Bir başkası“ (2000), ‘’Sınırdaki ev“ (2002),‘’Küçürekkız“ (2003), ‘’Kral Oidipus“ (2004), ‘’ÖzgürlükSavaşı“ (2005); teknik ekip üyesi ‘’Fedra“ (1997),‘’Hürrem Sultan“ (2001); ‘’Samimiler“ (2002); ‘’Amankarım duymasın“ (2003); ‘’Gözlerimi kaparım vazifemiyaparım“ (2003); ‘’Azizname“ (2005).

RAHMAN, Sebahat - aktör. Katılm; Zeynep (Elif Ana,1992); Deniz kızı (Pitiya’nın ölümü, 1992); (Niçin ?,1992); (Orhan, 1992); İtalyan bayan (Lütfen dokun-mayın, 1993); Genç kız, Horo sanatçısı, Ofeliya (Vatanıkurtaran Şaban, 1993); Prenses (Alaettin, 1993); NazlıPrenses (Uyanış, 1994); Ruja (Dövmeli canlar, 1994);Fatma (Kel Mehmet, 1994).

RAHMAN, Suat - dekoratör statist: Sid, Tom’un kardeşi(Tom Soer, 1985); kabadayı (Dövmeli canlar, 1994);Müfettiş (Balerin, 1994); Fortinbras (Kral Hamlet,1995); Nişanlı (Asiye nasıl kurtulur, 1996); Üçünciadam (Kasta Diva balkan rüzgarları, 1997); Cellat (Deliİbrahim, 1999); Güvenlik koruyucusu (Bakan ve Ben,2002); teknik ekip üyesi ‘’Fedra“ (1997); sahne işçisi‘’Don Juan“ (2000); dekoratör ‘’Özgürlük oyunu“(2005).

REMZİ, А. - yazar ‘’Büyük kalpler“ (1954).RECEP, Adnan - garderob sorumlusu ‘’Bir başkası“

(2000) ve ‘’Don Juan“ (2000).RECEP, Dilek - piyano katılımı ‘’Yaşar, ne yaşar, ne yaşa-

maz“ (1990).RECEP, Mensur - müzik ilustrasyonu ‘’Ayşe“ (1953).RECEPİ, Ayeta - aktör, Arnavut Dramı sanatçısı; oynadı-

ğı roller: (Dünya önünde Tito ile birlikte, 1980); (Osavaşçı, O kahraman, 1982); Görümce (Yerma, 1986);Peri (Korkunun günlüğü, 1988); Özgürlük abidesi(Kafkas tebeşir dairesi, 1989).

REŞİT, Behreda - Dram Sanatları Fakültesi - talebe; Bekçi(Siyah Kalem, 2009).

REŞİT, Ciad - Dram Sanatları Fakültesi - talebe; Bekçi(Siyah Kalem, 2009).

RİZA ZOBU, Vasfi - uygulama ‘’Aman karım duyması“(2003).

RİSTOV, Robert - aktör. Katılmcı ‘’Bir evlilik teklifi buyoksa ...?“ (2003).

RİSTOVSKA, Lupka - kostim tasarımı ‘’Bir başkası“(2000) ve ‘’Kurban“ (2000).

RİSTOSKA, Ana - dramatizasyon ‘’Lilika“ (2008).RİSTOVSKİ, Yovan - yönetmen ‘’Lilika“ (2008).RİFAT, Edis - katılımcı çocuk aktör Polya (Suç ve ceza,

1980); Filiz Onaran (Keşan’lı Ali destanı, 1982).RİFAT, Yıldız (20 Şubat 1948, Kalkandelen) - aktör.

Üsküp Pedagoji Akademisi’nde eğitim gördü. 1066yılında Türk Tiyatrosu’nun organize ettiği audisyonu

başarıyla kazandıktan sonra Türk Tiyatrosu’ndasanatçı olarak çalışmaya başladı. Ana sahnesindecanlandırdığı rollerin başlıcaları şunlardır: Zümra,Cafer Bey’in karısı (Cafer Bey‘in karısı, 1967); Fahişe(Kafatası, 1968); Vera (Uzaylı adam, 1969);Leonardo’nun karsı (Kanlı düğünler, 1969);Kolumbina (Cümbüş, 1969); Prenses (Çizmeli kedi,1969); Büyücü (Hükümdar ve çoban, 1970); Darçe,daktilocu (Konkur, 1970); Servinaz (Aşk efsanesi[Ferhat ile Şirin], 1970); İmparatöriçe (Yiğit Ana,1971); Büyülü lambadan çıkan ruh (Aladin’in büyülülambası, 1971); Lebibe (Mum söndü, 1971); Çocuk(Mum söndü, 1971); Kız (Nasrattin, 1971); Koro yöne-ticisi (Medeya, 1973); Magda (Rüzagarın fısıltısı,1973); Beatriçe (İki Hükümdarın hizmetçisi, 1974);Zeliha (Aliş, 1974); Aysel İspanyol bayan, lojadakikadın (Gol Kralı, 1975); İlk kız (Güzellik tek başınayürür,1975); (Üç arkadaş, 1975); (Okul dünyası – neşe-li dünya, 1975); Mariya, Strogov’un kızı (Moralist1976); Stana (Koştana, 1976); Bayan Rotermayer(Haydi, 1977); Semiha (Ben, Rıza Ağa, 1977); BayanGarson (İvan İvanoviç var mıydı ?, 1978); (Övünenasker, 1978); Vaska (Zona Zamfirovna, 1979); Sarka,dulkadın (Hüzünlü aile, 1979); (Bilmecelerin oyunu,1979); Darya Pavlovna (Suç ve ceza, 1980); Mara, hiz-metçi (Mevkideki adam, 1981); Mariya (Irgat Siman,1981); Zilha (Keşan’lı Ali destanı, 1982);Emine,Hasan’ın kıskardeşi, Mehmet’in annesi (Mehmet,1982); Marina, Zganarel’in karsı (Zoraki Hekim, 1982);Katiça Kunştek (Tarak, 1985); Mahküm (Raşela, 1985);Ruh (Lanetli avlu, 1985); Ayten (Küçük büyük aşklar,1986); Stela, genç kız (Pipa – Ritam, 1986); Koro(Rüşvet, 1986); Yolcu (Proje: Yolculuğu anlatan hika-ye, 1987); suflörlük yaptığı temsil ‘’Öldür sene cani-kom“ (1986).

RİFATİ, Yonuz - aktör. Hasan (Koştana, 1956, 1957).ROKSANDİÇ, Duşko - yazar ‘’Babil Kulesi“ (1959, 1960).RUSTEM, Emsal - statist. Çocuk (Beyaz çingene), 1989).RUSTEMİ, Burhan - kostim seçkisi ‘’Beyaz çingene“

(1989).SABİT, Ahmet - ışık ustası ‘’Cafer Bey’in karısı“ (1967);

müzik seçkisi ‘’Haydi“ (1968), ‘’Konkur“ (1970),‘’Moralist“ (1976), ‘’Haydi“ (1977), ‘’Aladin’in büyülülambası“ (1980), ‘’Dünya önünde Tito ile birlikte“(1980) ve ‘’Tom Soer“ (1985); ışık ‘’Karton kutusu“(1991).

SAV, Ergün - yazar ‘’Bir başkası“ (2000).SADULLAH, Behiç - aktör. Jika (Şüpheli şahıs, 1950);

İvan Vasileviç (Evlilik teklifi, 1950); Bekçi (Sinek, 1951);Bonfua, katip (Hastalık hastası, 1952); Konuk (Düğme,1952); Jiko (Şüpheli şahıs, 1952); Adam (Nezle, 1952);(Halk mehbusu, 1952); Jerondin (Zoraki Hekim,1953); İbrahim Ağa (Ayşe, 1953); Kaygana (Evlenme,1953); Amir (Zulümkar, 1953); Haci Toma, Bakkalsahibi (Koştana, 1953); Haci Toma (Koştana, 1954).

SAİD, Hüsref - bestecisi, sahne müziği ‘’Pipa - Ritam“(1986).

SAY, Zuhal - kostimograf ‘’Gözlerimi kaparım vazifemi

164


yaparım“ (2003).SALİH, Mualla - garderob sorumlusu ‘’Don Juan“ (2000)

ve ‘’Özgürlük oyunu“ (2005).SALİH-ŞIK, Binnaz (7 Ocak 1932, Üsküp) - Aktör. Lise

mezunu. Üsküp ‘’Yeni Yol’’ Kültür Güzel SanatlarDerneği’nin Dram Kolunda aktör olarak faaliyet gös-terdi. (1952). Yılında Türk Tiyatrosu’nun örgütlediğiaudisyonu kazanarak Türk Tiyatrosu’nda aktör olarakçalışmalarına devam etti. 1965 yılına kadar TürkTiyatrosu’nda sunulan temsillerde rol, aldı, Türkiye’yegöç ettikten sonra aktör çalışmalarına Ankara DevletTiyatrsounda devam etti. Türk Tiyatrosu’nun sahne-sinde sunulan temsillerde canlandırdığı rollerin başlı-caları şunlardır: Mariça (Şüpheli şahıs, 1952); Arina(Evlenme, 1953); Zlatiya (Ayşe, 1953); Zlatiya(Zulümkar, 1953); Kata, kadın (Koştana,1953);Martina (Zoraki Hekim, 1953); Anjelika (JorjDanden, 1954); Kata (Koştana, 1954); (İktidar, 1954);(Tebrik ederim - evlilik teklifi, 1954); Kvey Lan’ınannesi (Doğu rüzgarlar - Batı rüzgarlar (Kvey Lan),1955); Osman’ın karısı (Rasema’nın sevdası, 1955);Sincap (Beyaz geyik, 1955); Zehra, Bey’in karısı (CaferBey’in karısı, 1955); (Suzan, 1955); Zubeyde, Kadın(İnci yaşlar, 1956); Magda, kadın (Koştana, 1956); (Boşbeşik, 1956); İgbal Hanım (Sürtük, 1957); (Skapen’indolapları, 1957); Kata, Haci Toma’Nın karısı, Magda(Koştana, 1957); Kata, Haci Toma’Nın karısı (Koştana,1958); Simona (İnsanlar, 1958); Taska (ZonaZamfirovna, 1958); (Doğu rüzgarı - Batı rüzgarı (Kvey- Lan) 1958); Nataliya Stepanovna, Mira, Stevo’nunkarısı (Tebrik ederim - Evlilik teklifi, 1958); Zeynep,Lompalanlaka’lı yetim kız (Aliş, 1958); Maykata(Evlenme, 1959); (Babil Kulesi, 1959); Kadın baş rolü(Buradan bir genç adam geçti mi?к, 1959); Luçe,Deniz fenercisi’nin hanımı (Deniz Feneri, 1960); Kadın(Kör adam, 1960); Öğretmenin karısı (Bizim müfettiş,1960); (Babil Kulesi, 1960); Mesüde, Dadı (İnci yaşlar,1961); Kata, Kadın (Koştana, 1962); Tilki (Hücum,1962); Haska, yaşlı çingene kadın (Hanka, 1962);Zeynep, Lompalankalı Hasan’nın kızı (Aliş, 1962);Yılıdız, Zühra’nın arkadaşı (Tahir ile Zühra, 1962); Çen(Çarın yeni elbiseleri, 1963); İvka Gugiş (Şöhret ve yal-nızlık, 1964); İgbal Hanım (Yüzsüz adam, 1964).

SAMET, Cenap - (02.04.1980, Üsküp) Aktör, 2003 yılındaÜsküp Dram Sanatları Fakültesinden mezunoldu.Canlandırdığı rolleri: Tonino (Banka nasıl soyu-lur, 2001); Faik, Kaymakam’ın oğlu (Aman karım duy-masın, 2003); Kardeş, Delikanlı (Küçürek kız, 2003);Palyaço (Çocuk ve Palyaço, 2003); Trinkulo (Bura,2004); (Azizname, 2005); Pitiya (Hadım, 2006); Dimas(Tartif, 2006); Loyd Daglas (Kulisler ardı, 2007); Kırmızı(Lilika, 2008); Apo (Kadıncıklar, 2008); (Leons ile Lena,2008); (Romeo ve Juliyet, 2008); Masrattin (SiyahKalem, 2009); yönetmen işbirlikçisi ‘’Siyah Kalem“(2009).

Kazandığı ödüller: Voydan Çernodrinski “ 2008 TiyatroFestivali - En iyi erkek oyuncu” ödülü.

“Banka Nasıl Soyulur”. Rol : Tonino.Yönetmen : Kole

Angelovski.2003 - Türk Tiyatrosu“Küçürekkız”. Rol: Kardeş.Yönetmen : Dimitar

Stankovski.2003 - Türk Tiyatrosu“Kedi ile Palyaço”. Rol: Palyaço.Yönetmen : Mustafa

Yaşar.2003 - Türk Tiyatrosu“Aman Karım Duymasın”.Rol : Faik.Yönetmen : Kole

Angelovski.2004 - Türk Tiyatrosu“Gılgamış”.Rol: Ayinlerden biri.Yönetmen : Dejan

Projkovski.2004 - Türk Tiyatrosu“Fırtına”.Rol: Trinculo - Stephano.Yönetmen : Aco

Popovski.2005 - Türk Tiyatrosu“Azizname”.Rol:Yazar, Yaylı Yahya, Köylü, Matraki

Paşa…Yönetmen : Yücel Erten2006 - Türk Tiyatrosu“Hadım”.Rol: Pythias.Yönetmen : Kole Angelovski.2006 -

Türk Tiyatrosu“Tartuffe”.Rol: Damis.Yönetmen: Dejan Projkovski.2007-

Türk Tiyatrosu“Kulis Ardı”.Rol: Loyd.Yönetmen : Dragana Milosevski-

Popova.2007 – Türk Tiyatrosu“Kadıncıklar”.Rol: Apo.Yönetmen: Natasha

Poplavska.2008 - Türk Tiyatrosu“Evren- (Benim Dünyam)”.Rol: Amer

(Amerika).Yönetmen: Viktorıja T. Rangelova2008 - Türk Tiyatrosu“Leonce ile Lena”.Rol: Kral Peter.Yönetmen : Dragana

Milosevski-Popova.2008 - Türk Tiyatrosu“Romeo ve Juliet”.Rol: Capulet, Prens.Yönetmen: Dejan

Projkovski.2008 - Türk Tiyatrosu“Lilika”.Rol: Tsrven.Yönetmen: Yovan Ristvski.2009 -

Türk Tiyatrosu“Siyah Kalem”.Rol:Nasrettin, Kurnaz -İtar Peyo.

Yönetmen: Vlado Tsvetanovski. 2009 - Türk Tiyatrosu“Kadınlar Devleti”. Rol: Peşkir. Yönetmen: Yücel ErtenSinema :“Saptırılanlar” Rol:Stefan.Yönetmen: Vladimir

Despotovski“Aşk ve Boşalma hakkında bir şey” Rol: Hasan.

Yönetmen: Aleksandar Rusjakov“Nasrettin Hoca hikayeleri”. Rol: Köylü 1-2-3.

Yönetmen: Erdogan MaksutDizi : “Elveda Rumeli” Rol: Katip. Yönetmen: Serdar

Akar, Tarkan Karlıdağ, Doğan Ümüt Karaca. ADAMFilm - Türkiye. “Balkan Düğünü”. Röl:İvan.Yönetman: Doğan Ümüt Karaca, Serdar Akar. ADAMFilm - Türkiye

SAMOKOVLİYA, İsak - yazar ‘’Hanka“ (1962, 1981).SANÇANİN, Jelka - koreograf (Atina’lı Timon, 2005).SVETOZAREV, Valentin - sahnetasarımı ‘’Don Juan“

(2000), ‘’Huzur evinde isyan“ (2001), ‘’Hürrem Sultan“(2001), ‘’Bakan ve Ben“ (2002), ‘’Gözlerimi kaparımvazifemi yaparım“ (2003), ‘’Küçürek kız“ (2003), ‘’KralOidipus“ (2004).

SEYFULLAH, Lüfü (15 Ocak 1926, Üsküp - 25 Haziran2005) - aktör. Pula’da Deniz Subayı okulundanmezun oldu (1946 -1950). 1950 yılından itibaren TürkTiyatrosu’nda aktör olarak çalıştı. 1985 yılında emekli

165


olmasına rağmen Ana sahnede roller canlandırmayadeva etti. Çekimleri Türki’ye gerçekleşen birçok Filmve Tv dizilerde rol aldı. (40 tan fazla film ve birkaç TVdizilerinde rol aldı bunlar arasında 65 diziden oluşanuzunca bir TV Dizide rol aldı). Türk Tiyatrosu’nda sah-nelenen birkaç dram eserin yazarıdır. Ana sahnedecanlandırdığı sayısı çok rollerin başlıcaları şunlardır:Hırsız (İki hırsız, 1952); Taso (Şüpheli şahıs, 1952);Anuçkin (Kadıncıklar, 1953); Grklan (Koştana, 1953);Osman (Zulümkar, 1953); Hasan, yabancı (Ayşe,1953); Vedat (Büyük kalpler, 1954); Grklan (Koştana,1954); (Bir misafir geldi, 1954); (Tebrik ederim - Evlilikteklifi, 1954); Mehdi Ağa, ticaret (Cafer Bey’in karısı,1955); Genç Prens (Beyaz geyik, 1955); Halim Ağa(Suzan, 1955); (Müşterek hane, 1955); (Rasema’nınsevdası, 1955); Ebu Hasan (İnci yaşlar, 1956); Mitko,kardeş (Koştana, 1956); (Cinayet yolu, 1956); (Boşbeşik, 1956); Mitko, Arso’Nun kardeşi (KOştana,1957); Skapen (Skapen’in dolapları, 1957); HafızRustem (Sürtük, 1957); İvan Vasileviç, Yoakim Sabun,Berber (Tebrik ederim - Evlilik teklifi, 1958); Ali Ağa,Zeynep’in Babalığı (Aliş, 1958); Mitar, Köylü (İnsanlar,1958); Mitke, Arso’nun kardeşi (Koştana, 1958); Pote(Zona Zamfirovna, 1958); Dönürcü (Evlenme, 1959);birkaç eleştirmeni canlandırdı (Buradan bir gençadam geçti mi?, 1959); (Büyülü düdük, 1959); (BabilKulesi, 1959); Mate, fenerci (Deniz feneri, 1960);Sirano (Bizim Müfettiş, 1960); Amca (Kör Adam,1960); (Babil Kulesi, 1960); Ebu Hasan (İnci yaşlar,1961); Mensur, Vezir (Padişah Leylek, 1961); Şemso(Altın kumlar, 1961); Ali Ağa, Zeynep’ye Kahya (Aliş,1962); Mitko (Koştana, 1962); Muykan (Hanka, 1962);Nazım, şair (Yahir ile Zühra, 1962); Sivko, (Hücum,1962); Yerotiye Pantiç, yöresel Kaptan (Şüpheli şahıs,1963); Çin (Çarın yeni elbiseleri, 1963); Aliya Cercelez(Şöhret ve yalnızlık, 1964); Skapen (Skapen’in dolap-ları, 1964); Hafız Rustem (Yüzsüz adam, 1964); Mitko,Arso’nun kardeşi (Koştana, 1965); Recep, milyoner(Enayi, 1965); Nuri Sayaner (Kaçırılan Prens, 1966);Sezariı (Onikinci gece, 1966); Hikaye anlatan amac(Kaybolan Prenses, 1966); (Kaçırılan Prens, 1966);Doktor, cerrah (Şçhret yada yalnız kalan adam, 1967);Yerotiye Pantiç (Şiğheli şahıs, 1967); Vali (Nalınlar,1967); Mehmet Ağa, tüccar (Cafer Bey’in karsı, 1967);Mitko, Arso’nun kardeşi (KOştana, 1967); (Bülbül,1967); Arlekin, hizmetçi (Kurnaz dul kadın, 1968);Doktor Dalboezo (Kafatası, 1968); Hamdi (Merdiven,1968); Marko (Cümbüş, 1969); Turhan (Çizmeli kedi,1969); (Büyülü düdük, 1969); O (Korku, 1970); Kasım,tüccar, Alibaba’nın kardeşi (Ali baba ve kırk harami-ler, 1970); Yabancı- Muacir (Aşk efsanesi [Ferhat ileŞirin], 1970); Büyük Vezir Karamalzaman (Aladin’inbüyülü lambası, 1971); Gani Ağa (Mum söndü, 1971);Lamb, aşçı (Yiğit Ana, 1971); Nasrattin (Nasrattin,1971); Harpagon (Cimri, 1973); Ali Ağa, Zeynep’inKahyası (Aliş, 1974); Pantalone (İki Hükümdarın hiz-metçisi, 1974); Marko Puligora (Güzellik tek başınayürür, 1975); Hasip, Radiovski (Gol Karlı, 1975);

(Nikoletina Bursaç’ın mazeraları, 1975); Mitke(Koştana, 1976); Haci Sinanuddin (Derviş ve ölüm,1976); (Hastalık hastası, 1977); Petrov (İvan İvanoviçvar mıydı ?, 1978); (Övünen Asker, 1978); Aci Zanfir(Zona Zamfirovna, 1979); İhtar Bey, Abazoviç(Uğursuz, 1979); (Bilmecelerin oyunu, 1979); YusufEfendi, Hasan Ağa’nın danışmanı (Hasan Ağa’nınkarısı, 1979); Porfiriy (Suç ve ceza, 1980); Aleksa (IrgatSiman, 1981);Rikard Baum, Luksemburg’lu ticarettemsilcisi (Mevkideki adam, 1981); Doktpr Kayus,Fransız doktoru (Vindzor’un şen kadınları, 1982);Jeront (Zoraki Hekim, 1982); Polis (Keşan’lı Ali desta-nı, 1982); Menajör (Domoklo’nun kılıcı, 1983); Farfur(Hizmetçiler, 1983); Cemal Bey (Kılıbık, 1983); Ali Ağa(Aliş, 1984); Duhanovski, Belediye başkanı (Müfettiş,1985); Karagöz (Lanetli Avlu, 1985); Yönetmen, AkimKukiç (Rüşvet, 1986); (Koştana, 1987); Büyük Vezir(Korkunun günlüğü, 1988); Ahmet Vefik Paşa (Delikocanın kurnaz karısı, 1996); yazar: ‘’Üç arkadaş“(1975), ‘’Bilmecelerin oyunu“ (1979) ve ‘’Kılıbık“(1983); yönetmen: ‘’Aliş“ (1958, 1962, 1974 - 1984) ve‘’Büyülü düdük“ (1969) yönetmen yardımcısı‘’Koştana“ (1958).

Kazandığı ödüller: Kazandığı ödüller: Öncel Yugoslavya Dram SanatçılarBirliği’nin vermiş olduğu ödül, Rol: Mate, Temsil:‘’Deniz Feneri“, Yazar: Pero Budak (1960); MakedonyaSosyalist Cumhuriyeti Tiyatro sanatçıları Birliği’ninvermiş olduğu ödül, Rol: Aliya Cercelez, Temsil:Şöhret ve yalnızlık,Yazar:İvo Andriç (1963); Pirlepe’dedüzenlenen ‘’Voydan Çernodrinski’’ TiyatroFestivalinde en başarılı santçı ödülü, Rol: Nuri,Temsil:’’ Toros canavarı’’ (1966); Rol: Argon,Temsil:’’Hasatlık hastası’’ (1977) ve Farfur,‘’Hizmetçiler“ (1980); ‘’Birlik‘’ Gazetesi’nin yılınsanatçısı ödülü (1970); ‘’Hizmetçiler’’ temsilinde can-landırdığı farfur rolü için 11 Ekim devlet ödülü (1980);Pirlepe’de düzenlenen ‘’Voydan çernodrinski’’Tiyatro Festivalinde, yaşam boyu sanat ödülü(Pirlepe, 1996).

SEYFULLAH, Suzan - statist. Çocuk (Mum söndü, 1971);(Okul dünya, şen dünya, 1975); Hafize (Keşan’lı Alidestanı, 1982)

SELİMOVİÇ, Meşa - yazar ‘’Derviş ve ölüm“ (1976).SELİMOVSKA, Zübeyde - Aktör, Üsküp Dram Sanatları

Fakültesinden mezun oldu; canlandırdığı rolleri şun-lardır: Pamfila (Hadım, 2006); Asya (Benim Dünyam,2008); Lilika (Lilika, 2008); Prenses Lena (Leons ileLena, 2008); Juliyet (Romeo ve Juliyet, 2008); Heyma(Siyah Kalem, 2009); Kuluçka (İktdarda kadınlar,2009).

SELCUK, Timur - müzik seçkisi ‘’Yaşar, ne yaşar, ne yaşa-maz“ (1990).

SERAFİMOV, Venko – müzik bestecisi: ‘’Das Kapital“(1993), ‘’Yiğit Ana – Süper evhanımı“ (1995), ‘’DonJuan“ (2000) ‘’Huzur evinde isyan“ (2001), ‘’Bakan veBen“ (2002), ‘’Gözlerimi kaparım vazifemi yaparım“(2003) ve ‘’Küçürek kız“ (2003).

166


SİMOVİÇ, Lubomir - yazar ‘’Hasan Ağa’nın karısı“ (1979).SİNANOVSKİ Bedri - piyanoyla katılım ‘’Yerlikçi“ (1983)

ve ‘’Hizmetçiler“ (1983); besteci ‘’Vatanı kurtaranŞaban“ (1993); temil müziğini piyano eşliğinde ses-lendirdi ‘’Asiye nasıl kurtulur“ (1996).

SİNANOVSKİ, Sali - bas gitar ‘’Keşan’lı Ali destanı“(1982).

SİNECİK, Y. - dramaturji ‘’Bizim Müfettiş“ (1960).SİPAHİ Zekir (1 Ekim октомври 1947, Prizren,

Yugoslavya) - aktör. Orta öğrenimini Üsküp’te bütün-ledi. 1969 yılından bu yana Türk Tiyatrosu’nda aktörolarak çalışmakta. Aktörlük yanısıra zaman zamanyönetmen olarak da görev yapmakta. Ana sahnedecanlandırdığı rollerin başlıcaları: Damat (Kanlıdüğünler, 1969); Stanko, uzman, Lepi Cane lakaplı(Konkur, 1970); Alibaba (Ali Baba ve kırk haramiler,1970); Delikanlı (Çiçekçi Ali, 1970); Subay (Korku,1970); Anlatıcı (Çar ve çoban1970); Şerif (Aşk efsane-si [Ferhat ile Şirin], 1970); Dede, Derviş (Mum söndü,1971);Köylü (Nasrettin, 1971); Köylü çocuğu (YiğitAna, 1971); Lör adam (Maviş ile Memiş, 1972); Tellal(Medeya, 1973); Tellal (Otelo, 1973); Simon, Katip(Cimri, 1973); Genç aktör (Altı kişi yazarını arıyor,1974); Trufaldino (İki Hükümdarın hizmetçisi, 1974);Defterdar (Derviş ve Ölüm, 1976); (Demebller geze-geni, 1976); Dede (Haydi, 1977); Rıza Ağa’nın oğluSalih (Ben, Rıza Ağa, 1977); (Hastalık hastası, 1977);(Çiçekçi Ali, 1977); Zeko (Boşko Buha, 1978); Samanşapkalı adam (İvan İvanoviç var mıydı ?, 1978); Kadı(Uğursuz, 1979); Kote (Zona Zamfirovna, 1979);Nikola, yazar (Ratsin, 1979); Suyo, Hasan Ğa’nın aske-ri (Hasan Ağa’nın karısı, 1979); Nikola (Suç ve ceza,1980); Musa Bey (Irgat Siman, 1981); Muşan (Hanka,1981); Aydin, başkaldıran (Memet, 1982); Sıska,Şelou’nun akrabası (Vindzor’un şen kadınları, 1982);Komser (Damaklo’nun kılıcı, 1983); Faik (Kılıbık,1983); İgno Podzemski (Bogomil efsanesi, 1984);Dede, Köyün en yaşlı adamı (Namus Köprüsü, 1984);Kadir, Fazile’nin kocası (Deli Emine, 1984); Avram(Raşela, 1985); Osip, hizmetçi (Müfettiş, 1985); Haim(Lanetli avlu, 1985); David (Pipa- Ritam, 1986); Nuçik,Svetislav (Rüşvet, 1986); Yakışıklı Smit (Kaptan ConPipılfoks, 1987); Hızır Reiz, Kaptan (Yedi kocalıHürmüz, 1987); (Koştana, 1987); Hüsamettin(Kadıncıklar, 1988); Hüseyin Ar Razi (Korkunun günlü-ğü, 1988); Agitan, Yusuf (Kafkas tebeşir dairesi, 1989);Profesör (Klement’in düşüşü, 1989); Ramo (Beyaz çin-gene, 1989); Mahküm (Yaşar, ne yaşar, ne yaşamaz,1990); Deli Emi (Yunus Emre, 1991); Kont (Ardel veyaMargarita, 1992); Kumarcı (Pitiya’nın ölümü, 1992);Fransıs subay, Grof Ponyatski (Lütfen dokunmayın,1993); Büyük İbrahim Efendi (Kel Mehmet, 1994);Stepan (Evlenme, 1994); Kayata (Boş beşik, 1996);Tomas Fasülyeci (Deli kocanın kurnaz karısı, 1996);Arkadaş, zengin müşteri (Asiye nasıl kurtulur, 1996);Teramen (Fedra, 1997); Cinci Hoca (Deli İbrahim,1999); Yazar Yahya (Hürrem Sultan, 2001); İkinciheyet (Sınırdaki ev, 2002); Baba (Küçürek kız, 2003);

Çoban (Kral Oidipus, 2004); Yaşlı adam (Gılgamış,2004); çeviri ‘’Boşko Buha“ (1978) ve ‘’Dövmeli canlar“(1994); yönettiği temsiller: ‘’Keşan’lı Ali destanı“(1982), ‘’Kadıncıklar“ (1988), ‘’Vatanı kurtaran Şaban“(1993), ‘’Deli Koca’nın kurnaz karısı“ (1996), ‘’Kurban“(2000) ve ‘’Gözlerimi kaparım vazifemi yaparım“(2003); Beyefendi Gabor, Melhior’un babası (Baharınuyanışı, 2009); sahne tasarımı ‘’Keşan’lı Ali destanı“(1982); müzik seçkisi ‘’Kurban“ (2000).

SLANEVA, Yagoda - koreograf ‘’Korkunun günlüğü“(1988), ‘’Magbet“ (1988), ‘’Hizmetçiler“ (1989),‘’Yunus Emre“ (1991), ‘’Balerina“ (1994), ‘’Evlenme“(1994), ‘’Dövmeli canlar“ (1994), ‘’Kral Hamlet“ (1995)ve ‘’kurban“ (2000).

SLEANSKA, Stela - piyanoyla katılım ‘’Bilmecelerinoyunu“ (1979).

SOPİ, Agim - yönetmen ve dramaturg ‘’Korkunun gün-lüğü“ (1988).

SOFOKLE - yazar ‘’Antigona“ (2002) ve ‘’Kral Oidipus’’(2004).

SPASE, Steryo - yazar ‘’Niçin ?“ (1992).SPASOVA, Emiliya - kostim tasarımı ‘’Neşeli hikayeler“

(2001).SPASOVSKA, Snejana - koreograf ‘’Bilmecelerin oyunu“

(1979).SPİROVSKİ, Kiril - müzik seçkisi ‘’Doğu rüzgarı – Batı

rüzgarı’’ (Kvey Lan)“ (1955, 1958)SPİROVSKİ, Tihomir - kostim tasarımı ‘’Kulisler ardı“

(2007).SRBLYANOVİÇ, Velizar - sahne tasarımı ‘’Derviş ve

ölüm“ (1976) sahne ve kostüm tasarımı ‘’İvanİvanoviç var mıydı ?“ (1978).

SREMAÇ, Stevan - yazar ‘’Zona Zamfirovna“ (1958 -1979) ve ‘’Bizim müfettiş“ (1960).

STAVREV, Branko - yönetmen ve sahne tasarımı ‘’Suçve ceza“ (1980); yönetmen ‘’Domoklo’nun kılıcı“(1983) ve ‘’Müfettiş“ (1985); yönetmen, senograf vekostimograf ‘’Rüşvet“ (1986); yazar, uygulama, dra-maturji, yönetmen, senograf ve müzik seçkisi‘’Budala“ (1998).

STANKOVİÇ, Borislav - yazar ‘’Koştana“ (1953, 1954,1956, 1957, 1958, 1962, 1965, 1967, 1976 - 1987)

STANKOSKI, Dimitar – yönetmen ‘’Zona Zamfirovna“(1979), ‘’Çizmeli kedi“ (1983), ‘’Son Juan“ )2000),‘’Huzur evinde isyan“ (2001) ve ‘’Küçürek kız“ (2003).

STEVANOVİÇ, Maya - Dramaturg ‘’Hizmetçiler“ (1989)ve ‘’Pitiya’nın ölümü“ (1992).

STEFANOVSKİ, Goran - yazar ‘’Klinç“ (1989) ve‘’Dövmeli canlar“ (1994).

STEFANOVSKİ, Yovan - sahne tasarımı ‘’NikoletinaBursaç’ın yaşantıları“ (1975) ve sahne ve kortim tasa-rımı ‘’Hüzünlü aile’’ (1979).

STEFANOVSKİ, Mirko (7 Eylül 1921, Üsküp – 31 Ekim1981, Üsküp) - yönetmen. 1945 - 1951 yılları arasındaMakedon halk Tiyatrosunda aktör olarak çalıştı.Manastır Halk Tiyatrosunda yönetmen olarak çalıştı(1951- 1957) Pirlepe halk Tiyatrosunda yönetmenolarak çalıştı (1957-1960). Üsküp İşçiler Evi’nin Müdür

167


görevinde bulundu (1960), Makedon halkTiyatrosu’nun Müdür yardımcılığını yaptı (1962 -1965) Halklar Tiyatrosu’nda yönetmen olarak çalıştı(1965 - 1981). Çalışma hayatı süresince 50 fazla tem-silli yönetti. Türk Tiyatrosu sahnesinde yönbettiğitemsillerin başlıcaları şunlardır: ‘’Bizim Müfettiş“(1960), ‘’Deniz feneri“ (1960), ‘’Gerçek ölmüş“ (1965),‘’Kadın dilsiz olunca“ (1967), ‘’Bülbül“ (1967), ‘’Benimtüm oğullarım“ (1968, sahne tasarımı), ‘’Haydi“,(1968), ‘’Çizmeli kedi“ (1969), ‘’Uzaylı adam“ (1969,sahne tasarımı),’’Ali Baba ve kırk haramiler“ (1970),‘’Hükümdar ve çoban“ (1970), ‘’Kasper kurtarıcı“(1971), ‘’Ömer ile Meryem“ (1971), ‘’Oksa Büyücüsü“(1972), ‘’Rüzgarda ince bir dal“ (1973), ‘’Otello“(1973), ‘’Nikoletina Bursaç’ın yaşantıları“ (1975),‘’Ömer ile Meryem“ (1976), ‘’Haydi“ (1977, ve sahnetasarımı), ‘’İvan İvanoviç var mıydı ?“ (1978) ve‘’Hüzünlü aile“ (1979).

STOYANOV, Krum - yönetmen ‘’Kanlı düğünler“ (1969).STOYANOVİÇ, Aleksandar - koreograf: ‘’Medeya“

(1973), ‘’Otello“ (1973), ‘’Altı kişi yazarını arıyor“(1974), ‘’İki Hükümdarın hizmetçisi“ (1974), ‘’Güzelliktek başına yürür“ (1975), ‘’Koştana“ (1976) ve‘’Hizmetçiler“ (1983).

STOYANOVİÇ, B. - yazar ‘’Hücum“ (1973).STOYANOVSKA, Silviya - aktör Katerina rolünü canlan-

dırdı (Lütfen dokunmayın, 1993)STOYANOVSKİ, Duşko - koreograf ‘’Padişah Leylek“

(1961), ‘’Altın yumurta“ (1965) ve kostimograf ‘’Altıkişi yazarını arıyor“ (1974).

STIRNİSKO, Vladimir - uygulama ‘’Samimiler“ (2002).SUBOTİÇ, Velimir -yazar ‘’İnsanlar“ (1958).SÜLEYMAN, Taner - Dram Sanatları Fakütesi’nde tale-

be; Bekçi (Siyah Kalem, 2009).SULEYMAN, Hüseyin - yazar ‘’Aliş“ (1958, 1962, 1974 -

1984), ‘’Alişimin kaşleri kara’’ halk türksüne göreuygulanmış.

SÜMER, Dinçer - yazar ‘’Êski fotograflar“ (1992).TAİR, Nesrin - aktör, Üsküp Dram Sanatları

Fakültesi’nden mezun oldu; canlandırdığı rolleri: Silvi(Huzur evinde isyan, 2001); Antigona, Edip’in kızı(Antigona, 2002); Araminta (Samimiler, 2002);Kıskardeş, Kız, İkinci nine (Küçürek kız, 2003); Kız(Gılgamış, 2004); Kaliban (Bura, 2004); Çekirge, Kukla,Çocuk (Kuklacı, 2004); Gürültü çıkaran kız (Özgürlükoyunu, 2005); (Azizname, 2005); (Atina’lı Timon,2005); Fedriya (Hadım, 2006); Dorina (Tartif , 2006);Ana (Daha yakın, 2007); Popi, ispisient (Kulisler ardı,2007); - Ana (Lilika, 2008); İnci (Kadıncıklar, 2008);Havva (Benim dünyam,2008) Valero (Leons ile Lena,2008); Neyma, Lukresiya Borciya (Siyah Kalem, 2009).Bayan Bergman, Vendula’nın annesi (Baharın uyanışı,2009); Lezo (Kadınlar Devleti, 2009).

TAMER, Aykut - çeviri ‘’Benim tüm oğullarım“ (1968).TAHİR, Alaettin - çeviri ‘’Mevkideki adam“ (1981).TAHİR, Riyad - aktör. Canlandırdığı rollerin başlıcaları:

Büyülü lambadaki ruh (Aladin’in büyülü lambası,1980); Popovoy (Suç ve ceza, 1980); (Don Perlipi’nin

aşkı, 1980); Bubi Baum, oğul (Mevkideki adam, 1981);Çocuk (Şekerli öykü, 1981); Polis (Irgat Siman, 1981);Çingene çocuğu (Hanka, 1981); Balford, Falstaf’ın yar-dımcısı (Vindzor’un şen kadınları, 1982); Tersine(Tersine, 1982); Selim Tuturutka (Keşan’lı Ali destanı,1982); Hizmetçi (Memet, 1982); Mustafa (Kılıbık,1983); Yaşlı adam (Çizmeli kedi, 1983); Güvenlik koru-yucusu (Hizmetçiler, 1983); İkinci gölge (Namus köp-rüsü, 1984); Mahküm (Lanetli avlu, 1985); O 2 (Raşela,1985); Tom Soer (Tom Soer, 1985); Administratör(Rüşvet, 1986); Öğrenci (Küçük byük aşklar, 1986);(Pipa-Ritam, 1986); Arçibald (Kaptan Con Pipılfoks,1987); Halaç Rüstem (Yedi kocalı Hürmüz, 1987);(Koştana, 1987); (Proje: Yolculuğu anlatan hikaye,1987); Berid (Korkunun günlüğü, 1988); Müşteri(Kadıncıklar, 1988); Katil (Magbet, 1988); (Gülüşüçocuklara hediye edelim, 1988); Asker (Kafkas tebeşirdairesi, 1989); Çilli (Beyaz çingene, 1989); Mahküm(Yaşar, ne yaşar, ne yaşamaz, 1990); Esnaf (YunusEmre, 1991); ASlan (Pitiya’nın ölümü, 1992); Sefiya(Elif Ana, 1992); (Niçin?, 1992); Deli kanlı, Film sanat-çısı (Vatanaı kurtaran Şaban, 1993, ve yönetmen asis-tanı); Büyücü (Alaettin, 1993); Müdürü (Helikopter,1993); Karlo XII (Lütfen dokunmayın, 1993); Jevakin(Evlenme, 1994); Adam (Dövmeli canlar, 1994); (KelMehmet, 1994); General (General Rokokoyko’nunbıyıkları, 1995); Sahır adam (Deli kocanın kurnaz karı-sı, 1996); Yörük (Boş beşik, 1996); Arabulucu (Asiyenasıl kurtulur, 1996); Voyko (Rayların dışında, 1997);Aslan (Luna Park, 1997); Dalmış, Emekli müdür(Gökkuşağı peşinde, 1998); Bektaş Ağa (Deli İbrahim,1999); İtfayeci (R.R.R., 1999); Ahmet (Bir başkası,2000); Cihangir Hükümdar (Hürrem Sultan, 2001);Hacivat, Soytarı (Neşeli hikayeler, 2001); Bakanın yar-dımcısı (Bakan ve Ben, 2002); Kaçakçı (Sınırdaki ev,2002); Veli Berber, Efe Köpek, Keçecioğlu terzi, İyiBeyefendi (Ali ile Ayşe, 2003); (Cevdet) Hikmet,Memur (Gözlerimi kaparım vazifemi yaparım, 2003);dini görevli (Gılgamış, 2004); Kukla, Şeytan, Çocuk(Kuklacı, 2004); Yeşil (Lilika, 2008); Öğretmen, Dinigörevli (Leons ile Lena, 2008); Bay rantiye Ştidel,Moriç’in babası (Baharın uyanışı, 2009).

TVEN, Mark - yazar ‘’Tom Soer“ (1985).TERENÇİY - yazar ‘’Hadım“ (2006).TODOROVA-MLADENOVİÇ, Zorıça kostim tasarımı

‘’Uğursuz“ (1979) ve ‘’Pipa - Ritam“ (1986) sahne tasa-rımı ‘’Mevkideki adam“ (1981).

TODOROVİÇ, Damir - aktör. Katılmcı ‘’Atina’lı Timon“(2005).

TODOROVSKA, Zorıça - kostim tasarımı ‘’Hadım“(2006).

TOZİYA, Lupço - yönetmen’’Mevkideki adam“ (1981).TOMİ, Leze - Kadın (Enayi, 1965); Koro (Medeya, 1973).TOPKU, Hasan - besteci, temsl müziği seçki ‘’Şekerli

öykü“ (1981).TOR, Nedim - yazar ‘’Kör“ (1960).TETERO, Don - yazar ‘’Kaçırılan Prens“ (1966).TRAYKOVSKİ, Goran - besteci ‘’Gılgamış“ (2004), ‘’Kral

168


Oidipus“ (2004), ‘’Tartif“ (2006) ve ‘’Romeo ile Juliyet“(2008).

TRENÇOVSKİ, Goran - yönetmen ‘’Rayların dışında“(1997).

TRİFUNOVİÇ, Boşko – yazar ‘’Hükümdar ve çoban’’(1970).

TRİFUNOVİÇ, Kosta - yazar ‘’Tebrik ederim“ (1954).TROSTYANSKİ, Yuriy - piyano eşliği ‘’Doğu rüzagı - Batı

rüzgarı (Kvey Lan)“ (1955).TUNA-EYUPİ, Perihan (20 Mart 1955, Üsküp) - aktör.

Üsküp’te lise eğitimini tamamladı (1972). 1972 yılın-dan bu yana Halklar Tiyatrosunun TürkAnsamblosunda aktör olarak çalışmakta. TürkTiyatrosu’nun sahnesinde canlandırdığı rolleri: Yeşilperi (Oksa Büyücüsü, 1972); Koro yöneticisi (Medeya,1973); Harpagon’un hizmetçisi (Cimri, 1973); Beatriçe(İki Hükümdarın hizmetçisi, 1974); Genç aktör (Altıkişi yazarını arıyor, 1974); İkinci kız (Güzellik tek başı-na yürür, 1975); (Nikoletina Bursaç’ın yaşantıları,1975); (Üç arkadaş, 1975); (Okul dünyası - neşeli birdünya, 1975); Koştana (Koştana, 1976); Beti, Olga’nıngenç arkadaşı (Moralist, 1976); Hotel konuğu (İvanİvanoviç var mıydı ?, 1978); Kadın (Boşko Buha, 1978);Bilyana, Filip’in nişanlısı (Ratsin, 1979); Zona (ZonaZanmfirovna, 1979); Safiye, Kemal’in ilk karısı(Uğursuz, 1979); (Bilmecelerin oyunu, 1979); Dunya(Suç ve ceza, 1980); Alaettin’in annesi (Aladin’inbüyülü lambası, 1980); (Dünya önünde Tito ile birlik-te, 1980); (Don Perlipi’nin aşkı, 1980); Çocuk (Şekerliöykü, 1981); Hanka, Seydo’nun karısı (Hanka, 1981);Seid’in ilk karısı (Hizmetçiler, 1983); Ayşe, Emine’ninkomşusu (Deli Emine, 1984); Nasip, Sali’nin karısı(Namus köprüsü, 1984); Zeliha (Aliş, 1984); RujaTomiç (Tarak, 1985); Çamaşırcı kadın (Yerma, 1986);SEma (Küçük büyük aşklar, 1986); Koro (Rüşvet,1986); Lanaboy (Kaptan Con Pipılfoks, 1987); (Proje:Yolculuğu anlatan hikaye, 1987); Hürmüz (Yedi koca-lı Hürmüz, 1987); (Koştana, 1987); Öcüа (Magbet,1988); İnci (Kadıncıklar, 1988); Rabiya (Korkuluğungğncesi, 1988); (Gülüşü çocuklara hediye edelim,1988); İlvan Kız (Yunus Emre, 1991); Behie (Elif Ana,1992); Kontesa (Ardel yada Margarita, 1992); Pitiya(Pitiya’nın ölümü, 1992); (Niçin, 1992); Kertenkele(Alaettin, 1993); Perihan Anneн (Das kapital, 1993);Sevgi (Lütfen dokunmayın, 1993); Model, Yönetmen,Opera sanatçısı, Film sanatçısı (Vatanı kurtaranŞaban, 1993; Agafya Tihonovna (Evlenme, 1994); Öcü(Uyanış, 1994); Klodiya (Dövmeli canlar, 1994); (KelMehmet, 1994); Hamlet (Kral Hamlet, 1995); Asiye(Asiye nasıl kurtulur, 1996); Anne (Boş beşik, 1996);Hiranuş (Deli kocanın kurnaz karısı, 1996); İzleyici(Luna Park, 1997); Kasta Diva (Kasta Diva Balkan rüz-garları, 1997); Ayla, Sevoyka (Mükkemel hediye,1998); Nastasiya Filipovna (Budala, 1998);Slobodanka Prodanski (R.R.R., 1999); Turhan Sultan(Deli İbrahim, 1999); Ayşe (Bir başkası, 2000); Elvira(Don Juan, 2000); Biserka (Neşeli hikayeler, 2001);Mihrimah (Hürrem Sultan, 2001); Recina (Banka nasıl

soyulur, 2001); Hemşire Meri (Huzur evinde isyan,2001); Kurnaz kadın (Bakan ve Ben, 2002); Kadın,Zekiye teyze, Keçecioğlunun karısı, Şirin Nine, Komşukarısı, Fırıncı’nın karısı (Ali ile Ayşe, 2003); SidurSabitu (Gilgameş, 2004); Halay çeken (Kral Oidipus,2004); (Kuklacı, 2004); Herkesin (Özgürlük oyunu,2005); Hermet (Hadım, 2006); Mehtap (Kadıncıklar,2008) Bayan Gabor, Melhiot’un annesi (Baharın uya-nışı, 2009); Annecik (İktidarda kadınlar, 2009).

Kazandığı ödüller:Ustrumca’da düzenlenen ‘’Risto ŞişkovOda Tiyatro Festivali’nde, ‘’Kasta Diva’’ temsilindecanlandırdığı Kasta Diva rolü için ‘’Risto Şişkov’’ enbaşarılı aktör ödülünü kazandı, (Ustrumca, 1997).

TUNCER, Nurulla - sahne tasarımcısı ‘’R.R.R.“ (1999) ve‘’Siyah kalem“ (2009).

KAMİLOV, Rumen - sahne efekti ‘’Bogomil destanı“(1984).

KERİMİ, Vehbi - katılımcı ‘’ O savşçı, O kahraman“ (1982).KOROVİÇ, Svetozar - yazar ‘’Ayşe“ (1953).KOROVİÇ, Svetislav - yazar ‘’Zulümkar“ (1953 и 1957).KORTOŞEV, Kiril - yönetmen ‘’Altın kumlar“ (1961).KUKİÇ, Radivoe - dramaturg ‘’Beyaz geyik“ (1955).UYAKOVİÇ, Selda - statist. Meri (Tom Soer, 1985).ULUDAĞ, Engin – yönetmen ‘’Yedi kocalı Hürmüz“

(1987).ULUSOY, МMehmet - yönetmen ‘’R.R.R.“ (1999).USTAİBO, Husein - aktör. Kardeş (Çar ve çoban1970);

İbrahim (Ali baba ve kırk haramiler, 1970); Stanko,uzman, Lepi Çane (Konkur, 1970).

UÇKAN, H. Vasvi - yazar ‘’Deli Emine“ (1984).FANKO, Serafin - yönetmen ‘’Niçin’’ (1992).FEYD, Sami - yazar ‘’Bakna nasıl soyulur“ (2001).FEYDO, Jorj - yazar ‘’Aman karım duymasın“ (2003).FETAH, Nacire - aktör. Hatice (Ayşe, 1953); Magda

(Koştana, 1954).FETAH, Hacer - aktör. Kadın (Sinek, 1951); Mariya,

Arso’nun karısı (Dünya savaşı, 1951); Anga (Şüphelişahıs, 1952); Hanımefendi (İki hırsız, 1952); (Halkmehbusu, 1952); Kadın (Düğme, 1952); Anne (Nezle,1952); Antoanet, hizmetçi (Hasatlık hastası, 1952);Emine, kızı (Zulümkar, 1953); Salçe (Koştana, 1954);(Devlet idaresi, 1954); Cemile, karısı (Büyük kalpler,1954); Zeyna, Bey’in karısı (Cafer Bey’in karısı, 1955);İnci (İnci yaşlar,1956); Vaska, Arso’nun kızı (Koştana,1956); KOştana, çingene kadın (Koştana, 1957).

FİLİPOVİÇ, R. - yazar ‘Cafer Bey’in karısı“ (1955 и 1967)FİRFOV, Jivko, müzik bestecisi ‘’Boş beşik“ (1956) Yürük

halk türküleri motivlerine göre.FİRFOV, Milan - müzik seçmeni ‘’Leylek Padişah“ (1961)

Nikolay Rimski – Karsakov ile Petar İliç Çaykovski’nineserine göre.

FREYN, Maykıl - yazar ‘’Kulisler ardı“ (2007).FUGARD, Athold - yazar ‘’Ada’’ (1990).

HAYBER, Abdülkadir - lektör: ‘’Zona Zamfirova“ (1979),‘’Bilmecelerin oyunu“ (1979), ‘’Ratsin“ (1979),‘’Uğursuz“ (1979), ‘’Hüzünlü aile“ (1979), ‘’Hanka“(1981), ‘’Mevkideki adam“ (1981) ve ‘’Şekerli öykü“

169


(1981).HALDUN, Taner - yazar ‘’Keşan’lı Ali Destanı“ (1982),

‘’Lütfen dokunmayın“ (1993). ‘’Vatanı kurtaranŞaban“ (1993), ‘’Deli kocanın kurnaz karısı“ (1996),‘’Gözlerimi kaparım vasifemi yaparım“ (2003); teknikekibi ‘’Fedra“ (1997);

HALİL, Fahredin - sahne tekniği ‘’Bir başkası“ (2000)sahne işçisi ‘’Don Juan“ (2000).

HALİM, Musa - aktör. Luka (Ayı, 1950); Tasa (Şüphelişahıs, 1950); Sveto (Analfabet, 1951); Tasiç, askeriyekatibi (Dünya savaşı, 1951); Diafuaru, hekim (Hastalıkhastası, 1952); Ahmet Bey, baba (Ayşe, 1953); Mitko,Onun kardeşi (Koştana, 1953); Selim Bey, ısmarlamaZulümkar (Zulümkar, 1953); Starikov (Evlenme,1953); Mitko, Arso’nun kardeşi (Koştana, 1954);Muhlis (Büyük kalpler, 1954); (Bir misafir geldi, 1954);Yaşlı Ayı (Beyaz geyik, 1955); Cafer Bey, BanyalukaBey’i (Cafer Bey’in karısı, 1955); Müşterek hane, 1955).

HANUŞ, Pavel - yazar ‘’Buradan bir genç geçti mi ?“(1959).

HASAN, Bülent - statist. Çocuk (Yerma, 1986).HASAN, KEÇ Nacie (17 Kasım 1964, Üsküp) - aktör.

(1986) yılından bu yana Türk Tiyatrosu’nda aktör ola-rak çalışır. Türk Tiyatrosu’nun sahnesinde şimdiyekadar canlandırdığı rolleri; Çamaşıcı (Yerma, 1986);Koro (Rüşvet, 1986); (Proje: Yolculuğu anlatan hikaye,1987); Hızlı konuşan kadın (Kaptan Con Pipılfoks,1987); Kadın (Yedi kocalı Hürmüz, 1987); (Koştana,1987); Büyücü kadın (Magbet, 1988); Onların kızı(Korkunun günlüğü, 1988); Nasiya (Beyaz çingene,1989); Mahpus (Yaşar, ne yaşar, ne yaşamaz, 1990);Gül hatun (Yunus Emre, 1991); Nataliya (Ardel veyaMargarita, 1992); Balerin, Heyetin ilk üyesi (Vatanıkurtaran Şaban, 1993); Arina Panteleymonovna(Evlenme, 1994); Prenses Roza (Uyanış, 1994);Linoreza (General Rokokoyko’nun bıyıkları, 1995);Gelinçe (Boş beşik, 1996); Senie (Asiye nasıl kurtarılır,1996); Panopa (Fedra, 1997); Ninca, Dağ,tan(Gökkuşağı peşinde, 1998); Ayşe (Bir başkası, 2000);Kadın (Kurban, 2000); Alıcı (Neşeli hikayeler, 2001);Bakanın sekreteri (Bakan ve ben, 2002); Daktilo adayı,Referans memuru, Asistan (Gözlerimi kaparım vazife-mi yaparım, 2003); Naiv kadın (Özgürlük oyunu,2005); Yaşlı (Hadım, 2006); Hayriye (Kadıncıklar,2008); Guvernör (Leons ile Lena, 2008); Bayan Besel,Marta’nın annesi (Baharın uyanışı, 2009); Nuse(Hükümdar kadınları, 2009)

HASAN, Faik - aktör. Yoso (Şüpheli şahıs, 1950); Bekar(Analfabet, 1951).

HASAN,Şefket (16 Nisan 1942, Üsküp) - aktör.1971 yılın-dan itibaren Türk Tiyatrosu’nda aktör olarak çalışır.Ana sahnesinde şu rolleri canlandırdı: Moriç (Şöhretve yalnızlık, 1964); Müzaffer (Yüzsüz adam, 1964);Rekvizitör (Altı kişi yazarını arıyor, 1974); Çoban(Derviş ve ölüm, 1976); Yoviça (Boşko Buha, 1978);alternativ (Ratsin, 1979); Aile reisi (Uğursuz, 1979);Jandarma (Suç ve ceza, 1980); (Don Perlipi’nin aşkı,1980); (Dünya önünde Tito ile birlikte, 1980); Tellal

(Irgat Siman, 1981); Marko, tatlıcı (Şekerli öykü, 1981);Ramik, kardeş (Hanka, 1981); Zganarel, Martina’nınkocası (Zoraki Hekim, 1982); Pistol, Falstaf’ın yardım-cısı (Vindzor’un şen kadınları, 1982);Zekir, ırgat(Memet, 1982); Niyazi (Keşan’li Ali destanı, 1982);Kaşıngan (Şımarık, 1982); İzleyici (Hizmetçiler, 1983);Duvarcı (Namus köprüsü, 1984); Co’nun dilsiz arkada-şı (Tom Soer, 1985); Recep (Raşela, 1985); Svistunov,Polis (Müfettiş, 1985); Amir (Lanetli avlu, 1985); İnsan(Yerma, 1986); Şişko (Küçük büyük aşklar, 1986);Memo, bekçi (Yedi kocalı Hürmüz, 1987); Büyük kor-san (Kaptan Con Pipılfoks, 1987); (Koştana, 1987);(Proje: Yolculuğu anlatan hikaye, 1987); İmam(Korkunun günlüğü, 1988); Ros (Magbet, 1988);(Gülüşü çocuklara hediye edelim, 1988); Orman bek-çisi (Beyaz çingene, 1989); Hekim, çalgıcı, hakem(Kafkas tebeşir dairesi, 1989); Mahpus (Yaşar, neyaşar, ne yaşamz, 1990); Derviş (Yunus Emre, 1991);Maniker (Pitiya’nın ölümü, 1992); Ruşit (Elif Ana,1992); Arap - zenci - türist (Lütfen dokunmayın,1993); Büyük Vezir (Alaettin, 1993); Ruh (Uyanış,1994); Mültezim (Kel Mehmet, 1994); Starikov(Evlenme, 1994); Peyko (General Rokokoyko’nunbıyıkları, 1995); Asım Bey (Deli kocanın kurnaz karısı,1996); Kaynata (Asiye nasıl kurtarılır, 1996); Amca(Boş beşik, 1996); Şeyhülislam (Deli İbrahim, 1999);Köy muhtarı (Kurban, 2000); Karagöz, Subaşı (Neşelihikayeler, 2001); Kamenço’nun Şefi (Bakan ve ben,2002); Polis (Gözlerimi kaparım vazifemi yaparım,2003); Anu (Gilgamış, 2004); rejisör işbrilikçisi„Uğursuz“ (1979).

HACİK, Fadıl - yazar ‘’Mevkideki insan “ (1981) ve ‘’Tarak“(1985).

HİKMET, Nazım - yazar ‘’Enayi“ (1965), ‘’Şöhret veyaunutulan adam“ (1967), ‘’Kafatası“ (1968), ‘’AşkDestanı [Ferhat ile Şirin]“ (1970), ‘’İnek“ (1972), ‘’İvanİvanoviö var mıydı?“ (1978) ve ‘’Domoklo’nun kılıcı“(1983).

HOCA, İsmail - müzik seçimi ‘’Nikoletin Bursaç’ın mace-raları“ (1975) ve Okul dünyası, neşeli bir düny“ (1975)besteci ‘’Tembeller gezegeni“ (1976).

HOCALAR, Zekeriya - aktör. Rolleri: Çocuk (Şekerliöykü,1981); Polis (Irgat Siman,1981); Ali, ırgat(Memet, 1982); Doktor (Şımarık, 1982); Temel(Keşan’lı Ali Destanı, 1982); Leander, Lusinda’nın sev-gilisi (Zoraki Hekim, 1982); (O savaşçı, O kahraman,1982); Polis (Kılıbık, 1983); Güvenlik korumacısı(Hizmetçiler, 1983); Ahmet, Ganimet’in kocası (DeliEmine, 1984); delikanlı (Aliş, 1984); İlk gölge (Namusköprüsü, 1984); Tırpe (Bogomil Destanı, 1984); Kani 2(Raşela, 1985); Mahpus (Lanetli avlu, 1985); Fıstık(Tom Soer, 1985); Erol Derviş (Pipa - Ritam, 1986);Jandarma (Rüşvet, 1986); Puding Co (Kaptan ConPipılfoks, 1987); Ali, Subay (Yedi kocalı Hürmüz,1987); (Proje:Yolculuğu anlatan hikaye, 1987, ve bes-teci); Magdaf (Magbet, 1988); Sıtkı (Kadıncıklar,1988);Gizli Berid (Korkunun günlüğü, 1988); (Gülüşü çocuk-lara hediye edelim, 1988); Çingene (Beyaz çingene,

170


1989); Mahpus (Yaşar, ne yaşar, ne yaşamz, 1990);Tellal (Yunus Emre, 1991); müzik seçimi ‘’Kafkas tebe-şir dairesi“ (1989).

HOCALAR, Leyla - çevirmen ‘’Kaptan Con Pipılfoks“(1987) ve ‘’Korku güncesi“ (1988)

HRİSTOV, Vasil - yönetmen ‘’Dövmeli canlar“ (1994).HRİSTOV, Dimitar - yönetmen ‘’Zoraki Hekim“ (1982),

‘’Küçük büyük aşklar“ (1986) ve ‘’Orhan“ (1992).HRİSTOV, Çedo - sahne tasarımcısı ‘’Çağın adamı“

(1977), ‘’Irgat Siman“ (1981) ve ‘’Hanka“ (1981).HRİSTOVA, Ana - Şarkıcı (Lilika, 2008).HÜRMÜZLÜ, İsmet - yönetmen ‘’Lütfen dokunmayın“

(1993).HUSEİN, Abduş (2 Şubat 1921, Üsküp - 4 Kasım 2001,

Üsküp) - yönetmen. Üsküp Devlet Tiyatro Okulundanmezun oldu (1949) . Paralel olarak Orta sanat okulu-na da kaydını yaptırdı, Nikola Martinovski’nin sınıfın-da resim sanatı okudu. Türk Tiyatrosu dahilinde TürkTiyatrosu’nun kurucularından biri sayılır, aynı zaman-da Türk Tiyatrosu’nun ilk Müdürü olduğu bili-nir.(1950 -1955). Arnavut Dramı’nda da temsilleryöetti. Türk Tiyatrosu’nun sahnesinde şu temsilleriyönetti: ‘’Şüpheli şahıs“ (1950), ‘’Ayı“ (1950),‘’Kaynanık kabak - (1950), ‘’Evlilik teklifi“ (1950),‘’Analfabet“ (1951), ‘’Sinek“ (1951) ‘’Dünya savaşı“(1951), ‘’Hastalık hastası“ (1952), ‘’İki hırsız“ (1952),‘’Düğme“ (1952), ‘’Nezle“ (1952), ‘’Halk Mehbusu“(1952), ‘’Şüpheli şahıs“ (1952), ‘’Evlenme“ (1953),‘’Koştana“ (1953), ‘’Zoraki Hekim“ (1953), ‘’Jorj dan-den“ (1954) ve ‘’Koştana“ (1954); Aleksey Yuniç rolü-nü canlandırdı (Şüpheli şahıs, 1950); Purgon, Arganhekimi (Hastalık hastası, 1952); Patkalosin (Evlenme,1953); Sganarel (Zoraki Hekim, 1953); Lubin (JorjDanden, 1954).

HUSEİN, Ahmet - aktör. Rol: Reçko (Rasema’nın sevdası,1955).

HUSEYİN, Ekrem - aktör. (Altın yumurta, 1965); (Karga,1967); (Dünya önünde Tito ile birlikte,1980); tekeKazım (Keşan’lı Ali Destanı, 1982); İskelet(R.R.R.,1999); sahne tasarımcısı ‘’Keşanlı Ali Destanı“(1982), ‘’Lütfen dokunmayın“ (1993), ‘’Vatanı kurta-ran Şaban“ (1993), ‘’Boş beşik“ 1996) ve ‘’R.R.R.“(1999).

HUSEYİN, Saime - aktör. Rol: Ancelina (Hastalık hastası,1952),

HUSEİN, Cevat - aktör. Aleksa Yuniç (Şüpheli şahıs,1952); Nikola, bakkalcı (Zulümkar, 1953); (Tebrik ede-rim - Evlilik teklifi, 1954); Yane, kahveci (Sürtük, 1957);Spira Grabiç (Tebrik ederim - Evlilik teklifi, 1958).

HÜSNİ, Lutvie - aktör. Rol: Luyza (Hastalık hastası, 1952).HUSTREV, Said - besteci ‘’Mabet“ (1988).ÇVETANOVSKİ, Vlado - yönetmen ‘’Siyah

Kalem“(2009).ÇVETANOVSKİ, Voyo - yönetmen ‘’Evlilik teklifi mi bu...

?“ (2003).ÇONEVSKİ, Petko - çeviri ‘’Ali ile Ayşe“ (2003).ÇAVOLİ, Meseret - Salçe, Koştana’nın annesi (Koştana,

1956); Salçe, Koştana’nın annesi (Koştana, 1957);

Taşana (Zona Zamfirova, 1958); genç kız (Aliş, 1962);Salçe (Koştana, 1962); Salçe, Koştana’nın annesi(Koştana, 1965); Salçe, Koştana’nın annesi (Koştana,1967).

ÇADİKOVSKİ, Lubomir - sahne tasarımcısı ‘’Kılıbık“(1983).

ÇALOVSKİ, Yane - sahne tasarımcısı ‘’Atinalı Timon“(2005).

ÇAPLİN, Çarli - müzik ‘’Ali ile Ayşe“ (2003).ÇAŞULE, Kole - yazar ‘’Rüzagrın fısıltısı“ (1973).ÇEMERSKİ, Gligor - sahne tasarımcısı ‘’Ratsin“ (1979).ÇEHOV, А. P. - yazar ‘’Ayı“ (1950), ‘’Evlilik teklifi“ 1950 -

1954) ve ‘’Evlilik teklifi mi bu ...?“ (2003).ÇOPENİNG - dramaturg ‘’Çarın yeni elbiseleri“ (1963).ÇOPİÇ, Branko - yazar ‘’Nikoletina Bursaç’ın yaşantıları“

(1975).ÇOREVSKİ, Boris - katılımcı ‘’Atina’lı Timon“ (2005).ÇUKİÇ, Yasmina - katılmcı (‘’Orhan“ (1992).Çukiç, Mimoza - çocuk aktör olarak şu Projeye katılmış:

Kızcağız (Karton kutusu, 1991); Glikera (Pitiya’nınölümü, 1992); Gülsüm (Kurban, 2000).

CAYKOVSKİ, Kiril - besteci ‘’Fırtına’’ (2004).CEVDET, Melih Anday - çeviri ‘’Müfettiş“ (1985).CEMAİL, Nuri - aktör. Goko (Şüpheli şahıs, 1952).CEMAİL, Hidaver - müzisyen,davul ‘’Keşanlı Ali Destanı“

(1982).CEMAL, Ahmet - tercüman ‘’Antigona“ (2002).CİDROV, Kırste S. - sahne tasarımcısı ‘’Deli İbrahim“

(1999) ve ‘’Samimiler“ (2002)CUVALEKOVSKİ, İliya - yönetmen ‘’Kör adam“ (1960).CUMALI, Necati - yazar ‘’Boş beşik“ (1956 ve 1996) ve

‘’Nalınlar (1967).CÜCENOGLU,Tüncer - yazar ‘’Helikopter’’(1993) ve

‘’Kadıncıklar’’ (1988 и 2008).ŞABAN, Erman - aktör, Üsküp Dram sanatları

Fakültesinden mezun oldu; rolleri: Koro (KralOidipus, 2004).

ŞABAN, Ertan - aktör, Üsküp Dram SanatlarıFakültesinden mezun oldu;rolleri: Hüzünlü PalyaçoBulunmuş (Gökkuşağı peşinde, 1998); Muslihidin Ağa(Deli İbrahim, 1999); gazeteci (R.R.R.., 1999); Dorant(Samimiler, 2002); Hemon, Kreon’un oğlu (Antigona,2002); Roberto (Küçürek Kzı, 2003).

ŞABAN, Ercan - çocuk aktör,Proje rolleri: Magdaf’ın oğlu(Magbet, 1988); Çocuk (Beyaz çingene, 1989);Polifon’un oğlu (Pitiya’nın ölümü, 1992); Toto (Ardelveya Margarita, 1992); Yeniçeri (Lütfen dokunmayın,1993); Çocuk (Dövmeli canlar, 1994).

ŞABAN, Naci - aktör. Roller: Mladen (Boşko Buha, 1978);Hasan Aga’nın askeri (Hasan Ağa’nın karısı, 1979);Polis, sivil (Ratsin, 1979); Tanasie Dimitrieviç (Hüzünlüaile, 1979); (Bilmecelerin oyunu, 1979); Sultan(Aladin’in büyülü lambası, 1980); Subay (Irgat Siman,1981); Banan (Tersine, 1982); Bekir, delikanlı (Memet,1982); Peyc (Vindzor’un şen kadınları, 1982); ÇakalRustem (Keşanli Ali destanı, 1982); (O savaşçı, O kah-raman, 1982); Böksör (Domoklo’nun kılıcı, 1983);Şişko (Çizmeli kedi, 1983); Farfur’un karısı (Hizmetçi,

171


1983); Koço (Kılıbık, 1983); Yemekhaneci (Aliş, 1984);Komutan (Bogomil destanı, 1984); Memt, Namus’unmacası (Namus köprüsü, 1984); İlk adam (Deli Emine,1984); Zaim (Lanetli avlu, 1985); Kızılderili Co (TomSoer, 1985); Hukukçu (Tarak, 1985); O 1 (Raşela,1985); İvan Kuzman Şpekin, Postahane Müdür(Müfettiş, 1985); Viktor (Yerma,1986); Oskar Donovan(Pipa-Ritam, 1986); Postacı (Küçük, büyük aşklar,1986); Sava Saviç (Rüşvet,1986); Hasan Berber (Yedikarılı Hürmüz, 1987); Kaplumbağa (Kapetan Con PipılFoks, 1987); (Koştana,1987); Apo (Kadıncıklar, 1988);Banko (Magbet, 1988); Mansur (Korkuluğun günce-si,1988); Şişko Hükümdar, yaşlı kadın (Kafkas tebeşirdairesi,1989); Albert (Klement’in düşüşü, 1989);Demir (Beyaz çingene, 1989); Mahküm (Yaşar, neyaşar ne yaşamz, 1990); General (Ardel veyaMargarita, 1992); Menekey (Pitiya’nın ölümü, 1992);(Niçin?, 1992); (Orhan, 1992); Ekmel, Baltacı (Lütfen,dokunmayın,1993); Filarmoni Müdür, Horaçio,Kitapçı, Kamerman, (Vatanı kurtaran Şaban, 1993);Koruyucu (Helikopter,1993); Kaygana (Bir evlenme,1994); Paşa (Kel Mehmet, 1994); Koruyucu (Dövmelicanlar, 1994); Duşko (Нrayların dışında, 1997); Eşek(Luna Park, 1997); Aktör (Budala, 1998); Mustafa Ağa(Deli İbrahim,1999); Naum Brodski (R.R.R., 1999); Pitu(Sara Bernard’ın anıları-maceraları, 1999); PapasMiloş (Huzur evinde isyan, 2001); Zengin (Neşeli hika-yeler, 2001); Neboyşa Kurnazovski (Bakan ve ben,2002); Üçüncü delege (Sınırdaki ev, 2002); Efruz(Gidiyorum Gözlerimi kaparım vazifemi yaparım,2003); Fazil, doktor (Aman karım duymasın, 2003);(Evlilik teklifi veya ne ... ?, 2003); Baba (Gilgamış,2004); (Kadıncıklar, 2008); (Leons ve Lena, 2008);(Romeo ve Juliet, 2008); reji yardımcısı ‘’Kafkas tebe-şir dairesi’’ (1989) ve ‘’Yaşar,ne yaşar, ne yaşamaz“(1990).

ŞABANİ, Aida – piyano- ilustrasyon ‘’Kafkas tebeşir dai-resi“ (1989).

ŞAKİR, Şefki - sahne tasarımcısı ‘’Bir başkası“ (2000) vesahne tasarımcısı „Don Juan“ (2000).

ŞANDİL, Sadık - yazar ‘’Yedi Kocalı Hürmüz’’ (1987).ŞAPKALİSKA, Ana - dramaturji ‘’Tayların dışında“

(1997).ŞAHİÇİ, Muharem - aktör. Roller: Kurto (Koştana, 1957);

Hekim Hadım (Leylek Padişah, 1961); Hafiz (Tahir ileZüleyha, 1962); Çingene Valisi (Koştana,1962); Kurto,Romen polisi (Koştana, 1965); Kurto, Çingene amiri(Koştana, 1967); Senator, Memur, Asker (Otelo, 1973)

ŞEKSPİR, Viliyam - yazar ‘’Onikinci gece“ (1966), ‘’Otelo“(1973), ‘’Vindzor’un şen kadınlar“ (1982), ‘’Magbet“(1988), Hamlet ‘’Kıral Lir“ (1995), ‘’Fırtına’’ (2004),‘’Atina’lı Timon“ (2005), ‘’Romeo ve Juliyet“ (2008).

ŞEFKET, Emrula - statis.Hizmetçi (Rüşfet,1986); sahnetekniği ‘’Bir başkası“ (2000) ve sahne işçisi ‘’Don Juan“(2000).

ŞEHU,Başkim - müzik seçimi ‘’Hizmetçiler“ (1989) ve‘’Niçin’’ (1992) besteci ‘’Korkunun günlüğü“ (1988).

ŞİK, Ayten (31 Aralık 1938, Üsküp) - sanatçı.1953 yılında

Türk Tiyatrosu’nda suflör olarak görev başlamış.Zamanla küçür roller canlandırdı,yeterince tecrübeedindikten sonra daha ciddi rolleri de başarıyla can-landırdı.1965 yılında Türekiye’ye göç etti,oradaAnkara Devlet Tiyatro’sunun Opera’sında çalışmaları-na devam etti. Türk Tiyatrosu’nun sahnesinde can-landırdığı rollerin başlıcaları: Stana (Koştana, 1953 ve1954); Beyaz geyik (Beyaz geyik, 1955); (Müşterekhane, 1955); Kvey Lan (Doğu rüzgarı - Batı rüzgarı(Kvey Lan, 1955); Mesude, Zübeyde’nın dadısı (İnciyaşlar, 1956); Stana (Koştana, 1956); (Boş beşik, 1956);Stana, Haci Toma’nın kızı (Koştana, 1957); Zeliha (Aliş,1958); Zona (Zona Zamfirova, 1958); Stana, HaciToma’nın kızı (Koştana, 1958); (Doğu rüzgarı- Batırüzgarı (Kvey - Lan 1958); (Babil Kulesi, 1959); Mariya,Luçe’in ilk evliliğinde kızı (Lamba, 1960); (Bizimmüfettiş, 1960); „Babil Kulesi“ (1960);

Prenses Lusa (Leylek Padişah, 1961); Sul Zübeyde (İnciyaşlar, 1961); (Altın kumlar,1961); Zeliha, SerezHakim’in kızı (Aliş, 1962); Zühra, Emir’in kızı (Tahir ileZüleyha,1962); Stana (Koştana, 1962); Hanka,Seydo’nun kızı (Hanka, 1962); Anga, Yerotiye’nin karı-sı (Şüpheli şahıs,1963); Hükümdarın karısı (Çarın yenielbiseleri, 1963); sufler ‘’Büyük kalpler’’ (1954),Ödüller: Makedonya Dram sanatçıları Derneği’ndenyılın en başarılı sanatçı ödülüyle ödüllendirildi.’’Denizfeneri’’ temsilinde Marta rolünü canlandırdı. (1960).

ŞİROLA, Mladen - yazar ‘’Büyülü düdük’’ (1959 ve 1969),‘’Altın yumurta“ (1965) ve ‘’Uzun boylu, şişko karınlıve koca gzölü’’ (1968).

ŞPİRİ, Yohana - yazar ‘’Haydi’’ (1968 ve 1977).ŞUKAROVA, İskra koreograf ‘’Kral Oidipus“ (2004).ŞUTEVSKA, Sanya - koreograf ‘’Don Juan’’ (2000),

‘’Huzur evinde isyan“ (2001) ‘’Aman karım duymasın“(2003).

172


173


174


tÜrk tİyatrosu monografİ · 2016-06-07 · kemal’in “vatan yahut silistre” adlı oyunu...

Documents