THĂM KHÁM CHỨC NĂNG

ĐỊNH KHU KHỚP CỔ TAY - BÀN TAY

Mục tiêu

1. Sờ được các mốc xương và xác định hố lào

2. Nhận biết và thực hiện các vận động của bàn tay

3. Thực hiện và đo tầm vận động của cổ tay

4. Thực hiện và giải thích cách khám các gân gấp, duỗi các

ngón

5. Thực hiện và giải thích các nghiệm pháp: Tinel,

Finkelstein, Allen.

Phần 1:xác định các mốc xương

Mỏm trâm quay

Mỏm trâm trụ

Xương đậu

Lồi củ xương thuyền

Duỗi và nghiêng quay cổ tay, xương thang sẽ đi ra sau, dễ

phân biệt lồi củ xương thuyền hơn

Lồi củ Lister

Hố lào (radial fossa, snuffbox)

Hố lào giới hạn bởi: gân dạng dài ngón cái, duỗi

dài ngón cái và đầu dưới xương quay

Phần 2:Nhận biết và thực hiện các vận

động của bàn tay

VẬN ĐỘNG KHỚP BÀN-NGÓN VÀ LIÊN ĐỐT

VẬN ĐỘNG NGÓN CÁI

CÁC VẬN ĐỘNG CỦA BÀN TAY

CẦM NẮM

(GRASP, GRIP)

Power grip

Hook grasp

Fist graspCylindrical

graspSpherical

grasp

Cầm nắm: đòi hỏi vận động của các ngón tay và bàn tay phối hợp, thường cần

một lực nhất định. Bao gồm các động tác như: móc, nắm chặt nắm đấm, nắm

hình trụ, nắm hình cầu

CÁC VẬN ĐỘNG CỦA BÀN TAY

KẸP (PINCH)

Precision grip

Pulp-to-pulp pinch

Lateral pinch

Tip pinchChunk pinch

Kẹp: động tác vận động phối hợp các ngón tay, thường cần sự chính xác. Bao

gồm các động tác như: kẹp búp ngón, kẹp bên, kẹp đầu ngón, kẹp 3 (nhiều) điểm

OK!

Hãy cho biết các động tác trên là loại vận động gì

của bàn tay!

Phần 3:Thực hiện và đo tầm vận độngcủa cổ tay

VẬN ĐỘNG KHỚP CỔ TAY

Tầm vận động khớp cổ tay:

Gấp-duỗi: 800-00-700

Nghiêng quay-nghiêng trụ: 200-00-300

Đo ROM gấp-duỗi cổ tay

Tư thế khởi đầu: BN ngồi, vai dạng 900, khuỷu

gấp 900, cẳng tay sấp hoàn toàn, đặt trên một mặt

phẳng nâng đỡ, cổ tay và các ngón tư thế trung

tính.

Phần cần bất động: cẳng tay, không để sấp ngửa

Tâm xoay: cổ tay, bờ trong xương tháp

Cạnh gần: đường giữa cẳng tay, hướng đến lồi

cầu ngoài

Cạnh xa: đường giữa xương bàn 3 và ngón 3

Tư thế khởi đầu

Gấp – duỗi cổ tay

Đo ROM nghiêng quay-nghiêngtrụ cổ tay

Tư thế khởi đầu: BN ngồi, vai dạng 900,

khuỷu gấp 900, cẳng tay sấp hoàn toàn, đặt

trên một mặt phẳng nâng đỡ, cổ tay và các

ngón tư thế trung tính.

Phần cần bất động: 1/3 dưới cẳng tay,

không để sấp ngửa hay gấp-duỗi khuỷu

Tâm xoay: mặt lưng cổ tay trên xương cả

Cạnh gần: Bờ ngoài xương trụ, đường kẻ từ

mỏm khuỷu đến mỏm trâm trụ

Cạnh xa: Đường giữa bờ ngoài xương bàn 5

Tư thế khởi đầu

Gấp – duỗi cổ tay

Phần 4:Thực hiện và giải thích cách khám gân gấpnông, gân gấp sâu và gân duỗi các ngón

KHAÙM GAÂN GAÁP SAÂU

Bàn tay BN ngửa, các ngón tay tư thế trung tính

BS dùng các ngón tay giữ đốt giữa của ngón tay cần khám

Yêu cầu BN gấp đốt xa ngón tay

Ý nghĩa: đứt gân gấp sâu khi BN không thể gấp được đốt xa

KHAÙM

GAÂN GAÁP NOÂNG

Bàn tay BN ngửa, các ngón tay tư thế trung tính

BS dùng các ngón tay giữ cho khớp liên đốt xa các ngón tay còn lại duỗi tối đa,

ngón cần khám để lên trên (lúc này, các gân gấp sâu bị giữ lại, chỉ còn gân gấp

nông hoạt động)

Yêu cầu BN gấp ngón tay cần khám

Ý nghĩa: đứt gân gấp nông khi BN không thể gấp được đốt gần ngón tay

KHAÙM

GAÂN DUOÃI

Bàn tay BN để sấp, các ngón tay ở tư thế trung tính

BS đặt ngón tay lên đốt gần ngón tay cần khám

Yêu cầu BN duỗi khớp bàn ngón tay

Ý nghĩa: đứt gân duỗi khi BN không thể duỗi được khớp bàn ngón

Phần 5:Thực hiện và giải thích các nghiệm

pháp: Tinel, Finkelstein, Allen

Test TINEL

Gõ vào vùng dây

chằng ngang cổ tay

Test Tinel

Mục đích:

Phát hiện Hội chứng ống cổ tay

Tư thế bệnh nhân:

BN ngồi, cẳng tay để ngửa hoàn toàn, đặt lên một mặt phẳng

Tư thế bác sĩ và cách tiến hành:

BS ngồi đối diện với BN, dùng búa phản xạ (hay ngón tay) gõ lên

vùng dây chằng ngang cổ tay (dưới nếp gấp xa cổ tay)

Dương tính: khi BN tê các ngón 1,2,3 và bờ ngoài ngón 4

Test FINKELSTEIN : Hội chứng De Quervain (Viêm bao gân

dạng ngắn, duỗi dài ngón cái)

Test Finkelstein

Mục đích:

Phát hiện tình trạng viêm bao gân dạng dài và duỗi ngắn ngón

cái (Hội chứng De Quervain)

Tư thế bệnh nhân:

BN để cẳng tay và cổ tay tư thế trung tính. BN được yêu cầu gấp

ngón cái rồi nắm các ngón tay còn lại bao quanh nó.

Tư thế bác sĩ và cách tiến hành:

Một tay cố định cẳng tay BN, tay còn lại nắm bàn tay BN rồi cho

nghiêng cho trụ tối đa.

Dương tính: khi BN đau chói vùng bờ quay cổ tay

TEST ALLEN : Khảo sát tình trạng thông máu của độngmạch quay và động mạch trụ

Test AllenMục đích:

Khảo sát tình trạng thông máu của động mạch quay và động mạch trụ ở

vị trí cổ tay

Tư thế bệnh nhân:

BN ngồi, cẳng tay để ngửa hoàn toàn, đặt lên một mặt phẳng

Tư thế bác sĩ và cách tiến hành:

BS ngồi đối diện BN.

Yêu cầu BN nắm chặt và duỗi các ngón vài lần, sau đó nắm nhanh thật

chặt các ngón để không cho máu xuống bàn tay. BS dùng 2 tay cầm 2

bên cổ tay BN, dùng ngón cái 2 bên để ấn chặt lên ĐM quay và trụ.

Yêu cầu BN duỗi các ngón, trong khi BS vẫn ấn chặt động mạch 2 bên,

quan sát thấy bàn tay trắng nhạt do không có máu nuôi.

BS bỏ ngón tay đè bên ĐM quay, vẫn ấn chặt bên ĐM trụ, quan sát thấy

bàn tay hồng lên tức là ĐM quay thông nối bình thường.

Tương tự thực hiện cho bên ĐM trụ

Dương tính: khi bàn tay trắng nhạt, không hồng lên khi bỏ ngón tay

một bên.

Hãy quan sát và cho biết kết quả của test này!