tÍtulo 3. anexos - … · corta final: a última que se fai no rodal. unha vez conseguida a...

PROXECTO DE ORDENACIÓN DO MONTE VECIÑAL DE XALO

TÍTULO 3. ANEXOS


CONTIDO DO APARTADO ANEXOS

ANEXO.1. DEFINICIÓNS

ANEXO.2 NORMATIVAS DE APLICACIÓN

ANEXO.3. CÁLCULO DO ERRO DE MOSTRAXE

ANEXO.4. DATOS CLIMÁTICOS DA ESTACIÓN DE REFERENCIA

ANEXO.5. AVALIACIÓN DA OBRIGATORIEDADE DE ACCIÓNS DO PLAN DE ACTUACIÓN A EFECTOS

DO CUMPRIMENTO DOS CRITERIOS DE XESTIÓN SOSTIBLE

ANEXO.6. CRITERIOS CONSIDERADOS Á HORA DE REALIZAR ESTE PROXECTO DE ORDENACIÓN

ANEXO.7. CÓDIGO DE BOAS PRÁCTICAS

ANEXO.8. FICHA DAS PARCELAS DE INVENTARIO

ANEXO.9. FICHA DAS PRINCIPAIS ESPECIES DE FAUNA PRESENTES NA UNIDADE DE XESTIÓN

ANEXO.10. FICHA DAS PRINCIPAIS ESPECIES DE SOTOBOSQUE PRESENTES NA UNIDADE DE

XESTIÓN

ANEXO.11. FICHA DAS PRINCIPAIS ESPECIES FORESTAIS PRESENTES NA UNIDADE DE XESTIÓN

ANEXO.12. FICHA DAS PRINCIPAIS ENFERMIDADES QUE PODEN AFECTAR ÁS ESPECIES

FORESTAIS PRESENTES NA UNIDADE DE XESTIÓN


ANEXO.13. FICHAS DE CLASIFICACIÓN URBANÍSTICA.

ANEXO.14. CARPETA FICHA DO MONTE XALO.

ANEXO.15. FICHAS CATASTRAIS

ANEXO 1. DEFINICIÓNS


Actuacións de mellora: Serie de operacións no prazo que transcorre entre o final da rexeneración, sexa natural

ou artificial, e o momento no que comezan as seguintes cortas de rexeneración (cortas finais). Inclúen rozas,

fertilizacións, clareos, podas, traballos de prevención de incendios, etc.

Beneficio neto/ha: Balance de ingresos e gastos derivados das cortas e actuacións de mellora por hectárea de

monte.

Calidade de estación: Capacidade produtiva dun lugar fronte a unha determinada especie forestal e tipo de

produto.

Certificación forestal: É un proceso polo cal se garante a orixe sostible dos produtos forestais que se

comercializan.

Clara: Corta que se fai nun rodal regular, en estado de latizal ou fustal, co obxectivo de mellorar a estabilidade

e calidade da masa, eliminando os pés peor conformados, obtendo produtos madeirables, controlando a

composición específica e favorecendo o crecemento dos pés remanentes.

Clareo: Corta que fai nun rodal regular, en estado de repoboado ou monte bravo, co obxectivo de mellorar a

estabilidade da masa, sen obter produtos madeirables, controlando a composición específica e favorecendo o

crecemento dos pés remanentes:

Clase diamétrica: Intervalo de diámetros que se tratan como unha unidade.

Corta final: A última que se fai no rodal. Unha vez conseguida a rexeneración natural no aclareo sucesivo

uniforme.

Criterio: Categoría de condición ou proceso co cal a xestión forestal sostible pode ser avaliada.

Danos bióticos: Danos producidos no monte por axentes bióticos: virus e organismos similares, viroides,

bacterias, fungos, nematodos, ácaros, insectos, roedores e outros animais superiores.

Danos abióticos: Danos producidos no monte por axentes abióticos, tales como as condiciones meteorolóxicas

adversas (xeadas, seca, choivas torrenciais e inundación, neve, ventos fortes, raios e insolación excesiva ou

defectuosa), os danos producidos pola contaminación, por incendios, sexan naturais ou non, e por accións

mecánicas antrópicas.

Defoliación: Caída ou eliminación das follas, de xeito natural nas épocas de comezo do repouso vexetativo, ou

a causa de enfermidades, ataque de fitófagos, déficit de auga ou outras condicións ambientais adversas.

Densidade: Número de pés dunha masa por unidade de superficie. é unha das formas de cuantificar a

espesura.

Eliminación de brotes de eucalipto: Proceso polo que se destrúen os brotes de eucalipto co fin de evitar a súa

rexeneración. Pode ser mecánica ou química.

Entresaca: Tratamento que da orixe a unha masa irregular, é dicir, unha masa que ten intimamente

mesturados pés de tódalas idades presentes en ela e supón cortas de pés distribuídos por toda a súa

extensión.

Estado silvícola: Descrición das características xerais da masa dende o punto de vista silvícola, informando

das especies presentes, densidade, estado sanitario, calidade, sistema de rexeneración, etc.


Estrato: Conxunto de plantas que constitúen un grupo diferenciado polo seu tamaño e porte dentro dunha

estrutura, formación ou agrupación vexetal.

Existencias: Suma das árbores dun monte o dunha parte determinada de el expresada, de xeito xeral, en

termos de número de pés, área basimétrica ou volume.

Finca: Parcela ou conxunto de parcelas que conforman unha unidade de xestión.

Fustal: Unha das clases naturais de idade do arborado, que se inicia cando o diámetro supera os 20 cm e

mantense ata o final da vida da masa ou do pé.

Xestión forestal sostible: Administración e uso dos bosques e os montes de maneira que manteñan a súa

biodiversidade, produtividade, capacidade de rexeneración, vitalidade e o seu potencial de cumprir, agora y no

futuro, funcións ecolóxicas, económicas e sociais relevantes, a escala local, nacional e global, sen causar

dano a outros ecosistemas.

Hábitat Singular: superficie, xa sexa a escala de unidade de xestión ou superior, que posúe características

ecolóxicas particulares (alta diversidade, especial vulnerabilidade, representatividade, presenza de especies

endémicas, raras, protexidas ou ameazadas, reservas xenéticas, etc) que estean rexistradas ou catalogadas

nos rexistros oficiais da Administración competente.

Indicador: Parámetro cuantitativo, descritivo ou mixto que ao estar suxeito a seguimento de forma periódica

mostra o sentido do cambio.

Inforestal: Superficie correspondente a cultivos agrícolas, camiños, poboacións e zonas improdutivas.

Latizal: Unha das clases naturais de idade do arborado, que comeza cando se inicia a poda natural e se

mantén ata que o diámetro alcanza os 20 cm.

Monte bravo: Unha das clases naturais de idade do arborado, que comeza cando se inicia a tanxencia de

copas ou ben se alcanza una altura de 130 cm e mantense ata que se inicia a poda natural e a idade de

latizal.

Monte produtor: Aquel monte que ten como utilidade principal o aproveitamento dalgún produto concreto.

Monte protector: Área total ou parcialmente cuberta con vexetación leñosa, ordenada principalmente para

regular os cursos de auga, manter a calidade da auga, alimentar acuíferos, reducila erosión ao mínimo,

estabilizalas areas arrastradas polo vento ou exercer calquera outra influencia forestal beneficiosa.

Monte recreativo; de uso social- recreativo: Monte que ten como finalidade principal o lecer da poboación en

contacto coa natureza.

Monte ou terreo forestal: Terra na que vexetan especies arbóreas, arbustivas, de matogueira ou herbáceas,

ben sexa de xeito espontáneo ou procedentes de sementeira ou plantación, sempre que no sexan

características de cultivo agrícola ou foran obxectivo do mesmo.

Ortofoto: Fotografía obtida da proxección ortogonal (é dicir, horizontal) dun modelo estereoscópico

correctamente orientado formado por dúas fotografías aéreas solapadas.

Periodo de aplicación do plan: Duración do plan de xestión no cal se establecen una serie de actuacións nas

unidades de xestión.

Persistencia: Principio tradicional da xestión forestal ordenada que establece que toda actuación no monte

non debe nunca ameazar a integridade do solo, do voo ou doutros valores naturais de interese.

Plan de xestión: Conxunto de documentos que recollen as directrices da xestión nas actividades da mesma

sobre as que o xestor ten control. Como plan de xestión entenderanse: Proxectos de ordenación, Pláns


técnicos de xestión, pláns simples de xestión, pláns dasocráticos da unidade de xestión ou análogos, acordes

coa lexislación vixente, todos eles elaborados por enxeñeiros técnicos forestais ou enxeñeiros de montes e

aprobados pola administración competente ou, alternativamente, visados polos colexios profesionais forestais

(Enxeñeiros de Montes e Enxeñeiros Técnicos Forestais). En caso de que a unidade de xestión englobe a máis

dun plan de xestión, elaborarase un documento marco que establecerá con claridade a relación de

responsabilidades.

Poda: Supresión das ramas vivas e mortas nas árbores en pé con diferentes obxectivos.

Poda alta: En podas para a mellora da calidade da madeira dos fustes, última intervención con altura de poda

inferior a dous terzos da altura total da árbore podada. Con esta poda búscase deixar un fuste limpo de ramas

entre os 4 a 6 primeiros metros.

Poda baixa: En podas para a mellora da calidade da madeira dos fustes, primeira intervención cunha altura de

poda inferior a un terzo da altura total da árbore podada. Con esta poda búscase deixar un fuste limpo como

máximo ata os primeiros 2,5 metros.

Poda intermedia: En podas para a mellora da calidade da madeira dos fustes, intervención intermedia cunha

altura de poda inferior a un terzo da altura total da árbore podada. Con esta poda búscase deixar un fuste

limpo entre os 2,5 e os 4,5 primeiros metros.

Poda ou talla de formación: Operación selectiva na copa da planta que busca un fuste continuo, dereito e

vertical. Consiste en suprimir ou recortar forcadas, dobres ou triplos guías e ramas que saen moi verticais e

poden competir coa guía terminal (en produción madeireira). As tallas de formación en frondosas xa se poden

iniciar dende a fase de plantación.

Productividade: É o valor medio do crecemento por ano e hectárea do volume de cortas esperado nun ciclo

produtivo completo da especie non tendo porque corresponderse ni co crecemento medio actual nin co

crecemento corrente.

Rexeneración: Renovación dunha masa arbórea por calquera procedemento. Así mesmo, a masa así creada.

Rendemento sostido: A produción continua e regular dunha masa forestal.

Repoboado: Unha das clases naturais de idade do arborado, que comeza cando se acaba a idade de

diseminado, é dicir, unha vez producida a lignificación do talo e a ramificación e alcanzouse unha altura de

entre 25 e 50 cm, e termina cando aparece a tanxencia de copas ou ben se alcanza unha altura de 130 cm.

Reposición de marras: Operación pola que se procede a substituír as plántulas mortas trala súa implantación.

Rodal: Espazo forestal de superficie variable en coto redondo homoxénea en canto especie, idade e

tratamentos (tanto realizados como por realizar).

Roza: Operación que consiste en reducir, sobre un rodal, a presenza de matas e arbustos. Os seus diferentes

modos resultan da combinación de: acción sobre as especies (total ou selectivo), acción sobre o espazo (a

feito ou parcial), modo de execución (manual, mecanizado ou químico), acción sobre a planta afectada (roza

ou arranque).

Selección brotes: Operación realizada tralo rebrote de cepa despois da corta da árbore, mediante a cal se

reduce o número de brotes deixando aqueles mellores tanto polo seu vigor como pola súa rectitude.

Preténdese reducir a competencia e facer a masa penetrable.

Sixpac: Sistema de información xeográfica de identificación de parcelas agrícolas. A visualización dos seus

datos realizase a través da aplicación web Visor Sixpac.


Tratamento de restos de corta: Operación silvícola pola que se procesan os restos resultantes dunha corta. Os

restos de corta poden amontoarse, acordoarse, recollerse e extraerse fora do rodal, triturar ou queimar.

Habitualmente, si non se deixan espallados na parcela, acordóanse ou tritúranse.

Quenda: Número planificado de anos entre a repoboación ou rexeneración natural dunha masa ou rodal e a

súa corta final nunha fase de madurez determinada, caracterizada por producir o máximo de utilidades.

Unidade de xestión: Superficie que é obxecto dunha xestión forestal.

Uso do chan: Ocupación do chan por calquera actividade.

Uso múltiple, multifuncionalidade: Triplo papel que cumpren os montes: protección, produción e uso social. Na

súa determinación para unha unidade de xestión, débese definir a simultaneidade e secuencialidade, a

asignación de prioridades ou usos dominantes, a relación entre usos e a reversibilidade dos mesmos.

Vexetación rupícola o de ribeira: Formada por agrupacións arbóreas e arbustivas presentes nas faixas laterais

das canles públicas de auga permanente situadas por enriba do nivel de augas baixas.

Vía de acceso: Camiño que descorre polos montes, polo que poden circular vehículos a motor, que serve para

realizar labores de vixilancia e traballos, extinción de incendios e extracción de produtos.

Zona de alto risco (ZAR): Superficies onde se recoñece como prioritaria a aplicación de medidas máis

rigorosas de defensa contra os incendios forestais ante o elevado risco de incendio, pola especial frecuencia

ou virulencia dos incendios forestais ou a importancia dos valores ameazados. A zonificación de Galicia e a

definición das zonas de alto risco faranse por orden da consellería con competencia en materia forestal.


ANEXO.2

NORMATIVA DE APLICACIÓN


A continuación exponse unha relación da normativa de aplicación de ámbito comunitario, estatal e

autonómico.

NORMATIVA DE ÁMBITO COMUNITARIO

NORMA PUBLICACIÓN

Lei 7/2012, de 28 de junio, de montes de Galicia. DOG 23 de Xullo de 2012

Ley 3/2007, de 9 de abril, de prevención y defensa contra los incendios forestales de

Galicia.

DOG 17 /04/2007

Reglamento (CEE) 1332/2005 de la Comisión, de 9 de agosto de 2005, que modifica el

Reglamento (CEE) 338/97 del Consejo relativo a la petición de especímenes de la fauna y

flora silvestres mediante el control de su comercio

DOCE nº219, de

19/08/2005

Reglamento (CEE) 805/2002 del Parlamento Europeo y del Consejo, de 15 de abril de

2002, por el que se modifica el Reglamento (CEE) 2158/92 del Consejo relativo a la

protección de los bosques comunitarios contra los incendios

DOCE nº L 132, de

17/05/02

Reglamento (CEE) 2476/2001 de la Comisión, de 17 de diciembre de 2001, por el que se

modifica el Reglamento (CEE) 338/97 del Consejo relativo a la protección de especies de

la fauna y flora silvestres mediante el control de su comercio

DOCE nº L 334, de

18/12/01

Reglamento (CEE) 2087/2001 de la Comisión, de 24 de octubre de 2001, por el

que se suspende la introducción en la Comunidad de especimenes de determinadas

especies de fauna y flora silvestres

DOCE nº L 282, de

26/10/01

Reglamento (CEE) 1808/2001 de la Comisión, e 30 de agosto de 2001, por el que se

establecen disposiciones de aplicación del Reglamento (CEE) 338/97 del Consejo relativo

a la protección de especies de la fauna y flora silvestres mediante el control de su

comercio

DOCE nº L 250, de

19/09/01

Reglamento (CEE) 1579/2001 de la Comisión, de 1 de agosto de 2001, que modifica el

Reglamento (CEE) 338/97 del Consejo relativo a la protección de especimenes de la fauna

y flora silvestres mediante el control de su comerico

DOCE nº L 209, de

02/08/01

Reglamento (CEE) 1485/2001 del Parlamento Europeo y del Consejo, de 27 de junio de


protección de los bosques comunitarios contra los incendios

DOCE nº L 196, de

20/07/01

Reglamento (CEE) 1484/2001 del Parlamento Europeo y del Consejo, de 27 de junio de


protección de los bosques en la Comunidad contra la contaminación atmosférica

DOCE nº L 196, de

20/07/01

Reglamento (CEE) 2724/2000 de la Comisión, de 30 de noviembre de 2000, que modifica

el Reglamento (CEE) 338/97 del Consejo relativo a la protección de especimenes de la

fauna y flora silvestres mediante el control de su comercio

DOCE nº L 320, de

18/12/00


Reglamento (CEE) 1988/2000 de la Comisión, de 20 de septiembre de 2000, por el que

se suspende la introducción en la Comunidad de especimenes de determinadas especies

de fauna y flora

DOCE nº L 237, de

21/09/00

Reglamento (CEE) 1968/1999 de la Comisión, de 10 de septiembre de 1999, por el que

se suspende la introducción en la Comunidad de especimenes de determinadas especies

de fauna y flora silvestres

DOCE nºL 244, de

16/09/99

Reglamento (CEE) 1727/1999 de la Comisión, de 28 de julio de 1999, por el que se

establecen determinadas disposiciones de aplicación del Reglamento (CEE) 2158/92 del

Consejo relativo a la protección de los bosques comunitarios contra los incendios

DOCE nº L 203, de

03/08/99

Reglamento (CEE) 1476/1999 de la Comisión, de 6 de julio de 1999 por el que se

modifica el Reglamento (CEE) 338/97 del Consejo relativo a la protección de especies de

fauna y flora silvestres mediante el control de su comercio

DOCE nº L 171, de

07/07/99

Reglamento (CEE) 250/1999 de la Comisión, de 2 de febrero de 1999, que modifica el

Reglamento (CEE) 2473/98, por el que se suspende la introducción en la Comunidad de

especimenes de determinadas especies de fauna y flora

DOCE nº L 29, de

03/02/99

Rectificación al Reglamento (CEE) 2473/98 de la Comisión, de 16 de noviembre de 1998

por el que se suspende la introducción en la Comunidad de especimenes de determinadas


DOCE nº L 59, de

06/03/99

Resolución 99/C56/01 del Consejo, de 15 de diciembre de 1998, sobre una estrategia

forestal para la Unión Europea

DOCE nº C, de

26/02/99

Decisión 98/746/CE del Consejo, de 21 de diciembre de 1998, relativa a la aprobación en

nombre de la Comunidad de la modificación de los Anexos II y III del Convenio de Berna

relativo a la conservación de la vida silvestre y del medio natural de Europa, adoptada

durante la decimoséptima reunión del Comité Permanente del Convenio

DOCE nº L 358, de

21/12/98

Reglamento (CEE) 2473/98 de la Comisión, de 16 de noviembre de 1998, por el

que se suspende la introducción en la Comunidad de especimenes de determinadas


DOCE nº L 308, de

18/11/98

Reglamento (CEE) 2214/98 de la Comisión, de 15 de octubre de 1998, por el que se

modifica el Reglamento (CEE) 338/97, del Consejo, relativo a la protección de especies de

la fauna y flora silvestres mediante el control de su comercio

DOCE nº L 279, de

16/10/98

Reglamento (CEE) 1460/98 de la Comisión, de 8 de julio de 1998 que modifica el

Reglamento (CEE) 2158/92 del Consejo, relativo a la protección de los bosques

comunitarios contra los incendios

DOCE nº L 193, de

09/07/98

Reglamento (CEE) 1006/98 de la Comisión, de 14 de mayo de 1998 que modifica el

Reglamento(CEE) 939/97 por el que se establecen disposiciones de aplicación del

Reglamento (CEE)338/97 del Consejo relativo a la protección de especies de la fauna y


DOCE nº L 145, de

15/05/98

Reglamento (CEE) 767/98 de la Comisión de 7 de abril de 1998 que modifica el

ReglamentoCEE) 939/97 por el que se establecen disposiciones de aplicación del

Reglamento (CEE)338/97 del Consejo relativo a la protección de especies de la fauna y


DOCE nº L 109, de

08/0498


Decisión del Consejo de 12 de febrero de 1998 sobre la aprobación en nombre de la

Comunidad Europea de las enmiendas a los anexos I y II del Convenio de Bonn sobre la

conservación de las especies migratorias de la fauna silvestre decididas en la Quinta

Conferencia de las Partes en el Convenio

DOCE nº L 46, de

17/02/98

Reglamento (CEE) 2307/97 de 18 de noviembre por el que se modifica el Reglamento

(CEE)338/97, relativo a la protección de especimenes de la fauna y flora silvestres

mediante el control de su comercio

DOCE nº L 325, de

27/11/97

Directiva 97/62/CEE de 27 de octubre, por la que se adapta al progreso científico y

técnico la Directiva 92/43/CEE, relativa a la conservación de los hábitats naturales y de la

fauna y flora silvestres

DOCE nº L 305, de

08/11/97

Directiva de la Comisión 49/97/CEE de 29 de julio, por la que se modifica la

Directiva79/409/CEE, del Consejo, relativa a la conservación de las aves silvestres

DOCE nº L 223, de

13/08/97

Reglamento (CEE) 338/97, de 9 de diciembre de 1996, relativo a la protección de

especies de fauna y flora silvestres mediante el control de su comercio

DOCE nº L 61, de

03/03/97

Reglamento (CEE) 308/97, de 17 de febrero, por el que se modifica el Reglamento

(CEE)

2158/92 relativo a la protección de los bosques comunitarios contra incendios

DOCE nº L 51, de

21/02/97

Reglamento (CEE) 3418/83 de la Comisión, de 28 de noviembre, sobre las

disposiciones relativas a la exposición y a la utilización uniformes de los documentos

requeridos para la aplicación en la Comunidad del Convenio sobre el comercio

internacional de fauna y flora silvestres

DOCE nº L 344, de

07/12/83

Reglamento (CEE) 3626/82 del Consejo, de 3 de diciembre, relativo a la aplicación en la

Comunidad del Convenio sobre el comercio internacional de especies amenazadas de

fauna y flora silvestres

DOCE nº L 384, de

31/12/82

Decisión 82/461/CE del Consejo de 24 de junio de 1982, relativa a la celebración de las

especies migratorias de la fauna silvestre (Convenio de Bonn)

DOCE nº L 210, de

19/07/82

Decisión 82/72/CEE del Consejo de 3 de diciembre de 1981, referente a la celebración

del Convenio relativo a la conservación de la vida silvestre y del medio natural de Europa

(Convenio de Berna)

DOCE nº L 38, de

10/02/82

Ley 16/2007, de 4 de julio que modifica la Ley del Impuesto sobre Sociedades onde se

regula o réxime das comunidades titulares de montes veciñais en man común.

(BOE do 5/07/07)

Ley 43/2003 de 21 de noviembre, de Montes BOE nº 280, de

22/11/03

Ley 43/2002 de 20 de noviembre, de Sanidad Vegetal BOE nº 279, de

21/11/02

Real Decreto-Ley 1/2001 de 20 de julio por el que se aprueba el texto refundido de la Ley

de

Aguas

BOE nº 176, de

24/07/01

Ley 6/2010, de 24 de marzo, de modificación del texto refundido de la Ley de Evaluación

de Impacto Ambiental de proyectos, aprobado por el Real Decreto Legislativo 1/2008, de

11 de enero.


Real Decreto Legislativo 1/2008, de 11 de enero, por el que se aprueba el texto refundido

de la Ley de Evaluación de Impacto Ambiental de proyectos

Orden de 10 de marzo de 2000 por la que se incluyen en el Catálogo Nacional de Especies

Amenazadas determinadas especies, subespecies y poblaciones de flora y fauna y

cambian de categoría y se excluyen otras especies ya incluidas en el mismo

BOE nº 72, de

24/03/00

Resolución de 23 de febrero de 2000, de la Secretaría General Técnica del Ministerio de

Asuntos Exteriores, relativa a los apéndices I y II de la Convención sobre la Conservación

de las Especies Migratorias de Animales Silvestres, hecha en Bonn el 23 de junio de 1979

(publicada en el “Boletín Oficial del Estado” de 29 de octubre y 11 de diciembre de

1985 en su forma enmendada por la Conferencia de las Partes en 1985, 1988, 1991,

1994, 1997 y 1999

BOE nº 60, de

10/03/00

Resolución de 12 de julio de 1999, de la Secretaría General Técnica del Ministerio de

Asuntos Exteriores, relativa a los apéndices I y II de la Convención sobre la Conservación

de las Especies Migratorias de Animales Silvestres, hecha en Bonn el 23 de junio de 1979

(publicada en el “Boletín Oficial del Estado” de 29 de octubre y 11 de diciembre de

1985 en su forma enmendada por la Conferencia de las Partes en 1994

BOE nº 174, de

22/07/99

Orden de 9 de julio de 1998 por la que se incluyen determinadas especies en el Catálogo

Nacional de Especies Amenazadas y cambian de categoría otras especies que ya están

incluidas en el mismo

BOE nº 209, de

01/09/98

Real Decreto 289/2003, de 7 de marzo, sobre comercialización de los materiales

forestales de reproducción

BOE nº 58, de

8/03/2003

Real Decreto 1356/1998, de 26 de junio, por el que se establecen las normas aplicables

a la producción, comercialización y utilización de los materiales forestales de reproducción

de especies no sometidas a la normativa comunitaria

BOE nº 153, de

27/06/98

Real Decreto 1356/1998, de 26 de junio, por el que se establecen las normas aplicables

a la producción, comercialización y utilización de los materiales forestales de reproducción

de especies no sometidas a normativa comunitaria

BOE nº 153, de

27/06/98

Real Decreto 1193/1998, de 12 de junio, por el que se modifica el Real Decreto

1997/1995, de

7 de diciembre, por el que se establecen medidas para contribuir a garantizar la

biodiversidad mediante la conservación de los hábitats naturales y de la flora u fauna

silvestres

BOE nº 151, de

25/06/98

Convenio sobre Comercio Internacional de Especies Amenazadas de la Fauna y Flora

Silvestre (CITES), hecho en Washington, el 3 de marzo de 1973 (BOE de 20/06/86 y

10/08/91), modificaciones a los apéndices I, II y III aprobadas en la décima reunión de la

Conferencia de las Prates en Harabe (Zimbabwe), del 9 de junio de 1997

BOE nº 88, de

13/04/98

Instrumento de Ratificación del Protocolo al Tratado Antártico sobre Protección del

Medio

Ambiente y sus Anejos, hecho en Madrid el 4 de octubre de 1991

BOE nº 42, de

18/02/98

Real Decreto 1739/1997, de 20 de noviembre, sobre medidas de aplicación del Convenio

sobre Comercio Internacional de Especies Amenazadas de Fauna y Flora Silvestres

(CITES), hecho en Washington, el 3 de marzo de 1973 y del Reglamento (CEE) 338/97, del

Consejo, de 9 de diciembre, de 1996, relativo a la protección de especies de la fauna y


BOE nº 258, de

28/11/97

Ley 42/2007, de 13 de diciembre de Patrimonio Natural y de la Biodiversidad BOE nº 23, de

26/01/2008

Real Decreto Legislativo, de 11 de enero, por el que se aprueba el texto refundido de la

Ley de

Evaluación de Impacto Ambiental de proyectos

BOE nº 23, de

26/01/2008

Ley 41/1997, de 5 de noviembre, por la que se modifica la Ley 4/1989, de 27 de marzo,

de

Conservación de Espacios Naturales y de la Flora y Fauna Silvestres

BOE nº 266, de

06/11/97

Ley 40/1997, de 5 de noviembre, sobre reforma de la Ley 4/1989, de 27 de

marzo, de

Conservación de los Espacios Naturales y de la Flora y Fauna Silvestres

BOE nº 266, de

06/11/97


Convenio relativo a la conservación de la vida silvestre y del medio natural en Europa,

hecho en Berna el 19 de septiembre de 1970 (BOE de 1 de octubre de 1986 y de 7 de

junio y de 5 de diciembre de 1988). Relación de especies

BOE nº 121, de

21/05/97

Orden de 3 de abril de 1996 para el establecimiento del III Plan de Acciones Prioritarias

contra

Incendios Forestales (PAPIF3)

BOE nº 87, de

10/04/96

Convenio relativo a humedales de importancia internacional, especialmente como hábitat

de aves acuáticas hecho en RAMSAR el 2 de febrero de 1971. Designación de nuevos

humedales por parte de España

BOE nº 59, de

08/03/96

Real Decreto 1997/1995, de 7 de diciembre. Espacios Naturales. Establece medidas para

contribuir a garantizar la biodiversidad mediante la conservación de los hábitats naturales

y de la flora y fauna silvestres. Corrección de errores (BOE nº 129, de 28/05/96)

BOE nº 310, de

28/12/95

Ley 3/1995, de 23 de marzo, de Vías Pecuarias BOE nº 71, de

24/03/95

Real Decreto 1812/1994, de 2 de septiembre, por el que se aprueba el Reglamento

General de

Carreteras

BOE nº 228, de

23/09/94

Orden 2 de abril de 1993, por la que se publica el acuerdo del Consejo de Ministros que

aprueba la directriz básica de planificación de protección civil de emergencia por incendios

forestales

BOE nº 90, de

15/04/93

Orden de 18 de febrero de 1992, para el establecimiento del II Plan de Acciones

Prioritarias contra incendios forestales

BOE nº 45, de

21/02/92

Orden MAM/2784/2004, de 28 de mayo, por la que se excluye y cambian de

categoría determinadas especies del Catálogo Nacional de Especies Amenazadas

BOE nº 197, de

16/08/2004

Real Decreto 439/1990, de 30 de marzo, por el que se regula el Catálogo General de

Especies

Amenazadas

BOE nº 82, de

05/04/92

Real Decreto 1118/1989, de 15 de septiembre, por el que se determinan las

especies comercializables de caza y pesca y se dictan normas al respecto

BOE nº 224, de

19/09/89

Real Decreto 1095/1989, de 8 de septiembre, por el que se declaran las especies objeto

de caza y pesca y se establecen normas para su protección

BOE nº 218, de

12/09/89

Ley 4/1989, de 27 de marzo, de Conservación de los Espacios Naturales y de la Flora y

Fauna

Silvestres

BOE nº 74, de

28/03/89

Real Decreto 875/1988, de 29 de julio, por el que se regula la compensación de

gastos derivados de la extinción de incendios forestales

BOE nº 186, de

04/08/88

Ley 25/1988, de 28 de julio, de Carreteras BOE nº 182, 30/07/88

Real Decreto 1270/1985, de 25 de mayo, por el que se controlan por los centros de

inspección de comercio exterior de productos afectados por la Convención Internacional

de Especies Amenazadas de Fauna y Flora Silvestres

BOE nº 180, de

29/07/85

Instrumento de ratificación, de 22 de enero de 1985, de la Convención de 23 de junio de

1979 sobre conservación de especies migratorias

BOE nº 259, de

29/10/85


Real Decreto 1116/1984, de 9 de mayo, sobre restauración del espacio natural afectado

por las explotaciones de carbón a cielo abierto y el aprovechamiento racional de estos

recursos energéticos

BOE nº 141, de

13/06/84

Real Decreto 3091/1982, de 15 de octubre, sobre protección de especies amenazadas

de la flora silvestre

BOE nº 280, de

22/11/82

Real Decreto 2994/1982, de 15 de octubre, sobre restauración del espacio natural

afectado por actividades mineras

BOE nº 274, de 15/11/82

Orden de 17 de junio de 1982, por la que se aprueba el Plan Básico de lucha contra

incendios forestales y normas complementarias

BOE nº 147, de

21/06/82

Real Decreto Ley 11/2005, de 22 de julio, por el que se aprueban medidas urgentes en

materia de incendios forestales

BOE nº 184 de

3/08/2005

Instrumento de ratificación, de 18 de marzo de 1982, del Convenio de 2 de febrero de

1971 sobre humedales de importancia internacional, especialmente como hábitat de aves

acuáticas

BOE nº 199, de

20/08/82

Ley 55/1980, de 11 de noviembre, de montes vecinales en mano común BOE nº 280, de

21/11/80

Constitución Española de 1978 aprobada por las Cortes en Sesiones Plenarias del

Congreso de los Diputados y del Senado celebradas el 31 de octubre de 1978. Ratificada

por el Pueblo Español en Referéndum de 6 de diciembre. Sancionada por S.M. el Rey ante

las Cortes el 27 de diciembre de 1978

BOE nº 311, de

29/12/78

Ley 22/1973, de 21 de julio, de Minas BOE nº 176, de

24/07/73

Decreto 3769/1972, de 23 de diciembre, por el que se aprueba el Reglamento de la Ley

81/1968, de 5 de diciembre de Incendios Forestales

BOE nº 38, de

13/02/73

Orden Ministerial de 29 de diciembre de 1970, del Ministerio de Agricultura, aprobatoria

de las Instrucciones Generales para la Ordenación de Montes Arbolados, de la Dirección

General de Montes, Caza y Pesca Fluvial

BOE nº 36, de

11/02/71

Ley 1/1970, de 4 de abril de Caza BOE nº 82, de

06/04/70

Ley 81/1968, de 5 de diciembre, sobre Incendios Forestales BOE nº 294, de

07/12/68

Decreto 485/1962, de 22 de febrero, del Reglamento de Montes. Corrección de errores

(BOE nº

67, de 19/03/62 y BOE nº 121, de 21/05/62)

BOE nº 61, de

12/03/62

Ley de 20 de febrero de 1942, sobre Pesca Fluvial BOE nº 67, de

08/09/42


ANEXO.3

CALCULO DO ERRO DE MOSTRAXE


Unha vez realizado o inventario, calculouse o erro de mostraxe cometido. Para isto foi preciso coñecer, en

cada un dos estratos, unha serie de variables.

ESTRATO

VARIABLE

Pj nj Vccj Sj Sxj

Est 1: Pp 0,09 6 102,72 46,0 18,65

Est 2: Pp e Eg 0,04 3 13,33 101,5 58,12

Est 3: Eg 0,03 2 140,238 18,8 13,22

Est 4: Eg 0,03 3 77,909 89,6 51,27

Est 6: Pr 0,43 10 86,77 34,4 10,85

Est 8: Cs 0,10 5 27,772 18,9 8,40

Est 9: Pr 0,05 2 16,835 17,4 12,28

Est11:Pp 0,17 3 19,860 8,5 4,90

Est 14:Cs 0,05 3 15,842 6,4 3,70

Onde: Pj é a proporción do estrato j respecto a superficie total a inventariar; nj é o número de unidades de mostraxe realizado en cada un dos estratos; Vccj é o volume

con casca medio expresado en m3/ha para o estrato j. Sj é a desviación típica do estrato j e Sxj é o erro típico da media do estrato j.

Para poboacións infinitas ou finitas cando a fracción de mostraxe n /N < 0,05 obtense pola fórmula:

Unha vez coñecido o erro típico do estrato j, calcúlase o erro de mostraxe ( j en valor absoluto – m3/ha-, j en

porcentaxe) resultado de multiplicar o erro típico calculado polo valor de t de STUDENT para nj – 1 graos de

liberdade e un nivel de significación do 5%.

VARIABLES PARA O CÁLCULO DO ERRO DE MOSTRAXE COMETIDO

ESTRATO

VARIABLE

t (m3/ha)

Est 1: Pp 2,57 47,943 26,4

Est 2: Pp e Eg 4,3 249,923 137,8

Est 3: Eg 12,71 167,993 92,6

Est 4: Eg 4,3 220,446 121,5

Est 6: Pr 2,26 24,524 13,5

Est 8: Cs 2,78 23,356 12,9

Est 9: Pr 12,71 156,124 86,1

Est11:Pp 4,3 21,063 11,6

Est 14:Cs 4,3 15,898 8,8


O erro por estratos non é elevado, pero o que interesa é o que se comete ao considerar en conxunto tódolos

estratos inventariados.

Para isto, é necesario calcular o erro estándar da media ponderada Sxstr. A súa expresión é a seguinte:

Para a superficie inventariada toma un valor de 5,88.

Coñecido este erro típico, pódese calcular o erro de mostraxe da media ( ) a un determinado nivel de

probabilidade (neste caso 0,95) utilizando a t de STUDENT, cun número de graos de liberdade igual ao de

unidades de mostraxe menos o número de estratos:

No que t=1,7 para un nivel de significación de 0,05 e 28 graos de liberdade (42 parcelas menos 14 estratos).

O valor de así obtido resulta de 9,99 m3/ha.

A partir deste erro absoluto calcúlase o erro relativo ϵ, que ven dado pola fórmula:

Onde Vcc é a media ponderada do volume con cortiza para tódolos estratos, sendo o seu valor de 62,29

m3/ha. Obtense así un valor de de 16,03%.

Este resultado é inferior ao erro relativo que se prefixou no cálculo da magnitude da mostra e atópase dentro

dos límites que se indican nas Instrucións Xerais para a Ordenación de Montes Arborados, regulado polo

Decreto 52/2014, de 16 de Abril de 2014, nas que se establece que o erro de mostraxe debe estar

comprendido entre un inferior oi igual ao 20 % para unha probabilidade fiducial do 95%.


ANEXO.4

DATOS CLIMÁTICOS DA ESTACIÓN DE

REFERENCIA


Como se indica no estado natural, para estimar o clima existente no monte seleccionáronse as observación da

estación meteorolóxica de Mabegondo.

As coordenadas xeográficas das estacións seleccionadas son:

ESTACIÓN COORDENADA X COORDENADA Y

MABEGONDO 559.457 4.788.140

Temperaturas

Os datos relativos á temperatura, por meses, son os que se presentan na seguinte táboa.

Meses Tm TmMáx TmMín TMáx TMín

Xaneiro 8,9 12,96 5,0 17,28 -2,16

Febreiro 8,7 13,89 3,9 18,53 -1,89

Marzo 10,3 16,04 4,8 23,30 -1,61

Abril 12,2 18,12 6,3 26,88 0,49

Maio 14,1 19,40 8,7 27,98 2,99

Xuño 16,8 22,32 11,1 30,28 5,76

Xullo 18,5 23,74 12,7 31,39 7,91

Agosto 18,5 24,40 12,7 31,76 7,51

Setembro 17,2 24,21 11,0 32,54 5,02

Outubro 14,8 20,88 9,4 27,07 2,21

Novembro 10,9 15,62 6,7 21,68 -0,43

Decembro 9,2 13,88 5,1 18,66 -2,86

Suma 160,1 225,47 97,5 307,33 22,94

Media 13,3 18,8 8,1 25,6 1,9

T: temperatura media anual (ºC) ; tm: temperatura media de mínimas (ºC); tM: temperatura media de máximas (ºC); Tm: temperatura media de mínimas absolutas (ºC); TM: temperatura

media de máximas absolutas (ºC).

Precipitacións


No referente as precipitacións, na seguinte táboa se presentan os valores mensuais que se obtiveron así

como a media anual.

Meses P (mm)

Xaneiro 152,21

Febreiro 118,14

Marzo 87,10

Abril 95,60

Maio 75,38

Xuño 50,68

Xullo 36,81

Agosto 42,93

Setembro 37,62

Outubro 116,22

Novembro 160,57

Decembro 118,43

Suma 1091,70

Media 91,0

CLIMODIAGRAMAS E DIAGRAMAS BIOCLIMÁTICOS

Climodiagrama WALTER-LIETH

Tamén chamado diagrama ombrométrico. No diagrama represéntase a evolución anual da temperatura e a

precipitación mensual. O diagrama constrúese de tal xeito que 1ºC mida o mesmo que 2 mm de precipitación.

Deste xeito, cando a curva de precipitación vai por debaixo da de temperatura hai seca na estación. O resto da

zona coloreada de azul verdoso correspondese co período húmido.

Tamén podemos observar na zona inferior unha zona grisácea que se corresponde cos meses en que é

probable a xeada e a zona sen cor correspondese cos meses libres de xeada.

Ademais disto no diagrama aparece (de esquerda a dereita e de arriba a abaixo) o nº de anos da serie de

precipitacións, a altitude, a temperatura media anual e a precipitación media anual.


Ademais aparece no lateral esquerdo (de arriba a abaixo), a temperatura máxima absoluta, da media das

máximas do mes máis cálido, a oscilación diaria de temperatura, a temperatura media das mínimas do mes

máis frío e a temperatura mínima absoluta.

Neste gráfico pódese observar que non existe nestas zonas período de seca estival, ainda que está no límite

nos meses de verán polo que non se produce unha limitación hídrica no crecemento vexetativo.

Diagrama bioclimático de Montero de Burgos

Mediante os diagramas bioclimáticos de Monteiro de Burgos pódese relacionar o clima dunha determinada

zona coa actividade vexetativa nesta. Son útiles porque permiten avaliar a calidade de estación ó poder

comparar a posibilidade de crecemento das especies vexetais segundo as características do lugar.

Para realizar os cálculos partiuse de dúas hipóteses iniciais como son a de considerar unha escorrentía

superficial do 30%, típica de chans en ladeira e dúas capacidades de campo de 100 e 50 mm.


Nas gráficas pódese ver como dende os meses de xaneiro a xuño, e de outubro a decembro, a intensidade

bioclimática libre (I.B.L.) coincide coa intensidade bioclimática potencial (I.B.P.), co cal a intensidade

bioclimática estará limitada unicamente pola temperatura.

Nos meses de verán prodúcese unha diminución do contido de auga no chan, o que se reflicte nun descenso

da I.B.L., chegando practicamente a cero. Isto indica que o crecemento vexetativo neses meses está moi

condicionado polos recursos hídricos, e o desenvolvemento das masas arbóreas no verán é moi escaso.


Evapotranspiración potencial (E.T.P.) e balance hídrico

O balance hídrico trata de expresar as perdas e ganancias de humidade do solo, supoñendo que este posúe

unha capacidade máxima de almacenamento, que se fixa en función das súas características, e que se

denomina reserva máxima. As perdas e ganancias veñen dadas polos fenómenos de evapotranspiración e

precipitación, respectivamente.

Na seguinte táboa amósanse os valores medios mensuais da estación de referencia.

MESES ene feb mar abr may jun jul ago sep oct nov dic

Tm 8,9 8,7 10,3 12,2 14,1 16,8 18,5 18,5 17,2 14,8 10,9 9,2

ETP 31,2 27,6 38,9 48,9 62,0 76,7 89,4 88,2 76,9 62,8 39,9 32,4

Ce 10,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

P 152,2 118,1 87,1 95,6 75,4 50,7 36,3 42,9 37,6 116,2 160,6 118,4

Res 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 77,1 45,3 28,8 19,5 72,9 100,0 100,0

ETR 31,2 27,6 38,9 48,9 62,0 73,6 68,1 59,4 47,0 62,8 39,9 32,4

D 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 -3,1 -21,3 -28,8 -29,9 0,0 0,0 0,0

S 105,8 90,5 48,2 46,7 13,4 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 93,5 86,0

Σ ETP = 674,8 mm Σ ETR = 59 1 , 6 mm

Σ D = -8 3 , 2 mm Σ S = 4 8 4 , 2 mm

P: Precipitación (mm) ; ETP: Evapotranspiración potencial (mm); D: dispoñibilidade hídrica (mm); s: exceso de precipitación (mm); d: déficit de precipitación (mm); d.a.: déficit acumulado

(mm).

Exposición ós ventos

A continuación amósase un resume dos ventos que nos últimos cinco anos afectaron ó monte obxecto de

estudio

Meses Velocidade do vento (km/h) Vento predominante (Graos) Direccion do refacho (Graos)

Xaneiro 90,98 200,00 205,00

Febreiro 75,01 45,00 187,00

Marzo 30,04 45,00 145,00

Abril 27,96 200,00 148,00

Maio 26,04 45,00 97,00


Xuño 26,20 45,00 120,00

Xullo 25,20 45,00 125,00

Agosto 25,00 45,00 135,00

Setembro 26,12 45,00 189,00

Outubro 27,76 45,00 194,00

Novembro 32,20 45,00 100,00

Decembro 33,20 225,00 120,00

Velocidade media e refachos de vento.

Tal e como se observa na anterior táboa, a velocidade do vento é moderada durante tódolos meses do ano;

presentando nos meses invernais as maiores velocidades. A dirección do vento predominante no monte é a

dirección Nordés, e en menor medida dirección Sur.


ANEXO.5

AVALIACIÓN DA OBRIGATORIEDADE DAS

ACCIÓNS DO PLAN DE ACTUACIÓN A EFECTOS DO CUMPRIMENTO DOS CRITERIOS DE XESTIÓN SOSTIBLE


Pártese da premisa de que o cumprimento perfecto do plan de xestión é garantía de que a xestión técnica do

monte é sostible. O desexable, e sempre debe tratar de respectarse, é que a execución do plan de xestión

sexa total e nos períodos indicados. Tamén se asume que na xestión realizada durante o período de aplicación

do plan é probable que existan desviacións de distinta índole. As desviacións son normais en calquera

instrumento de planificación, xa sexan forestais como doutro ámbito, e non sempre deben considerarse

negativas. Durante a execución dun plan existen numerosos factores que concorren na execución dos

traballos e que deben terse en consideración para efectuar os cambios que melloren a xestión. É dicir, en

ocasións, para conseguir unha xestión sostible do monte é conveniente efectuar cambios sobre o planificado

si elo favorece aos obxectivos do plan de xestión e á consecución da sostibilidade desexada. Como no plan de

xestión non se efectuou unha avaliación da obrigatoriedade de accións a efectos do cumprimento dos criterios

de xestión sostible, en este apartado faise esta análise.

Se o propietario desexa levar unha xestión forestal axeitada do monte é conveniente que as desviacións dos

plans sexan analizadas por un técnico para ver se a xestión resultante se adapta tamén aos criterios de

xestión sostible. O correcto sería a elaboración dun informe ou anexo ao proxecto que analizase a repercusión

dos cambios e si estes poden afectar ao cumprimento dos criterios de xestión sostible. O presente documento

cumpre esa función no momento actual.

Por outra parte, e con carácter xeral, hai algunhas accións planificadas que a súa execución ou non execución

non ten incidencia significativa no cumprimento dos criterios de xestión sostible, por elo convén identificar

estas accións.

ANEXO.5.1. Desviacións temporais

As desviacións temporais son habituais nos plans de xestión forestal e as razóns son múltiples. Son causa

habitual problemas financeiros, estratexias fiscais, as caídas de prezo da madeira, a falta de dispoñibilidade

de empresas de servizos especializadas para algún traballo, as esperas ás concesións de autorizacións

administrativas e outras moitas. En xeral, a maioría son difíciles de previr.

Con carácter xeral, e para calquera tipo de traballos, admítense como desviacións tolerables, se non hai un

ditame técnico contrario, un a lo menos dos seguintes casos:

Os adiantos ou retrasos de actuacións forestais no superiores a un ano.

Os adiantos ou retrasos de actuacións forestais non superiores a un período equivalente ao 10% da

quenda da especie principal da masa forestal en cuestión.

Outras desviacións deberían contar cunha xustificación técnica na que se indique que son admisibles segundo

o plan de xestión vixente.

ANEXO.5.2. Desviacións espaciais

Os cambios na localización das accións tamén son habituais nos plans de xestión forestal e hai varias razóns

para que isto ocorra. Pode suceder que o rodal de actuación non estea correctamente delimitado no plan de

xestión ou que ao efectuar o traballo no se houbese reformulado exactamente a obra no monte como debe


ser. Hai veces que, por dificultades de mecanización o por accidentes do terreo que non foron tidos en conta

no plan, non se pode facer o traballo en parte da zona de actuación.

ANEXO.5.3. Substitución de operacións

Outra modificación habitual é a substitución dunha operación por outra cando con elo se consigue o mesmo

obxectivo da acción. Hai veces que se substitúe por tratarse dun servizo moi especializado e non se atopa

empresa para executalo. Noutras ocasións faise por encontrar unha forma máis eficaz de lograr o mesmo

obxectivo buscado na acción. Como exemplo.- se despois dunha corta final obsérvase unha rexeneración

natural abundante e con vigor e a calidade xenética da masa é aceptable, pódese substituír unha repoboación

prevista no plan polos traballos silvícolas correspondentes a unha rexeneración natural.

ANEXO.5.4. Anulación ou inclusión de accións non previstas

Algunhas accións poden non facerse por unha razón xustificada. Os montes non teñen porque perder a súa

condición de sostibilidade por lo feito de non executar algunha das accións previstas no plan de xestión.

Algunhas accións poden ser consideradas optativas polo propio plan e o xestor ou o seu asesor técnico

decidirán sobre a conveniencia o non da súa execución cando chegue o momento. Outras accións sen esa

consideración sempre será preferible executalas para mellorar a calidade da xestión, porque así o establece o

plan, aínda que pode que a súa omisión non sexa decisiva no cumprimento dos criterios de xestión forestal

sostible.

Sobre a inclusión de novas accións que non figuran no plan de xestión, establécese unha consideración

parecida. Debe valorarse si ese feito pode desvirtuar a aplicación e efectividade do plan de xestión ou si

perturban o cumprimento dos criterios de xestión forestal sostible.

Unha primeira cuestión a estudar é saber si os traballos forestais teñen un papel determinante ou non na

avaliación da xestión forestal sostible. Enténdese por determinantes aqueles traballos planificados que a súa

non execución ou a súa incorporación sen estar planificados esixe dunha análise técnica para ver os seus

efectos no correcto cumprimento dos criterios de xestión forestal sostible. Os traballos non determinantes son

xusto o contrario

Outra desviación a analizar é a debida á anulación parcial dalgún traballo por deixar de facelo en parte da

superficie do rodal de actuación, na súa intensidade (% de pés, % de volume, % de superficie, altura da labor,

dose, etc.), en parte das operacións que engloba o traballo, etc. As razóns poden ser por algunha dificultade

aparecida non prevista no plan, por redución de custos, por dividir o traballo en máis dunha fase, por unha

prescrición técnica posterior, por impedimentos legais ou outras causas.

A continuación expóñense unha relación dos traballos forestais máis típicos e para cada un deles indicarase

se ten un papel determinante ou non na avaliación da súa xestión forestal sostible, tanto por anulación dun

traballo programado no plan de xestión como da inclusión de un non previsto.

A continuación reflíctese o carácter determinante ou non determinante de cada un dos traballos que se

poderían realizar no monte segundo a súa tipoloxía:


APROVEITAMENTOS:

Cortas finais ou de rexeneración (a feito, por entresacas, etc.)

DETERMINANTE EN AMBOS CASOS.

Xustificación: unha desviación significativa por anulación ou inclusión pode supoñer o incumprimento dos

obxectivos da ordenación e unha perda de rendibilidade do monte. As porcentaxes de cortas valóranse no

conxunto do monte e durante toda a vixencia do plan especial.

As cortas de rexeneración, de xeito habitual, deben ter prioridade 1 de xeito que sexa necesaria a súa

execución salvo que houbese algunha circunstancia externa de relevancia que obrigase a considerar a

conveniencia de non executala. No caso de que algunha destas actuacións sexa considerada como prioridade

3 (que fai que se corte, ou non, dependendo das circunstancias de mercado) polo que, o ingreso previsto desa

actuación, non debe ser considerado á hora de evaluar a dispoñibilidade financeira para exectuar as

actuacións de mellora.

Cortas intermedias ou de mellora ou claras (para mellorar a calidade do produto final con máis diámetro de

madeira e mellor calidade tecnolóxica.)

DETERMINANTE, SALVO MASAS DE ESPECIES DE QUENDA CURTA.

Xustificación: estes coidados culturais son importantes en diferentes especies, fundamentalmente coníferas,

para mellorar a estabilidade da masa forestal e asegurar a súa sostibilidade. Permite reducir o risco de danos

bióticos e abióticos (incendios, enfermidades por fungos...), mellorar a sanidade da masa e favorecer o

crecemento e desenvolvemento do arborado. En coníferas é determinante (Pinus radiata, Pinus pinaster,

Psedotsuga menziesii, etc.) así como en frondosas plantadas a alta densidade. Noutras especies como o

eucalipto non sería determinante debido aos pequenas quendas de cota que posúen, a non ser que se

planifiquen quendas largas para producir madeira de serra. Dende o punto de vista económico, supoñen un

ingreso intermedio que permite financiar a realización doutras actuacións no monte, feito que reforza a súa

importancia.

As cortas de mellora, ao igual que ocurre coas de cortas finais ou de rexeneración, deben ser consideradas de

prioridade 1 de xeito que sexa necesaria a súa execución salvo que houbese algunha circunstancia externa de

relevancia que obrigase a considerar a conveniencia de non executala. De tódolos xeitos, as cortas de mellora

que se sitúan na última fase da quenda de corta poderían considerarse como prioridade 3 (que fai que se

corte, ou non, dependendo das circunstancias de mercado) polo que, o ingreso previsto desa actuación, non

debe ser considerado a hora de evaluar a dispoñibilidade financeira para exectuar as actuacións de mellora.

Cortas de policía (cortas puntuais e de escasa contía de pés diseminados secos, enfermos, derribados ou

inclinados polo vento, especies invasoras, etc.) realizadas por criterios estéticos, sanitarios ou de mellora da

transitabilidade.


NON DETERMINANTE

Xustificación: son actuacións difíciles, caras e de pouca transcendencia no conxunto do monte. Non

debe cuestionarse o feito de realizarse ou non.

REXENERACIÓN:

Artificial: repoboación por plantación ou sementeira

DETERMINANTE, SALVO QUE SE PLANIFIQUE MANTER A ESPECIE EXISTENTE E ESTA TEÑA POSIBILIDADES DE

REXENERACIÓN

NATURAL

Xustificación: si non se logra a rexeneración da especie elixida de forma natural por non existir previamente

ou, de existir, por non ter capacidade para o rebrote ou non ter conseguido unha boa rexeneración por

diseminación natural da semente, sería necesaria a súa introdución artificial. Un período de 2 anos

considérase prudente para esperar a consecución da rexeneración natural. De non conseguirse, habería que

avaliar a posibilidade de rexenerar a masa de forma artificial.

Natural: por diseminación o por brotes

NON DETERMINANTE, SALVO CAMBIO DE ESPECIE

Xustificación: non require de traballo, só non prexudicala. Normalmente aplícase cando a especie principal ten

condicións boas para a rexeneración. No caso de non lograrse con éxito, deberíase realizar unha intervención

silvícola ou complementarse cunha repoboación e, si non se cumpre, debe advertirse do fracaso da

rexeneración da masa nos momentos da avaliación do plan e propoñerse medidas correctoras.

Selección de brotes

DETERMINANTE

Xustificación: en especies que posúen rexeneración por rebrote como por exemplo o Eucalyptus globulus, as

densidades iniciais son moi altas polo que se fai fundamental proceder ao longo dos primeiros 5 anos a unha

selección de brotes de cepa para buscar densidades similares á masa orixinaría. De non ser así, a masa

correría o risco de sufrir danos importantes por incendios debido á excesiva carga de combustible existente e

á continuidade vertical e horizontal da biomasa. En masas nas que non se planificara unha selección de

brotes e, no momento de elaboración do plan de xestión, se atopen próximas á quenda de corta, non

procedería realizar esta actuación tanto pola proximidade á corta final como pola posibilidade de perda da

estabilidade da masa.

Silvicultura para a mellora de calidade de madeira: podas, clareos


NO DETERMINANTE

Xustificación: si se analiza o efecto na rendibilidade da súa aplicación (balance de estimación de mellora do

prezo da madeira cos gastos incorridos e os riscos da inversión), é dubidoso o resultado tendo en conta a

situación actual do mercado da madeira o que fai que non se sabe, seguindo un criterio económico, se resulta

beneficioso ou non a realización deste tipo de traballos. Por iso se estima que non afecta á sostibilidade e que

as súas consecuencias son mínimas.

Silvicultura complementaria: Eliminación de restos orixinados noutros traballos, rozas, tratamentos con

fitocida, tratamentos fitosanitarios, fertilización e outros traballos

NON DETERMINANTE

Xustificación: estes traballos tratan de mellorar o porvir da especie principal potenciando o seu crecemento,

reducindo a competencia e reducindo os danos á masa forestal. Aínda tendo en conta isto, non resultan

determinantes para o seu desenvolvemento e rexeneración. Si se analiza o efecto na rendibilidade da súa

aplicación, tamén é dubidoso o resultado na situación actual do mercado da madeira. Por iso, estímase que

non afecta a sostibilidade e que as súas consecuencias son mínimas.

Traballos preventivos de incendios

Conservación de cortalumes existentes con decapado

NON DETERMINANTE.

Xustificación: Aínda que é importante que as áreas sacrificadas para este fin manteñan a súa función

operativa, pode darse o caso de retrasos na súa conservación. Debe terse presente que un abandono do

coidado pode provocar gastos importantes en caso de recuperación da súa operatividade.

Rozas de faixas de protección

NON DETERMINANTE

Xustificación: Por tratarse de traballos silvícolas preventivos e, en moitos casos, en emprazamentos variables,

non se consideran esenciais para a sostibilidade. O retraso na súa execución é habitual e a substitución por

outras medidas preventivas tamén. Algúns poden ser suprimidos ou incorporados en función das actividades

silvícolas desenvolvidas en unidades de actuación próximas. Tamén as políticas de incendios e a

dispoñibilidade de axudas son outro dos factores clave na anulación ou inclusión de traballos non previstos.

Outras instalacións (uso social, parques de almacenamento de produtos, peches, etc.)

NON DETERMINANTE

Xustificación: Suponse que son actividades extraordinarias respecto ás de melloras e aproveitamentos

forestais polo que, en condicións normais, non deben ter carácter prioritario sobre as outras obras. A súa

anulación ou inclusión enténdese que non debe perturbar os obxectivos do plan de xestión.


Outros traballos forestais

NON DETERMINANTES

Xustificación: Entre tanto non se especifique no plan de xestión, consideraranse non determinantes.


ANEXO.6

CRITERIOS CONSIDERADOS Á HORA DE

REALIZAR ESTE PROXECTO DE ORDENACIÓN


ANEXO.6.1. Mantemento e mellora adecuada dos recursos forestales e da súa contribución ao ciclo global do

carbono

Á hora de realizar a planificación da unidade de xestión, contempláronse as diferentes actuacións intentando

conseguir un mantemento e mellora dos recursos forestais existentes na unidade de xestión, facendo especial

fincapé na necesidade de crear masas forestais que poidan perdurar no tempo o que conducirá a un aumento

do carbono fixado nas mesmas.

A partir do cumprimento dos diferentes obxectivos establecidos nos indicadores que se enumeran na seguinte

táboa, poderase valorar o maior o menor grado de cumprimento deste criterio

ANEXO.6.2. Mantemento e mellora da saúde e vitalidade dos ecosistemas forestais

O mantemento e mellora da saúde e vitalidade dos ecosistemas forestais convértese nunha das principais

premisas á hora de planificar as actuacións a realizar na unidade de xestión. Na seguinte táboa preséntase os

indicadores que poden aportar información sobre o grado de cumprimento deste obxectivo.

INDICADORES A CONSIDERAR EN RELACIÓN CO MANTEMENTO E MELLORA DA SAÚDE E VITALIDADE DOS

ECOSISTEMAS FORESTAIS

INDICADOR OBXECTIVO

ESTADO NUTRICIONAL DOS SOLOS Manter o estado nutricional do solo

ESTADO SANITARIO DA CUBERTA

FORESTAL

Coñecer o estado sanitario da cuberta forestal mediante o seu seguimento, con

especial atención aos factores claves bióticos, abióticos e de orixe antrópico que

afecta á saúde e a vitalidade dos ecosistemas forestais co fin de actuar en

consecuencia

INDICADOR OBXECTIVO

SUPERFICIE Manter ou aumentar a superficie forestal, con especial referencia á arborada, excepto por

causas de defensa do propio monte (por exemplo, incendios) ou outras derivadas de actuacións

encamiñadas á mellora da multifuncionalidade

EXISTENCIAS DE MADEIRA OU

CORTIZA

Alcanzar existencias acordes coa calidade da estación, os obxectivos da xestión e

directrices rexionais forestais, se as houbera

ESTRUTURA DA MASA POR

IDADE E CLASE DIAMÉTRICA

A estrutura da masa debe adecuarse aos obxectivos da xestión

FIXACIÓN DE CARBONO Estimar e facer un seguimento do carbono fixado nas masas arboradas e os seus

produtos leñosos, á vez que se potencia ou manteña o efecto á longo prazo de sumideiro das

masas forestais


MEDIDAS DE PREVENCIÓN E

CORRECCIÓN DE DANOS NOS

MONTES

Integrar na xestión forestal medidas para minimizar os riscos de degradación e

danos no ecosistema

PREVENCIÓN E DEFENSA CONTRA

INCENDIOS FORESTAIS

Conseguir un control do risco de incendio mediante medidas de prevención e

defensa contra incendios, de acordo cos plans municipais ou supramunicipais de

defensa contra incendios forestais o calquera outra planificación

aprobada pola administración competente, en caso de que exista e estea

dispoñible

ACTIVIDADE CINEXÉTICA E GANDEIRA

EXTENSIVA

Conseguir un mantemento da actividade cinexética e gandeira

compatible coa estabilidade do ecosistema

ANEXO.6.3. Mantemento e mellora das funcións produtivas dos montes (madeira e outros produtos forestais)

Débese procurar un mantemento e mellora das funcións produtivas dos montes para asegurar a viabilidade

futura da explotación forestal e, polo tanto, das masas existentes na unidade de xestión. Para poder verificar a

consecución deste obxectivo, pódense considerar os seguintes indicadores:

INDICADOR OBXECTIVO

CRECEMENTO E

APROVEITAMENTO

Realizar un seguimento e avaliación da poboación global en termos cualitativos e

cuantitativos e a súa relación a longo prazo co seu crecemento. Adecuar o nivel de

aproveitamento á taxa de crecemento ou produción biolóxica, xustificando debidamente

as excepcións

MADEIRA DE ROLO Realizar un seguimento e avaliación da produción de madeira de rolo comercializada en

termos cuantitativos. Estimar a madeira de rolo comerciable

PRODUTOS FORESTAIS NON

MADEIREIROS

Facer un seguimento e avaliación de produtos forestais non madeireiros comercializados

en termos cuantitativos. Estimar os produtos forestais non madeireiros comerciables

SERVIZOS Realizar un seguimento e avaliación de servizos comercializados na unidade de xestión en

termos monetarios. Estimar os servizos comerciables

INFRAESTRUTURAS DE

ACCESO

Conseguir un mantemento e adecuación das vías de acceso

ANEXO.6.4. Mantemento, conservación e mellora apropiada da diversidade biolóxica nos ecosistemas

forestais

Débese intentar un mantemento, conservación e mellora apropiada da diversidade biolóxica nos ecosistemas

forestais. Para poder verificar a consecución deste obxectivo, pódense considerar os indicadores que se

presentan na seguinte táboa.


INDICADOR OBXECTIVO

ESTIMACIÓN DA

BIODIVERSIDADE

Procurar conseguir unha conservación ou incremento cualitativo da biodiversidade

compatible co destino da unidade de xestión

REXENERACIÓN Utilizar o tipo de rexeneración máis adecuado ao medio, ás especies forestais utilizadas

e aos obxectivos fixados para a xestión, considerando instrumentos de planificación a

escala superior ou directrices rexionais, se as houbese, garantindo a calidade e

viabilidade da rexeneración

GRADO DE NATURALIDADE Manter ou aumentar a superficie de espazos forestais naturais e seminaturais dentro da

unidade de xestión

CONSERVACIÓN DE HÁBITATS

SINGULARES

Manter os hábitats singulares existentes na unidade de xestión forestal

MADEIRA MORTA Conseguir unha presenza de madeira morta en cantidade, dimensións e distribución

adecuada ás directrices e avances científicos, salvo excepcións xustificadas por

incendios, pragas ou usos do monte

ESPECIES FORESTAIS

AMEAZADAS

Identificar e conservar as especies ameazadas presentes na unidade de xestión

ESPAZOS FORESTAIS

PROTEXIDOS

Xestionar o monte de acordo coa normativa e os obxectivos do Espazo Natural Protexido

ANEXO.6.5. Mantemento e mellora apropiada da función protectora na xestión dos montes (principalmente,

solo e auga)

Débese procurar un mantemento e mellora apropiada da función protectora na unidade de xestión dos

montes. Para poder verificar a consecución deste obxectivo, pódense considerar os indicadores que se

presentan na seguinte táboa

INDICADOR OBXECTIVO

FUNCIÓNS DE PROTECCIÓN

DOS MONTES: SOLO, AUGA E

OUTRAS FUNCIÓNS DO

ECOSISTEMA

Protexer, na medida do posible, o solo fronte á erosión, a calidade das augas e os bosques

de ribeira. Débense adoptar medidas correctivas no caso de que fosen necesarias

MONTES PROTECTORES DE

INFRAESTRUTURAS

Adecuar a xestión forestal á función protectora do monte


ANEXO.6.6. Mantemento doutras funcións e condicións socioeconómicas

Débese procurar un mantemento das condicións socioeconómicas da unidade de xestión e manter outras

posibles funcións que teñan os montes que estean dentro da unidade de xestión. Para poder verificar a

consecución deste obxectivo, pódense considerar os indicadores que se presentan na seguinte táboa.

INDICADOR OBXECTIVO

BENEFICIO NETO Mellorar ou manter a sostibilidade económica da xestión forestal

INVERSIÓNS EN SERVIZOS Manter ou mellorar os servizos prestados polos montes mediante as inversión

executadas polo produtor dos servizos

EMPREGO NO SECTOR

FORESTAL

Realizar un seguimento das estatísticas de emprego na unidade de xestión e mellora da

formación, teórica e/ou práctica sobre xestión forestal sostible

SEGURIDADE E SAÚDE NO

TRABALLO

Conseguir unha diminución da sinestralidade na actividade forestal

VALORES RECREATIVOS Conseguir unha ordenación do uso recreativo dos montes

VALORES CULTURAIS E

ESPIRITUAIS

Realizar unha xestión forestal respectuosa cos valores culturais e espirituais

identificados


ANEXO.7

CÓDIGO DE BOAS PRÁCTICAS


ANEXO.7.1. Código de boas prácticas silvícolas

O Código de Boas Prácticas de Silvicultura recolle os compromisos de carácter xeral que deben respectar na

xestión do monte os propietarios forestais.

O Código comprende os principios básicos que deben orientar o conxunto de actuacións silvícolas a

desenvolver polo xestor dende a rexeneración ata o aproveitamento da masa forestal na unidade de xestión e

que non fosen obxecto dun tratamento específico no plan de xestión ou nun informe técnico de xustificación.

O xestor forestal, ademais de cumprir a normativa actual aplicable aos montes, comprométese a seguir e

respectar o conxunto de recomendacións que se indican a continuación:

CÓDIGO DE BOAS PRÁCTICAS DA SILVICULTURA

Nº RECOMENDACIÓN

1 Asegurarse a persistencia da masa arborada despois de cada aproveitamento, xa sexa por rexeneración natural ou

artificial. Cando as especies principais da masa sexan autóctonas e se desexe manter a súa presenza empregarase,

sempre que sexa posible, a rexeneración natural

2 Nas parcelas de máis de 25 ha arborizadas fomentarase a aparición e mantemento de especies acompañantes ou

alternativas á principal, especialmente frondosas autóctonas, no momento e localización que favoreza aos

obxectivos do plan de xestión

3 As especies arbóreas a utilizar en repoboacións deberán ser adecuadas á estación forestal. O material xenético

deberá proceder de orixes coñecidos e de garantía, rodais selectos ou hortos viveiros

4 Os fertilizantes empregados nas plantacións serán os indicados para a actividade forestal e na dose recomendada,

e unicamente se realizará o abonado continuado durante o crecemento e desenvolvemento da masa forestal baixo

xustificacións técnicas ou indicación do plan de xestión

5 Deberase velar polo éxito do rexenerado e as plantacións, tomando as medidas oportunas para o seu correcto

desenvolvemento

6 Adoptaranse as medidas necesarias para minimizar os impactos na vexetación a conservar tras a corta ou

tratamento silvícola

7 Nos tratamentos fitosanitarios químicos empregaranse produtos e doses que estean legalmente autorizados. A súa

utilización deberá xustificarse tecnicamente, sendo aconsellable o emprego de técnicas de loita integrada sempre

que sexa posible. O persoal que realice a aplicación de produtos fitosanitarios debe ter toda a formación obrigatoria

por lei para a utilización destes

8 Deberanse evitar prácticas que fomenten a aparición de pragas ou enfermidades, efectuando, cando sexa posible,

a trituración, esparexemento ou extracción dos restos vexetais obxecto de corta. Deberanse desinfectar os útiles de

corta nas masas altamente sensibles a enfermidades e con alto risco de propagación. No caso de detectar algunha

anomalía biótica ou abiótica tomaranse as medidas oportunas, mesmo avisando a autoridade forestal compete

9 Deberase velar pola protección, mantemento e mellora das áreas de vexetación rupícola

10 En parcelas de máis de 25 ha, minimizarase a realización de tratamentos silvícolas ou cortas que produzan graves

impactos paisaxísticos

11 Cumprirase coa lexislación vixente aplicable a elementos culturais, identificando e comunicando a quen

corresponda a aparición de testemuños prehistóricos, históricos e culturais dentro da unidade de xestión forestal.

Tamén se procurará manter e recuperar a toponimia propia dos montes

12 Nos casos de realización de traballos silvícolas por conta allea, os labores encargaranse a empresas de servizos

forestais que aceptarán por escrito o presente Código de Boas Prácticas

13 As empresas de servizos forestais que traballen na unidade de xestión deberán cumprir coa lexislación vixente en

materia de riscos laborais, dispoñendo de operarios e de equipos de seguridade homologados así como dos demais

requirimentos de seguridade e saúde no traballo durante a execución das prácticas forestais. Igualmente no uso

de maquinaria débense cumprir as medidas de protección propias da máquina e de quen a manexa


14 Deberanse tomar medidas oportunas para optimizar a rede viaria forestal, minimizando o número de ramais cegos,

evitando tramos de excesiva pendente e construíndo obras de drenaxe tecnicamente xustificadas que distribúan de

forma axeitada as augas no monte. Deberase prestar especial atención ao estado das vías e camiños forestais tras

a execución de labores, debendo restablecer, polo menos, as condicións de tránsito nas que se atopaba antes da

realización da actividade

15 En caso de incendio forestal, deberanse seguir as indicacións da administración forestal, procurando vixiar en

época de máximo risco, informar inmediatamente en canto se detecte lume ou calquera conato de incendio ao

servizo de defensa contra incendios forestais (085 ou 112) e, de ser necesario, segundo a lexislación vixente, seguir

as indicacións do director de extinción

16 Deberase velar por manter a unidade de xestión libre de residuos artificiais causados polas actividades forestais. En

caso de xerarse residuos perigosos, deberán respectarse a normativa vixente. En caso de derramos sobre terra,

extraerase a capa de chan afectado almacenándoa no seu correspondente colector/bolsa e tratándoa como residuo

perigoso. Ademais, procurarase o acondicionamento de zonas de limpeza para maquinaria e equipos.

17 Na medida do posible, deberase minimizar a emisión de contaminantes atmosféricos (gases de combustión

de maquinaria de equipos, po) e acústicos, sendo aconsellable manter en perfecto estado a maquinaria e equipos,

planificar axeitadamente os tempos de transporte, circular con moderación naqueles lugares onde se xere po,

respectar os límites de velocidade

18 Permitirase o uso social e recreativo dos bosques sempre e cando non perturbe a actividade forestal principal

determinada polo xestor. Na medida do posible procurarase a multifuncionalidade de usos na unidade de xestión e

o mantemento da biodiversidade

19 As unidades de xestión (montes ou grupos de montes) deberán contar cun instrumento de planificación

respectando os criterios de xestión forestal sostible

20 Velarase porque todos os axentes involucrados na xestión forestal sostible cumpran coa lexislación vixente aplicable

ANEXO.7.2. Código de boas prácticas dos aproveitamentos forestais

O Código de Boas Prácticas dos Aproveitamentos Forestais recolle os compromisos que deben respectar as

empresas e operadores que realicen traballos de corta e saca de produtos forestais. De maneira especial, van

dirixidas ás actuacións a realizar nos aproveitamentos madeirables –cortas finais e intermedias- na saca da

madeira e no uso de infraestruturas destinadas a estes fins.

As empresas e operadores forestais, ademais de cumprir a normativa actual aplicable aos montes e en

materia de conservación da natureza, comprométese a seguir e respectar as recomendacións que se indican

a continuación:

Nº RECOMENDACIÓN

1 As empresas de aproveitamento forestal, no transcurso da súa actividade na Unidade de Xestión, deberán contar

con copia da documentación esixida pola administración forestal competente para efectuar o aproveitamento (copia

da autorización ou copia da solicitude realizada oportunamente, segundo o caso)

2 Nos aproveitamentos madeirables adoptaranse as medidas necesarias para minimizar os impactos na vexetación a

conservar tralas cortas de rexeneración ou de mellora, con particular coidado sobre a vexetación rupícola e sobre a

flora singular existente na unidade de xestión. De igual xeito, atenderase ás indicacións da propiedade ou dos plans

de xestión, se as houbera, para non prexudicar a rexeneración da masa.

3 Prestarase especial atención ao estado das vías e camiños forestais trala execución das súas labores, debendo

restablecer as condicións de tránsito nas que se encontraban antes da realización da súa actividade. Para o

exercicio da súa actividade utilizaranse os accesos autorizados pola propiedade.

4 Deberase evitar prácticas que fomenten a aparición de pragas ou enfermidades forestais. En calquera caso, cando

detecten, durante do desenvolvemento da súa actividade na unidade de xestión, a aparición dunha posible praga

ou enfermidade, deberán advertir ao propietario do monte.


5 Cando sexa posible e así o acorden coa propiedade, procederase á eliminación de restos, ben por

trituración ou ben por extracción, procedentes da súa actividade na unidade de xestión.

6 No transcurso da súa actividade na Unidade de Xestión, deben informar inmediatamente cando detecten un lume

ou calquera conato de incendio avisando, no seu caso, aos servizos de prevención de incendios forestais (085 ou

112)

7 Ao desenvolver a actividade, deberán evitar o vertido de produtos químicos na Unidade de Xestión, especialmente

na proximidade de cursos de auga, canalizacións ou captacións, cumprindo, en todo caso, coa lexislación vixente na

materia.

8 Deberán cumprir coa lexislación vixente en materia de riscos forestais, estando provistos os seus operarios cos

equipos de seguridade homologados e demais requirimentos no transcurso da súa actividade na Unidade de

Xestión

9 Na medida do posible, deberán minimizar a emisión de contaminantes atmosféricos (gases de combustión da

maquinaria e equipos, Pu) e acústicos, sendo aconsellable manter en perfecto estado a maquinaria e equipos,

planificar adecuadamente os tempos de transporte, circular con moderación en aqueles lugares onde se produce

po e, en todo caso, respectar os límites de velocidade e ter, cando corresponda, o marcado CE ou a ITV

10 No aproveitamento forestal deberá evitarse a produción de residuos non forestais no transcurso da actividade. Os

residuos sólidos deberán recollerse e depositarse nun colector apropiado. En caso de xerarse residuos perigosos,

efectuarase a manipulación ou tratamento que esixe a normativa vixente ao respecto. En caso de derrame destas

substancias sobre terra, extraerase a capa afectada, almacenándoa no seu correspondente bolsa ou colector e

tratándoa como residuo perigoso. Deberán acondicionarse, de igual xeito, zonas para a limpeza de maquinaria e

equipos.

11 Os almacenamentos de madeira deben facerse nos lugares designados ou acordados co propietario, evitando

posibles danos á vexetación, ás infraestruturas, peches e elementos culturais.

12 Durante a execución do aproveitamento forestal, a empresa deberá comunicar ao propietario a aparición de

testemuñas prehistóricos e históricos así como de elementos de interese cultural para adoptar as medidas de

protección necesarias.

13 As empresas de aproveitamento forestal deberán informar ao propietario dos tratamentos que realicen terceiros

subcontratados nas superficies forestais, esixindo o cumprimento do código de boas prácticas

14 Antes do inicio da súa actividade na unidade de xestión, as empresas de aproveitamento forestal deberán ser

informadas da presenza e situación de elementos catalogados do patrimonio cultural, posible presenza de especies

protexidas, árbores singulares, pertenza total ou parcial a espazos protexidos, así como de calquera outra

servidume que poida verse afectada polo traballo a desenvolver. De igual xeito, as empresas seguirán

tódalas indicacións que, ao respecto, lles sexan dadas polo propietario e/ou xestor.

15 Velarase porque os traballadores dispoñan da suficiente formación profesional para exercer a súa actividade. Nas

novas contratacións procurarase seleccionar persoal dos diferentes niveis de formación forestal existentes.

16 Nas zonas de alto risco de erosión ou arrastres de solo, por excesiva pendente, desprotección, inestabilidade ou

proximidade a canles, adoptaranse os coidados e medidas oportunas para que as operacións de corta e saca de

produtos madeirables no provoquen danos de difícil recuperación


ANEXO.5

FICHA DAS PARCELAS DE INVENTARIO


PARCELA DE INVENTARIO 1

DISTRIBUCIÓN POR ESPECIE

Nº d1 (cm) d2 (cm) dn (cm) H (m) Idade

ESPECIE (anos)

1 31,5 30 30,75 18,70 PP 32

2 32,5 30 31,25 19,00 PP 33

3 28 28 28 17,02 PP 29

4 20,5 23 21,75 13,22 PP 23

5 38,5 37,5 38 20,00 PP 40

6 13,5 13,5 13,5 7,11 PP 14

7 20 22 21 11,05 PP 22

8 36,5 35 35,75 23,00 PP 37

9 9,5 9 9,25 5,17 PP 10

10 20,5 20 20,25 11,33 PP muerto

11 30,5 32 31,25 17,48 PP 33

12 28 28 28 15,66 PP 32

13 44 34 39 21,82 PP 45

14 13 13 13 7,27 PP 15

15 20 21 20,5 11,47 PP 21

16 31 31,5 31,25 17,48 PP 32

17 39 38,5 38,75 21,68 PP 40

18 15 15 15 8,39 PP 15

19 19 19 19 10,63 PP 19

20 28,5 27 27,75 15,52 PP 28

21 44 45 44,5 18,00 PP 46

22 27 27 27 10,92 PP 28

23 28 27,5 27,75 11,22 PP 28

PINUS

PINASTER;

100%

REGULARIDADE Irregular

TIPO DE REXENERACIÓN Natural (sotobosque)

INFORM. SILVICULTURA Necesidade de clara

AFLORAM. ROCHOSOS Escasos

FERTILIDADE Capa grosa

RELEVO Zona chan

PEDREGOSIDADE Pouco

REXENERACIÓN Escasa (sotobosque )

VIGOR DA REXENERACIÓN Boa

PROFUNDIDADE DO SOLO Medianamente profundo

SINAIS EROSIVAS Non presenta

AUGA Non existe presenza

PENDENTE DO TERREO 10%

ORIENTACIÓN Sureste

DANOS Dano por procesionaria

ESPECIES VEXETAIS

ACOMPAÑANTES

Sotobosque de frondosas

(Castanea Sativa)

OBSERVACIÓNS

Pasado de turno.

Corresponde parcela 0 en

estadillo


24 26 27,5 26,75 10,82 PP 27

25 33 33 33 20,00 PP 34

26 19 18 18,5 11,21 PP 19

27 14,5 15 14,75 8,94 PP 15

28 35 34 34,5 20,91 PP 35

29 21,5 20 20,75 12,58 PP 21

30 36,5 35 35,75 18,00 PP 37

31 22 21 21,5 10,83 PP 22

32 27 29 28 14,10 PP 32

33 13,5 13 13,25 7,41 PP 15

34 51 46 48,5 29,00 PP 55

Non invent 0




Nº d1 (cm) d2 (cm) dn (cm) H (m) Idade

ESPECIE (anos)

1 15 13 14 14 PP

2 16 19 17,5 18 EG 12

3 28 35,5 31,75 24 EG

4 32 29 30,5 18 EG

5 14 12,5 13,25 8 EG

6 17,5 16 16,75 10 EG 12

7 19 18 18,5 11 EG

8 23 23 23 14 EG

9 9 8,5 8,75 5 PP

10 18,5 20 19,25 14 EG

11 21 20,5 20,75 20 EG

12 13 11 12 12 EG

13 14 14 14 13 EG

14 11,5 11 11,25 11 PP

15 8 8 8 8 EU

16 8 8 8 8 EU

17 15 13 14 13 EU

18 7 7 7 7 EU

19 7,5 8 7,75 7 PP

20 9 9 9 9 PP

21 8 7,5 7,75 7 PP

22 21 22 21,5 21 EU

23 29 32 30,5 19 EU 20

24 32 37 34,5 22 EU 20

25 10,5 9 9,75 6 EU

Eucalipto 86%

Piñeiro 14%



INFORM. SILVICULTURA



RELEVO Zona chan

PEDREGOSIDADE Pouco








DANOS Dano por Gonipterus

ESPECIES VEXETAIS

ACOMPAÑANTES Rexenerado de piñeiro

OBSERVACIÓNS Estado malo en xeral


26 7 7,5 7,25 5 PP

27 10 8,5 9,25 6 PP

28 31 28 29,5 20 EU

29 34,5 29,5 32 20 EU

30 18,5 18 18,25 11 EU

31 20 22 21 13 EU

32 16 15,5 15,75 10 EU

33 10,5 11 10,75 7 EU

34 12 13,5 12,75 8 EU

35 7 7 7 4 PP

36 13 14,5 13,75 9 EU

37 18 16 17 24 EU

38 15 16 15,5 22 EU

39 16,5 17 16,75 24 EU

40 7 7,5 7,25 10 EU

41 18 20 19 17 EU

42 12 12,5 12,25 11 EU

p2 18,5 17 17,75 18 pp

Non invent 16




Nº

d1 (cm) d2 (cm) dn (cm) H (m) Idade

ESPECIE (anos)

1 27 27 27 PP

2 19 20 19,5 EG 15

3 35,5 40 37,75 EG 16

4 15 16 15,5 EG

5 32,5 32 32,25 EG

6 34 31 32,5 EG

7 47 40 43,5 28,5 PP 29

8 9 9 9 EG

9 22,5 20 21,25 EG

10 37 34,5 35,75 EG

11 17 17 17 EG 15

12 30 27,5 28,75 EG

13 12 12 12 EG

14 31 32 31,5 EG

15 28 27,5 27,75 EG

16 23,5 22 22,75 EG

17 36,5 33,5 35 27,0 EG 30

18 31 29 30 24,0 EG 30

19 29 27 28 EG

20 23 24,5 23,75 EG

21 37,5 34 35,75 28,0 EG 31

22 11,5 11,5 11,5 EG

23 21,5 20 20,75 EG

24 29,5 26,5 28 EG

Eucalipto;

100%






RELEVO

PEDREGOSIDADE Pouco







ORIENTACIÓN Leste


ESPECIES VEXETAIS

ACOMPAÑANTES Rexenerado de frondosas.

OBSERVACIÓNS


25 15 14,5 14,75 EG

26 18,5 17 17,75 EG

27 25 26 25,5 EG

28 34 31 32,5 EG

29 11,5 11,5 11,5 EG 9

30 31 26 28,5 26,0 EG

P3 37 37,5 37,25 28,0

Non invent 0

Total pes 31




Nº


ESPECIE (anos)

1 18,5 18,5 18,5 15,0 EG 13

2 10 10 10 EG 12

3 12,5 12,5 12,5 EG 12

4 16,5 16 16,25 EG 12

5 10 10 10 EG 12

6 8,5 9,5 9 EG 12

7 14 13,5 13,75 EG 12

8 7,5 7,5 7,5 EG 12

9 8 8 8 EG 12

10 20 18,5 19,25 EG 12

11 15 15,5 15,25 13,2 EG 12

12 10 9,5 9,75 EG 12

13 11 11 11 EG 12

14 22,5 23,5 23 17,0 EG 12

15 10 10 10 EG 12

16 12 11,5 11,75 EG 12

17 9 9 9 EG 12

18 9 9 9 EG 12

19 7 7 7 EG 12

20 8 8,5 8,25 EG 12

21 13,5 13 13,25 EG 12

22 11,5 11 11,25 EG 12

23 11,5 11 11,25 EG 12

24 11,5 12 11,75 EG 12

25 17,5 18,5 18 12,5 EG 12

26 12 11 11,5 EG 12

27 12,5 11 11,75 EG 12

28 14 14 14 14,0 EG 12

Eucalipto;

100%






RELEVO

PEDREGOSIDADE Abundante







ORIENTACIÓN Leste


ESPECIES VEXETAIS


OBSERVACIÓNS


29 10,5 11,5 11 EG 12

30 7 7 7 EG 12

P4 17 18,5 17,75 14,5 EG 13

Non invent 0

Total pes 31




Nº


ESPECIE (anos)

1 28 29 28,5 24,0 PP SECO

2 18,5 20 19,25 PP SECO

3 23 21,5 22,25 PP

4 18 18 18 PP

5 23 24 23,5 PP

6 24 23,5 23,75 PP 25

7 0 0 0 PP

8 0 0 0 PP

9 21 23 22 PP

10 22 21 21,5 PP

11 24 23 23,5 PP

12 0 0 0 PP

13 30 32 31 PP 30

14 33 32 32,5 25,0 PP 30

15 13 13 13 PP

16 0 0 0 PP

17 37 35,5 36,25 27,0 PP SECO

18 28 30 29 PP SECO

19 14 14,5 14,25 22,0 PP

20 8,5 9 8,75 PP SECO

21 31 32 31,5 PP

22 23 23,5 23,25 PP 22

23 31 32 31,5 PP 30

24 16 16 16 PP

25 0 0 0 PP

26 16 16 16 PP SECO

27 40 37 38,5 22,5 PP

Piñeiro ;

100%


TIPO DE REXENERACIÓN Nula

INFORM. SILVICULTURA Necesita corta de Policía



RELEVO


REXENERACIÓN Nula






ORIENTACIÓN Noreste

DANOS Dano por perforadores

ESPECIES VEXETAIS

ACOMPAÑANTES Algún pé de frondosa.

OBSERVACIÓNS Moitos pés secos.


28 0 0 0 PP

29 0 0 0 PP

30 17 17 17 PP

31 17 17 17 PP

32 24 23 23,5 PP SECO

33 20 22 21 PP

34 22 22 22 PP

35 0 0 0 PP SECO

36 26 25,5 25,75 PP

P5 30 35,5 32,75 20,5 PP

Non invent 0 PP SECO

Total pes 36 PP SECO




ACTUALMENTE REALIZADA CORTA

Eucalipto;

100%






RELEVO








ORIENTACIÓN Leste


ESPECIES VEXETAIS


OBSERVACIÓNS




Nº


ESPECIE (anos)

1 20 20 20 PP

2 22,5 22,5 22,5 PP

3 22,5 22,5 22,5 CS

4 10 10 10 CS

5 31 30 30,5 PP

6 24 22,5 23,25 PP

7 39,5 38,5 39 PP 30

8 17 17,5 17,25 CS

9 33 33,5 33,25 11,5 PP

10 33 30 31,5 CS 39

11 38 37,5 37,75 13,0 PP

12 16,5 16,5 16,5 CS 15

13 32,5 33,5 33 13,5 CS

14 23 24 23,5 CS

15 19 19 19 PP 19

16 34,5 34 34,25 PP 28

17 28 31 29,5 CS

18 29 30,5 29,75 PP 25

19 37,5 36 36,75 15,0 PP 25

20 8 8 8 5,0 CS

P7 36,5 40 38,25 16,0 CS

Non invent 0

Total pes 21

Castiñeiro;

48% Piñeiro;

52%




Necesidade poda formación

O piñeiro ten poda baixa



RELEVO

PEDREGOSIDADE Escasa





AUGA Regato



DANOS Dano por algun fungo

ESPECIES VEXETAIS


OBSERVACIÓNS Zona de valgada




Nº

d1 (cm) d2 (cm) dn (cm) H (m) Idade- Obs

ESPECIE (anos)

1 19 19,5 19,25 PP 30

2 27 25,5 26,25 PP 28

3 23 21,5 22,25 PP 29

4 0 0 PP

5 0 0 PP

6 37 37,5 37,25 17,0 PP 28

7 30 30 30 PP

8 45 45,5 45,25 18,0 PP 34

9 25 26 25,5 PP 21

10 16 16 16 PP TORCIDO

11 32 30 31 PP 25

12 39 38 38,5 PP 26

13 0 0 PP SECO

14 16 16 16 PP

15 29 30,5 29,75 PP 28

16 22 22 22 PP

17 18,9 19 18,95 PP 30

18 25 25 25 PP

19 28 27 27,5 PP

20 33 33,5 33,25 20,5 PP 35

21 32 30 31 21,0 PP 34

22 31 28 29,5 18,0 PP 32

23 27 26 26,5 PP

24 23 23 23 PP

25 12 13 12,5 PP

26 16,5 16 16,25 PP BIFURCADO

27 18 17 17,5 PP

28 15 14 14,5 PP

Pinus

pinaster;

100%



INFORM. SILVICULTURA Pasado de turno



RELEVO



VIGOR DA REXENERACIÓN Débil






DANOS

Dano por vento (Dobrados

e caídos)

ESPECIES VEXETAIS

ACOMPAÑANTES Toxo e fento

OBSERVACIÓNS


29 11 14,5 12,75 PP

P8 32 33 32,5 21,0 PP 32

Non invent 0

Total pes 29




Nº


ESPECIE (anos)

1 24 26,5 25,25 pr 35

2 25 23 24 pr 35

3 17,5 16 16,75 pr 31

4 28 29 28,5 pr 32

5 16 16 16 pr 15

6 35 39,5 37,25 pr 35

7 33 32 32,5 21,5 pr 32

8 27,5 26 26,75 pr 29

9 28 26,5 27,25 pr 38

10 31 30 30,5 19,0 pr 35

11 34,5 33 33,75 22,0 pr 34

12 19 17 18 pr 19

13 19,5 19,5 19,5 pr 20

P9 35 35 35 pr 35

12 19 17 18 pr 35

13 19,5 19,5 19,5 pr 35

P9 35 35 35 pr 31

Non invent. 19 17 18 32

Total pes 19,5 19,5 19,5

Pinus

radiata;

100%



INFORM. SILVICULTURA Sen podar

AFLORAM. ROCHOSOS Abundantes


RELEVO Zona chan


REXENERACIÓN Escasa (Piñeiro)






ORIENTACIÓN Oeste

DANOS Algún pé torto.

ESPECIES VEXETAIS


OBSERVACIÓNS




Nº


ESPECIE (anos)

1

pp 12

2

pp 12

3

pp 12

4

pp 12

5

pp 12

6

pp 12

Non invent. 6 6

32

Total pes 6 6 6

Pinus

pinaster;

100%

REGULARIDADE Regular

TIPO DE REXENERACIÓN Artificial (Repoboación)

INFORM. SILVICULTURA Poda baixa feita



RELEVO Zona chan


REXENERACIÓN Nula







DANOS Algún pé torto.

ESPECIES VEXETAIS


OBSERVACIÓNS Non inventariable.




Nº


ESPECIE (anos)

1 9 10 9,5 CS 17

2 7,5 7 0 CS 17

3 12,5 12,5 12,5 9,0 CS 17

4 9 9 9 CS 17

5 8,5 8 8,25 CS 17

6 10,5 10 10,25 9,0 CS 17

7 10,5 11,5 11 CS 17

8 11,5 12 11,75 CS 17

9 12,5 12 12,25 CS 17

10 10 10 10 CS 17

11 19,5 19 19,25 10,0 CS 17

12 10 10,5 10,25 CS 17

13 18 15,5 16,75 9,0 CS 17

14 8 9 8,5 CS 17

15 10,5 10 10,25 CS 17

16 12 12,5 12,25 CS 17

17 12 11 11,5 CS 17

18 9 8,5 8,75 CS 17

19 9 8 8,5 CS 17

20 11,5 11 11,25 CS 17

21 10 11 10,5 CS 17

22 7,5 8 7,75 CS 17

23 8 7,5 7,75 CS 17

24 11 11,5 11,25 CS 17

25 10 8 9 CS 17

26 10 10,5 10,25 CS 17

27 12 12 12 CS 17

P11 13 13 13 8,0 CS 17

Castiñeiro;

100%



INFORM. SILVICULTURA Sen podar



RELEVO Zona chan


REXENERACIÓN Boa (Castiñeiro)




AUGA Preto de regato


ORIENTACIÓN LESTE

DANOS Chancro localizado

ESPECIES VEXETAIS

ACOMPAÑANTES Pereira, Toxo e fento

OBSERVACIÓNS En bancales




Nº


ESPECIE (anos)

1 17,5 20 18,75 PR 19

2 16 16 16 PR

3 26 27,5 26,75 PR

4 32 30,5 31,25 PR

5 24 22,5 23,25 PR

6 21 19 20 PR 26

7 24 24 24 PR

8 37,5 35,5 36,5 PR

9 26,5 25 25,75 PR 27

10 25 26,5 25,75 PR

11 26,5 26,5 26,5 PR 27

12 20 20 20 PR

13 31,5 29 30,25 25,0 PR 25

14 32 31,5 31,75 28,5 PR

15 28 28 28 26,0 PR

P12 27 26,5 26,75 24,0 PR 26

Pinus

radiata;

100%



INFORM. SILVICULTURA Podado ata 3 m



RELEVO


REXENERACIÓN Nula






ORIENTACIÓN LESTE

DANOS Procesionaria

ESPECIES VEXETAIS






Nº


ESPECIE (anos)

1 16 18 17 9,5 PR 8

2 11 11 11 PR

3 8 8 8 PR

4 15 14,5 14,75 PR

5 11 11,5 11,25 PR

6 9 9 9 PR

7 9 9 9 PR

8 9 9 9 CS 15

9 10 10,5 10,25 CS 15

P14 12,5 13 12,75 9,5 PR 8

Castiñeiro;

13%

Piñeiro;

88%



INFORM. SILVICULTURA Non mecanizable.



RELEVO Pendente


REXENERACIÓN Nula






ORIENTACIÓN LESTE

DANOS Procesionaria

ESPECIES VEXETAIS






Nº


ESPECIE (anos)

1 30 29 29,5 24,0 PR 37

2 0 0 0 PR 37

3 0 0 0 PR

4 0 0 0 PR

5 0 0 0 PR

6 31,5 31 31,25 30,0 PR

7 23,5 24,5 24 PR

8 25 25 25 PR

9 20,5 18,5 19,5 PR 30

10 26,5 27 26,75 PR 30

11 12,5 13 12,75 PR

12 30 30,5 30,25 PR

13 18,5 20 19,25 PR

14 13 12,5 12,75 PR

15 39 35,5 37,25 PR

16 0 0 0 PR

17 0 0 0 PR

18 35 34,5 34,75 23,0 PR

19 29,5 32 30,75 PR

20 37,5 33,5 35,5 22,0 PR 35

21 0 0 0 PR 35

22 0 0 0 PR

23 0 0 0 PR

24 0 0 0 PR

25 25 24 24,5 PR

26 27 25,5 26,25 PR

Pinus

radiata;

100%






RELEVO Zona chan


REXENERACIÓN Nula da especie principal






ORIENTACION LESTE

DANOS

Procesionaria. Danos por

vento. Pes sen cabeza e

secos

ESPECIES VEXETAIS


OBSERVACIÓNS


27 21 21,5 21,25 PR

28 22 23,5 22,75 PR

29 16 15,5 15,75 PR

30 13 14 13,5 PR

31 27 27 27 PR

P15 37 41 39 26,0 PR

Non inventariables 9 PR 37




Nº


ESPECIE (anos)

1 20,5 20,5 20,5 PR

2 23 26,5 24,75 PR

3 35 32,5 33,75 PR

4 30 33 31,5 PR

5 37 36,5 36,75 PR

6 29 28 28,5 PR

7 27,5 25,5 26,5 PR 36

8 23 23 23 PR

9 28 28,8 28,4 PR

10 35 36 35,5 PR 35

11 19,5 18,5 19 18,5 PR

12 15 16,5 15,75 PR

13 21 21 21 PR

14 18 19 18,5 PR

15 31 33 32 19,0 PR

P16 31 31,5 31,25 19,0 PR 35

Pinus

radiata;

100%






RELEVO Zona chan








ORIENTACIÓN Suroeste

DANOS



secos

ESPECIES VEXETAIS


OBSERVACIÓNS




Nº


ESPECIE (anos)

No inventariables:

38 pes Pp 4

Pinus

pinaster

100%

REGULARIDADE Regular (coetanea)



Plantación con 4 años

Mecanizable 50%



RELEVO Zona chan e zona con pte


REXENERACIÓN

Abundante de Pinus radiata

e Quercus sp.




AUGA Algun regato pequeno


ORIENTACIÓN Suroeste

DANOS

ESPECIES VEXETAIS

ACOMPAÑANTES Toxo, silveiras e fento

OBSERVACIÓNS

Corta de rexeneración

realizada no 2012




Nº


ESPECIE (anos)

1 28 29,5 28,75 PR 37

2 25,5 26 25,75 PR

3 31 31 31 11,0 PR

4 25 26,5 25,75 19,0 PR

5 24 24 24 PR

6 33 32 32,5 PR

7 28 27 27,5 PR

8 30 28,5 29,25 PR 30

9 17,5 17,5 17,5 PR 30

10 18 17 17,5 PR

11 11,5 12 11,75 PR MORTO

12 31 30,5 30,75 12,5 PR

13 0 0 0 PR MORTO

14 13,5 13 13,25 PR

15 0 0 0 PR MORTO

16 23 22 22,5 PR

17 0 0 0 PR

18 0 0 0 PR

19 16,5 16 16,25 PR 35

20 37,5 35 36,25 18,5 PR 37

21 0 0 0 PR

22 15 16 15,5 PR

23 34 36 35 PR

24 24 25 24,5 PR

25 0 0 0 PR

26 0 0 0 PR

Pinus

radiata;

100%






RELEVO Zona chan








ORIENTACIÓN Noroeste

DANOS



secos

ESPECIES VEXETAIS


OBSERVACIÓNS


27 23 20 21,5 PR

28 13,5 12,5 13 PR

29 13 13,5 13,25 PR

30 35 36,5 35,75 19,0 PR

31 0 0 0 PR

32 0 0 0 PR

33 0 0 0 PR

P19 25,5 25 25,25 17,0 PR 35




Nº


ESPECIE (anos)

No inventariables:

35 pes Pp 7

Pinus

pinaster

100%

REGULARIDADE Regular (coetanea)



Plantación con 7 años

Mecanizable 100%

AFLORAM. ROCHOSOS Nulos


RELEVO Zona chan e zona con pte


REXENERACIÓN Nula




AUGA Non presenta


ORIENTACIÓN Norte

DANOS

ESPECIES VEXETAIS

ACOMPAÑANTES Toxo, silveiras e fento

OBSERVACIÓNS Poda baixa feita ata 2 m




Nº


ESPECIE (anos)

1 19,5 19,5 19,5 PR 16

2 17 17,5 17,25 PR 17

3 22,5 22,5 22,5 14,0 PR 18

4 15,5 15,5 15,5 PR 18

5 19 19 19 14,5 PR

6 10,5 11,5 11 PR

7 23 23 23 15,5 PR

8 17 17,5 17,25 PR

9 18,5 18 18,25 PR

10 18,5 18,5 18,5 PR

11 22 21 21,5 15,0 PR

12 22 21 21,5 PR

13 23 22 22,5 PR

14 8 8 8 PR

15 7 7 0 PR

16 16,5 17 16,75 PR

Pinus

radiata;

100%






RELEVO Zona chan









DANOS



secos

ESPECIES VEXETAIS


OBSERVACIÓNS




Nº


ESPECIE (anos)

1 7 7 7 pp 13

2 23 23,5 23,25 11,5 pp

3 19 20 19,5 pp

4 15,5 15 15,25 pp

5 15,5 16 15,75 pp 14

6 20 20,5 20,25 pp

7 17 17,5 17,25 pp

8 14 14 14 pp

9 13 13 13 pp 13

10 18 17 17,5 pp

11 13,5 13,5 13,5 pp

12 18 18 18 pp

13 12 12 12 pp

14 18 19 18,5 pp

15 17,5 17 17,25 pp

16 25 25 25 11,0 pp

17 seco 0 pp

18 16 15,5 15,75 pp

19 24 25 24,5 pp

20 19,5 20,5 20 11,0 pp

21 17 18,5 17,75 pp

22 18 17 17,5 pp

23 18 18,5 18,25 pp

24 18,5 18 18,25 pp

p25 24 23,5 23,75 10,0 pp

Pinus

pinaster

100%

REGULARIDADE Regular (coetánea)


INFORM. SILVICULTURA Poda baixa realce feita.



RELEVO Zona chan


REXENERACIÓN

Rexenerado castiñeiro e

carballo







DANOS



secos

ESPECIES VEXETAIS

ACOMPAÑANTES Toxo, xesta Genista

OBSERVACIÓNS




Nº


ESPECIE (anos)

1 11 11,5 11,25 11,5 pp

2 8 8 8 pp 13

3 7 7 7 pp

4 8 8 8 pp

5 7 7 7 pp

6 9,5 9 9,25 EG 14

7 8 8 8 pp

8 11 11 11 EG

9 11 11 11 EG

10 9,5 9,5 9,5 pp

11 14 14,5 14,25 pp

12 10 10 10 EG

13 7,5 7,5 7,5 EG

14 12,5 13 12,75 pp

15 10 10,5 10,25 pp

16 8 8 8 EG

17 7 7 7 EG

18 10,5 10 10,25 15,0 EG

19 10,5 10 10,25 15,0 EG

20 11 11,5 11,25 11,0 PP

21 7 7 7 PP

22 9 9 9 PP

23 9 8,5 8,75 PP

24 9 9,5 9,25 PP

25 10 11,5 10,75 18,0 EG

26 26 26 26 19,0 EG

27 7 7 7 PP

PIÑEIRO 52%

EUCALIPTO 48%



INFORM. SILVICULTURA Mezcla diferentes idades.



RELEVO Zona chan


REXENERACIÓN

Rexenerado castiñeiro e

carballo







DANOS Danos por vento.

ESPECIES VEXETAIS

ACOMPAÑANTES Toxo, fenteira.

OBSERVACIÓNS


28 12 12,5 12,25 11,0 PP

29 17,5 18 17,75 PP

30 10 9,5 9,75 EG

31 9,5 9 9,25 PP

32 11,5 12,5 12 EG

33 9 9 9 PP

34 9 9,5 9,25 10,0 PP

35 15 14,5 14,75 16,5 EG

36 8 8 8 EG

39 16 17 16,5 EG

40 10 9 9,5 EG

41 7,5 7,5 7,5 EG

42 8,5 8,5 8,5 EG

43 16 15 15,5 PP

44 8 8 8 PP

45 19 19,5 19,25 PP

46 9 9 9 EG

47 16 16,5 16,25 pp

48 20 20,5 20,25 EG

49 15,5 16 15,75 EG

50 13,5 14,5 14 20,0 EG

51 7 7,5 7,25 EG

52 11 11 11 pp

53 7 7 7 EG

p39 13,5 13,5 13,5 11,5 pp 13




Nº


ESPECIE (anos)

1 18,5 18,5 18,5 PR

2 23,5 22 22,75 PR

3 31,5 33 32,25 PR 33

4 31,5 34 32,75 26,5 PR

5 13,5 14 13,75 PR

6 22,5 22 22,25 PR

7 32 32 32 24,0 PR 34

8 24,5 24,5 24,5 PR

9 25,5 26 25,75 PR

10 31 33 32 27,0 PR

11 24 23,5 23,75 PR

12 20 19,5 19,75 PR

13 27 27 27 PR

14 37 37,5 37,25 24,5 PR

p31 23 22,5 22,75 PR 32

Pinus

radiata;

100%

REGULARIDADE Regular (Coétanea)


INFORM. SILVICULTURA Necesaria poda alta.



RELEVO Zona chan



VIGOR DA REXENERACIÓN Nula



AUGA Algún regato pequeno



DANOS



secos

ESPECIES VEXETAIS


OBSERVACIÓNS




Nº


ESPECIE (anos)

1 22,5 20,5 21,5 ABEDUL

2 23 24 23,5 19,0 ABEDUL

3 21 23,5 22,25 ABEDUL 72

4 12,5 13 12,75 PEREIRA

5 26 29 27,5 ABEDUL

6 39,5 29 34,25 ABEDUL

7 13 13 13 SALGUEIRO

8 21,5 22 21,75 CS

9 18 18 18 CS

10 22 21,5 21,75 ABEDUL 63

11 15,5 15 15,25 ABEDUL

12 28 28 28 16,5 ABEDUL

13 18,5 17,5 18 ABEDUL

p33 30,5 32,5 31,5 17,5 CS 93

BIDUEIRO

72%

CASTIÑEIRO

21%

SALGUEIRO

7%


TIPO DE REXENERACIÓN Natural

INFORM. SILVICULTURA Necesaria poda formación



RELEVO Zona chan


REXENERACIÓN Abundante castiñeiro




AUGA Zona de valgada. Regato


ORIENTACIÓN Norte

DANOS

Algún pé afectado por

chancro.

ESPECIES VEXETAIS


OBSERVACIÓNS




Nº


ESPECIE (anos)

1 17 17,5 17,25 PR

2 19 19,5 19,25 PR

3 23,5 23,5 23,5 PR

4 31,5 31,5 31,5 20,5 PR 32

5 26 27 26,5 PR

6 20 20,5 20,25 PR

7 28 28,5 28,25 PR

8 28 28,5 28,25 PR

9 21 22 21,5 PR

10 24 25 24,5 PR

11 16 17 16,5 PR

12 18 18 18 PR

13 17,5 18 17,75 PR

14 27,5 27,5 27,5 21,5 PR 32

15 14,5 14 14,25 PR

16 25 25,5 25,25 PR

17 23 23,5 23,25 18,5 PR 30

18 28 26 27 PR

p34 27 28,5 27,75 21,0 PR 32

Pinus

radiata;

100%




Necesaria poda alta.

Poda baixa realizada



RELEVO Zona chan








ORIENTACIÓN Norte

DANOS


vento

ESPECIES VEXETAIS


OBSERVACIÓNS

Parcela experimental de

Centro de Lourizán.




Nº


ESPECIE (anos)

1 17,5 17 17,25 eg 17

2 9 9 9 10,0 pp

3 13 12,5 12,75 11,0 pp

4 21,5 22 21,75 19,5 eg 18

5 13 12,5 12,75 13,0 CS

6 8 7,5 7,75 eg 15

8 10 9 9,5 eg 15

9 17 16 16,5 eg 16

10 8 7,5 7,75 pp 20

11 20 19,5 19,75 eg

12 18 17,5 17,75 eg

13 9 9,5 9,25 cs

14 8,5 8 8,25 eg

15 16 17,5 16,75 pp 20

16 8 7,5 7,75 eg

17 13 14 13,5 eg

18 10 10 10 pereira

19 29 28 28,5 salgueiro bif

20 18 17,5 17,75 salgueiro bif

21 18 18,5 18,25 salgueiro bif

22 22 30,5 26,25 22,0 eg

23 23 24 23,5 21,0 eg

24 9 9 9 eg

25 7,5 7 7,25 eg

26 8,5 8 8,25 eg

FRONDOSA

25%

EUCALIPTO

64%

PIÑEIRO

11%






RELEVO Zona chan








ORIENTACIÓN Norte

DANOS


chancro.

ESPECIES VEXETAIS


OBSERVACIÓNS


27 21,5 22,5 22 0,0 eg

28 11,5 12 11,75 eg

29 20,5 18 19,25 eg

30 24 24,5 24,25 cs

31 11 11,5 11,25 eg

32 14 13,5 13,75 eg

33 14 13,5 13,75 eg

34 12 13,5 12,75 eg

35 14 13,5 13,75 pp

36 14 14,5 14,25 cs

37 9 9,5 9,25 cs

38 8,5 9 8,75 cs 50

39 15 16 15,5 cs

p35 18 18,5 18,25 20,0 eg

Non

inventariables=3

Eg




Nº


ESPECIE (anos)

1 16 17,5 16,75 CS 30

2 23 19,5 21,25 AB 18

3 26 23,5 24,75 CS

4 8 31,5 19,75 20,5 CS 30

5 12 27 19,5 CS

6 29 20,5 24,75 AB

7 24 28,5 26,25 AB

8 8 28,5 18,25 salgueiro 15

9 22 22 22 salgueiro 15

10 17 25 21 AB 18

11 30 17 23,5 ab

12 9 18 13,5 cs

13 32 18 25 ab

14 10 27,5 18,75 21,5 cs 30

15 10 14 12 cs

p36 30 28,5 29,25 21,0 AB

CASTIÑEIRO

44%

BIDUEIRO

44%

SALGUEIRO

12%






RELEVO Zona chan








ORIENTACIÓN Noroeste.

DANOS


chancro.

ESPECIES VEXETAIS


OBSERVACIÓNS




Nº


ESPECIE (anos)

1 21,5 20 20,75 eg

2 35,5 39 37,25 eg

3 15,5 16 15,75 eg

4 32 32,5 32,25 eg 30

5 23 25 24 eg

6 27 30 28,5 eg

7 23 22 22,5 eg

8 23 23,5 23,25 eg

9 30,5 29 29,75 eg

10 0 0 0 cs seco

11 28 28 28 15,0 cs

12 32 34,5 33,25 eg

13 20,5 19 19,75 eg

14 26,5 26 26,25 eg

15 51 44 47,5 37,0 eg

16 23,5 22 22,75 eg

p37 42,5 41,5 42 36,5 eg

Eucaliptus

globulus;

100%






RELEVO Zona chan









DANOS Gonipterus.

ESPECIES VEXETAIS

ACOMPAÑANTES Uces, silveiras e fento.

OBSERVACIÓNS




Nº


ESPECIE (anos)

Non inventariables

Pseudotsuga 9

Pseudotsuga

79%

Bidueiro

10%

Castiñeiro

11%

REGULARIDADE Regular (Coetánea)


INFORM. SILVICULTURA Realizada poda e clareo



RELEVO Zona chan









DANOS

ESPECIES VEXETAIS

ACOMPAÑANTES Toxo, herbáceas.

OBSERVACIÓNS




Nº


ESPECIE (anos)

1 26,5 27,5 27 PR 31

2 29 32 30,5 13,5 PR 30

3 11 11,5 11,25 PR

4 33 27 30 PR

5 9 9,5 9,25 PR

6 25,5 29 27,25 PR

7 26,5 24 25,25 12,0 PR 32

8 7 7 7 PR

9 20 22 21 PR

10 0 0 0 PR

11 25 27 26 13,5 PR 33

12 23,5 21 22,25 PR

13 17 17 17 PR

14 12 12 12 PR

15 26 25,5 25,75 PR

16 13 12 12,5 PR

17 17 16 16,5 PR

18 18 17 17,5 PR

19 11 10 10,5 PR

20 22 22 22 PR

21 19 18 18,5 PR

22 18 18,5 18,25 PR

23 19 19,5 19,25 12,5 PR 32

24 19 18,5 18,75 PR

Pinus

radiata;

100%








RELEVO Zona chan






AUGA Existe fonte.



DANOS


vento

ESPECIES VEXETAIS


OBSERVACIÓNS Pasada de turno


25 20 18 19 PR

26 21 21,5 21,25 PR

27 0 0 0 SECO PR

28 22 23,5 22,75 12,5 PR 30

p39 26 25 25,5 14,0 PR 32




Nº


ESPECIE (anos)

1 24 25,5 24,75 cs 70

2 30 31 30,5 cs

3 25 28 26,5 cs

4 25 23 24 cs

5 10,5 11 10,75 cs

6 25,5 27 26,25 cs

7 12 13 12,5 cs

8 31 29 30 15,0 cs

P41 33 37 35 14,0 cs 70

Castanea

sativa; 100%



INFORM. SILVICULTURA Necesita poda de formación



RELEVO Zona chan






AUGA Valgada



DANOS

ESPECIES VEXETAIS


OBSERVACIÓNS




Nº


ESPECIE (anos)

1 22 22,5 22,25 26,0 PR

2 29 31 30 PR

3 19 18,5 18,75 PR

4 26 26 26 PR

5 22,5 21,5 22 PR

6 15 15,5 15,25 PR

7 18 19 18,5 PR

8 22,5 21,5 22 PR

9 38 37 37,5 24,5 PR

10 12 12,5 12,25 PR

11 17 18 17,5 PR

12 19 17,5 18,25 PR

13 31 29 30 PR 30

14 19,5 20,5 20 PR 17

15 26 26,5 26,25 27,0 PR

16 25 24 24,5 24,0 PR

p43 20 20,5 20,25 20,5 PR 27

Pinus

radiata;

100%








RELEVO Zona chan






AUGA Existe fonte.



DANOS


vento

ESPECIES VEXETAIS






Nº


ESPECIE (anos)

1 17,5 16,5 17 QR

2 14,5 12 13,25 QR

3 21 23 22 CS

4 29 30 29,5 CS

5 32,5 34 33,25 14,0 CS 65

6 19 19,5 19,25 11,0 QR 29

7 12,5 12 12,25 QR

8 13 12,5 12,75 QR

9 15,5 15 15,25 QR

10 19 22 20,5 QR

11 0 0 0 QR

12 14 14,5 14,25 QR

13 15 16 15,5 QR

14 21 23 22 9,0 QR

15 21,5 16,5 19 8,0 QR

16 14 14 14 QR 60

17 16 15,5 15,75 QR

p45 26 26,5 26,25 CS

CASTIÑEIRO

52%

CARBALLO

AMERICANO

48%



INFORM. SILVICULTURA Poda baixa realizada



RELEVO Zona chan






AUGA Valgada


ORIENTACIÓN Norte.

DANOS

ESPECIES VEXETAIS


OBSERVACIÓNS




Nº


ESPECIE (anos)

1 18,5 19 18,75 22,0 eg 18

2 7 7,5 7,25 eg

3 9 9,5 9,25 eg

4 8 8 8 eg

5 10 10,5 10,25 eg

6 10 10,5 10,25 eg

7 10 9,5 9,75 eg

8 26 22 24 26,0 eg 18

9 8 7,5 7,75 eg

10 13,5 12 12,75 eg

11 7 7 7 eg

12 18 17 17,5 eg

13 13,5 13 13,25 eg

14 19 19,5 19,25 eg

15 15 15,5 15,25 eg

16 22 24 23 24,5 eg 17

17 10 9 9,5 eg

18 10 10,5 10,25 eg

19 15 15,5 15,25 eg

20 13,5 14,5 14 eg

21 9 8,5 8,75 eg

22 10,5 10 10,25 eg

23 12 12,5 12,25 eg

24 24,5 23,5 24 eg

Eucaliptus

globulus;

100%




Rebrote de corta. Vigor moi

malo



RELEVO Zona chan


REXENERACIÓN Abundante, malo

VIGOR DA REXENERACIÓN Malo



AUGA



DANOS

Secos, afectados polo

gonipterus

ESPECIES VEXETAIS




25 7,5 8 7,75 eg

26 13 12 12,5 eg

27 12 11,5 11,75 eg

28 7,5 8,5 8 eg

29 14 13,5 13,75 13,0 PP 14

30 13 13,5 13,25 eg

31 8 8,5 8,25 CS

32 23 25,5 24,25 eg

33 16 16 16 eg

34 10 11 10,5 eg

35 20 19,5 19,75 eg

36 20,5 20,5 20,5 eg

37 18 18 18 eg

38 26 24,5 25,25 eg

39 15 14,5 14,75 eg

40 8 8,5 8,25 eg

41 21 20,5 20,75 25,0 eg 16

42 17 19 18 27,0 eg 15

43 8 8,5 8,25 eg

44 16 17 16,5 eg

p48 24 22 23 25,0 eg 17

Non inventariables:

40 pés




Nº


ESPECIE (anos)

1 12 12 12 pp

2 17 18 17,5 pp

3 11 12 11,5 pp

4 25 24,5 24,75 pp

5 29,5 30 29,75 14,0 pp 25

6 24 24 24 13,0 pp 26

7 18 19,5 18,75 pp

8 27 26,5 26,75 16,5 pp 27

9 19 18,5 18,75 pp

10 25 27 26 pp Sen copa

11 14 13,5 13,75 pp

12 11 10,5 10,75 cs

13 22 23 22,5 pp

14 24,5 24 24,25 pp

15 20,5 20,5 20,5 11,0 pp 22

16 24 24,5 24,25 pp

17 23 23,5 23,25 pp

p49 26,5 28 27,25 16,0 pp 24

Pinus

pinaster;

100%



INFORM. SILVICULTURA Necesita roza



RELEVO Zona chan


REXENERACIÓN Rexenerado de Castiñeiro




AUGA



DANOS Danos por vento

ESPECIES VEXETAIS


OBSERVACIÓNS




Nº


ESPECIE (anos)

1 23 25 24 pp

2 30 31 30,5 14,5 pp 16

3 25 26 25,5 pp

4 30 32 31 15,0 pp 15

5 16 16 16 pp

6 24 24 24 pp

7 14 14,5 14,25 pp

8 20 19 19,5 pp

9 20 18,5 19,25 pp

10 19 19 19 pp

11 19 19 19 pp

12 15 15,5 15,25 pp

13 22 22,5 22,25 pp

14 21,5 21,5 21,5 pp

15 26 28 27 15,0 pp

16 19 19,5 19,25 pp

17 25 25 25 pp

18 25,5 26 25,75 pp

19 seco 0 pp

20 21,5 22 21,75 pp

21 19,5 20 19,75 pp

p50 27 26,5 26,75 13,0 pp 16

Pinus

pinaster;

100%




Realizada poda baixa.

Necesaria poda alta



RELEVO Zona chan






AUGA




ESPECIES VEXETAIS


OBSERVACIÓNS




Nº


ESPECIE (anos)

1 21 20,5 20,75 17,0 CS 65

2 8,5 8 8,25 CS

3 12 12,5 12,25 CS Bifurcado

4 16,5 17 16,75 CS Bifurcado

5 13,5 15 14,25 CS

6 11 10,5 10,75 CS

7 7,5 8 7,75 CS

8 22 23 22,5 CS

9 29 28 28,5 21,5 CS 87

10 11 12 11,5 CS

11 23 23,5 23,25 17,0 CS

12 17 18 17,5 CS

13 12,5 12,5 12,5 CS

14 13,5 13 13,25 CS

15 49 47 48 35,0 PR 32

p52 54 50 52 30,0 pr 36

Piñeiro

insigne

12%

Castiñeiro

88%




Realizada poda baixa.

Necesita clareo



RELEVO Zona chan






AUGA




ESPECIES VEXETAIS

ACOMPAÑANTES Silvareira escasa.

OBSERVACIÓNS




Nº


ESPECIE (anos)

1 17 17,5 17,25 pr

2 SECO pr

3 38,5 39 38,75 23,0 EG 20

4 21 20,5 20,75 pr

5 20,5 21 20,75 pr

6 7,5 7,5 7,5 pr

7 SECO pr

8 19,9 21,5 20,7 pr

9 25 26 25,5 pr

10 SECO pr

11 SECO pr

12 32 34 33 22,0 pr 34

13 23,5 23 23,25 22,5 EG 21

14 31 31,5 31,25 pr

15 28,5 30 29,25 pr

16 15 14,5 14,75 pr

17 23 24 23,5 18,5 EG 21

18 SECO pr

19 40 38,5 39,25 pr

20 SECO pr

21 14 13,5 13,75 pr

22 22,5 23,5 23 pr

23 21,5 22,5 22 pr

24 28,5 27 27,75 pr

25 11,5 12,5 12 pr

Piñeiro

86%

Eucalipto

10%

Carballo

4%



INFORM. SILVICULTURA Necesita poda alta (Pinus)



RELEVO Zona chan


REXENERACIÓN Rexenerado de Carballo

VIGOR DA REXENERACIÓN Escasa



AUGA



DANOS Algún pé moribundo.

ESPECIES VEXETAIS

ACOMPAÑANTES Fento, silveiras.

OBSERVACIÓNS


26 13 12,5 12,75 QR 16

27 9,5 10 9,75 pr

28 30,5 32 31,25 18,0 pr 21

p53 26 26,5 26,25 21,5 pr 22




Nº


ESPECIE (anos)

1 15 15,5 15,25 eg 16

2 17 19,5 18,25 eg

3 18 19 18,5 eg 16

4 19 20 19,5 eg

5 34 40 37 30,0 eg 15

6 17 15 16 eg

7 16,5 17,5 17 eg 16

8 9 9,5 9,25 eg 10

9 24 26,5 25,25 eg 16

10 12 12,5 12,25 eg 16

11 27,5 26,5 27 eg

12 9,5 9,5 9,5 eg

13 10,5 12 11,25 eg

14 34 31,5 32,75 28,0 eg

15 39 42 40,5 33,0 eg 19

16 31 29 30 eg

17 16 17,5 16,75 eg

18 33 32,5 32,75 30,0 eg 18

19 15,5 14,5 15 eg

20 9 10 9,5 eg

21 10 11 10,5 eg

22 18 18 18 eg

23 19 20 19,5 eg

p54 20 20 20 13,5 pp 19

No inventariable: 5

pes

Eucaliptus

globulus;

100%

REGULARIDADE Irregular. Masa mixta.


INFORM. SILVICULTURA Plantación en bancales



RELEVO Zona chan


REXENERACIÓN Abundante

VIGOR DA REXENERACIÓN Pouco vigor,mala



AUGA Zona humida. Regatos



DANOS Gonipterus.

ESPECIES VEXETAIS

ACOMPAÑANTES Fento, silveiras.

OBSERVACIÓNS




Nº


ESPECIE (anos)

1 26 25 25,5 22,0 Bidueiro 25

2 23 22 22,5 Bidueiro

3 24,5 24 24,25 22,5 Bidueiro 27

4 23 23 23 Bidueiro

5 seco Bidueiro

6 12 12 12 CS

7 20,5 23,5 22 Bidueiro

8 26 28 27 Bidueiro

9 17,5 18 17,75 Bidueiro 25

10 23 21 22 Bidueiro

11 19,5 21 20,25 Bidueiro

12 12 12,5 12,25 Bidueiro

13 25 26 25,5 Bidueiro

14 18 19 18,5 Bidueiro

15 22 23 22,5 Bidueiro

16 21 22 21,5 Bidueiro

17 30 30 30 21,0 Bidueiro 25

18 14 14,5 14,25 Bidueiro

19 45,5 46,5 46 27,5 PP 40

20 15 16,5 15,75 Bidueiro 26

21 30 30,5 30,25 17,0 Bidueiro 28

22 17 17 17 Bidueiro

23 14 15 14,5 Bidueiro

p55 19 18,5 18,75 Bidueiro

Bidueiro

92%

Piñeiro

4%

Castiñeiro

4%






RELEVO Zona chan


REXENERACIÓN Rexenerado de Carballo

VIGOR DA REXENERACIÓN Escasa



AUGA


ORIENTACIÓN Nordeste.

DANOS Algún pé moribundo.

ESPECIES VEXETAIS

ACOMPAÑANTES Fento, silveiras, xestas

OBSERVACIÓNS Rodais de protección.




Nº


ESPECIE (anos)

1 14 14 14 PP

2 19 19 19 8,5 PP 10

3 21 19 20 10,0 PP 8

4 20 20,5 20,25 PP

5 17 17 17 PP

6 19 18 18,5 PP

7 16,5 17 16,75 PP

8 20 19,5 19,75 8,5 PP 10

9 17 15,5 16,25 PP

10 20 19,5 19,75 8,5 PP 10

11 16 17,5 16,75 PP

12 22 22,5 22,25 PP

13 18 18,5 18,25 PP

14 17,5 17,5 17,5 PP

15 18 18,5 18,25 PP

16 18,5 19 18,75 PP

17 14,5 15,5 15 PP

18 13 13,5 13,25 PP

19 13 12,5 12,75 PP

20 15,5 15 15,25 PP

21 10 9,5 9,75 PP

22 13,5 13 13,25 pp

23 17,5 17,5 17,5 pp

24 16,5 16,5 16,5 pp

25 10 10 10 pp

26 14 14 14 pp

Pinus

pinaster;

100%



INFORM. SILVICULTURA Realizada poda baixa.


FERTILIDADE Capa grosa/media

RELEVO Zona con pendente.


REXENERACIÓN Nula

VIGOR DA REXENERACIÓN Inexistente


SINAIS EROSIVAS

En algunha zona presentan

desprendementos.

AUGA

PENDENTE DO TERREO 25-30%

ORIENTACIÓN Nordés

DANOS

ESPECIES VEXETAIS

ACOMPAÑANTES Silvareira, Toxo e fento

OBSERVACIÓNS Repoblación en bancales.


27 16 17 16,5 pp

28 13 12,5 12,75 pp

29 16 17 16,5 9,0 pp 10

p56 17,5 17,5 17,5 9,0 pp 10




Nº


ESPECIE (anos)

1 14 14 14 PP

2 19 19 19 8,5 PP 10

3 21 19 20 10,0 PP 10

4 20 20,5 20,25 PP

5 17 17 17 PP

6 19 18 18,5 PP

7 13,5 13 13,25 PP

8 17,5 17,5 17,5 7 PP 10

9 16,5 16,5 16,5 9 PP 10

10 13,5 13 13,25 PP

11 17,5 17,5 17,5 PP

12 22 22,5 22,25 PP

13 18 18,5 18,25 PP

14 17,5 17,5 17,5 PP

15 18 18,5 18,25 PP

16 18,5 19 18,75 PP

17 14,5 15,5 15 PP

18 13 13,5 13,25 PP

P57 13 12,5 12,75 PP

Pinus

pinaster;

100%



INFORM. SILVICULTURA Realizada poda baixa.



RELEVO Zona con pendente.


REXENERACIÓN Nula



SINAIS EROSIVAS

En algunha zona presentan

desprendementos.

AUGA

PENDENTE DO TERREO 25-30%

ORIENTACIÓN Nordés

DANOS

ESPECIES VEXETAIS

ACOMPAÑANTES Silvareira, Toxo e fento

OBSERVACIÓNS Repoblación en bancales.




Nº


ESPECIE (anos)

Non inventariable

Pr 2

Pinus

radiata;

100%






RELEVO Zona chan

PEDREGOSIDADE Abundante, cotos de pedra

REXENERACIÓN Nula



SINAIS EROSIVAS Zona chan

AUGA


ORIENTACIÓN Sur

DANOS

ESPECIES VEXETAIS

ACOMPAÑANTES Herba, Toxo e fento

OBSERVACIÓNS

Repoblación subvención 40

has


ANEXO.9

FICHA DAS PRINCIPAIS ESPECIES DE FAUNA PRESENTES NA UNIDADE DE XESTIÓN

305


Accip

iter

nis

us

Bu

teo

bu

teo

AGUIA RATEIRA | BUXATO RATOEIRO

O miñato común, ave abundante na Galiza, coñécese aínda con outros nomes:

bexato ou buxato (aínda que bexato é tamén normativo, buxato está quizais

máis espallado), queima, tartaraña, ... Os miñatos, normalmente, non forman

bandos, pero ás veces poden ser vistos xuntos da cando hai movementos

migratorios ou nun bon hábitat. Esta rapaz de amplas ás, posúe unha boa

variedade de plumaxes, de xeito que en Europa pode ser confundido co

parecido miñato pernivermello (Buteo lagopus) e co invulgar e distantemente

emparentado miñato meleiro (Pernis apivorus),capaz de mimetizar a plumaxe

do miñato común para se protexer do azor.

AZOR

O azor é unha ave de tamaño mediano-grande, a lonxitude do corpo vai de 46 a 63

cm., e a envergadura alar de 89 a 122. O peso vai dos 0,52 kg dos machos máis

pequenos aos 2,2 kg das femias máis grandes. O macho é sempre máis pequeno cá

femia. Os azores constrúen niños voluminosos exclusivamente nas árbores, en xeral

en exemplares duns 60 anos. Dentro de bosques grandes prefire árbores de follaxe

mesta e pechada. Escolle os exemplares dominantes da zona, de preferencia se

están cerca dun camiño ou carreiro. Os niños poden servir, de maneira rotatoria,

para varias temporadas. Na época do inicio do celo comezan a construír o niño con

poliñas verdes.

Accip

iter

ge

ntilis

Sax

icol

a to

rqu

ata

CHASCA COMÚN | TARABILLA COMÚN

Os machos teñen a cabeza negra, un medio colar branco, a costa negra, a

rabadilla branca e a cola negra. As alas son negras cun gran parche branco na

parte interior anterior. A parte superior do peito é roxo-anaranxado oscuro, con

transición abrupta ou gradual ao branco ou anaranxado claro na parte interior

do peito e na barriga.

LABERCA COMÚN | ESTANQUE

Son paxaros de plumaxe pouco vistosa, duns 18 cm de lonxitude. Por riba son da

cor da terra con listas negras. A parte inferior e abrancazada con debuxos negros no

peito. A cola non é moi longa, e ten as beiras brancas, coma as puntas das alas, que

son curtas e anchas (máis nos machos que nas femias). Teñen unha crista pequena

de plumas na cabeza que poden subir e baixar. As patas son fortes, adaptadas para

andar polo chan, no que pasan máis do tempos, procurando graos e insectos. No

chan, desprázanse petro da terra, contra a que se agachan en caso de perigo. ai un

niño de herbas no chan, ben agachado entre a vexetación e difícil de atopar. Son

mantidos polos pais ata o mes de vida.

Ala

ud

a a

rve

nsis

Co

lum

ba

pa

lum

bu

s

GABIÁN

A base da súa dieta son os paxaros de tamaño pequeno. Ocasionalmente capturan

algúns mamíferos, como rato ou morcegos, pequenos réptiles, e algún invertebrado.

Os machos europeos matan principalmente aves do tamaño dun ferreiro ou

estorniño, as femias poden cazar mesmo pombas. Para a cría prefiren bosques

mestos de coníferas con árbores de entre 30 e 40 anos de idade. En ausencia de

coníferas acepta bosques caducifolios. Constrúen cada ano un niño novo,en pólas

laterais, en xeral preto do tronco e disimulados pola copa da árbore. Os territorios

ocupados durante anos poden identificarse pola presenza de numerosos niños

vellos. En zonas de bosque especialmente densas, colocan case sempre o niño

cerca dun carreiriño ou dun rego.

POMBO TORCAZ

A maior das pombas presentes na Península Ibérica, robusta e con unha

cabeza moi pequena con relación ao corpo, presentando unhas inconfundibles

manchas brancas a ambos lados do pescozo (de aí torcaz, que provén do latín

torques, colar e torquatus, adornado con colar) e unha franxa branca na parte

superior de cada ala, moi visible cando o ave voa. A partir de marzo pode verse

o característico voo amoroso do macho, con sonoros aletazos no seu voo de

parábola ascendente, que interrumpe cunha caída coas suas alas alzadas en

punta hacia o ceo. Cría de abril a agosto, con xeralmente duas postas de dous

ovos brancos, depositados no seu nido situado nas árbores e de construción de

fráxil aspecto en forma de plataforma pouco espesa, a base de ramiñas secas.

306

Stre

pto

pe

lia tu

rtur

Cu

cu

lus c

an

oru

s

CUCO

O cuco ou cuco vulgar (Cuculus canorus) é unha ave da familia (Cuculidae),

pertencente á orde zoolóxica das Cuculiformes. A familia Cuculidae con

especies espalladas por todo o mundo, caracterízase pola parasitismo da súa

conduta reprodutora. Os nomes vulgar e científico da especie teñen a súa

orixe no canto característico do macho. Os cucos son aves duns 34 cm.de

lonxitude e patas fortes, que cando voan recordan ós gabiáns, malia voaren

coas alas por debaixo da horizontal. A súa fonte principal de alimentación son

os insectos. As larvas de bolboreta, especialmente as que teñen pelos, que

non son consumidas por outras aves, constitúen unha parte grande da súa

dieta. Comen ademais escaravellos, libélulas, saltóns e outros insectos.

GAIO

Os gaios miden entre 32 e 35 cm de lonxitude e teñen unha envergadura de alas

duns 53 cm. O seu peso é aproximadamente de 170 g. Comen invertebrados e as

súas larvas, pero tamén ovos e polos que rouban dos niños e, máis

ocasionalmente pequenos vertebrados como ratos e réptiles. A súa dieta vexetal

componse de landras, noces, froitas, baias, leguminosas, sementes de gramínea

e mesmo patacas. A alimentación de orixe animal ten máis importancia durante o

tempo da cría dos polos. Os gaios constrúen niños patelos nas árbores, a alturas

que adoitan situarse entre 2 e 10 metros sobre o chan. Os niños están feitos de

garabullos e herbas, coa parte interna composta principalmente de raíces, brión e

materiais semellantes.

Ga

rrulu

s g

lan

da

rius

Pic

a p

ica

PEGA

As cores de base da subespecie típica da pega son a branca e a negra. A cola

é longa, moitas veces tan longa coma o corpo. A barriga, os lados e os

ombreiros son brancos, así coma a parte das alas. O resto da plumaxe é

negra con reflexos metálicos azuis, verdes ou purpúreos. Vive tanto nas

montañas (ata os 2.500 m de altura) coma en terras baixas. Come tanto

alimento animal como vexetal. Consume insectos e as súas larvas, arácnidos,

vermes e caracois. Captura tamén vertebrados de ata a talla dun rato,

incluídos lagartos, anfibios, paxaros pequenos e as súas crías e mamíferos.

Tamén ovos doutros paxaros. Forman parellas que duran toda a vida.

XERÍN | VERDECILLO

O xirín común (Serinus serinus), chamado xirín ou nabiñeiro é unha especie de

ave paseriforme da familia dos frinxílidos (Fringillidae), que se distribúe por boa

parte de Europa, norte de África e oeste de Asia. Non está ameazada e a súa

poboación europea cífrase entre 8,3 e 20 millóns de parellas reprodutoras, o que

equivalería a entre 24,9 e 60 millóns de individuos. É o máis pequeno dos

frinxílidos, mide uns 11-12 cm. É un parente próximo ao canario. O manto e a

cabeza son de cores parduscas mentres que o ventre é dunha forte cor amarela,

en especial no macho (a especie presenta dimorfismo sexual).

Se

rinu

s s

erin

us

Ca

rdu

elis c

hlo

ris

RULA

Son máis pequenas e delgadas cás pombas: miden entre 26 e 29 cm e pesan uns

300 gramos. Teñen un debuxo branco e negro nos lados do pescozo. A parte

inferior do corpo é branca e e papo avermellado. A cola é escura cunha faixa

terminal branca e as beiras tamén brancas. Son aves dos bosques abertos máis

cá dos mestos, que ocasionalmente poden face-los seus niños tamén en grandes

xardíns, pero son en xeral aves moi tímidas. Comen principalmente sementes,

buscándoas a miúdo no chan, moitas veces en campos cultivados ou noutras

superficies planas. A súa época reproductora vai de maio a agosto. O niño, feito

con coteliños e follas e máis axiña chafalleiro, constrúeno nas árbores ou en

sebes mestas a non moita altura.

VERDEROL COMÚN | VERDEROLO COMÚN

Mide de 13 a 15 cm de longo. O macho é de cor verde amarelo, con manchas

amarelas nas as e cola. A femia é de cor máis apagado e teñen tons marrón

castaño na parte posterior, e as manchas de súas as e cola son de color

amarelo pálido. É un ave que se adapta de xeito doado á cautividade. O seu

pico corto e cónico é o suficientemente poderoso para cascar sementes

grandes e duras. Sementes de cereais, tomadas só cando se desprenderon

da espiga; sementes de árbores. Cría nas arboredas e arbustos tupidos das

zonas habitadas, parques, xardíns, hortas, frutais e nos cipreses dos

cemiterios e tódolos bosque e fieiras de árbores do ámbito rural. Tende a

aniñar en grupos.

307


Pa

rus c

ae

rule

us

Par

us c

rist

atu

s

FERREIRIÑO CRISTADO | FERREIRIÑO CAPUCHINO

É un ferreiriño doado de recoñecer pola súa características crista, con punta

en forma curvada e polo seu cante e plumaxe distintivo. Ten un canto similar

á fala, como outros ferreiriños, con un canto constante zee, zee, zee. Aniña

nos ocos dos troncos caídos. Esta ave a miúdo aliméntase do que cae dos

árbores. Como non se asusta dos outros animais, pode apreciarse con

facilidade. En inverno reúnese cos outros ferreiriños. Como eles, aliméntase

de insectos, incluíndo eirugas.

FERREIRIÑO ABELLEIRO

O ferreiriño abelleiro mide uns 14 cm é ten unha envergadura de á entre 22,5–

25,5 cm. Pesa uns 20 gramos. A cabeza e o colo son negros, as meixelas son brancas. Unha faixa de cor tamén negra, máis ancha no macho, atravésalle o

peito, que, coma o ventre, é amarelo. Nas femias a cor amarela da parte inferior é

máis mate. Aliméntase principalmente de insectos, pero come tamén sementes

de plantas, baias, botóns de flores e froitos secos. Prefire comer desde a pólas

máis baixas das árbores, preto do tronco, pero é frecuente que procure a comida

polo chan. No inverno concéntranse facilmente en comedeiros artificiais, onde

prefiren os cacahuetes crus e as pipas de xirasol. Poden chegar a facerse

bastante confiados.

Pa

rus m

ajo

r

De

nd

roco

po

s m

ajo

r PETO MALLADO GRANDE | PICO PICAPINOS

O peto real mide uns 23 cm. de longo e as súas alas acadan os entre 34 e 39

cm. de envergadura. Pesan entre 60 e 90 g. A plumaxe é negra na parte

superior do corpo, con dúas grandes manchas brancas nas alas. A parte

inferior do corpo e gris amarelada, co ventre de cor vermella. Aliméntase

basicamente de insectos adultos e larvas que captura na casca das árbores,

atrapándoos coa súa lingua longa e pegañenta. No inverno, perante a

escaseza de insectos comen froitos secos, baias e sementes. Despois de

arrincar das árbores pinas e outros froitos de casca dura lévanos a un burato

axeitado nunha pola que utilizan para suxeitalos e abrilos.

PETO REAL | PITO REAL

Os petos verdes miden ata 31 cm. de lonxitude e teñen unha envergadura de alas

de ata 52 cm. Na parte superior do corpo teñen a plumaxe verde escura, a inferior

e gris averdesada, máis ou menos brillante. Teñen unha máscara facial negra que

vai da base do bico ata detrás dos ollos. Son aves diúrnas. Pola noite

desprázanse exclusivamente agatuñando polas árbores. Ten unha esfera de

actividade regular, que o leva seguir as mesmas rutas e a buscar comida nos

mesmos sitios durante semanas. A duración da fase de actividade depende das

horas de luz, é pode ir das oito horas do inverno ás 15 dos días máis longos do

verán. Fan os niños por regra xeral nos furados de niños ou lugares de repouso

abandonados doutras especies de petos.

Pic

us v

iridis

Pa

rus a

ter

FERREIRIÑO COMÚN | FERREIRIÑO AMARELO

É unha ave da familia dos páridos. É un dos paxaros de maior colorido de Europa:

a súa librea azul, verde, amarela e blanquinegra é inconfundible. Ave amplamente

distribuída polo continente europeo, norte de África e Oriente Medio, coñécense

varias subespecies.

FERREIRIÑO COMÚN | CARBOEIRO GARRAPINOS

O ferreiriño negro ou ferreiriño común (Periparus ater, antes denominada

Parus ater) é unha ave da familia paridae, paxaro común en Europa, Asia e o

norte de África, a súa plumaxe é ben característica, a súa cabeza é negra

cunha caracterísca mancha branca na caluga que destaca sobre o resto da

plumaxe, o seu lombo é cincento. O ferreiriño é pequeno, mide apenas 11 cm

e 8 ou 10 gr de peso. En Galicia é un paxaro común e cóntase entre as

especies protexidas.

308

Co

rvu

s c

ora

x

Mu

ste

la n

iva

lis

DONICELA | DENOCIÑA

As donicelas poden presentar sorprendentes variacións de tamaño. Estas

débense, por unha banda, ao dimorfismo sexual, xa que as femias son

bastante máis pequenas que os machos e, por outra, á existencia nas

poboacións de individuos de tamaño moi reducido, considerados ata hai

pouco como pertencentes a unha especie autónoma. . A donicela é o

mustélido máis pequeno. Prefire as paisaxes abertas, os campos, praderías,

lindes dos bosques e terreos baldíos invadidos pola maleza. É un animal

bastante común, que se alimenta sobre todo de pequenos roedores, aos que

persegue ata nos seus tobos, debido á súa delgadez. As donicelas viven en

toda Europa, excepto en Irlanda, algunhas illas do Mediterráneo e Islandia.

RAPOSO

O raposo común (Vulpes vulpes), tamén coñecido como golpe nalgunhas zonas ó

norte de Galicia, pertence á familia dos cánidos (Canidae), dentro da orde dos

carnívoros. O raposo común, tamén chamado raposo vermello, caracterízase por ter

as patas curtas, o fociño estreito e alongado, as orellas rectas e triangulares, unha

pelaxe espesa e cola longa. Adoitan pesar entre 7 kg e miden entre 90 e 105 cm de

longo (sen incluir a cola). A cor da pelaxe dun raposo común é alaranxada por enriba

e branca pola parte inferior. A alimentación dos raposos é moi variada, desde ratos,

toupas, ovos de aves, grandes insectos e prea ata froita e algún coello. Son

cazadores solitarios. O territorio de rastreo é polo xeral de algo menos de 8 km

cadrados. Este territorio deféndeo das incursións doutros raposos.

Vu

lpe

s vu

lpe

s

Eri

na

ce

us e

uro

pa

eu

s

OURIZO CACHEIRO

Os adultos poden chegar a pesar máis dun quilo. A súa característica máis

rechamante son as pugas ou puntas de que está revestido. Os músculos

cutáneos permítenlle envolverse e formar unha bóla de pugas contra a que

os seus inimigos naturais son impotentes. Ás veces é presa de cans, raposos,

porcoteixos, lamotes ou curuxas. Non teñen pescozo e os seus ollos son

pequeniños. As orellas son redondeadas e o fociño aguzado. Ten un rabiño

pequeno. Son animais lentos, aínda que poden apurar o paso. Camiña moito

e sabe nadar. No caso de presentir perigo tenden a inhibirse e enrodelarse

sobre si mesmos. Emite sopridos e asobíos.

COELLO BRAVO

Éxiste en estado salvaxe, habendo tamén moitas subespecies domesticadas en

case todo o planeta. Útil ás persoas pola súa carne, usada como alimento, e pola

pel, usada para confeccionar vestiario. Como todos os lagomorfos, posúen catro

incisivos na mandíbula superior e dous na inferior que medran continuamente

durante a súa vida. Os coellos teñen orellas longas, patas posteriores grandes e

colas pequenas e suaves. Desprázanse saltando, para o que utilizan as súas

poderosas patas posteriores. Para facilitar o movemento rápido estas se achan

revestidas dunha cuberta grosa de pel que amortece o impacto dos pulos rápidos.

Dependendo da especie poden atinxir unha velocidade de 15-20 m/s. Os coellos

novos (cazapos, cazapellos ou láparos) parecen "camiñar" en vez de saltar.

Oryc

tola

gu

s c

un

icu

lus

Ap

od

em

us s

ylva

ticu

s

CORVO COMÚN | CHOIVA NEGRA

O corvo grande ou corvo carnazal (Corvus corax) é, con máis de 60 cm, a especie

máis grande do xénero dos corvos e da súa familia Corvidae. É semellante ao

corvo viaraz (Corvus corone) pero significativamente maior, cun peso de 1.250 g e

unha envergadura de ás de 120 cm. A plumaxe é dun negro acibeche con

irisacións azuis. Ten o pico negro moi robusto. Non existe un marcado dimorfismo

sexual. En voo chama a atención polo seu longo pescozo e pola súa cauda

cuneiforme. O seu canto é característico e coñecido como corveo ou corvear. Non

obstante é capaz de imitar sons doutros paxaros e mesmo doutros animais,

chegando ata pronunciar palabras soltas. Choca os seus ovos (3-6) durante

unhas tres semanas entre febreiro e maio.

RATO DE CAMPO

É un pequeno roedor duns 8 a 10 cm de lonxitude, máis outros 8 a 10 si se

inclúe a cola. Esta está desprovista de pelo e sempre é igual ou maior ao

resto do corpo. Case totalmente nocturno, vive en ocos diversos ou ben en

tobos, escavando cámaras e galerías. A súa lonxevidade é raro que exceda

dos 2 anos e durante o inverno non experimente letargo, senón que se vai

alimentando das reservas almacenadas anteriormente. A súa alimentación

consiste en sementes de certo tamaño e froitos aínda que tamén pode

consumir pequenos invertebrados e brotes tenros de plantas. É máis cotiá en

ambientes con moderada cobertura vexetal, xa sexa de árbores ou arbustos,

pois así corre menor risco de depredación.

309


Ge

ne

tta g

en

etta

Me

les m

ele

s

TEIXUGO

Trátase dun animal de hábitos nocturnos, sendo moi raro atopalo durante o

día. O teixugo pode rubir polas árbores, aínda que non se atopa adaptado

para facelo. Tamén pode correr con certa rapidez e nadar. É moi rebuldeiro

cos membros da súa especie, tanto de novo como de adulto e participa no

aseo corporal dos compañeiros de especie. O celo vai de febreiro a outubro,

pero sobre todo marzo, abril e maio. O período de gravidez é un tanto

variable, sobre 60 días. Trae ó mundo entre 1 e 5 crías, que nacen núas e

cegas coa pelaxe abrancazada, e que abren os ollos os 30 días. Son

amamantadas ata os 3 meses. É omnívoro, come animais como miñocas,

caracois, vermes, ras, pequenos mamíferos, prea, raíces, bulbos ou froita.

ESQUÍO

Os esquíos están espallados por case todo o mundo, a maioría nas zonas de

climas temperado ou tropical, mais tamén en algunhas zonas de clima frío.

Como todos os roedores, posúe dentes incisivos fortísimos, con que roen

sementes con facilidade. O esquío é un animal arborícola e vive nas copas das

árbores. Das copas, eles saltan dunha póla para outra, chegando os saltos a 5

metros de lonxitude, sen temer a caída. As sementes son as principais fonte de

alimentación, mais tamén consomen insectos e froitas. Cando os alimentos

escasean, invaden niños doutros animais e devoran as crias. A pesar do seu

abrigo natural, constrúen niños para abrigaren aos seus fillos da choiva e do

vento. Algunhas veces utilizan niños feitos por outros animais, mais nunca para

criar os seus fillos.

Sciu

rus v

ulg

aris

Su

s s

cro

fa

XABARÍN

O peso medio oscila entre os 70 e os 90 quilos dos machos e os 45 e 65 das

femias, aínda que hai machos que poden acadar os 150 kg. Mide entre 110

e 160 cm de cumprimento e 65-70 cm de altura. O corpo é robusto, co

pescozo curto. A cola é de tamaño medio, cun penacho no cabo. Ten unha

cabeza relativamente grande, triangular, cun longo fociño. Ollos pequenos e

orellas relativamente grandes. Habita en zonas boscosas e de matogueira

densa, pero tamén en zonas asulagadas e brañas, sen mostrar

temperamento territorial definido; pode atoparse tanto á beira do mar como

nas terras máis altas dos Ancares. Son animais gregarios.

PÍNTEGA COMÚN

Normalmente sae do seu acocho cando o tempo é frío e húmido. Adoita ser vista

nos camiños, as veces agóchase baixo as pedras. A súa lonxitude é de 20 cm

como máximo. É doado recoñecelas pola cor da pel, negra con pintas amarelas.

Para evitar seren atacadas por outros animais, a súa pel conten pequenas

cantidades de substancias tóxicas. A píntega común ten unha subespecie de seu

en Galicia, a Salamandra salamandra gallaica.

Sa

lam

an

dra

sala

ma

nd

ra

Bu

fo c

ala

mit

a

XENETA

Polo seu aspecto externo, a xeneta aseméllase a un gato alongado de pelo

amarelado a grisáceo salpicado de pintas negras no corpo e raias na cola, que ten

o pelo máis longo. O corpo pode chegar aos 55-60 centímetros, lonxitude que

iguala ou supera a cola. A altura é de 20 centímetros, e o peso oscila entre 1'2 e

2'5 quilos.As xenetas son depredadores nocturnos que viven e cazan de forma solitaria. Ocasionalmente, as femias adoitan cooperar na caza coas súas crías

subadultas ou algún macho. Aliméntanse de insectos, mamíferos pequenos,

lagartos e aves; as veces inxeren tamén froitos, en especial figos. As femias paren

2 ou 3 crías por camada no oco dunha árbore, que maduran ao ano de idade.

SAPO CORREDOR

Atópase nunha ampla variedade de hábitats, sendo capaz de sobrevivir en

zonas bastante secas sempre que teña unha charca preto para reproducirse.

De feito, é un dos anfibios máis común na súa área de distribución. Os

adultos miden uns 6 cm. Con corpo rechoncho e moi verrugoso, ten patas

relativamente largas que lle dan o seu distintivo andar en contraste cos

movementos de salto de moitas outras especies de sapos.

310

Bu

fo b

ufo

Pe

lob

ate

s c

ult

rip

es

SAPO DE TERRA

A súa distribución mundial limítase a Península Ibérica e as costas

mediterráneas e suboccidentales de Francia. Acostuma a habitar terreos

areosos, con charcas, regatos ou marismas preto. Os factores que poden

influir no seu nivel de conservación son semellantes ao de outras especies

de anuros (destrucción directa de hábitats reproductivos como charcas,

lagoas e marismas provocou a extincións de poboacións.

COBRA BASTARDA

A cobra bastarda (Malpolon monspessulanus) é a maior das cobras da

Península Ibérica e de Europa, podendo acadar 240 cm, se ben as femias son

máis pequenas. Ten a cabeza alta, estreita, con fociño agudo. As escamas

supraoculares e o borde superior das preoculares forman unha especie de

viseira baixo a que quedaría protexido o ollo. En animais novos e femias o

deseño do corpo resulta un rico variegado de negros, brancos, grises e marróns.

En machos adultos o deseño é uniforme cunha cor de fondo entre marrón e

verdoso e unha mancha negra detrás do colo. É agresiva e se se lle molesta

erguerase como unha cobra proferindo un siseo penetrante.

Ma

lpolon

mo

nsp

essu

lan

us

La

ce

rta

le

pid

a

LAGARTO ARNAL

O grupo dos lagartos caracterízase pola presenza de catro patas (o que o

distingue da suborde Serpentes), pálpebras nos ollos e oídos externos. As

familias Anniellidae e Anguidae corresponden a réptiles sen patas que

parecen cobras mais son lagartos tendo en conta a estrutura do esqueleto.

Os lagartos aparecen en todos os continentes, excepto na Antártida. Son

xeralmente carnívoros, alimentándose de insectos ou pequenos mamíferos,

mais tamén hai lagartos omnívoros ou herbívoros, como as iguanas. Algúns

tipos de lagarto son capaces de rexenerar patas perdidas..

VIBORA CANTÁBRICA

A víbora de Seoane (Vipera seoanei) é unha víbora de talla mediana, cunha

cabeza grande e marcada e cun fociño aplastado ou lixeiramente levantado. De

tamaño variable, pero xeralmente inferior a 60 cm. É unha especie moi

polimórfica, cunha variación individual e xeográfica notable. Trátase dun

endemismo ibérico; está presente no noreste de Portugal, noroeste e norte de

España e en áreas puntuais do estremo suroeste de Francia.

O hábitat característico de Vipera seoanei son as masas forestais abertas e

húmidas (carballos e rebolos), zonas de ecotono entre pradeiras e montes e

áreas con abundante vexetación de matogueira (sempre que lle permitan a

actividade de termorregulación.

Vip

era

se

oa

ne

i

SAPO COMÚN

O sapo común (Bufo bufo) é un anuro moi habitual en toda clase de hábitats

europeos, sobre todo naqueles con certo grao de contaminación, como balsas de

rega, estanques, etc. Distribúese por toda Europa agás Irlanda e algunhas illas

mediterráneas. É un dos anuros máis coñecidos, dada a súa distribución e requiri-

mentos ecolóxicos laxos. Un feito curioso que poucos coñecen é a capacidade dos

sapos de atraer presas movendo un dos dedos das súas patas traseiras coma se

dunha miñoca se tratase.

311


ANEXO.10

FICHA DAS PRINCIPAIS ESPECIES DE SOTOBOSQUE

PRESENTES NA UNIDADE DE XESTIÓN

312


La

uru

s n

ob

ilis

Ile

x a

quif

oli

um

ACIVRO

Ten unha altura de entre 2 e 5 m, aínda que hai exemplares de ata 15 m. A

súa copa, cónica, ten forma de espiral con pólas ascendentes nas árbores

novas, pero co tempo vólvese mesta e irregular. As follas son moi variables,

aínda que adoitan ser coriáceas, elípticas e cos bordos ondulados, de entre 6

e 8 cm de lonxitude, co extremo en forma de punta. Ten flores brancas e

pequenas, de entre 6 e 8 mm. O froito é unha baga carnosa, dunha viva cor

vermella, de entre 7 e 10 mm de diámetro, e contén catro sementes duras;

son velenosos para o home. Estes froitos maduran no outono e permanecen

na árbore ata finais do inverno. A súa madeira, de cor branca, é moi dura e

resistente, polo que é difícil de traballar..

SANGUIÑO

É un arbusto de ramas ergueitas non espiñoso, de 3 a 6 metros de altura. A

cortiza presenta manchas chamadas lenticelas. As follas caducas, alternas, ovais,

pecioladas con nervaduras sobresaíntes no envés. As flores son pequenas,

hermafroditas, con cinco pétalos e de cor rosada ou verdosa. Os froitos son

vermellos que se volven pardos ó madurar. Trátase dun arbusto típico de chans

moi húmidos en substratos silíceos, amplamente estendido por Europa. Son

purgantes e colagogos, mantendo os seus efectos por varios días. En España é

moi abundante nos bosques de ribeira.

Fra

ng

ula

aln

us

Arb

utu

s u

ne

do

MAROTEIRO | ÉRVEDO

O erbedo, érbedo, erbedro, esbedro, erbedeira, moroteiro, morongueiro,

morodoeiro, amoroqueiro ou albedro (Arbutus unedo) é un arbusto da familia

das ericáceas, que produce uns froitos esféricos brandos entre vermellos e

laranxas (fartabellacos). Dáse nos vales interiores dos grandes ríos, onde o

clima mediterráneo, e as infrutescencias tomadas en grandes cantidades,

pois son de sabor dóce cando están amadurecidos, producen diarrea.

TROBISCO

É unha planta distribuída pola rexión mediterránea, en case toda a península

ibérica, canarias e baleares xunto con norte de Ágrica, onde crece en

matogueiras, piñeirais e terreos non cultivados dende o nivel do mar ata os 1.000

metros de altitude. É un arbusto con moitas follas con forma de punta de espada,

todas dirixidas cara arriba. Desenvolve flores brancas ao final do verán e no

outono. Hai que ter coidado con esta planta porque é irritante. O seu froito é de

color vermello, en baga. Ten follas lanceolada, estreitas. Dado o potente efecto

purgante da cortiza e das follas, é considerado velenoso, xa que pode producir

ampolas na pel tras un prolongado contacto.

Da

ph

ne

gnid

ium

Pyr

us c

ord

ata

LOUREIRO

O loureiro (Laurus nobilis) é unha árbore do xénero Laurus da familia botánica

das Lauraceae ou lauráceas. É orixinaria do Mediterráneo oriental, varía entre 5 e 10 metros de alto, mais pode atinxir até 20 m de altura. As súas follas son

vistosas, coriáceas e con olor moi característico. Por iso son moi usadas en

condimentos na culinaria en xeral. O seu froito é do tipo baga e cando está

maduro ten cor negra. Alén diso, a madeira desta árbore é de excelente calidade.

Hai aínda algunhas propiedades medicinais para reumatismo, estómago, etc.

Tamén destaca a súa utilización na cociña tradicional galega.

PEREIRA BRAVA

A pereira brava pode ter porte de arbusto ou de árbore pequena de até 8

metros. O tronco é xeralmente delgado e máis ben curto, e a copa desta

árbore é redondeada. As pólas son espiñentas. As follas son de cor verde

escura, aínda que algo más claras no envés. Ás veces están aserradas, e

acadan un tamaño de entre 3 a 5 centímetros. Florece na primavera (entre

abril e maio). A flor da pereira brava ten un cáliz con cinco sépalos, os cales

se manteñen cando o froito xa está formado. A corola é branca, con 5

pétalos. Tamén dispón de moitos estames e un ovario con 5 estilos. As flores

son hermafroditas de polinización entógama. O froito é comestible, aínda que

de maduro é amargo.

313

Cytis

us s

triatu

s

Ule

x m

ino

r

TOXO ANANO

Arbusto de hasta 2 m, profusamente ramificado, moi espiñoso, con espiñas

densamente agrupadas na parte basal dunha espiña máis grosa (espiña

primaria). Follas alternas, trifoliadas ou unifoliadas, con frecuencia reducidas

a filodios (peciolo esmagado). Flores hermafroditas, zigomorfas, pentámeras,

axilares. O seu hábitat sitúase en breixeiras oligotrofos en chans

temporalmente anegados. Florece e frutifica dende o verán ata a primavera.

CARQUEIXA

Trátase dun arbusto pouco elevado, normalmente erecto e moi ramificado. Pode

acadar ata un metro ou algo máis de altura. As polas son esmagadas con dúas

ou tres expansións sinuosas en forma de ala que a recorren lonxitudinalmente;

están divididas por estrangulamentos en segmentos que presentan na punta

tres dentes picudos, de xeito que parecen estar articuladas. Carece de follas

ben desenvolvidas, desempeñando o talo e as alas a función asimiladora. As

flores son amarelas ou alaranxadas e dispóñense en pequenos feixes de 2-15

en disposición lateral ou terminal no talo. O froito (legume) é alongada e cuberta

de pelos sedosos. Florece de febreiro a xullo, segundo a localidade e a altitude.

.

Ge

nis

ta trid

en

tata

Ule

x e

uro

pe

au

s

TOXO ARNAL

O toxo é un arbusto espiñento de flores amarelas moi rechamantes que mide

entre 0,5 ata 3 metros segundo a variedade. Os agromos son verdes e as

follas son espiñas de entre 1 e 3 cm. En Galicia existen 3 clases de toxos, o

toxo gateño (Ulex nanis) é o máis pequeno de todos, non pasa dos 80 cm. de

altura e florece a finais do outono. O toxo femia (Ulex galli) chega ao metro de

altura e bota flores a mediados do verán, e por último o toxo arnal (Ulex

europeaus), que é o máis grande de todos, chegando aos 3 m, florece na

primavera e comezos do verán. As flores, chamadas alecríns ou chorimas,

miden entre 1 e 2 cm.

XESTA NEGRA

A xesta é unha planta perenne, arbustiva, da familia das leguminosas, moi común

en Galicia. Baixo este nome común, con ou sen adxectivos, denomínase

conxuntamente unha serie de arbustos. É unha planta tóxica para o ser humano,

mais non para o gando. A cortiza era usada para curtido de coiros e para a

fabricación de cordas e vasoiras; as varas, preparadas, foron usadas como

aguilladas para arrear o gado. Tamén se utilizou na elaboración de teas de

iluminación. Foi tamén usada, en lugar do colmo habitual, en zonas montañosas

para cuberta de vivendas xa que repele o paso da auga e permite a transpiración

dos fumes.

Cytis

us s

co

pa

rius

Pte

rid

ium

aq

uilin

um

XESTA MOURA

A xesta acada unha altura de 1 a 3 m, e incluso até 4 m. As ramas principais

poden acadar un diámetro de 5 a 10 cm. É un arbusto moi ramificado, con talos

verdes angulosos, de pequenas follas caducas. Na primavera, recóbrese

enteiramente dunha multitude de flores amarelas olorosas. No final do verán, as

vaxas oblongas vólvense negras, estoupan con ruído seco e espallan as súas

sementes arredor da planta nai. É unha planta tóxica para o ser humano, mais

non para o gando. A cortiza era usada para curtido de coiros e para a fabricación

de cordas e vasoiras; as varas, preparadas, foron usadas como aguilladas para

arrear o gando. Tamén se utilizou na elaboración de teas de iluminación e como

cubertas de vivendas.

FENTO

Trátase dun fieito isospóreo (tódalas esporas do mesmo son iguais) vivaz ou perenne cun rizoma subterráneo moi desenvolvido que chega a acadar até

un metro de lonxitude, o rizoma é de cor parda e está cuberto de pelos

escuros. As frondes son moi grandes, de até 2 metros, con láminas bi ou

tripinnadas con pínnulas ovoides e glabras (desprovistas de pelo) na cara

superior. O pecíolo é menor ou igual en lonxitude que a lámina. Especie de

distribución mundial e ausente en zonas desérticas e subdesérticas, que

habita desde o nivel do mar até os 2.000 metros de altitude

aproximadamente. En Galicia pódese ver en moitas partes, mais prefire

sobosques rareados ou solos ácidos sen cobertura.

314


Eric

a u

mb

ella

ta

Eri

ca

cin

ere

a

CARRASCO | EIROA | CARPAZA

É un arbusto baixo cunha altura que varía entre os 15 e os 60 cm., con follas

finas con forma de agulla de 4 a 9 mm. de longo e agrupadas en volutas de

tres. As podallas están cubertas por pelos de cor gris-cinza.

As flores son acampanadas, rosas ou púrpuras (máis raramente brancas) de

4 a 7 mm. de longo, en acios terminais, con pedúnculos pubescentes. Tres

bracteolas pegadas aos sépalos, que son purpúreos, lanceolados, glabros e

con marxe papiráceo. Corola de 4-7 mm., inflada no medio e estreitada na boca. Anteras con apéndices na súa base; no sobresaen da corola.

Producidas de mediados a finais do verán.

UZ MONTÉS | BRECINA

É un subarbusto de 20-50 cm. de altura que presenta gran cantidade de ramas

erguidas de cor marrón vermellos, con follas pequenas e moi numerosas con

flores tamén moi pequenas de cor rosa púrpura que forma un acio terminal. Ten

as mesmas propiedades e características que a Erica cinerea. Pódese ver

afectada por fungos provocados por un exceso de humidade. A súa floración

atópase entre principios de xullo na alta montaña e xa entrado o outono na terra

baixa. Utilízase moito en xardinería como planta ornamental. Pódese destacar a

calidade da mel que se obtén a partir do néctar das flores da queiruga. A súa mel

é utilizada a nivel industrial.

Ca

llun

a v

ulg

aris

Fe

stu

ca

ru

bra

CÉSPEDE

É unha especie de gramínea (familia Poaceae). Nativa de Europa, crece en

prado e identifícase de xeito doado pola vaina vermella o púrpura que rodea

a base do talo. As follas verdes e delgadas miden 15 cm. de alto e están

dominadas por estreitas panículas de flores tinguidas de púrpura. É unha

especie de base nas mesturas de céspedes ornamentais. Posúe boa

resistencia ao frío aínda que se desenvolve principalmente en climas secos e

temperáns. Non tolera os cortes baixo, resiste moderadamente a seca e

adáptase ben aos solos pobres e salinos (é unha especie pouco esixente en

canto a fertilización se refire).

DÁCTILO | DÁCTILO APELOTONADO

É perenne, alta, erguida, crece formando matas e os seus talos florais teñen unha

altura de 60 a 120 cm. É unha especie adaptada a solos de fertilidade alta e

media a que non lle convén os solos pesados que tenden a encharcarse. Ao igual

que tódalas especies orixinarias de clima húmido posúe un sistema radicular

superficial e sensible a seca. Non crece a temperaturas menores de 5 ºC e, na

primavera, ten un gran desenvolvemento aínda que lento ao principio. Crece ben

no outono e mantense verde e produtivo ata as xeadas. Esta gramínea crece moi

rápido e enseguida deixa de ser apetecible para o gando que preferirá outras

especies de crecemento máis lento..

Da

ctylis

glo

me

rata

Po

a a

nn

ua

GARROUCHA | BRECINA

Arbusto de 15 cm. a 1 m de altura, con ramas algo tortuosas. Follas en verticilos

de 3, lampiñas, lineares, aciculares e co marxe revolto ocultando o envés case de

xeito total. Inflorescencias terminais con 3-6 flores ovoideas, máis estreitas no

extremo. Sépalos ovales ciliados. Estames salientes e sen apéndices nas anteras.

Florece en primavera e verán. Sitúase sobre terreos silíceos empobrecidos e

descarnado, a miúdo areosos, e nun clima algo húmido e suave. Dende as areas

e dunas subcosteiras ascende ata por enriba dos 1.300 m. de altitude. Crece na

metade occidental da Península Ibérica e no noroeste de África.

POA ANNUA

É unha especie herbácea anual, que pertence á familia dos pastos e cereais

(gramíneas ou poáceas). É unha especie de distribución cosmopolita, de

climas temperán. É unha maleza común, tanto de cultivos como incluso de

campos de golf. A súa altura non é maior de 5 a 30 cm. As follas presentan

unha lígula membranosa e prefoliación pregada. As espipas presentan de 2 a

6 flores, sendo as glumas máis cortas que as flores inferiores.

315

Cra

tae

gu

s m

on

og

yn

a

Briza

ma

xim

a

Bri

za m

ino

r

TREMEDEIRAS | LÁGRIMAS

É unha herba anual de ampla distribución, de ata 70 cm., que presenta follas

envainantes con lígula membranosa. A inflorescencia atópasa na panícula laxa, as

súas espigas de 9 a 26 mm., con 8 e ata 20 flores, con 2 glumas sub-iguais,

menores cas flores. As súas espigas colgan e tremen con calquera leve brisa de

aire. Son moi anchas, teñen textura membranosa e recordan vagamente a

pequenos insectos. Ten flores con lema cordada na base, múticas e con 3

estambres.

BRIZA MINOR | BRIZA MINIMA

É unha especie de planta herbácea pertence á familia das poáceas. É

orixinaria da rexión do Mediterráneo.

Herba delicada, anual, erecta, de ata 6 dm. de alto. Florece de marzo a xullo.

É común en herbazais, pastizais e terreos escarpados.

ESTRIPO

É unha árbore de catro a seis m de altura, con ramas espiñentas, follas

lampiñas e aserradas, caducas, flores brancas, olorosas e en corimbo, e froito

ovoide, revestido de pel tenra e avermellada que encerra unha polpa doce e

unha única semente, de aí o seu nome, aparecendo raras veces dúas. Poden

ser arbustos ou pequenos árbores de 5-14 m de altura, cunha densa coroa. A

cortiza é grosa e parda con gretas verticais laranxa. Os talos máis novos teñen

espiñas romas, de 1 a 1,5 cm. de longo. Follas de 2-4 cm de longo, obovadas e

profundamente lobuladas, ás veces case até o centro, cos lóbulos abertos nun

amplo ángulo. A face é verde negrexo e pálido no envés.

316


ANEXO.11

FICHA DAS PRINCIPAIS ESPECIES FORESTAIS PRESENTES NA UNIDADE DE XESTIÓN

317


EU

CA

LY

PT

US

GL

OB

UL

US

LA

BIL

L

CARACTERÍSTICAS

Árbore planifolia da familia das Myrtaceae, sempre verde, de mediano ou gran

porte, podendo chegar aos 60 m de altura. Copa bastante laxa debido ao que

proporciona escasa sombra; en exemplares máis vellos pode estar dividida en

varios sectores.

Tronco: Dereito, con tendencia a experimentar torsión espiral, moi groso, ata máis

de 2 metros de diámetro. En espesura é moi recto e limpo en case todo o fuste.

Casca: Nunha primeira fase é lisa, de cor branca, prateado azulada. Máis adulto

segue sendo lisa, de color gris ou pardo-grisácea, desprendéndose en grandes tiras

lonxitudinais e retorcidas, que se manteñen colgando algún tempo das árbores.

Polas: Caídas ou ascendentes tan só en exemplares novos; en árbores adultas,

polo xeral, moi erectas. Os abrochos son cuadrangulares, angulosos, cubertos

por unha cera esbrancuxada que se desprende ao fregalas e que se aprecia

tamén nas follas.

Follas: As xuvenís son opostas, en ocasións abrazando o talo, de contorno

ovalado, ensanchadas e redondeadas na base, grosas e coriáceas, con borde

enteiro e glaucas. As follas adultas son alternas e péndulas, longas e estreitas,

curvadas como se se tratara dunha fouce (falcadas), coriáceas e enteiras, de

cor verde escura, lustrosas; longamente pecioladas colgan verticalmente.

Flores: Flores axilares, solitarias, ocasionalmente en grupos de 2 ou 3. Teñen

unha característica forma de furna, con catro ángulos moi marcados e

superficie verrugosa, cuberta de cera branco-azulada; a tapa, algo deprimida e

cun pico central, despréndese no momento da floración liberando numerosos

estames de cor branco. Florece en outono e inverno.

Froito: É unha cápsula campaniforme de cor glauco e cuberta dun po branco.

Ábrese por 3-5 valvas ao alcanzar a madurez liberando as sementes que son

dispersadas polo vento. A distancia de dispersión é moi pequena.

ECOLOXÍA

Características climáticas: Temperatura comprendida entre -4,5ºC de mínima e

38ºC de máxima, cun óptimo entre 10-15,5ºC. Dende o punto de vista da humidade,

no seu hábitat natural, a pluviosidade debe ser duns 500-1.520 mm repartidos con

regularidade ao longo do ano. Climas mornos e húmidos. Son limitantes do seu

crecemento as xeadas e as baixas temperaturas (que afectan de forma particular a

individuos novos, sobre todo en presenza de néboas), os ventos fortes e as secas.

Temperamento: Especie de luz con temperamento moi robusto. As súas

plantiñas non soportan nin a cuberta vexetal nin a competencia de

matogueiras.

Características do solo: É pouco esixente no que se refire ao solo, aínda que

para o seu óptimo desenvolvemento, debe ter certa calidade. Require dun bo

drenaxe, baixa salinidade e dun solo cunha profundidade de 60 cm ou máis. No

tocante ao impacto sobre o solo, os estudios feitos en Galicia indican que as

plantacións de eucalipto non parecen afectar de xeito negativo ao solo ou, polo

menos, non parece que afecten máis que as repoboacións de piñeiro. De todos

os xeitos, isto non se pode afirmar con seguridade polo pouco tempo que levan

as plantacións.

Características de altitude: En Galicia, por actuar o frío como un factor

limitativo, plántanse ata os 350 m de altura aínda que en climas máis suaves e

próximos ao mar, pódese subir ata os 550 m.

En Europa deuse a coñecer o eucalipto ao

longo do século XIX. Chegaban importados

dende Australia polo seu exotismo e

vertixinoso crecemento. A Galicia parece ter

chegado da man de Frei Rosendo Salvado

(1846), monxe de orixe galega, que envía

sementes dende Australia, onde se atopaba

en misión evanxelizadora. Nun principio os

resultados non foron bos pola falla de

coñecementos técnicos pero, en pouco

tempo, estes impedimentos quedaron

solucionados e o eucalipto demostrou a súa

capacidade de aclimatación aos terreos do

país. A política de repoboación que se levou

a cabo ao longo do século XX, apostando

por especies produtivas que abasteceran ás

industrias madeireiras fixo que o piñeiro e o

eucalipto foran as especies más favorecidas

neses plans.

RISCOS SANITARIOS

A maior parte das doenzas que afectan ao eucalipto na Península Ibérica están asociadas a factores limitantes do

medio e soen estar provocadas por fungos. Por exemplo, a botritis, Botrytis cinerea, que, en condicións de

temperatura e humidade elevadas, pode afectar a plantacións novas de dous ou tres anos e aos abrochos. Sobre as

follas, principalmente sobre as xuvenís, tense propagado de xeito virulento Mycosphaerella molleriana, producindo

unhas manchas cor tabaco, afectando ao crecemento e rematando coa defoliación da árbore.

Entre os insectos que poden ocasionar danos de consideración nos eucaliptais galegos atopamos, por orde de

importancia, o defoliador Gonipterus scutellatus e, en menor medida polo momento, con ataques illados e

puntuais, o xilófago Phoracantha semipunctata. En ambos casos pódese empregar no control das súas poboacións

a loita biolóxica, a través da solta controlada doutros insectos: Anaphes nitens, no caso do goniptero e Avetianella

longoi, no caso da Phoracantha, que parasitan os ovos.

318

EU

CA

LY

PT

US

GL

OB

UL

US

LA

BIL

L

A sede do CIS Madeira (Ourense) ten a fachada

recuberta por madeira de Eucalyptus globulus.

As tensións de crecemento ocasionan grandes

fendas na testa dos toros que dificultan o serrado.

A MADEIRA DE EUCALYPTUS GLOBULUS

A madeira do eucalipto branco caracterízase pola súa elevada densidade e

dureza, así como polas súas excelentes propiedades mecánicas, facilidade de

curvado e resistencia ao impacto. Por outro lado, a tonalidade clara e a

facilidade coa que pode recibir unha variada gama de acabados fana moi

adecuada para todo tipo de usos de carácter decorativo. Emprégase en

carpintería de interior así como en elementos estruturais e carpintería de

ribeira. Tamén se usa para triturar para facer

taboleiros e pasta de papel.

O destino máis común da produción galega son

as fábricas de pasta química de celulosa

situadas en Pontevedra (Galicia), Navia

(Asturias) e Viana do Castelo (norte de Portugal)

Da produción total de eucalipto branco en

España, apenas un 5% se destina a serra, a

pesares de ser comentario xeral entre os

industriais que a madeira de eucalipto

podería ser empregada nos mesmos usos

que as madeiras tropicais (non en balde

recibe o nome de “carballo de Tasmania”

(Tasmanian oak)), cunha serie de vantaxes

sobre estas como son o máis sinxelo abastecemento e o prezo máis

económico. Máis a existencia de fortes tensións de crecemento, que

ocasionan grandes fendas na testa da madeira en rolo, e os problemas de

serrado e deformación posterior son dous problemas a eliminar ou

minimiza. Cara a consecución deses obxectivos encamíñanse estudos

recentes de I+D+i.

Orixinaria de Tasmania é unha das especies de eucalipto máis amplamente cultivada

no mundo. En España está bastante estendida e abunda especialmente e todo o norte

e noroeste: Asturias, Cantabria, Galicia. Tamén se cultiva en Huelva, pero cun

rendemento menor por ser o clima máis seco. En Portugal é o eucalipto máis

cultivado.

A árbore máis alta de España e, posiblemente, de

Europa é un Eucalyptus globulus situado no Souto da

Retorta, Chavín, cerca de Viveiro (Lugo), que medía 80

m de altura e 2,5 m de diámetro na base (ano 2004).

Ten 150 anos e está protexido xunto con varios máis

baixo a figura de Monumento Natural.

A procedencia da planta de

eucalipto vai ser un factor esencial

á hora de establecer con éxito

unha plantación e acadar os

mellores rendementos. Existen no

mercado plantas melloradas

resultado de programas de

investigación que basicamente

consisten na identificación de

árbores plus, na confirmación das

características sobresaíntes e na

selección final por estes rasgos

dominantes. Son seleccionados

aqueles individuos que desta-can

polo seu volume madeirable,

densidade básica e rectitude,

É boa planta melífera (boa produtora de polen e nécta) e as súas follas teñen

propiedades derivadas do seu principal compoñente, o eucaliptol. Tradicionalmente foi

empregada en medicina contra a bronquitis e catarros, vénselle de comprobar, máis

recentemente, un grande interese terapéutico para combater a diabetes.

319


PIN

US

PIN

AS

TE

R A

ITO

N

CARACTERÍSTICAS

O piñeiro bravo ou piñeiro do país é unha conífera da familia das Pinaceae. De

porte piramidal nos exemplares novos mentres que nos de máis idade a copa

resulta ser redondeada, aparasolada ou irregular, ás veces desproporcionada,

polo pequena, ao respecto do tronco. Alcanza unha altura de 20 a 30 metros

aínda que, en solos bos e fondos, poden acadar os 40 m de altura.

Tronco: Groso e con tendencia a ser flexuoso.

Casca: Gris claro nos exemplares xoves tornándose progresivamente máis

escura ata acadar nos exemplares adultos unha cor negrorroxiza, moi grosa,

áspera, conformada con placas de bordes perpendiculares profundamente

fendidas.

Polas: Erguidas de xeito arqueado ou case horizontais, dispostas en verticilos

máis ou menos regulares, ásperas ao tacto por estaren recubertas das

cicatrices que deixan as acículas (follas) caídas. Cada un deses grupos de

ramas (verticilos) correspóndese a un crecemento en altura.

Follas: Abundantes e dispostas sobre as poliñas. Teñen forma de agulla

(acículas), son longas, punzantes, bastante coriáceas e ríxidas, planas ou

acanaladas na cara superior; agrúpanse por parellas na axila dunha folla

rudimentaria, sobre un diminuto talo (braquiblasto) provisto dunha vaina que

as aperta pola base.

Flores: Os conos masculinos e femininos nacen na mesma planta. Os

primeiros de xeito lateral, no remate das poliñas, agrupados en número

variable, de forma longamente ovoide e cor amarela ou pardorroxiza. Os

conos femininos atópanse xeralmente agrupados en 2-3, ovoides,

inicialmente verdosos, marrón brillante ao madurar. Florece na primavera, de

abril a maio.

Froitos: As piñas son oval cónicas, polo xeral algo torcidas e oblicuas na base

aínda que aproximadamente simétricas, practicamente sentadas sobre as

polas, con escamas provistas dun escudete piramidal rómbico moi

prominente e punzante. Maduran as piñas a finais do verán ou no outono do

segundo ano, pero non soltan os piñóns (diseminación) ata o terceiro ano, na

primavera ou no verán.

ECOLOXÍA

Características climáticas: Atopámola na rexión occidental mediterránea e nas

zonas atlánticas de Francia e Península Ibérica, con precipitacións medias que

superen os 800mm anuais. Escasa resistencia ao frío, ao vento e á neve.

Temperamento: É planta amante da luz (heliófila) e resistente á seca e xeadas.

Coloniza con facilidade terreos abertos e queimados á vez que arraiga e se

desenvolve rapidamente en plantacións artificiais.

Características do solo: Pouco esixente en canto a profundidade de solo

prefíreos silíceos (acedos), pobres, soltos e areosos. Resulta familiar a

paisaxe de piñeiros na costa, mesmo sobre dunas.

Características de altitude: Podemos atopar esta especie dende á beira do

mar ata uns 1.500 metros de altitude. As mellores calidades preséntanse, non

obstante, en cotas inferiores aos 400 metros.

Conos ♂

Conos ♀

O piñeiro, ao tratarse

dunha especie monoi-

ca, conta con flores

masculinas e femininas

sobre a mesma árbore,

aínda que separadas.

Polo que non é certo

que existan árbores ma-

chos e árbores femia.

As diferenzas que se

poden apreciar entre

individuos da mesma

especie son produto da

xenética.

RISCOS SANITARIOS

O piñeiro bravo é a especie que mellor se comporta en Galicia dende o punto de vista sanitario. Aínda así, existen varias

doenzas provocadas por fungos de pudrición que afectan a esta especie como a armillaria, Armillaria mellea, ou o chícharo,

Fomes sp (Heterobasidion sp), entre os máis coñecidos. Outros fungos do xénero Lophodermium ocasionan manchas

avermelladas nas agullas dos piñeiros, coñecidas co nome xenérico de “vermellos criptogámicos” producindo defoliacións

máis ou menos intensas. Cómpre evitar o uso do lume preto das masas de piñeiro a fin de impedir que o fungo

Leptographium gallaeciae ataque e colonice as raíces danadas polo calor provocando a morte progresiva das árbores en

forma de corro.

Entre as pragas máis difundidas nas súas masas podemos citar a procesionaria, Thaumetopoea pityocampa, cuxas eirugas

poden defoliar totalmente as árbores das que se alimentan. Recentemente detectouse en Galicia a presenza do nematodo

do piñeiro, Bursaphelenchus xylophilus (organismo de corentena na UE), transmitido polo escaravello Monochamus

galloprovincialis, que ocasiona a seca fulminante das árbores afectadas.

As súas polas son parasitadas polo visgo (muérdago), Viscum album, de forma abundante.

320

PIN

US

PIN

AS

TE

R A

ITO

N

A MADEIRA DE PINUS PINASTER

A madeira de Pinus pinaster é de grao basto,

con aneis anuais moi aparentes, de albura

branco-amarelenta e durame roxizo, máis ben

lixeira.

No caso de Galicia, a maior parte da

produción corresponde a táboa e taboleiro

para construción e carpintería, así como

madeira destinada á fabricación de palé,

embalaxe e envase alimentario. Na constru-

ción soe desempeñar labores auxiliares como

encofrado, andamiaxe e cerramentos. As

mellores calidades destínanse a carpintería e

moble.

Aínda que posúe unha poda natural bastante

boa é imprescindible a realización de podas

se se quere ter garantida unha madeira de

calidade para a industria do aserrío e

desenrolo.

Segundo os estudos polínicos parece que este piñeiro estivo

presente en Galicia de forma natural,

aínda que de xeito puntual, nos areais

costeiros. É a partires do século

XVIII que os campesiños comezan a

sementala en moitas ocasións xunto

con cereal e toxo. Xa no século XX son

as propias Administracións, as

Deputacións e o Estado, a través do

Patrimonio Forestal do Estado (xa

na segunda metade do século), as

que impulsan as repoboacións. Os

resultados non sempre foron os

esperados, en parte pola utilización

de semente de procedencia non

adecuada.

A distribución natural do piñeiro

bravo sitúase en Francia, España,

Portugal, Italia, Marrocos, Arxelia e

Túnez. Na Península Ibérica existen

dúas subespecies, a subespecie

atlántica e a subespecie mediterrá-

nea. A primeira medra en Galicia e

norte de Portugal (piñeiro bravo,

piñeiro do país, “pino gallego”) e a

segunda no resto da Península (pino

negral, pino rodeno).

321


QU

ER

CU

S R

UB

RA

L.

CARACTERÍSTICAS

O carballo americano é unha árbore caducifolia de folla plana, de gran

presenza, podendo acadar os 35 metros de altura. Nos exemplares novos a

copa é aínda piramidal, máis tarde amplíase considerablemente e coa

idade vólvese espazosa, abombada en cúpula.

Tronco: Bastante macizo e curto, xa que a pouca altura divídese en fortes e

grandes polas.

Casca: De cor clara ou gris prateado, que permanece moito tempo pulida,

aínda que co tempo vaise fendendo con vetas esbrancuxadas horizontais e

tomando unha cor máis escura.

Polas: Ascenden verticalmente ou alónxanse arqueadas, ordenadas en

verticilos, en disposición radiada nas rexións media e superior da copa.

Follas: Moi grandes, duns 10-25 cm de lonxitude e uns 10 cm de largo, de

perfil oval ou obovado, estreitadas na base e con ápice delgado e en punta.

Profundamente lobadas, con 3-4(5) lóbulos que, á súa vez, presentan tres

dentes ou puntas agudas, rematadas nun pequeno pelo. A cor, verde

escura e mate, algo máis pálida polo envés, vira nunha cor vermella intensa

no outono, o que lle aporta un grande valor ornamental.

Flores: Florece en primavera (abril-maio) nos abrochos novos do ano. As

flores femininas están agrupadas en pares; son pequenas, ovoides, de cor

vermella e pedunculadas.

Froitos: As landras son amplas e ovadas (con forma de ovo), sitúanse,

sentadas, sobre un pedúnculo de 1 cm aproximadamente; maduran ao

segundo ano, nunha cúpula pequena e sitúanse na pola por debaixo das

follas (nas polas formadas o ano anterior).

ECOLOXÍA

Características climáticas: As esixencias climáticas son similares ás dos

carballos indíxenas, adaptándose en xeral a climas atlánticos suaves. É

sensible a xeadas tardías y non soporta os veráns extremadamente secos

ou calorosos, aínda que tolera a seca estival moito mellor que los carballos

do país. É bastante resistente ao vento, sempre que non se produza un

desequilibrio brusco ao cortar un grupo de árbores próximas que

proporcionen protección lateral.

Temperamento: Especie de media luz, soporta certa cuberta durante os

primeiros anos, pero require de máis luz co paso do tempo facéndose

marcadamente fototrópica, o que orixina polas grosas orientadas cara os ocos

na cuberta de copas.

Características do solo: Soporta ben a acidez do solo. O rango de pH que

mellor lle convén vai de 4,5 a 6. Non é moi esixente en canto a riqueza

mineral, pero require terras fondas para desenvolver a súa raíz pivotante.

Vai ben en terreos cunha textura franca e cun perfil rico en materia

orgánica. Soporta mal o asolagamento aínda que atura o mal drenaxe se

este está por debaixo dos 40 cm de fondura. Non aguanta a sequidade do

solo nin a presenza de caliza.

Características de altitude: En Galicia tense plantado ata altitudes de

1.000-1.300 metros sobre o nivel do mar.

Landras

A coloración outonal soamente é vermella nos

exemplares novos; os exemplares vellos adquiren

tons máis pardos e amarelentos de xeito irregular

RISCOS SANITARIOS

Zeuzera pyrina, lepidóptero que en estado de eiruga escava grosas galerías pola médula ou corazón do talo,

pudendo causar a morte de polas ou de toda a planta. Debe combaterse con insecticida cando se detecte a súa

presenza, ben na época de voo á bolboreta, ben inxectando o produto nos talos perforados.

Nas plantacións ata agora realizadas en Francia e España o principal problema sanitario en árbores de certa idade

cáusao Phytophthora cinnamoni, a tinta, aínda que, a diferenza co castiñeiro, non parece que mate a planta.

322

QU

ER

CU

S R

UB

RA

L.

É esta unha das especies de maior interese

forestal. En boas estacións para a especie

rexístranse medras de ata o dobre das que

ofrecen os carballos autóctonos, sendo moito

máis frugal ca eles. Isto, unido ao vigor e medra

inicial en altura, xustifica o seu crecente uso en

repoboacións. Presenta boas posibilidades de

uso en moitos terreos de textura areosa e

relativamente acedos nos que se dan

producións interesantes onde poucas frondo-

sas chegan a prosperar axeitadamente.

Unha posibilidade interesante nesta especie

consiste nas repoboacións mixtas con coní-

feras, co que estas aportarán un acompaña-

mento lateral que favorecerá a forma dos

carballos.

A MADEIRA DE QUERCUS RUBRA

A madeira do carballo americano é moi apreciada en Norteamérica, que

exporta un grande volume a Europa, onde acada un alto prezo. É de boa

calidade, aínda que de propiedades moi variables. Presenta en xeral grao

basto e fibra recta, sendo máis pesada que a dos carballos europeos e de

tons máis rosados. Está sendo moi ben aceptada polos serradoiros

galegos, polas carpinterías e pola industria do moble. Féndese ben, pero

sérrase e trabállase mal, presentando problemas de secado e admitindo

un acabado superficial moi atractivo. É porosa e permeable ao aire.

Emprégase bastante en interiores, para revestimentos, entarimados e

mobles, para o que se importa a madeira xa serrada de Norteamérica.

Tamén se emprega en construción. A súa leña é excelente como

combustible.

O carballo americano é unha especie procedente da costa atlántica de

Norteamérica, nos bosques do leste, onde habita unha área extensísima que

abarca dende Nova Escocia, na rexión dos Grandes Lagos, chegando ata

Texas. Introducido amplamente en Europa mediante plantacións dende o

século XVIII, é frecuente atopalo en parques como árbore ornamental. No

norte de España e Galicia é unha especie cada vez máis empregada en

repoboacións forestais, aínda que as repoboacións de maior idade e

extensión atópanse no País Vasco, Navarra e Cantabria.A rexeneración é moi

abondosa e sinxela de obter en otono, aínda, ao igual que o resto dos

carballos, non frutifica ata unha idade algo avanzada (arredor dos 30 anos).

Agroma ben e de xeito vigoroso de cepa, con medras rápidas, téndoo feito

en Galicia despois dun incendio. Non agroma de raíz.

No termo municipal de Becerreá

(Lugo) atópase unha das poucas

matas selectas de carballo ame-

ricano en Galicia (na fotografía da

dereita), da que se obtén se-

mente coa categoría de material

seleccionado para ser empregado

nas repoboacións.

323


ANEXO.12

FICHA DAS PRINCIPAIS PRAGAS E ENFERMIDADES QUE PODEN AFECTAR ÁS ESPECIES FORESTAIS PRESENTES NA UNIDADE DE XESTIÓN

324


O M

AL D

A TIN

TA

ALTIC

A

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

QU

ER

CU

S S

P

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

QU

ER

CU

S S

P E

CA

STA

NE

A S

P

PHYTOPHTHORA CINNAMOMI (Rands)

É un fungo cosmopolita, presente nas zonas entorno ás raíces (rizosferas)

de moitas especies leñosas. En España tense detectado en rizosferas de

distintas especies do xénero Quercus (carballos). No castiñeiro produce o

mal da “tinta” asociado ou non con Phytophthora cambivora.

É un fungo do solo (edáfico) altamente patóxeno cando se producen unha

serie de circunstancias favorables, como a hidromorfia dos solos e o

enfeblemento ou a susceptibiidade dos seus hospedantes. Comeza o seu

ataque polas raíces absorbentes non lignificadas, causando a súa

podremia. A parte aérea da árbore acusa progresivamente o dano, a medida

que o sistema radical vai sendo destruído e se dificultan as funcións de

absorción de auga e nutrientes do solo.

Resulta característico o ennegrecemento que

acompaña á podremia do sistema radical e a

exudación de zume coloreado

Como ocorre coa maioría das doenzas de orixe radical, os síntomas

visibles nas copas poden tardar en aparecer xa que están

relacionadas coa velocidade coa que se produza a morte das

raíces. Produce microfilia, clorose e necrose das follas, morte das

poliñas, das polas e mesmo do pé. En todo caso, estes síntomas

non son específicos e, polo mesmo, non son útiles para un

diagnóstico precoz. A identificación do pagóxeno debe realizarse no

laboratorio. Habitualmente detéctaselle na rizosfera.

Este fungo precisa de auga libre no solo para a xermolación das

súas esporas e para a súa dispersión, de aí que os solos mal

drenados sexan especialmente favorables para acumular os seus

propágulos. A progresión dos danos está ligada ao avance do

micelio cara ao colo da raíz, mantando ao seu paso o cambium e o

floema. As árbores poden pasar por etapas de aparente

recuperación, pero permanecen susceptibles.

Unha vez infectada unha planta, a

evolución da doenza pode ser moi lenta,

permanecendo o hospedante

asintomático durante meses

ALTICA QUERCETORUM (Foundras, 1860)

Trátase dun escaravello defoliador que se atopa distribuído por case toda

Europa. Aliméntase principalmente do xénero Quercus (carballos) aínda que

tamén aparece citado noutras frondosas.

Pasa os invernos refuxiado baixo as follas do chan. Ao saír da hibernación

precisa alimentarse nas follas para poder aparearse. A posta realízase na

parte inferior das follas (envés), en grupos de 2-11 ovos de cor amarelo

claro. As larvas son negras e móvense en grupo (gregarias), aliméntase do

parénquima foliar e dunha das cutículas, respectando a outra, normalmente

a da face (parte superior), o que ocasiona o típico dano en ventá. A

pupación ten lugar nas fendas das propias árbores e entre as follas do

chan, ao pé das árbores.

Cronograma co ciclo biolóxico do Altica quercetorum

Folla esqueletizada a consecuencia do

ataque do escaravello

Os danos deste escaravello chegan a

esqueletizar o 100% das follas das árbores

atacadas, o que ocasiona un enfeblecemen-

to xeral ao non poder realizar a fotosíntese,

favorecendo deste xeito a entrada de patóxe-

nos e xilófagos que rematan coa vida da

planta.

325

VIS

GO

IP

S S

EX

DE

NTA

TUS

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

PIN

US

SP

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

CA

LQU

ER

A E

SP

EC

IE

VISCUM ALBUM (Linnaeus, 1753)

O visgo é unha planta hemiparásita que presenta tres subespecies ou razas

fisiolóxicas, a saber, Viscum album album, que parasita sobre moitas

especies de frondosas; Viscum album abietis, sobre o xénero Abies e

Viscum album austriacum, hóspede do xénero Pinus.

Permanece verde todo o ano, realizando a súa propia función clorofílica,

pero tomando do hóspede a auga e as sales minerais que precisa. Cada ano

desenvolve dúas poliñas en cada xema de xeito que vai dando lugar a unha

mata semiesférica característica. Os froitos son baias redondas, primeiro de

cor verde e logo, ao madurar, esbrancuxadas, translúcidas, cunha semente

no interior. Moi apetecidas polos tordos, entre outras especies de aves, que

se encargan, en boa medida, da súa expansión ao pousarse sobre outra

árbore e depositar nela excrementos ou deixar caer sementes que puidese

levar adheridas.

IPS SEXDENTATUS (Börner, 1776)

É un perforador, da familia dos escolítidos, que ataca preferentemente a

diversas especies de piñeiros, entre elas o piñeiro do país (P. pinaster).

Xeralmente ten dúas xeracións ao ano, incluso tres. Pasa os invernos

debaixo da casca das árbores afectadas.

En xeral, os escolíticos son parasitos de decaemento polo que, como

medidas culturais para o seu control, aconséllase:

Cortar e queimar as polas afectadas;

Arrancar e queimar os pés moi atacados;

Favorecer as medidas culturais axeitadas para unha boa medra e

vigor das árbores;

Evitar o almacenamento de madeira preto das plantacións.

En caso de ser necesario o tratamento con produtos químicos, este deberá levarse a cabo no período de emerxencia dos adultos.

Ao escavar as galerías na madeira, o Ips sexdentatus corta os fluídos

nos vasos provocando resinacións e a seca das acículas

Os danos producidos polo visgo poden

chegar a revestir grande importancia xa

que poden acabar coa morte da planta,

como sucede co piñeiro da imaxe.

A corta das matas de visgo non supón a

eliminación do dano futuro sobre a

árbore xa que agroman novamente a

partires dos extremos da raíz

(haustorios) que deixa no interior das

polas ou tronco do hóspede. Incluso se

poden producir gromos múltiples en

matas que teñan secado previamente.

Xeralmente ten dúas xeracións ao ano,

incluso tres. Pasa os invernos debaixo

da casca das árbores afectadas. Poden

facerse tratamentos localizados ou

empregar árbores cebo

326


A F

ER

RU

XE

DO

PIN

O

A D

OE

NZ

A D

O C

OR

RO

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

PIN

US

PIN

AS

TER

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

PIN

US

SP

ENDOCRONARTIUM PINI (Pers.)

O piñeiro bravo (Pinus pinaster) ademais de ser a especie forestal

maiormente empregada en Galicia é tamén a que mellor se comporta desde

o punto de vista sanitario. Ainda así, cada día xurden novos problemas

sanitarios. Unha destas novas doenzas, coñecida como a “ferruxe do

piñeiro”, é causada polo fungo Endocronartium pini Pers. (Peridermium pini

Pers.) detectada recentemente nun predio de Lalín onde o tipo de dano e a

intensidade do ataque é merecente dunha análise pormenorizada por mor

de que pode chegar a ser máis abondosa e perigosa no futuro. Para o seu

control, aconséllase a corta e eliminación dos pes infectados procedendo a

súa queima fora da parcela. É preciso seguir o espallamento desta doenza,

a súa presenza noutras plantacións e a intensidade do ataque. Polo

momento, ademais da súa aparición en Lalín, tamén se observou, de xeito

illado, noutros puntos da xeografía galega.

Os cancros chegan a facer o anelamento do tronco e un golpe

de vento fai que a planta rache por ese punto e caia ou seque e

siga manténdose en pé

LEPTOGRAPHIUM GALLAECIAE

Denominada así porque os piñeiros morren

lentamente en formacións en corros cando

son atacados polo fungo Leptographium

gallaeciae. Este fungo da raíz é un

patóxeno ocasional que está presente nos

solos forestais de Galicia onde se atopa

controlado por outros fungos fitófagos que

manteñen un equilibrio ecolóxico entre

eles. Este equilibrio rómpese cando se

producen altas temperaturas nese medio a

causa dunha fonte de calor intensa que

afecta ás raíces dos piñeiros. Nesas condicións, os controladores deste

patóxeno, máis sensibles ao calor, permiten un avance máis rápido do

Leptographium gallaeciae na colonización das raíces danadas.

As ferruxes poden producir lesións nas

agullas, nas pólas ou no tronco. No caso

de que o cancro apareza no pé da

planta, prodúcese unha perda de resina

e pódense apreciar as frutificacións do

fungo por riba da ferida

Estes patóxenos desenvólvense a través dun

complicado ciclo, que pode chegar a ser de

varios anos e afectar a diferentes plantas.

O máis frecuente é que este dano estea

relacionado coas fogueiras feitas entre o

arborado coa finalidade de eliminar os restos

de poda ou doutros materiais leñosos.

O mellor sistema de substitución da queima

para a eliminación de restos de poda ou corta é

a utilización de rozadoras mecánicas que

destrúan estes materiais e faliciten a súa

incorporación ao solo.

327

AR

MILLA

RIA

FU

SA

RIU

M

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

CA

LQU

ER

A E

SP

EC

IE

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

PIN

US

PIN

AS

TER

ARMILLARIA SP.

Armillaria mellea atópase amplamente distribuída en Galicia téndose

detectado tamén a presenza de Armillaria ostoyae. Trátase dun fungo

polífago que pode afectar a calquera especie leñosa. Os síntomas do ataque

veñen definidos pola morte illada de árbores que nun curto período de

tempo pasan dunha cor verde a un amarelo palla e posteriormente a un

castaño propio dunha árbore seca repentinamente. Este proceso de seca

rápida débese a que este fungo penetra pola raíz, invade os tecidos a nivel

do cambium por onde circula o zume, ata chegar ao pé da árbore e alí

rodear o fuste producindo o corte total do fluxo de alimento á parte aérea. A

árbore acaba por secar en pouco tempo, unha vez consumidas as reservas

almacenadas nos tecidos.

Apréciase que debaixo da casca aparecen unhas

placas de cor branca ou nacarada

Os síntomas dun ataque ao sistema radical rara vez son típicos, polo que para un diagnóstico o máis precoz

posible, haberá que sospeitar daqueles pés que presenten a copa rala, lixeiramente clorótica con grupos de follas

de pequeno tamaño, ralentización da medra en altura, piñas pequenas no caso das coníferas, etc., e que en

ausencia doutros axentes de manifestación máis nítida se

detecten individuos próximos coas mesmas caracterís-

ticas. É especialmente importante á hora de preparar un

terreo para a plantación que non existan restos de material

leñoso enterrados pois permiten o desenvolvemento

destes fungos e a colonización dos sistemas radicais das

árbores situadas no seu entorno.

Non existe polo momento medidas de control eficaces, polo que a

estratexia de loita vai encamiñada a favorecer o vigor das plantas

mediante medidas culturais axeitadas

FUSARIUM CIRCINATUM

Non existen métodos de control eficaces

contra o Fusarium circinatum. Aínda así,

pódense reducir os danos que ocasiona

mediante medidas hixiénicas no viveiro e

no monte

Fonte: Estación Fitopatolóxica do Areeiro

O obxectivo principal destas medidas é a

detección e eliminación dos puntos afectados.

Cando a árbore presente só extremos mortos o

decolorados, estes débense eliminar mediante

poda. A tala do árbore só se levará a cabo cado

sexa unha amenaza. Eliminar e destruír as

árbores apeadas o antes posible.

Limitarase, na medida do posible, o movemento

de material infectado. Desinfectar as ferra-

mentas utilizadas. Manter un bo estado

vexetativo da plantación, eliminado os pés

debilitados, así como os restos de poda que

poidan ser foco de atracción de insectos

vectores.

328


VE

RM

ELLO

S C

RIP

TOG

ÁM

ICO

S

HYLO

BIU

S

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

PIN

US

SP

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

PIN

US

SP

LOPHODERMIUM SP.

Provocando vermellos criptogámicos sobre acículas atopamos aos

Lophodermium, sobre todo Lophodermium pinastri, Lophodermium

seditiosum e Lophodermium conigeum así como as súas formas

imperfectas: Leptostroma pinastri e Leptostroma pinourum. As infeccións

soen producirse durante os meses de agosto e setembro aínda que non

serán visibles ata a primavera, cando se produzan os primeiros moteados

que, nunha primeira fase, son amarelos e, logo, pardo rubios cos marxes

amarelos. Normalmente as árbores vense afectadas no seu terzo inferior,

polo que a altura das plantas, así como os veráns chuviosos, son factores

que van favorecer a aparición dos vermellos criptogámicos.

Imaxe dunha plantación de piñeiros

infectada polo Lophedermiun

HYLOBIUS ABIETIS (Linnaeus, 1758)

Trátase dun insecto perforador moi dañino, sobre todo en repoboacións.

Aliméntase das plantas pertencentes aos xéneros Pinus, Picea e Abies. Os

danos en talos e polas prodúcenos os adultos ao alimentarse; rillan a casca

en placas irregulares de 1-2 cm. Hylobius pode descascar completamente

as plantas novas e provocar así a súa morte. Os períodos de danos

prodúcense de abril a comezos de xullo e en agosto-setembro se consegue

ter dúas xeracións ao ano.

Adoita por os ovos sobre as cachopas se houbo cortas recentes ou nas

raíces ou partes baixas das árbores debilitadas, polo que, unha vez máis, a

hixiene no monte é o mellor método para evitar a excesiva reprodución

desta especie. En caso de ter que realizar unha intervención química, esta

irá dirixida contra os adultos nos meses de abril-maio e agosto-setembro.

A contaminación prodúcese a partir das

frutificacións, sobre acículas secas, que se

atopan fundamentalmente no solo. É por

iso que todas aquelas medidas que

poidan acelerar o crecemento dos piñeiros

nas primeiras idades resultarán máis

favorables: eliminación de broza, aireación

das masas, eliminación dos restos da

poda...

Efectos que sobre o piñeiro ten unha afección

de Lophedermium pinastri

Efectos do hylo bius sobre unha rama de

piñeiro. Pódese observar a capacidade

devoradora deste escaravello

O hylobius ten a forma típica dos

escaravellos (curculiónidos), con trompa un

pouco arqueada e antenas no extremo; a

coloración dos adultos e negruzca.

329

NE

MA

TOD

O D

A M

AD

EIR

A D

E P

IÑE

IRO

B

AN

DA

VE

RM

ELLA

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

PIN

US

RA

DIA

TA

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

PIN

US

SP

BURSAPHELENCHUS XYLOPHILUS

O nematodo do piñeiro ataca as coníferas, principalmente do xénero Pinus

(piñeiros). Ao final da primavera os nematodos agrúpanse na madeira

infectada ó redor dos insectos vectores acabados de formar (que puparon

na mesma árbore), entrando no corpo dos adultos inmediatamente antes da

emerxencia dos mesmos. Despois da emerxencia, os nematodos presentes

no sistema respiratorio son transportados cando o insecto se dispersa a

través do voo en busca dun novo hospedeiro. O insecto adulto ao

alimentarse das póliñas das árbores sas transmítelle o nematodo a unha

nova árbore a través das feridas da alimentación. A dispersión xeográfica

desta doenza débese a varios factores: que o verme teña unha dimensión

microscópica, un ciclo de vida curto e un elevado potencial reprodutivo, a

existencia de numerosos insectos que actúan como vectores, a existencia

de numerosas especies de coníferas susceptibles ao patóxeno, a reducida

eficacia de medios de control, e o transporte de madeira non tratada.

Monochamus provincialis é o insecto vector do

nematodo da madeira de piñeiro

DOTHISTROMA PINI

Dentro dos fungos patóxenos que atacas ás acículas cabe destacar pola

importancia e persistencia dos danos o Dothistroma pini causante da

doenza da banda vermella, así denominada polas manchas amarelas e

rubias que se forman sobre as follas dos piñeiros (P. radiata) ao matar o

fungo ás súas células. Dende que en Galicia fose estudado por primeira vez

en 1974, O piñeiro insigne ven sufrindo fortes defoliacións que reducen o

crecemento das plantas e poden chegar a producirlle a morte. En xeral, o

ataque da doenza da banda vermella presenta o dano no terzo inferior da

árbore sendo moi visible esta sintomatoloxía nas árbores novas. Isto é

debido a que nesta zona é onde a planta te maior cantidade de follas

(acículas) e están máis preto do chan, onde a humidade e o inóculo son

máis abundantes para facilitar a propagación do fungo.

Non existen síntomas específicos do

ataque do nematodo, pero en xeral as

árbores diminúen o fluxo de resina

despois da infección, seguíndolle unha

decoloración da copa e/ou a seca e

murchado das agullas. Estes síntomas

adoitan aparecer no medio do verán,

sendo máis evidentes no outono e na

primavera. Este tipo de síntomas non

sempre indican a presencia do nematodo

xa que son compartidos por outros

ataques de escolítidos, fungos, seca etc. A

presencia do nematodo só pode ser

identificada por medio de análises no

laboratorio.

Cando o ataque é moi virulento pode

producirse unha fase de clorose moi

intensa o que pode confundirse con

fortes deficiencias minerais ou danos

doutro tipo, pero na acícula desprendida

poden apreciarse as frutificacións do

patóxeno

Normalmente esta doenza e moi visible a finais do inverno cando as

acículas atacadas mostran esta coloración tan chamativa

Ao abrollar as novas acículas este dano

queda enmascarado polo verdor dos novos

crecementos e porque as afectadas acaban

por desprenderse. Isto pode levar a pensar

que o problema está superado. Para saír de

dúbidas cómpre examinar unha poliña de

insigne: se ten acículas de polo menos tres

anos e as lonxitudes destas chegan aos 12-

15 cm pódese dicir que a planta non está

afectada pola banda vermella, pero si se

observa que o piñeiro só ten acículas do

último ano e con lonxitudes de 5-6 cm quere

dicir que a planta perdeu parte da súa

capacidade de fotosíntese e polo mesmo do

motor para elaborar alimento e medrar.

330


DIP

LOD

IA

GO

RG

ULLO

DO

EU

CA

LIPTO

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

EU

CA

LYP

TUS

SP

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

PIN

US

SP

(so

bre

to

do

Pin

us r

ad

iata

)

DIPLODIA PINEA (Desm.) Kickx

Afecta a tódalas clases de piñeiro aínda que, en especial forma, ao Pinus

radiata. É un importante patóxeno que coloniza agullas, gromos, piñas,

piñóns, polas e troncos. Son extensos os danos que este fungo pode chegar

a producir nos piñeiros: a morte dos gromos do ano provocando deforma-

cións nas polas e na copa, a formacións de cancros resinosos que

determinan o anelamento da pola afectada, a morte das agullas de todas as

idades, a morte das árbores, a infección dos piñóns, etc.

No tocante aos síntomas, sobre os gromos, poliñas, polas e tronco, os

síntomas, en principio, non son específicos, presentando certa similitude

cos producidos por diversos axentes e factores (outros fungos, insectos,

xeadas, seca, etc.). Sobre os tecidos aínda novos e suculentos do gromo,

aparecen áreas deprimidas coa epiderme necrosada, parcialmente

desprendida e con trasvasacións de resina.

Nos cancros que crea, o fungo

desenvolve abondosos corpos de

frutificación, picnidios de cor negra

que rachan a epiderme abríndose

ao exterior e deixando ben visibles

os colos destas estruturas.

A máxima infección ten lugar durante

as dúas primeiras semanas despois

de que rompan as xemas. A

penetración do fungo prodúcese

maioritariamente a través de feridas

polo que fenó-menos como a sarabia

e as baixas temperaturas que

desgarran tecidos tenros favorecen o

número de infeccións.

A infección progresa cara aos órganos leñosos, afectando a poliñas, polas

e tronco, onde as resinosis son, a miúdo, moi chamativas

Presenza de gromos que ao pouco tempo de

iniciar o seu desenvolvemento están secos e

lixeiramente curvados, coas

GONIPTERUS SCUTELLATUS (Gyllenhal, 1833)

Trátase dun insecto orixinario do sudeste de Australia, uns dos defoliadores

máis importantes que afectan ao eucalipto no mundo, cuxa aparición en

España data de 1991, en Galicia. Posteriormente estendeuse a toda a

Comunidade Galega, norte de Portugal e Cornixa Cantábrica.

Este escaravello aliméntase das follas do eucalipto, tanto en fase larvaria

como de adulto. Nos primeiros estadios danan a epidermes respectando a

cutícula do envés (o que ocasiona unha especie de ventá na folla afectada);

despois, aínda nun estado larvario máis avanzado comen todo o limbo,

incluso os gromos apicais e as rebentos florais; de adultos aliméntanse da

folla dende os bordes, dándolle un aspecto de borde festoneado, tamén

poden atacar os gromos terminais e os rebentos florais. As defoliacións

chegan a ser totais, coa conseguinte perda de crecemento dos eucaliptos o

que leva aparellado considerables perdas económicas.

Normalmente tense empregado a

loita integrada para manter

controladas as poboacións consis-

tente en tratamento químicos selec-

tivos, antiquitinizantes sobre larvas,

con solta posterior da avespa

Anaphes nitens, que parasita os

ovos do goniptero. A técnica da cría

deste insecto foi desenvolvida en

Galicia pola Estación Fitopatolóxica

de Areeiro (Deputación Pontevedra)

Posúe dúas xeracións ao ano no norte da Península Ibérica chegando, en

condicións favorables, a tres xeracións. Existe un período de semilatencia

estival, non observándose actividade ns meses de verán

Este escaravello aliméntase das follas do eucalipto,

tanto en fase larvaria como de adulto.

331

PH

OR

AC

AN

THA

B

OTR

ITIS

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

EU

CA

LYP

TUS

SP

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

EU

CA

LYP

TUS

SP

PHORACANTHA SEMIPUNCTATA (Fabricius, 1775)

Este insecto comedor de madeira (xilófago) orixinario de Australia

estendeuse por todas as zonas cálidas do mundo á vez que o cultivo do

eucalipto. Comeza a súa expansión a finais do século XIX, detectándose en

España por primeira vez en 1981, en Huelva. En principio, Phoracantha

semipuntacta, aliméntase de todo o xénero Eucalyptus, sen mostrar

preferencia por especies, aínda que nalgunhas tense constatado unha

resistencia ao seu ataque. Na súa área de orixe aliméntase sobre todo das

árbores abatidas, mentres que nos lugares onde foi introducido ataca ás

árbores en pé, producíndose os maiores danos nas plantacións con algún

tipo de estrés. Se a árbore atacada posúe un bo estado vexetativo as larvas

morren debido a unha abundante secreción de goma que produce o propio

eucalipto. É por iso que en España os danos prodúcense maioritariamente

no sur (Huelva, Estremadura e Andalucía), mentres que no norte os ataques

son illados e puntuais.

Os métodos de control desta praga

inclúen medidas preventivas

relativas á sanidade da masa, como

unha axeitada planificación da

época de corta para evitar que a

madeira apeada se converta nun

foco da praga. O emprego de planta

clonal tamén ten dado bos

resultados, manifestando as masas

clonais unha maior resistencias aos

ataques de Phoracantha.

As larvas penetran baixo a casca, realizando as típicas galerías que anelan

a árbore por completo, causándolle a morte. Ao final do seu desenvolve-

mento, a larva introdúcese na madeira para formar a cámara de pupación.

Tas o período de pupación (12-15 días) o adulto (imago) sae ao exterior.

Insecto orixinario de Australia

Detectado en España por

primeira vez en 1981, en Huelva.

BOTRYTIS CINEREA (Pers.: Fr)

Trátase dun fungo polífago, que afecta a gromos e follas tenras de moitas

especies de coníferas e frondosas, sobre todo nas etapas xuvenís do seu

desenvolvemento.

Produce danos derivados da seca de gromos, follas, talos, flores e froitos.

Os gromos suculentos afectados colápsanse rapidamente. En viveiro pode

causar a morte das plantiñas, nomeadamente as de coníferas e eucaliptos.

Como o fungo só afecta aos tecidos xuvenís suculentos é nos gromos, nas

follas que estes levan e nos talos onde se poden apreciar os síntomas:

unhas lesións pardorroxizas espalladas pola copa. Os gromos mortos colgan

fláccidos cara abaixo e tórnanse atabacados, secos e enrugados. O fungo

ten un micelio aéreo grisáceo-azulado moi característico que se pode ver

nas partes colonizadas e que lle da nome de “mal azul” a esta doenza.

Aspectos biolóxicos: o fungo sobrevive

principalmente sobre restos vexe-

tais infectados, ben en forma de

micelio ben formando estruturas de

resistencia (esclerocios). En prima-

vera xermolan estas estruturas

provocando novas infeccións, sobre

todo se se mantén unha película de

auga sobre os tecidos susceptibles.

O ciclo continúa no outono coa

formación dos esclerocios, estrutura

na que o fungo pasa o inverno.

Imaxe ao microscopio do fungo

Botrytis cinerea

Este é efecto que a botrytis fai sobre as follas afectadas.

332


ZE

UZ

ER

A P

YR

INA

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

PIN

US

SP

E C

ED

RU

S S

P

ZEUZERA PYRINA (Linnaeus, 1761)

Este lepidóptero atópase en España amplamente repartido por todas as

rexións. Trátase dunha especie sumamente polífaga, que se alimenta só de

especies de frondosas, estando citada sobre máis de 70 especies vexetais.

As femias poñen os ovos nas fendas das cascas das polas e fustes non

superiores aos 10 cm de diámetro, chegando a por entre 1.000 e 2.000

ovos. As eirugas ao nacer son gregarias, permanecendo en grupos dentro

dun niño sedoso. Nun momento dado, dispérsanse polas polas das árbores,

alimentándose da nervación e dos rabiños (pecíolos) das follas, pasando

máis tarde, cando están máis desenvolvidas, a perforar talos e troncos,

realizando galerías axilares ascendentes. Polo orificio de entrada expulsan

un detritus dunha característica cor alaranxada que delata a presenza do

insecto. O desenvolvemento larvario pode levar de un a dous anos segundo

a latitude e a especie vexetal.

Danos que pode producir : debido a

que a femia soe por os ovos na

galería onde emerxeu, este insecto

preséntase como un parasito

secundario sobre as árbores

afectadas anteriormente, sen

embargo os seus danos poden ser

moi graves en árbores novas que

morren rapidamente, bastando

unha soa eiruga para acabar con

eles; e os pés con máis de tres anos

sofren deformacións no porte e

perdas de crecemento.

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

FRO

ND

OS

AS

As femias poñen os ovos nas fendas das cascas das polas e fustes non As árbores máis vellas sofren menos

superiores aos 10 cm. de diámetro ataques, pero as súas polas poden verse

afectadas secándose, provocando a rup-

tura das mesmas e danos nas copas.

Este lepidóptero atópase en España

amplamento repartido por tódalas rexións

THAUMETOPOEA PITYOCAMPA Control

Danos. A defoliación total pode ocasionar a perda dun ano de crecemento en Débese facer un seguimento das

grosor. Defoliacións consecutivas, particularmente en árbores novas, poden árbores infestadas e o número de

provocar a morte das mesmas. As defoliacións poden provocar estrés nas bolsas por árbore (no outono ou

árbores e aumentar a susceptibilidade fronte a outras pragas secundarias. inverno) así como empregar

As eirugas, particularmente nos últimos estadios larvais (mediados do trampas G tratadas coa feromona

outono a fins do inverno) posúen peliños moi urticantes que provocan Pityolure no verán para avaliar a

irritacións da pel e importantes reaccións alérxicas nas persoas e nos densidade da poboación. No

animais domésticos. tocante ás medidas preventivas,

Bioloxía. A fin de outono, as eirugas constrúen unha bolsa sedosa definitiva débese evitar un clareo intensivo en

na parte máis iluminada da copa. Ao cabo do inverno, as eirugas plantacións de piñeiros novos (de 5

organízanse en procesión e andan na dirección dos puntos máis cálidos do a 15 anos) e utilizar árbores non

solo, onde se enterran para pupar. A pupa detén o seu desenvolvemento hospedantes nas liñas das beiras

(diapausa) dende varios meses a varios anos (ata tres anos). das plantacións así como plantar.

PR

OC

ES

ION

AR

IA D

O P

IÑE

IRO

As árbores illadas, beiras de rodais, rodais abertos e as plantacións

monoespecíficas son máis susceptíbeis ao ataque, principalmente porque

a couza (polillas) é atraída pola silueta das árbores

En relación ás medidas curativas, débense

destruír de xeito mecánico as bolsas no

inverno (cortando ou disparando e

queimando). Tamén se pode aplicar

insecticidas de forma aérea, se fose

necesario (en España comercialízanse

varios produtos deste tipo como son o

Alfa-cipermetrín, o Azadiractín, o

Betaciflutrín...). Por último, un trampeo

masivo con trampas de feromona pode

dar bos resultados. Deberíanse colocar en

densidades dunha trampa por hectárea e

ubicadas nas beiras dos rodais, nos

cortalumes ou en áreas abertas.

333

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

VA

RIA

S

ES

PE

CIE

S

(PIN

US

, A

BIE

S,

TSU

GA

...)

Detectouse en Galicia por primeira vez en Ourense en 1985 e, ao ano

seguinte, en Portugal, na rexión do Minho

Na sección transversal da base do tronco, a

madeira presenta unha mancha castaño-

avermellada con beiras estreladas que ocupa

principalmente a parte central do cerne

(corazón vermello). Esta madeira fica afectada

na súa estrutura e perde resistencia.

MYCOSPHAERELLA MOLLERIANA

Mycosphaerella molleriana é a principal especie deste fungo responsable

desta enfermidade aínda que tamén se teñen atopado outras especies.

Descuberta en California (USA) e Portugal, en España está presente en

Galicia, Asturias, Cantabria e País Vasco. Este fungo produce manchas nas

follas, de forma circular a irregular, que ao aumentar de tamaño conflúen

entre si, secando a folla e anticipando a súa caída. Esta doenza non é

importante en plantacións adultas pero en viveiros e en plantacións novas

a defoliación masiva produce un forte enfeblecemento das árbores. As

esporas do fungo infectan ás follas xuvenís e producen manchas, en Coa axuda dunha lupa pode observarse principio pequenas, de 1 a 2 mm de diámetro, que co tempo medran ata os nas manchas máis maduras multitude 7-10 mm. Cada peritecio (estruturas de reprodución) presenta un orificio no de puntiños negros que son las centro por onde son liberadas as esporas, que son dispersadas polo vento, estruturas de reprodución do fungo, os chuvia, insectos, etc. peritecios

MY

CO

SP

HA

ER

EL

LA

CH

ÍCH

AR

O

ES

PE

CIE

S S

US

CE

PTI

BLE

S Á

DO

EN

ZA

EU

CA

LYP

TUS

GLO

BU

LUS

, E. N

IEN

S

HETEROBASIDION ANNOSUM (FR.)

Este fungo forma un carpóforo (cogumelo) de tamaño mediano que

fructifica normalmente ao pé das árbores atacadas ou nas raices da mesma

en covas realizadas por roedores que pasan o inverno nas proximidades do

pé da planta. Este carpóforo non é frecuente observalo sobre o tronco da

árbore en pé pero si se atopa doadamente cando a árbore afectada é

derrubada polo vento, entón pódese localizar sobre as raíces ou ao pé do

tronco mesmo. Cando é novo é de cor branca intensa e ao madurar adquire

forma de cuncha de vieira aplanada coa parte externa do sombreiro de cor

castaña escura. A planta afectada presenta unha podremia radical sendo

nas raíces pivotantes onde se detecta con maior intensidade esta

destrución. Esta madeira fica afectada na súa estrutura e perde resistencia.

As árbores infectadas espállanse nunha área circular arredor do punto

inicial de infección.

Tratamento

Noutros países véñense empre-

gando varios métodos de combate

deste fungo entre os que destaca os

realizados mediante a aplicación de

substancias químicas nos toros

recén cortados que incentivan a

presenza doutros fungos saprófitos

competitivos ou a aplicación de

cultivos de fungos micófagos que

destrúen o patóxeno na superficie

do toco infectado.

As manchas son de color pardo-claro (como de tabaco), cun lixeiro borde

máis escuro e avultado.

Métodos de control e loita

Non existen produtos fitosanitarios

específicos autorizados para o seu uso

nas masas forestais. Sen embargo, si

poden tomarse medidas de control en

viveiros mediante a aplicación de produtos

con algunha das seguintes materias

activas: mancozeb, tiram, clortalonil y

ciproconazol.

334

tÍtulo 3. anexos - … · corta final: a última que se fai no rodal. unha vez conseguida a...

Documents