thuyet trinh hpm, dh luat tphcm, 052010 (ban gui di)
TRANSCRIPT
Nguyễn Cảnh BìnhCEO Alpha Books,
Đại học Luật, TP Hồ Chí Minh, 5-2010
1. Hiến pháp là đạo luật cơ bản của quốc gia; 2. HP Mỹ là bản hiên pháp lâu đời nhất trên thế
giới, so sánh với Pháp, Anh, Đức, Nga…3. Nền tảng cho một cường quốc của thế giới; cho
sự phát triển bền vững và hầu như không thay đổi, bất chấp thời gian & những biến động lịch sử
4. Những người soạn Tuyên ngôn Độc lập, cũng là thế hệ sáng lập nước Mỹ, soạn Hiến pháp Mỹ , đặt nền tảng cho nhà nước Mỹ
5. Hồ Chủ Tịch học bản Tuyên ngôn Độc lập Mỹ khi viết Tuyên ngôn độc lập của VN, vậy chúng ta có thể học hỏi gì từ bản Hiến pháp Mỹ
Nước Mỹ sau Cách mạng & giành độc lập từ Anh:Nguyên nhân chính là do thể chế đương đại yếu
kémQuốc hội không có thực quyềnĐồng tiên mất giá, Dân chúng mất niềm tinCQ không có tài chính & không có bộ máy điều
hànhNguy cơ nội chiến: mâu thuẫn bang lớn >< Bang
nhỏNguy cơ/đề xuất về nhà nước Bắc, Trung Nam
Đại diện 13 tiểu bang để sửa đổi hiến pháp đương thời
Họp tại Philadenphia, Independent HallCách thức họp:
Giữ kín, bí mậtGhi chép đầy đủThảo luận & bỏ phiếu
Mục tiêuCần chính quyền chung, đủ mạnh, Mang lại sự thịnh vượng, hạnh phúc cho cả người
giàu & người nghèoMason: “việc giành độc lập từ nước Anh không là gì
khi so với công trình kỳ vĩ trước mắt cha…”
Xuất sắc nhất trong lịch sử nước MỹTrẻ, (20 người dưới 40 tuổi); Giàu có, tinh hoa quí
tộc)Kiến thức chính trị và luật pháp (Hy Lạp, la Mã cổ
đại…Kiến thức lý thuyết: Montessquieu, John Locke2 tổng thống; 4 bộ trưởng, 19 TNS; 13 HNS; 8 thẩm
phán, 12 Thống đốc…Những nhân vật then chốt/quan trọng:
George Washington; Benjamin Franklin (uy tín)George Mason ; John Dickinson… (yêu nước, trong
sáng quyền của dân chúng)James Madison; A. Hamilton; (trẻ, tư duy, kiến thức)
Phương án Virginia:Ủng hộ bang lớnThiên về nhà nước liên bang, có chính quyền
mạnh/chungĐảm bảo quyền nhất định của các tiểu bang
Phương án New Jersey:Ủng hộ bang nhỏThiên về liên minh giữa các quốc gia/các tiểu bảngKhông có chính quyền mạnh/chung
Phương án Hamilton:Chính quyền quốc gia mạnh, thống nhấtTheo mô hình nhà nước Anh
Bang lớn ≠ Bang nhỏ Bình đẳng hay không bình đẳng?Đại diện/Bình đẳng theo Bang/Dân sốĐông dân ≠ Ít dânCó nô lệ ≠ Không có nô lệ
Thương mại ≠ Đất đaiThuế
Người giàu ≠ Người nghèo:Quyền
…
Thảo luận mô hình chung:Đưa ra các điểm chính yếuNguyên tắc thảo luận
Thảo luận từng điểm cụ thể:Lập pháp: Hai viện; cách chọn, nhiệm kỳ, quyền
hạnHành pháp: cách bầu chọn, nhiệm kỳ, quyền hạnTư pháp: cách chọn, nhiệm kỳ
Xem xét từng điểm, xét nhiều góc độ & xét về thời gian, lường trước những nguy cơ phát sinh
Thông qua tại Hội nghịThông qua các hội nghị của các tiểu bangẢnh hưởng của dân chúng & các nhân vật
khácTác phẩm Người liên bang: James Madison &
Alexander Hamilton
So sánh: Việt Nam năm 1786 là Quang Trung Nguyễn Huệ đánh quân Thanh, nước Mỹ đã có 2 viện, có tổ chức bầu cử…
Dân tộc, Xã hội:Nhu cầu cần thiết
Con người/Lãnh đạo: phẩm chất, tư duy, trí tuệkiến thức xã hội, chính trị
trung thực, thẳng thắn, trách nhiệm
thỏa hiệp; tôn trọng sự khác biệt
“Mọi xã hội văn minh tất yếu đều chia thành những tầng lớp khác nhau với lợi ích khác nhau, tất yếu sẽ tạo ra những con nợ và chủ nợ, người giàu và người nghèo, nông dân, nhà buôn hay người thợ sản xuất... Sự bình đẳng có nghĩa là các tầng lớp, phe phái và
các nhóm lợi ích khác nhau đó phải có cơ hội và điều kiện tự bảo vệ mình và để kiểm soát lẫn nhau…Ước nguyện lớn lao nhất của một chính quyền là sự cân bằng đủ để trung lập những xung đột đó, để kiểm
soát bộ phận dân chúng này không chiếm dụng quyền và áp bức các bộ phận khác, và tự kiểm soát mình khỏi việc ban thành những đạo luật đi ngược lại lợi
ích chung của toàn xã hội”.
James Madison, Người Liên bang, năm 1787.
…mỗi chính quyền phải phù
hợp với từng quốc gia, như thể mỗi chiếc áo hợp với mỗi cá nhân. Vì
thế, điều có thể là tốt đẹp ở
Philadelphia có thể sẽ là thứ tồi tệ
ở Paris, hay trở nên lố bịch ở
Saint Petersburgh.
Hamilton, năm
1799.