till - wantok niuspepawantokniuspepa.com/images/wantokniuspepa/2005/wantok_namba_1… · taim...

31
NAMBA wan na wanpela pikinini men tasol bilong Kwin Elizabeth 2, He Royal Haines Prinses Anne bai makim Kwin Elizabeth 2 long amamasim namba 30 krismas bilong PNG indipendens long mun Septemba. Praim Minista Sir Michael Somare i bin tokaut long dispela aste. "Mi kisim pinis wanpela pas i kam long Sir Robin Janvnin, Praivet Sekretri bilong Kwin, husat i toksave olsem Prinses Royal bai stap long Pot Mosbi long namba 28 map long namba 29 dé bilong mun Septemba. "Gavman bilong Papua Niugini i amamas tru long dispela toksave olsem wanpela long ol Royal Famili bai i ken kam na amamas wantaim mipela," Sir Michael i Wan Wik, Jun 23 - 29, 2005 NAMBA 1614 Niuspepa bilong yumi ol PNG stret! K1.00 long Mosbi tasol - Ausait Mosbi K1.30 wantaim till Prinses Anne bai kam Kolin wokabaut long Hagen Pes3 Pinat I gal bevi Pes3 tok. Em i tok tu olsem Komiti i lukau tim raun bilong Royal Pninses bai sanap klostu taim bilong stretim prognem bilong em pastaim long ol i salim i go long kisim tok orait bilong PNG gavman na Prinses Royal yet. Dl rot long bus pies bagarap- Pe 19 I LONG pinisim amamas long kirap bilong nupela Otonomes Gavman, liklik Hortense wantaim ol lain bilong em i bin go aut long piknik long White Ailan namel long Taiof Ailan na Tsiroge long Buka Basis. Piksa bilong Wantok i soim Hortense na mama bilong em i no isi long NRL NIUS bungim na wasim ol gram sel na ol narapela gam bilong solwara ol bin kisim long rip. Liklik Hortense i gat 4-pela krismas, tasol em i hap liklik men bilong pul long kanu tu ya. Pos 29 SPORTING GOODS, GLASSWARE CLJTI..ERY, GIF1WARE AUDIO VISUAL TOYS AND MUCH MORE! Port Moresby32SS4ilLae 4723200 Toptown4l9 1918 Madang 8521899 GorOka 732 1622 MtHagen 5421999Kokopo929’2T

Upload: votruc

Post on 05-Feb-2018

354 views

Category:

Documents


17 download

TRANSCRIPT

NAMBA wan na wanpela pikininimen tasol bilong Kwin Elizabeth2, He Royal Haines PrinsesAnne bai makim Kwin Elizabeth2 long amamasim namba 30krismas bilong PNG indipendenslong mun Septemba.Praim Minista Sir MichaelSomare i bin tokaut long dispelaaste."Mi kisim pinis wanpela pas ikam long Sir Robin Janvnin,Praivet Sekretri bilong Kwin,husat i toksave olsem PrinsesRoyal bai stap long Pot Mosbilong namba 28 map long namba29 dé bilong mun Septemba."Gavman bilong Papua Niugini iamamas tru long dispela toksaveolsem wanpela long ol RoyalFamili bai i ken kam na amamaswantaim mipela," Sir Michael i

Wan Wik, Jun 23 - 29, 2005 NAMBA 1614 Niuspepabilong yumi ol PNG stret! K1.00 long Mosbi tasol - Ausait Mosbi K1.30

wantaim

till

PrinsesAnnebai kam

Kolin wokabautlong HagenPes3

Pinat I gal beviPes3

tok.Em i tok tu olsem Komiti i lukautim raun bilong Royal Pninses baisanap klostu taim bilong stretimprognem bilong em pastaim longol i salim i go long kisim tok oraitbilong PNG gavman na PrinsesRoyal yet.

Dl rot long buspiesbagarap- Pe 19

I

LONG pinisim amamas long kirap bilong nupela Otonomes Gavman, liklik Hortense wantaimol lain bilong em i bin go aut long piknik long White Ailan namel long Taiof Ailan na Tsirogelong Buka Basis. Piksa bilong Wantok i soim Hortense na mama bilong em i no isi long NRL NIUSbungim na wasim ol gram sel na ol narapela gam bilong solwara ol bin kisim long rip. LiklikHortense i gat 4-pela krismas, tasol em i hap liklik men bilong pul long kanu tu ya. Pos 29

SPORTINGGOODS, GLASSWARECLJTI..ERY, GIF1WARE AUDIO VISUAL

TOYS AND MUCH MORE!

Port Moresby32SS4ilLae 4723200 Toptown4l91918 Madang 8521899GorOka732 1622 MtHagen 5421999Kokopo929’2T

Jun 23 - 29,2005 NIUS WANTOKPALAMENNILISLONG DISPELA WIK

Lus tingting long ECP,Wenge tokim gavman

Andrew Molen iraitim

GAVANA bilongMorobe provins LutherWenge I mekim strongpela singaut longMinista bilong ForenAfeas Sir RabbieNamaliu long em i maslus tingting long dispelaECP progrem namellong PNG na Australia.

Mista Wenge husat ibin winim kot egensimdispela progrem we koti painim olsem ol polisbilong Australia i ronglong i kam stap na wokinsait long PNG wantaim imuniti o banislong mekimsave aninitlong 10 bilong kantri.

Em i tok olsem taimem i winim dispela kot, igat toktok i kamapolsem ol bai i go bek natoktok moa long dispela

na traim long lukimsapos ol i na pasim toklong kam bek gen.

"Nau mi laik senisimdispela tok. Mi laikimbai gavman i lus tingting olgeta long ECP nahusat ol narapela i staplong ol arapela dipatmen tu I mas raus na igo bek," Mista VVenge Itok.

"Sapos ol i toktok yetlong dispela orait,"immunity" i mas nokenstap insait long ol toktok bilong ol."

Em I tok Australia baii no i nap senisim tingting bilong ol long kisimimuniti bilong ol polisbilong 01.

"Long dispela asolsem na mi laikim baiRabbie Namaliu na BireKimisopa husat tupela iwok long toktok wantaim ol I stap I mas lus

tingting long ECP napainim 01 narapela rotlong helpim kantri,"Gavana Wenge I tok.

Mista Wenge i tok emI stap wantaim gavmanlong tingting bilong enlong stretim hevi bilonglo na*oda tasol 01 I mas

GAVANA bilong Sandaun provinsCarlos Yuni i askim sapos Ministabilong lnta Gavman Rilesens SirPeter Barter i gat rot long mekimeksen long 01 presiden bilong 01 lokollevel gavman long Sandaun provins.

Mista Yuni I tok ol presiden I nosave holim bung bilong wanwan lokollevel gavman kaunsil bilong ol na Inogat wanpela wok ol I mekim mapnau.

Olsem na minista bai mekimwanem eksen long dispela taim ol Iwok long sindaun nating na kisim nating mani long potnait.

Em i tok I gat rot long ol i kenkamapim vot I nogat bilip long ol dispela kaunsil presiden o nogat nahusat Igat pawa long rausim ol LLGpresiden long holim sia bilong olsapos 01 I no mekim wok bilong olgut.

‘I

;ceN lO L14 4L.4 4i

I.1Au IU1’PA"

painim narapela rotlong lukluk long dispelana maski long ECPbilong wanem kot Ipainim ol rong pinis naol bal I no i nap longharim tok bilong PNt3.

"Sapos ol I sakim tokna tok ol gat imyuniti

na kam bek long PNGbal olgeta i go long kalabus bilong wanem ol ibrukim tok bilong kot ocontempt," MistaWenge husat Iwanpelaasisten jas bipo i tok.

Em i tok i no I napwanpela kantri i tokorait long ol lain bilongnarapela kantri i goinsait tong pies bilong olna lo bilong dispelakantri bai I no mapholim ol.

"Dispela em nogatstret na Sir Rabbie Inoken tok em I no savelong dispela lo bilongwanem em I klas metbilong ml long lo skul.

"Lus tingting nau longECP na painim ol narapela rot long helpimkantri," Mista Wenge Itok.

Sandaun LLG.no wok gut

i

Sir PeterBarter I tok em Isave longdispela hevi bilong oi LLG presidenlong Sandaun provmns long 18 munolgeta nau na em i gat pawa longmekim eksen long ol dispela presiden.

Tasol em i askim provinsal gavmanlong skelim gut na stretim gut edministresen wok bilong ol we i lukautimwok bilong 01 LLG insait long provins.

Tasol sapos ol kaunsil eksekyutiv Ino mekim gut wok bilong 01 orait baleksen I kamap long mekimsave tongol.

Tasol em I tok pawa bilong rausimol presiden o sàspen em i nogat dispela pawa tasol I gat rot ol i kenmekim em long lusim presiden I gosindaun ausait long opis long sampela taim pastaim map 01 I stretimhevi na singautim em i kam bek longopis.

Dispela em long sotpela taim tasoi.

Spesel sapot mani Ino stap long basetNESENEL Eksekyutiv Kaunsil NEC I bin

kamapim wanpela wanbel pinis wantaim olgetamemba bilong palamen long givim wanpela kainhelpim 01 I kolim Spesel Distrik Sapot GrentSDSG.

Olsem na long palamen long dispela wik membabilong Mul Baiya, Kuri Kingal I askim minista bilongRurel Divelopment Arthur Somare sapos dispelamani istap redi long 01 memba iken kisim longmekim 01 wok long elektoret bilong 01 wanwan.

Mista Kingal I askim long wanem taim bal dispela program I go het bikos 01 I redim mani bilong01 pinis long putim I go wantaim dispela helpimbilong nesenel gavman long go wantaim nakamapim projek bilong 01.

NEC I bin pasim olsem bal Nesenel Gavman Imas putim mani mak olsem 80 pesen % na 01memba yet i mas kamapim 20% long kamapimprojek 0 wok bilong 01 aninit long dispela program01 I kolim Spesel Distrik Sapot Grant SDSG..

Tasol Minista Somare I tok dispela mani I no stapredi yet na tu I no stap insait long baset bilong dispela yla. Em i tok I tru NEC I pasim dispela toktasol em I no strongim insait long baset. Olsem naem I no klia bai dispela program Igo het o nogat.

Em I tok samting I stap nau wantaim NEC longskelim sapos em bal go het yet long dispela spesel program o nogat.

Dispela progem I mekim na planti memba Iredim pinis hap mani bilong 01 na makim nembilong projek pinis tasol oIl wetim yet nesenel gayman long givim hap 80% bilong ol I kam.

Yawari askim long Ki .5milien distrik mani

Distrik mani bilong wanwan memba I mas goantap long K1.5 milien olsem bipo we olpela gay-man i save giyim long olgeta memba bilong palamen. Dispela em toktok bilong Gavana bilongSauten Hailans provins Hami Yawari.

Em i tok dispela I no gutpela tru taim dispelagavman I senisim na givim tasol K500,000 long 01memba.

Olsem na em I askim gavman long lukluk saposI gat sampela rot bilong kisim mani i kam long en,,orait ol I mas apim dispela distrik manL ig o antapnau long wanwan memba nau.

Tasol Minista bilong Nesenel Plening ArthurSomare I tok dispela I no isi bikos mani I no staplong basettasol em wanpela bikpela samting olgeta memba bilong kabinet i mas sindaun na lukluklong en. Bikos em yet I no map mekim wanpeladisisen long dispela.

Tasol I gat arapela progem we gayman Ikamapim olsem DRIP na distrik sapot grent wegavman I bin givim heipim na sapot long ol membawantaim ol wok na projek bilong 01 long ilektoretbilong 01.

Mak olsem K200,000 em 01 memba I wok longkisim nau aninit long DRIP program long ol rot nabris projek long distrik na arapela divelopmen pro-jek em gayman I wok long mekim mani i redi aninitlong 01 distrik sapot grent. Tasol bal gavman I kenlukluk gut long dispela.

Pes 2

. Wenge: Lus tingting long ECP. Poto:Andrew Mo/en

A COLL.G.L: QCHANGE YOURWORLD IN .20 0.5 ,., w ard

inves*t in. accredited qialif..

and skills to gain a uccssft cararEverWig you need*for tudscessis pravided;TrainingMathris, GuixamsRovislo.. nThs.ExmAward.DJpIoII?l$

*TAccounts. ottl. Th’ursm, Ccmpu&s* B. usiness, Manage.. ment. Engish Slm*

; PersnneOffioe, Purthasir,MririgS. Marke.ing Inne*., erary Office*.

A*ndDipJma$ SB.... 4, 8co.rn* [3usines1 finatce,Fr FREEPO.btOWCAMBRICGE UTE.NKflONAL COLLEGE

po Box 1373, $thampton.SG1I7 :3W.*...1

VVeb:en’tail:: no.rarnridgetrainirg,ocr.

Fax.: I 44 2* 380 :3372t.OAccreditedB.ntshTah.ing & Ethrc.aticnr.d%n*ii Na6ormI Triji .. Cturii

3 .Mis;1J-y*ofdcrr ofPpt.a Iew

1ORO4t1M pepti&4140L* ¶cPt.ME% 9#O$CiM,’ENPt

KA91I IONc ‘LMiM lbKORAII’ N4 IOROUMp L O

OL, fRoPIKE%NNA 1,ON4FAl9E0I.. t L1AtK$Iu5LN4 1OROAKIMTCiPA OLON

"

NPATOROt6J%%t-Nf6J-4NArIM1PtA MRIiiMk

WANTOK NIUS Jun23-29,2005 nsa

Kofin

longAloysiusAisi I

raitirn

PLANTI tausen man-men I bin kanm 5-pelakofin bokis na wokabautraunirn Maunten Hagensiti long bik moningSarere las wik long soimWesten Hailans Provinsel Gavman na nesenelgavman olsem 01 I abruslong stretim hevi I binkamap long pIes Kimil.

Dispela bikpela wok-abaut we I bin pasim rotinsait long Hagen Ino binIgatplantl pipel bilong Enga, tasol I bin lukim plantiSimbu na Sauten Hailansmanmen I wokabaut nasoim bel hevi bilong ol.

01 manmeni I bin brum Ikam long Hagen na 01manmeri I laik kam insaitlong siti I wet sampelaaua pastaim long rot i kIlagen.

Taim oI I wokabaut, ol Isingaut"Mipela I krai longWesten Hailans Gavman- 01 I no hanm krai bilongmipela, mipela I krai longnesenel gavman - 01 tu 1no hanm krai bllongmipela.

"Mipela I bin askimWesten Hailans gavman- ol I no hanm singaut bilong mipela - mipela Iaskim long helpim bilongnesenél gavman - 01 tu Ino hanm singaut bilongmipela."

Dispela protes mas ibin pinis long Queen Elizabeth Pakwewanpela 10-tu sevis I kamap we Pasto Emmanuel Lopain yet ibin prea long ol famili bilong ol lain pipel I lusimlaip bilong ol long Kimil.

Wanpela lain tasol Ibinkam helpim ol Enga pipelem Simbu provinsel gay-man, we Gavana bilongSimbu Peter Launa Isoimol pipel bilong Engaolsem ol pipel bilong Simbu Itingim ol famili na lain

NESENEL AgrikalsaRisets Institut NARI ItokkIla pinis olsem sapos yuno lukautim gut pinat biham long yu rausim longgraun em I ken kamapimol sampela binatang omarasin we I ken bagarapim bodi bilOng husatmanmeni I kaikaim.

NARI iwok long glasimdispela marasin oIl kolimaflatoxin we isave kamap

turangu long dispelataim. 01 I givim 13 kofinbokis na helpim longkanim ol long kar.

Long dispela 1 3 kofinbokis, 8-pela I go pinislong Enga provins long 01wan wan likilk pies bilongolna5-pelaoli kanm rauntong Hagen pastaim longol i go planim 01 long Ha-gen pIes matmat.

01 Enga, SautenHailans na Simbu pipél Iwokabaut I bin autim belhevi bilong ollong olfamilibilong ol lain I bin lusimlaip bilong ol. 01 I tok dispela kain indai bilong ol Iwankain olsem 01 I laikrausim olgeta pipel.

01 I tok ol Enga, Simbuna Sauten Hailans husatikamlong wokiong 01 kopinati plantesenlong West-en Hailans I givim bikpelahat wok long provins nasampela kopi bosman Imekim bikpela mani longhatwok bilong 01 na nau 01I salim kofin bokis bilongol I go natingna nogatluksave.

01 Enga, SautenHailans na Simbupipel i wokabauti binautimbelhevibilongollong olfamili bilong ollain i bin lusim laip bilongol.

Singaut bilong kompensesen I no stret yet naEnga Kimil Kraisis komitibal stretim taim ol I bunggen.

Siaman bilong EngaKimil Kraisis Komiti, PaulWatal i tok 13 pik na K70,000 kes mani I go pinislong ol Enga pipel olsembel kol mani I kam long 01Kimil pipel bilong WestenHailans provins long ài bilong Philip Kapal, bipoPrimia bilong WestenHailans na sinia polls inspekta Michael Kapallong Banz las wik.

TRANSPARENSI Intanesenel PNG I laikimbal I mas I gat wanpelawok painimaut Igo long olsut toktok olsem Ministabilong Haus AtimengBuhupe I wok long stronglong Nesenel HausingKoporesen NHC longgivim haus long 01 memba bilong palamen na olwanlain bilong 01.

"Nesenel Hausing Koporesen Igat rot bilong bihainim long makim hausnagraun, na oldispela rotI mas wankain bilong 01-geta Papua Niugini manmen. I noken I gat narapela rot bilong ol politisenna wok manmeri bilong

01," Siaman bilong Transparensi Intanesenel MikeManning Itok. MistaManning Imekim dispela toktok bihain long nipot Ikamap olsem ol politisen Iwok long strong longNHC Imas makim haus Igo long wan wan polltisen, 01 wok manmen bilong ol na ol poroman bilong 01.

Dispela sut toktok I tokMista Buhupe i bin salimol nem I go long NHCmenesmen long kisimhaus. Mista Buhupeyeti

wokabautHagen siti

WANTOK I omamos long lukim oI ycmgpelopikinini bilong tete I stap mnsoit long ol koin kainspotpiletm.

Insait long Mosbi siti yet. olgeta wiken boiyu ken lukim ol yongpelo I pile1. soka, kriket,netbol, osi ruls, ragbi hg no hoki. I got ol are-pela spot i stop, tosol mipela I skin kirop longlukim ol long wonem long bihain taim, ol dispelayanpela boi I nambo won long ol dispelo pilai naPNG bol i get nem long spots.

I GAT plonti ol monmeri husot I save mekimgutpela wok long lukoutim groun, bus no woro bilorigyumi hiolong kontri;Planti toimoldispela lainI no save kisim Iuksove long hat wok bilong ol. bispela em ol loin NGO husot I save skulim ol as pIeslain long ol hevi no gutpelo kaikai bilong bus, solwara no graun bilong yumi. Sopos yumi olgeta Iseriisim tingting no luksove long hevi mipela I savegivim ol clispela samting, bai ol tumbuna bilongyuml long bihain taim bal sindaun gut.

YUPELA I save laikim ol poni stori bilorig Pa-pa Konoge tu? Sopos yu got wanpela poromanI save mekim ol kain koin kranki no poni somting wankoin olsem Papa Konage. salim stori bilong em I kern no mipela bal putim long Kanogestori pes. Sopos em i poni nogut tru, boi yulukim pilcso bilong stori tu bol kamap.

LEWA bilong wanpela brata I bin bruk noguttru taim tim bilong em I bin lus long 5tet ov On-jin las wik. Em I sore no go long haus no i nogatwonpela wan tim bilong em Istop long haus. Long3 kilok moning ol lain famili I painim em no em i nostop. 01 1 lukluk long hapsait haus no em Isindaundaunim sore bilong em wontoim sotpela bnaunpelamen ya. Noken wara brota, nomba tn gem i stopyet. Em boi komap long as pIes tru tru. Na boi yustopim?

. Dispela poto bilongAloysiusAisi hia I soim 01 manmeri bilong En-ga, Sauten Hailans na Simbu I karim kofin na raun tong Mt Hagen sitilong soim bel hevi ol i gat long ol lida.

0 01 kofin I lain ap long ol manmeri I lukimTIPNG laikim wok painimaut

S 01 I planim 01 kofin long bikpela Mt Hagen matmat

Pinat i ken kamapim hevi: NARIinsaitlong ol pinattaim 01 ino draigutotaimwara igolong 01 bihain long yurausim long graun.

01 I givim tok lukautolsem sapos ol manmeni Ino kaikai pinat kwiktaimbihain long of I kamautlong graun, 0 ol Ino draim01 I ken bagarap nakamapim dispela aflatoxin.Ol pinat we sel bilongem I bruk I ken kamapim

tok ol dispela npot I no trunal kamlongolbipowokmanmen bilong NHC.

dispela hevi tu na ol man-men I noken kaikal.

Dispela binatang omarasin we i savekamapim dispela hevi in-saitlong pinat I stap longolgeta hap long wol na Istap insait long kain kaingraun.

NARI itokoli painimauttu oIem maski yu kukimpinat, em bal no map longrausim dispela hevi.

Sapos yu lukim skin bilong pinat I stat longkamap grin o wait, em nauem i bagarap pinis na yumas tromol.

NARI Itok taim 01 man-men I balm pinat, ol Imassekim ol gut pastaim.Sapos skirbilong pinat ibruk em i ken kanim dispela hevi. Sapos yu nodraim gut pinat, em I kenkamapim dispela hevi.

01 kantni olsem Australia na Amenika I kenkarim dispela hevi moalong 01 arapela kantni longwanem pies bilong 01 isave painim bikpela pIeskol.

NARI Iwok long glasimdispela hevi bilong pinatstat long I 997 yet aninitlong ol kain kain eid pro-jek. Long dispela wokglasim, NARI nau I kisim

*Antap:Gutpelapinat

S Daunbilo:Pinat I gatsik

Pes4 Jun23-29,2005 BOGENVH. NIOS

NambäBogenvilPalarnen

Veronica Hatutasi I raitim

LONG namba wan bungbilong Otonomes BogenvilGavman ABG, ol bin tokoraitim 4-pela Bil 0 Lo.

40 ilektet memba bilong OBGAsembli I bin sindaun longnupela Haus Palamen LongBuka Yuniyesiti Senta longHahela na paitim toktok I go na Ikam long ol samting we ol I lukimolsem ol I mas stretim pastaimbipo lông 01 I ken skruim 01 wokbilong 01 insait long dispelanupela Otonomes Gavman we ibin kirapim wok bilong em longlas wik Trinde Jun 1 5.

Planti long 01 memba em olyangpela man husat I kam insaitlong namba wan taim olsem 01lida I makim ol pipel bilong 01insait long ol konstituensi. Taimsampela long 01 I bin toktok longdispela namba wan bung bilongAsembli long Mande Jun 20,sampela I bin sindaun 151 naharim 01 toktok we I soim olsemol I wok long lukluk long glasimna skelim na lainim 01 samtinglong redim ol yet long neks bungwe bal kamap long Julai 26.

Tripela long ol Lo we dispelanamba wan bung I bin tokoraitim em long Singautim BungLo 2005 long Haus Palamen,Salaris na Rinumeresens Ekt oLo bilong makim Pel bilong olPalamen memba na oI arapelalida, Apropriesen Ekt bilong2005 na Bogenvil Geset. Longwankain taim tu, olgeta memba Ibin luksave long 01 gutpela wokredi we I bin kamapim gutpelaileksen inogat trabel long em naI bin kamap long taim stret bilongem na ol wok redi bilong tupelade selebresen long kirapim wok

bilong nupela OtonomesBogenvil Gavman OBG. Na tu,tok tenkyu na givim luksa yelong olgeta lain na grup longPNG na intenesenel komyunitihusat I bin putim han wantaim nagMm olgeta kain sapot longpainim gutpela sindàun we Ikisim Bogenvil long sanapimgavman yet bilong em.

Lo bilong makim pe bilong 01OBG memba I bin lukim plantilain i autim 01 toktojk na tingtingbilong 01 long em.

Planti I bin tok ol I mas putim 01yet olsem ol wokman na kisimsemis

I go long 01 pipel bilong 01 Imas kamap olsem namba wansamting na tingting long pelbihain. 01 I bin tok tu olsem nau01 I mas luksave long ol samtingI kamap long salt bilong ol Peibilong ol bikman long PNG nawokim gutpela disisen we bai nolarim korap pasin I kamap.

Bal Bogenvil I gat Saplimenteribaset bilong em na ol bal toktoklong dispela long namba tu bunglong Julai 26.

Presiden Joseph Kabul i bintok aninit long Bogenvil MamaLo I sut long Saplimeteri Baset

bungna aninit long Apropriesen Ekt,01 I ken trensferim mani we I binstap long Interim BogenvilProvinsel Gavman I go longABG.

Presiden Kabul I bin tok Julaibung bai tok oraitim namba wanbaset bilong nupela OtonomesGavman map long 5-pela mun Ikam.

Long wankain taim, ol lain weAsembli I bin givim luksave longbikpela wok 01 bin mekim longkamapim gutpela ileksen na 01wok redi long Jun 15 na 16olsem taim bilong sanapim OBGna tu, wok bilong painim gutpelasindaun na nupela gavman I golông 01 dispela lain. 01 ilektoreltim bilong nesenel na provinsellevel we lleksen MenesaMathias Pihel na lain bilong em ibin go pas long em, EtministretaPeter Tsiamalili na lain PablikSevan bilong em long Bogenvil,01 Distrik Menesa na ol woklainbilong 01, 01 pipel bilongBogenvil, olgeta grup olsem 01eks BRA na resistens lain, 01sios, ol NGO, 01 intenesenelkomyuniti na dona kantri olsemAustralia, Nu Silan, Fiji,Vanuatu, Solomon Ailans,Yunaitet Nesens na ol hanbilong em long PNG, YuropienYunien, Japan, Saina, Gemenina 01 arapela kantri na grupmoa.

Presiden Ino bin lusim tingtingtu long tok tenkyu I go long leitBogenvil Primia TheodoreMiriung, olpela gavana bilongBogenvil John Momis husat I binmekim bikpela wok na FrancisOna.

Mist Kabul I bin tok em na gayman bilong em bal wokim bel isipasin wantaim Mista Ona tasoltaim tasol em I no makim.

BOGENVIL I bin mekim histri longPNG na planti arapela Kantri longwol long makim wanpela men longkisim wok olsem Deputi Spika.

Francesca Semoso I bin kisimnamba long makim 01 men long NotBogenvil em 01 nupela OtonomesBogenvil Gavman memba I binmakim em long kamap olsem DeputiSpika long nupela gavman bilongBogenvil.

Mis Semoso taim em I tok tenkyulong ol lain i givim luksave long emna makim em long dispela bikpelana fu, makirn tnipela men long dispela

WANTOK

nupela gavman I bin tok em I ama-mas long ol pipel na lida long givimluksave long 01 men bilong provins.

"Makim tripela men na ml olsemSpika em I stat long gutpela luksavena wanem samting yumi ken mekimolsem 01 men long Bogenvil na tulong jenda ikwaliti. Jenda ikwaliti Imm olsem givim wankain luksavelong 01 man na men wantaim. Yumimekim histri bikos dispela ‘em I nambawan taim long long kamap longPNG Mi tok tenkyu long yu Presidenlong luksave bilong yu long ml na 01mama bikos dispela em i wanpelabikpela samting tru long mipela olmen," Mis Semoso I tok.

Bogenvil bal save long at nupela minista tudeVeronica Hatutasi I raitim

OL PIPEL bilong OtonomesBogenvil Rijen OBR na 01 membalong Bogenvil Palamen bal savehusat tru IMinista long tude.

Presiden Joseph Kabui I tok em balmakim 01 nupela kebinet minista bipolong tude bikos kea teka gavman weI lukautim nupela gavman bilongBogenvil map long 14-pela de I pinistude.

Mista Kabul I bin tok bal em I gatgren koalisen gavman we bal I nogatoposisen bikos dispela bal I mekimolgeta memba, maski ol I kam longwanem pati i wok gut wantaim wan-pela bel .

Memba bilong Hagogohe RobertSawa I bin tok wok bung wantaimwantaim yuniti em I bikpela samtingna ol Imas putim bikpela tingting longgivim gutpela semis I go long 01 pipel.

Em bin tokim 01 memba long tingimolsem ol I gat bikpela wok i stap longmekim na kisim Bogenvil I go longgutpela rot we bal em I kamap gutlong olgeta eria.

I, Nau em I taim bilong wok na yumimaslusim tingting long ol pati politiksna wok bung wantaim," Mista Sawa Ibin tok.

Ramu memba Moses Koiri taim emI autim wankain tingting I bin tok ol Imas givim semis i go long pipel nawok long kamapim gutpela faundesen o as long stiaim 01 wok we ballukautim 01 pikinini na bubu hust bal ikam bihain.

"Wol I was long yumi long yumiolsem namba wan lain long kirapimOtonomes Bogenvil Gavman. Balhistri I tingim yumi olsem 01 lain husatI bin kamapim gutpela faundesen o 01lain we i bagarapim 01 samting"Mista Koini I bin tok.

Long wankain taim, PresidenKabul I tok em I wok long glasim naskelim 01 memba long makim tasol 01stretpela na rait lain long kisim 01ministri long kebinet bilong em.

Bikpela toktok I bin kamap longnamba wan bung em long gat lidasipI gat yuniti we bal lusim tingting long01 pati politiks na kamapim gavmanwe bal ones o wokim 01 tok tru tasolna I noken wokim 01 pasin I no stretna em noken wokim halt pasin.

wan

r*

. Presiden Joseph Kabul

Rait olgeta!Tripela ya I makim ol men long Otonomes Gavman I gat stall.

Magdalen Toroansi I stap insait long kea teka gavman I makim olmen long Sentrel, Francesca Semoso i Deputi Spika na makim 01Not Bogenvil men na Laura Ampa u makum 01 men Saut Bogenvil

Poto: VERONICA HATUTASI

Veronica Hatutasi I raitim

OL skul sumatininsait long Pomioeria bilong Is NuBriten provins baiskruim save bilong 01long ol nupela bukwe AusAID I givim ollong dispela wik.

Dairekta bllong AIDProgrem oIl kolim longHOM DAP.

Deahne Turnbulltaim em bin givim 01buk i go long hanbilong Paul Tienstenem Tred na IndastriMinista husat I membabilong Pomlo I bin tokgutpela edukesen em iki o mak bilong gutpelafutja.

01 dispela buk I kostim moa longK15,000.ng Turnbull Ibin tok helpim progremHOM DAP baikamapim ol gutpelasamting insait long olkomyuniti.

Em bin tok dispelaprogrem em i bilonghelpim ol wan wanman, ol komyuniti grupna ol Non *GavmanOgenaisesen husat Ikarimaut ol projek longkamapim ol wok divelopmen. Na i no dispelalong kamapim profit owin mani

WANTOK

01 PaImal näKambubu skuli kisim skullaibreri buk

Bogenvil sumatin laikimgutpela edukesen sistem

OL sumatin long Bogenvil I laikim gutpelaedukesen sistem na singaut I go long ol lida longnupela Otonomes Gavman bilong mekim dispela Ikamap long helpim ol sumatin husat I pinis longskul long lainim samting we bai helpim ot gut longlaip na sindaun bilong ol.

01 I laikim bal dispela gavman sistem I nokenkamapim planti drop aut o ol sumatin husat I no gohetim skul moa. 01 I laikim sistem we bai I gat wokpatna namel long sios na gavman.

Adelyne Imako husat I wanpela Gret 12sumatin long Tarlena Sekonderi skul long Buka Ibin makim maus bilong olgeta Bogenvil skulsumatin na em i wokim dispela toktok long Jun 15long ol selebresen nupela Bogenvil Otonomesgavman.

Mis Imako I bin tok ol sumatin I paul long kainedukesen sistem we bai I kamap aniniti longnupela Otonomes Gavman.

"Taim yumi sanap- long dispela nupelaOtonomes Gavman bilong yumi, mipela olsumatin I askim bal dispela I mm wanem longmipela. Na ol pikinini husat bal I kam bihain. Balyumi bihainim dispela edukesen sistem nau yumibihainim we 90 pesen bilong ol sumatin I lusimskul bikos I nogat spes bilong ol long go hetimskul o bai nupela gavman Ipainim narapelsa gutpela rot," Mis Imako I bin tok.

Em bi toktok tu long ol sosel wan we strongpela dring na ol drag 0 stromngpela spakbrus Ikamapim, planti yangpela na ol sumatin I gat belna HIV/AIDS.

Em bin tok ol I laikim edukesen sistem we baihelpim ol gut.

01 skul sumatinBogenvil i laikim kainEdukesen sistem we I nolusim planti pikinini I lusim

Em bin tok HalKomisin bilongAustralia i amamasolsem ol dispelalaibreni buk bal helpimedukesen bilong palntisumatin insait long isNu Briten provins.

Em I namba wantaim long dispela progrem I kamap insaitlong P0mb Distrik.Tupela skul we dispelaprogrem balkaramapim em longPalmalmal Hal naKambubu EtventisKolis.

Insait long ol buk weAustralia i donetim Igatol dikseneni, ensaiklopidia, ol megesin na 01novel.

Taim Mista Tiensten Itok tenkyu i go longlong Australia bilongluksave long helpimbilong em we baiskruim save bilong 01yangpela pipel naeduketim 01, em bin tokol dispela buk balhelpim tu ol komyuniti Istap klostu long dispela tupela Hal skullong kisim moa savelong ol samting we 01 Ilaikim long helpim sindaun na laip bilong ol.

long

NGI NIUSRokus na Kania I gat

nupela musik albumTUPELA musik man bflong Is Nu

Bniten bal autim ol nupela musik albambilong ol klostu taim.

Man husat ol bin kolim Rokus the Kidna musik bilong em I bin save pairapstrong tru long 01 yia long 1990 taim emI wanpela manki tasol na Uralom Kaniabilong Junia Kopex Ben.

01 plen I stap nau long Rokus bal gosingsing long Les, Hagen na Kavienglong promotim nupela albam bilong em.

Em bal singsing tu long TolaiWarwagira Festivet we bal kamap longneks mun.

Ju1123-29,2005 Pes5

* Tairn yu go raun long Kokopo maket balna planti ol samting I stap daubilo tru long

yu Iukirn kaikai i pulap kapsaitprais. Poto: CIMC

Olgeta Oro baligat NIUPELAPraiz long.1.

skul na stap nating

6 Jun 23-29,2005

Kar Kar komyunitistrongim lo na oda

Gabriel Bego DWUSumatin I raitim

KAR KAR Allan komyunitiinsait long Madang provins Ikirapim nupela progrembilong strongim lo na odainsait long pies bilong 01.

Pasto Columbus Dalag bilonglvenjelikel Luteran Sbos I statimwanpela nupela ministni longdaunim ol hevi bilong 10 na odalong Kar KarAilan.

Pasto Dalag I tok em i go paslong kirapim dispela long wanemhevi bilong lo na oda Iwok longkamap bikpela tru na long helpimlong daunim, gayman na 01 sios Imas wok bung.

Em i pasim tok wantaimkomyuniti bilong em long allanyet na long Madang taun na nauol i save go raun lukim 01 kalabusmanmeri bilong Kar Kar i staplong Beon haus kalabus.

Aninit long dispela ministri,Mista Dalag I tok ol kalabus Imekim wok miristri na karimaut

MEMBA bilong Kabwum, BobDadae I luksave olsem ol komyuniti nisos senta I ken kamap P05bilong giyim save na kamapimsenis bilong 01 lain manmeri Istap long pies.

Na taim ol manmeri I kamkisim dispela kain save bilongwok agrikalsa na didiman 01 i kenstrongim wok faming bilong 01 nakamapim gutpela sindaun insaitlong komyuniti bilong ol.

Mista Dadae I bin mekim dispela toktok taim em I go raunlukim Het Opis bilong NesenelAgrikalsarel Risets Institut

wok aweanes insait long wanwan hap bilong 01.

Mista Dalag i bin toktok wantaim Beon Haus Kalabus rihabilitesen menesmen we i stapaninit long lukaut bilong JacksonGubag na 01 woda I wok longkarimaut dispela ministri we Inamba wan long kamap insaitlong kantni.

Em I tok sampela kalabus manI go aut long kalabus na ol arapela husat I bin ronawe nau ol Ikam bek gen na -wok wantaimem insait long ministri.

Pasto Dalag I tok namba wanministri raun bilong komyuniti Ibin go long haus kalabus longmun Disemba las yia na nambatu raun em long Ista Wiken.

Namba tn raun bilong ministniem long Sande taim Watabagkomyuniti bilong Kar Kar I goraun lukim 01 kalabus.

01 I bin bung wantaim 01 kalabus man, givim stia tok, kaikai,sop, toilet pepa, tutpes na ol tutbras.

NARI long Sir Alkan TololoRisets Senta long Lae las wikFonde.

Em i tok dispela kain nisossenta I ken helpim 01 likIlk famalong sanap long tupela lek bilong01 yet.

Mista Dadae I tok 01 nupelamasin na save bilong wokagrikalsa bal helpim ol manmerilong wanem ol dispela nupelasave em I kamap long PNG yet.

Em I tok long givim sans longol fama, ol dispeal risos senta Imas Igat luksave na kisim sapot.

Ministni Siaman MalusPupalang I bin tokim moa long30 kalabus man olsem 01 I stapaninit long komyuniti na 01 I masi go bek.

"Mipela kam hia long toksavelong yupela olsem yupela bilongmipela tasol.

Taim yu lusim dispela pies nago bek long wan wan pies bilongyupela, yu mas tingim olsemyupela I gat komyuniti na yu mastnaim long mekim gutpela wokinsait long komyuniti bilong yu.

"Planti taim 01 papamama Isave lukautim yu taim yu staplong hia, tasol i no save stretim01 pasin nogut taim yupela I goaut long wanem yupela I p11mmsem olsem komyuniti bai lukimyu olsem wanpela kalabusman.

Dispela kain tingting I no stnet.Mipela I kam hia long soim yuolsem yu ken mekim wok insaitlong komyuniti na karimaut wokaweanes na lotu ministni," MistaPupalang I tok.

Olsem na em bai sanapimwanpela risos senta insait longKabwum distnik bilong em.

Em yet I tok 01 Dengendo manmeni insait long Deyamos LokolLevel Gavman enia I givim 25hekta graun bilong dispela nisossenta na wok long sanapim olhaus I go het pinis.

NARI I kamapim dispela kainrot bilong givim skul long 01 famalong kirapim wok bung namellong ol lokol level gavman, 01NGO, 5105 grup, fama grup,praivet sekta ejensb na ol risetsogenaisesen.

kalabusMichael Novingu i

raitim

BAI I gat 46 nupelahaus kalabus weKoreksenel SevisesCS bal opim long dispela yla.

Dispela toktok I kamlong Komisina bilongCS, Richard Sikani taimem I opim wanpelabung bilong ol bikmanbilong CS long Madanglong wik I go pmnis.

Moa long 20 siniamenesa bilong ol hauskalabus long PNG I binsindaun long dispelabung.

Tok Igo pas long dispela kibung em longkamapim wok bung

WANTOK

bal kamapwantaim ol arapela longkamapim gutpela sin-daun.

Dispela em I toktokbilong Komisina Sikanitaim em i opim bungbilong ol long Madanglong dispela wikMande.

"Yupela olgeta I saveKoreksenel Sevises Inogat map risoses longkanimaut 01 wok bilongmipela. 01 dispela hevimipela I bungim emnogat kar, nogatkomyunikesensamtingolsem tuwel redlo, teIepon na ol arapela samting bilong kanimautwok.

"Mipela I laik karlmaut polisi bilong gay-

WANPELA wok painimaut 01 I binkanimaut insait long Pasifik Rijen statlong 1994 I kam map long 2004 isoim olsem planti 01 samting na man-men I bin kisim bagarap long 01bikpela disasta long 01 divelopingkantri we PNG i stap insait long em.

01 nisoses, ol samting olsem saisbilong namba bilong 01 manmeniinsait long Pasifik rijen I kam nambatu long ol kantni olsem Afnika we isave bungim planti bagarap.

Dispela em toktok bilong KenelEric Ani, taim em i givim bikpela toktok long namba 12 Pasifbk RijinelDisasta Menesmen kibung I no longtaim Igo pinis.

Kenel Ani I tokim olgeta I sindaunlong dispela kibung olsem olgetaPasifik kantri I mas wok bung wan-taim gavman, 01 NGO, sios na 01 anapela lain long trupela pasin longhelpim mipela yet long salt iIongmani na ol samting long luksave longbagarap I stap we I ken kamapimhevi long traim na abrusim.

"I no isi long toktok wantaim gay-

man long kanimaut 01wok tasol gayman I nogivim mipela ol samtingbilong wok. Mipela I nomap mekim 01 dispelawok," Mista Sikani I tok.

Tasol em i tok I gatsampela gutpela wok ikamap pinis long CSolsem ionsing bilongCS Straksa, infomesenteknoloji we em i stapinsait long fremwokplen bilong CS long2005 Igo map 2010.

Em i go moa naaskim 01 haus kalabuskomanda long lukautimgut wanem samting 01 Igat long kanimaut gutwok bilong ol longwanem gavman I nogatmani bilong helpim 01.

man long kisim helpim long saltbilong mani na ol arapela samtinglong kanimaut 01 dispela wok longdaunim 01 hevi I Iaik kamap. I tru emI hat tasol yumi 01 stek holda I maskamapim gutpela wok namel longmipela long kamapim gutpela sin-daunlong 01 pipel bilong mipela insaitlong Pasifik Rijen," Kenel Ani I tok.

Em i go moa na tok 01 wansolwarabilong mipela, 01 rijinel ogenaisesen,dona patna, intanesenel ejensi, NGOna ol arapela I ken wok bung longkamapim nesenel na rijinel yuniti,

"Mi ken tok sapos mipela I tingtingstrong long kirapim dispela wok yumimas helpim mipela yet long saltbilong mani na 01 arapela samting.

Mipela mas tok klla long 01 pipelbilong mipela long abrusim 01 biruaolsem maunten pala I pairap, taitwara, bikpela win na ol arapela biruaI laik kamap."

Kenel Ani I tok dispela em I bikpelasamting namel long mipela 01 PasifikAllan kantni long senim ekspiniens osave yumi gat long helpim mipela yetlong kamapim gutpela sindaun bilongol pipel bilong mipela.

* 01 man Kar Kar i kalabus long Beon i kisim sop, toilet pepa, tutpes na tutbras long Watabag komyuniti siaman Malus Pupalang.

Dadae luksave long komyuniti risos senta

46 nupela haus

Michael Novingu I raitim

* Mista Dadae I kisim 01 buk NARI I save mekim long Ekting Dairekta Jenerel bilong NARIDokta Sergie Bang.

HAILANSIUJS Jun 23 - 29,2005

Raskol pas in b ikpelalong Ba rola ma u nten.

James Kila I raitim

OL BIKPELA bisnis na 01papa bilong 01 PMV husat isave non long Hailans HaiweI mekim bikpela singaut i golong nesenel gavman na tuIsten Hailans ProvinselGavman long lukluk i goinsait long hevi bilong raskolpasmn we i save kamapbikpela long Barola mauntenlong Isten Hailans hapbilong Hailans Haiwe.Wanpela mausman bilong olPMV opereta o bosman longHailans Haiwe, John Kontzbilong Westen Hailans Imekim dispela bikpela singaut bihain long ol raskollain i bin stopim 15 sita basbilong em las wik na stilimmani bilong bas na tu manina 01 arapela samting bilong

ol pasindia. Konts I tokolsem raskol pasin longbarola maunten em wanpelabikpela hevi tru namel longplanti ol lain husat i save nonlong PMV na tu 01 bikpelahaiwe trak husat i save non igo antap na kam daun longdispela bikpela not."Yu ken askim olgeta papabilong ol PMV bas bilongHagen, Gonoka oSimbu naol bal tokim yu olsem plantimani na kago biong ml isave go long han bilong 01naskol o bikhet man longBarola maunten na mipela Iles pinis," Konts I tok."Planti taim mipela i savekanim ol pasindia I kam longHailans Haiwe na 01 I saveamamas gut tru long kisimkol win. Tasol taim mipela I

kamap long BanolaMaunten, lewa bilong ol Isave suruk stnet I kam antaplong nek stret," Konts I tok.I no long taim i go pinis wanpela papa bilong PMV bas Ibin lusim moa long K2000na ot pasindia bilong bas Ilusim planti ol samtingbilong 01 taim 01 naskol man Istopim bas long BarolaMaunten na stilim 01 samtingbilong 01.Insait long ol nipot I kamaplong las yia opis bilonggavana bilong lsten Hallansna provinsel etminstresen Ibin kamaut na tok olsem 01bai sanapim wanpela pollsgat pos long BarolaMaunten. Ripot I tok olsemAusAlD bal givim mani longkinapim dispela polls pos

Instrument PaneMounted Gearshift Open the front Panel

long Barola.Tasol dispela toktok bilongol I no kanim kaikal naturangu 01 pablik na 01manmeri husat I yusim dispela rot long HailansHaiwe I kisim hat taim yetlong han bilong 01 raskol.01 PMV bas draiva longWesten Hailans, Simbu,Sauten Hailans na Enga Isave pret tru taim 01 I ronlong dispela hap bilonghaiwe. Planti man I laikimpolls pos I mas I stap longdispela hap stopim dispelapasin.01 man I nogat moa nispekna laik pasin long ol narapela lain. Planti I laikbagarapim nating ol narapela manmeni.

Mechanical LockType slide door

01 mama kisimlong rausim

grin bin kopi pipiaJamesKila i raitim

PLANTI ol mama longHailans nijen husat I stapklostu long 01 bikpela kopifektoni 0 prosesing weahausI save mekim gutpela woktru long stretim na rausim 01likIlk pipia long 01 grin binkopi pastaim long ol kopibilong kantni bilong yumi Isave go ovasis.Sapos yu wanpela nupelaman long save long dispelaem bal yu ken lukini 01 dispela mama I mekim dispelawok long taim bilong kopisisen. Planti 01 mama baisindaun na daunim het nastretim ol grin bin kopi binem masin I stnetim pinistasol I gat sampela pipia Istap yet.Dispela wok ol I mekim emlong kamapim gutpelaekspot kwaliti na tu 01 Inausim ol likIlk pipia o hapstik o ston we I pas nabautlong 01 grin bin kopi.Dispela wok em long wokbilong kopi indastni em ol Ikolim ‘hen soting’Dispela likllk wok ol I mekimI save helpim ol long kisimlikIlk mani long helpim sin-daun bilong ol na tu bikpelasamting em stnongim kwalitibilong PNG kopi insait longwol maket.

Wok bilong hen soting orausim pipia long grin binkopi em planti ol mama Isave mekim long I bikpelakopi fektori long Goroka,Maunten Hagen, Klindiawana Lae we ol prosesing fektori I stap long en.Wanpela mama Agnes Kuaem wanpela bilong ol dispela men husat I savepainim liklik toea long helpimem wantaim famili long dispela wok bilong hen soting onausirn pipia long grin binkopi.

Em i save stap longGenauka setelmen longGoroka taun na I save wokabaut bihainim Epot Rotlong Goroka long sekap

sapos 01 kopi fektoni I gatdispela wok bilong rausimpipia bilong kopi I kamap.Long salt bilong Epot notlong Gonoka I gat planti olbikpela kopi kampani olsemPNG Kofi Expot, NiuginiHailans Kopi Export,Nambawan Kofi, KofiKoneksins na tu ol lain PNGKopi Gnoas Federesen Isave kisim 01 mama longthekim dispela wok bilongnausim pipia long grin kopi."Mipela I save kisim K5 longwanpela bek kopi em mipelaI kapsaitim na sekim longrausim ol pipia," MamaAgnes I tok."Sapos insait long wanpelawik mipela I wok long 10-peta bek em mipela I kenkisim K50 sapos reit bilongnausim pipia long wanpelabek em K5," em I tbk.Em I tok tu olsem dispelareit o mak em 01 lain kopifektoni yet I save makim na01 I save wok.Long sampeta taim taimbikpela namba bilong grinbin kopi I go long fektoni em01 mama i save hatwok truna bnukim stnet baksaitbilong ol long mekim dispelawok.Taim 01 I mekim olsem ol Isave kisim gutpela mani."Mipela I save amamas longwok bilong rausim pipia longgrin bin kopi bikos dispelawok I save helpim mipelalong kisim likIlk toea longsapotim mipela na familibilong mipela," Agnes i tok.Kopi I bikpela samting longHailans rijon olsem kakauna kopra I bikpela samtinglong nambis.

"Sapos mipela ikilnik pipia long

I 0-pela bek longwanpela wikmipela mapkisim K50"

TOYOTA

WANTON Pes 1

mani

Lida senis klostu kiostu bagarapim wok divelopmenGAVANA bilong Simbu, Peter Launa I mekim bikpela sin-gaut I go long pipel olsem 01 1 mas tingting gut na makim olgutpela lida long makim 01 insait long nesenel palamen.Mista Launa I tok dispela pasin ol pipel I save mekim longsenisim 01 lida olgeta 5-pela yla na makim ol nanapela manI givim hevi long wok divelopmen insait long ol distnik longgo het. Senis long ol divelopmen plen tu I save baganap.Gavana Launa I tokaut strong tru long dispela salt long Minjlas wik Sarere long lonsing bilong Taiwan Rais Maltiplikesenna Distribusen senta.Dispela bikpela bung long mink i lukimplanti ol nesenel naprovinsel lida I stap na hanim.01 nanapela palamen lida husat I stap long dispela lonsinglong Minj em Agnikalsa Minista Mathew Siune, WestenHailans Gavana Palas Wingti, memba bilong Anglimp SautWaghi Jamie Maxtone-Graham.Mista Launa I tok olsem em I moa gutpela long ol pipel I luksave gut na makim ol lida husat I gat gutpela tingting nasave ong karim hevi bilong 01 pipel na lida we I tingim gut-pela bilong divelopmen insait long distnik we I ken kanim gut-pela kaikal long helpim 01 pipel long biahin taim. 01 lida ya Imas gutpela Kristen pasin.Mista Launa I tok olsem dispela pasin long votim 01 nupelalida olgeta 5-pela yla em wanpela samtingwe I lukim ol wokplen insait long 01 distnik na pnovins I no karim kaikal bikostaim 01 nupela lida I go insait 01 I save kamap wantaimnupela tingting na 01 plen we 01 pipel I harim olsem bipo balkamap I no save kamap.Mista Launa I tok em I sapotim 01 gutpela wok membabilong Anglimp-Saut Waghi I kamapim long distnik bilongem. 01 dispela wok em 01 pipel yet I mas sapotim longbningim gutpela senis na divelopmen I kamap long distnikbilong 01.

Gavana Launa I givimMinj. Poto: JAMES K/LA

SRS Air Bags Optional

Pes 8 Jun 23- 29,2005

01 teleponkisimmak nogut

PLANTI pIes insait long Pot Mosbisiti I kisim mak nogut long 01 lain longTelikom bilong wanem 01 bikhet man-men long ol dispela pies I savebagarapim ol wala bliong teleponolgeta taim.

01 I save katim 01 wala bilong telepon long hap klostu kiostu na ol wok-man bilong mipela tu I save kisimtaim long han bilong ol bikhet lainlong hap," Menesing Dairekta bilongTelikom, Martin Veisame I tok.

Mista Veisame I tok ol i putim maklong ol dispela pies bilong wanem 01man I wok long katim na bagarim 01wala olgeta taim na ol I save holaplong ol wokman bilong Telikom taim01 i go long stretim.

Em i tok ol pIes ol I makim em:Tokarara, Rakatani stnit, Jun veIl,Hohola stes 3 na 4, Burns Peak,Monata, Gerehu stes 5 na 6, SabamaHill, Kaugere setelmen, Hos Kem,Pan asples, Faiv-maiI salt long likIlkmauten na Kanage strit setelmen,Siks mail dam, Erima Funeral Home,ATS kompaun, ATS hanga bilongbalus, Dekenal konstraksen, DPI,Laloki, Badili na sampela hap longPaga hill.

"01 man i save katim telepon walalong dispela 01 komyuniti bilong 01 yetolgeta taim,’ Mista Veisame I tok.

Em i tok ol man I katim dispela olwala i save laik kisim 01 dispela walawe 01 I mekim long kopa bilongwanem oIl save laik salim long 01 hapbilong salim ol haphap am o "ScrapMetal"na kisim moni long en.

Dispela em bilong wanem walabilong telefon i save kisim bikpelamoni taim ol I salim ol long hap.

Mista Veisame I tok ol bal I naplong go haniap long stretim telefonlong 01 dispela pIes we 01 I putim maklong ol pinis bilong wane m ol i savekatim ol waia long hap olgeta taim.

Em I tok, "Taim 01 raskol I stil long01 wokman bilong Telikom, dispela Isave mekim wok bilong 01 I hat moabilong wanem ol I save stilim tu 01 tuls0 ol samting bilong ol long wok na tusampela samting bilong ol yet tu Isave lus wantaim taim oil stap aut nawok."

"Dispela I no niupela samting na Isave kamap olgeta taim," MistaVeisame I tok moa.

Em I tok teilkom i wok long lukluklong kisim 01 telefon I kam insait we 01i no save yusim wala o ol telefon weI save salim toktok long signel bilongredlo we bal map long stnetim ostopim dispela hevi bilong ol manlong katim ol telepon wala.

NIUS NABAUTNCDC Yunion givimsapot

NESENEL Kapitel DistnikKomisin wokas yunion longdispela wik I tok ol I gatbikpela bilip long nupela sitimenesa, Peter Loko olsem embai soim gutpela wok pasinolsem lida taim em I holim dispela opis.

Presiden bilong yunion, HonkKiap I mekim dispela toktokbihain long em I bung wantaimMista Loko.

"Long makim maus bilongNCDC wokas yunion ml laik tokamamas long Mista Loko long olI makim em na ml save em balwok strong na gut long lukautimna menesim siti bliong yumi.

"Mipela I amamas long em namipela I gat bilip olsem em i gatsave na gutpeia pasin long wok i

WANTOK

long siti menesanap long laik bilong 01 narapelabikpela atoriti bal 01 gutpelasamting na sevis I kam.

"Long sotim toktok bilong ml,ml laik tok olsem em I nait manbilong dispela wok," Mista Kiap Itok.

Nesenel eksekyutiv kaunsel Imakim Mista Loko tupela wik I gopinis bihain long 01 I wet mapkiostu 4-pela mun.

Makim bilong Mista Loko I binwinim tu sapot na amamasbilong Praim Minista Sir MichaelSomare husat I givim sapotbilong em na I tok tu olsem MistaLoko I wanpela nait man bilongholim dispela wok.

Mista Loko husat I wanpelaenjinia I gat save tu long wokmenesa long wok telekomyu

Kokonas projek bilong Sentrol provinsAndrew Molen I

raitim

LONGPELA taim nauSentrel Provins Ibungim planti hevi longsalt bilong ikonomikdivelopmen bilong enna em I taim nau bilongdispela olgeta I senis.

Gavana bilong sentrel provins, AlphonseMorol I mekim dispelatoktok las wik Fraidetaim em I bung wantaimol bikman bilong CocoaCopra Indastri CCIPNG, Kokonas IndastriKoperesen KIK nadipatmen bilongAgnikalsa DAL longpalamen haus.

Sentrel pnovinsel gay-man na CCI PNG I sam-im wanpela"Memorendum ovAgnimen" 0 tok kIla napasim tok longkamapim wanpelaAgrikalsa na risets trening na ekstensen sentalong pIes Hislu insaitlong Kairuku distnik.

"Mi lukim olsem I gatbikpela as long kisimCCI I kam na sanapimlong Sentrel pnovins.

Fes Mask festival longToare kamap orait tasol

Andrew Molen I raitim

NAMBAWAN mini mask festivel bliong Toane pIes longGaip provins I kamap onait truna I lukim planti pIes I soim laiklong stap insait long en.

Dispela I mekim EksekyutivDairekta bilong Nesenel KalsaKomisin NCC, Dokta JacobSimet i tokaut olsem neks ylabal dispela festivel I kamap genlong wankain pIes.

"Mi amamas long lukimolsem I gat bikpela laik I staplong hia na ml laik tokaut oIsemdispela bal I kamap ken longhia neks yla long wankaintaim," em I tok.

GaIp provinsel etministresenna NCC I bin wok bung wan-

taim long kamapim dispela festivel.

Moa long 30 pIes i soim laiklong kamap wantaim 01 masbilong 01 tasol 12-pela tasol Ibin I kamap bilong wanem 01 Ipamnim hat long not na wok-

.

abaut bilong ol I kam longToane.

01 lain i kamap em Kanama,Pukani, Mona, Lavare, Silo,Kavako, Aike, Avere, Pomara,Lelefiru na Toare yet.

Dokta Simet I tok olsem 01 Itraim dispela yla long lukimsapos Igat laik long ol pipel naem I tok bekim I bikpela na Igutpela tru na dispela festiveltu I ron gut tasoi.

"Long dispela as bal festivel Ikamap long hia ken neks yla,"

"Wanpela bliong oldispela em bal 01 sevisna save bal stap klostulong ol pipel bal 01 maplong kisim," GavanaMorol I tok.

Em I tok dispela em Iwanpela samting weolgeta pipel bilongKairuku Hiri I wok longlukluk long en longpelataim na nau em I kamapna bal I helpim 01 tru.

"Yumi mas wok bungna strong long aburusim ol dispela heviprovmns bilong yumi Ibungim long ol yia I kamI nap nau," Mista Moroi Itok.

Em I tok Sentrelprovmns I kam bihainlong planti ol narapelaprovins long salt bilongikonomik divelopmenbilong en na em i lukimolsem provins I mas

mekim wanpela samting long stretim dispela.

"Yumi I stat bihain trutasol yumi noken go naI dal, dispela I mas I gomoa yet," em i tok.

Samting 01 bal I lukluklong en em kokonas okopna bilong wanem Igat planti plantesenbilong 01 lain long pies Istap pinis.

"Mi laik tok olsemkopra em i rait samtinglong yumi statim woklong en bilong wanemlong kokonas bal yumap long mekim kainsamting, oil bilong grasna kuk, sop, manasin naplanti moa narapelasamting.

"Na tu bal yumi nomap long planim na wetken bilong wanem 01papa bliong yumi I plan-im bipo yet I stap na

nikesen we em I bin stap olsemjenenel menejsa bilong intanesenel bisnis map 20 knismaswantaim Telikom.

Em I bin wok wantaim "PacificMobile Communication" olsemMenesing Dairekta.

Mista Kiap I tok amamas tuolsem makim bilong Mista Loko Ibihainim 10 na I no kamap natinglong salt o long laik bilong wan-pela man o sampela lain tasol naem I toktok amamas tu long gay-man long dispeia.

Em i tok tu olsem yunion I reditasol long wok wantaim MistaLoko long gutpela bllong olgetawokmanmeri bilong NCDC husatem I bilip bal I kisim al bilongmenesmen aninit long nupelamenesa bilong 01.

nau oi I redi pinis longrausim," siaman bilongKIK Joseph Eko I tok.

Long wankain taimprovinsel gavman Igivim K100 000 I golong KIK long helpimdispela wok I go het.

"Mi laik tok tenkyulong dispela moni,gavana, na ml kentokim yu olsem bal yulukim kaikal bilong en,"Mista Eko I tok.

Mausman bilong olsief long Nara,

Gabadi na Hisiu wedispela senta bal stap,Arua Oa husat em yet Isief bilong Hislu I tok,"Mipela I laik tok tenkyulong yu long dispelaprojek na mipela I saveolsem em bai I helpimgut ol pipel bilongmipela."

PLEN BAGARAP...WANPELA saspek o man ol polls I ting em i asua na brukim

lo I sindaun sore aninit long han bilong wanpela polisman longWaigani, Pot Mosbi. Polls I holim em bihain long em i laik traimstilim kar ausait long Beng Saut Pasifik BSP beng las wikFraide. Poto: Andrew Mo/en

Putim Mak: Sentrel Provins Gavana Alphonse Morol i sainimpepa long tok orait long wok agrikaisa bal I ken go het longstrongim provins. Poto: Andrew Mo/en.

WANTOK MERI NIUS $ptJuli 23 - 28, 2005

YWCAlong

Lorraine Sirababilong YWCA I raitim

Lorraine Siraba I wokwantaim YoungWomens ChristianAssociation YWCAlong Pot Mosbi. YWCAem wanpela NonGavman Ogenaisesenlong kantri we I savemekim 01 wok ikaramapim 01 men.Wok bilong en em longlukautim ol intnes, wanna I laik kamapim gutlaip bilong ol men longsalt bilong helt, edukesen, famili, sosel isu,save na lukautim raitbilong ol men na I talklukim olsem ol men Istap insait long ol wokdivelopmen longkomyuniti na kantni.YWCA I save lukimolsem planti yangpelamen i

Wanpela bung bilong01 YWCA insait longPasifik rijen na tuAustralia, Nu Silan I binkamap long Rotorua,Okien long Nu Silan weI bin bungim bikpela lainmen long stap wantaim

NuI * * .Naispèla piestm

* Eitpela men PNG I bin makim kamtrilong YWCA Rotorua bung.

tong wanpela wik natoktok long 01 samtingwe ogenaisesen Ikanamapim insait longnijen.

Het tok bilong bungem, ‘Selebnetim taimbipo na tingim fiutsa obihain taim". Em bintaim bilong senim, tuklukbek, glasim na skelim otwok kamap wantaim otnanapela wanlain long

rijen na ol wo, divelopmen we ogenaisesen Ikamapim long saltbilong ol men, ol yang-pela pipel, komyuniti nasosaiti, tasol longwankain taim tu, lukluktu long sampela 01bikpela samting we Iwok long kamapim heviinsait tong sosaiti tude.Em long HIV/AIDS nawanem samting ol sios I

bung

mekim tong dispela,long lukautim 01 lainwantaim dispela sik namoa, Menesmen nagutpela gavman nalidasip, ol men, raits naglobolaisesen 0 weyumi wokim 01 samting Istap long skelmak wan-taim wot, raits na luksave bilong ol yangpelapipet ha givim ol nipotbilong 01 wan wanYWCA long nijen narijen I mekim wanemsamting tong autim olbikpela samting yumitoktok long em antap.01 lain I bin stap insaittong bung I bin lainimplanti gutpela samting.

Ritim moa stori bilongLorraine daunbilo:

"Piksa bilong ml longNu Silan em ml bin kIlalong em taim ml kisim,lukim na nitim tikllk buklong Nu Sitan HalKomisin long PotMosbi. ‘Kwatiti o kaintaip long Nu Silan we Igat planti gutpela ea o

naispela win naposin pipia tumas longen em yu no map longpainim long nanapelakantri. Gutpela klinpelaea 0 win, klinpela wana,gutpela kaikal ol I kisimlong gaden o fam nalaip insait tong otbdcpela siti em Iself.

Yu lukimolsem warni

boilnasmelimsalft:i niyu

save olsemyustaplong

Rotorua.

Wankain tong wok napilal." Mi lukim olsem otdispeta toktok I tru olgeta taim ml na 01 narapela wanwok bilong mllong YWCA I bin go nastap insait tong WolYWCA Pasifik RijinetInstitut RTI long

* Maski putim kol slot, Lorraine Siraba Ipilim strongpela kol yet.Roti rua,

Dispela em I nambawan kain bung we RT1 Iholim na ol kantri olsemAustralia, Nu Silan, Fiji,Samoa i bin salim ollain bilong 01 long em.Is Timor I bin salim otlain bilong em tongnamba wan taim tulong dispela bung.Tingting tong holim dispeta RT1 Pasifik

bung I bin kamappastaim long. Bnisbentong yia 2003 bihainlong Wol kaunsel mitinglong autim ol samting Iwok long kamap tongnijen na wok bilongYWCA long traim daunim ot dispela wan nahevi.

Bung I bin stat longMel 9 na pinis longdenamba 15.

Oklen:Amamas longgo kamap hia bihaintong tongpela wokabauttasol ot I lus tingtinglong tokim mipelaolsem em I kot olsemais stret. Tasol gutpelalukaut bilong 01 susalong Hamilton I binredim 01 blanket samting tong bas I kam kisimmipela I sevim mipeta.

Hamilton:Steven embrata bilong bosmenilong Hamilton YWCA Ibin kisim mipela longpIes balus na dntaivlong tudak long 90 minitsamting. Mipela I hapslip I go kamap olgetalong siti we I gat166,000 pipel long en.Bikpeta wara Waikato I

stap namel tongHamilton siti. Siti ya emI naispeta tru wantaimol naispela flawa gadentu ya. Hamilton em IpIes bilong biknemragbi tim bilong NuSilan em WaikatoRagbi Tim. Mipela Istap tong YWCA Hosteltong Hamilton tongtupela de na amamaslong stap long naispetapIes.

Rotorua: Long 5-pela awa draiv tongHamilton I kam longRotonua, ml pitim natukim long al bilong mlstret klinpela ea, wana,planti kaikia, ol fam Igat 01 apot, strobeni na01 arapela prut na olarapela gaden kaikai.

Yu lukim ol naispelapIes, ol samting I staplong em na yu lukimhan bitong Bikman I binwokim ol dispela naispela samting.

Yu tukim otsem wanaI boil na smelim salfana yu save olsem yustap long Rotorua.

Bosmeni bitongYWCA long Hamiltonem Anne i tokim mipelaolsem samting I smelnogut na I no kapupu,em salfa tasot ya. Ptantisamting I save kamaplong Rotorua.

Em I pies we pasintumbuna bilong olMaoni 0 asples pipel Istrong tru.. Moa long raun

biong LorraineSiraba neks wik..

r?1} KukKonaI wan1ain

MLIII WANTOI

Kaukau CrayfishYu mas i gat:Fres kneipis o king-

dam yu boilimwantaim warabilong solwana. Yubrukim sel bilongkreipis na rausimmit

Haf kilo kaukauWanpela mekpas

spring anienHaf kilo tomatoWanpela mekpas

pinat40 grem bata

We long Kukim:

1-Kukim kaukau nakatim I go likIlk

2-Katim. mit bilongkneipis, katimanien I go likilk nakatim ol tomato.

3- Kukim pinat longpaia na rausim olsel long 01.

4-Meltim bata nahotim olgetasamting yu nedimlong kukim namiksim isi.

5-Tanim ot miksa naputim I go long 01sel bilong kreipisna sevim.

MLII Wiiitøk i I ik ‘vt. po yupLl t ‘ivc I itktni ol stoti inipti i i sav ptintini R ut i k un lont, Me i ‘VinLok Woid lulEihint oinpany1’ BP 19S2 130f Okt N I o i i kim 1otii., id ipon 325 2OO n i tcktok long V tonic i El itut vi tt 1..i n tim ol toi i Ut loiig cm iii w1d@Jobl in t pi.

rujinelPes 9

Silan

* Naispela bilas na danis bilong 01 Nu Silan YWCA . ‘! iaka aii,bilorg .EMaori I save putim piaii-men ti piperlong golukim RotatCa

* Naispela flawa gaden long Hamilton.S Taim bilong kaikai ya!0/ Poto: Lorraine Siraba- YWCA Pot Mosbi.

eslO Jun23-29,2005

LONG STORI bilong ml tude, mi laik helpim yumilong lukluk bek gen long tupela han bilong yumi.Tenkim God long wokim tupela gutpela han nagivim long yumi.

Wanpela man, nem bilong em Edward Hays, I binstoni gen long wanpela stori bilong God I wokimheven na graun. Dispela stori I save kamap namellong 01 lain Indian Maidu long Kalifornia. Skin kalabilong ol dispela lain em I ret.

01 I bitip olsem bihain long wokim otgeta samting,God I bin kisim retpela graun na tanim wantaimwara na em Iwokim man na men. Tasol God I nopinisim dispela wok wantu tasol. Nogat. Bikos em Ino wokim han bilong ol yet.

Olsem na God I bin askim narapela kniesen,olsem wanem em bal wokim han bilong dispelaman na men. Taim em I askim olsem, wanpelatrausel I bin kamap na tokim God olsem: "yu maswokim han bilong ol olsem han bilong ml, bal olmap long swim otsem ml". Tasol wanpela wail dogI no tok yesa long trausel na em I tokim God olsem:"yu mas wokim han bilong ol olsem han bitong ml,bal ol I ken ron spit tnu olsem ml".

Long harim dispela tupeta bekim, God I binsarap likIlk, na em I tokim ol otsem: "Tenkyu longstia tok bilong yupela. Tasol ml bin tingim pinisolsem bal ml wokim han bilong man na men olsemhan bilong ml yet. Olsem na ol tu bal map longwokim wok otsem ml."

Na God I bin wokim han bilong man na menolsem han bilong em yet. Bikos, God I bin wokimhan bilong manmeri olsem han bilong em yet,olsem na manmeri em i namba wan kriesen Iwinim01 narapela kriesen, bikos 01 man na men tasol maplong yusim han bilong ol long wokim wok okamapim wok long dispela graun.

Manmeni bilong Indian Maidu long Kalifornia Isave gut wanem samting yumi mas tinim oltaim.God I bin wokim han blong yumi bihainim piksabilong han bilong em yet. Olsem na, yumi mas bisiolgeta de long wokim wok, long knietim samtingolsem God I bin wokim olgeta samting bilong hevenna graun.

Han bilong yumi noken stopim nanapeta man-men. Han bilong yumi I noken bagarapim ol wok olnarapela manmeri I bin wokim. PlantI han nogut Istep insait long Pot Mosbi siti I save bagarapimpies, bagarapim 01 samtin9 bilong pablik, olsemkain kain rabis toktok, tnomoi pipia nabaut, na narapela samting nogut I bagarapim pIes bilong kapitelsiti bilong PNG. Han bilong planti manmeri I binmekim doti siti bilong yumi. Han bilong yumi I nokenmekim samting I no stret long ai bilong God na albilong manmeni.

Han bilonQ yumi I mas hat wok long mekimkamap bel 1st na 9utpela taim long dispela graun,long dispela kantri na city bilong yumi. Han bilongyumi I no mas redi oltaim long paitim o mekimsavelong ol nanapela tasol na mekim ol narapela man-men I kanim hevi long han bilong yumi. Em I nostret. Han bilong yumi Imas helpim yumi long redioltaim long tok son na kamap wanbel wantaim olnarapela insait long pIes bilong yumi.

Wankain olsem han bilong God, i bin wokimkamap heven na gnaun, na wok bilong em I naispela tru, han bilong yumi tu I mas bisi long mekimwok na kamapim naispela na ktinpela pIes, balyumi tu amamas na narapela manmeni tu bal ama-mas long lukim ol naispela samting 1 step nabautlong yumi. God I bin givim han bilong yumi longlukautim pIes na siti bilong yumi

Hamas gutpela wok yu save wokim long wanpelade yusim han bllong yu long mekim pies I kamapnaispela na mekim manmeri I stap wantaim yu Iamamas?

5105 NIUS WANTOK

Otonomes Gavman bai skelimmani long sapotim sios

VeronicaHatutasi i raitim

OTONOMES Bogenvil GavmanABG bai givim sampela manimakolgeta yla I go long ol sios longBogenvil long karimaut wok bilong 01.

Presiden Joseph Kabul I bin wokim dispela toktok taim em I stoni wantaimWantok long 01 tingting bilong em longBogenvil I kam aninit long nupela gavmanwe em I go pas long em.

Presiden Kabul I tok gavman bilong emI givim luksave long 01 sios long bikpeia nagutpela wok 01 I mekim long Bogenvil longlongpela taim na gavman bilong em balstrongim moa yet wok patna namel longol.

"Bilong luksave long wo we 01 siosolsem Katolik, Yunaitet na Seven De Iwokim, ABG bal strongim wok patna wan-taim 01. Olsem na oigeta yla, ABG balskelim sampela manimak Igo long ol dispela sios long kanimaut ol wok bilong 01long givim semis long helt, edukesen naol anapela sosel, spiritual na divelopmenprogrem na long not we 01 yet I laik karl-maut 01 wok preognem bilong 01," MistaKabul i tok.

Em i no kolim hamas manimak weOtonomes Gavman I laik givim Igo long 01sios.

Sanel Kolis bai selebretin50 ylas long Oktoba

SANEL Seminani Kolls insait long Is NuBniten bal selebretim 50 aniveseri bilongem long mun Oktoba long dispela yla.

Dispela em long givim luksave I golong ol Sekret Hat Misinani husat I binkirapim dispela kolis long yia 1955 na olwok kamap long dispela taim map m kamnau.

01 I kirapim pinis wanpela komiti longgo pas long 01 wok redi bilong ol samtingbal kamap long dispela de.

Dispela kolis I givim trening pinis longplanti yangpela man long PNG na moayet, long Niugini Ailans nijen long kamapolsem ol pater insait long las 50 ylas naem I stnongim

wok i go het yet.Planti biknem bisop na paten we I

karamapim tu ol dispela I dal pinis I binkisim skul Sanel Kolis Ulapia.

Long dispela taim, kolis I wok longkisim ol yangpela sumatin husat I laikkamap paten bilong Boenvil, Is na WesNu Bniten, Nu Allan na Manus KatotikDaiosis.

* 01 Sande skul pikinini long Haheia Praimeri skul long BukaPiksa: VERONICA HATUTAS/

Bogenvil luksave long han bilong BikpelaVeronica Hatutasi i raitim

BIKPELA luksave I bin go long PapaGod long mekim na Bogenvil I gat nupelaOtonomes Gavman bilong em.

Planti lida na pipel bilong Bogenvil I bintokaut long han bilong Papa God yet we Ino bin lusim tingting 01 pipel long krai,pen, hevi na singaut bilong 01 long taimbilong bikpela hevi I kam map 01 I kirapimnupela gavman we ol I krai long em longpinisim olgeta hevi, wan na krai bilong 01long planti yla.

Long seremoni bilong nupelaOtonomes Bogenvil Gavman I kirapim truwok bilong em las wik Tninde, Pasto TerryMose taim em I wokim dedikesen prela Ibin askim Papa God long givim gutpeiatingting na stia na wanbel pasin I go long01 lida na pipel na 01 I ken wok gut long gohetim nupela gavman bilong ol.

"Yu God bilong olgeta kantri na kirap napondaun bilong ol.Yu givim gutpela tingting na save long ol lida. Taim ol rait Ilda Istap, kantri I save go gut tasol saposnogat, 01 I save pundaun.

Givim gutpela tingting na save long 01lida bilong Otonomes Bogenvil Gavman.

Inap yu stiaim ol pipel na 01 lida na taimyu go pas long ol, Bogenvil bal I kamapgut. Mi pre long fnidom, sekyuntii na p15 0gutpela sindaun I ken stap oltaim longBogenvil taim ol pipel na ABG lida I givimluksave na lanim ol samting I stap longhan bilong yu," Pasto Mose I bin tok.

Pasin bilong bel isi na lusim tingtinglong rong bilonbg wanpela narapela Inarapela bikpela samting we Pasto MoseI bin pre long em long dispela bikpela debloogn Bogenvil na pipei bilong em.

‘Mi askim yu long lusim tingtirig long ol01 samting nogut mipela I bin wokim longol yla bipo I kam map nau. Kliarim tingtingbilong mipela na mipela I ken stap gutwantaim ol arapela olsem 01 trupela brata.

Tenkyu tu long PNG na lidasip bilong 01long helpim mipela long rot bilong painimgutpela sindaun na nupela gavman wemipela I amamas long em tude.

Mipela I purim ol lida I go long hanbilong yu. Na mipela I tok tenkyu longhanim ol prela bilong mipela," Pasto Moseibintok.

Kasowari YunaitetStos bai holim semina

na dedikesen seremoniOL bipo memba

bilong KasowaniYunaitet 5105 long Laeinsait long Morobeprovins I kisim askimlong stap insait long 4-pela de semina balkamap long mun Ikam.Long wankain taim tu,ol bal autim wanpelamonument 0 het stonlong makim 36 krismasbilong sios I stap nakarimaut ol wok.

Semina 0 woksop balstat long Julal 16 maptong de namba 19.

Long mun Mel yet, 01bin makim wanpelakomiti long karimaut 01wok na plen long redilong dispel,a semina nadedikesen lotu. VaisSiaman bilong kongnikesen MathewPirunuho I go pas longdispela komiti.

01 bikpela samtingwe semina bai lukluklong en em lonf visenbilong 5105 we em binkamapim long taim em Ikirap, sios long tude nasios long tumona.

TOKTOK NATINGWantaim

Fr.Paul Liwun SVD

$o

U4 NW

POL I SAVE RAN STRONG IGO LONG MAK

Mi no ting olsem ml kisim pinis dispelapasin bilong Krais, na ml kamap gutpela mantru. Nogat. Tasol oltaim ml save wok stronglong hotimpas dispeta pasin, olsem KraisJisas I bin holimpas ml. 01 brata, ml no ting mlkisim yet dispela pasin.

Tasol ml gat wanpela tingting tasol, em longml mas lusim tingting logn olgeta samtingbilong bipo, na ml mas wok strong long kisimdispela samting bal kamap bihain. Mi saveran strong bilong kamap long mak na kisimprais. Dispela prais em I otsem. Long wokbilong Krais Jisas, Godi singautim ml bilong igo antap na I stap gut tru wantaim em.

FILIPAI3:12-14

,‘-.Tokples... .

em I bun.

:, -

‘1 ‘

.e

NA Buk Baibel we ol I raitim tong tokpies bliong yümi stret I stap long asbilong sanapim gutpela laip na pasinlong en. Praim Minista Sir MichaelSomare I bin go pas long opim wanpelanupela tok pies baibel bilong 01 pipelbilong Agaun long Milen Be provins longwiken I go pinis.

Bikpela wok bilong tanim NiuTestamen bilong Buk Baibel I go longtok pies Daga em Sama Institut ovLingwistiks SIL yet I bin kanimaut. SirMichael i givim Iuksave long SIL longbikpela wok ol I mekim long tanim tok Igo long 01 tok pies bilong PNG yet.

Namba wan tanim tok bilong ol Dagapipel Ibin kamap taim John Murane,wanpela man Amenika I bin go long hapnamel long 1963 na 1974. Tasol tok piesI senis moa yet na Pasto DanielJesudason I bin mekim dispela tanimtok we 01 I opim long Sarere. Murane namen bllong em I bin kamap long Agaunlong amamasim dispela bikpela de.

Vatiken amamas longG8 grup rausim dinau

VATIKEN I wanbei long agrimen opasim tok we 01 bikpeia kantri long wolI mekim long rausim K40 bilien longmani bilong Amerika dinau manibilong ol kantri husat I nogat plantimani.

Tasol 01 I tok bal I gutpela moa sapos olI ken givim moa mani long salt bilong gohetim 01 wok divelopmen.

Pontifiket Kaunsel bilong Jastis na Pis Itok kenselim ol dinau bilong ol turangukantni em I namba wan long ol rot longkamapim gutpela bihain taim bilong olkantri long woi we Inogat pianti mani.

Long Jun 11, 01 Fainens Minista bilongoi kantni we oil kolim ol long G8 o Grup ov8 em 01 strongpela kantni long wol i binbung long London na insait long dispelabung, 01 bin wanbel long rausim dinaumani bilong top 18-pela turangu kantnilong wol.

01 kantni I stap long G8 o strongpela nanis kantni long wol em Amenika, Ingian,

Japan, Kanada, Rasia, Jemeni, Itali naFrans.

Eltinpela turangu kantni we planti I staplong Afnika bal stap insait long grup 01 Ikenselim ol dinau mani bilong ol. Plenbilong ol em long skruim dispela nausimdinau mani prognem I go long 20 moaturangu kantni sapos ol I givim 01 wokmani nipot bilong ol.

Wanpela toktok I kam long Vatiken I tokamamas long 01 ris kantni long nausimwanpela bikpela wan na hevi we 01 tunangu kantni I gat bikos dispela em wanpelasamting we Katolik Sios Iwok long toktoklong em long planti yla I go pinis.

"Disisen long rausim o lus tingtingbilong ol dispela kantni na plen longskruim Igo long ol narapela em I kllapelamak long sanap strong namel long ol nisna ol diveloping kantni," stetmen I tok.

Vatiken I tok I bikpela samting nau longyusim gut dispela mani I stap bihain longrausim 01 dinau long bningim ol gutpela

01 Luteran Sios menWANPELA konfrens

bilong ol men Bisop napresiden I kam long olLuteran Wol FedenesenLWF memba sios I binlukiuk strong longlidasip long 01 membakantri na tu, longLuteran sios long wol.

Bung i bin kamap laswik long jiniva,Swiselan na em Inamba wan kain bungbilong 01 LWF memba.

Jenerel Seketenibilong LWF RevenenDokta lshmael Nokotaim em I tok welkamlong ol lain I sindaunlong konferens I bin tokdispela em I wanpelabung long histni bilongsios na em I mas karimkaikal.

Em bin tok long 1994bung bilong ol sios lidabilong LWF, tnipela menbisop tasol I bin stapinsait long em na moalong 114 LWF memba I

bin salim ol lain longdispela bung.

Em bin tok insait longdispela bung, bikpelasamting I wok longkamap we 01 men sioslida I makim 9-pelakantni I bin bung longtoktok long 01 samtingwe ol I save gat bikpelatingting long em.

Em long lidasip nagutpela trening I sutlong kamapim gut wokbilong 01 na 01 lidasipmodol we bal helpim01 I etresim 01 salens 01I bungim olsem ol lidalong ol wna wan kantribilong ol.

Taim em I pnisenimnipot " Velu beisLidasip," Dainektabilong Misins naDivelopmen DMD,Revenen Dokta KjellNordstokke I bin tok olmen lida I save kamapol gutpela nol modol.

semis olsem klinpela wara, helt na edukesen sevis I go long ol pipel.

Wanpela samting we Vatiken Ino ama-mas long en em long 01 nis kantni I no mappromis we ol bin mekim pastaim na dispela em long apim fonen elt o helpimbaset long 7 pesen mak bilong ol nesenelbaset bilóng ol.

"01 bin wokim tok promis tasol 01 dispela kantni I bin kisim likilk hap mani tasol.I gutpela long tupela progrem I wok wan-taim," Vatiken I tok.

Olgeta kantni long Yurop I wanbel na toklong yla 2015, 01 bal inapim tok pnomisbilong ol.

Vatiken Misin Nius Sevis em FlOE Iautim tok amamas bilong em i go long 01G8 kantri long dispeta hap nius tasol longwankain taim tu, em I tok ol I noken yusimmani long pait o balm ol samting bilongpait o long wok bilong Lokol LevelGavman. Tasol 01 I mas yusim longsanapim ol haus sik na ol skul.

lida I bung

Jun 23 - 29, 2005 Pes 1101 Arab Kristen Iken kamapim belisi na sekan pasin

LIKLIK lain Kristen grup long Israel i stap longnarakain posisen long promotim bel 151 na sekanpasin namel long 01 lain Jew na Palestain longkantri tasol 01 I laikim helpim bilong wokim dispelasamting.

Wanpela Katolik pater long Melkite kongrikesen Ibin tok olsem taim em I wokim wanpela wokabautlong Detroit, Amenika.

"Mi hop I gat sampela gutpela na strong[elaKristen manmeni husat bal tingim Kristen bilip nalotu I sanap strong yet long Holilen na I bikpelasamting long likIlk lain Muslim na ol kristen insaitlong Holilen bikos yumi 01 Kristen I sanap makimmaus bilong namel mak, Pater Elias Chacounhusat I bin statim Mar Eiias Edukesenel institutelong Ibillin insait long Israel i tok.

Pater Chacour I bin stap long Michigan longkisim wanpela luksave olsem Doktoret longEkumenokol Tiolojikel Institut long Detroit,Amenika. Em bin wok stap insait long 01 fan resingwok long kamapim mani long skul bilong em.

Olsem 01 skul we Katolik Sios I papa long ol longwol, skul bilong em I no kisim ol Katolik tasol em Ikisim 01 pikinini bilong 01 arapela Kristen sios,Muslim na Jews. Skul I gat 4,500 sumatin.

"Mipela em namel maus tasol mipela I likIlk laintumas we Iwok long toktok isi 151 tru na I no go yetlong yau bilong planti lain. Long 01 dispela projek,bal ol I ken hanim gut mipela long ci Muslim naJews komyuniti," pater Chacour I tokim MichiganKatolik niuspela bilong Ditroit Asdalosis.

ELC/PapuaDistrikskruim HIV/AIDS wok

Paulus Tall I raitim

OL lain husat I go pas long pait egensim 51kHIV/AIDS I amamas long Luteran Sios I karimaut 01wok aweanes insait long komyuniti long daunimdispela sik.

Hetman bllong Nesenei AIDS Kaunsel DoktaNinkama Moya I tok em i amamas long lukimLutenan Sios I go insait long pait egensimHIV/AIDS bikos dispela sik I kilim planti manmenilong kantri.

Em I tok oIsem na Helt dipatmen laik bal yumiolgeta mas wok bung long kanim aut kain prognemolsem long daunim dispela sik.

Em bin wokim dispela toktok taim em I sindaunlong wanpela bikpela bung las wik Sande we 26yut I bin greduet long tupela wik trening bilong 01"Pia" eduketa bilong ELC/PNG Papua Rijen.

Wan wan kongnikesen long Papua DistrikLuteran Sios I bin salim ol lain bilong 01 long sin-daun long dispela kos.

Moa long 500 Kristen bilong Koki Luteran kongrigsen yet na sampela 01 arapela yangpela longNesenel Kapitel Distrik tu I bin kamap long lukimgreduesen. Het tok bilong woksap, em FIGHTINGTHE MONSTER WITH CHRISTANS, o pait daunim kain kain sik wantaim 01 Kristen manmeri.

Long wankain taim taim tu em dispela em Inamba wan taim long Papua Lutenan distrik I gohet long kain progrem olsem, bihanim tok bilonghet bisop bilong ELC PNG, Dokta WesleyKigasung husat I bin tok Papua distnik Imas go hetmekim sampela senis prognem long distnik na emnau ol yut bilong distnik, go het long HIV/AIDS.

Bipo Gavana bilong Isten Hailans provins, PetiLafanama, husat I go pas long Tok Pisin kongrikesen I bin helpim long painim heipim mani longYuropien Yunien EU we I bin givim K18, 000,aninit long progrem bilong ol long yunien seksuelprogrem bilong 01.

Bikpela spika long dispela taim em Mosbi Sautem Dame Carol Kidu. Em bin givim wanpela tokpiksa we I makim likIlk bol na men bihainim hettok,bilong dispela progrem na tok I no gutpela longbihainim kastom na marit haniap na bungim ol kainhevi olsem. Em bin tok yumi lusim kastom yumi baltingim haus krai,.

Long wan kain taim Helt Minista, Melchior Pephusat I bin sapotim tru prognem Lutenansios hialong Papua Distnik I kirapim long en.

WANTOK 5105 NIUS

* Wanpela men sios lida I toktok. 0/ Poto: LWF

Biknem Kadinelbilong Filipins i daiBIKNEM lida bilong

Katolik Sios longFilipins I dal long dispelawik.

Candinel Jaime Sin ibin gat 79 knismas naem bin sik tongpelataim nal I dal longTunde Jun 21. KadinelSin I bin go pas long"People Power" o pipelI mas holim pawamuvmen we i binrausim tupela presidenbilong Filipins.

Kadinel Sin i bin 51klong planti yla wan-taitaim hevi long kidni.

Dispela I bin mekimna em bin nitala haniapbikos em I mas lukim 01Dokta olgeta taim longkisim manasin.

Em bin stap olsemAsbisop bilong Manilataim sik I mekim na emI nitai9a long yla 2003.

51k I bin wokim tu naem i no bin stap longiieksen bilong nupelahetman bilong KatolikSios Pop Benedict 16.-a

e, ‘ ..t

4 I

.

* Wanpela man I putim flawa klostu longpoto bilong leit Kadinel Sin katitrel longManila long soim iuksave long bikman.

Jun 23-29, 2005 HELT Na EDUKESEN WANTOK

30,000 sUmatingsindaun

KLOSTU long 30,000 Gret 10 sumatinlong 200 provinsel hal na sekonderiskul insait long kantri bal sindaun tudelong Riten Ekspresen tes bilong ol.

Ekting Edukesen Seketeni JosephPagello I askim strong 01 skul long kodientim na supavaisim gut 01 wok long dispela taim.

Dokta Pagello I tok dispela tes em Iwanpela bikpela samting bikos ol I savekaunim 30 pesen mak long dispela I golong fainol Inglis tes mak bilong ol sumatin

Wan long ol tisa I no gatgutpela kwalifikesen

Veronica Hatutasi Iraitim

I GAT wan olsemakademik stendet omak bilong 01 sumatinlong 01 sabjek 01 I lainimolsem Inglis, Mets,Salens na 01 arapelalong Bogenvil I woklong go daun.

Na askim I go long 01Edukesen Atoniti longBogenvil long luklukgut long 01 greduet

bilong Yunivesiti ovPNG na Yunitek na olnarapela teseni institusen we 01 I kisim 01long mekim wok tisalong 01 hal na sekonden skul long allanbikos planti bilong ol Ino mekim gut wok.

Dispela wan I no sutlong ol tisa I greduetlong Yunivesiti ovGoroka na 01 arapelalisa kolis.

Pauline Kebonu em Iwanpela sinia tisa longBana provinsel Hal skullong Saut Bogenvil Iautim dispela wan.

Em I tok planti long olyunivesiti gneduet I noskul long 01 sabjek naol I save putim ol natinglong skulim ol sumatinlong 01 wan wan sabjekwe ol I nogat gutpelasave long 01. Moa yet,sampela bilong 01 I nosave stap tumas longklasrum na wokim woklong taim bilong skul.

Em I tok em I nogatbel hevi long 01 dispelayuni greduet tasol em Ilaikim bal 01 Bogenvilskul I mas go bek longgutpela level ol bin staplong em bipo long hevi Ikamap na pianti pikininiI ken kisim gutpelasave na skruim skulbilong ol 0 ol I go longoI teseni institusen.

Em i tok ol dispelatisa Imas gat komitmen0 putim strongpelatingting long mekim gutwok bilong 01.

Long wankain taim,moa pikinini longBogenvil I go nau longskul tasol tupela hevi Istap long pIes kIla we Ikamapim wan long olatoriti, ol papamama nakomyuniti.

Em long pasin bilong

ol pikinini long skul Isenis wantaim tu skul fihevi.

Pauline Kebonu em Iwanpela sinia tisa longBana Provinsel Halskull tok.

Bana Pnovinsel halskul em I nupela skultasol we I bin op long1999 na 6-pela ylabihain, em I gat 400sumatin. Tasol em Ikamap olsem wanpelagutpela skul bikosinsait long las tripelayla, 01 Gret 10 sumatinbilong em I wok longmekim gut tru na ol Iwok long kamap ol topsumatin long olgetaskul pikinini longBogenvil. Skul I gat 14tisa long dispela yla.

bai

ksiim 01 long neks level bilong edukesen.Dokta Pagello I tok tu olsem skul ases

men em I bikpela samting long taimbllong painim wok na 01 bikman bilong 01kampani I glasim na skelim ol long wokimdisisen husag bal 01 I kisim long wok.

Dokta Pagello I makim EdukesenDipatmen na askim 01 sumatin long traimhat stret na wokim gut long dispela tes.

Moa long 29,600 I sindaun long dispelates long olgeta hap bilong PNG.

OL EBC pastosainirn MOU long kisim agrikalsatrening

James Kila I raitim

TUPELA lain Westen Hailanslong las tupela wik i go pinis i binsainim wanpela Memorandum ofAgnimen MOA wantaim wan-pela grup bilong ol lain pastobilong Evanjelikel Bratahud Sioslong Banz bilong karimaut tren-ing long wok bilong kopi bisnisNem bilong dispela grup bilong01 EBC pasto en Kin YewandilKopi Groas gnup na wan wanbilong 01 memba bilong gnup emol pasto husat I save kanimautwok bilong autim Gutnius bilongPapa God insait long Banzseket bilong EBC.

01 lain bilong givim trening emGregory Kamp na wanpelateknikel trena bilong Faundesenbilong Runel DivelopmenFORD nem bilong em HenniasPu’u. Insait long dispela MOA,Kamp bal giving tnening long saltbilong kamapim kopi long

painim gutpela maket bilongsalim trenum long was long ol sukna binatang long kopi na skullong stretim kopi masin na 01narapela samting we ol fama isave yusim long kopi bisnis.

Pu u husat i makim FORD emwaripela ogenaiseseni i savegivim gutpeia skul long ol rurelmanmeri insaut long WestenHailans na PNG bal givim tren-ing na skul long sait bilongkisim ol likIlk mani na rot bilongraitim ol projek pnoposel I golong 01 dona ejensi kisimhelpim. FORD bai givim skul tulong sait bilong buk kiping olukautim 01 fainensol npot longsait bilong ikonomik bilong pro-daksen

01 lain bilong Kin Yewandil isave wok hat long sait bilongwan wna kopi projek bilong 01na I bung wantaim long lukluk igo insait long hevi bilong wanwan famili bilong 01 long salt

bilong sosel na ikonomik divelopmen

lain bilong Kin Yewandil isave step long Pastoro o Kisapsamting olsem 5 kilomita not islong Banz taun.

Wanpela het pasto i tok 01 SIOSmemba I luksáve olsem sapospasin bilong wok long helpimspint na tu sait bilong bodi naol wok insait long helpim sin-daun long komyuniti bal kamapgut.

Dispela Kin Yewandil grup I binkamap sampela yla I go pinis naol memba yet i wok hat longwanwan kopi projek bilong 01 nabungim mani long kamap wan-taim K24,000 olsem kontribusenm kamap long wan wan memba.Dispela mani i stap long pasbukakaun bilong ol long helpin ollong karimaut 01 likIlk projekbilong 01.

Long las yla, Kopi IndastriKoporesen aninit long Rises naGroas Sevis Divisen R&GAlong Hagen I bin kanimaut wan-pela wok painimaut na kamapwantaim wanpela nipot bilongdispela grup na I amamas longtraim aut wanpela projek longhelpim 01. 01 I glasim olsem dispela grup em I gutpela gnup.Olsem na ol I putim dispela nipotbilong 01 I go long wanpelaPatisipetoni Rurel Apreisol na olwokman bilong CIC long Hailansnijon I kanimaut dispela longskelim wanem 01 hevi ol dispelalain bilong Kin Yewandil I gat nawanem samting I nidim longsapotim wok bisnis bilong olinsair long komyuniti longhelpim gutpela sindaun.

Nius BilongHIV AIDS

wan taimDavid

EphraimLONG dispela wik bal

yumi lukluk I go insaitlong wok bilong NieseneAids Kaunsol long kirapbilong HIV/AIDS.

Nesenel AIDS Kaunsol NAC wantaimheipim bilong Nesinol HIV/AIDS supot projekAusAlD I wok long ronim pianti woksop, nafandim pianti NGO long wokim awenes longMosbi na na long ol narapela provins wantaim.

Tasol watpo na planti manmeri I wok longkisim yet binatang bilong HIV/AIDS? 01 kainaskim I save kamap strong yet long tingtingbilong planti manmeri.

Olsem long olgeta mun NAC I save ronim olwoksop olsem Besik HIV/AIDS woksop, pasinbilong manmeri woksop, na 01 kainakin wok-sop wantaim long Mosbi yet I luk olsem 01sampela manmenl tasol I save sindaun longdispela woksop.

Planti 01 dispela lain I no save wokim wokbilong ol stret long go aut long komyuniti nasanapim 01 rot we ol manmeni I ken bihainimlong abrusim HIV/AIDS hevi.

Nau yet I luk olsem pianti aweanes I woklong kamap tasol HIV/AIDS I go bikpela yet.Long lukiuk bilong ml em taim nau long wan-wan manmeri long senisim pasin bilong ol.

Senisim pasin em I hat moa tasol em wan-wan nait bilong yumi wanwàn.

Mi singaut long yu long luksave long dispelabirua na yu mas gat wanpela patna tasol emmas men o man bilong yu na ol yangpela plistraim kontrolim yu yet map yu manit na long 01lain husat I save I gat planti men na man oyangpela husat I wok long slip wantaim 01patna bilong 01 tingim gut laip bilong yu nasenisim pasin o traim yusim kanamap longtaim bilong Slip wantaim.

HIV/AIDS stap pinis, yu na em nau.

Tok LukautPopulesen bilong kantri bilong yumi em wok

long go bikpela tumas. Nau Gavman I nokamapim sampela rot bilong kontnolim namenesim populesen. Insait long dispela yet Inogat map nisos na sevis long helpim olgetalain.

Edukesen system in helpim tumas pipelbilong yumi. Olgeta yla moa olsem 80,000yangpela I save kamaut long dispela system.

Planti taim planti I no save painim wok bikos01 kampani o gavman I nogat map wok I stap.

Planti I save kamap oisem wokboi o planti Iwok long stil na pasin bilong salim bodi longmani na dispela hevi I no senisim tingting yetbilong Gavman long wokim o kamapim sam-pela not bilong helpim pipel.

Long kamap bilong HIV/AIDS olgeta del moalong 5 I go long 8 manmeri I save dal. Plantisave dal long wan tumas.

Long stretim 01 dispela kain hevi yumi olgetamanmeni husat I gat ol gutpela 01 tingting longhelpim strongim kantri mas wok bung wantaimlong helpim strongim kantni.

Taim yumi kamap wantaim rot na toktokwantaim narapela long helpim long strongimtingting em nau bal yumi lukim senis I kamap.

HIV/AIDS stap pinis ml nidim yu na yu tuwankain.

long teslong pinis bilong yla.

Olsem na em I askim 01 papamamalong givim gutpela sapot long helpim 01pikinini I redi long dispela tes bilong ol.

Riten Ekspnesen Skul Setifiket Eksamtes em i hap long stendet asesmen nakwalifikesen sistem 01 skul I yusim longhelpim kwaiiti bilong ol samting oi I lainimna tising long nesenel skul sistem.

Olgeta yla, ol I save giasim ol sumatinlong save bilong 01 long akademik salt na

. 01 liklik bel I slek na ol I. mas pulumapim tu ya! 01 liklikElementeri skul I bairn ol kaikal samting long 01 mama longVunarnami skul kentin.

j Piksa: CIMC

rT.

. 01 EBC pasto I sanap kisim piksa wantaim ol sevisprovaida.

NIUS NABAUTYut bal kisim helpimlong Mosbi Ats Tieta

MOSBI Ats TietaMAT long Pot Mosbibal lonsim wanpela atprogem long dispelayia bilong strongim 01yut.

MAT bal lonsim dispela progem long munSeptemba we 01 I kolim"Pride" na 01 I wokimbal em I ken helpim 01yut long edukesen naawenes long sindaunbilong ol insait longkomyuniti.

MAT I gat bilip olsemsapos 01 I yusim 01samting bilong at olsemmusik, drama o ekt,visuol ats olsem droimna penim 01 piksa nadanis na bungim dispela wantaim 01 kalsana tumbuna pasinbilong wanwan komyuniti insait long PotMosbi bal ol I kenhelpim 01 yut wantaimawenes bilong 01 samting na tu long saltbitong edukesen.

Dispela progrem Imakim ol sumatinbilong ekspresif atshusat 1 mekim gred 9 na10 long 01 skul bal ol Iken wokbung na savelong 01 yut bilong olnarapela skul longwankain samting.

Maski tokgiaman

MEMBA bilong palamen na siaman bilongNesenel Kapitel Distrik Komisin NCDC bod SirMekene Morauta I bekim toktok bilong membabilong Pot Mosbi Not Is Caspar Wollom husat Imekim sampela sut toktok long makim bilongPeter Loko olsem nupela siti menesa.

Sin Mekere I tok 01 toktok bilong Mista Wollom Ino stret na I nogat wanpela gutpeia as long en.

"01 toktok bilong Caspar I no bagarapim nembilong ml na Mista Loko tasol. Em ol giaman toktok tu ya," Sin Mekere I tok.

"Mi yet I no makim Mr Loko I go long dispelaposisen, kebinet Imakim em," em i tok.

"Casper i save gut tnu olsem kebinet I makimwanpela biknem kampani bilong kisim ol man longwok long soim dispela posisen na tu painim ol manna kisim stoni bilong ol.

"Peter Loko I bin kamap namba wan long olgetaman I stap long pepa we dispela kampani I salim Ikam long NCDC na long Pablik Sevis Komisen,"Sir Mekere I tok.

Em I tok olgeta manmeni long PNG I mas ama-mas olsem makim bilong mists Loko, long wanem01 minista long palamen I bihainim stret rot bilongmakim man I go long dispela kain posisen olsem 10I tok.

"Peter Loko em i no memba bilong PNG patiolsem Mista Woliom I tok na ml save na bilip olsemem i no memba bilong wanpela politikel pati.

"Mi ken tok olsem ml yet I no bin bungim MistsLoko wanpela taim tong laip bilong ml map em Ikamap long intavyu we ol narapela komisinabilong NCD olsem Sir William Skate, Davd conn,Michael Malabag na siaman bilong Motu-Koitabukaunsil.

"Bihain long nambawantaim mipela I bung, ml Ino bin bungim em gen map long taim em I stat woklong Siti Hol." Sir Mekere I tok.

Dispela progrem balgo insait tu long dispelaskul bilong ekspnesif atslong 01 skul husat I laikstap insait long en nabal I kamap olgeta yla.

MAT I laikim bal dispela progem I ken soimrot long 01 nanapelaNGO olsem em yetlong traim na helpim 01lain insait long komyuniti we I nogat piantisamting I save go long01 olsem ol yut bai 01 Iken i gat sans longgivim han long ol samting I save kamap insaitlong komyuniti bilongol.

Long progem ya bal Ilukim 01 sumatin I golong Mosbi Ats Tietawanpela taim long olgeta wik.

01 bal kisim skul longlukim ol samting longTV, ol wokman longtieta bal toktok long 01na ol bal kisim ol samting bilong skull go wantaim 01 long haus.

01 bai lukim tu ol lokeltieta grup I soim ol longrot bllong mekim ol so.

As tingting bilong dispels em long strongimtingting bilong olsumatin bal ol I noken

sem na tu long bungim01 narapela wanlainbilong ol long ol anapela skul.

Sampela ol bikpelasamting ol bal toktoklong en long ol dispelsbung em sik HIV/AIDS,rait bilong 01 men nastrong bilong envaironmen o bus, graun nawars.

PM kisim ripot bilongGUTPELA infomesen sevis

sistem bal map long helpim wokbilong gavman taim 01 I laiktokaut long ol plen bilong 01.

Praim Minsta na minista bilongStet Enteprais na Infomese, SirMichael Somane I mekim dispelstoktok long dispels wik.

"01 gavman I save wok gutmoa sapos I gat map infomesenIstap," Sir Michael I tok.

Sin Michael I mekim dispela 01toktok taim em I kisim nipotbilong wanpela fisibiliti stadi owok glasim long wanpelaIntegretet Gavman InfomesenSistem IGIS long Software

Jun 23 - 29,2005 Pesl3gavmaninfomesensistèm

Alliance PNG na wanwokbilong en Heitech Padu Benhandbilong Malaysia.

Dispels stadi we i ron maptnipela wik na I stat long Jun 2long displa yla yet I lukluk longyusim Infomesen KompyutaTeknoloji ICT insait long pabliksevis na tu long stretim IGIS balI ken stap insait long ol wok pIes.

Displa nipot bal tokaut longgavman long wanem kain bal Igutpela long gavman I kisim nabihainim we bal map long han nanisos bilong 01 na long wankaintaim bal map long kisim ol gut-pela sevis na infomesen I go autlong ol kain enia olsem helt, dike-

sen, agrikalsa, imigresen o wok-about bilong 01 pipel long wan-pela pies I go long ol nanapela,sivil rejistresen na komon nolrejistresen

Sir Michael I tok dispels nipot Isoim stat bilong dispelaprojek.

"Yumi gat longpela rot long Igo yet," em I tok.

IGIS em i wanpela we bilonggavman long yusim nupelateknoloji 0 save long kisim ol gut-pela gavman sevis na infomesenI go long ol pipel we bal map longgivim moa sans long 01 longkisim planti moa gutpela sevisbilong gavman.

Jiq

PNG GAN KIBUNG SAMITMande Julai 4 - FRAIDE Julai 8, 2005

YUNIVESITI OV GOROKA

IntenelSekyuriti MinistaHon. Bire Kimisopabai holim PNG GanKibung longYunivesiti bilong Goroka,Isten Hailansprovins long Mande Julai4 i go map longFraideJulai 8.

Praim Minista RaitHon. Sir Michael Somarebai opim kibung.

Long dispela kibung Gans Kontrol Komitibai tokaut long ol wok painimautbilongRot So.

Long dispelaKibung aninit longHon. BireKimisopa Komiti bai redimol polisi na oltoktok we em baigivim longNesenel EksekyutivKaunsel long kamapim sampela woklong em.

Husati gat laik na i laik kamaplong dispelaKibung i mastoksavelong dispelaol lain:

Deputi Siaman

Sir BanyHollowaybhol1owayonline.com.pgMobile: 682 8934

Nifi SEKETERIAT

GANS KOMITI

Siaman

Mesa JenerolJenySmgirok, MBERtrdEmail: jsingfrokhotmail.comMobile: 686 5343

GAN SEKETERIAT

Mr Mathew NelsonEksekyutiv OpisaPhlFeks:311 2141Email: pnggunsconglobal.net.pg

JenerolKorespondens

PNG GANS KONTROL KOMITIp.o. Box 1270BorokoNCDPapua NiuginiPh/Feks:311 2141Email: pnggunscong1oba1.com.pg

Mrs Loa GeorgePh: 326 0300Email: nriglobal.net.pg

Atoriti i kam long

Mesa Jenerol JerrySingirok, MBE RtdSiaman

AustralianGovernmentAusALD

WANTOK

Pes 14 Jun 23 - 29,2005

kiostu i no gutpelaDia EditaMl wanpela nida

bilong WantokNiuspepa na ml savelaik tru long nitim 01 pas.Nau ml gat wanpelawan ml laik autim longol pipel bilong SautenHailans provins.

Wanpela wan bilongml go olsem. Bilongwanem tnu na yumimakim 01 9-pelamemba bilong yumilong Sauten Hailens?Long kanim sevis nadivelopmen I kam longprovins.

Taim yumi senisim olmemba bllong yumiklostu klostu, em yumibagarapim ol sevis nadivelopmen tu wantaim.

Wanpela memba I statim sevis, narapelamemba I no map longpinisim. Olsem na moabeta yumi larim ol Imasstap 10 I go map 15 yiasamting na bai yumilukluk gut long wokbilong ol.

Olsem na taim yumisenisim 01 memba, olsevis na divelopmen tuI senis na pipel Ibagarap olgeta. Mipelai no kisim 01 gutpelasevis na divelopmen,em asua bilong yumiyet.

PAUL EYO TUBIRIMEND!

SAUTEN HAILENSPROVINS

Pamuk pasin stap longolgeta hap long wol

Dia EditaMl LAIK bekim belknos bilong Petrus Mondo I bin

kamap long Wantok Niuspepa, Mi lukim dispelatoktok bilong yu I no stret. Bilong wanem yu nogatrait long sigalim 01 men. Petnus Mondo yu manitman yu I mas stiarim men bilong yu o pikinini menbilong yu. Yu tok olsem 01 men Hailans I savemekim pasin pamuk.

Dispela pasin pamuk em wanpela kain pilalbliong olgeta insait long PNG na long wol. MistaMondo yu nogat rait long sigalim 01 men Hailens.Olgeta men bilong Papua Niugini wankain. 01 Isave pamuk na painim mani na kaikal. Sapos yuman tru, noken mekim dispela kain tok. Em tasolbekim bilong ml long pas bilong Mondo.

TILA POPPYKAINANTU

SAUTEN HAILENSPROVINS

I nogat gutpela sevislong Menyamya ilektoret

Dia EditsMI WANPELA Langs Meto I stap long Lae. Mi I

go long Aseki na Menyamya na I nogat gutpelasevis na divelopmen insait long ilektonet. Kainkaingavman divisen haus na not na arapela samting Inogat gutpela mentenens. Haus bilong 01 doktalong Aseki Heit Senta I nogat gutpela mentenensna 01 wokman I stap long ol haus nogut. Dispela Ino stret na tu inogat gutpela sevis I go long ol man-men long pies insait long ilektoret. Mi laik save Igat Memba bilong Menyamya I stap o nogat?Sapos I gat memba I stap, bal I gat senis bilongsevis insait long pIes na Aseki, Menyamya stesinbal senis long diveiopmen. Mi laik givim strongpelatok long pipel bilong Aseki na Menyamya 2007ileksen tingim gut na makim man we map longbningim sevis insait long pies na ilektoret. I no kenpasim al na makim man long wantok system,tingim komyuniti sevis em bikpela samting napesenol sevis I no gutpela. I no ken ting longpesenol sevis na makim man nating nating. YumiAnga pipel I stap long las long sevis insait longprovins olsem na tingim gut na makim man long2007. Gutpela lidasip I stap, ilektoret bal senis, Inogat gutpela lidasip na yumi I stap yet long taimbipo. Em tasol yu husat I laik sapotim o agensimml amamas tasol.

ERIC WONEXLAE

MOROBE PROVINS

Mipas Iwel I5/5/05.

Dia EditaLAIK bekim dispelsgo long Peter Kelobin kamap long Me

Yes brata Peter yu bintok olsem, nem bilong yu Istap long buk bliong laippinis nau. Hau yu saveolsem nem bilong yu I staplong buk bilong laip?

Yu kamap rait wantaimGod long wanem rot tru?Bikos Rom 8:9 em I tokman nogat spirit bilong

ot,tuw4

Krais em I no bilong Knais.Jon 15:16 em tu I tokyupela I no bin makim mlbilong I stap wantaimyupela. Nogat. Mi makimyupela bilong I stap oI lainbilong ml.

Dispela tok bilong GodRev. 20:15 i no tok nembilong Peter Kelô I staplong buk bilong laip, nogat.

Em I tok olgeta manmeninem bilong ol I no staplong buk bilong laip ol baltromoi 01 long pala na bal

yupela I kamap palawudbilong hell. Noken nausimtok bilong God Rev 22:18larim tok bilong God I stapstret olsem God yet I tok.

Nogut yu adim nanausim tok bilong God baiGod I mekim wankain longyu. Em tasol na God blesim yu.

DANIEL WESLYKIMBE

WES NU BRITENPOVINS

Toksave:Sampelaol pas mipela i kisim i longpela tumas na ino givim spes long ol arapelapas,plis raitim pas liklik . Na tuputim nem na adresbilong yu long olgeta pas yu salim i kam,tenkyu . - Edita

Kondom stap napasin pamuk

Dia EditaMl LAIK sapotim toktok

bilong Roman Mawenlong HIV/AIDS awenes.Tru ml tu ml I no wanbellong HIV/AIDS komiti longtokaut long 01 kainkainkondom na givim bikpelatingting long kamapim sikinap long slip wantaimplanti tru.

Bilong wanem na ml tokolsem, ol man I no pretlong sik AIDS bikos olsave oIsem kondom Istap.01 I kisim tasol long likIlkmani na pamuk Igo het na

sikinap long slip wantaim Igo bikpela moa tru.

Kondom stap na pasinpamuk I go het na kamapbikpela tru. Planti manitmen I pamuk bal manbilong ol I save? Kondomstap na em i no kisim bel.

Planti ol pikinini menbilong 01 I liklik yet I statwokim dispela kain pasinlong wanem ol I yusimkondom.

Long dispels as tasol,ml laikim yupela stopimkondom long stua na faktori tu.

igohetSapos nogat, yupela

salim kondom long bikpelamani tru.

Inap olseming. Dispelsmipela pretHIV/AIDS.

K200 samtbal mekim

long 51k

Sapos 01 I go het longslip wantaim yet em saltbilong 01, bikhet bilong 01,paws bilong skelim olsamting I stap long hanbilong mipela yet. Emtasol.

DICKSON PAPOLBOROKO

NCD

I nogat rot bilong daunim sik HIV/AIDS

Dia EditsMl WANPELA manki long pIes na ml

sapotim tok bilong brata Charlie Kaogo.Mi tok nogat wanpela marasin bilong sikHIV/AIDS I stap. Dispels sik em I kamlong plen bilong Bikman.

Em wanpela hevi I kam long dispelagnaun. Olgeta bilip manmeni bilong dispela kantni yumi olgeta prea long PapaGod. God wanpela tasol em bal stretimdispela sik. Yumi bai sutim tok long

Gavman Iwokim rot long daunim dispela51k tasol em bal nonap long wokim wan-pela not long daunim dispela sik.

Papa God wanpela tasol em Ias bilongolgeta samting. Mi Iaik sapot tasol bilongpas bilong bnata Charlie Kaogo.

TASUA SPARKS GOMOTAMBUI

WESTEN HAILENSPRO VINS

__ANTOK

Nokenbagarapim

Yawa riDia EditsMl BILONG likIlk pies Kendagl insait

long lalibu distnik. Mi agensim wanpelawan bilong Mists Stanley Kewa I kamautlong Wantok Niuspepa long 19/05/05.

Mi laik autim knos bilong ml go longMista Kewa olsem yu mas paul tnu nanaitim dispels kain pas.

Yu tok olsem sevis o divelopmen I nogo long 01 dispels distnik lmbonggu,lalibu, Pangia na Kagua-Enave.

Mi laik askim yu olsem, hamas vot yuwantaim ol dispels distnik I givim longHami Yawari?

Na tu ml laik askim yu olsem tru tru yuting Yawani I no givim wanpela sevis odivelopmen long ol dispela distnik?

Ating mama kanim yu aste tasol ya 0

yu mas stap long narapela planet nakamaut aste tasol ya. 01 man map longpaul na mekim kainkain toktok longGavana.

Mi wanpela manki I save gut tru longwok bilong Hami Yawari na ml saveamamas nogut tru long wok bilong em.Mi lukim na hanim olsem planti bikpelabikpela sevis I kamap long 01 distnik we Igivim vot na I no givim long em.

Wankain pasmn I save kamap longolgeta distnik bilong Sauten Hailanspnovins na ml gat bilip long Yawariolsem em I tru tru papa bilong SautenHailens.

Mista Kewa yu tok olsem Imbongu,lalibu, Pangia na Kagua-Enave em binuapies bilong Yawani.

P115, gutpela brats bilong ml yu nokenhatim bel na tok olsem. Tru tru ml saveolsem Yawani. I save kamapim bel isilong olgeta pies na pipel bilong SautenHailans provins.

Mista Kewa yu traim na skelim bipo 01gavana bilong Sauten Hailans provins Isave givim sevis 0 divelopmen longolgeta distnik o nogat?

Yu pikinini man, orait yu mas skelimgut olgeta samting bai I kamap tumonana wanem samting I wok long kamapnau na ol wanem samting I bin kamapbipo.

Hami Yawani em tnupela eksen manna papa tru bilong Sauten Hailensprovmns bikos ml lukim laip wan stnet emI stretim wan na kIlnim al wars bilongSauten Hailens provins pipel.

Taim Hami Yawani I kamap Gavana olpipel I wok long ba9arapim nem na wokbilong em long ol niuspepa.

Lukim na hanim I go I go na belhatnogut tru na nau ml autim knos bilongml.

Em tasol na 01 pipei bilong SautenHailans yupela I noken bagarapim nemna wok bilong Hami Yawani gen.

DANIEL MANDIKERAIALIBU

SAUTEN HAILENSPROVINS

Agensim TewaeSiassi Memba

Dia EditsMl WANPELA bol bilong Tewae

Siassi enia bilong Monobe provins. Mikisim maus na tingting bilong plantimamapapa bilong dispels enia na askimolpela memba Mao Zemming long lusimtingting long kot kes na go bek longpies.

Mipela hanim olsem em Iapli gen longkot na mipela olgeta pipel bilong TewaeSiassi I tok Mao Zemming yu westimtaim bilong yu yet na bilong 01 pipel tu.Nau yet mipela bal lukiuk gut long gut-pela na save man long nupela ileksenlong 2007. Sapos yu man tnu o papa tnutru bal yu tinging olgeta pasmn yu mekimpinis ya na sem long en. Mi bal amamasna wet tasol long lukim bekim bilong pasI kam long olpela memba yet ol wokmanmeri bilong em. Na tu yu husatsapot 0 I no sapot nait tasol na ml lukim.

SULU MENDEPLAE

MOROBE PROVINS

Salim ol pas I kamlong WANTOK

NIUSPEPA: P.O.Box 1982, Boroko

N.C.D 111Fax: 325 2579

Email:[email protected]

Yupéla paiawutbilong hell

Senisim lida kiostu

WILNTOK KOl VI! NI RI JuN23-29,2005

LONG olgeta hapbiiong kantri, insait longbus, maunten na olallan i gat planti yangpela pipel I wok longtanim laip bilong ol I golong pasin bilong dringhorn bru, srnukirn spakbrus na yusim gan longporetim na kilim olpipel.

Dispela ern I bikpeiahevi nau long kantri.Ating wanpela distrik opies o taun bipo emgutpela pies na piesbilong kristen pasin naiotu bung I nausenis nakamap pies biiong kainkain trabei.

Kain olsem longFinschafen long yia1970 na kam antap, Ingat pasin bilong kilimman long naip na ganTasoi nau, I gat plantiripot bliong stii, smukbrus, horn bru na kilimman long gan.

Dispeia kain hevi Isoim wanem tingtinglong yumi ol lida bilongpies, komyuniti, provinsna olgeta arapela hapinsait long kantri.

Long pies na kornyuniti level, ating tumbunapasin bilong lidasip em ibruk daun.

I nogat strongpeiawok lukaut long ol pipei

na yangpela. Lida I nopütim strongpeia stiatok na pasin biionggivim mekimsave.

Ating Lida I pret iong01 yangpeia I gatgan naiarim ol I mekim plantipasin nogut. Ating piesmanmeri I no bungwantaim ilda longlukautim na kontrolimpasin na wokabautbilong 01 yangpelapipei.

Ating oi kaunseia i nokirapim wok we mapmekim ol yangpelapipei I bisi na mekimgutpeia wok long piesna insait long komyuniti.

Long provinsei nanesinol level, ating lida Ino kamapim treningskui o holim sampeiawoksop we bai maphelpim 01 yangpela longkamap strong long staplong pIes na helpim olyet.

Ating ol yangpelapipel ol i gat graun, solwara, na bus, tasol oinogat save na tuls longheipim 01 yet, oisempianim kopi 0 lukautimpis 0 kisim pis long soiwara na salim.

Ating planti bus pies inogat rot, pawa natrenspot we bai mapheipim oi iong salim o

lukautim gut 01 samtingol I mekim.

Nau yet, I gat bikpelahevi I step yöt maskikantri I kamap mndipenden map 30 krismas.Sampeia hap pIes, distrik na provins skeibilong divelopmen em istap daun bib na arapela provins o distrikskel em stap antap.Kain olsem provins I gat‘minerol divelopmen’dispeia hap, gutpeiasevis em i kamap.

Na wanem hap inogat dispela kaindivelopmen ol pipei Istap long en, em i nogatsevis.

Olsem na pasinbilong heipim yangpelapipel long kisim bikpelasave na save bilonghelpim ol yang pelapipei em i bikpela trulong provins I gatminerol diveiopmen Istap long en.

Olsem na hevi ol jek.yangpeia I kamapim o Istap insait long en, em Ihevi lida long provinsna Nesinol i mas helpimna pamnim rot long stretim wan wan provins 0komyuniti.

Gutpela ilda longprovins na nesinol masaskim o singautim ol

yangpela long go longasples.

Sapos 01 I stap natinglong taun 0 oi yangpelapipei iong aspies bal Iken kirapirn wok longgraun 0 solwara obusbilong ol sapos dispelalida em I:

I . Kamapim treningskul bilong ol dispelayangpela pipel longkirapim wok long graunbilong ol yet;

2. Sanapirn infomesinsenta long distrik osevis senta we bal maphelpim 01 yangpelapipel long kisim skul toklong mekim 01 wok pro-jek bilong 01 olsem bukbilong kisirn dinau manilong Agrikalsa benk, nanarapeia benk, ol donaejensi husat I savegivim fri helpim mani na01 tuls;

3. Kamapim ‘besik’infrastraksa oisem rot,bris, pawa na wara;

4. Givim likllk helpimmani iong statim projek;na

5. Singautim oikomyuniti beis oganaisesen olsem CBO, naYangpela Didiman longlainim na skulim olyangpeia long wok pro-

Long kamapim pasinna rot oisem iida maphelpim ol yangpelapipel long lusim ol kainbikhet pasin na tu baimap heipim skel biionglamp long kantri I stapwankain namel longwan wan provins.

MSti sct. *PW5.kr;M AN1M‘A;iAMEMM iJM -

Sámpelatingting stap lông brif kes bilong Lida

0110

wantaimEvangelist

OHARE JABERE

WANTO KKOMENTRI

Glasim gut asbilong 01 sut toktok

OLGETA yia taim bikpela haus tambaranbilong yumi long Nesenel Paiamen I save sin-daun long paitim toktok long 01 bikpela samtinginsait long kantri, I save gat wan wan samtingwe gavrnan na oposisen I save bihainim.

I kam map tete, gavman na oposisen I savepainim rot long bagarapim 01 yet. TaimPalamen I bin sindaun long namba tu wikbilong em long dispeia mun, oposisen I bin tromoi bikpela sut toktok long gavman na PraimMinista Sir Michael Somare.

Dispeia I kirapim bikpela bei kros long saltbliong gavman na Sir Michael yet I bekim oldispela sut toktok na tok kIla oisem nogat wan-pela famili bliong em I bin kisim hailvim longgavman bilong PNG, na 01 I save wok hat longstrongim 01 yet - wankain oisem olgeta arapelaPNG manmeri.

Tasol bikpela toktok long dispeia wik I nolong oi dispela sut toktok. Nogat. Bikpela samting I kamap insait long Palamen em long saltbilong Spika bliong Nesenel Palamen SpikaJeffrey Nape.

Taim Gavana bliong Miien Be, Tim Neville Isanap long askim Praim Minista long wanemas tru na gavman i senisim 01 bod membabiiong Indipenden Pabiik Bisnis KoporesenIPBC, Spika I daunim em na tok em i woklong kolim nem bliong 01 man. Em I tru olsempasin bilong kolim nem na sutim tok long oiman insait long Palamen I no bihainim 10 bilongPalamen.

Tasol Mista Neville yet I tok em i no bin asua.Mipela olgeta I luksave long wok bilong

Spika olsem em i mas lukautim gut Paiamenna was long ol memba bal 01 I noken bagarapim nating nem bilong 01 manmen I no steplong givim bekim.

Tasol bikpela askim nau I kamap longwanern as tru na spika I no lusim gavanabilong Milen Be husat em I wanpela membabilong palamen long pinisim gut 01 askimbilong em.

Long wankain taim, pipet I talk save longwanem as tru na spike i tok Mista Neville I woklong kolim nem bilong 01 manmeri. Pipel bilongPapua Niugmni I bin lukirn Mista Neville m toktoklong TV, na em I no kolim nem bilong wanpelamanmeri.

Na bihain long en, ol bal askim. Long wanemas tru na Spika I no laikim oposisen long tromoiol askim I go long gavman.

Mista Nape i givim bekim oisem em I pasimpalamen long wanem em I belo talm. Trutumas, 01 memba em ol man tu.

Na I tru ating sampela long ol askim bilongoposisen em praim minista I bin bekim pinisbipo.

Tasol long oi yla I go pinis, taim I gatwanpelabikpela samting i kamap insait long palamen,spika I gat pawa long givim wankain sans longgavman na oposisen long tromol ol askim.

Sapos spika I bihainim na sapotim tasol gay-man, bal ol pipel I save long oi asua bilonggavman olsem wanem?

Narapela stori long dispela we 01 manmeribilong kantri i mas tingim em taim biiong ileksen I wok long kamap kiostu na dispeia kainpasin biiong tromoi ol sut toktok I go kam balkamap bikpela moa.

Sapos Spika bilong Palamen I no map tongmekim, mipela wan wan manmeri I masskeiimgut toktok na as tingting biiong ol toktok bilongwan wan memba insait long palamen.

Na tingim - 01 memba i ken pasim palamenlong go kaikal. Tasol yumi oi manmeri I no maplong rausim memba bihain long mipeta yet Imakim ol. Sapos mipela I no tingting na mekimstretpela wok, mipela bal stap hangere narapeta 5-pela yla gen.

4’WANTOKPublished Weekly, Wednesday, for Word

Publishing Company, Ltd.P.O. Box 1982, Boroko, NCD

Papua New GuineaTelephone: 325 2500

Fax: 325 2579Email: word©giobal.net.pg

Pe bmlong wanpela yla52 niuspepa

PIes:PNGAUSTRALIAASIA PACIFIC na JAPANAMERICA na EUROPE

Air:K140.O0US$100.00US$80.00US$150.00

General ManagerJustin Hansu Kill

EditorNeville Choi

Published by JustinHansu Kill, MBE of

Sechon 58, Allotment 3.Office 2, Waigani Drive.

Word Publishing Company Limitedis owned liV Iii luur major churches olPajwa New Guinea- Catholics 55%.Lutheran 25%, Anglican 10%. UnitedChurch 10%. The company reservesthe right to accept or reject any advertisement or other material scummedfor publication which it deems con-trary to the pohlics interest at itsabsolute discretion. Tue putilislierspeneral term acceptance are availableat Word Publishing Company Ltd andare set wit lull on the display advertising torm.

es16 Jun 23 - 29, 2005

PASIFIK4ki*i NIUS

WOL NIUS WANTOK

SOLOMON ISLAND:Solomon Aitans senisim tingting na

sapotim JapanBIHAIN long bikpela toktok i go kam, I gat ripot I

kamap olsem Solomon Ailans nau I senisim tingting bilong em long dispela intanesenel well moratorium 0 tambu long kilim ol well na I laik sapotimJapan long rausim dispela bikpela tambu we isanap 20 yla nau.

Long stat bilong dispela mun, Solomon AilansPraim Minista alan Kemakeza I tok gavman bilongem bal no nap vot long kibung bilong IntanesenelWelling Komisin long Saut Korea. Dispela tokok Ikam bihain long toktok wantaim envaironmen mm-ista bilong Australia i stap long Honiara.

Tasol Nu Silan Konsavesen Minista Chris Carter,husat I stap long Saut Korea nau I tok SolomonAilans bai bung wantaim Tuvalu na Kiribati longsapotim Japan.

Carter i askim nupela Pasifik memba bilongIntanesenel Weiling Komisin long senisim tingtingbilong ol long sapotim Japan. Em i bin bung wan-taim ol mausman bilong Tuvalu, Solomon Ailansna Kiribati long askim ol long senisim tingtingbilong ol tasol ol i no laik.

Long Honiara yet, Sir Allan i strongim tok bilongem olsem Solomon Ailans bai sapotim Japan long01 kain kain bikpela intanesenel bung long bekimgutpela halivim i kam long Tokyo.

Em i mekim toktok long lonsing bilong wanpelaresotresen projek long intanesenel pies balusbilong Honiara we Japan bai givim moa long 1milien US dola. - RNZI/Pacnews

FIJI:Biskit tambu painim mak bilong

Praim MinistaFOREN Afes ministri bilong Fiji bai bungim ol

praim minista bilong Fiji na Vanuatu long traimrausim dispela tambu long biskit we Vanuatu i binsanapim.

Foren Afes Minista bilong Fiji, Kaliopate Tavola Itok wanwok bilong em Vanuatu Tred MinistaJames Bule i no givim bekim long em yet na ol baistretim wanpela pas long salim go long praim mm-ista bilong Vanuatu. Em i tok dispela em i las maktru bihain long ol i givim lO-pela de toksave longVanuatu long rausim dispela tambu 01 i sanapimlong stat bilong dispela yla.

Sapos ol toktok namel long tupela lida bilongmipela I no karim kaikai, bai mipela i nogat rot namipela i mas givim dispela kainbekim, Tavola Itok.

Dispela bekim bai i ken karamapim wanpelatambu long Vanuatu kava we em i wanpela samting tasol we Fiji I save baim long Vanuatu.

Melenesien Spiahet Grup nesenel komiti i stronglong rausim dispela tambu Vanuatu I putim longbiskit bilong Fiji.

Flaua Mils bilong Fiji I bin stat long salim ol biskitI go long Vanuatu long 2001 na long wan wan yla,em I save kisim klostu $1 .5 milien. -

TONGA:Nupela pipia pies bal heipim Tongatapu

WOK long nupela Tongatapu pipia pies i statlong Trinde las wik wantaim samning bilong wan-pela AUD$460,000 US$357, 600 kontrak wan-taim John Gildea bilong karimaut Solid WeisMenesmen Projek na Sione Tafolo bilong TafoloQuarry.

Tafolo Quarry bai go pas long kliarim TapuhiaQuarry klostu long Vaini pIes long sentrelTongatapu.

Mista Gildea i tok aninit long kontrak dispela wokbai karamapim kliarim na levelim plua bilong stonkwari bai 01 I ken sanapim wanpela 1sefti blanket’.Dispela sefti blanket em ol Imekim wantaim 01 sin-tetik samting we bai i karamapim ai bilong 19 mitakwari. Longpela bilong em map long tripela futbolfil.

Antap long dispela sefti blanket, bai I gat moagraun 0 retpela graun na karanas long pasim olmarasin nogut long go insait long Tongatapu preswara tebol.

Tafolo Kwari bai stat wok long Jun 28 na bal pin-isim wok bilong ol long Oktoba 28 na 01 bal opoimlong mun Novemba.

Tafolo Kwari kontrak em i wanpela kontrak we ibikpela tru bilong Solid Weis Menesemen Projekwe wanpela lokol kampani yet i wok bung longkamapim na Sione Tafolo I tok olsem kampanibilong em I amamas long kisim dispela kontrak nawok long dispela projek we dispela bai senisimtingting bilong 01 Tonga manmeri long tromol gutpipia bihainim stretpela rot.

Dispela projek I kisim helpim mani long gavmanbilong Tonga na gavman bilong Australia.

Australia i givim AUD$8.5m na Tonga I givimnarapela hap.

Dispela projek Ino bilong givim nupela pipia piesbilong Torigatapu, tasol long skulim komyuniti longstretim gut pipia bilong ol.

Dispela Tapuhia pipia pIes bal i ken karamapimpipia bilong Tonga map long 35 krismas olgeta.

WANTOK iro LNIUS

____

Jun 23 - 29, 2005 pull

NesenelKalsarelKomisin NCC1 wok stronglong sapotimna strongimkalsa na olpasin na bilipbilong ol turnbuna bilongyumi. AndrewMolen I bihainim ol I go longol pies Kerernana lukirn trukala biiong ol...

Jun 23 - 29,2005 LAIPSTAIL WANTOK

M ml Mask FestivalstFOn g Im ka I sa

Andrew Molen I raitim

KALSA bilong mipela ibikpela samting we em savesoim olsem yumi wanemkain lain. Sapos yumi nogatkalsa em i soim olsem yuminogat pasin, yumi 01 man-men bilong raun raun tasol.

Long dispela as NesenelKalsarel Komisen NCC Iwok strong long sapotim nastrongim kalsa na ol pasinna bilip bilong ol tumbunabilong yumi.

Long Kwins Betde Mande13, Jun, long las wik tasol,wanpela bikpela bung bilonghelpim long strongim dispelawok i kamap long pIes Toarelong GaIp provins we dispelaripota I bin go wantaim NCClong lukim.

Dispela bung I bin makimnamba wan "Mini MaskFestival" bilong GaIp naToare. Inap olsem 12-pelaMask o giaman-pes kaving otambaran bilong Karama,Pukari, Mora, Lavare, Silo,Kavako, Aike, Avere,Pomara, Leiefiru na Toare Ibin kamap na soim ol yet.

Mipeia I kalap long wanpela 25-site Coaster basbilong Polls Trenspot Bod nalusim Pot Mosbi long 8:35iong Sande moning.Narapeia L-200 kar I ronlong baksait wantaim olkago. Tripela polismanbilong Bereina i ron bihainimmipeia olsem eskot.

Mipela abrusim bodabiiong NCD na Sentreiprovins long Laloki bris tong8:50 na ron long HiritanoHaiwe long painimSapeharo, klostu longMalalaua.

Long 11:20 mipeia Ikamap long Bereina we rot ibruk I go tripela han.

Wanpela I go antap long NotMekeo, narapela i go daunlong Bereina taun na I golong 01 Kairuku pies na dispela han we I go stret emTrens Maialaua Haiwe.Mipela I amamas long ronlong kolta rot ken bihain longbas I sikirapim das longHisiu I go olgeta longBereina.

Long hap I go olgeta longMalalaua rot I gutpeia -longwanem i gat kolta na draivabilong mipela, Joe i pasim altasol na mekim save longrot.

Mipela i abrusim bodabilong Sentrel na GaIpprovins long Apa Naipi na Igo yet.

Sampela I ai siIip bilongwanem 01 I kirap long bikmoning yet na kern wetimbas long opis bilong NCCtasot ml opim windua nakisim gutpela win i stap.

Narapela sinia opisabiiong NCC husat I sindaunopsait long draiva I wok longsoim 01 pies na kolim nembilong oi long ol lain husatem I namba wan taim olsemml I go long dispela hap.

Bihain long iongpela rot nabaksait I pen long sindaun,mipela i kamap longSapeharo bris long 12:20apinun na kisim tupela botna bihainim wara i go daunlong soIwara. Bihain longtanim na raunim planti konamipela kamap long mausbilong wara long 1:40 na ronlong solwara bihainim nambis I go daun.

Solwara I nogut likllk tasolol lain long bot mipela I steplong en I amamas tasol longkaiap I go antap long olbikpeia si bruk

Long 2:15 long apinunmipelakamap long Toare na

ol pIes lain I singsing longnambis long soim amamaslong lukirn mipela na tromoisaksak antap long mipela. 01I putim ol flawa na bual long

nek bilong mipela taimmipela I go daun long bot.

Bihain mipela I malolo naraun lukim pIes na redi longnarapela de we bikpeiasingsing bai I kamap.

Wanwan haus I lukautimwanwan bliong mipela nasampela I lukautim ol lainbilong narapela haus husatol I kam long singsing.

Long nait we ol narapelamanmeri I no step long lukluk ol mask danis man Ikarim mask bliong ol I golong ol haus em ol makimlong wanwan bilong ol.

Long traipela moning taimsan I no kamap yet, oiI

rausim long haus na karim Igo daun long nambis long 01likilk haus ol I mekim bilongwanwan pIes long halt nasenis.

Haus bilong oI biklain na oIbikman I sanap na Iukluk I godaun long nambis we olsingsing grup I kam daniswantaim ol mask bilong 01.

PIanti manmen tru bilong01 pies I step bihainim nambis I kern antap olsem longLelefiru nà I go daun olsemlong Silo I kamap long lukimdispela bikpela festival.

Wanpeia opisa bilongGaIp Gavana, Chris HaivetaI makim em tong opim dispela festival.

"Dispela kain festival em Igutpela bilong wanem em Ipromotim turisim na tu embal I heipim long strongimkaisa na tumbuna pasinbilong yUmi," dispela man Itok.

"Mi save olsem GaIpprovins I get kiostu 61 maskI step tasolol I nosave kisimI go aut long provmns long olnarapela ol bikpela so bliongwanem hatwok bilong karimoi raun I bikpela tumas.

"Sapo% olgeta samting Iorait long wokabaut bilong ollong salt bilong trenspot 0kar, bas sip em bal mipelamap go long ol bikpela bungolsem Nesenel MaskFestival.

Em I tok planti bilong oIman maski we ol I kamapnau I no bin i kamaut longpies kIla moa long lO-pelana sampela 100 yla.

"Taim yumi strong kalsana tredisen bai map longdaunim ol hevi bilong lo naode na tu sapotim sastenabol divelopmen bilong olpipel na kantri.

"Mi askim olsem yumisapotim kalsa bal yumi salimna mekim moni long en,nogat, tasol em I hap na luksave bliong yumi ol pipolbilong Gaip na PNG na ml

laikim bal em i mas I steplaip na strong," pesman Imakim Gavena i tok.

Eksekyutiv Dairekta bitongNCC, Dokta Simet tu Imakim amamas bilong emtaim em I pasim festival long01 samting I kamap.

"Mi laik tok tenkyu long ologenaisa na 01 lain husait Iwok wantaim long mekimdispela samting I kamap.

"Dispela em I wanpela gut-pela samting stret I kamapna wanem samting yupela Imekirn long en nau na bihainem I step long han bilongyupela yet nau," em i tok.

Long dispela em I tokauttu olsem namba tu festivalbai I kamap long Toare kenlong wankain taim neks ylawe NCC bal I givim sapotbilong ol yet na em bal Ikamap oigeta yla.

Em I tok tenkyu tu longGaIp Provinsel Gavmanhusat oil putim han wantaimNCC long kamapim dispelafestivel.

Siaman bilong ol ogenaising komiti long Toare I tokamarnas bilong ol tu longdispela samting I kamaplong pIes.

"Mi laikim bai dispela kainfestivel I noken kamap longoi bikpela taun na siti tasolem I mas i kern bek long olpies.

"Mi laikim bal dispela Imas I go het moa na I nokenI dal long hia," em I tok.

oslo

* 01 men Toare I samsam wantaim mask bilong of. Kerema, yu yet yu kamlukim.

* 01 lain man Toare I mekim mask danis bilong ol long nambis. Nambia emkamap kalaful stret taim ol pIes lain I autim bilasbilong 01.

rot bus

hat tru long wokabaut long-pela hap tru long bringirn 01sarnting bilong ol long salimI go long taun na kisim mani.Dispela hevi I mekim naplanti bilong 01 I no savesalirn 01 pikinini bilong ol I golong skul na kisim skul.

01 pIes rot bagaraptru

I no long tairn I go pinisMinista bilong Trenspot naSivil Eviesen, Don Polye Ibin mekim wanpela lukiukraun bilong em i go longOkapa na I guria ru olsemrot long dispela hap Ibagarap tru.

Mista Polye I tokaut longpablik long Okapa stesenolsem em I guria tru bikos olripot em I save kisim long ollain long provinsel woks naol lain long opis long Mosbi Isave tok oisem wok i karnapna ol I yusirn mani long stretim rot. Tasol taim em yet Iiukim long ai bilong em, mmista ye I guria stret.

Mista Polye I tokaut stretolsem em bai karimaut wanpela wok painimaut I goinsait long dispela hevibikos ci ripot em Ikisim longol lain Woks dipatmen longol provins na tu long bikpelaopis long Mosbi I narakainna samting em yet I lukim Inarapela stret.

Nesenel gavman I kamapwantaim dispela progrem olI kolim Distrik Rotlmpruvmen Origren DRIPlong karimaut wok insait ongol distrik long ol rurel eria obus pies long kantri.

Helpim yu yet projekTasol nau yet dispela wok

1 no kirap yet na sore truolsem maski insait long dispela kopi sisen planti 01 kopiwe i ken go aut long kantrina bringim nupela mani 1kam insait I stap yet longbus.

Planti ci lain long sampelarurel eria long kantri olsemci lain ong pIes long Domil Iyusim tingting bilong ol yetlong kamapim ol gutpelawok long stretim rot insaitlong komyuniti bilong ol yet.01 I no sindaun nating nawetim gavman long bringimsevis long ci.

Sampela hap seksenbilong rot insait long viles naeria bilong ci em 01 lainmanmeri long pIes yet Istretim. 01 I no step na wetimgavman long givim manilong 01 0 wetim 01 palamenIida long putim mani na olbal stretim rot bilong ol. 01 Ilaik kisim sevis olsem na ciyet I givim taim bilong ol tuyusim ol sawol na arapelasamting bilong ci yet longmekim wok.

Mi bin glasim dispela wokI kamap long hap bilongNebilya long WestenHailans provins na tu longDomil klostu long Nondugl.

Wanpela komyuniti bilongKuwar long lowa-Nebilyainsait long Westen Hailansprovins I soim tru olsem selfrilains o wok bilong helpimyu yet I ken senisim laip nabringim sevis long komyuniti bilong 01.

01 manmeri insait longKuwar I karim sawol, busnaip na ol arapela samtingbilong wok na stat long stretim rot stat long Kauglepraimeri skul I go olgetalong Okuk Haiwe.

Dispela rot seksen 61 IkIlnim na stretim em klostu 8kilomita. Rot ya tasol I savebringim gavman sevis longol na tu heipim ol long karimkopi bilong ol i go salim longMaunten Hagen.

Moa long 7,000 manmeri Itok orait na amamas longstretim rot na planim cl gutpela plaua long salt bilongrot.

truwok divelopmen

Dispela seksen bilong rotem ol I bin mekim long taimbilong Australia gavman I goinsait long eria bilong ci I binbagarap tru. Las taim wokstretim I kamap long rot emlong 202, tasol bihain longen rot i go bagarap gen.

Dispela rot I karamapim 5-pela kaunsei wod longLowa-Nebilya. Olsem na olmanmeri I pasim tok na tokorait ong ol manmeri longwan wan dispela wed baiwok long 1.5 kilomita seksen bilong rot long eriebilong 01.

Kaunsol bilong Kuwar eriaThomas Nimba I tok komyuniti yet I talk yusim taimbilong ol long stretim rot nabringim sevis I go insait longeria bilong ol.

Dispela kain wok ol lainlong Nebilya na Domil I soimgutpela piksa tru long plantiarapela manmeri na komyuniti insait long kantri.

Tasol narapela bikpelaaskim I step olsem, gavmanI step we?

Ating gavman em ol pipelI makim long givim sevislong ci olsem na em i maslukluk I go insait long hevi nawan bilong ci pipel long olrurel erie na helpim ol longwokim rot na bnis na ol pipelI ken kisim gutpela sevis.

01 man stretim rot naaskirn long mani

Dispela pasin nogut we Isave lukim ol sampela man Istretim rot na askim longmani em I bikpela tru longplanti ol bus rot insait longHailans nijen na tu longPNG.

Mi bin raun long planti olrurel rot insait long Hailansrijen na ml save lukim plantiol yangpela I save sanaplong rot wantaim sawol nabus naip na stopim ci kar naPMV na tokim ci olsem ol Istnetim rot na ci ken I maspeim pastaim sapos ol m laikyusim.

Dispela tingting bilonggavman long DRIP pncgnemna tu long yusim PNGDifens fos balus long helpimci bus pies long kantni longkarim ol kes knop na ol arapela samting 1 go aut longsalim long maket i gutpela.

Tasol wanem taim dispelawok bai kamap em yumi noklia tumas. Ating sapos gayman I putim rnoa mani longhelpim long stretim not namekim not wel ken staplongpela taim maski longtaim bilong ren ating dispelabai helpim tnu ol manmenilong ol bus pies long PNGlong kisim gutpela sevis.

PlantiWANTOK LAIPSTAIL

__

Jun 23-2,2005 P051g

longpies bagarapI nsait long kantri I gat planti rot we planti long

01 manmeri bilong yumi I save yusim longkarim ol maket na gaden samting I go long

maket long salim. Insait long ol bikpela taun nasiti, ol rot I gutpela. Tasol insait long planti bus

pIes bilong kantri, hevi bilong rot I bagarap I wok

long kamapim moa hevi olsem daunim wok diveiopmen. JAMES KILA I bin go raun lukim sampelalong ol dispela rot we I wok long daunim strongbilong ol manmeri.

James Kila I raitim

dispelahevi daunimikonomik

LONG las wik tasol ml binnaun I go olsem long pIesKenemanga insait lông DelKaunsel enia long Westen1-lailans provins.

Bihain long mipela i yusimmaus not long Gumanch nakamap long not I go olsemlong Kitip Hal Skul, dispelaToyota Hailaks mipela I nonlong en I stat long painaplong 01 hul long rot namipela i kalap na ci samtinginsait long ken tu I kalap napundaun nabaut. Bihain dispela kan mipela I nonlong enI go - insait long wanpelabikpela banet stret na tnutumas, ml ting olsem wanabai kanamapim mipela stret.

insait long nanapela naunbilong ml insait long kantniml skelim pianti ci enia em cipipel I bungim bikpela hevitru long salt bliong rot tasol.01 I get ol gutpela gadenkaikal na tu ci kes knopolsem kopi tasol dispelahevi bilong not i stopim ollong kanim ol dispela samting I go aut long maket.

Taim ml stap longKenemanga yet ml lukimsampela lain fame bilongJimi I kanim kopi bilong ol nawokabaut I kern daun. 01 i

* Hap bilong rot long Del Kaunsel long Westen Hailans I bagarap tru.

tokim ml olsem 01 I hanimolsem pnais bilong kopi I goantap na ci i wokabaut long-pela not tru long bningim kopibilong ci I go aut long salim.Mi sone tru long ol dispelalain.

Dispela hevi bilong notbaganap 0 nogat rot i daunim tnu diyelopmen longkamap insait long kantni. Tnutumas PNG i get planti piesmaunten na beret na 01samting tasol sapot gavmani lukluk gut na givim moaIuksave long not ating kantnibllong yumi bal divelop.Taim gutpela rot na bnis Istep em sevis bai go long olnurel pipel na tu ci rune1 pipelI ken kanim 01 kes-knopbilong ci I go na salim nabningim nupela mani I kerninsait long kantni.

Taim mipela I save toktoktumas long ikonomik divelopmen, ating not na bnis emwanpela bikpela eria tru wegavman I mas lukluk longen. Taim dispela ci samting Istep 01 pipel bai kisim seylsna helpim long salt bilongedukesen na ol helt sevis.

Dispela hevi bilong rotbaganap na narapela hevi Istap long pianti distnik inseitlong PNG tude. Planti ol lainlong ol distnik I save painim

* Wanpela Toyota Land Cruiser i katim bikpelawara Yambale long Paela Rot long Sauten Hailans.

*Wanpela famiii I karirn kopi bek na wokabautiongpela hap long Obura-Woneflara long istenHailans.

WANTOK LAIPSIAIL Jun 23 - 20,2005

Twinhox bosimD ispela em I stori bilong tupela brata husat I bin lus

long solwara tasol musik bilong 01 nau I iuk olsembal em I step oltaim...

MUSIK bilong ci nau ikukim PNGmusik I stap, wantaim singsingbilong ol Maten Kandiek I bnukimnupela nekot long Yumi FM taim emI go insait long Nesenel Wikli HitPareit long namba wan wik long dispela mun long namba 10. -

Long namba 11 de bilong dispelamun, singsing bilong ci i bin kalap igo sindaun long namba 3 longnamba tu wik bilong em. Longnamba 3 wik bilong en, MatenKandiek I rausim namba wanpcsisen long han bilong Sebeets nasingsing bilong ol Lela Tora.

Dispela em i wanpela rekot wewanpeia arapeia ben tasoi, emTRAMPS I bin mekim wantaimbikpela hit singel bilong ci Gd TheuThau Guai long 2002.

Singsing Maten Kandiek bilongalbam Sorpendeng Iget stoni bilongem yet we tupela papa bilong em, ciWol brata, Tony na Paul bilong LihirAllan I bin dai long soiwara taim ci Ipainim birua namel long Namatanaina Lihin bihain long ol I rilisim nambawan albem bilong ol.

Tony, Paul na ci kasen bratabliong ci, Andrew, Thomas neKenneth I bin rekodim albem bilongci long Cyclone Studios long PotMcsbi long pinis long las yia aninitlong nem Twinhox. Tupela bnata emci pikinini bilong James na RoseWol bilong Lipuko pies long LihinAllen - pies we Twin Hex i dediketimalbam bilong ci Sonpendeng longen.

Tony i bin painim 27 knismasbilong em las yla taim em I lus longsolwana. Em i bin gneduet wantaimwanpela Diploma long Akauntinglong Divain Wod Yunivesiti long2001 na bnata bilong em Paul i bingneduet wantaim wanpela Diplomalong Akaunting long City College ofTechnology, Pot Mosbi long 2004.

Edita bilong Wantok, Neville CholI tingim teim em i bin bungim TonyWol taim em i mekim las yla bilongem long DWU long 1996. Tony i woklong statim namba wan yie bilongem.

"Tony 1 bin wenpela manki bilongtoktok na tok pilal na olgeta manmen I bin leikim em tru. Long cibung bilong Nu Alan SumatinAsosiesen, em wanpela gutpeiaman long hanim tokna mekim wok."

I laik go olsem klostu longKnismas las yia, Tony na Paul nekasen brate bilong tupela AndrewSapot I bin non long wanpela spit beti go long pIes bilong mama bilong ol

long Lavongai we 01 menki I bin golong wanpela bikpela Knismas bungbilong Memba bilong Kavieng,Martin Aini long haus bilong em longNu Hanova.

Taim ol i wok long ron I go beklong Lihir, banana bot bilong ol Ibungim bikpela taim nogut. SolwaraI bagenap na traipela ren I pundaun.Long namba 10 de bilong munJanuani 2005 bot bilong at i bintanim long solwara I no long wetumas long Sumun Poin long LihirAllan. Dispela em i last aim dispelatupela bnata, Tony na Paul na kasenbrata bilong ol Andnew i bin steplaip.

Wanpela wanfamili bilong Wolfamili, Martin Simol bilong Lihin Itokim Glasim Musik olsem i bin i gatwenpela ten 3 manmeni i bin steplong dispele dingi teim em I painim

birua na wanpela pasindia tasol istep na I ken stoni long hevi ol Ibungim. I kam map tete, bodi bilongTony ne Paul I lus yet.

Wanpela gutpela ponomen naPablik Rilesens Opisa bilong LihinGel Main, Jimmy Peter i tingim bekdispela de we ci pipel bilong Lipukona maining taun bilong Londolovit Ihanim toksave.

"Long misa bilong matmat bilongci long Lipuko, lewa bilong ci man-men bilong Lihin i bin bnuk taim olmanki bilong pies I pilaim ol singsingtupela I bin rekodim," Jimmy I stoni."Em I sutim tnu bel biiong mipelaolgeta, ne I brukim stnet lewa biiongpapamema bliong ol James naRose Wol taim ci I hanim nek bilongtupela pikinini man bilong 01 longmatmet bilong ci na nogat wenpelaman I lukim indel bilong tupela."

Jimmy i tok em i bin save longtupela bnata long wok ci i bin mekimwntaim Red Cncss Lihin Bnens weol I bin kanim aut ci wok aweaneslong HIV AIDS na ol singsing nedanis ol I save mekim wantaim cidrama ekt we ci I soim pasin bilongno laikim anapela lain husat I get sikAIDS na Tony na Paul i bin heipimlong go pas long yut spots na ol are-pela volentia wok helpim nabautlong Lihin.

"Andrew Sapot I bin mekimbikpela wok bilong Red Cross LihirBrens na em I bin nambe wan yutbilong Lihin lcng go naun long Fijilong stap insait long wanpela yutkonfnens long HIV/AIDS.

Taim em i bin go long Fiji, ml binbungim dispela yangpeia manAndrewtaim em i bin kam stap sam-bai long Pot Mosbi na ml skelim emolsem wanpela men we lewa bilongem Istap wanteim pipel bilong em.

01 dispela manki em planti man-men long Lihin na ol arapela haplong allan i save long ol ne olgeta Ibin sane tru long lusim 01 dispelayengpela manmeni.

"Taim ci i pilaim 01 singsing longmisa bilong matmat . em I karimbikpela bel son long dispelabagarap I painim 01 dispela yang-pela man na I lusim wanpela.bilakpele klaut antap long komyunitibilong Lihir long 01 wik bihain,"Jimmy i stoni. "01 pipel long olgetahap long Nu Allan na Nu Hanova Ibin sore tru long dal bilong 01 dispela manki huset I bin singsing longNu Allan na 01 pipel bilong en."

Martin Simol I tok papamamaJames na Rose Wol na ol famili Iwok long plum yet pen long lusimtupela pikinini bilong ol na ci I givimluksave na tok tenkyu long ol tokson I kam long 01 lain pipel husat Isave laikim musik bilong tupela longnedio.

"Long nanapela sait, mipela Iamames tnu olsem singsing bilongmipele Maten Kandiek I kamapnamba wan singsing icng nedlo tetena mipela I tok tenkyu long olgetafehs na long redlo stesen long sapotbilong ol," Martin i tok.

Maten Kandiek nau I kamapstrong tnu olsem wanpela singsmng Imakim 01 pipei bilong Lihin husat Ibin laikim tru Tony na Paul na singsing bliong tupela I kamap bikpelatru. Nau em i kamap olsem wanpelawe bilong onaim strong bilong dispele tupela brata bihain long mamagnaun i pulim rausim laip bilong clna kisim ol long han bilong Rose naJames Wol.

Maten Kandiek I get wanpela kainstrong bilong em we i save pulimyau bilcng yu namba wan taim yu

PNG mUsik

harim na bai pinga bilong yu I painapna lek bai meknais bihainim spitbiiong singsing map em i pinis.

Jimmy Peter I tok Twinhox nauem i nupela nemba wan musikalbam long Nu Allan na dispelaalbam bilong ol i pinis insait longprovmns na I hat tru nau long painimkopi bilong djspela albam. Piantimanmeni bilong Nu Allan nau 1woklong go long Rabaul na Kokopolong traim painim na kisim wanpelakopi.

"Taim elba ml bin kamap longLihin Allan, em I pinis long tnipelaaua tasol na planti moa manmeni Iwok long painim yet."

Em I sore samting tru olsemSorpendeng em I namba wan nawanpela albam bilong Twinhox tasolna long Nu Allan, em I wok longkamap olsem wanpela albam weolgeta mänmeri I maspainim.

Sief Progreme bilong Yumi FM,Kes-T I tok Twinhox I get sampelamoe musik we I wok long kamap 151isi long musik sat bilong stesen. 01singsing olsem Londolovit Town,Boine Tuna, Maloko na Lihin Allan.

Namba tu singsing bilong ci,Boina Tuna i soim pes long musiksat las wik na I luk olsem em baimuv I go antap insait long Top 10bihain long em I sindaun longnamba 11. Em I luk olsem em balbihainim namba wan single MatenKandiek we nau I step long nambatu wik antap long musik lainap.

Nevilie Choi I kirap nogut longhanim dispela singsing Boina Tunalas yia teim em I hanim Sorpendeng."Dispela singsing em wanpela turn-buna singsing bilong Lihir mipela Ibin lainirn long wanpela lapun manbilong Lihir long 1996 Kalsarel Delong Divain Wed na ml kirap nogutcisem Tony i iuksave long strongbilong en na rekodim."

Singsing Lihir Allan em ci bindediketim long Ben Menesa bilongTwinhox, Henry Yanasa husat nau Iship long wanpela bet lcng heus siklong Kokopobihain long em Ipainirnbirua long ret klostu long pies bilongol long Lipuko.

"Wantaim strong bilong MatenKandiek nau we i wok long pulimmap long 56 nikwes I kern lcng cimanmeni long cigeta wan wan wik

na ci arapela singsing, Sorpendengbai karnap wanpela strcngpelaaibam bilong Nu Allan na winim ciarapela aibam bilong bipo," Kas-Titck. "Tasol em I hat tru olsem dispela em ci wan wan singsing mipelabai hanim Ikam long olmanki bilongTwinhox".

01 singsing I step long tok piesLihir na Lavongal wantaim 4-pelasingsing bilong lO-pela I step longalbam I stap long tok pisin. Olgetasingsing I bikpela tru insait longprovins na I soim klia olsem Tony,Paul, Andrew na Kenneth em 01 trutru pikinini bilong Nu Allan.

Jimmy i tok bikpela nilis bilongTwinhox albam bai bihainim laikbilong Paul na Tony stret na ci baiamamas tru long hanim musik bilongol I pairap long redlo. Na long dispela as tasol em papamama bliongol na komyuniti long Lihin I amamas.

"Tony I bin askim ml pastaim longol I bin ron long dingi sapos ml maplong stnetim at vidlo klip long sam-pela long 01 singsing," Jimmy itok;"Tasol nau yet ml no kIla saposmipela I ken mekim long wanem mlmas lukim ol vidic klip bilongPawahaus Records pastaim."

Sonpendeng albam em tupelanarapela bnata Emmanuel naTancissius Muganaua I bin stnetimlong Cyclone Digital Studios longGordons na nilisim wantaimPawahaus Studios long Lee.

Emmanuel, husat I mekim nemwantairn narnba wan albam bilongNiu Age Ben tupela yia I go pinis iphlai lid, rhdirn na bes long ci rekoding na em I stretim tu drams pro-greming.

Sapos yu hanim pinis tupelasingsing bilong ol long Yumi FM nayu tait long palnim CD na kasetbilong 01, yu ken sekim ci Papindona SVS stua klcstu lcng yu.

Olgeta toktok na Iuksave longolgeta samting insait long dispela stori olsem toktok na poto ikam aninit long ol PNG KopiraitLo na long dispela as, olgeta luksave i mas go long WantokNiuspepa tasol na yu no maplong yusim nating.

i MUSIKwanLaim

* TWINHOX CD kava - Namba wan na wanpeia CD bilongTwin Hox - Sorpendeng

S Tony Wol; manki Lipukolong pIes Lihir husat I bin luslong solwara wantaim bratabilong em Paul.

. 01 manmeri bilong Lihir I brum i go long Papindo stualong Lihir allan long bairn CD bilong Twin Hox. Olgeta CDlong hap i bin pinis insait long tripela aua tasol.

Jun 23-29,2005

EMTV GAID

529AM STATION OPEN530AM G JOYCE MEYER

MINISTRY::UFE IN THE WORD’

ReIigus progrnme6:00AM G NATIONAL NINE

EARLY MORNINGNEWS

7.OONv G TODAY9.OOAM G CREFFLO DOLLAR

ReIious prograimeCLASSROOM BROADCAST

Pilmay & SecondayClassroom Tezhing andLeaning through 1VPrograns

9.3OAM Grade 6- PersonsDevelopmer

1O.1OAM Grade7-McingALMng11.OOAM Grade7- Sods Science

rebroadcast11.5OAM Grade8- Socist Science12.4OPM Grade 11 - Mathematics

rebroadcast1.3OPM Grade 11-Physics

rebroadcastKIDS KONA

230PM G BANANAS IN PYJNtAS300PM G NEW MACDONALDS

FARM330PM G WHATS NEW SCOOBY

0004.OOPM 0 Y - ldds favourite science

progran430PM G HOT SOURCE4.57PM G EM1V TOK SAVE5.OOPM C THE PRICE IS RIGHT

$500,000 MEGA SHOWCASE

5..3OPM G TEMPTA11ONQuiz show hosted by EdPhillips & Uviria Nixon

6:00PM G NATIONAL EM1VNEWS

630PM G A CURRENTAFFAIR657PM G NEWS UPDATE IN TOK

PISIN659PM G LO1TO DRAW7.OOPM G CHM SUPERSOUND757PM G EflV TOK SAVE800PM G SPORT SCENE930PM M NRL FOO1Y SHOW1100PM M AFL FOO1Y SHOW1 OOAM STATION CLOSE

529AM STATION OPEN4.OOAM G US OPEN GOLF9.OOAM G CREFFLO DOLLAR9.30 G JOYCE MEYER

MINISTRYCLASSROOM BROADCAST

930AM Grade 6 - PersonatDevelopment

1O.1AM Grade7-MatdngALelng11.OIIAM Grade7- SociatScience

rebroadcastIt5OAM Grade8- SociatScience1240PM Grade 11 - Mathematics

rebroadcast1.30PM Grade 11-Physics

rebroadcastKIDS KONA

230PM G BANANAS IN PYJAMAS3.OOPM G NEW MACDONALD’S

FARM330PM G WHATS NEW SCOOBY

DOO4.OOPM G Y - hats favourite science

progran430PM G HOT SOURCE4.57PM G EMTVTOK SAVE5.OOPM G THE PRICE IS RIGHT

$500,000 MEGASHOWCASE

5.3OPM G TEMPTA11ON600PM G NA11ONAL EMIV

NEWS630PM G ACURRENTAFFAIR658PM G NEWS UPDATE IN TOK

PISIN659PM G LOTrO DRAW800PM G TOK PIKSA830PM G FRIDAY NIGHT FOOT

BALL: Round 16 -

Sydney Roosters vsPaitaniatta Eels

1057PM G EMW TOK SAVE11.OOPM G AFL200AM STATION CLOSE

800AM 0 PLANET FANTAPIGS’ BREAKFAST &BABY LOONEY TOONS

930AM C G000SPORTS1O.OOAM PG SO FRESH1130AM G US OPEN GOLF12NOON G JAPANESE GREAT

MASTERS100PM G EMN WIDE WORLD

OF SPORT400PM G THE CAR SHOW430PM G THE BOAT SHOW500PM G ESCAPE WITH ET530PM G FISHING AUSTRALIA600PM G NATIONAL EM1V NEWS630PM PG AUSTRALIAS

FUNNIEST HOMEVIDEO SHOW

730PM G MR BEAN:800PM G SOIJ1H PACIFIC MUSIC857PM G EMTV 10K SAVE900PM PG XENA1000PM PG HERCULES: THE

LEGENDARY JOURNEY:1100PM G NEWS REPLAY1130PM PG LEGENDOFTHE

HIDDEN CITY12MIDNIGHT CLOSE

726AM727AM G730AM G800AM G900AM G1100AM PG1130AM G1230PM G100PM G400PM G

6:00PM G630PM G

730PM G830PM M

1030PM G1100PM G0000AM

STA11ON OPEN’EM1V TOKSAVE

BUSINESS SUCCESSBUSINES SUNDAYSUNDAYSUNDAY ROASTSUNDAY FOOTh’ SHOWBOOTS N ALLSUNDAY AFLSUNDAY FOOTBALLRoundl6- BulDogs vManly Sea EavesNA11ONAL EMTV NEWS7th HAVEN60 MINIJrESSUNDAY NIGHT MOVIE:Town & CountryEMTV NEWS REPLAY

PRAiSECLOSE

527AM STATION OPEN530AM G JOYCE MEYER900AM G CREFFLO DOLLAR

CLASSROOM BROADCAST2.3OPM C BANANAS IN PYJAMAS300PM G NEW MACDONALD’S

FARM330PM G JOHNNY BRAVO400PM G Y - hats favourite science

prograrr430PM G HOT SOURCE457PM G EMTV 10K SAVE500PM G THE PRICE IS RIGHT

MONSTER SHOWCASE530PM G TEMPTATION6:00PM G NATIONAL EMTV

NEWS630PM G ACURRENTAFFAIR659PM G NEWS UPDATE IN

TOK PISIN7.OOPM G LOTTO DRAW701PM G PRAISE800PM G TOK PIKSA827PM G 6MW TOK SAVE830PM PG WHO WANTS TO BE A

MILLIONAiRE930PM G PNG RUGBY LEAGUE:

SP CUP1130PM G EMTV NEWS REPLAY12MIDNIGHT STATION CLOSE

529AM STATION OPEN530AM G JOYCE MEYER

MINISTRY:: LIFE INTHE WORD

6:00AM G NATIONAL NINE EARLYMORNING NEWS

700AM G TODAY900AM G CREFFLO DOLLAR

CLASSROOMBROADCASTKIDS KONA

2.3OPM G BANANAS IN PYJAMAS300PM G NEW MACDONALD’S

FARM330PM G JOHNNY BRAVO400PM G Y - hats favourite science

progravi4.3OPM G HOT SOURCE457PM G EMTV TOK SAVE5.OOPM G THE PRICE IS RIGHT

MONSTER SHOWCASE530PM G TEMPTATION6:00PM C NATIONAL EMTV

NEWS630PM G A CURRENTAFFAIR657PM G NEWS UPDATE IN TOK

PISIN659PM G LOTFO DRAW700PM G HAUS & HOME8.OOPM PG AMAZMG HOMES827PM G EM1V TOK SAVE830PM G LEGENDS OF ORIGIN10.3OPM G EMTV NEWS REPLAY

11.OOPM G CI-VYISUPERSOUND12MIDNIGHT STATION CLOSE

529AM STA11ON OPEN530AM G JOYCE MEYER

MINISTRY:‘LIFE IN THE WORD’

6:00AM G NATIONAL NINE EARLYMORNING NEWS

700AM G TODAY900AM G CREFFLO DOLLAR

CLASSROOMBROADCASTKIDS KONA

230PM G BANANAS IN PYJAMAS300PM G NEW MACDONALD’S

FARM330PM G CODENAME: KIDS

NEXF DOOR400PM G Y - ldds favourite science

program430PM G HOT SOURCE457PM G EMWTOK SAVE500PM G THE PRICE IS RIGHT

MONSTER SHOWCASE5.0PM G TEMPTATION6:00PM G NATIONAL EMTV

NEWS630PM G ACURRENTAFFAIR857PM G NEWS UPDATE IN TOK

P1 SIN659PM G LOTVO DRAW700PM G ICC CRICKET WORLD730PM PG THE APPRENTICE:

Special tme & dayNew sones

827PM G EMTV TOK SAVE830PM PG WEDNESDAYNIGHT

MOVIE: Autum in NewYork

1030PM G EMTV NEWS REPLAY1100PM G SOUTH PACIFIC MUSIC12MIDNIGHT STATION CLOSE

OL POTO/TV

0! piksa: ANDREWMOLEN

01 wiken

long kalsa:. Wanpela mankiRigo I go pas longgrup bilong 01 wan

skul biiong emlong bikpela kalsa

de bilong PotMosbi Nesenel Hal

WANTOK

CATHOLIC RADIO103.5 FM

6:W6:

7:W7:157:aceacea15aio

11:ce1200120512201240

2ceace2204:004:20

6:006.006:106.33

7:007.31ace&158339.001031

6:181 -

6:00 -

7:00 -

7.15 -

7.31 -

ace -

9.191 -

9.15 -

9.20 -1000-10.33 -

1200 -

1205-1220 -

1240 -

1.00 -

1.33 -

200 -

221 -

4:00 -

4:20 -

ace -

ace -

6:00 -

633 -

7:00 -

7.33 -

ace -

815 -

8319.00 -

10.00 -

1020-11.00

- ANGELUS- ?EDITATIONNSPIRARONL

MJC- VA11CANRADIOWOI8.DPWS- VA11CAN ENGLiSH PROGRAN- N0OPGOC. JOURtYH0WP- VA RALI4OWORLD F&WS. tCNdENGtJSH PROGR*M- DSNGLONG- CATHOUCJUKEBOX. GOSPMU$C- N0NTOPGOSP- ANGELUS- 4M1CANWORID &WS- CANENGUSH PROGRMhi. REFUSC11ON JC- LAMB’S SUPPER WITH DR

SHOTTIAHN-MUC- *{APLETOF OMPE MERCY- NON.STOPGOSPEL MUSIC- CATHOLICJJ00BOX l13ONE- NOSTCPGOSPELMUSIC

- ANGELUS- MADANG LOCALMEWS- VARCAN ENGLISH PROGRAM- LAhS SUPPER WTH DR

SHOTHMN- HOLYROS6Ri’- CAThOLICINSIGHT- VATICANWORthIEWS- MADANG LOCALNERS- VA11CAN ENGliSH PROGRAM- TOI STREI LONG IWJD$. VATiCANENGliSH PROGRAM

ANGELUSMEDITA1IOI*INSPIRA11ONALMUSICVAI1CANWORI.D NEWSVAI1CAN ENGUSHPROGRAMNON STOPGOSPELMUSICRAThO SJOSEPH PRESENTSVA11CANWORLD NEWSENGLiSH PROGRAMKIDS SINIALONGGAThOUC.AJESOSNON OPGOSPEL MUSICANGELUSVA11CANWORLD NEWS8k11CA ENGLISH PROGRAMREFLECTKIN MUSICOt.tO FATHERS Pt_414AFTERNOON GOSPELMUSICSHAPLETOF OMNE MERSYNON.STOP GOSPELMUSICCAThOUCJLEEBOX WThNO&OP GOSPELMUSICWAVEFACrORWTt

6TIcANENGuSHPROGRAM

HOLY ROSARYSrATONSOFThE cROSSVA11CAMWORLD NEWSGPR LOCALNEWSWJICANENGUSHPROGRAMTOKSTREILONG IIVA1DSCAThOUCJ.1EBOXM11CAN ENGUSHPROGRAMNON STOP GOSPEL*JSIC

600 - ANGELUS805 - MEDITA11OItiINSPIRAIONAL

MUSIC7:00 - DIP EATHER’SPLAN7:31 - CROSSROADSWT819 - tTICAMWOI.D NEWS815 - W11CAJlPROGRAM820 - MUSIC9.33 - BAKS1AGE WT10.00 - WAVEFACTOR1100 - NON-SIOPGOSPELMUSIC1200 - ANGELUS1205 - W.TCANWORLDNEWS1210 - lk11c6JENGuSH

PROGRAMME1240 - GOSPELMUSICace - QKAPLETOF I1PEMERCY331 - GOSPEI.MUSIC400 - BAKSAGE4:33 . NON-STOPGOSPc_LMUSIC5.00 - WORLD OVERNEWS6:00 - ANGELUS600 - TICANERGLiSH

PROGRAMME6.20 - MRAcI.ESOFTHEcROSS7:00 - HOLYROSARY7:31 - GROSSROADS8t0 - VARCAIIWORLD NEWS815 - tkTICANENGUSH PROGRAMace - WORLDOVERNEWSWTh1000 - EAKSTAGE1000 - VA11CANENGUSH

PROGR1000 - NON.STOPGOSPELMUSIC

6.00 - ANGELUS6:05 - MEDITATIONINSPIRATIONAL

MUSIC800 - VA11CANWORLD NEWS815 - VATICAN ENGUSHPROGRAM820 - NON-STOP GOSPELMUSICace - SUNOAYEUHAMSTUVE1020 - NON.STOP MUSIC11:03 - IN ThE LORES VINEYARD1200 - ANGELUS12:05 - VA11CAN WORLD NEWS12:20 - VATICAN ENGUSHPROGRAM1240 - GOSPELMUS1Cace - cHAPLETOFDMNEMERCY333 - GOSPELMUSIC5:03 - GONSOFThETITA6:00 - ANGELUS

6.05 - StAAYEUGHARIST repl700 - HOLYROSARY7:33 - CATHOIJCINSIGHTace - VAT1CANWORLD NEWS815 - VATiCAN ENGUSHPROGRAM840 - INTHELORD’SVlAEYARD1000 - NON.STOPGOSPELMUSIC

600 - ANGELUS606 - MEDITAT1ONIINSMRAViONAL

MUSIC760 - VATICANRLD NEWS7:15 - VATICAN ENGliSH PROGRAM720 - NON.STOPMUSIC8133 - OEST OF20tNEYHOME900 - VATICANWORLD NEWS815 - VATICPNENGUS14PROGRAM835 - KIDSSINGALONG1000 - GATHOIJC.AtiE8OXWTN1000 - NON-STOPGOSPELMUSIC1200 - ANGELUS1205 - VATICANIIRLDNEWS1220 - VATICAN ENGUSHPROGRAM1240 - AFTERV’IOON REFLECI1ON

MUSIC100 - THEWAYTOFOU.OW.ESUS1.33 - GOSPELMUSICace - *{APLET OFDMNEMERCY220 . NONSTOPGOSPELMUSIC4.00 - CATHOUCJtEBOXWTN420 - NONSTOPGOSPELMUSIC500 - MESSAGEIN MUSIC600 - ANGELUSens - VATICAN ENGUSH PROGRAM6.31 - MANYFAcES OFMARf700 - HOLYROSARY7:33 - BENEDICTIONace - VATICANRLD NEWS815 cRNLOCALNEWS833 - VATCA1 ENGUSH PROGRAMace - BESTOFJOUNEYHOME111111 - GAThOUC.M00BOX lNTN1000 - VATICAN ENGUSH PROGRAM1100 - NONSTOPGOSPELMUSIC

660 - ANGELUS600 - MEDITA11ONiNSMRATIONAL

MUSIC700 - VATCANWORI.D NEWS7:15 - VATICAN ENGLISH PROGRAM7:35 - NON STOPMUSIC800 - RADIOSTJOSEPHPRESENTSace - VATiCAN RADIO WORLD NEWS915 - VATICAN ENGLISH PROGRAM840 - KJDSSING.ALONG1000 - CATHOUCJ.JKEBOX1000 - GOSPELMUSIC1200 - ANGELUS1205 - VA1ICANNGRLDNEWS1220 - VARCAN ENGLISH PROGRAM1240 - REFLECflONMUSIC100 - SIJPERSAINTS1:20 - GOSPBMU$C2111 - cHAPLETOFDMNECY220 - NONSTCPGOSPELMUSIC400 - CATHOtJCJUKEBOX4:31 - NDN-STOPGOSPELMUSIC500 - RADIOSI .KISEFH PRESENTS600 - A.NGaLIS6:05 - AITAPELOCALNEWS610 - VATICAN ENGLiSH PROGRAM620 - MOTHEROF REDEThIER700 - HOLYROSARi’7:33 - SIJPERSMTS8181 - W11CAJdWSRLD NEWS815 - AITAFELOCALNEWS820 - VATICAN ENGLiSH PROGRAM900 - TOKSTRETABOUTHM*IDS

WITH FRENGJSH11300 - CAThOUCJJEBOX1031 - VATICAN ENGLISH

PROGRAV&1051 - NON-STOPGOSPELMUSIC

600 . ANGFIIS655 - MEXrATICAMNSPIRAIONAL

MUSIC700 - VATICAN WORLDNEWS7:15 - hICAN ENGLISH PROGRAM7:35 - NON-STOP GOSPELMJSIC8133 - SG&PflKIEIMTTERSWTH

DR 50401HAJINace - VAIICANWOPILD NEWS815 - VICANENGUSHPROGRAM820 - KIDSSINGALONG1000 - CATHOUC.A1E9OX1031 - NON.STOPGOSPe.MUSIC1200 - ANGELUS1205 - VATICAMWORLD NEWS1220 - VATICAN ENGLISH PROGRAM1240 - REFLECTIONMUSIC100 - RRSTCOMES LOVE DR

ScHOTHAHN W111:33 - AFTERNOONGOSPELMUSIC300 - cHAPLETOFDIVThEMERCY220 - NON-STOP GOSPELMUSIC4:00 - CATHOUCJJKEBOX4:33 - NON-STOPGOSPELMUSICSW : 5lJJ5.EER5600 - ANGELUS6:05 - VAMMO LOCAL NEWS6.10 - VA11CAN ENGLISH PROGRAM6:31 - FATIMA, HEAVENSPEACEPLAN7:00 HOLYROSARY7:31 - DOCTORS OFTHEIHURSHace - VATICAN WORLD NEWS815 - VAMMO LOCALNEWS8:20 - VATICAN ENGLISH PROGRAM9:00 - TOKSTREIASOUTHMJDS

WITH FR 1201020 - CATHOLICJUKEEOX1020 - VATICAN ENGUSH PROGRAM10.51 - NON-STOPGOSPELMUSIC

:w . ..

* Men Manus i step we: 01 sumatin bilong manus i kirapim deslong pairap bilong garamut.

* Sam sam: Men I

YUMI FM NATIONAL WEEKLY HITPARADESarere Jun 25, 2005 Twisties I sponsa

Singsing Musik Atis Dispela Wik

Maten Kandiek Twin Hox of Kavieng IReject X-Vibes 2QuincyLewa X-Vibes 3Mangi Sirisiri . Sebeats of Sepoe 4Mi Nao Sharzy . 5Rosie Marara Sharzy 6Lalatora Sebeats of Sepoe 7Promise Itambu 8Mala E Tipa 9BoinaTuna TwlnHoxofKavieng 10Towescop Itambu 11Mep Pamba Imbokerl . 12Poroman Lewa George Teiek 13Mi No Bik Sot Yet DadliGil 14Kol Pies Imbokerl 15Mi No Bin bk DadilGil 16Matu Simakuks 17Kande DadliGli 18Sore Lewa Sharzy 19Emsi DadliGli 20

WANTOK

Soiwara aweneslong "Laip Rip KaikaiPis Bisnis" Live Reef Food FishTrade

SUSA Bikmaus na Bata Bikmaus em tupela bikmaus pis o long tok inglis,nem bilong 01 wrass husat i save stap insait long Gaden rip long nambis bilongKavieng. 01 rip raunim dispela pies bilong ol i gat planti abus na kain kain samting i stap long en. 01 I save amamas na swim i go kam namel long ol rip longpainim kaikai. Tasol olgeta taimol i save go bek long Gaden rip long wanemem i haus bilong ol.

Tasol nau nait em i narakain olgeta. Long san taim ci i wok long kaikai isteplong Hangamap rip, 01 i harim toksave olsem Laip Rip Kaikai Pis Bisnis LaivRif Fud Fis Tred, wanpela bikpela bisnis we isave holim pasim ol grupa pis na01 bikmaus bilong salim long ol bikpela bisnisman na men long Hong Kong naSauten Bikples Saina bai kamap long soiwara bilong Nu Ailan provins. Olsemna nau nait, 01 i no sindaun gut na 01 i lukluk tasol long wanpela samting longkamap. 01 i tingting tu long ronawe i go long arapela pIes. 01 i kirap nogut longharim toksave I kern long solwara.

"Bai iget kibung long Hangamap rip tumora mOning Olgeta grupa p15 na bikmaus i mas kamap. Bai mipela toktok long Laip Rip Kaikai Pis Bisnis!"

"Susa, yu harirn tu? I get toksave long olgeta grupa na bikmaus pis i masbung long moningiong wanpela bikpela kibung. Bai mipela i toktok long LaipRip Kaikai Pis Bisnis.Mipela Imas go na harim wanern kain toktok bai kamap."

"Yes Bate, mipela i mas I go. Na mipela i mas toksave long ol wan familibilong mipela olsem sapos dispela bisnis i kern long solwara bilong rnipela, olhaus bilong mipela bai bagarap long wanern ol man bai kam na trairn pulirnmipela long ol bikpeia bikpela namba. 01 bai no map long yusim pising laintasol. 01 bai stat long yusirn ol strongpela marasin nogut na posin rop we bai iken rausim strong bilong mipela na oi bai i ken holim mipela isi tasol. Mipela imas kirap long bik moning tumora," Susa i tok.

Bate Bikmaus na Susa Bikmaus I go silip. 01 i no silip gut long wanem ol idriman nogut olsem ol I päs insait long ol bikpela umben na strongpela marasinnogut i kilim ol na dainamait tu I bagarapim haus bilong 01.

"Susa, kirap, tete mipela i get dispeia bikpela kibung long Laip Rip Kaikai P15Bisnis na mi no laik abrusim," Bate i tok. 01 I redi long swim i go long arapelasait bilong allan long go long Hangamap rip we kibung bai kamap.

San i kern daun insait long blupela klia wara na olgeta samting i stap isi aninitlong solwara. Taim Susa Bikmaus na Bate Bikmaus I swim i go 01 I no maptingting long dispela pies i nogat ol dispela naispeia samting.

"Mipela I kamap nau, na dispela pies I luk olsem hangamap rip, yu lukim dispela hangamap rip we mipela I bin kaikai na pilai hait na painim taim mipela likIlk," Bate Bikmaus I tok. "Yes, em I nais tru long hia, i gat planti kain kain kalana mi ken lukim olsem ol arapela grupa pis na bikmaus I stap baksait long dispela bikpela hap rip." .

Gerry, wanpela lapun grupa pis i go pas long kibung na em I wok long redilong opim kibung taim Bate Bikmaus na Susa Bikmaus I kamap.

"Gutpela moning olgeta. Mipela tok tenkyu long yu long kamap long dispelabikpela kibung. Dispela kibung em long toksave long yu olsem 01 man longgraun i laik kamapim dispela Lamp Rip Kaikal Pis Bisnis long solwara bilongyumi. Maski mipela I nogat strong long stopim dispela bisnis, mipeia i ken reditasol bai mipela I ken traim abrusim dispela bisnis. Tete mipela bai kisim 01askim long yupela na traim givim gutpela bekim.

"Wanem samting em Laip Rip Kalkal Pis Bisnis Bubu Bikmaus?"Ooo, Pikinini Bikmaus, Laip Rip Kaikai Pis Bisnis em I wanpela bisnis we ol

bikpela Pis Kampani bilong Esia I save kisim ol as pIes manmen bilong dispelapies long hukim pis na lusim 01 I step lamp long salim long 01 bikpela haus kaikallong Hong Kong na Sauten Seine. Insait long 01 dispela haus kaikai I gat olbikpela mani man na men husat I save laikim tru long makim 01 laip pis I stepinsait long ol dispela bikpeie heus keikai."

"Bliong wanem ne mipela I mes save gut long dispele Leip Rip Keikai PisBisnis?" Anti Bikmeus I eskim.

"Em I bikpele samting long mipela i mas save gut long dispele pis bisnis longwenem mipele em wenpele kein p15 we dispele bisnis I save painim. 01 as piesman bai I no map wan long laip bilong yumi, ol bal yusim ol kein kain posin longholim mipela, ol dispela posmn I ken begerepim na kilim femili bilong mipelaolgete. Em I ken bagerepim kaikal bilong mipele ne ol haus bilong yumi,0 BubuBikmeus ibekim.

"Bai mipele I banisim mipela yet olsem wanem?" Mama Blkmaus Iaskim."Mipela noken step long wanpele np tesol olgete teim, mipela bai I go kern

lông wan wan pies, mipela ,i mes putim was olgeta taim na lukaut long oi pising bot bilong ol na 01 delve bilong 01," Papa Bikmaus I tok lukeut.

Tasol yu mes save tu olsem gat sarnpela manmeri husat em ol gutpeiamanrneri ne 01 i wok long hat wok long skulim ol arapela menmeri long hevibilong dispela kein pis bisnis.

"Na long wanern as tru na 01 man I laik hukim mipela?""Turangu yangpeIa, mipela I step bilong ol man long kaikai, tasol ol i mas

kaikai mipela gut na lusim sampela long mipela I step. Sapos 01 i pinisim mipelaolgete na bagarepim pies bilong mipela, bai I nogat pis bilong ol pikinini bilong01 long kaikai long bihain teim."

Bubu Bikmaus I toktok long pasim kibung: "Long pasirn dispela kibung, mllaik givim tok lukaut long yUpela olgeta long was guttaim yupela i go aut painirnkaikai. Long nait taim yupela I ship, yupela I rnas redi bai yupela I ken abrusimoi man nogut na abrusim ol kain kain posin nogut."

"Tenkyu Bubu Bikmaus, gutbai na bai mipela i lukim yu gen," Bate Bikmausi tok pastaim long em na Susa Bikmaus Igo raun painim ol gutpela pies bilongpainim kaikai.

Long painimaut moa o long kisim moa toksave, ringim:Barbara Masike-PNG MCN Communications

The Nature Conservancy Tel: 323 0699 Fax: 323 0397Email: barbara.tnc©global.net.pg

LAIPSTAIL Jun23-29,2005 Pes23

Raun wantaimKancige olgeta wik!!

K anage em bilong liklik pies Mukili longNuku, Sandaun provins. Wanpela taimwanpeia kiap I go na kisim em I go long

wok long plantesin long Kokopo, Rabaul. Em Isave tok pisin gut so masta long plantesinkokonas na kakau I kisim em long wok olsemhausboi.

Wenpeie del Misis bilong haus I iaik kukim bretlong even Em nau em I redim 01 samting ne em iredim na putim inseit long even na em I setim kilokna sanapim antap long tebol. Em nau em I tokimKanege. "Yu bal putim yau long kilok na taim bret Itan kilok bai krai okel yu bei rausim bret longeven."

Em nau Misis I kisim kar na draiv I go pmnis. OkeiKenege I sindaun na lukluk long kilok na lukiuklong even ne em I tok, "Heu bai kilok i lukim bret Itan na em bai krei. Maski ml kisim kilok na putiminsait wentaim long bret na em bei lukim na I krai."Oreit em I putim kilok inseit long even.

Yupele I save wenem, hat bilong paia I kukimkilok na bret na tupela wantaim Ipaia. Teim Misis Ikam bek em i smelim bret I pale ne em I lukim kilokI no step long tebol. Na em i tok, "Kanege kilokwe?" Kenege I tok, "Kilok I step insait ne lukluklong bret."

Orait Misis I opim even ne I lukim kilok I bagerapnab ret I tan nogut. Em I belhet ne solapim Kanegene em I lap nogut tru.

Seim teim Masts I kern kernep ne taim em iharim stori em tu I lap nogut tru long Kanage.Kanege I sern nogut tru ne em I ronawe long nait Igo long Rebaut na kaiep long sip na em I go woklong Buke piantesmn kokonas.

TOM RAINOROGINARA PLESWEWAK, IS SEPIK PROVINS

Kanage em bilong Menus tasol em kern steplong Vanimo. Papa bilong em wok olsem wanpelakuskus bilong Vanimo Generel Hausik. Na ol I savestap long tower.

Kanage I gat wanpela gelpren long setelrnen.Wenpela taim tupela go stori arere long nembis.Gelpren bilong em ye kerim wenpele naispelebilum stret na nem I step long bilum ye emButterfly.

Tupela stori go go na Kanage em aigris pinislong dispela bilum. Na em tokim gelpren bilongem, ‘anti, ml laikim dispela bilum stret, map yugivim ml?’ Blium em nais tumas na geipren bilongem tingting I go na tokim em, ‘lewa, maski I get

wanpela naispela tu ml wokim ye i step. Bai mlgivim yu. Nem I step long dispele bilum ye em pistel.’

Kanage kirap tokim gelpren bilong em olsem,‘anti lewa em orait na oreit tasol.’ Kanage tokim gelbilong em, ‘anti lewa em oreit yu kisim I kern.

Teim yu kisim Ikam bal ml kisim na hangamapimlong nek bilong yu ne puiim yu raun reun. Na yumas tok, Kanege ye right men with the right mind.’Kanage yet lap nogut ne tokim gelpren bilong em,‘eting ml mes kisim wenpela pukpuk mama ya.’ Emkirap lek pes long as na I go pinis.

SANDRA OLROUVANIMOSANDAUN PROVINS

Kanage em biiong Yerakai long hap longAmbunti, Is Sepik provins. Kenege em wanpelapies mangi na em I no save long ker. Wenpele taimPaps bilongJuniOr Kanage kisim Kenage Igo longMeprik tupele kisim kanu longAmbunti kamap longPagul kisim kar na raun I go insait long Maprik.

Ne teim draiva I spitim ker Kanage kirap natokim Paps bilong em ‘papa tokim draiva stopimkar bal mitupeia I go deun na wokebaut I go.’ NaPaps tokim Kenege ‘hel longwe yet ye’. Kenage Iporetim ker pinis olsem na em tok olsem.

HENSON MINDOBUAMBUNTIIS SEPIK PROVINS

Kenage em seken bon long famili, em i get wan-pela fes bon brata na narapela las bon sista I step.Wanpele teim Kenage em i go long Lee wantaimwanpele waitman long bas.

Tupele I sindeun long wanpela sit na i go. Kiostulong Mekem dispele weitmen I eskim Kenage longintrodusim femili bilong em. Kanage em kirepnogut na tok, "He born forward I after and shebackfire me, we all take the short cut rot andcame."

Na weitman em i faol long toktok bilong Kenegena em I eskim em "Are you crazy?" Na Kanage emI ting olsem oi bei go bern long wenpe!e hap na emkwik taim tokim draiva long stop na em I kalap i godeun na wokabaut I go long Lae. -

MAN, GRAUN na SOLWARA

WILLSON JOHNMT HAGENWESTEN HAILENS PROVINS

QmtKlt42AF#MLY1t !

24 n23-29,2OU5

Nem: Florence BoyapKrismas: 18 menAdres: Papitalai Secondary School, P0 Box149, Lorengau, Menus ProvinceSave laikim: Hanim musik, danis, raitim pas napilal basketbol.

Nem: Audrey KaluwinKnismas: 16 menAdres: Kimbe Secondary School, P0 Box 225,Kimbe, West New Britain ProvinceSave laikim: Pilal volibol, soka, basketbol, sketim musik, mekim fani, kuki.m kaikal, go lotu naraitim pes.

Nem: Daniel BosaKnismas: 24 manAdres: P0 Box 3726, Lae, Monobe ProvinceSave iaikim: Pilel spot, pilal gita, tok pilal,hanim musik, serim aidia na raitim pas.

Nem: Hagai ZemoKnismas: 24 manAdnes: Mumbe Bnos, P0 BoxNCDSave lakim: Pilel soke, vollbol,mitim ol pren na planti moa.

4249, Boroko,

lukim TV nius,

Nem: Bernice Amoah AframKnismas: 18 menAdnes: Atterbury Road, P0 Box CC562, CapeCoast, Ghana, West AfricaSave laikim: Ridim buk, ronim baisikol, lukimTV, pilei ol gems, raun lukim pies na senisimpnesen.

Nem: Ben AframKnismas: 21 manAdnes: Atterbuny Road, P0 Box CC562, CapeCoast, Ghana, West AfricaSave laikim: Pilel spot, nidim buk, lukim sokalong TV na raun long ol pies.

Nem: Luddy DambuiKnismes: 15 menAdres: Mercy Secondary School Yanapos, P0Box 580, Wewak, East Sepik ProvinceSave taikirn: Pilel soka, volibol na besketbol,wokim skul wok na go lotu.

Nem: Edwik BogosiaKrlsmes: 16 menAdres: Mercy-Secondary School Yerepos, P0Box 580, Wewak, East Sepik ProvinceSave laikim: Pilai soka, volibol na basketbol,wokim skul wok na go lotu.

Nem: Annette MamogobaKnismas: 17 menAdres: Popondetta Secondary School, P0 Box154, Popondetta, Oro ProvinceSave laikim: Raun wantaim 01 pren, go longpati, raitim pas na senisirn poto ne presen.

Nem: Bervelyne PuturukuKrismes: 21 menAdres: Bishop Wade Secondary SchoolTanlena, P0 Box 220, Buka, BougeinvilleIslandSave laikim: Tok pilal, pilal soka na senisimpoto.

Nem: Roselyne HongopoKnismas: 21 menAdres: Bishop Wade Secondary SchoolTanlena, P0 Box 220, Buka, BougeinvilieIslandSave laikim: Pilai volibol, tok pilal wantaim 01pren na reun iukim ol pren.

Nem: Florian NakunaweKnimas: 18 manAdres: Ponini Agricultural Technical HighSchool, P0 Box 249, Kimbe, WNBPSave laikim: Droim piksa, ridim na raitim pas,pilai spot, skelim ol narnbe long musik, senisimpoto na presen ne tu salim tingting long ol porostep longwe.

LONG bipo, bipo tru I get tupela menI stap. Nem bilong tupela olsem, Grasmen na Taro men. Tupela I pren gut truna I stap wantaim, slip, kaikai wantaim.Tasol wokabaut na wok bilong tupela Inarakain olgeta.

Taro men, em I save wokim geden taroolgeta taim na Gras men i save wokabauttasol long ol gras na digim as bilong oIgras ne kam kukim kaikal olgeta nait. NaTano men I save raun long gaden terobilong em na digim na I save kern kukimkaikai olgeta apinun.

Wanpele epinun, Tero men I kem hanieplong san na kukim na em kaikal. Em Igivim 01 pikinini bilong em pinis na bihainem I givim sempele long ol pikinini bilongGras men. 01 I no keikal gut olsem ne hapI pundaun I go long sit bilong pala. Teromen I lukim olsem na I knos I tok, helyupela holim gut na kaikal. Mama bilongyu I no map givim yu dispela kain kaikal.Em bel givim yu as bilong 01 gras tasol; nabel bilong yu bel pulap tasol long gras.

Taim Tero men I wok long krosim 01pikinini bilong Gras men, em yet i bin kernpinis na sanap enere tasol long haus ne 01tok ye em I herim pinis na em I sem noguttru. Em Istep liklik ne I kam insait na kukimkaikai na kaikal. Em i pinis ne I go deunarere long were na em I singautim 01roknok. Bihain em I kern bek long heus na

LAIPSTAIL

Taro menNgnas meni

I holim planti noknok tru. I go I go na tupelaI kamep long pies nogut olsem ware i savekaiep long en.

Nau na Gras men i go antep pesteim neem i tokim Tano men olsem, pono, hanbilong yu I kem entep. Oreit nau na nerapele men ye i putirn han bilong em I goantap na Gras men i pulim em Igo entap151. Em I pulirn em Igo antap isi isi nau naem i lusirn em I pundaun. Turangu Taromen ye I pundaun stnet long wanpeletraipela ston ne em I del. Gras men ye ipulim em I go na tromoim em long wan-pela bikpele reun were na Taro men I

Dia Laiplain, men i sem long toktok wan-Taim ml go long skul yet, teim, em tu I pasin bilong boi

long dispela skul I get tambu ne men. Bihain bel yutupeIe Ilong mipela ol bol I toktok wan- save gut long yutupeia, bel Itaim 01 marl. Na ol men tu Itambu long toktok wantaim

nogat sern moa.Nembe wan pesin bilong

mipela 01 bol. Nau dispela kain winim wan bilong yu em hie:tambu I karamapim ml na pren yutupela I mas pamnim wan-men bilong ml. pela pIes we I noget men, ne

Mitupela I wok long wanpelakampani tasol. Tasolmitupela Ipainim hat long sanap toktokwantaim. Mitupela I sem na Ipret. Sampela ta/rn mitupela /

yutupela tesol I ken sindeuntoktok na 01 erepela pipel I noken lukim yutupele. Tasolsempele teim men Ipret seposyu laik bningim em I go long

long skul bikos 01 1 gat strong-pela kristen bilip i tok: boi namen i no ken pilei na slip wan-teim sepos tupele i no merit

save toktok long telipon, tasol /gat Id long kampani rnipel8 /tambu long yusirn tolipon longtoktok wantaim olpren.

0/sern wanem na rn/tupelamap skul long toktok wantaimmitupela, na rn/tupela / no kensem long dispela sarnting?

Ashamed

Dia Pren,I tru sempele skul I get

bikpela tembu long ol bol ne 01men I no ken toktok wenteim.Na kain pesin olsem map longmekim yu na men ye I semlong toktok wentaim neu.

Tasôl ,yutupèla yet I no savesemtrulong toktok wantaim -

long wanern yutupele I ama-mes moe long toktok longtelipon. Ating yutupela I semtesol sapos 01 erepele pipel Iiukirn yutupela I toktok.

Em tasol. Na sapos yu na

kain pies olsern. Em bai pretyu leik mekim samting nogutlong em.

Narepela we em long yutu-pele I go senap toktok longwenpela pIes I pulep tru longpipel. Olsem long wenpelabikpela stue, o wenpela pieskaikel.

Yutupele I ken pasim toklong go long dispela hap longtaim bilong pamnim keikai longbelo. Yutupela I keikal na tok-tok likilk. . ..ne isi isi bei yutu-pele I no sem long 01 anapelapipel I lukim yutupele na yutu-pela I no sem sapos 01 man-men nating I lukirn.

Ating yu bikpela pinis naune yu mes senisim sempeiaaidie I save pas gut long olskul mangi.

Olsern wanem? Yu ting em irong tnu long toktok netingwantaim wenpele men? Ating

yet. sem.Ojsem na 01 I wan long. dis- Toktok wentaim men em i no

pele ne I mekirn tambu. Na rong. Yu mes bilipim tnu dislong planti pies bilong Papue pele tok. Na yu mas stat longNiugini 01 tumbuna tu I holim tingting olsem: maski long tokdispela wankain tambu tesol. tok bilong ol pipel.

Long kristian kantni dispela Mitupela I no mekim rong.tembu long mekim manitpasin, Sanap olsem bikpele man naem i no mm 01 boi ne men I men tru. Na gut lak long yututembu long toktok wentaim. pele.Noget. Tasol hia long PNG I Ml LAIPL.AINget sempele pies we i tembulong men I toktok wentaim Sapos yu gat wan o hevi,wenpela boi, sapos em I no rait i kam long Lifeline, P 0wenfamili o wenpisin bilong Box 6047, Boroko, NCD. Yuem. ken ringim mipela tu long

Sapos dispela pesin bilong telipon namba 3260011.pies I as bilong wan bilong yu, Raitim trupela nem na etresoreit, mobete papememe bilong yu i kam na balbilong yu I stretirn tok wanteim mipela I salim bekim longpeparname bilong men. Orait, pas bilong yu. MipeIa balbal olgete pipel long pies I ken toktok lông 01 trupela samtsave paparname I bin mekim ing yu askim long em tasoldispele men long yu, ne bai yu bal mipela I no map longno sem moe long toktok na putim trupela nem bilongwokebeut wentairn em. YU Laiplain

Laikim Penpren

na

STORITUMBUNA

_

‘ . narapela men ye i tok hel pono,yu laitim bombom na yumi tupeie go holirn01 rokrok. Oreit neu tupela I leitirn bornbomna bihainim wane I go entep isi isi. Tupela

KI

long dispeia raun wane.Gras men I kembek long haus na tokim

ol pikinini bilong Tero men ye olsem, wareIteit bikpele tru na I bin kenim mama bilongol I go pmnis. 01 ting I tru ‘tesol em men I bingiamanim ol tasol.

Nau em wanpela tasol I stap na lukeutimpikinini bilong em ne bilong narapele menya tu na em step lukautim tu 01 geden terotu. Olsem ne 01 bikpela man i save tokirnmipeie olsern, sepos wenpele men o menI save poromen gut wantaim yu na I saveraun, slip na kaikai wantaim yu, yu mas noken tok nogutim em o tok bekseit long em.Sapos yu mekim olsem orait bel sampelataim bihain yu ken peinim taim nogutolsern dispeia Tano men.

Mi wan na ml laikim helpim

tise bilong yu tu I no tingolsem. 01 I bin mekim tembu

Yutupela I no skulmangi.moe. Yutupela I bikpele men-men. 01 lo bilong skul I pinisnau long lamp bilong yutupela.01 bikpele manmeri i no-peinim semting I rong saoposboi o toktok nating wantaimmen, Na sepos 01 I kirap toktoklong yutupela I pren o kein tokolsem, maski, ml samting net-ing. Yutpela i mas mekim gut-pela pasin long al bilong olpipel, ne yutupela I nokenwan, na yutupela I no ken

WANTOI JUN 23 - 29, 2015

Bisnis bilong Groim Diwaiinsait long PNG

- Planim diwai longol renfores eria

Rot bilong groim ol spisis diwai I save groa insait long PNG

Elaeis guineensis wel pamNem bilong en: wel pam

PIes diwai I kam long en: Em Ikamap long Wes Afnika tasol nau emi save groa long plenti kantni we san Isave hot tru olsem Thailand, Seine,Malaysia, Indonesia, PNG na Fiiipins.

Wanem kain diwai: Wanpeladiwei I nogat hen bilong en na em Isave groa I go map long 20 na 30mite na namel bikpela bilong namelbilong em I nap namel long 22 na 75sentimita. Het bilong em I get namellong 40 na 60 lip na wenpela raunlong ol lip indai pinis. Longpela bilongwanpele lip I ken go map long 7.5mite na i gat namel long 60 ne 160 lipi step antap long wenpela bun.Bihain, taim ol I pundaun lusim diweiskin bilong em I save smut. Plaue Isave kamap bihain long olgetanamba tu pUndeun bilong lip. I getsemting olsem 1500 prut we I pepeitaim em Iyangpela na I save tanim igo orens ne ret. Hevi bilong ol maplong 30 kilognem o i go moe yet.Longpela bilong wan wan pnut maplong 4 sentimite.

Pies we em I save groa: Em Isave groa bihainim ol ware eninitlong graun 0 long ol pnes ware teis 0long ol arepela pies we fores Ibagarap na Iget pianti leit. Em I savelaikim 2000 mm nen o moe long pieshot. Em I save gnoe long kain keingraun.

Yu ken yusim: 01 I save groirnbilong kisim bikpela hap wel pam newel I kern long knu bilong prut bilongen we ol I save yusim long mekimbate, wei bilong kuk, ol arepela kaikaiprodak na 01 SOP ne menesin bilongwasim piet ne klos. 01 pipie I stepbihain long olgete wel bilong em I lusem i gutpela keikai tru bliong ol bulmekeu ne erepeia animal. Yu kenmekim wel pam wain long blut bilongem I kem long man plewe diwai nanamel knu bilong diwai em yu kenkaikai. Yu ken yusim 01 lip bilong emlong keramapim heus.

Strong bilong em: Prut I get keinkain wok bilong en. Yu ken yusimlong mekim ol pos, sanapim baniswantaim, yu ken kaikel, dning warabilong em, mekim banis bilong haus,basket, ol mat bilong sindaun, bros,brum, plet, spun na pok, mekim bialong en ne tu yusim wel bilong em. Yuken yusim diwai bilong em long katimtimba. 01 arapele wok bilong en em olwel na gris. Yusim olsem marasinolsem marasin bilong kilim ol snekinsait long bel bilong ol pik na bul

mekau na long nausim win insait longbel. Yu ken yusim skin bilongkokones long planim 01 arapeleplaua. 01 rop insait long skin em yuken yusim bilong mekim ol mat nametres. Strongpela sel bilong em ol Isave yusim long mekim ol henkref.Yangpela grin knu bilong em yu kenkeikai olsem kumu.

Birua bilong em: Em I save groaisi isi; bikpela hat wok long rausim mitbilong prut.

Karim na wok bilong en: Pnutbilong em namel long 45 na 120 prutlong wenpela diwai long wenpela yie.Kopna - namel long 2.5 na 3.5 tanlong wenpele hekta long wan wanyla. Paiawut - I no gutpela tumastesol yu ken yusim. Em i save mekimgutpela sit bilong pale.

Rot bilong groim: Groim wanteimpikmnmni diwei o sidling. Yu ken groiminseit long neseni map nemel long 5na 6 mun bihein long knu bilong em Ignoa gut. Em I ken sindaun gnoe longsen insait long neseni.

Sid tritmen: Ketim hul long skinbilong em. Putim insait long weremap long tupela wik. Em bei oneitmap long tupela yla.

Menesmen: Sapos yu givim warelong taim bilong dram, bei yu kanimplanti moe pnut. Plenim ol enepeladiwal eninit long het bilong kokonas Iken apim nambe bilong prut.

Agro forestry Wok: Yu ken groimwantaim yam, tapiok, tano, kopi na 01anapele speis. Planim wantaimbanana map long tupela yla o miksimwanteim ol prut plantesen olsem olmango, kakao, naba, na mull semting.01 bulmakeu i ken kaikai gras insaitlong 01 kokones plantesin bihain longem I namel long 6 ne 8 krismes. Inoken moe long 2 na 3 bulmakau

6’

Inglen saveman bilong binatanggivim skul long ol agrikalsa saintis

James Kila I raitim

WANPELA saveman bilong olkain binatang nogut we I savebegarepim 01 kes krop olsemkopi, mull na 01 arapeie samtingolsem keseve o tapiok I bin kernlong PNG long givim skul insaitlong wanpela balo-kontrol wok-sop wentaim oi agnikalsa save-men long rot bilong daunim ol 51klong oi kes knop.

Dispela wanpela wik woksop Ibin kemap long Ricky MitioKonfrens Senta long Aiyuna Veilinseit long Isten Hailans provinslas wik.

Dokta Seen Murphy i bin givirnskul long moe long 30 teknikelsaveman bilong Kopi IndestriKoporesen CIC, NesenelAgnikalsa Risets institut NARIna ol sampeie opisa bliongSmoiholda Sepot Sevises PailotProjek SSSPP.

lnsait long woksop DoktaMurphy i givim strongpela toktokolsem maski wenem kain skul otrening 01 saveman I kisim ol Imas kanim dispela save I go autlong fil na ol lein fame o liklikrnanmeri long pies I mas save.Wanern samting 01 seintis I lain-irn em 01 I noken putim tasol longpepe 0 raitim long buk. 01 I masgo aut na givim dispela skul long01 fame long heus lain na 01 ballainim ol dispela nupela semtinglong helpim 01 long wok bilongagnikalsa long pIes.

Dokta Murphy em wanpela lidainseit long invesiv spises menesmen long CAPI Beio-Seins inseitlong kantri Yunaitet Kingdom.Em I get moe long 20 knismassave long 01 bmnateng na tu 01gras notu we i save kemep na Iken kilim indai groa bilong ol keskrop.

Em I bin reitim planti buk pinislong dispela wok bilong em longci kein kain not bilong binatangnogut rnenesmen long 01.

Dispele wan wik woksop longAiyura em Yuropien Yunien EUI sapotirn wentaim helpim bilongmani na CIC I bin go pes long enwantaim Dokta Seen Murphy.

Planti 01 lain saintis I ememastru long lainim ol planti nupelesemting long salt bilong luksevelong groe bilong 01 binatangnogut ne tu wanem kein oi gut-

pela rot long daunim 01 dispelakein hevi.

Wenpela bikpele hevi bilong51k I kamap long binetang em 01lain savemen o saintis wenteim01 teknikei opisa bilong CIC naNARI na SSPP I bin lukluk longen em Grin Skeil. Dispelabinetang I save begarapim olkopi diwei na tu 01 nerapelasamting olsem mull na popo na01 arapela kaikel long gaden.

01 opisa i mekim planti toktoktru long hevi bilong Grin Skeii nawenem ol rot long kontrolim 01dispela biñatang. 01 I lukluk longrot bilong gnoa bilong dispelabinatang na hevi. em 1 kenkamapim long daunim prodaksen bilong kopi taim em GrinSkeil I keramapim 01 lip bilongkopi ne rausim ol pipia bilong enwe I save kerarnapim lip na kopidiwai I no map kisirn san.

01 dispele opise long dispelebalo-kontrol woksop I bin mekirnsampele lukluk raun I go aut long01 kopi geden bliong ol fameinseit long Aiyura veil na glasimdispele ol hevi Grin Skeil I savekarnapim.

Sief Eksekyutiv Opisa bilongC1C, Ricky Mitlo long taim em ipasirn dispela woksop I givim

bikpeie tok tenkyu bilong em i golong Dokta Sean Murphy longgivim taim bilong em ong kernlong PNG long ronim dispelawoksop.

Mista Mitlo I tokim 01 lain opisahusat I step long dispela woksopolsem dispela 01 samting ol I 1an-im em ol I mas holim gut naskulim 01 lain fame long pies nahauslain komyuniti long bihainim.

Sief Saintis bilong CIC, TomKukhang I givim *bikpela toktenkyu bilong em tu long Dokta

.

Murphy husat bipo I bin kernraun long PNG long 1985 longglasim 01 kain kain wok bilongagnikaisa long kantni.

Bihain long dispela woksop, 01agnikelsa seintis na 01 teknikeiopisa I bin kamep wentaim wan-pela Projek Plen Buk em ol yet iraitim bihein long dispela woksopne I givim i go long han bilongMista Mitio.

Olgeta lain agnikalsa savemanye i ememas tru long dispelawoksop na tokaut olsem 01 I lain-im plenti gutpela sernting longen.

PORT MORESBY LAE TABUBIL RABAULPhone: 300 8300 Phone: 472 2355 Phone: 548 9045 Phone: 982 1244

Fax: 325 01 41 Fax: 472 1 477 Fax: 548 91 55 Fax: 982 1129

BISNIS mVS:

S Dokta Sean Murphy I givim toktok long ol agrikalsasaveman long Aiyura.

McCARTHY & ASSOCIATES FORESTRY PTY. LTD.National & International Forest Consultants

-

mccaf©daec.net.pg

‘iay /tiiii fr* s/vi kY ota c* d4f’

Cat® 428DBackboeLoader

More than a machine. A Partner.The428Dbenefitsfrornincreasedhydraulic performanceand operatorcomfort,whilst maintainingthehigh levelsofvisibility, durability andreliability thatCaterpillar BackhoeLoadershavelong establishedin the industry.S Engine and Hydraulics - ‘The Caterpillar®3054 turbochargedengine is designed for

strength, performanceand versatility.Theloadsensing,closedcentre hydraulicssystemprovides power whereyou needit, whenyou needit.

0 Operator Station- Style, comfort, superbvisibility and easeof operation maximiseoperator comfortandproductivity -.. Serviceability- Excellent accessand fewer maintenancerequirementsaddup tounparalleledeaseof service.

Raisingthestandardsforperformance,versatilityoperator

comfort.

HastingsDeering

Pes2fi Jun 23 - 29,2005

f8 4 R$*s Ap4b*A4*: 1019FM Port Moresby4 Tk Pj5j1Neis

I &ar - aoo.. . . : - I28OfKHV ..

PACIFICBEAT

Planti toktok long ol Sainabisnis insait long Pasifik

ENUEL kibung bilong ol PasifikIkonomik Minista I bin pinis long Tuvalulong wik I go pinis na ol patisipen Ikamap wantaim sampela bikpela tingting long menesim gut 01 pablik sevis.01 bikpela het tok 01 Pasifik AilansForum Ikonomik Ministas MitingFEMM bai karamapim oi telekomunikesen kampani na 01 kampani I savegivim pawa. Dispela kibung I harim tusampela bel hevi I kam long SolomonAilans long salt bilong 01 liklik bisnis weoI Saina manmeri I wok long bosim.

Man i askim: James PanichiHusat I bekim: Bikenibeu Paeniu,Fainens Minista bilong Tuvalu; GregUrwin, Sekretri Jenerel bilong PasifikAilans Forum; Fred Fono, Ministabilong Nesenei Piening bilong SolomonAilans.

PANICHI: Siaman bilong FEMM longdispela yia, Minista bilong Fainens,lkonomik Plening na Indastris,Bikenibeu Paeniu I tok pablik bisnis Inogat gutpela nem insait long Pasifik.Em I tok klia long tingting bilong emlong ol nius ripota long Funafuti longwik I go pinis.

PAENIU: 01 I stap samting olsem olmilien dola i stap we em I mani bilongpablik. 01 I mas givim long pablikekspendisa aninit long ol gavmanbaset, long wanem yu save, olsem 01 Isave kaikai bikpela hap mani bilonggavman.Olsem na em I bikpela samting tru. Miamamas long dispela FEMM longwanem bikpela luksave I go long dispela hevi. Na em I kam bek long 01 dispela bikpeia het tok, we mipela I masaskim, long wanem na mipela bai gohet wantaim wanpela kibung olsem?Sapos mipela I no map long karimaut oldispela samting long nesenel level taim01 I step long as long strongim gutpelawok gavanens na gutpeia wok pasinlong kamapim gutpela laip bilong 01pipel bilong yumi.

disisen I kamap long kibung olsemFEMM. Em bikos sampela man I lukimolsem ol pipel I no lukim bikpela wokna ol I no wanbei long 01 minista I raunna yusim bikpela mani long 01 dispelanijinel kibung.

PAENIU: Yu tok stret. Dispela hevi emml save toktok long en planti taim insaitlong kantri bilong ml, insait long palamen na insait long kebinet tu.Hia mipela I toktok long wankain samting na taim ml kam insait long ministnibilong fainens, olgeta samting I stapolsem nau ya.

PANICHI: Sekretri Jenerel bilongPasifik Ailans forum, Greg Urwin I bingivim wankain bekim taim em I toktoklong wanpela laspela pres konfrenslong dispela kibung.

URWIN: Mi wanbel wantaim toktokbilong yu long karimaut wok na wan-pela samting we mipela bai lukluk longdispela Pasifik Plen em long planti wokbilong FEMM bai go insait long 01 yetna bal I gat strongpela wok bung.

. Sapos mipela I no map long soimolsem wok mipela I mekim I kenstrongim ol nesenel strateji, ol nesenelpolls, nesenel wok, maski long mipela Imekim insait long rijen.Yu mas kamapim dispela wok bung. Nadispela bal soim rot bilong yu longmekim wok karimaut. Nau samting ya Iwok long groa, em bai sanap nau longstrong bilong politikel tingting nawanem samting 01 lida I laikim tasolmipela bai stat lukluk long 01 rot we Igat ol agrimen I stap long rijinel levelbal em i gat moa strong long ol samtingmipela I mekim nau.Narapela samting em mipela I maswok. Dispeia I sut stret long as bilongkarimaut wok. I mas I gat ol nesenellevel wok tu. Long wanem samting baigo het nau em long planti yla I go pinisI bin I get planti wok i kamap insait longrijen long kain kain hap. Em I savesenis I go long ol nesenel plen. Tasolem bai no map senis I go long 01nesenI baset saikol.Nau mi ting olsem sapos mipela I gatbikpeia tingting long kamapim, 01 kantriol yet I mas kamapim ol nesenel pien -

we bài i larim ol I karimaut oigeta dis

pela rijinel wok long painimaut wanemsamting I stap insait long rijen na tanimI go bihainim olnesenel sindaun bilongol.Na long narapela sait, larim 01 kantrilong tokim 01 rijinel ogenaisesen long olbikpela wok bilong 01.

PANICHI: Solomon Ailans Ministabilong Nesenel Plening, Fred Fono, Ibin toktok tu na em i kirapim wanpelabikpela hevi taim 01 i paitim toktok longdaunim mani mak long wok bisnisinsait long Pasifik.

FONO: Samting rijen i mas tingim embikpela namba long ol Esia bisnis man-men i wok long kam insait long nijen,long salt bilong 01 bik pies Same kamna bosim 01 bisnis we i mas I go long olas pies manmeri bilong Pasifik.Mi gat bikpela sapot I kam long ol arapela rijinel minista na dispela wankainhevi I wok long kamap long 01.Bipo bai yu no map long Iukim 01 Sainamanmeri I lukautim ol riteil, holsel bisnis. Tasol nau sapos yu raun 1 go longkain kain hap insait long rijen, bai yulukim planti Saina bisnis I bosim 01 likliktred stua we 01 as pies manmeri I masbosim.Olsem na dispela kain kibung I maslusim 0 givim pawa long Sekreterietlong wok long kamapim 01 rot wemipela I ken strongim tingting bilong 01Iokol manmeri long mekim wok bisnis.Wantaim dispela bikpela namba bilongol Saina bisnis pipel insait long rijen,sampela long ol I save haitim tru manibilong 01 long takis, na ol I save traimhaitim ol samting bilong ol long abrusimol kastam duti na gavman I wok longlusim bikpela hap mani.Mipela I paitim tok pinis olsem sampelakantri Iwok long kamapim ol wok we olI traim long makim ol Saina investalong bihainim 01 10 bilong kantri.

PANICHI: Mista Fono i tokim kibungolsem Solomons I tok ol bai lukautimFEMM long neks yia long Honiara.

WANTOKRADIO 10K PISIN PROGRAM

TUNE IN: 101.9 FMRadio Australia 10k Pisin Program . stat long

mun Mas 2005MANDEMoning6AM Stesen Op - Nius Hetlain - Musik na o

intaviu630AM Nius na KarentAfes7AM Stesen PasNail7PM Stesen Op701PM OP Retain na Progrem Pdviu715PM Spots730PM Nius na Karen Afeas8PM Helt815PM Musik830PM NIUS840PM Spots RipeiP 55PM Musik9PM Stesen Pas

TUNDEMoning6AM Stesen Op - Nius Hetlain - Musik na 01

intaviu630AM Nius na KarentAfes7AM Stesen PasNaif

: 7PM Stesen Op701PM 01 Hetain na Prorem Pviu715PM Musik na Chit-Chat730PM Nius na Karen Afeas8PM Mama Grain815PM MUSiISpOtS830PM NIUS8.4OPM Hell Riplel855PM Musik9PM Stesen Pas

TRINDEMonlng6AM Stesen Op - Nius Hetlain - Musik na ol

intaviu630AM Nius na KarentAfes7AM Stesen PasNail7PM Stesen Op701PM 01 Hetlain na Progrem Pviu715PM Musik na Chit-Chat7.3OPM Nius na Karen Afeas8PM Focus815PM Musik/Spots830PM NIUS840PM Mama Graun Riplei855PM Musik9PM Stesen Pas

FONDEMoning6AM Stesen Op - Nius Heflain - Musik na ot

intaviu630AM Nius na KarentAfes7AM Stesen PasNaif7PM Stesen Op701PM 01 Hetlain na Progrem Priviu715PM Musik na Chit-Chat7.3OPM Nius na Karen Afeas8PM Youth815PM Musik/Spots830PM NIUS840PM Focus Riplei855PM Musik9PM Stesen Pas

FRAIDEMoning6AM Stesen Op - Nius Hetlain - Muik na ol

intaviu630AM Nius na KarentAfes7AM Stesen PasNail7PM Stesen Op701PM 01 Hetlain na Progrem Pviu715PM Musik na Chit-Chat730PM Nius na Karen Afeas8PM Wantok815PM Musik830PM NIUS840PM Youth Riplei855PM Musik9PM Stesen Pas

SARERENait7PM Stesen op - 01 Nius Hetfain/Progrem Priviu705PM Musik na Chit Chat730PM Nius740PM Wantok8PM Lokal Ben830PM Nius840PM Musik/Chit Chat9PM Stesen Pas

SANDENail7PM Stesen op - 01 Nius Hetlain/Progrem Priviu705PM Musik na Chit Chat730PM Nius740PM Femili Blong Serah Redio Plei8PM Lukluk Bek Long Wik830PM Nius840PM Musik/Chit Chat9PM Stesen Pas

RADIO $STBAUATOK.._ i!-N NEWS

PANICHI: Mista Paeniu I bin kisimaskim long wanem ol samting I maskamap long luksave olsem 01 PasifikAllan kantri I mas bihainim 01 dispela

FONO: Long 5-pela o 6-pela yla I gopinis, mipela I nogat sans long lukautimol rijinel kibung long wanem mipela Ibin I gat bikpela hevi long kantni.Na nau mipela I stretim ol hevi bilongmipela na 10 na oda I strong bek, em igutpela sans long lukautim dispelarijinel kibung long soim olsem I gatbikpela bilip long Solomon Ailans.I no long dona komyuniti tasol.Long 01 bisnis manmeni tu.

WAN SPOTIJIIO Jun2329,2OO5

SarerePRL 1

RAGB1 UGSP Lig Porn MosbiJun 25, 2005

09:00 Magani vs West Res10:30 Brothers vs Hawks A

‘ 12:00 DCAvsWaliya A1:30 Magani vs West A3:00 Kone Tigers vs Tarangau A

PRL 209:00 Brothers vs Hawks U1710:00 DCAvs Waliya U1711:00 Magani vs West U1712:00 Waliya vs DCA U191:00 Magani vs West U192:00 Waliya vs DCA Res

PRL 309:00 Kone Tigers vs Tarangau

U1710:00 Brothers vs Hawks U1911:00 Kone Tigers vs Tarangau

U1912:00 Brothers vs Hawks Res1:30 Kone Tigers vs Tarangau

Res

Sande Jun 26, 2005PRL I09:30 Puma vs Paga Panthers A11:00 Royals vs Souths A12:30 Dobo vs Defence A2:00 School Boys Development

Squad3:00 BIB Bulldogs vs Agmark

Gurias SPC

PRL 209:00 Royals vs Souths U1710:00 Dobo Warriors vs Defence

U19Royals vs Souths U19Puma vs Paga Panthers

1:30 Royals vs Souths Res

PRL 309:00 Dobo vs Defence U1710:00 Puma vs Paga Panthers

U1711:00 Puma vs Paga Panthers

U1912:00 Dobo vs Defence Res

SOKAEvadahana Soka Asosiesen

11:0012:00

Res

Batisalem vs Gala Konok03

Sande Jun 26, 2005ESA 108:00

08:4009:2010:0010:40

14:10 Names vs Gara Utd15:00 D-Rats vs Kilengs

PMSASarere Jun 25, 2006Bisinj I08:00 8/Kumuls vs Mirel Momase

U21Verave vs Orogen D2Jaha vs Los Negros WiUniversity vs Cosmos WPSunset vs Mopi Soweto WIGuria vs Badili Utd DlPS Rutz vs Kurti Andra P

University vs LBC DefenceP/ResCosmos vs Souths Utd U21Bavaroko vs Cellnet DlRapatona vs Sunset U21Naniu vs Sobou WiUniversity vs LBC DefencePremier

09:3010:3011:5013:1014:2016:00

Bisini 208:00

09:3010:3011:5013:1014:20

16:00 Souths Utd vs CosmosPremier

- Oval ITelikom vs Korion D2Lus Prutz vs TarangauSouths Utd vs CosmosP/Res

11:50 Ps Rutz vs Kurti AndraP/Res

13:05 Guria vs Badili Utd U2114:1 Cellnet vs Los Negros U2116:45 B/Kumuls vs Mirel Momase

P/Res

Sande Jun 26, 2005Bisini 108:0009:2010:30

11:50 LBC Defence vs MungkasWi

13:10 Murat vs Lamana GFN WP14:20 Murat vs Manambu Dl16:00 Rapatona vs Sunset Premier

Bisini 208:00 University vs LBC Defence

U2109:2010:3011:5013:10

Long dispela yia PNG Spot Federesen i kisim K314,900 long Trukai FanRan. Dispela iem i bikpela mani tru long ol yia em Federesen I bin holim longol ron, Spot Federesen jenerol seketeri Sir John Dawanincura 1 tok taim em Ikisim dispela mani. Em i tok Federesen bai yusim dispela mani long salimtim go long Palau mini Saut Pasifik Gems long narapela mun tasol. Em baiyusim tu sampela long 2006 Komenwel Gems long Melbon, Australia,

ResDi

02

Rapatona vs Sunset P/ResPS Rutz vs Kurti Andra U21Telikom vs PNG GardenerWP

14:20 Mungkas vs Pacifica Utd Di16:00 B/Kumuls vs Mirel Momase

Premier

SJGS - Oval I08:00 Tawala vs Tarangau D209:20 Maset vs Sobou 0310:30 Bomana PC vs KG Utd D311:50 Nomads vs Mopi Soweto D3Note: All other D3 games will be

played at a later date due to shortageof playing fields.

ASKETBOLCBL

Sarere 25/06/05Kot Wan8:309:3010:3012:001:303:00

Exodus vs TitansExodus vs TitansExodus vs TitansExodus vs TitansExodus vs TitansExodus vs Titans

UI9BU19GRWRMAW

AM

8:30 Muruks vs Saints UI9B9:30 Muruks vs Saints UI9G10:30 Muruks vs Saints RW12:00 Muruks vs Saints RM1:30 Muruks vs Saints AW3:00 Muruks vs Saints AM

Sande 26/06/05Kot Wan8:309:3010:3012:001:303:00

Kot Tu8:309:3010:3012:001:303:00

Tamaraws vs Chariots U19BTamaraws vs Chariots UI9GTamaraws vs Chariots RWTamaraws vs Chariots RMTamaraws vs Chariots AWTamaraws vs Chariots AM

Souths vs JazzSouths vs JazzSouths vs JazzSouths vs JazzSouths vs JazzSouths vs Jazz

Ui 9BUI9GRWRmAWAM

VOLIBOLFAIRFAX

Sir John Guise Indoor StadiumSarere Jun 25, 2005Kot I men

08:30 Wet vs Fire Fox WAR09:30 TI Doria vs Badili Hides

WARKakidos vs Dolphins I WARTelikom vs Lagoons WAAmotts vs Badili HidesWA

I :30 Trans Hi Way vs FrenzWA

2:30 Fire Fox vs 14 MixersWA

Kot 2 men08:30

09:30 Yonkies vs Arnotts WAR10:30 14 Mixers vs Trans Hi Way

WAR11 :30 Freeway Hox vs Seeto Kui

WAR12:30 Dolphins vs Esi Loan Neibas

WAI :30 TI Doria vs Yonkies WA2:30 Badili Hides vs Esi Loan

WA

Lagoons vs Wet MARBadili Hides vs Frenz MAREsi Loan Neibas vs TelikomMAR

II :30 14 Mixers vs Kakidos MA12:30 Esi Loan Neibas vs TI Dorua

MA1:30 Lagoonsvsyonkies MA2:30 Moukele vs Dolphins MA

Kot4man08:30 Kakidos vs Dolphins MAR09:30 Ti Doria vs Amotts MAR10:30 Freeway Hox vs Fire Fox

MAR11:30 14 Mixers vs Moukele MAR12:30 Telikom vs Seeto Kui POM

MA1:30 Frenz vs Arr,ofts MA2:30 Wetvs Fire Fox MA

Toksave

Sapos yu laik putim spotdro bilong yu long WantokNiuspepa orait salim I karnlong feks namba 325 2579,email [email protected] 0ringim Wantok Spot Des telepon namba 325 2500.

SJGS08:0009:2010:30

10:3011:3012:30

Tetikom vs Dolphins 2WAR

Kot 3 man08:3009:3010:30

Sarene Jun 25, 2005ESA I08:00

08:40 Raitopos vs Natare 0209:20 Finka vs Simbai Utd men10:00 Gara Utd vs K-lmindos men10:40 Gee Neps vs Kilengs Res11:10 JunctionsvsFinka Res11:50 0-Rats vs Gana Utd Dl12:40 Siale vs Gee Neps men13:20 TKSS vs Country Roots 0214:00 Wasu Crabs vs Texas men14:40 K-Tops Mahnduz vs K-

Imindos 0315:30 Sialevs Sulu Dl

ESA 208:00 D-Rats vs Namagawi men08:40 Simbai Utd vs Outsiders D209:20 Gala Konok vs SuIu Res10:00 TKSS vs Nen Konok 0310:40 Natane vs Gara Utd Res11:10 Wopa Utd vs Wasu Crabs

D211:50 K-Top Mahnduz vs Natare

men12:30 Saphine vs Batisalem meni14:20 Liwale vs Gee Neps Di15:10 Graveside vs Finka Dl

Country Roots vs AGMRoots D3Siale vs Simbai Utd menNen Konok vs K-lmindos 020-Rats vs Kilengs ResWasu Crabs vs Gala Konok03

11:10 Kilengs vs Batisaleni men11:50 Nalas vs Liwale Dl12:40 Gala Konok vs Texas Dl13:20 Simbal Utd vs K-Top

Mahnduz 0214:00 Liwale vs Nalas Res14:50 Gee Neps vs Gara Utd Dl15:50 Gaidi vs Graveside Dl

ESA 208:0008:4009:20

10:0010:4011:1011:5012:4013:20

Texas vs Gara Utd menSaphire vs Simbai Utd 03Graveside vs Gaidi Utd menBrothers vs AGM Roots 02Notna vs Outsiders 03TKS5vsNatane 02Namagawi vs BS Natives DlNames vs Finka DiSaphire vs Junction meni

Souths Utd vs Tawala WIPS Rutz vs Gunia WPNaniu vs Ela Utd DlWMI vs Rapatona WP

1_

.: j . ThREE fjJN&4:./. /WNDAV’ K/NA ONLY

--_j. - ‘, Spot Komisen long dispefa wik I sainim wanpela Memorandum cvAgrimen MOA wantaim Nesenel Voluntia Sevis long tupela bal wok bungwantaim long strongim dispela tingting bilong voluntia sevis.PNGSC wantaim helpim mani I kam long PNG Silva Jubiti spot Progrem IspOnsaim na trenim 13-pela NVS long mekim wok olsem spot edministreta,kosa na trena long wanwan 01 spot olsem soka. basketbot, volibol, ragbi nasampela moa. Aninit long dispela agrimen PNGSC bal givim K40,00-K50,000tong ol NVS husat i mekim wok bilong spot. Minista bilong KomyunitiDevetopmen Ledi Carol Kidu I stap tu long dispela saining. Poto: AIMOLEN

Jun 23-29,2005 WIKEN SPOT EKSEN WANTOK

* Lydia Veali bilong Telstra i redi long skoa. Long sapotim em em yangpela * Salens: Greg Kairi bilong June Vali Praimeri Skul I laik ronawe longtasol bikpela gol suta Tiata Baldwin. Baldwin i givim hat taim long Koinimo tupela pilaia bilong Ted Diro Praimeri Skul long skul soka long Sir John Guisetim long Pot Mosbi netbol pilai. Stedum.

* Pot Mosbi skul AFL: Winnie Ben bilong Taurama Praimeri I i kikim Basim gut...Tupela pilaia bilong Rebels i blokim bal long pilai bilong olbal na pilala bilong ldubada i laik traim long stopim long pilai bilong ol long egensim Marunone long NCD volibl long Taurama Lesa Senta.anda 15 divison. 01 skul men nau I kilim skin long pilai osi ruls.

*Givim ml... Pilaia bilong Defence i laik kisim bal long poro bilong em na * Wina bilong 91+ divison G. Weenick bilong Niu Silan I kisim taim noguthatim skin long banis bilong ol Crusaders long Pot Mosbi ragbi yunion resis long han bilong B. Brambridge bilong Tahiti long Osenia Sempionsip long Sirlong Bava Pak. John Guise Indo Stedum. Olpoto:ANDREWMOLEN

NIIL NIUS

* Long lep han BRISBANEBroncos i luk olsem bal bungimhevi long 01 yla I kam bihain longtripela hatpela man bilong em,Tonnie Carroll, Sam Thaiday naNeville Costigan I risain long klablong aste. Long nau yet Carroll istap long salt lain bihain long emi kisim bagarap long lek bilongem. Tasol gutpela nius long em ikisim tupela gutpela man- CasyMcGuire na Corey Parker i kamlong kisim pies bilong ol stapwantaim klab long narapelatnipela yia.

* Ohnoken! BluesMark Gasnierna MaroonsMatt Sing ikalap na resislong kisim ballong namba tuStet ov Onijinpilal longTelstra Stedumlong Sidni lasTninde. Blueswin 32-22.Namba tn Stetov Onijin pilaibai kamap longLang Pak longJulai 6 long.painim wina.

Jun 23 - 29, 2005Pes 29rr k

... .

Storms vs RabbitohsWarriors vs Broncos

Bai: Sharks

NRL Poin after md 15KIab P W DLB P/DI Broncos 14 12 0 2 1 1452Eels 1410 041 853SeaEagles 14 10 0 4 1 514 Cowboys 1 3 8 0 5 2 625Sharks 14 9 051 86 Dragons 15 9 0 6 0 547Stonm 14 7 0 7 1 1138 Roosters 13 6 0 7 2 179 Raiders I 3 6 0 7 2 -4410 Bulldogs 13 5 1 7 2 -2711 Warriors 14 6 0 8 1 23l2WestsTigers 14 6 0 8 1 -4813 Panthers 14 5 0 9 1 -20 1214 Rabbitohs 14 3 1 10 1 -147 915 Knights I 3 0 0 1 3 2 -272 .4

P* P: Pilai, W: Win,oins Diferens, PTS:

D: Dro, L: Lus, B:Poins

Bye, P/D:

S Blueshap bekAndrewJohns I wetlong kamapke pte nbilongB I U e sbihain longDannyBuderus Iki si mbagarap.

pta262222202018161616151414

WANTOK:jhu1

..L1

Fraide, Jun 24 -

Dragons vs West Tigers. Vu ken lukim longEMTV long 8.30 long nait.

* NUPELA Gold Coast tim long NRL Ilukim ful bek bilong Pennith PanthersPreston Campbell i namba wan NRL pilaialong sam wantaim ol. Gold Coast tim bai statlong pilai long NRI long 2007. Campbell baistap yet wantaim Panthers map long 2006tasol bihain long dispela em bai lusim napilai wantaim Gold Coast. Dispela 28-yiaman I tok em I putim han bilong em I goantap sapos em mas kamap namba wankepten bilong tim. Campell I statim primiapilai wantaim Gold Coast Changes long 1998.

Sarere, Jun 25 -

Raiders vs CowboysRoosters vs Eels

Knights vs Panthers

Sande, Jun 26 -

Sea Eagles vs Bulldogs. Vu ken lukimlong EM TV long 4:00-6:00 avinun.

Lath

* Nau yet sampela toktok i kamap long bikpela fowet bilong Brisbane Broncos Shane Webcke long em ikamap long mak we em I mas pinis long pilai. Tasol Webcke i ting olsem em I strong yet long pilai maskikain tingting i kamap. Em i tok wanpela man tasol husat bai tokim em olsem taim bilong em long pilai ipinis em long kosa bilong em Wayne Bennett na I nogat narapela man bal tokim em long pinis.

Top 10 poin skoraTim PoinPilala

1. Hazem El Masni2. Luke Covell3. Michael Witt4. Brett Hodgson5. Luke Burt6. Darren Lockyer

BulldogsShanksSea EaglesSharksEelsBroncos

I 40I 24I 22116I 08I 07I 04888678

7. Preston Campbell Rabbitohs8. Clinton Schifcoske Raiders9. Matt Orford Storms10. Josh Hannay Cowboys

- *

SYDNEY Roosters kepten Luke Ricketson itok Onijin I bin kisim taim bilong planti tim longpilai gut na em ting dispela i bagarapim as we 01I stap pilai. Long dispela as em I laikim i moagutpela sapos Onijin I mas pinis.

LONG tupela SP Kap pilai we baikamap long dispela Sande ChemicaCowboys bai mekim olgeta samting longskruim yet dispela gutpela ron bilong 01long win LBC Lae Bombers long wanpelapilai. Na long narapela pilai Mabey &Johnson Mendi Muruks bai brukim bunwantain Pot Mosbi Monien Broncos.

Na long ol narapela pilai we bal kamaplong Pot Mosbi na Goroka em ToyotaEnga Mioks bai bungim as pies Coca-Cola Lahanis long Goroka na AgmarkRabual Gurias bai pait wantaim Pot MosbiBrian Bell Bulldogs.

01 Cowboys i bin autim tiket bilongBroncos 27-6 long Pot Mosbi las wiken naolsem ol bai gat bikpela plen long go hetlong lukim narapela win.

Kosa bilong Cowboys Bobby Ako baikisim wankain lain ap olsem em i yusimlong pilai egensim ol Broncos long las wik.

Long fowet em bai yusim tupela propem Peter Noki na Rodney Pona. Stap longseken rowa em Leo Koipa na Simon lyanna huka bai Richard Gary. Long stap longbk em Fred Tom.

Long go pas long beklain em hap bekIsaac Wek husat bai kisim helpim long faieit Rex Ray. Na longstap senta em keptenRobert Beni na Francis Ray. 01 winga emJack Gilip na Kupa Rumints na fulbek emRueben Ruing.

Long ol Bombers bihain long ol I kisimtaim nogut long han bilong ol kompetisenIida Brian Bell Bulldogs bai traim mekim olsamting long bekim dispela dinau.

Na olsem kosa Joe Katsir I bai gatbikpela plen long lukim olsem oil win longdispela taim.

Long go pas long ol em bai kepten TonyDai, Brown Willy, Lucas Daniel, JohnMilba na nupela man long pek em JuniorRoipa bilong Goroka. Long beklain em baiDefence senta Jnr Russ Kaupa, husat bai

bungim strong wantaim Ralph Kaupa. 01nanapela em em Lae Reds Thomas Kala,bipo Goroka ragbi yunion pilal KevinVitolo. Long senta em Joshua Nablu naLuke Ainul.

Long lukluk long dispela pilal DeanSinclair i tok 01 Cowboy i redi tasol longmekim samting stnet.

"Mi ting kosa Joe katsir I luksave longhevi bilong mipela na kamap wantaim raitbeklain na olsem em I gat bilip long dispela beklain we bal helpim tim long dispela pilai," Sinclair i tok.

"Hevi bilong mipela em long mipelai nolukautim gut bal. Mipela I mekim plantiasua long holim na lukautim bal na olsemol manki bali no map moa long givim sanslong ol penolti long dispela ol asua," em itok.

Em I tok difens bilong 01 Cowboys longdispela taim bal strong na oslem ol bai lukluk long pinisim dispela ful set we oIl nowok long bihainim tumas. 01 I laik stap lidatu.

Olgeta tim bal pait hat long win long dispela wiken long kisim pies.

Senta em Emmanuel Palme na Samuel Nap. Longfowet em strongpela lain olsem Joseph Omal naJoe Sipa bal go pas.01 boi Rabaul tu I gat 01 gutpela spit long beklainna tu 01 I save yusim gut ot hap bek bitong ol longkamapim 01 spes long go na skoa.Resa man bilong 01 long dispela posisen em

Jessie Alunga. Em bal "katim pies" tong soim rot.Long helpim em na brukim 01 difens em kepten nabk Michael Marum.Dispela 01 bol bilong Is Nu Britan I save gut trulong pilal open-futbol na I save yusim spit bilong 01long beklain long kamapim spes long go putim oltral.01 I bin yusim gut tru dispela stall bilong pilal las

wiken na bagarapim sindaun bilong 01 Lahanislong asples bilong 01 bong Goroka.Dispela gem nameb long Chemica Mt HagenCowboys long Lae bal pala lait stret bikos ol lainKange las wiken I winim gen na bal lukiuk go hetyet long win bilong 01.Kosa bilong ol Cowboys na bipo Kumul fowetBobby Ako bal yusim ol bikpela fowet bilong ololsem Rodney Pora na lain olsem Komp Timbi nahap bek Isaac Wak long brukim ol gem plen nasoim ol rot bilong ron. Na helpim ol tu em bipo nanau yet Kumul pilala Reuben Ruing. Dispela lainbal mekim ol strong tru long givim ol Kange tongskoa.Long Goroka 01 manmeri bal lukirn narapela

strongpela pilal namel tong ol. Mioks na Lahanis.Long fes raun bilong kompetisen Mioks I bin winimLahanis long wanpela poin tasol.Dispelawiken tupela tim wàntaim bal pala lait long

pilai long lukim husat tru em strong insait long dispela resis.Kosa bilong Lahanis bal yusim ol gutpela fowetbilong em olsem kepten Nigeb Hukula, tupela brataWayne na Timothy Warigiso, Kasawa Kauga na 10kyet Adam Billy long banisim ol atek bilong ol Mioks.Kosa bilong Mioks Toksy Nema I no nupela long

Sir Danny Leahy oval na olsem em bai yusim olpilala bilong em long banisim gut na daunim strongbilong ol Lahanis.

Em I save olsem Lahanis bai laik bekim dinau tuna olsem em bal putim gutpela was.

SP Kap eksen poto namel long Cowboys na Broncos

Pes3O . Jun23-29,2005 SP KAP NIUS NA OL POTO WANTOK

- ...i kam long bek pesLae holim tupela pilai SPKap kamap hot

Monier Broncos senta Lerory Muniki I laik ronawe long senta na keptenbilong Chemica Cowboys Robert Beni long pilai bilong 01 long las LloydRobson pilai graun las Sande. Cowoys win 27-6. Poto: ANDREWMOLEN

* Wanpela haptpela pilai... Pot Mosbi Monier Broncos seken rowaLuke Kolallo I kisim takol long 01 pilala bilong Mt Hagen ChemicaCowboys pilal bilong ol long Lloyd Robson graun. Cowboys win 27-6

*‘ i bai kisim taim... Broncos pilala I tingting taim em I hapirn ChemicaCowboys senta na kepten Robert Beni. Turangu em i traim tasol strong i sot. 0!poto: ANDREW MOLEN

WANTOK

PNGAndrewMolen Iraitim1’

LONG poins 01 Ikam namba tu long Australia nalong namba bilong ol medol 01 Iwinim, 01 I kam namba tn bihainbong Australia na New Zealand.

Dispela I mekim presiden bilongPapua Niugini Amata BoksingYunion, Lohial Nuau I amamas trulong dispela namba 31 OseniaBoksing Sempionsip we I kamapbong Pot Mosbi las wik.

"Dispela tonamen I kamap guttru, nogat wanpeba samting I gokrangki we mipela I no hanim wan-pela toktok wan i kam long 01 tim Ikam long pilai," Nuau I tok.

Narapela samting olsem em ifes taim bilong dispela kain sempionsip I kamap long PNG na Ikamap gut tnu we I winim tu ama-mas bilong Presiden bilongOsenia Amata Boksing Asosiesen,501 Spitainic.

"Dispela tonamen em I wanpela

OL not rana insait long PotMosbi I gat bikpela salens dispela wik taim 01 I ronim Ela BisBaruni hap marathon resis dispela Sande.

Dispela bal I stat long Ela Bis,I go long Taun na Hanuabada,Baruni na I go olgeta long AtlasSteel we 01 bal tanim na I kambek yen long Ela Bis.

Resis bal stat long 5:30 longmoning we pIes I tudak na I kolna ol rana I mas lukaut long 01hol long rot nogut 01 I bagarapimlek na tu 01 dok longHanuabada we map longkaikaim ol.

Rot long nambis na POMRR Itok lukaut long 01 rana bong 01 Imas isi isi.

Dispela hap marathon bal I

SPOT NIUS

mekimsamting PNG I ken amamas longen bilong wanem em I kamap guttru," Spitainic I tok.

PNG I winim tupela gOld longJack Willie 48kg, na Chavis Kora60kg na foapela silva I kam longFrancis Oake 48kg, Paul Lane51kg, Jack Gabriel 54kg naJeffrey Karedong 60kg.Sevenpela brons medol bilong ol Iicam long Eugene Keto 51kg,frank Kanau 54kg, Theo TorOt57kg; Rickson Yamo 64kg, BillyMamu-Kian 69kg, John Korake75kg na Victa Lani 81kg. Kosabilong PNG tim, Steven Tsivele Itok amamas bilong em tu long 01samting I kamap. Em i tok tuolsem dispela I bin namba wantaim bilong sikspela PNG boksa Igo insait long fainol we long tupeladivison I lukim ol PNG yet i mekimsave long fainol. Nuau I tok dispela em iwanpela samting we toktok bilong em bal I no i nap longmakim amamas bilong em tasolbikpela tenkyu I go long bikpebasponsa bilong ol, Lamana Hotelna tu PNG gavman. Em I toksapos OABA I laik holim tonamenken long PNG ol bai amamas

tasol long en. Oganaisesen I binkamap wantaim sapot bilongNenesol Minisat bilong Diwal Hon.

MEMBA bilongAnglimp-Saut Waghi,Jamie Maxtone-GrahamI tokaut long moa long5000 manmeni long Minjgavman stesin long laswik Sanene olsemWesten Haibans provinsol gavman bai givimmoni long baset bilongen long stretim gen ragbihg pilal graun na pIesbilong pilai golf long Minj.

Graham I tokaut longdisplea long las wikSarere taim 01 nesenoblida olsem Minista bilongAgrikabsa, MathewSiune, ob Gavana bilongWesten Hailans naSimbu Palas Wingti naPeter Launa naEmbeseda bilongTaiwan, Jenerob MichaelCheng.

01 i bin bung long Minjgavman stesin bong lukimlonsing bibong rais sidmabtipbikesen na distnibyusen senta bongMinj.

Graham I tokim 01 pipel

olsern 01 i mas amamaslong provinsol gavmanlong wanem aninit longGavana Paias Wingti ol Ilukluk long 01 hap bilongdivelopmen insait longprovins we planti man-men I ken kisim helpimlong en.

Em i tokaut long olmanmeni olsem provinsolgavman, insait longbaset bilong en long dispea yla i putim K25,000long katim gras na stretim Minj ragbi hg gnaunna putim tu narapelaKl5,000 long wok bilongstretim gen Minj golf kos.

Dispela tupeba piesbilong pilai I bin bagaraptaim tupeba lain binua I binpait na stopim, ol gemslong kamap long Minjsampela yla i go pinis.

Em i tokim 01 pipelolsem dispela disisenbilong provinsoleksekyutiv kaunsel Ikamap bihain bong gut-pela wok bung namellong em yet na Minj

gut

Patrick Pruaitch olsem tonamenpetron na Sir George Constatinoolsem petron bilong PNGBU.

Pot Mosbi rot rana kamap long bikpela salensstap insait long Must runChallenge tu. Ron bilong ol PotMosbi rot rana long las wik I statna I go olsem long Korobosea.

Resis I bin stat longKorobosea praimeri skul I goolsem long Korobosea draiv,Queenscliffe rot na I go kamaplong 01 stua long Taurama.

Bihain long 01 I kamautlong olstua long Taunama, ol I ronbihainim rot i go aburusim haus51k na go kamap ken longPipigari strit.

Dispela not I bin hat long ronbilong wanem I gat planti man-men na 01 ka tu I go I kam I kenbagarapim ol rana.

Long sotpela resis olsem 2.2km I lukim Daniel Junia I winimlong taim 7.36 na bihain long

Finshafen distrik gat gut-pela skul spot progrern

Paulus Tall i raitim

PLANT skuls nau go hetlong progrem bilong pikininispots.

Long Finshafen Distniklong Monobe provins dispelai wankain bihain long olpikinini I go insait longkamapim ol skub kompetisenolsem soka, basketbol navobibob.

Na Finschafen Distrik spotkodineta Oscar Kosonng Iamamas tru long dispebakain ol progrem na I tok tenkyu long 01 wan wan lainbilong dispela ol spot longkamapim na bukim dispela 01progrem I kamap tru tru.

Embongspotna Iolsemprovins.

I tok Morobe Igat nemkamapim ol gutpebamanmeni bibong kantni

gutpeba bong bukimspot i strong yet bong

Kosong I tok,progrem I binstap bong taim pinis tasolhevi em ob I nogat gutpelamenesmen bibong ronim olprogreme bibong ol bongkarim aut wok bilong spotslong distnik.

Bipo ol skuls I save gotasol long pilal long skulkompetsen long 01 skulslong distriks tasol nau Isenis.

Tupela skul we nau go hetlong pikinini spots emKambali na Gagidu PraimeniSkub Kosong I tok.

Em i singaut nau i go long01 skul we I stap klostu longGagidu long 01 i mas putimnem na kamap long dispeba01 skul prognem.

Na tu husat 01 pikinini istap long stesen 0 setelemen ol I laik kamap em Inogat rong long dispela.

Tasol sápos yu tingyu mappibai bong divison bibong yustret obsem anda I3 na anda17 orait toksave long kodinita bilong pikinini o go nabukim Kosong distnik spotopis.

Kosong i askim ol bisnismanmeni long Finshafen natu long Lae sapos ob I kenhelpim long mani 0 longsampela samting bibong pilaibong kamapim dispela 01 skulspot progrem long distrik. Igutpeba 01 I givim sapot.

em na klostu true m KesaNathan na Francis Xavier wan-taim taim bilong 7.45 na 7.50.

Tupela I wok hat long painimDaniel tasol 01 I no bin I naplong aburusim em.

Insait long dispeal taim IbukimRison Bane, Pete Barbara,Noko Negosa na Junia Waki Ikam insait aninit long elt minittasol bilong wanem 01 I spit trukiostu long pinis lain bilongwanem ol I laik pinis pas long 01lain I go pas.

Long 5km resis, Pete Nula Imekim gutpela spit tru long ronbilong em we I lukim em iwinimresis wantaim taim 18.24 naSimon Pinamplo I kamapnamba tu wantaim 19.00.

Roger Holis I pinis namba tn

wantaim 20.32 na namba foapies I go long Gumsie Taulobi20.41.

Gumsie I bin I ron wantaim 01POMRR dispela yla na dispeba Ibin fes resis bilong em.

01 strongpela man stretbilong ron i kukim long 10kmnesis we i lukim Milton lakosi Iwinim resis wantaim 36.57 taimbilong em. Simon Pinamplo Ikamap namba tu wantiam 37.11na James GurUmi painim gut-pela spit long kamap wantaimtaim olsem 38. 16 we I mekimem I stap nambawan yet long"Must Run Challenge".

Tasol I luk olsem em bai I hattru long narapela rana long aburusim Pinampio long dispelasalens.

Jun 23 - 29, 2005

Distrik Lokel LevolGavman presiden. 01 Ilaik bal 01 manmeri Iamamas long pilai spotsna stap amamas wan-taim.

Minj long bipo I gat gut-pela golf na ragbi hg pilaigraun tasol hevi bilongbikpela pait namel longtupela wan pisin kiostulong Minj stesin I bagarapim spots long I go het.

Minj wantaim Banzbipo I save I gat oi pilalahusait I save pilaia bipolong Waghi tumbe, wan-pela tim insait long SPinta-siti kap salens long1990’s. Minj I gat nem tulong kamapim planti gut-pela golf pilala bilongwesten hailens.

Dispela gutpela piesMinj I nais tnu.

Long bipo em i wan-pela stesin we plantiwaitman I save amamaslong go raun long hap,pilal spots na lukim pies.Tasol taim Isenis nau weI lukim ol I no go moa.

Pes 31Trukal Indastri

givim K300,000long PNGSF

AndrewMolen Iraitim

TRUKAI Indastnis long dispelawik I givim wanpela sek monibilong K314, 900 ol I kisim long"Trukai fun Run" dispela yla I golong PNG spots federesen we Ibrukim rekot bilong 01 moni 01 iwokim long dispela pilal bipo.

Sekreteri-jenerol bilong PNGSFSir John Dawanincura I tok ama-mas long dispela na I tok dispelamoni bai I helpim 01 etlit bilongPNG husat 01 bai I go bong MiniSaut Pasifik Gems long Pabau.

"Mi laik tok tenkyu long Tnukai natu long 01 pipol hia long Pot Mósbina ol narapela senta husat I roninsait long dispela ‘Trukal FunRun’.

"01 I helpim mipela gut tru," SirJohn i tok.

Em I tok narapela taim we FanRan i kisim bikpela moni tru emlong 1991 taim Saut Pasifik GemsI kamap long Pot Mósbi.

"Tasol long olgeta Fan Ran long1983 I kam map long nau, dispelaem I mekim rekot bilong wanemem I bikpela long olgeta," Sir JohnI tok.

"Dispeba I aburusim mak bilongK250, 000 mipela Imekim bipo."

Em i tok tenkyu na amamas tu igo long Trukal bndastnis longhelpim bilong ol we i helpim nasapotim PNGSF na 01 spotsmanmen wantaim.

Menesing dairekta bilong Trukalindastnis Phil Franklyn I tok ama-mas I go tu long 01 lain i wok wan-taim em na ol pipol long kamapimdispela moni na tu long PNGSF naem I tok amamas tu olsem dispelamoni i brukim nekot.

Long makim maus bilong 01 etlits, tim menesa spot ripota bibongPost-Courier Numa Alu husat balgo long ol pilai olsem wanpelaopisel I amamas na tok tenk yu I golong PNGSF na Trukai.

"Mipela save olsem long dispelataim em I hat long go long wanpelahap 0 mekim wanpela bikpelasamting sapos yu I nogat sponsana mipela I laik tok tenkyu na ama-mas I go long Trukal," em i tok.

PNG bai pilai long 7-pela bilong01 12-peia spot we bal kamap longdispela Mini Saut Pasik Gems longPaiau.

Spitmeri Koimebrukim rekod gen

PNG spitmeri Mae Koime Ibrukim gen taim em I kamaplong 7.65 seken long 60 mitalong Brisbane long Yunivesitibilong Kwinslen long Australialong wiken.

Koime stat long dispela yia iwok long stap long Australialong mekim ol trening bllong em.

Long wankain taim Toea Wishtu Iwok long kamapim 01 gutpelamak long 01 ron bilong em. Theabal kamap long Wol YutSémpionsip long Morocco long400m iven.

Na long taim dispela taimPNGAU I makim 23-memba tim13 na 10 men long kamap longdispela mini Saut Pasifik Gemswe bal kamap long Palau longJulai. PNGAU seketeni PhilipRehder I tok 1 no tok kIla husatbal mekim 4 X lOOm men timlong wanem ol mak I miksnabaut. 01 mak I stap klostuklostu na hat tumas long makimrait tim. thng salim tim PNGAUbairn K2000 levi fi tasol I askimwanwan ol pilai long bairn K500.

* PNG Boksa Billy Manukia long 69 kilo grem I kisimbrons medol bilong em. Tupela Niu Silan man I kisim gol nasilva médol long dispela divison. Poto: ANDREW MOLEN

Westen Hailans gavman balstretim Minz pilal graun

SP Kap kamap hot, top tim:pait long piesJamesKila Inaitim

OLGETA pilai insait long SP Kap resis I woklong go strong tru nau wantaim ol gutpelasalens tru I kamap namel long ol tim insaitlong kompetisen.Pbanti ol ragbi big sapota insait long kantri I

gruia tru long wanem 01 dispela tim we plan-ti I ting I no map long winim ol pilai bibong olI soim stret obsem ol I gat strong yet na Idaunim ol tim I go pas long resis.Dispela I soim olsern yumi I no save nauhusat tru bal go long fainob insait long dispela bikpela ragbi 1mg kompetisen long kantrina winim pilal bibong ol.Wankain obsem long las wiken we Mabey &Johnson Mendi Muruks I soim stret pawabibong 01 long winim Toyota Mioks. NaChernica Mt Hagen Cowboys i bagarapimtru sindaun bilong Monier Broncos longMosbi long win 27-6.Oispela gutpela salens insait long kornpeIsen I soim olsem taim fainol tairn I karncbostu I luk olsern planti lain bal I no map;ave husat tru bai go insait tong wanernlgeta dispela tim long kornpetisen i gat

ampela kain manila bilong ol yet long gemplen long difens na atek long winim gem.Dispela wiken bal lukim narapela gutpela olraun bilong gems i kamap gen insait longraun 8 bilong kompetisen.Gutpeta pilal bai kamap namel long Mosbi

. we bai lukim ol kompetisen lida Brian BellBulldogs bai traim long stap antap yet tairnol I bungim Agmark Rabaul Gunia long PRL.Na long Sir Danny Leahy oval long Gorokabai yumi lukim as pies Coca-Cola Lahanisbai slekim bun wantaim Toyota Mioks.Long Lae tupela pilal bai kamap- em longChemica Cowboys bai bung wantaim aspIes LBC Bombers na narapela pilal em

‘, long Mabey & Johnson Muruks wantaimMonier Broncos.Las wiken ol lain tobaras bilong RabaulGuria i bin soim gutpela gem tru longGoroka taim oIl winim 01 boi bilong Lahanis30-25.Dispeta gem long Mosbi bal I gutpela trubikos ol Bulldogs bai Ilk stap antap yet longlata insait long kompetisen na bal putimolgeta strong bilong ol long daunim palabilong 01 Guria. 01 lain pawa haus bilon9Bullogs husat I pitai strong long winim gerrtem kepten Stanley Hondia, faiv eit CharlieWabo, huka Andrew Andiki....igomoalongpes3O

Thc rih1 1ch ôf hsr iP i hs rt i on R Al To1-m’nf .Office2Waiciai Drive

BISCUITS CO.

VPes31WHPgavman stretimMinj pilai graun

Go wantaim win! ...sapot na I helpim ol long go insait long ICC . ap

tingting sta p wa nta i m yu pelaSampela pilaia bilong PNG SP Kriket tim husat bai Sapos PNG i mekim long fes 5-pela pies PNG bai

go long Ireland ICC Tropi sempionsip we bal stat long kamapim nupela rekot na go insait long Wol Kap piiai.narapela mun. Long dispela sapot na tingting bilong mipela i stapDispela em i namba wan tim long PNG Kriket histori wantaim tim taim ol I lusim sua long dispela Sande na

long go insait long bikpela pilai olsem. 01 strongpela kamap long ol pilal long Ireland.tim tasol I save go olsem na sapos 01 i win ol bai join- Long lukim kain sapot olsem SP Brewery i givim

im 12-pela Kriket Tes pilai kantni olsem Australia, K150,000 long tim long kamap long 01 pilai. Na tong

Inglan, Niu Silan, Pakistan, India, Bangladesh, Sri dispela wik yet lnta-Gavman Rilesen Minista Sir PeterLanka, West Indies, Zimbabwe, Kenya na Saut Afrika Barter I makim gavman na givim K1O,000 long wok-

long kamap long Wol Kap pilal long West Indies long abaut bilong tim.

2008. Long makim tim long 01 pilai top betman JamiePNG tim i bin mekim gut long Is Esia-Pasifik kwali- Brazier i tok: Mipela bai.mekim olgeta samting long

faing tonamen we i bin kamap long Malaysia long makim kantri. Mi askim 01 pilaia long pilai strong, long

Februari dispela yia we ol i mekim gut na kamp bet gut na holim gut bal. Tingting bilong pilal I masnamba Wan. , , . .

stap stret, em I tok. Poto: NICKY BERNARD